Вы находитесь на странице: 1из 28

24-27 SEPT.

2015
PLACE DESPAGNE | BRUSSELS
(Grand Place - Grote Markt)

PROGRAM

BRUXELLES

KURDISH VILLAGE CINEMA PHOTO EXHIBITION


HISTORICAL OBJECTS CONCERTS SEMINARS

II.HEFTEYA
II.KOERDISCHE
II.SEMAINE

ANDA KURD
cultuurweek
CULTURELLE KURDE

DIYARBAKIR BYKEHIR
BELEDIYESI

WITH THE SUPPORT OF

BIENVENUE
Bienvenue la deuxime dition de la semaine culturelle kurde. Cette semaine pour but de rassembler des
personnes de toutes origines et de tous horizons autour dun objectif commun: construire un espace durable
de dialogue interculturel en favorisant les changes dide et explorer les diverses manires denvisager le
monde. Elle permettra au public belge de dcouvrir un ensemble dexpressions artistiques et culturelles de
Kurdistan. Les cinphiles et passionns du 7me Art dcouvriront les derniers documentaires ainsi que
quelques classiques. La musique nest pas en reste, les chants kurdes seront lhonneur mais aussi les sons
bruxellois de Jaune Toujours. On finit avec une confrence sur lactualit en Kurdistan en le Moyen-Orient.
Entre engagement politique et vasion potique, le Kurdistan met en voix sa soif de dmocratie, de justice et
de libert.

WELKOM
Welkom op de tweede editie van de Koerdische Cultuurele week. Deze week heeft als doel mensen van
diverse origine en horizon rond een gemeenschappelijke objectief samen te brengen: het bouwen van een
duurzame, interculturelere ruimte voor dialoog door het stimuleren van uitwisseling van ideen en van
verschillende manieren om de wereld te beschouwen. Dit programma biedt de kans aan een Belgisch publiek
om een geheel van artistieke en culturele expressies uit Koerdistan te ontdekken. Voor cinefielenen
liefhebbers tonen we enkele recente documentaires en klassieke werken van Koerdische regisseurs. Op
muzikaal vlak hebben we de eer concerten aan te bieden van de Brusselse band Jaune Toujours en heel wat
Koerdische artiesten. Een panelgesprek zal een licht werpen op de brandend hete actualiteit in de regio.
Tussen politiek engagement en potische verbeeldingn potisch ontvluchten, geeft Koerdistan een stem aan
haar dorst naar democratie, rechtvaardigheid envrijheid.

HUN BI XR HATIN
Em bi xrhatina we ji bo 2mn heftiya and ya Kurdistan dikin. Armanca v alakiy merivn ji reng
dengn cuda bnin cem hev ku hevjiyaneke pirrand, dewlemend dmokratk ava bikin. Bi v minasebet
derfet pk t ku ev cudabn dikarin bi hevra tkiliyn germ ashtxwaz deynin. Rojeva v alakiy ji bo raya
gisht ya Beljka j derfeteke ku ew and, reng dengn cuda bibnin, nas bikin. Di qada snema de em end
kurtefilmn rejsorn Kurd dixin nava rojev. Di qada muzk de konsern komn Kurdan Beljk hene,
mnak Jaune Toujours. Di rojev de herweha panela li ser rewsha ro li welt hey. Di navbera siyaset wjey
de deng ji bo demokras, asht azadiy bilind dibe.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

SEMAINE CULTURELLE KURDE


Les kurdes sont un groupe ethnique originaire du moyen orient, vivant principalement dans les
rgions du sud-est turc (Kurdistan du nord ou Kurdistan turc), de louest de lIran (Kurdistan de lEST ou
Iranien), du Nord de lIrak (Kurdistan du Sud ou irakien) et du nord de la Syrie (Kurdistan de lOuest ou
Rojava). Suite la cration des tats modernes au moyen orient aprs la premire guerre mondiale, la
population kurde a t divise dans quatre territoires spars : en Turquie, Syrie, Iran et Irak. Du fait
de ce procd, les kurdes ont subis des dcennies doppression et de violences. Cette situation a
entrain des pertes sur le plan des traditions, de lhistoire, de la culture et de la langue.
Il y a dautres groupes ethniques ou religieux qui vivent galement dans la rgion du
Kurdistan. Des armniens, des chaldens, des arabes, des assyriens et des syriens dont on tentait de
faire disparaitre lexistence au sein mme de ltat o ils rsidaient. Des centaines de milliers de personnes
ont t massacres et ont t confrontes un gnocide ethnique, linguistique et culturel. Chasses
par une politique doppression et violence, par les guerres qui ont rsult de ces politiques et par leurs
consquences socio-conomiques, un grand nombre de personnes originaires des rgions et
communauts du Kurdistan ont migrs vers lEurope dans les annes 70 et 80.
Cette migration a aussi limit la possibilit pour les kurdes et les autres groupes ethniques de la
rgion dentretenir leurs traditions et leur culture. Cest pour cette raison que des vnements tels que la
semaine de la culture kurde jouent un rle essentiel dans la reprise de contact des personnes qui vivent en
exil et dans la diaspora avec leurs origines, leurs traditions et leur culture. Un tel vnement facilite
aussi la mise en contact de personnes originaires de diffrentes parties du Kurdistan. Cela leur
permet de crer ou renforcer un sentiment dappartenance une communaut tout en rapprochant
cette communaut et ouvrant sa culture sur lEurope. Des vnements de ce type sont essentiels pour
intgrer des communauts, crer des ponts, promouvoir le multiculturalisme et amliorer louverture et
ma comprhension entre les communauts.
Cet automne, la Belgique aura pour hte la Turquie, pays invit pour Europalia 2015. La
semaine de la culture kurde constitue un contrepoids par rapport ce qui sera prsent cette occasion.
Nous voulons montrer la vritable diversit et ouverture des cultures dAnatolie, du Kurdistan et de
Msopotamie. Puisquil ny a quasi-aucun artiste ou interprte non-turc invit participer aux
vnements officiels dEuropalia, nous prenons sur nous de vous prsenter cette culture, cet art et
cette histoire en esprant que vous apprcierez la richesse de nos traditions. Au cours de lanne
coule, les kurdes ont t placs sous le feu des projecteurs de la politique internationale du fait de
lapparition de lorganisation terroriste Daesh (ISIL). En effet, les forces kurdes ont men une
bataille historique contre cette organisation rtrograde et barbare. La ville de Kobane, dans la rgion
de Rojava, du Kurdistan syrien, a symbolis le combat des peoples opprims pour lindpendance, la
libert, la dmocratie et la coexistence pacifique.
Cet affrontement historique contre des forces terroristes a fait de Kobane une cite
dtruite. Actuellement des efforts sont raliss pour reconstruire la ville, pour mettre en avant la
ncessit de cette reconstruction et promouvant et encourageant un soutien international et la
solidarit vis--vis de cette ville. Cette anne nous ddions la Semaine culturelle kurde la
reconstruction de Kobane. Nous esprons que vous apprcierez les vnements organiss et
souhaiterez participer aux nombreuses confrences, concerts, groupes de danse, prsentations de
nourriture locale et expositions. Toutes vos contributions permettront daider la reconstruction de
Kobane.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

