Jan Van Den Oever - Oeverloos

Oeverloos
De mooiste Satsang fragmenten van

Jan van den Oever
Oeverloos
De mooiste Satsang fragmenten
van
jan van den Oever
samsara
Inhoud
2015 Jan van den Oever

Samengesteld door Gerda van der Burg en Geert Bakker
Deze uitgave: Samsara Uitgeverij bv 2015
Omslagontwerp en zetwerk: Erik Th:
.erikthedesign.com
www
ISBN: 978-94-91411-30-4/ Nur 728

Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden
zonder schriftelijke toestemming van:
Samsara Uitgeverij bv
Herengracht 341, 1016 AZ Amsterdam
.samsarabooks.com
www
Woord vooraf van Jan van den Oever
11
Voorwoord
13
Het verlangen om te verdwijnen of op te lossen
19
Niet mee kunnen doen
19
Hoop op minder boos zijn
21
Diepe gedachten
23
Gelijkwaardigheid
24
De oogopslag van God
24
Lichaam - Door of perception
25
Wel zien, niet leven?
27
De status van het ik
27
Geen doener
29
Verzet
30
Het zal het universum een worst zijn...
31
De wereld is zoals jij hem waarneemt
32
Niets kan mij vervullen
33
Niet weten wie ik ben, maar wel weten...
35
Ritselen
36
Vroedvrouw
Geen parels voor de zwijnen
Geen status
Het vleesgeworden woord
Zelfrealisatie is totale kwetsbaarheid
De suggestie dat we langer zijn dan het nu
Het offer van liefde
Alles verschijnt in Mij
Sponzen
Alles is kleiner dan jij
Toewijding is stille liefde
Jouw wijsheid
Volgelingen
De kikker en de schorpioen
Het land van de bovendanen
Geen prikbord
Onbevlekt
Beschikbaarheid
Omdat je Ziet,
ben je
Passie
Het verlangen om te verdwijnen
Kijken met oude ogen
Over de zogenaamde vrije wil
Bewustzijn heeft geen voorkeur
De gevangenis is leeg
Een verlicht harinkje
Het denken als verkeerd gereedschap
Het gaat niet om goed of slecht voelen
Etiketten verhangen
Zo ongrijpbaar
37
37
38
39
39
41
42
44
45
46
47
48
50
51
51
52
52
53
54
56
56
58
59
60
61
66
67
68
70
70
Totale kwetsbaarheid (I)

Totale kwetsbaarheid (2)
Beschikbaarheid
Op zoek naar iets wat je al weet
Je rebelsheid koesteren
Op het scherpst van de snede
Schoonheid versus geweld
De golf is de zee (1)
Blijf bij je essentile wanhoop
Zo moedig als een klaproos
Geen houding
Niet vechten tegen je wensen
Ik word niet wakker...
Het denken doet wat het moet doen
Sluiers van onwetendheid
Loutering
'Noch vlees noch vis', het overgangsgebied
De klaproos, kwetsbaarheid is je status quo
De laatste deur
Sucide of Zien
Nergens naar toe
Niet wat je ik verwacht
De Nar
De psycholoog van naam en faam
Identiteit is niet meer dan een idee
Verschijningsvormen
De natuur heet je Welkom
Ongrond
71
73
74
75
76
80
80
81
82
82
83
84
84
85
85
86
87
88
91
92
95
96
97
98
98
100
101
102
104
105
Sterrenstof
De ervaarder van de ervaring
Borden richting centrum Amsterdam
Bij het grofvuil
Frustratie loopt mee met de wens
Er is geen ik, behalve ik
De koning en de dood
Overgave aan totale kwetsbaarheid (1)
Het bedrog van iemand...
De herkenning van tijdloosheid
Het oplossen van de vraag
Een drenkeling die zich vastklampt ...
Wij zijn ons brein
Voortgekomen uit een zeeanemoon
De natuur omarmt je met duizend armen
Verdronken in kwetsbaarheid
Onwaarheid
Als luisteren in Luisteren verandert
De vertaalster
Om te ervaren moet je er al zijn
Geen antwoord gevonden...
Standig in het Zelf
En nohelprijs zou genoeg moeten zijn
Toewijding
Het Onbeweeglijke
Als je wakker wordt
Armoede troef
Gelukkig worden
De kenner van goed en kwaad
106
106
107
110
111
112
113
115
116
117
118
120
121
122
123
124
125
125
125
127
128
128
131
131
133
134
137
138
139
141
Verwijzingen naar het mysterie

De reis verschijnt in jou
Verstilling
Niet te doen met de doener
Hartstikke gek
Is liefde geheugen?
Geen hoge of lage gedachte
Het verhaal van God en de engel
Zoete pijn
Het verschil tussen interesse en passie
Liefde is Lijden
Omdoen van de bedekking
Er is niet iemand die de eenheid ziet
De aard van het denken
Gelukkig worden
Het gevoel van machteloosheid
Overgave vanuit niemandschap
De mens die niet wakker is leeft omgedraaid
Het offer van het ik
Het Thomas evangelie
143
145
145
147
148
149
152
153
154
155
158
160
162
162
165
166
168
171
172
173
Woord vooraf van Jan van den Oever
Het niet bestaande innerlijk.

Nooit vervuld.
Geen identiteit.
Dit herkennen bevrijdt ons van de doener, de bezitter
van waarheid. Het bevrijdt ons van de zondaar en de
verlosser.
Wat de mens het innerlijk noemt, is het wonderlijke
bewustzijn dat niets anders is dan beschikbaarheid.
Beschikbaarheid voor vreugde, verdriet, wanhoop,
schoonheid, enzovoort. Alles verschijnt als fragment in
die beschikbaarheid. Ook deze woorden zijn slechts
fragmenten die verwijzen.
Herkenning is waar het om draait, want woorden zelf
kunnen - hoe goed ook bedoeld- ook herkenning in
de weg staan.
11
Zo was er eens een man die aan iemand vroeg:

"Hoe kom ik in het concertgebouw?" Waarop de ander
antwoordde: "Oefenen meneer, veel oefenen!"
Voorwoord
Dank Geert en Gerda voor dit mooie boekje.

jan van den Oever
ls kind van een vissersgezin voer Jan van den

Oever geregeld mee op het schip van zijn vader.
Op zee ging hij dan op de punt van het schip liggen,

omdat je daar het best kan voelen hoe de metershoge
golven je op en neer tillen. Voor Jan waren dit ogen

blikken van bijzondere schoonheid, waarbij het leek
alsof hij zelf was verdwenen. Of, zoals hij zelf wel zegt:
"Het was alsof ik oploste in de lucht en in de zee."
Ook maakte hij als jochie soortgelijke dingen mee
als hij na schooltijd in de duinen ging liggen. Terwijl
het zonnetje scheen en hij in een duinpannetje lag ver
dween Jan opnieuw. Hij dacht toen nog dat dergelijke
ervaringen heel gewoon waren en dat iedereen die had.
Pas veel later zou het hem duidelijk worden dar dat
niet zo is.
Toen hij jaren later bij Nisargadatta kwam, noemde
deze leraar hem- vanwege deze ervaringen- 'Goddelijk
getraumatiseerd'. Een mooie omschrijving, want deze
12
13
gebeurtenissen zijn de motor geweest achter zijn zoek

tocht naar de afwezigheid die hij als kind ervaren had.
maar hij heeft niet de neiging om op het podium te

klimmen om de goeroe uit te gaan zitten hangen. Hij
benadrukt juist de gelijkwaardigheid tussen hemzelf
Ik herinner me nog goed hoe ik een aantal jaren
en de bezoekers. Dit verwoordt hij ook wel als volgt:
geleden voor het eerst een satsang van Jan bezocht.
"Wanneer ik niet weet wie er spreekt en jij niet weet
Toentertijd werden die nog bij hem thuis gegeven. Jan
wie er luistert, dan is er volkomen gelijkwaardigheid."
ontving mij hartelijk en we hadden het even over zijn
Jan wil geen positie innemen van iemand die heel
tijd bij Nisargadatta en over Alexander Smit met wie
bijzonder is. Hij geeft zelf ook aan dat hij het nog geen
hij goed bevriend was geweest. Terwijl we aan het
kwartier met zichzelf zou uithouden als hij gekloond
praten waren druppelden langzaam maar zeker de
zou worden. "Dan is het: hij eruit of ik eruit," zegt hij
andere bezoekers binnen. De vrouw van Jan, Ingrid,
met de voor hem zo kenmerkende mengeling van
zorgde intussen voor koffie en thee en er stonden aller
humor en serieusheid.
lei lekkernijen op tafel.
"En bij mijn vrouw en kinderen hoef ik er ook al

helemaal niet mee aan te komen dat ik zo bijzonder
Toen Jan net begonnen was met de satsang zwaaide
ben," heb ik Jan geregeld horen zeggen, "want als ik
de deur open en een klein jochie in pyjama stormde de
dat daar ga doen dan zetten ze me meteen bij het grof
kamer in om zijn pappie nog even snel een dikke
vuil."
knuffel te geven. Het was hartverwarmend en vertede

rend om te zien hoe Jan met zijn zoontje omging en
Jan richt zich het liefst tot de rijpere zoeker die niet
hem welterusten wenste. In de satsang die volgde werd
alleen maar gedreven wordt door interesse, maar juist
ik enorm geraakt door de eenvoud waarmee Jan
ook door passie. Je blijft dan niet langer hangen in
verwees naar Waarheid. Hij deed dit met zoveel be
ideen over hoe het zit, maar je daalt af in de totale
vlogenheid en enthousiasme dat het voor mij smaakte
kwetsbaarheid die je in wezen bent. En hoewel dat
naar meer. Ik werd dan ook een trouwe bezoeker van
soms heel pijnlijk kan zijn, herinnert Jan je er aan dat
de satsangs van Jan.
het in wezen de zoete pijn is die je helpt om Thuis te

komen.
Ik heb me weleens afgevraagd waarom Jan niet be

kender is geworden. Een belangrijke reden hiervoor zal
Goed beschouwd is het heel bijzonder dat Jan al
zijn dat hij nooit zo de behoefte heeft gehad om aan de
meer dan 25 jaar onvermoeibaar spreekt over dat waar
weg te timmeren. Jan mag dan wel een baard hebben,
over je in wezen niets kunt zeggen. Het is een hele
14
15
kunst om mee woorden te verwijzen naar het Onver

woordbare. Je zou ook kunnen zeggen dat Jan hierbij
een soort tolk is die vertolkt wat je in wezen zelf al lang
weet.
Ik hoop uit de grond van mijn hart dat de lezer net
zo geraakt wordt bij het lezen van dit boek als dat ik
geraakt ben bij her uitwerken van de transcripties.
Gerda van der Burg
16
Het verlangen
om te verdwijnen of op te lossen
Mijn leermeester zei weleens: "Jij bent door die ge

beurtenissen op het schip vroeger eigenlijk Goddelijk
getraumatiseerd. In dat licht van wat jij meemaakte
was alles eigenlijk minder."
Nu zou ik niet meer zeggen dat alles minder is, er is
niks meer minder dan DIT. Maar in mijn zoektocht
had ik ook iets van: ik wil verdwijnen, ik wil verdwijnen!
Toen dacht ik ook wel eens: moet ik dan dood of zo!?
Daar heb ik eigenlijk helemaal geen bliksem zin in. Ik
vond het leven best wel lekker. Een harinkje met een
uitje en zo, dacht ik, dat mis ik ook. (de zaal grinnikt)
Ja, nooit meer een harinkje met een uitje eten, dat
vind ik toch lastig. Een bakkie koffie met een appel
puntje missen ... het zijn lullige dingen, maar dat diepe
verlangen om op te lossen, dat moet langzaam je
geliefde worden.
Niet mee kunnen doen
Er zijn mensen die hier altijd al interesse voor hebben

gehad en weet je wat die eigenlijk allemaal hadden? Ze
hadden altijd al een gevoel dat ze wilden verdwijnen,
op wilden lossen. En daar zijn ze eigenlijk altijd een
beetje van geschrokken, want ze hebben altijd een
beetje gedacht dat dat iets sucidaals is. Terwijl dat
helemaal niet zo is. Het is dat innerlijke vermoeden
19
dat er een vrijheid is zonder dat doenerschap. Die be
Hoop op minder boos zijn
hoefte om op te lossen is eigenlijk altijd een spirituele

behoefte geweest en dat zie je wel bij heel veel mensen.
Er is geen andere weg, dan de weg die je nu gaat. Daar
Maar slechts enkelen gaan er zoeken, de meesten niet.
dien je het te zien. Die moordenaar die aan het kruis
Er zijn er maar weinigen die dat besef van verdwijnen
hing naast Jezus, die hing daar heel rottig, maar die zag
om willen zetten in een zoektocht. Dat gevoel van ver
het ook. Met andere woorden: het is te zien op het pad
dwijnen, daar ben je zelfs wel eens van geschrokken.
waar je bent. En we hebben steeds de neiging in die
Misschien vraag je je af: "Ben ik sucidaal of zo?"
zoektocht, om al die karaktertrekjes van ons in dat pad
En dat komt omdat je het nooit hebt kunnen ver
te willen wijzigen, want dan zou het pad beter te zien
talen naar het oplossen van het ik-besef. Je hebt het
zijn. Lulkoek! Helemaal niet waar! Al zou hier de aller
altijd vertaald naar het verdwijnen van het lichaam.
ergste dictator zitten, dan zou ik zijn daden afkeuren,
Dus jezelf voor de trein gooien of zoiets dergelijks. En
maar de boodschap zou precies hetzelfde zijn. Want
dat komt omdat het gevoel van op willen lossen nog
dat wat hij werkelijk is gaat vooraf aan goed en kwaad.
niet in een spirituele context geplaatst werd, maar ver
Het is zo hardnekkig, dat jullie altijd maar aan jezelf
taald werd in een ik kan niet meedoen. Zo van 'ik ben
aan het sleutelen zijn, daar word je gewoon scheef ge
een minkukel, ik doe wel mee, maar eigenlijk ben ik van
stoord van. Je hebt maar zeventig of tachtig jaar, terwijl
plan om mijn ticket terug te geven.'
jullie net doen of je het eeuwige leven hebt om aan
Dat is het standpunt wat iedere zoeker heeft als ie
jezelf te trutten. Zo lang heb je niet eens! En die over
er echt mee bezig is. Je hebt telkens het gevoel 'er is iets
gave komt soms pas een half uur voordat je doodgaat.
mis met me'. Een ander kan dan vier weken dolgelukkig
Dat is toch zonde! Je status quo is hier, mijn karakter
zijn met een droomkeuken en jij denkt na drie dagen,
trekken zijn er ook, vraag het dan maar aan mijn
nou ja, dat is ook maar een deurtje.
vrouw en mijn kinderen ... Er zit hier geen heilige!
Je moet langzaam te horen krijgen dat er niks mis is
Maar mijn besluit was vroeger wel: ik zal het zien op
met je, je moet het herleiden tot de spirituele context.
de manier zoals ik ben! En nooit meer anders! Als ik
Die ontevredenheid is geen ontevredenheid in je
het niet achter de ligusterhaag kan zien, maar alleen
comfort, het is een diep verlangen geweest om op te
onder een palmboom, dan hoeft het voor mij niet
lossen. Een diep verlangen naar overgave, alsof je jezelf
meer. Dat besluit had ik wel.
in de weg staat. Of zoals Bhagwan zei: "Get out of your

own way".
20
21
Je blijft als Arjuna de Bhagavad Gita lezen. Het wordt

hoog gewaardeerd, maar het schiet geen millimeter op.
is eenvoudiger. De weg naar verlichting is een heel een

voudig pad, het pad is niet langer dan het NU. Het is
Want als lord Krishna zegt: "ik ben tijdloos," dan moet
een lullig pad, het is eigenlijk niet eens een pad, het is
je dat kunnen zien. Het maakte mij op een gegeven
een punt.
moment nier meer uit wie die woorden sprak, het

waren mijn woorden. Daarom, het gesprokene komt
Diepe gedachten
wel uit dit lichaam, maar het moet jouw woord worden.
Je doet jezelf vaak zo'n pijn, jaar na jaar na jaar,
B: Ja, je hoort jezelf soms zulke rare dingen zeggen.
door telkens tegen jezelf te zeggen dat je niet goed
Vreselijk gewoon.
bent, dat je niet in orde bent, dat dit niet deugt aan jou
JAN: Ja, als je het op zou schrijven dan ga je zelf de
en dat niet. Kijk maar om je heen dan, wie deugt er
ziekenauto bellen.
wel? Ik ben ze niet tegengekomen, weet je dat? We
B: (Lacht) ja, het is zo raar die taal. Je reproduceert iets
pesten elkaar. Wie volmaakte vrienden zoekt, zal geen
van wat ooit zo is geleerd en wat ingesleten is.
vrienden vinden. We zitten allemaal met die deukjes
JAN: Moet je maar eens de
tv
aanzetten met wat
en die butsjes en die klere karaktertrekjes en er zitten
mensen allemaal zeggen. Dat stelt geen flikker voor
natuurlijk ook mooie kantjes aan. Daar ga je toch ook
hoor, men lult maar wat. En dan hebben ze het over
niet aan zitten sleutelen? ledereen doet cursussen om
diepe gedachten, welke gedachte is nou diep? Een ge
zichzelf zogenaamd te verbeteren. Dat is toch eigenlijk
dachte verschijnt in je, toch? Dus de gedachte 'ik ga
gek h? Mensen hebben soms cursussen nodig om
een kroketje trekken bij de Febo' is net zo diep als de
aardiger te worden. Maar ze hoeven helemaal geen
diepste filosofische gedachte. Er bestaan gewoon geen
cursus te doen om er de klere in te hebben (gelach).
diepe gedachten, maar we worden er wel door gentimi
Dat gaat helemaal vanzelfl Stel je eens voor dat je daar
deerd, of niet soms?
ook een cursus voor moet doen. Dus je mag juist blij
B: Ja, want als je dan denkt aan dat kroketje trekken
zijn dat je er zo nu en dan de neten in hebt. Daar hoef
bij de Febo, dan denk je: dat is veel te simpel.
je geen cursus voor te volgen, daar hoef je niks aan te
JAN: Tuurlijk! Dat is geen diepe gedachte, die is
verbeteren. Heerlijk, dat kost je niks, dat kan je
ondiep, denk je dan. Maar als je het even bekijkt dan
gewoon doen. Je kan op de fiets zitten en denken: ik
denk je: ik word gewoon gentimideerd.
ben spinnijdig, ik heb er de klere in! En dan gaat het

vaak nog regenen ook! Nou, je herkent het toch? Het
22
23
Gelijkwaardigheid
Als ik niet weet wie de spreker is en jij weet niet wie de
identiteitje die het ziet ... en dat is een misvatting.

Nee, het wordt IN JOU gezien. Je zegt dan misschien:
"Jan, maar wie ben ik dan?"
luisteraar is, dan zijn we gelijkwaardig. We zijn niet
Ja, lieve jongen, ik zal mijn stinkende best doen om
gelijk, want de spreker en het lichaam hier zijn anders
het tachtig keer uit te leggen, dat is mijn zaak. Maar ga
dan de luisteraar en het lichaam daar, maar toch zijn
niet ondertussen zeggen: "Ja Jan, maar dan moet ik dit
we volkomen gelijkwaardig. Er is niets hoger in mij. Ik
verbeteren en dat verbeteren." Want als je dat zegt dan
heb jou niet in de hand als jij toch denkt dat ik speciaal
hak ik er op in. Je ziet het zoals je het ziet. Het univer
ben. Daarom is het heel fijn dat ik deze bijeenkomsten
sum verschijnt IN JOU! En dan vraag je je af: ben ik
bij mij thuis doe, want als ik even merk dat jij denkt
dat? Ben ik dat, waar deze kamer in verschijnt?
dat ik speciaal ben, dan laat ik jou even praten met
Ik zal het je nog sterker vertellen, je bent de
mijn vrouw en mijn kinderen, ha ha ha. Daarom is dit
verschijning en dat waar het in verschijnt. Alles!
een prima setting, het kan zo gecorrigeerd worden. Ze
Vol-Ledig! Jullie zijn niet anders! Maar het lijkt net of
kunnen jou even apart nemen en ik weet zeker dat ze
je nog schuchter zegt: "Dat durf ik niet te zeggen."
dar dan zullen doen. Ze kunnen je zo vertellen hoe ik
Maar je moet ruimhartiger zijn, je zit jezelf tekort te
echt ben.
doen. Dar hoef je niet in een volle zaal te zeggen, maar

zeg het dan buiten, zeg het tegen de bomen, schreeuw
het in de wind. Fluister het in de wind, zeg het tegen
De oogopslag van God

JAN: Dus alles- zelfs ongemanifesteerd en gemanifes
het gras, regen de mieren, hier ben ik! Uit het, zing
het, je hoeft het niet eens een stem te geven, zing het
innerlijk.
teerd- is een verschijningsvorm in Dat. Nou, hoe kun

je dan nog gaan zitten hopen op iets war nog spectacu
lairder is? Ik vind dat al heel behoorlijk. Je bent abso
Lichaam - Door of perception
luur tijdloos, maar in die gigantische rijdloosheid ben

je even de oogopslag van God, en dat noemen we
B: Ik hoor jou zeggen dat je die Aanwezigheid bent.
leven. Even, mag je het zien ... wordt het Gezien in
Maar ik kom in de knoei met mijn lichaam.
Jou ... Wat een wonder, h? Wat een wonder! Het
JAN: Ja, wam het wordt vanuit jouw lichaam ervaren.
wordt in Jou gezien! Als je blijft leven met het idee dat
jij degene bent die ziet, dan verklein je jezelf tot een
24
B: Wat is her lichaam dan?

JAN: Het lichaam is the Door of Perception en het
25
lichaam zorgt voor de prikkels in Aanwezigheid, wat
JAN: Het is een wonder, het is een mysterie! Oh, ik
we Leven noemen.
ben altijd zo blij als jullie komen, dan kan ik het er
B: Maar ik voel alles in mijn eigen systeem.
weer over hebben! Ik ben blij dat jullie zoeken, hart
JAN: Ja, in je eigen systeem, iets anders heb je niet.
stikke leuk!! Anders heb ik het hier niet over.
B: Maar je bent toch geen systeem!?
B: Maar Bewustzijn kent zichzelf niet?
JAN: Nee, het systeem verschijnt in jou! Maar je hebt
JAN: Nee, in wezen kent Bewustzijn zichzelf niet.
dat systeem wel nodig om het te beleven, net zoals je
B: En om zich te manifesteren heeft het dus in feite
de vinger nodig hebt om te kunnen voelen.
een menselijk lichaam nodig?
B: Je kijkt niet de ene keer vanuit die persoon en de
JAN: Ja of een gnoe of een giraf of een grasspriet of een
andere keer vanuit die andere persoon.
boom.
JAN: Precies, er is maar n Zien, en wat er gezien

wordt kan alleen maar door dat lichaam gezien worden.
Wel zien, niet leven?
Dus er is maar n Zien waar zelfs dat lichaam in ver

schijnt. Maar wat er gezien wordt, kan alleen maar
gezien worden door middel van dat lichaam. Want als
JAN: Het is alleen maar te zien of niet te zien.
het lichaam vanuit zijn chemische toestand geen prik
Shakespeare zei het al: 'to be or not to be'. 'Zien is Zijn'
kels meer laat zien, dan zijn we in diepe slaap en dan
en 'Zijn is Zien', dat is hetzelfde woord. 'Wakker of
hebben we van de wereld geen weet meer. In India
niet wakker', dat is het. De beleving van Dit, daar is
noemen ze dat de kleine dood.
niets aan toe te voegen. Je bent toch, je bent Aanwezig,
B: Maar je zou kunnen zeggen dat wat je werkelijk
ken je nog iets buiten deze aanwezigheid? Dit is het!
bent, dat is alles, dat kijkt dan - de vraagsteller wijst
Kun jij ook nog ergens een belever van deze belevenis
naar verschillende mensen - vanuit dat lichaam en
vinden?
vanuit dat lichaam... en vanuit dat lichaam.

JAN: Ja precies, dat is wat Bewustzijn is. Het kan
alleen verschijning krijgen door middel van een
De status van het ik
lichaam, en dat lichaam verschijnt ook weer.

B: En je bent allebei, anders krijg je de scheiding. Als je
JAN: Je moet in de gaten krijgen dat als er ergens een
het niet zou zijn, zou je het niet eens kunnen beleven.
innerlijk conflict opsteekt, dat die 'ik' zich laat zien.
Het moet een eenheid zijn.
En daar moet je steeds rustiger in worden. Die 'ik'
B: Het is zo gek.
moet je meer en meer gaan zien als een fragment in je.
26
27
Dus die moet je niet gaan ontkennen, en ook niet met
dat ik is een geestelijk fragment, het is een prachtig ge
een ego gaan vechten, niet wegdoen, dat is allemaal
reedschap! Maar het is nooit je uitgangspunt. Wat is
flauwekul! Dat lukt ook niet, dat is 'ik met ik' vechten.
dan je uitgangspunt? Dat Woordloze! De overgave is er
En dat is zo direct dat je als zoeker dat bijna niet aan
onmiddellijk, als je ziet dat er geen doener is van het
wil nemen. Want je wil van alles en nog wat doen.
spreken. Geen doener van het koffie drinken, geen

doener van de kinderen naar school brengen. Ik kan
Als ik tegen jou zou zeggen: "je moet nu naar Tim
geen seconde per dag vinden waar de doener zit, jullie
boektoe kruipen," dan zou dat ik dat zelfs nog wel
ook niet, maar het enige verschil tussen jou en mij is:
interessant vinden, dan heeft het zogenaamd nut.
je leeft er niet naar!
Maar als ik zeg dat je bij God niet weet wie hier nu
luistert, net zo min als ik niet weet wie hier spreekt,
wat is dan het verschil russen jou en mij? Zal ik het je
Geen doener
zeggen? JE LEEFT ER NIET NAAR! Je leeft niet

naar wat je zelf ziet. Dat is het enige. Want als jij niet
Op de een of andere manier is het zo duidelijk dat je er
ziet wie er luistert, hoe kan je dan status opmaken uit
niet onderuit kan als ik tegen je zeg: "je weet niet wie
die 'ik'? Als die 'ik' eigenlijk iemand is die je niet eens
hier luistert." En als ik tegen je zeg: "je weet wel dat je
benoemen kan als luisteraar, hoe kan je dan status
bent ..." Ja, dat is ook niet te ontkennen. Tegelijkertijd
opmaken eruit? Hoe kan je zeggen: "Ik ben de doener
als je niet weet wie je bent, weet je ook niet dat er een
van het bestaan, ik ben geboren, ik leef, ik sterf." Je
doener in je zit. Het wordt gedaan, zoals we ook zeggen:
mag het in taal wel zeggen, maar het is niet waar. Dus
het regent, het sneeuwt. Je hoort echter niemand
als ik niet weet wie de spreker is, dan geef ik ook geen
zeggen: maar wie doet dat dan? Daarbij hebben we wel
enkel gezag meer aan de doener en dan besteed ik ook
iets van: het sneeuwt. Maar we zeggen niet het Ellent,
geen enkele aandacht meer aan een zekere status.
het Robert, het Jam. Dat is eigenlijk precies hetzelfde
Nou moet je alleen dat belachelijke idee nog kwijt
of denk je nou echt dat we los staan van die sneeuw
dat jij 'het doet'. Want dat 'het doen' is gekomen toen
vlok en van het hele spul? Die atomen die doen precies
jij er al was. Met een jaar of drie, vier, toen deed je al.
hetzelfde. We zijn gewoon geavanceerde zeeanemonen
Stapels blokken heb je verstouwd, pakken luiers heb je
en wij doen alsof er een ikje ergens losstaat van het hele
er doorheen gejaagd. En met een jaar of drie, vier begin
universum die objectief de keuzes zou kunnen maken,
je te beseffen: ik ik ik ik ik ik. Maar je deed allang, dus
dat bestaat gewoon niet!!
die ik is er gekomen toen jij er al was. Niet schrikken,

28
29
En het gekke is dat je er niet onderuit kan dat je het

NU al ziet. Je schenkt meer aandacht aan je twijfel dan
aan je vertrouwen. Dat heb ik zelf altijd heel wonder
lijk gevonden. Ik dacht: hoe is het mogelijk, ik ben
meer aan het trutten met mijn twijfel, dan met datgene
wat ik al zie. Maar ja, daar kan ik geen twee tellen over
nadenken. Over twijfel kan je nog drie dagen zitten
lullen, en hele boeken vol schrijven.
Als ik nu zie dat ik geen doener kan vinden, waarom

zou dan iedere gedachte daarover het zaakje in de war
kunnen sturen? Ik kreeg wel in de gaten dat dat gewoon
niet kan.
Waarom schrik je zo van die mallotige gedachten
die we in ons hoofd hebben? Echt, het denken, daar
zou ik gewoon niet echt op vertrouwen. Het doet zijn
werk, maar het is niet zo dat ik er van onder de indruk
ben. Als ik zo de mensheid bekijk, dan denk ik: nou,
Verzet
JAN: Op een gegeven moment is het verzet gebroken.
Niet door iemand, maar je verzet is gebroken, en je
hebt ook geen verlangen meer om het verzet in stand
te houden. Waarom moet ik me verzetten tegen dat
wat ik NU onmiddellijk zie, namelijk dat ik niet weet
zo zal het in mijn hoofd ook wel zijn. Ik ben er niet

van onder de indruk. Ik zie er ook helemaal geen diep
gang in, alleen maar opportunisme en een beetje over
levingsdrang, een soort krokodillengeheugen wat zijn
werk doet, waar we gewoon een beetje bla bla over
doen. Maar als ik eerlijk ben, stelt het niet veel voor.
En we doen alsof het wl iets voorstelt.
wie ik ben? Als ik Het nu zie, waarom zie ik Het dan

ook niet over een minuut? Je bent Nu. Er is geen ont
snappen aan gewoon. Je denkt steeds dat de rijd er iets
mee van doen heeft, als je het nu ziet. Waarom denk je
dan dat je het niet in het volgende nu ziet. Er is maar
n nu, en nu zie je het. Er is niks anders dan NU. En
NU zie je het! {stilte)
Dat verzet, dat is een verschijning in je. Het is een

verschijning in het nu. Je moet helemaal niet meer schrik
ken van dat verzet. Ik heb de gekste gedachten daarover
gehad. En op een gegeven moment dacht ik: dat zijn soort
Het zal het universum een worst zijn

of jij het ziet
B: Is het de natuur van de mens om Het te zien?
JAN: Ja, om Het te kunnen zien, het is niet een plicht

van het universum om Het te zien. Het zal het univer
sum een worst zijn of er dinosaurussen leven, of
mensen. Als er straks een wereld vol met muggen zit of
een wereld vol met mensen, dat zal het universum echt
een worst zijn. (gelach)
gelijke gedachten als 'ik ga een onsje leverworst kopen.'

30
31
De wereld is zoals jij hem waarneemt
Ons hele wereldbeeld is opgebouwd uit dat wat wij

zien. En dan zit er iemand naast je, die een compleet
Wij denken steeds dat wij iets speciaals zijn, het is echt
ander wereldbeeld heeft. Toen zag ik ook dat dit
niet te geloven. Wat wij als de wereld zien, is ons eigen
bewijst dat je perceptie je wereld is. Ik ervaar dus de
menszijn wat we ervaren. Wij denken dat die wereld is
wereld vanuit menszijn, zoals een mug dat doet vanuit
zoals wij hem voelen, maar ik voel het zo omdat deze
mugzijn, en zoals een mol dat doet en zoals een ander
sensor - Jan klopt op de tafel - het zo voelt. Als er
wezen ergens op een andere planeet het ook doet.
wezens zijn die een andere sensor hebben, dan voelen
Maar is het zo? Ik ervaar het menszijn, ik ben gewoon
die een heel andere wereld. Misschien zijn er wezens in
een chemisch proces belicht door bewustzijn, wat
het heelal, die- als ze op de aarde zouden komen- iets
blijkbaar ook een eigenschap is van het hele gebeuren.
heel anders zouden beleven. Stel je voor dat zij in een

wereld zouden leven waarin ze in de atomen konden
kijken. Wij kunnen dat niet, wij zien alleen maar iets
Niets kan mij vervullen
heel grondstoffelijks. Deze verbinding van atomen die

ik hier voor me zie, die noem ik een tafel. Maar stel
En dan moet je niet denken dat Dat volmaakt is. Er
nou eens voor dat ik een sensor had waarmee ik in de
wordt in het universum helemaal geen stempel op
tafel zou kunnen kijken, hoe zou ik dan de tafel zien?
gezet met: 'U zult volmaakt zijn'. Je doet je best, meer
Ik zou hem niet als een tafel zien, maar als een
niet, maar goed, volmaakt is het niet. Er zit niet ook
complex van atomen die een bepaalde vorm aanne
nog eens een juiste-keuze-mijnheer in. Is het niet waar
men. Dus zoals ik de wereld beschouw, wordt bepaald
wat ik zeg, dat het je ervaring is, dat niets je vervuld
door mijn menszijn.
heeft? Er is niks mis met je, dat is even wennen. Dat
Een vleermuis ervaart de wereld heel anders, met
heb je stiekem wel gedacht. Nou, ga dit maar eens in
zijn echo. Ik heb wel eens aan een blinde vrouw ge
de spirituele wereld bij alle zoekers vertellen, weet je
vraagd: "Hoe ervaar jij nou de wereld?"
wat ze dan doen? Ze lopen allemaal weg. Ik durf het te
Je krijgt dan iets te horen waar je geen chocola van

kan maken. Ik vroeg bijvoorbeeld aan haar: "Hoe
ervaar jij rood?"
zweren, want het vraagt echt een verlangen naar Waar

heid, naar wakker worden, terwijl je het al was.
Ik zocht vroeger ook naar vervulling tot ik in een
"Weet ik niet," antwoordde ze. Daarop vroeg ik
flits in de gaten kreeg- het overviel mij- dat het nooit
aan haar: "Hoe ervaar jij een gezicht? Hoe ervaar jij
kon en dat het een waanidee was. Op de punt van het
ogen? Hoe ervaar jij licht?"
schip had ik ook al gezien dat ik niet vervuld werd
32
33
door de lucht en de zee, maar dat ik er in verdween.
Meer is er niet nodig. Niets kan je vervullen, je vervult
Ik werd helemaal niet vervuld, Ik vervulde het!!
de hele wereld. Iedere Godheid is jouw vervulling, je

bent de grootste ... Jezus, Boeddha, Jan, de tafel, alles
We zijn allemaal zo gek als een deur, want we zitten

iets te doen in dat gedoe, waarbij we denken dat het
is kleiner dan JIJ.

