Cukai Barang dan Perkhidmatan atau Goods and Services Tax (GST)

Sejak awal lagi, pelbagai reaksi dalam masyarakat telah timbul apabila kerajaan
merancang untuk melaksanakan Cukai Barang dan Perkhidmatan (GST) bermula 1
April 2015. Semasa pembentangan Belanjawan Kerajaan 2014 pada 25 Oktober 2013,
Perdana

Menteri

Malaysia

telah

mengumumkan

rancangan

kerajaan

untuk

melaksanakan Goods and Services Tax (GST) dan penghapusan Sales and Services
Tax (SST) yang akan berkuatkuasa pada 1 April 2015 (Ismail & Samsudin, 2014).
Sebenarnya, cadangan mengenai pelaksanaan cukai nilai tambah yang bersamaan
dengan GST sudah lama dibincangkan di Malaysia sejak Oktober 1988 (Berita Harian,
2013). Perkara ini pertama kalinya disebut di dalam Pembentangann Belanjawan 1989
oleh Menteri Kewangan pada ketika itu, iaitu Tun Daim Zainuddin. Walaupun cadangan
bagi pelaksanaan GST sudah lama dirancang oleh kerajaan, akan tetapi ia masih tidak
dapat dijalankan di Malaysia sebelum ini disebabkan kebimbangan kerajaan mengenai
penerimaan serta tahap pemahaman rakyat Malaysia yang masih kurang mengenai
GST.
Wujud perdebatan dimana ada sesetengah pihak yang bersetuju dan ada juga
pihak-pihak yang tidak bersetuju akan perlaksanaan sistem cukai ini dengan
menyatakan bahawa pelaksanaan cukai ini hanya akan membebankan lagi rakyat
Malaysia. Dengan kos sara hidup yang tinggi khususnya di bandar-bandar utama besar
seperti Kuala Lumpur, Pulau Pinang dan Johor Bahru, kenaikan harga yang ketara
kerana GST dianggap sebagai satu lagi beban untuk golongan yang berpendapatan
sederhana apa lagi golongan yang berpendapatan rendah.

Menurut Hussin Abdullah, Aeefi Alghazali Mohd Idrus dan Normala Mehat (2013),
cukai Barangan dan Perkhidmatan (GST) merupakan cukai penggunaan menyeluruh
dan ia menjadi mekanisme kerajaan di seluruh dunia untuk mengutip hasil selain
menangani masalah defisit bajet. Ia dikatakan adalah sistem cukai yang lebih telus,
cekap, berkesan, berkawalan kendiri dan kurang birokrasi. GST juga merupakan cukai
yang dikenakan ke atas pembekalan (termasuk jualan) barang dan perkhidmatan yang
dibuat di Malaysia dan ke atas pengimportan barang dan perkhidmatan ke

Sejarah Goods and Services Tax (GST) atau Value Added Tax (VAT)
GST bukanlah satu sistem cukai yang baru kerana ia mula diperkenalkan di
negara Perancis sekitar tahun 1954 oleh Maurice Faure dan Carl Shoup yang diberi
nama Taxe sur la Valeur Adjoutee dan GST atau VAT ini hanya dilaksanakan oleh
hanya 48 buah negara sehingga tahun 1989 (Global Indirect Tax Service, 2015). Asal
usul GST atau VAT dapat dikesan melalui penulisan seorang ahli ekonomi Jerman yang
bernama F Von Siemens, yang mencadangkan VAT pada tahun 1918 sebagai
pengganti kepada cukai perolehan Jerman atau (turnover tax) (Smith, Islam, &
Moniruzzaman, 2011).
Sehingga kini terdapat sejumlah 146 buah negara telah melaksanakan sistem
GST di negara mereka. Di negara ASEAN, Malaysia merupakan diantara negara yang
terakhir melaksanakan sistem cukai ini manakala Brunei dan Myanmar adalah antara
negara ASEAN yang masih belum mengadaptasikan sistem ini. Di sesetengah negara
seperti Cambodia, China, Indonesia, Laos dan kebanyakan negara lain, GST turut

