Вы находитесь на странице: 1из 14

M.3724.XXXVIII.

Milone,JuanAntonioc/AsociartS.A.
AseguradoradeRiesgosdelTrabajos/
accidenteley9688.

Procuracin General de la Nacin


-1SupremaCorte:
I
LaCmaraNacionaldeApelacionesdelTrabajo,Sala
IX,confirmlasentenciadelaanteriorinstanciaque,pre
viadeclaracindeinconstitucionalidaddelprecepto,conden
alaaccionadaaabonaralpeticionario,ntegramenteyenun
pagonico,elimportedelaindemnizacinporaccidentees
tipuladaenelartculo14,incisob),delaleyn 24.557
(v.fs.213/216).Ensuma,arguyparaasdecidirque:1)
resultamsbeneficiosoparaelpretensortaxista,de55
aos,afectadodeunaminusvalatotaldel65%,conprdida
delavisindelojoizquierdoeimposibilitadodereubicarse
enelplanolaboralelcobrontegrodelcapitalreparatorio
ynoatravsdeunaprestacinmensual;y,2)elpagopor
rentaperidicadesnaturalizalafinalidadparalaquefue
establecidalaprestacinconloquelesionalasgarantas
delosartculos14,14bisy17delaConstitucin,aca
rrealaprdidadeladisponibilidadycontroldeldineropor
elafectadoyomitequelaadministracindelasumatotalle
permitiraobtenerfrutosmsrentables,conservandoelcapi
tal.
DescartalaaplicacindelprecedentedeFallos:325:11
altiempoquerefierequelafragmentacindelpagodesinte
graelresarcimientoalperdersurealcontenidoeconmico.
Porltimo,fundadaenelartculo116delaLeyOrgnican
18.345,consideradesiertalaapelacinenloqueserefiere
almontodelarentaperidica(fs.232/234).
Contradichadecisin,lademandadadedujorecurso
extraordinario(fs.237/249),quefuecontestado(fs.
241/252)yconcedidoenloqueataealacuestinsuscitada
entornoaladeclaracindeinvalidezconstitucionaldel
artculo14,incisob),delaleyn 24.557;noasenloque
serefierea.-2- latachadearbitrariedaddelaresolucin
(fs.256/257y259).
II
Ensntesis,manifiestalarecurrentequelasentencia,
aldeclararlainvalidezconstitucionaldelartculo
14,incisob),delaleyn 24.557,incurreamndeenun
supuestodearbitrariedadporfaltadeldebidofundamentoy

gravedadinstitucionalenunacuestindelasestablecidas
enelartculo14delaleyn 48,almalinterpretarlaregla
mstardeinvalidada,desconociendolaprimacadelosar
tculos16,17y18delaNormaFundamental.
Enconcreto,reprochaqueelfalloadmiteunplanteo
constitucionalsinlaevidenciadeunagraviosuficiente,
acudiendo,medianteunaanaloganohabilitadaporley,al
dispositivodelartculo14,incisoa),delaleyn 24.557,
desconociendoaslaantiguadatadelrgimendelarenta
peridicaenlalegislacinargentinasobreinfortunioslabo
ralesart.5,ConvenioOITn 17,ratificadoporleyn
13.560ylainclusindelaleyderiesgosdetrabajoenel
contextogeneraldeprestacionesperidicasdelsistemadela
seguridadsocial(Fallos:325:11).
Prescinde,asimismo,dequelamodalidaddepago
observada,lejosdediscriminar,alcanzaatodounsegmento
delapoblacintrabajadoresaquienes,porotraparte,
beneficiaunrgimenespecialqueconllevaunaseriedepres
tacionesquenoseextiendenaotrosectores.Enfatizaqueno
existeunmontodecapitaldisponiblequesedivideencuotas
formandolarentaperidica,sinoqueellaseestableceme
dianteunaecuacinqueincluye,entreotroscomponentes,
la
expectativadevidadelactor,demodotalquestenunca
accedealatitularidaddelasumacuyainversinataeal