Je vervult alles, je bent het licht der wereld. Er is
doen iets te weeg zal brengen en ons iets zal geven. En
niets buiten jou. En niets kan je vervullen, omdat jij
dat terwijl er niet eens een ontvanger zit, ha ha ha.
vervult. Dan zul je zien dat je vervuld bent. En de ene
Er zit geen ontvanger. Heb je dan niet door dat
keer is dat met een stuk in je kraag en de andere keer
niets je vervult? Het ik-gevoel zegt: niets vervult mij.
met een appelpuntje en de andere keer heb je het zuur
Dat ik-gevoel zit tot de dood toe te zeggen: "Ik ben zo
en de andere keer ...
ongelukkig, want niets vervult mij." Totdat je ziet dat
Het maakt niet uit, alles IS.
er nooit iemand gezeten heeft die vervuld zou kunnen
Er is geen feest dat mij vervuld heeft, er is geen ver
worden, h h. Nee, natuurlijk vervult helemaal niets
jaardag die mij vervuld heeft, niets, er is geen cadeau
mij. Er zit helemaal niet iemand, die op een dag zegt:
dat mij vervuld heeft. Dat betekent niet dat ik niet blij
het leven heeft mij vervuld. Welnee, er zit helemaal
kan zijn, ik kan blij zijn, maar vervulling is iets anders.
niet iemand. De hele tijd is het zo dat het gedaan

wordt en als je dat ziet dan ben je eindelijk bevrijd van
dat terrorisme, dat je iets uit het leven moet halen.
Niet weten wie ik ben,

maar
wel weten dat ik ben
Niets brengt mij nog aan het twijfelen, niets, omdat

ik de wereld ben. Ik ben de wereld, er is helemaal niks
B: Jan, wat heeft jou heel erg geholpen op jouw weg?
buiten mij. Jullie zijn precies hetzelfde.
JAN: Vertrouwen in wat ik zelf zag, ik had alles gehoord
Ik heb vroeger eens een rare droom gehad, waarbij
en op een gegeven moment had ik iets van: nu is de
ik in die droom iets had van: dit moet onderzocht
maat vol. Als ik weet dat ik niet weet wat tijd is, verlang
worden. In die droom kwam Nisargadatta naar me toe
ik innerlijk niet ergens meer naar en nou ga ik echt
en die zei: "Als de pan met rijst gaar is, hoef je niet elke
kijken. Als ik niet weet wie ik ben dan zal ik in de
korrel te proeven hoor, n is genoeg." (stilte)
gaten krijgen dat die doener een praktisch fenomeen
Het gaat erom: durf je erop te vertrouwen als je er
is, maar ik niets weet. Ik weigerde om iedere status van
een geproefd hebt. Of denk je dat de pan je gaat ver
binnen op me te nemen. Ik doe het nooit meer, dat
vullen? Of is die ene genoeg om wakker te worden?
was een daad, een reminder, om zo maar eens te
34
35
zeggen. Nou dat kan niet zomaar, het is alsof je jezelf
hebben ze gedaan in het Boeddhisme, dat heeft de
bezweert h. Maar het pinpointe me wel op iets wat
mens geen donder gebracht, niets! Het Christendom
ik wist. Ik kon diep van binnen eindelijk eens zeggen:
ook niet, het Jodendom niet, allemaal regels waarbij ze
ik weet niet wie ik ben. Waar is de gevangene als ik niet
allemaal zeggen hoe je moet ritselen.
eens weet wie die klootzak van een gevangene is. Ik zie
hem niet eens zitten, dacht ik vanachter de tralies.
Vroedvrouw
Ik weet niet wat tijd is, ik weet niet hoe oud ik ben, ik
weet eigenlijk maar een ding: dat ik ben.
Je moet niet meer willen leven met je eigen leugentje.

En het moet je verteld worden dat het een leugen is, je
Ritselen
denkt vooralsnog dat het iets echts is. Nisargadatta zei

wel eens: "Ik ben als een vroedvrouw die jouw tweede
De wereld barst van de complete gekte. Ze slaan elkaar
geboorte helpt plaatsvinden en als je geboren bent dan
de hersens in voor een gedachte en we doen het onszelf
hoef ik er niet meer te zijn, je neemt de vroedvrouw
ook aan. Daarom is de natuur soms zo mooi, dat je
niet in huis."
even opgaat in dat geheel. Want terwijl de bladeren
"Maar," voegde hij er aan toe: "Het is onontbeer
ritselen roept het elke dag: "Kom dan, kom dan, ritsel
lijk, iemand moet zeggen dat het een leugen is waar je
mee.
mee leeft. Je bent verknocht aan je leugen en je moet
"
"Ja," zeg je dan, "maar ik heb nog van alles te doen.
het zat zijn. Daarom is satsang voor mij 'zat-zang' of
Ik heb een gezin en ik heb kinderen, ik kan niet zoals
zat-song' en niet dat spirituele 'aaaahhhh satsang', daar
jij ...
heb ik helemaal niks mee.
"
(Zuchtend): Oh, wanneer dan wel? Wanneer ritsel

je dan? Je kan duidelijk tegen de boom zeggen: "Ja hoor
eens, ik ritsel anders dan jij jongen, want ik heb nog
Geen parels voor de zwijnen
een paar kinderen waarmee ik loop te ritselen en een

huis en van alles en nog wat. Jij kan lekker ritselen, ik
Dit onderricht vraagt een bepaalde gevoeligheid van
ritsel op mijn manier, ga niet zeggen hoe ik moet
de zoeker. Je kan uitleggen wat je wil, als het niet in de
ritselen."
juiste aarde valt, dan ontkiemt het niet. Parels voor de
Ik vind het leuk en lief dat je zegt: ritsel mee, maar
zwijnen is het dan en in iedere religie wordt dat verteld
ga me niet zeggen hoe, dat zal ik dus nooit doen. Dat
hoor, dat er een zekere rijpheid moet zijn. Waar die
36
37
nou vandaan komt, weten we niet, maar die is er. In
Het vleesgeworden woord
ieder geval scheelt het als je wat ouder wordt, dan raak
je de valse hoop kwijt.
De calculator is weg, dat is wat mij betreft nou verlich

ting of zelfrealisatie. Leven naar die innerlijke wijsheid
die er in het begin alleen zat als inzicht. Want ik kom
Geen status
natuurlijk ook uit die tijd- de jaren zeventig- waarbij

alle wc's vol hingen met inzichten. Je dacht dan: daar
Ik kan hier geen status uit opmaken, en het wonderlijke
heb ik even werk aan. Maar het kwam ook niet verder
is dat er enthousiasme kwam toen ik dit in de gaten
dan de deur. (gelach) Die inzichten die hebben gewoon
kreeg en het levend werd. Ik voelde me niet langer
geen bliksem geholpen. Het woord werd geen vlees,
gehinderd door een buffer, die steeds zit te denken:
het moet verinnerlijken. En dat vond ik ook met het
oh, maar wat vinden ze van me en hoe kom ik over?
inzicht dat ik geen identiteit kon bezitten. Ik had dit
Die calculator was er niet meer. Die plus of min en al
inzicht al heel snel, maar om dat levend te maken dat
dat gedoe, daar ben je de hele dag mee bezig. Die viel
vond ik een klus. Hoe doe ik dat? Dat vroeg ik wel
weg, dus er was weer verwondering en ontroering en
duizend keer, hoe dan? En het werd me geduldig uit
enthousiasme uit wat ... nou zeg het maar... je kan
gelegd.Tot ik iets had van: ja, maar wacht even, ik ver
zeggen uit de Bron. Maar laat me nou niet vertellen
trouw gewoon nog steeds niet op dat wat ik zie. Er
over de bron, want ik weet niet wie of wat de Bron is.
werd mij ook gezegd: "Nou, vindt dat niet zo gek, want
Ik Ben het, vr iedere naam, vr iedere interpretatie
iedere eik is begonnen als een twijgje. Je moet tenslotte
Ben Ik Dit spreken wordt gedaan omdat de prikkel er
ergens beginnen."
is, en het gebeurt in enthousiasme, het heeft mijn hele

hart en ik kan er geen status uit opmaken.
Zelfrealisatie is totale kwetsbaarheid

Het is een bevrijding om geen status te hebben, om
weg te gaan hier zonder te denken, kijk mij dit eens
JAN: Het denken zelf - dat moet je gewoon in de
gedaan hebben. Dat is ballast.
gaten krijgen- is niet in staat om je wezen te verduide

lijken. Het denken heeft altijd een negatief startpunt,
daarom loop je vast in je spiritualiteit. Er is niks mis
met jullie, jullie zijn niet gek: Het kan niet anders! Het
denken zegt: follow me, we komen er wel, even
38
39
doordouwen nog, het juiste boekje, de juiste guru, de

juiste meditatie.
B: Jan, hoe ziet leven naar die wijsheid er dan uit?
JAN: Nou, hond uitlaten, pasta opzetten, aardappelen

schillen, gezin grootbrengen, druk hoor. Heel de dag
bezig, maar het stelt geen bliksem voor. Het is heel ge
woontjes, maar we hebben het hartstikke druk. Zelfs
die meest verheven mensen waren de hele dag bezig
om hun mondje te vullen en soms konden ze een
beetje patserig niks doen, maar ik zag al heel gauw dat
er twintig omheen liepen die zich heel de dag uit de
naad liepen voor die ene persoon. Maar als je een gezin
hebt, dan gaat dat feestje niet op. (gelach). Het leven is
zo banaal, zo direct, met alles erop en eraan. En totaal
kwetsbaar! Want, omdat hier geen doener zit en er ook
geen maakbaarheid van het leven bestaat, is er totale
kwetsbaarheid. Dus als je aan mij vraagt wat zelf
realisatie is, dan antwoord ik: 'Totale kwetsbaarheid."
Nou, als ze het goed snappen dan loopt de zaal voor
driekwart leeg, want dat wil je niet. Want je wil zoeken
naar onkwetsbaarheid, dat is het! Je wil ergens iets
vinden, een soort verlichting waardoor je het leven
aankan. Maar zelfs al vinden we nu het meest verheven
systeem, dan nog zal ik tegen je zeggen, we weten niet
of we hier over tien minuten nog levend zitten. Dat is
de werkelijkheid.
De suggestie dat we langer zijn dan het nu

Als het te pijnlijk wordt, ga dan alsjeblieft even de
natuur in. Kijk weer naar de wolken, kijk naar een
klaproos, kijk naar de sneeuwklokjes. Als je dat niet
meer ziet, dan donder je schoonheid weg en dan is het
treurig. Je mag kritiek hebben, maar blijf alsjeblieft
schoonheid zien. Anders wordt het cynisme, en dat is
dodelijk. Maar die kwetsbaarheid die is eigenlijk zo
vrij, zo mooi. Het is ontdaan van een houding. Het is
dat je leven kan- met alles erop en eraan- vanuit die
totale kwetsbaarheid- wam dat was de werkelijkheid
al h. In je zoektocht naar onkwetsbaarheid, zit je nu
met iemand die je naar die kwetsbaarheid wil hebben.
Ja sorry! Maar wat moet ik anders dan? Een flutver
haaltje hier ophangen? Een beetje stoere onkwetsbaar
heid, dat zou niet kloppen. Het is zoals het is, het leven
is zo direct, zo puur! We leven steeds in dat moment,
steeds in dat moment. De gedachte van het verleden
en het idee van de toekomst doen ons suggereren dat
we langer zijn dan het nu. Het is niet meer dan een ge
dachte. Maar omdat het ik zegt:
nou, het lijkt net ofje
langer bent, lijk je sterker te zijn dan het kwetsbare nu,

voel je? Vanuit dat ego, dat ik-gevoel, lijk je steviger te
zijn dan het volkomen kwetsbare nu. Omdat het ik-ge
voel zegt: "Ja, maar ik was er daarnet nog en ik zal er
straks ook nog zijn."
En dat opgeven, dat maakt je bang, wam ik vraag
je vanuit die langere ik-vorm terug te gaan naar
dat scheppende Nu, wat niet een schepper in zich
40
41
herbergt, want iedere schepper suggereert al langer te
B: Kun je wat specifieker zijn over wat dat offer dan in
zijn dan het nu.
het dagelijkse leven is?

JAN: Het offer van het dagelijks leven is het verzet, de
doener, niets meer en niets minder. Het doorzien van
Het offer van liefde
de doener en het levend laten worden van de doener,

dat is waar de angel zit, want daar zit nou net steeds die
Liefde vraagt een offer, en dat voel je in het dagelijks
calculator.
leven al. Zelfs in die bijbel staan prachtige dingen, daar
B: Maar je zegt dat het genade is, er is niet een iemand
refereren ze ook naar de angst die een offer kan op
die de keuze kan maken om wel of niet naar die wijs
roepen. Abraham was een man die wandelde met God
heid te leven?
en op een dag vraagt God aan hem om op een berg een
JAN: Nee, dat klopt, maar je moet je er wel voor in
offer te brengen, voor God en dus voor liefde. En nou
dienst stellen. Het is in tune komen. Ik zeg weleens:
komt het h, God is clever. Hij weet waar onze zwak
''Als je wil gaan slapen dan moet je niet met je stoel op
heden zitten. Hij zegt niet tegen Abraham: "Ik vraag
een drukke A4 gaan zitten." Voordat je gaat slapen
jou als offer."
moet je wel iets doen, pyjamaatje aantrekken, licht
Nee, hij ging een stapje verder, hij wilde het diepste
uitdoen, dus er wordt wel iets gedaan daarvoor. Maar
offer hebben. Hij zei: "Ik wil je zoon, je moet je zoon
op het moment van in slaap vallen is de doener weg.
offeren."
Maar als de doener er nog zit, dan lig je om vijf uur
En God deed er ook nog eens een schepje boven op
nog te trappelen in je bedje. Dus er is iets te doen om
door tegen Abraham te zeggen dat hij het zelf moest
het moment van niet doen te doen plaats vinden en
doen. Het is een metafoor, het is zo'n indringend
dat vraagt toewijding. En dat mis ik tegenwoordig.
verhaal. Als een dergelijk offer gebracht moet worden,
Toewijding in spiritualiteit. Men denkt maar dat men
wat in wezen voor de liefde is, dan zal je zien dat je
het met die doenerigheid kan fiksen. Al duizenden
toch met je hakken in het zand gaat staan. Want
jaren zijn mensen met toewijding tot die genade
Abraham had niet al te moeilijk gedaan als hij zichzelf
gekomen, niet door die doenerigheid. Maar na Freud
op had op moeten offeren. Maar met zijn zoon werd
zijn we allemaal gek geworden, duizenden mensen
het al heel wat anders, dat zou ik me voor kunnen
hebben zich voor Freud hier mee bezig gehouden,
stellen. Mijn kind of ik? Ik heb geen tijd nodig om
zonder in die psychologie te peuren, zonder iets te
daar over na te denken.
hebben van: mijn denken moet in harmonie zijn. Die

hebben zulke woorden nooit gebruikt.
42
43
Alles verschijnt in Mij
Nisargadatta zei wel eens tegen mensen: "je kan het

Zijn' noemen, maar je kan het ook 'DAT noemen.
Ramana Maharashi zei: "Er is maar n ding wat je na
IAmTHAT."
moet gaan: wie ben ik?''

Dat is hetzelfde als wat ik zeg. Maar als je dat bij
Er kan geen hogere verschijning zijn, het hoogste of
het begin gelijk zegt, dan is dat voor veel mensen te
het laagste zijn in terpretaties in 'Mij'. Daar hoef je je
weinig, omdat ze het alleen maar gaan herhalen: wie
dus innerlijk nooit meer zorgen om te maken. Je bent
ben ik? Wie ben ik? Wie ben ik?
de zangstem van God, je bent de oogopslag van God.
En als ze er dan niet uitkwamen dan stuurde hij ze

naar Nisargadatta. Want die zat er de hele dag over te
Je bent de 'Mij' die een stem heeft gekregen of wat zich

laat zien in lichamen. Prachtig!
lullen. Ja, als je bij Ramana komt en je krijgt alleen

maar te horen wie ben ik? wie ben ik? dan wordt dat een
mantra. Het heeft de diepte van een placemat, want
Sponzen
het geeft geen verdieping. 'Mij' moet dieper worden,

'Mij' moet iets worden van een koude rilling. Je moet
Als je van interesse op dit gebied over gaat naar passie
naar buiten gaan kijken en zien dat dat uitspansel ver
kom je eerst in een stukje niemandsland terecht. Want
schijnt in 'Mij'. Je moet gaan vermoeden dat je je altijd
de in teressante-kant was heel leuk. Je neemt alle kennis
veel te klein hebt gewaand. Dit wordt geen overmoed,
op tot het een beetje vervuld raakt, maar dan is er nog
geen grootheidswaan, integendeel, het wordt verwon
geen sprake van passie. Weet je wat er dan gebeurt?
dering. Je kan niet anders dan verwonderd raken als je
Dan komt spiritualiteit je de neus uit. Je krijgt er een
ziet dat het hele uitspansel in 'Mij' verschijnt. Deze
weerstand tegen, maar je kan het tegelijkertijd ook niet
kamer verschijnt in 'Mij' en 'Mij' is dus groter dan deze
laten. Het is aan de ene kant een weerzin en aan de
kamer. Jan verschijnt in 'Mij: En ik kan in die 'Mij'
andere kant blijft het branden, dat is de overgang van
niet die grens zien. Van alles wat er in verschijnt, kan
in teresse naar passie. Want die passie is een heel ander
ik de grens zien, maar van dat waar het in verschijnt,
gebied. Dat is een gebied waarin je niet meer iets
kan ik de grens niet zien, mooi h? Dat is ook dat
binnen haalt, maar waarin het verzinkt, waar het
stukje in jullie wat nooit ouder is geworden. Er is iets
inkeert en dat is een heel ander gebied. Het gebied van
in jullie wat nooit met tijd te maken heeft gehad. Dat
de passie - van de liefde - is heel broos en kwetsbaar,
is de eerste glimp van 'Mij', die eigenlijk bewust is ge
maar tegelijkerrijd ook heel stevig. In dit overgangsge
worden. Het tijdloze, niet ouder wordende Zijn'.
bied heeft de zoeker het moeilijk, maar als hij eenmaal
44
45
in het gebied van de passie zit, dan vindt het zijn weg
Ook al is het verschrikkelijk wat je voelt, zoals tobben,
getje wel. In de interessekant is het helemaal het werk
onzekerheid, dit en dat, ziektes, de hele reutemeteut,
van de zoeker, in het gebied van de passie is het werk
dan ga je niet zitten lachen als je ziek bent, je gaat niet
eigenlijk van degene die de overdracht doet. De zoeker
achterlijk worden. Het verschijnt in jou. Je leeft dus
is dan aan het sponzen. Een spons doet niks, die is er
eigenlijk niet als doener, je reist ook niet; de reis ver
gewoon en dan komt het water. Die spons is niet bezig
schijnt in jou.
om het water binnen te halen, die is aan het sponzen

tot ie vol is en dan zijn het water en de spons n
Toewijding is stille liefde
geworden. Dat is zo'n wonder, als mensen dan aan die

spons vragen wat hij aan het doen is, dan zegt-ie:
"Ik weet niet wat ik aan het doen ben, geen idee waar
Ik heb zitten mediteren met Amerikaanse mensen in
ik zit."
India en die kregen dan een mantra, en die mantra was
Dus take it easy but take it.
Hari Aum. Dat ging steeds sneller en sneller, en het
werd geen Hari Aum maar hurry home, hurry home.

Je moet bij jezelf in alle rust kunnen zien: Blijkbaar
(gelach)
is het niet doordrenkt in mijn leven, zonder beschuldi
Het is het tijdperk van instant enlightenment, dat
ging. Een spons zit zichzelf toch ook niet te beschuldi
moet van hupsikidee. Dat werkt niet zo, het vraagt al
gen, dat-ie halfvol is? Zo moet je jezelf ook zien, je
duizenden jaren om liefde en toewijding, liefde voor
moet de hele verdachtmaking eraf halen. Dan wordt
God, liefde voor overgave.
het heel leuk, spiritualiteit, dit ga je met je meedragen,
Verlichting of realisatie moet nu echt op een

gewone manier gebracht worden, met toewijding en
dit sponzen.
met passie, maar het moet nu eindelijk eens gebracht

worden zonder al die poeha.
Alles is kleiner dan jij

Als dit je hart steelt, neem het dan met je mee, die
Als je je verkleining ziet, ben je in de grootsheid. Als je
boodschap. Laat me je dan in je leven wakker geschud
hier een hartje voor hebt en je ziet je verldeining, dan
hebben, een beetje. Als dat mijn werk kan zijn, nou
zie je gelijk ook je grootsheid. Als je je verkleining ziet,
dan is het al te gek gewoon, weet je dat? Dan kan je het
wordt dat gezien door iets wat groter is, dat ben je dus.
meedragen op jouw manier. Toewijding is een stille
Alles wat je ziet, voelt en ervaart is kleiner dan Jij.
liefde.
46
47
Jouw wijsheid
gigantische voordeel war je hebt in je zoektocht zo

weg, voor de wijsheid uit een boekje. Terwijl jij al weet
B: Wat is de functie van het lezen van spirituele
dar je eigenlijk in de tijd nooit iets hebt kunnen doen
boeken?
en toch Ben je. Daar kan geen boekje tegenop, dat is
JAN: Geen enkele, tenzij je ze gebruikt als katalysator.
Eigen Wijs.
Als je ze gebruikt, omdat je denkt dat jouw weg niet in
B: Jan, lees jij nog wel eens spirituele boeken?
orde is, is het vuilnis. Als jij dus denkt dat die andere
JAN: Ik lees nooit spirituele boeken meer, die lees ik
weg een betere weg is, dan is het vuilnis. Dan is het
nooit meer. Als iemand mij vraagt hoe dat kan, dan
nog te min om er een makreelvel in te stoppen. En dat
geef ik ze wel eens het volgende voorbeeld - ik hoop
weet je, spiritualiteit is een diamant, maar het kan ook
dat je het begrijpt. Als je heel erg lekker hebt zitten
een verschrikkelijk iets zijn wat je benauwd. Het meet
eten, dan ga je de menukaart niet meer zitten lezen.
je een houding aan, je gaat twijfelen over iets waar he
Dat is nou eenmaal zo. Ik hoef geen dik boek te lezen
lemaal niet over getwijfeld hoeft te worden. Je bent
over het tijdloze wat ik ben. Ben jij ouder geworden?
nog altijd dat kind wat die ballon krijgt, je bent nooit
Welk boek moet je nog lezen daarover? Het is jouw
ouder geworden. Waarom neem je in je zoektocht niet
wijsheid, maar als het jouw wijsheid vertroebelt, dan is
dat als uitgangspunt wat je al weet, zonder dat je het in
het slecht. Mijn oude leraar zei wel eens: ''Als je mij bij
een boek hoeft te lezen!? Ik ben de hele wereld over
de laatste deur nog tegenkomt ...
kilt me. "
gegaan en ik heb aan allerlei mensen gevraagd of ze
Nou, ik zal dat niet zo gauw zeggen, want je hebt er
ouder zijn geworden. Ik vroeg dat aan mensen die nog
altijd van die halve garen bij die doen het nog ook
nooit iets hadden gehoord over spiritualiteit, want als
(bezoekers lachen).
je het aan een zoeker vraagt dan krijg je het jargon van
Hij bedoelde eigenlijk zoiets als: dan sta ik nog
de zoeker te horen. Nee, dat moesten mensen zijn die
steeds in de weg. Dat vond ik heel fair. Het is hetzelf
eigenlijk niets wisten en die zeiden: "Ja inderdaad, ik
de als wat Boeddha zei tegen zijn zwager, die al zijn
ben nooit ouder geworden." Toen wist ik dat dit de
leven lang een trouwe discipel was geweest. Toen
sleutel is voor spiritualiteit. Er is namelijk al iets in je
Boeddha op sterven lag werd hij niet bij hem geroe
wat zonder boeken al
dat je niet ouder bent ge
pen, omdat hij niet bij de 'inner ei rele' hoorde. En dat
weet
worden en dat je tijdloos bent. Als je tijdloos bent, dan
was echt een tragedie voor die zwager. Hij huilde en
betekent dat dat je al weet hebt van het gebied wat
tegen anderen zei hij: "Nou ben ik mijn hele leven
voor tijd zit, dus voor de interpretatie, want tijd is inter
erbij geweest en ik zie her niet. Hoe is het toch moge
pretatie. Dus als je hier niet oplet dan doe je her
lijk? Wat doe ik toch fout!?"
48
49
De volgende dag ging hij naar Boeddha en zei:
De kikker en de schorpioen
"Meester, wat is er met mij aan de hand? Ik zie het

niet. Hoe komt dat toch? Wat weerhoudt mij nou om
dit te zien? Toen zei Boeddha: "Ik ben degene die jou
weerhoudt, je bent te toegewijd aan mij, je houdt
teveel van mij en daardoor ben je jezelf vergeten."
Dat is toch heel teder eigenlijk. Toen zei Boeddha:
"Als ik gestorven ben, dan zal je het zien." Het verhaal
gaat dat het ook zo gebeurde, hij vergat zijn eigen weg.
Hij zag dat als Boeddha over het tijdloze sprak dat hij
dan als een Arjuna bleef zitten! Het moesten zijn
woorden zijn.
Ken je dat verhaal van de schorpioen en de kikker? Je

moet het zien zoals je bent. De schorpioen wilde de
rivier oversteken en hij ziet de kikker een stukje verder
zitten en hij denkt: ik kan niet zwemmen, ik moet aan
de kikker vragen of ik op zijn rug mag zitten en over
mag steken. Dus hij zegt: "Kikker, mag ik op jouw rug
de rivier over steken?"
"Ja," zegt de kikker, "ik ben niet helemaal gek, jij
bent een schorpioen, jij steekt me."
"Nee," zegt de schorpioen, "denk nou even na, als
ik jou steek als we oversteken dan verdrink jij, maar ik
Volgelingen
De zoektocht en de overdracht van iemand die hierover
spreekt, is een liefdesrelatie, het is nooit een manier
om je te bedonderstralen of een volgeling van je te
maken. Dat is iets wat ik nooit wil, want volgelingen
zijn geestelijke luiaards. (gelach)
toch ook!"
Ja, dacht de kikker, daar zit wat in natuurlijk. Dus
ok, de schorpioen op zijn rug, zwemmen, halverwege
steekt die schorpioen de kikker. Die zegt: "Wat doe je
nou?"
Zegt die schorpioen: "Ik kon het niet laten!"
Dat is wat wij zijn, we veranderen geen fluit, echt
waar.
Toen ik K.rishnarnurti ontmoette zei ik tegen hem:

"U moppert dat u geen volgelingen wilt, maar in uw
hele verhaal zit u wel honderd keer te zeggen: "Do you

follow me?" (gelach)
Nou, daar kon hij dan zelf ook wel een beetje om
lachen.
Het land van de bovendanen

Jouw wezen is ruim genoeg om dat proces te laten
gebeuren. Dat is prachtig. En dan zie je eigenlijk dat
de thuiskomst in dat Mij van een gigantische groots
heid is. Het is een soort koninkrijk en dat is geen arro
gantie van het ik. Het is alsof je keizer was van een
50
51
klein klote landje en dat je plotseling eigenaar bent

geworden van een grenzeloos gebied. Je hebt geen
onderdanen, er is maar n Daan, de bovendaan. Dat
ben je geworden en iedereen is bovendaan. Het is
eigenlijk een heel raar land van bovendanen.
die ik kunnen we boeken vol schrijven, maar over dat

wat ik wezenlijk ben, niet, dat is Onbevlekt! Het zit
hier en het is zo zuiver als glas. Want alles verschijnt er
in. Dat nu, dat gegeven, dat kan je niet worden, dat Is
er al!
Mijn oude leermeester zei weleens: "I am a diamond
Geen prikbord
Het 'ik' is het geestelijk gereedschap om je werk te
doen. Maar je innerlijke wijsheid is - en dat weet je al
- dat je eigenlijk niks over jezelf kan zeggen. Ik vraag
me dan op den duur af: waarom leef je daar dan niet
naar? Waarom leef je nou niet met dat gebied als uit
cutter."
Of soms zei hij: "Ik ben een diamant poetser, er
moet een beetje modder af."
De overdracht is eigenlijk om het licht in het huis
te ontsteken. Het is er al, het niemandsland, het stille
huis, voor het woord, onbevlekt, het Is er al, Tijdloos.
gangspunt waarin je woordeloos over jezelf bent? Ik

durf je dit te zeggen: complexen verdwijnen als sneeuw
Beschikbaarheid
voor de zon. Want die hebben geen houvast, er is geen

prikbord waar iets op zit van: kijk mij dit eens doen.
JAN: Je merkt als je naar binnen kijkt dat er iets in je

is wat zich niet druk maakt, wat IS. Maar je zou graag
Onbevlekt
Dat Mij is iets wat geen grens kent, wat tijdloos is, daar
moet je stil mee bezig zijn. Dat is je Huis, dat is je
wezen. Dat is die onbevlektheid die ook in de bijbel
staat. Maria was niet alleen onbevlekt, JIJ BENT DAT
OOK! Hier zitten allemaal onbevlekte mensen, totaal
onbevlekt, er zit geen krasje op hen, geen krasje! Op
hun doen en laten wel. We kunnen boeken over dat
stel hier schrijven, vol met krasjes, ik voorop! Dus over
52
willen dat dat op een dag zegt: het is voor mekaar. Dat
zou mooi zijn h!?
Maar dan zou het weer iets zijn wat een mening
heeft, snap je. Dus je wacht dan op iets wat je nooit zal
krijgen.
Dus jouw wezen, IS. En daar verschijnt alles in. En
jouw wezen maakt geen onderscheid. Jouw wezen is
bereid om verdriet te ondergaan, blijdschap te onder
gaan. Om te zien, of om blind te worden, om geboren
te worden en te sterven. Jouw wezen is gewoon puur. ..
nou, die heeft gewoon geen enkel beletsel. En dat IS Wat!!
53
Dat hier dus iets is wat geen enkel beletsel opwerpt,

voor wat dan ook ... (stilte)
En dat is zoiets fenomenaals. Zodra je je daar een
beetje meer mee bezig gaat houden, dan voel je gewoon
dat dat een gigantische beschikbaarheid is. Dat je ook
niet kan zeggen: "Nou, spiritueel ben ik nou zo ge
groeid dat ik goed tegen verdriet kan."
Dat soort slap gelul kan je gewoon niet meer
zeggen.Want je gaat je dan zitten bemoeien met wat er
verschijnt. Als er verdriet verschijnt, IS er verdriet, wat
krijgen we nou!? En als er een marmot in Groningen
doodgaat die ik niet ken, heb ik geen verdriet of denk
je dat ik daar ook over ga zitten janken, omdat ik het
Al ben of zo, weet je wel? Doe even normaal joh. Dat
is de waarheid, dat is gewoon zoals het is, maar als je d e
marmot kent, dan is het een andere zaak natuurlijk,
dan gaat het meer voor je spelen.
een dag zegt: "Ja, men zegt wel dar ik Ben, maar ik wil
mezelf toch vinden."
Dus stel dat het oog de wereld ingaat om zichzelf te
zoeken. Nou, dan komt er iemand die zegt: "Maar dat
ik verschijnt in jou, dat is niet het oog."
"Ja ja ..." zeg je dan.
En op een dag zegt iemand tegen hem: "Je zal het
nooit vinden, maar kijk nou eens goed- omdatje ziet,
ben je!"
Ja, dat is in eerste instantie voor het oog niet
genoeg, want die zegt: "Ja, dat is wel waar," maar die
heeft toch nog die drang om iets te vinden.
Op een dag zal dat oog hoogstwaarschijnlijk
zeggen: "Ja, de vraag is opgelost. Ik heb mezelf nooit
kunnen zien, maar omdat ik zie ben ik. Ik ben, en daar
verschijnt alles in. Ook als ik niet zie, dan zie ik ook.
Ik zie mezelf niet meer als iets wat ik moet vinden,
want Ik Ben."
Omdat je Ziet, ben je

