Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
THLARAU THIANGHLIM
2016 Puitling Sunday School Zir
Buatsaihtu
Rev. Dr. Tlnghmingthanga
B.Th., B.D., M.Th., D.Th.
THLARAU THIANGHLIM
Published
by
Synod Literature & Publication Board
for
The Mizo Sunday School Union (MSSU)
Typeset by
Synod Literature & Publication Board
Printed
at
Synod Press
Aizawl - 796 001
Mizoram
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
7
14
21
28
5
6
7
8
MAR
6
13
9
10
20
11
27
APR
3
10
17
24
12
13
14
15
MAY
16
17
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
15
22
18
29
19
20
12
21
19
22
26
23
24
10
17
24
31
25
26
27
28
AUG
7
14
21
28
29
30
31
32
SEP
4
11
33
34
18
35
25
36
JUN
JUL
www.mizoramsynod.org
Pentikos Ni
Thlamuantu Thlarau Thianghlim
hnathawh
Pentikos Nia Thlarau Thianghlim
thlen thu
Zirtirte hnna Thlarau Thianghlim
pk thu
Pentikos hnua Thlarau Thianghlim
hnathawh
Thlarau Thianghlim hnathawh
kal zl (Rualbanlote Ni)
Kohhran \iak tr tna Thlarau
Thianghlim hlutna
THLARAU THIANGHLIM
OCT
37
9
16
23
30
38
39
40
41
NOV
6
13
20
27
42
43
44
DEC
45
11
18
46
47
1.
2.
3.
4.
5.
6.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
iii
v
ix
x
xi
xiii
xv
|HEN I
THUHMAHRUAI
1. Zirlai 1
2. Zirlai 2
3. Zirlai 3
1
7
13
|HEN II
THLARAU THIANGHLIM THUTHLUNG HLUIAH
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Zirlai 4
Zirlai 5
Zirlai 6
Zirlai 7
Zirlai 8
Zirlai 9
Zirlai 10
Zirlai 11
Zirlai 12
Zirlai 13
Zirlai 14
www.mizoramsynod.org
20
24
30
35
40
45
51
56
61
66
71
THLARAU THIANGHLIM
|HEN III
THLARAU THIANGHLIM CHANCHIN |HAAH
77
83
88
93
|HEN IV
THLARAU THIANGHLIM TIRHKOHTE THILTIHAH
98
104
109
114
119
|HEN V
THLARAU THIANGHLIM PAULA LEHKHATHAWNAH
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
Zirlai 24
Zirlai 25
Zirlai 26
Zirlai 27
Zirlai 28
Zirlai 29
Zirlai 30
Zirlai 31
Zirlai 32
www.mizoramsynod.org
124
130
135
141
146
151
156
161
167
THLARAU THIANGHLIM
|HEN VI
THLARAU THIANGHLIM KOHHRAN THURINAH
172
179
185
191
196
|HEN VII
THLARAU THIANGHLIM CHUNGCHANG CHHUI ZAUNA
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
www.mizoramsynod.org
201
206
211
216
221
226
232
237
242
247
252
THLARAU THIANGHLIM
10
(REV. K. LALPIANGTHARA)
Editor
Synod Literature & Publication Board
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
11
THUHMAHRUAI
Kohhranhote Pathian thutak hriatna leh rinna kawnga
kan \han zlna hnr pawimawh tak chu Sunday School hi a
ni a. Zirtute mamawh phuhru tak leh kan ram dinhmun mil
tak zirlai kan nei thei \hn hi he rawngbwlna Pathianin min
hriatpuizia lantrtu leh he lama mawhphurtute \hahnemngaihna
tr langtu a ni wm e.
Kum 2011 MSSU Committee chuan kum 2016-a Puitling
Sunday School zir atn Thlarau Thianghlim thlangin a bu
ziaktu atn Rev. Dr. Tlnghmingthanga a ruat a. Ani hi
Theology subject-a mi thiam bk kan neihte znga pakhat,
kohhran mi nwlpui zir atna him chin leh an hlwkpui tr
zwnga ziak thiam ngei tra ngaih a ni a. A zirlai bu buatsaih
pawh hi kan tuipui hle tra beisei a ni.
Kum 2015-ah Mizoramah harhna ropui tak a lo thleng
a, chumi thlwp twk chiaha kumina Thlarau Thianghlim
chungchng kan han zir leh chiah phei hi chu thil intawng palh
mai ni lovin Pathian remruat tak pawh a ni ngei ang. Thlarau
Thianghlim hi Bible thupui pawimawh tak, Sunday Schoola kan vawi khat zirna tr a ni a. Kan hun tawn nn a inmil
zual m avngin fmkhur tak leh hlwkpui tum tak chungin
zir \heuh i tum ang u.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
12
ZIAKTU THUHMA
Thupuan 1:10-11-ah Lalpa ni-ah chuan Thlarauvin ka lo awm
a, aw ring takin, I thil hmuh tr chu lehkhabuah ziak la, kohhranho
pwl pasarihte hnnah chuan thawn rawh, tih thu Johanan a
dawng a, a ziak a, a thawn ta a. Hei hian lehkhabu ziak tr chuan
Thlarauva awm a \l thu leh, mi dangten an hriat theih nn vei a
ngaih thu a entr.
Mi thiamten an sawi dnin thu ziak hi kum 6,000 laia upa a ni
a, a trah kut ziak a ni a, a hnuah khwla chhut chauh a ni. Kristian
missionary te kha lehkhabu ziak leh chhuah kawngah hmahruaitu
an ni a, India leh Mizoramah phei chuan a slsutu ber an ni. Hetiang
tak hian thuziak hi pawimawh mah se, tnlai huna electronics media lama hmaswnna chak tak hian ngaihhlut a hlawhna a titlahniam
mk a. Lehkhabu chhiar kher ngai lova en leh ngaihthlk mai theihna
hmanrua - TV, computer, cell phone, etc., te a tam tawh m m a.
Amaherawhchu, lehkhabuin a ken tel leh a pk theih thiamna, hriatna,
finna, ngaih dn \ha leh dik neih theihna chu rei lo t chhnga TV
ena neih theih mai a ni lo. Thu ziah hian hlutna a nei a, thiamna leh
finnna zirna bulpui ber leh hmanraw pawimawh ber a ni a, lehkhabu
hlutna thlkthlengna tr thil hlu dang eng mah a awm thei lo. Thuziak
hi rilru tluang tak (honest) leh dik taka ziah a nih chuan thiltihtheihna
nasa tak a ken tel avngin mi a tifingin, mihring nun a siam danglam
thei a ni.
Hetiang rilru hi neiin kan kohhran pawhin lehkhabu \ha tak tak
tichhuakin, mi tam tak a ziahtr tawh bawk a. Chng zngah chuan
kei tehlul ka tel ve nawlh mai hi nihlawh ka inti hle mai. Kum 2016ah hian Puitling Sunday School zirlaiah Thlarau Thianghlim tih kan
zir dwn a, a hma kum thum daih tawha lo thlan tawh ni mah se,
kohhran mite thlarau lam boruak leh hun tawng mk nn pawh a
inmil hle. He zirlai buatsaihnaah hian Rev. Dr. H. Vnlalauva,
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
13
Rev. Dr. Vnlalnghka Rlte, Rev. Dr. L.H. Rawsea leh Rev.
Laldintluanga ten min \anpui nasa hle a, an chungah ka lwm tak
zet a ni.
Pathian thu kan zir hian ngaih dn leh pawm dn awm sa hi
kan zui tlngpui deuh mai \hn a, hei hi a \hat viau laiin a famkim
twk lo va, ngaih dn thar leh thlr dn thar min pe thei thuziak ni
thei ngei \hn se a duhawm hle. Thlarau Thianghlim chungchngah
hian mite ngaih dn leh chan dn lam aiin Bible sawi dn ka dah
pawimawh ber a, dik leh dik lo thuah pawh Bible zirtrna hi tehna
atn a laipui bera hman ni thei se ka duh a; chuvngin, Bible zirtr
dn ber nia ka hriat angin ka ziak a ni. Chutiang chu ni mah sela,
Thlarau Thianghlim hi Pathian a nih avngin hriat famkim leh ziah
fiah theih rual a ni lo tih ka hria. Amaherawhchu, \hahnem ngai taka
kan zir chuan kan hlwkpui ngei ang tih ka ring tlat a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
14
1*
4*
5
11
22-24
26*
Zirtwpni
Thawh\anni
Thawhlehni
Thawh\anni
Zirt^wpniPathianni
Thawhlehni
Kumthar Ni
Kumthar chawlh
Synod Office Hawn Ni
Presbyterian Kohhran din \an ni
Bial K|P Conference
Republic Day
F EBRUARY
3
4
12-14
16
17
20*
2325
Nilaini
Ningani
ZirtwpniPathianni
Thawhlehni
Nilaini
Inrinni
ThawhlehniNingani
M AR C H
36 Zirt^wpniPathianni
11-13 ZirtwpniPathianni
15*
20
25*
27
28*
A PRIL
MAY
JUNE
4*
22-24
27
281 May
4
5
6
1115
15
16*
18-19
27
7-9
15*
19
30*
Thawhlehni
Pathianni
Zirtwpni
Pathianni
Thawh\anni
Thawh\anni
ZirtwpniPathianni
Nilaini
NinganiPathianni
Harhna Thlen Ni
Bial Inkhwmpui
Synod Mission Board Committee
PCI General Assembly
Nilaini
Ningani
Zirtwpni
NilainiPathianni
Pathianni
Thawh\anni
NilainiNingani
Zirtwpni
ThawhlehniNingani
Nilaini
Pathianni
Ningani
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
JULY
A UGUST
3 Pathianni
15* Thawh\anni
31* Nilaini
SEPTEMBER
7
11
18
25
O CTOBER
2*
69
16
17
18
19
20
20-21
24
25
26
27
B EIHRUAL T HLA
Ningani
Pathianni
Pathianni
Pathianni
Pathianni
NinganiPathianni
Pathianni
Thawh\anni
Thawhlehni
Nilaini
Ningani
NinganiZirtwpni
Thawh\anni
Thawhlehni
Nilaini
Ningani
28 Zirtwpni
NOVEMBER
DECEMBER
2
3
6
9-11
15-17
25
30
Nilaini
Ningani
Pathianni
NilainiZirtwpni
Thawhlehni-Ningani
Zirtwpni
Nilaini
1 Ningani
2 Zirtwpni
4
5
6
611
18
2131*
25*
31*
Pathianni
Thawh\anni
Thawhlehni
ThawhlehniPathianni
Pathianni
NilainiInrinni
Pathianni
Inrinni
www.mizoramsynod.org
15
16
THLARAU THIANGHLIM
2016 KALENDAR
JANUARY
Pathianni
31 3 10 17 24
Thawh\anni
4 11 18 25
Thawhlehni
5 12 19 26
Nilaini
6 13 20 27
Ningani
7 14 21 28
Zirtwpni
1 8 15 22 29
Inrinni
2 9 16 23 30
FEBRUARY
1
2
3
4
5
6
APRIL
Pathianni
Thawh\anni
Thawhlehni
Nilaini
Ningani
Zirtwpni
Inrinni
3
4
5
6
7
1 8
2 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
29 1 8
30 2 9
31 3 10
4 11
5 12
6 13
7 14
1
2
3
4
5
6
OCTOBER
www.mizoramsynod.org
21 28
22 29
23
24
25
26
27
1
2
3
4
5
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
1
2
3
4
5
13
14
15
16
17
18
19
13
14
15
16
17
18
19
20 27
21 28
22 29
23 30
24 31
25
26
21
22
23
24
25
26
27
20
21
22
23
24
25
26
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19 26
20 27
21 28
22 29
23 30
24
25
SEPTEMBER
28
29
30
31
NOVEMBER
6
7
8
9
10
11
12
6
7
8
9
10
11
12
JUNE
AUGUST
Pathianni
31 3 10 17 24
Thawh\anni
4 11 18 25
Thawhlehni
5 12 19 26
Nilaini
6 13 20 27
Ningani
7 14 21 18
Zirtwpni
1 8 15 22 29
Inrinni
2 9 16 23 30
30 2 9
Thawh\anni 31 3 10
Thawhlehni
4 11
Nilaini
5 12
Ningani
6 13
Zirtwpni
7 14
Inrinni
1 8 15
14
15
16
17
18
19
20
MAY
JULY
Pathianni
7
8
9
10
11
12
13
MARCH
27
28
29
30
4
5
6
7
1 8
2 9
3 10
11
12
13
14
15
16
17
18 25
19 26
20 27
21 28
22 29
23 30
24
DECEMBER
4
5
6
7
1 8
2 9
3 10
11
12
13
14
15
16
17
18 25
19 26
20 27
21 28
22 29
23 30
24 31
THLARAU THIANGHLIM
17
|HEN I-NA
THUHMAHRUAI
Thuhmahruaiah hian zirlai pathum - Thlarau Thianghlim
hi tu nge ni? tih vawi hnih leh Thlarau Thianghlim, Bible-a a
lan dn tihte kan zir dwn a. Thlarau Thianghlim chu Pathian a
nih avngin a nihna hi sawi kim vek sn loh, amaha awm chawp
ni lo, Pa Pathian leh Fapa Pathian nn nihna thuhmun,
thiltihtheihna leh ropuinaa intluk, impumkhat an ni. Thuthlung
Hluiah chuan Thlarau Thianghlim chu mihringte hnnah awm
chng awm mah se, chn chilhtu ni lovin chung lam a\anga
uaptu leh thu sawi \hn niin an ngai a, Thuthlung Tharah chuan
mihringte chn chilhtu leh tichaktu nia ngaih a ni a, chumi lam
hawi chuan he zirlaite hi ziah a ni.
...
January 10
ZIRLAI 1
THLARAU THIANGHLIM HI TU NGE NI? - I
Chhiar tr: Rom 8:9-11
Rom 8:9-11: Nimahsela, Pathian Thlarau nangmahnia a awm
tak zet chuan, tisaa awm in ni lo va, Thlarauva awm in ni
zwk e. Amaherawhchu, tu pawh Krista Thlarau nei lo chu
ama mi a ni lo. Krista chu nangmahnia a awm si chuan,
sualna avngin taksa chu a thi a ni, thlarau erawh chu felna
avngin nunna a ni. Nimahsela, mitthi zng ata Isua titho
lehtua Thlarau chu nangmahnia a awm chuan, mitthi zng
ata Krista Isua titho lehtu khn, nangmahnia awm Thlarau
zrah chuan in taksa thi theite chu a tinung bawk ang.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
18
THLARAU THIANGHLIM
19
THLARAU THIANGHLIM
20
THLARAU THIANGHLIM
21
4.
THLARAU THIANGHLIM
22
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
23
January 17
ZIRLAI 2
THLARAU THIANGHLIM HI TU NGE NI? - II
Chhiar tr: 1 Korinth 2:10-15,18; 1 Johana 4:1-3
1 Korinth 2:10-15: Keini erawh chu chng chu Pathianin
Thlarauvin min hriattr ta a ni; Thlarau chuan engkim a chhui
chhuak si \hn; a ni, Pathian thu ril pawh. Mihring thute
chu mihring rilru, a chhnga awm vk lo chuan, mihring
zngah tuin nge hria ang? Chutiang bawkin Pathian thute
chu Pathian Thlarau vk lo chuan tu man an hre lo.
Chutichuan, a thlwna Pathianin thil min pkte chu kan
hriat theihna trin, keini zawngin khawvl thlarau ni lovin,
Thlarau, Pathian hnna mi chu, kan hmu zwk a ni. Mihring
finna zirtr thua sawi lovin, Thlarau zirtr thua sawi zwkin,
Thlarau lam thute chu thlarau lam mite hnna hrilhfiahin,
chng thil min pk thute pawh chu kan sawi \hn. Khawvl
mi chuan Pathian Thlarau lam thilte chu a lwm \hn lo, ani
ngaih chuan tthlk a ni si a; Thlarauva hriat fiah a nih
avngin a hre thei lo rng rng bawk a ni. Thlarau mi erawh
chuan thil engkim a hre fiah \hn a, ani lah chu tu man an
hre fiah si lo.
1 Johana 4:1-4: Duh takte u, thlarau nazawng ring suh u;
amaherawhchu, thlaraute chu Pathian laka mi an ni nge ni
lo fiah rawh u; thu hriltu der tam tak khawvlah an lo chhuah
tk avngin. He miah hian Pathian Thlarau chu in hria ang;
thlarau eng pawh Isua Krista tisaah a lo chang tih \an chu
Pathian laka mi a ni; thlarau eng pawh Isua \an lo chu
Pathian laka mi a ni lo ve; chu chu Krista dodltu thlarau,
lo kal tr in hriata kha a ni e; tnah pawh khawvlah a
awm tawh reng a ni. Naute u, Pathian hnn ata in ni a,
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
24
THLARAU THIANGHLIM
25
THLARAU THIANGHLIM
26
Engkimtithei a ni
Mi \henkhat chuan Thlarau Thianghlim hi Pathian kutke
leh a hmanrua ang lekah an ngai a ni mai thei; mahse, chu chu a
dik lo. Pathian tak, Engkimtithei Pathian a ni. Thlarau
Thianghlim thiltihtheihna hi Bible-ah hmuh tr a tam hle.
Thuthlung Hluiah chuan Thlarauvin Pathian mite a thuam chak
a, finna, thiamna, chakna, thiltihtheihna a pe \hn. Thuthlung
Hlui hunah chuan Thlarau hi mi bk tute emaw hnnah, hun eng
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
27
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
28
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
29
January 24
ZIRLAI 3
THLARAU THIANGHLIM BIBLE-A
A LAN DN TLNGPUI
Chhiar tr: Genesis 1:1-2; Sam 33:6-9
Genesis 1:1-2: A trin Pathianin lei leh vn a siam a. Tin, Lei
hi a chhia a, a ruak ngawt a ni a; tui thk tak chung chu a
thim mup a. Pathian Thlarau chuan tui chungte chu a awp
reng a.
Sam 33:6-9: LALPA thuin vnte chu siam a ni a; chnga
awmho zawng zawngte pawh chu a kaa thaw chuan siam
an ni bawk a. Ani chuan tuifinriat tuite chu englo dah khwm
thr angin a tikhwm a; Tui thk takte chu dah khwmna
inahte a dah \ha \hn. Leilung luah zawng zawng chuan
LALPA chu \ih sela: Khawvla awm zawng zawng chu amah
hlauvin awm rawh se. Ani chuan a sawi a, a lo awm ta a;
thu a pe a, a lo awm nghet ta si a.
Thuvawn: He miah hian Pathian Thlarau chu in hria ang:
thlarau eng pawh Isua Krista tisaah a lo chang tih \an chu
Pathian laka mi a ni (1 Jn 4:2).
Thlarau Thianghlim hi Pathian, chatuan mi a nih avngin
mihring tn hriatthiam phk rual a ni lo va. Chutih rual chuan kan
hriat phk chin leh zir theih chin a awm. Bible hian Thlarau
Thianghlim sawi nn \awngkam chi hrang hrang - thli, thaw, tui,
mei, hriak, \huro, intiamkamna, chhinchhiahna leh nemnghehna te a
hmang a ni. Tn \umah hian Thlarau Thianghlim Bible pum puia a
lan dn kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
30
1.
THLARAU THIANGHLIM
31
THLARAU THIANGHLIM
32
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
33
THLARAU THIANGHLIM
34
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
35
|HEN II-NA
THLARAU THIANGHLIM - THUTHLUNG HLUIAH
|hen hnihnaah hian Thlarau Thianghlim hnathawh dn
leh lan chhuah dn chi hrang hrang, Thuthlung Hlui hun laia mi
kan zir dwn a. Hetih hun lai hian Thlarau Thianghlim tih
\awngkam aiin Pathian Thlarau tih an hmang zing zwk a, chu
vng chuan Thlarau Thianghlim tih aiah Pathian Thlarau tih
kan hmang ang.
|hen hnihnaah hian zirlai sawm leh pakhat - Pathian Thlarau
leh thilsiam thu te, Pathian Thlarau leh thiamna bk tih te, Pathian
Thlarau leh rorltute tih te, Pathian Thlarau leh hriak thih tih te,
Pathian Thlarau leh lalte tih te, Pathian Thlarau leh zwlneite tih te,
Pathian Thlarau leh Israel-te tun din leh chungchng te, Pathian
Thlarau leh Lalpa Chhiahhlawh tih te, Pathian Thlarau leh zwlnei
der leh tak chungchng te, tlwmna nun te kan zir ang.
...
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
36
January 31
ZIRLAI 4
PATHIAN THLARAU LEH THILSIAM
Chhiar tr: Genesis 1:1-2; Johana 1:1-3
Pathian
THLARAU THIANGHLIM
37
THLARAU THIANGHLIM
38
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
39
zawng - thing leh mau, hnim hring leh hlobet te chen hian
mihringte nn inlaichnna \ha tak neiin a siam a, chu
inlaichnna kengkawhtu leh vawng nungtu chu Pathian Thlarau
a ni. Pathianin a thilsiamte hi a hmasak dn tr indawtin fel
tak leh awmze nei takin a rem a, hetiangin - lei leh vn te, ni
leh thla leh arsi te, boruak leh tui te, hnim leh thei kng te,
thing leh thlai te, lui lama chng leh khawmual lama chng
nungcha te a siam a, a twp berah mihring a siam a ni. Pathian
thilsiam dn kalphung hi kan chht chian chuan lei hi thilsiam
tinrng te leh mihringte chnna atn a buatsaih a ni tih kan hre
thei ang. Thil dang zawng zawng a siam vek hnuah mihring a
siam chauh va, mihring a lo lan chuan a mamawh tr zawng
zawng an awm vek tawh a ni. Pathianin mihring a siam hma daih
khn a thawh tr a lo siam zo diam tawh a, mihringin a peih
phawt chuan dam chhnga thawh sn loh hna a nei a ni. A tr
a\ang rngin Pathianin mihring chu thilsiamte enkawl tr leh vng
him trin mawhphurhna sng tak a pe a, tichhe tr ni lovin enkawla
vawng him trin mihring chuan thupk a dawng a ni.
Kan sawi tk a\ang khn Pathian Thlarau chu khawvl
siamtu leh enkawltu, thilsiamte an nih tr ang taka nihtra, nunna
pea, enkawl leh kaihruai zui zltu a ni. Pathian Thlarau chu
thilsiam zawng zawngte bulpui ber leh engkim innghahna a ni.
Mihring nun hona atna thil \l leh pawimawh, vntlng nuna
intluk tlnna leh thilsiam dangte nna lungrual taka nun ho theihna
te hi Pathian Thlarau hnathawh vek a ni. Pathian Thlarau
awmnaah leh chtnaah chuan engkim mai hian kalhmang leh
awmze fel tak an nei \hn a, Pathian Thlarau chuan mihringte
chu amah nna inpwl tlkah leh a hman tlkah a siam \hn a ni.
Sawi ho trte
1.
Thil nung lo piang danglam zl (evolution) leh thilsiam
thu hi inkalhin kan hria em?
2.
