Sa PAGBASA

at
PAGSULAT,
BUHAY ay. . .
Maria Eliza S.
Lopez, PhD
MMSU-CTE
(mula sa panayam ni Dr. Voltaire
M. Villanueva, PNU)

PAGSULAT SA
FILIPINO sa PILING
LARANGAN
Akademik at
Sining

Isports
Teknikal-

Bakit?

Bakit?

Bilang panukat ng
inyong natutuhan,
susulat kayo ng. . .

Mag-aaral 1: operation copy p

Mag-aaral 2: GMG (Google Mo, Ga

Mag-aaral 3: MEMA, MAPA, Ga

Mag-aaral 4: PAANO ito mapakikin

Ating Alamin at
Suriin
PAGKATUT
O
PAGTUTUR
O

teksto
PAKSA
konteksto

SHS: Saysay, Husay,

Sarili

PAGSULAT

Gamit ng Wika
1

pagkukuwe
nto
tungkol sa
sarili
pag-uusap
sa isang
pagtitipon
pagsagot
sa tanong

paguutos
paghingi
ng
impormasy
on
pagsisimul
a ng
usapan

pagtatakda
ng tipanan

pagtata
nong

pakikius
ap

PAGSULAT

Gamit ng Wika
pagpayag at
pagtutol sa
gawain

paglalaraw
13 an ng
karanasan

pagputol
16 sa
usapan

pag-uusap
11 sa isang
pagtitipon

14 paglikhang
-isip

17

10

12

pag-alala sa
nakaraang
pangyayari

15

paglalarawan
ng karanasan

paghadl
ang

paghahaya
18 g ng
intensyon

PAGSULAT

Gamit ng Wika
19

pagtatalakay
sa maaaring
mangyari

paglalaraw
22 an ng
bagay

25

pagbibigay
ng panuto o
direksyon

pag-aalok
20 ng tulong

pagbibigay
23 ng opinyon

pagsulit sa
26 pagunawa

paghingi
21 ng permiso

pagbibigay
24 ng dahilan

pagtutulad
27 paghaham
bing

PAGSULAT

Gamit ng Wika
pagpapaha
28 yag ng
pinili
pagbibigay
29 ng
mungkahi
pagbibigay
30 ng payo

31 pagrerekl

amo

32

pagpapahaya
g ng
pagkagusto o
interes

33 panghihi
mok

paghingi
34 ng
paumanhin
35 pagpapat

awad

pagpapaha
36 yag ng
pagkabigo

PAGSULAT

Gamit ng Wika
37 paglalara

wan

38

paglalah
ad

39 pagsasal
aysay

40 pagdidiya

43 pakikidala
mhati

41 panghihi

44 pakikipana
yam

pagpapaha
42 yag ng
damdamin

45 AT IBA PA

logo

kayat

Paano dapat tingnan ang

proseso ng pagtuturo at
pagkatuto ng pagsulat?

Masigla
Mabung
a

Mula
UMPISA

3M at P2

Hanggan
g

Ano ang
napapansin
mo sa
larawan?
KAPIT
Ni: Mike Angelo
Banogon 1Ad 5
Sa gaspang ng yong
kamay,
Kapit ko ay matibay.
Ihatid mo ko inay,
Sa landas ng tagumpay

KARATULASTASAN
KARATU
LA

TUL
A

TALASTAS
AN

Isang alternatibong teknik o

kagamitang pampagtuturo na
pangganyak,
panukat
sa
pagtataya, o paglalapat sa
isang tiyak na aralin upang pagugnayin ang mga kasanayang
lilinangin.
Mamamalas sa papel na ito na
tunay na ang tagumpay ng
proseso
ng
pagtuturo
at
pagkatuto
ay
nakasalig
sa
ugnayan ng sining at agham na
paraan ng pagtuturo ng guro.

Katangian ng Kurikulum
Magaaral

Lipunan

Kurikulum

Ayon kay Shane (1993), isang

mahalagang
bahagi
ng
lipunan
ang
kurikulum. Ang nilalaman ng kurikulum ay
makakaimpluwensiya sa mamamayang

malilikha nito sa hinaharap.

TAN
DA
AN
SA
1.Komprehensibong
!
ND
PAG IGAN
SU
Paksa
LAT ng

2. Angkop na Layunin
3. Banayad na Daloy/
Balangkas
4. Halaga ng Datos

5. Halaga ng Lente ng
Pagsipat

 Ideya
konsept
o

ISIP

tugon
nararamdama

aksyon
KILOS

n
saloobin

DAMDAMI
N

Pagsula
t

Pagsula
t

TANDAAN!

Akademikong Sulatin,
Ating Alamin
Isaisip at
Isapuso:

Husay sa
pagsulat,
tagumpay ang
katapat.
Akademikong Pagsulat,
Dapat Sapat at Lapat

paghiwalayin ang pagsulat

at kognisyon. Ang isip ang
pinagmumulan ng proseso
ng kognisyon. Samakatuwid,
magkatambal
ang
pagsulat
at
pag-iisip.
Pinabibisa pa ito ng tamang
gamit ng salita, kataga,
ekspresyon, at kalipunan ng
mga pangungusap na binuo

Isang uri ng pagsulat

ang akademikong sulatin.
Ito
ay
makikilala
sa
layunin, gamit, katangian,
at anyo nito. Taglay ng
akademikong sulatin ang
mataas na gamit ng isip
upang maipahayag ang
ideya bilang batayan ng
karunungan.