JAN: Het is net als met het oog, je kijkt naar iets, laten
we zeggen dar je relevisie kijkt. Het oog zelf maakt
geen onderscheid, het oog zelf ziet vreselijke beelden of
leuke dingen. Het is de interpretatie die zegt: "Verdomme,
ik zet hem uit," of: "h, ik wil nog eens kijken."
Maar het oog zelf is dus beschikbaarheid, is be
schikbaar. Darzelfde geldt voor jouw wezen. Maar als
het oog zichzelf zou gaan zoeken, als het oog nou op
54
Nou, dat is stapsgewijs waar de zoeker heen gaat,

naar dat vertrouwen dat-ie IS waar geen antwoord
meer genoeg zal zijn. En vertrouwen dat je bent, dat
klinkt op den duur ook zelfs gek, want hoe moet ik
nog vertrouwen dat ik ben, als ik het niet vertrouw,
ben ik er ook. Maar om dat te bedenken, moet ik er al
zijn. Stel je voor dat ik twijfel aan mezelf, maar om te
twijfelen moet ik er al zijn. Dus niets helpt om dat wat
je wezenlijk bent re vinden. Er is vertrouwen, en op
den duur is vertrouwen niet meer nodig, je
Bent.
En
55
dan ben je eigenlijk teruggegaan naar een gebied wat
gek verlangen zijn om te verdwijnen, dat is heel zot.
voor de interpretatie is. Zelfs voor Zijn, ben je dus al.
En dat verlangen om te verdwijnen en toch te zijn, dat

moet zichzelf op de een of andere manier ontmoeten.
Je moet die rijkdom niet prijs willen geven. Dat is het!
Passie
Zodra je gaat merken dat je thuis komt in het gebied

wat vr iedere interpretatie zit, dan wil je het op den
JAN: Er zijn twee dingen nodig om hier mee bezig te
duur eigenlijk niet meer kwijt en dat is de leidraad. Je
zijn: je moet verliefd worden op het onderwerp en een
voelt het als een verlies wanneer- als het ware- dat
stukje passie krijgen. Als dat er niet is, tja dan is her
weer uit het leven weg is. Dan voel je het als een verlies,
een techniek die je drie weken doet, net zoals afvallen,
terwijl je misschien koninkrijken binnen kan halen,
waarbij je op een gegeven moment zegt: "Nou, ik ga
maar het is een verlies. Dus al die koninkrijken die zou
drie ballen gehakt naar binnen zitten werken."
je wel willen opgeven voor Dat.
Dat is helemaal niet erg, want het is logisch dat dat

gebeurt. Maar als er passie voor is, dan draag je het wel
Kijk, je moet het zo zien: stel nou voor dat er in mij
steeds mee, dan is het geen plicht. Waar de liefde ver
iets opkomt wat zegt: "Nou Jan, kijk mij dit eens ge
dwenen is, dat is in een relatie ook zo, dan krijg je
weldig doen."
alleen maar plichten. Dan is de liefde weg.
Dan ga je voelen dat dat een verlies is, terwijl je

eerst vanuit dat ego zou denken
wouw. Die heeft die
kick daarvan, snap je? En ik zal je zeggen dat dat op
Het verlangen
om
te verdwijnen
den duur pijn wordt. Dus
die kick van het ik wordtpijn
voorje wezen. En dan kost het je geen moeite meer, die

Al duizenden jaren zijn mensen bezig met hun ver
kick van het ik wordt een pijn voor het wezen. Je wilt
innerlijking. Ze zijn er echt op hun manier passievol mee
dus thuis blijven, je wil eigenlijk van binnen niet meer
bezig gegaan en niet van jaaa ... Oan zakt flink onderuit)
bezig zijn met 'dat je het doet'.
Ik heb die mensen ook allemaal meegemaakt, die
De mooiste overdracht is eigenlijk wanneer jij
een beetje spiritueel zaten te doen, zo van: "Ja, existence
sponst en ik me geen moment bezig hoeft te houden
is taking care." Met andere woorden: ik doe maar niks.
met ik en jij, als dat helemaal weg is. Dan is het mooi,
Nou het kan mij niet schelen dat je niks doet, maar
dan zijn we eigenlijk EEN in de overdracht. Een enkele
dan komt er geen klap van terecht. Want er is dan geen
keer komt dat voor, dan loopt het eigenlijk zo in elkaar
verlangen om te verdwijnen ... Er moet ook een soort
over. Dus er komt op een gegeven moment een moment
56
57
in je leven waarbij het pijnlijk gaat voelen dat je niet
daar komt lijden in voor en verdriet en daar krijgen we
thuis bent om het maar eens zo te zeggen.
allemaal mee te maken en je blijft je afvragen: "Waarom

ik? Waarom bij mij?" Alsof dat niet in dienst staat van
jouw Zijn. Ik snap wel dat het ene leuker is dan het
Kijken met oude ogen
andere, maar het universum staat niet in dienst van

iemand. Dat is het punt: het IS er! Leef er mee vanuit
Je kijkt nog steeds met oude ogen naar jezelf. Ik wil
dat wat er Is! En blijf niet zeggen dat het niet in dienst
hebben dat je met de frisse ogen van dat jongetje of dat
staat van iemand die gelukkig wil worden. Daar is het
meisje kijkt. Er is een mooi verhaal van Moela Nasroe
universum niet mee bezig, weet je dat? Het interesseert
din. Hij had een ezel en hij liep met dat ezeltje van het
het universum geen draad.
ene dorpje naar het andere. Als hij dan de grens over
stak, dan zaten de zadeltassen van de ezel helemaal vol.
Bij de douane vonden ze dat erg verdacht en dus werd
Over de zogenaamde vrije wil
er iedere keer in die zadeltassen gekeken, maar het

enige wat ze daarbij vonden was zand. Tja, om nou
JAN: De keuze om vandaag geen brood te stelen is te
iemand in de woestijn te verbieden om zand te vervoe
genwoordig helemaal geen rare keuze, maar in een tijd
ren, laat staan hem daarvoor te arresteren, dat doe je
van honger krijg je toch een heel ander idee.
natuurlijk niet. Dat ging jaren zo door en Moela werd
B: Je zou extreem kunnen zeggen: "Je kan niet eens een
steeds rijker. Ze begrepen er geen bal van, en op een
verkeerde keuze maken!?"
dag hoefde hij niet meer met dat ezeltje de grens over.
JAN: "Nee, eigenlijk kan je geen verkeerde keuze
Zijn huisje was dik in orde en zijn tuintje stond er leuk
maken, omdat die beoordelaar deel is van de soep die
bij. Hij had het helemaal voor elkaar. Toen zei n van
de keuze maakt. Je hebt nog nooit een verkeerde keuze
de douanebeambten: "We komen naar je toe als
gemaakt. Daarom zeg ik ook altijd: je hebt nooit wat
douane en we zullen je niet meer straffen, maar wil je
gemist, vanuit Dit gezien ben je onschuldig. In de
ons nou eindelijk eens verrellen wat je in die tassen
maatschappij hebben we een vorm moeten vinden,
smokkelde."
waarbij er een sanctie plaatsvindt als je vanuit je achter
Toen zei hij: "Ik smokkelde geen zand, ik smokkel

de ezels." (gelach)
lijkheid stomme gewelddadige keuzes maakt. De apen

club doet dat ook en de hondenclub ook en we zijn er
Maar hij wist dus dat mensen met oude ogen
deel van. Dus we moeten niet de ogen sluiten en daarbij
keken. Zo kijk je ook naar je weg, naar je bestaan, en
spiritueel een beetje achterlijk gaan zitten doen. Maar
58
59
in wezen kunnen we geen objectieve positie innemen
die dat filmden op die grote vlakte in Kenia, die wisten
en dat is zo'n bevrijding als je dat voelt. Je hebt jezelf
niet wat ze zagen. En die leeuwin ging lopen en dat
zo geterroriseerd met al die zogenaamde ideen van je
hertje ging mee en op een gegeven moment verdedig
dat je eventueel de juiste keuzes zou kunnen maken,
de ze ook dat jonge beest. Maar het probeerde steeds te
dat is nogal wat. Dus je zou het gewoon veel meer be
zogen, maar die leeuwin had geen melk. Dus het werd
vrijdend moeten zien, en weten dat je geen objectieve
zwakker en zwakker en het ging liggen. En die leeuwin
keuze kan maken, maar wel naar beste weten kunt
die ging er ook bij liggen en een aantal dagen hebben
handelen.
ze zo bij elkaar gelegen. Op een gegeven moment was

het beestje dood en toen zag je die leeuwin op een
gegeven moment weggaan. Wat een wonderlijke
Bewustzijn heeft geen voorkeur
speling. Maar je hoort niet een stem uit de hemel van:

"Dat is me nu toch ook wat."
Bewustzijn heeft geen voorkeuren, dat is een moeilijk

begrip. Bewustzijn was er ook aan de poort van de gas
Wij vinden het heel bijzonder, maar voor de natuur
kamer, en dat is toch onvoorstelbaar h? Maar je moet
blijkt dus het meest gekke mogelijk te zijn. Bewustzijn
kunnen zien dat het gemanifesteerde in bewustzijn een
zelf maakt zich gewoonweg niet druk of ik er ben of
bepaalde functie heeft. Het universum maakt het niks
dat ik er niet ben.
uit of de wereld vandaag of morgen ontploft. De verste

ster gaat niet plotseling denken: verdomme, de aarde is
De gevangenis is leeg
weg. Dat kunnen we toch wel aannemen, h? De

natuur heeft gewoon geen enkel oordeel erover. Goed
en kwaad bestaan eigenlijk niet, dat stoppen wij erin,
B: Ik heb na tien jaar luisteren wel een aardig beeld van
omdat het van nut is om te kunnen overleven.
het verhaal, maar om het met overtuiging te kunnen

brengen ...
De natuur zelf zie je niet bibberen als er iets heel

raars gebeurt. Ik zag laatst op de
tv
een leeuwin die
JAN: Maar waarom doe je het niet?

B: Omdat ik niet die overtuiging heb, denk ik.
zich in het wild had ontfermd over een pasgeboren
JAN: Dat denk je gewoon. Wat hindert je? Twijfel?
hertje. De moeder van dat hertje was weg en dat hertje
B: Ik denk ook dat je redelijk overtuigd moet zijn.
dat was bij die leeuwin gaan liggen. En die leeuwin
JAN: Nee, dat denk je. Je hebt hoofdpijn en je weet
vrat het niet op, die ging het likken. Nou, die mensen
dat je hoofdpijn hebt, en iemand gaat op den duur
60
61
tegen je zeggen: waarom zeg je niet dat je hoofdpijn
JAN: Dus iedere interpretatie die gedacht wordt ver
hebt. Wat hindert je? Twijfel?
schijnt in dat Zijn, want dat is er eerst. Om te kunnen
(andere B): Mag ik het zo vragen: wat denk jij dat Jan
interpreteren moet je er al zijn. Zou je dat buiten
heeft, wat jij niet hebt?
kunnen zeggen?
JAN: (enthousiast) Ja, goeie vraag!!
B:Ja eh ja ... eh ...
B: Nou,
JAN: Waarom zeg je dat niet dan?
jij hebt toch een soort ervaring gehad in je
jeugd die ging dieper dan ik gehad heb.
B: Ja, ik zoek er een nut in. Wat heeft het voor nut om
JAN: Ja, maar dat was een verwijzing, een verwijzing
dit te weten?
naar dit moment. Anders zou ik toch in een heel andere
JAN: Dat heeft ook geen nut. Bewustzijn heeft gewoon
staat zijn. Ik zit hier nu gewoon een bakkie te doen en
niet dat nut in zich. Waarheid maakt zich er niet druk
met jullie te lullen. Dus dat was een verwijzing naar DIT.
over of het al dan niet nut heeft. Dat iets nut zou
B: Ja, maar ik denk toch dat het mij zou helpen ...
hebben is interpretatie van waarheid.
JAN: Ja, maar dan zou het een verwijzing zijn naar het
Jij denkt nog altijd dat er eerst iets moet gebeuren
moment wat ik toen beleefde en wat ik je wil duidelijk
voor DIT. En ik blijf steeds maar zeggen: "Iedere ge
maken is dat het een verwijzing was naar DIT. En dat
beurtenis gebeurt pas als jij er al bent." Dus dar er zijn,
wil je niet!! (lachend)
is veel groter dan de gebeurtenis die er in plaatsvindt,
Je hoort liever iets als: nou kijk joh, daar kwam ik
toch? Dus welke spirituele gebeurtenis er ook gaat
zo van de grond en ik bewoog me astraal en zo, maar
plaatsvinden, het is altijd kleiner dan het
het is me later helemaal duidelijk geworden ...
waar verlang je naar, waar is je zoektocht naar? Naar
Jij wil het toch liever hebben over dat stukje van toen.
er
zijn? Dus
iets kleins wat in je verschijnt of de verzinking in dat
B: Nee, waar het mij om gaat is waar jij de overtuiging
Zijn? Het is toch wel belangrijk dat je weet wat je zoekt.
vandaan haalt om het zo te presenteren?
B: Ik voel me meer opgesloten in het Zijn, dan - hoe
JAN: Niet door wat er toen gebeurde, dat waren ver
vreemd dat ook mag klinken - in vreugde het Zijn te
wijzingen. Dat deed me verlangen naar iets, wat ik
leven.
vermoedde of wat ik ergens in me had. Ik wist dat er
JAN: Waarom zou je in vreugde moeten leven, als
iets was. Het gekke is dat ik niet kan twijfelen aan dat
waarheid zich er niet druk om maakt of je nou blij
NU, aan Dit, aan Aanwezigheid. Neem nou dat 'er zijn'.
bent of niet? De gevangenis is leeg. Maar je hebt gen
Daar kan je niet aan twijfelen, want om te twijfelen
vesteerd in je gevangenschap, dus je vertikt het om te
moet je er al zijn. Zou je dat zo buiten kunnen zeggen?
zeggen dat de gevangenis leeg is. Er zit een investering
B:Ja.
in gevangenschap.
62
63
B: (aarzelend) Ja.
niet aan jou ligt dat het een battlefield is, maar zodra
JAN: Vanuit die gevangenschap moet je van alles gaan
iemand zegt "het is een gewone wei," dan zeg je: "jeetje,
doen:
heb je cursussen gedaan spijltjes doorzagen,
het is wel een saaie trutten wei hoor.Waar is mijn zwaard?"
tunnels graven en eh, zaagjes in cakejes smokkelen. En
Je bent zo verknocht aan je gevangenschap, verknocht
dan komt er iemand die zegt: "De gevangenis is leeg."
aan je lijden. En iemand gaat gewoon zeggen: het stelt
Wat gebeurt er dan?
helemaal niks voor, je hele verzet, er zit niemand. Geen
Stel nou dat de gevangenis leeg is en jij hebt zoveel
gevangene, geen gevangenis, ook nog. We gaan nog
genvesteerd in je gevangenschap, in je bevrijding. Je
een stukje verder. Want anders denk je nog: ja, in een
hebt genvesteerd in je bevrijding. En nou zegt er
hoekje van die gevangenis kan ik dus nog wel zitten.
iemand dat heeft allemaal helemaal geen nut, want er
Geen gevangenis, dus iedere investering in ontsnappen
was niemand gevangen. Wat zegt het denken dan? Het
zal je niet redden. En dat weer je, wanneer je je inves
denken gaat zeggen: "Ja, maar ik geloof het pas
teringen doet, dan is dat een geestelijke beweging naar
wanneer ik toch uit mijn cel breek."
een doel toe. Zal het denken- wat niet anders kan dan
Je hebt genvesteerd in je gevangenschap, in je be
naar een doel toe denken - op een dag een bevredigen
vrijding. Je hebt genvesteerd, en ik haal je investering
de conclusie kunnen trekken uit een gebeurtenis waar
weg. Dat is het gewoon. Ik neem je speeltje af, ik haal
door het hem rust zal brengen? Her faillissement van
het doel uit je leven weg, ik neem je hoop weg en maak
het denken dar kan ik niet bewerkstelligen, ik wil het
je leven saai. Oan slaat met zijn vuist op tafel) Het
je ook niet afnemen. Ik wil je verleiden om naar een
komt er nu op aan!
gebied te gaan waarbij de kracht om jezelf re willen be
Je hebt geen hoop meer, ik neem je speeltje af en je
vrijden zwakker wordt. Ik was vroeger ook ontzettend
leven wordt saai...!
krachtig in mijn poging om mezelf te bevrijden, daar
B: Is dat verzet dan eigenlijk niet wat het leven zwaar
deed ik alles voor. Mijn verweer was ook krachtig,
maakt?
want ik investeerde in die bevrijding. Daar was ik met
JAN: Ja, zwaar maakt, maar je denkt ook machtig
heel mijn hart mee bezig, tot ik in de gaten kreeg dat
interessant. Je strijd is gewoon machtig interessant. Ik
dat helemaal geen flikker hielp. Als ik er alleen maar
heb eens iemand gehad die zei: ja Jan, maar dat leven
oppervlakkig mee bezig was geweest, dan was het niet
is toch een batdefield.
zo'n ramp geweest. Bij iemand weggaan waar je geen
Ik zei: ja, maar dat komt omdat jij iedere ochtend de

wei in komt met dat zwaard en die helm op, dan is het
een batdefield. En je blijft maar steeds zeggen dat het
64
fluit om geeft, dat is niet zo'n punt joh, maar waar je

nachten van ligt te huilen, dat is heel wat anders.
Waar je in genvesteerd hebt, daar zit je hart ook,
65
daar zit je passie ook. En om dat los te laten, dat is niet
zoals kundalini's en chakrs die opengingen. Als ik dat
makkelijk, dat kan je niet zomaar loslaten, dat moet als
dan aanhoorde dan dacht ik soms: ik heb alleen maar
het ware ondermijnd worden. Daar moeten tunnels
trek in een harinkje met een uitje. Dat stond toch in
gegraven worden, een mollengang. Want je bent het
schril contrast met waar die mensen het over hadden.
niet van plan, want het is krachtig. En ik moest het op
Maar dan dacht ik: dat harinkje is toch wel heel aards.
den duur bij mezelf zien, ik bleek het wel veertig keer
En als
gehoord te hebben, maar dat waren alleen maar ver
jou heen?? Dan dacht ik: tja ...
wijzingen. Die mensen namen mij ook niks kwalijk
B: Een verlicht harinkje (gelach)
ze
dan aan mij vroegen: "Wat gaat er dan door
dat ik het nog niet zag. Dat neem ik jou ook nooit
kwalijk, maar ik weet dat het zo werkt.
Het denken als verkeerd gereedschap

Als je lang aan het zoeken bent, dan heb je genves
teerd in je gevangenschap. Als er dan iemand komt die
JAN: Het denken zal altijd zeggen: "Ja, maar dit maakt
tegen jou zegt: "de gevangenis is Leeg", dan wil je daar
het net niet duidelijk."
niet aan. Je geeft dat gebied niet prijs, het is je faillisse
Het denken kan niet anders dan die zin te zeggen.
ment, het faillissement van je kapstokje, van je rare
Terwijl het ook nog zegt: "Volg mij maar hoor, want ik
identiteitsgedrag, geef dat maar eens op, dat daar
ben heel integer bezig met het echte antwoord."
niemand zit, je kan het ook niet eens zomaar opgeven.
Het denken is niet kwaadaardig, integendeel. Maar
En aan de ene kant lokt het je, omdat het refereert aan
het is het gereedschap wat verkeerd is op dit punt. En
waarmee je zoektocht eigenlijk begon, namelijk het
ja, als je alles in dat gereedschap genvesteerd hebt, dan
verlangen om op te lossen. En ik heb het over het op
is het niet makkelijk, wam je denkt: ja, maar wat heb
lossen van die gestalte, dus het moet je raken, maar te
ik dan?
gelijkertijd sta je met je hakken in het zand.
Je hebt namelijk niet iets, je hebt niet iets, het is

eigenlijk een verlies, een ontkrachten, ontwapend ben
je, je bent eigenlijk moedeloos, machteloos. Het is ei
Een verlicht harinkje
genlijk een verloren zaak, je interesse is weg, je kan er
JAN: Alles wat ik vroeger meemaakte was een verwij
je je nog tegen, maar dat komt absoluut! En dat is de
zing naar DIT, wat ik nu zeg, hier, nu. Ik heb naast
overgang naar iets waarvan je weet: dat had ik nooit
mensen gezeten die van alles hadden meegemaakt,
met dat denken kunnen bereiken. Er is een soort staat,
niks mee. Dus dar punt gaat het bereiken. Daar verzet
66
67
die niet te maken heeft met goed of slecht voelen, maar
gaan zitten kwasten. Alles verschijnt in jou, maar je
waar dit soort antwoorden totaal niet meer bevredi
moet niet jezelf weer die doener maken. Je bent onbe
gend zullen zijn, want dat zijn fragmenten in je.
vlekt, waarom zou je jezelf weer bevlekken terwijl. je

onbevlekt bent? Er zit geen schrammetje op jullie,
B: Je had het erover dat de aard van het denken is dat
niets, helemaal niets, geen krasje! Je bent totaal onbe
het nooit goed is. Is dan de aard van het Zijn tevreden
vlekt, je bent die reinheid zelve. Ja, dat kan je bijna
heid? Zou je dat zo kunnen zeggen?
niet geloven, toch is het zo. Al die andere dingen zijn
JAN: Nee, de aard van het Zijn is Zijn zonder concept!
verschijningen in jou, jij bent die totale onbevlektheid.
En nou mag jij jouw concept van tevredenheid daarin
Daarom is een complex gewoon belachelijk. Als je
plaatsen. Ik heb dus niets te vertellen over de concep
eenmaal ziet dat alles in mij verschijnt, hoe kan ik dan
ten die voor jou daarin zijn. Dus als jij zegt dat er voor
nog een complex hebben, minderwaardigheidscom
jou in dat Zijn tevredenheid is, dan zeg ik yes. Maar ik
plex of meerderwaardigheid complex, dat is toch alleen
blijf tegen je zeggen: "Zijn we het er over eens dat het
maar te gek voor woorden. Mij kan toch geen complex
een concept is in het Zijn?"
hebben.
B: Het is een toestand?

JAN: Juist! Het Zijn zelf heeft geen concepten, dat is
zo stil, het is je wezen. Hoe druk je ook bent, je wezen
is stilte.
Of het nou gaat om geen negatief of een positief

gevoel, je zit in gevangenschap, voel je?
Uiteindelijk zeg ik dat het gemakkelijker is om de
negatieve kant te verliezen dan de positieve. Want die
positieve kant is nog vele malen aantrekkelijker en die
Het gaat niet om goed of slecht voelen
geef je niet gauw prijs. Dat is de reden waarom men

zegt dat het lijden eerder bevrijding brengt, dan dat
B: We geven constant een oordeel over; dit is goed en
de rijkdom dat doet. Daarom zei Jezus tegen de rijke
dat is niet goed, dit is prettig en dat is niet prettig, dit
jongeling: "Het is gemakkelijker voor een kameel om
is leuk en dat is niet leuk en eigenlijk moet je dat
door het oog van een naald te gaan, dan voor een rijke
achterwege laten?
om het koninkrijk van God binnen te gaan." En daar
JAN: Nou, dat gaat natuurlijk niet in het dagelijks
mee doelde hij op de bevrijding en dat moet wel goed
leven, daar moet je dat blijven doen.
uitgelegd worden. Het ging niet om zijn rijkdom, om
Maar voor die Mij geldt dat wel ja. Je moet thuis
zijn poen, maar om zijn goede gevoel. Dat opgeven, is
blijven, je moet Mij schoon houden, je moet er niet op
niet gemakkelijk. Het gebied van het goede gevoel
68
69
moet ook verlaten worden en dat is niet makkelijk.

Want daar zegt de zoeker: "Ik ben toch goed op weg!?"
Het lijkt alsof hij heel goed op weg is naar de be
een worsteling van interesse, vragen, antwoorden en

op den duur kan je geen vraag meer stellen. "Wat nu?"
zou je bijna tegen me zeggen. "Wat nu nog, Jan?"
vrijding, want het voelt toch goed!? En de leermeester
Dan zou ik zeggen: "Rustig maar, rustig maar
zegt: "Maar het gaat er niet om of je je goed voelt of
jongen, rustig maar. Tijd zal geen rol meer spelen in
slecht voelt."
dit onderzoek, het is de liefde voor het onderzoek."
Dat is bijna niet te snappen in je zoektocht, je
Dan is de tijd weggevallen. Maar het is soms zo
denkt dat iemand je gewoon zit te pesten. Maar die
kwetsbaar, zo ongrijpbaar, het is gebeurd zonder dat je
iemand blijft halsstarrig zeggen: "Het heeft er niets
er erg in hebt.
mee te maken of je je goed voelt of slecht voelt."

En als je je slecht voelt, wil hij je wel helpen, maar
hij blijft ondertussen zeggen dat het er geen bliksem
mee te maken heeft. En het is niet altijd even makke

lijk om dat te zeggen.
B: Ik bemerk in mezelf een verzet als ik naar jou luister.
Kan je daar iets over zeggen?

JAN: Weet je waar dat verzet vandaan komt? Het is
Etiketten verhangen
kwetsbaarheid, daar verzet je je eigenlijk tegen. Daar

schrik je een beetje van terug. Ik deinsde vroeger ook
Met iedere verdieping denk je weer het gevonden te
terug toen ik zag, dat er dan in wezen- als je werkelijk
hebben. Wat je in wezen doet, is etiketten verhangen
je innerlijk terugtrekt naar het niemandsland wat je je
van de Gereformeerde naar the new age, van de new
in meditatie eigen maakt- eigenlijk totale kwetsbaar
age weer naar dit ... het is etiketten verhangen.
heid is. En dat is overgave en daar deinsde ik eigenlijk

voor terug. Dat vond ik als het ware een sprong in het
diepe, waarbij ik dacht: tering, waar houdt dit op!?
Zo ongrijpbaar
Dus in je zoektocht lijkt het erop dat je naar minder

kwetsbaarheid toe wil, terwijl het juist net andersom
Op den duur zijn we niet meer bezig met een discus
is. En daar verzet je je een beetje tegen, terwijl de wer
sie, maar met een love affair. We houden van iets wat
kelijkheid zo is dat wij namelijk niet weten of we hier
bijna onbespreekbaar is, maar wat ons hart raakt en
over tien minuten nog levend zitten.
dan wordt het moeiteloos. In het begin niet, dan is het

70
Dat weten we niet. We kunnen van alles krijgen.

71
Dus de werkelijkheid is dat er een totale kwetsbaarheid
is die eigenlijk niet verder gaat dan het nu. We kunnen

van alles bedenken voor het volgende moment, maar
niets is zeker. Dus de werkelijkheid, de waarheid is
totale kwetsbaarheid. Je denken zegt iets anders, het
denken zegt: nou, dat valt wel mee. Maar de werkelijk
heid is dat je er niets over kan zeggen. Dus de werke
lijkheid is totale kwetsbaarheid, maar om daar nou in
nerlijk je huis van te maken, dat is toch nog een tikje
teveel gevraagd, want dan lijkt het net alsof je je een
beetje aan de wereld overgeeft en iets hebt van: nou,
doe maar wat met me. Maar dat is niet wat ik bedoel.
Maar je weet ook niet hoe je met die kwetsbaarheid
om moet gaan. In meditatie zie je gewoon dat je wezen
voor iedere interpretatie zit. En alles wat er verschijnt
is tijdelijk, dat is die kwetsbaarheid. Alles wat er ver
schijnt, is totale kwetsbaarheid. Het lijkt heel wat,
onze spraak, ons lichaam, onze energie, maar het stelt
geen bliksem voor hoor. Het is heel kwetsbaar.
Iemand kan leven en twee tellen later overlijden, en
dan zie je dat het gewoon weg is. Een kind kan sprin
gen, maar van het een op het andere moment kan dat
veranderen. Ik bedoel maar, iedere onbenul kan een
kind als het ware doden, terwijl het heel wat energie
vergt om het tien te laten worden. En kijk eens naar
een boom bijvoorbeeld, hoeveel energie heeft-ie niet
nodig om groot te worden en je kan hem zo maar om
hakken. Die totale kwetsbaarheid is eigenlijk onze
status quo. En met je intelligentie zeg je ja, maar om
het echt te zijn ... daar deins je voor terug, toch?
72
Toen Nisargadatta's vrouw stierf moest hij huilen.

Sommige zoekers zeiden: "Dat die man nog huilt."
Waarom zou die man niet mogen huilen om het
sterven van zijn vrouw? Moet je zo kil en koud worden
dat je gaat zitten aumen als je vrouw of je kind iets
overkomt? Als ik dat doe, als er bij mij thuis iets derge
lijks gebeurt, wil je me dan onmiddellijk een ontzet
tende schop voor mijn reet geven en wakker maken?
Want dan ben ik ver heen.
Dit is wat ons iedere dag weer overkomt, die totale
kwetsbaarheid en in die totale kwetsbaarheid zit geen
ik! Die is niet te ontdekken en naar die wijsheid leef je
niet, daar zit het spirituele trauma. Je leven lang. Je
leeft niet naar die wijsheid, dat doet de hele mensheid
niet. Je hoeft het journaal maar aan te zetten, ze slaan
elkaar de hersenen in voor de meest belachelijke inter
pretaties. We doen dat vanuit het geloof in die identi
teit. Wij hebben de waarheid, hun niet en daar zullen
wij voor vechten ook. Nou, ga je gang, maar het is van
een stuitende domheid. Het is een geloof in een iden
titeit, in die ik, in die doener. Het is ik en de wereld.
Ze zeiden wel eens tegen Nisargadatta: "Ja, maar
die helderheid die zie je toch wel vlak voordat je dood
gaat."
En dan zei die ouwe en dat vond ik heel mooi:
"Daar heb je toch geen klote aan."
73
Hij was een man naar mijn hart. Dan dacht ik:
Ja natuurlijk heb je daar geen klote aan, want voor het
zelfde geld spuiten ze je nog plat ook het laatste
halfuur. Wat heb je daar nou aan? Dit is het toch, als
we het hier kunnen zien, als die buffer wegvalt! Mijn
oude vader was altijd schipper geweest en dan moest
ie zich laten gelden, maar hij kon ook heel teder zijn.
En toen-ie ouder werd, werd-ie steeds kwetsbaarder en
als ik hem dan omhelsde, dan omhelsde ik een breek
bare man. En ik herinner me nog goed dat - toen hij
een hersenbloeding had gehad- ik hem in mijn armen
hield en hem droeg van het ene bed naar het andere
Stel je eens voor dat op een dag God aan komt

zeilen, hoe machtig hij dan ook is, hij is kleiner dan
war wij als bron, als wezen zijn, want hij verschijnt in
jou. Er is niets wat jou overtreft. Niets! De goden ook
niet. Je kent maar n toestand, namelijk dat je de on
metelijke beschikbaarheid bent voor alles wat er in ver
schijnt. Verdriet, vreugde, verwarring, wanhoop blijd
schap, verandering. En daarbij zeggen wij: "ik word
oud", maar dat is een concept. Het enige wat er gebeurt
is dat er verandering plaatsvindt in mij. En die veran
dering noem ik ouder worden, maar het is maar een
concept.
bed. En dat is raar h? Dan is de cirkel weer rond. En
Als je wakker wordt zeg je: "ik droomde." Maar er
die ouwe, die legde zijn hoofd op mijn schouder. Dat
is geen ik die is gaan dromen, de droom is een ver
deed hij niet toen hij nog schipper was, later wel. Hij
gaf toe aan de kwetsbaarheid, dat was heel mooi.
schijningsvorm die zich lier zien, en met wakker

worden is de waaktoestand de verschijningsvorm
Ouder worden is heel vaak lelijk, weet je dat, weet je
die zich laat zien. En jij bent het onveranderlijke in al
waarom? Omdat er ergens iets opgehouden wordt, dat
die toestanden. Als uitgangspunt, als bron. Dat hele
is heel raar. Maar als je die kwetsbaarheid ziet als

iemand ouder wordt, dan smelt je hart.
idee van die ik komt ook als poepen op 's ochtends.

