Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
TURKISH STANDARD
TS 1247
Mart 1984
ICS 91.100.30
1. Baskı
− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde
görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin
değerli katkılarını şükranla anarız.
TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul
edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında
Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
İÇİNDEKİLER
0.2 - TANIMLAR
0.2.1 - Beton
Beton, çimento, agrega, su ve gerektiğinde katkõ maddelerinin uygun oranlarda ve homojen olarak
karõştõrõlmasõ ile elde edilen, başlangõçta plastik kõvamlõ olup,zamanla çimentonun hidratasyonu
nedeniyle katõlaşõp sertleşen bir yapõ malzemesidir.
0.2.5 - İş Derzi
İş derzi, beton dökümünün durdurulmasõ ve yeniden başlatõlmasõ arasõndaki sürenin dökülmüş olan
betonun sertleşmesine neden olacak kadar uzun olmasõ durumunda, sertleşmiş, beton ile taze
betonun birleştiği kesitteki derzdir.
0.3 - KAPSAM
Bu standard istenen kõvam, işlenebilme özeliği, dayanõm ve dayanõklõlõkta beton yapabilmek için
normal hava koşullarõnda uyulmasõ, gereken yapõm, döküm ve bakõm kurallarõnõ kapsar.
0.4 - AMAÇ
Bu standardõn amacõ, ilgili standardõna uygun olarak hesaplanmõş ve uygun malzemesi sağlanmõş
olan betonun, aranan nitelikte yapõlõp yerine yerleştirilebilmesi, beklenen dayanõm .ve dayanõklõlõğõ
kazanabilmesi için uyulmasõ gerekli kurallarõ belirlemektir. Burada belirtilmeyen, ancak .yararlõ etkileri
kanõtlanmõş işlemler de ek olarak uygulanabilir.
1 - GENEL KURALLAR
Betonda aranan dayanõm, dayanõklõlõk ve ekonominin sağlanabilmesi, betonu oluşturan agrega,
çimento, su ve kimyasal katkõ maddelerinin, ayrõ ayrõ standardlarõna uygun özelikte olmalarõ,
standardõna uygun hesaplanarak birleştirilmeleri, bu standarda uygun olarak hazõrlanõp dökülmesi ve
bakõm uygulanmasõ ile mümkündür. Betonarme betonunda, yukarõda sözü edilenlere ek olarak
donatõmõn da projesine uygun yerleştirilmiş olmasõ zorunludur.
1
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
2 - KURALLAR
2.1 - BETONU OLUŞTURAN ELEMANLARIN UYGUNLUĞUNUN TESPİTİ
Genellikle sular berrak olmak koşuluyla tatlõ, tuzlu veya ekşimsi olmadõğõ taktirde başka incelemeye
gerek olmadan beton karõşõm suyu olarak kullanõla bilir.
Bulanõk sular, bulanõklõğa neden olan asõntõ maddesi miktarõ 2000 mg/l'den fazla değilse, beton
karõşõm suyu olarak kullanõlabilir. Bu miktardan fazla aşõntõ maddesi bulunduran veya herhangi bir
nedenle uygunluğundan kuşku duyulan sularla yapõlan be tonlara uygulanan yeterlik deneyi uygun
sonuç vermişse, beton karõşõm suyu olarak kullanõmõnda bir sakõnca yoktur.
1)Bu standard metninde atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralan metnin sonunda verilmiştir.
2
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
2.2.1 - Genel
Betonu oluşturan agrega, çimento, su ve katkõ maddelerinin depolanmasõnda agrega için TS 706,
çimento için TS 19, katkõ maddeleri için TS 3456 ve TS 3452'ye uyulmalõdõr. Uyulmasõ gerekli diğer
hususlar Maddo 2.2.2, Madde 2.2.3 ve Madde 2.2.4'e belirtilmiştir.
2.3.1 - Genel
İstenen kõvam ve işlenebilme özeliği, dayanõm ve dayanõklõlõkta beton elde edebilmek üzere TS
802'ye uygun olarak hesaplanarak bulunmuş olan karõşõm elemanlarõ miktarlarõnõn, beton yapõmõ ve
dökümü süresince değişmez olarak kalmasõ sağlanmalõdõr.
