Вы находитесь на странице: 1из 13

Actualizado20:22h

Unperiodismoindependiente,honradoydigno.
Dom12JuldeJulio2015Actualizado20:22h

20:49h
212614

Ingresa
Buscar
Buscar

Hemeroteca
Suscripciones
Obituario
Mapaweb
Opinin
Inicio
Guatemala
Titulares
Comunasincumplenplazoparainstalarplantasdetratamiento
GuatemalareforzarsusfronterasporescapedelChapoGuzmn
SellevaacabosegundaCarreraFamiliadecincokmenapoyoaTeletn
PartidoVivapresentarecursoderevisinenelTSE
MsenGuatemala
Poltica
Justicia
Comunitario
Migrantes
PrensaLibre.tv

PrensalibreHoy
LasnoticiasmsdestacadasdeGuatemalayelmundo.

Secciones
Deportes
Titulares
SofiGmezcumplecongranactuacinenToronto
ENDIRECTO|GuatemalaMxico
KevinCordnestencuartosdefinaldeToronto2015
Quierenescribirunanuevahistoria
MsenDeportes

FtbolNacional
FtbolInternacional
DeporteNacional
DeporteInternacional
PrensaLibre.tv

TodoDeportes
Todosobreelapasionantemundodeportivo
Economa
Titulares
LaBolsadeNuevaYorkreanudatodassusoperaciones

Gestindeexministroesmarcadaporlapolmica
ElpetrleocierraenUS$52.33enNuevaYork
VuelosdeUnitedAirlinesvienencondoshorasdeatraso
MsenEconoma
Efectivocelebra200ediciones
Hitosenlaeconomaguatemalteca

Empresas
Elemprendedordebeidear,crearynomorirenelintento
Internacional
Titulares
BarndelasdrogasElChapoGuzmnsefugaportnel
TresheridosporfuertesismoensuroestedeJapn
TormentaadquierefuerzaenelPacficofrenteaMxico
FugadelChapocomenzaprepararsehaceunao
Hoynecesitaleer
ElPapaenAmrica
SedificultapazenColombia
CrisisfinancieraenGrecia

Accidenteencirco
Untrapecistaresultcongolpesalcaerdeunaestructurade7metros.
Opinin
Titulares
OttoPrezMolinadecidisudestino
Urgenreformasysuaplicacin
Lacorrupcin
Razdetodomal
Vida
Titulares
Novedosatcnicatratalaescoliosis
Lanuevaprincesadelpop
Adria:EstoysuperorgullosademiapellidoArjona
FalleceelpresidentedeNintendo
MsenVida
ElviajedeRicardoArjona
EspectculosyCultura
ModayEstilo
SaludyFamilia
PrensaLibre.tv

Entrenamientoparalamemoria
Lamemoriadebereforzarsemedianteentrenamientosparamejoraragilida
Tecnologa
Titulares
FalleceelpresidentedeNintendo
Googleorganizauncampamentovirtualparaniosconjuegosyactividadesinteractivas
Yadisponibleoffice2016paraMac
Creanmuralparafestejar30aosdeMarioBros
Duolingo
Promocionaappparacertificaridiomaingls
Duolingosevistedegadgets
Lanzaplataformaparaescuelas
PrensaLibre.Tv

PrensaLibre.comcambia
Nuestrositiowebserenueva.Ahoracuentaconconosparahacertunav

Ahora
PrensaLibretvGuatemalarefuerzafrontera
Ingresa

RevistaD

Compartir

Enviar
ElefectoLucifer:Elporqudelamaldad
PhilipZimbardorevolucionelmundodelapsicologaconsupeculiarformadeexplicarcomolaspersonas"buenas"puedenvolverse"malas".
ARCHIVADOEN: EfectoLucifer, experimento, maldad, poder, Sistema

PorClaudiaPalma
12deJuliode2015alas00:00h
Podramosestartentadosdehacerloinconcebibleaotraspersonas?Quprovocaqueactuemosmal?Quesloquedeterminaelpensamientoyla
accin?Culessonlasrazonesporlasquealgunosllevanunavidarectayhonradayotrosparecencaerconfacilidadenlainmoralidadyeldelito?
EstassonalgunasdelaspreguntasquePhilipZimbardo,psiclogoestadounidenseeinvestigadordelcomportamientohumano,trataderesponderen
ellibroElefectoLucifer.