Thilsiamte laka mihringte mawhphurhna hlen chhuah
pawimawhzia sawi ni se.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
40
February 7
ZIRLAI 5
PATHIAN THLARAU LEH THIAMNA BK
Chhiar tr: Exodus 31:1-11
Exodus 31:1-11: Tin, LALPAN Mosia hnnah, Ngaiteh, Juda
hnama mi Hura fapa Uria, chu mi fapa Bezalela chu ka
thlang tawh a. Tin, ani chu finna te, hriat thiamna te, hriatna
te, kawng tinrnga themthiamna te, thiltih tr fing taka
suangtuah thiamna te, zeh tra lunghlu phel thiamna te,
thing zai mawi dn thiamna te, kawng tinrnga
themthiamna te nei trin PATHIAN thlarauvin ka tikhat tawh
e. Tin, ngai teh, a hnna thawk ve trin Dan hnama mi
Ahisamaka fapa Oholiaba chu keimahin ka ruat leh e; thil
siam tra thu ka pk zawng zawng che: inbiakna puan in
te, thuhriattrna bwm te, chumi chunga zahngaihna
\hutphah te, puan in chhnga bungrua zawng zawng te;
tin, dawhkn leh a hmanrua te, rangkachak hlr hlaka siam
khwnvr dahna, a hmanrua zawng zawng te nn, rimtui
hlna maichm te; tin, hlrala thilhlanna maichm, a
bungbl zawng zawngte nn, maihn leh a hnchhan te;
tin, silhfn mwi tak taka tah te, puithiam rawng an bwl
huna hk tr puithiam Arona silhfn thianghlim leh a fapate
silhfn te; tin, hriak thih mi te, hmun thianghlim atna rimtui
tui takte hi an siam theihna trin mi themthiamho zawng
zawng te finna ka pe e. Tih tra thu ka pk zawng zawng
che ang kha an ti tr a ni, tiin a sawi a.
Thuvawn: Tin, Bezalela leh Oholiaba leh mi themthiam tu
pawh, LALPAN thu a pk ang zla hmun thianghlima
rawngbwlna hna tinrng thawk thei tra finna leh hriat
thiamna a pk apiangte chuan an bei tr a ni, a ti a (Ex 36:1).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
41
THLARAU THIANGHLIM
42
te, remruat thiamna leh huaisenna te, Lalpa \ihna leh hriat
theihna thlarau te a neihtr ang, a ti (Is 11:2).
Hrilhlwkna a sawi zawm zlnaah chuan thilsiamte dikna,
remna leh thlamuanna te tihthar a ni ang a, mihring zngah chauh
pawh ni lovin, mihringte leh ramsate zngah te, ramsa kawlh
leh nunnm (khawi ngam) zngah te a thleng ang; Bwngno
leh sakeibaknei no chu ran chwm thau nn an awm ho ang a,
Naupang tein a hruai duah duah ang, (Is 11:6). Lalpa Thlarau
ngei hi Samuelan Davida hriak a thih laia nasa taka Davida
chunga lo thleng kha a ni a, Saula chhuahsantu thlarau pawh
kha a ni (1 Sam 16:13-14). Lalpa Thlarau hi Elija vna
sakawrtawlailra lak chhohva a awm laia a hnung zuitu Elisa
hnna lo thleng kha a ni (2 Lal 2:12-18). Zwlnei nihna sawina
atn Pathian mi an hman ang khn Thlarau mi/Thlarau nei
mi tih pawh hman a ni (Sam 9:6; Hos 9:7). Thlarau Thianghlim
hian tu mah a thliar lo va, chu vng chuan zwlneiho zngah
pawh hmeichhia, Debori a tel a, Israel zwlnei hmasahote ang
bawk khn zwlnei leh rorltu a ni kawp a, Thlarau thiltihtheihna
avngin a hmlmate chauh pawh ni lovin, sipai rualte pawh a
hneh a ni.
2.
THLARAU THIANGHLIM
43
THLARAU THIANGHLIM
44
\ha tein kan chei mawi tr a ni. Hng thiamna leh mawina chi
hrang hrang te hi kan ngaihhluta, kan ngaihsn thiam chuan
thiltihtheihna min petu Pathian thlarau hnnah ropuina kan pe
tihna a ni ang.
3.
THLARAU THIANGHLIM
45
Pathianin hna bk thawk tra a ruatte chu thlarau thilpk thiamna leh finna a pe a, chutiang mi chu a chhinchhiah bawk
\hn. Pathianin a rawngbwltu tra a thlante chu thiamna, finna,
chakna leh theihna te pein a bka thlarau thuam an nih \hin avngin
mihring pngngai tih theih aia nasa zwk leh ropui zwk an ti
\hn a ni.
Sawi ho trte
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
46
February 14
ZIRLAI 6
PATHIAN THLARAU LEH RORLTUTE
Chhiar tr: Rorltute 2:16-19
Rorltute 2:16-19: Tin, LALPAN rorltute a siamsak a,
chngte chuan anmahni rawktute kut ata chu an rawn chhan
chhuak ta a. Chuti chung pawhin an rorltute thu chu an
pawm lo va, pathian dangte lakah chuan an uire a, chibai
an lo bk ta zwk a. An thlahtuten LALPA thupkte pawma
an zawh \hin kawng chu an pnsan ta thuai mai a. Tin,
LALPAN rorltute a siamsak chuan, LALPA chu rorltu
hnnah chuan a awm a, rorltu dam chhng chuan an
hmlmate kut ata chu a chhan chhuak zl a; anmahni
hnehchiah leh timangangtute avngin an rm a; chuvngin,
LALPA chu a inchhr ta a. Nimahsela, heti hi a ni a, rorltu
chu a thih veleh, an hnungtawlh leh ta a; pathian dangte
rawng bwla, chibai bk thuah an thlahtute ai mahin an lo
che chhe lehzual ta a. An thiltih \hinte leh an luhlulte pawh
a bng hek lo.
Thuvawn: Mi tin an chunga rorltute thu thuin awm rawh
se. Pathian thu lovin tu mah rorltu an awm si lo; rorltua
awmte hi Pathian ruat an ni (Rom 13:1).
Vawiinah hian Israel rama rorltu \henkhat chunga Pathian
Thlarau hnathawh chungchng kan zir dwn a. Mihring chakna,
theihna leh huaisenna ringawt chuan a daih rei lohzia te, chu
chu Pathian Thlarauvin a hman leh hman loh inkr hlatzia te zir
chhuak thei ila a lwmawm hle ang.
1.
Rorltute
Rorltute hi tnlai court-a thubuai ching feltu (Judge) kan
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
47
THLARAU THIANGHLIM
48
THLARAU THIANGHLIM
49
THLARAU THIANGHLIM
50
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
51
February 21
ZIRLAI 7
PATHIAN THLARAU LEH HRIAK THIH
Chhiar tr: Exodus 30:22-30
Exodus 30:22-30: LALPA vkin Mosia hnnah, Rimtui tui
ber chi znga mi - murra tui sekel zanga leh, thakthng rimtui,
chumi ztve sekel zahnih leh sawmnga zet - leh fu rimtui
sekel zahnih leh sawmnga leh, thakthng chi dang sekel zanga,
hmun thianghlima sekel an pk \hin ang, olive hriak hin khat
nn rawn lain, rimtui siamtu siam angin hriak thih chu hriak
thianghlim atn i siam tr a ni. Chu chu hriak thih chi hriak
thianghlim a ni ang. Tin, inbiakna puan in te, thuhriattrna
bwm te, dawhkn leh a bungbl zawng zawng te, khwnvr
dahna leh a hmanrua te, rimtui hlna maichm te, hlral
thilhlan maichm leh a hmanrua zawng zawng te, maihn
leh a hnchhante nn, chu chuan i hnawih vek tr a ni. Tin,
thianghlim tak an lo nih theih nn i tithianghlim tr a ni;
chng dek apiangte chu an lo thianghlim zl ang. Tin, ka tn
puithiam hna thawka ka rawng an bwl theih nn Arona leh
a fapate chu hriak thihin i tithianghlim tr a ni.
Thuvawn: Nangni zawng ama hnn ata hriak thihna in hmuh
kha nangmahniah a awm reng a, tu ma zirtr in ngai lo ve;
ama hriak thihna chuan thil zawng zawng thu a zirtr zwk
che u avng leh, dik tak a ni a, dwt pawh a nih loh avngin,
chu mi chuan a zirtr che u ang khn amahah awm reng rawh
u (1 Jn 2:27).
Hmnlai Israel ram leh a chhehvla mite nun leh sakhuaah
hriak hian hmun pawimawh tak a luah a. Israel ram bkah phei
chuan hriak hi an intunnunna pawimawh ber pakhat a ni a, buh
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
52
leh uain nn hian an chaw rinpui bera sawi a ni \hn. Hriak thih
pawh hi ho lam takin an ti ngai lo va, puithu leh a urhsn thei
ang bera hman chu an ngaih pawimawh zwng tak a ni. Vawiinah
hian Pathian Thlarau leh hriak thih thu kan zir dwn a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
53
THLARAU THIANGHLIM
54
3.
Hriak thihin a entr: Hriak thih hian thil entr chi hrang
hrang a nei a, a lr zual deuhte lo sawi ila:
(1) Serh hran entrna a ni: Hriak thih hian entr
pawimawh tak a nei a, Pathian tna mihring emaw, thil emaw
serh hran a entr a ni. Bible ram leh a chheh vlah chuan mihring
chu Pathian rawngbwl tra serh hran a ni tih entr nn hriak an
thih \hn. Lung emaw ban emaw awmna hmun kha hmun
thianghlim, serh a ni tih entr nn hriak an leih bawk \hn (Gen
28:16-18). Pathian tn an serh hrang tih entr nn maichm te,
bungbl te, inbiakna puan in te, Biak bk leh a chhnga thil
awmte leh Thuthlung bwm te pawh hriak an hnawih \hn a ni
(Ex 29:36; Num 7:10; Ex 40:10; Num 7:1; Lev 8:10; Num 7:1;
Ex 30:26.
(2) Thiltihtheihna leh thuneihna pk entrna a ni: Hriak
thih hi Pathian tna serh hran tihna a ni ringawt lo va, rorl thei tr
leh hnathawk thei tra thuneihna pk tih a entr a ni. Hei hian Pathian
thlan Pathian mi ruat tih a entr bawk (1 Sam 9:16). Chutianga
hriak thih dawng te chu Lalpa hriak thih an ti (1 Sam 24:6). Saula,
Davida, Solomona, Jehua leh Joasa te hriak thih an nih thu
chpchhiar takin ziak a ni a (1 Sam 10:1; 16:3; 1 Lal 1:39; 2 Lal
9:6; 11:12). Lal chu hriak thih an nih a\ang khn Pathian aiawhin
lalah an \hu tihna a ni (1 Sam 9:16; 16:3).
A trah chuan lalte chunga hriak thihtu chu zwlneite an ni (1
Sam 10:1; 1 Lal 19:16; 2 Lal 9:6). A hnu lamah erawh chuan lalte
chunga hriak thih chu puithiam chanvo a ni ta zwk a (1 Lal 1:39; 2
Lal 11:12). Hun lo kal zlah Lalpa hriak thih tih chu a kaih tawiin
hriak thih an ti ta a, chu chu Hebrai leh Aramaik \awngin
Messiah an ti a, Grik \awngin Kristos tih a ni a, Mizo
\awngin Krista kan lo ti ta a ni. Isua Krista kha Pathianin
Thlarau Thianghlim leh thiltihtheihnain hriak a thih a ni (Tirh
4:27; 10:38).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
55
2.
Engtin nge sakhaw serh leh sng thil te hi kan zaha kan
ngaihhlut deuh deuh theih ang?
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
56
February 28
ZIRLAI 8
PATHIAN THLARAU LEH LALTE
Chhiar tr: 1 Samuela 10:6-12
1 Samuela 10:6-12: Tichuan, LALPA thlarau chu nasa takin i
chungah a lo thleng ang a, nang pawh thu an sawi dual
dualnaah chuan i tel ve ang a, mi danglam daihah i lo chang
mai ang. Tin, hng chhinchhiahnate hi i chunga a lo awm
hunah chuan thil lo awmin a zir ang zlin i ti tr a ni; Pathian
i hnnah a awm zl si a. Tin, ka kal hmain Gilgal-ah lo zuk
kal la; tin, ngai teh, kei pawh hlral thilhlante leh remna
inthawina te hln trin i hnnah ka lo chhuk ang a: i hnna
ka lo kala, i tih tr ka rawn hrilh hma che chuan ni sarih i lo
awm tr a ni ang, a ti a. Tin, chutiang chu a lo ni ta ngei a,
Samuela \hen tra a hnuchawn veleh chuan Pathianin
thinlung danglam daih a pe ta a; tin, chng chhinchiahna
zawng zawngte chu chumi ni chuan a lo thleng ta vek a.
Chutichuan, Gibea tlng chu an han thlen chuan, ngai teh,
zwlneihovin an twk a; tin, LALPA thlarau nasa takin a lo
thleng a, thu an sawi dual dualnaah chuan a tel ve ta a.
Tin, heti hi a ni a, tn hma lama amah lo hre tawhten
zwlneite thu sawi dual dualnaah a tel ve tih an hriat chuan,
mite chu an inbia a, Kisa fapa chunga thil lo awm hi eng
nge ni ta? Saula pawh chu zwlnei zngah a tel ve ta elo
maw? an ti a. Tin, a awmna khuaa mi pakhatin a chhng a,
An pate chu tu nge maw an nih bk le? a ti a. Chutichuan,
Saula pawh chu zwlnei a ni ve ta elo maw? tih chu
infiamna takah an hmang ta rng a.
Thuvawn: Chu mi avng chuan Isua hmingin mi tin vna
mi te, leia mi te, lei hnuaia mite nn an \hing\hit nn leh
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
57
Pa Pathian tihropuina trin, Isua Krista chu Lal a ni, tiin lei
tinrngin a puan nn, Pathianin ani chu nasa takin a
chawimawi ve ta thung a, hming zawng zawnga hming
chungnung ber chu a pe ta a (Phil 2:9-11).
Lalte chunga Pathian Thlarau lo thleng kan hmuh dn chu
zwlneiten lal atna hriak an thihah a ni. Hriak thih hian Pathian
tihchakna leh mawhphurhna an hlen chhuah theih nna Thlarau
pk an ni tih a entr a; dinhmun \ha leh duhsakna lam aiin hnathawk
tra chhinchhiahna leh mawhphurhna pk a kwk a ni. Vawiinah
hian Israel lal zngah Saula leh Davidan Pathian thlarau an chan
dn leh an nun leh rorlnaa awmzia a neih dn kan zir dwn a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
58
THLARAU THIANGHLIM
59
THLARAU THIANGHLIM
60
(Is 61:1). Chu Lal lo kal tr, Pathian hriak thih, Messia chu
nghkhlel takin an thlr a. Chu chu Lal Isuan amah inbelin a thil
tum leh a tih tr puan chhuahna (Nazareth Manifesto) ropui leh
hmingthang tak hmang khn a rawn puang chhuak a, Riangvaite
hnnah Chanchin |ha hril tra mi ruat avngin Lalpa Thlarau
chu ka chungah a awm; ani chuan salte hnna chhuahna thu leh,
mitdelte hnna mitvr neih lehna thu sawi tr te, tihduhdah tuarte
chhuahtrna tr te, Lalpa lungawi kum thu sawi tr tein mi tr a
ni, tiin (Lk 4:16-22).
Kan zirlai a\anga kan chhinchhiah tr chu Thuthlung Hluia
lalte chu Thlarau Thianghlimin lal ni trin hriak a thih a, a
kaihruai a, finna te, chakna te a pe a. Thlarau Thianghlim
kaihhruaina an pawisaka, an zawm chuan an hmuingl \hn a,
chapo taka sual kawng an zawh erawh chuan anmahnia Thlarau
awm chuan a chhuahsan a, an lalna tihtwpin a awm \hn a, ram
leh mipuiin an tuar phah \hn a ni tih hi a ni. Israel lalte famkim
lohna leh chak lohna khn Messia beiseina a rawn siamin a rawn
hring chhuak a ni tih kan hmu thei bawk. Pathian chuan rorltu
dik lo a hua a, Puithiam Elia fate pawh an sualnaah a hrem a,
Saula chu lal a nihna a hnwl a, Davida pawh a sualnaah na
takin a hrem tih kan hmu. Pathian thu wih chu malswmna,
wih loh chu nchhia tih dikzia a lang a. Pathian chu engkim
chunga thuneitu leh lal ber a nihzia kan hmu bawk.
Sawi ho tr
1.
Hruaitu \ha leh tling tehna atn tnlai hian Pathian Thlarau
dawn hi a la pawimawh em?
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
61
March 6
ZIRLAI 9
PATHIAN THLARAU LEH ZWLNEITE
Chhiar tr: 2 Lalte 2:7-15
2 Lalte 2:7-15: Tin, zwlneiho fapate znga mi sawmnga chu
an va kal a, anmahni epin hla fah an va ding a; tin, anni
pahnih chu Jordan lui kamah an lo ding a. Tin, Elija chuan a
puan chu a la a, a tumtl a, tui chu a han vua a, lehlam
lehlamah a lo in\hen ta a; tichuan, an pahnih chuan lei chrah
an kal kai ta a. Tin, an kai hnu chuan heti hi a ni a, Elija
chuan Elisa hnnah, I hnn ata lk bova ka awm hma hian
eng nge ka tihsak ang che, mi dl rawh, a ti a. Tin, Elisa
chuan, I thlarau chan hnih chang ila, a ti a. Tin, ani chuan,
Thil khirh tak i dl a nih hi; khirh mah sela, i hnn ata lk
bova ka awm lai mi hmuh chuan i chang ang a, mi hmuh loh
erawh chuan i chang lo vang, a ti a. Tin, an kal dn zl a, an
titi lai chuan heti hi a ni a, ngai teh, mei tawlailr leh
meisakawrte a lo lang ta phut a, an kra tlain a in\hentr ta
a; tin, Elija chu \hawngaleiviran vnah a chho ta a. Tin, chu
chu Elisa chuan a hmu a, Ka pa, ka pa, Israel-te tawlailr leh
sakawr chung chuang mite hentu! tiin a au va. Tin, Elija chu
a hmu ta lo va; tichuan, ama puan chu a chelh a, hmun
hnihah a pawt thlr a. Elija puan lo tla pawh chu a khai a, a
lt leh a, Jordan lui kamah chuan a ding a. Tin, Elija puan lo
tla chu a la a, tui chu a han vua a, LALPA, Elija Pathian chu
khawiah nge? a ti a. Tin, tui a han vuak ve chuan lehlam
lehlamah a lo in\hen ta a, Elisa chu a kal kai ta a. Tin, Jeriko
khuaa zwlneiho fapa, amah epa awmten an han hmuh
chuan, Elija thlarau chu Elisa chungah a fu ta ngei mai le,
an ti a. Amah be trin an va kal a, a hmaah chuan lei siin
chibai an bk a.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
62
THLARAU THIANGHLIM
63
THLARAU THIANGHLIM
64
Zwlnei rawngbwlna
Zwlnei rawngbwlna kan tih chu huaisen tak leh tlang
taka Pathian thu dik taka puan chhuah hi a ni. Thu dik tak puan
chhuah chu miin an zawm loh erawh chuan an chunga thil \ha lo
lo thleng thei erawh chu a keng tel a, chu chu hrilhhlwkna a
ken tel ve dn a ni. A nihna takah chuan zwlnei rawngbwlna
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
65
chuan hrilhlwkna lam aiin mahni hun zla thu dik tak puan chhuah
a kwk zwk. Chutiang tak chuan kohhran pawh hian rawng a
bwl tr a ni a. Rawngbwltute pawh hian zwlnei rawngbwl
hna dik tak an kengkawh dwn a nih chuan tlnchhe chunga
rawngbwl lovin, mite lwm zwng ringawt zawng hek lovin,
huai takin Pathian thutak chu an puang chhuak tawp mai tr a ni.
Thuthlung Hlui zwlneite hian dikna tun dinna kawngah
te, khawtlng dik lohna beihna kawngah te, Pathian biakna
kawngah te mipui an kaihruai \hn a, hnam tna rl vngtu leh
an hnam nun vawngtu an ni. Mipuite kawng dika kaltrtu leh
hnam pum pui hruaitu an ni. Kawng dik lo lak ata hnam pum pui
an vng \hn a, hnam damna leh himna pawh an chungah thui tak
a innghat a ni. An rawngbwlna pawh a hautak hle a, thih pawh
dwn lovin rawngbwl hna an thawk a, thinura lal sualte nna
inhmachhawn a \l chng pawh a awm fo \hn. Lal felte leh
Pathian zwlneihote chu an thawk ho \hn a, lal sualte chuan an
rawngbwlna an ngaithei lo hle thung a ni. Pathian chuan
zwlneite hmangin an lalte leh mipuite chu an sual sima a hnna
kr leh tr leh a thuthlung pawma, a thupkte zwm trin a
swm zui zl \hn. Mipui ham\hatna pawh Pathian thu zawmah
a innghat tlat tih zwlneite hmangin tr lan a ni \hn. Kohhrante
pawhin an hnn a\angin zir tr tam tak ram siam \hatna kawngah
kan nei a ni. Kohhrante hian kan ram siam \hatna kawngah hian
zwlnei hna huaisen taka thawk tr kan ni tih kan hriat thar leh
pawh a \l hle a ni.
Israel-te chanchin kal zla Pathian remruat thawk chhuaktu
chu Thlarau a ni. Isaia chuan Lal Messia lo kal tr chu Lalpa
Thlarau tihkhahna a chunga a thlen tr thute leh dikna leh
chhandamna pwl a din tr thu te thlengin a sawi lang a. Lal
Messia lo la lang tr chunga thlarau leih a nihna chuan Israel-te
hun lo la thleng tra an beiseina leh Lalpa thlarau chu a inzawmtr
a ni. Sal tn hma hun laia thlarau chu tn leh nakina Israel-te tna
Lalpa duh zwng tihlanna a lo ni ta a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
66
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
67
March 13
ZIRLAI 10
PATHIAN THLARAU LEH ISRAEL-TE
TUN DIN LEHNA
Chhiar tr: Ezekiela 36:2428
Ezekiela 36:24-28: Hnamte zng ata ka hruai chhuak ang
che u a, ram zawng zawng ata ka khwm ang che u a, in
ram ngeiah ka hruai lt dwn si che u a. Tin, in chungah
tuifm ka theh ang a, in lo thianghlim ang a, in bawlhhlawhna
zawng zawng leh in milimte lak ata ka tlng fai ang che u.
Thinlung thar ka pe ang che u a, in chhngah thlarau thar
ka dah ang; in tisa ata thinlung, lung anga sak chu ka la bo
vang a, thinlung, tisa anga nm ka pe zwk ang che u. Tin,
in chhngah ka thlarau ka dah ang a, ka dn siamah ka
lentr ang che u a, ka thupkte chu in vawng ang a, in zwm
ang. In pute hnna ram ka pkah chuan in chng ang; tin,
nangni chu ka mite in ni ang a, kei in Pathian ka ni ang.
Thuvawn: Tin, nangmahniah ka thlarau ka dah ang a, in nung
ang a, in ram ngeiah ka dah ang che u. Tichuan, kei, LALPA
hian ka sawi tawh a, ka ti ngei bawk a ni tih in hria ang, tih hi
LALPA thu chhuak a ni (Eze 37:14).