En daarmee ook de hele reutemeteut die er aan vast zit.
En in die verschijningsvorm zit een fragment wat zegt:
"ik ben wakker geworden," en die claimt her gebeuren,
Beschikbaarheid
die claimt het hele spel. En die zegt ook: "ik ben
geboren, ik word ouder, ik dit, ik dat, ik zus, ik zo ... "
Het is alsof het oog zichzelf niet kan zien, maar dat
hij net zolang probeert te zoeken totdat hij zichzelf als
een iets ziet. Ja en dat iets wat hij ziet, dat is ie per
Op zoek naar iets wat je al weet
definitie niet, dat is een fragmentje. Daarom zeiden ze

vroeger ook: "Zelfs de goden zijn kleiner dan de
.
zteners."
74
Wat je in wezen bent, is een mysterie. Wat zijn we

nou? Wat is dar waar 'ik' in verschijnt? Wat ben ik
75
nou? Er is een stemmetje in jou wat altijd geweten
"ja, ik zou toch wel rebel willen zijn." Ja, je bent het of
heeft: ik ben niet ouder geworden. Dat is iets in je wat
je bent het niet. (gelach)
niets met tijd te maken heeft gehad. Het lijkt dan net
Als ik in mijn rebelsheid de geneugten van de
alsof dat waar het in verschijnt zelf ook een stemmetje
kudde mee wil pakken, dan kan dat niet! Ik ben een
kan hebben, weet je dat? Dat is het mooie, daarom ga
misfit van binnen, halleluja! Dat is niet aan me te zien
je zoeken. Als dat er niet zou zijn, ga je niet zoeken. Je
in het dagelijks leven, ik breng mijn kindertjes naar
gaat namelijk iets zoeken wat je kent. Je gaat toch ook
school, ik leid een heel saai leven. En tegelijkertijd
geen bos sleutels zoeken die je niet hebt. Dan moet je
heeft het feit dat er niks gebeurt niets te maken met
echt aan de pillen, als je dat gaat doen. Je gaat dus iets
mijn rebelsheid!
zoeken wat je kent, je gaat dus iets zoeken waarvan je
Ik hoorde vroeger wel dat je dit moest doen of dat
ergens intutief weet: ik ben iets kwijt. Als kind had je
moest doen om jezelf tegen te komen en te vinden.
dat nog, maar dat sneeuwt onder.
Toen dacht ik: dit wordt alleen maar een brij, voor je
Ook het hele idee van sterven, is in wezen alleen
het weet ben ik helemaal gek geworden. Ik moet
maar gebaseerd op een ik-besef. Want je kent de dood
gewoon stil kijken, rust in de tent. En ik wist dat ik dat
helemaal niet. De dood is een levend iets, de dood is er
wat ik wezenlijk ben eigenlijk nooit prijs wilde geven,
alleen maar als je nog leeft. Je kent alleen maar een ver
voor niks niet. Sommige mensen gaan zoeken en die
anderende verschijning.
bewegen zich buiten de kudde, de rest niet. Je kan

toeteren wat je wil, die gaan gewoon lekker verder, gras
etend, en mekaar de hersens inslaand, of weet ik wat ze
Je rebelsheid koesteren
doen. Ze hebben allerlei hobby's en die creren de

schijnveiligheid van niet-rebelsheid. Jullie hebben er
Weet je wat je grootste schat is? Je rebelsheid, die geef
nooit, nooit in gepast. Dat is de enige kracht die er toe
je niet prijs. Die heeft namelijk niks met de persoon of
geleid heeft dat je bent gaan zoeken. Daardoor ben je
met uiterlijk gedoe te maken. Dat is zo'n vlammetje.
een misfit, denk niet dat het niet zo is.
Maar die rebelsheid heeft mij ook heel veel dingen niet
Een rebel is eigenlijk dit: die is in staat om veertig
gegeven, die ik wel had gekregen als ik deel van de
jaar lang iets heel routinematigs te doen. Je zou het
kudde was geweest en mee had geblaat. Ik heb niets
niet zeggen, maar de rebel weet: als ik het morgen in
tegen de kudde, ik zeg niet dat dat minderwaardig is.
mijn kop krijg om het zat te zijn, dan donder ik het
Ik zeg alleen: nee, het zit anders. Kijk, de kudde kan
ook meteen weg! Dan doe ik toch iets anders en dat
ook niet gaan zitten tutten (met een hoog stemmetje):
weet hij als geen ander.
76
77
Dat weten maakt hem of haar rustig. Daardoor kan
dingen nooit binnengehaald kunnen worden. Als je
je heel lang dingen doen die saai zijn. Omdat je van
dat ziet, dan krijg je vrede met die rebelsheid, waarvan
binnen niet verbonden bent, met dat wat je doet. Je
de maatschappij in eerste instantie zegt: "Jij bent een
bent van binnen de rebel, want anders zou je altijd een
minkukel, je bent vreemd, je bent anders, je past niet
spectaculair leven moeten leiden. De rebel hoeft geen
goed, je bent een misfit." Je moet de rebelsheid koeste
spectaculair leven te leiden, juist vaak niet. Daar ziet
ren, het is juist de schoonheid. Er is nog nooit n
hij helemaal het nut niet van in, de kudde doet soms
zoeker geweest, die geen rebel was. Als je die rebelsheid
hele spectaculaire dingen, waar de rebel eigenlijk geen
niet in je hebt, forget it, vergeet die hele zoektocht. Ga
flikker aan vindt. Of heel snel zat is, je moet dat in de
met de kudde mee, blaat je een ongeluk, haal alles van
gaten krijgen. Je moet er niet mee in strijd zijn.
de kudde binnen. Ze vreten zich een hersenschudding

aan dat gras, ze kunnen dat veel beter dan de rebel. En
Je hebt nog niet door dat je alleen door je rebels
daar zie je dus de dingen die je nooit hebt kunnen
heid gaat zoeken, dat is de enige goudmijn, dat is de
verwezenlijken, die je niet binnen kan halen. Terwijl je
diamant.
toch denkt: Ja, ik wil de rebel wel zijn, maar ik wil ook
gelijk alle geneugten, alle voordelen van de kudde
Je moet die enkeling zijn die een rebel wil zijn.
meenemen. No way! Zo zit het niet in elkaar! Nee nee,
Jullie moeten iets in je hebben wat rebels is. Ook al zie
je zal te maken krijgen met dingen die niet lukken,
je het niet- omdat je gewoon de piepers staat te schil
met dingen die niet aangepast zijn. Maar weet je, als je
len en soms de lulligste baantjes hebt -je bent een
goed van binnen kijkt, zou je nooit je rebelsheid prijs
REBEL! Je bent eigenlijk onaangepast, anders ga je dit
willen geven. NOOIT ! En tot nog toe ben je niet in
nooit zoeken. Je zou het niet zo zeggen, maar je bent
vrede met die rebelsheid, met die eigenlijke onaange
het altijd geweest.
pastheid.
Je rebelsheid is een fantastisch fenomeen, dat moet
Toen ik dat in mijn leven zag, kreeg ik vrede met
je koesteren! Maar tegelijkertijd moet je weten dat je
dat wat mij niet lukte, met dat wat ik in mijn leven
altijd tekort zal komen wat de blatende kudde krijgt.
niet binnen kon halen. Ik kreeg zoveel vrede met de
Dat zal je nooit lukken om dat ook binnen te halen,
schoonheid van mijn rebelsheid. Niet als een soort
want dan moet je je rebelsheid opgeven. Als je dit niet
uitingsvorm waarbij ik vervelend deed en overal rebels
weet, dan ga je het zien als falen. Dan ga je zien: goh,
en dwars was. Nee, het is zelfs vaak niet te zien, maar
die hebben dat wel, dat is mij nooit gelukt. Nee, dank
van binnen wel! Van binnen ben je in staat om ineens
je de donder! Je rebelsheid zorgt ervoor dat dat soort
een heel ander leven te leiden of een heel andere cursus
78
79
re volgen. Of je gaat iets doen waarvan de maarschap
het is binnen een seconde omgehakt. Daar kan schoon
pij zegr: "Jan, goh zeg, zou je dat nou wel...
heid nooit tegenop.
"
Op het scherpst van de snede
Je kan soms bezwijken onder de psychische druk van de
JAN: Het is een wonderlijk gegeven, een diep verlan
verkeerde interpretatie van je wezen, van jezelf. De wereld
gen om te komen bij die stilte. Om te komen bij Dat
met zijn instituten heeft daar lekker aan mee gedaan
wat ons wezen eigenlijk is, waar het falen en het lukken
door als het ware te zeggen: "Houd ze dom, houd ze
opgehouden is. Dat is heel aantrekkelijk, dat is einde
mak, houd ze suf, houd ze zwak en maak ze bang."
lijk eens thuiskomen waarbij die zee je als het ware
En slechts een enkeling heeft het verdomme vertikt,
omarmt heeft. Dat is het mooiste, dat is thuiskomen.
een enkeling heeft dan toch zijn stellingen op de deur
Dat is de golf die zich heeft verblijd in het 'zee-Zijn'.
gespijkerd. Een enkeling kon het niet laten om te
En als je aan de golf vraagt: "Hoe heb je dat gedaan?"
zeggen: "Nee, de aarde draait om de zon."
dan zal de golf zeggen: "Ik heb geen idee. Toen ik zoe
Maar je moet hierbij niet denken dat het een brede

asfaltweg is die de kudde ook kan gaan. Nee dat kan
kende was wist ik her, maar nu niet meer. Ik heb alleen

maar gezien dat ik nooit anders als de zee kan zijn. "
niet, het is echt op het scherpst van de snede. Alleen de
Maar welk antwoord heb je dan als golf gekregen?
rebel durft dat. De kudde durft niet over het scherpst
Geen, de vraag is opgelost. De vraag of ik los stond van
van de snede. Die zegr: "Ja dag, we gaan pas als de
de zee, die is verdwenen. Ik kan niet anders zien dan
snede zo en zo breed is, zodat we er lekker met de auto
dat ik de zee ben, dit is de zee, dit is de zee! Het is een
overheen kunnen scheuren."
idee dat je als
Maar, die ene die het wel durft, die wordt door de
kudde gezien als hartstikke gek.
identiteit er los van staat. Dit is die zee,
dat is niet alleen op dat bootje, dit is die zee. En hier

zit gemanifesteerd licht. Gemanifesteerd bewustzijn,
laat ik het zo maar zeggen, wat geen falen en geen
lukken kent, wat volkomen schuldeloos is. Wat IS,
Schoonheid versus geweld
daar heeft het niks aan kunnen doen. Het IS! Als je
DIT ziet, dan ga je glimlachen. Dat kan gewoon niet
Schoonheid verliest het altijd van geweld. Je kan tien
anders. En als ze dan vragen: "Nou, welke wijsheid ben
jaar bezig zijn om een boompje te doen groeien, maar
je dan te weten gekomen?"
80
81
Uh, dan weet je het echt niet hoor. Toen mijn oude
Ik ging zien dat ik een kurk was op de oceaan, die
leraar zei: "Je moet gaan praten," toen dacht ik: waar
meegevoerd werd door de wind. Terwijl ik dacht dat
moet ik over Lullen dan? Over niks. (gelach)
mijn buitenboordmotortje het deed. Dat buiten

boordmotortje, dat was maar aan het worstelen om de
zaak in de hand te krijgen en om verlicht te raken als
ontsnapping. Helemaal niet een raar idee, ik heb er

verdomme een scheiding voor over gehad, mijn huis
'Ik ben de zee die jij zoekt.' IK BEN DE ZEE, DIE
verpatst, de hele reutemeteut voor gedaan om uitein
JIJ ZOEKT!!! En jij bent ook de zee, en ik ben dat
delijk tot de ontdekking te komen dat Dit het is. Ik
golfje en dat golfje noem je Jan. Maar dat golfje staat
ben altijd al EEN geweest. Dit is het, besefte ik zonder
toch niet los van de zee, het is toch de oceaan. Iedere
arrogant te kunnen zijn. Ik kan geen afscheiding zien.
golf is toch de zee? Die zee is bewustzijn. En bewust
Zie jij de grens tussen mij en jou? Nee, er is dus iets
zijn is nooit weggeweest, je bent er altijd geweest. Als
waarbij geen sprake is van een grens. Als concept is er
golfje niet, maar je bent er altijd geweest, je zal er altijd
een grens, daar moeten we mee leven. Maar er moet
blijven. Geef je over aan de zee die je bent, en doe de
niet straks iemand bij mij thuis komen die zegt: "Nou
hele dag net alsof je een ik bent en wt ondertussen
Jan, als we toch allemaal EEN zijn dan neem ik je
beter, anders kom je in conflict met die ik.
stereo-installatie mee. Ja, dan krijg je van mij een hoek

hoor! Ik ben niet achterlijk geworden. Maar er is in
mijn wezen geen afgescheidenheid en die is er ook
nooit geweest.
Welke arrogante gedachte zit er in ons dat wij in dit

universum een specifieke plaats innemen! Wij zijn
Blijf bij je essentile wanhoop
verdicht licht, we staan nergens los van, nergens! Ga

nou eens zien dat we inderdaad de metafoor kunnen
JAN: Ik heb mensen in de valkuil zien stappen die bij
begrijpen van de golf en de zee. De golf doemt op, en
Bhagwan zaten. Dan zaten ze een half uur daarvoor
we noemen hem Jan, en die Jan denkt na een tijdje dat
met essentile vragen en als hij dan kwam aanlopen en
die golf los staat van de zee. Hij waant zich ook de
vervolgens ging zitten dan zeiden ze: "Bij u zijn al mijn
stuurder van de richting.
vragen weg.
82
"
83
En dan dacht ik: klootzak, als hij straks pleiterik is
Niet vechten tegen je wensen
dan zit je weer met die vragen, blijf nou standvastig!

Blijfbij je essentile wanhoop, en die gaf men prijs! Je
JAN: Ik heb niks met zoekers, maar alles met zieners.
kan her niemand kwalijk nemen, het gebeurde.
Zoekers zijn altijd bezig om er een mythisch verhaal

van te maken dat aan hun wensen voldoet. Laat her
heel erg duidelijk zijn: de ziener heeft niets tegen de
Zo moedig als een klaproos
wens, maar ziet dat die wens een fragment is van het
Zijn. Er kan volop gewerkt worden om die wens tot
Ik zag dat mijn geheugen in mijn zoektocht niet meer
vervulling te brengen, maar het zal nooit synchroon
mijn leidraad kon zijn. Het geheugen deed zijn werk
lopen met de werkelijkheid. Dus zijn huis is de werke
door te laten zien dar er een deur was opengegaan. Dat
lijkheid, en de bloem is de wens. Dat was voor mij ein
moer je inspireren, niet afremmen. Kijk naar klap
delijk eens spiritualiteit waarmee ik kon leven.
rozen... die bloeien op een talud, op vuilnisbelten,
B: Dus het heeft ook geen zin om tegen je wensen te
maar ze bloeien. Als die een geheugen zouden hebben,
vechten?
dan zouden ze denken van: ik sta hier al zo'n tijd, een
JAN: Nee, als ik een wens heb om een jaguar te hebben
dag of drie tussen die grauwe grindsteentjes van het
en regen mijn vrouw zou zeggen: het spaargeld gaat
talud, er is geen fluit aan. Je doet het ook nog eens
naar die jaguar, dan zet ze mij gelijk bij het grof vuil.
voor gekke Gerrit, want op een dag komt er een trein
Dus ik mag wel een wens hebben, het moet dus ook
aan en alles is weg ... maar wat een onvoorstelbare
wel kunnen sporen. Common sense heet dat ook wel.
moed van die klaproos!
Geen houding
Ik word niet wakker,

wakker worden verschijnt in Mij
Vanuit die verwondering mag je verwonderd ook er de
De waaktoestand verschijnt in
neten in hebben, mag je verwonderd ook dwars zijn,
hoor je mensen weleens zeggen: "Ik word wakker."
want anders krijg je dat spirituele houdingsgedoe weer.
Maar het is niet 'ik' die wakker wordt, de waaktoestand
Er is niks erger dan dat.
Mij 's morgens. Dan
verschijnt in Mij. Vroeger werd 'ik' wakker. Het was

een hautain idee dat 'ik' wakker werd. Dat is helemaal
niet zo. In Mij verdwijnt de wereld, dat noem ik de
84
85
slaap, in Mij verschijnt de droom, in MIJ verschijnt de
Wat een zegen als je dat ziet. Eindelijk ben je af van die
waaktoestand. Dat is nooit anders geweest, bij jullie
psychologische, pathologische status van het ik.
allemaal! Het is een idee dat 'je' wakker wordt, en met

die geboorte 's morgens van die 'je' is er de hele dag
druk op die 'je'. En als je drie dagen niet slapen kan,
Sluiers
van
onwetendheid
dan ben je niet moe van dat lichaam, je bent moe van
die 'je'.
B: Jan, ik volg nu al vele jaren satsang en het komt wel
Want die moet pillen vreten om in te kunnen slapen.
iets dichterbij maar... toch ...

JAN: Ho, wacht even, wat jij zojuist zei 'het komt
dichterbij,' dat zijn eigenlijk de sluiers van onwetend
Het denken doet wat het moet doen
heid die verdwijnen en dat vond ik eigenlijk een heel

lief woord. Ik was een beetje gewend aan barrires en
Meditatie is niet zo stil gaan zitten dat je daardoor de
het niet kunnen zien, totdat ik hoorde over de sluiers
aard van het denken kan veranderen. Nee, meditatie is
van onwetendheid. Toen had ik iets van, oh dat is nog
zien dat de aard van het denken zo IS. De ziener is niet
te
een spirituele doener, die als een 'watcher on the hill'
nooit.
doen, dat is iets lichts, ik had al zoiets van dit red ik
toch maar een beetje de zaak zit te regelen. Nee, er is
Maar, sluiers van onwetendheid, met andere
zelfs helemaal geen 'watcher on the hill'. Wat er is, is
woorden: het wordt levend. Dat staat in de bijbel ook:
eenheid. En ik heb daar nooit een ik, een objectief
In den beginne was er het woord, en later is het woord
iemand in kunnen ontdekken. En dat wordt al heel
vlees geworden. Blijkbaar kan er dus weleens een
lang gezegd, door meer vrouwen dan mannen. En we
periode van rijping zijn. Het is niet altijd noodzakelijk,
moeten het blijven zeggen tegen elkaar. Anders blijf je
maar voor velen wel. En dan krijgt het een plek in je
in je zoektocht denken dat je spiritueel toch een beetje
leven zonder dat je er eigenlijk iets aan doet, dat is heel
een minkukeltje bent. Je houdt je
heel erg mee
raar. Van te voren is het heel veel doen en op den duur
bezig, maar het schiet eigenlijk helemaal niet op. Er is
krijg je zoiets van: doe ik er eigenlijk nog iets aan? Ja,
iets mis met je, denk je, en volgens jou is de weg
het krijgt zijn plekje, het woord wordt vlees. Langzaam
waarop je gaat niet de goede weg. De weg moet veran
aan gaat het deel van je leven worden, niet spectaculair,
deren en je ziet niet dat het de aard van het denken is
maar heel gewoontjes. En dat hele gewone dat vind ik
om dat verhaaltje tegen je te vertellen. Het denken is
nou mooi, het houdt je nederig in je gewone leventje.
daarin helemaal niet fout, het doet wat het moet doen!
Als je het daar niet ziet, dan zie je het nergens!
86
er
87
En dar onmiddellijke zien waar jij het net over had,
dan heb je een beeld van de situatie en daar houdt her
dat gaat je langzamerhand duidelijk worden. In het
een beetje mee op.
begin denk je dat er heel wat gedaan moet worden om
JAN: Als je goed zou kijken, dan zie je dat in die mo
onmiddellijk te zien en op den duur ga je eigenlijk op
menten een belang zit om het niet te zien. Er valt iets
je klompen aanvoelen dar het er al onmiddellijk is.
te verdedigen daar. Er is een bastion of een bolwerk
War is her dan, wat daar in de weg staat? Nou, al eeu
wat zich in stand wil houden. Dus je lijdt er aan en het
wenlang is bekend dat her idee van het doenerschap
is ook te gek.
dar in de weg staat. Niet meer dan een idee, dat vind ik
B: Ja, tot dat besef ben ik gekomen, maar verder kom
wel heel mooi, want daarmee is het ook een sluier, een
ik dan niet.
hardnekkige sluier. Het komt steeds weer terug. Maar,
JAN: In die ogenblikken waar dat zo krachtig is, daar
het is te doorzien, meer is her eigenlijk niet, het idee
is Het heel lastig te zien. Probeer eigenlijk Het te zien
van het doenerschap staat het onmiddellijke zijn in de
waar rustig water is. Leren zwemmen doe je in het kik
weg, of eigenlijk moer ik zeggen: lijkt het in de weg te
kerbadje, niet in het diepe IJsselmeer. Je hebt het in
staan. Op den duur zeg je: het stond het nooit in de
het IJsselmeer het hardst nodig, maar het is de slecht
weg. Dat klopt, maar in onwetendheid staat het het
ste plek om het te oefenen. Dus wanneer we iets heftigs
onmiddellijke zien in de weg.
meemaken zeggen we: "Daar zit het." Dan zijn we
Eigenlijk is het zo dat je pas echt kan zeggen dat er
geneigd om her daar te willen zien. Dat snap ik wel,
niets te doen valt als de sluier van onwetendheid weg is.
maar het kan niet. Er zijn teveel belangen daar. Dus

eigenlijk is de hele bedding eromheen nodig, om het
op den duur ook daar te zien. Ga niet daar waar het
Loutering
het sterkste is het gevecht aan. Leer leven met die ogen
blikken en leer er vertrouwd mee zijn. Haal het gevecht
B: Het besef van het doenerschap is er vaak wel, maar
uit die ogenblikken, dan zal het oplossen. Als je het
soms ook niet. Er zijn dan een paar hardnekkige
gevecht ermee aangaat, lost het nooit op. Of je met
dingen in mijn leven waardoor ik het besef van het
iemand vrijt of met iemand vecht, je bent er deel van.
doenerschap schijn te vergeten.
En dat is wat de zoeker moet leren. Je moet leren af te
JAN: Ja, die hardnekkige dingen hebben ook zo hun
blijven van de heftige ogenblikken van het 'ik'. Doe
belangen.
het niet, blijf daar vanaf, want je frustratie is steeds je
B:Ja, precies. En dan komen mijnheer Freud en mijn
loon. En je wordt er misselijk van op den duur.
heerJung en dan kijk ik eens hier en daar en overal en

88
89
Als je er alleen maar liefde voor hebt in de ogen

blikken dat er stront aan de knikker is om het maar
eens
'Noch vlees noch vis', het overgangsgebied
te zeggen, dan is het alleen maar om te willen
JAN: Dus langzaam maar zeker moet je dit spirituele
vluchten uit die enge ogenblikken. Maar, je wil je ge
in je leven gaan mengen en stilaan gaan onderzoeken.
liefde nog niet zien wanneer het water rustig is. Leer je
En daarmee ook rust krijgen in de onvrede die je in je
zo
geliefde -dat wat je wezenlijk bent- zien wanneer het

water rustig is. En dan zul je ongemerkt merken dat
leven tegenkomt van die ik. Er zit geen psychisch

pathologisch kantje aan je. Door de rijping ben je de
het meegaat in heftige ogenblikken. Als je het in de
begrenzing van het 'ik' tegengekomen. Dat is het
heftige ogenblikken gaat zoeken: no way. Want daar is
mooie en dat is het zware wat je in de psychologie
strijd. Dus je moet geholpen worden om af te blijven
altijd meemaakt. Daar blijf je in het gebied van die ik
van die ogenblikken, dat is nogal wat. Want je bent
doortrutten. Dat is op zich nog wel een aardig gebied,
integer bezig geweest, dus je wilt het daar ook aanpak
maar je bent ondertussen al zelf naar de begrenzing
ken, daar is het heftigst. Als er oorlog is, zitten de
gaan kijken. Want in dat gebied van die ik is het
kerken vol, dan willen we vrij zijn. Daar is het lijden
trekken of duwen, trekken of duwen! Dus wordt het
van onwetendheid, daar kan je niet zomaar iets doen.
zwaar en als je zelf tegen die grens van dat ik oploopt,
Maar als het gezien wordt in de bedding daar omheen,

dan gaat in het lijden iets anders ontstaan, namelijk
Loutering. Dat woord ken je toch? Dat woord wordt
nooit meer gebruikt, een prachtig woord. En loutering

kan er alleen maar zijn wanneer de wijsheid als het
ware gekomen is.
Heb je het boek wel eens gelezen van Etty Hillesum?
Het is een prachtig boek. Dat meisje was in het gebied
eromheen tot wijsheid gekomen en toen zag ze het ook
in de ergste dingen. Fantastisch! Niet iedereen kan dat,
maar het laat zien dat ze gerijpt was. Er was liefde om
het te zien, mooi h. Dus het is zo belangrijk om je
strijd uit die ogenblikken te halen.
moet je het niet meer trekken in het psychologisch

pathologische gebied. Je bent in een gebied aange
komen waarbij je eigenlijk stilaan moet gaan zien dat
dat de begrenzing is. Alleen, het is een gebied waarbij
je noch vlees noch vis bent, even. Want de ontroering
en de vertedering en de verwondering waar ik over
spreek is je niet deelachtig h? Voel je? Het is het gebied
van alleen zijn!
Alle zoekers die daarin komen, komen in het
gebied van alleen zijn en ik praat over AL-EEN en dan
denk jij: dat is lekker geluld Jan, maar ik ben alleen!!
Ik heb het over ALL-One. Maar jij denkt: lekker
geluld Jan, ik ben Alone! Ik heb het over undivided,
maar jij denkt: lekker geluld Jan, ik voel me als indivi
du, voel je?? Dat is het overgangsgebied. Dat gebied is
90
91
onvermijdelijk!! Je mag met zijn veereigen gaan zoeken,
klaproos die gaat bloeien op de gekste plekken. Op
maar op den duur kom je in het gebied van alleen.
vuilnisbelten wemelt het soms van de klaprozen. Als je
B: Ja, het voelt voor mij als een woestijn ...
aan mij nou vraagt: "Wat is de mooiste bloem van de
JAN: Ja mevrouw, zelfs Jezus ging soms veertig dagen
wereld?" "De klaproos!"
de woestijn in om te mediteren. Veertig dagen ... en
Hij bloeit langs spoorrails, tussen die bruine kiezels,
Boeddha zijn gezicht hadden we eigenlijk moeten zien
vol met klaprozen, een beetje tulp zie je daar niet.
voordat die het zag, want Hij is gefrustreerd onder die
Die is te arrogant, die mot in een gespreid bedje
boom gaan zitten. Want als je her gebied van de ik gaat
komen, een bolletje en dat getrut wat er gedaan moet
doorzien kom je in dat gebied van niemandsland waar
worden, oh! Een beetje kwallerige, pedante bloemen
je je een beetje verloren voelt. Iedere zoeker voelt
zijn dat.
zich daar een beetje verloren. Hij gaat zich een beetje
Maar klaprozen! En ze doen her ook maar eventjes,
verloren voelen in zijn relatie, hij gaar zich een beetje
maar ze gaan toch bloeien. Want als je toch zelf een
verloren voelen in zijn werk. Hij gaat zich een beetje
klaproos zou zijn, dan zou je zeggen: "Nou, het is me
verloren voelen in zijn toekomstplannen, wankel
de moeite niet eens waard, want de rrein komt een
wankel, war nu!? Hij schrikt daar een beetje van, dit zal
keer langs en bloep al je bladeren zijn weg."
het toch niet zijn? Waar ben ik aan begonnen. Voel je?
Nou, dat vind ik nou zo moedig van een klaproos,
Je komt alleen re staan. Dan is er niks mis met je,
dat-ie zelfs op plekken gaat groeien waar de trein om
maar je komt in een gebied dat je niet meer kan zoeken,
de haverklap langs komt. Hij doet het gewoon, schijt
niet meer kan binnenhalen, waarbij je dar gebied van
aan de hele dub, schijt aan de hele sfeer om hem heen.
die ik- als het ware als doener of als bezitter - verlaat.
Kom tot bloei! Ja, en dan kan je soms pech hebben, je
Het verlaat zich, om het maar eens zo te zeggen, dat
hebt wel eens gewoon van die pechdingen, zoals een
kan je niet eens doen. Het verlaat zich. Je komt dan
eendagsvlinder die zijn dag niet heeft. (gelach) Dan zit
stilaan, op den duur, in het gebied van het vertrouwen
het niet mee. Het is heel fragiel. Je bent als een klap
terecht.
roos, maar je moet de moed bezitten om op de talud

tot bloei te komen. Als je steeds gaat kijken, moet ik
hier tot bloei komen, dan gebeurt er nooit wat. Een
De klaproos, kwetsbaarheid is je status quo
klaproos kijkt niet waar-ie staat, want zijn hele hart zit
in de bloei. En dat is wat je moer hebben! Je moet tot
Op een dag gaat her tot bloei komen zonder dat je er
bloei willen komen. Wat is die bloei? Doorzie dat
iets aan hebt kunnen doen. Het is net zoiets als een
gedoe van die ik, want die houdt je klein, die zegt: je
92
93
De laatste deur
bent geboren en je tobt en je hebt alles gemist en dan

ga je nog dood ook, dan kan je toch niet meer lachen.
Tuurlijk kan je wel lachen, maar het is een heel
ander soort lach als je bloeit op de bedding. En die
JAN: Eigenlijk moet je het zo zien: er ZIJn zoveel

deuren naar die laatste deur.
bedding heeft ook heel veel moois hoor, maar het is
B: Maar moet je iets doen om bij die laatste deur te
ook grind. Als je daar teveel naar blijft kijken, dan
komen?
vergeet je te bloeien, dan blijf je in de schutbladeren
JAN: Nee, bij de laatste deur moet je geen werker zijn
zitten. 'Ik doe het niet, want de wind kan opsteken.' Ja
die iets heeft van: ik ga de deur nog even verbouwen,
natuurlijk kan de wind opsteken, die steekt ook op.
even schilderen, nieuw knopje eraan! Zo'n idioot moet
Wil je de wind niet meemaken dan? Wil je dan niet
oprotten! Bij de laatste deur moet je eigenlijk aan
weten hoe dat voelt? Ben je alleen maar bang? Wil je
komen sloffen... ugghhh (gelach)... zodat iemand
dan niet weten hoe het is om je kwetsbaar te voelen in
achter die deur denkt: zo, die doet helemaal niks meer
het bestaan? Wil je dat dan niet weten? Ben je niet
nu, die gaat niet eens meer aan de knop zitten. Het
nieuwsgierig? Wil je dan niet weten wat het is om in de
moet je een worst zijn of die deur opengaat, ja of nee.
war te zijn? En wat het is om gemis te voelen of om blij
Dan gaat de deur open, maar zodra er nog iemand met
te zijn? Wil je dat dan niet weten? Wat wil je dan?
zijn gereedschapskistje aan komt blijft die deur dicht.
Leven in beton gegoten, lekker safe? Nee, je zal het
{lachend)
weten, je zal het weten, kwetsbaarheid is je status quo!

Er is geen mooiere status quo dan kwetsbaarheid. Dat
We zouden eigenlijk een club moeten hebben die
zal die ik niet zeggen, die zegt juist: we zijn op zoek om
uiterst lui voor die laatste deur zit, zodat jullie niet
die kwetsbaarheid op te heffen, toch? Je gaat op zoek
vooruit te branden zijn. Het moet je geen bal meer
om je spiritueel meer bagage te geven, om het leven
interesseren, je moet zelfs geen zin meer hebben om
door te gaan ... pffffff wat een gelul! Heel anders is het
aan die knop te ...
met: kwetsbaarheid is je status quo. We leven bij vier
Het is meer zoiets van: oh weer een deur, weet je
graden plus en vier graden min, daar tussen keutelen
wel (gelach) en op een dag kom je tot de ontdekking:
we een beetje.
waar is de deur eigenlijk?
94
95
Sucide of Zien
maar een 'HierNUmaals. 'En dat vergeten mensen. Ze

hebben in hun leven afgedaan met het hiernamaals
De hele wereld verschijnt in Jou.Je kent maar n wereld
van God en van de hemel. Dat hebben ze snel door
en dat is de wereld die in Jou verschijnt. Jouw verschij
zien, maar het hiernamaals in dit leven, dat houden ze
ningsvorm noem jij wereld. Wat mis je daar?
nog lang vast. Daar zit die ontsnappingsroute in. En
Het is dat wat verschijnt, er is niet een gemis in, het
dan hoor ik de zoeker weleens zeggen: "Nou ben ik al
is datwat verschijnt. Alleen wij hebben het beeld van:
zo lang met spiritualiteit bezig en die verwondering is
ja, er moet nog een andere wereld zijn die kan verschij
er nog steeds niet."
nen op een dag. En dat is de ontsnapping, waardoor je
Dan zeg ik: "Nee, die zal ook niet komen, omdat je
bijna nooit aan verwondering toe kan komen voor de
nog altijd die valse hoop hebt." Je durft nog altijd niet
wereld die echt verschijnt.
te zeggen: "Dit is het!!" Dat moet je durven zeggen,
Dan is de horizon altijd de plek waar het mooi zal
dat gelul moet je wegboren, dat slap gelul van die
zijn. Spiritualiteit is eigenlijk ook tegen elkaar durven
wereld. Dan kom je tot Dit en dan kan je niet anders
zeggen: "Nou ga ik je even pijn doen, ik ga je mooie
dan sucide plegen of Het zien. Dit is de essentie van
droom afnemen. Maar om bij verwondering te komen,
wat de leermeester tegen de leerling zegt. Je pleegt zelf
moet ik je vluchtroute afsnijden. De ideale wereld
moord of je ziet Het.
moet afgehakt worden."

