Obavjetajne teorije

1. Definicija obavjetajne slube po Maslei?

Obavjetajnu slubu moemo definirati kao specifinu, specijaliziranu
visokoprofesionalnu i relativno samostalnu instituciju drutva koja u skladu sa
zakonom datim ovlatenjima i koritenjem posebnih legalnih i tajnih metoda i
sredstava na sistematski nain prikuplja tiene relevantne obavjetajne podatke
i druge informacije o planovima i namjerama drugih drava ili njihovih
pojedinih institucija , koji su potrebni za oblikovanje, kreiranje i voenje i
globalne politike naroito na vanjskopolitikom planu; te titi vitalne interese
vlastite drave, tako to otkriva, prati, izuava i onemoguava djelovanje stranih
obavjetajnih slubi.
2. Obavjetajna i kontraobavjetajna dimenzija?
Obavjetajna prikuplja relativne tiene podatke putem svih metoda na
raspolaganju, a kontraobavjetajna onemoguava djelovanje drugih stranih
obavjetajnih slubi.
3.Objasniti zato kaemo za obavjetajnu slubu da je specifina i
dinamina ili sloena?
Specifina je zbog svojih metoda koje koristi legalne i tajne metode, a
dinamina je zbog sveobuhvatnosti u radu javljaju se novi sigurnosni rizici,
posiguranje, apsolutna potreba
prilagoavanja u organizacionom i
funkcionalnom smislu.
4. Razlozi naune nedoreenosti fenomena obavjetajne slube ili zato ne
postoji univerzalna opa definicija sigurnosti?

tajnost sadraja rada;

birokratska uskogrudnost (nedostupnost arhivske grae) ;
nezakonomjeran razvoj obavjetajne djelatnosti;
obavjetajni fenomen dio sveukupnih dinamikih politikih procesa.
minimiziranje znaaja obavjetajne slube

5. Znaaj Francuske buroaske revolucije u historijskom razvoju

obavjetajne slube?
Francuska buroaska revolucija je imala najvei uticaj na razvoj obavjetajne
slube: sruen je dvorski apsolutizam, ime je sruena ekonomska i politika
dominacija plemstva. Moderna obavjetajna sluba je dakle tekovina buroaske
revolucije i karakterizira je sljedee
javlja se kao stalni specijalizirani organ drave sa obavjetajnom
funkcijom
obavjetajna djelatnost postaje sve obimnija, a njeni metodi raznovrsniji
obavjetajnu slubu ne interesiraju samo vojna i politika saznanja ve se
njen domet iri na ekonomske i druge oblasti
obavjetajna sluba se poinje baviti mnogim neobavjetajnim pitanjima
kao to su propaganda, terorizam, dravni udari, puevi itd
6. Tri osnovna shvatanja o nastanku obavjetajne djelatnosti?
Prirodno svojstvo ljudskog roda;
Historijska kategorija- usmjerena panja na prezentiranje podataka o
dugogodinjem egzistiranju obavjetajne slube;
Teoloko shvatanje- pokuaj da se djelatnost odnosno geneza vee za
biblijske knjige.
7. Navesti od koja tri shvatanja je jedino odriva?
Historijska kategorija- zbog subjektivni i objektivni uzroci, ali zbog
subjektivnog razloga nije konstatovan.
8. Subjektivni i objektivni uzroci nastanka obavjetajne djelatnosti?
Objektivni uzroci: pojava tajne, antagonistiki odnosi, ratovi.
Subjektivni: minimum psihikog razvitka ovjeka i kulturni razvoj
ovjeka.