KOERDISCHE CULTUURWEEK
De Koerden zijn een etnische groep uit het Midden-Oosten, die voornamelijk leven in de
naburige regio verdeeld over het zuidoosten van Turkije (Noord- of Turks Koerdistan), het westen van Iran
(Oost- of Iraans Koerdistan), het noorden van Irak (Zuid- of Iraaks Koerdistan) en het noorden van Syri
(West-Koerdistan of Rojava). Als gevolg van de creatie van de moderne staten in het Midden-Oosten na
WOI werden de Koerden verdeeld over vier afgescheiden delen in Turkije, Iran, Irak en Syri. Hierdoor
hebben de Koerden decennia lang onderdrukking en geweld gekend, wat leidde tot de marginalisatie en
verdwijning van hun tradities, geschiedenis, cultuur en taal. In de Koerdische regios leven ook andere
etnische groepen, onder meer Armenirs, Chaldeers, Arabieren, Assyrirs en Syriac die evenzeer werden
onderdrukt in de landen waarin zij verbleven. Honderdduizenden werden afgeslacht en geconfronteerd met
etnische, lingustische en culturele genocide.
Door politieke onderdrukking, geweld en opeenvolgende oorlogen en de sociaal- economische
impact daarvan zijn verschillende golven van groepen uit Koerdistan, uit al de gemeenschappen, in de jaren
70 en 80 gemigreerd naar Europa. Deze migratie heeft er echter voor gezorgd dat de Koerden en andere
etnische groepen met moeite hun tradities en culturen konden bewaren. Het is hierom dat eventementen
zoals de Koerdische culturele week in Brussel van belang zijn om de volkeren uit Koerdistan in diaspora en
ballingschap opnieuw te verbinden met hun traditie en cultuur. Zulke evenemenetnhelpen om volkeren uit
verschillende delen van Koerdistan te verbinden en
om
gemeenschapsgevoel
op
te
roepen terwijl
terzelfdertijd
ze
onze gemeenschappen en cultuur verbinden
met Europa.
Dit najaar verwelkomt Belgi Turkije als gastland voor Europalia 2015.
De Koerdistan Cultuurweek is een tegengewicht voor dit event. We willen de echte diversiteit
en openheid van de culturen van Anatoli, Koerdistan en Mesopotami tonen. Aangezien
er amper niet-Turkse artiesten en kunstenaars op het programma van Europalia staan, nemen we
het heft in eigen handen en presenteren we zelf onze cultuur, kunst en geschiedenis en hopen we dat u
zult genieten van de rijkdom van onze cultuur.
Afgelopen jaar kamen de Koerden in de schijnwerpers te staan van de internationale
politiek door de opkomst van de terreurorganisatie ISIS. De Koerdische strijdkrachten hebben
herosche veldslagen geleverd tegen deze duistere en barbaarse krachten. De stad Koban, gelegen
in Rojava of
Syrisch
Koerdistan,
symboliseert
het
gevecht
van
onderdrukte
volkeren
voor onafhankelijkheid, vrijheid, democratie en samen-leven. Dit historisch gevecht
tegen de terroristische troepen heeft Koban echter herleid tot een verwoeste stad. Momenteel wordt er
initiatief genomen om de stad herop te bouwen en om mensen bewust te maken van deze
reconstructie en om internationale steun en solidariteit te promoten en aan te moedigen. Dit jaar
dragen we daarom de Koerdistan Cultuurweek op aan Koban.
We hopen dat u van de events zult genieten en zal deelnemen aan
de conferenties, concerten, dansoptredens, eetgelegenheden en tentoonstellingen. Elke bijdrage helpt
om Koban op te bouwen en om dit proces te steunen.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

