Вы находитесь на странице: 1из 884

:

-
-

. .

:



1

2
-
2014

94(47)
63.3(2)
64

, . .
(- );
, . .
(- );
, . .
(- );
. . (- )


- ;
-

, . .
64

: : 3 . / . . . . 1. . :
, 2014. 896 .

ISBN 978-5-86007-725-6
ISBN 978-5-86007-775-1 (. 1)

XVII . 1917 .
: , ,
,
, ,
, ,
, ,
, ,
,
, ,
.
- ,
, , ,
, , ,
1917 .
,
XX .
,
, ,
.
, - .
,
, ,
.
XIX XX .
, , , ,
.
94(47)

63.3(2)



(20122018 )
.
, , ,
. .
.

ISBN 978-5-86007-775-1 (. 1)
ISBN 978-5-86007-725-6

. ., 2014
, 2014

!
. . 18 1836 .
{ . . . . .: 10 . ., 1979. . 10. . 454)

, ,
, ,
, .
. . . . 19 1836 .
( . . 689)

13

.
1.
2.
3.
4.
5.
2
6. :
7.

8.
9. , ,

3
10. ,
11.
12.
13.

.
XIXXX .
XVIII XX .


...................................................................................................................... 11
.................................................................................................................15
?............................................................................ 15
: ....................20
....................................................................................................................28
. .................31
........................................................................................... 33
.................................................................................... 38
...................................................................................... 41
- .......................................................................................... 48
....................................................................................................... 50
......................................................................................... 54
............................................................................................................. 62
.......... ........................................................................................65
....................................................................................................................69
1. .................................................................75
.............................................................................................................78
............................................ 94
................................................................ 105
..................................................108
..............................................113
....................................................................... 115
- ........................................................... 115
............................................................ 122
...............................................130
, , ............................................................. 130
.............................................................................................139
....................................................144

.........................................................................................152
.................................................................. 162
.................................................................. 172
1860- .............................................................................. 173
.............................................................................. 181
.................................................187
? ................................ 195
:
........................................................................ 195
7

............................... 200
...............................................................................211
: ? ............................................................221
.............................................. 228
. . . .................................................................228
............................. 233
......................... 235
: ?......................................................241
?........................ 246
............................... 249
. .
................................................................................................ 251
: ............................. 258
.................................................................261
: .................................................269
..................................................................................................................287
2. ...................323
..................................................................... 325
?..................................................................... 334
, ........................... 340
............................................................................................................340
...........................................................................................................361
............................................................................................. 383
........................................................................................................ 398
...................................................................................................................407
.............................. 407
...........418
XIX XX .
.............................. 428
..........................................439
.............443
......................................................... 443
............................................................ 448
: 200 ............................. 458
...................................................... 458
....................................................................................................... 465

XX .......................................................................................................... 469
..............................................476
..................................................................................................................479
3. ............................................................505
.................................................510
................ 510
8

: .............................................. 518
............................... 520
.........................................................................521
..............................................................................525
.................................... 530
....... 530
:
..................................................................................... 535
.................................... 545

. . ................................................................................548
....................... 553
....................................................................................................................561
..................................................................................561
............................................................................................... 565
.............................................................................................. 568
..........................................................................572
...............................................................................................................576
.......................................................................................... 576
................................................. 579
..................592
..................................................................................................................595
...................................................................595
............................................................................................... 601
......................................................................................603
................................................ 605
........................................................................................................ 608
..............614
:
....................................................................................................................618
................................................................................................................. 625
4. ................................................. 645
...................................... 648
........................................................................................................ 650
...................651

.....................................................................657
- ............659
......................673
........................................................................................... 678
....................................................................686
.............................................................................................. 688
................................................................................................... 708
................................................................................................. 720
9

: .............. 740
.........................................746
...................................................................... 746
............................................................................ 750
: - ..................... 752
.................................................................................................................761
5. ........................................ 787
.............................................................................. 790
: .........................................................790
..............................................................................................801
.................. 805
........................................................810
............................................................................ 811
............................................................................. 825
................................. 830
......... 835
.............................................835
............................. 847
-..................................................................................... 857
:
................................................................................. 860
..................................................................................................................861
1........................................................................................... 869
1............................................................................... 881
..................................................................................................891

:
.
1999 . 16 , 2003 . 12
.
,
: XVIII XX
(1- . 2010; 2- . 2012).
, ,
-
. (
,
!) : -
1860 1870- . ,
,
. , ,
, :
.
,
, ,
,
. :
....
, ,
,

: (1- . 2013, 2-
. 2014). .
,
..., ... .
, :
.
. , ,
.
, , , ,
. ,
,
, ,
.
11

... ...
. :
.
, ,
,
. ...
....
, .
2 .
, ,
. , - ,
,

. , , ,
,
1.
, ,
, ,
, ...,
, ,
.
.
, ,
, ,
,
. ,
( ), ,
,
, . ,
, ,
.
,
,
, ,
.
, ,
.
, , , ,
1

,
. ., : : . .;
, 2009 ; Picturing Russia : Explorations in Visual Culture / V. A. Kivelson, J. Neuberger
(eds.). New Haven : Yale University Press, 2008.

12

- ,
, , -
, 2.

: .
:
,
. .

, ,
.
, ,
,
. ,
, , , ,
. . - ,
, ,
, . (
, ) , ,
, , ,
,
, , . ,
. , . .
, , ,
, , .
, :
, , ,
, .


;
;
;
. ,
, ,
. ,
,
.
,
, .
, ....
2003 . 3- ..., ,
2
. .
. ., 2008. . 10 11.

13

,
4- , , -
(
,
). 2010 . 2000 . ,

4-
..., , .
, ,
, .
.- , ,
, ,
,
.
, :
, - , .
,
. :
, ,
. , ,
, .
.
. :
, ,
, - ; .
, ,
, - .
, ,
:
: . . , . . , . . , . .
, . . , . . , . . , . . ,
. . , . . ;
: . . , . . , . . , . .
, . . , . . , . . ;
: , , ,
, , .
. .
, . . ,
.


< ...> .
. Homo ludens. . ., 1992. . 279

,
, , , .
, : . ,
, , -: -,
, .
,
, , . ,
- . : ;
, ;
, , XVI .;
, ,
, , , ,
, ,
1.
.
?
, ,
.
, ,
:
; ,
, ,
, , ;

,
.
, .
, ,
,
- .
,
.
.
,
15

, - ,
2. 1921 . . . :
, , ,
,
, ,
, , , ,
, ,
, , , ,
, . ,
, . ,
. ,
, 3.

4. , ,
, ,
. :
, , ;
;
- ;
, ; 1917 .
, , , -
-;

; ,

; XVIII XX . ,
; ;
, , , ,

.
,


.
.
, 5,
, ,
, , ,
, .

, , ,
: 1) ; 2)
; 3) ; 4)
. ,
, .
16

, ,
.
, .
,
, ,
.
, ,
.
,
,
, . :
1861 . , ,
,
, , . . .
, ,
, 1861 . ,
.
1905 1906 . ? ,
,
-.
. ,
, , ,
.

, ,
, ,
.
,
,
,
.
,
, .
,
, ,
. : XVIII
XX . ,
,
,
, 1917 . :
-

. , ,
... . , ,
15 , .
17

,
(
: , ,
, , )
,
.
, ,

. :

.
, ,
(
!),
, , ,
,
.
, ,
, ,
,
.
, , (
):
(,
),
, , .

,
, (
. ). ,
,
, , ,
, , 6. ,
, ,
7. , ,
,
.
100 .
:
?
,
-,
. .
,
. <...> 1960- ,
18

.
.

. , :
. ,
,
. <...> ,
,
. : ,
? <...>

,
. ,

, 8.
,
, 1980 .
9.
1994 . ,
. ,
, , ,
, .
, ,
1930- .,
. .
, , ,
,
,
90 % .
, , ,
, ,
.
.
, -
.
,
,
, ,
10. 800 .
.
.
, . ,
(), ,
, . 1925 .
, ,
19

;
, ,
11.
. , 2006 .
, 44 . ,

, 2005 .

, 12.
,
, ,
, .
, ,
,

.
:
13
,
,
,
, ,
.
: ,

,
XIX .
, ,

, . 1909 . . . :
, , , ,
, , ,
XVIII XIX . ,
, ,

, , ,
14.
80
, , ,
, , ,
.

.
20

:
, ,
, .

. , ,
,
. ,
,
.
, , , , ,
. ,
,
, , . ,
,
,
,
.
:
1) ,
,
, ;
2) ,
(, ,
,
. .)15;
3) ,
;
4) ,
, ,
, ,
;
5) ,
, ,
. ,
,
. ,
, .
,
,
;
6) , ,
, ;
7) , ,

;
21

8) ,
,
16;
9) , ,
, , .
,
.
, ,
,
.
, ,
, , .
. ,
, ,
, , , , ,
, .
, . . .
, , ,
, ,
. , , ,
, .
, , ,
, . ,
, , , ,
, , , ,
,
, : 17.

,
. 15 . .

,
18.
.
, , , ,
,
.
, .
,
,
. ,
, .
, .
.
. 22

,
. ,
. .
, ,
2000 ., 10 % 70 % 19.

, . ,
1950 1960- .,

, , , ,
.
,


. ,

. , ;
;
, .
:

, , . 1970- .

. . .

.
,
, .
. ,
, ,
, , .
- ,
, .

.

.
.
, XIX
XX . ( .),
,
. 1920 1950- .,

,
,
23

. , 1950
1970- .,
,
. , 1974 .,
-
,
, ,
.
.
, ,
, ,
.
, , ,
, .
, , , ,
.
.
,
, ,
- .
, , ,
, , , .

. ,
,
-, ,
.
,
,
,
,
. : )

,
; ) ,

. , . :
20. ,
. ,
-
, . 17 .
. , , -,
: , ,
, (,
,
24

, 1897 .
1,4, 0,2, , ,
); -,
.
XVIII XIX ., ,
( , , , ),
, ,
,
, ,
, 21.

. . .
22.
-
, ,

. ,
.
, ,
, .
.
.
.
.
,
, ( ,
) ,
, .

.
,
. ; ;
. .
,
, , . ,

, ,

. ,
, :
, (
), - , .
23. ,
, 2013 .,
( ):
25

,
, ,
. : ,
, , -
.
-
.
.
, , , , -
, .
,
.

. ,
, .

.
: ,
, , ,
-

.
.
, .

. .
. .
, .
- -
. ,
.
- (-), .
, ,
.

, ,
,
, .
,
. <...>
, . ,
. -
,
. :
, .
26

,
.
, ,
. :
, ;
, ;
; .
:
;
; -
, ,
. ,
, .
, ,
.
,
,
.

,
. , ,
,
, , 24.
,
, -, ,
, -,
. ,
,
.
,
, , , ,
,
, .
....
, ,
...
, 25.
26.

.

1 - . :

. ., 1996.
2 .
: // .
1998. 8. . 159 161.
3 . .
// .
. , 1991. . 476.
4 . :

. ., 2001. . 160 179 ; .
:
. ., 2003 ; . .
: . .,
2006 ; Duglas . How Institutions Think. Syracuse :
Syracuse University Press, 1986. P. 6980, 112;
Greenfield L. Nationalism : Five Roads to Modernity.
Cambridge, M A : Harvard University Press, 1992.
P. 486-489.
5 . . : 1) : (

) // . . . 167 199 ;
2) De Profundis // . . 478499 ; . .
//
. 1998. 2. . 119 126.
6 . ., . .
. ., 2008.
7 .: Mironov . N. The Fruits of
Bourgeois Education // Kritika: Explorations in Rus
sian and Eurasian History. 2009. Vol. 10, nr 4. P. 114.
8 , Washington
ProFile (2006. . 64 (695)),
,
, : Zimmerman J. Whose Ame
rica? : Culture Wars in the Public Schools. Cambridge,
Mass. : Harvard University Press, 2002.
9 Loewen J. W. : 1) Revising State and Local His
tory Books. Monticello, 111. : Vance Bibliographies,
1980; 2) Lies across America: What Our Historic
Sites Get Wrong. New York : New Press, 1999.
10 Loewen J. W. Lies My Teacher Told Me : Eve
rything Your American History Textbook Got Wrong.
New York : New Press, 1994.
11 .
// . 2001. 7.
12 URL: http://rus.gateway.kg/news/world/1074
( : 26.09.2009).
13 . .
, , ,



. ,


: . .

28

. ., 2011. URL:
http://rudocs.exdat.com/docs/index-165660.html?page=3
( : 05.08.2014).
.
14 . . ... . 198.
15 .
,

{ . : //
:
25 / . (.). ., 2013.
. 525553), ,
, . ,



. ,
(. . XX .
. .) (. . .) :
( )

,
(. 546
547). ,

,
,

. ,
XVIII XX .


.
16 - . .
. ., 2002.
17 . . . ., 2004.
. 184.
18 . .
//
. 2001. . 4, 2. . 6878.
19 14 500
: 1500
70%
.
. . ,

-, . URL:
http://www.vedomosti.ni/politics/news/l 5927771/v-dissertaciyah-po-istorii-zaschischennyh#ixzz39cKm606b
20 . . -
. ., 1999.
21
XVIII XIX . :
/ . . . , 2008 ; . .: 1)
:


: , , //
3- .
:
. , 2002 .
, 2002. . 4356 ; 2)
XVIII .
//
:
XIV . . ., 2002. . 237244 ; 3)
:

XVIII . ., 2006 ; . .

XIX : . ., 2013 ;

XVIII
XIX . / . . . ,
2009; . .
XVIII
XIX : . ... . .
. , 2007.
22 . .: 1)
: . ., 1996 ; 2)
: . ., 2005;
. ., . .
: :
. ., 1996. . :
. . : 1) :
//
. 1992. 3 ; 2) -
; 3)
,

// . 2000.
9.
23 . .

//
: . /
. . (.). ., 2005. . 3 6 -^ 5 .
24 .\ 1)
; //
/ . . (.). ., 1977.
. 115 142 ; 2) ,
XVXVIII .: 3 . ., 1992.
. 3 : . . 6684, 641.

25 ., : . .
:

.
URL:
http://www.kostov.ru/Works%20on%20History%20in
%20Russian/Contemporary%20State%20of%20Russia
n%20Social%20History.htm
(
:
30.10.2013); :
: 5 . / . . . ., 1997 1998 ;
. XIX :
? // AI.
2002. 1. . 85 101 ; .
: 1917 1941. /, 1994;
Dixon S. The Modernisation of Russia 1676 1825.
Cambridge et al. : Cambridge University Press, 1999;
Hartley J. M. A Social History of the Russian Empire,
1650 1825. London: Longman, 1999; Hildermeier
M. Geschichte Russlands: vom Mittelalter bis zur Oktoberrevolution. MUnchen : . H. Beck, 2013 ; Ency
clopedia of European Social History from 1350 to
2000 : in 6 vols. / P. N. Steams (ed.). Detroit etc. :
Charles Scribners Sons, 2001 (

).
: . .
XIX XX
:
. ... . . . , 2003. . 8491. .
: . .
:
. ., 1959.
26

,
. ., :
: / . .
(.). ., 1996 ;
II : / . .
(.). ., 2003;
: / . .
(.). ., 2011 ;
: 20 / . . (.). .,
2011; :
25 / . .
(.). ., 2013.

.


.
. . ., 2000. . 175
, ...

( )
, ,
, , .
,
,
;
,
.
, ; ,
.
, , ;
, ,
;
, - , ,
.
, ,
,
, .
.
,
, , -, .,
, . . , .
.
: (
), , , -, ,
, .


70
(1818 1883), (1820 1895), . . (1870 1924).
, ,
33

. .1. .

. .2. .

. .. . .

, , .
:
, ,
-,
.

. ,
, 1956 .
, . . :

,
( , )
( ).
( ) ,
(, ,
, ,
).
, -
,
, , . <...>
, ,
. ,
,
. <...>
: , ,
, , .
,
,
.
, ,
. .
34

:
; ; ,
,
. ,

, .
-
. ,
,
.
,
.
,
,
1.
, . 1980- .
,
. : ,

, .
, ,
,

.
, ,

. <...>

,
,
.
.
.
. <...>
,
, ,
,
^.

, ,
,
, .
, 1877 .
: (. . . . .)

35

- ,
, ,
. <...> .
3.
, . . .
,
4. ,
: ,
,
, ,
.
- . ,
,
,
.
, ,
,
5.

XVII . XVIII . , ,
- ,
, .
,
,
. XVIII . XIX .

-
, XIX . 6.
, -
, .
, ;
. <...>
1850- . ,

. <...>
.
, . <...>
. ...
- ,
. <...>
1859 1861 . ,
1861 .
7.
,
.
36




.
1879 1880 . , 1904 1905 .
, 1917 . .

8, ,
.

.
, ,
.
- ,
,
XX . 9.

,

, XX .
, .
,
.
, - ,
, ,

.

, ,
: ,
-
.
.

. <...> ,

,
,
10.
,
, ,
. , ,
XX .

. ,
37

,
, .
-
-
11. ,
12.


, : 1) (

); 2) ,
, ; 3) ,

; 4)
.
,

( ).

XIX .: . , . , . , . , . ,

,
-: (1820 1903) ,
,
, (1858 1917)

(. . 13.4 . 13 .
.)13.
.
(1868 1920) ,
, ,

: 1) ; 2)
, , ,
; 31) ,
( ),
; 4)
(, , ).
1950
1960- . ( (1902 1979), (19272008) .)14.
( )

38

, ,
(
). ,
, .
, ,
,
;
;
,
; ,
, ;
- , ,
,
; ,
, ,
;
, .
:
, , , ,
, , ,
- ,
,
. ,
,
, .

,
,
.

: 1) , ; 2)
, 39

, ; 3) , ,
;
4) ; 5)
; 6)
; 7) (,
), , ; (,
, ) .

: 1) ; 2)
; 3) , ,
; 4)
; 5)
; 6) ;
7) (,
).


15.
(1950 1960- .),

,
: 1) ; 2) ; 3)
; 4) ; ; 5) ; 6)
; 7) ; 8) .

. .
:
1.
, .
2. ()
, ,
.
3.
( ) :
, , . .
4. (,
, ).
5.

.
6. ( ,
),
.
.
, - ,
40

(, ,
).
7. :
,
.
8. - ,
, ,
.
9. , , ;
, ,

.
10.

, .
11.
() ,
, () ,
.
,
16.
, ,
, , , ,
, .
, , , ,
.

1960- ., ,
, 19902000- .
, 17.
,
, , .
1. ( , ,
),
, , :
,
.
2. ,
.
, , , , , , ,
.
,
41

-, : (,
)
XVIII XIX .; (, )
XIX . XX .; (
) .
3. ,
.
4. -
.
5. ,
.

,
.
, :
( -)
; ,
,
. ,
,
.
.
.
,
1917 , 1985 ,
: ,
; ;
; ;
, ,
; - .
: ,
,
. ,
, , ,
.
: , ,
; ,
,
; .
,
, , . ,
,
19.

. -,
42

. .8.
. .

. .9.
. .

. .10.
.

. .11.
. .

,
. -, ,
, 20.
- . . (1822 1885)
, : , --, , , , ,
, , (-),
, ( ,
), ( ).
, ,
- .
(1880 1936)
, : , , ,
, - (), (),
(), , , .
, .
(1889 1975),
,
3132 6 , ,
, . .
. . (1912 1992) , ,
, -
( , , ,
).
, 21.