Procuracin General de la Nacin


-3principalolaaseguradora.
Subrayaqueladecisinconfirmadamodificaelrgimen
establecidoporlaleyn 24.557yeldecreton 1278/00,
afectandoelprincipio"pactasuntservanda"sinotroasiento
queasertosconjeturalesydescalificatoriosapropsitode
estamodalidaddepago;soslayandoque,sibienelmanejopor
elactordelcapitalpodraeventualmentesignificaruna
mayorrentafinanciera,conllevatambinelriesgodesu
administracinylaprdidatotaldelafuentedeingresos.
Reprueba,finalmente,queelpronunciamientopierda
devistaqueelsistemadelaleyn 24.557debeevaluarseen
formacompletaeintegral,nofragmentada,altiempoquepun
tualizaquelaCortehaasentidoalaconstitucionalidadge
nricadelosresarcimientostarifadosrecogidosen
numerosasleyes,bajolacondicinqueallendela
proporcionalidadhabidaentreretribucinyresarcimiento
elmontoresultantenosuprimaodesnaturaliceelderechoque

sepretendeasegurar,siendoqueenestecasodesdela
perspectivadelrecurrentelosimportesobtenidosson
equitativosyaseguranalpretensoruningresoadecuadoasus
razonablesexpectativasyproporcionadoasusituacin(v.
fs.237/249).
III
Previoatodo,procedereferirque,comobiensealan
losjuecesdeambasinstancias,eldebatesecieaqua
lamodalidaddepagodelaindemnizacinporincapacidadla
boralimplementadaenelartculo14,apartado2.b),dela
leyn 24.557(fs.213y233).Sibienvalerecordarquela
apelacinextraordinariaslofueconcedidaenloquesere
fierealacuestinfederalestrictaynoporarbitrariedad
de
sentenciaaspectoapropsitodelcuallademandadano
dedujounapresentacindirectalociertoesqueestaltima
se.-4- vinculademanerainescindibleconlaanterior,porlo
quecorrespondequeV.E.atiendalosagraviosconlaamplitud
queexigelagarantadeladefensaenjuicio(Fallos:
301:1194;307:493,1824;315:1485;323:3784;324:4013;y,ms
recientemente,S.C.R.n 887,L.XXXVI,"Radiodifusora
MediterrneaSRLc/EstadoNacionalamparo",del05.
11.02).
IV
HareiteradoV.E.queladeclaracindeinconstitu
cionalidaddeunanormaesunactodesumagravedadinstitu
cionalquedebeserconsideradocomoltimaratiodelorden
jurdico(v.Fallos:324:3345,4404;325:645,etc.),yproce
denteentantoelinteresadodemuestreclaramentedequefor
maaqullacontraralaNormaFundamental,causndoleungra
vamen;yparaelloesmenesterquepreciseyacreditefeha
cientementeenelsupuestoconcretoelperjuicioquelegene
ralaaplicacindeldispositivo,resultandoinsuficientela
invocacindeagraviosmeramenteconjeturales(cfse.Fallos:
321:220;324:3345;325:645,etc.).
Ello,decididamente,noseadvierteenlaspresentaciones
defs.3/6y10,nitampococonulterioridad,desde
que,enrigor,elrequirenteselimitaadescalificarlaren
taperidicaalaquetildasucesivamentedemagra,perver
sa,exigua,irrazonable,absurda,confiscatoria,arbitraria
yaconjeturaragraviosvinculadosaladepreciacindela
divisayalaobtencindeunarentafinancierasuperior,sin
proveer,empero,evidenciaeconmicaalgunadelasventajas
involucradasenlasustitucindelarentaperidicaalaque

serefiereelartculo14,tem2b),delaleyn 24.557,
porunpagonicoentegrodelconceptocomprometido(v.
Fallos:324:754,etc.),aspectoinsistoalquelaquejosa
cie,endefinitiva,supeticin.