Jerusalem khawpui leh Temple tihchhiat a nih khn Judate
dinhmun nasa takin a chhia a. Chutih hun laia an \ah hla chu
Kan ruh te a ro zovin, kan beisei a bo zo ta a, rwt bovin kan
awm ta tih a ni. Chutiang dinhmun chhe taka an din laia Pathian
Thlarau hmanga Israel hnam chhan chhuah lehna leh tun din
lehna chungchng chu tn \umah hian Ezekiela lehkhabu
behchhanin kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
68
1.
(5)
(6)
THLARAU THIANGHLIM
69
THLARAU THIANGHLIM
70
Israel thar
Israel fate hnna Thlarau pk chhan chu an rama hruai kr
leha, hlim taka chng tr chauh ni lovin Lalpa chu Pathian a ni
tih hriatna nei trin a ni, Lalpa chu ka ni tih in hria ang (Eze
37:13) tih ang khn. He Pathian hriatna dik leh mihring chhngril
lam nun siam tharna hmang chauh hian an rama thil \ha lo thleng
\hn kha a thleng nawn leh tawh lo vang tih a sawi theih a ni.
Pathianin a mite chu an ramah a hruai khwm leh ang a, an
hnnah a inhriattr ang a, an chungah a thlarau a leih bawk ang.
Chutianga Thlarau hmanga siam thara, ngai a awhtr leh
hnuah chuan a hml chu an chungah a ntr ang (Num 6:25).
Hetianga Pathian malswmna an dawn a\ang hian Israel mite
chuan Pathian hriatna thar neiin Lalpa a ni tih an hre dwn a
ni. Ezekiela bua Thlarau hi Israel mite siam thar lehna leh
tun din lehna atna Pathian hmanraw pawimawh tak a ni. He
Thlarau hi Pathian leh Israel mite inmihranna tibo va, an
chhngril nun siam \haa, tidanglama Pathian nna inpumkhat
lehna thlentu a ni.
Israel fate thinlunga Lalpa Thlarau dah (pk) chuan (Eze
36:27; 37:14) an chhngril lam nun tihdanglam \l lai apiang
siam \hain a mite ni leh thei trin Israel fate chu a pui a, Nangni
chu ka mite in ni ang a, kei in Pathian ka ni ang, tiin (Eze
36:28). Pathian chuan Israel fate chu Thlarau hmanga tiharh
tharin, a siam thar leh a, a mite ni trin a din thar leh a ni.
Pathian tna thunun awlsam leh tihnuam ni tr leh a duh zwng
ti tra inpeih trin mihring thinlung tihdanglam chu Pathian
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
71
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
72
March 20
ZIRLAI 11
PATHIAN THLARAU LEH LALPA
CHHIAHHLAWH
Chhiar tr: Isaia 61:1-3
Isaia 61:1-3: Thuhnuairawlhte hnnah Chanchin |ha hril
tra LALPAN hriak mi thih avngin, LALPA Pathian thlarau
chu ka chungah a awm; ani chuan, thinlung lungchhiate
tuam tr te, salte hnna chhuahna thu leh mi tngte hnna
tn in hawnna thu sawi tr te, LALPA lungawi kum thu leh
kan Pathian phuba lk ni thu sawi tr te, lungngai zawng
zawng thlamuan tr te, vut aiah pangpr \hi hrui te,
lungngaih aiah hlimna hriak te, nguina thlarau aiah fakna
silhfnte an hnna pkah, Zion-a lungngaia awmte tn ruat
tr tein mi tr a ni; ani chu chawimawia a awmna trin,
felna thing, LALPA phunte, tih an nih theih nn.
Thuvawn: Ka chhiahhlawh, ka chelh reng, ka thlan, ka rilruin
a lawm m ma hi en teh u; a chungah ka thlarau ka dah ta;
Jentailte hnna pk trin rorlna thu a la chhuak ang (Is 42:1).
Israel fate chu mi ramah salah hun rei tak an tng tawh a.
An rama hruai kr leh beiseina an neih te pawh chu zawi zawiin
a lo chuai zl a, mi tam tak chuan an saltnna rama inbenbel
mai an duh hman hial a ni. Chutih hun lai tak, saltn hun twp
lam hnaih 550 BC vlah chuan Lalpa Chhiahhlawh chungchng
Israel mite hnnah zwlnei Isaian a puang chhuak ta a, an chhan
chhuahna ni thleng mai tra beiseina pawh a nung thar leh ta a
ni. Tn \umah hian Pathian Thlarau leh Lalpa chhiahhlawh
rawngbwlna kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
73
1.
THLARAU THIANGHLIM
74
a, indo aiah remna, inawp behna aiah zalnna a thlen ang. Chu
rawngbwl hna thawk tr chuan Lalpa chuan a chhiahhlawh
chu thlarauvin hriak a thih dwn a ni. Rawngbwl tra Thlarau
hriak thih thu hi Thutlung Tharah kan hmu bawk (Lk 3:21-22;
4:16-19; Tirh 10:38). He thu hi mi pakhat, Pathian mi thlan leh
ruat bk, a rawngbwl hna thawk tra a Thlarauva a tihchak thu
sawina a ni.
Zwlnei hnna Pathianin thawh tr a pk chu Chanchin
|ha puan darh te, thinlung n tihdam te, sal tngte chhuahna thu
sawi te a ni. Hebrai thu kalhmangah chuan an ngaih pawimawh
dn indawtin an dah \hn a. Thlarauva khat Lalpa chhiahhlawh
rawngbwlnaah pawh hian, Riangvaite hnna Chanchin |ha
hril hna hi a dah pawimawh hle. Hng hna zawng zawng thawk
tr hian zwlnei thiamna leh theihnain a tlin lo; chu vng chuan
zwlnei hi Lalpa Thlarauva hriak thih a ni. Chu chu Chanchin
|ha puan darhna tr chauh ni lovin dikna leh remna tun dinna
tr a ni bawk. Isaia ziaka zwlnei hna chu huapzo rawngbwlna
a ni a, hriak thih chhiahhlawh hmanga khawvl puma Pathian
rorlna, dikna, remna leh inpwlna tun din chu a rawngbwlna
pawimawh tak a ni.
3.
THLARAU THIANGHLIM
75
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
76
4.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
77
April 3
ZIRLAI 12
PATHIAN THLARAU LEH ZWLNEI DERTE
Chhiar tr: Jeremia 14:15-16; 2 Petera 2:1-3
Jeremia 14:15-16: Chu vng chuan LALPA chuan heti hian a
ti: Ka tirh hleih lohva, ka hming chhla, He ramah hian
\m leh khandaih a thleng lo vang, tia hriltu zwlneite chu
khandaih leh \min an boral ang. Tin, an thuhril lo
dawngsawngtu hnam pawh hi \m leh khandaih avngin,
Jerusalem kawtthlrah chuan paih chhuah an ni ang a,
anmahni leh an nupui te, an fanu te, an fapate nn, phmtu
rng an nei lo vang. An suahsualna chu an chungah ka leih
dwn si a.
Thuvawn: LALPA Pathian chuan heti hian a ti a ni: Zwlnei
, mahni ngaih dn zuia, eng mah hmu si lote chu an chung a
pik e! (Eze 13:3)
Zwlnei derte hi Pathian hnn a\anga chhuak an ni lo va;
mipuite kawng hlauhawma hruai botu an nih avngin anmahni
demna thu hi Bible-a zwlnei lehkhabuah hmun tam takah hmuh
tr a awm. An nun leh an thuchahte hi a tak zlzuia an kal
vngin thliar hran thiam a har hle a, a tak nn hriat pawlh awl
tak an ni. Tn \umah hian Pathian Thlarauvin zwlnei der a
pawm loh thu kan zir ang a, zwlnei der an nih hriat hran theihna
trte zir tel kan tum bawk ang.
1.
THLARAU THIANGHLIM
78
leh a dn a\anga teh pawhin an tling zo lo va, thil pawi lian tak
an tihsual pathum a awm a, chngte chu
(1) Zu ruihna: Zwlnei derten thlarau an chan ve chu
- zu leh uain hmanga intihhlim leh thlarau suak inchan thk
siakte a ni. Hetiang hian Isaian a sawi, Nimahsela, chngte
pawh chu uain avngin an thle an thle a, z avngin an pai an
pai a, puithiamte leh zwlneite chu z avngin an thle an thle a,
uain lem zawhin an awm a, z avngin an pai an pai a, inlrna
thuah an thle an thle \hn a, rorlna thuah an pai an pai \hn.
Hmun fai rng rng awm lo khawpin dawhkn zawng zawng
chu luak leh thil bawlhhlawhin a khat a ni tiin (Is 28:7-8).
(2) Mipat hmeichhiatna sual: Vntlng hriatah
khnkhn takin thu an sawi a; mahse, a rkin thil sual an ti si a.
Pathianin Jeremia hmangin an chungchng thu ti hian a sawi,
Samari zwlneite chungah tenawm ka hmu, Baala chhlin thu
an sawi a, Israel-te an hruai bo va. Jerusalem zwlneiho chungah
pawh thil rpthlk tak ka hmu, an uire a, dwtin an khawsa a,
thil sual titute kut chu an tichak a, tu mahin an sual sim an tum
loh phah a, ka tn chuan Sodom khuaa mite ang an lo ni vek a, an
khaw chhnga mite zawng zawng pawh Gomorra khuaa mite ang
mai tiin (Jer 23:13-14).
(3) Duhmna: Zwlnei derte chuan Pathian thu
dawng si lovin, dawng angin an inchhl a, nawhchizuar leh
kawtthlra thil zuarte angin zak miah lovin an thu leh hla
chu a to thei ang bera hralh an tum a. Jeremian, A t ber
a\angin a lian ber thleng pawhin, mi tin duhmnain an khat
si a; zwlneite leh puithiamte meuh pawh, mi tin hlemhl
takin an che a ni tiin a sawi (Jer 6:13). Mika pawhin,
Chumia hotute chuan thamna beiseiin ro an rl a, chumia
puithiamte chuan hlawh beiseiin an zirtr a, chumia zwlneite
chuan tangka beiseiin ai an en a ni a ti (Mik 3:11).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
79
2.
THLARAU THIANGHLIM
80
THLARAU THIANGHLIM
81
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
82
April 10
ZIRLAI 13
PATHIAN THLARAU LEH ZWLNEI DIKTE
Chhiar tr: Deuteronomy 18:9-19
Deuteronomy 18:9-19: LALPA in Pathianin a pk che u ram
in va thlen hun chuan, chng hnamte thil tenawm tih ang
chu in chng ve tr a ni lo. A fapa emaw, a fanu emaw meia
kal tlangtr te, aien chng te, \hum vwr chng te emaw,
mitlakdawi hmang emaw te, dawithiam te, dawi t te,
ramhuai zwl rawih te, dawithiam te, mitthi biak chng mite
in zngah an awm tr a ni lo. Hng thil ti mi apiangte hi
LALPA ngaihin mi tenawm an ni si a; tin, hng thil tenawm
avng hian a ni, LALPA in Pathianin a hnawh chhuahsak
che u ni. LALPA in Pathian hmaah in \ha famkim tr a ni.
Chng in va luah tr rama hnamte chuan \hum vwr leh
aien chngte an pawm \hn a; nangni zawng LALPA in
Pathianin chutiang tih chu a phal lo a ni. LALPA in Pathianin,
keimah ang hi in unaute znga mi, zwlnei a siamsak ang
che u. A thu chu in ngai tr a ni, LALPA kan Pathian aw chu
min hriattr tawh suh la, he mei nasa tak hi min hmuhtr
leh tawh suh la, kan thi dah ang e, tia Horeb tlnga pun
khwm nia LALPA in Pathian in duh dn ang khn. Tin,
LALPA chuan ka hnnah, An thusawi chu an sawi \ha hle a.
An unaute znga nangmah ang zwlnei ka siamsak a; a kah
ka thute ka dah ang a, a hnna thu ka pk apiang chu an
hnnah a sawi ang a. Tin, heti hi a ni ang a, ka hminga ka
thu a sawi pawm lo apiang chu ka ngaihtuah ang.
Thuvawn: Dik takin Lalpa PATHIAN chuan a rawngbwltu, a
zwlneite hnnah a thurk hrilh lovin eng mah a ti lo vang.
Sakeibaknei a rm a, tuin nge hlau lo vang? Lalpa PATHIAN
chuan thu a sawi a, tuin nge hril lo thei ang? (Amos 3:7-8).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
83
THLARAU THIANGHLIM
84
THLARAU THIANGHLIM
85
THLARAU THIANGHLIM
86
THLARAU THIANGHLIM
87
April 17
ZIRLAI 14
PATHIAN THLARAU LEH TLWMNA NUN
Chhiar tr: Numbers 14:11-19
Numbers 14:11-19: Tichuan, LALPAN Mosia hnnah, Hng
mipuite hian eng chen nge mi ngaihnp ang a, an znga
chhinchhiahna ka tih \hin chung pawhin eng chen nge mi
rin loh dwn? Hriin ka hrem ang a, ka timang ang a,
nangmahah hian an aia ropui leh thil ti thei zwk hnam ka
din teh zwk ang, a ti a. Tin, Mosian LALPA hnnah,
Aigupta miten an hre reu reu vang e; hng mipuite hi an
zng ata i thiltihtheihnaa i hruai chhuah an ni si a; hemi
rama mite hi an hrilh ang a; hng mipuite zngah hian i
awm tih an hre tawh a; hmaichhan meuhvin an hmu tawh
si chia, i chhm chu an chungah a awm \hn a; tin, chhnah
chhm ding, znah meiin an hma i hruai \hn si a. Hng
mipuite hi i tihhlum phiar chuan i hmingthan hretu chuan,
LALPA chuan hng mipuite hi chhechhama a tiam ramah
chuan a hruai theih loh vngin thlalrah a tihlum a ni, tiin
an sawi dah ang e, LALPA chu \hinnel tak, ngilneihna ngah,
khawlohna te, bawhchhiatnate ngaidam \hn; thiam lova
ruatte chhuah mai ngai lo; pate khawlohna avnga fate,
fate fa lehte, chhuan thumna leh chhuan lina thleng pawha
hrem \hn a ni, tia i lo sawi tawh ang khn i thiltihtheihna
chu hlen hrm teh khai. I ngilneihna a nasat ang ngei leh
Aigupta ram ata tn thlenga i ngaidam ang hian, mipuite
khawlohna hi ngaidam teh khai, a ti a.
Thuvawn: Mosia chu lei chunga mihring zawng zawnga
zaidam lwtlak a ni a (Num 12:3).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
88
THLARAU THIANGHLIM
89
THLARAU THIANGHLIM
90
THLARAU THIANGHLIM
91
3.
THLARAU THIANGHLIM
92
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
93
|HEN III
THLARAU THIANGHLIM CHANCHIN |HAAH
|hen thumnaah hian zirlai pali a awm a. Hng zirlai paliah
hian Chanchin |ha bu paliten Thlarau Thianghlim chungchng
an sawi dn te, Lal Isua rawngbwlna pum puia Thlarau
Thianghlim hnathawh dn te, Thlarau Thianghlim laka sualna
chi hrang hrangte leh Thlamuantu Thlarau Thianghlim hnathawh
tih te kan zir bawk ang.
...
April 24
ZIRLAI 15
CHANCHIN |HA BUA THLARAU THIANGHLIM
LAN DN
Chhiar tr: Matthaia 28:18-20; Marka 1:6-12
Matthaia 28:18-20: Tichuan, Isua chu an hnnah a lo kal a,
anniho chu a bia a, Lei leh vna thuneihna zawng zawng
ka hnnah pk a ni tawh. Chutichuan, kal ula, hnam tina
mi zirtrahte siam ula, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim
hmingah chuan baptis ula, thu ka pk zawng zawng che u
pawm trin zirtr rawh u. Tin, ngai teh u, kei kumkhuain,
khawvl twp thleng pawhin, in hnnah ka awm zl ang, a
ti a.
Marka 1:6-12: Tin, Johana chu sanghwngsei hmul puanin
a inthuam a, a kwng chu savun kwnghrnin a hrng a, a
chaw chu khaukhuap leh ram khawizu a ni. Tin, Ka hnungah
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
94
THLARAU THIANGHLIM
95
THLARAU THIANGHLIM
96
THLARAU THIANGHLIM
97
bawk a nih thu a sawi. Isua a thiha, a thawh leha, vna a lwn
hnuah pawh Thlarau Thianghlim chu ringtute hnna pk a nih thu a
sawi chiang hle. Chanchin |ha Luka ziak hi Jerusalem vla Thlarau
hnathawhin a in\an a, Jerusalem khawpuia Thlarau Thianghlim lo
thleng tr nghah thuin a twp thung a ni.
Isua rawngbwl dn a ziakah pawh Luka hian Thlarau
Thianghlim a dah hmasa hle a. Diabola thlm chunga thlalra
Thlarauvin a hruai hmain Isua Thlarau Thianghlima a khah tawh
thu a tr lang a, Thlarau Thianghlimin a khat a, tiin a ziak a ni
(Lk 4:1). Marka leh Matthaia te ziak dn plin, ni sawm li chhng
zawng thlmna a tawh pawh khn Thlarau hruaiin a awm tih
a sawi (Lk 4: 1-2). Thlarau thiltihtheihna puin Galili ramah chuan
a haw leh ta a (Lk 4:14). Nazareth khuaa inkhwmna ina a
thuchah hmasaah pawh zwlnei Isaia thu la chhuakin,
Riangvaite hnna Chanchin |ha hril tra mi ruat avngin Lalpa
Thlarau chu ka chungah a awm, tiin a thusawi bul a \an a (Lk
4:18-22; Is 61:1-2). Isuan amah maiin thu a sawi lo, Thlarau
tirh ang zlin rawng a bwl zwk a ni. A dltute hnna pk a nih
tr thu sawiin, Nangni mi sual mahin in fate thil \ha pk nachng
in hriat chuan, in Pa vna mi chuan a dltute chu Thlarau
Thianghlim a va pe dwn m! a ti (Lk 11:13).
4.
THLARAU THIANGHLIM
98
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
99
May 1
ZIRLAI 16
THLARAU THIANGHLIM LEH LAL ISUA
RAWNGBWLNA
Chhiar tr: Luka 3:15-18
Luka 3:15-18: Tin, miten an beisei a, mi zawng zawngin
Johana chung thu an thinlungah, Krista a lo ni mial dah
law maw? tia an ngaihtuah laiin, Johana chuan a chhng
a, an zaa hnnah, Kei zawngin tuiin ka baptis \hn che u a;
nimahsela, keimah aia ropui zwk a lo kal dwn e, a
pheikhawk hrui phelh tlk pawh ka ni lo ve; ani chuan
Thlarau Thianghlim leh meiin a baptis ang che u. A kutin a
sisp a keng a, a hruih zah fai hliauna tr leh a zma a buh
khungna trin; a si erawh chu mei mit thei lovin a hl ral
ang, a ti a.
Thuvawn: Ka chhiahhlawh, ka chelh reng, ka thlan, ka rilruin a
lawm m ma hi en teh u; a chungah ka thlarau ka dah ta;
Jentail-te hnna pk trin rorlna thu a la chhuak ang (Is 42:1).
Lal Isua nun leh rawngbwlna pum pui kha Thlarau
Thianghlim kaihhruai, tihchak leh awmpuia tih vek a ni. A pian
a\anga a rawngbwl chhng zawng, a thiha a thawh leh hnu
thleng khn Pathian Thlarau hnathawh leh remruat veka tih a
ni. Chanchin |ha bu palite hian Thlarau Thianghlim chu Isua
rawngbwlnaa a chakna hnr ber a nih thu an sawi a. Chutiang
taka Thlarau Thianghlim chu Lal Isua nuna pawimawh a nih
avngin tn \umah hian Thlarau Thianghlim leh Lal Isua
rawngbwlna chungchng kan zir dwn a ni.
1.
A pianna thuah
Lal Isua mihringa a lo chan chungchngah hian Thlarau
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
100
THLARAU THIANGHLIM
101
THLARAU THIANGHLIM
102
ka ni tih i hre lo vem ni? a tih khn Isuan, Chung lam a\anga
pk i nih loh chuan, ka chungah hian tih theih rng rng i nei lo
vang, tiin a chhng a (Jn 19:10-11). Hebrai 9:14-ah chuan,
Krista, chatuana Thlarau zra hmlhem lova Pathian hnna
inhlana thisen chuan, Pathian Nung rawngbwl trin in chhia leh
\ha hriatna chu, thiltih thite lakah chuan a va tithianghlim nasa
dwn em! tih kan hmu. Thu chu tisaa a lo channa leh a thihna leh
thawhlehnaah hian Thlarau Thianghlim chu a pawimawh m m
a ni. Lal Isua thih thu Chanchin |ha ziaktuten an sawi hian Isua
chu a thi ta a, tiin an sawi ngai lo, a thlarau a thlah ta a, tih vek
a ni (Mt 27:50; Mk 15:37; Lk 23:46; Jn 19:30). Isua thihna
chungchngah hian ama duh thu ngeia inpkna avng leh Thlarau
Thianghlim avnga lo thleng leh tih zawh a ni tih a lang.
Lal Isua thihna hneha a thawhlehnaah pawh hian Thlarau
Thianghlim hnathawh bawk hi a pawimawh a ni. Paula chuan,
Nimahsela, mitthi zng ata Isua titholehtua Thlarau chu
nangmahnia a awm chuan, mitthi zng ata Krista Isua titholehtu
khn, nangmahnia awm Thlarau zrah chuan in taksa thi thei
chu a tinung bawk ang, a ti a (Rom 8:11). Petera chuan, Chu
Isua chu Pathianin a kai tho leh ta rng a ni, chu chu a hretu kan
zain kan ni e, a ti a, Kha mi kha, Pathianin thihna phuarnate
chu a phelhsak a, a kai tho ta a; amah chu thihna chelh hlen rual
a nih loh avngin, tiin a sawi bawk (Tirh 2:24,32). Lal Isua
thawhlehnaah hian Thlarau Thianghlim hian hmun pawimawh
tak a luah a. Pathian chu Thlarau a nih avngin, Pathian
hnathawh apiang hi Thlarau Thianghlim hnathawh a ni a, thliar
hran theih a ni lo.
Lal Isua hun tawn pawimawh deuh deuh kha Thlarau
Thianghlim hnathawh nn a inzawm vek a. Thlarau Thianghlim
thiltihtheihnain Marin paiin a hring a. Baptisma a channaah te,
thlmna a tawhnaah te, khaw tina a rawngbwlna - thuhril,
tihdam, zirtr leh a hnathawh zawng zawngte kha Thlarau Thianghlim
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
103
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
104
May 8
ZIRLAI 17
THLARAU THIANGHLIM LAKA SUALNATE
Chhiar tr: Matthaia 12:31-32; Tirhkohte 7:51-53
Matthaia 12:31-32: Chuvngin, ka ti a che u, mi an sualna
tinrngah leh Pathian an sawichhiatna tinrngah chuan
ngaihdamsak an ni ang a; Thlarau meuh sawichhiatna erawh
chu ngaihdamsak a ni lo vang. Tin, tu pawh Mihring Fapa
sawisl apiang chu, an sawislna chu ngaihdamsak a ni ang
a; tu pawh Thlarau Thianghlim meuh sawisl apiang erawh
chu, an sawislna chu tn dam chhngah pawh, hun lo la
thleng trah pawh ngaihdamsak a ni lo vang.