3
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
2.4.1 - Genel
Betonu oluşturan elemanlarõn karõştõrõlmasõ sõrasõnda betonun yapõsõnõn, işlenebilme özeliğinin,
dayanõm ve dayanõklõlõğõnõn olumsuz yönde etkileneceği uygulamalardan sakõnmalõdõr. Kar, sür ma
sõrasõnda agrega tane dağõlõmõnda, su, çimento varsa katkõ maddesi miktarlarõnda değişme olmamalõ,
karõştõrma donanõmõ, hesapla bulunmuş olan.en büyük tane büyüklüklü ve en düşük kõvamlõ betonu
karõştõrabilecek ve boşaltabilecek güçte ve nitelikte olmalõ, karõştõrma donanõmõnõn kullanõlmasõnda,
beton konusunda eğitilmiş ve tecrübe sahibi olmuş 'personelden yararlanõlmalõdõr.
2.4.2 – El ileKarõştõrma
Betonu, ol usturan elemanlarõn elle karõştõrõlmasõndan kaçõnmalõdõr. Ancak zorunlu hallerde, grobeton
3
ve BS 12 betonlarõ yarõm saat içinde dokutabilecek miktarda olmak, harman büyüklüğü 1 m ü
geçmemek koşulu Uç elle karõştõrõlabilir Burada taze betonun yabancõ maddelerle kakõşmamasõ ve
karõşõm suyunda artma veya azalma olmamasõ için gerekli önlemler alõnmalõdõr.
2.4.3.3 - Doldurma
Betonu oluşturan elemanlarõn çalõşmakta olan karõştõrõcõya girişi sõrasõnda önce su verilmelidir. Su
verilmesi devam ederken agrega ve çimento verilmeye başlanmalõdõr Ancak agreganõn yaklaşõk
1610'u karõştõrõcõya girmeden çimento verilmeye başlanmamalõdõr. Su dõşõndaki elemanlarõn tüm
miktarõnõn karõşõma girmesiyle başlayan karõştõrma suresinin ilk % 25'õ içinde karõşõm suyunun
tümünün karõşõmõ girmiş olmasõ gereklidir Beton katkõ maddeleri kullanõlõyorsa bunlar tüm harmanlara
karõşõmõn aynõ aşamasõnda verilmelidir. Sõvõ katkõ maddeleri karõşõm suyu ile, katõ katkõ maddeleri ise
karõşõm diğer katõ elemanlarõyla birlikte verilmelidir.
4
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
Aynõ karõşõmlarda hesapla bulunan bir metreküp beton içindeki iri agrega miktarlarõnõn ortalamadan
sapmasõ 5'ten büyük olmamalõdõr
Havasõz birim ağõrlõklardaki sapmanõn 0,8 ve/veya çizelgedeki değerlerden büyük olmasõ halinde
karõşõm suresi uzatõlmalõdõr. Bir metreküp beton için hesaplanan iri agrega kütleleri oranõnõn % 5'ten
büyük olmasõ halinde ise karõştõrõcõ kanatlar onarõlmalõ veya değiştirilmeli bunun mümkün olmamasõ
halinde karõştõrõcõ değiştirilmelidir. Karõştõrma donanõmõ yeterlik deneyi sonuçlarõna göre. Madde
2.4.3.4'de verilen karõştõrma suresi kesin olarak be lirledir Karõştõrõcõdan çõkan betonun görünümü ho-
mojen olmalõdõr.
2.4.6 - Boşaltma
Karõştõrõcõ her kõvamdaki betonu boşaltabilecek nitelikte olmalõdõr. Boşaltma sõrasõnda iri agreganõn
harçtan ayrõlmasõ önlenmelidir (Şekil - 3a, Şekil r 3b. ve Şekil - 3c).
2.5.1 - Genel
Beton karõşõm yerinden döküm yerine ne çeşit taşõma aracõ ile taşõnõrsa taşõnsõn su çimento oranõ,
çökme değeri, hava, miktarõ-gibi özeliklerinde taşõma sõrasõnda değişme olmamalõ' ve ayrõşmamalõdõr.
Ayrõşma, taşõma yolu üzerinde sarsõntõ ye/veya darbe oluşturacak engebelerin yok edilmesi ile
önlenebilir.
