Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
RevistageolgicadeChile
ServiciosPersonalizados
versinimpresaISSN07160208
Articulo
Rev.geol.Chilev.25n.2Santiagodic.1998
ArticuloenXML
http://dx.doi.org/10.4067/S071602081998000200002
Petrografa,origenypaleoambiente
sedimentariodelas
piroclastitasdelaFormacinRemoredo
(JursicoTemprano),
Argentina(3530'S7015'W)
Referenciasdelartculo
Comocitaresteartculo
Traduccinautomtica
Enviararticuloporemail
Indicadores
CitadoporSciELO
SilviaLans
Accesos
CONICETDepartamentodeGeologa,UniversidaddeBuenosAires,
CiudadUniversitaria,Pabelln2(1428),BuenosAires,Argentina
Linksrelacionados
Compartir
FlaviaM.Salani
Otros
Otros
RESUMEN
Permalink
MedianteelanlisisdelasfaciespiroclsticasdelaFormacinRemoredo
queafloranalrededordeunintrusivofenoandestico(AndesitaCerroNegro)sereconocierondosasociaciones
defacies:laAsociacindeTobasBrechosasylaAsociacindeTobas.Estasseinterpretaron,respectivamente,
comobrechascoignimbrticasproximaleseignimbritasasociadascondepsitosdecadascoignimbrticas,todas
derivadasdecolapsosgravitacionalesdecolumnaseruptivas.Laspaleocorrientes,estructurasinternasy
provenienciadeloslticossealanalaAndesitaCerroNegrocomounadelasbocasdeemisin,sindescartar
otraslocalizadasaloestedelreadeestudio.LastobasdelaseccinmediadelaFormacinRemoredose
depositaronenunlagoefmeromientraslasrestanteslohicieronbajocondicionessubareas.
Palabrasclaves:Sedimentologa,Piroclastitas,Ignimbritas,Cadasdeceniza,Brechascoignimbrticas,Jursico.
ABSTRACT
Thepetrography,originandsedimentarypaleoenvironmentofRemoredoFormationpyroclasticrocks(Lower
Jurassic),3530'S7015'W,Argentina.FaciesanalysisofpyroclasticoutcropsoftheRemoredoFormation,
whichsurroundaphenoandesiticintrusive(CerroNegroAndesite),allowedtheauthorstorecognizetwofacies
associations:1TuffBrecciaAssociationand2TuffAssociation.Theywereinterpretadas1proximalco
ignimbritelagbrecciaand2associatedignimbritesandcoignimbriteairfalltuffs,respectively,allofthem
derivedfromflowsthatwereoriginatedbygravitationalcolumncollapses.Paleocurrents,internalstructuresand
provenanceofthelithicspointtotheCerroNegroAndesiteintrusionasoneofthesourceventsalthoughnot
excludingotherslocatedfurtherwestofthestudyarea.TuffsofthemiddlesectionofRemoredoFormation
weredepositedintoanephemerallake,whiletherestweredepositedundersubaerialconditions.
Keywords:Sedimentology,Pyroclastites,Ignimbrites,Ashfalls,Coignimbriticbreccias,Jurassic.
Manuscritorecibido:Julio28,1997aceptado:Agosto04,1998.
INTRODUCCION
LasedimentacincontinentalesdeenlaCuencaNeuquinacomenzenelTrisicoTardooJursicoTemprano
conladeposicindelossedimentosepiclsticosyvolcaniclsticoslamesosecuenciaPrecuyo(Legarretay
Gulisano,1989),quecomprendetobasriolticasydacticasasociadaslocalmenteconlavascidasybsicas,e
intercaladasconsedimentosfluviales,aluvialesolacustres.
EnlaporcinnortedelaCuencaNeuquinalamesosecuenciaPrecuyoestrepresentadaporlaFormacin
Remoredo(Stipanicic,1966),unasucesindeareniscasyconglomeradosrojos(A.FernndezCarroyE.
Padula1ver'SerieHeterognea'GroeberyStipanicic,1953)deorigenfluvialoaluvial,amenudoasociados
concalizaslacustres(E.Freytes)2orocaspiroclsticas(LegarretayGulisano,1989Legarretaetal.,1993).
Enelreadeestudio(Fig.1)laFormacinRemoredoyaceendiscordanciasobrelaAndesitaCerroNegro(un
cuerpofenoandesticointruidoenlasvolcanitasdelGrupoChoiyoi)yestcubiertaporlasevaporitasdela
FormacinAuquilco(Oxfordiano)mediantecontactotectnico.Sinembargo,eltechodelaFormacinRemoredo
puedeverseenelcerroTricolordondeseencuentracubiertoporareniscasdelToarcianoTempranoBajociano
Temprano(Damborenea,1987WestermannyRiccardi,1982).DeallquelosafloramientosdelaFormacin
RemoredoenlamargenoestedelroGrandepuedenasignarsealJursicoTempranosinmayorprecisindada
laausenciadefsilesdevalorbioestratigrfico.
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
1/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
Figura1.Ubicacinybosquejogeolgicodelreadeestudio.
FIG.1.Ubicacinybosquejogeolgicodelreadeestudio.
LaausenciadeestudiosdelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredomotivaestetrabajocuyoobjetivofue
establecerlosprocesosgenticos,elambientededeposicin,laubicacindelasposiblesbocasdeemisinysu
relacinconlaAndesitaCerroNegro.Deestaltima,queafloranicamentealnortedelazonadeestudio,se
analizsupetrografaparadeterminarlazonacindetexturas.
Lasucesinestudiadaesunconjuntogranodecrecienteybienestratificadodetobasytobasbrechosas,de
coloresmorados,verdesycastaos,de186mdeespesor.Laestratificacinestdadaporcuasextendidas
queseengrosanhaciaeloeste,conbasesytechosplanosnetos.Enellaseintercalaunaseriedebancos
lacustres(LansyPalma1998)quepermitiladivisininformaldelaFormacinRemoredoentressecciones:
inferior,mediaysuperior(Tablala).Laseccininferioragrupatobas,tobaslapillticasytobasbrechosas
moradasyverdes,decomposicinexclusivamentefenoandesticay150mdeespesor.Laseccinmedia(19m)
incluyepelitasycalizaslacustrescononcoidesytobasfenoriodacticascontroncos.Laseccinsuperiorest
integradapor16mdetobasfenoriodacticascastaas,conmoldesdetroncoseimprontasdetallos
carbonizados.