.
: -
22. ,
, ;
23.
43


. , ,
: 1)
; 2) ; 3)
; 4) 24. . . , ,
( ,
, ), ,

25. , ,
,
, ,
, - ,
, 26.

, , .
,
27. . .
, , ,

-
28.

,
, .

, .
(
. . ), .
, . .
,
. , . .
1520 .
,
, .
. .
: J

.
,
.
.
,

,
44


. ,

,
.
- ,

.
?
: ,
, .

10 . , , :
.
.
1. (. . )
-
,

.
(. . ,
,
)
, ,
, ,

.
-
.
2.
,
, . , ,
, .
3. : XVIII . ,

; XVIII . .


.
4. ,
,
,
( ,
).
45

5.

,
.
( )
, -
.
(, ) ,

. XVIII .

.
XIXXX .
.

,
.


29.
30.
, , / 31. ,
, ,

.
, . .
,
. , ,
,
XIX .32
. ,
: , ,
, . .
. ,
^ (. . ),
,
. , ,
.


, .
, ;
.
46



, ,
, ,
, , ,
.
, . .
, ,
(. . 13.3 . 13
. .). ;

. ,

-
.
, . . :
,
,
. , ,
, .
(. , . , . . . ,
.-. , . , . , . .),
;
, , , ,
. .
, . ,
-

.
. . ,
,
, ,
.
- , ,
, ,
. , , , ,
33 ;
.
,
,
, , ,
.

, , , , ,
,
47

.
,
, , :
, (
), - ,
34.
-
-
, , - (
- ),
- (
- ). - , , 1450 1650 .,
-, .
- ,
, ,
-3 .
- .
, (. 1930).
, -,
, -,
,
, .
- , ,
, . -
- (). (

. . 12. .

48

),
( ) (
, ). ,
, ,
, .
,
,
. , , ,
,
.
.
. ,
.
, . ,
, ,
. , .
,
.
: ,
,
.

,
.
,
, ,
. , , . : ( 1625 1672 .),
( 1815 1873 .) ( 1945 1973 .).
:
(1618 1648),
(1792 1815) XX .
.
, ,
, . ,

, ,
-.
36.
XVIII . -,
I II
, ,
.
, ,
,
49

,
.
XVIII XIX .

, ,

. .

. 1873
. <...>
, ,

. ,
, , .
.
1917 ., ,
. , ,
1917 .
,
,
, ,
. <...> ,

, ,
, .
1980- 1990- . 1970 1980- .


. ,
, , , , ,
(
),
, ,
37.


. (1857 1929), (1910 1993)
. (. 1920) ,
, ,
( ,
,
50

). (,
) ( )
, .
.
:
, .
,

38.
, ,
,
(path-dependence):
.
,
,
, , , .
, ,
.
; ,

. (,
)
, -
.
(, ,
,
)
,
,

. . 13. . .

. . 14. .

. . 15. . .

51


.
; ,

. ,

,
.

. ,
, , .
,
. , ,
,
,
.
,

, .

, ,
, ,
.
,
39. <...>
, , .
,
.
;
, ; ,

.
, ,
,
40.
. A. May . .
1917 .41 ,

.

-, .
,
, .
,
. ,
52

1917
. -, ,
,
,
. -,
,
,

. , -, ,
,
. ,
,
,
, 42.
. . . . 43, . ,

.

.
.
,
.

44.
. . . ,
,
,
, , ,
: (, ,
.) ( ).
(
), - , , ,
(),
();
, ,
().
, ,
,
45. .

,
, ,
46.
53


, ,
. ,
( ), , , ,
,
. ,
, ,

47.


: , , ,
, - (. 1927),
(19172003)48.
()
.
, : )
( () ,
),
; ) (
() , ),
.
, .
.

, , ,
. ,

: .

. . 16. .

54

. . 17. .

,
.

, , .
.
, ,
; .
,
,
.
,
:
, , , . ,
, , ,
,
, .
,
,

,
. ,
.
, , .
, . , -
, ,
- ,
.
,
,
,
. ,
, .
, .
, ,
.
; ,
.

,
,
.
, ,
.

:
55

; ,
,
;
,
,
.
:
; ,
,
; ;
(, , );
- ;
, ,
, . .
.

.

, , -
.

, , , , ,

. (
)
.
,
.
.
,
,
. ., .
( . bifurcus )
, .
,
; , (
),
, , .
,
(, , )
, ,
.
,

, ,
56

. ,
,
. , ,
,
, ,
, ,
.

.

49,
50.

XIX XX .
: 1)
, ,
; 2) , ,
; 3) ,

; 4)
,
, ,
,
; 5) .
, ,
, ,
, .
.
: ;
; ; -
; ; ,
, . :
, ,
.
, ,
,
.
,
.
:
, , ,
, ,
,
.
57


(
) :
,
,
.
, ,
, , (, )

.
, ,
, ?
: -,
; -,
,
. ,
,
.

.
,
( . . ),

( ,
,
). (),
. ,
,
. ( )
:
(
, );
(
) ;
.
,
() ,
51.
: ,

,
. . ( ,
). ,
-
: ,
58

.

, ,

; ,
. , , ,


, .
,
,
,
, 52.
,
53. . . (1922 1993)
54, ,
.

,
. , ,
: , , ,
,
, ,
, 55.
:
. , :
,
. ,
; 56.
,
,
, .

. . .
.
( ,
). .
,
,
. ,
,
, , , ,
,
, , ,
, 57.
59

. .
,

, 58.

3000 .

59. . .

1826
60.
. . ,

, .
:
, ,
, 61. . . . . . . : ,
. ,

XIX 62. . .
, , 63.
. .
XV11I XIX .64

. . , . . . . .
24 , , 862 1997 .
24 , 65.
,
, . .
1917 .: ,
, .

,
. ,
.
3, . <...>

,
, ( ,
), ,
, , ,
, -
. XX ,
. ,
60

, .
,
, ,
.
, , ,
.
. ,
, XX
,
. , ,
66.

. . . ,

,
67.
. . ,
, ,
,
:
. ? ,
,
. ,
.
.
,
,
, . , ,

68. ,
: ,
.
, , .
I ,
.
, , .
:
:
,
:
1) (
), , , ,
, ;
2)
;
61

3)
, ;
4)

, ;
5) - ,
, . . ,
, ;
6) ,
,
;
7) ,
.


,
,
(19302002), (19302004),
(1924 1998), (1926 1984).

()
( ),
.
, , (),
,
, (
)69.
.
, ,

, .

. .18.
.
62

. .19.
.

. .20.
.-.

. .21.
.

, , , , ,
. ., , .

,
.
;

, .

,
; ,
.
, , ; ,
,
(, ), (
);
, , ,
- .
:
-
- ,
.
, , .
, ,
; ,
,
, ;
, , .
,
;
.

,

,
, ,
70.
,
1980- . ( ),
, ,
, .
.
;
, ,
, , , . .,
63

, , ,
,
.

- .
(, , ,
, ), .
, ,
, , , ,
, .

;
; ,
;
, , , , ,
; ,
.
, ,
,
.
:

, ;
,
;

( ), ,
;
,
,
, 71.


, ,
.
, : 1)
; 2) , . .
; 3) ,
72.

,
, , : ,
;
64

,
; ,
, ,
, ,
,
,
; ,

,
73.
.


74,
. , .
-

.
-. .

. ,
, 75. :
, -
, -
;
. , ,
, ,
.
,
.
.
, ,
, . ,
,
.
.
, , ,
, .

, ( ,
), .
. ,
,
, , ,
65

, . ,
. ,
, ,
. , ,
16. , 1830 1890- . ,
.
XVXV1H .,
.
, :

(, , , )
, . ,
, ,
( ) ( ) ,
,
.

, -,
,
; -,
, ,
. , ,
, ,
, , - , ,
,
.
,
, ()
.
,
.
, ,

, .
-
; . 77.
, ,
,
. ,
.
- , . . , . , . .-. , ;

66

.
- , . ,

.

, , ( ,
78).

, : ,
, , ,
, , , ,
, , 79, ,
, 80. -, ,
, ,
,
.
,
,
81.
, ,
, .
,
, ,
, .
: , ;
,
;
, ,
. ,
, , , ,
,
, 82.
. :

,
, , . . -
. , ,
( , ,
. .) , ,
.
, , ,
, , , , ,
(, . . ), 67

, ,
, 83.

, , ,
, , ,
.
,
,
. ,
, 84.
, , ,
.
15 ,
.
. . ,
, ,
, , .
,
, ,
85. . .
:

.
,

.
,

, ,
,
86.
- 87.


, .
,
.

,
, .
;
,
.
68

1 / . . (.). . 1.
., 1956. . 67.
2 . //
., . .: 50 . 2- . ., 1954
1981. . 13. . 67. .
.
3 . .
. ., 1947. . 179.
4 . . :
, ,
. ., 2003. . 125 150,
425508.
5 . . ... . 131.
. : . . :

. ., 2013.
, ,

, ,
,

,
.
6 . . 1.. 10.
7 : XIX / . . (.). 3- . ., 1955. . 357,360,362,365,367.
8 . . 42.
9
: 2 . 12 . / . .
(. .). ., 1966. .6.. 11.
10 . . 12 13, 15.


,
: . .
- //
- / . .
(., .). ., 2004. . 1. . 2 13.
11 . . . . 14. . 984985.
12 1917 1991 .
1917 .
: . .\
1) :
. ., 1967; 2) :
; ; . ., 1971 ; . .
: 3 . 2- . .,
19771979.
- .
13 .
; . ., 1991. . 71 128.
14
: . . .
XX //
: , ,
. ., 2007. 25. . 2247.

: . .


: -
. ., 2006.
. .:
. . ... . 198204,
213214,255,487,489.
15
:
XV . 1980- . / . . . ;
. . - (.). ., 1998. . 9 12.
16 . . 8 13, 2526; Steams . N. Mod
ernization // Encyclopedia of European Social History
from 1350 to 2000 : in 6 vols. / P. N. Steams (ed.). New
York etc. : Charles Scribners Sons, 2001. Vol. 2. P. 3
12.
17 P. .
// . 2013. 2.
. 1524 ; . .
: .
., 2007. . 35 ; . .
6080- . //
. 1991. 5. . 86 103.
18 . . //
: . . 1 .
:
. ., 2002. . 135.
19 : . . 2 :
/ . . (.). , 2001 ;
. . . 2- .
., 1989; . . :

-. 4- . ., 1991 ;
. . :
. ., 2002; . : 1)
: (
) //
. 1999. 5 ; 2)
... ; . , . .
XIX .
., 2002; . . :
, , .
., 2008 ; . ., . .
(
) // . ., 2002. . 36
66; :
/ . . (.). ., 2007 ; . .
//
: . . 1. . 2845 ;
: . . / . . (.). ., 1995 ;
: / ., . .
. . . . ., 2001 ;
. . 1 : :
/
. . (.). ., 2002; .:
1) . ., 1961 ; 2)

69


. , 1996; . ,
: . . 1 : , ,
. , 1991 ; ,
. . ., 1996.
, ,
. 186-201 ; Toynbee A. A Study of History. London , . ., :
etc., 1934 1961. Vol. 1 12.
. .
20 . . ... . 91, . ., 1997. . 28, 528.
158160,176 179.
31 :. 1)
21 . . Pro et contra: . ., : (XVI
2012. , XX .) // . 2009. 2
. . (23). . 2530; 2)
.
: // . 4 (25).
. 2331 ; 3)
22 . . ... . 91.
23 . // . 2010. 3
// . . 2. . 345 (28). . 4756.
354.
32 ., : . .
24 . . ...
. ., 2012. ,
. 2845 ; . .: 1)
// :
. . 1. . 139 150; 2) : . .
... . 115 116. : XVII
1917 . ., 2013.
33 ., :
. . .:
. . - :
,
. . 1429.
25 . . / . . (.). ., 2001.
:
34 . .
: :
, , / . . //
: . / .
(.). ., 2007. . 61.
26 . . 61 ; . . : 1) (.). 2005. . 3 6 -^ 5 .
35 . . ... . 212

( - 221,228229,232233.
36 .: 1)
) //
. 2000. 3. . 96 114 ; 2) ? ? // . 1997.
: 1. . 821 ; 2) :
. ., 2001. . 192 XXI . ., 2004. . 257268; 3) 344. . : . . : . ., 2006;

: : . . / . . (.). .,
1998; Wallerstein /. The Modem World-System: in
3 vols. New York : Academic Press, 1974 1989.
. ., 2012.
27 ., : . . ...;
37 .
. . - // . 1996. 5.
: IX XX . ., 1994 ; - . 3040. , XX .
. . ,
: :
XX .: .
.1, 1998 ; . .
: //
... ; . , . .
; ?..: : ,
, / . . (.). 1999.
...
28 . . . 10; . //
. ., 2005. 6. . 5 13. .
: . . ... . . . ., 2011. URL: http://www.hist.msu.ru/Science/Disser/Shemiaki-
-: . ., . .
na.pdf
: . ., 2013.
2<; .
30
38 . ,
, , , . ., 1997. . 19.

70


39 . . 21.
40 . . 21, 57.
41 . ., May . .
: . ., 2001.
. 2750, 6568, 417456.
42 . . 100.
43 . :. 1)
:
//
XXI -2 / . . . (.). , 1998.
. 652707 ; 2) -
II: //
: -.
., 2006. . 232240.
44 . .
... . 693,696.
45 . .: 1)
. , 2000. . 17, 24, 2829,
130; 2)
//
- . 2004. 1/2.
. 3260. . : . ., . .,
.
. , 1996. . 129 136,
173 175.
46 Hedlund S.\ 1) Invisible Hands, Russian Experi
ence, and Social Science : Approaches to Understanding
Systemic Failure. New York: Cambridge University
Press, 2011 ; 2) Systemic Failure. New York: Cam
bridge University Press, 2011.
47 . /7.: 1)
. 2- . ., 2009 ; 2)
XXXXI .:
. .,
2011; . ., . ., . .
. 3- . , 2008.
48 .: ., .
: . ., 1990 ; ., . :
. ., 1986; . .
:
. ., 1999;
. .
. ., 1990 ;
/ . . , . .
(.). ., 2009.
49
;

, .:
:
/ . . , . . (.). ., 2005 ; :
/ . . , . . (.). 2- . ., 2009.
50
: . ., . .
:

// :
. .;
, 2003. . 434490 ; . . .

1900- . // :

/ . . . (.). ., 2001.
. 68 ; . . .
: ,
// : -
. , 1998; . :.
1) :
//
. 2003. 2. . 98 118 ; 2)
:
// :
- /
. . , . . , . . (.).
., 2007. . 848; ., .
// . 2013. 1. . 81
96; . .

// . . .
2010. . 12, 2. . 207216; . .

// -
. 2005. . 6, 13 ; . .
. , 2010.
. 424 430 ; . .
?: (
) // .
2005. 2. . 7 18; . .
:
, . ., 2006; . .
:
? : (
) //
. 2001. 1. . 148 161.
2000 .
; , 7-
2011 . , 6-
:
: / . . (.).
., 2009.
51 . ., . .
...
52 - . . // . 1997. 8. . 112

122.
53 . :. 1)
:
: . ... . . ,
, 2002. 1.7 :
(
, 1992
2001 .); 2)
// -
. 2008. . 9, 3. . 530 ; . .

71



XVIIXX . // :
. 2009. 5. . 93 112 ; 2)
//
. 2011. . 4,
1.. 102 120.
54 . . //
. 1988.
55 . .
? // . . -
. , 1994. . 357358.
56 . :. 1) . ,
1992. . 2728 ; 2) ...
57 . . . . 97.
58 .
... // . 1979. 2.
59 , ?..: /
. (.). .; ., 2002.
60 . :
-. 2- . , 1980.
61 . :. 1)
:
// . 1996. 10;
2) . , 1998.
. 245269.
62 . ., . .
... // . 2006. 9.
. 805812; . ...:
. /: , 1996.
63 . . 14 1825 :
// . 2002. 3. . 5766.
64 . .

XVIII XIX . // . 2011.
6. . 3151.
65 . ., . ., . .
: :
. ., 2005.

:
// . 2006. 5. 137 144 ; 6. . 192
204 ; 2007. 3. . 139 172.
66 . . . , 1998. . 477.
67 . .

//
. , 2006. . 120 121. URL:
http://www.lib.tsu.ru/mminfo/000063105/297/image/297
111 .pdf ( : 17.11.2013).
68 . . :
. /, 2009.
URL: http://lib.rus.ec/b/244193/read#r251 (
: 26.10.2013).
69 . .
: ,
// . 2006. 4. . 44 55.
: C.racraft J.
The Petrine Revolution in Russian Culture. Cambridge :
The Belknap Press of Harvard University Press, 2004.

72


,
.
70 .
,
-
,

: . .

//
.
, 2003. . 5662.
71 . .
//
. 2001. . 4, 2. . 6878; . .

// . 1995. 10. . 162 167 ;
: . ., 2001; .

//
. 2003. 3. . 1720; .
XX :
. ., 2001 ; .
:
// . 1997. 8. . 154 161 ;
. . //
/ . .
(.). ., 2009. . 163 177; .
// .
: ( ). .,
1995 ; . :
. ., 2000. . 170 184 ; Novick
. That Noble Dream : The Objectivity Question and
the American Historical Profession. Cambridge et a l.:
Cambridge University Press, 1990.
72 . ., . ., . .
. . 268215.

(http://www.igh.ru/
sectors/department-of-theoretical-research/centre-for-intellectual-history/)
(http://roii.ru/).
73 - . : ,
XIXX . .,
2008 ; . ,
, 1990 1992 . ., 2009 ; .
, :
. ., 2010. . 358444 ; Roberts . Essays in
Swedish History. Minneapolis: University of Minnesota
Press, 1967; Parker G. The Military Revolution: Military
Innovation and the Rise of the West, 1500 1800. Cam
bridge, Eng. ; New York : Cambridge University Press,
1988; Black J. A. Military Revolution?: Military
Change and European Society, 1550 1800. London:
Macmillian, 1991.
.: . .
XVIXVII //
. 2005. 2. . 194206.


74 . ... . 185.
75

.: . . . . 733 ; . .

//
: . . .
, 23 2004 . ; ,
2004. . 518530 ; . . : 1)
//
. . 558571 ; 2)
// /
. 27.04.2004. URL: http://mmj.ru/history_theory.
html?&article=l 17&cHash=0bde2ede87 (
: 08.10.2013).

,
, .:
: ,
/ . . (.). /, 2007.