Karõşõm yerinin döküm yerine olan uzaklõğõ taşõma aracõnõn cinsi, gözönünde bulundurularak en az,
ayrõşmaya izin: verecek kadar olmalõdõr.
5
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
olmalõdõr. Bunun için az sulu beton, tipi seçilmeli, hava sürükleyici katkõ maddesi katõlmalõ veya
boşaltma sõrasõnda karõştõrma tekrarlanmalõdõr.
— Betonun taşõnmasõnda kullanõlan oluklar, metal veya metal kaplamalõ olarak, yapõlmalõdõr. Eğimleri
vibre edilebilecek, en düşük kõvamlõ betonu iletebilecek kadar büyük olmalõ (i:2'cen büyük) gelmesi
öngörülen beton yükleri .altõnda şeklini koruyabilmelidir, -1 m'den daha uzun boyda olduklarõnda -
kõvam değişikliğini önlemek için, rüzgardan ve güneş. õşõnlarõndan korunmalõdõrlar. Şekil - 3e de
belirtilene benzer.bir düzenleme kullanõlarak ayrõşma önlenmelidir.
— Beton taşõyan vinç kovalarõnõn dip ağõzlarõ betonun rahatça dökülmesine imkan verecek kadar.
geniş' olmalõ, boşaltma kapak düzeni bu ağõzlarõ hiçbir şekilde, kõsõtlamamalõdõr. Akõcõlõğõ, az betonun
taşõnmasõnda yandan boşaltmalõ kovalar kullanõlmamalõdõr.
Bandlarla yapõlan taşõma sõrasõnda aşrõşma ve kõvam kaybõ oluşmamalõdõr. Betonun banda yapõşarak
geri dönmesine engel olunmalõdõr. (Şekil -3d). Kõvam 'kaybõ bandõn rüzgar ve güneşten korunmasõ
ile önlenebilir.
— Beton dökülecek 'yerin yeterince geniş olmamasõ halinde pompa kullanõlmalõdõr.
— Betonun , taşõnmasõnda beton; pompasõ kullanõldõğõnda taşõnacak betonun granülometresine
özel olarak özen gösterilmeli, fazla miktarda iri agrega bulunmamalõ, en büyük tane büyüklüğü 62,5
mm'den büyük olmamalõdõr. Boru çapõ en büyük tane büyüklüğünün 2.5 katõndan az olmamalõdõr.
Çökmesi 7,5 cm - 10 cm arasõnda olan.betonlarõn pompa ile taşõnmasõndan iyi sonuç elde edilir.
Çimento dozajõ 300'den az olmamalõdõr.
Alüminyum borular, âşõnarak .betonun içine alüminyum karõşabileceği bunun da, çimentomla
hidralasyonu sõrasõnda reaksiyona girmesi nedeni ile zararlõ
— sonuçlar ortaya çõkabileceği için kullanõlmalõdõr.
Beton taşõma işlemi bittikten sonra pompa ve borular iyice temizlenmeli, yeniden taşõma başladõğõnda
pompa ve borularda beton kalõntõsõ- bulunmamalõdõr
Betonun taşõnmasõ sõrasõndaki doğru ve yanlõş uygu lamalar Şekil - 3'te de gösterilmiştir.
2.6 - İŞ DERZLERİ
Beton dokum suresinin çalõşma saatleri hala koşullarõ ve/veya teknik zorunluluklar nedeniyle sõnõrlõ
olmasõ durumunda iş derzleri yapmak zorunludur. İş derzlerinin yerleri, beton yerleştirme işlemine
başlanmadan önce, tercihen projelendirme aşamasõnda, statik esaslara bağlõ olarak saptanmalõdõr.
İş derzleri iyi bir görünüm sağlayacak, eski ve yeni betonun birlikte çalõşmasõnõ kolaylaştõracak
nitelikte olmalõdõr. Bunun, beton tekniğine uygun olarak sağlanabilmesi için derz yüzeyleri
— Yeni beton yerleştirilmeye başlanmadan önce her türlü harç kalõntõlarõndan, toz, kir, yağ ve tahta
parçasõ vs.den temizlenmeli,
— Kaynaşmayõ kolaylaştõracak şekilde örneğin 1:1 eğimli olarak işlenmelidir..