Enestasacumulacionespiroclsticasselevantaron5perfilesdedetalleubicadosenladesembocaduradel
arroyoMontas,enlamargensurdelarroyoMontaesitoyentrelosarroyosMontasyElYeso.Se
reconocieron3litofacies(Tabla1b)sobrelabasedesugranulometra,estructurassedimentarlas,geometra,
espesor,contactosycomposicinmodal:lasquesedenominaronsegnelcriterioynomenclaturadeSmith
(1987)conligerasmodificacionesparaadaptarlaalosdepsitosestudiados.Esasqueseidentificaronlas
litofaciesLms(tobasbrechosasytobaslapillticas,matrizsoportadas,macizasocongradacinnormal)Tf
(tobasmacizasocongradacinnormal)yTa(tobascongradacinsimtricaFisherySchmincke,1984).Estas
litofaciesseagruparonnaturalmenteen2asociacionesdefacies(Fig.2):laAsociacindeTobasBrechosasyla
AsociacindeTobas.
TABLA1.ESTRATIGRAFIAYLITOFACIESDELAFORMACIONREMOREDO.
a.DivisininformaldelosdepsitosdelaFormacinRemoredo,conreferenciadelaslitofacies
comprendidas.
Seccin
Composicin
Espesor
Litofacies
comprendidas
Formacin
Superior
Piroclastitasfenodacticas
16m
TfyTa
Remoredo
Media
Depsitoslacustres
19m
TfyTa
Inferior
Piroclastitas
fenoandesticas
150m
LmsyTf
b.DescripcineinterpretacindelaslitofaciespiroclsticasdelaFormacinRemoredo.
Litofacies
Lms
Litologay
estructura
interna
Tobaslapillticasy
tobasbrechosas
subordinadas,
fangosostn,macizas
ocongradacin
normal
Contactos
Geometra
Planos
netos
tabular
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
Espesor
1,60ma6,40
m
raramente10m
Procesooriginario
Flujospiroclsticos
(Brechascognimbrticas
residuales)
2/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
Tt
Tobascristalolticasy
vtreasdispuestasen
bancosconparticin
subhorizontalenla
baseylaporcin
superiormaciza(los
bancospresentan
gradacinnormalpor
densidad).Textura
eutaxtica,
soldamiento
moderado.
Planos
netos
tabular
5,10ma1,05
m,generalmente
2m
Flujospiroclsticos
altamentefluidizados,con
cabezasmuyturbulentas
Ta
Tobasvtreasmacizas
ocongradacin
simtricanormal
inversa.Sin
soldamiento
Planos
netos
tabular
0,37ma0,45
m,
excepcionalmente
1,50m
Cadascoignimbrticas
FIG.2.AladerechaseobservaalaAndesitaCerroNegro(ACN)cubiertapordepsitosdelaasociacindeTobas
Brechosas(ATB)ydelaasociacindeTobas(AT)yaeneltopedelasucesin.Loscambiosdecolormarcanlas
diferentesunidadesdeflujo.FrentemontaososextendidoentreelcerroNegroyladesembocaduradelarroyo
Montas.
Cadabancodetobasfuemuestreadoenbaseytopeparacomprobarloscambiosenladistribucindeceniza
pormediodecortespetrogrficos.Paralacaracterizacindelaspiroclastitasaescalamesoscpicay
microscpicaseadoptaronlasclasificacionesdeSchmidt(1981)ydePettijohnetal.(1987),respectivamente.
Lacomposicinpetrogrficadetodaslasrocasseestablecipormediodelacomposicindelosfenocristales
siguiendoloscriteriosdeStreckeisen(1979)ydeTeruggi(1980),anteponindoleelprefijo
feno'asu
denominacin.
ANDESITACERRONEGRO
Sedesignaas,enestetrabajo,alintrusivofenoandesticoqueformaelcerroNegro(Fig.1).Correspondea
unafenoandesitaverdegrisceadetexturagranosafina,cortadaporunsistemadediquesdebrechas
fenodacticas.IntruyealasrocasdelGrupoChoiyoi(relacinquenopuederepresentarsealaescaladelmapa
deestetrabajo)yestcubiertodiscordantementeporlosdepsitosdelaAsociacindeTobasBrechosasdela
FormacinRemoredo.Seproponeestanuevaunidadyaquedifierepetrogrficamentedelasvolcanitasdel
GrupoChoiyoiyaquellosdelaFormacinRemoredo.
LamayoradeloslitoclastosdelastobasdelaFormacinRemoredomuestranunapetrografaanlogaala
AndesitaCerroNegro,relacinquepermiteestablecerlaprovenienciadeloslticosyacotarlaantigedaddel
intrusivoenpocasanterioresalPliensbachianoTemprano,posiblementeenelHettangianoSinemuriano.
PETROGRAFIA
Almicroscopiolafenoandesitamuestratexturaafieltradadadaportablillasdeplagioclasa(89%)(An24An33)
euhedralesasubhedrales,conzonacinyevidenciasdedeformacin,parcialmentealteradasasericita,arcillas,
cloritay/ocarbonatos.Tambinseobservananfbolas(80%)conresorcintotal,yfeldespatoalcalinos(3%)
anhedralesalteradosasericita.Comomineralessecundariosaparecengrumosdetitanita,yentrelosminerales
accesorios,apatitoacicular.Larocaestparcialmentepropilitizadatalcomoindicanlapresenciadecarbonato,
clorita,sericitayparchesdecuarzointersticialasociadoscontexturasmicrogranosas.
Elexamendeseccionesdelgadasrevelaunazonacinconcntricodetexturasdadaporladisminucindel
tamaodeloscristaleshacialosbordesdelintrusivo,almismotiempoquelasplagioclasassevuelvenms
albticas(An14An30)yaumentaelporcentajedeanfbolashastael11%.