Tirhkohte 7:51-53: Mi tihmawh, thinlung leh beng tan lohte
u, kumkhuain Thlarau Thianghlim in dodl fo ve; in thlahtute
tih ang zl khn in ti \hn. In thlahtuten zwlneite zngah tu
nge an tihduhdah loh ni? Mi Fel tak lo kal tr thu hril
lwktute kha an tihlum a; chu Mi Takzet chu mantrtu leh
thattute nangmahni hi tnah in ni asin. Dn, vntirhkohte
pk chhwn kha, hmu zeta zwm si lote u! a ti a.
Thuvawn: Tin, Pathian Thlarau Thianghlim chu tilungngai suh
u, tlanna ni atn chuan amahah chhinchhiaha in awm kha
(Eph 4:30).
Bible-a ngaihdam theih loh sual kan hmuh awmchhun chu
Thlarau Thianghlim laka sualna hi a ni. Thlarau Thianghlim lakah
hian ringtu leh ringlo mite hian thil an tisual thei ve ve a. Hng
sualna awm dn leh nihphungte leh chu sualna lak a\ang chuan
inven dn a awm em? tihte ngaihtuah chungin Thlarau
Thianghlim laka sualna thu hi tn \umah hian kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
105
1.
THLARAU THIANGHLIM
106
sual mal bk a awm tih lam aiin, sim thei tawh loh khawpa sual
khura luh ngheh theih a ni tih lam hi kan ngaihtuah zwk tr a ni.
Thil sual vawi khat tih ngaihthah hian a dawt leh a hring zl a,
chu chuan sual khur thk takah min tntr thei a. Chuvngin,
Thlarau Thianghlimin mi kaihhruai leh zirtr a tum ngaihthaha,
dodla, sual luih tlat hi Thlarau Thianghlim sawichhiatna chu a
ni. Hei hian vawi hnih khat thil mai pawh ni lova, a hnathawh
duh lova, a thiltih dodla, hawisan lui tlat a kwk bk a ni.
2.
THLARAU THIANGHLIM
107
neih lohna te, nun tibawlhhlawh thei thil thianghlim lote hian
Thlarau Thianghlim chu a tilungngai \hn a ni.
Thlarau Thianghlim chuan Krista thilte kan hnnah puan
chhuaha, thinlung hlimna, thlamuanna leh lwmna min pk a
duh a. Mahse, amah chu kan tihlungngaih si chuan thil min
tihsak \hin hi a twp thei a; Pathian duh zwng leh amah \ihna
laka kan kal pn chuan kan nuna Pathian Thlarau hnathawh
kha a ti\huanawp \hn a ni. Thlarau Thianghlim chuan min kalsan
ngai lo a ni thei e; mahse, keimahnin kan duh lohva kan hnar
tlat chuan kan tilungngai mai ni lovin, min kalsan tluk a lo ni
zwk.
3.
THLARAU THIANGHLIM
108
fmkhur rawh u. Leia anmahni zilh lwktu kha an duh loh maha
hremna an pumpelh si loh chuan, keini, vn a\anga min zilh
lwktu hawisantute hian kan pumpelh lo lehzual ang, (Heb
12:15) tiin a sawi. Kohhranhovah leh ringtu mi mal nunah pawh
thuhril ngaih pawimawh tlat te, zirtrna \ha pawm tlat mai te
leh sual chi hrang hrang tih loh zl te hi Thlarau Thianghlim mit
lova a alh zl nn a pawimawh hle a ni.
Kan sawi tk a\ang khn ringtuten Thlarau Thianghlim
laka pawi kan khawih theihte kan hre mai wm e. Sawichhiat,
tihlungngaih leh tihmih loh tr thu hi Thlarau Thianghlim
thlavng hauhna a nih rualin keimahni hmakhua a nihna hi zir
chhuah a \l hle. Thlarau Thianghlimin min hruai thlen a tumna
Isua hnn kan pan duh lohva, kan hel luih tlat chuan, beisei tr
dang a awm tawh lo va, ngaihdamna kan beisei thei lo vang.
Sawi ho tr
1.
Tnlai hian sual hi kan la zam ta hle a. Hei hian eng chen
nge kan rinna nghawnga kan hriat?
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
109
May 22
ZIRLAI 18
THLAMUANTU THLARAU THIANGHLIM
HNATHAWH
Chhiar tr: Johana 14:15-17; 16:7-11
Johana 14:15-17: Nangnin mi hmangaih chuan ka thupkte
chu in zwm ang. Tin, Pa ka dl ang a, ani chuan Thlamuantu
dang a pe ang che u, chatuana in hnna awm trin; chu
chu Thlarau dik tak a ni; khawvlin chu mi chu an nei thei
lo, amah an hmuh lohva an hriat hek loh avngin; nangnin
ani chu in hria e, in hnnah a awm reng si a, nangmahniah
chuan a awm dwn a ni.
16:7-11: Nimahsela, thu dik tak ka hrilh a che u; ka kal in tn
a \ha e; ka kal loh chuan Thlamuantu chu in hnnah a lo kal
dwn si lo; ka kal erawh chuan in hnnah ka rawn tr ang. Ani
chu a lo thlen chuan sual thuah te, fel thuah te, rorl thuah te
khawvl an thiam loh a hriattr ang: sual thuah te thiam loh
an chang ang, kei mi rin loh avng hian; fel thuah te thiam loh
an chang ang, Pa hnnah ka kal dwn a, nangnin mi hmuh leh
dwn tawh loh avng hian; rorl thuah te thiam loh an chang
ang, he khawvl lal hi thiam lohva a tlk tawh avng hian.
Thuvawn: Tin, Thlamuantu, Thlarau Thianghlim, Pain ka
hminga a rawn tirh tr khn, chu mi chuan engkim a zirtr
ang che u a, in hnna ka sawi zawng zawng a hriat chhuahtr
leh ang che u (Jn 14:26).
Chanchin |ha Johana ziakah Thlarau Thianghlim
chungchng sawina kan hmu tam hle. Thlarau Thianghlim chu
Thlamuantu tiin a sawi a. Chu thlamuantu Thlarau Thianghlim
hnathawh chu vawiinah hian kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
110
1.
THLARAU THIANGHLIM
111
THLARAU THIANGHLIM
112
THLARAU THIANGHLIM
113
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
114
THEN IV
THLARAU THIANGHLIM TIRHKOHTE
THILTIHAH
|hen linaah hian Thlarau Thianghlim hnathawh dn
Tirhkohte hun laia mi kan zir ang. Hetah hian zirlai panga a
awm a, chngte chu Pentikos Ni-a Thlarau Thianghlim thlen
thu te, Zirtrte hnna Thlarau Thianghlim pk thu te, Pentikos
hnua Thlarau Thianghlim hnathawh leh a kal zl dn te leh
kohhran hmasa tna Thlarau Thianghlim hlutnate an ni. Hetah
hian kohhran \iak tr tea ringtute thlarau lam nun leh dinhmun
te, kohhran \han len zl thuah leh Chanchin |ha darh zau zl
thua Thlarau Thianghlim hnathawh pawimawhna thu kan zir
ang.
...
May 29
ZIRLAI 19
PENTIKOS NI-A THLARAU THIANGHLIM
THLEN THU
Chhiar tr: Joela 2:28-32; Tirhkohte 2:1-4
Joela 2:28-32: Chumi hnuah chuan heti hi a ni ang a, mi
zawng zawng chungah ka thlarau ka leih ang a; in fapa te,
in fanuten ka thu an hril ang a, in putarten mumangah an
mang ang a, in tlangvlten inlrnate an hmu ang. Chng
niahte chuan ka bwihpa te, ka bwihnute chungah pawh
ka thlarau ka leih ang. Vnah leh leiah thilmakte ka hmuhtr
ang a, thisen te, mei te, meikhu ding te nn. Ni thimah a
chang ang a, thla thisenah a chang ang, LALPA ni ropui tak
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
115
THLARAU THIANGHLIM
116
THLARAU THIANGHLIM
117
THLARAU THIANGHLIM
118
THLARAU THIANGHLIM
119
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
120
June 5
ZIRLAI 20
ZIRTRTE HNNA THLARAU THIANGHLIM
PK THU
Chhiar tr: Luka 24:49; Tirhkohte 1:7-8
Luka 24:49: Tin, ngai teh u, ka Pa thil tiam chu in chungah
ka rawn tr dwn e; nimahsela, chung lam ata thiltihtheihnaa
an thuam hma loh che u zawng, khawpuiah hian awm reng
rawh u, a ti a.
Tirhkohte 1:7-8: Tin, ani chuan an hnnah, Pain a hun leh
a ni, ama thu thua awma a ruat chu, nangni lo hriat tr a ni
lo ve. Nimahsela, Thlarau Thianghlim chu in chunga a lo
thlen hunah thiltihtheihna in la nei ang; tichuan, Jerusalem khuaah te, Judai leh Samari ram khaw tinah te, kwlkil
thleng pawhin ka thuhretute in ni ang, a ti a.
Thuvawn: Chu Isua chu Pathianin a kai tho leh ta rng a ni,
chu chu a hretu kan zain kan ni e. Pathian kut ding lamah
chawimawiin a awm a, Thlarau Thianghlim tiam chu Pa hnn
ata a hmu a, in hmuh leh in hriat hi a han leih a nih hi (Tirh
2:32-33).
Tn \umah hian zirtrte hnna Thlarau Thianghlim pk
thu kan zir dwn a. Zirtrte kha kwlkil thlenga Isua thuhretu ni
tra koh an ni a. Chu chu Isuan a tiam thiltihtheihna tel lo
chuan an tn hlen chhuah rual a ni lo. Pentikos ni a lo thleng a,
Thlarau Thianghlim pk an nih meuh chuan chu hna thawk tr
chuan buatsaih leh thuam an lo ni ta a ni.
1.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
121
Pentikos thilmak
Pentikos nia thil mak lo thleng kha engtia sawi fiah tr
nge ni ang? Nghkhlel taka Thlarau Thianghlim lo thlen beiseitu
zirtrte hnnah mak tak leh nasa takin Thlarau a lo thleng ta a,
zirtrte pawh an awm dn leh nun dn pngngai plin an awm a,
an nun dn pngngai pla an khawsak chhan hi Luka chuan
Thlarau Thianghlima an khah vng a nih thu a sawi (Tirh 2:4).
Mi dangte erawh chuan zu ruiah an puh thung (Tirh 2:13). Luka
thuziak danglam bkna chu Thlarauva khat tih thu a dah
pawimawh bk hi a ni. Hei hi a thuziak danglam bkna a nih
rualin Thlarau Thianghlim hnathawh a sawi dn phung pngngai
a ni bawk. Lukan Chanchin |haah leh Tirhkohte Thiltihah hian
Thlarau Thianghlima khat tih thu hi vawi kua lai a sawi a.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
122
Hei hian thlr dn chi hrang hrang min siam thei ang. A hmasa
berah chuan Pentikos nia zirtrte hnna Thlarau lo thleng hi
danglam bk leh anpui nei lo angin Lukan a sawi lo, Pentikos ni
thlen hma leh a hnua Thlarau lo thleng fo ang thovah a ngai.
Pahnihnaah chuan Lukan Thlarauva khah hi huho thil leh mi
mal thil angin a sawi. Hng mi panga - Johana, Elizabeti, Zakaria,
Petera leh Paula te hian a mala Thlarau an chan laiin Jerusalem
khuaa mite chuan a huhovin an chang thung a ni (Lk 1:15,41,67;
Tirh 2:4; 4:8; 13:9). Pathumnaah chuan Lukan Thlarauva khah
hi chatuan atn vawi khat chauh chan tr ni lovin, chan nawn fo
tr a nih thu a sawi. Entr nn - Peteran vawi khat aia tam a
chang a (Tirh 2:4; 4:8; 4:31), Paula pawhin vawi khat aia tam
a chang bawk a (Tirh 9:17; 13:9). Petera leh Paula chan dn
a\ang hian Thlarau Thianghlim hi chan nawn fo chi, khah nawn
fo ngai a ni tih a lang.
3.
THLARAU THIANGHLIM
123
\awng kha Pathian chibai bkna leh fakna rah chhuah niin a
ngai a. Pathumnaah chuan Thlarau thilpk hi zavai huap thil a
ni. Chumi awmzia chu mi zawng zawng huap vek a ni tihna a ni
a. Thlarau Thianghlim hi mi zawng zawng tn a ni a, naupang
leh tar te, mipa leh hmeichhia te, bwih leh bwih lo tn te a
ni a, inthliarna a awm lo (Tirh 2:17-18; 39).
4.
THLARAU THIANGHLIM
124
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
125
June 12
ZIRLAI 21
PENTIKOS HNUA THLARAU THIANGHLIM
HNATHAWH
Chhiar tr: Tirhkohte 4:8-12
Tirhkohte 4:8-12: Tichuan, Petera chu Thlarau Thianghlimin
a khat a, an hnnah, Mi zawng zawng hotute u, upate u,
mi chak lo tih\hat thuah, He mi hi eng vngin nge a lo dam
tk? tiin vawiinah hian min chhuahchhl chuan, nangni
zawng zawngin hre rawh u, Israel mi zawng zawng pawhin
hre rawh se: Nazareth Isua Krista, kraws-a in khenbeh,
Pathianin mitthi zng ata a kaihthawh leh kha, ama hming
ngeiin he mi hi hetah in hmaah damin a ding ta a nih hi.
Nangni in satute u, in lung paih, a kila lung \angkai ber lo ni
ta kha amah hi a ni e. Mi dang tu ma hnnah chhandamna
a awm lo; vn hnuaia mihring sak zngan, min chhandam
tr hming dang rng a awm lo, a ti a.
Thuvawn: Tin, Pathian thu chu a lo darh a; Jerusalem khuaah
chuan zirtrteho an pung nasa ta m m a; puithiamte zngah
pawh mi tam takin chu rinna chu an wih ta a (Tirh 6:7).
Pentikos hnua Thlarau Thianghlim hnathawh tih hian
Pentikos nia lo thleng Thlarau Thianghlimin kohhran leh ringtu
mi mala a thawh zui zl dn a kwk ber a. Hei hi Thlarau
Thianghlim mizia, a hnathawh leh ringtute tna a pawimawhzia
tr lanna a nih avngin chk taka zir a \ha hle ang.
1.
THLARAU THIANGHLIM
126
THLARAU THIANGHLIM
127
THLARAU THIANGHLIM
128
THLARAU THIANGHLIM
129
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
130
June 19
ZIRLAI 22
THLARAU THIANGHLIM HNATHAWH
KAL ZL
Chhiar tr: Tirhkohte 2:38-39; 8:4-8
Tirhkohte 2:38-39: Tin, Petera chuan an hnnah, Sim ula,
in sual ngaihdam nn Isua Krista hmingin baptisma chang
\heuh rawh u; tichuan Thlarau Thianghlim pk hi in hmu
ang. A tiam kha nangni tn pawh, in fate tn pawh, hla
taka mi zawng zawng tn pawh, Lalpa kan Pathianin a hnna
a koh apiangte tn a ni e, a ti a.
8:4-8: Tin, a darhte chu khaw tinah an kal a, thu chu an hril
zl a. Tin, Philipa chu Samari khuaah a zuk kal a, an hnnah
Krista thu a tlngaupui a. Tin, ramhuai bawlhhlawhte chu,
mi tam tak an manate kawchhng ata aw ring taka auva an
chhuah avng leh, zeng leh kebai tam takte pawh an lo dam
tk avngin, mipuiten a thu an hriata a thilmak tihte an
hmuhin, Philipa thusawi chu rilru hmun khatin an ngaihsak
a. Tin, chumi khuaah chuan nasa takin an lwm ta a.
Thuvawn: Tin, a darhte chu khaw tinah an kal a, thu chu an
hril zl a (Tirh 8:4).
Tirhkohte Thiltih bu hi Judai ram a\anga hmun danga
Chanchin |ha a darh zau zel dn chanchin ziakna a nih avngin
Thlarau mite ramthar rawngbwlna tia sawi theih a ni a, hei hi
Thlarau Thianghlim hnathawh kal zl a ni. Samari ramah te,
Saula hnnah te, Kornelia leh a chhngte hnnah te leh Ephesia
Tirhkohte hnna Chanchin |ha thlen thuah Thlarau Thianghlim
a langsr hle a. Vawiinah hian Chanchin |ha hmun danga a darh
zau zl dn kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
131
1.
THLARAU THIANGHLIM
132
THLARAU THIANGHLIM
133
THLARAU THIANGHLIM
134
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
135
June 26
ZIRLAI 23
KOHHRAN |IAK TR TNA THLARAU
THIANGHLIM HLUTNA
Chhiar tr: Tirhkohte 2:42-47
Tirhkohte 2:42-47: Tin, Tirhkohte zirtrin, inpwlin, chhang
phelin, \awng\aiin \hahnemngai takin an awm reng a. Tin,
mi tinin an hlau ta a; Tirhkohte chuan thilmak leh
chhinchhiahna tam tak an ti a. Tin, a ring apiang chuan
engkim an in\wm hlawm a, an ro te, an sumte an hralh a,
an chkkhai daih lek \heuhvin an zaa hnnah chuan an
sem \hn a. Tin, ni tin rilru hmun khatin Pathian biak inah
chuan \hahnemngai takin an awm \hn a, an in lamahte
pawh chhang an phel a, hlim tak leh lungawi takin an chaw
an ei \hn a, Pathian an fak a, mi zawng zawng lawm zwngin
an awm \hn. Tin, a chhandam mk apiangte chu Lalpan ni
tin an hnnah a teltr zl \hn.
Thuvawn: Nimahsela, Thlarau Thianghlim chu in chunga a
lo thlen hunah thiltihtheihna in la nei ang; tichuan, Jerusalem khuaah te, Judai leh Samari ram khaw tinah te, kwlkil
thleng pawhin ka thuhretute in ni ang, (Tirh 1:8).
Pentikos nia Thlarau Thianghlim harhna avnga Thuthlung
Thar Kohhran \han chhoh dn te, kohhranho leh mi mala a thawh
zui dnte zirlai hmasa lamah kan zir tawh a. Vawiinah hian
Thuthlung Thar Kohhran \iak tr tna Thlarau Thianghlim hlutna
kan zir dwn a. Kohhran pun, ngheh leh hmaswn zlna atna
Thlarau Thianghlim harhna pawimawhzia zir chhuak thei ila a
lwmawm hle ang.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
136
1.
THLARAU THIANGHLIM
137
THLARAU THIANGHLIM
138
THLARAU THIANGHLIM
139
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
140
|HEN V
THLARAU THIANGHLIM PAULA
LEHKHATHAWHAH
|hen nganaah hian zirlai pakua a awm a, hetah hian Paula
lehkhathawna Thlarau Thianghlim hnathawh dn kan zir dwn
a ni. Chutah chuan Chhandamna thuah te, Baptisma thuah te,
Ringtu nun chhngrila Thlarau Thianghlim hnathawh dn te kan
chhui ang a. Thlarauva khah thu te, Thlarau thilpk (khawngaihna
thilpkte) te, Thlarau chhinchhiahna te leh Thlarau rah te kan
zir bawk ang.
...
July 3
ZIRLAI 24
PAULAN THLARAU THIANGHLIM A SAWI DN
Chhiar tr: Rom 1:1-6; Tita 3:3-7
Rom 1:1-6: Paula, Isua Krista bwih, Tirhkoh ni tra koh,
Pathian Chanchin |ha hril tra tihhrana chuan, (chu Chanchin
|ha, a Fapa kan Lalpa Isua Krista thu chu, Pathianin hmnlaiin
a Lehkha thianghlimah chuan a zwlneite kain a tiam tawh a;
ani chu tisa lam thuah chuan Davida thlaha piang a ni a,
thianghlimna thlarau lam thuah erawh chuan mitthi zng ata
a thawhlehna chuan Pathian Fapa a nih nasa takin a hriattr a;
a hming avnga rinna chu hnam tin znga mi wihtr trin, amah
avng chuan khawngaihna leh Tirhkoh nihna kan chang ta;
chng zngah chuan nangni pawh Isua Krista kohte in ni a.)
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
141
Tita 3:3-7: Keini pawh hmnah khn tak te, thu wih lo te,
buma awm te, chakna leh lwmna tinrng rawngbwl te, sual
leh tsk hmanga awm te, tenawm te, inhaw tawn te kan ni si a.
Nimahsela, Pathian min Chhandamtu ngilneihzia leh, mihring
chunga a hmangaihzia chu a lo lan lai khn, thil fel taka tih,
keimahni ngeia tihte chu, chumi vng ni lovin, siam tharna silna
leh Thlarau Thianghlim siam \hat lehna chuanin, a khawngaihna
ang zl zwkin min chhandam ta. Chu Thlarau Thianghlim chu,
Isua Krista min Chhandamtu zrah chuan nasa taka kan chunga
a leih kha. Chutichuan, a khawngaihnaa thiam chantra lo
awmin, chatuana nun beiseina ang zla roluahtu tra siamin
kan awm thei ang.
Thuvawn: Tin, Lalpa chu Thlarau a ni a; Lalpa Thlarau awmna
apiangah chuan zalnna a awm \hn (2 Kor 3:17).
Paula Thlarau Thianghlim ngaih dn hi thil pathum Thuthlung Hluia Pathian inpuanna, Thuthlung Hlui leh Thuthlung
Thar inkra Judate leh Kristian hmasate ngaih dn leh a taka
amah leh kohhranten an tawnah a innghat a ni. Paula hian Thlarau
Thianghlim chungchng a sawi tam m m a, A lehkha thawn
phk tinah hian Thlarau Thianghlim hi a chuang vek a ni, an ti hial a
ni. Vawiinah hian Paulan Thlarau Thianghlim a sawi dn kan zir dwn
a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
142
THLARAU THIANGHLIM
143
2.
THLARAU THIANGHLIM
144
THLARAU THIANGHLIM
145
THLARAU THIANGHLIM
146
July 10
ZIRLAI 25
THLARAU THIANGHLIM LEH CHHANDAMNA
Chhiar tr: Tita 3:3-7
Tita 3:3-7: Keini pawh hmnah khn a tak te, thu wih lo
te, buma awm te, chakna leh lwmna tinrng rawngbwl
te, sual leh tsk hmanga awm te, tenawm te, inhaw tawn
te kan ni si a. Nimahsela, Pathian min Chhandamtu
ngilneihzia leh, mihring chunga a hmangaihzia chu a lo lan
lai khn, Thil fel taka tih, keimahni ngeia tihte chu, chumi
avng ni lovin, siam tharna silna leh Thlarau Thianghlim
siam \hat lehna chuanin, a khawngaihna ang zl zwkin
min chhandam ta. Chu Thlarau Thianghlim chu, Isua Krista
min Chhandamtu zrah chuan nasa taka kan chunga a leih
kha. Chutichuan, a khawngaihnaa thiam chantra lo awmin,
chatuana nun beiseina ang zla roluahtu tra siamin kan
awm thei ang.
