Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e)
Lisanne Oberg
Klas
P14EHVD
Stageschool De Ontmoeting
Plaats
Eindhoven
Vak- vormingsgebied: Geschiedenis
Speelwerkthema / onderwerp: Cultureel erfgoed en identiteit

Mentor
Datum
Groep
Aantal lln

Irma Zoetmulder
27/03/2015
8b
18

Persoonlijk leerdoel: : Ik ga efficint gebruik maken van het stoplicht en de timetimer om een gestructureerde en rustigere les te geven waarin ik de kinderen
stimuleer elkaar te helpen leren.
Als kinderen zich niet aan de kleur van het stoplicht houden spreek ik ze persoonlijk aan. Ook wil ik kinderen individueel aanspreken als ik zelf denk dat ze niet aan
mijn verwachtingen voldoen of afspraken overtreden. Op deze manier verwacht ik dat de les gestructureerder en rustiger zal verlopen. Ik wil consequent handelen.
Als ik iets uitleg praat ik voor mijn gevoel te langzaam. Op deze manier wil ik de kinderen meer tijd geven om de informatie te snappen en op zich te nemen.
Lesdoel(en):
Evaluatie van lesdoelen:
De kinderen weten na mijn les wat de VOC is en wat de VOC deed. Aan het
einde van mijn les weten de kinderen op welke manier Nederland
ontzettend rijk is geworden aan handel in goederen in Azi.
Beginsituatie: De klas bestaat uit 18 leerlingen van 11 en 12 jaar. Ze hebben geen standaard geschiedenislessen in de week, maar ze werken aan topondernemers.
Deze periode hebben ze het over oorlog en vrede. Dit heeft dus met geschiedenis te maken, maar een totaal andere tijd en onderwerp, daarom verwacht ik dat ze nog
niet veel over de VOC weten.
Ik geef mijn les na de middagpauze, dus de kinderen komen net terug van thuis of buitenspelen. Hierdoor verwacht ik dat de spanningsboog hoog is. Normaal werken
dit uur aan topondernemers of nieuwsbegrip. Omdat ik nu iets anders met ze ga ondernemen verwacht ik dat ze enthousiast zullen zijn (na hun ervaring van de vorige
keer dat ik een les gaf die ze als leuk ervoeren) en graag mee willen doen en snel willen beginnen.
Lesverloop
Tijd

Leerinhoud Didactische handelingen

Leraar

Leeractiviteit
leergedrag leerling(en)

Materialen / Organisatie

Inleiding

1 minuut

Het inloopkwartier is voorbij en de kinderen pakken normaal hun

spullen en gaan zelfstandig aan de slag. Ik vertel ze dat we
vandaag iets anders gaan doen. Ik wacht tot de kinderen volledig
stil zijn voor ik met mijn les begin.

introductie

10 min

Ik neem een doosje mee vol kruiden en specerijen die uit Indi
komen. De kinderen mogen kijken maar blijven op hun stoel zitten. Ik
vertel ze dat ze binnen de groepjes rustig een minuutje mogen
overleggen waar deze geschiedenisles mogelijk over kan gaan.
We gaan nog niet bespreken wat ze denken, en vertel ze dat als ze
door de klas schreeuwen dat dan anderen jullie geniale ideen
kunnen pikken. Ik verwacht aan signalen zoals geluiden met een
vragende ondertoon te kunnen herkennen of ze in de goede richting
aan t denken zijn, of juist niet. Na het minuutje geef ik aan dat we
weer centraal gaan luisteren. Ik wacht tot het volledig stil is voor ik de
les voortzet.

De kinderen zijn nieuwsgierig en

denken samen.

Ik laat een foto van een spiegelschip op het digiboard zien. Dan een
foto van de vaarroute. Dan mogen de kinderen weer een minuutje in
de groepjes overleggen of ze al weten waar het over gaat. Ik luister
binnen de groepjes of ze het goede onderwerp geraden hebben maar
laat niet weten wanneer iets goed of niet is. Na die minuut wordt het
weer stil en vraag ik aan de klas waar ze denken dat de les over zal
gaan.

Ze gaan verder denken.

Dan vraag ik aan een lid van ieder groepje op om de beurt te vertellen De kinderen willen weten of ze het
waar ze denken dat de les over gaat.
goed bedacht hebben, maar krijgen
Ik vertel nog steeds niet wat het goede antwoord is. Ik wil hierdoor hun nog geen antwoord.
nieuwsgierig maken en goed op laten letten bij de les.
Ik laat de prowise presentatie zien op de eerste slide met het
onderwerp en vanaf daar gaan we verder met het de les.

Doosje kruiden digiboard

Kern

20 min

Nadat de kinderen de slide gelezen hebben en het onderwerp van de les weten, en
weer uitgepraat zijn over wie het goed geraden hadden en wie niet gaan we samen
een woordweb maken over wat de kinderen al van de VOC weten.
Dan benoem ik de lesdoelen
Ik terug naar de dia met het spiegelschip en vertel over de grootte, hoe ze gebouwd
werden, waarom ze zo heten, hoelang ze mee gaan, hoeveel er gebouwd zijn etc.
Dan ga ik door naar de dia met de vaarroute. Ik vertel dat ze via de Azoren naar
kaap de goede hoop voeren en zo naar Indi gingen. Het was een gevaarlijke reis.
Als laatste vertel ik over de kruiden die ik meegenomen heb, en dat die in Azi
werden verbouwd en verkocht. De VOC had het recht handel te drijven en te regeren
over land dat ze in bezet hadden genomen. De kruiden werden hier ingekocht en
met de boten mee terug naar Nederland genomen om het verder te verkopen voor 6
keer de inkoopprijs. Zo maakte Nederland een enorme winst en werd rijk.
Dan kijken we de klokhuisaflevering over de VOC, staat ook in de prowise
presentatie.