Cercadelcentrodelintrusivosehallarondiquessubverticalesdebrechasfenodacticasmoradas,de25a30cm
depotenciayrumboSSO(Az212).Estasbrechasestnintegradasporlitoclastosproladosyobladosdela
fenoandesitahospedante,subangulosos,dehasta15mm,mineralesopacoseuhedralescuadrangularesy
mineralesmficostotalmentecloritizados,inmersosenunapastaconmarcadafluidalidadparalelaalos
contactos.Lasbrechasfenodacticas,tambinsehallanparcialmentepropilitizadastalcomosealalaformacin
declorita,parchesdecuarzointersticialydetexturasmicrogranulares.
EltipoyzonacindetexturasylosdiquesdebrechadacticadelaAndesitaCerroNegroindicansu
emplazamientocomounsistemacerrado.Lastexturasafieltradasobservadassoncomunesenintrusiones
somerasypequeas(Coxetal.,1979).amenudoconductosvolcnicos.Enestemarco,lasbrechasdacticas
corresponderanalrellenodefracturasenetapaspstumasdelaintrusin.
FORMACIONREMOREDO
ANALISISDEFACIESYPETROGRAFIA
Acontinuacinsedescribenlaslitofaciesylosrasgosmicroscpicosdelasrocasintegrantes,seguidadeuna
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
3/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
breveinterpretacin.ParalalitofaciesTfseagregaunadiscusindesusestructurasinternasbasadaen
aspectospetrogrficosdeintersparasuinterpretacin.
LitofaciesLms(Tabla1b).Incluyetobaslapillticasytobasbrechosassubordinadas,matrizsoportadas,macizas
ocongradacinnormaloconlapilliycristalesparalelosalaestratificacin.Lacomposicindeestasrocases
exclusivamentefenoandestica.Formandepsitostabulares,debasesytechosplanosnetos,deespesoresque
varanentre0,60y6,40mquelleganexcepcionalmentealos10m.
Lastobasbrechosascontienenbloques(2550%)ylapilli(2035%)obladosyprolados,subangulososa
subredondeadosypocoseleccionados.Losbloquesmidenentre6,4y35cm,yloslapilli,entre1y3cmde
longitudysucomposicinesidnticaaladeloslticosdelafraccinceniza.
Almicroscopio,estasrocascorrespondenatobaslticasytobasvtreasfenoandesticasgeneralmentecon
texturaeutaxticaymatrizvitroclsticapocosoldada.Contienenlticos(9%88%)predominantemente
fenoandesticosy,enmenormedida,fenoriolticos(derivadosdelGrupoChoiyoi)oprovenientesdeignimbritas
dacticas.Entreloslticosfenoandesticossereconocentrestipos:alosmsabundantes,anlogosala
AndesitaCerroNegroblticosandesticoscontexturasporfricas,fenocristalesdeplagioclasa,anfbolay
piroxenoypastaspilotxicasseriadasofelsticasy,cfragmentosdepastaspilotxicas.Losfiammes
presentanfenocristalesdeplagioclasaysehallandesvitrificadosenpastaspilotxicasoagregados
microgranososdecuarzoyfeldespatosalcalinos.Tambinsehallaronotrosvitroclastosconfracturaperltica.
Loscristaloclastossonminoritarios(112%)yrenentablillasdeplagioclasa(An25An29)rotasoastilladas,con
bordescorrodosoengolfados,cribadas,zonadasoconextincinondulosayalteradasaarcillas,sericitay
carbonato.Enmenormedidaaparecensanidinaeuhedralalteradaaarcillasysericita,ycuarzoeuhedralcon
extincinenmortero.Entrelosmineralesmficossecuentanopacossubhexagonalesycuadrangularesy
piroxenoscloritizadosototalmentereemplazadosporcarbonato.Comomineralaccesorioseobservaapatito.La
matrizvitroclsticaestintegradaportrizascuspidadas,pocosoldadas,totalmentedesvitrificadasenun
agregadomicrogranosoafelsticodecuarzoyfeldespatosalcalinos,yparcialmentealteradasaarcillas.
LasacumulacionesdelalitofaciesLmsseinterpretancomoproductodelasegregacindebloquesdemasiado
grandesypesadoscomoparasertransportadosporflujospiroclsticos.Laausenciadeestructurasdeimpacto
ylapresenciadetexturaseutaxticaspermitedescartarunorigenrelacionadoconcadasdepiroclastos.Se
proponequeunaseriedeflujospiroclsticos,originadosporcolapsogravitacionaldeunacolumnaeruptiva,
emplazaronestasbrechascoignimbrticasresiduales(coignimbritelagbrecciasDruitt,1985)enzonascercanas
allugardelcolapsoyalabocadeemisin.
LitofaciesTf(Tablas1y2,Fig.3).Sonlosdepsitosmsextendidos.Setratadetobasmacizasocon
gradacinnormalpordensidaddispuestasenbancostabulares,conbasesytechosplanosnetos,ypotencias
quevaranentre5,10y1,05m(promedio2m).Losestratosgradadosaparecenmacizosaescaladel
afloramientoaunquepresentanunaporcinbasaldehasta20cmdeespesorconmarcada'particin
subhorizontal'(sensuGiannetti,1996).Estaparticinestdadaporcapitaslateralmentediscontinuasy
estratocrecientes,de0,3a10cmdepotencia,quedesaparecenhaciaeltechopasandogradualmenteatobas
macizas.Suelenobservarsecristalesorientadosparalelamentealaestratificacin.
Almicroscopio,lastobascorrespondenavariedadesvtreasylitocristalinas(Fig.3)generalmentecontexturas
eutaxticas.DeberecordarsequeenlaseccininferiordelaFormacinRemoredolastobasdelalitofaciesTf
sondecomposicinfenoandestica,mientrasqueenlasseccionesmediaysuperiorsonfenoriodacticas.
Lastobasfenoandesticaspresentanlticosfenoandesticosyfenoriolticosidnticosaaqullosdelalitofacies
LmsdestacndoseloslitoclastosprovenientesdelaAndesitaCerroNegro.Loscristaloclastosincluyen
plagioclasas,piroxenosymineralesopacossubhexagonales.Lastablillasdeplagioclasa(An32An10),estn
astilladas,cribadas,zonadas,tienenbordescorrodosoengolfadosyextincinondulosasehallanalteradasa
arcillas,sericitaycarbonato.Lospiroxenosestnreemplazadosseudomrficamenteporclorita,carbonatoy
opacos.Entrelosmineralesaccesoriosseidentificapatito.Seobservanparchesdevidriodesvitrificadosen
agregadosfelsticosy,cuandoestnpresentes,losfiammessehallancompletamentedesnaturalizadosa
agregadosmicrogranosos,felsticosyesferulticosdecuarzoyfeldespatosalcalinos.Lamatrizvitroclstica
muestraunsoldamientomoderado(Fig.4a)aescasoestformadaportrizasdetipobordedeburbuja,
totalmentedesvitrificadasenagregadosmicrogranososafelsticosdecuarzoyfeldespatosalcalinos,y
alteradasacarbonato,cloritayarcillas.