"Ja, maar is dit het dan?" zul je je afvragen.
"Ja dit is het!"
Nergens naar toe
"Ja, maar hier kan ik toch niet verwonderd over zijn?"

Nee, eerst niet.Want je zit nog vol met je vluchtroutes
JAN: We leven op een steen die door de ruimte zweeft,
en als die afgesneden zijn dan ga je even kniezen ...
die steen noemen we Aarde. Die is onderdeel van een
grrrrrrrrrr... Maar om bij verwondering te komen,
melkwegstelsel en dat vliegt ergens naar toe of niet, er
moeten al die vluchtroutes afgesneden worden en dat
zit eigenlijk geen afstand en tijd in het heelal. Dus het
moet op den duur afgedwongen worden. Er is maar
is een rare reis, toch? Over verwarring gesproken, die
EEN mogelijkheid: sucide of het Zien. Verwondering
kei weet dus helemaal niet wat hij aan het doen is. Die
of zelfmoord. Want in gekte is er geen tussenweg.
doet gewoon maar wat. En die wezentjes die op die kei

zitten, die zitten aan diezelfde gekke tocht vast. Die
Als je niet oppast geeft spiritualiteit je een 'hier
tocht slaat helemaal nergens op. Sinds de oerknal is er
namaals' in dit leven. En dat is vals, want er is alleen
iets ontstaan, waardoor een stelletje onnozelaars die
96
97
wij mensen noemen op een kei zitten. En die zitten
plaats komt. En dan mag je verantwoordelijk werk
daar te denken: wat heeft het leven voor zin en waar
doen, je hoeft je niet als een nar te gedragen, maar ik
gaan we naar toe!? En waar komen we vandaan? Nou
heb het steeds over de innerlijke status quo.
die zitten op een kei en het vliegt helemaal nergens

heen. Dat is de werkelijkheid, maar kom daar maar
niet mee aanzetten, want dat willen ze niet zien.
De cabaretiers zijn de narren van deze tijd. Alleen

de cabaretier gaat meestal niet zo diep in zichzelf. Hij
heeft de status van iemand die bekend en beroemd is
en die voor het entertainment zorgt. Hij ziet ietsje
Niet wat je ik verwacht
dieper en krijgt daardoor de status van de rol en tja, dan

ben je weer net
De leermeester is er niet om je te pamperen, die is er
zo
ver. Maar het is wel dat stukje van
de nar waardoor het lichter wordt en wat de eyeopener
niet om je te troosten. Hij is er om je te helpen en die
kan zijn. Je moet dat ook voor jezelf durven zien. Dit
hulp zal niet zijn wat het 'ik' verwacht. Want die wil
moet een weg zijn naar een innerlijk wat je nooit van
met de leermeester de ontsnappingsroutes in en een
tevoren hebt kunnen vermoeden. Als je het maar een
mooie toekomst creren .
beetje hebt kunnen vermoeden dan zitten we fout,

(grinnikt) dan moet ik iets heel anders weer gaan doen.
De Nar
Vroeger heb ik in centrum '40-'45 een Joodse man

ontmoet die Auschwitz had overleefd. En die man had
De Mysticus IS de nar, hij vertegenwoordigt ons eigenlijk.
het overleefd door in het orkestje te spelen. Als ik het
Ik heb geen privilege om op dit stoeltje zo te zitten. Als
me goed herinner speelde hij viool. Hij vertelde mij dat
jij het zo kan zeggen dan ga ik daar zitten. Heus, het
men hem weleens vroeg: "Hoe kon je daar nou spelen?"
maakt mij niet uit uit welk lijf deze woorden komen.
En hij antwoordde dan dat het voor hem de enige
Ik doe graag mee, ik vind het hartstikke leuk, en het
manier was om te overleven. Niet omdat er mooi ge
verlicht. Je voelt je verlicht als je een nar bent, dat is
speeld moest worden, maar door de nar te zijn. Om te
zo'n andere tocht als waar je als een ik eerst doorheen
zingen in die gekte. Ik weet nog dat hij zei: "Ik was
ging. Dat is de schoonheid van de nar, de heerlijkheid
verwonderd over de muziek die we maakten."
van de gek, draag hem diep in je, laat hem tot in je
Normaal beschouwd zou je zeggen: hoe kan je in
merg doordringen. Haal alle zogenaamde wijsheid
zo'n setting nog verwonderd zijn over de muziek die je
eruit, en je zal zien dat er verwondering voor in de
maakt? Ja, er is maar een manier waardoor dat kan.
98
99
De psycholoog van naam en faam

Ik weet nog dat ik in 1974 bij de lezingen van Baghwan
zat en ik zat daar echt met kippenvel. En ik ontmoette
ook Krishnamurti, oh opnieuw kippenvel. .. prachtig!!
dan ga je mee. Naar dat andere potje op het vuur, dat

krijgt je hart.
In het begin nog niet, dat is niet erg, zo gaat dat.
De Amerikaan van naam en faam had een eigen potje
Later kwam ik bij Nisargadatta en toen dacht ik: dit is
op het vuur, het strookte niet met de werkelijkheid,
een heel ander verhaal hier.
maar hij kwam terug. Hij kwam terug, dat is mooi h?
Ik weet nog goed, op een dag kwam er een Ameri
En op het laatst zat-ie naast hem en dan vond hij
kaan van naam en faam, een professor, psycholoog, hij
het heerlijk om even naast dat oude mannetje te zitten,
had dikke boeken geschreven en die zat daar voor de
(aangedaan) voel je wat ik bedoel?
eerste keer in dat zaaltje waar Niasargadatta satsang

gaf. En hij zat daar vol verwachting, zo van dit wordt
De grote man van naam en faam zat naast dat oude

vieze rokende mannetje en daarbij voelde hij zich ei
het voor me. En hij zat te wachten, te wachten, maar
genlijk heel erg gelukkig, omdat hij in wezen naar dat
de grote leraar was er nog niet. Maar dat wachten werd
andere potje op het vuur gegaan was. Het duurt soms
een beetje verstoord door een (in zijn ogen irritant)
even voordat het zover is.
mannetje dat naast hem een krantje zat te lezen en
Zelfs Jezus moest in de laatste nacht nog tegen zijn
shagjes opstak. Hij zat te kijken naar dat mannetje en
discipelen zeggen dat ze niet waakzaam waren, het
je zag hem daarbij denken: wat een vervelend manne
waren hardnekkige rypetjes. Maar zijn we dat niet alle
tje. En op een gegeven moment was het tijd en dat

mannetje - Nisargadata dus - staat op en hij gaat op
maal? Op den duur steelt het je hart en dan maken we

een vreugdedansje.
dat zeteltje zitten. (de zaal buldert van het lachen)

Voel je wat ik bedoel? Hoe moet hij dat uitleggen
als hij buitenkomt? In zijn hoofd ging hij voor heel iets
anders. Je ziet dat de mind er niet gelijk ok mee is,
nee, die verzet zich. Want die wil de antwoorden
creren naar dat eigen verlangen. En je komt op den
duur iemand tegen die niet meer met jou meegaat. Die
gaat op een bepaalde rnanier met je mee, maar niet
met jouw wensen. Die is met een ander potje op het
vuur bezig. Op den duur ga je het in de gaten krijgen,
100
Identiteit is niet meer dan een idee

Dus het is het spel van de chemie wat in Mij verschijnt
en zolang ik nog in die identiteit van de chemie zit lijkt
dat nog stevig. Maar als ik me er echt innerlijk uit
terugtrek, dan merk ik pas hoe kwetsbaar ik ben. Je
bent totaal kwetsbaar als je je terugtrekt. Je denken
deinst er al een beetje voor terug. Want wat moet je
101
denken nou met iets wat voor de interpretatie zit, wat
een verschijningsvorm in mij. En toen kreeg ik in de
moet je denken daarmee? Je denken gaat echt zeggen:
gaten dat ik ook mijn huiver en mijn twijfel moest
daar heb je toch niks aan, dat heb je al veertig keer
gaan zien als verschijningsvormen in mij. En toen
gehoord, daar heb je geen ene klote aan! Het denken is
werd het wat rustiger.
niet boos op je, maar probeert er iets over te zeggen,
Sommige verschijningsvormen zijn gemakkelijk te
het probeert iets te zeggen over niemandsland. Het
doorzien, maar hoe zit het nu als bijvoorbeeld een
denken wil van de stilte voor jou nog een geluid
kind van je ziek is, dan is dat ook een verschijnings
maken. Maar je bent de stilte. Je bent voor alles, het is
vorm. En toen kreeg ik in de gaten dat ik dat dan niet
al duizenden jaren zo dat mensen dit zeggen. Hier zit
moest afdoen met: nou, dat kind is ook een verschij
puur bewustzijn, waar dit in verschijnt. En je identiteit
ningsvorm. Want dan is het dodelijke spiritualiteit.
ligt nog altijd in de verschijningsvorm. En er is geen
Snap je wat ik bedoel? Nee, ik moest in de gaten
identiteit, een identiteit is niet meer dan een idee. Een
krijgen dat ik daar geen houding tegenover moest
idee, een idee, een idee! Dat moest ik voor mezelf
zetten. Als dat kind ziek wordt dan komen er ook ge
gewoon heel erg duidelijk krijgen. Dat de doener in
voelens bij en emoties en zorg en weet ik wat, en
mij, de ik, niets meer dan een idee is.
daarbij moest ik tegelijkertijd zien dat ook dat in mij

verscheen. Toen kreeg ik door dat ik niet hoefde te
strijden. Dit was een spiritueel gevoel, dat was niet een
Verschijningsvormen
spiritueel gevoel, dit was de juiste gedachte, dat was

een verkeerde gedachte, ik zat daar maar mee te kloten,
Hoe kan je nou vertrouwen krijgen in niemandsland?
weet je dat? Om het maar een beetje op te doen schie
Dat vond ik ook nogal een puzzel. Ik kende alleen ver
ten moest mijn verschijningsvorm toch een beetje spi
trouwen ergens in hebben. Dus vertrouwen is ook niet
ritueel worden. (lachend) Dat is het nooit geworden,
echt het goede woord, ik moest een beetje uitgeleuterd
bij niemand niet. Dat is allemaal houding, dat is alle
zijn gewoon. Ik moest iets hebben van: ik zie hoe het
maal nep. Dus gevoelens heb je meer voor het een en
zit en nou ga ik niet meer anders denken. Ik moest
minder voor het ander. Als er een familielid overlijdt
gewoon ook een beetje een besluit nemen, zo van ik zie
waar je om geeft, dan raakt je dat. Terwijl als er in de
toch hoe het zit, wat ben ik nou moeilijk aan het doen.
krant staat: motorrijder in noord oost Groningen ver
Ik zie toch hoe het zit?

Ik kan toch geen status opmaken hier uit de spreker,
dat gaat gewoon niet. ledere status die ik opmaak, is
102
ongelukt en die ken je niet, ja dan sla je het over. Het

zal zielig zijn voor de familie, maar het doet je niks.
Dan is het bericht de verschijningsvorm.
103
in mijn pubertijd, maar ik was het kwijt. Toen was het

er weer! Het was net alsof er een schild weggeflikkerd
Ik ging zien dat mijn hele verzet tegen die kwetsbaar
werd, ineens was er kwetsbaarheid. Het was alsof ik
heid eerst heel normaal voor mij was, maar op den
weer thuiskwam!! Nou, dat had ik toch niet kunnen
duur zag ik: oh, maar dat weerhoudt me steeds. Ik
bedenken met dat denken. Maar ik voelde het en de
voelde me helemaal niet prettig als ik steeds maar weer
natuur zei: Yes!! Je bent weer thuis! En niet dat je dan
in die onkwetsbaarheid wilde blijven.
een ander mens bent, ik bedoel een pitbull blijft ook

pit-bullen en een poes blijft poezen dat hebben we met
mensen ook, je gaat gewoon je eigen dingen doen.
De natuur heet je Welkom

Dat hele besef van die kwetsbaarheid laat je wel totaal
Ongrond
deel uit maken van het hele natuurlijke spel, want de

natuur verwelkomt je wel hoor! Je zou echt eens
Jacob Boehme noemde zijn wezen de ongrond, ik noem
moeten kijken als je in de natuur bent en wandelt in
het de totale kwetsbaarheid. Het is precies hetzelfde.
het diepe besef van totale kwetsbaarheid. Het maakt
Als hij gezegd had dat hij de grond had gevonden, dan
veel verschil als je niet als 'een iemand' loopt die een
zit er nog een luchtje aan. Dan zit er nog een bodem,
wandeling maakt in de natuur. Het is echt anders. De
dan heb je nog wat. Voel je hoe wijs dat is? Hoe ver
natuur verwelkomt je meer, het voelt of je welkom
zonken dat is in waarheid? Denk je nou echt dat jullie
bent, omdat de natuur totale kwetsbaarheid is. En je
ook maar een millimeter verwijderd zijn van wat Jacob
bent er deel van, dat was je al, maar nu is er een dieper
Boehme zag, of van wat ik heb gezien in mijn leven?
besef omdat je verzet weg is. En de natuur zegt Welkom.
Het is precies hetzelfde. Maar iemand moet jullie ver
Een boom wordt groot, zal gesnoeid worden of de
leiden om het echt te zien, in alles. Laat niets onbe
bliksem slaat er in, hij valt om. Er verschijnt gras, tor
roerd, niets, dat is je toewijding. Dat je niet iets hebt
retjes en dan komen wij er in en daarbij doen wij net
van: nou, dat stukje laat ik nog even zitten. Snap je wat
alsof we los staan van de natuur.
ik bedoel? Nee, alles is totale kwetsbaarheid, je gezond
Op een gegeven moment valt dat innerlijk verzet
heid, je denken, je mimiek, je huid, je contacten met
weg, het is dan net alsof de situatie je omarmt. Dat is
mensen, je werk, zolang het er is. Wij maken ook
wat de mensen altijd al gezegd hebben: het overkwam
plannen, ik ga ook niet zitten denken van: nou, ik
me. Ja, verdomd, dat had ik op de punt van het schip
maak maar geen plannen,
104
want ik ben totale

105
kwetsbaarheid. Dat is onzin, leef gewoon. Doe net
nu ga ik op zoek naar die ervaarder, die het ervaart.
alsof je duizend wordt, en een eigen wil hebt, doe net
Wat kan je over die ervaarder vertellen? Doe dat eens ...
alsof, maar van binnen moet je beter weten.
B: Niets ...
JAN: Toch doe je de hele dag alsof die er is ...
B: Ja ja. Helder ...
Sterrenstof
JAN: Daar zit het grote punt. Dus verlichting is het

volledig doorzien van dat stuk. Dus de schijngestalte is
Wat hier zit dat is sterrenstof Wat ontstaan is uit het
doorzien. We leven voortdurend met de schijngestalte
ongemanifesreerde en het gemanifesteerde, uit de oerknal
als waarheid van wat wel of niet goed is. Dat staat ook
om maar eens zo te zeggen. Wat geen knal was, want er
al in de bijbel: 'de mens viel uit het paradijs toen hij
was geen oor! (Gegrinnik)
zich de kenner ging wanen van goed en kwaad, de be

zitter van goed en kwaad'. Daarmee plonsde hij eigen
lijk in de benauwdheid. Hij ging zich een status aan
De ervaarder van de ervaring
meten van de bezitter en de schepper van zijn doen en

laten. Hij ging op de stoel van god zitten. En op de
B: Verlicht en gerealiseerd zijn, wat is dat voor jou?
stoel van God viel hij uit het paradijs (lachend). Het is
JAN: Enthousiasme, verwondering, vertedering, maar
toch te gek voor woorden eigenlijk, het staat er wel,
nog het meeste: omzien in verwondering.
alleen wordt het rottig uitgelegd elke zondag. (gelach)
B: Dus verlichting is omzien in verwondering?

JAN: Nou ja, het ligt eraan wat de zoeker als verlich
ting ziet. Ik durf bijna mijn hand er voor in het vuur te
Borden richting centrum Amsterdam
steken dat het niet is wat de zoeker denkt wat het is.
B: Ben jij verlicht?
Ik zat te wachten tot mijn inzichten zich gingen verle
JAN: Er is geen ik. De verlichting is eigenlijk, het
vendigen, ik zat daar gewoon op te wachten. Ik dacht
verdwijnen van het idee van de doener, van de bezitter.
dat het met verlichting wel zo zou zijn dat ik er geduld
Dat noemen ze verlichting. Dus er is niet een 'blijvend
mee moest hebben. Dat doet heus wel iets en op een
ik' wat zich op een dag verlicht kan noemen. Als ik jou
dag dan komt de marinierskapel voor de deur (gelach)
zo spreek dan zeggen we dit: je zou zweren dat je dit nu
en dan zien ze het aan mij. Hoe ze het zouden zien dat
beleeft. Jij bent de ervaarder van deze ervaring, toch?
wist ik ook niet, maar ik dacht: ze gaan het zien en dan
Nou deze ervaring kunnen we niet ontkennen. Maar
is het er. Nou, ik maar wachten natuurlijk. .. tot ik een
106
107
ons woog natuurlijk. En het had er niks mee te maken.
verwijzing! Die verwijzing - Amsterdam - heb je
Het was allemaal in het gebied van verwachting en niet
nodig, want als ze er een bord neerzetten met Maas
van Zien. Ik was nog steeds niet verliefd op Ziener
tricht, dan ben je de klos. Het gaat er dus om dat de
schap, maar op verlichting of zelfrealisatie. En niet op
overdracht je niet naar Maastricht moet sturen, maar
Zien. Totdat ik zag dat ZIEN er al was. Alleen er moest
naar Amsterdam. En als je dan op den duur bij Am
geen doener in gestopt worden, dat was het enige wat
sterdam aankomt dan staan er geen borden meer met
ik moest zien, om maar eens zo te zeggen. Doener
Amsterdam, maar met centrum. En als je dan naar het
schap was het concept en zolang ik dat concept als
centrum gaat dan komt er een moment dat je in ver
doener nog veel belangrijker vond dan een balletje
warring raakt, dan ben je het bord kwijt. Je denkt: wat
gehakt van de Febo zat ik dus nog altijd dat doener
nu? Dan ben je in het centrum en daar staan geen
schap er in te stoppen. Bijvoorbeeld het doenerschap
borden meer met: centrum. En dat is met de zoektocht
dat het heel spiritueel zou zijn. Doenerschap zat soms
hetzelfde.
ook clever te praten, zo van: 'ik doe het, maar ik weet
B: Ja, dan moet je dat bord weer loslaten.
niet wie het doet' of (lachend) 'er is geen ik behalve ik.'
JAN: Je hoeft het niet eens 'te doen', dit loslaten. Je
Het moest voor mij die overgang hebben, die ver
moet zien dat het in het gebied van de interpretatie zit
stilling en daar had ik moeite mee en ik weet dat zoekers
en het gebied van de interpretatie is voor het dagelijks
die al lang bezig zijn daar ook moeite mee hebben.
leven, perfect in orde maar niet voor verstilling.
B: Ja, je bent zo snel geneigd om die meesters allemaal
B: Maar de borden hebben je wel op weg geholpen,
na te praten h?
tenminste mij wel.
JAN: Precies. En dat hele napraten, dat is het gebied
JAN: Jazeker. Maar ik heb ook dikwijls mensen
van de kwebbeldoos, dat kan elke heilige ook. Je moet
gehoord waarbij ik dacht: Pfff, hier moet ik geen vijf
naar de verstilling toe, dan praat je niet meer na, dan
minuten langer blijven, want dan zit ik in Maastricht
komt het uit jezelf. Die hele kwebbeldoos van al die
in plaats van eh... zo raak je alleen maar meer verwij
mensen, ook van dit mens, is bedoeld om je te verlei
derd van het centrum.
den naar dat gebied van verstilling. Als je bijvoorbeeld
Mijn wezen wat hier IS, vr de interpretatie, is
naar het centrum van Amsterdam moet dan kun je
tijdloos. Zodra het een 'ik' wordt, 'een doener' is er
borden volgen met Amsterdam. De halve gare zoeker
onmiddellijk tijd, toch? Een begin en een eind en daar
gaar aan dat bord hangen, dat zijn de volgelingen en de
wordt de 'ik' huiverig van.
aanhangers, die gaan bij het boord hangen. Hebbes!

Daar staat toch Amsterdam op. Nee! Het is een
108
109
Bij het grofvuil
was van hem. Maar het kan inderdaad zo zijn dat je

denkt dat het alleen maar te maken heeft met goed
Je bent het licht der wereld, je kan geen groter licht
voelen. Als ik je zou zeggen dat aan het eind van de rit
ben het licht der
je tenen eraf vallen en je hartstikke blind en doof
tegenkomen. Jezus zei het ook: '1k
wereld."
wordt, dan loop je ongetwijfeld weg. Uiteraard is dat
En dat licht der wereld dat noemde hij Mij. Als het
niet wat er gebeurt, maar wat ik maar wil zeggen is dat
verinnerlijkt is, dan kan je het Mij noemen, maar niet
het niets te maken heeft met goed of slecht voelen, dat
mi.J van de doener, h? Voel je wat ik bedoel?

Niet de mij van een arrogante kwast, kijk mij eens even
is het gebied van het leven. Je kan zeggen 'wouw, ik
verlicht zitten doen. Als je een gezin hebt is dat sowieso
boven op je poten gaat staan ben je het kwijt. Het is
al meteen voorbij, want als je zo lult dan zetten ze je
allemaal zo fragiel.
meer de
voel me de laatste tijd zo gelukkig' en als er dan iemand
onmiddellijk bij het grofvuil.

Er is geen groter licht dan het licht wat ik ben, want
Frustratie loopt mee met de wens
ieder licht wat nog gezien wordt als buiten jou, verschijnt
in Jou. Als je buiten komt en je ziet het universum dan
Je mag vol met wensen zitten, maar n ding moet je
is bewustzijn groter dan wat er ook maar gezien wordt.
goed in de gaten houden en dat ga ik je nu zeggen, let
Je bent groter. En met die doener ben je kleiner, met
goed op. Heb volop wensen, maar zie in alle wijsheid
die doener ben je onderhevig aan tijd, falen, lukken,
dat je wensen nooit synchroon zullen lopen met de
geboorte, sterven, schuld, verantwoording, de juiste
werkelijkheid, daar zit het conflict. Je wens is je uitgangs
keuze, ik zie het niet en ik zie het wel, vandaag zag ik
punt, niet de werkelijkheid. Ik zie ook een werkelijkheid
het wel, ik voelde me goed. Denk je echt dat het met
met wensen, maar ze zullen nooit synchroon lopen
goed of slecht voelen te maken heeft? Mijn oude leer
met de werkelijkheid. Ik zie het aan de mensen om me
meester stootte me weleens aan waarbij hij zei: "Zoek
heen, dat de wens telkens hun uitgangspunt is, de hele
je nog waarheid als aan het eind je armen en je benen
dag door. En dan loopt frustratie met je mee, want het
eraf vallen?"
zal nooit synchroon lopen met de werkelijkheid, soms
Met andere woorden: stel je nou eens voor dat je er
even. Als een verlangen vervuld is, dan maak je een
heel ziek van wordt en dat je ledematen eraf flikkeren.
heel kort moment mee waarin de wens opgehouden is.
Zoek je het dan nog steeds? Ik raakte er niet van onder
Er is dan even een staat van zijn die synchroon loopt
de indruk, omdat ik wist dat het even een pesterijtje
met de werkelijkheid. Dat is vaak maar heel kort, want
110
111
als je iets krijgt wat gewenst is, dan ben je even later
weer bang om het kwijt te raken.
eens apart zitten. Kijk mij maar eens die wijsheid be.
zitten.
"
Maar die is er helemaal niet, die iemand. Ik heb

hem niet kunnen vinden. Ik kan er dus ook geen status
Er is geen ik, behalve ik
uit opmaken.
B: Wie maakt er een keuze?
De koning en de dood
JAN: Er is geen 'iemand' die een keuze maakt, ga daar

naar op zoek.
B: Maar kies ik dan wel voor die ene of die andere
Er was eens een koning en de dokter kwam bij hem op
pudding?
bezoek. "Koning," zei hij, "ik zal het u eerlijk vertellen,
JAN: Nee, het mechanisme heeft dat in zijn miljoenen
u bent ernstig ziek, u zult de herfst niet halen."
jaren geleerd. Dat overleven dat heeft jouw mening
De koning schrok, dat is niet mooi als je zo'n bericht
niet eens nodig, dat heeft geleerd hoe het kan over
krijgt. En de dokter ging weg en hij had tegen de
leven en het zal iets afwijzen als het erg bitter is of heel
koning gezegd: ''Als in de paleistuin de bladeren vallen
erg zout.
dan komt de dood je halen." Toen de dokter weg was
Je zou ook kunnen zeggen: existence is taking care.
gaf de koning iedereen opdracht om alle bladverliezen
Jazeker, maar zonder al dat slap gebabbel erbij. AJs je
de bomen en struiken uit de tuin te rauzen en daar
dit al zegt terwijl de doener er nog zit dan is het een
hulst, den, spar en conifeer voor in de plaats te zetten.
leugen. Want dan is het de doener die zegt: Existence
De herfst brak aan. Op een avond kwam er een
is taking care.
oude grijze man in de paleistuin. Hij keek verbaasd
Er is dus iets wat volkomen vanzelf gaat. En in dat
rond en vervolgens liep hij door naar de slaapkamer van
vanzelf gaan zit een doenerschap wat volkomen vanzelf
de koning. En toen hij daar kwam zei hij met een lieve
gaat. Maar, je bent geneigd te denken dat het doener
zachte stem: "Koning, ik ben de dood, ik kom u halen."
schap een stukje dieper zit als 'de besluiter' of 'de be
Daarop zei de koning: "Ja, u zou mij toch pas
slisser.' En ik zeg dat het doenerschap geen beslissingen

neemt, maar een doener is die al volgestopt is met
prikkels vanuit de genen en van buitenaf.
Het is een abstracte figuur. Maar wij zeggen: "Hij is
echt, kijk mij dit eens doen, kijk mij hier toch maar
112
komen halen als de bladeren vallen?"

"Ja," zei de dood, "ik weet wel wat
gedaan hebt,
maar hoe komt het nou dat u dat ene boompje wat nu
zijn blad verliest daar in de paleistuin niet hebt kunnen
omhakken?"
113
Toen zei de koning: "Dat kon ik niet, want dat

boompje staat op het graf van mijn moeder, dat kon ik
niet omhakken."
"Kijk goed naar de deur," zei de dood. ''Als de deur

open gaat, dan zult u uw moeder zien."
De koning keek naar de deur en de deur ging open
En de dood zei: "Dat is een hele lieve gedachte en
en waarachtig, daar stond zijn moeder en zijn moeder
daarom zal ik u nog wat respijt geven. U krijgt nog wat
zag haar zoon. Ze liep op hem toe, zoals een moeder
tijd. Over twee dagen, als alle klokken twaalf uur slaan,
naar haar kind gaat. Ze hield hem vast in haar armen
dan kom ik u echt halen."
en de koning huilde en huilde.
Nadat de dood verdwenen was, riep de koning alle

ministers bij elkaar en hij zei dat in het hele land alle
klokken stuk moesten worden geslagen. Toen de dood
twee dagen later kwam, vlak voor middernacht, ver
baasde hij zich dat hij niets hoorde. Nergens tikte wat,
toch liep hij door naar de slaapkamer en daar zag hij de
"Mijn jongen, waarom huil je?" vroeg zijn moeder.

"Waarom ben je nou zo bang en waarom huil je?"
"Lieve moeder," zei de koning, "ik ben zo bang om
te sterven.
"
"Oh mijn jongen," antwoordde ze, "wees maar niet

bang, je bent zojuist gestorven."
koning in zijn bed liggen. Hij zei: "Koning, ik kom u

halen, het is tijd."
De koning reageerde: "Ja, maar u zou mij komen
Overgave aan totale kwetsbaarheid ( 1)
halen, wanneer de klok twaalf uur slaat."

"Mm," zei de dood, "ik weet wel wat u gedaan
We moeten naar die totale kwetsbaarheid, dat is ons
heeft, maar hoe komt het dat dat ene klokje op uw
thuis. Want anders denk je steeds dat die totale kwets
borst toch nog tikt?"
baarheid zich pas aan gaat dienen op de dag van het
"Dat is het horloge wat ik van mijn vader op zijn
sterven of in de aftakeling. Dan ben je net als de
sterfbed heb gekregen," antwoordde de koning. "Dat
koning die telkens denkt het laatste ogenblik uit te
kon ik niet stuk slaan."
kunnen stellen. Maar geloof me nou, je bent altijd al
Toen zei de dood: "Dat is een hele lieve gedachte.

Heb je nog een wens?"
die totale kwetsbaarheid geweest, wees niet zo bang, je

bent al gestorven. (stilte)
"Ja," zei de koning, "ik zou mijn moeder nog zo

graag willen zien."
"Hield u van uw moeder?" vroeg de dood.
"Zielsveel," zei de koning. "Meer dan van wie dan
zit in die totale kwetsbaarheid. Het kan zijn dat er ook
ook, ik zou haar zo graag nog eens willen zien."

114
En dat is wat je met je mee kan dragen, niet zwaar

maar lichtvoetig. Je gaat merken dat er zoveel vreugde
teleurstelling is door je verkeerde interpretatie, door
115
een verkeerd zien. Want of het nu gaat om je gezin, om
baarheid is overgave. Er is geen overgave zonder totale
je huwelijk, om je werk ... het is allemaal een bolwerk
kwetsbaarheid.
van interpretatie en jij stond er als een iemand buiten

die het verafschuwde of verheerlijkte, je vond het mee
vallen of je vond het tegenvallen. En in dat hele gedoe
Het bedrog van iemand
ben je constant een puppet on a string. En nou moet je
die gelukk ig moet worden
gaan zien dat dit wat zogenaamd die puppet on a string

was, deel is van die totale kwetsbaarheid. Geef het
De doener zegt: het gebeurt allemaal vanzelf. Maar als
over, ook al dat denken, het verschijnt in Jou!
je goed kijkt gebeurt er niks vanzelf en is het de hele

dag aan het calculeren. De doener zegt dat het vanzelf
gaat als het hem bevalt, dat moet je kunnen zien. Die
wensen van de doener, daar mankeert helemaal niks

aan, maar die wens is een fragment in het Zijn. Die
Je vindt ook nooit de grens van het gemanifesteerd
wens zal nooit synchroon lopen met de werkelijkheid.
bewustzijn, die is er niet. Gemanifesteerd bewustzijn is
En de westerse mens is eigenlijk vergiftigd met het idee
de golf van de zee. Wij zijn de golfjes, we hebben een
dat hij met zijn wens de zaak helemaal naar zijn hand
Jan-golfje en een Leen-golfje en dat golfje waant zich
kan zetten. En dat je met de wens om gelukkig te
los van de zee en dat voelt-ie als een conflict. Dat is
worden, het ook nog eens voor elkaar krijgt. Nou dat
heel pijnlijk, want het is namelijk eindig. Voor die hele
lukt je niet, er is niemand hier gelukkig geworden,
ikbenheid is de dood een belediging. Hoe durft de
niemand. Het is bedrog, je kan niet iemand gelukkig
natuur zoiets in te bouwen!? Zijn ze helemaal van god
maken. Er zijn momenten van gelukzaligheid, dat
los!? Doodgaan, ja voor die ikbenheid is dat inderdaad
heeft met allerlei prikkels te maken, maar als je kind
een belediging, maar voor datgene wat er al is voordat
ziek is of wat overkomt, is het alweer foetsie. Het is zo
de tijd er is, is het noch een verheerlijking, noch een
fragiel!
belediging. En de weg ernaar toe is de weg van kwets

baarheid. En dat voelt een beetje raar, want in je zoek
Het is die drug om gelukkig te worden. Maak jij
tocht ging je voor innerlijke stevigheid en die wordt
mij gelukkig dan maak ik jou gelukkig. Mijn huwelijk
soms kwetsbaar. Dat komt omdat de buffer van de
moet me gelukkig maken, mijn huis, mijn kinderen,
ikbenheid, van het ik-besef, vaak een beetje wegvalt wat
mijn hondje moet me gelukkig maken. Je kan het de
het kwetsbaarder maakt. En totale innerlijke kwets-
ander niet aandoen, je kan het zelfs je hondje niet
116
117
aandoen, laat staan dat je het mensen kunt aandoen.