HEFTEYA AND YA KURD


Kurd mna gel li Rojhilata navn, li welat ku di keve Bashr Turkiy (Bakur Kurdistan),
Rojavay ran (Rojhilat Kurdistan), Bakur Iraq (Bashr Kurdistan) Bakur Suriy (Rojavay Kurdistan
yan j Rojava) dij. Pash sherr duyemn y chan dewletn nuh hatin avakirin ev b sedema
parvekirina Kurdisatn ji aliy ar dewletan; Turkiye, ran, Iraq Suriye. Ji bo v j Kurd demek e dirj zor,
zilm qedexekirina orf-aded, and ziman nkara drok dijn. Di hermn Kurdan de geln din j
dijn; Ermen, Kildan, Ereb, Asr Suryan j dijn. Ew gel j mna Kurdan ji aliy dewleta ew l dijn
zor zilmeke mezin dibnin. Bi sedan hezaran hatin kushtin, komkujyn gelemper li ser wan hat
meshandin.
Zor zilma siyas, shiddet sherrn li pey hev, dijwariya jiyana civak abor sedemn ku
geln cuda bi girsey di saln 70 80 de ber Ewropa hatin. Ev kober b sedema ku Kurd geln din di
jiyana and, orf adedn xwe de dijwariyan bibnin.
Ji bo v j alakiya Heftiya and ya Kurdistan xwed giringiyeke taybet e ku geln ji Kurdistan li
koberiy dsa nz hev bike, and, orf adededn wan yn cuda mishterek nshan bide. Di heman dem de
j ev dibe sedema ku ew van taybetmendiyn xwe bi civaka Ewropa bidin naskirin bi v minasebet j
hem reng cudahiyan bi hev bide nzkirin.
sal Beljka pshwaziya Turkiye ji bo Europalia 2015 dike. Heftiya and ya Kurdistan di
hember v de bersiveke esas ye. Di rojeva Europalia 2015 ya Turkiy de bes hunermend ozann Turk
hene. Em ji bo v sedem cudabn dewlemendiyn and, li Anatoli, Kurdistan Mezepotamya bi
awayek zelal bidin nasandin. Di v arewey de em and, huner, drok, civak taybetmendiyn din yn
cuda pshksh bikin. Em hv dikin ku hun ji van rengn cuda, ji van dewlemendiyan wate bistnin.
Di sala bihur de Kurd bi hatina eteyn terorst yn DAIS cihek giring di rojeva navnetewey
de stendin. Hzn berxwedana Kurdan di hember van hzn tar qirj bi qehreman pk hat. Bajar
Koban, li Rojava, bye sembola berxwedana gelan ji bo serxwebn, azadiy, demokras jiyana bi hevra.
Berxwedana drok di hember komn ete de b sedema xerabbna Koban. Di v dem de xebat hene ku
bajar ji nuh ve ava bikin. Bi awayek fereh ji bo tevlbna v xebat ji merivan di qada navnatewey de
alkar t xwstin. Ji bo v sedem j em alakiya Heftiya and ya Kurdistan pshksh Koban dikin.
Em ji dil can hv dikin hn beshdar van alakiyan di v heftiy de bibin reng dengn
cuda bibnin, bibihzin. Di rojev de konferans, konser, govend, xwarinn herm, pshangehn cuda hene.
Her alkariya were ji bo ji nuh de avakirina Koban girng e.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

ILR

La eur de Shiler, encore appele


Guldexwn. Le pays natal de cette eur est les rgions de
Botan et Serhad du Kurdistan. Notamment la province de
Colemrg (Hakkari), les villes de Semzinan (Semdin-li),
Gever (Yksekova), Cele (Cukurca), Sirnak (Sehr-i Nuh),
Uludere, Basa (Glkonak), Cezire Botan, Elk
(Beytussebab), Silopi (Girige Amo) et Hezex (Idil). La
caractristique de cette eur est quelle est tournes vers le
bas. Puisquelle est tourne vers le bas et pas vers le haut
(contrairement ce qui est ordinaire), et de plus, de
temps en temps des goutes y coulent, on la, anciennement,
nomme Larmes de Marie ou encore La eur qui
pleure. Si on a choisi cette eur comme symbole de la
Semaine culturelle kurde, cest parce que dune part, elle a
ces caractristiques spciales, et dune autre part, cest une
eur propre au Kurdistan. Elle vhicule tant la beaut, la
multicolorit, la nature et lamour, que la tristesse.
De Silr (lat. Fritillaria kurdica), ook
Guldexwn genaamd, is familie van de Keizerskroon.
Ze is inheems in de regios Botan en Serhad in Koerdistan,
meebepaald in de provincie Colemrg (Hakkari), de
steden Semzinan (Semdinli), Gever (Yksekova), Cele
(Cukurova), Sirnak (Sehr-i Nuh), Uludere, Basa
(Glkonak), Cezire Botan, Elk (Beytussebab), Silopi
(Girige Amo) en Hezex (Idili). Deze bloem heeft de
eigenschap dat ze naar de grond is gekeerd. Hierom, en
omdat er vaak waterdrup-pels van haar kelk druipen, gaf
men ze vroeger de bijnaam Tranen van Maria of De
wenende bloem. We hebben deze bloem gekozen als
symbool van de cultuurweek
vanwege
enerzijds
haar
speciale eigenschappen en anderzijds het feit
dat het een unieke Koerdische bloem is. Ze belichaamt
schoonheid, kleur, natuur en liefde maar ook tristesse.

KON

Cette tente traditionnelle tait jadis utilise par


les kurdes et autres peuples de la rgion. Les villageois
vivant
dans
les
zones
naturelles,
lutilisaient
particulirement pendant les mois dt en linstallant sur
des plaines. Sen servant comme logement, ils la
garnissaient dobjets dornement qui leur taient propre.
Faits entire-ment la main, ces objets vhiculent les
aspects essentiels des habits, nourriture, ornements et
cultes des kurdes. Dans chacune des tentes, il est possible
dobserver dirents objets culturels. Cette tente que nous
exposons pendant la semaine kurde, est un prototype du
quotidien de lpoque.
Deze traditionele tent werd voorheen gebruikt
door Koerden en andere volkeren in de regio. Dorpelingen
die in de natuur leefden gebruikten hem voornamelijk
tijdens de zomermaan-den op de vlaktes. Ze gebruikten de
tent als verblijf en eurden hem op met hun eigen
siervoorwerpen. Deze handgemaakte objecten zijn getuigen
van de gewoontes, voeding, het hand-werk en de cultuur
van de Koerden. In elke tent kan men verschillende
cultuurobjecten aanschouwen. De tent die wij tijdens de
Koerdische week tentoonstellen, is een prototype van de
tenten die vroeger dagelijks werden gebruikt.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

ARARAT MOUNT-AGIRI / KURDISTAN

FISH LAKE OF RIHA/ KURDISTAN

PROGRAM

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

JEUDI|DONDERDAG 24SEPT2015
A loccasion de la 2re dition de la semaine culturelle kurde, un dl festif prsentera la culture kurde. Une dmo de la
culture kurde en utilisant des costumes traditionnels et des cavaliers pour les ftes traditionnelles telles que les mariages
ouvrira les festivits. Le groupe des femmes partira de l'Ancienne Belgique, tandis que le groupe des hommes partira du
mtro De Brouckre. Les deux groupes se runiront en face de la Bourse et la fte continuera la place centrale (Plaza
Espania).
Traditionele Koerdische optocht in Koerdische kledij met twee paarden, gebruikt bij bruiloften. De vrouwengroep start
vanuit het Anneesensplein, de mannengroep vanop De Brouckre. De twee groepen komen samen voor de Beurs en gaan
zo verder naar het Spanjeplein va de Grasmarkt.

