Вы находитесь на странице: 1из 3

27/8/2015

RevistaCubanadeMedicinaMilitarHipertensinarterialyestrs:Unaexperiencia

RevistaCubanadeMedicinaMilitar
versinOnlineISSN15613046

RevCubMedMilv.29n.1CiudaddelaHabanaene.abr.2000

MiSciELO
Serviciospersonalizados

InstitutoSuperiordeMedicinaMilitar"Dr.LuisDazSoto"

Hipertensinarterialyestrs.Unaexperiencia

Tte.Cor.TeresaGonzlezValds,1Tte.Cor.EulogioDeschapellesHimely
2yLic.VivianRodrguezCala3

RESUMEN

ServiciosPersonalizados
Articulo
ArticuloenPDF
ArticuloenXML
Referenciasdelartculo
Comocitaresteartculo

Lahipertensinarterialalcanzaespecialimportanciaporellugarque
Enviararticuloporemail
ocupaenlastasasdemorbilidadymortalidaddelpas,yporestar
asociadaconelestrsyelestilodevida,comomoduladorespsicosociales
Indicadores
(MPS),determinalainclusindelpsiclogoenelgrupomultidisciplinario
defactoresderiesgocoronariodelInstitutoSuperiordeMedicinaMilitar
Linksrelacionados
"Dr.LuisDazSoto".Seanalizlaexperienciaobtenidaen52pacientes
Bookmark
hipertensosenlosquesedetectunpatrnAdeconductaodealgunos
desuscomponentesenel98%,vinculadosademsaunempobrecido
|
empleodeltiempolibre,entreotrosfactoresinherentesalestilodevida.
Talesresultadosprecisanelcontenidodelaintervencinpsicolgicacon
finesantiestrs,paralocualselesinformadelvalorquesobresusaludejercenlosMPSselesindicauna
tcnicaderelajacin(Benson)yselesrefuerzalanecesidaddelaadherenciateraputicadelasindicaciones
hechasporlosmiembrosdelgrupo.
DescriptoresDeCS:HIPERTENSIONESTRESESTILODEVIDAMEDICINADELACONDUCTA.
Lahipertensinarterial(HA)esunadelasprimerascausasdemorbilidadenelpas1ycontribuyealincremento
delamortalidad,porserunodelosimportantesfactoresderiesgodelascoronariopatasylostrastornos
cerebrovasculares.Ensuaparicinseinvocandiferentescondicionales,entrelasqueestnademsdelasde
carcterbiolgico,laspsicosociales,comoelestrsyelestilodevida.
Alhablardeestrsseaceptaelenfoquetransaccional2,3medianteelcuallaevaluacinyelafrontamientode
lassituacionesconstituyensuesencia,integradasparanosotros,enlapersonalidad,segncitaGonzlezVldes
ensumonografaEstrsyenfermedadespsicosomticas(1997)mientrasqueelestilodevidasevecomoen
elqueseexpresanlosmecanismosinternosderegulacindepersonalidad,4portratarsedelasconductasque
adoptanloshombresensuvidadiariayenlasquesereflejannosloelnivelsocioeconmico,sinoel
educacionalyelcultural,entreotrosyqueunidosalasemociones,elpatrnAdeconductayloseventos
vitales,2,3,5formanpartelosllamadosmoduladorespsicosocialesdelprocesosaludenfermedad.
Laincorporacindelapsiclogaenungrupomultidisciplinariodecardiopataisqumicaquedajustificadoal
contribuiraidentificarestosmediadoresquepuedenestarimplcitosenloshipertensosatendidos.Elpresente
trabajotienelaintencindemostrarunaexperienciaenlaconsultamultidisciplinariadelInstitutoSuperiorde
MedicinaMilitar"Dr.LuisDazSoto"conungrupodepacientesdiagnosticadosconHA.

MTODOS
Seestudiaron52pacienteshipertensosdelsexomasculinoquecompletaronelestudiopsicolgicoque
consistaen:entrevistaindividualparaconocerdatosdemogrficos,APP,sntomasyreasdeconflictos
(eventosvitales),elautoanlisisdeR.B.Cattellparalaansiedad,eldiferencialsemnticodelpatrnAde
conductadeLauzuriqueyunaencuestaelaboradaparaconocersobreelempleodeltiempolibre.
Seprogramalasegundaconsultaparainformaryorientaracercadelosresultadosobtenidosenlaevaluaciny
hacerlasindicaciones.Alcoincidirloshallazgosenvariospacientescitadoselmismodaseaprovechala
dinmicadegrupo.