.: : ,
/ . . , . . , . . , . . (.). , 2014.
76 ,
,
:
. . //
. 2005. 2. . 127.
77 . .
: //
:
-, 20072009 / . .
(.). ., 2010. . 735.
78 . , . .
. ., 2005. . 129.
79 ., : .
//
: , / . . , . . (.). ., 1994. . 4250 ;
McMillan J. F. Social History, New Cultural History
and the Rediscovery of Politics : Some Recent Work on
Modem France // Journal of Modem History. 1994. Vol.
66, December. P. 755772.
80 .\ 1)
// . 2005. 75-6.
. 6491 ; 2)
// :
. 2008. . 337354;
/ . . (.). 2- . ., 2011 ;
. .
? :
// . 2003. 3. . 135 146; . .
XXXXI .... ;
. .
(
) // : . 2008 ;

Script/Oralia:
. .,
2008. . 355366; - .
// ... . 1141 ;
. : : 2 .
.; ., 2001 ; Brooke . Moscow: A Cultural His
tory. New York: Oxford University Press, 2006; Appuhn K. Microhistory // Encyclopedia of European So
cial History ... Vol. 1. P. 105 112 ; Burke P. The Annales Paradigm // Ibid. P. 4148 ; Eley G. Generations
of Social History // Ibid. P. 330 ; Forth . E. Cultural
History and New Cultural History // Ibid. P. 83 104;
Hanagan M. P. Cliometrics and Quantification // Ibid.
P. 7182; Kaelble H. Comparative European Social
History // Ibid. P. 113 124 ; Palmer B. D. Marxism and
Radical History // Ibid. P. 4960; Smith B. G. Gender
Theory // Ibid. P. 95 104 ; Tilly L. A. Interdisciplinary
Contacts and Influences // Ibid. P. 6170.
:
:
/ . . (.). , 1994; . .
(
) : . ., 2011.
81 Engelstein L. New Thinking about the Old Em
pire : Post-Soviet Reflections // Russian Review. Stan
ford, 2001. Vol. 60, nr 3. P. 493. . : A.
// . 2000. 3
(121). . 65 105.
82 , ,



: . .
( ). .,
2007. . 5154.
83 .
/ / THESIS. 1993. . 2. . 137.
w . . :
//
: /
. . (.).., 1996. . 427436.
85 . .
.
., 2008. . 10 11.
86 . .
:
: - :
. ... - . . /, 2005. . 354
358.
87 . . ()
: , . ., 2009;
; :
XXXXI
/ . . (.). ., 2006 ; . .\
1) . 2- . ., 2004;
2)
: , -

73


, , .
URL: http://achronicle.narod.ru/krom.html (
: 27.06.2014);
: /
. . (.). ., 2005; . : 1)
;
2) XXXXI .... ;
. , . ., . .
//
: XXI : . . . / . . (.). ., 2008;
. :

. ., 2005.


70- . XX .

,

:
. .
// . 2011. 6. . 7678. .
: . .
: . ., 2011 ;
. .: 1)
//
/ . . (.). .,
2012. . 2750; 2) ? //
. . 7080.

, ! , ?
, ,
, ,
- ,
, .
. . . ., 1994. . 229


:
, ,
,
.


.
.

, , 2014 ., ,
:
1. ,
1683 1914 . 80
. .
,
, . , , ,
2 . .

, .
, XVIXIX .
,
.
, -
,
, . XXI .
60 932 (46 323
14 503 ) 13 599 -
; 50 %
3.

,
.
77

1.


, ,
. :
, , ,
. ,
,

,
, . ,
, :
.

. , ,
,
,
,

.

1- ...

,
, ,
. , ,
2000 . -
Ab Imperio,
, 15
.


. 1930- .
, ,
,
. . . . .
,

. , 1950- .
. ,


( , ,
),
,
78

.
,
.
, ,
. 1950 1970- .
4.
, ,
. -, (
)
, 5. -,

.
, ^,
,
, ( )
, ,
,

-. -,
.
,

. -, ,


, , . ,

, .
,
.
. -,

,
, ,
,
. -,
,
,
7.
, XVIIIXIX ?
. . . <...>
- .
? , , .
, XIX .,
79

1.

,

,
. <...> ...
(
) XX 8.
,

.
, -
, ,
. ,
, , .

,
.

9.

, , ,
, , ,
1991 . 10.
.
,
, ,
11.
1920 1930- .;
, ,


, ,
. , ,


- - . .
, 20-
(,
,
)
, (. 1.1).



, ,
. 1.1. . . 1916 .
. 1936
,
80

12.
,
13. -
1,7 2
, 5,2 .
1897 . 5 ,
1911 . 6 . ,
, , 1897 . 197 .
, 1911 . 400 ., . . 14
20 %, .
.
. . <.. .>

,
,
. <...>
, I ,
.
1718 . . . .
.
,
. <...>
XIX . ,
. <...>
. <...>
,


. <...>
,
.
, ,
XVIII .
. :
. ,
, .
,
, , , .

1916 .

25 1916 .
19
43 : !
( . . ),
81

1.

. 1.2. . 1910-


, . <...>
: ,
, ,

, .
34, 15 .
. <...> 1915 .
,
. 1914 1915 .
, , 100 %, 1916 .
400 %. 50 %. <...> 25 1916 .
19
43 . <...>
,
, ,
.
, ,
, . <...>
25 1916 . ,
. ,
. .
- . <...>
: ,
82

, , , ,
,
, , .
<...>
34
. <...> 1916 .
. <...> ,

14.
, .
, .
, , .
,
, .
:
, ,
,
XIX XX .
.
1897 1911 . 1,7 %, 1,8 %,
( ) 2,0 %,
1,4 %, 1,9 (. 1.1).
1.1

1 8 5 8 ,1 8 7 0 1888 . 1 8 9 7 ,1 9 1 1 1916 . (.)*

,
1897 1911 .
, % . 2
118,0
609,0
1,2

1870
1888 .

1897 .

400,0

382,5

451,3

559,0

634,0

860,0

1183,6

1211,2

137,6

810,0

987,9

1210,1

1362,2

122,5

1101,0

1478,4

1874,1

2132,4

126,8

660,0

1572,2

2069,0

2199,3

131,6

,
:

5555,0

5281,0

6788,1

7464,1

128,5

1,8

1698,8

197,0

400,0

203,0

5,2

5084,0

6388,1

125,7

1,7

1850,0

2848,2

3824,1

4852,4

134,3

2,1

1841,2

72 920,0

93 443,0

129,0

1,8

4823,9

1911 .

1916 .

117 860,0 133 552,0

2,3

69,0

1,5

374,4

1,7

502,8

2,0

143,7

83

1.
. 1.1
1897 1911 .
,
, % . 2

1870
1888 .

1897 .

1911 .

1916 .

1746,7**

2555,5

3140,1

3314,7

120,7

1,4

325,5

4308,5**

9289,4

12 288,1

13 422,0

132,3

2,0

469,2

4764,4**

9402,3

12 776,1

132,6

2,0

127,0

74 556,0 128 196,0 171 060,0 172 605,0

130,5

1,9

21 800,7

: 1897 . . 1. . 11 ;
, 1911 . ., 1912. . 1. . 5557; . . 100 .
., 1956. . 4647 ; / . . , . .
, . . (.). ., 2008. . 382383.
* 1897 . 28.01.1897; 1911 . 01.01.1912; 1916 . 0 1 .0 1 . 1917.
" 1858 .

, 1870 1880- .
1020 %15. 15 %
1879 . ( 1870 1888 .) 1897 ., 18 ,
27 %, 1897 1915 ., 18 ,
41 %. 1870 1897 . ,
1897 1916 . ,
.

.
34, 15 ,
, ,
. :

. 50 % , 500
16.
:
4050 % 17.
. ,
1,5 18.
1916 . 1917 . 19.

XIX XX . ,
. -, ,
, 1911 .
4 1 2, 2,1,
. -,
,
, . ,
84

23 20. -,
, .
,
.
1886 .
, .
1891 . ( , ,
) .
,
:
, , .
, () (
)
, ,
- , , .
,
21.
. : (,
, )
, (, )
;
.
, , , ,
22. :

-
.
.
- ,
. 1870- .
, 1887 .
2 ,
1020 % 10 %
. ,
, (
)23. 1886 .
, 4 . 24, . . ,
( 1886 . ). 1890 .
16 30
25.
1897 1914 .
. ,
XIX XX . ,
, ,
, ,
85

I.

.
, , 1870 1880- .
0,40,6 %, 1,52 % XIX .26 ,
(. . 1.1),
,
,
.
,

.
, 1914
1915 . 100 %, 1916 . 400 %,
50 %.
( ): 1915 . 1913 .
40 %27, 16 %. 1913 1915 .
, 36 %. ,
(, , ,
), ,
4 %, 6 %.
, ,
53 %, 62 %.
, ,
(. 1.2). 1916 .
, ,
28.
1.2
, (. )
( .) 1913 1915 .

1914 . 1915 .

1914 . 1915 .


1914 .

1915 .

65

60

55

640

490

670

168

139

182

268

255

328

53

80

57

394

375

591

55

119

118

141

1913 .

1913 .

1913 .

161

133

220

106

131

394

375

591

,
1913 . = 100

100

94

116

100

86

136

70

65

73

378*

361*

399*

60

60

85

,
1913 . = 100

100

93

104

100

96

106

100

100

142

86


. 1.2

1914 . 1915 .


1913 . 1914 . 1915 .

1913 .

1914 .

1915 .

1913 .

50

105

108

161

486

409

787

60

67

76

,
1913 . = 100

100

103

153

100

84

162

100

112

127

: -
. 10. ., 1917. . 480 483, 508 509, 530 531.
* .

, , 1916 ., ,
. :
,

. ,
, , ,
, .
- ,
29.
, .
, , , 1916 . ,
. .
, ,
.
. ,
, ,
,
. 20,2 %
9 1871 1916 .30
, . ,
1910 . , 1911 1913 .
81 99% 31.
, ,
, .
1897 . 200 ., 1917 .
750 ., 6 % 4 10 %;
(54 %) (. . 1.1).
,
32.
1917 ., 5,2 % 14,6 % (. 1.3),
2 , ,
.
87

1.
1.3
, 1917 .

, .

3 233 226

5 254 987

3 057 741

1 793 113

13 593 649

677 891

57 338

348 649

1 023 471

636 939

133

550

420

1 030 447

5 375 538

19 872 527

4 372 573

61,5

60,1

26,4

69,9

32,9

33,4

68,4

15,5

5,6

6,5

5,2

14,6

0,0

0,0

0,0

0,0

100,0

100,0

100,0

633 490

339 486

100,0

65,1

64,3

27,9

81,9

34,9

35,7

72,1

18,1

: , 1917 1923 . : 2 . / . . (.). , 1924. . 2, . 3. . 2325.

, :
, , . ,
,
- .
. . 16 1916 . . . (
- .
. ), , :
6024
, .
3478 .
,
,

33.
,
,
. 1916 .

( ),
.

. 1917 ., ,
88

, ,
. ,
. ,
.
4650 34.
, .
, , ,
. .
, , ,
35.
, ,
.

,
.
,
36.

. 1.3. 1916 . ,
. 2006

89

1.

, . . , . . . ,

,
,
, , ,
37,
,
38.

39. -,

,

40.
-, ,
, ,
, , , ,
, , .

, ,

41.
:
;
(. .
, , , )
;
,
, ,
42.
-,
,
. . ,
, ,


43.
;
, ,
( -
). , ,

, .
90

44 .

(the New Spatial History).


,
.
.
, , .
,
, -
,
45.
-,

.


.

46.
-,
, ,

, ,
. , , ,
,
; ,
, , 47.
-,
.


.
(, , , 48) 49.
, -
.
, ,
50.
-,

51.

, . . ,
~

91

1.

52.
,
53. , , , . .
, 54.

.
:
,
,
, ,
, ,
, .
,
, 55.

, . . .
-: 1)
, , 2)
( ) 3)
-, (),
. ,
, ,

XIX . .
, ,
, ,
.
,
.
;

. , ,

. ,
,
,
. ,
, .
,
56.
1-
... 1999 . . ,

, . ,
92

, , , ,
. ,
(
, )
, ,
. .
, ,
-, .
, , ,
.
, .
.
.
,
.
, ,
, , ,
,
. . ,
51. , ,
,
. , ;
, ;
. ,
. , ,

,
, .
, ,
,
, ,
.

, ,
,
. ,
58. ,
, ,
.
. II
28 1897 .
: ,
, , ,
,
.
93

/.

,
15 , ,
59.

1646 1917 . 14,1 21,8 2,
1,55 60, 7 180 , 26 61 (. 1.4).
: 1790 1915 .
3,9 100,5 62, 25,8 , . . 125
, 271 .
. , 1760- .
,
: 1760 . 25,3 , 1780 . 26,6 ,
1762 . 23,6 ., 1782 . 36,6 63. 1762 .
18 % (23,2 130,0 ), 1800 .
22 % (39 175 ), 1850 . 27 % (68,5 255,0 ), 1910 . 32 % (161
505 )64.
1917 . 1646 . 41 %
, 59 %65.
,
XVII XX . ,

II
(,
.)66 XIX XX .67
, ,
. . ,
68.
,
.
,

, .

.
,
; ;
,
.

. , , ,
,
, ,
.
94


VO
" * VO* VO*
*

VO

(N 14

-*

00

00

cn

in

40,6
40,6

00
*

52,0
73,0

CN

76,6
128,2
179,8

in
^ VO
o' "

00
in
oo

19,9

< <4 CN in
VO* 4** <N*

**

12,4
26,6

in
*
>

rf CN
1 m* 00* * cn*

<

CN
CN* cn* in*

* Ov

s 2

ui

*
QQ "

. - X

, , .
* , .

1646 .
VO 14 in <4 (N in
VO* ^*

1897
1917

X
4
5
14,5
17,4
35,8
76,2
106,8

CN*

60,4
57,8

, . 1 2

1 in* *

23,8

23,6
36,6

14,3
13,4
23,3
39,6
42,2
46,7
59,4
59,4

13,6

\0
4
in 00
d " -

V zz

X
4
5
VO

1719
1762
1782
1795

1646 .

1646

1646 1917 .

S'
S
^
CN oo
o' *4 o' *4 * * * * *

s J>

-*
(N

5*

' ^
CN
(N* CN* ^t* in* 00*

1.


, ,
, 69.
, ,
70,
,
,
,
, 71.
,
. ,

, .
, ,
,
, .
, ,
,
,
.
,
, ,
72.
,
.

, ,

.

, , ,

73. , . .
,

, , ,
.

(
), , .
74.

, ,
,
.
96


. , 1637 .
. .
, :
120 . . .
XVII . 800-



, , .
,
.
, ,
75.
1897 . , 1646 .,
76,9 , 12,2 , 15,7 %, ;
, 1646 ., 52,0 , 8,5 ,
16,3%, .
, -,
, .
0,2 % , 2,8, 4,3 % . .,
21,4 %, 42,2,
57,9, 76,8 % (. 1.5).
1.5
1897 .

-


-

:
1897 .
1646 .

,
.

2600
9400
5516
2385
10 063
7700
1935
17 134
6296
3784
10 115
5759

.
6
267
235
114
566
588
156
1423
1345
1595
5858
4424

%
0,2
2,8
4,3
4,8
5,6
7,6
8,1
8,3
21,4
42,2
57,9
76,8

82 687
45 594

16 577
3912

20,0
8,6

: 1897 . . 2. . 2 91.

97

1.


:
, ,
, ,
, ,
(. 1.6). XVIII .
, XVIXVII .,
, 1780- ., , 1861 . ,
; XIX .,
, , , ;
XX . . .
1678 1915 . 39,4 % , 23,5
, 19,1 , 13,1
4,9 % . 1861 .
, -,
. 1860- . ,
76.
1.6
X V III XX . (% )

1678 1719 . 1719 1782 . 1782 1857 . 1867 1897 . 1897 1914 .

0,26

0,97

1,63

0,65

0,42
0,72

0,56

0,47

1,61

1,80

0,47

0,40

0,36

0,74

1,77

0,81

0,53

0,77

1,45

1,72**

1,13**

0,17***

1,69

1,76

0,26

1,14
0,88

1,16
0,71

1,01
0,81

1,68

1,11
Mi

1,02

0,38

1,27

1,85

0,55***

1,78

1,84

1,84

0,81

0,82

0,84

1,72

1,84

2,33

1,83

1,63

1,97

3,53

2,03

2,40

2,01

3,23

2,47

2,19

1,32

0,78

0,96

1,21
0,99

3,23
4,86
1,54

1,95

3,30
1,94

: . . XVII XVIII :
(, - , ). , 1977. . 152 ; . . -

98


XVIII XIX . , 1963. . 164 165 ; . .
1724 1916 . // . 1957.
1. . 192224 ; , 1916 . ., 1918. . 1. . 25 51.
1897 .: : , ,
; -: , , .-; :
, , , , , , ,
; : , , ; : , , , , ,
; : , ; : , ,
, , , ; : ,
, ; : , , ;
: , , , ; :
, ; : , ; : ,
, , , ; : ,
, , ; : , , , ,
, , , .
** .
*** 1795 1858 .

. 1.7
.
1.7
1678 1915 . ( .)

1678
1740 .

1740
1782 .

1782
1858 .

1870
1896 .

1897
1915 .

1678
1915 .

260

370

630

90

517

926

3520

5053

135

1510

1045

333

3023

270

968

358

80

1676

565

1687

296

2448

350

775

3560

4016

4229

12 830

: . . . XVII XX . //
/ . . (.). , 1982. . 26 32 ;
. ., . . XVIII XX // .
1984. 4. . 41 59.

,
;
. 237 , 1678 1915 .,
12,8 , 180 , 1678 1858 ., 4,7 57 ,
1858 1915 ., 8,1 . :
1678 1858 . 26 . , 1858 1915 . 143 . , ,
1678 1858 . 0,08%
99

1.

( ), 1858 1915 . 0,12 %.


,
, 1650
1858 ., ,
XVII . .
, ,
1498 1539 .
30 %
; 36 % 20 %
( ). , 1539
1576 ., 60 % 77.
1649 . ,
XVI .
, 77 % ,
,
.
,

. .
. 1.7, 16781740 .
(74,3 %) , (25,7 %) .
1740 1782 . ;
- ,
47,7 %.
(34,8 % ),
(17,4%). 17821858 ., ,
.
(42,4 % ),
27,2 %, 15,9 %, 14,5 %. 1870
1896 .
(42 % ), ,
; . 18971915 .

83,2 % ,
16,8 %.
( )
, , , , , ,
, .
, ,
,
( ).
- (
, , , ) ( ,
- , ). 1890- .

9755 8400 . ,

, , , , , ,
.
, . 1899 . 34 .
1897 .
1,2 2, 4,4 ,
77 % , 1917 . 8,4 78 %.

78.

XIX ., 1858 . 217 . .
1870- . (
).
.
-
, .
, , ,
. XIX .
; 1890- .
. 1916 . 300
.
. 1897 . 588 .
, 1917 . 1548 .,
7,6 13,6 %, 85 %79.
237 , 1678 1915 .,
5063 ., 39,4 %, ,
3023 ., 23,6 %, 2448 .,
19,1 %, 1676 ., 13,1 %,
630 ., 4,9 %, .
.
.
,
, .
XVIII XX . 80
, (
XIX .)81. ,
1917 .,
XVIII .

XIX .
.
XVII . ,
, ,
, , *

101

. 1646 .
90 % 82, 1917 . 43 %83.
, ,
67 % ,
84. 194
, ,
85, 55,4 % 1914 . 59 %
1917 . (. 1.8).
1.8
1719 1914 . (% )

, %
,

1719 .
70,7
12,9
2,4
2,0
1,9
1,4
1,3
1,1
1,0

1762 .
62,3

1795 .
48,9

14,6
6,7

19,8
8,3

1,7
3,3

1,2

1,2
0,3
0,6

1,9
0,9
0,2
0,5
1,8
2,2

1,3
2,7
0,9
0,2
0,2
0,2

1,0
0,7
0,2

3,4
100,0
15,7

0,5
3,3
100,0
23,6

0,8
0,6
6,2
1,4

1857 .
45,9
17,1
5,3
0,9
2,6
0,7
0,2
0,8

1914 .
44,6
18,1
4,0
0,7
1,8
0,6

1,3
2,2
0,9

0,1
1,0
1,0
1,0
0,7

1,1
5,3
2,7
2,2

1,4
6,5
4,2
2,7

2,0

1,6

0,5
2,8
100,0
41,2

1,0
8,2
100,0
75,9

1,2
1,2
1,2
1,0
1,0
0,7
5,3
100,0
171,8

: . .\ 1) XVIII ... . 230 ; 2)


XIX . ... . 125 ; . ., .
( XIX 1917 .) // . 1980. 3. . 74 93.