Thuvawn: Unau, Lalpa duh takte u, Thlarau tihthianghlim
leh thutak wiha chhandama awm trin a tr ata Pathianin a
thlan che u avngin in chung thuah hian Pathian hnnah lwm
thu hril fo tr reng kan ni (2 Thes 2:13).
Thlarau Thianghlim hnapui ber chu mite thinlunga Pathian
chhandamna thu hriattra, a hnn pan tra \anpui a ni. Paula
hian chhandamna chungchnga Thlarau Thianghlim hnathawh
a sawi uar hle a. Vawiinah hian Thlarau Thianghlim leh
chhandamna chungchnga Paula zirtr dn kan zir dwn a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
147
Isua Kristaa hlen chhuah a ni tih hi Paulan a sawi tam hle (2 Tim
1:10; Tit 2:13; 3:6). Krista hmanga Pathian hnathawh Paula
khaikhawm dn chu, Pathianin Kristaah chuan khawvl hi amah
nn inremin a siam a (2 Kor 5:19) tih a ni. He thu hi Paulan a
sawi zaunaah chuan mi sualte chu Pathian hmlma an ni a, Fapa
thihna avngin mi sualte chu Pathian nn an lo inrem ta a, a
nunna avngin chhandamin kan awm ngei ang (Rom 5:10) tiin.
Paula thil sawi hi Krista thihna chuan chhandamna chi khat rawn
thlena, a thawhlehna chuan chi dang rawn thlen leh tr ang
zwngin ngaih tr a ni lo. Kristan chhandamna hna a thawh hi
vawi khat thawha tlingtlk vek angin a sawi.
Paulan chhandamna hi mihringte thawh chhuah angin khawi
hmunah mah a sawi lo, Khawngaihna avnga chhandam in ni,
nangmahni thawh chhuah a ni lo tiin a sawi a (Eph 2:8), Kan
bawhchhiatnate avnga thi kan nih lai meuh pawhin Krista rualin
min tinung ve a, a ti a ni (Eph 2:5). Tita 3:5-ah pawh felnaa
thiltih vng ni lo, siam tharna leh Thlarau Thianghlim siam \hat
lehna chuan, a khawngaihna ang zl zwka min chhandam thu
a sawi bawk. Chu chu chhandamna kim, belhchhah leh lk \hen
tr awm lo a ni a. Chu chhandamna ngainpa sual luih tlat chu
Isua Krista khenbeh nawnna leh Thlarau Thianghlim leh a petu
Pathian ngaihnpna a nih avngin ngaihdam theih loh sual a ni
(Mt 12:31-32; 1 Thes 4:8; Heb 6:4-6; 10:29).
2.
THLARAU THIANGHLIM
148
THLARAU THIANGHLIM
149
hmain Kristaa min thlan kha (Eph 1:4), Ani chuan kan thiltih
angte ni lovin, ama ruat leh khawngaihna ang zwkin min
chhandam a, kohna thianghlimin min ko bawk a; chu khawngaihna
chu leilung pian hmain Krista Isuaah chuan min pk a ni tawh
(2 Tim 1:9), ti tein chhandamna hna, Isua Krista hmanga hlen
chhuah a nih tawh dn a sawi.
(2) Chhandam mk: Chhandamna hi tna thlng mk angin
sawi theih a ni bawk a. Paula chuan, Ka thu hrilh che u kha in ring
mai mai a nih lohva, in pawm tlat a nih chuan, chumiah bawk chuan
chhandam mkin in awm a ni, a ti a. Chhandamna chang tawhtuin ni
tina sual thihsana Kristaa a nun zlna hi chhandam mk tihin a kawh
chu a ni. Paula chuan Nun hi Krista a ni a ti a, Ni tin ka thi \hn tiin
a sawi bawk a (1 Kor 15:31; Phil 1:21). Chhandam tawh ni mah ila,
thlmna la twk reng \hn kan nih avngin ringtute hi ni tin Kristaa
kan awm reng a ngai tih Paula hian a hre chiang hle a ni. Paula
chuan, In chhandamna thawk chhuak rawh u a tih hnu lawkah
Nangmahnia thawktu chu Pathian a ni si a, a ti zui nghl a (Phil
2:12-13). Ringtu chu nun dn fel tak leh thianghlim taka nung trin
thlarau chuan a pui a, a tichak \hn a ni (Rom 8:4, 26).
(3) Chhandam tr: Chhandamna hi a famkima la thleng tr
a nih thu Bible-ah kan hmu tam hle. Paula chuan, Keini zawng vn
khua leh tui kan ni si a, vn a\anga min chhandamtu Lal Isua Krista lo
kal tr chu nghkhlel takin kan thlr a ni (Phil 3:20) a ti a, Tnah
chuan kan rin tirh lai ai khn kan chhandamna chu a hnai ta zwk si
a a ti bawk (Rom 13:11). Hun hnuhnnga chhandamna lo thleng
tr chu chhandam tawh leh chhandam mkte famkimna tr a ni
(1 Kor 1:18; 2 Kor 2:15). Chu hun chu nghkin, Thil siam
zawng zawngte chu, tn thlengin rm leh nauvei na tuarin an
awm hlawm tih kan hre si a. Chu chang a ni lo, keini, Thlarau
hmahruai neitute ngei pawh hian, fa kan nihna (kan taksa tlanna)
chu nghkin, keini meuh pawh kan rilruin kan rm bawk si,
tiin a sawi a ni (Rom 8:22-23).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
150
4.
THLARAU THIANGHLIM
151
July 17
ZIRLAI 26
THLARAU THIANGHLIM LEH BAPTISMA
Chhiar tr: Rom 6:1-11; Galatia 3:26-28
Rom 6:1-11: Eng nge kan sawi tk ang le? Khawngaihna chu
a pun lehzual theih nn sualin kan awm reng dwn em ni?
Hnai lo ve. Keini sual kawnga thi tawh sualin engtin nge
kan la nun theih cheu vang? Keini zngah Krista Isuaa
baptisma chang apiangte chu a thihnaah baptis-in kan awm
tih in hre lo vem maw ni? Chuvngin, a thihnaah baptisma
kan chanin, a hnna phm vein kan awm; Pa ropuinain
mitthi zng ata Krista a kaihthawh ang khn, keini pawh
nunna tharin kan awm theih nn. A thihna anpuia amah
nn kan inzawm tawh si chuan, a thawhlehna anpui pawhin
kan inzawm bawk ang. Hng hi hria ila: kan mihring hlui
chu a hnnah khenbehin a awm ve ta, sual pu taksa chu
tihborala a awm theih nn, tn achinah sual bwiha kan
awm lohna trin. Tu pawh thi tawh chu sual lakah a chhuak
tawh si a. Tin, Krista hnna kan thih ve tawh chuan a hnnah
kan nung ve bawk ang tih kan ring a ni; Krista chu mitthi
zng ata kaihthawhin a awm a, a thi leh dwn tawh lo tih
kan hre si a; thihna chuan ama chungah thu a nei tawh lo.
A thihna chu sual lam kawngah chatuan atn vawi khat
chauh a thi a ni, a nunna erawh chu Pathian lam kawngah
a nung a ni. Chutiang bawkin nangni pawh sual lam
kawngah thi tawhah inruat ula, Pathian lam kawngah erawh
chuan Krista Isuaah nungah inruat rawh u.
Galatia 3:26-28: Krista Isua rin avngin Pathian fate in ni vek
si a; in znga Kristaa baptisma chang apiangte kha Krista chuan
in inthuam tawh si a. Chutah chuan Juda mi a awm theih loh
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
152
va, Grik mi pawh a awm theih hek loh; chutah chuan bwih
a awm theih loh va, bwih lo pawh a awm theih hek loh;
chutah chuan mipa leh hmeichhia pawh a awm theih loh;
Krista Isuaah chuan in zain pumkhat in ni si a.
Thuvawn: Baptismaah chuan a hnna phm in lo ni ve tawh
si a, chumi vkah chuan mitthi zng ata amah kaithotu
Pathian hnathawh rin avnga a hnna kaihthawh in nih ve
kha (Kol 2:12).
Vawiinah hian Thlarau Thianghlim leh baptisma tih thu
kan zir dwn a. Baptisma hi Lal Isuan amah ringtuten an tih
ngei ngei tra a thupk a nih avngin kan kohhran chuan a ngai
pawimawh hle a, kohhrana telte chu baptisma chang an nih a
pht tlat a ni. A hlutna leh pawimawhna hre chiang tra ngun
taka kan zir a \l. Tn \umah hian Paula zirtr dn kan thlr
bing dwn a ni.
1.
Baptisma awmzia
Baptisma hi Mizo \awng a ni lo va; mahse, Mizo \awng ang
maiin kan hmang a ni. Baptisma tih sawina thu hrang hrang a awm
a, chngte chu - tuia sil, su, bual, tleuh, hnim, chiah, theh, thlawr,
hnawm, tuia leih tihna te an ni. A awmzia hian a huam zau m avngin
hmasng a\angin tih dn hrang hrang an nei \hn. Chuvngin, baptisma
chu thinlung chhng lama Pathian Thlarau leh khawngaihna
hnathawh kan chan, pwn lam hmuh theiha chhinchhiahna a ni.
Baptisma chuan sil faina emaw then faina emaw a entr bawk. Tin,
pwn lam lang theia rinna leh simna entrna a ni. Tirhkohte chuan
baptisma chu Krista thihnaa tel vena leh nun hlui a hnna phm tel
vena angin an sawi bawk. Johana chuan tuiin baptisma a chantr a,
Simna baptisma tia sawi \hin a ni. Kristiante baptismaah erawh
chuan Krista nna kan inzawmna te, sual ngaihdamna te, Krista
thihna leh thawhlehna \wmpuina te a entr a ni. Tin, Lalpa tna
inpkna a entr bawk (Gal 3:26,27; Tirh 2:38; Rom 6:3-5).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
153
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
154
3.
THLARAU THIANGHLIM
155
taka baptisma chan chu ni berin a sawi. Chu chu thihna hneha
tho leh Lal Isua Krista nun \wmpuina a ni. Paula hian, Amah
anga phmin kan awm ti lovin, A hnnah phm vein kan
awm ti kherin a sawi a ni. Chuti a nih chuan kraws-a a thihna
kha kan thihna, thlna an phm pawh min phmna a lo nih
chu. Hei hian Kristan engkimah kan ai a awh zo fai vek tihna
a ni (2 Kor 5:14-15).
4.
THLARAU THIANGHLIM
156
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
157
July 24
ZIRLAI 27
RINGTU THLARAU NUN INDONA
Chhiar tr: Rom 7:14-25
Rom 7:14-25: Dn chu thlarau lam thil a ni tih kan hre si a;
kei erawh chu tisa lama mi, sual bwiha hralh tawh ka ni.
Thil ka tih hi a ngaihna ka hre si lo; ka thiltih \hin hi, ka
thiltih duh zwng a ni si lo, ka thil huat zwng tak chu ka ti
zwk \hn a ni. Ka tih duh loh zwng chu ka tih si chuan,
Dn chu a \ha tia wih ka ni ang asin. Chutichuan, ka thiltih
hi keima tih a ni tawh lo va, sual keimaha awm tih chu a ni
zwk. Keimahah (chu chu ka tisaah tihna a ni) thil \ha rng
a awm lo tih ka hria; thil \ha tih duhna chu keimahah a
awm na a, thil \ha tihna erawh chu a awm si lo. |hatna, tih
ka duh hi ka ti lo va; sualna tih ka duh loh hi ka ti zwk si
\hn a. Ka duh loh zwng chu ka tih si chuan a titu chu kei
ka ni tawh lo va, sual keimaha awm chu a ni zwk e.
Chutichuan, he dn hi ka lo hre ta: thil \ha tih ka duh laiin
sualna ka hnnah a lo awm \hn a ni. Ka rilru tak takin
Pathian dn chungah ka lwm si \hn a; nimahsela, ka taksa
pngahte hian dn danglam a awm tih ka hria, chu chuan
ka rilru dn a do va, ka taksa pngtea sualna dn awm
hnnah chuan salah mi hruai \hn a. Mi rethei ka va ni
tehlul m! He thihna taksa lakah hian tuin nge mi chhan
chhuak ang? Isua Krista, kan Lalpa avngin Pathian hnnah
lwm thu ka sawi a ni. Chutichuan, keimah tak chuan ka
rilru chuan Pathian dn rawng ka bwl \hn a, ka tisa erawh
chuan sualna dn rawng ka bwl \hn.
Thuvawn: Chutichuan, hei hi ka ti a ni: Thlarauvah awm rawh
u; tichuan, tisa chkna chu in zawm dwn lo nia (Gal 5:16).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
158
THLARAU THIANGHLIM
159
1:14; Phil 3:6). Ringtu a nih hnuah phei chuan a nasa lehzual (1
Kor 9:26-27).
2.
THLARAU THIANGHLIM
160
THLARAU THIANGHLIM
161
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
162
July 31
ZIRLAI 28
THLARAUVA KHAH THU
Chhiar tr: Ephesi 5:15-21
Ephesi 5:15-21: Chutichuan, mi fing lote anga awm lovin
mi fingte anga awm zwkin, in awm dnah fmkhur rawh u;
nite hi a \hat loh avngin remchnnate lei zl rawh u. Chumi
avng chuan duh suh ula, Lalpa duh zwng eng nge ni tih
lo hre zwk rawh u. Tin, uaiin ruiin awm suh u, chumiah
chuan insm lohna a awm si a; Thlarauva khatin awm zwk
rawh u. Fakna hla te, Pathian hla te, thlarau lam hlatea
inbe tawnin, Lalpa chu in thinlungah hla saksakin, \ing\ang
kaihsak rawh u. Kan Lalpa Isua Krista hmingin, Pathian, Pa
ngei hnnah chuan engkim chungah lwm thu hril fo rawh
u. Krista \ih dkin intult tawn \heuh rawh u.
Thuvawn: Thlarauva nung kan nih chuan Thlarauvah vk i
awm leh bawk ang u (Gal 5:25).
Kan kohhran hi Pathianin Thlarau lam harhna iptepui
bnna atn a la hmang zl niin a hriat a, a kht twkin ram
pum tuam chhuakin harhna a thleng fo \hn a, kan nihlawh
hle. Amaherawhchu, Thlarau Thianghlim leh a hnathawh kan
hriat thiam dn, kan pawm dn leh lan chhuahtr kan tum dn
erawh chu a inang lo hle wm e. Chuvngin, vawiina kan zir
tr hi uluk taka zir kan tum dwn nia.
1.
THLARAU THIANGHLIM
163
Thlarauva khah dn
Thlarauva khah thu hi ngenna ni lovin thupk a nih thu
kan sawi tawh a. Bible-a Thlarau Thianghlim hnathawh kan
hmuhte hi kohhran leh a rawngbwlna nna inzawm deuh vek a
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
164
THLARAU THIANGHLIM
165
THLARAU THIANGHLIM
166
Pathian thil tum leh a duh zwng a ni. Ringtu nuna thlarau indona
hmachhawna, tisa chkna hneh trin mihring theihna a twk zo
lo va, thlarauva chhn khah kan ngai \hn a ni. Thlarauva khah
hi keimahnia twp hlen tr ni lovin nuna lang chhuak tr a ni.
Mi \henkhatin ringtu dangte rilru natna an thlen fona chu Thlarau
thilpk chungchngah hian a ni. Thilpk pakhat dawngtuin a
dang dawngtu a hmusit thei lo. Pakhat pawimawh bk leh
thlarauva khahna entrtu bk a awm chuang lo. Pathian hnathawh
kan chan ang hi mi dangten an chang ngei ngei tr a ni tia pawm
tlatna hi thil hlauhawm tak a ni. Mi chan ang diak diak chang ve
tra koh kan ni lo. Pathianin mi tin hi min hre chiang \heuh va,
\ha a tih ang zlin min enkawl a ni.
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
167
August 7
ZIRLAI 29
THLARAU THILPKTE - I
Chhiar tr: 1 Korinth 12:1-11
1 Korinth 12:1-11: Tin, unaute u, thlarau lam thilpk thute
chu in hriat loh ka duh lo ve. Jentailte in nih lai khn eng
tizia pawha an hruai ang che u ang apiang khn, khng
milem aw nei lote lamah khn hruai bovin in awm tih in
hria e. Chuvngin, tu man Pathian Thlarauva thusawiin,
Isua chu nchhe dawng a ni, an ti ngai lo; tin, tu man,
Thlarau Thianghlimah chauh lo chuan, Isua chu Lalpa a
ni, an ti thei ngai lo tih ka hriattr a che u. Tin, thilpk
hrang hrang a awm a, Thlarau erawh chu hmun khat a ni.
Rawngbwl dn hrang hrang pawh a awm a; nimahsela,
Lalpa chu hmun khat a ni. Hnathawh dn hrang hrang pawh
a awm a, Pathian erawh chu hmun khat a ni mi zawng
zawnga engkim thawktu chu. Nimahsela, swt tlnna trin
Thlarau hriattrna chu mi tin hnnah pk \heuh a ni. Mi
pakhat hnnah Thlarauvah chuan finna thu pk a ni a; mi
dang hnnah chu Thlarau vk thu chuan hriatna thu pk a
ni a; tin, mi dang hnnah, chu Thlarau vkah chuan rinna
pk a ni a; mi dang hnnah, Thlarau hmun khatah chuan,
tihdam theihna thilpkte pk a ni a; mi dang hnnah thilmak
tih theihnate pk a ni a; mi dang hnnah thu hrilh theihna
pk a ni a; mi dang hnnah thlaraute hriat dik theihna pk
a ni a; tin, mi dang hnnah \awng chi hrang hranga thusawi
theihnate pk a ni a; mi dang hnnah \awng hriat lohte
hrilhfiah theihna pk a ni si a; nimahsela, chng zawng
zawng chu, Thlarau hmun khat vk chuan, mi tin hnnah a
duh ang zla sem \heuhvin a thawk \hn.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
168
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
169
THLARAU THIANGHLIM
170
inpuih tawn nna hmang zwk trin Philippi 2:3-4-ah hian min
hrilh bawk, Elrel leh inngaihhlut avnga eng mah ti lovin, mi
tinin inngaitlwm takin mahni aiin mi dang \ha zwkah ruat
\heuh rawh se; mahni ta ta mai en lovin, mi dang ta pawh en
\heuh zwk rawh u tiin. Krista taksa inpumkhat theih nna pk
a ni bawk (Eph 4:4). Thlarau thilpk hian Krista taksa a \hen
hrang ang tih a hlau hle a, impumkhatna a ngaih pawimawhzia
tihlan nn pakhat tih hi a sawi nawn a ni, entr nn, Taksa
pakhat Thlarau pakhat Lalpa pakhat tiin.
4.
THLARAU THIANGHLIM
171
THLARAU THIANGHLIM
172
August 14
ZIRLAI 30
THLARAU THILPKTE II-NA
Chhiar tr: 1 Korinth 12:27-31
1 Korinth 12:27-31: Chutichuan, nangniho hi Krista taksa
chu in ni a, a pngte in ni \heuh bawk a. Tin, Pathianin
\henkhat chu kohhranho zngah a dah a: a pakhatnaah
chuan Tirhkoh te, a pahnihnaah chuan thuhriltu te, a
pathumnaah chuan zirtrtute a dah a; chumi hnuah chuan
thilmak tihte a awm a; chumi hnuah chuan tihdam theihna
thilpk te, \anpui theihna thilpk te, rorl thiamna thilpk
te, \awng chi hrang hranga thusawi theihna thilpkte chu a
awm leh a. An zain tirhkoh an ni vek em ni? An zain thuhriltu
an ni vek em ni? An zain zirtrtu an ni vek em ni? An zain
thilmak titu an ni vek em ni? An zain tihdam theihna thilpk
te an nei vek em ni? An zain \awng hriat lohtein thu an
sawi vek em ni? An zain thu an hrilhfiah vek em ni? Thilpk
ropui berte chu chk hle zwk rawh u. Tin, kawng \ha lehzual
ka entr dwn a che u.
Thuvawn: Nimahsela, swt tlnna trin Thlarau hriattrna
chu mi tin hnnah pk \heuh a ni (1 Kor 12:7).
Zirlai hmasaah khn Paulan Thlarau Thilpk chi hrang
hrang a sawi te, a \obul a\anga chhuiin, pk chhan leh pianpui
finna nna a danglamnate kan zir tawh a. Vawiinah hian Thlarau
thilpk pathum - tihdam theihna, thilmak tih theihna leh \awng
hriat loh chungchng kan zir leh dwn a ni.
1.
Tihdam theihna
Paulan Thlarau thilpk a sawi zngah tihdam theihna ni a
telh a. Bible-in tihdam theihna thilpk leh rinna avnga damna
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
173
THLARAU THIANGHLIM
174
THLARAU THIANGHLIM
175
THLARAU THIANGHLIM
176
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
177
August 21
ZIRLAI 31
KHAWNGAIH RAWNGBWL HNA
Chhiar tr: Ephesi 4:11-13
Ephesi 4:11-13: Tin, rinna leh Pathian Fapa hriatna kawngah
chuan thu khat vuaa, puitlinga, Krista famkimna lenzia tluka
kan zaa kan lo awm hma loh zawng, rawngbwl hna thawk
tra mi thianghlimte tihfamkim nn, Krista taksa siam \ha
trin \henkhatte chu tirhkoh atn te, \henkhatte chu zwlnei
atn te, \henkhat chu Chanchin |ha hriltu atn te, \henkhatte
chu kohhran chwmtu leh zirtrtu atn te a pe a.
Thuvawn: Amah azrah taksa pumhlm chuan inzawmna
tinrng thawh avnga rem taka inchuktuah leh inzawm
khwmin, png tin thawhzia ang \heuhvin hmangaihnaa
insiam \ha trin taksa chu a lo tipung \hn a ni (Eph 4:16).
Tirhkoh Paulan Thlarau Thianghlimin khawngaihna
thilthlwn pk (rawngbwl hna) ringtute tna a siam thu hi hmun
hrang hrangah kan hmu a. Hei hi Thlarau Thianghlim zra thilpk
chi hrang hrang ringtuten an dawn, kohhran rawngbwlnaa lo
lang chhuak a sawite a ni. Chngte chu a tlngpuiin kan zir
dwn a ni.
1.