RESULTADOS
Segnlatabla1lospacientesvistosseenmarcaronenelfinaldelaadultez,etapaqueleshacems
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572000000100004

1/3

27/8/2015

RevistaCubanadeMedicinaMilitarHipertensinarterialyestrs:Unaexperiencia

propensosalasenfermedades,mientrasquelapreparacinescolarenlamayoraesosobrepasala
enseanzamediasuperior,porloquesedebeesperarunabuenacomprensindeloqueseleinforme.Ms
delamitadtienenasimismounestadolaboralsuperiorqueimplicamsresponsabilidadycomosecoment
conantelacin,ensumayoranecesitantratamientomdicoporenfermedadesadicionalesalaHAmsdela
mitadtienenunareactividadpsicolgicareferida,peromenosdeestacantidadtienenantecedentes
psiquitricos,condicionestodasqueloshacenmsvulnerablesenelplanobiolgicoypsicosocial,yportanto,
alestrs.
TABLA1.Caractersticasdelospacienteshipertensos

Edad

X=46,3aos

70,6

(%)

PatrnA

Escolaridad
Preuniversitaria/Universitaria

79

Patrnintermedio

25,5

Sonjefes

52

reasdeconflictos

Conotras
enfermedades

90,4

Familiares

36,5

Conreacciones
neurovegetativas

59,6

Laboral

23,1

Conantecedentespsquicos

32,7

Personal

15,4

Conaltaansiedad

13,3

Educacional

3,8

Caractersticas

ElpatrnAdeconductaopartedelestpresenteencasilatotalidaddeloshipertensos,noaslaansiedad
comoemocinestudiada.Lasreasdeconflictomsfrecuentessonlafamiliarylalaboralsinembargo,
concurrenstasenmenosdelamitaddelospacientes.
Latabla2muestraunatendenciaaelegiractividadespasivasysobretodo,realizablesenelhogar,las
restantes(cine,fiestas,paseos,etc.)sonmuyespordicasonulaseneltrminodeunsemestre,aexcepcin
delasreunionesconamigosparaingerirbebidasalcohlicas,quesucedeporlomenos2vecespormes.

TABLA2.Empleodeltiempolibre

Tiempo

Actividad

Tiempo

Actividad

Leerlaprensa

94,2

Leerlibros(hace6meses
oms)

73,1

Vertelevisin

92,3

Orradio(diario)

73,1

Orgrabadora

55,8

Iramuseooexposicin

(hacemsde6meses)

82,7

Iracentrotursticoo
gastronmico

51,9

Irafiestas(hacemsde
6meses)

78,8

Iralcine(1vez/meso
nunca)

48,1

Pasearporlaciudad(1
vez/mesonunca)

44,2

Hacerdeportes(1
vez/mesonunca)

32,7

Reuninparatomar
bebidasalcohlicas
(2veces/mesoms)

75,0

DISCUSIN
Delosmediadorespsicosocialesdelestrsdetectados,elpatrnAopartedesuscomponentes,eselque
prcticamentesegeneraliza,elquecomoestilodeafrontamiento3puedeserinterpretadocomocondicionante
delempleodeltiempolibre6yconellodelestilodevidaquesedesprendedesuscaractersticasyquehacea
susposeedoresmostrarunaexageradamotivacinporeltrabajo,condificultadparaeldisfrutedela
recreacinoparalograreldisfrutedesta,yenelestmulodelalcohol,lajustificacinparaelintercambio
social,pueselrestodesuspreferenciassonescasasysedentarias,hacindolesmsproclivesalaHA.
Laansiedadelevadacontrarioaloesperado7nosedestacapuestodopareceindicarquehaquedadosustituida
porlaagresividadyhostilidad,implcitasenelpatrnA,yqueseasocianalaHA.8
Tenerademsotrasenfermedades,lesobligaaadoptarconseriedadlasindicacionesmdicasyconelloasumir
laadherenciateraputica,capazdeayudarlesacompensarsuprocesosaludenfermedad(PuenteSilvaFG.
http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572000000100004