Procuracin General de la Nacin


-5Taldficitseacrecetanprontoseapreciaquelos
juecesenambasinstancias,lejosdesupliresaomisin,se
pronuncianafavordelainvalidezconstitucionaldelanorma
endisputasobrelabasedequeelmontodedicharentamen
sualnoguardaunaadecuadarelacinconelsalariobruto
del
actor,menosdel50%(fs.214);resultando,consecuentemente,
equitativosureemplazoporunaprestacindinerarianica
calculadasobrelabasedelaprevisindelartculo14,
apartado2a),delaleyn 24.557(v.fs.215),conloque,
porotrolado,seapartandogmticamente,ademsdelos
estrictostrminosdelplanteooriginario.
Elanteriorrazonamiento,amndeloinscrito,
prescindeentreotrosdefectosnoslodequelamodifica
cinintroducidaalpreceptoinvalidadoporeldecreton
1278/00ratifica,paraelsupuestodeincapacidadeslaborales
permanentes,parcialesydefinitivascomoladelpretensor
(65%),elpagobajolamodalidaddeunarentaperidicalo
que,amijuicio,conllevaextremarelrigorargumentativo
exigibleparasuinvalidacinsinotambindelanecesidad
deapreciarqueelcapitaldecondenasaldadoenalrededor
deunaterceraparteporlospagosperidicosconcretadospor
laaseguradoraalapocadelfallodemrito(fs.85/86y
201)yseguramenteenmsalafecha,desdequenosehaar
gidosudiscontinuidadhavistomenguargravementesu
aptitudparaconstituirseenelcapitalfinancieroalquese
refierelasentencia.Dichodatomenosaunpuedesoslayarse
enestainstanciadeexcepcin,deestaraladoctrina
sentadaentreotrossupuestosenFallos:324:3948,
325:2177,etc.
Porotraparte,sabidoesque,sibienrespectode
diferentesrubrosoconceptosresarcitorios,V.E.haestimado
quelosmotivosdeequidadnopuedenservirdepretextopara
quelosjuecesdejendeaplicarlasdisposicioneslegales
cuya.-6- sancinyabrogacinestreservadaaotrospoderes
delestado(Fallos:322:1017;324:2801,etc.);yenlnea
conloexpuesto,entreotrosprecedentes,enFallos:322:995

valeadvertirquetampocoaquseexplicitan,comoes
debido,lasrazonesporlasqueseconsideraquelarenta
peridicadebesituarse,necesariamente,enunacierta
relacindeproporcionalidadconelingresobrutodel
trabajadorincapacitado(Fallos:323:2834;324:2801,entre
otros);nimenosanporquelmontodecondenano
constituyeunapulverizacindelderechoquesequiere
asegurar,cuandosusparmetrosdclculonoparecendistar
demasiadodejandodeladolacondicinperidicadela
rentadelospautadosenladisposicinlegalinvalidada.
Porltimo,debetenersepresente,adems,queel
nicojuicioquecorrespondeemitiraqualostribunaleses
elreferidoalaconstitucionalidaddelasleyes,afinde
discernirsimediarestriccindelosderechosconsagradosen
laCartaMagna,sininmiscuirseenelescrutiniodela
conveniencia,oportunidad,aciertooeficaciadelcriterio
adoptadoporellegisladorenelmbitopropiodesus
funciones(v.Fallos:324:3345;323:645,etc.).
V
Porloexpresado,entiendoquecorrespondedeclarar
procedenteelrecursodelaaccionada,dejarsinefectola
sentenciayrestituirlasactuacionesaltribunaldeorigen
paraque,porquienproceda,dicteunnuevopronunciamiento
conarregloaloindicado.
BuenosAires,29dediciembrede2003.
EsCopiaNicolsEduardoBecerra
BuenosAires,26deoctubrede2004.

Corte Suprema de Justicia de la Nacin


-7Vistoslosautos:"Milone,JuanAntonioc/AsociartS.A.
AseguradoradeRiesgosdelTrabajos/accidenteley9688".
Considerando:
1)QuelaSalaIXdelaCmaraNacionaldeApelaciones
delTrabajoconfirmlasentenciadelainstanciaanterior
quehabadeclaradolainconstitucionalidaddeloriginario
art.14.2.bdelaley24.557deriesgosdeltrabajo
(LRT)y,consecuentemente,habahecholugaralreclamodel
actortendienteaquelaindemnizacindelaccidentedeltra
bajodelqueresultvctimalefuesesatisfechamedianteun
pagonicoynoenformaderentaperidicasegnloestable
calanormacitada.Sostuvoelaquo,enprimerlugar,que