9. Odnos obavjetajne slube i drave?

Obavjetajna sluba je integralni dio dravnog aparata, kao takva ona
slui interesima oficijelne politike;
Slui za afermaciju drave na vanjskom olanu, osiguravanje podataka
namjerama i ciljevima drugih drava, omoguava planiranje jedne
kozengentne politike na meunarodnom polju;
Obavjetajna sluba doprinosi prevazilaenju unutranjih tenzija i
protivrjenosti;
Obavjetajna sluba se angauje na neposrednom sprovoenju dravne
politike:
a) prema inostranstvu-pruanje pomoi onima koji respondiraju vlastitoj
politici, reimi koji odgovaraju vlastitoj politici drave;
b) organizovano planiranje prevrata u onim sistemima ija politika nije
inkompatibilna sa politikom vlastite drave ( suoavanje sa protivnicima
politike u unutranjim sistemima);
Obavjetajna sluba se finansira iz dravnog budeta;
I ako je obavjetajna sluba dravni organ,obavjetajna sluba je vrlo
jaka sa velikim ovlatenjima i malim mogunostima male kontrole, to za
posljedicu ima da postoji relativni obavjetajni centrar moi.
10. Karakteristike obavjetajne slube?
Osnovi razlog njihovog uspostavljanja jeste potreba za zatitom vlastitih
tajni, kao i sa saznanjem tuih;
Slijedea zajednika karakteristika jeste
funkcija obavjetavanja
odgovarajuih dravnih struktura, jer bez tane, precizne i potpune
obavjetenosti niti jedna politika vlast ne moe donostiti relevantne
odluke, posebno one na vanjskopolitikom planu;
Razliiti sigurnosni izazovi, neophodnost odravanja stabilnog politikog
i sigurnosnog stanja, kreiranje vanjske politike zahtjevaju
poznavnaje/posjedovanje informacija o svim sferama ivota i rada drugih
drava;
Relativna samostalnost;
Specijaliziranost;

 ima obiljeja tajnosti;

- da su mjere preventivnog karaktera temeljna funkcija njenog djelovanja;
Koristi dostignua nauke i tehnologije;
Primjenjuje specifine metode;
One su profesionalizirane, specijalizirane i visoko obrazovane institucije.
11.Navesti od kada datiraju prvi dokazi o nastanku obavjetajne
djelatnosti?
Datira u 7. st. P.N.E.
12. Faktori transformacije obavjetajne djelatnosti?
geografska otkria i prva kolonijalna osvajanja
ustrojavanje apsolutistikih monarhija
diplomatija
bankarstvo
Francuska buroaska revolucija
razvoj kapitalizma
graanski ratovi u SAD-u
kolonijalizam i imperijalizam
ekspanzija nauke i tehnike
13. Principi?

Princip sveobuhvatnosti o radu;

Princip kontinuiteta i intanziteta;
rukovoenje i centralizacija;
relativna autonomnost;

tajnost obavjetajnog rada;

operativnost i pravovremenost o radu;
ofanzivnost i infiltracija;
specijalizacija o radu.

14. Obrazloiti princip tajnosti te iznijeti vlastito miljenje da li je to ili nije

osnovni princip o radu obavjetajne slube?
Jeste osnovni princip, Moje miljenje a) 80% iz javnih otvorenih izvora, 20% iz
skrivenih tajnih izvora; b) kroz obavjetajnu i kontraobavjetajnu slubu
zadueni da titi vlastite tajne; c) fokus tajnosti drugih drava
15. Princip relativne autonomnosti, do koje granice ide i utjecaj
obavjetajne slube na politiku?
Koristi specifine metode, njen rad mora da bude u zakonskim okvirima, do
ustupanja izvjetaja nadlenim politikim predstavnicima.
16. Razlozi sve vee afirmacije obavjetajne slube?
a) doprinosi globalnoj sigurnosti;
d) distanciranje od vojnog faktora i
injenica da se vlada uz pomo tehnologije;
b) sveobuhvatnost u radu;
dimenzija
c) afirmacija;

e) obavjetajna i kontraobavjetajna

f) vlada resursnim podrujima

17. Svi principi?

a) princip sveobuhvatnosti u radu- Podrazumjeva da je predmet interesa
obavjetajne slube istraivanje svih sfera egzistencije i djelovanja drugih
drava( politike, ekonomske, tehniko-tehnoloke i kulturna sfera):
b) Kontinuitet-stalna kako u mirnodobskom tako i u ratnom periodu..kontanta
bez koje nema odravanja povoljnog stanja sigurnosti jednog drutva
c) rukovoenje i centralizacija- podrazumjeva da se u rukovoenju
obavjetajne slube primjenjuje linijski sistem, rukovoenje to znai da je
primarno bitan stvarni a ne (statusni) (poloajni) autoritet i da svi nii nivou