Duranteelsegundodadelexperimento,losreosintentaronunarebelin,cuandoloscarceleroslesquitaronloscolchonesparadormir.
LavoluminosaobradeZimbardo,de691pginas,revelalosdetallesdelexperimentopracticadoenagostode1971,cuandorecreunacrcelconla
participacindeestudiantesdelauniversidaddeStanford,EstadosUnidos,quienesduranteseisdas,unosasumieronelpapeldereosyotrosde
carcelerosconelfindeentendermejorlamentalidaddelosreclusosyelsistemapenitenciario.
ElexperimentofueinterrumpidodespusdequeChristinaMaslach,unadoctoradelauniversidadynofamiliarizadaconelestudioqueseestaba
llevandoacabo,ingresalacrceldeStanfordparaentrevistaralossupuestosguardiasypresos,ysediocuentadelaspsimascondicionesenlas
quesehallaban.Escandalizadapidiquesedieseporconcluido.
Tambinincluyesupeculiarteorasobrelosabusosdepoder.Elpsiclogoexplicaquelafuerzaimpulsoradeestelibrofuelanecesidaddeentender
mejorelcmoyelporqudeaquelloshechos,ascomolosocurridosenel2004,cuandofuerondifundidaslasimgenesdelosmaltratosfsicosy
psicolgicosquecometieronunossoldadosestadounidensescontravariosprisionerosdelacrceliraqudeAbuGhraib.
Horrorizado,Zimbardodescubriquenohabamuchadiferenciaentresusantiguosestudiantesylosmilitares.
Megustaradecirqueescribirestelibrofueunaexperienciaagradable,peronofueas,enningnmomentodelosdosaosquemellevterminarlo.
Sobretodofueespecialmentedesagradablerevisartodoslosvideosdelexperimentodelaprisin...(sic).Eltiempohabaidoborrandoenmel
recuerdodelamaldadcreativademuchosdeloscarcelerosydelsufrimientodemuchosdelosreclusos,escribiZimbardo,quienseculpaporsu
pasividadparapermitiraquellasvejaciones.

Enlacrcelimaginarianoestabanpermitidoslosabusos,peroseregistraronactossdicosycrueles.

