Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Boca = chiaj
Cabello = wiaj
Cabeza = jolomj
Cara = palj
Codo = tzik
Corazn = kuxaj
Cuello = qulaj
Dedo = ruwi qabaj
Espalda = ijaj
Estmago = pamaj
Hombro = ruwi
telemaj
Hueso = baqil
Intestino = ixkilob
Mano = qabaj
Mentn = kaxkate
Nariz = tzamaj
Odo = xikinaj
Ojo = naq wachaj
Ombligo = muxux
Orina = chuluj
Pie = aqanaj
Piel = tzumal
Pulmn = pospoy
Rodilla = chekaj
Saliva = chubaj
Sangre = kikel
Sudor = tzojpil
Taln = ixtuxil
Ua = ixkq
Vello = ismal
Vena = iboch
-----------------------------------Ri wineq ri kan ko
rukiy ri Dios chuwech,
chiri ka xtipe-wi
ronojel ri runaoj ri
nikatzin chire. Jaka ri
wineq nakanik kan
nrixowaj ri naoj y ri
tijonk. (Wuj Richin
Etamabel-Tzij 1:7)
El temor de Jehov es
el principio del
conocimiento. La
sabidura y la
disciplina son lo que
han despreciado los
que simplemente son
KaqchikelCastellanoAchike nub'i'
RnCul es mi nombre?Achike
ab'i' rat?Cul es tu nombre?
Achike rub'i' rija'?Cul es su
nombre?Achike qab'i' rj?Cul
es nuestro nombre?Achike ib'i'
rx?Cul es su nombre? (de
ustedes)Achike kib'i' rije'Cul
es su nombre? (de ellos)
Castellano
Achike nub'i' rn
Cul es mi nombre?
Cul es tu nombre?
Achike
rub'i'
Cul es su nombre?
qab'i'
rija'?
Achike
rj?
Achike ib'i' rx?
Sustantivos relacionales
-e
a
-ichin a , para
-ikin con
-uma mediante
-wa/-wch delante de
-ij
detrs de
-kojl entre
-tzam/-tzanen el extremo
de
-wi encima de
-xe debajo de
-xkn cerca de
Ejemplos de oraciones con
sustantivos relacionales:
x--u-sipa-j chi iw-ichin
Se lo regal a
ustedes
x--ban r-uma nu-tata
Fue hecho por mi
padre
x--a-tzt aw-i pa ya Te
viste a ti mismo en el agua
x-e-kotze r-ikin ri r-axbil
Se acostaron con su
compaero
Awan = milpa
j = elote
baq= hueso
chij =hilo
chat =cama
etabl = regla
ly = chichicaste
ik =chile
sank =hormiga
Pronombres
PRONOMBRE
PERSONALES!
RN = Yo
RAT = Tu
RIJA = El/Ella
RJ = Nosotros
RX = Ustedes
RIJE = Ellos/Ellas
jay =casa
kuku =tinaja
kajl= joven
lajuj = 10
PARA INDICAR
POSESION SE
USAN!
mama = gallo
nan =madre
rj = nosotros
pamaj =
estomago
qol = chompipe
qij= sol
rx = verde
si = leos
tuj = temascal
tuy= jarro
tzuy = tecomate
tze = perro
uml = conejo
s = mosquito
wakx =toro
ya = agua
ANTES
DE CONSONANTE
SE USAN:
NU = Mi
A = Tu
RU = Su
QA = Nuestro
I = De
ustedes
KI = De ellos
ANTES DE VOCAL
SE USAN:
W = Mi
AW = Tu
R = Su
Q = Nuestro
IW = De
ustedes
K = De ellos