GAMEVERSLAVING

Onderzoeksplan Capita Selecta

Willem-Jan van Kranenburg

16-09-2014

Inhoud
Waarover gaat het onderzoek? ............................................................................................................... 2
Waartoe dient het onderzoek? ............................................................................................................... 2
Waarom wordt er onderzocht? ........................................................................................................... 2
Wat wordt er onderzocht? .................................................................................................................. 2
H1. Wat is de oorzaak van het ontstaan van gameverslaving? ............................................................... 3
H2. Hoe uit de verslaving zich?................................................................................................................ 4
H3. Heeft de hoogte van opleiding te maken met de kans op gameverslaving? .................................... 5
H4. Wat is de invloed van speeltijd op gameverslaving? ........................................................................ 6
H5. Wat wordt er gedaan ter preventie van gameverslaving? ............................................................... 7
Conclusie ................................................................................................................................................. 8
Waar wordt er onderzocht? .................................................................................................................... 9
Wat is de oorzaak van het ontstaan van gameverslaving? ................................................................. 9
Hoe uit een gameverslaafde zich? ...................................................................................................... 9
Heeft de hoogte van opleiding te maken met kans op gameverslaving? ........................................... 9
Wat is de invloed van op speeltijd van gameverslaving? .................................................................. 10
Wat wordt er gedaan ter preventie van gameverslaving? ................................................................ 10
Wanneer wordt er onderzocht? ............................................................................................................ 11
Hoe wordt er onderzocht? .................................................................................................................... 11
Hoeveel onderzoeken?.......................................................................................................................... 11

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 1 van 11

Waarover gaat het onderzoek?

Dit onderzoek gaat over gameverslaving onder jongeren.

Waartoe dient het onderzoek?

Waarom wordt er onderzocht?
Ik doe dit onderzoek om de volgende hoofdvraag te beantwoorden:
-

Wat zijn de gevolgen van gameverslaving bij jongeren?

Wat wordt er onderzocht?

Ik onderzoek dit onderwerp door de volgende onderzoeksvragen te beantwoorden:
1.
2.
3.
4.
5.

Wat is de oorzaak van het ontstaan van gameverslaving?

Hoe uit de gameverslaving zich?
Heeft de hoogte van opleiding te maken met de kans op gameverslaving?
Wat is de invloed van speeltijd op gameverslaving?
Wat wordt er gedaan ter preventie van gameverslaving?

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 2 van 11

H1. Wat is de oorzaak van het ontstaan van gameverslaving?

Bij het ontstaan van een gameverslaving spelen verschillende factoren een grote rol. In principe kan
iedereen verslaafd raken maar toch zijn er factoren die bepalend kunnen zijn. Denk hierbij aan:

Sociale aspecten.
Economische aspecten.
Culturele aspecten.
Persoonlijke aspecten.

Bij de persoonlijke aspecten is het vooral iemands voorgeschiedenis, zelfbeeld en vaardigheden om