BOURSE|BEURS

14:00

Dl culturel au dpart de la Bourse


Culturele optocht - Vertrekt aan de

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN
16:00

Discours de bienvenue du maire de Diyarbakir, des reprsentants du


Congrs National du Kurdistan (KNK), du Groupe d'amiti kurde, des
membres et des reprsentants d'autres groupes ethniques et religieux.
Verwelkomingspeech
door
de
burgemeester
van
Diyarbakir,
vertegenwoordigers van het Nationaal Congres van Koerdistan (KNK),
de Koerdische Vriendschapsgroep en vertegenwoordigers van andere
etnische en religieuze groepen.

17:00

Groupe de danses folkloriques kurdes


Koerdische Folkloristische dansgroep

18:00

Suivi par des instruments et de la danse traditionnels


Vertoning traditionele instrumenten en dansen

19:00

Projection du lm 'Un temps pour l'ivresse des chevaux de B. Ghobadi


Vertoning van de documentaire 'A Time For Drunken Horses' van B.Ghobadi

20:30

Concert Koma Ari, Groupe de musique kurde des Pays-Bas


Concert Koma Ari Koerdische Muziekgroep uit Belgium

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

VENDREDI|VRIJDAG 25SEPT2015
Venez dcouvrir notre village kurde,dguster des plats traditionnelles, recontrer nos dirents participants
qui serons prsent dans leurs stands dinformations. Vous pourez galement dcouvrir des groupe de musique
kurde... /
Kom ons Koerdisch dorp ontdekken, traditionele gerechten proeven en ontmoet verschillende
organisaties en verenigingen op hun infostands. U kunt eveneens Koerdische muziekgroepen leren kennen.

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN
10:00

Visite du village kurde, exposition, stands, nourriture, etc.


Bezoek het Koerdische dorp, de tentoonstellingen, standjes, eetkraam, etc.

12:00

Projection du Documentaire Reconstruire Kobane


Documentaire Reconstruct Koban

13:30

Prsentation du projet d'cole cologique Kobane


Presentatie van het Koban ecologische schoolproject

14:00

Projection du lm ' Min Deet Les enfants de Diyarbakir


Vertoning van de documentaire Min Dt The Children of Diyarbakir

16:00

Musique kurde avec Mehmet Yilmaz


Koerdische muziek met Mehmet Yilmaz

17:00

'Servan' Groupe de danse traditionnelles armniennes


'Servan' Armeense Dansgroep traditionele Armeense

19:00

Concert avec Mehmet Akbas, Rotinda et Meral


Concert met Mehmet Akbas, Rotinda en Meral

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

10

SAMEDI|ZATERDAG 26SEPT2015
Venez dcouvrir notre village kurde,dguster des plats traditionnelles, recontrer nos dirents participants
qui serons prsent dans leurs stands dinformations. Vous pourez galement dcouvrir des groupe de
musique kurde...
Kom ons Koerdisch dorp ontdekken, traditionele gerechten proeven en ontmoet verschillende organisaties en
verenigingen op hun infostands. U kunt eveneens Koerdische muziekgroepen leren kennen.

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN
10:00

Visite du village kurde, exposition, stands, nourriture, etc.


Bezoek het Koerdische dorp, de tentoonstellingen, standjes, eetkraam

12:00

Projection du lm 'Sur le chemin de l'cole '(ki Dil Bir Bavul)


Filmvertoning 'On the Way to School' (ki Dil Bir Bavul)

14:30

Musique kurde avec Hakimo


Koerdische muziek met Hekmo

16:00

Concert de Groupe 'Khan Brothers'

18:00

Concert de Jaune Toujours


Concert Jaune Toujours

20:30

Concert de 'Dange Xwezeye' Groupe fminin


Concert 'Denge Xwezeye' Vrouwen muziekgroep

11

Indische muziek en dans 'Khan Brother'

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

DIMANCHE|ZONDAG 27SEPT2015
Venez dcouvrir notre village kurde,dguster des plats traditionnelles, recontrer nos dirents participants
qui serons prsent dans leurs stands dinformations. Vous pourez galement dcouvrir des groupe de musique
kurde...
Kom ons Koerdisch dorp ontdekken, traditionele gerechten proeven en ontmoet verschillende organisaties en
verenigingen op hun infostands. U kunt eveneens Koerdische muziekgroepen leren kennen.

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN
10:00

Visite du village kurde, nourriture kurde, etc.


Bezoek het Koerdische dorp, de tentoonstellingen, standjes, eetkraam,

14:00

Concert de Shara - Roj Women Arts Music Group France


Concert Roj Women Arts Music Group France

15:00

Spectacle de danse folklorique kurde Mihrican


Koerdisch folkloristisch dansspektakel Mihrican

16:00

Sminaire: Culture kurde, Rsistance, le chaos au Moyen-Orient


Modrateur: Ludo De BRABANDER, Porte-Parole VREDE vzw Belgique
Intervenants: Sinam MOHAMMAD, co-prsident du TEV-DEM Rojava,
Jurgent KLUTE, ancien dput MEP; KNK Reprsentatifs
Conferentie:
Moderator: Ludo De Brabander, Vrede vzw
Sprekers zijn Sinem Mohammaed, covoorzitter TEV-DEM;
Jurgen Klute, voormalig MEP, Die Linke, vertegenwoordiger KNK

20:00

Musique kurde/turc avec Cetin Oraner


Koerdisch-Turkse muziek met Cetin Oraner

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

12

ARARAT
/ KURDISTAN
GOODS
OFMOUNT-AGIRI
NEMRUD-SEMSUR
/ KURDISTAN

VANSEE AND AKTAMAR/ KURDISTAN

FISH LAKE OF RIHA/ KURDISTAN

FILMS

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

13

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

Un Temps Pour
l'ivresse des Chevaux

JEUDI|DONDERDAG 24SEPT2015
'Demek Jibo Hespn Serxwe' est un film kurde de
Bahman Ghobadi produit en Iran. Il a gagn la
Camra d'Or ex quo au Festival de Cannes en 2000.
Une famille kurde en Iran essaie de survivre aprs la
mort des parents.
Ayoub, le fils an de la famille, devient chef de
mnage et doit faire les travaux disponibles pour
survivre. Madi, le frre handicap d'Ayoub, a besoin
d'une opration chirurgicale.
Ayoub va tout tenter pour collecter l'argent en
faisant de la contrebande de pneus de camion avec un
groupe de villageois kurdes, prs le la frontire IranIrak.