uestvuju u radu ...Centralizacija -kako bi se sprijeila dispenzija obavjetajnih

podataka sve direktni polau iz centrali, a svi produkti proslijeuju povjeravaju
se centrali.
d) relativna autonomnost- u radu koristi specifine metode, sama bira metode (
tajne i legalne) koji e koristiti, njen rad je ogranien ustavnim-zakonskim
okvirima.
e) tajnost- koristi tajne metode, osigurava tajnost vlastitog operativnog
postupanja, tajne ciljevi i namjera drugih drava;
f) operativnost i pravovremenost- treba doi do proaktivnog djelovanja,
prevencija je kljuna u ovom principu, trebaju biti pravovremeni da sprijee
neku radnju;
g) specijalizacija-na predavanje, otvaraju se kadrovi za obuku.
h) ofanzivnost i infiltracija- obavj.sluba u realizaciji zadataka koristi
ofanzivno nastupanje koritenjem tajnih i ilegalnih metoda... Infiltracija
ugradjivanje lica u institucije drugih drava radi prikupljanja podataka
18. Centrala i njene organizacione komponente?
Predstavlja sam vrh obavjetajne slube, odnosno njeno centralno rukovodee
jezgro iz kojeg se upravlja cjelokupnim radom obavjetajne slube.
U nadlenosti centrale su:
- planiranje i usmjeravanje obavjetajne aktivnosti;
- kolovanje kadrova;
- materijalna i tehnika opskrba obavjetajne slube;
- praenje i usvajanje novih tehnikih i tehnolokih dostignua;
- finansiranje i saradnja sa drugim slubama
Centralu obavjetajne slube ine:
- rukovodee tijelo i - organizacione jedinice

Rukovodee tijelo predstavlja rukovodei tab obavjetajne slube; postavlja

ga najvii politiki organ drave (predsjednik, kolegijalni ef drave, premijer
vlade, parlament)
U centrali obavjetajne slube postoje i djeluju sljedee organizacione jedinice:
- jedinica za operativne poslove (prati obaj.djelatnost, daje savjete i strucnu
pomoc ako dodje do problema u radu nizeg nivoa)
- jedinica za analitike poslove( mozak obav.sluzbe - selektira i sistematizira
podatke )
- jedinica za tehnike poslove ( opskrba novim tehnickim sredstvima)
- jedinica za kadrovske poslove( prima, testira, obucava nove kadrove)
- jedinica za poslove veze ( saradnja izmedju visi i nizih nivoa i ostvarenje
komunikacije )
- jedinica za dokumentaciju ( svi akti obav. sluzbe)
19. Koja komponenta u organizacionoj strukturi obavjetajne slube se
nalazi jedino u samom sjeditu?
CENTRALA
20. Vertikalna organizacija obavjetajne slube?
1. Centrala obavjetajne slube;

4. Obavjetajni punkt;

2. Centar obavjetajne slube;

5. Detairani ( ugraeni) obavjetajac

3. Podcentar obavjetajne slube;

21. Centar- nadlenosti

.- izvrna jedinica obav. sube. Centar dio centrale koji se formira van centrale.
Zaduenja su mu: organizuje i prikuplja obavje.podatke

-stvara stalne izvore podataka

-organizaciono obavje.istrazuje prema utvrdjenim strateskim, taktickim, i
operacionim ciljevima
- verifikuje obav. podatke i da ih pravovremeno dostavi i prezentira
rukovodecem tijelu centrale
- vrsi obavj.prodor i izvodjenje raznih vidova specijalnih operacija
Centar se formira u : 1. na vlastitoj teritoriji
2. na teritorije druge drzave koja je predmet interesovanja
3. na teritoriji trece drzave
22. Razlika izmeu centra i podcentra?
Dok centar organizuje obavjetajno istraivanje itave strane drave, podcentar
djeluje prema uoj teritoriji date drave.
23. Podcentar i nadlenosti?
Potinjen obavjetajnom centru, odnosno centrali obavjetajne slube;
Kadrovsku strukturu obavjetajnog podcentra ine obavjetajci, koji se angauju
na neposrednom prikupljanju obavjetajnih podataka;
24. Obavjetajni punkt?
Najnii organizacioni nivo obavjetajne slube;
Sainjavaju ga od 2-5 obavjetajaca koji se angauju radi realizacije konkretnog
zadatka;
Dakle privremenog je karaktera, jer postoji i djeluje do okonanja konkretnog
obavjetajnog istraivanja;
25. Detairani- ugraeni obavjetajac?
Obavjetajac date slube ili centra, koji se ugrauje u bilo koju neobavjetajnu
instituciju u zemlji ili inostranstvu;