dikenali sebagai Value Added Tax (VAT). Ini kerana cukai ini dikenakan ke atas nilai
ditambah bagi barangan dan perkhidmatan di ssetiap peringkat rantaian bekalan.
Dalam perniagaan, GST tidak menjadi sebahagian daripada kos disebabkan GST yang
dibayar ke atas pembelian akan dituntut semuala pada langkah seterusnya dalam
rantaian bekalan (Berita Harian, 2013). Selain Malaysia yang mengenakan kadar GST
sebanyak 6%, di antara negara-negara lain yang telah mengguna pakai sistem ini
bersama kadar masing-masing adalah Australia (10%), Cambodia (10%), China (17%),
Fiji (15%), India (4%-15%), Indonesia (10%), Korea (10%), Laos (10%), Papua New
Guinea (10%), Singapura (7%), Sri Lanka (11%), Taiwan (5%), Thailand (7%), Mongolia
(10%), New Zeland (15%), Vietnam (10%) dan Filipina (12%) (Global Indirect Tax
Service, 2015).
Kebanyakan negara telah melaksanakan GST atau VAT adalah disebabkan
ketidak berpuasan hati mereka dengan struktur cukai kepenggunaan mereka sebelum
ini. Diantara ketidakpuasan ini adalah disebabkan perkara-perkara seperti cukai
kepenggunaan dalam bentuk cukai jualan yang sedia ada tidak memuaskan,
permintaan untuk mengurangkan kadar cukai lain atau sistem cukai yang sedia ada
tidak seiring dengan pembangunan ekonomi. Namun bagi negara Malaysia,
pengenalan GST adalah merupakan sebahagian daripada program penyusunan semula
cukai oleh Kerajaan ke arah menjadikan sistem percukaian lebih cekap, berkesan,
telus, mesra perniagaan dan berupaya menjana punca hasil yang stabil. GST adalah
menggantikan cukai kepenggunaan semasa yang terdiri daripada SST. Berdasarkan
kajian yang dijalankan oleh Kementerian Kewangan, GST secara dasarnya boleh
mengatasi pelbagai kelemahan yang wujud di bawah SST seperti kesan cukai bertindih,

cukai berganda dan cukai bertingkat, isu ketirisan dan kebocoran disebabkan aktiviti
pindahan harga dan pindahan nilai, tiada pelepasan cukai sepenuhnya ke atas barang
yang dieksport, penyeludupan, tidak menggalakkan integrasi menegak, isu birokrasi di
dalam Malaysia dan lain-lain lagi. Tabung Kewangan Antarabangsa atau International
Monetary Fund (IMF) juga telah lama mengesyorkan pengenalan GST sebagai salah
satu cara untuk meningkatkan kecekapan sistem cukai Malaysia dan seterusnya dapat
meningkatkan kutipan cukai (Palil & Ibrahim, 2011).

Mekanisme GST
Menurut Mohd Nazari Ismail dan Ahmad Nizam Samsuddin (2014), GST akan
dikenakan ke atas setiap urus niaga kecuali jika urus niaga itu diberi pengecualian dari
skop GST. Semua perkhidmatan atau barangan yang tidak diklasifikasiakan sebagai
dikecualikan akan dikenakan GST. Walupun GST akan dikenakan pada setiap
peringkat urus niaga, namun pada akhirnya pengguna membayar sekali sahaja kerana
GST mempunyai mekanisma Input tax credit dimana cukai yang dibayar oleh
sesebuah firma dalam proses pembuatan dan pengagihan boleh dituntut balik. Akan
tetapi, pengguna akhir tidak dapat menuntut kembali cukai yang telah dibayar.
Seterusnya, hanya firma yang menjual barang atau menyediakan perkhidmatan yang
melebihi RM500,000 setahun sahaja diwajibkan mendaftar untuk mengenakan GST.
Menurut Mekanisme GST seperti yang termaktud di dalam Rang Undang
Undang Cukai Barang dan Perkhidmatan 2009, kadar GST terdiri daripada tiga kategori
iaitu Kadar Standard (Standard Rated), Kadar Sifar (Zero Rated), dan Dikecualikan