''Demek jibo hespn Serxwe'


Anne: 2000/125 min
Ralisateur: Bahman Ghobadi

'Demek jibo hespn serxwe' is een Koerdische film


geregiseerd door Bahman Gobadi en geproduceerd in
Iran. In 2000 was het co-winnaar van de Camera d'Or
in Cannes.
Een Koerdische familie in Iran tracht te
overleven na de dood van de ouders.
Ayoub, de oudste zoon, wordt het hoofd
van de familie en moet om het even welk
werk aannemen om te overleven.
Madi, Ayoubs gehandicapte broer, heeft
dringend een operatie nodig.
Ayoub doet er alles aan om geld bijeen te
sprokkelen voor de operatie.
Hij
smokkelt
vrachtwagenbanden met een groep Koerdische
dorpelingen op de grens tussen Iran en Irak.

14

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

Les Enfants de Diyarbakr

VENDREDI|VRIJDAG 25SEPT2015
Min Dt, Gulistan 10 ans et son jeune frre Firat
vivent heureux avec leurs parents Diyarbakir, le cur
du Kurdistan turc. La tragdie les frappe lorsque leur
pre et leur mre sont abattus par des paramilitaires
sous leurs yeux.
Traumatiss et orphelins, Gulistan, Firat et leur toute
petite sur sont confis aux soins d'une tante jeune et
politiquement active Yekbun qui disparat rapidement
sans laisser de trace. Les jours deviennent des semaines,
l'argent que leur tante leur avait laiss vient
manquer. Les enfants doivent se dbrouiller seuls dans
la rue et un jour Gulistan choque tombe sur le
meurtrier de ses parents.

'Min Dt'
Anne: 2010/142 min
Ralisateur: Miraz Bezar

Min Dt, De tienjarige Gulistan en haar jongere


broer Firat wonen gelukkig samen met hun ouders in
Diyarbakir, het hart van Turks Koerdistan. Het noodlot
slaat toe wanneer hun vader en moeder voor hun ogen
worden doodgeschoten door paramilitaire schutters.
Getraumatiseerd en verweesd komen Gulistan, Firat
en hun babyzusje onder voogdij van hun jonge, politiek
actieve tante Yekbun die echter snel zonder enig spoor
verdwijnt. Dagen worden weken en het geld dat hun
tante achter liet raakt op.
Uiteindelijk moeten de kinderen zelf op zoek naar
eten en geld op de straat waar op een dag Gulidstan in
shock de moordenaar van haar ouders tegenkomt.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

15

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

Op weg naar school

SAMEDI|ZATERDAG 26SEPT2015
Iki Dil Bir Davul est un film documentaire de 2008
dirig par Orhan Eskiky et zgr Doan. Il a attir 78
000 personnes en huit semaines, une audience
impressionnante pour un film documentaire.
Le film est un compte-rendu sincre d'un jeune
instituteur turc pendant une anne scolaire dans un
village kurde dans le sud est de la Turquie - le
Kurdistan Nord. Les enfants ne savent pas parler turc,
l'instituteur de sait pas parler kurde.
Sur le Chemin de lcole est un film sur un instituteur
turc qui se retrouve seul dans un village en tant que
reprsentant de lautorit de ltat et sur son interaction
avec les enfants kurdes qui doivent apprendre le turc.

'ki Dil Bir Bavul'


Anne: 2009/121 min
Ralisateur: O.Eskiky/.Doan

ki Dil Bir Bavul, is een documentaire uit 2008 van


Orhan Eskiky en zgr Doan. Op acht weken tijd
trok het 78.000 toeschouwers, een zeer indrukwekkend
aantal voor en documentaire.
De film is het openhartige relaas van een jonge
Turkse onderwijzer gedurende n jaar in een
Koerdisch dorp in Zuidoost-Turkije/Koerdistan. De
kinderen spreken geen Turks, de leraar geen
Koerdisch.
Het is een film over een Turkse leerkracht alleen in
een dorp al autoriteit van de staat en de interactie
met Koerdische kinderen die Turks moeten leren.

16

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

KOBANE

Cette anne, la semaine de la culture kurde est ddie la


reconstruction de la ville de Koban, dans la rgion
du Kurdistan Rojava (Nord de la Syrie). Koban est une
ville exemplaire qui incarne la rsistance de lHumanit
et des kurdes contre la barbarie et le terrorisme. Le
modle dmocratique que Koban reprsente par sa
rsistance contre les terroristes de Daesh (IS) reprsente
la lumire du Moyen Orient ou l'actuel chaos et
linstabilit continuent dans une spirale hors de tout
contrle.
Ce modle dmocratique se concentre sur la
protection de lcologie, lmancipation des femmes, la
coexistence ethnique et culturelle et la tolrance.
Les
forces de Daesh ont attaqu Koban en aot 2014. Le
combat pour la ville a conduit la prise de
conscience
de
la bravoure
et
du
caractre
dmocratique de la rsistance contre l'alternative
barbare reprsente par Daesh.
Les forces
de
protection
kurdes
du
YPG-YPJ sont devenues
les principales forces combattantes et les seules lgitimes.
Elles ont finalement russi pousser IS hors de la ville.
Cependant, comme rsultat de mois de combats la ville a
connu des dommages significatifs. Chaque maison de la ville
de Kobane porte la marque de cette longue et difficile
bataille. Maintenant la ville se concentre sur la
normalisation et la reprise de la vie quotidienne. Mais ce
processus est lent et long et la ville a un besoin urgent de
reconstruction. ce processus ncessite une aide et un soutien
international.
Des vnements comme la semaine de la culture
kurde sont un mcanisme important pour aider
sensibiliser et rcolter les fonds ncessaires pour la
reconstruction de la ville de Koban. Chaque don change
une vie pour la population de Koban. Vous aiderez
soutenir une socit dmocratique, cologique et base sur
lgalit des sexes, dans la rgion.
Nous esprons que vous apprcierez les vnements et
la semaine culturelle, tout en aidant faire un
grand changement.

