Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
RevistaCubanadeMedicinaMilitarHipertensinarterialyestrs:Unaexperiencia
RevistaCubanadeMedicinaMilitar
versinOnlineISSN15613046
RevCubMedMilv.29n.1CiudaddelaHabanaene.abr.2000
MiSciELO
Serviciospersonalizados
InstitutoSuperiordeMedicinaMilitar"Dr.LuisDazSoto"
Hipertensinarterialyestrs.Unaexperiencia
Tte.Cor.TeresaGonzlezValds,1Tte.Cor.EulogioDeschapellesHimely
2yLic.VivianRodrguezCala3
RESUMEN
ServiciosPersonalizados
Articulo
ArticuloenPDF
ArticuloenXML
Referenciasdelartculo
Comocitaresteartculo
Lahipertensinarterialalcanzaespecialimportanciaporellugarque
Enviararticuloporemail
ocupaenlastasasdemorbilidadymortalidaddelpas,yporestar
asociadaconelestrsyelestilodevida,comomoduladorespsicosociales
Indicadores
(MPS),determinalainclusindelpsiclogoenelgrupomultidisciplinario
defactoresderiesgocoronariodelInstitutoSuperiordeMedicinaMilitar
Linksrelacionados
"Dr.LuisDazSoto".Seanalizlaexperienciaobtenidaen52pacientes
Bookmark
hipertensosenlosquesedetectunpatrnAdeconductaodealgunos
desuscomponentesenel98%,vinculadosademsaunempobrecido
|
empleodeltiempolibre,entreotrosfactoresinherentesalestilodevida.
Talesresultadosprecisanelcontenidodelaintervencinpsicolgicacon
finesantiestrs,paralocualselesinformadelvalorquesobresusaludejercenlosMPSselesindicauna
tcnicaderelajacin(Benson)yselesrefuerzalanecesidaddelaadherenciateraputicadelasindicaciones
hechasporlosmiembrosdelgrupo.
DescriptoresDeCS:HIPERTENSIONESTRESESTILODEVIDAMEDICINADELACONDUCTA.
Lahipertensinarterial(HA)esunadelasprimerascausasdemorbilidadenelpas1ycontribuyealincremento
delamortalidad,porserunodelosimportantesfactoresderiesgodelascoronariopatasylostrastornos
cerebrovasculares.Ensuaparicinseinvocandiferentescondicionales,entrelasqueestnademsdelasde
carcterbiolgico,laspsicosociales,comoelestrsyelestilodevida.
Alhablardeestrsseaceptaelenfoquetransaccional2,3medianteelcuallaevaluacinyelafrontamientode
lassituacionesconstituyensuesencia,integradasparanosotros,enlapersonalidad,segncitaGonzlezVldes
ensumonografaEstrsyenfermedadespsicosomticas(1997)mientrasqueelestilodevidasevecomoen
elqueseexpresanlosmecanismosinternosderegulacindepersonalidad,4portratarsedelasconductasque
adoptanloshombresensuvidadiariayenlasquesereflejannosloelnivelsocioeconmico,sinoel
educacionalyelcultural,entreotrosyqueunidosalasemociones,elpatrnAdeconductayloseventos
vitales,2,3,5formanpartelosllamadosmoduladorespsicosocialesdelprocesosaludenfermedad.
Laincorporacindelapsiclogaenungrupomultidisciplinariodecardiopataisqumicaquedajustificadoal
contribuiraidentificarestosmediadoresquepuedenestarimplcitosenloshipertensosatendidos.Elpresente
trabajotienelaintencindemostrarunaexperienciaenlaconsultamultidisciplinariadelInstitutoSuperiorde
MedicinaMilitar"Dr.LuisDazSoto"conungrupodepacientesdiagnosticadosconHA.
MTODOS
Seestudiaron52pacienteshipertensosdelsexomasculinoquecompletaronelestudiopsicolgicoque
consistaen:entrevistaindividualparaconocerdatosdemogrficos,APP,sntomasyreasdeconflictos
(eventosvitales),elautoanlisisdeR.B.Cattellparalaansiedad,eldiferencialsemnticodelpatrnAde
conductadeLauzuriqueyunaencuestaelaboradaparaconocersobreelempleodeltiempolibre.
