Вы находитесь на странице: 1из 2

S. Th.

I, Quaestio 1

S. Th. I, Questo 1

Articulus 10 - Utrum sacra Scriptura sub una littera


habeat plures sensus

Artigo 10 Se o texto das Escrituras encerra vrios


sentidos

Ad decimum sic proceditur. Videtur quod sacra Scriptura sub


una littera non habeat plures sensus, qui sunt historicus vel
litteralis, allegoricus, tropologicus sive moralis, et anagogicus.
1. Multiplicitas enim sensuum in una Scriptura parit
confusionem et deceptionem, et tollit arguendi firmitatem,
unde ex multiplicibus propositionibus non procedit
argumentatio, sed secundum hoc aliquae fallaciae
assignantur. Sacra autem Scriptura debet esse efficax ad
ostendendam veritatem absque omni fallacia. Ergo non
debent in ea sub una littera plures sensus tradi.
2. Praeterea, Augustinus dicit in libro de utilitate credendi,
quod Scriptura quae testamentum vetus vocatur,
quadrifariam traditur, scilicet, secundum historiam,
secundum aetiologiam, secundum analogiam, secundum
allegoriam. Quae quidem quatuor a quatuor praedictis
videntur esse aliena omnino. Non igitur conveniens videtur
quod eadem littera sacrae Scripturae secundum quatuor
sensus praedictos exponatur.
3. Praeterea, praeter praedictos sensus, invenitur sensus
parabolicus, qui inter illos sensus quatuor non continetur.
Sed contra est quod dicit Gregorius, XX Moralium, sacra
Scriptura omnes scientias ipso locutionis suae more
transcendit, quia uno eodemque sermone, dum narrat
gestum, prodit mysterium.

QUANTO AO DCIMO, ASSIM SE PROCEDE: parece que a


Escritura no contm num nico texto a possibilidade de
vrios sentidos distintos, tais como: o histrico ou literal, o
alegrico, o tropolgico ou moral e o anaggico.
1. Com efeito, uma multiplicidade de sentidos relativa a um
nico texto gera confuso, facilita o erro e fragiliza a
argumentao. Por isso, a argumentao no procede de
mltiplas proposies; o que ocasionaria certos sofismas.
Ora, a Escritura Sagrada deve estar apta a mostrar a verdade
sem dar ensejo a sofismas. Logo, num nico texto da Sagrada
Escritura no devem estar contidos vrios sentidos.
2. ALM DISSO, Agostinho nos diz: A parte da Escritura
intitulada Antigo Testamento se apresenta sob quatro
formas: histria, etiologa, analogia, alegoria. Ora, esta
diviso parece totalmente estranha que foi assinalada
acima. Logo, no conveniente que a Escritura Sagrada seja
explicada de acordo com os quatros sentidos.
3. ADEMAIS, alm dos sentidos citados, existe o sentido
parablico, que no est includo entre os quatro anteriores.
EM SENTIDO CONTRRIO, Gregrio diz: A Escritura Sagrada,
pela prpria maneira de se exprimir, ultrapassa todas as
cincias; porque num nico e mesmo discurso, ao contar um
fato, nos d um mistrio.

Respondeo dicendum quod auctor sacrae Scripturae est


Deus, in cuius potestate est ut non solum voces ad
significandum accommodet (quod etiam homo facere
potest), sed etiam res ipsas. Et ideo, cum in omnibus scientiis
voces significent, hoc habet proprium ista scientia, quod
ipsae res significatae per voces, etiam significant aliquid. Illa
ergo prima significatio, qua voces significant res, pertinet ad
primum sensum, qui est sensus historicus vel litteralis. Illa
vero significatio qua res significatae per voces, iterum res
alias significant, dicitur sensus spiritualis; qui super litteralem
fundatur, et eum supponit.

Respondo. O autor da Escritura Sagrada Deus. Est em seu


poder, para significar algo, empregar no somente palavras, o
que o homem pode tambm fazer, mas igualmente as
prprias coisas. Assim, em todas as cincias as palavras so
portadoras de significao, mas a Escritura Sagrada tem como
prprio que as mesmas coisas significadas pelas palavras
significam algo por sua vez. A primeira significao, segundo
a qual as palavras designam certas coisas, corresponde ao
primeiro sentido, que o sentido histrico ou literal. A
significao pela qual as coisas significadas pelas palavras
designam ainda outras coisas o chamado sentido espiritual,
que est fundado no sentido literal e o pressupe.

Hic autem sensus spiritualis trifariam dividitur. Sicut enim


dicit apostolus, ad Hebr. VII, lex vetus figura est novae legis,
et ipsa nova lex, ut dicit Dionysius in ecclesiastica hierarchia,
est figura futurae gloriae, in nova etiam lege, ea quae in
capite sunt gesta, sunt signa eorum quae nos agere debemus.
Secundum ergo quod ea quae sunt veteris legis, significant ea
quae sunt novae legis, est sensus allegoricus, secundum vero
quod ea quae in Christo sunt facta, vel in his quae Christum
significant, sunt signa eorum quae nos agere debemus, est
sensus moralis, prout vero significant ea quae sunt in aeterna
gloria, est sensus anagogicus.