problemen het hoofd te bieden die een rol spelen. Ook de omgeving kan een rol spelen bij het
ontstaan van de verslaving, denk hierbij aan de omgang met leeftijdsgenoten.
Als bovenstaande aspecten bij een persoon aanwezig zijn spreken we van een verslaafde
persoonlijkheid. Deze personen zullen eerder verslaafd raken.
Iemand die impulsen moeilijk kan weerstaan zal tijdens het spelen van een spel een gevoel van geluk
ervaren. Dit gevoel komt door het aanmaken van de stof dopamine in de hersenen. Als dit gevoel
eenmaal ervaren is en de persoon is hier gevoelig voor zal deze een volgende keer weer gaan spelen
om het zelfde gevoel te ervaren. Op deze manier zal de persoon steeds vaker gaan en willen spelen
wat uiteindelijk tot een verslaving lijd. Doordat veel games werken met een beloningssysteem zal de
persoon elke keer als hij een beloning behaald dopamine aanmaken wat zorgt voor het gelukkige
gevoel. Daarnaast zorgen de meeste games ook dat de speler wel eens wat verliest wat er voor zorgt
dat het aantal dopamine weer daalt. Op deze manier wordt het behouden van het gelukkige gevoel
gestimuleerd doordat de persoon na het verliezen toch weer een beloning wilt halen.
Het spelen van een game zorgt voor de speler ook voor een bepaalt aanzien. Bijvoorbeeld zodra de
speler meer punten behaald of een hoger level heeft bereikt zal zijn aanzien bij andere spelers hoger
zijn. Het hoge aanzien door andere spelers geeft de speler wederom het gelukkige gevoel. Echter
zal de speler veel moeten blijven spelen om dit aanzien te behouden, andere spelers zullen hem
anders inhalen. Niet alleen het aanzien wat de speler in een game kan bereiken zorgt ervoor dat de
speler veel moet spelen maar ook het spelen in team verband. Bij het spelen in team verband
spreekt de speler met andere spelers af wanneer ze een volgende stap gaan zetten. Op deze manier
voelt de speler zich sociaal verplicht om mee te doen. Als hij dit niet doet of als hij bijvoorbeeld
minder online is als andere spelers bestaat er de kans dat de speler uit het team gezet wordt. Om dit
te voorkomen zal de speler dus wederom veel uren in het spel steken wat uiteindelijk leidt tot een
verslaving.
De boven genoemde punten zijn allemaal factoren die kunnen leiden tot een gameverslaving. Echter
is het zo dat de persoonlijkheid van de persoon een grote rol speelt, zoals het in de hand houden van
impulsen.

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 3 van 11

H2. Hoe uit de verslaving zich?

Er zijn vele manieren waarop een gameverslaafde zich uit. Tijdens het gamen maakt het brein
adrenaline, endorfine en dopamine aan wat verslavend werkt. Dit is vergelijkend met iemand die
drugs neemt. Zodra de verslaafde stopt met gamen nemen deze stoffen af waardoor de speler zich
slechter gaat voelen. Om zich weer prettig te voelen zal de speler weer gaan gamen waardoor de
stoffen weer worden aangemaakt. Een gameverslaafde verwaarloosd alles om te kunnen gamen.
Ook zijn gezondheid. Heeft de gamer dingen te doen waar hij tegenop ziet, dan stelt hij dit uit door
lang te gamen. Zo probeert hij ook bepaalde activiteiten volledig te ontlopen. Als je hem aanspreekt
op zijn gedrag zie je vervolgens dat hij liegt, ontkent of kwaad wordt. Ook zal de verslaafde
gerriteerd raken zodra je hem stoort terwijl hij aan het gamen is. In latere stadia van de verslaving
zal de verslaafde ook andere stimulerende middelen gaan gebruiken zoals energydrank, sigaretten,
soft drugs en zelfs cocane.
Ook zijn er veel gezondheidsrisico's als iemand teveel gamet. Het belangrijkste risico is het ontstaan
van een disbalans doordat er meer tijd wordt besteed aan gamen dan aan andere dagelijkse
activiteiten en levensbehoeften. Deze disbalans kan op de volgende manieren tot uiting komen.

Vermoeidheid
Hoofdpijn
gerriteerde ogen
Iemand kan onrustig zijn en gerriteerd raken als de computer het niet doet, waardoor er
geen games gespeeld kunnen worden.

Tevens zal een gamer zijn sociale contacten (buiten de game om) minder spreken en uit eindelijk
verwaarlozen. Hierdoor zal de verslaafde alleen nog maar contact hebben met mensen zodra hij/zij
aan het gamen is.
Daarnaast zal een gamer zijn persoonlijke hygine verwaarlozen. Er zal geen nieuwe kleding gekocht
worden en ook eten en drinken word steeds ongezonder. Omdat de verslaafde zoveel mogelijk wil
gamen, zal hij/zij minder tijd besteden aan het maken van gezond eten en alleen nog fastfood eten.
Dit samen met het feit dat gameverslaafden vaak niet sporten, zal dit de gezondheid niet
bevorderen.