Seprogramalasegundaconsultaparainformaryorientaracercadelosresultadosobtenidosenlaevaluaciny
hacerlasindicaciones.Alcoincidirloshallazgosenvariospacientescitadoselmismodaseaprovechala
dinmicadegrupo.
RESULTADOS
Segnlatabla1lospacientesvistosseenmarcaronenelfinaldelaadultez,etapaqueleshacems
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572000000100004
1/3
27/8/2015
RevistaCubanadeMedicinaMilitarHipertensinarterialyestrs:Unaexperiencia
propensosalasenfermedades,mientrasquelapreparacinescolarenlamayoraesosobrepasala
enseanzamediasuperior,porloquesedebeesperarunabuenacomprensindeloqueseleinforme.Ms
delamitadtienenasimismounestadolaboralsuperiorqueimplicamsresponsabilidadycomosecoment
conantelacin,ensumayoranecesitantratamientomdicoporenfermedadesadicionalesalaHAmsdela
mitadtienenunareactividadpsicolgicareferida,peromenosdeestacantidadtienenantecedentes
psiquitricos,condicionestodasqueloshacenmsvulnerablesenelplanobiolgicoypsicosocial,yportanto,
alestrs.
TABLA1.Caractersticasdelospacienteshipertensos
Edad
X=46,3aos
70,6
(%)
PatrnA
Escolaridad
Preuniversitaria/Universitaria
79
Patrnintermedio
25,5
Sonjefes
52
reasdeconflictos
Conotras
enfermedades
90,4
Familiares
36,5
Conreacciones
neurovegetativas
59,6
Laboral
23,1
Conantecedentespsquicos
32,7
Personal
15,4
Conaltaansiedad
13,3
Educacional
3,8
Caractersticas
ElpatrnAdeconductaopartedelestpresenteencasilatotalidaddeloshipertensos,noaslaansiedad
comoemocinestudiada.Lasreasdeconflictomsfrecuentessonlafamiliarylalaboralsinembargo,
concurrenstasenmenosdelamitaddelospacientes.
Latabla2muestraunatendenciaaelegiractividadespasivasysobretodo,realizablesenelhogar,las
restantes(cine,fiestas,paseos,etc.)sonmuyespordicasonulaseneltrminodeunsemestre,aexcepcin
delasreunionesconamigosparaingerirbebidasalcohlicas,quesucedeporlomenos2vecespormes.
TABLA2.Empleodeltiempolibre
Tiempo
Actividad
Tiempo
Actividad
Leerlaprensa
94,2
Leerlibros(hace6meses
oms)
73,1
Vertelevisin
92,3
Orradio(diario)
73,1
Orgrabadora
55,8
Iramuseooexposicin
(hacemsde6meses)
82,7
Iracentrotursticoo
gastronmico
51,9
Irafiestas(hacemsde
6meses)
78,8
Iralcine(1vez/meso
nunca)
48,1
Pasearporlaciudad(1
vez/mesonunca)
44,2
Hacerdeportes(1
vez/mesonunca)
32,7
Reuninparatomar
bebidasalcohlicas
(2veces/mesoms)
75,0
DISCUSIN
Delosmediadorespsicosocialesdelestrsdetectados,elpatrnAopartedesuscomponentes,eselque
prcticamentesegeneraliza,elquecomoestilodeafrontamiento3puedeserinterpretadocomocondicionante
delempleodeltiempolibre6yconellodelestilodevidaquesedesprendedesuscaractersticasyquehacea
susposeedoresmostrarunaexageradamotivacinporeltrabajo,condificultadparaeldisfrutedela
recreacinoparalograreldisfrutedesta,yenelestmulodelalcohol,lajustificacinparaelintercambio
social,pueselrestodesuspreferenciassonescasasysedentarias,hacindolesmsproclivesalaHA.
Laansiedadelevadacontrarioaloesperado7nosedestacapuestodopareceindicarquehaquedadosustituida
porlaagresividadyhostilidad,implcitasenelpatrnA,yqueseasocianalaHA.8
Tenerademsotrasenfermedades,lesobligaaadoptarconseriedadlasindicacionesmdicasyconelloasumir
laadherenciateraputica,capazdeayudarlesacompensarsuprocesosaludenfermedad(PuenteSilvaFG.