Elpoderdelsistema
Zimbardoreconocequecualquierpersona,cuandotienequetomarunadecisin,esinfluidaporlosalcancesylmitesdetrespoderes:elpersonal,el
situacionalyeldelsistema.
SihubieraescritoestelibropocodespusdeacabarelexperimentodelacrceldeStanford,mehabracontentadoconexplicarquelasfuerzas
situacionalestienenmspoderdelquepensamosparaconformarnuestraconductaenmuchoscontextos.Sinembargo,habrapasadoporaltoelpoder
anmayordecrearelmalapartirdelbien:elpoderdelsistema,esecomplejodefuerzaspoderosasquecreanlasituacin,comentaelprofesor.
Lapsicologasocial,segnlaperspectivadelinvestigador,ofrecepruebasfehacientesdequeelpoderdelasituacinpuedemsqueeldelapersona
enalgunoscontextos.
ElJuezDcimoPenalWlterVillatoro,profesordecriminologaenlauniversidadRafaelLandvar,ayudaaejemplificarlateoradeZimbardo.
Durantesucarrerahajuzgadoasujetosacusadosdehomicidiosenestadodeemocinviolenta.
Estasituacinproduceunaintensaconmocindelnimo,quesueledesordenarloscomportamientos,queenunmomentodadopuedenser
impredecibles.Laviolenciasedescargaconfacilidadsilapersonasesienteagredidaopresionada.Estefueelcasodeunamujerquematasu
pareja.Eraunamalapersona?Tenaalgnantecedentecriminal?No.Eraunamadrededicadayamorosa,amadecasaloquepodramosllamar
unabuenapersona.
DeacuerdoconVillatoro,lareaccindeestamujerfueinfluidaporlosalcancesylmitesdesusituacin.Enunmomentodadopercibiquesuvida
yladesushijoscorranpeligro,explica.Adems,hubofallosenelsistemaquelacondujeronauncallejnsinsalida,comoelincumplimientode
lasrdenesderestriccindeacercarseaellayalosniosporpartedelapersonaqueconsiderabasuagresor,tampocoobtuvolapensineconmica
quesolicitysesumaestacadenaeldbilsistemadeprevencindeviolenciaintrafamiliar,entreotrosfactores.
OtroejemploqueempleaVillatoroparaexplicarestateorasurgedelsptimoarte,puescadasemestrejuntoasusestudiantesdelafacultadde
DerechovenlacintaSleepers,quenarralahistoriadecuatroamigosmonaguillosquecrecieronenunbarriodeNuevaYork.
Susvidascambiaroncuandodecidieronrobarunosperroscalientesdelacarretadeungriego.Paragarantizarsequenoseranperseguidos,arrastraron
elcarritodecomidahastalaentradadelaestacindelmetroyasobligarasudueoasostenerlo.Sinembargo,estesedesbocporlasgradasymat
aunodelospasajeros.

Loschicosfueronacusadosporintentodehomicidioyconducidosaunreformatorioendondefueronabusadossexualmenteporsuscarceleros.
Variosaosdespus,estandoenlibertad,elgruposeencontrenunbar.Esanochereconocieronaunodelosguardias,ydosdeelloslomataron.
Posteriormente,enfrentaronunjuiciodelquesalieronabsueltos.
Villatorosueleexplicarasusestudiantesqueenlaprimerapartedelapelcula,cuandolosprotagonistaserannios,nohubodolo,untrmino
jurdicoquedenotaunaaccinsubjetivaenlamente,unaintencindehacerdaoqueterminaconunaaccin.Estafuedeterminadaporlas
circunstancias.

Losreclusosfueronvctimasdetantoscomportamientossdicosquealsextodaelexperimentofuesuspendido.

Psicologadelmal
Zimbardohasidounestudiosodelapsicologadelmal,laviolencia,elanonimato,laagresividad,elvandalismo,latorturayelterrorismo.
Peroestudiarestasconductascensurablesexigeunacomprensindelasfuerzas,lasvirtudesylasvulnerabilidades,queaportanestaspersonaso
gruposaunasituacindada.Luegodebemosreconocerplenamenteelconjuntodefuerzassituacionalesqueactanenesecontextoconductual,
apunta.
LoscaptulosdedicadosalexperimentodelacrceldeStanfordconstituyenunestudiomuydetalladodelatransformacinquesufrieronlos
estudiantesuniversitariosaldesempearlosrolesasignados.
Zimbardoexaminalosprocesospsicolgicosquepuedeninduciraunapersonabuenaaobrarmal,entreestosladesindividualizacin,laobediencia
alaautoridad,lapasividadfrentealasamenazas,laautojustificacin,laracionalizacinyladeshumanizacin.
AunqueZimbardohacelasalvedaddequemuchasveceslaspersonasbuenasqueseconviertenenmalasnolohacendelanochealamaana,
puessetratadeprocesosgradualesincrementales.

Enelcontextonacional
Yosabaque:lalneaentreelbienyelmal(laquelosprivilegiadossuelenpensarqueesfijaeimpermeableconellosenelladobuenoylos
otrosenelladomalo)eramvilypermeable.