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 4 van 11

H3. Heeft de hoogte van opleiding te maken met de kans op

gameverslaving?
Vaak denkt men dat gameverslaving vooral voorkomt bij jongeren met een lage opleiding. Volgens
onderzoek van Ben Elsinga1 is dit juist niet zo. Als opleiding tot MBO tot de lage opleidingen horen en
HAVO en hoger tot de hoge zie je dat onder ongeveer 600 respondenten er bijna 2x zoveel
hoogopgeleide (9,2%) gameverslaafden zijn dan bij de laagopgeleiden (4,9%). Dit kan verschillende
redenen hebben.
Om een game te kunnen uitspellen is vaak een bepaald inzicht nodig. Om dit inzicht te
verkrijgen speelt de hoogte van de opleiding vaak een rol.
Om toegelaten te worden op een universiteit is een hogere opleiding nodig op de middelbare school
dan voor het MBO. Om die opleiding te halen is meer inzicht nodig. Dit inzicht is ook nodig bij het
spelen van sommige games. Op een hogere opleiding wordt dit inzicht vaak ook getraind. Jongeren
moeten voor vakken op hogere opleidingen veel meer zelf onderzoeken en uitvinden dan bij lagere
opleidingen.
Jongeren op een hogere opleiding zitten vaker op kamers. Hierdoor hebben ze minder sociale
controle van familie die controleert hoeveel ze per dag gamen.
Ook krijgen jongeren op hogere opleidingen meer vrijheid hoe ze hun tijd op school indelen. Op een
MBO is het rooster veel strakker gepland dan op een universiteit. Op een universiteit mogen
jongeren veel meer zelf invullen of ze naar hoorcolleges gaan. Ook als ze regelmatig afwezig zijn
zullen jongeren op een MBO daar eerder iets van horen dan jongeren op HBO of universiteit. Tevens
schakelt een MBO eerder ouders in dan dat dat gebeurt bij hogere opleidingen.
Dit betekent niet dat Mboers niet verslaafd raken aan gamen. Onder hen heerst vaker een cultuur
waarin ze graag willen uitblinken over hun klasgenoten. Lukt dit niet direct op schoolgebied zullen zij
dit ergens anders zoeken, bijvoorbeeld in games. Hierdoor zullen zij meer gaan gamen om daarin uit
te blinken boven hun klasgenoten en vrienden.

ISBN: 978-90-9023132-7 (pagina 65)

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 5 van 11

H4. Wat is de invloed van speeltijd op gameverslaving?

Iemand die veel games speelt is niet gelijk verslaafd. Het aantal uren dat iemand games speelt is
geen leidraad voor een verslaafde. Simpelweg minder uren gamen is geen oplossing om de verslaving
tegen te gaan. Overmatig gamen kan wel tot serieuze problemen lijden doordat het ten koste gaat
van werk of schoolprestaties. Zodra dat gebeurt, zal er wel meer gegamed worden om te zorgen dat
de gamer wel gelukkig blijft. Ook gamet een verslaafde gemiddeld 2 keer meer dan iemand die niet
verslaafd is. Volgens onderzoek van Maria Haagsma2 voor de Universiteit van Twente is de
hoeveelheid tijd die besteed wordt aan het gamen niet de grootste factor van verslaving, dit in
tegenstelling tot factoren zoals zelfbeheersing en stemmingsregulatie. Dit betekend dat het
simpelweg verminderen van het aantal uren dat er gegamed word, weinig tot geen invloed heeft op
een oplossing om van de verslaving af te komen. Hiervoor zullen ook andere middelen en methodes
moeten worden gehandhaafd.

http://www.utwente.nl/nieuwsevents/2012/11/212839/minder-gamen-geen-oplossing-voor-gameverslaving

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 6 van 11

H5. Wat wordt er gedaan ter preventie van gameverslaving?