, 1917 .
72,4 % , XVIII .,
, XVII . (. 1.9).
102


T9
1678 1917 .
(% , 1897 .)

1678 .

1719 .

1795 .

1858 .

1897 .

1917 .

97,0

97,7

96,2

95,4

97,1

97,8

93,4

90,6

87,4

86,8

87,3

86,8

92,0

92,0

91,3

90,1

90,1

90,8

90,0

89,4

92,1

88,4

88,7

90,6

90,0

90,8

84,0

85,1

83,9

83,1

51,3

59,7

63,2

62,8

59,8

60,8

33,0

66,7

67,5

65,4

65,9

10,5

40,2

47,5

51,8

54,0

4,0

4,5

9,5

9,9

16,9

23,7

0,3

4,8

6,3

2,2

5,2

3,6

6,1

13,3

13,3

0,1

0,6

4,3

3,4

6,7

15,6

19,5

21,6

20,8

30,7

100,0

57,9

66,0

66,8

69,0

3,2

3,7

0,7

6,9

16,9

8,1
42,5

46,8

0,1

3,2

0,1

0,3

0,4

51,8

66,9

68,9

2,1
74,1

1,3
1,2

76,9

78,2

1,0

7,6

13,6

0,9

4,7

6,2


, *

,2

15,7

41,2

76,6

128,2

179,7

72,3

70,7

48,8

45,4

43,3

42,6

, %

5,9

72,3

70,7

48,8

46,7

43,0

41,4



2013 .,

19,7

33,5

51,0

68,9



2013 .,

13,2

24,1

41,6

67,5

95,2


2013 ., %

84,1

81,6

80,6

75,5

72,4

: : . . :
(1719 1989).
. ., 1996. . 279, 283288, 294 ; . . .

103

l .
( XIX 1917 .). . 77 80.
: . . XI XVII . . 77 78 ; . . XVIII XX : , ,
. . 164 165.
* 1897 .: -: ,
, , , , , ;
: , , , , , ;
: , ; -: , ,
, .-; : , ; :
, , ; : , , ;
: , ; -: ,
, , , , , ; :
, , ; : , ,
; : , , ; : , , ; : , , ,
; : , , , ,
, , , , , ;
: , , , , ,
, , , ; : , , , , , , , ,
, .
** 1897 1917 . ,
.

, ,
,
.
,
, ,
.
, ;
. , ,

.
.
XVII .
: ) -; 2) -
; 3) ; 4) -; 5) ; 6)
; 7) , .

. 1795 .
, 1897 . .
:
- 23,7 %, 30,7 %,
46,8 %.
104



XVII XX .? :
, ,

86.
,
XIXII . , XIIIXVI .
, 87.
. , XIX .
,
, .
, ,
, , 88.

,
. XVIXVIII .
89. .-. , II ,
, 20 000 90.

.

. 1.4. 1552 ..
, . . , 1823 .
105

1.


XVIII
XIX .,
, ,
-
, ,
,
, , , , .
-
,

.
91.
,


92. , 1880- .

.
,
. ,
,
, 93.

. XVII . XVIII .
,
.
1713 .,
, .
, , .
1770- . ,
,
- 1768 1774 .
,
,
, 200 . () (
- ) 1771 .94
. II 17 1773 .
. 1770 1780- .
.
.
.
,
, .
.
106

. .
.

.
.

95.
. ,
,
, ,
96. , II , I,
: ,
, ,

,
97.
, (
XVII . 10 ^
200220 . )98
;

.
9.
, , ,
.
, ,

, . ,
,
100.

,
, .
, ,
, ,
.

, 101.
,
, . 1860- .
,
,
, -,
. 1870 1896 .
3,4 , 12,2 % 1897 .
107

1.

87 % 102.

, ,
.
,
:
, .
, .
XVIIIXIX . ,
.
,
,
.
, .
,
, (,
), .

, ,
. ,
.
XVIII .
. XVIIIXIX .
, ,
.
103.
,
104.
, ,
. .
105.
, ,
, ,
. , ,
, ,
, .
)


: )
, , ,
- ,
, ) ,
.
108


106. ,
. 107, 1990- .
.

, ,
,
,
.
,
- . ,
;
,
, ,
, , .
, ,
.
: )
; ) ,
,
108.
, ,
, ,
,
-
. -
, . . (,
, ) , . ., ,
,
, .
, , . , ,
, ,
. ,
,
-
.

, .
,

.
- ;
(
, );
109

1.

( )
.
.
:
, .
, ,
, ,
109. ,
, () ,
, -
. , -, .
, ,
,
.
.
XVII .110 ,
XVII .
XIX .
.
,

- .
,
, ,
,
. ,
XVII ., ,
,
. XIX .,
, ,
,
- ,
XVIIXVIII ., . ,

,
, ,
,
. ,
,
;
.
, -, XVIIXVIII .
,
. -, , ,
, ,
110


.

, .

, ,
, ,
. ,
XVIIXVIII .
,
XIX . .
, , ,
,
.
,
,
,
,
. . ,
,
, , ;
,
, ;
,
111. XVIII .
, .
,
,
112.
XIIXVII .113,
, -114, 115
116 XVIII XX . .
, 1861 .,
,
117. ,
,
, ,
,
. ,
,
XIX
XX . ,
,
118.
119.
111

1.


- . ,
, XVIIIXIX . ,
:
, ,
,
,
, ,
, , ,
,
, , ,
, ,
, ,
.
, , ,
, , ;
,
,
. , ,
, , ,
, 120. ,
, ,
, . , .
, ,

, , ,
,
. -
,
, ;
, . -
. , ,
, ,
,
121. ,
. . ^ XIX XX .

122. ,
,
( , ,
),
:
, ,
. ,
112

, -
, .
XIX .,
, .

: XVIII XIX .
, 1860 XX .
, ,
1906 1914 . , 123.

, ,

. 1917 .
, ,
, , , 124.
(
, , , , ),
( , , ,
),
(,
). XVIXIX .
:
, () . ,
, ,

, .
XVIIIXIX .
. XVI
XX . .
, , , ,
, ,
125. ,
1846 1847 . 1,36 2 (
),
126.
,
, ,
. :
, , NN,
, , , , ;
, , , ,
, ;
, , , ; ,
113

I.

. 1.5. ,
. 1884

. 1.6.
. . . -
. 1884

114

, , , , , , , , , ;
, , ,
, , , , , , , , ;
, ;
;
; , -, , , , 127.

.
128.
,
, , ,
XVIII XX . 1917 .
. ?


, ,
,
, .

ad hoc . , ,
129
130, 131.
-
-
. ,
, . , ,
.

, , , :
, .
.
,
,
.

. , XVIXVII .,
,
,
115

1.

. 1.7.
. 1880-

,
.
,
1730- .
. XIX .
132.
1811 . ,
,
, ,
.
5 ;
,
. 100 , .
,
.
.

. .
.

.
116

,
.
, , , , ,
, .
,
: , ,
. .
133.

,
, , ,
.
, ,
, 1830
1831 1863 . , ,
, 1917 .
,
134.
.
( , ,
, 1730- .)

. , , ,
, , , ,
1824 .135

. 1.8. -,
. 1891

117

1.

,
, ,
.

,
136.

- ,
1860- . - . -
1917 .
,

137.
1990- . 138.
, 139.
XVII XIX .
-, ,
. 1760- . -,
1760- . . ,
,
. ,

. 1.9. , . 1900-

118

,

. XVIIXIX .
: , ( XVIII .,
XVIII . XIX .)
; ,
,
. XVIIIXIX .
,
, ,
: , (
), , . .

140. ,
. . ,
, .
,
. ,
30 .
2 .
. <...>
, . ,
? 141.

, XIX XX .
1920- .,
, ,
.
(, , , , (
)). , ,
XVII XX .
1,52 % ,
: XVII .
200220 . , XVIII . 360 ., XIX
XX . 800 ., 1989 . 1,5 .

10 . ,
.
, ,
XIX .,
.
,

, ,
, ,
119

1.

. 1.10. . 1900-

: , , , , <...>. , . .
,
142. ,
, , , ,
, , ,
,
, . 143.
.

1860 1870- . ,
.
200 . . ,
7 . 1906 .
- II
(, , , . .) 600800 .
.144, . . 34 ,
. 1867 . -
1,3 2 1870- . 3,5 .

,
, , ,
( ) (
)
.
,

.
: ,
120

, ,
, -
145. ,
.
, XVI .
, .
XIX XX .
, ,
.
. 1913 .
500 . .
, 146.

, .
, ,
147.
1917 . 148.

149.

( 1996 .)15 . , -
. . , 123
:
1) :
-
;

;
,
,
;
-
(
, );
2) :

,

; ;
3) :
- (
,
-,
, );


. 1.11. . 1902
121

1.

, ;
( , , )
(, , , );
(,
);
4) :
; ;

,
, .

.
,
, ,
.
,

. , ,
,
. (
)

, .

, 151.
132.


,
,
15*.
1897 .
. 1.10
, . 1.11 . 1.12

. ,
, ( )
, ,
.
, ,
6 , 5 , 2,8 ,
1,8 , 1,7 , 1,6 .
, .
122

495

291

196

71 848

66 545
| 4 767 152

43 649

596 971

2 624 083

3 068 610

10 116

464
6171

3366

195

1 330 673

42 985

351

367

631

526

324

460

1196

12 843

6709

492

762

46 831

4286
799

551

1528

<

547

00

541
149
889 733

35

1774

26

414

1065

13 487

7 185 368
703

1 181 082

9839

570

343

38

439

1844

4462
93
996 603

89 518

102

12 453

6506

1872

2851

640

83 061

29

120 625

4111

129

271

525

2817

8392

52 008

46

45
197 604

175 483

10 072

9638

15 256

6461

9726

1536
121 194

947 142
1 266 102

64 907

324 471

20

50 055

174 075
*)

11 768

59
14 833

645
2470

1235

17 134

39 580

24 854

1 343 391

268 112

6407

1923

1123

3471

59 085

1276
15 641

3501

52

1325

495 350

143

115 205

32

2 310 649

40

36 639
21 366

322

069

1 532 513

5871

58 468

6 161 581

1 273 016

2310

2808
35 022

29 416

14 049

337 019

35 157

5 424 247

1 211 856

71 480

20 350 698

4 587 930

67 066

46 592 021

492

4377

5526

9432

3303
9931

61 907

349 565

163 697

242 217

<4

456 391

00
00

466 258

486 354

1897 .

I I1

1
I

524

739

30
1
3479 |1
626
630 119
588 948

|
|

|1

|
13 831

12 634

|
3489

48 992

689
|

27 067

1436

28 872

1013

1 480 577

1928

664 363

1850

27 561

124

ft

>>
.

S*
X

1)

1 0,02
1 0,09

1
1

1)
(N
" o ' *4

*
1
29
"

8,88

:
|1 0,07

CQ

3,26
5,33

S
S

-*
O
90N

I 0,04
1
|1 8,24
|1 77,69 1
|1 15,28
1
I 5,73
| 92,22
|1 87,38 1
|1 3,55

2067
| 157 336 1
| 584 969 |
2287
|
[ 9041
| 143 885 1
| 154 274 |
1708
| 1610 | 60 445
342 927
281 179 13 386 393 | 96 896 669 | 2 928 842 | 8 297 949 |641 708 |

22

281

11 832

382

**

<D

1
J |

43

186

252

eS

1
0,73
|1
1
1
|
I 1,66 I 0,17
0,38
|1

8203
1 220 168

659

43

VC)

52

104

123

. 1.10

Q
S'
S
?

|
|

> -

<

3
<
CQ
> *

I
|

>

ON
LLZ

09

66


^
o' * o'

00
-
00

(N
00
o ' "

(N

ON

(N

"

0,46
1,70
2,49
2,35

00

0,19
0,77
0,02
1,23
1,90

Tj
*4

0,05
0,22
0,00

o'

0,73
00

"

(N

^ 00 ^ ^ ^
o' * " o' "

<4 00
^
*4

*4
0
0

}
(N

U
(N

(N

*4 "

O
N
00

" *

0,52
VO

10,65

"

0,43
0,02
0,00


^
* "

22

49
38

46
2494
454
32
453
585
100
100

100

501
127
4997

1426

*4

00
NO
"

"

N
O

0Q

CQ

cd

cd

JL

cd

* (, , , )
(, , ).

42
40

00

6,60

0,00
17,51

0,06
0,04
0,01

1,09
0,00
0,00
83,01
N
0
NO
o'

99,41
15,60
71,45
79,45

0,38

4,29

"

0,30

0,07

0,05
0,13

0,26
0,16

<N
^
o"

93,00

0,00
0,01
95,40

^ ^
o' >

0,05
1,54

98,92
0,04

as (N

^
V/H *4
o' (N
o' "

ON
o' o '

1,84

0,22
(N -'
(N (N
VO ^
o'
<4 o' *'

CN
o'

0,02
1,42

00

"
00 NO
"
O
N
^
SO
ON o'

^
o'

0,04

>

(N
^

0,01

5,78

^
"

0,00

4,45

*4

0,00

0,26
0,08
0,42

0,07

0,29

"
vn (N
^
" o' "

0,67

0,84
2,13

93,34
70,72
76,07
92,94
89,30
0,69
99,57
65,24
94,86
95,01
3,90
4,39

0,07

4,72
NO ON *
^
o' so

0,14
0,17

0,04

3,97

3,95
18,12

ON
(N

0,78
0,42

0,90

0,23
0,00
1,49

NO
<N
o'
00 (N
VO ^
"

0,03
0,04
0,14

(N
4

00

00
o'

ON

u-
L tL

. 1.11

I1

0,63

04
^

" " " "

"

35,61
|1 0,00
0,09
|1 0,09
|

1
|
1

0,60

0,03
0,59

|
|

|
0,89

0,02

0,12
1,00

1,31
0,03
0,45
0,67

^
o'

^
^
"

"
" "

0,55
0,94 |
2,23
|1 0,12 1
0,57
0,02 |
0,27 1
0,01
1
1

0 ,0 0 0

|1

0,006
8,006
0,023
0,001
1,896
100,000

|
0 ,0 0 0

1,05
0,02
4,29

7,30

0,34
1 1,31

|
0 ,0 0 0

22,42
0,70

] 1,40 1
1
10,38
|1 2,28 |

1
|

| 71,50 |

86,592
0,007

0 ,0 0 0

: 1897 . . 2. . 373 387 ; Die National itaten ... Bd. . S. 197.

100,00

|1
1

|1

100,00

04

" " "

100,00

0,09
0,00

"

0,001
1,001

|1

0,002
2,098

|1
1

5,71
17,95
0,21
0,20
2,44
7,80
0,24
18,89

|1

0,257
0,000
0,000

0,95
1,27

o ' "

in
^

0,00

0,05
0,06

2,66
0,02
0,04
0,04
0,02
0,08

12,50

o'

04
^
"

0,01

0,13

^
"

0,01

0,19

0,78

|1

9,51
2,00
0,48
2,42

20,88
1 5,44
1 6,17
1,54

00

I
1I

^
o'

0,26
0,06
0,06

0,29
1

2,32

|1
|

2,01

4,26
3,16
0,06


" o'

0,96

|1 34,27
9,05

59,25
13,80

|1

0,09

2,59
0,09

1
I1

65,04

(N

40

o ' *4

0,08

"

I1

00 3
o' o '

0,19

2,21

|1

|1

6,55

4,62
5,52

1
|

00
CH
CH

" "
in

40
"

77,49
0,56
1,69

oC

in
"

in
*4 o '

"

40 rj- in
"

I
I

I
I

1

I

I

I

I
I

oo in 40
in CH CH
40 (N

**
^
o'

00

o'

00

o ' "

^
"

"

00


* " o ' "

C
H5

1897 . (% )

in



^ ^
o' *4

L tz

04
<*

00
o'

"

CH

40
in CH
"
|

00 rj- r(N
<N
1 <N

^
o'

CH 00

CH

$
00

^
"

( )
, , ,
, , .
. -,
. -,
(
) :
10 17
, ,
.
, , - . 1.11
: ,
, , ,
, , , ,
, ,
.
,
.
51 %
( ), 77 % , 65 %
59 % (. 1.12).
,
, ,
, .
( ) 34 %.
, 21,4 .
, ,
. , 5,7 %
,
, , .

, ;
, , , (
) 154.
,
,
.


,
, .
,
. , ,
, -
.
127

1.

,
.

, , .

155,

XVIII .,
,
,

156. XVIII .
, .

. , ,
-
,
157.

(
) ,

158.

. XVIII . -
15 .
,
, 1917 .
: ,

.

160. . 1840-
100 . ,
,
,
. ,
,
,
. , ,
,
. 1860- .
, -
(, ,
).
128

,
, - 161.
,
.
, , ,
,
, -, -
.
1730 . 30 %, 1850- . 16 % . 1894 1914 . 215

1907 . 1907 .,
, 12,1 %
, , . 568 ,

1903 ., 10 % ,
, 6 . 1913 . 10 15 %.
, ,
1825 . 11,1 %, 1853 . 32,7 %, 1917 . 11,8 %163. 1867 1868 . 23 % ,

27 %, 1903 . 18 15 %; 1912 .
11 %, 20 %164. 15
1914 . 1574 317, 19,7 %; 15
1913 . 15 %
, 8960 - 1038, 11,6 %165.
1917 . ,
, 166.
,
,
, . 1843 . 1
; 1846 .
.
, , .
,
, ,
.

.
. , 1870 1880- .
.
,
.
,
,
1830 1831 1863 1864 .
129

1.



,
,
(
) .
, ,
,
- . 167.

,
. ,
: ,

(, , .); ,
(, ).
,
,
(, ).
, , -
168.

1864 . -,
, -, ,
,
,
169. ,
, .
.
.

-
.
,
, ,
,
.
, XX . ,
,
,
.
1917 . :
- ,
130

. 1.12. -
, .-. 1917

. ,
,
:
.


, ,
,
170.
, 1742 1744 .
. ()
1742 .
, :
,
,
, ,
171. ,
, , .
2 536
418. 1744 . .
,
131

1.

. ,
,
,

: ; (1742 .)
,
; 1742 1744 .
;
, .
,
(1741 .). , ,

. 1770- .
. XVIII .
,

172.

, , ,
. ,
, , 173.

. 1.13. .-. 1914


132

. 1.14. . 1900-
,
, , ,
1827 1856 ., ,
(. 1.13 1.17).
1874 .
. 1874 .
, , ,
. 1887 .
.
. 1.13 1874 .
,
.
1.13

1867 1868 1904 1907 .

1867 1868 .

1904 1907 .

, %

,
%

, %

0,00

0,00

0,15

0,07

0,10

1,50

0,08

0,03

0,33

,
%

0,09

0,09

0,99

0,14

0,13

0,94

1,01

1,43

1,42

0,20

1,32

6,62

0,86

4,00

4,68

0,23

0,27

1,18

133

1.
. 1.13
1867 1868 .

1904 1907 .