Temizleme işlemi, basõnçlõ kum püskürtülerek, basõnçlõ hava püskürtülerek veya basõnçlõ su
püskürtülerek yapõlmalõdõr.
Bunlarõn mümkün olmamasõ halinde yüzeyler tel fõrça ile de temizlenebilir. Bu şekilde temizlenemeyen
yerler keski ile kazõnarak yok edilmeli bu da olmaz ise kõrõlarak kaldõrõlmalõdõr. Gevşek kõsõm
bõrakõlmamalõdõr.
İş derzi yüzeyleri nemli olarak korunmalõdõrlar.
2.7.1 - Genel
Betonun karõştõrõlmaya başlamasõ ile dökülmesi ve sõkõşmasõnõn tamamlanmasõ arasõnda gecen sure
olabildiğince kõsa olmalõ, karõştõrõcõdan çõkan beton kalõba yerleştirilen beton arasõnda kõvam
değişikliği olmamalõ, kõvamõn homogenliği sürekli olarak sağlanmalõ, ayrõşmaya neden olunmamalõdõr.
Deney numuneleri zamanõnda ve yeteri miktarda alõnmalõ deney zamanõna kadar korunmalõdõr.
Taşõma sõrasõnda ayrõşma olmamasõ için gözönünde bulundurulmasõ gerekli hususlar Madde 2.5.1'de
açõklanmõştõr.
Beton, teknik zorunluluk olmadõkça yatay tabakalar halinde dökülerek sõkõştõrõlmalõdõr. Tabaka
kalõnlõklarõ, her tabaka bir önce dökülenle birlikte şõkõştõrabilecek şekilde 15 cm - 30 cm arasõnda
seçilme1), bu işlem sõrasõnda alttaki tabaka işlenebilme özelliğini kaybetmemiş olmalõdõr. Beton
dökümü olabildiğince sürekli olmalõ yem dökülen betonun önceki tabaka ile kaynaşmasõ
sağlanmalõdõr.
6
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
Betonun yatay yöndeki harekatõ iri agreganõn ayrõş masõnõ kolaylaştõracağõ için yatay hareket en aza
indirilmelidir. Gözönünde bulundurulmasõ gereken hususlar Şekil - 4'te şematik olarak gösterilmiştir.
Taşõma sõrasõnda ayrõşma ihtimalini en aza indirebilmek için taze beton doğrudan döküleceği yere ve
ya bunun olabildiğince yakõnõndaki bir alana boşaltõlmalõda (Şekil - 4e).
Beton, kalõplara yerleştirilirken kalõp veya kalõp bağlama malzemesine zarar verilmemesine özen
gösterilmelidir (Şekil 4a). Beton kalõplarõn ortasõna ve düşey olarak dökülmelidir. Ayrõşma olmamasõ
için. serbest düşme yüksekliği 1,5 m'den fazla olmamalõ dar ve yüksek kalõplara beton en üstten değil
yandan bõrakõlan ceplerden yerleştirilmelidir (Şekil - 4c) Yan ceplerin aralõğõ 1,5 m'den fazla
almamalõdõr. Betonun kolon kalõplarõna kolon başlarõndan dökülmesinin zorunlu olduğu hallerde,
betonun etriye ve kalõp yüzeylerine çarparak ayrõşmamasõ için donatõ içine en az 50 cm giren ve kolon
eksenine paralel olarak tutulabilen elastik huni kullanõlmalõdõr. Kolon balonlarõnõn çökme değerlen,
beton görünümünü olumlu yönde etkilemesi için kolon başlõğõna doğru azaltõlabilir.
Beton perdelerdeki kapõ ve pencere boşluklarõnõn üst köşelerinde çatlak oluşmamasõ için beton
dokumu boşluk üst hizasõna erişince kesilmeli, l- 3 saat aradan sonra devam edilmelidir.
Perde ve plaklarõn devamlõ ve monolit bir statik sistem içinde çalõşmalarõ halinde, plak betonu
önceden belirlenmiş bir uygulama planõna uygun olarak geciktirilerek, perde betonunun prizine imkan
verilmelidir.