Akademikong
Sulatin

kaugnay
ng
akademik
ong
disiplina
isinusulat
sa
iskolarlin
g

Pagsulat
Kasana
yang
dapat
malama
n at
mapaun
lad

Iba Pang
Sulatin
Personal
Malikhai
n
Propesy
onal
eksperi
mental

sulatin
ay
mahalagang
mayroong pinagbabatayan.
Pundasyon ang isip na
magluluwal ng mabungang
impormasyon.
Ang
impormasyon
ay
dapat
sangkapan
ng
lohikal,
kritikal,
maugnayin,
at
malikhaing paraan upang
iugnay ang kaalaman na nais

may tuon
batay sa
matibay
na
patunay

may
katangia
ng
organisa

may
malinaw na
paglalahad
ng
katotohana
n at
opinyon

BATAYANG
KATANGIA
N NG
AKADEMIK
ONG
SULATIN

may
pantay
na
paglalah
ad ng
ideya
may
paggalan
g sa
ibang

1
title

KATANGIAN
3

KALIKASA

Upang magabayan sa pag-unawa sa anyo ng

akademikong sulatin, mainam na maging gabay
ang sumusunod na katanungan:

Para saan ang

akademikong sulatin?
Ano ang kahulugan,
kalikasan, katangian ng
akademikong sulatin?
Paano nagiging magkaugnay ang
kahulugan, kalikasan, katangian
bilang batayang konsepto ng anyo
ng akademikong sulatin?

Kahulugan
ng
Masasabing
akademiko
Akademikong Sulatin
ang isang sulatin kung
ito ay nakabatay sa
isang tiyak na disiplina
o larangan na maaaring
interdisiplinari o
multidisiplinari mula sa
disiplinang siyentipiko,
pilosopikal, agham,

Narito ang mga akademikong

disiplina kung saan maaaring
umikot ang paksa at paraan ng
akademikong
sulatin
Humanidades
Agham
Agham Pisikal
Panlipunan
Wika

Kasaysayan

Literatura

Sosyolohiya

Pilosopiya at Teolohiya

Sikolohiya

Mga Pinong Sining

Ekonomiks

Astronomiya

Administrasyong

Inhinyeriya

Arkitektura
Teatro

pangangalakal

Eksaktong Agham
Matematika
Pisika
Kemistri

Agham Biyolohikal
Biyolohiya

Sining

Antropolohiya

Medisina

Sayaw at Musika

Arkeolohiya

Botanika

Heyograpiya

Soolohiya
Agrikultura

Agham Politika

Pagsasaka

Abogasiya

Paghahayupan
Pangingisda
Paggugubat
Pagmimina

Kalikasan ng
Akademikong Sulatin

Likas o taglay ng
akademikong sulatin
ang maglaman ng
samut saring kaalaman.
Marapat na makilala ang
kaalaman sa
akademikong sulatin na
bago at mahalaga.

Kalikasan ng
Batayan o kalikasan ng
Akademikong
akademikong sulatin ang
Sulatin
paraan upang ito ay
maisulat. Ang paraan ng
pagsulat ay umiikot sa
batayang diskurso na
maaaring magsalaysay,
maglarawan, maglahad, at
mangatwiran. Ang apat na
pangunahing akademikong
diskursong ito kadalasan ay

Narito ang ilang gabay bilang

hulwaran kung paano ang agkop
na paraan ng akademikong
sulatin
Suliranin at
Pagpapaliwanag o
Depinisyon

Pagtatala o
Enumerasyon

Pagsusunodsunod
Paghahambing at
Pagkokontrast
Pagpapahayag ng
Saloobin,
Opinyon, at

Solusyon

Pag-uuri-uri o
Kategorisasyon

Sanhi at
Bunga

Paghihinu
ha
Pagbuo ng Lagom,
Kongklusyon at
Rekomendasyon

Kaakibat ng
akademikong sulatin
ang magpahayag ng
ibat ibang uri ng
pang-unawa. Esensyal
ang gampanin ng pagunawa na natatamo sa
pagbuo ng akademikong
sulatin. Salamin ng
kakayahang umunawa
ang anumang

Dapat tandaan ng isang

manunulat na ang pag-unawa ay
hindi simpleng pagtugon sa mga
katanungan na naghahanap ng
kasagutan. Marapat na ang
kasagutan ay magmula sa:

Aspekto
ng Pagunawa

pananaw

pagpapak
apagpa- hulugan
pagdama
paliwana
g
paglalapa
t
kaalaman
sa sarili

ng
HindiKatangian
na
maaaring
Sulatin
alisinAkademikong
ang pagiging
sining
at agham ng akademikong
sulatin.
Taglay
na
katangian
ng
isang
akademikong sulatin ang
pagiging
malikhain
ng
isang
manunulat
sa
pagsasalansan
ng
mga
konsepto na umiikot sa

Ano-ano ang katangian

ng isang akademikong
sulatin?
MAKATA
O

May makabuluhang
impormasyon na dapat mabatid
para sa kapakinabangan ng
mamamayan.