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572000000100004
2/3
27/8/2015
RevistaCubanadeMedicinaMilitarHipertensinarterialyestrs:Unaexperiencia
Queslaadherenciateraputica?En:Adherenciateraputica.ImplicacinparaMxico.SimposioXXIII
CongresoInternacionaldePsicologa.Acapulco,septiembre7de1987.p.217).
Anteestosresultados,laconsultaseencaminaallamarleslaatencinsobrelasconductastpicasdelpatrnAy
susefectosestresantes,intercambiarsuspuntosdevistasobreelempleodeltiempolibreylanecesidadde
mejorarlo,incrementandolasactividadesmsmovidasfsicamenteyhacerlasmsvariadas,conocerdesus
conflictosyvasdesolucin,indicarlesunasencillatcnicaderelajacin(Benson)yenfatizarlesenlanecesidad
decumplirconlosejercicios,ladietayelrestodeltratamientomdicoindicadoporlosintegrantesdelgrupo.
SUMMARY
Arterialhypertensionhasanspecialimportanceduetoitsplaceinthemortalityandmorbilityratesofthe
countryandtoitsassociationwithstressandlifestyleaspsychosocialmodulators(PSM),whichdetermines
theinvolvementofapsychologistinthemultidisciplinarygroupinchargeofcoronaryriskfactorsin"Dr.Julio
DazSoto"HigherInstituteofMilitaryMedicine.Experiencesin52hypertensepatientswereanalyzed.We
detectedabehavioralpatternAorsomeofitscomponentsby98%,theywerelinkedtoapooruseofleisure
timeandotherfactorsinherenttolifestyle.Suchresultsrequireantistresspsychologicalinterventionfor
whichpatientsareinformedoftheeffectofPSMontheirhealththeyaretaughtarelaxationtechniquetobe
practiced(Benson)andtheyaretoldhowneccesarythetherapeuticalcompliancewiththedirectionsgivenby
themembersofthemultidisciplinarygroupsis.
Subjectheadings:HYPERTENSIONSTRESSMORBIDITYLIFESTYLEBEHAVIORALMEDICINE.
REFERENCIASBIBLIOGRFICAS
1. MacasI.Epidemiologadelahipertensinarterial.ActaMed19977(1):1524.
2. ZaldvarDF.Conocimientoydominiodelestrs.LaHabana:EditorialCientficoTcnica1996:3846.
3. LazarusRL,FolkmanS.Estrsyprocesoscognitivos.Barcelona:EditorialMartnezRoca1986:15063.
4. PrezLovelleR.Lapsiquisenladeterminacindelasalud.LaHabana:EditorialCientficoTcnica
1985:635.
5. FriedmanM,RosenmanA.Associationofspecificoverbehaviorpatternwithbloodandcardiovascular
findings.JAMA1959169:12.
6. GonzlezTL,VeraV.Tiempolibreysalud.RevCubanaPsicol1986(2):5761.
7. SpielbergerCD,MoscosoD.Reaccionesemocionalesdelestrs:ansiedadyclera.AvancesenPsicologa
ClnicaLatinoamericana199614:5966.
8. NezdeVillavicencioF,JordnA,PradereE,RuizG,GozJ,SerretM,etal.Psicologamdica.La
Habana:EditorialCientficoTcnica1987t2:458.
Recibido:4deagostode1999.Aprobado:21deseptiembre1999.
Tte.Cor.TeresaGonzlezValds.InstitutoSuperiordeMedicinaMilitar"Dr.LuisDazSoto".Avenida
Monumental,HabanadelEste,CP11700,CiudaddeLaHabana,Cuba.
1 EspecialistaenpsicologadelaSalud.ProfesoraAsistente.
2DoctorenCienciasMdicas.EspecialistadeIIGrado.ProfesorTitular.
3LicenciadaenPsicologa.PsiclogadelaSalud.
20151999,EditorialCienciasMdicas
Calle23#654entreDyE,Vedado
CiudaddeLaHabana,CP10400
Cuba
ecimed@infomed.sld.cu
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572000000100004
3/3