, %

0 ,2 7

, %

0 ,1 7

0 ,6 5

0,33

0 ,7 8

2 ,4 0

1,01

4 ,0 0

3 ,9 6

0,45

0 ,3 9

0 ,8 7

0,51

0 ,5 9

1,16

1,00

6,33

6 ,3 0

0 ,45

6 ,6 0

14,58

0 ,5 7

0 ,7 4

1,29

0 ,7 6

1,92

2 ,5 2

1,13

1,76

1,57

0,83

1,08

1,29

1,17

24,81

2 1 ,2 4

1,00

18,00

18,00

1,18

6 3 ,4 5

5 3 ,7 9

1,24

5 3 ,6 0

4 3 ,3 8

1,22

1,97

1,62

0 ,9 8

1,10

1,12

1,25

1,49

1,19

1,18

1,18

0 ,9 9

0 ,8 0

0 ,9 0

100,00

100,00

100,00

100,00

: - . . 4 : . ., 1871. . 2.
. 19; . // .
1909. 11 ; . . . 4- . .,
1913. . 1. . 177 ; 1897 . . 2. . 2 19.

1867 1868 .
, , , .
, , , , ,
, , . 1827 .
1853 1855 .
, . 1874 .
,
- ,
(. 1.14).
1.14

,
1910 .

:


:

134

114

0,14

14

0,02

100

0,12

7604

9,32

2130

2,60


. 1.14
.

1870

2,28

1830

2,23

1510

1,84

260

0,32

0,05

7718

9,46

: . . ... . 1. . 196.

.
,
,

. , ,
.
,
1904 1909 .
,
, ,
. 1880 .
:
;
, 174.
:

, (. 1.15)175.
1.15
( )
(% )

1901 .

1902 .

1903 .

1904 .

1905 .

1906 .

1907 .

1908 .

0,03

0,02

0,04

0,2

0,5

0,3

0,20

0,3

5,7

8,1

2,7

0,15

0,07

0,13

4,3

7,5

2,3

5,60

0,4

4,40

1,70

2,10

7,3

19,4

9,2

7,40

3,5

3,30

3,80

1,70

7,6

25,2

14,7

4,50

2,9

0,60

1,40

1,70

11,3

19,8

16,3

15,20

11,2

0,90

4,20

7,40

27,5

34,8

27,3

32,00

23,1

7,10

8,60

9,90

40,3

41,1

37,4

37,80

37,1

: . . ... . 1. . 178.

135

1.

,

,
(. 1.16).
1.16
X V III . (. )

1725 1760 .

1761 1782 .

1783 1793 .

1794 17% .

270
100
85 95
55
40

370
70
100 120
170
40

400
100
100 120
200
40

70
70
60
55

70
70
70
70

100
100
70
70

120*
120*
120
85 95
100

120
120
120
120*
120

120
120
120
120
240

1 %

100
85 95

1 %

1 %

40
70
70

120
120
120

120

: . .
II. ., 1906. . 122 123.
1769 1774 . 200 .

XVIII .
, ,
.
, 1794 .
: , , 1725 . 2,75
, 10 .
, , , .

136

,
176. 3
, 25 . ,
,
20% , 1794 .
. ,
,
1808 . 1783 .
.
. XIX . ,
(. 1.17).
1.17
1859 .
(. )


.
, %

238

100

168
159

67

71

100

- *

387
352

258

67

83
175

100

315

100

138

44

83

26

91
21

: . . - .
., 1862. . 52 76; . . 4, 8, 14, 15, 19. ,
: :
(1646 1858): 12 . , 1972.
. 12. . 327328.
* , , , .

5 - , 9 %
- .
,
177 (. 1.18).
137

<3

39 ***

70

31

113 351

54 683

2105

1 059 554

597 226
873 562

589 906

394 600

195 306

208 520

283 656

462 328

37 654

00
00

.-

52 578

58 668

72 073

11616

48 442

9,35

10,92

99,06

7,39

7,88

11,47

3,61

6,84
8,08

4,56

10,79

187,46

3,71

4,83

5,99

13,21

5,44

,
.

-0 ,2 4


. ., .

7
*

O
00N

U
ON
00

(J

CJ

2
S*

cisd

0Q

<

s
.

&

1,42

1,27

1,73

1,55

1,91

7,21

1,72

1,22

1,49

0,53

0,79

, ; , ; ,
, .
* ( , , , , ,
. .), ( , . .).
.
.

1,64

0,13

-8 8 ,4

3,68

3,05

- O' 00
<
'

30

ON

6282

13 465

40 983

3,75
2,81

5995

53 187

4,61

50 493

5443

64 611

5,09

. ., .

11 676

8919

130 827

19,34

10,53

. ., .

0 00

7 -

1936

17 221

14 634

48 069

,
. /*

46 143

99 425

,
. .**

2386

9443

,
.

10

1892 1895 .
1886 1895 . ,

. 1.18, 1886 1895 .


39 1,22 . ,
31 1,91 ., 59 % .
: ,
,
.
. .
31
39 % , 39 (10,92 .
7,88 .). ,
. . , ,
. , 30
3,71 . 4,83 .
(
)
, ,
.
-
,
. ,
. .-

, , .


1902 1905 .
,
, :
,
,
178. .
: ,
, 179.

,
180.
.
:
,
,

.
. : ,
139

1.

.
, 181.
,
182.

. -
183.

,
. ,


184.
, , ,

,
,
185.

,
.
, -
.

, , ,
, ,
, ,
. 1892 1895 . (. . 1.18)
(
- ).
186. , ,
1908 ., 1868 .
, 1,6%.
.
4 , 1908 1911 .,
14,8 %, 1912 . 7,7 %, 1913 .
(. 1.19).
, 40-
, 39 194 .187,
5 . ( 2010 . 5 .),
(129 1897 .) 4 . .
,
, ,
1912 . . . , , ,
.
140


1.19
1868 1916 . (.)*

\ .

1 884 193
1974430
2 003 944
1 940 157
2 508 939
2 667 650
2 554 310
3 623 050
3 533 757
3 661 654
3 985 786
3 988 204

-59,0
-65,7
-68,5
-74,7
-69,1
-66,6
-70,8
-63 ,2
-64,1
-68,9
-65,1
-70,8

1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
1906
1907

9 085 855
9 956 277
9 873 573
10 970 117
10 606 971
13 909 528
12 272 367
11 422 013
12 916 447
12 931 138
20 706 765
21 965 508
26 267 973
23 837 915
16 071 656
16 728 371
16 086 622
16 456 628
18 358 413
18 907 297
20 625 094
23 162 602

7 089 831
8 053 723
8 096 818
7 834 481
9 174 288
9 894 879
8 941 033
7 730 622
8 778 749
9 302 964
10 180 928
11 756 168
13 299 560
13 234511
15 406 947
16 260 246
16 342 690
17 588 401
20 105 457
21 698 123
22 217 285
23 049 257
23 704 087

38 094 184

13 548 446

1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
1888
1889
1890

3 791 795
4 597 971
5 757 442
6 366 160
7 655 961
8 131 229
7 994 430
8 739 240
9 834 405
9 834 453
11 757 425
11 434 484
13 661 633

1891

9
9
9
8

144
773
342
318

546
573
759
827

10 229 785

5 526 889

6 494 090

6 678 362
6 058 978
6 468 172
5 98; 228
6 609 741
8 568 116

**

-33,7
-33,8
-36,0
-20,5
-16,2

1908
1909
1910
1911
1912

1913
1914
1915
1916

\*

**
-22,0
-19,1
-18,0
-28,6
-13,5
-28,9
-27,1
-32,3
-32,0
-28,1
-50,8
-46,5
-49,4
-44,5
-4
-2,8
+1,6
+6,9
+9,5
+14,8

+7,7
-0,5

: ... . 2, . 3. . 380.
* .
** . ,
.


.
. -,
, (),
().

,
,
. ,
141

1.


, , , .- (-
). ,
,
, . ,
.
1868 1874 .
6,5 %
189.
,
, ,
,
.
,
, ( ,
) .
, , ,
, ,
,
.
, ,
, .


, . , ,
. : ,
,
. ,
, , .
, ,
, ,
,
1 .
-
.
.
.
, .
.
.


.
191.
, ,
142

, , ,
. ,

.

. , ,
1822 ., .
, , , ,
.
, , .
,
1860- . ,
,
.
,
,
.
. ,
, XX .,
,
, 192.
, 1870 .
(, , .)
497 ., 12 %193.


194.
1822 .,

, 195.
:
1. .
2. .
3. : ,
, , ,
.

, .
4.
;
.
5. .
:
1.

.
143

1.

2.
.
3.
, .
4. .
,
.


196.
, , -
, ,

, ,
, .
. ,

,
.
, 1910- .
1911 .:
,
,
.
,
. ,
, ,
-- ,
, ,
, , :
(
). ,
, ,
. ,
! <...>
, , , ,
. *
: ,
, ,
197.


.
144


,
,
,
198.

, .
,

. , ,
, 199.
, ,

200. 1742 .
(

) ,
.
201.


,
202.
,
, ,
. .
, , ,
, 1914 .
. 1830- .
, .
. V . . .
380 (16 /);
XIII .
335 (14 /). ,
, , , .
. I . . .
185 , .
II . . . 100 . , 300 ,
12 13 / ( )203.
XVII . 1672 1682 .,

, , . . ,
, , 7
5 . ,
145

1.

, 4 , , 8,5 .

,
3,74,3 (3,94,7 /), 1,2
(1,3 /)204.
, ,
,
. ,
80 100 . -
,
8 12 , -
. 36 (. 1.20).
1.20

1669 1695 .





()







,

,

--

,
()

, /

873 (931)
1148 (1225)
436 (465)

9 11
8
2

11 12
9 10

, -
6

3,0 3,3
4,8 5,3

717(765)

11 12

4,3

2,5 2,7

6 8

5,8
3 ,8 -4 ,3

2,9 3,9

556 (593)
826 (881)
1068 (1139)
810(864)
598 (638)
691 (737)
2279 (2431)

8 9

10
7 8
5 6
8 9
80

730 (779)

730 (779)
2293 (2446)

9,1

4,4

4 ,2 - 4 ,8
4,2 5,0
3,2 3,6

5 6

7,6

5,1 6,1

7 8

5,1

3,84,3

80

1,2

1,2

: . . ... . 1. . 152, 153, 163, 380, 458459,


507, 520.

, ,
, .
XIX . I 23
1825 .
8 250 ( 192 , 10 /) 1,5
146

, , 3 ,
XVII . 1825 .
250 ;
100 .
, ,

, . .

, . .
4 /, ( 5 /),
(13 15 /), (15 18 /), ( 60 /).

3,54,5 /205.
,
0,360 18 / ( 0,1 5 / ),
. ,
3,6 / (1 /), XIX .
: 2,837 /
(0,37 ), 1,150 / (0,15 ).
,
3 /.
XIX . 35 /,
, 100 206.
5 /.
,

4 /. ,
. ,
.
1868 . 110
1179 (1105 ) 76 , 15 29
, 15,5 . 211
(532 ) 2 ( 266 ), 438
30 , 16 14 , 14,6
. 970 32 , 31 .
110 (1230 )
7 ( 175 ), 793 57
( 60 ), 29 17 , 14 .
2023 64 , 32 . 145
(1620 )
11 , 10 20 , 148 207. ,
14 16 , . .
4 , 1200 2,5 .
. ,
.
147

1.

, , .
.
,
.
,

,
(
1832 .,
1851 .). ,

(. . 8 , .),
: XIX .
;
, , .
.
XIX .,
. , ,
,
. , ,
:
, , , ,
208.

(. 1.21).
1.21
, -
1897 .

, %
, %
, %
, %
, %
, %
, %
, %
8 , %
, .

8
24
21
11
40
19
23
32
21
118

27
0
15
23
0
0
0
0
10
54

14
27
12
15
10
15
3
5
13
73

51
49
52
51
50
66
74
63
57
321


70
69
79
81
93
81
53
66
75

: 1897 . . 2. . 92 133 ; Velychenko St. Iden


tities, Loyalties and Service in Imperial Russia : Who Administered the Borderlands? // Russian Re
view. Stanford, 1995. Vol. 54, nr 2. P. 188208. Appendix 1.

148

1897 . 43 %
.
. 1897 . - ,

,
.

,
.
, ,
. ,
. XIX .
, -
.
:
;
, -
, ( ,
,
); .
,
,
.
XX . , ,
. , , ,
, ,
, 209.

.
. , 1863 .
- ,

, ,
, .

.
, ,
, , ,
(. 1.22).
,
, , , , ,
, .

,
149

2146

164

"

00

29

"

139

(N
"

"

Tf
"

148

289

55

277
426

0,9

0,2

0,2

0,1
0,0

41,7
14,1

4,0

33,6

15,7

1,3

0,8

41,6

0, CN ON 00
" " " " "

"

>

26

287

86

124

262

714
453

0,3

812

0,4

(N
"

297

2687

"

179

446

2510

2698

1,0

3728

SO^

"

417

1679

"

1083

<*

o'

366

2791

752

4551
2983

so

00
00
630

4,7

8245

31,8

17,8

7712

30 853
2,4

1426

836

2912

1638

1,3

3473

2038

4770

5221

00

2489

18 359

8,9

29 472

42,1

44,3

67,8

224 055

8,8

SO

40

12 486

20 271

"

00^ 00 00
" "

2139

9192

64 911

9,0

(N

159 074

40

<* 00^
" "

o '

os
3
<N

17,8

59,3

,
-"*, %


****

i,6

0,5

N CN
O
" " " "

ZLZ

"

00

40

\ <N

"

3
X
X
X
3X

"

V
X

X
0X
>
X

, %

\
*>>

(2

**

S
*

1897 .

<
<N
N

"

"
^
"

"

Z Z I 'l

s s
<D s

a =
e*

S
<
u

00 x
2

oc

(N

S
U
*n

S

1=1 s

<N
m
n
<N

O
N
O4
<u
~

2 *

<N

ON

U
(N
cd

:
u cd

0) p*
5

r-

ON

00

CO

*8

<u
O'
u
o4-

=8

CJ

xO

s
i *

0
>>
.
1

>5

n ^>

7
_
x 10
cd 7

l i

jU

*4 I <
t- &

1 1 *
3

5s
2

11

01) I

&

1.

, :
, , .

(, , ), (, ).

-,
. , ,
, ,
: - 59,3 %,
67,8 %, , -
5,4, 8,9 %, 1,6 2,5 %, 1,6
1,4 %, 0,3 0,9 %.
, , , .
. 1871 .
4 ( 2 % ), 1897 . 442 ( 50 %),
2510 .
, , 1890- .
,
-,
210.



. . 1.23
211,
, 1897 . : ,
, ,
( )
. (
), ,
( , -);
, , .
,
, ,
(^ . 1.23), ,
, ,
,
. , 2,7
(3,8 /1,4) , ,
1,4 %, 3,8 %
.
, .
, 7,8
152


4
X

V
*


"

BHwdy

Tf IO

rf"

10,5

00
"

|>

rf
00

40

^
4fr"

40

^ Tf 00
" "
^

in
" "

(N in
o ' "

^ 40 " "

14

"

" " " "

aaoadaft

9HH9iraadux

"

- ^ 00
"

"

<

"

00 (N

" " "

40^ ^ in

" in " Os" " 4-"

" "
00 00

00
14"

"

"

40

< 14
"

| 40 00
" "

^ \ ''t 00^ \
" "
" rf" " "

"

04

14

00 00^
"

40
"

^
in 40 in
" Os"
" "

00^ ^
" " " " " " " " " " "

VO in
14
" " " " "

56,4

14

17,3

VO < <

12,2

idouoHBdx

<|^
swHtrogoa^

15,7

11,6

oiroawsd
410OHH9imiI4WOdlJ

29,5

in 4-"

35,5

40

-"
*"
*"
- - Tf - - " 40

<

83,7

in '
*"

Biraojdox

(
00
" "
"

"

66,2

BjXlTDHdlJ

1897 . (%)*

< 00 VO VO VO
"

<4 <4

00^
" o '

39,0

16,6

X
*
3

25,1

90,6

SMhodij

17,9

o jo ip f

04 ( "

"


" " " "

40 4 ; ^ 0 \
"
"

04 40
(N 40^ 1 ^
o ' " o ' "
" " " " " " o'

rt

" " "

*<
4

fS

cd

s *
"

8L>. W
^
<

*8 X

(1

(N
CN

00 OS

*)

01

o'

10,0

00^
-" (N
" (N

OS
" t^4 Tf
V~)

cd

>

^
"
13,8

101
1?11


"

61,5

U
: *

0Q
73

15,6

17,0

16,4

00
*4

:cd

5
3 *
.

DDodu
110909

*4

40
-

'
Os

00

KMwdy

^
" c i


cd

.
<
2

| i

*>
X
a
X

CJ

X
X

,
I

V ,
4

>>

Q.

5
2

- . P

S '

3 S

<L>
.

3HH9ir98du^

x
cd

12

4"
1 2

g
CJ

O
QS

l a
. . <u
U X
X X

.
4>
54
f t

cd
cd ;
35
.

/V

- '

&
CN w
2
R
X
S J , S

=
PO
.
u

t &
2 i s
CJ >|
2
X 3 ^
X
?

: w

sE

X .
t=t ^

U cd

5
x

|
cd

X
.

X
cd
)
3

X _

X X
. .

2 cd.
- X
^
6

X
X
I
I
X cj


^

*

^
3 X

4
5 2

'X

00

CJ
-1

2
X
=
- X

*#
g s
g
s
S

X CJ 5
> 8
2

&

5
5
.
3
^
S
X 2
*
) 5
X
cd
X
J5

8- X

s
S

1s
I =

< 5*
>5 5

I s
t
&
X

X cd
=

CQ X

5
w ^
4C>
O

. .

e * OS

^
S

cd

.
g
>> * 8
3

s
^
<u
CJ 4>
X S g.
5 *

I g

i >

>5 f

4 S 2
>> g - 5
s - .

1
CJ

, & c

I
1
g

I
g

^
so
" o ' o ' "

80>^dtl

3
S

cq J

cj

*1
1

- S
- .

- s

- J

>

21
8 w&X =
t g
i
^

..

cj

S
X

>

X
_
2
S )S cd q

CJ 4>

- I I *

8 .* '
cd S

cd

X
X

OV
o ' " o '

^
o'

X X

.2

(N

-; 00 00

o ' (N


s i
_X S
g
&
S
1
*
5

CD

Biraojdox
19

<D

S
90 idoUDHBdl

<D

-
JQ .
W .
X >

oiroawsd
1011*^

S
X

0>

8 .5 ^ 3

3 V

. 1.23

001

-0

g - g

&

X
5

1 |
& 5

&

S 3

5
X 2

s
5

5
<U X
3 ^

c
j
CQ

2X

i &
11 &|5

S :&
x

s
.

S "
CJ

^ 5
4 P
.