GST (Exempted). Pembekalan berkadar standard

(Standard Rated) adalah

pembekalan bercukai barang dan perkhidmatan yang tertakluk kepada kadar positif.
Pembekalan berkadar sifar atau zero rated pula adalah pembekalan yang tertakluk
kepada kadar sifar yang mana tidak dikenakan GST pada peringkat output atau input
yang mana secara ringkasnya peniaga tidak perlu mengenakan caj GST ke atas barang
atau perkhidmatan yang dijual tetapi boleh mendapatkan kredit GST di atas pembelian
Manakala Pembekalan dikecualikan (Exempted) pula adalah pembekalan yang tidak
tertakluk kepada GST pada peringkat output iaitu apabila dibekalkan kepada pengguna.
Walau bagaimanapun, GST yang dibayar ke atas input oleh perniagaan tidak boleh
dituntut sebagai kredit cukai. Kadar GST 6% ke atas barang dan perkhidmatan yang
dikenakan kerajaan kepada rakyat ditakrifkan sebagai Pembekalan. Akan tetapi,
pembekalan barangan asas keperluan isi rumah seperti produk pertanian, bekalan
ternakan, bahan asas masakan dan lain-lain barang akan diletakkan dalam kategori
sifar (Berita Harian, 2013). Barang atau perkhidmatan awam yang lain pula seperti
tanah dan kediaman, pengankutan awam, pendidikan, perkhidmatan kewangan serta
caj lebuh raya akan diletakkan di dalam kategori Dikecualikan GST.
Menurut Mohd Rizal Palil dan Mohd Adha Ibrahim (2011) pula, terdapat tiga jenis
GST atau VAT bergantung kepada bagaimana sesuatu pelaburan itu dikira diperlakukan
di dalam asas cukai (tax base), GST jenis KDNK (GDP-type GST), GST jenis
penggunaan (Consumption-type GST) dan GST jenis pendapatan (Income-type GST).

Kesimpulan

Walaupun wujud pelbagai isu dan spekulasi sejak dari awal pengumumannya
sehinggalah ia kini terlaksana, kita sebagai rakyat haruslah jelas bahawasanya objekif
GST adalah demi kebaikan negara dan rakyat di sesebuah negara itu sendiri. Akan
tetapi, sebagai kerajaan yang memerintah, hasil yang diperolehi dari GST yang telah
dimasukkan ke dalam Kumpulan Wang Disatukan itu haruslah tidak disalah guna dan
digunakan dengan sebaik-baiknya demi kepentingan rakyat. Diharapkan agar cukai
yang telah banyak memberi manfaat di negara lain ini juga mampu memberi manfaat
yang serupa kepada negara kita, Malaysia.

Bibliography
Abdullah, H., Mohd Idrus, A. A., & Mehat, N. (2013). Kefahaman dan Kesediaan
Pengguna Terhadap Pelaksanaan Cukai Barang dan Perkhidmatan (GST): Satu
Tinjauan Awal. Persidangan Kebangsaan Ekonomi Malaysia ke VIII (PERKEM VIII) ,
688-702.
Berita Harian. (2013). GST rangsang ekonomi, tingkat daya saing negara. Retrieved
May 10, 2015, from http://www.hasil.gov.my/pdf/pdfam/bharian_01082013.pdf
Global Indirect Tax Service. (2015). 2015 Asia Pacific Indirect Tax Country Guide.
KPMG International.
Ismail, M. N., & Samsudin, A. N. (2014). Kesan GST kepada Kos Kehidupan Rakyat
Malaysia.
Palil, M. R., & Ibrahim, M. A. (2011). The Impacts of Goods and Services Tax (GST)
on Middle Income Earners in Malaysia.
Smith, A. M., Islam, A., & Moniruzzaman, M. (2011). Consumption Taxes in
Developing Countries The Case of the Bangladesh VAT. Working Paper Series .