17

Dit jaar wordt de Koerdistan Cultuurweek


opgedragen aan de heropbouw van de stad Koban
in Rojava, het noorden van Syri. Koban is een
modelstad die het verzet van de Koerden en de
mensheid tegen barbarisme en terrorisme belichaamt.
Het democratisch model dat Koban vertegenwoordigt
door haar weerstand tegen de terroristen van DAESH
(ISIS) is een lichtpunt in het Midden-Oosten waar de
huidige chaos en instabiliteit blijft escaleren. Dit
democratisch model legt de nadruk op ecologische
projecten, empowerment van vrouwen, tolerantie en
cultureel en etnisch samenleven. De DAESH-troepen
vielen Koban aan in
augustus
2014.
De
daaropvolgende strijd om de stad maakte de wereld
bewust van de moed en van het democratische
verzet tegen het barbaarse alternatief van DAESH. De
Koerdische beschermingseenheden van de YPG-YPJ
werden de grootste en enige legitieme strijdkracht op het
slagveld.
Uiteindelijk slaagden ze erin DAESH uit Koban
te verdrijven. Maar, door maandenlange gevechten
heeft de stad hevige schade geleden. Elk huis in
Koban draagt de littekens van deze zwaar bevochten
strijd. De stad tracht momenteel te normaliseren en
terug te keren naar het alledaagse leven. Dit proces is
echter traag en lang en de stad moet
dringend
heropgebouwd worden. Hiervoor is internationale
hulp
en
steun
nodig.
Events zoals de Koerdistan Cultuurweek zijn een
belangrijk mechanisme in het bewust maken en het
vinden van zeer dringende fondsen voor de heropbouw
van de stad Koban.
Elke donatie maakt een wereld van verschil voor
de inwoners
van
Koban.
U
helpt
een
democratische, ecologische en gendergelijke samenleving
te steunen. Wij hopen dat u zult genieten van de events
op de cultuurweek, en tegelijkertijd helpt een groot
verschil te maken.

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

MUSIQUE KURDE
La danse et la musique sont des lments culturels importants au
Kurdistan. Ceux-ci jouent en effet un rle social essentiel dans la runion
des communauts, loccasion des mariages, des ftes ou encore des
naissances.
La musique a galement une place particulire dans lexpression du
deuil et de la peine, reprsentant la longue histoire de souffrance et
doppression du peuple kurde. Tout au long de lhistoire, lorsque les
expressions de la culture kurde taient illgales et rprimes, la danse et la
musique ont permis de malgr tout prserver et la transmettre.
Les informations ci-dessous concernant la danse et la musique kurde
vous permettront de vous familiariser avec cette culture.
Dans le courant de la semaine de la culture kurde, de nombreux chanteurs
et groupes de danse du Kurdistan prsenteront la large diversit de
musique et danse.
Le festival inclura des groupes folkloriques armniens, indiens et kurdes :
Le dengbj (barde) est un paysan dot dune mmoire exceptionnelle,
possdant galement une voix dune grande qualit et jouant
ventuellement dun instrument. Le dengbj est galement crateur, pote
et compositeur.
Seront aussi prsents des mitrib (animateurs) ou cengene, des musiciens
semi-professionnels dorigine bohmienne , qui sont spcialis dans la
maitrise du def (grosse caisse)et du zirne (hautbois). Ces musiciens
animent rgulirement les festivals locaux ainsi que les ftes de mariage et
sont souvent de vritables performers de leurs instruments. Quelles
proviennent des plaines ou des montagnes, des valles ou des plateaux, les
chansons kurdes ont des points communs. Il sagit souvent de longs
chants, souvent tristes et nostalgiques, lexception du dilok,
compos de nombreuses musiques et chansons entrainantes, cres pour
lamusement et les ftes.
Le tembr kurde est un instrument de cordes frettes, instrument
unique au peuple kurde. Il est largement associ au Yrsnisme (Ahl-e
Haqq), religion dans les rgions kurdes et dans la province iranienne du
Lorestn. Il sagit actuellement dun des seuls instruments utiliss dans les
rituels Ahl-e Haqq et les praticiens vnrent le tembr comme un objet
sacr.
Une autre percussion populaire utilise avec le tembr est le daf kurde.
Le Daf est un large tambour sur cadre est un instrument classique de la
musique kurde. Celui-ci est gnralement fait de bois dur complt de
nombreuses boucles mtalliques, et la membrane est gnralement faire de
peau de chvre.
Le Qernte est un ancien instrument double anche (il est souvent
affirm que sa conception remonte plusieurs milliers dannes), utilis au
Kurdistan ainsi que dans dautres parties du Moyen Orient, du Plateau
armnien et de lAsie centrale. Au Kurdistan, cet instrument est
particulirement employ dans les rgions montagneuses du Nord. Le
qernte kurde ressemble au dudk armnien et au mey turc, mais possde
un son plus rauque.