PhilipZimbardo
DonatoGarcahasidofiscaldurantemuchosaos.Conlosexpedientesquehanestadobajosucustodiapodrahacerseunagaleradepeligrosos
secuestradoresyasesinos.
Algunaspersonasquehoypurgancondena,ciertamentenotenanantecedentespenalesysuparticipacinenilcitosfuegradual,explica.
Amaneradeejemplocuentaelcasodeungrupodemuchachosguatemaltecos,hijosdefamiliasacomodadas,graduadosdecolegiosreconocidosy
comerciantesprsperosquienescomenzaronadelinquirpocoapoco.Empezaronsimplementeporllevarvehculosdeunpuntoalotroacambiode
unapaga.Despus,esosviajesincluyeroneltransportedearmas,eltumbededrogasymstardeelsecuestro.Labandadelaqueterminaronporser
partesumcercade200vctimasmortales.
Lossicarios,porejemplo,experimentanunprocesodedeshumanizacin.Despusdeeliminarasuprimeravctimaseleshacemsfcilhacerlocon
lasdems,detalla.
Miguelvila,abogadodefensordeniosvctimasdeabusosexual,estconvencidodequeelpoderdelasituacin,enlamayoradeloscasos,
influyecuandosetratadeabusadores.
Losvaronesquehansufridoabusossexualesdurantesunieztiendenarepetir,conpocasexcepciones,elciclodelabuso.
LajuezaJazmnBarriosharesueltomuchoscasosdealtoimpacto.Tieneclaroquesutareaesemitirsentenciasencuantoahechos,noaconductas,
comoloestipulaelderechopenal.Noobstante,reconocequeelambientequerodeaaunsujetoesunfactorimportanteenlatomadedecisiones.

Crearelpoder
Lamaldadconsisteenobrardeliberadamentedeunaformaquedae,maltrate,humille,deshumaniceodestruyaapersonasinocentes,oenhaceruso
delapropiaautoridadydelpodersistmicoparaalentaropermitirqueotrosobrenasennuestronombre,defineZimbardo.Abusardelaautoridad
esotraformadeejercerlamaldad,asegura.
ParaelpsiclogosocialEnriqueCampang,tambinhayquetomarencuentalamadurez,puesestamarcaunatendenciaentreelbienyelmal.La
madurezeslaintegracindeldeseoyelautocontrolsobreelprincipiodelvalordelbiencomn.Quiennotieneautocontrol,sentidodelarealidady
tampocodelvalordelbiencomnesaltamentesusceptibleafaltaralatica.
Elsentidoticoinspiralamayoradeconstitucionesdelmundoysefundamentanenelprincipiodelbiencomn.Cuandoestesesustituyeporeldel
bienparticularsurgelacorrupcin,opinaCampang.
Unapersonaquenohamaduradoesunsujetoprocliveacometerunafaltatica.
Porejemplo,cuandounfuncionarioounpolticonovelaporelbiencomn,notieneautocontrol,nisentidodelarealidad,fcilmentepuede
defraudar,contrabandear,sobornar,sobrevalorarpropiedades,cometerperjuriooasociarseilcitamente.
LosfuncionariosyempresariosnacionalesquerecientementefuerondetenidosporcasosdecorrupcinHitlerysudeseodecontrolarelmundoyel
jovenquehaceunassemanasmatanuevepersonasenunaiglesiadeCharleston,CarolinadelSur,enEstadosUnidos,ejemplificaCampang,tienen
unproblematicomental,quesetraduceenunamalaconcepcin,defectuosaeincompletadeladignidaddelotro.
Lospoderososnosuelenhacereltrabajosucioconsuspropiasmanos,comotampocolohacenloscaposdelamafia,quienesdejanesosasuntosen
manosdesussecuaces.Lossistemascreanjerarquasdedominioconlneasdeinfluenciaydecomunicacinquevanhaciaabajoyraravezhacia
arriba,explicaZimbardo.