Detairaju se na mjesto sa kojeg imaju najpovoljnije uslove da izvre

obavjetajno istraivanje;
Zadaci ugraenog obavjetajca mogu biti:
- izuavanje lica sa ciljem stvaranja agenturne mree
- odravanje veze sa agenturom
- istraivanje konkretnog obavjetajnog problema
- prikupljanje najsuptilnijih tajni.
26. Najnii kolektivni nivo u vertikalnoj organizaciji obavjetajne slube?
OBAVJETAJNI PUNKT
27. Najnii nivo u horizontalnoj organizaciji obavjetajne slube?
DETAIRANI- UGRAENI OBAVJETAJAC
Metod obav. sluzbe je skup karakteristicnih postupaka i specifican nacin
prikupljanja obav.podatka koji su u funkciji zastite osnovnih vrijednosti datog
drustva
Prema naucnoj teoriji djele se na : tajni metod prikupljanja podataka
metod prikrivenog prikupljanja podataka
metod legalnog prikupljanja podataka
28. Tajni metodi?
agenturni metod -Agenturni metod predstavlja tajni nain prikupljanja
podataka i informacija koritenjem tajnih saradnika obavjetajne slube
( neprofesionalaca-agenata) u strukturama protivnika;
metod infiltracije-Metod infiltracije sastoji se u tome da se pripadnik
obavjetajne slube na najpodesniji i zatien nain ugrauje u strukture
suparnike strane;
metod tajne primjene tehnikih sredstava-Metod tajnog koritenja
tehnikih sredstava moemo definisati kao tajno, odnosno ilegalno

ugraivanje i koritenje raznovrsnih visokosofisticiranih tehnikotehnolokih i drugih specijalnih sredstava, pomou kojih obavjetajci ili
agenti prikupljaju i blagovremeno dostavljaju precizne i pouzdane
zatiene podatke starnih drava (protivnika).
29. Razlozi zato se u obavjetajnom fenomenu pristupa sa daleko velikim
znaajem nakon 11. septembra?
Dolo je do kolapsa najveeg, nasavrenijeg politikog sistema odbrambenog
jedna od najviih sila SAD.
30. Agenturni metod?
Jedan od najstarijih klasinih metoda obavjetajne slube;
Agenturni metod predstavlja tajni nain prikupljanja podataka i informacija
koritenjem tajnih saradnika obavjetajne slube ( neprofesionalaca-agenata) u
strukturama protivnika;
31. Motiv kojeg agenta opredjeljuje kao najpouzdaniji?
PATRIOTIZAM
32. Podjela agenta?
Klasifikaciju agenata moemo pratiti u obavjetajnoj praksi jo od 5 stoljea
p.n.e u djelima vojnog teoretiara Sun CU Vu-a.
On je isticao pet vrsta agenata:
- unutranji agenti (slubenici neprijatelja);
- lokalni agenti ( stanovnici neprijateljske drave);
- prevrbovani agenti ( neprijatelji uhvaeni na djelu i prevrbovani);
- rtvovani agenti (servirani neprijatelju u cilju obmane i dezinformiranja);
- preivjeli agenti ( koji donose podatke iz nerpijateljskog logora)

U obavjetajnoj teoriji i praksi susreemo se sa sljedeom klasifikacijom

agenata:
- prema dravljanstvu (strani ili domai dravljanin);
- prema stepenu pouzdanosti ( pouzdan, nepouzdan)
- prema stepenu odanosti (agent dvojnik, agent izdajnik i
agent provokator);
- i podjela na ope agente, rezidente, agente veznike,
konzervirane ili zamrznute agente.

33. Definicija agenta?

Agenta obavjetajne slube definiramo kao lice koje rukovoeno odreenim
motivima neprofesionalno, tajno, organizirano, po zahtjevu i za raun
obavjetajne slube, drave i pokreta prikuplja u strukturama protivnika tajne,
odnosno zatiene podatke i na tajni nain ih dostavlja nalogodavcu.
34. Razlika izmeu agenta i obavjetajca?
Agent je neprofesionalno, a obavjetajac profesionalno lice.
35. Metod tajne primjene tahnikih sredstava (prednosti i nedostatci)?
SIGNIT-a: signalno obavjestavanje ) to je : generalni pojam koji mse
objasnjava i definise pojam poput presretanja i analize elektronskog procesa
presretanja elektronskih formi informacija
prednosti
Potencijal za gotovo trenutne informacije;
Moe ponekad otkriti spacifine informacije
jedinicama;

o neprijateljskim

 Nivoi i aktivnosti znaajne promjene u ovim nivoima mogu esto biti

determinirani;
Organizovana struktura i poredak na ratitu mogu biti dobijeni;
Moe posjetiti druge sisteme;
Oprema sposobnosti moe se nauiti;
Odailja lokacije moe biti priblino taan;
Poloaj funkcije moe biti determiniran.