portratarsedeunapersona,elactor,"de55aos,cuyaac
tividadlaboraleraconduciruntaxi,queentrelos
distintos
padecimientosdetectadosquelegeneranunaminusvalalabo
raltotaldel65%,haperdidolavisindelojoizquierdo,
locualporeltipodetarearealizadaleimposibilitasu
reubicacinlaboral",resultaba"msbeneficiosaparael
acreedor,elpagontegrodelcapitalindemnizatorio,ynoa
travsdeunaprestacinmensualcomplementaria".Acot,
seguidamente,entreotrasrazones,que"lasprestaciones
previstascomosistemadepagoenformade'renta'pueden
llegaradesnaturalizarlafinalidadparalacualfueron
establecidas,yatravsdeelloseconfigureenforma
indirectaperosignificativa,unadesproteccintalque
tornealasnormasaplicables,porinequidad,encontrarias
alasdisposicionescontenidasenlaConstitucinNacional
paralatuteladelostrabajadores";queelrgimendela
LRT"nocontemplalasnecesidadesinmediatas,
actualesypresentesdelostrabajadores[...],eignoralos
finesquedebenteneryhantenidolosregmenesquereparan
losaccidentesdetrabajo,ligadosenformadirectaaevitar
quelaminusvalatotalqueportaeltrabajador,quecomo.-8dependientenopuedetrabajarporunactoquenolees
imputable,loafectealyasuncleofamiliaroriginando
ladesproteccinconsecuente(art.14C.N.)";yqueel
sistemadepagoderenta"acarrealaprdidade
disponibilidadycontroldeldineroporpartedeldamnifi
cado,todavezqueestdestinadoaparcializarseydesvane
cerseensufinalidadreparatoria,sintenerseencuentaque
laadministracindelmontototalporpartedelreclamante
Cque,reitero,portaunaincapacidadtotalyalafechadel
infortuniotena55aosC permitiraobtenerfrutosmsren
tables,manteniendoelcapitalyadecuarlosalasnecesidades
deltrabajadorysufamilia".
2)Quecontradichasentencia,lavencidainterpuso
recursoextraordinario,quefueconcedidosloencuanto
controvierteladeclaracindeinconstitucionalidadexpuesta
enelconsiderandoanterior,valedecir,deloriginarioart.
14.2.bdelaLRT.Estaconcesinescorrecta,pueslaapela
cinobservalosrequisitosdeadmisibilidadprevistosen
los
arts.14y15delaley48,mayormentecuandoestenjuego
unacuestinfederalenlostrminosdelinc.1delaprimera
deestasnormas.
3)Que,enconsecuencia,correspondesealar,porun

lado,queelpreceptodelaLRTimpugnadoreza:"Artculo14
[...]2.Declaradoelcarcterdefinitivodelaincapacidad
laboralpermanenteparcial(IPP),eldamnificadopercibir
lassiguientesprestaciones:[...]b)Cuandoelporcentajede
incapacidadseasuperioral20%einferioral66%,unarenta
peridica[...]".Porelotro,queestanorma,segnsesigue
delpronunciamientodelaquo,debeserinterpretadaenel
sentidodequeelrgimenindemnizatorioderentaperidica,
dentrodelmbitoenelquerige,nohaceacepcinde
personasnidecircunstancias,valedecir,hasidoimpuesto
demanera.