Sermalounadecisin?
PerolacondicindebondadomaldadpuedenserusadasentantoscontextosquelapsicoanalistaguatemaltecaSilviaMoinoprefierehablarde
decisionesadecuadasenmomentosnecesarios.
Laseleccionesqueunapersonatomatienenqueverconcondicionesexternas,perotambinconelestadopsquicoylaformacmohatoleradoun
abuso.Puedequeenundadocasoalguientomeunadecisinencontradesusvalores,perolevaapermitirsobrevivir.Tomarunamaladecisinno
quieredecirnecesariamentequealguienseconviertaenunamalapersona.
Hacepocassemanas,laPrensapublicqueungrupodepandilleroslanzaunnioenunpuenteporquesenegamataraunpiloto.Elchico,quien
muri16dasdespus,tomladecisindenoquitarlelavidaalconductor,perohayunadiferenciaentreestemenoryelgrupodesicariosquele
pidihacerlo,quienesnosientenningnescrpuloporeliminaraalguien.Losvioladoresyasesinostienenunproblemaestructuraldepersonalidad
quelosdiferenciandeotros,enfatizaMoino.
Labuenanoticiaesquenotodaslaspersonascedenaesepoderdelasituacin,alcambiodereglasdeljuegoodelapresindelentorno.
ElEXPERIMENTO
TuvolugarenunodelosstanosdelauniversidaddeStanford,endondeseacondicionunaespeciedecrcel.Participaron24hombres
jvenessanosdelaclasemedia.Losvoluntariosfueronasignadosadosgruposporsorteo:losguardiasylosprisioneros.Losreclusosfueron
detenidosconayudadelapolicalocal.Pasaronporunprocesodeidentificacinyencarcelamiento.Elvestuariodetodosincluaelementos
deanonimato:uniformesygafasoscurasparaguardiasytrajesdereclusoparadespersonalizarlos.
AunqueZimbardohacelasalvedaddequesinoscolocaranenunasituacinextraa,nuevaycruelenelsenodeunsistemapoderoso,loms

probableesquenosaliramossiendolosmismos.Noreconoceramosnuestraviejaimagensilaviramosenelespejojuntoalapersonaenlaquenos
hemosconvertido.Todosqueremoscreerennuestropoderinterior,ennuestracapacidadderesistirnosafuerzassituacionalescomolasqueactuaron
enlacrceldeStanford.Perohaypocaspersonasas.
Siesaeslaconcepcindelinvestigador,ustedsepreguntarporquentoncesinsistetantoenestudiarlasracesdelmal.lmismodalarespuesta:
Sinoexaminamosyentendemoslascausasdeesemalnopodremoscambiarlo,contenerlootransformarlomediantedecisionesfundadasymedidas
socialesinnovadoras.

PrensaLibre.tv

15:30
15:30

TodoDeportesLaEntrevista
Todosobreelapasionantemundodeportivo.
TodoDeportes,conJorgeOvalle
19:00

Lomsdestacadoestelunes13dejulio
LasnoticiasmsdestacadasdeGuatemalayelmundo
PrensaLibreHOY,conLuisVelsquez
08:00

Avanceinformativo|Lostemasmsdestacadosalmomento
AvancePrensaLibreHOY
Avancematutino,conLuisVelsquez

08:30

Avanceinformativo|Lostemasmsdestacadosalmomento
AvanceTodoDeportes
NoticiasTD,conJuanPabloCorado
|IraPrensaLibre.tv

Ahora
20:37

PeaNietocalificadeafrentafugadecapo

ElpresidentedeMxico,EnriquePeaNieto,asegurhoyquelafugadelnarcotraficanteJoaqunElChapoGuzmnesunaafrentaparael
Estadomexicano,mientraslaoposicinfustigasuGobiernoyexigilainmediatadetencindelcapo.
20:17