Tirhkoh
Ringtute hnna Thlarau Thianghlim thilpk lan chhuahna
pawimawh tak Paulan a sawi chu Tirhkohte rawngbwl hna hi
a ni. Thirkoh tih hi Grik \awngin apostolos tih a ni a, apostol
tia hman pawh a theih tho niin a lang. Thuthlung Tharah chi
thum angin kan hmu a. Pakhatnaah chuan tirhkah/thuchah kengtu
tihna a ni. Chu chuan zirtr swm leh pahnih te kha a kwk bk
deuh a ni. Anni kha Thuthlung Thara dinhmun pawimawh bk
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
178
Zwlnei
Thlarau Thianghlim thilpk lan chhuahna dang Paulan a
sawi chu zwlnei hna hi a ni. Zirlai hmasa lama kan sawi tawh
ang khn zwlneite hi hrilhlwktu aiin Pathian duh zwng puang
chhuaktu anga ngaih an ni zwk a. Huaisen tak leh dik takin
Pathian duh zwng an puang chhuak a, chu chu mipuiin an zawm
loh erawh chuan a hnua thil lo thleng tr puan chhuah a \l
vngin hrilhlwkna an keng tel ve chauh zwk a ni. An thusawi
chuan thiltihtheihna a ken tel avngin sim tra mite sual hriattr
leh kohhranhote tna chakna thar thlen tra fuihna leh thlamuanna
thu sawitu an ni. Zwlnei hna pawimawh dangte chu hriatna
leh \hatna lama rilru tihhmaswn te, inzirtr te, fuih te leh
inthlamuan te a ni. Zwlnei hnathawh, Pathian thu dawn leh
puan chhuah te kha Thlarau hruaina hnuaia mi a nih avngin
Thuthlung Thar bu an pawm hma thleng khn a pawimawh m
m a; mah se, Thuthlung Thar bute hman lr a lo nih tkah khn
kum zabi pahnihnaah chuan sawi tr an awm tawh lo. A chhan
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
179
THLARAU THIANGHLIM
180
Lal Isua khn zirtr leh Ram Chanchin |ha hrilin Galili
ram zawng zawng a fang chhuak vek a (Mt 4:23; 9:35), hnam
zawng zawnga Chanchin |ha hrilh darh a nih hnuah twpna
a lo thlen tr thu a sawi (Mt 24:14; Mk 3:10). Hng a
rawngbwlna atn hian Thlarau Thianghlim tihchakna a
pawimawh a, Thlarauva a khah hnuah rawngbwlna a \an
chauh a ni. Thuthlung Thara Chanchin |ha hriltu langsr ber
pakhat chu Tirhkoh Paula a ni a, Krista nna an intawh hnu
lam chu Chanchin |ha hril nn a hmang ral vek a tih theih
hial wm e. Ani pawh hi Thlarau Thianghlim tirha
rawngbwla kal chhuak a ni a, a rawngbwlnaah hian Thlarau
Thianghlim thiltihtheihna leh kaihhruaina a lang nasa a ni. A
\hahnemngaihzia pawh, Pathian khawngaihna Chanchin |ha
hriattr tr, Lalpa Isua hnn a\anga khami rawngbwl hna ka
hmuh kha thawk zo phawt ila, ka nun pawh thlkhlelh tlkah
ka ruat lo ve, tia a sawi hian a lantr chiang hle (Tirh 20:24).
Chutih rual chuan a inngaitlwm m m a, Chanchin |ha
hril mah ila, chhuan tr rng rng ka nei si lo, tihmkmawh
ka chungah a innghat a ni si a: Chanchin |ha hril suh ila, ka
chung a pik dwn si a, a ti mai a ni (1 Kor 9:16).
4.
THLARAU THIANGHLIM
181
THLARAU THIANGHLIM
182
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
183
August 28
ZIRLAI 32
THLARAU RAH
Chhiar tr: Galatia 5:22-26
Galatia 5:22-26: Thlarau rah erawh chu hmangaihna te,
hlimna te, remna te, dawhtheihna te, ngilneihna te, \hatna
te, rinawmna te, thuhnuairawlhna te, insmtheihna te a ni
zwk e; chutiang kalh zwngin Dn thupk rng a awm lo ve.
Tin, Krista Isua mite chuan tisa chu, a sual ngaihtuahna leh a
chknate chawpin an khngbet ta. Thlarauva nung kan nih
chuan Thlarauvah vk i awm leh bawk ang u. Incho tawna
intsk tawnin, i inngaihlu suh ang u.
Thuvawn: Chutichuan, hei hi ka ti a ni: Thlarauvah awm rawh
u; tichuan, tisa chkna chu in zwm dwn lo nia (Gal 5:16).
Thlarau Thianghlim thilpk chi hrang hrang leh chngte
chu a dawngtute nuna rah chhuah tra pk an nih thu kan zir
tawh a. Vawiinah hian Tirhkoh Paulan Thlarau rah a sawi hrang
hrangte kan zir dwn a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
184
THLARAU THIANGHLIM
185
THLARAU THIANGHLIM
186
THLARAU THIANGHLIM
187
e; mi thu hnuaiah kan thu kan rawlh tihna a ni. Krista thuhnuaiah
kan thu kan rawlh ang a; mahni thu ni lovin Krista thu thuin kan
awm dwn tihna a ni.
(3) Insmtheihna: Hei hi mahni duh zwng leh chk
zwng laka insmtheihna (Grik-egrateia) a ni. 1 Korinth 9:25ah chuan infiam mite engkimah an insm thu sawi nn hman a
ni a; 1 Korinth 7:9-ah chuan mipat hmeichhiatna kawnga
insmtheihna thu sawi nn hman a ni thung. Thlarau rah
insmtheihna chu mahni duh zwng leh chk zwng apiang ti
lova Pathian duh zwng ti tra inpkna nun a ni. Ringtu chu a
sual ngaihtuahna chawpin Krista hnna khenbehin a awm a,
nun thar leh thianghlima nung trin Krista rualin kaihthawhin a
awm a, a nunah rah duhawm tak a chhuah theih nn Thlarau
Thianghlimin a awmpui \hn a ni.
Kan sawi tk a\ang khian Paulan Thlarau rah chungchng
a sawi kan hre ta a. Mizote hian Thlarau thilpk leh a hnathawh
kan tuipui viau laiin, mi mal leh huho nuna a rah chhuah tr lam
kan hlamchhiah mah mah niin a lang. Tirhkoh Paulan rah a sawiin
Pathian nna inlaichnna lam kwk te, kan mihringpuite nna
inlaichnna lam kwk leh mi mal nun lam kwkin a sawi thliah
a. Hng Thlarau rahte kan nuna a lan chhuah theih nn Thlarauva
kan awm a ngai a ni.
Sawi ho tr
1.
Thlarau rah tak leh tak lo engtin nge kan hriat theih ang?
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
188
|HEN VI
THLARAU THIANGHLIM - KOHHRAN THURINAH
THLARAU THIANGHLIM
189
THLARAU THIANGHLIM
190
THLARAU THIANGHLIM
191
THLARAU THIANGHLIM
192
THLARAU THIANGHLIM
193
THLARAU THIANGHLIM
194
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
195
September 11
ZIRLAI 34
THLARAU THIANGHLIM - NICEA THUVAWNAH
Chhiar tr: Johana 16:7-15
Johana 16:7-15: Nimahsela thu dik tak ka hrilh a che u; ka
kal in tn a \ha e; ka kal loh chuan Thlamuantu chu in hnnah
a lo kal dwn si lo; ka kal erawh chuan in hnnah ka rawn
tr ang. Ani chu a lo thlen chuan sual thu-ah te, fel thu-ah
te, rorl thu-ah te khawvl an thiam loh a hriattr ang: sual
thu-ah te thiam loh an chang ang, kei mi rin loh avng hian;
fel thu-ah te thiam loh an chang ang; Pa hnnah ka kal
dwn a, nangnin mi hmuh leh dwn tawh loh avng hian;
rorl thu-ah te thiam loh an chang ang, he khawvl lal hi
thiam lohva a tlk tawh avng hian. In hnnah thusawi
tr tam tak ka la nei cheu va; nimahsela, tnah zawng in
tlin rih lo vang. Nimahsela amah, Thlarau dik tak chu, a lo
thlen hun chuan thutak zawng zawngah chuan a hruai lt
ang che u: amaha phuahchawpin thu a sawi dwn si lo; thu
a dawn apiang chu a hril zwk ang; thil lo thleng trte pawh
a hriattr ang che u. Ani chuan kei mi chawimawi ang; ka
taa mi a la ang a, in hnnah a hriattr dwn si che u a. Pain
thil a neih zawng zawng ka ta a ni; chuvngin, Ka taa mi a
la ang a, in hnnah a hriattr ang che u, ka tih hi.
Thuvawn: Tin, Pa ka dl ang a, ani chuan Thlamuantu dang a
pe ang che u, chatuana in hnna awm trin (Jn 14:16).
Nicea Thuvawn
Pa Pathian pakhat, engkimtithei,
Lei leh vn leh thil zawng zawng hmuh theih leh hmuh theih
loh Siamtu chu ka ring.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
196
THLARAU THIANGHLIM
197
1.
THLARAU THIANGHLIM
198
chu thil \l lo leh tthlk tak nia a hriat avngin titwpa inrem
trin a ngn a. Mahse, a lehkha thawn chuan kawngro eng mah
su thei lovin, buai lam a pan leh zl avngin lalber Constantinea chuan Bithunia (Turkey) ram khaw pakhat, Nicea khuaah chuan
May 20 - June 19, 325 chhngin kohhran inkhwmpui lian hmasa
ber chu a ko ta a ni.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
199
3.
THLARAU THIANGHLIM
200
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
201
September 18
ZIRLAI 35
THLARAU THIANGHLIM - WESTMINSTER
THURINAH
Chhiar tr: Hebrai 10:15-22
Hebrai 10:15-22: Tin, Thlarau Thianghlim pawh chuan min
hriattr bawk a:
Chng ni hnuah chuan
An hnna thu ka thlun tr chu hng hi a ni, Lalpan a ti;
An thinlungah ka thupkte ka dah ang a,
An rilruah ka ziak bawk ang, tia a sawi hnu khn,
An sualte leh an bawhchhiatnate,
Ka hre reng tawh lo vang, a ti si a.
Tichuan, chutiangte ngaihdamna apiangah chuan sual
tn thilhlan a awm tawh lo a ni. Chutichuan, unaute u,
kawng min ruatsak, kawng thar leh nungah chuan, puanzr
chu (chu chu a taksa tihna a ni) kal tlangin, Isua thisen
avng chuan Hmun Thianghlimah khn luh kan huam avng
leh, Pathian chhngte chunga Puithiam ropui tak kan neih
avngin, kan thinlunga chhia leh \ha hriatna \ha lo chu theh
faisaka awma kan taksa pawh tui fma buala awmin, rinna
famkim neia thinlung tak zet puin i hnaih ang u.
Thuvawn: Mi tu pawhin thu a sawi chuan, Pathian thute
angin sawi rawh se; mi tu pawhin rawng a bwl chuan
Pathianin chakna a pk ang zlin bwl rawh se; chutichuan,
Isua Krista avngin Pathian chu thil engkimah chawimawiin
a awm thei ang, ropuina leh rorlna chu chatuana ama ta a
ni si a. Amen (1 Pet 4:11).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
202
THLARAU THIANGHLIM
203
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
204
THLARAU THIANGHLIM
205
13 erawh chu Pathian thwk khum nia a ngaih loh avngin Bibleah hian telh a ni lo. Kohhran \henkhatin tih dn inhlan chhwn
(tradition) leh Bible intiat renga an ngai leh a \henin Bible dah
np khawpa Thlarau hruaina an dah sng ang ni lovin Siam\hat
Kohhrante chuan Bible leh Thlarau Thianghlim hruaina \an
kawpzia an uar hle a ni. Bible hi rinna leh thiltih tehna sng ber
leh dik lo thei lo awm chhunah ngaih a ni. Chu chu Westminster
Thurin pawh hian Bung I:10-ah sawi chiangin, Rinna thua
inhnialna zawng zawng te, Inkhwmpui thurl te, hmnlai mi
thiamte ngaih dn te, mihring thurin ziah chhuah te, mi mal
thlarau chan te hi finfiahna tr leh tehna pui ber leh kan rin ber
tr chu Pathian lehkhabu hmanga Thlarau Thianghlimin a rawn
sawi chauh hi a ni tr a ni, a ti a; Thlarau Thianghlim leh
Bible inkawp tlatzia hi a ngai pawimawh hle a ni.
Bible hi rinna leh thiltih tehna sng ber a nihna chhan
pawimawh tak chu Thlarau Thianghlimin Bible hmanga thu a
sawi \hin vng a ni a. Chu bkah, Bung I:5-ah Pathian Lehkhabu
Thianghlim thutak dik lo thei lo a ni tih kan hriat fiahna leh kan
pawmna chu rilru lama Thlarau Thianghlim hnathawh avng a
ni a, kan thinlungah thutak chu min rawn hriattr a ni tiin a
sawi a. Bible thuziak chhandamna tling khawpa hriat theihna
pawh Thlarau Thianghlim tihnna vng a ni bawk.
5.
THLARAU THIANGHLIM
206
zet a ni, tiin a inziak bawk. Chu vng chuan Thlarau Thianghlim
zrah baptisma sakramen chu khawngaihna dawnna hmanrua a
lo ni.
Hetiang deuh bawk hian Lalpa zanriah sakramen pawh hi
Krista thihna hriat rengna a nih bkah, Thlarau Thianghlim zra
Krista nna kan inpwlna a nih thu hetiang hian Bung XIX: 29ah kan hmu, Krista taksa leh thisen chu pwn lam leh taksa
thil chhang leh uain te, a changtu taksaa an awm ang hian he
sakramen ringa changtu rinnaah Krista chu thlarauvin a awm a
ni, tiin. Chuvngin, Thlarau Thianghlim zrah Lalpa Zanriah
sakramen pawh chu khawngaihna dawnna hmanrua a lo ni ta
bawk a ni.
Westminster Thurin hi kan Kohhran Thurin innghahna
pawimawh tak a ni a, a kip a kawiin kan pawm tihna erawh chu
a ni lo. A bk takin ruat lwk chungchng leh suala mihringte
tlkna dinhmun a sawi dn hi kan Thurinin a sawi dn nn a
inang lo deuh. Kan kohhranin ruat lwk thu kan pawm dn chu,
A ring apiang chhandam, a ring lo apiang chhandam loh a ni
a. Suala mihringte tlk thuah pawh an dinhmun chhiatzia lam
aiin a Fapa neih chhun Lal Isua hmanga Pathianin chhandamna
hna a thawh dn chanchin lam hi kan Kohhran Thurinin a uar
lam chu a ni.
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
207
September 25
ZIRLAI 36
THLARAU THIANGHLIM - WELSH THURINAH
Chhiar tr: 1 Korinth 2:1-8
1 Korinth 2:1-8: Tin, unaute u, kei zawng Pathian thurk
hrilh che uin in hnna ka lo kal lai khn, thusawi ropui leh
finna ropui nna lo kal ka ni lo. Isua Krista, amah ngei
khenbeha a awm thu chauh lo chu in zngah eng mah rng
hriat ka tum loh kha. Tin, chak lo leh hlauvin, nasa taka
khr chungin in zngah ka awm a. Tin, in rinna chu mihring
finnaa innghat lovin, Pathian thiltihtheihnaa innghata a
awm theih zwkna trin, ka \awngka chhuak leh ka thu
hrilhte chu thu finga thlmna thuin a ni lo va, Thlarau leh
thiltihtheihna hriattrin a nih zwk kha. Amaherawhchu,
puitlingte zngah chuan thu fing zawng kan sawi \hn;
nimahsela, he khawvl thu fing hi a ni lo, he khawvl rorltu
boral trte thu fing hi a ni hek lo; Pathian thu fing thurk
chu kan sawi zwk \hn a ni, thu fing inthup, kan ropuina
tra Pathianin khawvl awm hmaa a ruat lwk tawh chu.
Chu chu he khawvl rorltute rng rng hian an hre lo; hria
sela chuan ropuina Lalpa chu an khngbet lo vang.
Thuvawn: Chuvngin, tu man Pathian Thlarauva thu sawiin,
Isua chu nchhe dawng a ni, an ti ngai lo; tin, tu man,
Thlarau Thianghlimah chauh lo chuan, Isua chu Lalpa a ni,
an ti thei ngai lo tih ka hriattr a che u (1 Kor 12:3).
Wales ram kohhran hi min hringtu a nih avngin an Thurin
pawh hi India ram Presbyterian Kohhran Thurin innghahna
pawimawh tak a ni. Thurin chpchiar leh thupui huap kim tak a
ni a. Thlarau Thianghlim chungchng bkah phei chuan Kohhran
Thurin dangte ai mahin hmun a luah hnem a, \hen 44 znga \hen
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
208
THLARAU THIANGHLIM
209
THLARAU THIANGHLIM
210
THLARAU THIANGHLIM
211
Sawi ho tr
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
212
October 2
ZIRLAI 37
THLARAU THIANGHLIM - INDIA RAM
PRESBYTERIAN KOHHRAN THURINAH
Chhiar tr: Hebrai 13:7-9
Hebrai 13:7-9: In hotu, Pathian thu lo hrilhtute che u chu
hre reng ula, an awm dna thil chhuak chu ngaihtuahin an
rin dn zir rawh u. Isua Krista chu niminah nn, vawiinah
nn, kumkhua pawhin a pngngaiin a awm fo vang. Zirtrna
tinrng leh zirtrna mak tak len bovin awm suh u; thinlung
hi khawngaihnaa tihngheha a awm chu a \ha si a, ei trtea
tihngheha awm lovin; chutiang kawng lungkhamte chuan
chngah chuan swtna an hmu chuang lo.
Thuvawn: Unaute u, fmkhur rawh u; chutilochuan, Pathian
nung chu bnsan trin in zngah tu chhngah pawh rin lohna
thinlung sual a lo awm dah ang e (Heb 3:12).
Thurin VI: Thlarau Thianghlim, Pa leh Fapa ata lo chhuak
chuan mihringte chu chhandamna changtuah a siam a, an
sualzia leh chungpikziate a hriat chiantr a. Krista hriatna
kawngah an rilru a tivr a, an duhthlannate chawk thovin,
Isua Krista chu an Lalpa leh chhandamtua pawm tra ngnin,
pawm thei trin a pui a, anmahniah felna rah chi tinreng a
thawk chhuak \hn.
In lian leh ropui tak sa tr chuan a innghahna lungphm
nghet leh rinawm tak a ngai \hn. Kan Kohhran Thurin pawh hian
innghahna \ha tak a nei a. Bible bkah Tirhkohte Thuvawn, Nicea
Thuvawn, Westminster Thurin leh Welsh Presbyterian Thurin te
hi behchhan pawimawh zuala a hmante chu an ni. Kohhran Thurin
hi rinna kawnga min hungtu leh kaihruaitu atna siam a ni a;
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
213
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
214
2.
THLARAU THIANGHLIM
215
3.
THLARAU THIANGHLIM
216
chu Isua ang tra \hang lian zl nun a ni a, chu chu Krista
chawimawi tih kha a ni a. A rahbi bul \anna chauh a ni lo va,
ringtu ni tin nun pum pui hi felna rah chhuahtr tra Krista inlrna
vek a ni. Chhng lamah ze \ha a thlen a, pwn lamah a lang
chhuak ngei \hn.
Thlarau Thianghlim hnathawh dn kan zir tkte a\anga
kohhran zirtrna laipui kan hmuhte chu: Thlarau Thianghlim chu
mi nung a ni a, Pathian a ni a, chatuan mi a nih avngin awm \an
hun leh twp hun pawh nei lo a ni. Krista pan tra mite rilru
tivra, Krista pawm tra ngntu leh puitu a ni a; Thlarau
Thianghlim \anpuina tel lo chuan mihring chu sualin a fan chhuah
vek leh Pathian lam pawh hawi thei lo a ni a. Thlarau
Thianghlim chuan Krista hnna mite a hruai hnu pawhin an nun
a tithianghlim zl \hn a ni. Chuvngin, Thlarau Thianghlim
hnathawh pawimawh tak chu ringtute nun siam thar zl leh
tihthianghlim zl hi a ni. Thlarau Thianghlim zra nun
thianghlimna hi kohhran inzirtrna laipui a ni. Kan Kohhran
Thurin hi Bible-a innghat a nih bkah khawvla Presbyterian
hlunhote rinna infwk khwm a\anga irh chhuak a nih avngin a
rin tlk a ni.
Sawi ho tr
1.
2.
Thurin dik leh \ha nghet taka vawnin thlarau lam nunah
nghawng a neih nasatzia sawi ni se.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
217
|HEN VII
THLARAU THIANGHLIM CHUNGCHNG
CHHUI ZAUNA
|hen sarihna hi Thlarau Thianghlim chungchng chhui zauna
tih a ni a; mahse, a chhui zauna lam ngawr ngawr aiin Pathian thu
zirna (theology)-in Thlarau Thianghlim hnathawh dn a sawina a ni
zwk mah a. Hetah hian zirlai swm a awm a, chngte chuRingtu leh ring lo mi chunga Thlarau Thianghlim hnathawh dn
te, Thlarau Thianghlim leh Piantharna, Thlarau Thianghlim leh
nun dn \ha, Thlarau Thianghlim leh nun hona, Thlarau Thianghlim
leh Thlarau mi, Thlarau Thianghlim leh Harhna, Thlarau
Thianghlim leh Bible, Thlarau Thianghlim leh Trinity thurin,
Thlarau Thianghlim leh kohhran, Thlarau Thianghlim leh
Chanchin |ha hril tih thute kan zir dwn a ni.
...
October 9
ZIRLAI 38
THLARAU THIANGHLIM HNATHAWH DN
Chhiar tr: Rom 8:12-17
Rom 8:12-17: Chuvngin, unaute u, bat kan nei; tisa dna
awm trin tisa lakah erawh chuan a ni lo. Tisa dna in awm
chuan in thi ngei tr a ni; amaherawhchu, taksa thiltihte
Thlarauva in tihhlum \hin chuan in nung ang. Pathian
Thlarau hruaia awm apiangte chu Pathian fate an ni si a.
Hlauva awm leh trin bwih nihna thlarau in hmu a ni si lo
va; fa nihna thlarau in hmu a ni zwk e, chu thlarau avng
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
218
chuan Abba! (Ka pa!) tiin kan au \hin hi. Thlarau ngei chuan
keimahni thlarau nn Pathian fate kan ni tih min hriattr
\hn; tin, fate kan nih chuan roluahtute kan ni a; Pathian
roluahtu, Krista luahpuitute kan ni; a hnna chawimawia
kan awm ve theihna tra amah kan tuarpui tak zet chuan.
Thuvawn: Thlarau Thianghlim thiltihtheihna azrah beiseina
in ngah theihna trin, beiseina Pathian chuan in rin avngin,
lwmna leh remna tinrngin tikhat che u rawh se (Rom 15:13).
Thlarau Thianghlim awmzia leh a nihna chi hrang hrangte
kan zir tawh a. Thlarau Thianghlim chuan mi sualte an sualzia a
hriattr a, Isua hnn a hruai thleng a, kalsan mai lova chnchilh
tlatin puitlin lam kawngah a hruai \hn. Vawiinah hian chu
Thlarau Thianghlim hnathawh dn chu kan zir dwn a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
219
\hn. Tin, fate kan nih chuan ro luahtute kan ni a, Pathian ro luahtu,
Krista luahpuitute kan ni a ti a (Rom 8:15-17). Kan thurinin
Thlarau Thianghlim hnathawh min kawhhmuh dn pawh, Krista
hriatna kawngah an rilru a tivr a, an duhthlannate chawk thovin,
Isua Krista chu an Lalpa leh Chhandamtua pawm tra ngnin,
pawm thei trin a pui a... a ti. Hei hi Bible zirtr dn ber nia
kan pawm dn a ni. Mahni sualzia hriate chuan chhan chhuahna
an zawng a, Krista hnn lam an pan \hn a, chu chu Thlarau
Thianghlim hnathawh a ni. Miin Thlarau hnathawh nga a inhmuh
chian chuan a sualzia hriaa lungngaiin chhan chhuahna chu a
zawng a, Krista hnn lam chu a rawn pan ngei \hn a ni.