Verwerking 15 min

Afsluiting

5 minuten

Ik wacht weer tot het helemaal stil is. Ik heb in prowise 6 vragen/stellingen staan. We De kinderen overleggen
behandelen er steeds eentje. Ik zet het stoplicht op oranje en laat de kinderen er met fluisterend.
Oranje stoplicht en het
hun schoudermaatje over discussiren. Als ik merk dat iedereen er uit is vraag ik
digiboard
een paar kinderen om hun antwoord of mening. Dit doen we 6 keer. Tussendoor stel
ik vragen waarop de kinderen hun antwoord kunnen motiveren, zoals bijvoorbeeld
Waarom denk je dat het zo zat?
Bij de vraag over de Gouden Eeuw leg ik bij de bespreking uit dat het niet alleen
financieel beter ging door de VOC maar ook dat er nieuwe manieren van denken
kwamen in bijvoorbeeld het onderwijs, wetenschap en kunst. De barok periode brak
aan.
Ik laat de kinderen nog een keer de lesdoelen zien. Dan bespreken we ze. Zijn ze
behaald?
Dan vraag ik de kinderen om met mij te evalueren. Wat ging er goed in de les? Wat
ging er minder goed in de les, en hoe kan dat? Hoe ging het samenwerken? Wat
vonden jullie van de les, en hoe zou het de volgende keer beter kunnen?

De kinderen kunnen de
vragen op het bord
lezen en dus
meedenken. Ze zeggen
wat hun mening is.

Persoonlijke reflectie
Wat wilde ik?
Wat deed ik?
Welke betekenis heeft dit voor mij?
Hoe nu verder?

Feedback mentor
Datum:

Verantwoording
In de les heb ik rekening gehouden met de kerndoelen van Tule. Kerndoel 52 uit Orintatie op jezelf en de wereld: De leerlingen leren
over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en
staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en
holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.
In dit geval vooral regenten en vorsten.
ontstaan van handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomieontstaan van handelscompagnien: lange reizen, veel
risico, veel geld nodig, lange duur tussen investering en opbrengst
ontstaan van handel op wereldschaal
VOC
opgericht om onderlinge concurrentie van Nederlanders tegen te gaan en om geld te genereren
drijft handel in Zuid-Oost Azie (Nederlands-Indi)
Ook houd ik rekening met kerndoel 3. De kinderen leren naar elkaar luisteren en hun eigen mening te geven op basis van argumenten.
In deze les wil ik ook de woordenschat en het begrijpen van gezegdes behandelen. Zo vraag ik bijvoorbeeld of de kinderen weten wat
een multinational is, en gaan ze zelf bedenken waarom iets duurs peperduur genoemd wordt.
Ik koos het onderwerp van de les omdat dit volledig buiten de methode valt. Ze weten er dus nog niet veel vanaf. Ik leer de kinderen dat
achter de specerijen een verhaal zit. Je haalt het tegenwoordig in de supermarkt, maar wat gaat daaraan vooraf? Wat is de
geschiedenis ervan? De specerijen zijn goede beeldvormers om de kinderen een voorstelling te geven van waarvoor de Nederlanders
een wereldreis aflegde. Ook wil ik aan bod laten komen dat de Nederlanders goede scheepsbouwers waren. De schepen die we
binnen 5 maanden bouwden konden jaren mee, dus waren van goede kwaliteit, dit is een stuk cultureel erfgoed van Nederland. Net
zoals de grote rijkdom die de VOC met zich meebracht.
Ik heb ervoor gekozen om de kinderen eerst in groepjes te laten overleggen. Zo zijn ze coperatief aan het leren. Daarna doen we iets
soortgelijks, maar dan in tweetallen. Ook zijn we klassikaal veel aan het samenwerken, bijvoorbeeld met het evalueren en de
woordspin maken over de kennis die ze al hebben over het onderwerp. Ik ga deze werkvormen gebruiken om alle kinderen aan het
werk en denken te zetten om zo de lesdoelen te behalen. Ik kies ervoor om eerst zelf wat te vertellen en later een filmpje op te zetten
om het aanbod van informatie te blijven afwisselen.

Ik vertel de kinderen over de barokperiode omdat ik hier later in de middag op verder wil gaan. Mijn BVO les wil ik aansluiten op deze
les. In de BVO les gaan we het hebben over schilders die in de besproken tijd leefden.
Bij het beantwoorden van mijn vragen zijn de kinderen bezig met historiesch redeneren. Ook maak ik veel gebruik van beeldvormers.
Zowel afbeeldingen en video als werkelijke dingen.
Hoofdstukken 13.2 & 13.4 in het boek Geschiedenis en Samenleving leggen uit dat hierdoor de werkelijkheid van toen goed ervaren
wordt.
Ik begin met een introductie en sluit af met een evaluatie. Hier tussenin benoem ik lesdoelen, stel ik vragen, laat ik de kinderen open
opdrachten maken en gaan we samen in gesprek. In het eerder benoemde boek in hoofdstuk 14 is te lezen dat deze structuur een
belangrijk deel uit maakt van een leerzame les.
Kooij, C. van der, (2013). Geschiedenis & Samenleving. Tweede druk Groningen : Noordhoff Uitgevers.