Lastobasfenoriodacticasestncompuestasporcristalesdecuarzo(22%13%),deplagioclasa(An10Anl6)
(14%19%)alteradasaarcillas,sericita,albitayepidota,ydesanidina(5%)euhedralalteradaaarcillasy
sericita.Entrelosmineralesmficosyaccesorios(64%)seidentificanmineralesopacoscuadrangularesa
subhexagonales,lminasdebiotitacastaafresca,avecesflexurada,apatitaytitanitaeuhedrales.Los
litoclastos(28%26%)sonexclusivamentefenoandesticosreconocindosetrestipos:adefenoandesitas
anlogasalaAndesitaCerroNegro:bdefenoandesitascontexturasporfiricas,fenocristalesdeplagioclasa,
anfibolypiroxenoypastaspilotxicasseriadasofelsiticasy,cfragmentosdepastaspilotxicas.Los
vitroclastosestnrepresentadosporfiammes(111%.)concavidadesovoidalesytubulares,totalmente
desvitrificadosenunagregadomicrogranosodecuarzoyfeldespatosalcalinos,yalteradosparcialmentea
arcillas,clorita,limonitayepidoto.Lamatrizvitroclstica(2524%)pocosoldada,estintegradaportrizasde
tipopareddeburbujatotalmentedesvitrificadasenunagregadomicrogranosoafelsticodecuarzoy
feldespatosalcalinos,yparcialmentealteradaaarcillas,cloritayepidota.
TABLA2.COMPOSICIONMODALDELASTOBASDELAFORMACIONREMOREDO.
Muestra
Bl(%)
Lp(%)
V(%)
C(%)
L(%)
Fm(%)
MV
Teu
RCN1
15
67,3
12,2
19,4
6.3
61
Si
RCN2
50
20
10,6
88,4
10,6
No
RP9
10
66,5
9,4
23,2
2,5
64
Si
RMF4
20
80
7,8
7,2
52
28
Si
RMF3
86,6
6,7
6,7
8,4
76,2
Si
RMF1
94,3
3,8
1,9
94,3
No
RMF2
95,6
3,4
1,1
94,6
Si
RP8
74
13,5
12,5
73
Si
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
4/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
RP7
20
29,8
48
4,2
15,8
Si
RP6
96,4
2,6
11,4
85
Si
RP5
94,2
4,8
12,2
82
Si
RP1'
10
81
12,2
6,8
13
68
Si
RP1
89
9,8
1,2
83
Si
RP4
92,9
6,6
0,5
0,1
92,8
Si
RP3
92
4,6
3,4
92
No
RP2
84,1
9,2
6,4
84,1
No
CHPR1
34
45
29
26
0,2
44,8
Si
18
93
93
No
RDP3
25
47
28
24
Si
RDP16
37,9
36,6
25,8
11,2
27,2
Si
Bl=bloques,Lp=lapilli,V=vidriototal=Fm+MV,C=cristales,L=lticostotales,Fm=fiammes,
MV=matrizvitroclstica,Teu=texturaeutaxtica.Losporcentajestotalesdevidrio,cristalesy
lticoscorrespondenalafraccinmenorque2mm.
FIG.3.ComposicinmodaldelastobassegndiagramasdeSchmidt(1981)yPettijohnetal.(1987).
LastobasfenoandesticasyfenoriodacticasdelalitofaciesTfestnparcialmentepropilitizadas.comoindican
losparchesdecuarzomicrogranoso,mosaicosdecarbonato,arcillas,agregadosradialesdeclorita.albita,
sericitayepidoto.
LosdepsitosdelalitofaciesTfseinterpretancomoproductodeflujospiroclsticosajuzgarporlastexturas
eutaxticasylasevidenciasinternasdeflujo(porejemplo,laorientacindepartculasparalelasala
estratificacin).LasemejanzapetrogrficadealgunoslticosconelncleodelaAndesitaCerroNegroindicaun
origenrelacionadoconladestruccindeeseintrusivo.
DentrodelalitofaciesTfseincluyeronbancossubordinadosdetobasquedifierendelasvariedades
fenoandesticasnicamenteporcarecerdetexturaseutaxticas(muestraRP2enlaTabla2).Deacuerdoconlos
contenidosdelapillilticosmenoresque5mm,ydecristalesylticosmenoresque2mm,estosbancos
representaranacumulacionesdistalesdeflujospiroclsticosquesefraccionaronprogresivamentedurantesu
movimiento.
FIG.4.acuarzofracturadoycribadodelastobasdelaslitofaciesTf.Ntenselastrizaspresentesenel
bordeyenlascavidadesbtrizacuspidada,pocosoldada,delamatrizdelastobasdelaslitofaciesTf.
Discusin.Mediantelacomparacindeseccionesdelgadassecomprobqueenlosbancosconparticin
subhorizontalenlabase,elcontenidodecenizaaumentahaciaeltecho(proporcindecenizaenlabase:
16%28%eneltecho:64%85%)enunaestructuragradadanormaldadaporlaconcentracindecristalesy
lticosenlabasemientrasquelastrizas,mspequeasylivianas,sehallansegregadasanivelessuperiores.
Enlastobasconparticinsubhorizontalloscristalesdecuarzopresentanfracturas(Fig.4b)que,juntoconlas
roturasperlticas,marcaransuenfriamientodentrodeunamatrizmsfra(CasyWright,1987Coley
DeCelles,1991Kanoetal.,1994)duranteelemplazamientodeflujoscalientes,talcomoevidencianlos
fiammesyelsoldamientomoderado.Sinembargo,ladisposicinoblicuadelasfracturasenelcuarzocon
respectoalaparticinbasalnopermitiradescartarlaaccindecizalladuranteelflujo,yaquelaorientacin
departculasparalelasalaestratificacinylaparticinsubhorizontalfueroninterpretadasanteriormentecomo
evidenciasdecizallamientoduranteelflujo(FisherySchminke,1984Giannetti,1996).