Beton dökümünde kullanõlan araçlar, betonun sürekli olarak sabit kalitede dökülmesine ve niteliklerine
uygun ölçüde sõkõştõrõlmasõna imkan sağlayacak şekilde ve kapasitede seçilmelidir.
Beton olabildiğince, yatay ve düşeydeki kalõp yüzeyine çarptõrõlmamalõ daha önce dökülmüş beton
üzerine dökülmelidir (Şekil - 4b, Şekil - 4f).
Eğik yüzeylere b.oton dökümüne en alçak noktadan başlanmalõ, yerleştirme yukarõya doğru
sürdürülmelidir (Şekil - 4d).
Ağõr trafik etkisi altõnda kalacak betonlara yüzeysel vibrasyon uygulanmalõ, bir tahta mastarla veya
daha iyisi motorlu mastarla tesviye edilmelidir Parmak batmayacak kadar sertleştikten sonra çelik ma-
la ile perdah yapõlmalõdõr. Bu sõrada ince agreganõn yüzeye çõkmamasõna dikkat edilmelidir.
Bir iş derzinden sonra yeniden beton dökümüne başlandõğõnda derzler Madde 2.6'da belirtildiği
şekilde tüm yabancõ maddelerden temizlenmeli, kayalõk-zeminlerde olduğu gibi doygun kuru yüzey
durumuna getirilmelidir.
Betonun değeceği kalõp yüzeyleri, beton dökümüne başlamadan önce temizlenmeli, su emebilen
kõsõmlar nemlendirilmeli veya yağlanmalõdõr.
2.9.1 - Genel
Sõkõştõrma, betonun istenilen dayanõmõ kazanabilmesi, var ise, donatõnõn arada boşluk kalmayacak
şekilde beton ile sarõlabilmesini temin için gerekli bir. işlemdir. Sõkõştõrma vibratörlerle yapõlmalõdõr.
Zorunlu hallerde şiş ve tokmak da kullanõlabilir. Sõkõştõrmanõn etkili olabilmesi ve beklenen yararõ
sağlayabilmesi için
— Beton birleşimi sõkõştõrma yöntemine uygun hesaplanmõş olmalõ,
— Sõkõştõrma, harç birikiminin olmamasõ ve su yüzdesi büyük betonun dõş etkilere maruz dõş yüzeye
gelmemesi için, dõştan içe doğru yapõlmalõ,.
— Sõkõştõrma işlemi, priz başlamadan bitirilmiş olmalõdõr.
Sõkõştõrmasõ tamamlanmõş açõk beton yüzeyleri uygun mastarlar kullanõlarak perdahlanmalõdõr.
7
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
Henüz katõlaşmamõş bir beton tabakasõ üzerine taze bir beton tabakasõ yerleştirilip sõkõştõrõlmasõ
halinde, vibratör, alttaki .tabakanõn -yaklaşõk 1/3'ü kadar ; içine girecek şekilde daldõrõlmalõ ve yüzey
homogen bir görünüm alõncaya kadar sõkõştõrma işlemine devam edilmelidir.
Vibratör yüzeye dik daldõrõlmalõdõr (Şekil - 5b).
Eğik yüzeylerde sõkõştõrma işlemi beton kalõnlõğõnõn az olduğu yerden başlatõlmalõdõr (Şekil –5a) .
Sõkõştõrmanõn yeterliliği, vibratör, şişesi beton içinden çekildikten sonra yüzeyin parlak görünüşlü bir
13-laklõkla örtülmesi ile anlaşõlõr. Vibratör, şişesinin beton yüzeyinde bõraktõğõ oyuk, vibratör geri
çekildikçe vibratörün geri çekildiği hacimde, kendi kendine kapanabilmelidir.
Optimum bir sõkõştõrma elde etmek için, vibratör şişesi saniyede yaklaşõk 8 cm'lik bir hõzla betona dal-
dõrõlmalõdõr.