Ogranienja SIGNIT-a:

Podaci mogu demantovati upotrebu sigurnosne komunikacije;

Lane informacije mogu biti plasirane od neprijatelja u svrhu obmane;
Prikupljanje predmeta u atmosferskim uslovima;
Lokacije izvedene iz SIGNIT-a mogu biti neprecizne;
Specijalne konfiguracije zahtijevaju prikupljanje platformi;
Koritenje SIGNIT-a prikupljakih platformi zahtjeva iroke koordinacije
izmeu skupljaa i korisnika.

IMINT-a: ( slikovno obavjestavanja) istrazivanje , razvoj, sirenje multi

senzorskog slikarskog produkta kao pomoci u ratnim djelovanjima
prednosti

Razliite platforme i mediji dozvoljen;

Sposobnost tanog pozicioniranja mete;
Aktivnost moe biti detektovana;
Poredak na ratitu moe biti posmatran;
Karakteristike mete mogu biti studirane do u detalje;
Prikupljanje mogue na velikom prostoru;
Mogua odlina rezolucija;
Visoka kredibilnost jer korisnik moe vidjeti predmet interesovanja.

Ogranienja IMINT-a:
Izuzev radara, kvalitet slike je degradiran od mraka i nevremena;
Predmet za prevaru ili sakrivake tehnike;

Ekstenzivno irenje podrke olakano;

Moe biti skupo;
Predmet za pogreno shvatanje;
Situacija predstavlja slike koje mogu postojati samo za trenutak dok je
bilo uhvaeno.

MASINT-a: ( mjerilo i propis obavjestavanja)

- posebno senzorska disciplina koja je ujedno osnovni trag odredjivanja

izvora
prednosti
Moe podrati znak za druge prikupljake senzore ili napadake sisteme;
Potencijalno blii trenutnom ispoljavanju sposobnosti izlaza;
Informacije mogu biti dobijene iz perifernih podruja interesovanja;
To radi u razliitim dijelovima elektromagnetnog spektra, MASINT
detektuje informacije ablonski, ne predhodno eksplostisana od drugih
senzora.

Ogranienja MASINT-a:
Izvori i informacije su tehniki i teki za upotrebu;
Predmet za obmanu;
Puna eksploatacija je skupa, zahtjevi iroke podrke lagani, i moe
zahtijevati blie reportae i iroke koordinate izmeu uesnika;
Izvor lokacije moe biti neprecizan.
36. Metod infiltracije?
Najstariji metod obavjetajne slube, koji datira jo iz perioda robovlasnitva.
Spada u najrizinije tajne metode. Metod infiltracije sastoji se u tome da se
pripadnik obavjetajne slube na najpodesniji i zatien nain ugrauje u
strukture suparnike strane. Sam proces ugraivanja moe trajati razliit

vremenski period, vie godina, pa ak i decenija. Pod metodom tajnog

ugraivanja podrazumijeva se plansko i smiljeno tajno uvlaenje pripadnika
sopstvene obavjetajne slube u organizaciju protivnika, s ciljem pribavljanja i
dostavljanja tajnih i drugih podataka i izvravanja drugih zadataka,uz koritenje
odgovarajue legende
37. Metod koji se najvie afirmie?
METOD TAJNE PRIMJENE TEHNIKIH SRED
38. Prikriveni metod?
Ovaj metod je na granici izmeu legalnog i tajnog. Ovj metod se koristi za
prikupljanje obavjetajnih podataka, iz razloga to isti omoguava zatitu izvora
tajnih metoda. Rije je o vrlo ekonominom, racionalnom, brzom i
jednostavnom metodu.
U prikrivene metode spadaju:
- metod prikrivenog anketiranja
- metod prikrivenog opserviranja
- metod prikrivenog naunog istraivanja
Prikriveno anketiranje karaktrie sistemska priprema i planiranje, jer ovaj nain
korespondira nauno-istraivakoj anketi, razlika je u operacionalizaciji; Ovaj
metod zahtjeva angaman izuzetno obuenih i strunih lica;
Pod metodom prikrivenog opserviranja podrazumijeva se prikupljanje tajnih
podataka od strane veoma struno-profesionalnog lica, koje te podatke prikuplja
neposrednim posmatranjem i korienjem vlastitih ula i odgovarajuih tehnikih
sredstava; Uspjenost ovog metoda u mnogome zavisi od brzine, tanosti
opserviranja, od razvijene sposobnosti pamenja, smirenosti.
Pod metodom prkikrivenog naunog istraivanja podrazumijevamo plansko
angaovanje naunika ili naune ustanove koji na prikriven nain organizuju
nauno istraivanje radi pribavljanja obavjetajnih podataka o protivniku.

39. Tajni metod?