LasbasesricasenlticosycristalesdelosbancosdelalitofaciesTfseinterpretancomo'capasbasales'
(groundlayers)(WilsonyWalker,1982Walkeretal.,1981aWalkeretal.,1981b),i.e.,acumulaciones
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
5/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
dejadasporlas'cabezas'turbulentas(Wilson,1980)deflujospiroclsticosquesemuevenaaltasvelocidades
(WilsonyWalker,1982).SiguiendoelcriteriodeWilson(1985),lasbasescristalolticasylasseccionesmacizas
quelascubrencorresponderanalabaseypartemediadelacapa2bdelmodelodeignimbritasdeSparkset
al.(1973).Entantoquelastobasfenoandesticassintexturaeutaxticarepresentaraneltechodelacapa2b
delmodelodeignimbritasmencionado.
LitofaciesTa(Tablala,Fig.2).Eslamenosrepresentadaagrupatobasmacizasocongradacinsimtricade
tiponormalinverso(sensuFisherySchmincke,1984)dispuestasenestratosdelgados,debaseytechoplanos
netos,cuyaspotenciasoscilanentre0,37y0,45m.
Bajoelmicroscopio,lastobasdeestafaciesmuestrancomposicionesfenoandesticasyfenoriodacticas,
ausenciadesoldamientoydetexturaseutaxticas.Loslticos,dehasta0,5mmdedimetro,totalizanentre1y
3,4%mientrasquelaproporcindecristalesasciendea3,44,8%.Raramentesehallanvitroclastoscon
fracturaperltica,completamentedesnaturalizadosenagregadosfelsticos.Lamatrizvitroclstica(9294%)
estformadanicamenteportrizasdetipobordedeburbuja,nosoldadas(Fig.5).
FIG.5.Trizacuspidadanosoldadaqueconstituyelamatriz
delastobasdelalitofacieTa.
Laausenciadesoldamientoydefiammes,laescasezdecristalesylticos(queenconjuntonolleganal10%en
cadamuestra)yeldimetromximodeestosltimoscaracteriza,tantodepsitosdecadacomolasporciones
msdistalesdeignimbritasquesefraccionarondurantesutransporte.Sinembargo,elreducidoespesor
sumadoaunaproporcindelticosextremadamentebajasugierenunagnesisasociadaaladecantacinde
materialpiroclsticoelutriadodeltopedelosflujosconloquecorresponderanalacapa3bdelmodelode
Sparksetal.(1973).
ASOCIACIONESDEFACIES
Sereconocierondosasociacionesdefacies,unaAsociacindeTobasBrechosasyotradeTobas,quemuestran
unadistribucinarealdistintiva.
LaAsociacindeTobasBrechosasafloranicamentealrededordelaAndesitaCerroNegro(Figs.1y2)yse
restringealaseccininferiordelaFormacinRemoredo.SehallacubiertaporlaAsociacindeTobas,yest
integradapordepsitosdelalitofaciesLmsy,enmenormedida,Tf,todosdecomposicinexclusivamente
fenoandestica.
LosdepsitosdelaAsociacindeTobassonlosmsextendidos.CoronanlaseccininferiordelaFormacin
Remoredo,seintercalanentreloscalcreoslacustresdelaseccinmediayconformanlatotalidaddelaseccin
superior.EstnconstituidosporacumulacionesdelaslitofaciesTfyTa.Lacomposicinesfenoandesticaenla
seccininferiordelaFormacinRemoredo,yfenoriodacticaenlasseccionesmediaysuperior.
Lasacumulacionesdeambasasociacionesdefaciesseinterpretancomoproductoderepetidoscolapsos
gravitacionalesdecolumnaseruptivas,queoriginaronnumerososflujospiroclsticos.Enestecontexto,los
depsitosdelaAsociacindeTobasBrechosasrepresentanlasbrechascoignimbrticasresidualeseignimbritas
asociadas,emplazadascercadellugardeloscolapsosydelabocadeemisin.Encambio,laAsociacinde
Tobasagrupalasignimbritasemplazadasenzonasmsalejadasdelcentrodeemisin.Engeneral,loscolapsos
delascolumnaseruptivashabranocurridoluegodelapsoscortos,ajuzgarporlaausenciadeintercalaciones
epiclsticasenlasseccionesinferiorysuperiordelaFormacinRemoredo.Lanicainterrupcinodisminucin
significativadelaactividadvolcnica,registradaporlascalizaslacustresdelaseccinmediadelaFormacin
Remoredo,fuesimultneaconuncambioenlacomposicinpetrogrficadelosflujospiroclsticosquevariaron
defenoandesticosenlaseccininferiorafenoriodacticosenlasseccionesmediaysuperior.
ORIGENDELASPIROCLASTITASDELAFORMACIONREMOREDO
Mecnicadelosflujospiroclsticos.ConsiderandoelmodelodeunidadesdeflujodeSparksetal.(1973),
laFormacinRemoredocontienenumerosasunidadesdeflujocorrespondientesaignimbritasdebajogrado,
dadoelescasosoldamientoentodasuextensin.Cadaunidaddeflujocomienzaconlasbasescristalolticasde
losbancosdelalitofaciesTf,seguidasporsectoresmacizosdelosmismosestratosydepsitosdelalitofacies
Taeneltope.EnzonascercanasalaAndesitaCerroNegro,lasunidadesdeflujopresentantobasbrechosasy/o
tobaslapillticas(litofaciesLms)ensubase,cubiertasporbancosmacizosdelalitofaciesTf.Elespesordelas
unidadesdeflujovaraentre5,50y1,40mllegandoexcepcionalmentealos7,50m.
EnelcasodelaFormacinRemoredo,lascapasbasalesylagradacinnormaldelalitofaciesTf,ylascadas
coignimbrticasasociadas(litofaciesTa)indicanelemplazamientodeflujosmuyvelocesconcabezas
turbulentas.Mientrasestetipodeflujossemueve,elmaterialdelcuerposetransfierelateralmenteyrecircula
atravsdelacabeza,dondeelpasajedegassegregalosfinosdelacenizamspesadaquedepositaenla
capabasal,sobrelacualpasaluegoelcuerpodelflujo.