Dat mag je ze gewoon niet aandoen. En daarom zijn
we vaak zo boos op elkaar. We nemen het elkaar
kwalijk, dat we elkaar toch ergens opeisen in de relatie.
We zijn niet meer spontaan met elkaar, want we zitten
te calculeren. Verlangens en wensen, die moet je hebben,
want anders kan je niet overleven. Je moet alleen
kunnen zien dat het fragmenten zijn in jou. Maar het
ego gaat zeggen: mijn wens is mijn uitgangspunt, mijn
basis. En de werkelijkheid staat dan als het ware in
dienst van die wens, maar de werkelijkheid is anders.
De werkelijkheid is de werkelijkheid met een wens als
fragment er in, voel je het verschil?
Waarom hebben we dat rare arrogante in ons dat
we buiten de werkelijkheid staan? Dat conflict maken
we steeds weer mee. We hebben het gevoel dat we
buiten de werkelijkheid staan en daarom lopen we
verlichting te zoeken. Het is te zwaar, als je verdomme
nog niet aan de prozac bent geraakt dan zou je dat
alsnog doen, of aan de dope of de cocane. Je kan die
persoon niet gelukkig maken, je kan hem ook niet wijs
lullen, je kan hem niet naar zijn principes laten leven.
En toen zag ik ook dat wanneer ik daar echt heel

rustig mee bezig was, dat dan die identiteit met het
hele verhaal van Jan en van wie of wat ik was, eigenlijk
in het tijdloze viel, in mijn enige houvast, wat eigenlijk
helemaal geen houvast bleek te zijn. Ik ben, ik ben, maar
wat
ik daar nou over zou moeten zeggen, vanuit dat
tijdloze, daar kwam ik geen stap verder mee. En toen

zag ik dat dat het was waar ze het steeds over hebben.
Ik kreeg door dat dat het was. Nou, ik had toen eerst
even een tijdje iets van: nou breekt mijn klomp,
verdomd hoor, er werd gepraat over tijdloosheid terwijl
ik het altijd al zelf was. Wat een poeha heb ik daar over
gemaakt, wat een gedoe. Ik zag dat het gepraat hier
over heel vaak diende ter bevestiging van de hirarchie
tussen zoeker en degene die zit te lullen, want die laatste
moet wel een stukkie verder blijven. Het stelt allemaal
geen bliksem voor, want het is alleen de herkenning die
levend wordt. Maar als je die herkenning nog niet ver
trouwt, dan blijf je zitten in niet-wel-niet-wel...
En dat wordt uitgebuit, dat wordt gewoon uitge
buit. Er wordt gepropageerd: je moet het zien, maar als
je het ziet, dan moet je wel weg, want dan ben je een
lastig figuur geworden. Dan mag je opzouten, weet je
wel. Terwijl het iets is wat helemaal niets te maken
De herkenning van tijdloosheid

Het tijdloze wat ik altijd al ben, daar had ik gewoon
nooit over nagedacht. Ik zat al te kwijlen als iemand zei:
"Ik ben tijdloos." En dat terwijl ik het zelf altijd al was.
118
heeft met hoger of lager.

Wat je moet doen is vertrouwd raken met je inner
lijke wijsheid. Niet vanuit 'kijk Jan hier eens zitten',
wam dan zitten we weer in dat abc, dan kan iedere
onnozele zoeker hier gaan zitten.
119
Ik werk niet met dat soort mensen. Als je dat nog
heeft er mee te maken dat je gaat vertrouwen op inner
in je hebt, hoepel dan maar op. Ga iets anders doen, ga
lijke wijsheden. Dan lost de vraag op. Als je dat ver
een sekte opzoeken. Als je niet intelligent genoeg bent
trouwen met innerlijke wijsheid nog niet hebt, dan ben
om dit aan te kunnen en zelf het onderzoek te doen
je alleen maar gebaat bij antwoorden. Want je denkt
door in het leven te staan, ga dan weg. Je bent me tot
dat die je zullen vervullen. Het gaat er om dat de vraag
last. Ik weet dat jullie dat niet hebben, maar het moet
oplost, en dat doet het eigenlijk alleen maar als je
de zaak pinpointen, zodat je in ieder geval in gelijk
rustig kunt vertrouwen op je innerlijke wijsheid.
waardigheid dit onderzoek kan doen.

Als het stil is en mensen zitten een half uur op de
bank, dan worden ze zenuwachtig, want ze zijn niet
Het oplossen van de vraag
geoefend om vertrouwd te worden met dat het zijn

gangetje gaat en dat het verschijnt in iets wat heel stil is.
B: Er komt telkens een dilemma in mij op. Ik vraag ik
me dan af: wat doe ik hier eigenlijk? Ik zit te luisteren

naar de kwebbeldoos en vervolgens krijg ik te horen
Een drenkeling die zich vastklampt
dat ik hier niks te zoeken heb als ik op zoek ben naar
aan een luciferhoutje
een leraar.
JAN: Precies! Ja, dat ondermijn ik, anders zit ik weer
B: Jan, toen jij dat onderwerp behandelde van dat
met een dub abc zoekers en dat wil ik niet! Waar het
directe zien, toen zag ik het voor een halve seconde en
om gaat, is dat je in een ander gebied terecht komt.
ik zal je eerlijk vertellen: ik raakte bevangen van schrik.
Eerst zit je als zoeker in de interessekant met het binnen
Het is zo ongelofelijk direct, eigenlijk wilde ik het liefst
halen van de antwoorden op je vragen, maar je bent je
de deur uitlopen...
er dan nog niet van bewust dat er een schifting plaats
JAN: Dat zou ik zonde vinden, blijf gewoon ...
kan vinden, een verschuiving. Op den duur zijn de
B: Ja, ik heb betaald, dus ik blijf zitten ... (gelach)
antwoorden niet meer belangrijk en kom je toch. Een
JAN: (lachend) Ja, Hollanders!
vreemde zou dan zeggen: "Nou, waarom kom je dan
B: Ik voel nog de spanning in mijn hele lijf van die
hier?"
schrik.
Wij weten dan wel wat er aan de hand is. Het gaat
JAN: Je bent als een drenkeling die zich aan een luci
dan het om het oplossen van de vraag en dat is iets wat
fertje vastklampt en denkt: oh, als ik nu mijn lucifertje
er eigenlijk in een liefdevolle verhouding gebeurt. Het
loslaat dan verdrink ik. Vergis je niet, we zijn gewend
120
121
aan die ballast. We zijn gewend geraakt aan het idee
Voortgekomen uit een zeeanemoon
van falen en lukken. Neem het je zelf niet kwalijk,

want als je tien jaar de klok hier hangt en je hangt hem
B: Wat is eigenlijk denken?
vervolgens daar, dan zit je nog twee jaar hier te kijken.
JAN: Het is een fantastisch fenomeen. Ook in het hele

hersenonderzoek is niet duidelijk geworden wat
denken nu is. Is het een vervolmaking van wat de zee
anemoon eerst bemerkte, of de spons? Door een
Voel je dat het directe zien eigenlijk zelfs geen doen is,
prikkel ging er een pompbeweging ontstaan. En die

pompbeweging is essentieel, want iedere cel in ons
maar dat het je hart moet stelen.
lichaam doet dat nog altijd. En daar is dus iets uit

voortgekomen wat iets doet met al die prikkels. Dat is
fenomenaal, dat herken je niet meer in de spons, dat is
fantastisch, maar het is van herzelfde spul. Het is totale
Wij zijn ons brein
kwetsbaarheid, het is er niet uitgestapt, het is niet 'ik

en de wereld'. Het is een hele ingewikkelde spons dit
'wij zijn
lichaam, een beetje een oude spons. (gelach in de zaal)
ons brein' en nou hoorde ik een vorige keer een zoeker
Het is behoorlijk ingewikkeld, maar het staat niet los
ook sputteren: "Nou zegt die man dat hij het brein is.
van de spons, niet los van de zeeanemoon, niet los van
Hoe moet dat nou?"
de gnoe, niet los van de mug. Zelfs niet los van de
Er is een prachtig boek van professor Swaab
Ik zeg: "Schrik nou niet, want het is helemaal waar."
stoel. Materie bestaat uit deeltjes, die er zijn en niet
Het brein zorgt voor het idee van de wereld, maar
zijn. En dat zou je zo niet zeggen. Ons hele wezen
de wereld is de mind. Dat
functioneert met een idee dat dit vast is. Met onder
betekent dat ons hele idee van het zijn en al onze inter
zoek komt men er echter achter dat het wel vast 'lijkt',
pretaties uit niet anders voort kan komen dan uit dat
maar niet vast is. Zo is het bijvoorbeeld ook met kleur.
brein. Maar het gekke is dat je in spiritualiteit als het
Materie heeft geen kleur, kleur is iets wat in ons hoofd
dat zei Boeddha ook al:
ware dieper gaat dan dat gegeven. Het hele idee van
gemaakt wordt. Als de wereld dat al zou begrijpen, dan
'we zijn ons brein' is een prachtig iets.
zouden we niet die achterlijke schizofrene toestand

hebben van zwart, geel en blank. Want iedere zwarte
die ik zie betekent eigenlijk maar een ding: het is de
kleur zwart in mijn hoofd. Het is ons eigen systeem
122
123
wat kleur geeft. Iemand die kleurenblind is, ziet niet
het strand en ze vonden het vreemd en op een dag liep hij
de kleuren die wij zien, daar werkt de chemie een
over het water en zonk hij de zee in. En dat is eigenlijk
beetje anders.
wat we willen. (lachend) We willen niet swcidaal zijn,

maar we willen kwetsbaar zijn. Want dat is wat we zijn.
En dan kom je thuis, dat voel je gewoon.
De natuur omarmt je met duizend armen

En al die deeltjes die zijn er, en tegelijkertijd zijn ze er
Verdronken in kwetsbaarheid
nier, dus het is gemanifesteerd en ongemanifesteerd.

En het is totaal, want de kwantummechanica gaat juist
Zelfrealisatie is met graagte verdronken zijn in die
over die totale onvoorspelbaarheid en die totale on
kwetsbaarheid. (lacht) Dat vond ik toch in her begin
voorspelbaarheid is totale kwetsbaarheid. En dat is over
heel raar, daar deinsde ik een beetje voor terug.
gave. En daar is ons hele systeem uit opgebouwd. Maar

wat een armoede als je denkt dat jij er buiten zou
Onwaarheid
kunnen staan, wat een armoede. Blijf er lekker in, blijf

in die zee, alsjeblieft. Eigenlijk wu je moeten zeggen:
ik wil geen losse golf zijn. Ik wil nier los staan!
De wereld is een product van de mind. 's Morgens
Her is heerlijk om re zeggen: "Ja, ik ben thuis!" Ben
wordt het wakker in Jou en de mind gaat de wereld
die torale kwetsbaarheid, de natuur omarmt je met
dan weer samenstellen. Er is niks op tegen hoor, maar
duizend armen. En dat voel je, je voelt het ergens, alsof
het is wel het spel van de mind. En als ik verblind ben
er een 'zee op je wacht'. Dat mooie lied van Freek de
door onwaarheid, dan zal ik tot mijn dood de wereld
Jonge, de vondeling van Ameland, dat hoorde ik een
in zijn hele onwaarheid zien als werkelijkheid.
tijdje terug voor het eerst. Ik dacht toen: dat is war ik

in mijn jeugd zo heb gevoeld als ik dan die ogenblik
ken had in die duinen, waarop ik verdween en waarop
Als luisteren in Luisteren verandert
ik w de zee in wu willen lopen. Gewoon om er weer

deel van te zijn, deel van het geheel. Want ik ben dat
(Het konijn van Jan was duidelijk hoorbaar aanwezig
golfje, maar ik wil die zee zijn. Ik deed het nier, ik was
in de satsang)
nier achterlijk. Maar dar lied zegt: Ik kom eraan, en de
B: Kan die kooi niet op de gang ...?
vondeling werd groot, en de mensen zagen hem altijd bij
JAN: Nee, die gaat niet op de gang, helemaal niet.
124
125
(gelach) Als je daar niet tegen kan, dan ga jij weg. Bij
uit joh. Petrus had ook niet iets van: nou, er komt straks
Nisargadatta was er wel eens een hoop herrie buiten en
een optimaal moment om naar
te luisteren, no way.
dan zei hij: 's je echt luistert kan je het hebben."

B: Ja, maar ik dacht aan een oplossing voor de opnames
Een ander zei: "Ik moet mijn vader begraven."
die er gemaakt worden.
"Nee," reageerde hij, "je komt nu! Laat de doden
JAN: Nee, het is eigenlijk dat je vertrouwen moet

krijgen in dat hele diepe weten. Je moet niet bang zijn
de doden begraven."
Dat lijkt grof, maar het getuigt van een grote liefde,
om]a te zeggen. Dit is echt een heel essentieel onder
want als diegene hem niet genteresseerd had, dan had
werp, dit is de sleutel voor je zoektocht. In alle herrie
hij gezegd: "Natuurlijk, ga je gang, begraaf je vader."
moet je hartje open gaan. Het maakt niet uit- al gaan
Wat begrepen moet worden is dat luisteren op een
ze boren hier- dit moet je voelen. Het is vertrouwen
gegeven moment niet meer genoeg is. Dat kan je
hebben in Dat en dan gaat het je duidelijk worden,
honderd jaar doen. En dan hoor je mensen ook
dan zit er niks meer tussen. En als er niks meer tussen
afhaken die zeggen: "Ja, ik weet het nou wel, ik heb het
zit, dan zijn er zelfs geen storende factoren meer. Dan
gehoord, ik heb alles al gehoord en er gebeurt niks."
is er sprake van overgave. Daarom zei Nisargadatta dan

ook weleens: 's je hier een probleem van maakt, dan
Nee, maar er gebeurt innerlijk wel wat, als luisteren

in Luisteren verandert.
zal je het nooit zien." Toen dacht ik in het begin ook

weleens: nou, dat is een beetje
cru.
Maar nee, het is

De vertaalster
pinpointen op waar het om gaat. Stop en luister, ga

open ervoor!! Laat alle excuserende factoren niet meer
mee spelen, want er is in het leven altijd wat hoor. Er
Op een dag was er bij Nisargadatta geen vertaler aan
zal nooit een situatie zijn waarvan je zegt: "Ja, nu is het
wezig en toen zat er een vrouw die vroeg: "Nou, mag
optimaal."
ik dat dan doen?"

In India was dat nor done, ik vond dar achterlijk.
Waarom zei Jezus tegen Petrus: "werpt uw netten
Natuurlijk mag een vrouw dat. Maar nee, dat mocht ze
neer en volg mij?" Dat was hetzelfde als wat ik net
niet en ik zei maar niks. Toen appelleerde die vrouw op
tegen jou zei, dus nu goed opletten. Als hij niet gente
iets heel essentieels. Ze zei: "Waar we het hier over
resseerd was geweest in Petrus, dan had hij het niet
hebben is noch man noch vrouw, noch u, noch ik. Hij
gezegd, dan had hij gezegd: Nou ja, gooi nog een netje
keek haar aan en bromde: "Yes!"
126
127
Toen dacht ik: ja, een hele traditie wordt hier dan
toch in een keer overboord gegooid, omdat er iets
"Omdat er nog maar n vraag voor mij is, dat is
de vraag van het Zijn."
essentieels geraakt wordt. Maar ze moest het wel op
Hij kon die vraag filosofisch niet meer oplossen,
een heel authentieke manier brengen, met een discussie
want het gaat er uiteindelijk niet meer om dat het am
had ze het nooit gered. Snap je wat ik bedoel? Een
woord gevonden wordt, maar dat de vraag oplost.
discussie was niet goed geweest.
Maar de filosoof denkt dat door het antwoord de vraag

oplost. De mysticus zegt: "No way, het antwoord zal
de vraag niet oplossen, maar als je ziet wie je bent, dan
Om te ervaren moet je er al zijn
lost de vraag op. En dan maakt het niet uit of er een

antwoord is of niet."
je bent het al, je bent het licht der wereld. Daar kijk je
Voel je het subtiele onderscheid, voel je het verschil?
uit, dat kan je niet vinden, dat ben je! Het oog kan
De vraag is het antwoord. Terwijl je geoefend bent
zichzelf nooit zien, maar om te zien moet hi er eerst
om te denken dat de vraag oplost als het antwoord
zijn, dat is nou ook zo met jou! Om te ervaren moet
komt. De mysticus zegt: "Nee, je probleem zit hier al,
je er al Zijn. Dat zijn zit voor iedere interpretatie,
je wil er niet aan dat de vraag oplost zonder een antwoord
voor man of vrouw, voor goed of kwaad, voor dik of
te vinden."
dun, voor dom of wijs. Dat is het licht der wereld.
Daarop zeg jij: "Nee, dat is een zijpad. Ik wil het
Alleen door Mij zul je het zien, dat werd toen gezegd.
antwoord. Ik heb verdomme mijn portemonnee leeg
Hadden ze dat maar beter uitgelegd.
geschud, nou wil ik het weten ook." (gelach)

Het is bijna onverteerbaar, je krijgt geen andere
Geen antwoord gevonden,
aanwijzing. Heidegger had geen andere aanwijzing
maar de vraag is opgelost.
gekregen, Nietzsche ook niet.

Beide mannen hadden een geweldige geest, maar
JAN: Jij denkt dat er een antwoord te geven is. Ik snap
de vraag van het zijn is nu eenmaal niet te beantwoor
je strijd wel. In je zoektocht probeer je het antwoord te
den. Boeddha zat in die wanhoop onder de boom, en
geven op 'het licht van de wereld'. Heidegger, de grote
zag dat het zo was.
Duitse filosoof, sloeg in zijn leven op den duur hele
Er was geen antwoord, de vraag loste op. Nou daar
maal stil, hij gaf geen enkele lezing meer. En toen
ging ik in het begin ook niet voor hoor, want ik had
vroegen ze aan hem: "Waarom vertelt u niets meer?"
scheikunde gedaan en ik had iets van ik laat me niet
128
129
zomaar aanpraten hoe ik mezelf moet ont-dekken.
Standig in het Zelf
Mijn wezen ont-dekken was bij mij geoefend in iets

ontdekken. En mijn oude leermeester liet mij tot uit
Je moet op den duur een beetje vast raken en aan het
den treuren zien dat het niet ging om iets ontdekken,
eind van je Sanskriet komen, maar je moet wel standig
maar om ONT-dekken. Ontdoen van de bedekking
in het Zelfblijven. Dat is wat zelfstandig is. Wat is
en uughhh daar kreeg ik groene vlekken van... Ik
het Zelf? Dat is dat tijdloze wat je zelf weet, daar hoef
wilde iets ontdekken, daar was ik in geoefend. Al
je geen boeken voor te kopen. En als je zegt dat je het
moest ik verdomme door een dikke muur heen. Ik had
steeds weer wilt horen, dan is dat niet omdat je het
al meerdere botsingen meegemaakt in de sport, dus al
vergeten bent, maar omdat je hart er naar vraagt.
had-ie gezegd: "Nou, door deze dikke muur heen,"
Je geliefde willen zien is niet omdat je haar vergeten
dan had ik gezegd: "Ja!"
bent, maar je wilt haar weerzien.

Als je nog in het oude denken over tijd zit en je
De kruisiging laat gewoon die hele zoektocht zien:
vraagt je telkens weer af wanneer je het nou eindelijk
"Laat deze beker aan mij voorbijgaan. God, mijn god,
eens ziet, dan bevordert dat als het ware het oude
waarom hebt gij mij verlaten? Doch niet mijn wil
zoek-denken, snap je? Je moet een ander gebied betre
geschiedde, maar de uwe. "
den, het gebied van het hart en dat is niet meer met
En de volgende stap is: "In uw handen beveel ik

mijne geest. "
tijd bezig. En je moet niet gek opkijken als dat tijd

gerichte denken telkens weer de kop op steekt, je moet
Het gaat er om dat je ziet dat die onbevlektheid je
je daar niet over verbazen. Blijf standig in het Zelf, met
status quo is. Dat dat je huis is, geen schuld. Dus Jezus
een glimlach, met een stilte, met kippenvel of zoiets.
liet in zijn kruisiging zien waar het heen gaat, dat is
Besef dat alle religies en alle puntmutsen en al dat
niet goed uitgelegd zondags in de kerk. Dit hadden ze
gedoe verschijningen zijn in Jou.
moeten uitleggen, omdat het onze tocht is!! Onze gang

naar helderheid.
B: Dus de overgave van het doenerschap?
En nohelprijs zou genoeg moeten zijn
JAN: Ja, dat is het. Maar daarmee wordt die kruisiging

niet goed geluld met dat je dan lekker hangt en vrolijk
Je zegt wel: "Ik ga hierheen en daarheen," maar je gaat
zingt: Oan zingt) always look on the bright sight of life.
nergens heen, want de hele reis verschijnt in Jou. Wat
Dat is leuk voor het verhaal, maar het is niet zo
denk je dat er anders is, of nu de tafel in Jou verschijnt
lekker als je spijkers door je polsen krijgt.

130
of als er een reis in Jou verschijnt? Beweegt dat waar de

131
tafel in verschijnt, nu? Nee. Beweegt dat als je reist?
gebied van de verwondering, het gebied van de schoon
Nee, dat beweegt niet, JIJ BENT!! Als een koning of
heid. En dit zit allemaal voor het gebied van de ratio.
een koningin sta je in het universum en dat hele spel
Vertedering, verwondering, enthousiasme, dat zijn
speelt zich af in Jou. Dat is zelfherinnering, dat is
toch ingredinten waar je met je logica niet bij kunt.
standig in het Zelf Daar moet je aan gaan wennen, aan

die waarheid. Voorlopig ben je nog gewend aan het
Toewijding
tijdsdenken wat zegt: ik ben geboren, ik leef en ik ga

dood. En dus denk je dat er iets moet gebeuren in het
leven. Iedere generatie zit de hele boel op te fokken en
Dat standig in het zelf moet je bij je houden. Eigenlijk
iedereen zenuwachtig te maken, omdat er in die gene
zou je steeds een ritueel moeten hebben om het je te
ratie plotseling van alles gedaan moet worden. Er moet
herinneren. Soms is het goed om in je dag iets in te
wereldvrede voor elkaar gebokst worden en onder
bouwen, dat je er even aan wil denken, dat je er mee
tussen slaan ze elkaar de hersens in om de wereldvrede
bezig wil zijn, en dat je het vervolgens mee wil nemen
te creren. Ieder jaar krijg je een andere nohelprijs
in je dag. Maak soms even een periode in de dag vrij
winnaar voor de vrede, terwijl er helemaal geen vrede is.
waarop je het even stil beseft, dat heet contemplatie,
En toch is er ieder jaar weer de nobelprijs. Je zou
dat hebben mensen duizenden jaren zo moeten doen.
denken: n keer moet genoeg zijn! Het slaat gewoon

nergens op. Vanuit dat ik-besef denken we allemaal dat
Heb vertrouwen. Ik vroeg ook wel eens aan Nisarga
het verloren is als het nu niet lukt. Iedere generatie
datta: "Hoe kwam het nou dat u het zag?"
terroriseert de generatie waarin hij leeft, omdat er steeds
Toen zei hij: "Omdat ik vertrouwen kreeg. Mijn
binnen die generatie gedacht wordt: dit moet geklaard
hart ging er voor open en stapje voor stapje groeide dat
worden. Iedere president en iedere koning, allemaal
vertrouwen meer en meer. Maar ik heb me er voor in
hebben ze de geschiedenis verziekt, omdat ze het in
moeten zetten.
"
hun generatie tot stand wilden brengen, het zijn alle
Dat vergeten we nogal eens. Toewijding, dat wordt
maal Napoleonnetjes! En die zijn nooit in het gebied
bijna niet meer gepredikt in deze tijd. Alles moet snel
gekomen. En dat is ook het gebied van
en succesvol zijn. Toewijding kennen we niet meer, het
enthousiasme en daarin is ook de tijdsfactor anders
moet direct haalbaar zijn, anders is de interesse weg.
geworden, snap je!? Dat is het gebied van het hart, het
Zo is de maatschappij toch, het moet snel binnen
gebied van het gevoel, het gebied van de intutie, het
gehaald worden, met toewijding koffie zetten is er niet
gebied van de liefde, het gebied van de tederheid, het
meer bij. Ik bedoel: prachtig zo'n ding, flapje erin,
van
132
niet-doen
133
prrrt, klaar! Maar echt met toewijding koffiezetten,
daarin worden we geboren, net zoals we iedere ochtend
dat is er niet meer. Of een theeritueel zoals de Japanners
opnieuw worden geboren. Alleen dan heeft het lichaam
dat doen, tja daar hebben we geen tijd voor. Die thee
een wat andere vorm dan toen het klein was, maar het
ceremonie van vroeger is overigens bedoeld om de
wordt gewoon opnieuw geboren, want als je in je diepe
beoefening van toewijding plaats te doen vinden. Nou,
slaap hartstikke dood gaat, dan is het verhaaltje gewoon
die toewijding zijn we kwijt, daar kunnen we niks aan
lekker uit. Maar je wordt 's morgens opnieuw geboren
doen, we zijn kinderen van deze tijd.
en het verschijnt gewoon weer in Jou.

Dus het wakker worden gebeurt in Jou en ik hoef
niet te reizen om te zoeken. Ik vond dat vroeger al heel
Het Onbeweeglijke
wat en als ik toen naar mijn dorpje terugkeerde dan

dacht ik: nou, die kunnen allemaal het heen en weer
Het hele universum kan pas verschijnen in iets wat
krijgen. Als dat zo is, dan moet ik juist heel kalm
beschikbaarheid heet, en dat is gemanifesteerd/onge
worden in Dat, ik moet standig worden in dat Zelf. Ik
manifesteerd en verschijnt in jou. Dus beweeg jij als je
moet niet teveel beweging maken, snap je wat ik
naar de tafel kijkt? Als je reist, beweeg jij dan? Ja, daar
bedoel, je moet juist eenvoudiger, simpeler worden.
lijkt het wel op, omdat je bent gepreoccupeerd in dat
Het spectaculaire van de zoektocht valt dan van je af,
tijdsdenken van dat lichaam. Maar jij hebt nog nooit
omdat je die beweging niet meer als belangrijk wil
bewogen, nooit, nooit! Er is geen rimpeltje in je wat
zien. Je wil juist dat onbeweeglijke als belangrijk zien,
beweging heeft gemaakt, nooit, nooit! Je bent nergens
snap je wat ik bedoel? Dus er zit een veranderende
naar toe gegaan. Of je nu naar zuid Amerika gaat of in
vorm in de zoektocht. Tetwijl je eerst nog enthousiast
je achtertuintje zit, jij hebt niet bewogen. Dat is wat!
kon zijn in de beweging van het ik-besef en lekker te
Aldoor is er dat Bewustzijn waar alles in verschijnt. En
gek kon doen, zal je het daar op den duur ook niet
dat is onbeweeglijk steeds, dat heeft met tijd niets te
meer mee redden. Je kan niet meer in een ashram komen
maken. Het heeft geen voorkeur, jjj hebt ook geen
waar gezegd wordt dat seks een norm is. Want dan denk
voorkeur, wat we wezenlijk zijn heeft geen voorkeur,
je: waar slaat dit op? Dat is alleen maar vetwarrend
omdat het onbeweeglijk zichzelf is. Onbeweeglijk,
voor me. Snap je wat ik bedoel?
tijdloos, zichzelf. En daar verschijnt de naam in en wie
Je moet juist naar de eenvoud terug, terwijl
hij is en waar hij woont en hoe hij is en wat zijn familie
het ik-besef als je er pas komt zegt: Zo te gek!! Heel
is. Het is allemaal interpretatie en die wordt allemaal
spiritueel!! (gelach)
ingevuld in iets wat niet beweegt en Dat zijn we. En

134
135
Dat is niet erg, ik heb er helemaal niks tegen, maar
En God zal me een worst zijn op den duur, dat durf je
ik zeg: het is het eerste gebied. Als je als zoeker daar
gewoon te zeggen, en niet uit minachting. Dus het is
blijft plakken, dan zit je in het gebied wat eigenlijk het
nogal wat, h? Waar eerst honderdduizenden mensen
abc in zich houdt, terwijl je moet naar het gebied wat
zich er mee bezig kunnen houden, daar gaat het zich
onbeweeglijk is. Daarmee betreed je een gebied waar
filteren in een enkeling! Een enkeling en die zegt dat
driekwart, nou driekwart, zeg maar negen van de tien
het een verloren dag is als ik Mijzelf ben kwijtgeraakt.
zoekers afvalt. De reden hiervoor is dat ze het gebied
Niet streng, maar het is alsof je die dag even je geliefde
betreden waar het niet meer te bieden is en waar je op
niet bij je had. Je bent als een gevangene in je kooi
het onbeweeglijke gaat letten. Dat is waar de contem
gegaan. In die gouden kooi weliswaar, of aan die
platie eigenlijk plaatsvindt. Ik kan niet meer zonder
gouden ketting, maar aan het eind van een gouden
Mij om het maar eens zo te zeggen, ik vind het een ver

loren dag als ik Mij vergeten ben. Dan mag ik nog zo
veel gedaan hebben, ik ben Mij kwijt geweest. Ik zat in
ketting zit je net zo vast als aan een roestige ketting.