Corte Suprema de Justicia de la Nacin


-9absoluta,impidiendoquelareparacinpuedasersatisfecha
medianteunpagonico.Enconsecuencia,lacuestinaser
resueltaporestaCorteradicaendeterminarsielcitado
art.14.2.b,segnlaexgesisantedicha,escompatiblecon
laConstitucinNacionalono.
4)Quedesdeantiguo,elTribunalhaestablecidoque
lasleyessonsusceptiblesdecuestionamientoconstitucional
"cuandoresultanirrazonables,osea,cuandolosmediosque
arbitrannoseadecuanalosfinescuyarealizacinprocuren
ocuandoconsagrenunamanifiestainiquidad"(Fallos:
299:428,430,considerando5 ysusnumerosascitas).
Luego,doscircunstanciasdebenserpuestasdemanifiesto
paraloqueinteresaalsublite.Primeramente,la
LRThaprevisto,contodaclaridad,queunodesus"objeti
vos"es"repararlosdaosderivadosdeaccidentesdetrabajo
yenfermedadesprofesionales"(art.1.b).Ensegundotrmino,
elMensajedelPoderEjecutivodel4denoviembrede1994,
queacompaalentoncesproyectodelaLRT,expresa:"recu
perandoelcriterioadoptadoinicialmenteporlaley9688,se
dapreferenciaalasprestacionesdinerariasotorgadasen
formaderentaopagoperidicomensual".Este"cambio",
agrega,"implicaunmovimientoimportanteafavorde
aproximarlasprestacionesalasefectivasnecesidadesque
experimentanlosdamnificados"(AntecedentesParlamentarios,
BuenosAires,LaLey,1996A,pg.409,IV).
5)Que,enesteordendeideas,noserequiereun
mayoresfuerzoexpositivoparaconcluirqueelmedioelegido
parasatisfacerlanicareparacindineraria,valedecir,el

rgimenindemnizatorioderentaperidica,dadosuantesin
dicadocarcterabsoluto,puedeconduciraresultadosopues
tosalos"objetivos"legalesalosquedebeservir,yaun
apartamientodelatendenciaaaproximarsealas"efectivas.10necesidadesqueexperimentanlosdamnificados".Lasconclu
sionesfirmesdelaquoacercadelascircunstancias
fcticas
querodeanalactor,recordadasalcomienzo,sonelocuentes
encuantoalaconfiguracindeunsupuestoenelquesepro
ducen,precisamente,losmentadosoposicinyalejamiento.
Entalsentido,laLRT,noobstanteladeclarada
intencinderecuperareloriginariosistemadelaley9688,
parecehabersoslayadoquelaexistenciadeunconflictoan
logoalpresenteyahabasidoadvertidaporellegislador
delacitadaleyde1915.Lalecturadeldebatedesarrollado
enlaCmaradeDiputadosconmotivodelexamendelart.9
delentoncesproyectomuestra,connitidez,queelpropio
miembroinformantedelaComisinydefensordelaclusula,
doctorArturoM.Bas,reconocilasconsecuenciasnegativas
queoriginabaunsistemaderentaqueexclua
inflexiblementequelaindemnizacinpudieraserotorgadaen
unpagonico.Msan;frentealascrticasplanteadas,
dichomiembroadmiti,sinrebozos,quelaComisin"no
tendrainconvenienteenaceptaralgnagregado"alart.9
tendienteaevitarlosaludidosinconvenientes,sibien,
finalmente,lapropuestaenjuegono
fuematerializada(v.lasintervencionesdelosdiputados
PadillayBas,DiariodeSesionesdelaCmaradeDiputados,
1915,t.III,pgs.602/603).
Nomenosprecisoesponerderelieveque,duranteel
lapsoenquerigi,i.e.,hastasuabandonoenfavordelpago
nico(ley18.913),elsistemaderentadelaley9688fue
modificadoCmsalldelosbrevesefectoseneltiempoque
produjoeldecretoley650/55(art.1),dadasuderogacin
por
eldecretoley5005/56(art.1)C porvadeldecretoley
4834/58,alestablecerstequelos"beneficiariosmayoresde
edadpodrnoptarenpercibirntegramenteoenformade
rentaelimportedelaindemnizacin"(art.1.d).Esta
reformade