18

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

KOERDISCHE MUZIEK
Dans en muziek zijn voorname culturele elementen in Koerdistan. Ze
spelen een belangrijke sociale rol en brengen mensen samen
op festiviteiten zoals bruiloften, feesten en geboortes. Muziek is ook
een belangrijk onderdeel van rouw en pijn. Het verbeeldt de lange
geschiedenis van onderdrukking en lijden van de mensen. In deze
geschiedenis van onderdrukking en geweld, waarin elke uitdrukking
van Koerdischheid ontkend werd of illegaal was, dienden dans en
muziek om de Koerdische cultuur levend te houden.
Wij zullen u hier wat meer duiding bieden bij Koerdische dans
en muziek opdat u meer vertrouwd raakt met de Koerdische cultuur.
Tijdens de Koerdistan Cultuurweek zullen vele zangers en
dansgroepen vanuit Koerdistan op het podium staan om de diversiteit
aan muziek en dans voor te stellen. Het festival ontvangt
Armeense, Indische en Koerdische folkloregroepen.
Een dengbj is een dorpeling begiftigd met een uitzonderlijk geheugen
en in bezit van een fijne stem en eventueel bekwaamheid in
een muziekinstrument. De dengbj is een schepper, poet en
componist. Daarnaast is er ook de mitrib (entertainers) of cengene,
semiprofessionele muzikanten gespecialiseerd in het bespelen van de def
(basdrum) en zirne (oboe), die lokale festivals alsook trouwfeesten
opfleuren en die vaak gewoon performers op instrumenten zijn.
Of ze nu uit de velden of uit de bergen komen, de valleien of
de plateaus,
de
Koerdische
liederen
hebben
allemaal
enkele gemeenschappelijke kenmerken: ze zijn lang, dramatisch en
nostalgisch, met uitzondering van de dilok, de vele vrolijke
dansnummers voor entertainment.
De Koerdische tembr is een snaarinstrument en een origineel
en uniek instrument van het Koerdische volk. Het wordt zeer
sterk geassocieerd met de Yarsan (Ahl-e Haqq) religie in Koerdische
regios van Iran en de provincie Lorestan. Het is het enige instrument
dat gebruikt wordt in de Al-e Haqq rituelen en de volgers aanbidden het
als een heilig object. Een andere populair percussie-instrument dat
samen met de tembr wordt gebruikt is de Koerdische daf.
Daf is een grote Koerdische drum gebruikt in populaire en
klassieke Koerdische muziek. Het kader wordt gewoonlijk gemaakt
van hardhout met vele metalen ringen, het vel is meestal geitenhuid.
Qernte is een oud dubbel rietinstrument (vaak wordt beweerd dat het
design enkele duizenden jaar oud is). Het wordt gebruikt in Koerdistan en
in ander delen van het Midden-Oosten, het Armeense Plateau en
Centraal-Azi. In Koerdistan komt het voornamelijk voor in de
bergachtige streek in het noorden. De Koerdische qernte lijkt op de
Armeense duduk, de Azerbeidjaanse balaban en de Turkse mey, maar
heeft een ruwer geluid. De qernte staat bij de Koerden bekend
vanwege haar melancholische en nostalgische geluid.

19

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN
DANSE KURDE
La danse kurde revt une place tout aussi importante et unique dans la
culture kurde que la musique. Il existe des centaines de danses kurdes des
quatre rgions du Kurdistan. Chaque village possde ses propres danses et
chaque danse a des variations rgionales.
Il existe des divergences entre les diffrents dialectes kurdes et ces
diffrences de langue se retrouvent dans la musique et la danse galement.
Certaines danses du Kurmanji excutes dans les cercles de danses
folkloriques incluent le Keiko et le epikli, le Garzane, le Papuri, et le
Meyroke, le Temilav ou le eeno.
Le Sheikhani est courant au Behdinan, dans le Kurdistan irakien; il est
dans galement par les juifs kurdes et les assyriens. Les danses du Soran
comprennent le Gerdn, le epi, le Khanim Mir et le Spy.
La danse kurde la plus clbre est le Govend, chaque rgion ayant sa
propre variation unique. Certains le dansent en bougeant de droite
gauche puis de gauche droite, dautres en demi-cercle, dautres encore en
ligne. Certaines danses sont sans musique. Chacune des danses est base
sur des vnements historiques de la rgion. Les paroles racontent les
histoires de batailles piques, des histoires damour, ou encore des histoires
de guerre, doppression, de deuil ou de paix.
Le meneur dune danse folklorique (tout comme dans le khorovod
slave) est appel un sergovend ( tte de la danse ) ou serem.
Ces noms dans diffrents dialectes sont appels heperrk and op
(prononc chopi ) et le meneur de la danses est un serop.
Il y a diffrentes faons de traduire le mot chanson en kurde, parce
quil y a normment de genres de chanson diffrents. Les termes
gnralement utiliss au Kurmanji sont kilam ou stran ; la personne qui les
chante est le stranbj (prononc stran-beige ). Lquivalent en Sorani est
goran, et un chanteur est appel ayr (prononc sha yeer ) ou goranbj
(prononc goranee-beige ).
Les genres de chansons folkloriques sont trs diversifis. Il y a par
exemple le lawuk qui est un genre de chanson damour compos de courts
couplets lyriques. Une romance pique comme Mem Zn ou Dimdim
sera traditionnellement rcite par un dengbj (prononc deng-beige )
qui saccompagne dun instrument corde, le tembr, ressemblant au saz
turc ou balama.

20

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

KOERDISCHE DANS
Koerdische dans is even belangrijk en uniek in de Koerdische cultuur
als de muziek. Er bestaan honderden verschillende dansen uit de vier
regios van Koerdistan. Elk dorp heeft er eigen kenmerkende dans en elke
dans heeft regionale variteiten en namen.
Een interessant feit over de dialectverschillen in Koerdistan is dat de
verschillen in muziek en dans parallel zijn aan de verschillen in taal.
Sommige Kurmanji-dansen uitgevoerd in volksdanscirkels zijn Keiko
en epikli, Garzane, Papuri en Meyroke, Temilav en eeno; Sheikhani is
veel voorkomend in Iraaks Koerdistan en wordt ook gedanst door de
Koerdische Joden en de Assyrirs. Sorani-dansen zijn onder andere
Gerdn, epi, Khanim Mir en Spy.
De bekendste Koerdische dans is de Govend. Elke regio heeft haar
eigen specifieke en unieke versies. Sommige dansen gaan van links naar
rechts, andere omgekeerd. Sommige gaan half rond, andere in een rechte
lijn. Sommige dansen zijn zonder muziek en elke dans is gebaseerd op de
geschiedenis van de regio. De teksten zijn verhalen die epische gevechten,
liefdesverhalen, oorlogen, verdriet, vrede en andere gebeurtenissen
hervertellen.
De leider van een volksdans (zoals de Slavische khorovod) wordt
sergovend genoemd (leider van de dans) of serem. In de andere
dialecten worden deze helperk en op genoemd en de leider van de
dans staat er bekend als serop. Er bestaan vele manieren om het woord
lied te vertalen naar het Koerdisch, omdat er veel verschillende soorten
liederen bestaan. De meest algemene termen in Kurmanji zijn kilam en
stran. De persoon die ze brengt is de stranbj. Het Soran equivalent is
goran en de zanger is een ayr of goranbj.
De variteit aan Koerdische volksliederen is zeer groot. Bijvoorbeeld, de
lawuk is een soort van liefdeslied bestaande uit korte lyrische verzen. De
epische romance zoals Meu Zn of Dimdim wordt traditioneel
gereciteerd door een dengbj die zich laat begeleiden door een
snaarinstrument, de tembr, gelijkaardig aan de Tukse saz of balama.

