Вы находитесь на странице: 1из 4

17/06/2016

Omarxismoweberiano:umadasmltiplasexpressesnocampointelectualbrasileiroBoitempoEditorial

Omarxismoweberiano:umadasmltiplasexpresses
nocampointelectualbrasileiro
07.10.2014

InstitutoHumanitas|Unisinos
PatriciaFacchin

Curtir

Compartilhar 5pessoascurtiramisso.Sejaoprimeiroentreseusamigos.

AexpressoalemstahlhartesGehuse,traduzidacomohabitculodurocomooao
oujauladeao,foiutilizadaporMaxWeber,socilogoalemo,paradeterminaro
carterliberticidadocapitalismo,queimpedeformacoercitivasuasleisesua
dinmicaatodososindivduosdassociedadesindustriais,eumdostemascentrais
apresentadoporMichaelLwyemseunovolivro,intituladoAjauladeao(SoPaulo:
Boitempo,2014).
Naobra,lanadanestasemananoBrasil,osocilogobrasileiroradicadonaFrana
estabeleceumaaproximaoentreopensamentodeMaxWebereKarlMarxacercado
capitalismo.Osdoispercebemquenocapitalismoexisteumainversoperversaentre
finsemeios.Aacumulaodedinheiroedecapitalnoummeioparasatisfazer
necessidadessociaisouparaafelicidadedosindivduos,masumfimemsi,pontua.De
acordocomLwy,odiagnsticodeambostemvriospontosemcomum,agrande
diferenaqueWeberumfatalistaresignadoocapitalismonossodestino,
enquantoMarxapostanumaalternativaemancipadoraaocapitalismo.
Naentrevistaaseguir,concedidaIHUOnLineporemail,MichaelLwycomentaa
influnciadopensamentomarxistaweberianonaformaodosintelectuaisbrasileiros,
especialmenteporcontadodesenvolvimentodocatolicismodeesquerdanaAmrica
Latina,easseguraqueoBrasiltalvezopasdomundoondeasideiasmarxistas,na
suapluralidadeediversidadeconflitiva,tmtidoomaiordesenvolvimentonocampo
dafilosofiaedascinciassociais(sociologia,cinciapoltica,histria,etc.).Esta
presenadeMarxedosmarxistassemanifestanosnasuniversidades,masdeforma
maisamplaempartidosdeesquerda,sindicatoscombativos,movimentossociais
urbanosoururais,comunidadesdebasecrists,etc..
LwyCientistaSocialelecionanaEscoladeAltosEstudosemCinciasSociais,da
UniversidadedeParis.Entresuavastaobra,destacamosIdeologiaseCinciaSocial.
Elementosparaumaanlisemarxista(SoPaulo:Cortez,1985),AsaventurasdeKarl
MarxcontraoBarodeMnchhausen(SoPaulo:Cortez,1998),Aestreladamanh.
Surrealismoemarxismo(RiodeJaneiro:CivilizaoBrasileira,2002),Walter
Benjamin:AvisodeIncndio.UmaleituradastesesSobreoconceitodehistria(So
Paulo:Boitempo,2005)eLucienGoldmann,ouadialticadatotalidade(SoPaulo:
Boitempo,2005).
Confiraaentrevista.
IHUOnLinePorqueassociaocapitalismofigurajauladeao?
MichaelLwyWeberusaaexpressostahlhartesGehuse,habitculodurocomoo
ao(geralmentetraduzidaporjauladeao)paracaracterizarocarterliberticidado
capitalismo,queimpedeformacoercitivasuasleisesuadinmicaatodosos
http://www.boitempoeditorial.com.br/v3/news/view/3656