Er wordt veel gedaan om te voorkomen dat jongeren verslaafd raken aan het gamen. Ook als
jongeren verslaafd zijn wordt er veel gedaan om te zorgen dat ze afkicken. In Zuid-Korea, wat gezien
wordt als het land waar het grootschalige gamen is begonnen, is een callcenter opgericht speciaal om
gameverslaafden en hun kennissen/familie te woord te staan. Ook zijn daar speciale (priv) klinieken
opgericht om de gameverslaving onder de jongeren onder controle te krijgen. Er wordt namelijk
geschat dat 2,4% van de totale Koreaanse jongeren tussen de 9 en 39 te kampen heeft met een
gameverslaving.
Ook in andere landen word er veel gedaan om gameverslaving te voorkomen. Er wordt voorlichting
gegeven op scholen en mensen die verslaafd zijn kunnen terecht in afkickklinieken. Hierdoor zijn
steeds meer mensen bewust van gameverslaving en kan men signalen van gameverslaving eerder
constateren en zorgen dat het geen probleem wordt. Ook mensen die vatbaar zijn zullen hierdoor
eerder geprikkeld worden om stappen te ondernemen tegen hun verslaving.
Bij een behandeling in een kliniek staat de noodzaak tot essentile verandering centraal. Ook worden
familie en vrienden betrokken bij het proces. Door de familie te betrekken zal dit leiden tot meer
begrip voor de verslaving. Hierdoor zal de familie beter met de verslaafde kunnen praten en de
verslaafde beter kunnen helpen om van zijn/haar verslaving af te komen.
Ook de opvoeding heeft veel invloed hoe snel een kind verslaafd raakt. Als ouders goede afspraken
maken met hun kinderen over bijvoorbeeld de tijd dat hun kind gamet en zich daar ook consequent
aan houden is de kans dat het kind verslaafd raakt veel minder groot. Als er een limiet wordt gesteld
op de gametijd krijgen jongeren ook houvast en stabiliteit. Dit is zeker voor jongere kinderen erg fijn,
aangezien zij nog niet alles op waarde kunnen schatten en dus ook niet de gevolgen van te lang en te
vaak gamen. Tevens is het belangrijk dat er alternatieven zijn die net zo leuk en aantrekkelijk zijn als
games. Ouders kunnen hierbij helpen door hun kinderen deze alternatieven aan te bieden. Als deze
alternatieven er niet zijn, is het voor het kind niet aantrekkelijk om te stoppen met gamen.

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 7 van 11

Conclusie
Gameverslaving onder jongeren wordt een steeds groter probleem. Omdat er steeds betere en
mooiere games en systemen uitkomen, zullen steeds meer jongeren de verleiding van het gamen
niet kunnen weerstaan. Deze groep zal steeds meer hun school/werk en sociale contacten
verslechteren. Ook zullen zij veel ongezonder leven. Ze zullen geen tijd meer steken in het maken van
gezond eten en zullen steeds minder gaan sporten. Dit alles zodat ze zolang mogelijk kunnen gamen.
Dit geld voor jongeren van alle opleidingshoogtes. Niet alleen jongeren van het MBO of juist van de
universiteit zijn vatbaar, maar gameverslaving bevindt zich in alle onderwijsniveaus.
Een gameverslaving is niet zomaar te stoppen. Hier is een behandeling voor nodig. Het simpel weg
verminderen van het aantal uur dat er gegamed mag worden zal niet de gewenste uitkomst hebben.
Gelukkig wordt er tegenwoordig ook veel gedaan ter preventie van gameverslaving en ook als
iemand verslaafd is zijn er steeds meer mogelijkheden om van de verslaving af te komen. Zo zijn er in
bepaalde landen, zoals Zuid-Korea, speciale afkickcentra voor mensen met een gameverslaving. Ook
wordt er steeds meer voorlichting gegeven. Zowel jongeren als hun ouders krijgen voorlichting.
Jongeren zodat ze weten wat de gevolgen zijn en hun ouders zodat zij kunnen helpen met het
voorkomen van een verslaving bij hun kind.