21

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN
ALIMENTE DE KURDE
Kilor, il sagit dun type de ptisseries fourres la fine pte floconneuse
appele yufka. Elle est souvent farcie au fromage, la pomme de terre, au
persil et parfois la viande hache ou la saucisse. Diffrentes varits de
lgumes, dherbes et dpices sont utilise dans le kilor, comme des
pinards, des orties, des poireaux, des courgettes et gnralement du poivre
noir moulu.
Pele Pecandi est un plat constitu de petits rouleaux de feuilles de vigne
farcis dun mlange de riz, de viande hach, doignons et dpices diverses,
dont du sel, du poivre et diffrentes herbes/pices locales. Un supplment
de viande hach peut tre ajout si souhait..
Le Kutlik est un plat fait de savar (une sorte de bl), doignons mincs et
de boeuf finement hch, dagneau, doie ou de viande de chameau avec des
pices du Moyen-Orient (cannelle, noix de muscade, clou de girofle,
quatre-pices).
Qisir, Les ingredients principaux sont du savar (une sorte de bl), du persil,
et de la pte de tomates. Des ingrdients supplmentaires sont
traditionnellement des oignons, de lail, du pamplemousse ou du citron, du
concombre et beaucoup dpices.
Qatma, Les garnitures pour le quatma sont nombreuses et diffrent dune
rgion lautre et selon les gots personnels, et peuvent inclure de la viande
hache, des lgumes (pinards, courgettes, aubergines, poireaux, bettes,
diffrents types de poivrons, oignons, chalotes, ail), pommes de terre,
ignames, manioc, radis et des fromages aussi bien que des ufs, et des
herbes et des pices.
Le Kifte Nisk, est un plat principalement base de savar et de lentilles. Il
contient des oignons, de la pte de tomates, du persil, de lhuile dolive et
diverses pices.
Le Kombe est un type de borek trs populaire dans la rgion du MoyenOrient et du Caucase. Il en existe plusieurs sortes, mais ils sont
principalement constitues de fromage, de viande hache, de pommes de
terre et de persil.
Le Selete (salade traditionnelle) est une salade msopotamo-anatolienne,
qui se compose de tomates finement haches (peles de prfrence), de
concombre, de longs poivrons verts, doignons, et de persil plat. La
vinaigrette est faite base de jus de citron, dhuile dolive et de sel.
Le Shirani est une ptisserie traditionnelle du Moyen-Orient. Elle est faite
base de semoule cuite ou de farine trempe dans du sirop. On lui ajoute
souvent de la noix de coco. Le sirop peut contenir de lextrait de fleur
doranger ou de rose.

22

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

PLACE DESPAGNE|SPANJEPLEIN

KOERDISCHE GERECHTEN
KILOR, is een verzamelnaam voor gebakken opgevulde pasteitjes gemaakt
van yufka, een dun soort kruimeldeeg. Kilor wordt meestal opgevuld met
kaas, aardappelen, peterselie en soms ook gehakt of worst. Verscheidene
groenten; kruiden en specerijen worden gebruikt zoals spinazie,
brandnetel, prei en courgette en zwarte peper.
PELE PECANDI, is een gerccht van bruidenbladeren gerold rond
een vuling van gebruikelijk gehakt, rijst, uien en verschillende kruiden.
KUTLIK, bestaat uit savar (gebroken graan, bulgur), gehakte ui en fijn
gemalen runds, lam, geit of kamelenvlees met Midden-Oosterene
specerijen (kaneel, nootmuskata, kruidnagel en piment)
QISIR, De hoofdingredinten zijn fijngemalen savar (gebroken graan,
bulgur), peterselie en
tomatenpasta. Gebruikelijke bijkomende
ingredinten zijn onder meer ui, look (in sommige regios),
granaatappeldressing of citroen, Romeinse salade, komkommer en zeer
veel specerijen.
QATMA, Er bestaan talrijke soorten beleg voor gqatma, naargelang
persoonlijke smaak en regio. Enkele zijn gehakt, groenten (spinazie,
courgette, aubergine, prei, warmoes, paprika, ui, lente-ui, sjalot, look),
aardappelen, yam, cassava, radijs maar ook eieren en seizoensgebonden
kruiden en specerijen.
KIFTE NISK, is een gerecht gemaakt van savar en linzen. Er zit
ook ui, tomatenpasta, peterselie en olijfolie in en verscheidene specerijen.
KOMBE, is een ander soort brek, zeer populair in het Midden-Oosten en
de Kaukasus; Er bestaan verschillende versies, met kaas, gehakt, aardappel
en peterselie.
SELETE, Deze traditionele salade uit Mesopotami en Anatoli bestaat uit
fijn gesneden tomaat, komkommers, groene puntpaprika, ui en platte
peterselie met een dressing van citroen, olijfolie en zout.
SHIRANI, is een traditionele Midden-Oosterse zoete cake. Ze wordt
gemaakt van gekookt griesmeel of tarwe, geweekt in een eenvoudige
siroop. Een populaire toevoeging is kokos. De siroop kan soms ook
sinaasappelbloesemwater of rozenwater bevatten.

23

2nd Kurdish Cultural Week


24 to 27 September

Place dEspagne
(A ct de la Grand-Place)

EN METRO : Gare Centrale


EN BUS : 71 Gare Centrale

A Spanjeplein - Place d'Espagne


B Beurs - Bourse
C Anneessens
D De Brouckre

B. Bourse
46 rue de Flandre 1000
Bruxelles

EN BUS : 48-86 (Bourse),

Вам также может понравиться