CJ X

r>

15,3

so CN 00^
in
ri
3 14 1 r i r i

o^ so

" " " -

00 oo os^
t4 CN
" " " "

in

1
BjXlTDHdlJ

*
oo CO
rf

13,5

SO VO so cn cn so 00^
in p^ in CN CN
00
o' "
o'
o" o"
SO r i o'

CN

40,7

20,4

o^ CN CN CN in
VO p^ in o" r i r i

57,9

00 n cn CN
VO CN SO in CN 00
o"
oo*' r i
o" " " "
o" r i o" o"


xdouDHadx

00

62,7

so OS
r-" s o

Kiraoxdox
1

40,3

r^
ri

HM033<(>odiJ
119

40

56,2

CN Os n cn o^ 00 in " ^ '
p^
cr
r i r i in r i o"
o" r i " " " "

CN VO
CN
v oo''

aaoMdsfi

67,2

00^ CN
cr 00 oo in r^ p^ CN cn

so"
o ' o" o" o" o"
o" " " "
Os r i r i

Os so CN 00 o" o" " " "


00
" " "

cn CN

ri ri

"'T

in in 00
o"
o" o"

in CN CN VO ;
o" o" " " "

CN ^
in m
o" o" o ' o" o" " " "

so
r i o"

00

in
"

17,8

SO

44,3

o CN in
" o" wi o" o" -

CN

; CN
"

P^ CN CN VO p^ CN
o" o" o ' o" " "

67,8

cn OS CN 00
O s oo''
r i o"

13,1

15,1

/0 41
KITOff

00
r-" o'4 r i

r>^ CN

CN n CN in cn CN CN
r i o"
o" o"
" " -

ri o'
o" so"
m

oC

KHwdy

9HH3i:aadu^

^ Os


1897 . (% )

SO
so so in SO
r^" /i r i
ri

56,1

1111
11 9Hhody

47,3

tfoioia


1
0

11
^

in
in
o' " o' o'
o

m rr \ n
o" " o'* " o'

C
N

1
0

C
N
V
O
o' *' o*4o" o' "

o^
o' o' o' "

C
N

4^11

CQ
CQ

O C
N
\ in N
o" " o" o' o' "

0 mC
N ^

01 O
N 0
o' o' o' o'

idouDHadx
Biraojdoi

HHDD3<J)odu

'

C
Oo^
00 "

- o" o' o*' "

in
o' o' o' o'

r- o'

nC
N
o^
N
O" c
c
nO
*4o" "
*4O

aaoMdsf]

N
C
NC
o' o' o' o" o'

in

o^

*4 o' o*4o' *4

K
H
wdy

C
N

ON
00

<D

3HH9iraadux
/0

in C
N
o^
m
^ o" o' o' "

NC
N
ON
Om C
<
NN
*4*' o' o* o' o'

<

. 1.24

>5
5

Ef

VO

, : 29,5% 3,8%.

.
. 1.24
, (3 13- ).
, 67,8 %
, 1,5, 0,8,
6,3, 1,4%, ,
67,8 %, 1,5, 0,8, 8,9,
1,4 %. 40,3 %,
1,7, 36,0, 2,7, 3,4 %, ,
40,3 %, 1,7,
36,0, 2,7, 3,4 %.

. (
) 44,3 %, 67,8 %, ,
( ,
) , 1,5 ,
( ) (67,8 /
44.3) , 1,1 (1,5 / 1,4),
5 (4,0 / 0,8)212.
1,1 ,
(44,3 / 40,3), 1,2 ,
9 (36 / 4).
.
213 , ,
, ,
, ,
, , . ,
,
.
, (36,0
40,3 %) , 11
. ,
9 .
.
(14- . 1.24) , ,
. ,
47,3 %, ,
47,3 %.
44,3 %,

1,1 , (47,3 /
44.3) , 1,1 (1,6 / 1,4),
1,2 ( (4,6 / 4,0) (6,7 / 6,3)), 1,1

I.

(2,9 / 2,6), 2 (0,2 / 0,1) . .


, , , ,
, , .
, , ,

, .
( )
, ,
,

(. 1.25).
.

1,5 , ;
3-, 4- 5- , ,
, , 6-, 7- 8- , . ,
1- 8- ,
. ,
. 9- 10-

. ,
11- 23-, , , ,
1,5
. ,
, , ,
,
.
, 1,4
, 1,3
, , ,
,
, ( ,

, ,
,
, , , , ). ,
, 3,9
, , 3,2
1,9 ,
.
, ( 2,1
), , , ( 1,4
), ,
.
, .
158

vq

CN

oo

O^ o ^
CN

40

in

Os

in

00

K ir a o jd o i

HHOD9<f)OdlJ

q a o x d a f]

VO

9 H H 3 ira a d u ^

CN

VO O^
o ' o '

| 00
" c>

o"

<>
o"

o '

cn

VO o ^
o" o"

in
o"

rn

00^ c O ^ 4 t
o"

rr

r> o ^
o"

<N

VO

CN o ^

VO^ <N
o"

rn
Co" cn

o\

(N Os*'

in

<
N CN

rn

^r

cT

CO rn
o"

o '

o '

in in CN
o ' o '

Cvf

o"

00^ (N
o"

v
o"

in

Os
o"

Tt

CN

o"

CN

CN

CN

in
o"

o^

in

^
r

s 3

a S
*

os

c
<N

cn

O.
O- 09 <L>
X
E

VO

09
e

o"

00
o"

o"

n
o"

00
o"

cn
o"

rn

r, CN
o"

fm
m
m

OS
o ' o"

^ f (N
o ' <D

<N

<4
cn
o*' o "

(N

00 CN CN
o*' O*' o "

o"

CN cn
o" o"

o"

cn

VO \ in
o" o" o"

in
o"

VO
o"

o^

in
o"

00^
o" o"

o"

o
o"

rn
o"

00
o"

in
o"

Os (N
O* o "

in
o"

o"

0^
o"

Os
o"

OS
o"

00^
o '

o^

o^

o"

>5S
a
k

o"

(N

<L>

cn
o"

o^

o '

O<u
09
0>

o"

CN

o"

o"

o^

rjo"

o"

'-

o '

CN

o^

"^4

o ' o '

00
o '

rn

in

in
o"

VO cn

00
o"

in
o '

fe

00
o"

CN o ^

o"

m o^

CN

VO O ^
o '

o"

Ov
cT

m
CN
o' o "

K H w dy

VO
cT

CN


id o u D H B d i

O^
o"

CN cn
r i

CN

q iD O H H S irm iq iM o d u

00^

081 0

in
o"

0,4

")

9H hodu

1 1

1 ,2

1111

0v
o"

<u

bt

^ >a
4>
S S*S
*3 3
X
a

V
a a

a q

a ^
s: ^
e
ta

^
a
00 Os

3
Q.

(U

>*

3
Q.

5D-

CO

os
<

<D

cO
o.

<&

(J

J3

id
>

D>

40

11 1

00

<n

VO

o ' " " " o ' " "


n
^
" * " * o" "
<N

<D

B j X i r o H d u

" " o '

CD

CN

CN

VO

Tf

<N

CN

"

"

^
"

11

CN

CN

CN
CN
^
o ' o ' " o" o" o '

<

CN
o^ ^
o" o" " o" o" o '

CN

O^

Tt

o'

"

o^ CN m 0 0 CH
o" o" " o" o" " o '

CN

v-i

in

CN

CN

o ' o" o ' o ' o ' " "

oo 00 00 00
O*4 o" " o '

in

23.

^ o g

22.

9 H H 3 i:f lB d u ^

rf

o" o ' "

o" * o '

21.

B H iM d y

CN

19.

<N CN
^
o ' o" " o" o" " o '

20.

H H O D ^odu
1 1 0 9 0

(N

18.

B ira c u d o i
1

o ' o ' " o ' o"

17.

id o u D H c d x

. 1.25

10111

,
9 , ,
, 3,3 (
, ),
, . ,
.
,

,
, , , (
1896 .) , ,
,
, ,
.
. ,
. .
: ,
214.
, , .
, , , ,
, , .
XIX . , ,
, , , , ,
, , , .
-:
, , , , .
,
, ,
, , .
1897 ., ;
. ,

, , , ( ,
),
, ,
, ,

, .
, , .
-

? , . .
,
. :
- .
161

/.

, . . ,
, ,
, ( )
(
, )
.
,
( ),
. , ,
, , ,

( ,
) -
.

:

,
. ,
, ,
.

, .
, ,
.
, ,
,
.

XIX . XX,

215.
.
,
. ,
() ,
,
, , ,
. 216.


,

162

. :
ad hoc
.
-,
, . .
, , , ,
, , , . .
,
. .
, .
, , ,
217, 218. , .
,
, , .
, ,
, . XVIIXVIII .

, .
, ,
219.
.
200 . .
.
25 (1834 1859).
,
, (
, ) 400 .
1,2 (
)220.
,
(,
1868 .). -,
, , ,
. ,
, ,
. , , , ,
, . ,
.
, ,
.
,
. , ,
, ,
. ,
163

1.

, , ,
, .
, ,
,
, , , - 1830 1831 .
,
, ,
. ,
. .
, , , , .
,
, .
. -
,

.
. ,
, , , ,
, , ,
. ., , ,
. ,
,
, .
, ,
. ,
, ,
. , ,
.
,
,
221.
, , . XVII
XVIII . ()
, , .
,
. ^ ()
. ,
222.
. , ,
,
, .

- . <...>
164


.

,
223.
,
, .
, ,

22 .
.- (. 1.26).
6 1881, 1883, 1901, 1902, 1904, 1907 .
41 450 . 1- 2-
(100%) (97,7 %)225,
(94,8 %), (82,7 %), (67,2 %), (57,1 %). , ,
.

.

,
. , ,
. , .
1916 . ,
, , 100; 100
96 %, (80 %), -
36 %226. , ,

,
, 227.
, ,
, 3. .
(19062001). (
, 1798 . . .)
(, . . .)
, , -, ,
-228.
. ,
,
22 .
,
( ,
),
, -
165

'

'

00

04

109
41 450

106

1
'

00

(N 1

1/)

<N 4


" \

100

CN

1 4 - " " "


40
(N

00
1 fS o'
00
1

'

: .- [ 1881, 1883, 1901, 1902, 1904, 1907 .] ., [1882 1913].

35

\ <N

7.

5. -

19,0

695

'

6.

'

3.

1
40

00

4.

2.

<4
1 rf

28,6

3355

'
1

3252

'

40

1.

"' 00 40

34 007

'

695

3685
3390
1

1
679

33 526

7.

233
2254

2688

6.

844
1

5. -

763

438

992

3.

32 235
'

4.

2.

1.


.- 1 8 8 1 ,1 8 8 3 ,1 9 0 1 ,1 9 0 2 ,1 9 0 4 ,1 9 0 7 .


o'

. 1.15. . 1914

\ . 230
* ,
, , ,
.
, ,
\ ,
, . ,
, .

, ,

231. , ,
, , ,
,
. , II
, ,
.
,
, .
13 .
167

1.



. ,

, .
,
: , , , , , ,
, -, , , , ,
, , , -, , ,
, , , , , ,
, , , , , , ,
. 233. , ,

. ()
, 234.
23 .
,
. .
.
,
, 1786 . , 1798 .
- . 1863 1865 .
,
,
. , 1917 .,
,


, .
236.
: , ,
- 1890- .
237.
. 1818 .
.
.
(
),
,
-
.

,
, ,
- ,
168

.
,
, 100 000 ( 20 000 .)238.
,
, .
;
- , .
;
.
.
,
, , 20 .
.

,
, .
,
,
. 1828 .
,
.

( ) .
,
-.
: 62 ,
1818 ., 26.
, ()
.
.
, ,
. 5
239.
1820- .

. , . . ,
,
. .

, I
,
.
,
.
169

I.

, ,
, ,
.
, .
, ,
.
, :
,
( ), .

,
.

,
. ,
; ,
,
.
, , ,
. ,
,
, 240
.

,
. 1915 . 50-


: ;
. .
1000 ( 4000 .) .
, , ,
- . ,
. . <...>
;
.
2030 . ^., 40
50 . .
, , , , ,
. , , , ,
241.

, ,
. . . ,
242. , 1898 .,
170

,
. ?
:
;
, , ;
,
; ,
,
; , ;
243.
. , ,
,
. , , 1916 .
?
. 1868 1882 .,
- . . (1818 1882),

.

, .
,
. ,
, ,
, ,

, (),
245.
:
, , 246.
.

( , , ), ,
, .
, ,
. . -247.
, , , , ,
. ,
, .
,
, , ,
, ,
? ,
, 1990- . ,
, .
171

1.

:
,
, ,
, .
248. ? ,
; , ;

. ,
,
1815 1830 . ,
,
.
1830 1831 ., 1863 1864 .,
1917 .249


1860- ., 1905 .
. 1830 .
. ,
.
,
, .
-
, .
1830 1831 . ,
,
- . 1860- .
- ,
,
; .
,
, , , ,
. 1861 .
.
.
;
.

,
250. .
, . , XIX .
,
, , .
172

, ,
. ,
- ,
, 251.
, XIX .
, ,
, ,
- .
,
. ,
,
, .
, ,
,
, ,
52.
1860- .
( 1863 1864 .,

1856 . 1864 . 253, 254

) :

,
- ,
. 1860- . (
, )
.

( ).
, ,
,
. ,
,

. , , .
.

,

255.
173

1.

. 1.16. ,
. 1900-


, .
- (
, 1865 .),
(1866 .);
;
. .256

(1883 .). ,
(1860 .),
(1863 .),
(1878 .). 1860 1870- .
:
, ,
. , ,
.
, ,

.
; ,
( 1860- .),
( 1880- .) ( 1890- .);
174

. 1.17. , .-. 1914

( 1860- .).
, ,
, . , 1863 .
,
1867 . .

. . , ,
;
, . ,
,
, ,
, -, ,
.

1905 ., .

, 25 .

, , ,
- . , 1887 .

.
-- ,
175

I.

(
) ,
.
, . --
,
,
. 1 .
,
.
258.
-, -, -
,
.
, ,
,
, ,
;
, 259.
,
. . .
,
,

. 1.18. - . 1905

176

. <...>

- ,
.
, (1880- . . ),
, .
. ,
- 261, -
. ,
. , 1915 .,
, , ,
, .
,
,
1 , ,
.
, , 262.
II 1881 .,
. 1881 .
. ,
1881 1882 . (,
, , ), ,

, ,
. ,
,
, ,
, , , ,
,
263.
III, , ,
1881 1883 . : ,

, III
.

,
. ,
: ,
,
, , , ,
264.
1891 . ,

, .
177

1.


(1903 .) 660 ,
17 1905 . , 32
,
, ,
265. . .
, . .
1905 . ,
,
, ,
. <...>

. (1905 . . .) .
( . . .) .
<...> ,

,
. , .
, ,
,
. ,
, ,
, II266. ,
, ,
, ,
,
, ;
,
; ,
,
. <...>
, ,
267. 42
, 23 .
-, 1905 .
,
. , ,

, 1905 .
:

, ,
,
, 268.
1905 ., , ,
178

. 1.19. . 1905

.

, ,
,
, ,
. 1905 . ,
,
, 269.
. . .
, -, ,
.
1882 . , . X. :
.
, . <...>
.
270. ,
,
,
,

. ,
,
- , ,
179

1.


27 .
.
,
,
, . . ,
, -
.
, ,
, 272. -
273. . ,
, ,
274.
, XIX XX .
! .
! .
. ,


275.

, 1903 .,
, . . .
, ,
, 276.
,
.
,
, , , .
?


.
,
277. ,
, ^
. ,
, ,
1905, . :
, ,
. <...>
- , 278.
III
:
180


,
, .

1860- .?
,
,
, , ;

- ;

.
279
,
,
,
,
,
,
, 280.
, , ,
, .
. 1869 1870 .

: ,
, ,
281.
XIX .
. .
, 1856 1863 ., ,
1000 250
. , ,
, : 1)
; 2)
, ; 3) (
); 4) , . .
.
282. .
, 314 , 2- 1863 1864 .,
80, 25 %, -,
. ,
, ,
181

1.

, 6 ,
, ,
, -,
( . . ),
. 2-
:
, ,
. 1863 .
,
.
283. ,

,
.
: ,
.
284.
,
.
,

1870 1880- . . .
, (1877 .), (1886 1887 .),
(1888 .) (1889 .) , ,
, .

,
. XIX .

. -
. XIXXX .
, 1905 . ,
,
.
,
, .
,
.
, ,
, , , ,
. ? 1815 .,
,
. 1 .
,
182

. ,
,
.
,
.
. ,
.
.

, I
I. ,
. 1830 .,
1 , ,
286, 1863 . .
.
,

, , ,
1917 . ,
, .
, ,
, .
, 200 .
. ,
.
.
,

. .
,
XIX .

, 287. ,
,
. 1870 . , , , ,
. XIX .
,
.
288. 1860- .
. ,
, ,
, ,
.
183

1.


,
, 1860- .
1860- ., ,
,
, .
1860- .?
XIX XX .,
, , ,
.
.
.
, ;
;
,
,
. ,
, , ,
, , , .
,
,
.
,
,
.
: ,
,
', , , .
.

.

.

,
.
, .
, ,
,
. :
, ,
, ,
,
. <...>
,
184

.
: -

,
.
, ,
, . <...>
: 1)
, ,
; 2) (

); 3) ,
, ; 4)
289.
( , . .)
,
, ,
. XVIII .
, XIX .

, XIX XX .
. 1905 .
, , , , , 290,
1917 . .

. 1.20. . 1905
185

1.


.

, (, ,
, 291 .). -
,
;
, ;
.
, ;
.

, , , , , , .

, .
,
. ,
,
,
,
, , ,
- . XIX .
,
,
.
- .
,

. XVIII .,
,

, , ,
. 1815 .,
1830 1831 1863 1864 . .
,
,

.
.


, 292.
,
, ,
,
186


293

XVIII . XX .
294, , -, , ,
.
,
.
, , .
,
295.
: 100
, , 300 ,
20, 24, 26296.
, ,
, ,
. . . ,
, ,
297.
,
XXI .,
. ,
, 50 %
, 3 % 298.



,
. ,

,
.
III ,
, . . , , ,

, , , . .
, 300.
. . ,
: .

, ,
301.

. ,

1864 1905 . ,
187

1.

,
, , ,
. , XIX .
,

302. ,
,
.
469 -, 1871 1879 .
. 18
70,8 %, 11,7, 5,8, 4,9,
0,9, 0,20,4 %.
18 ,
, , , , , , ,
. ,
303.

XX . .
7 . ,
1907 1917 . (. 1.27), ,
40 %,
60 %.
,
, , 8
, 4, 3, 2 .
.
. 3 , ,
11 .
. ,
- ,
, 304.
1.27
1907 1917 .

43,5

43,4

(%
% )
1,00

17,6

6,2

2,84

3
2

],
%

,
%

15,8

3,9

4,05

8,2

7,45

4,2

12,5

0,34

2,3

2,09

188


. 1.27
,
%

,
%

1,9

0,9

(%
% )
2,11

0,6

0,8

0,75

0,4

4,6

0,09

11

0,2

0,15

10

5,4

1,3
24,2

0,22

: . . 1905 1917 . : (
, ). , 1978. 2 ;
1897 . . 2. . 291.

XX . , , ,
. 1871 1879, 1907 1917 .
,
, ,

305. 1880- . 35 40 %

306. , 1917 .
. 1917 . 10 24 (41,7%)
. <...> 1917
31 % ( 37% ) . <...> 23
1917 ., , 5
12 . ,
(,
[ ])307.
. . .

,
, , ,
: ,
. ,

,
,

308. ,
:
- , ,

: ,
,
189

1.

. <...> , ,
, 1917 309.
.
,
, ,
. <...>
, ! <...> , ,
,
, , . , , ,
310.
, ,
,
, ,
. ,

.

, .

- ,
311. .
.
, ,

. ;
. ,
,
, - -3 .

. - . .
1868 .
.
,
,

: , .
,
, ,
, ,
,
,
, .
.

() ,
190

, .
1917 . 180 ,
.
150200 , 1500,
3,54 .313 ,
, ,
314.

, -:
,
, .
, .
,
,
31 . ,
, . -,

.
, ,
-,
, ,
,
. . . , 1882 .,
.
, ,
,
, , ,
316. XIXXX .

, ,

.
:

, ,
317. ,
, . . , .
, :
,
,
,
, . (
)
,
191

1.