Enestetipodeflujos,quesuelenformarseaexpensasdetasasdeerupcinelevadas,eltransportedelmaterial
eslaminar(aunquelocalmentepuedeserturbulento)yelemplazamientoesprincipalmente'enmasa'
(Valentine,1987).GranpartedelafasefluidadelosflujosdelaFormacinRemoredofuegasderivadodela
vesiculacinyfragmentacindelmagma,talcomosealanlastrizasdetipopareddeburbuja.
Laparticinsubhorizontalylasfracturasoblicuasdeloscuarzosindicaranlaaccindecizalladuranteelflujo,
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
6/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
probablementeregidaporelgradienteverticaldevelocidadesentrelabaseyelncleodelflujo(Fiersteiny
Hildreth,1992)oentreelfrenteylacoladelosflujospiroclsticos(Coleetal.,1993).Aparentementeenflujos
piroclsticosconcabezasmuyturbulentaspuedendesarrollarseesfuerzosdecizallaenlabasedelacapabasal
oenlabasedelcuerpodelflujo.Enelprimercaso,seconservaralaparticinbasaldelascapasbasales
(Giannetti,1996).Encambiosiseproducecizallaenlabasedelcuerpodelflujoseerosionaralacapabasal
(Wilsonetal.,1985),situacinqueexplicaralapresenciadebancosmacizosenlalitofaciesTf.
Ubicacindelasbocasdeemisin.Loscriteriosparaestablecerlaubicacindelasposiblesbocasde
emisinsebasanenladistribucinarealdelaAsociacindeTobasBrechosas(Fig.1),elbandeamientobasal,la
provenienciadeloslticosfenoandesticosylaspaleocorrientesdelosflujospiroclsticos.
LadistribucinarealdelaAsociacindeTobasBrechosas(Fig.1)ylaprovenienciadeloslticospermitiran
ubicarunadelasbocasdeemisinenlaAndesitaCerroNegro,querepresentaraelrelictodelaparatooriginal.
Estasituacinquedaconfirmadaporlasimilituddelastexturasdelaandesitaconaquellascomunesencuellos
volcnicos.Porotraparte,laparticinbasaldelalitofaciesTfsealaunemplazamientoproximal,yaqueesa
estructurafuedescritaadistanciasde2a7kmdelpuntodeemisinenunidadespleistocenasdeItalia
(Giannetti,1996).Enestepunto,debenotarsequealgunosautorescuestionanelempleodeladistribucinde
lticosmayoresydeespesoresdebrechascomocriterionicoparaubicarlasbocasdeemisin,yaqueestos
rasgospuedenincrementarsehacialaspartesmediaydistaldelosflujospiroclsticosdebidoalmecanismode
emplazamientooalatopografalocal(Rooboletal.,1987Buesch1992Coleetal.,1993).
Afindeevaluarlaspaleocorrientesdelosflujospiroclsticossemidilaorientacindetroncosenlaseccin
superiordelaFormacinRemoredo(litofaciesTf),obtenindosemediasalosAz292y298.Lainterpretacin
deestasdireccionesesdificultosayaquelostroncospuedendisponerseenformaperpendicular(Froggattet
al.,1981)oparalela(Waitt,1982FritzyHarrison,1985PotteryOberthal,1987Giannetti,1996)ala
direccindelflujopiroclsticoylapaleopendiente.DeallqueparalaFormacinRemoredo,siseconsideraque
lostroncossedisponenperpendicularmentealflujoseconfirmalaprovenienciadesdelaAndesitaCerroNegro,
mientrasquesiseoptaporunaorientacinparalelaaladireccindelflujo,nopuedendescartarseotras
posiblesbocasdeemisinaloestedelreadeestudio.
AMBIENTEDEDEPOSICION
ParaelemplazamientodelasignimbritasdelasseccionesinferiorysuperiordelaFormacinRemoredo.
correspondientesaambasasociacionesdelitofacies,seproponeunambientecontinental(subareo)
probablementedeplaniciesaluvialesajuzgarporelmbitodesedimentacinpropuestoparalaFormacin
Remoredoenotrasreas(E.Freytes,19692Gulisano,1976).Sinembargo,paralasacumulacionesdela
AsociacindeTobasdelaseccinmedianosedescartasudepsitoenunlagosomerotalcomoindicasu
relacinntimaconfacieslacustres(LansyPalma,1998).Elsoldamientodelastobasenambientesubcueo
noestaraimpedidoenprofundidadessomeras(Kano,1990CasyWright,1991).Porotraparte,elanlisisde
lasucesincalcreaydelosoncoidesalojadospermitiproponerunambientelacustreefmeroe
hidrolgicamentecerrado,posiblementeformadoporobstruccindecanalesfluvialesycuyacontraccinse
acelerporelemplazamientodeflujospiroclsticosfenoriodacticos(LansyPalma,1998).Losmoldesde
troncosylostalloscarbonizadosdelaspiroclastitasdelaseccinsuperiordelaFormacinRemoredo
sealaranunclimarelativamentehmedoconfirmadoenunidadescorrelacionablesdelsudestedelaCuenca
Neuquina(Spallettietal.,1992)probablementedetipomonznico(Chandieretal.,1992).
CONCLUSIONES
LosdepsitosdelaFormacinRemoredoenelreaestudiadarepresentanunasucesinignimbrticadebajo
gradocompuestapornumerosasunidadesdeflujodepocoespesor.
Elemplazamientohabracomenzadoapartirdeloscolapsosgravitacionalesdesucesivascolumnaseruptivas,
ocurridosenlascercanasdelaAndesitaCerroNegro,dandolugaraflujospiroclsticosmuyveloces,de
cabezasturbulentas,cuyafasegaseosaderivdelavesiculacinyfragmentacindelmagma.Cercadelaboca
deemisin,elcolapsodelascolumnaseruptivasquedregistradoporlosdepsitosdelaAsociacindeTobas
Brechosas,mientrasqueenzonasmsalejadas,losflujospiroclsticosestnrepresentadosporlas
acumulacionesdelaAsociacindeTobas.
UnadelasbocasdeemisinseubicenlaAndesitaCerroNegroaunquenopuededescartarselaexistenciade
otrasaloestedelreadeestudio.