Ayrõşmaya neden- olacağõndan 'fazla vibrasyondan kaçõnõlmalõdõr. Çökme değeri yüksek olan
betonlarda bu hususa özellikle özen gösterilmelidir. Vibratörle sõkõştõrõlmõş beton, normal sõkõştõrmadan
45 - 90 dakika sonra tekrar sõkõştõrõlarak basõnç dayanõmõ yükseltilebilir. Yalnõz bu ikinci sõkõştõrmanõn
sakõncasõz olarak uygulanabilmesi için prizin başlamamõş olduğu kanõtlanmalõdõr.. Bu nedenle ikinci
sõkõştõrma işleminin zamanõ, kullanõlan çimento türüne ve betonda , priz" süresini değiştiren katkõ
maddelerinin bulunup bulunmadõğõna göre. saptanmalõdõr.
NOT — Bu tur vibratör kullanõldõğõnda, kalõplarõn titreşime dayanõklõ şekilde yapõlmõş olmasõna dikkat
edilmelidir.
Yol betonlarõnõn sõkõştõrõlmasõ, titreşim kaynağõ, ahşap veya metal mastarlar üzerine monte edilerek
yapõlmalõdõr. Uzun mastarlar kullanõldõğõnda võbrator sayõsõ artõrõlmalõdõr. Beton seviyesi sõkõştõrmadan
önce kalõp seviyesinden 2 cm - 3 cm yukarda olmalõ böylece sõkõştõrma sonucunda betonun normal
yüksekliğe gelmesi sağlanmalõdõr.
8
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
Çökmesi betonlarõn tokmaklama ile sõkõştõrõlabilmesi için sõkõştõrõlmõş tabaka kalõnlõğõ 15 cm'den fazla
olmamalõdõr. Tokmaklama, beton serbest yüzeyi düzgün ve parlak bir görünüş alõncaya kadar
sürdürülmeli dir Şişleme ile sõkõştõrõldõğõnda, beton içindeki hava kabarcõklarõ giderilip, beton sõkõ bir
yapõ kazanõn caya kadar devam ettirilmelidir.
2. 10 - BETONUN BAKIMI
2.10.1 - Genel
yerleştirilip sõkõştõrõlan taze betonun su içeriği çimentonun hidratasyonu tamamlayabilmesi için
yeterlidir. Ancak, bu suyun buharlaşarak kaybolma hidratasyonu güçleştirir ve hatta bozar. Bu
nedenle betonun bakõmõ su kaybõnõ (kurumayõ) önlemek ve zararsõz düzeyde tutmak, bu suretle
hõdratasyonon hatasõz şekilde tamamlanabilmesini sağlayabilmek için dokumunu izleyerek
başlatõlmalõdõr.
Betonun bu amaçla bakõmõ için uygulanacak kur õ-.lak çuvallar sarmak, örtü veya püskürtme membran
uygulamak veya su püskürtmek metodlarõndan birisi veya bir kaçõ ile birlikte olabilir Hangi kur metodu
kullanõlõrsa kullanõlsõn, kalõplarõn su emmesinin önünü geçilmelidir Bunu sağlamak için kalõ;. yağlarõ
kullanõlabilir Yağlar kalõp iç yüzeyine ince bir tabaka halinde sürülmelidir. Ahşap kalõplar dõştan
õslatõlarak özellikle sõcak havalarda kuruyup açõlmalarõ önlenmelidir. Kuruyan kalõplar beton
yüzeyinden su alacağõndan, kalõplarõn õslatõlmasõ bu sakõncayõ da ortadan kaldõracaktõr
Betonun yeterli dayanõm ve dayanõklõlõğa erişinceye kadar aşağõda sõralanan zararlõ etkilere karşõ da
ajanca korunmasõ gerekir
− Sağanak halinde yağõş,
− Şiddetli rüzgar,
− Aşõrõ soğuk, don,
− Aşõn sõcaklõk yükselmesi
− Beton yapõsõnõ tehlikeye koyabilecek titreşimler
− Zararlõ kimyasal etkiler,
− Mekanik etkiler
9
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
Betonun zeminden, zemin suyundan veya havadan gelebilecek zararlõ kimyasal etkilere karşõ
korunmasõna özellikle dikkat edilmelidir. Bunun için beton bu zararlõ etkenlerle karşõlaştõrõlmamalõ veya
mümkün olduğu kadar geç karşõlaştõrõlmalõ' TS 3440'de belirtilenlere, uymalõdõr.