, , , 318.
,
.
, , ,
319.
: 1888 1916 . 8
69 . 534 . ., 12 (
, )320.
( 35 , ,
24 , ),
321. ,

. ,
. , ,
322.
. ,
.
.

. 1917 . ( ,
) 35,7 %.
,
. . : ,

:
, . . ,
, , ,
,
,
, , - ,
, ,
. ,
- ( ,
. . ), , , , ,

, ,
,
, 323.
:
15 . ,
5 324.
-
,
325,
. ,
192

, , , ,
, .
,
, .
, 326.

. ,
. 1898 .
. 1898 .
,
. 1917 .
.
, ,
,

327.
. . , ,
, ,
- ,
,
328.
,
: - ,
, ,
, ,
, .
.
. ,
, -
. ,
, ,
. . , ,
, , ,
,

,
, (.
. 10 , . .).
-
.
, , XX . ,
, 32 . 1905 1907 .

330.
,
193

1.
311

.
,
( , 1898 1904 ., . . , , , 1904 . )
, , , ,
.
,
332.
1917 .
. - , 333.
, 1905 1907 .
,
, (

),
: ,
, . 17 1905 .

334.

,
, ,
, . . .

335. XIX . 1905 . <
,
1906 . .
1917 . 113 45 ,
1917 . 206 53.
- ,

. )

. 1917 .,
. . ,

.
, 1

. , 1917 .,
, ,
:
336. <
194

1918 . 22 % ,
, ,
50 % . ,
,
. ,
, ,
.
.
( )
,
,
.
,
, 337.
.
338
,
. ,
,
.
:

1769 . , -, , . ,
. 1773 .
60 . , 1795 .
570 ., 1825 ., ,
, , 1,6 339.
, ,
,
,
,
.
, ,
, , ,
.
, . . ,
-
. :

195

1.

, ,
.

340. , ,
. XVII .
. ,
. ,
.
- ,

,
. 1764 .
.

. , 1773 .
,
341.

,
, .

,
.
- .

. ,
.

, ,
,
. 1764 .
,
: ,
, . . -

. ,
, ,
,
. , ,

, ,
. ,
342.
,
. 196

,
. 1781 . ,
, .
,
. ,
. ,
,
.
, 1794 1808 . ,
, 1808 .
. ,
. , I
1827 ., ,
343. -, 1847 1854 .,
2,4 % , ,
, 2,6344.

,
, ,
, 345,
346. 1874 .
. ,
. -,
.

) ,

, ) ,
, ) ,

, ) ,
. ,

,
,
:
,
. 1791 .
,
, 1773 .
1794 .,
, , 1793
1795 . ( ), 1812 .,
,
1804 ., 1815 .
197

1.

1825 . ,
1830- . .
(1827 .), ,
; 1880- . .
1859 .
( 10- ). 1860 1870- .
, ,
, .
(
), , ,
348. ,
,
349.
, 10 ,
15 .
.
19 1915 .,
, ,
,
,
(. . - )350.

,
, . . ,
,
.
,
,
,

, ,
. , ,
, ,

351.
,
,
. , , ,
, , ,
, , 352.
1917 .,
- ( , ,
1915 .
),
. 1897 ., 125 (1772 1897 .)
198

, 1,3 % ,
100 , 2000 ., 89,0%
10,6 % . XX .
, 1989 . ,
, 58,0%, 1994 . 68,0%,
89,0 % , , .
. . : ,
, , ,
,
354.
, XIX .

. , ,

, .
,
, ,
,

,
.

,
.
, , XVIII
XIX ., ( )
.
/ ( ,
), ,

.
. : II 1791 . ,
:
,
355.
,
.
, :
1800 . 9 . (1,1 %) , 1897 .
315 ., 6,2 % ( 1897 .)3 6:

, .
,
. (%)

1800 .

1834 .

1850 .

1881 .

1897 .

820

1800

2350

4087

5063

9 (U )

2 7(1,5)

41 (3,8)

155(6,1)

315(6,2)

199

1881 . 17 . 16 .
( 2 % ). , ,
1861 1913 . 1,5 . 81 .,
2 16 % ( , )357.
1897 ., , ,
18,1 % 358. , -
, ,
,
-, .

1897 . (. 1.28).
, ,
- , . 96,7 %
, ,
. ,

, . ,
, , ,
. , ,

. 1939 ., 22 ,
37 % . 13 %
, 87 % ,
500 . , 31 % : (282 .),
(252 .), (200 .) (200 .).
,
, , ^ 1917 .
, 35 .
,
,

, .
?

, . ,
,
, ,
, (
).
. XIX XX . , ,
, : ,
. ,
:
200

22,5

0,2

18 742

0,3
1

0,3
14,6

10,8

0,3
100

100

0,3

0,7

0,0

0,0

0,4

0,0
100

1,3

6,0

0,0

96,3

0,3

0,6
0,0

100

100

100
100
100

^
*

0,0

28,1

0,5

16,0

0,0

0,0

0,6

0,0

0,0

0,0
0,0

0,1

0,3

0,3

74,6

1 0,4
0,3

0,3
0,3

: 1897 . . 2. . 2 91. . : Die NationalitSten ... Bd. . S. 75.

1 100

"

100

0,0

0,2

2,9

100

^
*

2073

0,0

6,5

0,1

^
*

5 063 155

0,2

4952

0,2

17 959

00

00
00

5799

o'

1I

2,2

0,4

22 539

0,0

21,5

^
*

0,4

0,5

25 599

7,9
10,6

0,3

0,6

67,5

so

32 596
28 217

4 895 791

S
o '
^

"

*
<N

^
*


^
*

"


<N

00 CN
00

(N

00
<4
*

(N

4 '-*'
' UO
' \

(N Os
OS

"

0,2

(N
^
*

20,7

7,1
|1 85,2

92,5
0,5


* * os
00 00

II

60,2

to

.
|
1 431 358
1 414 157
2,7
1,0
1 267 194 I 25,0 I 22,7 1
14,2
720 396
62 686
1,2

wo 00
" 4 N *

^
*

<N

^
as

<4

*4


^

"
4

*
*4

<
o ' SO *

(N
"

__ I

1897 .

^
" "

1.

1853 1886 . 1,3 % 1853 . 10,9 %,


1840 1886 . 0,6 14,5 %360.
: 1886 .
41,5 %,
30,7 %, 41,2 %361.
1888 . 21,0%,
39,0 %3 . ,
.
- . 1880- .
34 %,
17, 5 25, 1910
1911 . 1,0 5,4.
: ,
43,
17.
, ,
, ,
, , -.
. , XIXXX .
62 % , , 45 %
, , 51,5 63,2 %
. 1920 . 59,0%
, 50,6 % , 39,25 %
, 34,3 % 28,6 %
. ,
, . 1925 .
16 % , 15 % .
. XX . ,
, ;
.
, . . .
363. , ,
- ,
.
, ,
, ,
, , ,
.
. ,
,
; ,
, ;
,
364.
202


. XIX .
,
. , ,
, .
1881 . 43 % 42 % .
,
,
- . . . ,
XIX XX .: XIX . 30 52
;
,
- .
, Deutsche Bank
Dresdner Bank, ,
Creditanstalt Credit Mobilier
. . .
. <...>
fin-de-siecle 40 % ,
, , (
) Paradegoyim.
1873 1910 , ,
(Borsenrath)
70%, 1921 87,8%
91 % ,
(. . , , Paradegoyim).
(,
, - ,
),
(, )
(, , ),
. 112
, 1917-
, , ,
90 %
.
1912 20% .
1908 1910 0,95 % 31 %
( ,
33 , ). <...> ,
, XIX . <...>

, , ,

203

1.

.
XIX XX .
, ,
.
,
, ,
.
, ,
, (
).
I
, 365.

,
.
,
, ,
, , .
,

,
: ,
; ,
, , ,
.
,
.
,
,
.
, 366, ,
. 1897 ., 196
,
3371 367.
, , . ,
(1796 1863) 36 .
: - . . ,
I, - . . , -
. . . . , - . . . . ,
- . . . . , - . . ,
. . , . , ,
. . , . . , . .
. , 369.
204

.
, ,
, , I
370.

.
,
. ,
I 1817 ., , , ,
25 ,
, .
, 1817 1833 .,
. I
( ,
, )
. .
1860 1870- .,
: 1859 1869 . 47
, , 371.

.

. 1.21.
, . 1904
205

1.

, . . 372.

: ,
. , , ,
- .
,
, .
1844 .
373.
,
.
. 1897 ., 100
, 96,6 % 1,2%
. , , ,

, 81 % . 40 725 (0,8 %)
8856 5
374.
XIX . , 86,5 . (69,4 .
17,1 . ), 865
, , , 224 .375
. ,
: 1869 . 97 %
, 2 % , 1910 . 54 42 %376.
98 % .
, . .
, , ,
.
, , .
, ,
.

. 613
, , ,
; .
, , , . ,
, ,
. ,
. , ,
, , 377.

,

, : 10 %,
206

5 %, 3 %.
30 1916 ., . ,
1894 . 14 % ,
2- 20 %, 3- 37 %, 72 %,
19 %, 1909 . 24 %. 1909 .
11 % . 1909 .
5 % , 10 % 15 % ,
378. ,
,
. , ,
, ,
.
, . ,

1886 1896 . 18 11 %,
5 4 %, 14,5 % 1886 .
12,1 % 1907 . 9,4 % 1911 .,
380.
, 21 % 1888 . 14 % 1895 .,
43 % ( 1890 .) 38 %381.
:
, ,
;
;
.38 :
1904 1908 . 4,0 % ,
383.
,


, , ,
384.
, ,
,
, ,
, ,
. ( ,
), ,
, (1797 1856) :
,
. ,
. , .
, ,
. ,
207

1.

,
: 1886 . 27 %
, 53 %;
29 61 %385. 1896 .
, , 8 ,

. ,
,
.
(. 1.29).
1.29
40-
1870 1913 . ( . .)

50

1870 1874 .
12,3
9,5
9,5
11,7
13,8
7,4
13,8
5,2
9,8
10,8
12,3
12,6
14,8
13,8
14,5

1890 1894 .

1909 1913 .

7,1
5,5
6,i
8,0
5,8
8,3
8,9
3,7
6,5
7,4
8,6
5,5
10,1
12,3
6,5

1895 1899 .
5,5
4,9
4,6
6,5
4,6
9,2
8,0
3,4
5,8
5,8
7,1
4,6
8,6
11,4
4,3

11,5

7,4

6,3

6,5

100

64

55

56

10,8

7,1

7,4

10,6

100

65

68

98

10,8

6,1

6,5

8,0

100

100

57
7,1
64

60
7,1
64

74
7,9
71

7,1
4,1
4,9
4,9
4,8
11,6
8,4
3,8
5,2
5,0
6,9
6,3
8,8
9,3
5,7

: 1901 . . 1. . 42 43;
. 9. .,
1916. . 180 191.
* 40-
: 12,2994 , 1 2,5 .

208


11,5 , ,
, 10,8 , 6,5 % ,
, 50 11,1 , 3,6%
, . , ,
. ,
1896 1897 ., 45 %,
4 %, 6 %,
. 1909 1913 .
1890 1894 . 13%,
49 %,
31 %, 11 %. ,
100 .
386. ,
,
?!

. ,
. ,
,
, 1894 1898 . 28 %387,
,
(. 1.30).
1.30
,
1894 1898 .

1894 .

1895 .

1896 .

1897 .

1898 .

85 183

88 459

93 126

100 106

108 922

100

104

105

107

109

: : 2 .
., 1904. . 2 : . . 58 59.

, ,
. . (1831 1895), , . ,
1881 1882 .,

, ?:
,
, , ,
. ,
, ,
. , .
,
209

1.

.
,
. <...> - ,
. . ,
. !
. <...> - ?
, ,
,
.
, , .
, .
. , ,
, ,
, ,

388.

,
. . . :
. , ,
,
, 1821,
1859 1871 . . .

, :
, ,
,
, ,
,
44 '89. . . :
, ,
, , ,
,
. , ,
, . ,
, , ,
, ,
, , , 390. . .
: , ,
, ,

391.

1874 .
, , .
210

19011908 . , , 7,10
37,10 %, (, ) 0,03 0,30 %392.

. ,
.
1870 1880- .
,
. ,
, ,
.
, ?!

. . . 1903 . , 50 %
.
. . , 1 1905 . 4526
37 %, 41,9, 13,8,
3,2, 1,9, 2,2 %393.
7 . ,
1907 1917 . (. . 1.27), ,
.
,
, , 8 ,
4, 3, 2 . ,
2 16 %
22,5 , .

. ,
, ,
.
394.
, 395.
. . : ,
,
. ,
. ,
,
.
396.


.
, ,
,
211

1.

. , . ,
1880- . ,
,
397. ,
, , ,
15 , , ,
,
.
.
, ,
, XIX XX . 398. , ,
,
,
, ,
, ,
, .

.
, ,
1897 .,
(), :
, (
). ,
, .
1897 .
39 , 28,7 399.
, ,
,
-
,
400. ,

1000 (. . 3.35 . 3
. .). ,

. . , ,
,
(. . .) 401.

. 1800 1914 . ( XIX .)
820 . 5250 . 6,4 , 2
1881 1914 .
8,8 .
1,9 % ,
. XIX .
212

2 4 %, ,
, . XVIII .
( , , ,
, , , ), XX . ,
, , .
,
.
,
. ,
,
(). -,
,
.
, . 1897 .
31,2%, 16,5%,
29,0 8,2 % 402.
,
, ,
.
, ,
, .

, ,
,
: , 25 ., ,
25 . (25 .
XX .),
1909 1913 . 39 %, 43 %. ,

403. . 1.31
1899 1913 .
15 1899 1913 .
1000 2,26 ,
2,08 , 2,22 1,93 ,
1,84 2,03 ( 14
26 %)404. ,
11 % ( 201 179 .),
13% ( 216 188 .)
: , ,
. ,
, : ,
.
, ,
1,4 , , ,
.
213

00

40

00

"*

ON

87

00

WH

ON

"

142

178

5,89

->

on"

157

00

00

: , 1905 . ., 1906. . 413 421 ; , 1910 . ., 1911. . 538 543 ; , 1914 . ., 1915.
. XII. . 9091.

184

00
00

215

216

6,61
173

222

2,85

153

00

"

5,63
147
3,27

27

ON

24
126
40
148

1/

7,93
208
5,79
203
11,36
193

00

194
29
153
49

7,99
7,99
<
-"

165
179
89
166
108

"

4,55
8,06
7,06

3,16
4,65
4,80
3,76
3,82

6,72
VO

168
225
201

184
143

ON

25
55
56
42
44
226
35
184

180

8,00
7,20
5,40
3,29
4,61
4,76

4,62
3,43
3,74
3,47

150
245

00

42
42
25
29

203
173
166
204
162
147
166
179
89
166

9,49

5,23

4,68

4,56
12,15
11,56

6,96

9,02

3,41
3,64

3,69

1913 .

24
28

152

1909 .

-"

00

""

20
23
48
50
33

173
214
210
199
193
253
192
162
205
197
98
137

62
44
42

52
34
35

42
22
25
24

1904 .

00
*4

183

204

VO
" Tf

232
208
200
197
264

235

223

63

53

1913 . | 1899 .
1904 .
1909 .

1 , .
2,86
153
128
173
193
205
194
189
203
176
| 168
217
217
231

00 00 40
00

"

09

5CQ

40

1899 .

VO

26

UH vn

23

ON

23

46
27
52

<3
X

25
42

165
175
194
187
205

30

>

00

28

24
30
27
22
32

<L>

1913 .
flJ *
a. ~
U ed

50

1899 . | 1904 .
D

t
X

on"

06

00
-

LZZ

J 6061

1899 1913 .

|1
o'


,
, ,
. ,
, 34 ,
( ) 1901
1917 . 2 (167 169 ).
,
, .
1897 . , , 0,322 0,247,
, .
.
405, 1898 .
132 855 , ,
18,8 % , 5 , 1894 .,
27,9 %406, , ,
1896 1897 . ,
.
, 1
2 . ,
, 407. , 81,2 %

. 1.22. . 1900-

215

, , ,
. ,
, , ,
. -,
. , , ,
2 %.
, ,
. , , .
-, 12 . , , ,
, ,
. -, 18,8% 1898 . 13,6% 1894 .
(. . 1.30):
(,
) 15 % 408. 1893 1896 .
32 % ,
409.
,
, 9
, ,

. 70- XIX XX .
, ,
,
, . . ,410
. . , , ,
,
,
411. ,
,
,
412.

,
413. , 1870 1880- .
. , ,
,
414. 1890- . 1917 .
.
,
, , -
. <...>
. <...> ,

415. .
216


,
, , . ,
. .
, : . , . ,
. , . , . , . , . ,
. , . , . , .
, 416.
:
, ,
,
,
1917 .

,
. .
, ,
, .
, , ,
, .
, ,
.
, ,
, , ,
417.
(1849 1923): ,
.
, XIX . ,
. 1896 .
,
1905 .
, , ,
1882 .41 , 1896 .,
419, 20 .
1891 . 1881 1914 . 2 .
, -
: ,
, , , ,
. 1917 .
, , , .
,
: .
.
, , 1947 . ,
, .
217

1.

XIX XX . . ,
, -,
, -,
,
: , ,
, .
,
.
, . . ,


.
,
, 420.
1880 1890- .
421.

,
. . ,

422.
.

, .
1789 .,
1848 ., - 1867 . XIX .
,
423. ,
XIX . , ,
- , ,
, .
(1855)
500 (!)
. (1886)
XIX . 114 1886 .
86 XX .
xix ., . 1910
1920- .
,
424. ,

.
: 1900 .
115 .
200 .
218


1905 .; ,
. 1906 . ,
( ,
.)
. .
1906 . ,
,
. :
, , ;
, .
;
, .
.
,
: , ,
.. ,
. , -

. , .
, ,
.
,
, , ,
,
, . <...>
,
,
: , ,
,
,
. <...> ,

.
, ,
, ,
. 426.
.
,
, 5,2 .
-
. ,
, , 427.
, ,
,
219

1.

, ,
, , ,
, 428.
,
. . <...> ,
, , ,
, -
. . ,
429.

, , , ,
, ,
. 2 , ,
, ,
, 84 % 430. ,
XIX XX . ,

431.
. . :
, ,
, ,
; ,
,
, ,
, , per fas et nefas
( . . .)
, , ,
. ,
,
, ,
.
, , , ,
, ,
.
,

. <...>
,
. , .
, ,

, , ,
,
432. ,
. ,
220

: ?

, ,

. , ,
,
433.
: ?

,

: , , , , ,
, . .
,
,
.
:
,
. ,
, ;
,
.
, .-. (1689 1755),
,
-
434.
- 435. ,
, .
,
,
- ,
-
436.

.
,
, . ,
. .
.
. .
437.

. . .
: ;
438. . .
221

1.

:
. .
439. . .
:
. , , ,
. <...>
440. . .
:
, 1926 .,
, ,
,
, ,
441. 442.
- ,
, ,

;
, ,
, ,
; ; ,
443.
, ,
. 1980- .444 ,
, 445.
,
: , ,
,
XIX .,
, , ,
, . .

,
, , ,
,
447. ,
- ,
. ,
. -
.


.
, , .
448. ,
,
222

: ?

.
,
. 42 ,
38. , , ,
,
, , XVI
XIX . ,
449.
:
XIXXX . (470 )
, -,
, - , .
450.
,
.
, 189, 38 %, 497
XIX . . , 20 ,
4 % , .
- ( 167 , 34,4 % )451
: ,
,
.
, ,
, ,
,
, .
,
,
.
452. XIIXX .
,
453.
:
.
, .
.
.
, XVI .:
. ,
.
.
. <...>
,
, , ,
...
223

1.

