MATERIAY PIERWOTNE DO

PRODUKCJI POLIMERW I
MONOMERW

Pietrzak Mateusz
IM, GR IV

MATERIAY PIERWOTNE DO PRODUKCJI TWORZYW SZTUCZNYCH :

ROPA NAFTOWA

WGIEL KAMIENNY

GAZ ZIEMNY

Ropa naftowa, czyli olej skalny, jest najwaniejszym surowcem wglowodorowym do

otrzymywania cennych produktw przemysowych, np. benzyny, nafty, olejw
smarowych, parafiny.
Jest mieszanin wglowodorw (alkanw, cykloalkanw, arenw), kwasw
karboksylowych, fenoli, tioalkoholi, pochodnych tiofenu, azotowych zwizkw
heterocyklicznych, ywic, zwizkw metaloorganicznych. Skad ropy naftowej jest
zmienny i zaley od miejsca wydobycia. Gwnymi zanieczyszczeniami s nieorganiczne
sole i woda.
PROCESY RAFINERYJNE
Procesy zachowawcze - nie powodujce zmian chemicznych surowca, nie wpywajce na
wydajnod produktu a wpywajce na ich jakod:

destylacja - wykorzystywania do rozdziau ropy naftowej na frakcje.

absorpcja - wykorzystywana do usuwania gazw C4-C5

krystalizacja - wykorzystywana do odparafinowania

ekstrakcja - wykorzystywana midzy innymi do oddzielania wglowodorw

aromatycznych za pomoc mieszaniny ABT (aceton - benzen - toluen)

adsorpcja - wykorzystywana do oczyszczania gazw i cieczy

2. Procesy destrukcyjne - zmieniajce skad chemiczny surowca i wpywajce na

wydajnod produktw:

kraking termiczny i katalityczny - zamiana cikich frakcji w frakcje lejsze

koksowanie - rozkad surowca pod wpywem temperatury

piroliza

reforming - polega na aromatyzacji wglowodorw naftenowych; produktem

reformingu s benzyny o wysokich liczbach oktanowych

izomeryzacja - otrzymywanie wglowodorw o rozgazionych aocuchach, a przez to

zwikszenie liczby oktanowej surowca

KRAKING- Reakcja rozpadu duszych aocuchw alkanw na krtsze alkany i alkeny.

Mniejsze alkany s stosowane jako benzyna. Kraking nastpuje na skutek dziaania wysokiej
temperatury lub katalizatora (kraking katalityczny).
C9H20 C7H16 + C2H4
Nonan (alkan) rozkada si na heptan (alkan) i eten (alken).
DESTYLACJA FRAKCYJNA- Proces stosowany do rozdzielenia ropy naftowej na frakcje wedug ich
temperatur wrzenia. Kolumna frakcjonujca jest bardzo gorca na dole i staje si coraz zimniejsza im
bliej wierzchoka. Wrzca ropa naftowa przechodzi przez kolumn jako para, tracc ciepo w miar
wznoszenia. Gdy frakcja osiga pk o temperaturze poniej jej temperatury wrzenia, kondensuje na
pce. Jest potem zawracana rurami. Frakcje s destylowane ponownie, aby otrzymad lepsze
rozdzielenie.
Reforming- (reforming katalityczny, reformowanie benzyny) to wysokotemperaturowe ogrzewanie
lekkich frakcji ropy naftowej lub produktw krakingu pod zwikszonym cinieniem w celu otrzymania
paliw o duej liczbie oktanowej.
Reforming katalityczny jest procesem, w czasie ktrego zachodz reakcje: izomeryzacji,
odwodornienia, cyklizacji, hydrokrakingu i aromatyzacja. Surowiec przed reformingiem katalitycznym
jest poddawany wstpnemu hydroodsiarczaniu.
W wysokiej temperaturze oraz pod dziaaniem odpowiednich katalizatorw nastpuje izomeryzacja
prostych aocuchw wglowodorowych do rozgazionych oraz odwodornienie prowadzce do
cyklizacji i aromatyzacji.