Corte Suprema de Justicia de la Nacin


-11-

1958seapoy,entreotrosmotivos,enque"nopuededudarse
quelasnecesidadeseconmicasdelosbeneficiariossehacen
msindispensablesenlapocainmediataalinfortunio,como
tambinquelainversindelcapitalenformadirectaporel
interesadopuedeserviralmejordesenvolvimientoeconmico
delmismo"(BoletnOficial,2341958,pg.1).
Asimismo,particularimportanciacobraelConvenio
17delaOrganizacinInternacionaldelTrabajo,de1925,
ratificadopornuestropas,yquetienejerarquasuperiora
lasleyes(ConstitucinNacional,art.75.22),puestoque,si
biendisponeelpagodelaindemnizacin"enformaderenta",
comoloafirmalarecurrente,nodejadepreverlaposibili
daddelpago"enformadecapital"(art.5),circunstancia
quesilenciaestaltimaaltranscribirelpreceptodemanera
parcial.
Finalmente,tampocopuedeserpasadoporalto,aun
cuandonosetratedeunanormaaplicablealapresentecon
tienda,
queeldecreto1278/2000reformelart.14.2.by
aadialarentaperidicaunimporteadicionaldepago
nico(art.6).Porestamodificacin,expresanlos
considerandosdeesecuerpolegal,sepretende"dar
satisfaccinanecesidadesimpostergablesdeltrabajador
[...],originadasenelinfortuniolaboral"(BoletnOficial,
n 29.558,10.Seccin,312001,pg.2).
Lossealamientosdelosdosprrafosprecedentes,
porcierto,noestnenderezadosadeterminarculeselr
gimen
legalcompatibleconlaConstitucinNacional.Sufina
lidad,
yladelareferenciaaldebatede1915,esdemostrar
quetantolahistorialegislativanacionalcuantolafuente
internacionalatestiguanlainconsistenciadelasreglamenta
ciones
que,almododelasublite,seagotaninflexiblemente
enindemnizacionesdepagoperidico,cuandoloque
aqullas.-12debenconsagraresunareparacinequitativa,osea,queres
guarde
elsentidoreparadorinconcreto.
6)Queestoltimoreflejalanecesidaddesopesar
lanormaencuestindelaLRTalaluzdelllamadoprincipio
protectoriocontenidoenelart.14bisdelaConstitucin
Nacional:"Eltrabajoensusdiversasformasgozardela
proteccindelasleyes",ydelaexpresamandadelaqueda

cuentaestanorma:dichasleyes"asegurarnaltrabajador:
condicionesdignasyequitativasdelabor".Convienerecordar
queestospostuladosimponenalCongreso"deberesinexcusa
bles"
afindeaseguraraltrabajadorunconjuntode"derechos
inviolables"(Fallos:252:158,161,considerando3),lo
cual,
enatencinaloexpresadoenlosconsiderandosanteriores,
contrastaconlascircunstanciasfcticasyjurdicassub
examine.Enotraspalabras,seadviertequeenelcaso,nose
satisfacenlosrequerimientosde"asegurar"unacondicinde
labor"equitativa",valedecir,justa,todavezque,porsu
rigor,lanormacuestionadaterminadesinteresndosedela
concretarealidadsobrelaquedebeobrar.
Asuvez,cabesealarquelosprincipioselaborados
apartirdelodispuestoenelmencionadoart.14bisse
integranalasdisposicionesincorporadasporlareformade
1994,enelart.75,incs.22y23,deltextoconstitucional.
Entalsentido,elPrembulodelPactoInternacionaldeDere
chos
Econmicos,SocialesyCulturalesconsiderademanera
explcitalainterdependenciaeindivisibilidadqueexiste
entrelavigenciadelosderechoseconmicos,socialesycul
turales
yladelosderechoscivilesypolticos,porcuanto
todosstossedesprendendeladignidadinherentealaper
sona
humana(prrs.2y3;asimismo:PactoInternacionalde
DerechosCivilesyPolticos,Prembulo,prrs.2y3).Por
dicharazn,elmencionadoconjuntodederechosexigeuna

Corte Suprema de Justicia de la Nacin


-13tutelaypromocinpermanentesconelobjetodelograrsu
plenavigencia.Enlneacontalesafirmaciones,elart.7
del
instrumentointernacionalnombradoenprimertrmino,al
reconocerel"derechoaltrabajo",disponequestecomprende
elderechodetodapersonadetenerlaoportunidaddeganarse
lavida,locualsecompletaconelartculosiguienteenel
quelosestadosreconocenquetalderechosuponequetoda
personagocedelmismoencondicionesequitativasysatisfac
torias,
queleasegurencondicionesdeexistenciadignaspara
eltrabajadoryparasufamilia,mencionandoalrespecto,de