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 8 van 11

Waar wordt er onderzocht?

Wat is de oorzaak van het ontstaan van gameverslaving?

Gameverslaving (internetverslaving).
http://www.novadic-kentron.nl/default.aspx?DocumentID=059a3f9f-1d55-4806-97ee90a607dc737d
Gameverslaving bij jongeren
Auteur: Ben Elsinga
ISBN: 978-90-9023132-7

Hoe uit een gameverslaafde zich?

Gameverslaving, de duistere kant van gamen.

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/verslaving/64121-gameverslaving-de-duistere-kant-vangamen.html

Gameverslaving: meestal niets aan de hand.

http://www.puber-wijzer.nl/gameverslaving.html

Gameverslaving
http://www.addiction-solutions.nl/verslavingen/gameverslaving

Heeft de hoogte van opleiding te maken met kans op gameverslaving?

The Appeal of Violent Video Games to Lower Educated Aggresive Adolescent Boys
from Two Countries
Auteur: Jeroen S. Lemmens, M.Sc.
Uit: CyberPsychology & Behavior Volume 9, Number 5, 2006
Gameverslaving bij jongeren
Auteur: Ben Elsinga
ISBN: 978-90-9023132-7
Joystick junkies
Auteur: Christoph Desmet, Universiteit Gent

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 9 van 11

Wat is de invloed van op speeltijd van gameverslaving?

Minder gamen helpt gameverslaving niet.

http://www.sargasso.nl/minder-gamen-helpt-gameverslaving-niet
Onderzoek: Verminderen speeltijd helpt niet tegen gameverslaving
http://tweakers.net/nieuws/85726/onderzoek-verminderen-speeltijd-helpt-niet-tegengameverslaving.html
Minder gamen geen oplossing voor gameverslaving
http://www.utwente.nl/archief/2012/11/minder_gamen_geen_oplossing_voor_gamev
erslaving.docx/

Wat wordt er gedaan ter preventie van gameverslaving?

Gameverslaving bij jongeren

Auteur: Ben Elsinga
ISBN: 978-90-9023132-7
Voorkom gameverslaving
http://www.pvda.nl/berichten/2011/05/Voorkom-gameverslaving
Gameverslaving (internetverslaving).
http://www.novadic-kentron.nl/default.aspx?DocumentID=059a3f9f-1d55-4806-97ee90a607dc737d
Afstudeeronderzoek Preventie voorlichting Gameverslaving
http://www.hbokennisbank.nl/nl/page/hborecord.view/?uploadId=ede%3Aoai%3Arepository.samenmaken.nl%
3Asmpid%3A15861

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 10 van 11

Wanneer wordt er onderzocht?

Zie Planning.pdf voor de planning

Hoe wordt er onderzocht?

De deelvragen staan in volgorde hoe ik het onderwerp ga onderzoeken. Daarnaast zal ik de bronnen
zoals die van internet en Explora raadplegen met behulp van de methode van Inleiding Onderzoek
vaardigheden om betrouwbare bronnen te kunnen herleiden.
Het uiteindelijke doel is aan de hand van de gevonden informatie de onderzoeksvragen te
beantwoorden die leiden naar het antwoord op de hoofdvraag.

Hoeveel onderzoeken?
In de planning staat per onderzoeksvraag hoeveel er onderzocht wordt. Deze planning is gemaakt
voor een hoeveelheid van 40 uur.

Willem-Jan van Kranenburg

2053069

Pagina 11 van 11