WEGIEL KAMIENNY
Wgiel kamienny jest paliwem kopalnym pochodzenia organicznego. Powsta w wyniku powolnych
przeksztaceo tkanek rolinnych, rozkadu przez mikroorganizmy w warunkach ograniczonego
dostpu tlenu oraz dziaania wysokiej temperatury i cinienia panujcych pod powierzchni ziemi.
. Do powstania z wgla kamiennego przyczyniy si zmiany klimatyczne, jakie miay miejsce w
permie. Wywoay one masowe wymieranie panujcej wwczas rolinnoci. Drugim wanym dla
powstania wgla okresem by karbon. W ciepym i wilgotnym klimacie rozwijay si, a nastpnie
obumieray wielkie iloci rolin.
Przykrywane warstwami osadw w warunkach coraz wyszego cinienia i temperatury przeksztacay
si powoli w wgiel, ktrego zoa dziki procesom grotwrczym zostay wyniesione bliej
powierzchni ziemi.
Wgiel kamienny zawiera 78-92% pierwiastka wgla (do wgla kamiennego zalicza si te antracyt
zawierajcy do 97% wgla). Barwa czarna. Zwarty, kruchy. Przy spalaniu daje dugi, byszczcy
pomieo. Wgiel kamienny naley do wgli humusowych, niejednorodnych w swej strukturze,
stanowicych mieszanin kilku odmian petrograficznych (rnicych si twardoci i poyskiem),
tworzcych pojedyncze pasma.

ZASTOSOWANIE WGLA KAMIENNEGO

Koks to praktycznie czysty wgiel z niewielk domieszk popiou. Charakteryzuje si specyficzn,
porowat struktur i du wytrzymaoci mechaniczn. Gwnymi odbiorcami jest hutnictwo elaza
(skadnik wsadu wielkopiecowego).
Woda pogazowa zawiera amoniak powstay z rozkadu zwizkw azotowych. Wykorzystywana jest
do produkcji soli amonowych stosowanych jako nawozy sztuczne. Jednak w wyniku koksowania
powstaje jej niezwykle mao w porwnaniu z produkcj amoniaku syntetycznego.
Gaz koksowniczy skada si gwnie z wodoru, metanu i tlenku wgla, dziki czemu ma wysok
wartod opaow. Jest on jednak zuywany gwnie do ogrzewania baterii koksowniczych.
Smoa wglowa ma najwiksze znaczenie z punktu widzenia przemysu chemicznego, gdy jest ona
zoon mieszanin kilku tysicy zwizkw, z ktrych wydziela si ok. 20. Smo przerabia si poprzez
destylacj frakcyjn, podobnie jak rop naftow, jednak proces ten jest tu bardziej skomplikowany.
Skadnikami frakcji s: wglowodory aromatyczne (benzen, toluen oraz naftalen), fenole, pirydyna
Gaz syntezowy jest uywany jako surowiec do wielu syntez chemicznych m.in. Do otrzymywania
metanolu

GAZ ZIEMNY
Gaz ziemny jest paliwem gazowym pochodzenia naturalnego. Jest mieszanin wglowodorw
gazowych ( metanu CH4 , etanu C2H6 , propanu C3H6 itp. ), ciekych oraz zmiennych iloci azotu N2,
dwutlenku wgla CO2, siarkowodoru H2S, wodoru H2 i domieszek gazw szlachetnych ( helu He,
argonu Ar itp. ). Gaz ziemny przewanie towarzyszy pokadom ropy naftowej , ale rwnie wystpuje
samodzielnie
PRZERBKA GAZU ZIEMNEGO
Przerbka gazu ziemnego moe byd prowadzona metodami:
Zachowawcz, polegajc na rozdziale mieszaniny wglowodorw na podstawie
rnych wasnoci fizycznych na zespoy o charakterze produktu celowego pod wzgldem
technicznym i handlowym,
Przetwrcz , zmieniajc struktur chemiczn wglowodorw w celu otrzymania nowych
produktw
( Oczywicie metod zachowawcz mona przerobid tylko "gaz mokry" rozdzielajc go na zespoy)
ZASTOSOWANIE GAZU ZIEMNEGO
Gaz ziemny wykorzystuje si do produkcji paliw, zarwno do uytku osb prywatnych jak i na skal
przemysow, jako niezbdny skadnik do produkcji detergentw, wkien sztucznych, farb, plastyku,
oraz gumy syntetycznej.
Na obszarach ubogich w zoa gazu czowiek sam nauczy si go otrzymywad.
W wyniku procesu odgazowywania wgla kamiennego w koksowniach powstaje gaz oraz koks.