Zolang hij nog slap hangt denk je dat dat goud leuker
is dan dat roest.
de wereld en ik wil de wereld nooit verzaken, dat moet

je durven zeggen. Ik wil de wereld niet verzaken, maar
ik wil
wakker zijn in dat gebeuren,
ik wil wakker zijn,
Als
je wakker wordt
niet een spirituele houding, ik wil wakker zijn. Dus

van dat wat je wezen is ga je die zienendbeid maken,
Als Dat je overkomt dan raakt het je in een split
de ziener noemde men dat vroeger. Dat waren mensen
second, tot op je merg. Als Dat zich huist in je, als je je
die standig waren in dat Zelf. En door die oefening
geliefde niet meer kwijt wilt raken, dan is er een ander
waren ze gewend geraakt om een andere innerlijke
soort enthousiasme gekomen, een soort kippenvel
houding aan te nemen. In al die eenvoudige religieuze
enthousiasme. Die is niet van de wereld. Men zal je
bewegingen zijn er altijd mensen geweest die daarvoor
niet begrijpen in je stille verwondering, in je stille
aan het oefenen waren, zoals de joodse gemeenschappen
vreugde. Dat is de bron, die jij bent. Je bent niet meer
vroeger, de Perzische gemeenschappen, de Indiase
iemand die zichzelf wil verliezen in deze wereld, je wil
gemeenschappen en later waren er ook in het westen
geen gevangene zijn, je wil wakker zijn. Dat is hoe het
gemeenschappen die zich hier mee bezig hielden.
is en dat is meer dan genoeg. En wat ik eigenlijk doe
Godontmoeting, maar Godversmelting. Dat

is andere koek, Godontmoeting, daar zit tijd in, god
versmelting niet. Daar zit je hart in, ik verdrink in God.
wil zijn, maar dat is een beetje overwoekerd geraakt.
Niet met
136
dat is boren naar dat stukje in jou wat al lang wakker

Mijn leraar zei wel eens: "Ik ben een diamond cutter,
137
en je kan alleen maar gehakt worden door een andere

diamant."
En jouw diamant zit nog een beetje onder het stof,
Ook al mag je dan zelfs de grootste functie hebben en
dus daarom poets ik een beetje. Oan haalt een zakdoek
de hoogste achting genieten van mensen die jou heel
tevoorschijn) Kijk, w'n doekje heb ik altijd bij me, je
wat vinden, het is zeer armoedig vergeleken bij die
weet maar nooit. (gelach)
innerlijke rijkdom.
Jullie denken dat het zomaar een doekje is, maar

het is voor het stof. Nou heb ik mijn geheim verklapt.
(gelach)
Gelukkig worden
Armoede troef
B: Maar gelukkig worden is toch een geboorterecht!?
Je bent een armoedzaaier geworden als je van binnen
JAN: Welnee!! Dat is pure luxe ...
weer in het spel van de rijd gaat zitten. Het is pure
B: Hoew?
armoede, echt armoeiig. Dat spel kan leuk zijn en aan
JAN: Driekwart van de wereld heeft dat recht hele
de buitenkant doe ik er wel aan mee, maar van binnen
maal niet om gelukkig te worden. Die is alleen maar
ga ik er geen spatje in mee. Het voelt gewoon als heel
aan het tobben om de dagelijkse behoeften voor elkaar
armoeiig, ook al is het nog zo'n mooie dag. Als je daar
te krijgen. Dus het is geen geboorterecht, het is pure
van binnen in mee bent gegaan, dan is het vanuit
luxe. Het is je geboorterecht om gelukkig te zijn,
spiritueel oogpunt gezien een armoedige dag. Vanuit
hoezo? Is het van vader mier een geboorterecht om
de wereld gezien geldt: des te achterlijker en leuker, des
niet plat getrapt te worden? Het is maar net hoe het
te groter het feest. In Amsterdam is elk feest op den
gaat. Is het een geboorterecht om gelukkig te worden,
duur leuk geworden. Als de grootste crimineel begraven
ook als er een kredietcrises uitbreekt? Je zal maar net
wordt, dan loopt de hele stad uit. Het maakt ze echt
een duur pandje gekocht hebben of genvesteerd
geen flikker meer uit wat er gedaan wordt, als er maar
hebben in je nieuwe aandeeltjes. Ja, misschien ben je
een evenement is. Je krijgt evenementen om het evene
pas gelukkig als je geen aandelen meer hebt, maar hoe
menten, maar van binnen blijft het armoede troef.
het ook zij, het is nier je geboorterecht. Je matigt het je

aan, er is iets in ons wat vindt dat het je geboorterecht
138
139
is om gelukkig te zijn, zeker in deze tijd van de maak
loopt in een polonaise mee met de massa, terwijl je
baarheid van het bestaan.
ergens denkt: ik loop voor gek. (geschater in de zaal)
Daarmee leg je
zo'n
druk op jezelf met 'als dit niet
lukt' en 'als dat lukt niet', terwijl je in wezen bezig bent

om een schijngestalte gelukkig te maken. En al heel
De kenner van goed en kwaad
snel voldoe je niet aan wat de maatschappij zegt, want

als het je geboorterecht is om gelukkig te worden en je
B: Die schijngestalte, mag je dat het ego noemen?
bent niet gelukkig geworden, wat heb je dan? Dan heb
JAN: Ja, dat mag je het ego noemen.
je toch gefaald!? Nou, ik durf gerust te zeggen dat heel
B: Maar dan hebben we niet n ego'tje, dan hebben
veel mensen na hun veertigste het gevoel hebben dat ze
we er minstens 87.
gefaald hebben.
JAN: Nou, in eerste instantie is het voor de tijd van
B: Omdat?
Freud heel simpel geweest. Na Freud niet meer. (gelach)
JAN: Omdat gelukkig worden er niet in zit.
Honderdduizenden mensen zijn al voor Freud met
B: Maar ja, als je van dit zelfonderzoek niet gelukkig
deze dingen bezig geweest met telkens n centraal on
wordt, waarom zou je dat dan willen?
derwerp: 'de doener en het gedane'. In de bijbel wordt
JAN: Zoek je naar waarheid of zoek je naar geluks
hier ook over gesproken als er staat: 'De mens viel uit
gevoel?
het paradijs toen hij zich de Kenner waande van goed
B: Naar waarheid. Maar als ik er niet gelukkig van
en kwaad'. En de Kenner wil in wezen zeggen: de be
wordt, dan krijg ik er misschien wel spijt van.
zitter, de doener van goed en kwaad. Daarmee viel hij
JAN: Nee, je krijgt er geen spijt van, je kan niet meer
uit het paradijs. Hij ging zich de rol aanmatigen van
terug dan. Als je dit doorziet dan zie je dat dat hele
schepper, hij speelde voor God. En dat is zo rottig uit
worden-gevoel bedrog is, je ziet dat dat je in een kramp
gelegd in de afgelopen tweeduizend jaar. Als je je de
houdt. Want op een gegeven moment is frustratie je loon.
schepper, de doener, de bezitter van het denken waant,
B: Maar waarom wil ik het dan, die waarheid?
als je dat jezelf aanmatigt, dan ben je de schepper van
JAN: Dat weet ik niet. Er zijn mensen die hebben
het denken. Met andere woorden: je hebt de rol op je
altijd een soort diep verlangen gehad om op te lossen,
genomen van de schepper, van God. En daarmee viel
om te verdwijnen en dat hebben ze vaak een beetje
de mens uit het paradijs, want die rol is natuurlijk veel
angstig gevonden, het lijkt net alsof het een beetje
te zwaar, dat hou je geen dag vol.
sucidaal is. Het voelt ook alsof je niet echt mee kan
B: Ik hoor jou zeggen dat het dualisme hem niet zit in
doen. Jullie zijn allemaal een beetje aparte typetjes, je
de tegenstelling tussen goed en kwaad.
140
141
JAN: Precies.
Verwijzingen naar het mysterie
B: De tegenstelling zit hem in het verschil of in de
spanning tussen de doener en het gedane.
B: Ik merk dat ik steeds meer moeite krijg met die
JAN: Juist.
scheiding die er zogenaamd is.
B: Maar kun je dan uitleggen wie of wat die doener is?
JAN: Zogenaamd ja.
JAN: De doener is niet meer dan een aanname. Ik zal
B: Die eigenlijk niet bestaat. Ik leef nog vanuit die
je uitleggen wie of wat die doener is, maar als ik het
scheiding, terwijl ik weet dat die scheiding er niet is ...
mis heb, dan mogen ze me allemaal corrigeren, want wat
en daar krijg ik steeds meer moeite mee. Want om bij
ik zeg is ook maar interpretatie. In de evolutie is er in
voorbeeld te praten breng jij ook een scheiding aan.
dat wat wij mens noemen iets fenomenaals ontstaan,
Maar die scheiding bestaat eigenlijk niet. Alles is aan
namelijk een besef van ruimte en tijd. En hierbij is een
wezigheid, ook die zogenaamde 'ik'.
soort idee ontstaan, waarbij je je plaats meent te weten
JAN: Ja, dat is juist. Is iets wat in aanwezigheid
doordat je in de toekomst kan kijken en in het kan
verschijnt, iets anders dan aanwezigheid zelf?
kijken. Het gekke hierbij is dat het idee van ruimte en
B: Nou, dat is nog iets wat ik niet kan pakken.
tijd een centrum suggereert, alsof je er staat. Kan je je dat
JAN: Hoe zou de scheiding er kunnen zijn? Als de
voorstellen? Als je aan de toekomst kan denken en aan
scheiding er was, dan zou ik het Ene niet eens kunnen
het verleden kan denken, dan lijkt het toch verdomme
ervaren. Het is wat sommige mensen wel eens tegen
precies alsof er in her midden een persoon zit.
me zeiden: "Jan, ik kan niet bij mijn gevoel komen."
B: Ja en dat ben ik!
Dan zei ik altijd: "Je zit er juist midden in, anders had
JAN: Precies. Dus we nemen aan dat jij het centrum
je er geen probleem mee. Als je er niet bij kan komen,
bent van ruimte en tijd.
who cares?" (gelach)
B: Ja, want ik sta precies tussen verleden en roekomst in.
Ik kan niet bij mijn verdriet komen, nou fijn, wordt
JAN: Ja, en dat is zo'n mooi gegeven, dat is een fantas
er 104 mee. T ja, je bent dan natuurlijk gauw uitgepsy
tisch fenomeen, dat is ons mens zijn. Een gnoe heeft
chologiseerd. Op dat gebied ben je dan
dat niet. Tenminste dat neem ik aan, want die zie ik
weer uit. Maar nogmaals: is dat wat in aanwezigheid
nooit in dit soort zaaltjes zitten. (gelach)
zo
de deur
verschijnt iets anders dan aanwezigheid zelf?

B: Ja precies! Dus dat betekent dat alles wat verschijnt
in aanwezigheid, dus eigenlijk niet bestaat.

JAN: Klopt. Het is zichZelf zonder scheiding!! Er zit
wel de dualiteit in van de schijngestalte, dus 'ik en jij',
142
143
De reis verschijnt in jou
maar 'ik en jij' is een concept in aanwezigheid en om

dat concept te hebben moet je er al zijn.
B: Dat klinkt zeer abstract.
Mijn wezen is Dat wat ik nooit heb kunnen vinden,
JAN: Dat is het ook natuurlijk. Taal is gekomen vanuit
het is Dat waar de vraag uit oprees en in oploste. Dit
die ik, dus ik probeer met de taal van die ik jou te ver
Oan wijst naar zijn lichaam) is een verschijning in Mij.
leiden om naar heelheid te gaan. Het is a hell of a job,
En ieder idee van mijzelf hoort bij de verschijning.
want ik weet op voorhand dat het me niet tot aan het
Ieder concept dat ik over mijzelf als spreker heb, heeft
einde zal lukken. De interpretatie is abstract en daarom
dezelfde verschijningsvorm als wat ik jullie noem. Het
moet je er vertrouwen in krijgen dat de interpretatie
verschijnt in Mij en dat Mij is, maar het is sprakeloos.
een verwijzing is, net zoals de borden Amsterdam ver
Dat Mij reist ook niet. Je bent hierheen gekomen en
wijzen naar Amsterdam en niet Amsterdam zelf zijn.
daarbij is er iets wat niet gereisd heeft. Je zou ook
Raak niet verward door de verwijzing, maar vertrouw
kunnen zeggen: jij reist niet, de reis verscheen in jou.
er op en gebruik de verwijzing om je aandacht te
Als dat wat je wezenlijk bent ergens naar toe gaat dan
vestigen op dat waar het in verschijnt.
is het er al. Alles verschijnt en verdwijnt in Mij, de reis
Maar dat wat in Aanwezigheid verschijnt kan niets
hiernaar toe, alles. Moet je maar eens opletten als je in
anders zijn dan Aanwezigheid. Het is een mysterie van
een trein of in het vliegtuig zit. Alles verschijnt in Jou.
de eerste orde, waarbij ieder concept niets zegt over dat
Wij hebben een concept gemaakt van dat wat reist,
wat is. Niets, want ieder concept verschijnt in Aanwezig
maar dat wat reist is een concept wat in Jou verschijnt.
heid. Daarom, als je dit ziet dan kan je niet anders dan
Het is even wennen, maar wat een wonder. Er gaat
de innerlijke naam dragen van Mysticus zonder status.
geen dag voorbij dat het niet zo is.
Alleen al uit pure verwondering. Iedere interpretatie is

als het ware nog een vervuiling van de sprakeloosheid
Verstilling
die het in wezen is.

B: Wat betekent eigenlijk mysticus?
JAN: Ik heb geen idee. Het is dat wat voor het woord
B: Het verlangen naar die verstilling wordt steeds
ligt, dat wat voor de benoeming ligt.
sterker.
Het is als het ware, een mysterie, het is dat waar het
concept geen enkel houvast kan vinden.
JAN: Dank je wel lieve man, daar is nou net het gebied
van vertrouwen en dat groeit in stilte. Vroeger dacht ik
dat ik overgave moest doen, maar dat kan je niet doen.
Het is stil vertrouwen. Je moet vertrouwd raken met
144
145
Niet te doen met de doener
de momenten van stilte, waarbij je niet meer schrikt

van wat het denken allemaal doet. Je ontloopt het 99 van
de 100 keer.
We ontlopen de bedding van zelfrealisatie, we
B: Dus is het opgelost als de doener weg is?

JAN: Juist, dan zijn de wensen er wel, maar het conflict
ontlopen de bedding van vertrouwen, we ontlopen
is opgelost, dat heb je heel goed gezien.
de bedding van verstilling. We gaan liever nog iets spi
B: De problemen zijn er nog, maar er is geen conflict
ritueels doen dan dat we niets doen. Daarom werk ik
meer?
graag met volwassen mensen die de moed hebben om
JAN: Juist. Het probleem in het dagelijks leven is er
stil te zitten en het denken te laten zijn voor wat het is.
nog wel. Als je een mug achterna gaat met die klapper,
Als je gaat zoeken naar een fijn gevoel dan wordt me
dan gaat die ook weg, die ziet ook dat er een probleem
ditatie een doen. Zoek dat waar jij nog geen status
aankomt. Dus als een mug uitwijkt als hij een pro
hebt. De vogels buiten zullen je begrijpen en de wind
bleem ziet, dan mag ik dat toch ook doen als ik over
zal je begrijpen en als je voor de zee staat zal hij ruisen
steek en een vrachtauto komt er aan.
en hij zal zeggen: "Ben je daar eindelijk? Ben je daar
B: Dat snap ik, maar wat heeft die doener hier mee te
eindelijk, golf? Je hebt nooit los van mij gestaan."
maken?
Dat is je wezen wat spreekt. Het gebeurde weleens
JAN: Als de doener er niet meer is, dan is er geen
in India dat er tijdens de lezingen ineens de gedachte
conflict meer met jouw wensen. Het conflict is weg en
aan een boterham met oude kaas naar boven kwam.
ook al zijn de wensen er nog wel, de bezitter van de
En dat terwijl ik al die verheven spirituele ervaringen
wens is weg. De maatschappij bombardeert je met het
zat aan te horen. Ik wist dondersgoed dat het daarbij
idee dat het universum zich moet aanpassen aan onze
niet om die boterham ging, of om die ervaring, maar
concepten, onze wensen. Dat noemen ze ook wel de
om Dat waar het in verschijnt.
maakbaarheid van de maatschappij. En als individu
Het denken zal liever hebben dat je een ingewikkel
krijg je het in een maakbare maatschappij behoorlijk
de stap neemt dan dat het verstilt. Voor ingewikkelde
zwaar, want we moeten de juiste keuzes maken, de
stappen is namelijk een markt en spiritualiteit wordt
juiste oplossingen zoeken, de juiste dingen voor elkaar
dan een business, waarop het denken haar ei kwijt kan.
krijgen, en dat kan niet! Want dan zou een fragmentje,

een doener, dat allemaal moeten doen en het is niet te
doen om een keuze te maken die helemaal duidelijk en
helder is, want in wezen doen we het niet eens vanuit
een doener, maar vanuit een bombardement van
146
147
prikkels en dus niet vanuit een objectief iemand die

van binnen de juiste keuzes zit te maken.
hebben altijd iets sterfelijks over ons, vrouwen niet, die

zeggen dat je daar hartstikke gek van wordt. Maar in
feite zijn we dat al, we zijn hartstikke gek. Zet het jour
naal maar aan dan kun je het zien. Ik bedoel, waar
hebben we het over? We denken weleens dat er buiten
Ik doe mijn stinkende best vanuit hartstocht, ik doe

mijn stinkende best vanuit passie, maar ik doe niet
mijn best vanuit een doenerschap, want dat zou de
grootste val zijn die je mee kan maken.
aardse wezens bezig zijn om contact met ons te leggen.

Nou, vergeet het maar, ze gaan met een grote boog om
ons heen, stelletje mafkezen dat wij zijn. Daar wil je
toch niks mee te maken hebben, dat moet eerst nog
even een miljoen jaar doortrutten.
Hartstikke gek
B: Ik ben dargene waarin alles verschijnt.
JAN: Ja, en in verdwijnt.

B: Wie ziet dat?
JAN: Niemand, het wordt gezien, er is geen wie, er is

niet iemand, het is het zien zelf. Dat kan je niet tot een
persoon maken, dat is universeel. Het licht der wereld
is niet: hier een lichtje, daar een lichtje en daar een
lichtje. Nee, her is het licht der wereld waar het indivi
du in verschijnt. In de zee verschijnt een golf, maar wie
golft er? De zee.
B: Dus ik ben tegelijkertijd degene die ziet, waar alles
in verschijnt, maar ook ... de golf.

JAN: Juist. Je bent
vol-ledig.
B: Maar daar word je toch helemaal gek van.
JAN: Ja, ben je gek? (gelach). Ik doe dit nou 22 jaar en

vrouwen zeggen altijd 'daar word je gek van', terwijl
Is liefde geheugen?
JAN: Gemanifesteerd bewustzijn is als het ware verdicht
licht, wat verschijnt in het oneindige bewustzijn.

B: Zou je kunnen zeggen dat er oneindigheid is naar
twee kanten toe, zowel in het kleine als in het grote.

JAN: Precies. Het wonderlijke is dat ieder besef van de
wereld, het besef is van dit lichaam en dus ook van de
zintuigen.
Als ik bijvoorbeeld met mijn vinger mijn broek
aanraak, dan denk ik of zeg ik dat ik mijn broek voel,
maar dat klopt eigenlijk niet. Wat ik voel zijn de
zenuwuiteinden van mijn vinger en die zenuwen die
worden ergens in de hersenen geprikkeld. Ik zeg wel
dat ik mijn broek voel, maar wat ik in wezen voel is
mijn vinger. Als je
nou vrijt met iemand dan moet je
daar niet steeds aan gaan zitten denken, (gelach) want
mannen zeggen 'daar ga je aan dood.' (gelach) Ja, wij

148
149
dan is er geen flikker meer aan. Dan moet je gewoon

even denken: ik voel jou. Maar je weet beter.
En dan zal ik tegen je zeggen: "En toch ben je."

Ik had vroeger een vriend uit Belgi en die had op
B: Besraat die broek dan niet?
een gegeven ogenblik een auto-ongeluk gekregen.
JAN: Als concept natuurlijk wel! Maar ik ervaar de
Nadat hij in coma had gelegen, kwam hij bij en wat
broek omdat dit door dit lichaam als broek ervaren
bleek? Hij was zijn geheugen kwijt. En het is heel raar,
wordt. Misschien dat een vleermuis dit als heel anders
maar toen zijn vrouw en kinderen op bezoek kwamen
ervaart, ik zeg maar wat. Steeds is iedere zin en ieder
wist hij niet meer wie zij waren. Het was dan ook heel
woord des lichaams en dus ook des mensens. We
vreemd voor hem toen hij zijn vrouw en kinderen
ervaren een universum omdat we onszelf ervaren.
hoorde zeggen: "Dag schat" en "dag pa."
Maar hoogstwaarschijnlijk- ik weet het ook niet zeker,
Gelukkig is het allemaal weer goed gekomen en
want ik spreek ook alleen maar vanuit dit lichaam- is
toen ik hem op een dag vroeg hoe hij het ervaren had
het universum beyond ieder besef van het menszijn
zei hij: "Ik raakte in de war. Men bombardeerde mij
zelf. Daarom zegt de mens weleens in al zijn wijsheid:
met allerlei prikkels, die ik totaal niet kon plaatsen. Ik
"Oh, maar er moeten meerdere universa zijn, er moeten
kon in mezelf nergens een herinnering vinden van
meerdere dimensies zijn, met de kwantumtheorie en
herkenning. Voor mij voelden zij als wildvreemden, ik
de snarentheorie kom je tot twintig dimensies."
wist echt niet wie zij waren en ook niet wie ik zelf was."
Het kan allemaal waar zijn, maar toch zullen we
"Maar was er dan iets wat je nog wel wist?" vroeg ik.
steeds alleen maar ons eigen menszijn ervaren. Wat een
"Ja," antwoordde hij, "er was n ding wat ik nog
wonder dat we niets buiren onszelf kunnen ervaren. Jij
wist en war me ook tot rust bracht en dat is: Ook al
bent een projectie in mijn ogen en een conceptualise
weet ik niet meer wie ik ben, ik weet wel dar ik ben."
ring in dit hoofd.

B: Maar zijn we dan geen golfjes?
Hij was ook hiermee bezig en verwees naar her

Thuis, waarin alles opkomt en verdwijnt.
JAN: We zijn ook golfjes in de zee. Voel je nou dat

woorden je op den duur alleen maar in de war brengen!?
Toen ik nog eens terugdacht aan dit gesprek vroeg
Al die woorden die ik nu zeg, wil je ze alsjeblieft zien
ik me af: Is liefde dan geheugen? Is het dan zo dar de
als verwijzingen naar war je wezenlijk bent. Hang niet
affectie die we voor elkaar hebben alles te maken heeft
aan mijn woord, hang er niet aan. Luister naar waarroe
met herkenning, met geheugen? Ja, dat blijkt dus wel
ik je probeer te verleiden. Ik probeer je te verleiden van
zo te zijn.
interesse naar in terra sancta, d.w.z. naar her gebied

waar je zegt: "Jan, ik heb hier geen woorden meer."
150
151
gezien waarin
bestaat er ook helemaal geen spiritualiteit, geen hoger
een man gevolgd werd die zijn vrouw naar een ver
of lager. Ik weet het niet meer. Vroeger wist ik het wel,
Ik heb laatst een documentaire op
tv
pleeghuis bracht, omdat zij was gaan dementeren. In
maar nu niet meer. Ik heb geen idee, maar ik weet wel:
het begin bracht hij zijn vrouw een bloemetje en een
ik ben het licht der wereld wat in alles verschijnt en
tasje met fruit en zij herkende hem nog. Maar lang
verdwijnt.
zaam maar zeker ging het steeds slechter met die vrouw
en als hij op een dag weer langskomt dan ziet hij haar
naast een andere man zitten. Ze wijst opzij en zegt:
Het verhaal van God en de engel
"Dit is mijn man, ik ben met hem getrouwd." (gelach).

Nou, je zou haar toch met haar tasje meppen bijna.
Ken je dat verhaal dat God op de dag na de schepping
Ze kan er niks aan doen, de schat, maar je zou bijna ...
heerlijk zat uit te rusten. Er kwam een engel naar hem
Daar sta je nou na zestig jaar huwelijk en dan zegt dat
toe en die zei: "Ja, u zit daar nu wel lekker te genieten
mens dat ze met die andere vent is getrouwd. Het is zo
van wat u gemaakt heeft, maar u zult zien vandaag of
fragiel, er hoeft in die neurotransmitters maar eventjes
morgen beginnen de mensen te bidden en te smeken
iets een beetje vreemd te gaan en we gaan hele rare
en dan gaan ze weer van alles en nog wat aan u vragen."
dingen zeggen, zo wonderlijk is dat.
"Oh nee toch," zei God, "dat is toch niet waar?"

"Zeker wel," zei de engel. "Misschien ken ik ze nog
wel beter dan
Geen hoge of lage gedachte
u.
"
"Nou," zei God, "wat moet ik dan doen?"

Ja," zei de engel, "ik denk dat u ergens naar toe
B: Hoe kom je voorbij dat verstand? Want iedere keer
weer zitten we alles te vertalen via onze hersenen.
moet gaan waar ze
niet zo snel zullen vinden."
"Dat wordt lastig," zei God. "Er is op de wereld
JAN: Juist ja, dat is het denken en daarmee probeer je
bijna geen plekje te vinden waar geen mensen zullen
het te pakken. En dat denken is een fragment in jou,
komen. Maar wacht eens, ik heb een idee, ik ga op de
het verschijnt in jou, je bent groter dan de gedachte.
maan zttten.
"
Dus de gedachte kan niet het licht laten schijnen over
"Nee, dat lijkt mij geen goed idee," zei de engel,
het licht wat je bent. Nee, het licht dat je bent schijnt
"Daar komen ze in 1969, dus dat schiet ook niet op."
over alle gedachtes. En voor het licht maakt het daarbij
God zat lange tijd na te denken en op een gegeven
niet uit of het gaat om een heilige gedachte, een hoge
moment zei hij: "Ik weet het, ik ga in de harten van
gedachte, een lage gedachte, of wat dan ook. Voor mij
mensen zitten, daar zullen ze Mij niet zo snel vinden."
152
153
Zoete pijn
je voelt dat je er nog niet bent. Er is dus een groot ver

schil tussen interesse en passie! En heel veel mensen
JAN: Ik noem dat bewustzijn mijn bruid. Ik zeg altijd

tegen mensen: ''Als je je bruid ziet of je bruidegom, ga
weten verdomme gewoon het verschil niet!

En er is echt een onderscheid! Dat gemis en die
dan niet zitten zeuren over de tijd dat je hem of haar
pijn die je voelt, die moet je niet zien als een afwijzing
niet zag."
en je moet ook niet denken dat er iets mis is met jou,
Ga dan niet zeggen: "Toen ik op weg was naar jou,
want die pijn is een teken van die passie! Dus wat je
toen heb ik me toch wat meegemaakt," want voor je
moet leren in de zoektocht is dat je de ingredinten
het weet heeft ze de kuiten genomen. Als je je bruid
van smart niet als iets negatiefs moet zien, maar als
ziet, dan is de reis gedaan. Er is maar n ding wat je
ingredinten van passie. Het is zoete pijn!
moet doen: hup er naar toe. En als je haar uit het oog
verliest, dan verlies je haar uit het oog. Daar moet je
niet van schrikken, niet boos worden op jezelf, niet
Het verschil tussen interesse en passie
blijven hangen in frustratie.

B: Maar passie is toch ook frustratie?
JAN: Voor de zoeker die leeft vanuit passie is elke weg
JAN: Passie is ook zoete pijn. De zoektocht is passievol
een obstakel, maar voor de zoeker die alleen maar ge
en tegelijkertijd ook pijnlijk. Je wil zo graag thuis zijn
nteresseerd is ziet de weg er prachtig uit. Spiritualiteit
en je voelt dat je dat niet bent. Dus er is een passie om
is dan iets gezelligs, je rommelt hier en daar wat en je
thuis te zijn en tegelijkertijd is er ook de pijn en het
kunt overal wel wat klooien. Maar dat ligt totaal anders
gemis van niet thuis zijn. Maar die pijn dat is de passie
voor iemand die dat al gedaan heeft en die in het
voor de bruid.
gebied van de passie terecht is gekomen, die praat niet
Maar als je nog niet die passie voelt en alleen maar

genteresseerd bent dan ligt het heel anders.
meer zo, die voelt zich eenzaam eigenlijk, want voor de

interesse is er een pijn in de plaats gekomen. Je zit dan
Je kan dan nog allerlei boeken lezen over de bruid
niet meer in een gebied waar je met zijn allen lekker
en je nog met wat andere dingen bezig houden. Je dag
rondbabbelt over spiritualiteit. Er is passie voor in de
is dan toch al aardig, want je gaat ergens naar toe waar
plaats gekomen. En het gekke is dat de zoeker in dat
het lekker gezellig is. Maar in passie is je dag niet
gebied - het zijn er heel weinig hoor - maar in dat
aardig, in passie is je dag aan de ene kant een vuur dat
gebied kan ie ook niet meer omgaan met de mensen
je overweldigt en dat je niet zou willen missen en aan
die genteresseerd zijn. Het is net alsof er ergens een
de andere kant is de weg een ontzettende pijn, omdat

154
155
beetje kortsluiting is. Je hebt dan ook geen zin meer
psychische toestanden, dan is die vlam snel weg daar.
om het uit te gaan leggen.
Ze bleven tollen in het gebied van de interesse. Je
B: Ja, dan kan je nog beter omgaan met mensen die
kwam zelfs niet meer in het gebied van de zoete pijn
helemaal niet genteresseerd zijn.
terecht, dat had ik gauw door. Ik dacht: als ik hier even
JAN: Exact! Maar als je dan eens iemand ontmoet
te lang blijf, dan is dat weg. Dat kon ik niet tegen
waarvan je voelt dat die er echt passie voor heeft ... dan
anderen zeggen, die voelden dat helemaal niet, die
kan je je bek niet meer dichthouden. Maar die passie is
dachten dat ze inderdaad op de goede weg waren. Het
inde: :laad ook pijn. Dus de weg is een pijnlijke weg en
interesseerde me ook niet om het anderen uit te leggen,
tegelijkertijd een zoete weg. En dat is nou precies wat

sommige mensen hun leven lang al gevoeld hebben,
maar ik wist dat het waar was. Ik wist dat ik weer naar
die zoete pijn moest, dat is heel raar, weet je? Want dat
namelijk dat ze een eenzame weg gaan, waarbij ze niet
gebied van de gezellige interesse, waarvan men zei dat
meer terug kunnen. Een alleen-weg. Aan de ene kant
dat de weg was en dat je daar kon groeien, daar zat ik
vind je deze alleen-weg raar van jezelf en maakt het je
helemaal niet op te wachten. Ik wilde eigenlijk weer
verdrietig. Aan de andere kant zou je hem voor geen
terug naar die eenzame weg, of om het maar eens zo te
miljoen willen inruilen voor welke weg dan ook. Dus
zeggen: ik wilde gewoon geen andere weg. Het is heel
het is iets wat zeer vertrouwd is voor je en wat je heel
wonderlijk en ik weet zeker dat jullie dat allemaal her
erg herkent, want dat is een deel van je wezen. Maar
kennen. Jullie kennen allemaal die zoete pijn. En die
het heeft je altijd een beetje in een uitzonderingsposi
weg, gebruik die nou maar steeds. Gebruik die zoete
tie geplaatst, waarvan je ook niet wist wat je daar nou
pijn als het ware voor de verinnerlijking. En ga het niet
mee moest. Heel veel mensen hebben dat hun leven
opleuken, omdat je denkt: het moet toch leuker voor
lang gehad. Ik zag dat ook bij mensen die in Poona
me worden. Als dat is wat je wil, ga dan in een sekte
kwamen en bij wie plotseling die alleenheid verdwenen
zitten en binnen een week ben je je passie kwijt. Je
was, omdat zij zich daar gevoed voelden in het gebied
wordt dan volgepropt met allerlei dingen die interes
van de interesse. Terwijl ze dachten op de goede plek te
sant zijn en zogenaamd belangrijk zijn. Voor je het
zitten was die alleenheid-die eigenlijk een spiritueel
weet, ben je dan die zoete pijn kwijt, terwijl de zoete
motortje is - daar zelfs verdwenen.
pijn juist de passievolle drive is naar verinnerlijking.
Want zolang je nog alleen bent, voel je nog die

pijn en dat verlangen van die eenzame weg, van die
alleen-weg. Maar als je dan in zo'n ashram komt waar
alles gezellig en leuk is, met ook nog eens al die
156
157
Liefde is Lijden
zoete pijn! Oh, je zou je leven er wel tachtig keer voor

willen geven! En tegelijkertijd weet je dat je er niet aan
JAN: Wat doet het je als we het er zo over hebben?
kan komen, want dat gaat op een fietsje weg en dat
Geef geen antwoord wat ik wil horen, of wat leuk
gaat het verkeer in, en je gunt ze het hele leven en ah,
klinkt! Geef geen antwoord naar verwachting. Heb lak
wat doet dat zeer, dat gunnen! En je houdt zo ontzet
aan war ik vind.
tend veel van ze en oef, wat doet dat pijn! Dat is met je
B: Nou, het maakt een schreeuw los en er is een gevoel
huisdier al zo! Dat laat zich zien in iets, dat komt
van
omdat er liefde is. Het lijden laat zien hoeveel liefde er
wat zonde, wat zonde...
(stilte)
is. Als je huisdier doodgaat en je mist het, dan is dat
JAN: Dat is jouw antwoord wat je nu gaf Jouw ant
gemis het gebied van de liefde. Daar laat de liefde zich
woord is 'wat zonde'. Dat is niet een woord war je gaat
zien. Terwijl als je nooit van dat beest hebt gehouden,
zitten bedenken of waarbij je je afVraagt: wat wil Jan
tja, dan zal je het niet erg vinden als hij doodgaat. Als
horen en hoe komt het mooi over? Dat is de zoete pijn,
je een stuk ontbijtkoek eet, dan ga je toch ook niet bij
lieve jongen, dat is de passie. Je vroeg de vorige keer wel
dat papiertje zitten janken met 'ah wat zielig voor die
eens aan me hoe je kunt weten war passie is. Nou, dit
ontbijtkoek'. (gelach)
is het! Interesse geeft die antwoorden niet, die komt met

allemaal verhalen, waardoor je denkt: zo, die zijn ver!
Waar dat gemis zich aandient, daar laar de liefde
Maar dat is niks! Gebakken lucht! Gooi weg die reut!
zich zien. Terwijl jij denkt 'ah dat is gemis', is het in
B: Maar toch, het vertrouwen is er niet altijd. Dat is
wezen de liefde die zich laat zien. Toen ik vroeger dar
ook het gekke, aan de ene kant ben ik driehonderd
verhaal las van Boeddha waarin hij tegen de koetsier
procent overtuigd en aan de andere kant niet.
zei: "Maar dan is liefde, lijden," begreep ik onmiddellijk
JAN: Dar is heel gewoon. Dar geeft niks, geef het
wat hij bedoelde. Boeddha zag dat iemand een
water! Geef her water en bemoei je verder niet met de
stervende vasthield en huilde. "Waarom huilt diegene?"
bloei! Want anders krijg je er ook nog eens de ballast
vroeg hij aan de koetsier.
bij van dat het jouw verantwoording wordt. Dit is het

water geven, dat je er mee bezig bent. En de pijn en de
schreeuw, dat hoort erbij! Ga her nou ook zien als de
passie zich uit in zoete pijn, het is zoet n pijn! Liefde
''Ja," antwoordde hij, "diegene houdt van de

stervende."
"Maar dan is liefde dus lijden," zei Boeddha. Wat
een inzicht h?
is ook zoete pijn, zoals bij de liefde voor je kind, h!?
Ik heb dat zelf aan den lijve ervaren toen mijn
Dat is het meest duidelijke voorbeeld! Dat is heel erg
oudste zoon geboren werd. Zonder er onder gebukt te
158
159
gaan, zag ik op dat moment dat ik verantwoordelijk

ben voor zijn geboorte en daarmee ben ik dus ook ver
antwoordelijk voor zijn sterven. Terwijl het nog tijd
was voor de champagne zat ik aan zijn sterfbed. Door
de geboorte zal hij sterven, besefte ik. Dat is me wat!
Tegelijkertijd dus. En dat kan je op dat ogenblik tegen
niemand kwijt. Niet dat ik dat als een drama opvatte,
zo van: oh Jan, de dag is weer helemaal verpest. Nee,
niet dat oppervlakkige geneuzel over dat je zo niet
moet denken. Ik denk dit wel degelijk, omdat ik een
ander potje op het vuur had. Snap je wat ik bedoel?
Dus dan hou je dat kind in je armen en dan gaat het
op een dag sterven. Dan denk ik weleens: je moest eens
weten wat ik soms voel als ik je vasthoud, dat gevoel
dat ik een stervende vasthoud. Dat kan je niet zomaar
aan iemand kwijt. Maar dat weet je als je de weg gegaan
bent. Dan is er een Helderheid voor in de plaats
gekomen die steeds beiden kanten tegelijkertijd ziet.
Er is geen afgescheidenheid meer tussen, die afgeschei
denheid is weg. Geboorte en dood is onmiddellijk he
lemaal EEN geworden, Yin Yang is EEN.
Van mij mag je kiezen hoor. Je mag ervoor kiezen

om te doen als de wereld en te geloven dat je ouder
wordt. Prima. Maar als je die innerlijke worsteling wel
hebt, dan zou ik je willen uitnodigen in dat tijdloze,
waarbij je ondertussen gewoon meedoet met de wereld.
Van binnen heb je dan iets van: ik weet niets van rijd.
Geef dat dan aandacht! Want daar schreeuwt dus iets
wat tijdloos is. Dat vraagt om zijn om-dekking, dus
om zich te ontdoen van zijn bedekking. Het gaat dan
ook niet om de ontdekking van iets, maar om het
ontdoen van de bedekking. Er zijn twee vormen van
ontdekking: iets ontdekken en iets ontdoen van zijn
bedekking. Dus het woord ontdekken, dat moet je
heel goed uitleggen. Bij de genteresseerde zoeker is het
een ontdekking van iets. Bij de passievolle zoeker is het
een omdoen van iets.
Het gaat er daarbij om dat je vertrouwen krijgt in je
verlangen om te verdwijnen. Ga niet onthechten, ga
niet de verantwoordelijkheden mijden van het bestaan,
doe niet achterlijk. Voor je het weet zit je tot je nek in
de shit, omdat je er een teringzooi van hebt gemaakt.
Nee, zo leuk is het niet als je geen dak meer boven je
Ontdoen van de bedekking