2/3

27/8/2015

RevistaCubanadeMedicinaMilitarHipertensinarterialyestrs:Unaexperiencia

Queslaadherenciateraputica?En:Adherenciateraputica.ImplicacinparaMxico.SimposioXXIII
CongresoInternacionaldePsicologa.Acapulco,septiembre7de1987.p.217).
Anteestosresultados,laconsultaseencaminaallamarleslaatencinsobrelasconductastpicasdelpatrnAy
susefectosestresantes,intercambiarsuspuntosdevistasobreelempleodeltiempolibreylanecesidadde
mejorarlo,incrementandolasactividadesmsmovidasfsicamenteyhacerlasmsvariadas,conocerdesus
conflictosyvasdesolucin,indicarlesunasencillatcnicaderelajacin(Benson)yenfatizarlesenlanecesidad
decumplirconlosejercicios,ladietayelrestodeltratamientomdicoindicadoporlosintegrantesdelgrupo.

SUMMARY
Arterialhypertensionhasanspecialimportanceduetoitsplaceinthemortalityandmorbilityratesofthe
countryandtoitsassociationwithstressandlifestyleaspsychosocialmodulators(PSM),whichdetermines
theinvolvementofapsychologistinthemultidisciplinarygroupinchargeofcoronaryriskfactorsin"Dr.Julio
DazSoto"HigherInstituteofMilitaryMedicine.Experiencesin52hypertensepatientswereanalyzed.We
detectedabehavioralpatternAorsomeofitscomponentsby98%,theywerelinkedtoapooruseofleisure
timeandotherfactorsinherenttolifestyle.Suchresultsrequireantistresspsychologicalinterventionfor
whichpatientsareinformedoftheeffectofPSMontheirhealththeyaretaughtarelaxationtechniquetobe
practiced(Benson)andtheyaretoldhowneccesarythetherapeuticalcompliancewiththedirectionsgivenby
themembersofthemultidisciplinarygroupsis.
Subjectheadings:HYPERTENSIONSTRESSMORBIDITYLIFESTYLEBEHAVIORALMEDICINE.

REFERENCIASBIBLIOGRFICAS
1. MacasI.Epidemiologadelahipertensinarterial.ActaMed19977(1):1524.
2. ZaldvarDF.Conocimientoydominiodelestrs.LaHabana:EditorialCientficoTcnica1996:3846.
3. LazarusRL,FolkmanS.Estrsyprocesoscognitivos.Barcelona:EditorialMartnezRoca1986:15063.
4. PrezLovelleR.Lapsiquisenladeterminacindelasalud.LaHabana:EditorialCientficoTcnica
1985:635.
5. FriedmanM,RosenmanA.Associationofspecificoverbehaviorpatternwithbloodandcardiovascular
findings.JAMA1959169:12.
6. GonzlezTL,VeraV.Tiempolibreysalud.RevCubanaPsicol1986(2):5761.
7. SpielbergerCD,MoscosoD.Reaccionesemocionalesdelestrs:ansiedadyclera.AvancesenPsicologa
ClnicaLatinoamericana199614:5966.
8. NezdeVillavicencioF,JordnA,PradereE,RuizG,GozJ,SerretM,etal.Psicologamdica.La
Habana:EditorialCientficoTcnica1987t2:458.
Recibido:4deagostode1999.Aprobado:21deseptiembre1999.
Tte.Cor.TeresaGonzlezValds.InstitutoSuperiordeMedicinaMilitar"Dr.LuisDazSoto".Avenida
Monumental,HabanadelEste,CP11700,CiudaddeLaHabana,Cuba.

1 EspecialistaenpsicologadelaSalud.ProfesoraAsistente.
2DoctorenCienciasMdicas.EspecialistadeIIGrado.ProfesorTitular.
3LicenciadaenPsicologa.PsiclogadelaSalud.

20151999,EditorialCienciasMdicas
Calle23#654entreDyE,Vedado
CiudaddeLaHabana,CP10400
Cuba
ecimed@infomed.sld.cu

http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S013865572000000100004

3/3

Вам также может понравиться