ParaelemplazamientodelaspiroclastitasdelasseccionesinferiorysuperiordelaFormacinRemoredo,se
proponeunambientesubareo,probablementedeplaniciesaluviales,mientrasqueparalastobasdelaparte
mediaseproponeunmbitolacustresomero.
Conreferenciaalaevolucindelaactividadvolcnica,puededividirseendosetapas:laprimeradioorigen,sin
interrupcin,alaspiroclastitasdelaseccininferiordelaFormacinRemoredoylasegunda,interrumpidapor
ladeposicindelascalizaslacustres,diolugaralasignimbritasdelasseccionesmediaysuperior.
AGRADECIMENTOS
LasautorasdeseanexpresarsuagradecimientoalaempresaYacimientosPetrolferosFiscalesyala
UniversidaddeBuenosAiresporelapoyologsticoenlostrabajosdeterrenoydegabinete.AlosDres.P.
BouzayG.LaizCONICETCenPatyCONICET,respectivamente)porsuayudaenlostrabajosdeterreno.
TambindeseanexpresarsuagradecimientoalosrbitrosDr.WesHildreth(U.S.GeologicalSurvey),alSr.N.
Muoz(SipetrolS.A.,Chile)yalDr.V.Ramos(UniversidaddeBuenosAires)yaleditordelaRevistaGeolgica
deChile(Dr.F.Herv)yaquesussugerenciasycomentariospermitieronmejorarlaexposicindeltrabajo.
REFERENCIAS
Buesch,D.C.1992.Incorporationandredistributionoflocallyderivedlithicfragmentswithinapyroclasticflow.
GeologicalSocietyofAmerica,Bulletin,Vol.104,p.11931207.[Links]
Cas,R.A.F.Wright,J.V.1987.Volcanicsuccession.ModernandAncient.AllenandUnwin,528p.London.
[Links]
Cas,R.A.F.Wright,J.V.1991.Subaqueouspyroclasticflowsandignimbrites:anasessment.Bulletinof
Volcanology,Vol.53,p.357380.[Links]
Cole,R.B.DeCelles,P.G.1991.SubaerialtosubmarinetransitionsinearlyMiocenePyroclaslicflowdeposits,
southernSanJoaqunbasin,California.GeologicalSocietyofAmerica,Bulletin,Vol.103,No.2,p.221235.
[Links]
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
7/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
Cole,P.D.Guest,J.E.Duncan,A.M.1993.Theemplacementofintermediatevolumeignimbritesacasestudy
fromRoccamonfinaVolcano,SouthernItaly.BulletinofVolcanology,Vol.55,p.467480.[Links]
Cox,K.G.Bell,Y.D.Pankhurst,R.J.1979.Theinterpretationofigneousrocks.AllenandUnwin,313p.London.
[Links]
Chandler,M.A.Rind,D.Ruedy,R.1992.PangeanclimateduringEarlyJurassic:GCMsimulationsandthe
sedimentaryrecordofpaleoclimate.GeologicalSocietyofAmerica,Bulletin,Vol.104,No.5,p.543559.
[Links]
Damborenea,S.E.1987.EarlyJurassicbivalviaofArgentina,Part1:Stratigraphicalintroductionand
SuperfamiliesNuculanaceae,Arcacea,MytilaceaandPinnacea.Palaeontographica,Vol.199,Nos.13,p.2311.
[Links]
Druitt,T.H.1985.VentevolutionandlagbrecciaformationduringtheCapeRivaeruptionofSantorini,Greece.
JournalofGeology,Vol.93,No.4,p.439454.[Links]
Fierstein,J.Hildreth,W.1992.Theplinianeruptionsof1912atNovarupta,KatmaiNationalPark,Alaska.
BulletinofVolcanology,Vol.54,p.646684.[Links]
Fisher,R.V.Schmincke.H.U.1984.Pyroclasticrocks.SpringerVerlag,472p.Berlin.[Links]
Fritz,W.J.Harrison,S.1985.Transportedtreesfromthe1982MountSt.Helenssedimentflows:theiruseas
paleocurrentindicators.SedimentaryGeology,Vol.42,No.1,p.4964.[Links]
Frogatt,P.C.Wilson,C.J.NWalker,G.P.L.1981.OrientationsoflogsintheTaupoignimbriteasindicatorof
flowdirectionandventposition,Geology,Vol.9,p.109111.[Links]
Giannetti,B.1996.ThegeologyoftheYellowTrachylicTuff.RoccamonfinaVolcano,Italy.Journalof
VolcanologyandGeothermalResearch,Vol.71,p.5372.[Links]
Groeber,P.Stipanicic,P.N.1953.Trisico.InMesozoico,GeografadelaRepblicaArgentina(Groeber,P.
Stipanicic,P.N.Mingramm,A.G.editors).SociedadArgentinadeEstudiosGeogrficosGAEA,p.1141.Buenos
Aires.[Links]
Giulisano,C.A.1976.PerfilgeolgicoenelAnticlinalMalarge,desdeelGrupoChoiyoihastalabasedela
FormacinVacaMuerta(JursicoSuperior),ProvinciadeMendoza.TrabajoFinaldeLicenciatura(Indito),
UniversidaddeBuenosAires,FacultaddeCienciasExactasyNaturales,75p.[Links]
Kano,K.1990.Anashflowtuffemplacedinshallowwater,EarlyMioceneKouraFormation,southwestJapan.
JournalofVolcanologyandGeothermalResearch,Vol.40,p.19.[Links]
Kano,K.Orton,G.J.Kano,T.1994.AhotMiocenesubaqueousscoriaflowdepositintheShimanePennsula,
SWJapan.JournalofVolcanologyandGeothermalResearch,Vol.60,p.114.[Links]
Lans,S.Palma,R.1998.EnvironmentalimplicationsoforicoidsandassociatedsedimentsfromtheRemoredo
Formation(LowerJurassic),Mendoza,Argentina.InLimnoGeology.ResearchandmethodsinAncientand
ModernLacustrineBasins(NoeNygaard,N.editor)Palaegergaphy,Palaeoclimatology,Palaeoecology,Vol.104,
No.14,p.357366.Amsterdam.[Links]
Legarreta,LGiulisano,C.A.1989.AnlisisestratigrficodelaCuencaNeuquina(TrisicosuperiorTerciario
inferior).InCongresoGeolgicoArgentino,No.10,SimposiodeCuencasSedimentarias,p.221244.SanMiguel
deTucumn.[Links]
Legarreta,L.Giulisano,CA.Uliana,M.A.1993.LassecuenciassedimentariasJursicoCretcicas.InCongreso
GeolgicoArgentino,No.12.InRelatorio1,deGeologayRecursosNaturalesdeMendoza(Ramos,V.A.
editor).InCongresoGeolgicoArgentino,No12.Relatorio,p.87114.Mendoza.