1/4

17/06/2016

Omarxismoweberiano:umadasmltiplasexpressesnocampointelectualbrasileiroBoitempoEditorial

indivduosdassociedadesindustriais.Osistemaeconmicomodernoapareceassim
comoumaespciedepriso,umaservidoaqualningumconsegueescapar.
IHUOnLineComoosenhorentendeoconceitodeafinidadeeletivapara
explicararelaoentreaticaprotestanteeoespritodocapitalismo?
MichaelLwyWeberusaesteconceito,Wahlverwandtschaftquetemsuaorigemna
alquimia,antesdeserreformuladoporGoethe,emsuanovelaAsafinidadeseletivas,
paradesignarumarelaodecausalidademtua,refororecprocooumesmoosmose,
entreumaticareligiosa,oprotestantismoasctico,eoespritodocapitalismo.Quanto
maisoindivduo,nosculo1819,eraumcalvinistafervoroso,maischancesteriadese
tornarumcapitalista,eviceversa.umdosaspectosmetodolgicosmaisimportantes
dasociologiadeWeber.
IHUOnLinePorquaisrazesentendequeWebernosereferiuauma
ticacatlicaetampoucoseusestudostratamdocatolicismoemalguma
dimenso,tendoemvistaqueocatolicismoumadasbasesfundamentais
daracionalidadeocidental?
MichaelLwyBoapergunta!Noestousegurodeterareposta.realmente
paradoxalqueWeber,quededicouestudosaprofundadosaoconfucionismoeao
hindusmo,praticamenteignorouumadasprincipaisreligiesdaAlemanha.Seriaa
tradicionalhostilidadedaculturaprotestanteaocatolicismo?Outalvezadificuldadede
encaixarocatolicismoemseuesquemasobreasorigensocidentaisdaracionalidade
moderna?umtemaparapesquisasfuturas.
IHUOnLineQuaissosuasevidnciasdequeWebersugere,dealgum
modo,queaIgrejacatlicaofereceumambientemuitomenosfavorvelao
desenvolvimentodocapitalismo?
MichaelLwyWeberoafirma,deformaexplcita,tantonaticaprotestanteeo
espritodocapitalismocomoemvriosoutrosescritos.Noexistetextodesenvolvendo
estatemtica,masfragmentosdispersosemsuaobra.Elesugerevriaspistaspara
explicaravivaantipatiadaticacatlicapelocapitalismo.Umadasmaisinteressantes
ocartertotalmenteimpessoaldocapitalismoquenopermiteaintervenomoral
daIgrejanocursodoprocessoeconmicoesocial.
IHUOnLineOqueocatolicismodeesquerdanaAmricaLatina,qual
suainfluncianapolticaecomoeletemsedesenvolvido?
MichaelLwyOcatolicismodeesquerdasurgecomoforapolticoreligiosa
importantenaAmricaLatinaapartirdosanos1960,sendosuaprimeiramanifestao
aJuventudeUniversitriaCatlicaJUCbrasileira.Maistardevaiaparecerateologia
dalibertao,etodaumadinmicasociorreligiosa,quesepoderiadesignarcomo
cristianismodalibertao,incluindoCEBS,pastoraispopulares,etc.Suainfluncia
polticafoienorme,contribuindodeformadecisivaparaaRevoluosandinistana
Nicargua,aformaodoPTedoMSTnoBrasil,osurgimentodoZapatismono
Mxico,etc.
IHUOnLineAlgunsintelectuaistmtratadoocapitalismona
contemporaneidadecomosendoanovareligio.Oqueosenhorentende
porcapitalismocomoreligio?
MichaelLwyWalterBenjaminescreveuem1921umfragmentointituladoO
http://www.boitempoeditorial.com.br/v3/news/view/3656

2/4

17/06/2016

Omarxismoweberiano:umadasmltiplasexpressesnocampointelectualbrasileiroBoitempoEditorial