EncuentranapersonamuertaenterminaldebusesdeTacan

BomberosVoluntarioslocalizanenterminaldebusesdeTacan,SanMarcos,aunapersonafallecida,nopresentasealesdeviolencia.
19:52

SupuestosmensajesdehijosdeElChapoanticipanycelebransufuga

MensajesenlaredsocialTwitteratribuidosadosdeloshijosdelnarcotraficanteJoaqunElChapoGuzmnevidenciaronsusatisfaccinporla
fugadeljefedelcrteldeSinaloa,einclusoalgunoparecaanticiparelacontecimientoquehasacudidoaMxicoestefindesemana.
19:31

RescatanahombredebarrancoenMixco
BomberosMunicipalesrescatanahombrequecayenelfondodeunbarranco.

PrensaLibre
@prensa_libre

En11ave.1ra.Ca.Lode
Fuentes,zona11deMixco
rescatanapersonaquecae
alfondodebarranco.Va
@bomberosmuni
7:24PM12Jul2015

19:19

AbatidostresdirigentesdeprincipalgrupoextremistadeTnez
TresdirigentesdelaFalangeOkbaIbnNafaa,principalgrupoextremistaarmadotunecino,figuranentrelascincopersonasabatidaselviernesenla
regindeGafsa,centrodelpas,anuncielministrodeInterior,NajemGharsalli,lanochedeldomingo.
19:11

IniciapartidodeGuatemalaanteMxico
ElsegundopartidodelGrupo"C"delaCopaOro2015entreGuatemalayMxicoinici.
19:03

Suman340personasenalberguesporerupcindelVolcndeColima

LadeclaracindeemergenciaencincomunicipiosdelestadodeColima(oestedeMxico),cadadecenizaenampliaszonasy340personasen
alberguestemporaleseselsaldohastahoydelaerupcindelVolcndeColima,quemantienesuintensaactividad.
18:47

FalleceelpresidentedelgrupodevideojuegoNintendo

ElpresidentedelgrupodevideojuegosNintendo,SatoruIwata,fallecialos55aosdeuncncer,anunciesteluneslaempresa.
|IraAhora

Relacionadas
1
2

Vida

RevistaD

RevistaD

RevistaD

101apuntesparahablar
correctamenteelespaol

Muchoruidoypocasnueces:un
recorridoporlascampaas
presidencialesdesde1960

Inestabilidadpresidencial

Elviajemisteri
sagrados

Sabaustedqueusarelverbodescambiar
escorrectoyeladjetivoespreo,unerror
depedantes?O...

Durantesuscampaas,lospolticosofrecen
solucionesalosmismosproblemasque
aquejanalpasdesdehacedcadas

Largastiranas,golpesdeEstado,
revoluciones,triunviratos,renunciasy
presidentesprovisionalessonalgunosde...

PadreRicoPadrePobre
SalgadeLaCarreradeRatasTrabajarConEntrenadorPadreRico

0
17156usuariosestncomentandoenPrensaLibre.neteanosotros,ingresacontusdatosocreaunanuevacuenta
email

contrasea

Olvidastetusdatos?
Ingresar

Estaeslahistoriad
mayasfueronextra

Ingresar

nuevo?
SitodavanoeresusuariodePrensaLibre,creaunacuenta

Guatemala
Deportes
Internacional
Economa
Tecnologa
Opinin
Vida
Ahora
Prensalibre.tv
AltaVerapaz
BajaVerapaz
Chiquimula
Chimaltenango
ElProgreso
Escuintla
Huehuetenango
Izabal
Jalapa
Jutiapa
Petn
Quetzaltenango
Quich
Retalhuleu
Sacatepquez
SanMarcos
SantaRosa
Solol
Suchitepquez
Totonicapn
Zacapa
Contacto
Publicidad
Suscripciones
RSS
Obituario
Hemeroteca
MapaWeb
Opinin

Вам также может понравиться