maneraparticular,laseguridadylahigieneeneltrabajo,
entreotrasmateriasqueCsegnloallprevistoC debenser
garantizadasporlosestadosensuslegislaciones.Aellose
sumaelart.12,relativoalderechodetodapersonaal"dis
frute
delmsaltonivelposibledesaludfsicaymental",
cuandoensuinc.2dispone:"Entrelasmedidasquedebern
adoptarlosEstadosPartesenelPactoafindeasegurarla
plenaefectividaddeestederecho,figurarnlasnecesarias
para[...]b.Elmejoramientoentodossusaspectosdela
higienedeltrabajo[...];c.Laprevencinyeltratamiento
delasenfermedades[...]profesionales".Elcitadoart.7.b,
correspondesubrayarlo,implicaque,unavezestablecidapor
losestadoslalegislacinapropiadaenmateriadeseguridad
e
higieneeneltrabajo,unodelosmscrucialesaspectossea
lareparacinaquetenganderecholosdaados(Craven,
Matthew,TheInternationalCovenantonEconomic,Socialand
CulturalRights,Oxford,Clarendom,1998,pg.242).
Aconclusionessustancialmenteanlogasconduceel
ProtocoloAdicionalalaConvencinAmericanasobreDerechos
HumanosenMateriadeDerechosEconmicos,SocialesyCultu
rales,
ProtocolodeSanSalvador,aprobadoporlaley24.658,
siseatiendeasuPrembuloyalosarts.6y7,
concernien.-14tesalderechoaltrabajoyalascondicionesjustas,equita
tivas
ysatisfactoriasdetrabajo,respectivamente.
Porsuparte,elart.75,inc.23,delaConstitucin
Nacional,alestablecercomoatribucionesdelCongresode
laNacinlasdelegislarypromovermedidasdeaccin
positivaquegaranticenlaigualdadrealdeoportunidadesy
de
trato,yelplenogoceyejerciciodelosderechosrecono
cidos
porlaConstitucinyporlostratadosinternacionales
vigentessobrederechoshumanos,ponenfasisendeterminados
grupostradicionalmentepostergados,dentrodeloscualesse
mencionaenformaexpresaalaspersonascondiscapacidad.
Por
talrazn,unainterpretacinconformeconeltextocons
titucional
indicaquelaefectivaproteccinaltrabajodispuesta
enelart.14bisseencuentraalcanzadaycomplementada,

enlascircunstanciassubexamine,porelmandatodel
art.75,inc.23,normaque,paralelamente,asientaelprin
cipio
denoregresinenmateriadederechosfundamentales.
Aslopreceptatambinelprincipiodeprogresividadasen
tado
enelart.2.1delcitadoPactoInternacionaldeDerechos
Econmicos,SocialesyCulturales,enconcordanciaconsu
art.
11,inc.1,porelquelosestadoshanreconocidoelderecho
detodapersona"aunamejoracontinuadelascondicionesde
existencia".
7)Que,desdeotraperspectiva,estfueradetoda
dudaqueunadiscapacidad,sobretododelascomprendidaspor
elart.14.2.b,repercutirnosloenlaesferaeconmica
de
lavctima,sinotambinendiversosaspectosdesupersona
lidad
quehacenalmbitodomstico,culturalysocial,conla
consiguientefrustracindeldesarrolloplenodelavida
(Fallos:315:2834,2848,considerando12,entremuchos
otros).
Untrancedetamaagravedad,porende,llevarseguramente
al
trabajadorCy,ensucaso,alafamiliadesteC auna.M.
3724.XXXVIII.
Milone,JuanAntonioc/AsociartS.A.
AseguradoradeRiesgosdelTrabajos/
accidenteley9688.

Corte Suprema de Justicia de la Nacin


-15profundareformulacindesuproyectodevida,paralocual
la
indemnizacinalaquetengaderechosepresentarcomoun
datodeimportanciainocultablepormaysculo.Es
precisamente
porelloqueelmedioreparador,deserinadecuado,puede
aadiralamentadafrustracin,unanueva,talcomosucede
conelsistemaoriginariamenteprevistoporlaLRT.En
efecto,
estaltimareducedrsticamenteeluniversodeopcionesque
lepermitiranaltrabajadorreformulardichoproyecto.Por
su
carcter,elart.14.2.bimpideabsolutamentelas
alternativas