capitalismocomoreligiosetratariadeumareligiocujasdivindadescomoo
dinheirosoobjetodeumcultofervoroso,quetornatodososindivduos
endividadoseculpados,levandooplanetaHumanidadeCasadoDesespero.Na
AmricaLatina,telogosdalibertao,comoHugoAssmanneJungMSung,tm
analisadoocapitalismocomoidolatriadomercadoereligiomortferaexigindo
sacrifcioshumanos.Parecememuitosugestivaestareflexo.
IHUOnLineQueaproximaesevidencianopensamentodeMaxWeber
eKarlMarxemrelaoaocapitalismo?
MichaelLwyOsdoispercebemquenocapitalismoexisteumainversoperversa
entrefinsemeios.Aacumulaodedinheiroedecapitalnoummeioparasatisfazer
necessidadessociaisouparaafelicidadedosindivduos,masumfimemsi.Osdois
tambmobservamquenocapitalismoosindivduossodominadosporabstraes
reificadas.Odiagnsticodeambostemvriospontosemcomum,agrandediferena
queWeberumfatalistaresignadoocapitalismonossodestino,enquanto
Marxapostanumaalternativaemancipadoraaocapitalismo.
IHUOnLineEmqueconsisteomarxismoweberiano?Eleseaplicaao
Brasil?
MichaelLwyMarxistasweberianossoospensadoresque,partindodeumaanlise
marxistaedeumcompromissopolticosocialista,buscamintegraremsuareflexo
conceitoseargumentosdeMaxWeber.ocasodeGergLukcs,daEscolade
Frankfurt,deMerleauPontyealgunsoutros.OtermofoicunhadoporMaurice
MerleauPonty,emseulivroLesaventuresdeladialectique(1955).
IHUOnLineQualainflunciadopensamentodeMaxWeberno
desenvolvimentodeintelectuaismarxistasbrasileiros?
MichaelLwyExisteumaampladifusodasideiasdeWebernoBrasil.Hvrios
cientistassociaisbrasileirosqueseinteressaramporMarxeWeber:Florestan
Fernandes,FernandoHenriqueCardoso,etc.Masosdoismaisprximosdomarxismo
weberiano,tendodedicadoumaobraimportanteaoestudodeWeber,soMaurcio
TragtenbergeGabrielCohn.
IHUOnLineOsenhorassociaMerleauPontyaomarxismoweberiano.
QualaaproximaodePontycomomarxismoweberiano?
MichaelLwyNaobrade1955quemencionamos,MerleauPontyseidentificacomo
marxismoweberiano,masonicoexemploqueeledGergLukcs.GraasaWeber,
argumentaMPonty,omarxismopodeselibertardopesodavisodeterministada
histria.Masemseusescritosposterioresdesapareceestadefinio.
IHUOnLineEmquesentidoopensamentodeHabermasrepresenta
umadesassociaoaomarxismoweberiano?
MichaelLwyHabermasvaiseformarnomarxismoweberianodaEscolade
Frankfurt,maspoucoapoucoseusescritosvoseafastardestamatriz.Desenvolvendo
umacrticaradicaltantodeMarxcomodeWeber,Habermasrompecomesta
problemticaparadesenvolverumavisoliberaldaracionalidadecomunicativacomo
soluodosconflitossociais.
IHUOnLineQualainflunciafundamentaldomarxismoweberianonas
CinciasHumanas?
http://www.boitempoeditorial.com.br/v3/news/view/3656

3/4

17/06/2016

Omarxismoweberiano:umadasmltiplasexpressesnocampointelectualbrasileiroBoitempoEditorial

MichaelLwyOspensadoresdestasensibilidadevoestarentreoscrticosmais
radicaisdacivilizaocapitalista,nocampodafilosofiaedascinciashumanas.
Conceitoscomoreificao(Lukcs)ouracionalidadeinstrumental(osFrankfurtianos)
soexemplosdestanegatividadecrtica.
IHUOnLineOpensamentomarxistae,posteriormente,opensamento
marxistaweberiano,tmtidoespaonasuniversidadesdoBrasiledo
mundo?Qual?Nessesentido,comoosenhorvodesenvolvimentoea
influnciadopensamentodeMarxespecialmentenoscursosdeCincias
SociaisnoBrasil?
MichaelLwyOBrasiltalvezopasdomundoondeasideiasmarxistas,nasua
pluralidadeediversidadeconflitiva,tmtidoomaiordesenvolvimentonocampoda
filosofiaedascinciassociais(sociologia,cinciapoltica,histria,etc).Estapresena
deMarxedosmarxistassemanifestanosnasuniversidades,masdeformamais
amplaempartidosdeesquerda,sindicatoscombativos,movimentossociaisurbanosou
rurais,comunidadesdebasecrists,etc.Comooilustramosexemplosacima
mencionados,omarxismoweberianoumadasmltiplasexpressesdestasideiasno
campointelectualbrasileiro.

http://www.boitempoeditorial.com.br/v3/news/view/3656

4/4

Вам также может понравиться