Darbe, ağõr yük, ağõr vasõta trafiği veya hareketli sular gibi mekanik etkiler altõnda kalacak betonlarõn
yüzeylerinin düzgün olmasõ gereklidir. Bu nedenle bu tür"betonlarõn bakõm, sõrasõnda yüzey
düzgünlüğünün bozulmamasõna özen gösterilmelidir.
2.11.1 - Genel
Temizleme metodu, temizlenmesi istenen boyanõn veya lekenin cinsine, temizlenecek yüzeyin
büyüklüğüne bağlõ olarak değişir.
Harç" lekelerinin temizlenmesi için önce harcõn fazlasõ bir keski ile alõnmalõ sonra yüzey temiz su ile
õslatõlmak ve daha sonra 10 kõsõm su, 1 kõsõm derişik hidroklorik asit (HCl;1,19) veya 20 kõsõm su; 1
kõsõm derişik. fosforik asit (H3PO4) .karõştõrõlarak elde edilmiş çözeltilerden biri ile veya fõrça kullanarak
yõkanmalõdõr. Zayõf asitlerin bile uzun süre etkidiklerinde betona - zararlõ olabilecekleri gözönünde
bulundurularak asitle yõkama işleminden sonra yüzeyler bol su ile yõkanmalõdõr. Bu metod, sert fõr-
çalarla, õslatõlarak fõrçalamakla giderilemeyen çiçeklenmelerin giderilmesinde de uygulanabilir.
Buhar ikmal kaynağõ olarak, kamyona monte edilmiş portatif bir kazan kullanõlabilir. Çok kirli
2 3
yüzeylerin temizlenmesinde kullanõlacak buharõn basõncõ 9 kgf/cm -10 kgf/cm (0,9 MPa - 1 MPa), az
2 2
kirli yüzeylerin-temizlenmesinde kullanõlacak buharõn basõncõ ise 7 kgf/cm - 8 kgf/cm (0,7 MPa - 1
Mpa) olmalõdõr. En elverişli püskürtme yeri, püskürtme ucunun temizlenecek yüzeyden uzaklõğõ, buhar
ve su oranlarõ denemelerle bulunmalõdõr.
Temizleme işini hõzlandõrmak üzere sodyum karbonat; sodyum bikarbonat veya tri sodyum fosfat' gibi
alkaliler temizleme suyuna katõlabilir.
Bu maddelerin suya katõlma oranlarõ kirlilik miktarõna bağlõ olup deneyler sonunda bulunmalõdõr.
Çiçeklenmeye meydan vermemek için, yüzeyler temizlemeden sonra bol su ile yõkanmalõdõr.
Buharla temizleme ile giderilemiyen sertleşmiş birikintiler tel fõrçalarla veya skarpelarla giderilebiliri
Yüzeyin zedelenmemesi için ince tel fõrçalar kullanõlabilir.
10
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
Onarõm metodunu iyi seçebilmek için, onarõm gereğini ortaya çõkaran nedenler de gözönünde tutul-
malõ onarõlacak bölgedeki betonun diğer bölgedekilere kõyaslanabilecek ölçüde dayanõm ve
dayanõklõlõğa ulaşmasõ sağlanmalõdõr.
2.13.1 - Genel
Betonun yapõmõ, dokumu ve bakõmõ sürekli olarak denetim altõnda tutulmalõdõr
2.13.2 Denetimler
Beton işlemine başlamadan yeten sure önce yapõlmasõ gerekli denetimler
- Beton dökülecek yerlerin, projesine uygun boyutlarda inşa edilip edilmediği,
- Kalõp projesinin hatasõz uygulanõp uygulanmadõğõ,
- Donatõnõn, projesinde gösterilen yerlere, gösterilen miktar ve şekilde yerleştirilip yerleştirilmediği
- Karõşõm malzemelerinin standardlarõna ve özel teknik şartnamelerine, uygun olup olmadõğõ,
depolama şekillerinin uygunluğu denetlenmen, uygun olmayan durumlar düzeltilmeden beton yapõm
ve dökümüne geçilmemelidir.
11
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
12
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
13
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
14
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
15
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
16
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
17
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
18
UDK 666.97.03 TÜRK STANDARDI TS 1247/Mart 1984
19