MAKABA
YAN

Itoy magtutulay sa kaunlaran

ng mamamayan upang maging
produktibong kasapi ng
pamayanan at bansa.

MAKADEMOKRA
TIKO

Itoy walang kinikilingan o

kinatatakutan dahil ang
hangarin ay magpahayag ng

HALIMBAWA
1

Akademiko
ng
Sanaysay

Konsepto,
Posisyon at
Pamanahong
Papel

Tisis at
Disertasyo
n

Papel
Pangkomper
ensiya

Abstrak
Buklat-Ulat
at Rebyu ng
Aklat,
Pelikula, at
iba pa.
Artikulo sa
isang
pahayagan,
magasin,
dyornal at o
Antolohiya
gazette
Antolohiya
na
Katalogo

10

Akademikong
Blog, LakbaySanaysay,
Awtobiograpi
ya
Pagsasaling
Teknikal at
Malikhaing
Akda

Suri11 Karikatura
at
Editoryal
12

Artikulo o
Sanaysay sa
Sining at
Disenyo

Halimbawang Gawain
Munting Palihan: Pumili at bumuo
ng isang talata ng panimulang
akademikong sulatin. Ipawasto ito sa
kamag-aral gamit ang gabay sa pag-eedit at muling isulat sa isang short
bond paper ang ginawang panimula.
Lakbay-Salaysay
Talaarawan
Blog Pangkalikasan
Sanaysay Pangkultura

Halimbawang Gawain
Magtungo sa silid-aklatan o maghanap sa
internet ng mga on-line journal. Kumuha ng
limang akademikong sulatin batay sa iyong
interes. Punan ang gabay na talahanayan
bilang bank ng iyong nasaliksik.

Kahulu Layuni
Pamag Sanggu Katang gan ng
n ng
at
nian
ian
Ilang Nasalik
Salita
sik

Kahulugan ng Etika
Ayon sa artikulo ni Ferriols (1997; sa
pagbanggit nina Evasco, 2011),
nagmula ang etika sa salitang Griyego
na ethike na nakaugat sa ethos na
nangangahulugan ng nakaugaliang
pamamalakad sa buhay o ugali.
Mula rito ay binibigyang-kahulugan
ang etika bilang kaisipang kaugnay ng

PLAGIARISM
O
Ayon sa pahayag ng American
Historical Association (1987), mula
ang plagiarismo sa mga katagang
Latin
na
plagiarius
na
nangangahulugan ng abdaktor at
plagiare na nangangahulugan naman
ng pagnanakaw. Batay naman sa
American Psychological Association
(2002), ito ang pag-angkin ng mga
bahagi ng pananaliksik ng ibang

PLAGIARISM
O
Sa kabuuan, tumutukoy
ang plagiarismo sa pagaangkin, panggagaya, at/o
pangongopya ng mga kataga,
datos, ideya, proseso, at/o
resulta na gawa at ginamit ng
iba nang walang kaukulang

Paglalapat sa Kontekstong
Pilipino
May bagong adiksyon ang sambayanan
maliban sa mga telenobela at showbiz
talkshow, may kakumpitensiya na ang sudoku
at crossword puzzles maging sex stories at
out of this world feature stories sa mga
tabloid, hindi na rin nakapako ang mga tenga
sa Gabi ng Lagim at Dear Kuya Eddie o
True Confession sa radyo. . . may
Facebook (Rodriguez, 2011)

Ano ang epekto nito sa

pagsulat?
mem
a
Bagong lunsaran na
puwedeng idiskurso
Kowts 2 D Max
My Status
Express Balita

LOL!
i-post
mo

Anong
YM mo?

Mag
chat-off
ka

Profle
pic

Self
e!

Paano ito makakaapekto sa ating pagtuturo?

Paano makakaapekto sa mga produkto ng pagkatuto?

Rodriguez, William. 2011. Adik sa Facebook. PSICOM Publishing Inc.

Philippines: Quezon City.

Sa aking guro,
Noon, akala ko proyekto lang ang pagsusulat.
Nang naging guro kita nagbago ag lahat. May saysay
pala ang lapis at papel. May puwang pala ang aking
utak. Tandang-tanda ko ang iyong sigla sa tuwing akoy
nahihikayat mong bumuo ng ideya. Pero bago ito
mangyari, uubos ito ng iyong tiyaga at pasensya.
Salamat sa iyong sigasig. Salamat sa
pagpapamulat sa bisa at halaga ng pagsulat.
Hindi ko malilimutan ang iyong sinabi,
#S3: saglitsubalitsulit
#DSLdapatsapatlapat
bahagi ka ng aking tagumpay.
Ag iyong dating mag-aaral,
Sally Siksik (Batch 2020)

Maraming
Salamat!