Engtin nge mi sual chu Pathian fa a lo nih theih mai?
Thlarau Thianghlim hnathawh avnga rinnaa Krista a lo pawm
khn Pathianin fa nihna a lo pe ta a. Pathian nn inzawmna thar,
inlaichnna thar a lo nei ta a ni. Hei hi chhandamna tiin kan
sawi bawk. Thlarau Thianghlim hnathawh avng chuan Isua
chu Lalpa tiin a lo ko thei ta a, Isua chu a Lalpa a lo ni ta.
Thlarau Thianghlimin sual thu-ah te an thiam loh a hriattr a,
Thutak zawng zawnga a hruai luh leh hnu chuan, Isua Krista
chu tu nge a nih a lo hre ta a. Krista nihna hriat chianna a lo nei
ta. Isua chu Chhandamtu ropui leh Lalpa a ni a, chu thutak
ropui chu mi sual khn a lo pawm thiam ta a ni. Chu vng chuan
Thlarau Thianghlim chu Lalpa leh Nunna petu tih a ni.
2.
THLARAU THIANGHLIM
220
THLARAU THIANGHLIM
221
THLARAU THIANGHLIM
222
October 16
ZIRLAI 39
THLARAU THIANGHLIM LEH PIANTHARNA
Chhiar tr: Johana 3:1-8
Johana 3:1-8: Tin, Pharisaite znga mi, a hming Nikodema,
Judate hotu pakhat a awm: chu mi chu znah Isua hnnah
a lo kal a, a hnnah, Rabbi, Pathian hnn ata zirtrtua lo
kal i ni tih ka hria; Pathian an chunga a awm loh chuan,
hng thilmak i tih ang hi tu man an ti thei lo vang, a ti a.
Tin, Isuan a chhng a, a hnnah, Tih tak meuhin, tih tak
meuhvin ka hrilh a che, mi tu pawh an pianthar loh chuan
Pathian ram an hmu thei lo vang, a ti a. Nikodeman a
hnnah, Mi a tar hnuin engtin nge a pian theih ang? A nu
pumah vawi hnih ltin a piang thei em ni? a ti a. Isuan a
chhng a, Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka hrilh a che,
mi tu pawh tuiah leh thlarauva an pian loh chuan Pathian
ramah an lt thei lo vang. Tisaa piang apiang tisa a ni;
Thlarauva piang apiang thlarau a ni. I piangthar tr ka tih
che hi mak ti suh. Thli khawiah pawh a duh duhin a tleh
\hn, a ri i hria e; nimahsela, khawi a\anga lo kal nge,
khawiah nge a kal dwn tih pawh i hre si lo; tu pawh
Thlarauva piang chu chutiangin an awm, a ti a.
Thuvawn: Isuan a chhng a, Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin
ka hrilh a che, mi tu pawh tuiah leh thlarauva an pian loh
chuan Pathian ramah an lt thei lo vang, (Jn 3:5).
Thlarau Thianghlim hnathawh lanna pawimawh tak chu
piantharnaah hian a ni. Piangthar tih awmzia te, pianthar dn dik
leh nunpui zui dn erawh chu inzirtr ngai tak niin a lang a. Chuvngin,
tn \umah hian piantharna awmzia, Bible sawi dn leh piantharna
atna Thlarau Thianghlim hnathawh kan zir dwn a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
223
1.
Piantharna awmzia
Pathian thu min hrilh hmasatu missionary-te thusawi
langsr ber chu Isua hi ring ula; tichuan, vnramah in kal ang,
tih emaw Pathian hi lo ring ve tawh rawh u, tih emaw kha a
ni mai a; an thusawi wiha Kristiana inpe tate kha Pathian Thu
wih an ti leh mai. Kan missionary hmasate khn piantharna
thu hi an sawi lo va, Kristian hmasate pawhin an sawi ber chu
Isua rin a ni. A mwl hle na a, piantharna awmzia chu a phawk
zo hle wm e. Tnlaiah erawh chuan piantharna thu hi ringtute
zngah kan sawi tam hle a, I piangthar tawh em? A piangthar
em? tih hi kan inzawh tam ber znga mi a ni wm e.
Judate hotu Pharisai, Sanhedrin member Nikodema hnnah
Lal Isuan, I pianthar tr ka tih che hi mak ti suh; mi tu pawh an
pianthar loh chuan Pathian ram an hmu thei lo vang, a ti a (Jn 3:3).
Piangthar lo tn vnram luh theih a nih dwn loh avngin ringtu chu
a piangthar tr a ni. Thlarau lam thil a nih avngin a awmzia tak hi
sawi fiah a har hle. Judate zirtrtu Nikodema meuh pawhin, Mi a
tar hnuin engtin nge a pian theih ang? A nu pumah vawi hnih ltin a
piang thei em ni? a ti a (Jn 3:4), piantharna awmzia a man lo hle.
Bible-in piangthar a tih hi Nikodema hriatthiam dn anga nu pum
chhnga lta pian nawn leh lam ni lovin, thinlung siam thar lehna,
chung lam a\anga piang, thlarauva pianna a ni.
Piangthar tih \awngkam hi mal lk lutuk chuan kal sualpui
theih tak mai a ni a. Chhandamte nihna thu Bible-in a sawi dn
dang - nunna, chatuana nunna, Pathian fa nihnate nn lk kawp
thiam a \ha. Pianthar dn hi a changtu mihring azirin a inang lo
thei. Bible-ah hian pianthar dn inang lo tak pahnih kan hmu a.
Pakhat chu Paula pianthar dn, puitlin hnua nun inlet, pianthar
ni leh drkar chiang taka hriat a ni. A dang chu Timothea pianthar
dn, naupan tt a\anga Pathian thua chwm len, pianthar ni hriat
miah loh khawpa piangthar site an ni. A hmasa zwk hi hmuh
pianthara, a hnuhnng zwk hi hnwl mai a awl duh khawp. Paula
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
224
THLARAU THIANGHLIM
225
THLARAU THIANGHLIM
226
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
227
October 23
ZIRLAI 40
THLARAU THIANGHLIM LEH NUN DN |HA
Chhiar tr: Ephesi 4:25-32
Ephesi 4:25-32: Chutichuan, dwt sawi bnin, mahni
\henawm hnnah thu dik tak sawi \heuh rawh u; inpng
tawn \heuh kan ni si a. Thinrim ula, sual erawh chu sual suh
u; in thinur chu niin tlkpui suh se; Diabola chu hmun kian
hek suh u. Rk hmang chuan ru tawh suh sela; tlachham
hnnah chuan pk tr a neih theihna trin a kuta thil \ha
thawkin rim zwk rawh se. Thu \ha lo rng in kaan chhuak
suh se, a \lzia ang zla siam \ha trin thu \ha apiang chhuak
zwk rawh se, a ngaithlatute tn khawngaihna a lo nih theih
nn. Tin, Pathian Thlarau Thianghlim chu tilungngai suh u,
tlanna ni atn chuan amahah chhinchhiaha in awm kha.
Khkna te, thinurna te, tauhna te, nna te, sawichhiatna te
zawng zawng chu bnsanin awm rawh se, sualna zawng zawng
nn. Tin, inkhawngaih tawna lainatna neiin awm ula,
Pathianin Kristaa a ngaidam che u ang bawkin inngaidam
tawn rawh u.
Thuvawn: Chutichuan, thil engkim miin in chunga an tiha in
duh tr ang apiang chu, mi chungah pawh ti ve rawh u; chu
chu Dn thu leh Zwlneite thu a ni rng si a (Mt 7:12).
Thlarau Thianghlim hnathawh lan chhuahna pawimawh
tak chu nun dn \haah hian a ni. Hnam tinin nun dn \ha inzirtrna
kan nei \heuh va, nun dn mawi leh \ha kan tih te chu inang vek
lo mah sela a inzl hlawm hle. A tehfung kan lek dn pawh
inang thlip thlep lo mah se ram leh hnam, vntlng leh kohhran,
chhngkua leh mi mal nunah dik leh dik lo tia pawm tln chin
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
228
erawh chu a awm a ni. Chng nun dn \hate chu khawvl \hang
zl hian a tidanglamin a liampui mk niin a lang a. Chuvngin,
he lam inzirtr hi thil \l tak nia hriain tn \umah hian Thlarau
Thianghlim leh nun dn \ha tih hi kan zir dwn a ni.
1.
THLARAU THIANGHLIM
229
THLARAU THIANGHLIM
230
THLARAU THIANGHLIM
231
pwl leh kaihhruai theihin kan awm em? Pathian pwlna a\ang
hian kan ni tin nun dn tr te, tih tr leh tih loh tr te Thlarau
Thianghlimin min hriattr \hn. Lalpa leh Thlarau Thianghlim hi kan
ngaihchn leh innghahna ber a nih phawt chuan nun dn \ha kan
chhawm nung zl thei ang.
Kan nun dn leh thiltihah hian mi dang ni lovin keimahni
ngei hi a bul tumtu leh mawhphurtu kan ni. Chutih rual chuan
kan nun hi mi dangte nna inzr zawm a nih miau avngin nun
hona boruak \ha siam trin mitmei invn tawn leh mi dangte
hmakhua ngaih pawimawh a ngai. Kan mihringpuite laka kan
tihsual hi Pathian laka tisual kan ni a, chu chu keimahnia felna
rah chi tinrng thawk chhuaktu Thlarau Thianghlim ngaihnpna
a ni bawk. Kan ramah hian thil dik leh dik lo hi chiang taka kan
tr lan a ngai. Tih ve chkawm taka dikna chawisn leh endawng
hlauhawm khawpa thil \ha lo kan pho lan thiam phawt chuan
nun dn \ha hi kan chawi nung zl thei ang.
Thlarau Thianghlim hian mi mal leh Pathian inlaichnna
siam \hat a tum a. Chutah chuan twp mai lovin, chu inlaichnna
thar chuan mihring nun honaah a \ha zwngin nghawng a nei tr
a ni. Kan kohhran Thurin chuan Thlarau Thianghlim chu
ringtutea felna rah chi tinrng thawh chhuahsaktu a nih thu a
sawi a. Paulan ringtu nuna Thlarau Thianghlimin rah a chhuah
tr a sawi hrang hrang zngah mi dang nna inlaichnna lam
kwk a sawi tam hle a ni. Kristian nun dn \ha chhawm nung
zl trin ringtu chu Thlarau Thianghlim kaihhruai theih mi a nih
a ngai a ni.
Sawi ho trte
1.
Kan ramah hian thil sual tih aiin mualpho hi kan hlau
zwk niin kan hria em?
2.
Kan hnam nuna nun dn \ha kan tih leh Thlarau Thianghlim
hnathawh inanna leh inan lohna han sawi teh u.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
232
October 30
ZIRLAI 41
THLARAU THIANGHLIM LEH NUN HONA
Chhiar tr: Rom 12:3-8; 1 Kor 10:31-33
Rom 12:3-8: Pathianin mi pk khawngaihna avng hian, in
zngah tu mah inngaihhlut twk aliama inngaihlu lovin,
Pathianin mi tin hnna rinna twk a pk ang zlin, fel taka
ngaihtuah zwk trin ka ti \heuh a che u. Taksa pumkhatah
png tam tak kan nei a, png zawng zawng thiltih erawh
chu a inang lo va; chutiang bawkin keini tam tak ni mah ila,
Kristaah chuan taksa pumkhat kan ni a; a mal malin inpng
tawn \heuh kan ni. Khawngaihna min pk angzia zlin
thilthlwnpk hrang hrang kan nei \heuh va, thu hrilh tr a
nih chuan kan rin twk ang zlin i hril ang u; rawngbwl tr
a nih chuan rawng i bwl tlat ang u; zirtrtu pawhin zirtr
tlat rawh se; zilhtu pawhin zilh tlat rawh se; thil petu chuan
ui lovin pe rawh se; rorltuin taima takin rl rawh se; mi
khawngaihtuin lwm takin khawngaih rawh se.
1 Korinth 10:31-33: Chutichuan, in ei pawhin, in in pawhin,
in tih apiangah pawh, Pathian ropuina tr hlrin ti rawh u.
Keiin mahni swtna zawng lovin, chhandam an nih theihna
trin mi tam tak swtna zawng zwkin, mi zawng zawng
engkima ka tihlwm ang tak hian, Judate tn pawh Grikte
tn pawh Pathian kohhranho tn pawh an tlk phahna tr
rng eng mah ti suh u.
Thuvawn: A theih phawt chuan nangmahni lam tal, mi zawng
zawng nn inremin awm rawh u (Rom 12:18).
Mihringte hi a huhova chng tra duan kan nih avngin
huho nun hi zir ngai tak a ni a. Vawiinah hian Thlarau
Thianghlim leh nun hona tih kan zir dwn a, mihring chn
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
233
THLARAU THIANGHLIM
234
THLARAU THIANGHLIM
235
10:9; Mk 6:8; Lk 9:3), Pathian leh sum rawng bwl kawp theih
a nih lohzia sawiin (Mt 6:24) \hian siamna atna hmang zwk
trin a ti (Lk 12:33; 16:9). Paula chuan, Tangka sum ngainat
hi sual tinrng bul a ni, a ti a (1 Tim 6:10). Kohhran hruaitu
chu tangka sum ngaina lo mi a ni tr a ni (1 Tim 3:3).
3.
Mipat hmeichhiatnaah
Mipat hmeichhiatna chungchng hi Bible-in a sawi tam
hle. Mipat hmeichhiatna hi mipa leh hmeichhia, nupa kra hman
tr a ni. Chumi piah lam, anpui inkra hman leh ran mutpui chu
sual uchuak tak a ni (Ex 22:19; Lev 18:22-23; 20:16; Deut
27:21). Nawmchenna leh tihluihnaa hman te, he lam kawnga
inbum te hi thihna khawp sual a ni (Num 5:13-22; Deut 22:2328; Ro 21:11) Laichn hnai tak leh thisen zawmpui mutpui hi
thil sual tak a ni a, uirena phei chu Thu swm pkin a khapte
znga mi a ni (Lev 20:11-20; Deut 27:20-23; Ex 20:14; Lev
18:20; 20:10). Lal Isua zirtrnaah chuan ngaih chka nula melh
chu uire a ni a (Mt 5:28), hurna hi tisaa awmte zia a ni a, uirena
hi rinna nuna tlk chhiatna a ni. Thuthlung Thar zirtrnaah chuan
kan taksa hi Thlarau Thianghlim in (temple) a ni a, thianghlim
taka vawn tr a ni (1 Kor 6:18-20; 2 Kor 7:1; 1 Thes 4:4).
Paula chuan hurna leh tisa chkna tihpuitlin hi Thlarauva
awm lote nunphung a ni tih sawiin, tisa chkna zwm lo trin
thlarauva khata awm trin a fuih a (Rom 13:14; Gal 5:16),
mipat hmeichhiatna kawnga invawng thianghlim trin ringtute
chu a fuih a ni (1 Kor 7:9). Mipat hmeichhiatna hman khawloh
hi hun hnuhnng chhinchhiahna angin sawi a ni a (Rom 13:13;
2 Tim 3:1), vnram kai lo tr zngah mi hur, inngaih hmangte
leh uirete an tel bawk (1 Kor 6:9; Thup 22:15).
4.
Lungawinaah
Chn hona boruak \ha siamtu pawimawh tak chu lungawina
a ni. Thuthlung Hluiin Pathian mite dinhmun duhawm tak a sawi
chu lungawina hi a ni (Lev 10:20; 2 Sam 24:25; Sam 17:15;
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
236
THLARAU THIANGHLIM
237
November 13
ZIRLAI 42
THLARAU MI
Chhiar tr: 1 Korinth 2:10-16
1 Korinth 2:10-16: Keini erawh chu chng chu Pathianin
Thlarauvin min hriattr ta a ni; Thlarau chuan engkim a chhui
chhuak si \hn; a ni, Pathian thu ril pawh. Mihring thute
chu mihring rilru, a chhnga awm vk lo chuan, mihring
zngah tuin nge hria ang? Chutiang bawkin Pathian thute
chu Pathian Thlarau vk lo chuan tu man an hre lo.
Chutichuan, a thlwna Pathianin thil min pkte chu kan
hriat theihna trin, keini zawngin khawvl thlarau ni lovin,
Thlarau, Pathian hnna mi chu, kan hmu zwk a ni. Mihring
finna zirtr thua sawi lovin, Thlarau zirtr thua sawi zwkin,
Thlarau lam thute chu thlarau lam mite hnna hrilhfiahin,
chng thil min pk thute pawh chu kan sawi \hn. Khawvl
mi chuan Pathian Thlarau lam thilte chu a lwm \hn lo, ani
ngaih chuan tthlk a ni si a; Thlarauva hriat fiah a nih
avngin a hre thei lo rng rng bawk a ni. Thlarau mi erawh
chuan thil engkim a hre fiah \hn a, ani lah chu tu man an
hre fiah si lo. Tuin nge Lalpa rilru hre tawha, amah chu
zirtr thei ang? Keini erawh chuan Krista rilru kan pu a ni.
Thuvawn: Tisa dna awmte chuan tisa lam thilte an duh
\hn; Thlarau dna awmte erawh chuan Thlarau lam thilte
an duh \hn (Rom 8:5).
Thlarau Thianghlim hnathawh hi kan hrethiam vek lo na
a, Mizote hi a lo lan chhuahna lamah chuan tehfung siam nasa
ber pwl kan ni wm e. Thlarau mi tih chungchngah pawh
hian teh dn hrang hrang kan nei a; mahse, kan ngaih dn tam
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
238
THLARAU THIANGHLIM
239
Thlarau mi tehna
Thlarau mite awm dn tr kan tehna ber tr chu Pathian
ngaiha \ha a ni em tih hi a ni. Thlarau chang leh thlarau mi nia
ngaihte hi tute emaw ngaih dna thlarau mi an ni duh viau. Pathian
ngaihin a dik em, a \ha em, a pawm tlk em tih hi tehna ni se.
Khawvl ngaiha \ha kan uar a, tnlai dn kan ti a, khawvl
dn kan ti a, kan ram dn kan ti a, tehna chi hrang hrang kan
hmang a, Pathian thuin a tehna a\angin thlarau mite awm dn tr
dik tak chu kan hre fiah thei ang.
Thlarau mite awm dna kan tehna tr pawimawh takte
chu, Pathian thutak a hmang em? Kristan a nunah ropuina a
chang em? Kohhran a ngai pawimawh em? tihte hi a ni. Pathian
thu hre ve nual, hre zktluak si lo, a thu duh ve viau anga lang, a
thu wih lo leh zwm tak tak si lote kan awm thei a. |henkhat
chu an nun hlui chapona te, mi dang hnuaichhiahna rilru paih
thei rng rng lo, rawngbwltu zngah pawh a awm theih a.
Baptistu Johana ropuina m m chu, Ani chu tlatlum tr a ni a,
kei chu lng tr ka ni, a ti thei kha a ni (Jn 3:30). Mi \henkhat
chuan tlatlum trah kan inngai a, Lal lsua chu lng mah se pawi
tihna m m pawh kan nei lo. Johana chuan a hnnah mi hui
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
240
THLARAU THIANGHLIM
241
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
242
November 20
ZIRLAI 43
THLARAU THIANGHLIM LEH HARHNA
Chhiar tr: Sam 51:10-19
Sam 51:10-19: Aw Pathian, keimahah hian thinlung
thianghlim tak siam la;
Ka kawchhngah hian thlarau dik tak siam thar leh ang che.
I hnn ata hi mi paih bo suh la;
I thlarau thianghlim hi mi lksak suh ang che.
I mi chhandam hlimna chu mi pe leh la,
Thlarau tihnuamin mi chelh reng ang che.
Chutichuan, bawhchhetute chu i kawng chanchinte ka zirtr
ang a;
Tichuan, mi sualte chu i lamah an hawi leh ang.
Aw Pathian, nang mi chhandamtu Pathian, thisen
chhuahnate lakah mi chhanhim ang che;
Tichuan, ka lei hian i felna thu hi hlim takin hlaah a sa ang.
Aw LALPA, nangin ka hmui hi hawng ang che;
Tichuan, ka k hian i fakna chu a hriattr dwn nia.
Inthawina chungah lwmna i nei si lo va, chuti ni suh sela
chuan ka pe ang;
Hlral thilhlan chungah lungawina rng i nei lo ve.
Pathian duh zwng inthawinate chu thlarau lungchhia hi a ni.
Aw Pathian, thinlung lungchhia leh inchhr ngawih ngawih
hi i hmusit lo vang.
I duh zwng takin Zion chungah thil \ha ti la;
Jerusalem kulh chu rem ang che.
Chutichuan, felna inthawinate chungah lwmna i nei tawh
ang a, hlral thilhlan leh hlral pum hlan chungah chuan;
Chutichuan, i maichm chungah chuan bwngpate an hln
tawh ang.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
243
Harhna awmzia
Harhna hi English chuan revival, renewal, reawakening
tih a ni a. Revival tih awmzia chu Tihharhna emaw, Tihharha
awm tihna emaw a ni. Mahni thua harh chhuahna ni lovin
Pathian Thlarauvin a tihharh tharna a kwk. Ringtu chau leh
chak lote Thlarau Thianghlimin a siam tharna a ni a, ringlote
pawh ringtua siam an nihna a kwk bawk. Tichuan, harhnain a
tum ber chu thlarau lama mihring nun chawlawl tak Pathian
lam hawi tra kaih harhna a ni. Bible-a Thlarau Thianghlima
harhna kan hmuh chian ber chu Pentikos nia lo thleng kha a ni
(Tirh 2).
Harhna hi sakhuanain a tr chhuah ni lovin Pathian Thlarau
Thianghlim hnathawh avnga lo thleng a ni. Lal Isuan, Tin, Pa
ka dl ang a, ani chuan Thlamuantu dang a pe ang che u, chatuana
in hnna awm trin, a ti a (Jn 14:16). Thihna ata a thawh leh
hnuin, Pa thil tiam ka sawi in hriat kha lo nghk rawh u, a ti leh a
ni. Thlarau Thianghlima harhna chu Pathian pk a ni a, nghkhlel
taka lo beisei tlat tr a ni. Lal Isuan a zirtr mi khawharte hnnah
Lo nghk rawh u a ti a. Vna a lwnsan hnuah ni sawmli chhng
zet an la nghk a ni. Chutiang chen chen lo nghah chu beidawnga
phi ruai a awl hle ang. Engkimtithei Pathian chuan Thlarau
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
244
THLARAU THIANGHLIM
245
(2)
(3)
(4)
(5)
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
246
4.
THLARAU THIANGHLIM
247
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
248
November 27
ZIRLAI 44
THLARAU THIANGHLIM LEH BIBLE
Chhiar tr: 2 Timothea 3:14-17; Hebrai 4:12-13
2 Timothea 3:14-17: Nimahsela, nang zawng, tu hnna zir
nge i nih leh, Krista Isuaa rinna awm avng chuan,
chhandamna hmu khawpa tifing thei che Lehkha
Thianghlimte chu i naupan tt ata hre tawh i ni tih hriain, i
thil zir leh i thil hriat chianahte chuan awm reng rawh.