Heb je nou echt aandacht voor dat wat je zelf weet,
hoofd hebt. Je basisbehoeften moeten bevredigd zijn,

want anders interesseert die hele spiritualiteit je geen
ene flikker en terecht.
zonder dat je ooit een boekje of een verhaaltje gehoord

hebt? Of hang je je oor naar de wereld die zegt: "U weet
wat tijd is, u wordt ouder."
160
161
Er is niet iemand die de eenheid ziet
negatief beoordelen! Het gebeurt veel te vaak dat

mensen hun ego proberen te droppen. Ze proberen
Het bestaan bestaat uit ervaringen die tegenstrijdig
het denken stil te zetten, maar dat kan helemaal niet.
lijken. Ze zijn echter niet tegenstrijdig maar tegen
Je kunt wel zeggen: "ik moet niet denken, ik moet niet
gesteld, dit is de dualiteit. Het is onmogelijk om iets
denken," maar dan zit je op den duur toch te denken
vanuit een staat van non-dualiteit te ervaren, want dat
dat je niet moet denken. Je moet zien dat het denken
zou een soort ontsnapper suggereren die overal tegen
een fantastisch geestelijk gereedschap kan zijn. Het
zou kunnen, of een perfecte bestuurder, maar dan zit je
denken zal echter altijd een worden in zich houden, het
dus weer in de dualiteit! Je creert dan een iemand die
heeft niets met tevredenheid, het heeft niets met stilte,
het als eenheid ziet, maar die in wezen zelf afgesplitst is.
het denken heeft niets met essentie. Denken zelf is
Er is niet iemand die de eenheid ziet! Ik heb die
worden. Denken begint met een onaf startpunt en gaat
iemand nooit kunnen vinden. Ik heb dus nooit een
vervolgens naar iets toe. Het moet een onaf startpunt
antwoord gekregen, maar de vraag is opgelost! Daar
hebben, anders wordt er niet gedacht. Je hele leven
ging ik in het begin niet voor.
staat het denken in dienst van de doener die telkens

zegt: "Het is het nog steeds net nier."
We denken dan dat we kunnen ontkomen door
De aard van het denken
wat beter te denken, maar het denken zal steeds weer

zeggen: "Nee, het is het net niet."
JAN: Herkenning is als er iets geraakt wordt in jou wat
Dat komt omdat geen enkele gedachte een eind
je al kent. Dan is het niet het nieuwtje daar wat het
punt in zich herbergt, maar altijd bezig is met 'worden'.
doet, nee, het is herkenning! Dat is de katalysator die
Als dit muntje valt bij je, dan zie je dat het denken een
het doet, het triggert iets, alle credit is voor jou.
gereedschap is wat niets over je essentie kan zeggen, en
B: Het denken twijfelt eindeloos!
dat moet je het denken niet kwalijk nemen, want het
JAN. Ja, dat klopt, twijfel is denken en denken is een
denken is tijd, is worden. Je gedachten kunnen de hele
geestelijke beweging van iets naar iets, dus dat sugge
dag bezig zijn, maar dat wil niet zeggen dat het een
reert tijd. Denken is tijd, dus denken is worden, dus
contemplatie is. Je kan de hele dag bezig zijn om geld
denken is nooit in zichzelf klaar. Twijfel is denken, dus
te verdienen, daar is niks mis mee, maar dan hebben
uiteindelijk lost twijfel niks op. Twijfel is worden.
we het niet over dit. In je zoektocht moet je gaan zien
B: Soms denk ik dat denken slecht is.
dat je niet tegen het denken moet zijn, maar dat je de
JAN (fel): Helemaal niet! Je moet het denken niet

162
163
aard van het denken moet begrijpen. De aard van het
vreugde, voor verdriet en in het besef hiervan ver
denken is worden.
dwijnt de drager, de kenner van goed en kwaad, want
Soms kan het denken een beetje tot rust worden
die is niet meer dan een concept. De ik-gedachte is een
gebracht, maar vaak ook niet. Als je een uur op de
concept, tijd is een concept. Tijd is denken, denken
bank stilzit, dan gaat het denken pas echt denken.
tijd. In het hele universum bestaat tijd niet, het is een
Daarom schrikken mensen als ze niks te doen hebben,
constructie van de mind.
is
want dan mag het brein als het ware alle pulp naar
voren brengen. En als we dan weer iets gaan doen, dan
wordt het weer rustig. En dan vragen we aan elkaar:
Gelukkig worden
"Wat doe jij met de vakantie? Wat doe jij met de kerst?"
Blijkbaar moet je iets doen met de kerst. Meditatie
Vaak wordt er in je zoektocht gezegd dat je het met het
is bedoeld om het denken te bezien en niet om het
denken niet kan pakken. Dat moet wel goed uitgelegd
perse stil te laten vallen, want dan is dat ook weer zo'n
worden, zodat je het denken niet gaat zien als een
trip. Dan ben je heel je leven bezig om het in een
gifpijl en jezelf gaat beschouwen als een minkukel.
spirituele vorm te brengen. Je moet het denken niet
Je moet niet bang zijn voor het denken, maar je
onderschatten, maar zeker ook niet overschatten door
moet zien dat het denken een schitterend geestelijk ge
er een vijand van te maken, want hij wint het altijd.
reedschap is. Het is een fragment in jou en dat frag
Het is worden, het is tijd.
ment heeft de aard van worden en de aard van tijd in
Ook al beweert het denken wat anders, het heeft
zich. Het zal dan ook nooit tevreden zijn. Let goed op
helemaal niets met tevredenheid. "Follow me," zegt
waar al die ontevredenheid uit voortkomt. Hebzucht,
het. Follow me, dan word je tevreden. Follow me, dan
oplichting, er zijn bankdirecteuren die hebben al zestig
val je stil. Follow me, dan word je gelukkig. Maar
miljoen gestolen en zijn dan nog bezig voor het 61 e
denken heeft niets met tevredenheid, want het is
miljoen, dat is pas echt armoe. Dan is er iets manifest
worden. Gezien het feit dat je essentie geen 'worden' is,
geworden in je wat de schaamte voorbij is. Waarom
maar zijn- gij zijt dat- kan het nooit een denkproces
zou je het over de ruggen van anderen doen? Als je echt
zijn. Want het denken zegt: "Gij zijt dat nog net niet,
zou zien dat er geen innerlijk is, dan kom je tot het
want ik moet nog effe ... follow me."
besef dat niemand gelukkig kan worden, omdat er
De aard van het denken is tijd, is worden. Maar om
niemand in je zit.
iets te worden moet je er al zijn. Je bent altijd aanwezig

als beschikbaarheid. Je wezen is beschikbaarheid voor
164
165
Het gevoel van machteloosheid
niet iemand is die overal tegen kan en ook niet iemand

die er over honderd jaar tegen gaat kunnen. Dat hele
Waarom hebben we vandaag de dag zo'n gevoel van
besef van zijn is niets anders dan beschikbaarheid en
machteloosheid? We hebben tegenwoordig alles en
de grootste misvatting is dat we van beschikbaarheid
toch hebben we niks, we weten niet eens of we over vijf
iemand zijn gaan maken. En die iemand moet er tegen
minuten nog ademen. We hebben alles en toch wordt
kunnen en geoefend raken. Die misvatting die zorgt
het medicijngebruik steeds groter. Er is een soort boos
ervoor dat je die iemand sterker probeert te maken,
heid die je bij de mensen tegenkomt, zo van: we hebben
zodat hij of zij er beter tegen kan. Het zal echter con
alles, maar we zijn nog steeds niet gelukkig. Er is ook
stant tot frustratie leiden, want er is geen iemand die
een zekere pijn, omdat je ergens het gevoel hebt dat je
tot geluk kan worden gebracht of die geoefend kan
nog niet genoeg geoefend hebt om de perfecte
raken. Je kunt nooit geoefend raken in beschikbaar
bestuurder te zijn van jouw leven.
heid, want beschikbaarheid is een zijnstoestand. Maar

omdat wij denken dat dat wel kan, loopt de frustratie
Door alle keuzemogelijkheden die in de ik-maat
voortdurend met ons mee en voelen we ons machte
schappij op ons afkomen, worden we steeds kramp
loos. Het idee van machteloosheid heeft het idee in
achtiger en voelen we steeds meer druk. Daardoor
zich dat er macht zou kunnen zijn, anders voel je geen
voelen we ons heel kwetsbaar, dat komt door die
machteloosheid. Die machteloosheid is er, omdat wij
ik-cultuur, die maakt ons kwetsbaar. We gaan op den
een innerlijk scheppen van een iemand. Maar als we
duur een houding aankweken alsof we niet kwetsbaar
goed kijken dan zien we dat er een zijnstoestand is die
zouden zijn, maar dat zijn we wel degelijk. Die machte
er al is, voordat ik mijn naam nog zeg of iets bedenk.
loosheid heeft te maken met het idee dat er een inner
Deze zijnstoestand is beschikbaar voor verdriet, voor
lijk is, dat beter bewapend moet worden om het leven
vreugde voor wanhoop, voor achterlijkheid, voor slim
aan te kunnen. Maar dit is een grote misvatting bij de
heid, voor domheid, voor het hele orkest. Van binnen
mens, dit idee van een innerlijk, dat is zo hardnekkig.
creren we iemand die daar macht over uit zou kunnen
Dat hele innerlijk, zoals de mens het eigenlijk bedenkt,
oefenen of die er op zijn minst tegen zou moeten
dat is er niet.
kunnen. Maar onder alle pogingen om macht uit te

oefenen, blijft er telkens een gevoel van machteloos
Wat wij hier ook wel innerlijk noemen, is een ken
heid. En we blijven tutten over die machteloosheid,
nendheid, een bewustheid, een intutieve zijnstoestand
stapels boeken zijn er over vol geschreven. Het wordt
en als we goed kijken, dan zien we dat dat innerlijk
hoog tijd dat we gaan kijken hoe het toch komt dat die
166
167
machteloosheid er is. Hoe komt het dat we zo in
omgeving weggevallen die ik in mijn armen hield en
wanhoop zijn? Hoe komt het dat wij ons zo verloren
die stierven. Dat is machteloosheid ten top. Dan is er
voelen in dat bombardement van informatie? Er is een
rouw.
globale misvatting onder de mensheid en dat is het
B: Ja, dat heb ik ook meegemaakt en dan denk ik: hoe
idee dat er een identiteit is, een innerlijk, een Neder
moet ik daar nou mee omgaan?
lands innerlijk, een katholiek innerlijk, een joods in
JAN: Ja, maar jij zegt 'je', en er zit helemaal geen 'je',
nerlijk, het is te dol voor woorden. En we doen elkaar
maar omdat wij steeds denken dat er een 'je' zit, die er
ontzettende wrede dingen aan door de misvatting dat
mee om zou moeten kunnen gaan, kom je in die machte
er een innerlijk is wat gecultiveerd kan worden.
loosheid terecht. En voel je je falen. Je zwalkt je leven

lang russen falen en lukken. Je doet jezelf daarmee zo
Het echte innerlijk wat niet gecultiveerd kan worden
tekort! Hier zit niemand die faalt of lukt! Er zit een
is vele malen mooier dan je had kunnen denken. Dat
God geklaagd wonder hier! Een wonder van aanwezig
innerlijk is brandschoon en onschuldig, wat je ook uit
heid en die aanwezigheid die is beschikbaarheid voor
gespookt hebt. Wat je wezenlijk bent is onschuld.
het hele gebeuren en dat is even wennen, wam in de
Maar er is geen iemand die onschuldig is, er is beschik
zoektocht heb je de neiging om de kuiten te nemen.
baarheid en van daaruit is er alleen maar onschuld.
Wam ik haal alles bij je weg als je nog mocht denken
Hier zit bewustzijn, ikbenheid, en wij maken van die
dat er door iemand iets binnen te halen valt. Je kan nu
ikbenheid een iemand en dat is de misvatting. En dit
nog weg, maar er is NIETS binnen te halen voor die
wordt ook nog eens versterkt door de taal, waarin we
iemand, om de doodeenvoudige reden dat die iemand
zeggen: Ik denk, ik voel, ik doe dit, ik doe dat, ik ...
er niet is!
B: Is dat niet eng?
JAN: Ja, in het begin wel, totdat je in de gaten krijgt
Overgave vanuit niemandschap
dat dat gevoel van die rare hoop en die machteloosheid

je veel meer pijn doet dan het zien van Waarheid.
Ik heb vroeger gezocht en gezocht en daarbij dacht ik:
Het zien van Waarheid geeft rust, geeft overgave
hoe kan ik die iemand verlicht maken? In wezen was ik
en dat is geen daad. Die rare machteloosheid die blijft
op zoek naar de perfecte bestuurder. Totdat ik zag dat
ons maar voortduwen. Ik zal straks, later, later word ik
hij er gewoon niet is, ik ben aanwezigheid. En aan
gelukkig...
wezigheid betekent tegelijkertijd kwetsbaarheid, want
Waarom hou je daaraan vast, waarom pas op het
er zit dus geen macht in me. Er zijn mensen in mijn
laatste moment zien dat je kwetsbaarheid bent? Je bent
168
169
een drenkeling die zich nog vasthoudt aan een lucifer

en je zegr regen mij: "Als ik die loslaat, dan zink ik."
Het kan eng zijn om afscheid te nemen van het

oude idee dat je iets bent wat je kunt cultiveren. Het is
Je moet dit niet geloven, je moet geen aanhanger
dat idee dat je morgen gelukkig zou kunnen worden,
worden, je moer dit n volwassenheid meenemen. Het
of anders overmorgen. Het is dat hele bombardement
moet je eigen levende ervaring zijn dar je ziet: ik leef
van de maatschappij waarin ze je wijs maken dat je nog
eigenlijk constant in een machteloosheid, waarbij ik in
nier slim genoeg bent, of nog niet rijk genoeg, etc. etc.
alles wat ik doe een stukje frustratie met me meeneem.
Dat soort dingen komen constant op ons af en we
Je moet durven kijken en je durven afvragen: wat is de
geloven ze.
bron van die machteloosheid of frustratie?

Het is dus inderdaad met nieuwe ogen kijken. Je
moet een beetje moedig zijn. Die beschikbaarheid was
De mens die niet wakker is leeft omgedraaid
er altijd al en dat is bij muggen zo en bij honden en bij

gnoes, alleen bij mensen is er veel meer mogelijk, want
Er is iets in je wat nooit te maken heeft gehad met tijd
wij maken een heel scala van dingen mee. En in die
en dat iets dat is er iedere dag. Maar je durft niet te
hele soep van beleving hebben wij een ingredint van
kijken of dat misschien je wezen is, waar dat ikje een
beleving: we voelen ons de doener van her gedane, of
fragmentje in is.
de belever van de belevenis. Dit sluit aan bij war in
Terwijl jij denkt dat dat 'ik' de baas is en dat het
ieder religieus boek geschreven staat, namelijk dat er
tijdloze een fragment is. Het is net of de mens die niet
overgave is vanuit een niemandschap. Als je de moskee
wakker is, omgedraaid leeft.
binnenkomt, zal je God niet vinden, alleen maar tegel
Je bent dat tijdloze, je kent alleen maar aanwezig
tjes, dat is prachtig, hij is leeg. In de zen is de cirkel
heid en heel veel keren op een dag is dat ikje er niet.
leeg, in het Boeddhisme zie je het hele wiel en van
Ben jij dan weg?
binnen is de cirkel leeg. In het Christendom staat het
Als het 'ik' niet aanwezig is, zit er geen gat in je
precies hetzelfde, in de bijbel staat: in de beginne viel
bestaan. Natuurlijk heeft die persoonlijkheid leuke en
de mens uit het paradijs, omdat hij zich de kenner
minder leuke kantjes, maar her zorgt juist wel voor
waande van goed en kwaad, de bezitter van de gedachte,
diversiteit. Als dat nier zo was, dan heb je zes miljoen
de iemand die leeft. Daarmee is hij zijn beschikbaarheid
eenheidsworsren, zes miljoen saaie klojo's.
kwijt en vervuld het leven zich met schaamte.

Je moet je richten op dat rijdloze in je. Her universum
heeft geen haast, want het heeft namelijk geen rijd.
170
171
Het offer van het ik
van goed en kwaad, daarmee viel de mens uit hetparadijs

en werd hij zich bewust van zijn naaktheid. "Met andere
De laatste tijd zie ik steeds vaker een soort boosheid bij
woorden: hij werd zich daar bewust van schaamte, of
de mensen, een soort nijd, ook in onze relaties. Er
anders gezegd: het werd een 'ik'. Hij werd zich bewust
word gepropageerd: wees vooral jezelfl Nou, dat gaan
van de doener en dat is waar wij aan lijden. De doener
we dan doen hoor in onze relaties, vooral jezelf zijn.
van het gedane die moet in onze maatschappij ge
Nou, als je iemand niet moet zijn in je relaties, dan is
perfectioneerd zijn. Je moet positief zijn, het juiste
het wel jezelf, want dan wordt het offer niet gebracht.
netwerk hebben, succes hebben, spiritueel nog eens
Het gaat juist om de bereidheid voor het offer van de
een keer lukken en we hebben dat helemaal niet! We
doener, het offer van het ik, dat is wat de relatie tot
zijn kneusjes! En daaronder is het stralende licht wat
stand brengt. Dus niet jezelf zijn, want eigenlijk is het
Jezus ook zei: Ik ben het licht der wereld, maar hij was
dan egocentrisme wat er naar voren geschoven wordt.
het niet alleen. Jij bent ook dat bewustzijn en bewust
En dus raken we vast en worden we nijdig op elkaar.
zijn is de beschikbaarheid.
Want iedere relatie in onze tijd suggereert dat er iets af

genomen wordt, zoals een stuk vrijheid. Dit komt
Het Thomas evang elie
omdat in de maatschappij het individu zo groot en zo

krachtig is geworden, dat bijna niemand het nog duldt
om een offer te brengen wat het ik doet verkleinen.
B: Ik ben het Thomas evangelie aan het lezen.
Met je marmotje en met je hondje lukt je dat nog wel
JAN: En wat is jou bijgebleven?
en met je kinderen gaat dat ook nog wel, maar met je
B: Ja, ik vraag me af in hoeverre ik de tekst begrijp en
vrouw of je man, dan wordt het echt tobben. Want dat
echt doorzie?
komt heel dichtbij en in die ik-cultuur lijkt het dan
JAN: Ja, de omslag is wanneer de tekst van jou is. Maar
net alsof je iets afgenomen wordt. Het is alsof je iets
ja, soms is er van bepaalde teksten geen chocola te
kwijtraakt daar, maar wat je in wezen kwijtraakt dat is
maken. Ik heb vroeger ook wel eens boekjes zitten
het idee van de doener die denkt dat hij relateert in een
lezen van Gurdjieff en Ouspensky. Fantastische
ik-vorm. Vanuit de ik-cultuur zijn we op eilandjes
mensen, maar er is niet doorheen te kluiven. Dus ja,
gaan Zitten.
het is nogal wat dat het ook nog eens beklijven kan.
Maar welke essentie heb jij eruit gehaald? Durf het
Het zit zo in ons om het te willen pakken. In de

bijbel staat zo'n prachtige uitspraak: "het is de kenner
172
gewoon te zeggen in jouw eigen woorden.

B: De essentie is Dat ik alles ben.
173
JAN: Ja, ervaar je dat ook ?
herkenbaarheid. Voor Thomas werd het levend, hij
B: Dat vraag ik me af.
was een twijfelaar, hij was nier iemand die wantrouw
JAN: Ja, ik vraag me ook af of jij dat zo ervaart. Het is
de, dat is iets heel anders. Hij twijfelde, hij checkte
leuk gezegd, maar ja, ik ben geen vrachtwagen en ik
dus, het was de lievelingsleeding van Jezus, omdat hij
ben de buurman niet. Ik vond het allemaal leuk
checkte. Hij was niet ongelovig, nee, hij twijfelde. Hij
klinken, maar tegelijkertijd dacht ik: dit lukt mij
was niet zomaar over de streep te halen, hij was geen
nooit. Wat is dat nou: je bent alles? Ben je deze stoel
volgeling, geen aanhanger. Het moest herkenning zijn
ook? Ben je dat krukje? Nee toch, als je dat gaat zeggen,
voor hem. Her woord discipel is prachtig, her betekent
dan moet je aan de pillen, wat is dat dan als je zegt:
de bereidheid om re leren. Maar het woord is vervuild.
ik ben alles?
Herkenning is geraakt zijn door iets wat je al kent.
B: Nou, misschien het wegvallen van het idee van

afgescheidenheid.
JAN: Wie is er nou afgescheiden?
B: Niemand.
JAN: Hoe kan dat dan wegvallen? Als je goed kijkt,
ervaar je altijd jezelf en in feite is er geen enkel moment
dar je iets buiten jezelf ervaart. Het is het hele spel van
de zintuigen die in ons hoofd genterpreteerd worden.
In die zin is her heel en ben je alles. Boeddha zei ook
al: "The mind is rhe World."
Ik raakte vast in mijn zoektocht toen ik dacht: hoe
kan je nou alles zijn!? Het was niet mijn ervaring dat ik
alles kon zijn. Ik moest het terugbrengen naar mijn
levende ervaring, niet naar mijn spirituele interpretatie.
Boeddha zei:
"Tat Tvam Asi- gij zijt Dat."

Maar ja Dat, wat zegt Dat!? Dat is de ellende met
die boeken, her lijkt mooi, maar je trekt het niet meer
naar je levende ervaring toe. Het wordt de wereld van de
interpretatie. Het moet herkenbaar zijn voor ons alle
maal. Het Thomas evangelie wordt teruggebracht naar
174
175
Eerder verschenen bij uitgeverij Samsara

Adams, Robert-Stilte van het hart, deel 1
Adams, Robert- Stilte van het hart, deel 2
Adyashanti-Dansende leegte
Adyashanti- Ware meditatie
Adyashanti -Het einde van je wereld
Adyashanti -Genade
Adyashanti - De weg van bevrijding
Alles over Niets (boek met 2 dvd's)
Balsekar, Ramesh- Er was eens ...
Balsekar, Ramesh-Nou n?
Bancroft, Anne- Woorden van Boeddha
Beintema, Rita-Jnana yoga in de praktijk
Bernie, Jon-Alledaagse vrijheid
Bongers, Sally- Alledaagse verlichting
Boogaard, Han v.d. I Wei Wu Wei-Leven zonder tranen
Boogaard, Han v.d. -Dat wat Is
Byrom, T homas- Het hart van bewustzijn
Caraway, Morgan-Een aangename ontgoocheling
Cohen, Alan - Bem u net
zo
gelukkig als uw hond?
Cohen, Alan-W ijsheid uit het hart

Crowley, Gaty-Van hier naar hier
Delden, Jan van-Terug van nooit weggeweest
Delden, Jan van-Vele wegen, n thuis
Dych, W illiam-Anthony de Mello, een bloemlezing
Foster, Jeff-Leven zonder middelpunt
Foster, Jeff- Een buirengewone afwezigheid
Foudraine, Jan-Metanoia
Gangaji-Vrijheid in overgave
Gieles, Lenne-T huis
Glassman, Bernie- Oneindige cirkel
Greven, John-En
Hamill, Sam I Lao Tse-Tao Te Tsjing
Harding, Douglas -Open voor de bron
Harrison, Steven-Zoek geen antwoord
Harrison, Steven-Het gelukkige kind
177
Harrison, Steven-En-zijn in relaties
Parsons, Tony- Zoals het is
Hartong, Leo-Ontwaken in de droom
Parsons, Tony-Niemand hier
Heyboer, Amon-De filosofie van een oorspronkelijke geest
Parsons, Tony-Niemand daar
Heyboer, Anton-T he philosophy of an original mind
Parsons, Tony- Alles en Niets
Hillig, Chuck -Verlichting voor beginners
Parsons, Tony- Het open geheim
Hillig, Chuck -Parels voor de ziel
Raaijmakers, Annette-Volledig vrij
Hyde, Unmani Liza- Ik ben het leven zelf
Ramana Maharshi - In woord en beeld
Inzicht, vingers wijzend naar de maan
Ram Tzu-Wie zoekt zal niet vinden
Joncheere, Zo-Leven als God
Rigter, Bob- Zen tijd
Jourdain, Stephen I Farcet, Gilles-Zomaar verlicht
Rossum, Jan van-Je bent niet wat je denkt
Katz, Jerry-Non-Dualiteit
Schoonderwoerd, Sirnon-Een christen op satsang
Keers, Wolter-Vrij zijn
Schreuder, Esther-CoBrA aan de gracht
Keers, Wolter -Jnana Yoga
Sengtsan-Oorspronkelijke Geest
Kicken, Patriek & Smit, Paul-Praten over bewustzijn
ShantiMayi- Ons hart weet alles
Kiloby, Scott-Liefdes stille revolutie
Shapiro, Isaac-Het gebeurt vanzelf
Klein, Jean-Ik Ben
Smit, Alexander -Kennendbeid
Koehoorn, Jan -Zelfonderzoek
Smit, Alexander-Geschenk van het Absolute
Krishnamurti, U.G.-De denkbeeldige geest
Smit, Paul-Non-dualiteit voor managers
Lake, Gina-Het mechanisme van verlangen
Smit, Paul- Verlichting voor luie mensen
Lammees van Toorenburg, Wendy-Hoogbegaafd, nou n?
Spira, Rupert-De helderheid der dingen
Lamroers van Toorenburg, Wendy-Werkboek Hoogbegaafd
Spira, Rupert -Wat rest is liefde
Laurenrius, Hans-Ronzengeur en prikkeldraad
Sterren, Paul van der - Verlichting in een lege verpakking
Lawry, Kalyani-Sailor Bob Adamson, leven en leer
Sterren, Paul van der-Over het brein, non-dualiteit en vrije wil
Liquorman, Wayne- Never mind
Sylvester, R.ichard- Geen zelf, geen ander
Lucille, Francis-Eeuwigheid NUl
Tathagata, Florian-Zijn
McKenna, Jed-Spirituele verlichting? Vergeet het maar!
Terteroo, Tosca-Alles over edelsteentherapie
McKenna, Jed- Spiritueel Incorrecte Verlichting
Tollifson, Joan-Ontwaken in het alledaagse
McKenna, Jed -Spirituele Oorlogvoering
Tollifson, Joan- Niets om je aan vast te houden
McKenna, Jed-Notities
Unmani Liza Hyde-Ik ben het leven zelf
McKenna, Jed -Jed's McKenns theorie van alles
Vingerwijzingen -Artikelen uit tien jaar InZicht
Mello, Anthony de-Bewustzijn
Waite, Dennis-Een introductie tot advaita
Mello, Anthony de-De weg van stilte
Watts, Alan -Word wat je bent
Mooji -Adem van het absolute
Wei Wu Wei-Onwerelds wijs
Morinaga, Soko-Van leerling tot meester
W henary, Roy-De structuur van zijn
Nisargadatta Maharaj-In woord en beeld
Zuijderhoudt, C.B. - Meester Eekhart versus advaita
Norquist, Steven-De waarheid over verlichting

Oever, Jan van den- Ik weet niet wie ik ben
178
179
Voor een overzicht van onze titels

(met tekstfragmenten)
kunt u ook kijken op onze website:
www.samsarabooks. com
Daar vindt u informatie over de boeken in voor

bereiding, de agenda met informatie over lezingen
van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze
nieuwsbrief of een catalogus aanvragen.
Samsara Uitgeverij bv
Herengracht 341
1016 AZ Amsterdam
Telefoon: 020- 5550366

Fax: 020- 5550388
E-mail: info@samsarabooks.com
180

Jan Van Den Oever - Oeverloos

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Jan Van Den Oever - Oeverloos

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

Oeverloos

De mooiste Satsang fragmenten van

2015 Jan van den Oever

ISBN: 978-94-91411-30-4/ Nur 728

Woord vooraf van Jan van den Oever

Het verlangen om te verdwijnen of op te lossen

Niet mee kunnen doen

Hoop op minder boos zijn

De oogopslag van God

Lichaam - Door of perception

Wel zien, niet leven?

De status van het ik

Het zal het universum een worst zijn...

De wereld is zoals jij hem waarneemt

Niets kan mij vervullen

Niet weten wie ik ben, maar wel weten...

Totale kwetsbaarheid (I)

Verwijzingen naar het mysterie

Woord vooraf van Jan van den Oever

Het niet bestaande innerlijk.

Zo was er eens een man die aan iemand vroeg:

Dank Geert en Gerda voor dit mooie boekje.

ls kind van een vissersgezin voer Jan van den

Op zee ging hij dan op de punt van het schip liggen,

golven je op en neer tillen. Voor Jan waren dit ogen

gebeurtenissen zijn de motor geweest achter zijn zoek

maar hij heeft niet de neiging om op het podium te

Ik herinner me nog goed hoe ik een aantal jaren

en de bezoekers. Dit verwoordt hij ook wel als volgt:

geleden voor het eerst een satsang van Jan bezocht.

"Wanneer ik niet weet wie er spreekt en jij niet weet

Toentertijd werden die nog bij hem thuis gegeven. Jan

wie er luistert, dan is er volkomen gelijkwaardigheid."

ontving mij hartelijk en we hadden het even over zijn

Jan wil geen positie innemen van iemand die heel

tijd bij Nisargadatta en over Alexander Smit met wie

hij goed bevriend was geweest. Terwijl we aan het

kwartier met zichzelf zou uithouden als hij gekloond

praten waren druppelden langzaam maar zeker de

zou worden. "Dan is het: hij eruit of ik eruit," zegt hij

andere bezoekers binnen. De vrouw van Jan, Ingrid,

met de voor hem zo kenmerkende mengeling van

zorgde intussen voor koffie en thee en er stonden aller

lei lekkernijen op tafel.

"En bij mijn vrouw en kinderen hoef ik er ook al

Toen Jan net begonnen was met de satsang zwaaide

ben," heb ik Jan geregeld horen zeggen, "want als ik

de deur open en een klein jochie in pyjama stormde de

dat daar ga doen dan zetten ze me meteen bij het grof

kamer in om zijn pappie nog even snel een dikke

knuffel te geven. Het was hartverwarmend en vertede

hem welterusten wenste. In de satsang die volgde werd

alleen maar gedreven wordt door interesse, maar juist

ik enorm geraakt door de eenvoud waarmee Jan

ook door passie. Je blijft dan niet langer hangen in

verwees naar Waarheid. Hij deed dit met zoveel be

ideen over hoe het zit, maar je daalt af in de totale

vlogenheid en enthousiasme dat het voor mij smaakte

kwetsbaarheid die je in wezen bent. En hoewel dat

naar meer. Ik werd dan ook een trouwe bezoeker van

soms heel pijnlijk kan zijn, herinnert Jan je er aan dat

de satsangs van Jan.

het in wezen de zoete pijn is die je helpt om Thuis te

Ik heb me weleens afgevraagd waarom Jan niet be