realizablesmedianteunaindemnizacindepagonico,aun
cuandofueranmsfavorablesalavctima,laquedeber
contentarseconescogerdentrodelmarcomsqueestrechoque
leimponelarenta.Detalmanera,ysibiencabedescartar
queseaunfinqueridoporellegislador,lodecisivoesque
elmbitodelibertadconstitucionalmenteprotegidoenel
que
seinsertaelproyectodevida,esobjetodeunainjerencia
reglamentariairrazonablealnoencontrarsustentoenningn
fintutelarlegtimo.
8)Que,porotraparte,elsistemadepurarenta
peridicareguladoporeloriginalart.14.2.b,importaun
tratamientodiscriminatorioparalosdamnificadosvctimasde
lasincapacidadesmsseveras(superioresal20%einferiores
al66%)entantoaquienessufrenunaminusvaladerango
inferiorlesreconoceunaindemnizacindepagonico(art.
14.2.a,leycitada),distincinquenosecompadececonla
atencindelasnecesidadesimpostergablesdelasvctimas
ms
afectadasporlaincapacidad,desnaturalizndoseporesava
lafinalidadprotectoriadelaley(ConstitucinNacional,
arts.16y75,inc.23).
9)Que,ensuma,auncuandolaLRT(art.14.2.b)no
resultacensurabledesdeelplanoconstitucionalporesta
blecer
comoregla,paradeterminadasincapacidades,quela.-16reparacindinerariaseasatisfechamedianteunarenta
peridica,
sesmerecedoradelaludidoreproche,deacuerdoconla
jurisprudenciaquehasidocitadaenelconsiderando4,por
no
establecerexcepcinalgunaparasupuestoscomoelsub
examine,enqueelcriteriolegalnoseadecuaalobjetivo
reparadorcuyarealizacinseprocura.Frenteatalescir
cunstancias,
adems,lanormaconsagraunasolucinincompatible
conelprincipioprotectorioylosrequerimientosde
condicionesequitativasdelabor(art.14biscit.),alpaso
quemortificaelmbitodelibertadresultantedelaautono
ma
delsujetoparaelaborarsuproyectodevida,eintroduceun
tratodiscriminatorio.
Porello,yodoelseorProcuradorGeneral,sedeclara
admisibleelrecursoextraordinarioconcedidoyseconfirma
la

sentenciaapelada,concostas(art.68delCdigoProcesal
CivilyComercialdelaNacin).Hgasesabery,oportunamen
te,
devulvase.ENRIQUESANTIAGOPETRACCHIAUGUSTOCESAR
BELLUSCIO(endisidencia)CARLOSS.FAYT(endisidencia)
ANTONIOBOGGIANOJUANCARLOSMAQUEDAE.RAULZAFFARONI
ELENAI.HIGHTONdeNOLASCO.
ESCOPIA
DISI//

Corte Suprema de Justicia de la Nacin


-17//DENCIADELSEORVICEPRESIDENTEDOCTORDONAUGUSTOCESAR
BELLUSCIOYDELSEORMINISTRODOCTORDONCARLOSS.FAYT
Considerando:
QueestaCortecompartelosargumentosyconclusiones
deldictamendelseorProcuradorGeneraldelaNacin,al
queseremiteporrazonesdebrevedad.
Porello,sedeclaraadmisibleelrecursoextraordinario
concedidoysedejasinefectolasentenciaapelada.Costas
de
todaslasinstanciasporsuordenenatencinalanatura
leza
alimentariadelaprestacinreclamadaporelactor.
Notifquesey,oportunamente,vuelvanlosautosaltribunal
de
origenafindequeporquiencorrespondasedictenueva
sentenciaconarregloalodecidido.AUGUSTOCESARBELLUSCIO

CARLOSS.FAYT.
ESCOPIA
RecursoextraordinariointerpuestoporAsociartAseguradoradeRiesgosdel
Trabajo
S.A.,representadaporeldoctorCsarJustoBlasco
TrasladocontestadoporJuanMilone,representadoporladoctoraCarmendelPilar
Garra
Tribunaldeorigen:CmaraNacionaldeApelacionesdelTrabajo,SalaIX
Tribunalesqueintervinieronconanterioridad:JuzgadoNacionaldePrimeraInstan
cia
delTrabajoN 68

Вам также может понравиться