Pathian Lehkha Thu zawng zawng hi Pathian thwk khuma
pk a ni a, zirtr kawngah te, thiam loh chantr kawngah te,
zilh kawngah te, felna zirtr kawngah te a swt bawk a ni;
Pathian mi chu hna \ha tinrng thawk tra kim taka
inthuamin a famkim theih nn.
Hebrai 4:12-13: Pathian thu hi a nung a, thil a ti thei a,
khandaih hriam tawn eng ang ai pawhin a hriam a, nunna
leh thlarau, ruhtuah leh thlng phel hrang khawp hialin a
chhun thei a, thinlunga ngaihtuah leh tumte hi a hre nghl
thei a ni. Thil siam ama mit hmuha lang lo rng rng a
awm lo; kan chanchin kan thlenna tra mit hmuhah chuan,
engkim saruak leh inhawng sain a awm zwk a ni.
Thuvawn: I thu hi ka ke atn te hian khwnvr a ni a, ka
kawng atn ng a ni (Sam 119:105).
Mizo Kristiante hian Bible hi kan dah chungnung hle
a, Presbyterian Kohhran leh Protestant Kohhran tam ber chuan
rinna leh thiltih tehna dik lo thei lovah kan pawm a ni. Mi
hrang hrang, hmun inkrkk tak taka awmten Thlarau
Thianghlim hriattrin Pathian inpuanna thu hi an ziak a,
kohhran inkhwmpuiin Bible-a pawm tr chin uluk taka an
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
249
THLARAU THIANGHLIM
250
THLARAU THIANGHLIM
251
mai. Rinna leh thiltih rng rngah Bible hi kan inen nglna tr a
ni a, kan pnsan tr a ni lo.
3.
Bible thuneihna
Bible thuneihna tih hi eng nge a awmzia? Kan kohhran
thurin pakhatna hi Bible thuneihna chungnunzia puan chhuahna
a ni a, Hng chauh hi rinna leh thiltih tehna dik lo thei lo a ni,
tih hi Bible thuneihna hi rinna leh thiltih tehna sng ber leh
thuneihna vwrtwp (supreme authority) a nihzia puan chhuahna
a ni bawk. Westminster Thurinah chuan, Thuthlung Hlui leh
Thuthlung Thar bu 66-te hi Pathian thu a ni a, rinna leh thiltih
tehna atn Pathian thwk khuma ziak a ni, tiin a zirtr a. Welsh
Thurin pawhin, Rinna leh thu wihna tehna dik lo thei lo awm
chhun a ni, a ti bawk. Pathian thu tak, dik lo thei lo a ni tih
hriat fiahna leh pawmna chu rilru lama Thlarau Thianghlim
hnathawh a\angin a nih thu a sawi lang tel bawk a ni. Bible
thuneihna tih hian a pawm lote tn chatuana thiam loh an channa
tr a nihna a keng tel bawk. Pathian hnn a\anga hriattrna a
dawn angin Johana chuan, Tu pawhin he hrilh lwkna lehkhabu
thua mi thu a lk bo chuan, he lehkhabua ziak Nunna Thing leh
Khaw Thianghlima a chan chu Pathianin a la bo ve ang, a ti
(Thup 22:19).
4.
THLARAU THIANGHLIM
252
THLARAU THIANGHLIM
253
December 5
ZIRLAI 45
THLARAU THIANGHLIM LEH
CHANCHIN |HA HRIL
Chhiar tr: Matthaia 28:16-20
Matthaia 28:16-20: Nimahsela, zirtr swm leh pakhatte
chu Galili ramah, Isuan tlng a ruatsakah chuan an kal a.
Tin, amah an hmuh chuan chibai an bk a; \henkhat erawh
chuan an ringhlel a. Tichuan, Isua chu an hnnah a lo kal
a, anniho chu a bia a, Lei leh vna thuneihna zawng zawng
ka hnnah pk a ni tawh. Chutichuan, kal ula, hnam tina
mi zirtrahte siam ula, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim
hmingah chuan baptis ula, thu ka pk zawng zawng che u
pawm trin zirtr rawh u. Tin, ngai teh u, kei kumkhuain,
khawvl twp thleng pawhin, in hnnah ka awm zl ang,
a ti a.
Thuvawn: Nimahsela Thlarau Thianghlim chu in chunga a
lo thlen hunah thiltihtheihna in la nei ang; tichuan, Jerusalem khuaah te, Judai leh Samari ram khaw tinah te, kwlkil
thleng pawhin ka thuhretute in ni ang, a ti a (Tirh 1:8).
Kohhran din chhan leh a hna pui ber chu Chanchin |ha hril
hi a ni a. Chanchin |ha hril kan tih hian Thlarau bo chhandam
emaw Ringlote hnna Chanchin |ha hril emaw hi kan kawhtr
ber. Chanchin |ha hril hna thawk tak tak tr chuan Thlarau
Thianghlima thuam kan nih a ngai a; chuvngin, tn \umah hian
Thlarau Thianghlim leh Chanchin |ha hril tih kan zir dwn a ni.
1.
Thupk ropui a ni
Chanchin |ha hril hna hi Lal Isua thuchah hnuhnng,
kohhran leh ringtu mi mal tna a thurochhiah, ngaihthah thiang lo
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
254
a ni. Lal Isua, lei leh vna thuneihna zawng zawng neitu thupk a
nih avngin a ropui bawk a, chu thuneihna hmanga a tirhte kan ni
\heuh a ni. He thupk ropui bkna m m chu, mihringte hnn
chauh ni lovin thilsiam zawng zawngte hnna an mamawh
Chanchin |ha thlen tra thuneihna hna a ni nghl hi a ni.
Mi zawng zawng chhandam hi Pathian thil tum leh duh
zwng a ni a. Chu huapzo hmangaihna leh rawngbwl hna thawk
tra thupk chu Thupk Ropui tia sawi a ni (Mt 28:16-20).
Thupk ropuiin thil sawi uar tak a neih chu zawng zawng tih
hi a ni. Lei leh vna thuneihna zawng zawng, khawvl hnam
zawng zawng, thu ka pk zawng zawng, kumkhuain, khawvl
twp thleng pawhin tihte kan hmu a. Lal Isua rawngbwl hna
khn huap kim loh a nei lo. He thupk ropui hian kal tih leh
zirtr tih te a keng tel a. Chanchin |ha hril hian ring lote
ringtua siam hi a tum bulpui a ni a, chutih rual chuan zirtra
siam tra enkawl zui zl hi tihmkmawh a ni. Lal Isua thupk
ropui hian a \awng bulah leh Bible sawi dnin a tum chu mi
tlm t chauh zirtra siam ni lovin a hnam pum pui Isua zuitua
siam thu a kwk a ni. Chu thuneihna leh hna chu thupk ropui
tak a nihna chu a ni.
2.
Hna pawimawh a ni
Chanchin |ha hi Pathian leh mihringte inrem tawh lo
inrem lehna thu a ni a, lei leh vn inrem lehna thu a ni bawk.
Palai rinawm Isua Krista chuan a hnathawh tr ang chu thawk
zovin, zirtr a siamte hmangin bul a \an a. Tichuan, amah ringtu
apiangte leh ring zl trte tn pawh chu hna pawimawh chu
thawk chhunzawm trin mawhphurhna min pe \heuh va, a
pawimawh hle a ni. Chanchin |ha chu, Mi tin ta tr Chanchin
|ha lwmawm m m tih a ni a (Lk 2:10). A nihna chhan pawh
suala tlu, boral mai tr, chhan chhuah ngaite tn hmangaihnaa
khat Pathianin chhandamna kawng thar a rawn hawn lehna,
sual laka zalnna thu a nih vng a ni. Thihna ata zalnna thu a ni
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
255
Thawh dn dik a \l
Tn hma chuan kohhranin rawngbwlna a kalpui dn
tlngpui chu kohhran ta, a hnathawh leh thiltih nia ngaihna a lian
a. A tum ber pawh ring lote hnna Chanchin |ha hril leh an thlarau
chhandamna tra beih leh kohhran din a ni ber. Chhandamna chu
kohhran chhngah chauh chan theih niin an ngai a, an \anfung ber
pawh Ka in khah nn mi han thlm lt hrm rawh (Lk 14:23)
tih a nih avngin tihluihnaa mite Kristiana siam trin kohhran leh
sawrkr an thawh dun chng pawh a awm. Chuvngin, Chanchin
|ha puan darh hna leh khawthlang ramten ram dang an awp behna
hi \hen hran hleih theih loh khawpin a kal dn a ni.
Tnlai hunah khawvl a danglam ang zlin Chanchin
|ha hril chungchng Kristianten kan hriat thiam dn leh kan
ram dinhmun leh kalpui dn pawh a danglam ve mk zl a.
Tn hma deuhva Khawthlang Kohhranin Chanchin |ha hril
an kalpui \hin dn ang kha ram tam takah tih chhunzawm zl a
lo rem ta lo va. Tnlai hian rawngbwlna sawi fiah dn chi
hrang hrang a awm a, entr nn, (1) Chhandamna a laipuia
dah; (2) Pathian a laipuia dah; (3) Kohhran a laipuia dah; (4)
Mihring a laipuia dah; (5) Krista a laipuia dah, tihte hi a ni.
Hng ngaih dn hrang hrangte hian uar lai bk an nei \heuh va.
Eng pawh ni se, Chanchin |ha rawngbwlnain a tum chu Krista
a laipui bera dah a ni.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
256
THLARAU THIANGHLIM
257
hmuh leh chu, Tin, ngai teh u, kei kumkhuain, khawvl twp
thleng pawhin, in hnnah ka awm zl ang, (Mt 28:20) tih thu
Lal Isua sawi kan hmu bawk a. Chanchin |ha hril tra kohte
chu Thlarau Thianghlimin a thuam a, thiltihtheihna, thuneihna
leh huaisenna an nei ta zl a ni. Mahni \hahnemngaihnain
theihtwp chhuahin hril theih ni mah se, Thlarau Thianghlim tel lova
thusawi te, zirtr te, rawngbwlna zawng zawngte hi a thlwn a ni
\hn a. Awmpui zltu Thlarau Thianghlim kan mamawh tak zet a ni.
Kan sawi tk a\ang khn Chanchin |ha hril hnaa Thlarau
Thianghlim pawimawhna kan hre thei ang. Lal Isuan Thlarau
Thianghlim thiltihtheihna leh tihchakna an dawn hma chuan Jerusalem kalsan lo tra zirtrte a hrilh ang khn, Chanchin |ha hril trin
Pathian hnn a\anga thiltihtheihna kan dawn phawt a \l a, fmkhur
tak leh puitling taka ngaihtuah a \ha. Kohhranin rawngbwlna kan
kalpui dnah uar bk leh tuina zwng neih lutuk a him lo, thil dang
hlamchhiah phah nna hman phei chu a \ha lo lehzual. Ram pwn
lama ringlote kan vei ang tho hian ram chhnga kan mihringpui,
rethei tak leh chhan chhuah ngai tak te, Chanchin |ha mamawh
tak takte hlamchhiah leh kal pl lo zwnga rawngbwl hna kalpui
thiam hi thil pawimawh tak a ni bawk. Chanchin |ha hril hnain a
tum ber chu khawvl pum pui hi Pathian duh zwng tihna hmuna
chantr hi a ni a, Pathianin lalna leh rorlna a chan lohna hmun
apiang chu Chanchin |ha hril \lna hmun a ni a, chu chu missionary
kan nihna hmun tr a ni.
Sawi ho trte
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
258
December 11
ZIRLAI 46
THLARAU THIANGHLIM LEH KOHHRAN
Chhiar tr: Matthaia 16:13-19; 1 Timothea 3:14-15
Matthaia 16:13-19: Tin, Isua chu Kaisara Philipi bial a lo
thlen chuan, a zirtrte hnnah, Miten Mihring Fapa hi tu
nge a ni an tih? tiin a zwt a. Tin, anni chuan, |henkhatin,
Baptistu Johana a ni, an ti a; \henkhatin, Elija a ni, an ti;
\henkhatin, Jeremia emaw, zwlnei tua emaw a ni, an ti
a, an ti a. Ani chuan an hnnah, A nih leh, nangnin tu nge
a ni mi tih? a ti a. Tin, Simon Peteran, Krista, Pathian
nung Fapa chu i ni, a ti a, a chhng a. Tin, Isuan a hnnah,
Simon Bar-Jona, i eng a thwl e; tisa leh thisenin a hriattr
che a ni si lo va, ka pa vna miin a hriattr zwk che a ni.
Tin, nang Petera i ni tih ka hrilh bawk a che; he lungpui
chungah hian ka kohhranho ka rem chho vang a, mitthi
khaw kulh kawngkhrte chuan chu chu an ngam lo vang.
Vnram chabite ka pe ang chia, lei chungah eng pawh i
phuar apiang vnah phuar a ni ang a; lei chungah eng pawh
i phelh apiang vnah phelh a ni ang, a ti a, a chhng a.
1 Timothea 3:14-15: Rei lo t chinah i hnna lo kal beiseiin
hng thu hi i hnnah ka ziak a ni; nimahsela, ka la awm rei tk
dahin Pathian chhngte znga mi engtia awm tr nge an nih i
hriat theih nn ka ziak a ni; Pathian chhngte chu Pathian
nung kohhranho, thutak ban leh innghahna chu an ni.
Thuvawn: Pathian in in nih leh Pathian Thlarau nangmahniah
a awm reng tih in hre lo vem ni? Tu pawhin Pathian in chu a
tihkhawloh chuan, chu mi chu Pathianin a tikhawlo vang;
Pathian in chu a thianghlim si a, chu in chu nangmahni in ni e
(1 Kor 3:16,17).
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
259
THLARAU THIANGHLIM
260
THLARAU THIANGHLIM
261
THLARAU THIANGHLIM
262
THLARAU THIANGHLIM
263
December 18
ZIRLAI 47
THLARAU THIANGHLIM LEH TRINITY THURIN
Chhiar tr: Marka 1:9-11; Kohhran Thurin No. 3
Marka 1:9-11: Tin, chng niahte chuan heti hi a lo ni a, Isua
chu Galili rama Nazareth khua a\angin a lo kal a, Jordan
luiah chuan Johana hnnah baptisma a chang ta a. Chu
veleh tui ata a chhuahin, vn inhawnga Thlarau \huro anga
a chunga lo chhuk a hmu a. Tin, Nang, ka Fapa duh tak i ni
a, i chungah ka lwm m m a ni, tiin vn a\angin aw a lo
chhuak a.
Thurin No. 3: Pathianah chuan mi nung pathum, Pa leh
Fapa leh Thlarau Thianghlim an awm a, an pathum hian
Pathian pakhat an ni a, nihna thuhmun, thiltihtheihna leh
ropuinaa intluk an ni.
Thuvawn: Lalpa Isua Krista khawngaihna te, Pathian
hmangaihna te, Thlarau Thianghlim pwlna te chu in zaa
hnnah awm rawh se (2 Kor 13:14).
Thlarau Thianghlim leh Trinity Thurin kan zir dwn a.
Pathian pakhata mi nung pathum (trinity) thu hi Kristian thurin
znga thu ril leh hriat thiam harsa ber a ni hial wm e. Pathian
nihna ril tak sawi fiahna thu a ni a, chatuan thuril, thurk inthup
a nih avngin mihring tn hriat thiam a harsa a. Chu kan hriat
fiah theih loh chu mihring \awngkam famkim lo tak hmanga
sawi fiah a ngaih bawk si avngin ngun taka zir kan tum dwn
a ni.
1.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
264
Bible-in a sawi dn
Trinity thurin hi hriat fiah leh hrilhfiah harsa tak ni mah
se Bible-in Pathian nihna a sawi dn a nih avngin hre thiam
vek lo mah ila kan pawm a ni. Kan sawi fiah thiam vng ni
lovin Bible-in a sawi avnga pawm kan ni. Trinity thu hi kan
pawm lo a nih chuan Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim
dinhmun hi sawi fiah dn kawng dang a vng hle.
Thuthlung Hluiah Pathian hming atna an hman lr tak
pakhat chu Hebrai \awnga Elohim tih a ni a. Hei hi pakhat aia
tam sawina a nih avngin Trinity kwka ngaih a ni. Thuthlung Hlui
bu hrang hranga lang finna tih te thu tihte hi Pathian kutke leh
a thiltihtheihna hmanraw pawimawh tak te an ni a, Fapa leh
Thlarau Thianghlim dinhmun nn sawi zawm an ni. Mi pakhat
aia tam kwka Pathian inchhlna \awngkam kan tih leh
keimahni tih te hi Trinity kwka ngaih a ni (Gen 1:26; 3:22;
11:7; Is 6:8). Thuthlung Tharah Pathian pakhata mi nung pathum
sawina hi hmun hrang hrangah kan hmu a. Lal Isuan, Pa leh
Fapa leh Thlarau Thianghlim hmingah chuan baptis ula, (Mt
28:19) tia a sawi leh Paulan, Lalpa Isua Krista khawngaihna
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
265
THLARAU THIANGHLIM
266
thu kan hria a. Engti taka Pa Pathian nn inlaichn nge an nih tih
leh engtiziaa Pathian hi pakhat la ti thei cheu nge kan nih tih
zawhnate hi Trinity thurin a\ang chauha sawi fiah theih a nih avngin,
Pathian nihna hre fiah tr leh sawi fiah trin Trinity thurin hi a
pawimawh hle a ni.
Pathian pakhata mi nung pathumte chu intluk tlng, nihna
thuhmun, inpwl tlang an ni a, chutiang bawkin mihringte pawh
Pathian anpuia siam, Pathian nna inpwl thei kan ni. Hei hian
interek hran tumna leh inlk hran tumna rilru a hnwl a, mi mal
nun aiin huho nun ngaih pawimawhna a siam a, inpumkhatna
leh inremna a thlen \hn a ni. Pathian pakhata mi nung pathumte
chuan inrem leh inpumkhatin, tih chhan leh tum thuhmun neiin
khawvl \hatna trin an thawk a. Pain Fapa a tr a, Fapain a Pa
duh zwng tiin a chawimawi a, Fapain Pa a puang chhuak a
(Mt 11:27), chutiang chuan Pain a Fapa hnnah mipuite a hp
khwm a (Jn 6:44). He leia rawng a bwl lai khn Isua chu
Thlarau Thianghlima tihchak leh thuam a ni a (Lk 4:1); Tholeh
Krista chuan a zirtrte hnnah Thlarau Thianghlim a tr a, Thlarau
Thianghlim chuan Isua a chawimawi a (Jn 16:7,14). Thlarau
Thianghlim a\ang chauh lo chuan tu man Isua chu Lalpa a ni an
ti thei lo a ni (1 Kor 12:3).
Khawvla Chanchin |ha hrilh nn inlungrual tak leh inrem
takin Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim chu an thawk ho a ni.
Pa tel lovin Fapa rawngbwlna a kim lo va, Thlarau Thianghlim
tel lovin Pa leh Fapa rawngbwlna a famkim thei bawk hek lo.
Chutiang chuan Trinity thurin pawmtute chuan rawngbwlnaa
inlk hran aiin inpumkhatin, duh dn leh tum dn thuhmun neiin
rawng an bwl ho \hn.
Trinity thu hi Pathian nihna laipui a ni a, hriat fiah leh
sawi fiah theih loh thu ril a nihna hi Pathian zia tr lanna a ni. Lal
Isua Krista, Pathian Fapa leh Thlarau Thianghlim te hi Pathian
an nih thu Bible-in a zirtr avngin, Trinity Thurin hi hnwl theih a ni
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
267
lo. Trinity Thurin pawm lo chuan rinna nunah tlkchham lian tak a
nei a ni. Trinity Thurin pawm tlattute erawh chuan an nunah \han
lenna te, lwmna te, hriatthiamna te chu ni tinin an chang \hn a ni.
Sawi ho trte
1.
2.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
268
LEHKHABU RWNTE
A.
THLARAU THIANGHLIM
269
Thanmawia, R.L. et al., (ed.,) Harhna: Mizoram Revival Centenary Souvenir (1906-2006). Aizwl: Synod Revival
Committee, 2006.
Vnlalauva, H. leh Rosiamliana Tochhawng. Kristian Theology (Lay Theological Education Book Series No 2).
Aizwl: ATC, 2005.
Vnlalchhuanawma ed., Calvina Zirtrna leh Mizo Nun.
Aizwl: Calvin Study Centre, 2006.
Westminster Thurin leh Welsh Thurin. Aizwl: Calvin Study
Centre, 2003.
B. SAP |AWNG LEHKHABUTE
Barclay, William. The Plain Man Looks at the Apostles Creed.
Glasgow: Fontana Books, 1967.
Bruce, F.F. The New Century Bible Commentary I&II
Corinthians. Michigan: Erdmans, 1971.
__________. The Epistle to the Galatians (NIGTC). Michigan: Eerdmans, 1982.
Ciampa, Roy E and Rosner, Brian S. The First Letter to the
Corinthians (The Pillar New Testament Commentary).
Michigan: Eerdmans, 2010.
Carson, D.A. Showing the Spirit: A Theological Exposition
of I Corinthians 12-14. USA: Baker
Books, 1987.
Castro, Emilio. (Comp.) To the Wind of Gods Spirit (Reflections on the Canberra Theme). Geneva: WCC Publication, 1990.
Cheesman, Graham. Hyperchoice: Living in an age of diversity. England: Inter Varsity Press, 1997.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
270
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
271
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
272
THLARAU THIANGHLIM
273
Lalhmingliana, K. Kohhran leh Mission ATC Annual Magazine (2010 - 2011): 93-103.
__________. Ramthar Rawngbwlna Thlr vlna Didakhe
37/6 (November- December, 2008): 5-21.
__________. Kristiante Thlarau mi na leh Ram Rorlna ATC
Annual Magazine (2013-2014):183-191.
Lalrindika, Bonny. Mizo Thlarau Mi dn leh Politics ATC
Annual Magazine (2013-2014): 192-199.
Lalswma. Zuitu leh Thlarau Thianghlim Didakhe 33/6 (November-December, 2004):7-15.
Lwmsnga Holistic Mission Didakhe 40/5, (September October, 2011): 17-27.
Rlte, Vnlalnghka. Nazareth Manifesto Didakhe 37/5 (September- October, 2008): 5-18.
Rawsea, L.H. Chanchin |ha Hril Didakhe 36/2 (March-April,
2007): 21-30.
Rokhuma. Thlarau Thianghlim Didakhe 24/3 (May-June,
1995): 15-20.
Thansiama. Pathian Ngaiha \haa Rawngbwl Didakhe 33/5
(September- October, 2004): 8- 19.
Tochhawng, Rosiamliana, Moral Awmzia leh Mizo Morality
Kalphung Didakhe 39/1 (January-February, 2010): 2129.
__________. Mizo Kristiante leh Piantharna Didakhe 42/2
(March - April, 2013): 4-18.
Vnlalauva, H. Thlarau Thianghlim hi eng nge ni? Didakhe
13/3 (May-June, 1984): 2-12.
www.mizoramsynod.org
THLARAU THIANGHLIM
www.mizoramsynod.org
274