Por sua vez, o sentido espiritual se divide em trs sentidos


diferentes. Com efeito, diz o Apstolo, na Carta aos Hebreus,
que a lei antiga uma figura da lei nova; e a prpria lei nova,
acrescenta Dionsio, uma figura da glria futura; alm do
mais, na lei nova o que se cumpriu na cabea figura do que
devemos fazer. Por conseguinte, quando as realidades da lei
antiga significam as da lei nova, temos o sentido alegrico;
quando as coisas realizadas no Cristo, ou naquilo que Cristo
representa, so o sinal do que devemos fazer, temos o
sentido moral; enfim, quando estas mesmas coisas significam
o que existe na glria eterna, temos o sentido anaggico.

Quia vero sensus litteralis est, quem auctor intendit,


auctor autem sacrae Scripturae Deus est, qui omnia
simul suo intellectu comprehendit, non est
inconveniens, ut dicit Augustinus XII confessionum, si
etiam secundum litteralem sensum in una littera
Scripturae plures sint sensus.
Ad primum ergo dicendum quod multiplicitas horum
sensuum non facit aequivocationem, aut aliam speciem
multiplicitatis, quia, sicut iam dictum est, sensus isti non
multiplicantur propter hoc quod una vox multa
significet; sed quia ipsae res significatae per voces,
aliarum rerum possunt esse signa. Et ita etiam nulla
confusio sequitur in sacra Scriptura, cum omnes sensus
fundentur super unum, scilicet litteralem; ex quo solo
potest trahi argumentum, non autem ex his quae
secundum allegoriam dicuntur, ut dicit Augustinus in
epistola contra Vincentium Donatistam. Non tamen ex
hoc aliquid deperit sacrae Scripturae, quia nihil sub
spirituali sensu continetur fidei necessarium, quod
Scriptura per litteralem sensum alicubi manifeste non
tradat.
Ad secundum dicendum quod illa tria, historia,
aetiologia, analogia, ad unum litteralem sensum
pertinent. Nam historia est, ut ipse Augustinus exponit,
cum simpliciter aliquid proponitur, aetiologia vero, cum
causa dicti assignatur, sicut cum dominus assignavit
causam quare Moyses permisit licentiam repudiandi
uxores, scilicet propter duritiam cordis ipsorum, Matt.
XIX, analogia vero est, cum veritas unius Scripturae
ostenditur veritati alterius non repugnare. Sola autem
allegoria, inter illa quatuor, pro tribus spiritualibus
sensibus ponitur. Sicut et Hugo de sancto Victore sub
sensu allegorico etiam anagogicum comprehendit,
ponens in tertio suarum sententiarum solum tres
sensus, scilicet historicum, allegoricum et tropologicum.
Ad tertium dicendum quod sensus parabolicus sub
litterali continetur, nam per voces significatur aliquid
proprie, et aliquid figurative; nec est litteralis sensus
ipsa figura, sed id quod est figuratum. Non enim cum
Scriptura nominat Dei brachium, est litteralis sensus
quod in Deo sit membrum huiusmodi corporale, sed id
quod per hoc membrum significatur, scilicet virtus
operativa. In quo patet quod sensui litterali sacrae
Scripturae nunquam potest subesse falsum.

Como, por outro lado, o sentido literal aquele que o


autor quer significar, e o autor da Escritura Sagrada
Deus, que compreende simultaneamente todas as
coisas em seu intelecto, no h inconveniente em dizer,
segundo Agostinho, que, de acordo com o sentido
literal, mesmo num nico texto da Escritura encontramse vrios sentidos.
Quanto ao 1, portanto, deve-se dizer que a
multiplicidade dos sentidos em questo no cria
nenhum equvoco, ou qualquer outra espcie de
multiplicidade. Como foi dito, esses sentidos no se
multiplicam em razo de que uma s palavra significaria
vrias realidades, mas porque as prprias realidades,
significadas pelas palavras, podem ser sinais de outras
realidades. Tambm no existe confuso na Escritura,
porque todos os sentidos esto fundados no sentido
literal, e s a partir dele se pode argumentar, e nunca
dos sentidos alegricos, como observa Agostinho contra
o donatista Vicente. Nada, no entanto, se perder da
Escritura Sagrada, porque nada do que necessrio f
est contido no sentido espiritual que a Sagrada
Escritura no o refira explicitamente em alguma parte,
em sentido literal.
Quanto ao 2, deve-se afirmar que a histria, a
etiologia e a analogia se referem a um nico sentido
literal. Existe histria, explica Agostinho, quando algo
exposto por si mesmo. Etiologia, quando se indica a
causa do que se est tratando: por exemplo, quando o
Senhor explica, no Evangelho de Mateus, por que
Moiss autorizou o repdio das esposas, isto , em
razo da dureza de seus coraes. Enfim, existe
analogia, quando se mostra que a verdade de uma
passagem da Escritura no se ope verdade de outra
passagem. Quanto alegoria, apenas ela, entre as
quatro, vale pelos trs sentidos espirituais. Hugo de So
Vtor coloca tambm o sentido anaggico sob o sentido
alegrico; em seu Terceiro Livro das Sentenas, destaca
somente trs sentidos: o histrico, o alegrico e o
tropolgico.
Quanto ao 3, deve-se dizer que o sentido parablico
est includo no sentido literal; porque pelas palavras
podemos significar algo no sentido prprio e algo em
sentido figurado; e, nesse caso, o sentido literal no
designa a prpria imagem, mas o que ela representa.
Quando a Escritura fala do brao de Deus, o sentido
literal no indica a existncia de um membro corporal
em Deus, mas o que significado por esse membro, isto
, o poder de operar. Isto deixa bem claro que, no
sentido literal da Escritura, nunca pode haver falsidade.

Вам также может понравиться