Pettijohn,FJ.Potter.P.E.Siever,R.S.1987.Sandandsandstone.SpringerVerlag,553p.NewYork.
[Links]
Potter,D.B.Oberthal,C.M.1987.VentsitesandflowdirectionsoftheOtowiashflows(lowerBandelierTuff)
NewMexico.GeologicalSocietyofAmerica,Bulletin,Vol.98,No.1,p.6676.[Links]
Roobol,M.U.Smith,A.L.Wright,J.V.1987.LithicbrecciasinpyroclasticflowdepositsenSt.Kilts.West
Indies.BulletinofVolcanology,Vol.49,p.694707.[Links]
Schmidt,R.1981.DescriptivenomenclaturaandclassificationofpyroclasticdepositsandfragmentsoftheIUGS
SubcommisionontheSystematicsofigneousRocks.Geology,Vol.9,p.4143.[Links]
Smith,G.A.1987.Theinfluenceofexplosivavolcanismonfluvialsedimentation:theDeschutesFormation
(Neogene)incentralOregon.JournalofSedimentaryPetrology,Vol.57,No.4,p.613629.[Links]
Spalletti,L.A.Merodio,J.C.Matheos,S.D.1992.Composicin,procedenciaymarcotectnicodelas
sedimentitaseojursicas(FormacinNestares)delsudestedelaCuencaNeuquiria.AsociacinGeolgica
Argentina,Revista,Vol.[Links]47,No.3,p.277286.
Sparks,R.S.J.Self,S.Walker,G.P.L.1973.Productsofignimbriteeruptions.Geology,Vol,1,p.115118.
[Links]
Stipanicic,P.N.1966.ElJursicoenVegadelaVeranada(Neuqun),elOxfordenseyeldiastrofismodivesiano
(AgassizYaila)enlaArgentina.AsociacinGeolgicaArgentina,Revista,Vol.20,No.4,p.403478.
[Links]
Streckeisen,A.1979.Classificationandnomenclaturaofvolcanicrocks,lamprophyres,carbionatitesand
melliticrocks:recommendationsandsuggestionsoftheIUGSSubcommisionontheSystematicsofigneous
Rocks.Geology,Vol.7,No.3,p.331335.[Links]
Teruggi,M.1980.ClasificacindelasrocasgneassegnlaSubcomisindeSistemticadelasRocasIgneasde
laUninInternacionaldeCienciasGeolgicas(IUGS).EdicionesCientficasArgentinasLibrart(ECAL),34p.
BuenosAires.[Links]
Valentine,G.A.1987.Stratifiedflowinpyroclasticsurges.BulletinofVolcanology,Vol.48,p.616630.
[Links]
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
8/9
2/9/2015
RevistageolgicadeChilePetrografa,origenypaleoambientesedimentariodelaspiroclastitasdelaFormacinRemoredo(JursicoTemprano),Argentina(35º30'S70º15'W)
Volkheimer,W.1978.DescripcingeolgicadelaHoja27a.CerroSosneado,ProvinciadeMendoza.Servicio
GeolgicoNacional,Boletn151,83p.BuenosAires.[Links]
Waitt,R.B.1982.Devastatingpyroclasticdensityflowandattendantairfallofmay18Stratigraphyand
Sedimentologyofdeposits.InThe1980eruptionsofMountainSaintHelens,Washington(Lipman,P.W
Mullineaux,D.R.editors).U.S.GeologicalSurvey,ProfessionalPaper,No.1250,p.439458.[Links]
Walker,G.P.L.Self,S.Frogatt.P.C.1981a.ThegroundlayeroftheTaupoignimbrite:astrikingexampleof
sedimentationfromapyroclasticflow.JournalofVolcanologyandGeothermalResearch,Vol.10,p.110.
[Links]
Walker,G.P.L.Hemings,R.F.Sprod,T.J.Walker,H.R.1981b.LatestmajoreruptionselRabaulvolcano.In
CookeRavianvolumeofvolcanologicalpapers(Johnson,R.W.editor).GeologicalSurveyofPapaNewGuinea,
Memoir,No.10,p.181193.[Links]
Westermann,G.E.G.Riccardi,A.C.1982.AmmonoidfaunafromtheearlyMiddleJurassicofMendozaprovince.
Argentina.JournalofPaleontology,Vol.56,No.1,p.1141.[Links]
Wilson,C.J.N.1980.Theroleoffluidizationintheemplacementofpyroclasticflows:anexperimentalapproach.
JournalofVolcanologyandGeothermalResearch,Vol.8,p.231249.[Links]
Wilson,C.J.N.1985.TheTaupoeruption,NewZealandII,TheTaupoignimbrite.PhillosophicalTransactionsof
theRoyalSocietyofLondon,Vol.A314,p.229310.[Links]
Wilson,C.J.N.Walker,G.P.L.1982.Ignimbritedepositionalfacies:theanatomyofapyroclasticflows.Journal
oftheGeologicalSocietyofLondon,Vol.A314,p.199228.[Links]
11947.PerfilesdelJursico'BasedelDoggeralValanginiense'trazadoenlasierradeReyes,provinciade
Mendoza(Indito),YacimientosPetrolferosFiscales,23p.
21969.EstratigrafayrelacionesdecontactodeafloramientosdelGrupoChoiyoi('Serieporfirtica')enelsudde
Mendoza,nortedeNeuqunysudoestedeLaPampa(Indito),YacimientosPetrolferosFiscales,79p.
Avda.SantaMara0104
Casilla10465
Santiago
revgeologica@sernageomin.cl
http://www.scielo.cl/scielo.php?pid=S071602081998000200002&script=sci_arttext#fig1
9/9