. ,
,
. .
- ,
, .

, , .
. ,
, :
.
. .
1900 . , ,
46 % ,
39,1 %, 34,1 % 18,6 % .
,
. 1696 . 7,9 /
, , .
, ,
. <...> , ,
.
, , , ,
, :
, , .
, .
, ,
, , .
.
. ,
.
. .
. <...> , ,
, .
. , XVI ,
, ,
, con tutto cio non raccolgono vettovaglie per un terzo dellanno (
)!
, ,
, 454.
, ,
, ,
455.

, .
, .
224

: ?

, ,
300 , 650 ,
1100 ; ,
.
.
,
, .
,

.
:
, , ;

.
,
. XIX .
-
:
,
.
,

,
- .
:
1775 1785 . (
XVII . ,
),
-
-
XIX .
,
, .

,
, . . .

:
.
,
1917 .
.
, ,
XVIII XX .,
225

1.


. ,
,
.
,
, ,

, ,

.
. XVIII .
,
.
, ,
, ,
. ,
,

,
. ,
, , ,
, , ,
, ,
,
456.
,
, .
,
. ,
.
, ,
.

,
. ,
.
-
.
,
,
457.
,
,
,
(. 1.32).
226

: ?

1 .3 2

X V II XX .
(% )
1653 .

1726 .

1802 1804 .

1856 1860 .

1909 1913 .

95,0

44,5

77,6

92,7

95,5

2,5

52,0

14,0

7,3

4,5

2,5

3,5

8,4

100

100

100

100

100

73,1
26,9

67,8

:
,

48,0

64,8

51,0

35,2

1,0
100

32,2

100

100

100

: . . 1650 1655 . .
.,
1914. . 163 171 ; . .
1700 60- . XVIII . : . ... - . . ., 1986. . 20 21, 603 660 ;
.
XVII 1858 . ., 1859. . 3. . 502 505 ;
/ . . (.). .,
1902. . 1. . 104 141 ; . . . .,
1947. . 348, 360.
* .

,
,

.
: XIX . , XIX XX .
2/3. ,
1,9 . ,
, , , , , , ,
. , , ,
, , , , , ,
(
,
), (, , ,
), ,
(,
). , ,
, 50 %
XIX XX .
.
227

1.

XVIII XX .
.
, ,
. , 1985 .
,
, 3 13
458.

. . .

, ,
,
,
1976 . 1980, 1981 1993 .459
,
. ,

, , 460. ,
,
( 50 100 %
, )
XX .
,
, ,
;
,
461.
,
.
1.
,
,
.
, .
2. ,
,
, ,
.
3. -
, ,
.
, , 228

,
.
4.

,
.
, . ,
oikosa,
, ,
. , ,
.
, , 462.
. . . .
, , .
. , -
, ,
,
. , ,
(
) ,
,
5 (
),
.
,
. ,
, ,
.

, , (
, . .). ,

:

.
, ,
. .,
. ,
.

,
,
, . ,

, , .
229

1.


463.

.
-, , - ,
.
, ,
, . <...>
, , ,
. ,
, XVIII XIX .
,
(. . ) 464. ,
XX .
-, ,
. ,
, XVIII . 1:6 (-6),
,
, XIX . 4,3 5,1 ,
, 465.
, .
, .
-,

,
. , , ,
, ,
,

.
: , ,
- , . .
, , .
, , ,
, , .
(
, , ),
- .
,
;
.
, , .
,
,
,
230

- .
.

, :
466.
, ,
467. .

. . . -,
,

1891 1909 . ,
, . 93,5 %

18 60 , 1909 .
19,5 %
. ,
,
, , , , ,
, , , .
9- ,
99 %. ,
.
.
,
.
: 50


0,54. :
29 % (0,54 0,54)
.
,
-0,32 :
10 %.
-, ,
,
,
, ,
,


.
-, ,

231

1.

20 % , .
, ,
, ,
468.
,
, ,

,
, .

, .
.
. . , . .
- -
469.
,

, ,
.
,
,
,
, ,
470.
, , ,
(, ),
, ?
, , , ,
, , ,
, , ,
, , ,
,
, ?
, , , ,
.
, .
XVIII .
, . , 471.
. ,
1136 1478 .,
,
. ,
,
. ,
,
232

, ;
472.
: (
, . ); ( ,
), - ( ,
, 135 ,
)
473.
, , ,
, ,
474. , ,
, ,
,
,
, , , .
,
, ,
475. XIX XX .

, 19 % ,
, 476.
, ,
,
, . ,
,
, 477.

: ) ,
, ; )
, , -

. , ,
, , :
, ;
, ,
; ;
, . . . .
:
,
.
50
,
, , ,
233

1.

,
.
, -
478.
(), 0 1,

- ,

, .
. 1.33. ,


,
. XIX .
1896 . ,
6,5 . ,

,

.
() (
) , ,
.
, ( )
. ,
(
, , );
,
, , .
,
.
XIX .
.
, XIX .,
XVIII . ( 1780 1790- .)
? , XIX .,
,

. XIV . XIX . ( , XVII
XIX .) ,
VIII
XIII ., .
2000 .
-
234

XIX .479
, XIV .
XIX ., XIX . ,
, , 480 .
1780 1790- .,
, XVIXVIII . XIX .

, . . .
1896 .
, XVIXVIII . , 1896 .
, ()
XVIXVIII . , , , XIX .,

.

,
100 ,
,
70 100 - 3050 -48 .
(,
XIX XX .), ,
, .
.
, 1896 . ,
, , ,
122 , 135 .
, .
,
, . . 5,5
165 , . . 1,65 , .
1896 ., (
) 1,52
136 , 142 ,
169 , 15
158 , 181 (. 1.33 1.34).

235

* S

9 >

=
2 *

25

*5 Ii
S

i s


0 .
>

4 X

v5 *1

2 *X

1 |
3<
X
X

S'
s
3

*4

,
1 .,

,
,
.
.
,
,
, %

1858 .
| 1853 1860 . |
1896 .
| 1896 . | 1883 1900 . | 1891 1900 . | 1877 . |
1890- . |
163,4
38
79,3
1972
105
136
0,3
165,1
132
152
657
9,4
3,1
47,0
1734
39
217
163
34
163,7
35,5
126
6,5
34
56,5
122
167
1590
163,4
97,4
57,7
152
1951
39
163,4
97,9
23,0
1769
45
2,4
108
142
163,8
42
21,1
55,8
146
201
1747
164,6
26,8
38
95,8
183
5,4
162,0
98,6
43
2,6
159
1365
51,4
163,3
2,2
1787
144
199
6,3
31,6
166,6
80,9
134
1526
30
180

00

<N

00
00

40

^
rf

38,1

NO

o'
59,6

1676

163,4
162,7
164,1
166,7

04
4
40

178
170

96,7

16,7

40

179
147

13,8
61,9
56,6

129
133
127

3,0
6,3

31,0

94,4
00^
04 04

163,1

165,8
40
3

On

6,8

38
36
54
42
42
55
40
57

40"

1291
1781
2154
2426
1877

40

04

163
163

00
00

124
122
137
129

3,0

00
00

38

1703

*4 (N ""
00 "

138

40

7,7

(N

.-

I
1

I
I1

4"

<* 00 CN
(N

o'

<

u-

ON

79,0
98,6
96,0
88,4
97,6
95,3

ON

o'
00

00

|1

98,5

^ (N
" no'
4
ON ON On ON ON

155
177
173
184

ON

|1

163,4

6,0
^
On
" "

40

12,8

162,9

163,5
164,1
25,0
30,4
37,8

47,3
32,0
59,0

162,4
163,1
163,7
163,2
164,3
164,7
3,8
12,8

"

40

163,9
163,2
161,8
164,5

04

40 40

|1

163
198

96,7
96,3
94,1
99,2
82,0
95,0
VO

rf

40

4,5
3,0

147
136
124
125
122
133
134
128
124
150
133
122
125
123
136

83,8

56,3
63,2
48,2
59,1

| 1853 1860 . |
162,6
163,1
164,2
163,7

1877 .

, %

00
4 ON

(N
40

3,3
4,7

00

40 40

3,1

ON

8,8

| 1883 1900 . | 1891 1900 . |


1561
36
1749
38
44
2056
40
1677
42
1289
671
45
623
33
1952
37
40
1573
1211
49
2059
1939
46
39
1756
42
1659
45
1958
942
29
1332
35
39
1501
2159
46
34
1905
1592
48
1801
|1
|
46
|1
1841
42
780
|
1
|
1679

,
.

ON

108
130
132
127

00
175
156
157
156
149
169
179
174
149
197
176
162
166
159
174
184

123

1896 .

1 .,
.

rf
rf-

4,9

144
127

. 1.33

,
%
U
00
00

4,7

1890- . |

J 9681

,
|

40

*;

(N

"3-

00

40"

4I

fc

04
"X
3 8
4
0
" "
"
4
0
4
0
4
0
4
0
40
1

>>
2 00

"

40

IO
"

40
4

40


U6

8
u S'

Q
Q

<U

.
>


.U X

<

CQ

<L>

x x
j?
X
U
#
e
g eS

00^ 40
00 -"
rf 4
14 0
0 40
0"
00 <4



X
S t=!
s S

40^
00
00 00
"

oo

ON
ON

4
0"

4
0" 4
"
ON
0

00

00
"
-

1-4

on

S
S 5

CD

<

C
U
S

S *

X S ;
X .
1)
8 .,
*

8
ON

1
Q\
00

CO

00
40
Tf

0
00
0

40

00
0 1 (

40 0

1 <

d-

40

d-

40

1
1

5 ! U
^
<L>

1
ON
X

4
0 CO
ON ON
00

,0

0 02

25

140 40 4
0
4
01
<
(4 1
ON
1*
0
0

40

001

"

^
U
)

, X

u
u
<D

oo"
ON

00

40

ON

4
01

&

Q
Q) X
. XD
2 U
2 & X . C
0 ^

<

3,6

&

40"

ON

ON
<"

#00

4 "

-"

& S2
vft 3
.
1
;

> -

5 ^

|
40

X
X
.
<

: 1

b
57
"
5 i

U *

.*
-
X
N ^




*
D

XX
-0 ?00 !^

5X

.4

gw "

,2 S

rf

Q\ o
r

5
8 ^

dd-

-
>8

CQ

X
X

X
.
<L> (L>
X
d

. 2- . , 2012 . 788 789 ; Kopczynski . A grarian R eform s, A grarian C risis and the B iological Standard o f L iving
in Poland, 1844 1892 // E conom ics and H um an B iology. 2007. Vol. 5. P. 463.

Urn
g

cu

. 1.33

Q.
e
x

ej
S
a.
U

X
S
ii

*
X

$
'jL >


X
d
?
<

.
Os X

$5
<

X
^

2
CD

X
.
<

>
(U

(X
CQ

(U

CQ ^

5 2 2

& 5
d

CQ
03

13
*

2X

;
4' 1 *

&

I ?

39

163,4
163,6
163,4
163,2
163,0

35,4
55,4
17,3
60,9

88,6
96,5
97,4

55,2

42
43
44
47
39
38

1871
1252
1950
1288
1765
1967

140
157
154
155
173
189
177

107

129
133
127

5,1

34,8

54,0
1735
1542

178

136
135

6,6

38

39

78,1

145

164,6
164,2

145
164,6

40

36,1

57,1

14,4
1987

197

143

7,5

00

48

28,5

34

1689

197

147

106

163,0
13,6

98,8

00

97,4
39

132
163,7

46,2

28

86,3

741

1/-

1359

(N
irT
00

170

132

Os

165

127

00

ON

1685

69,5

177

132

163,5
166,8

40,8

00 00

3,7

^
56

XVI
XVIII .
1853
1860 .

1858 .

1877 .

1891
1900 .

1883 1900 .

1896 .

1896 .

1890- .

,
.

VO

,
%

, %

00

00

1 ., .


X IX .

^
*4 "

96

06


Ul
g s

cN
S
e;
s
s

1 fc

<
2
2

00
"

"

"

:
*8

4>
S
S

U
00
)
00

00

"

00^
"

CL

00
m

"
OS

CD

Os

7
00

4fr

Tf

__

(
U

S
Os

id
>>
^
0r 0
0 8 u

^t
-

1
1

00

<L>

0
*i
<2

3
2 s
5 sc

Os
00

>s

g - cr
c

a
& ,

,
J
ft
Ln
fe
ffl

of
5 -S
g
a

U
so
00

S
U
<
Ou

OS

*-

Os

<

U
U
)V
0
Os
00

of
<D

OS
Os"

os
00 os

2
0
^
^

aj

0
cx
>

X V III

S ^
^
* u
ss*

5
*0

CL

1
XVI

<

s
JE

a -

. 1.34

<
fto .

<N
(

,|

OS

'
U
OS
"

1
>

C
d

5
g m
:
0
X ^

OS
<"

g
=

j*
0

<"

00^
""

> g

X
>

)

X g *
X
3 s

3
3

U
UJ

a
X

S
.

ed

cd

100
158 , ,
, ,
. ,
, , ,
, , .

.
, .
, , .
,
( ).
260350 ( ),
100 120,
70 100, 75 115, (
) 200350 .
, .
89 ,
240270 , , , ,
, .
5,5 , 165 ,
,
.

.

:
,
, .
,
; ,

.
, ,
, .
XVIXVIII . ,
, ,
, , , ,
.

: ?
. .
.
, ,
,
241

1.

XIX ., .
, ,
,
. ,

. , ,

. ,
.
, ,
, , .

,
, ,
.
,
, , ,

,
. , (
) .

50
, ,
, (
, . 1.33, 1.34).

1930- .
100 (,
)482. ,
, ,
, XVII
XVIII .

( , XVIII XX .)
,
1883 1900 .

.
1877 .
, XVIIIXIX .,
- 483,
.
242


() 1858 .
( )
, 1874 1881 .484
,
, :
1) (
)
:
{ ),
(
);
2) (
)
:
{ ),
(
);
3) (
) :
{ ),
;
4) (
)
:
{ ), ;
5) (
) ( )
:
{ ), , , ;
6)
: ,
;
7)
:
, ;
8)
:
,
(
).
,

, (
) ,
243

1.

:
= 0,86 = 0,78.

.
,
(. 1.35).
1.35
,
( )*

1.

2.

3.

4.

***
5.
6.

7.

8.

9.

1,00

0,96

0,92

0,27

0,96

1,00

0,95

0,92

0,95

0,27

0,13

-0,28 - 0 ,4 9

0,35

0,55

-0,61

0,13

- 0 ,3 0

-0 ,4 0

0,29

0,48

-0 ,7 2

1,00

0,29

-0 ,0 8 - 0 ,6 0

0,42

0,51

-0 ,5 8

0,29

1,00

0,48

- 0 ,5 9

0,58

0,14

0,38

-0,28 -0,30 -0,08

0,48

1,00

- 0 ,4 4

0,56

0,33

0,49

-0 ,4 9

- 0 ,4 0

- 0 ,6 0

- 0 ,5 9

-0 ,4 4

1,00

-0 ,6 1

-0 ,4 8

-0,12

0,35

0,29

0,42

0,58

0,56

-0 ,6 1

1,00

0,33

-0,04

0,55

0,48

0,51

0,14

0,33

- 0 ,4 8

0,33

1,00

-0,22

-0 ,6 1

-0 ,7 2

-0 ,5 8

0,38

0,49

-0 ,1 2 -0 ,0 4 -0 ,2 2

1,00

. 1.33.
.
** .

1.

: = -0,38 = -0,47. :
22 % (0,47 0,47)
,
.
2.

- : = 0,08 = 0,16.
:
. , , 244

,
,
,
, ,
.
3.
-
: = -0,27 = -0,10. ,

, ,
.
4.

- : = 0,20 = 0,14,
: ,
.
5.
( )
: = 0,56 - 0,40. :
,
, , , .
1631 %
, 6984 %.

( ) ( = 0,22).
,
, , .
6.
- : = -0,03. ,

,
. ,
, .
24 % , ,
16 % , ,
485 (. . 1.33, 1.34).
7.
: = 0,38,
486. ,
, , ,
.
8.
,
: = 0,45. :
( ), .
245

1.

9.
: = -0,45,
( )
:
. :
, ( = -0,61),

. : ( )
.
, ,


(
).
, - 50
,
.
,
,
,
, ,
.
?
,

, . . . ,
XVIII . 1700 2100 ,
2400 487.
. XIX XX .
1860 6570
1800 , 2300, 2500,
3500, 4000,
4500 488. XIX . ,
, 11 13 ,
489. ,
, ,
4000 . ,
, 290490, , ,
,
3500 . :
4000 , , ,
, ,

246

. XX . . .
4501 491.
1896 1915 .
13
7381 .
2952 ( ,
), 4133 ,

492. , (17002100 )

(4000 ) 4353 %, . . .
,
, . ,
2380 2940 ,
50 2640 %. ,
2650 %
, .
, ,
, .
4550 % 493.
,
21 2 .
. .
, XVII XIX .
, ,
2030 %, 494.

. XVIXVII .,
, ,
, , 495. ,
, 1633 1639 .
XVII ., :
,
;
(. . .)
. <...> ,
.
,
. <...> . .
<...> ,
. <...> , ,
. <...> , ,
496.
XVII .
247

1.

. . .
, XVXVI .
(, .)
( , ,
), , XVIIIXIX .,
497.
XVXVI . ( )
, .
XVIIIXIX . ,
(. 1.36). ( )
, ,
499.
1.36
( ) 1700 1950 . 18

1700 .

1750 .

1850 .

1900 .

165

164

165

167

172

173

174

1950 .

169

169

171

166

165

165

169

174

166

171

166

166

169

176

164

164

162

164

168
170

163

165

168

167

163

164

163

165

166

170

178

165

172

174

172

173

177

164

165

167

172

168

169

168

168

173

178

157

157

155

157

160

: H ealth and W elfare d u ring Industrialization / R. Steckel, R. Floud (eds.). C hi


cago ; L ondon : T he U n iv e rsity o f C h ica g o P ress, 1997. P. 424 ; Fogel R. T he E scap e from H unger
and P rem ature D eath, 1700 2 1 0 0 : E urope, A m erica, and the T hird W orld. C am bridge, U K :
C am bridge U n iv e rsity P ress, 2004. P. 13 ; K o m lo sJ. N u tritio n and E co n o m ic D ev elo p m en t in
E ig h teen th -C en tu ry H ab sb u rg M on arch y : A n A n th ro p o m etric H istory. P rin c eto n : P rin c eto n U ni
versity Press, 1989. P. 75 76 ; . H. // . 2004.
10. . 141 150.

248

:
.
.
, ,

, XVIII
XIX . 162 166 . XIX XX .

- ,
.

:
, ,
, .
-,
( )
,
. ,
, , ;
500.
-, ;
, ,
501, , ,
, . ,
,
, ,
.
XVIIIXIX . .
, XVIII .
-4,4 -3,3 (. 1.37)502.
(
, ,
) ,
,
. XVIII
(XIVXIX .), ,
.
,
, . .503 ,

, (
.-) 504,
(. 1.38).
249

1.
L37

X V III . ( )

1710- . 1720- . 1730- . 1740- . 1750- . 1770- . 1780- . 1790- .

2,9

3,6

3,2

4,3

3,7

4,2

3,3

3,9

3,7

3,9

3,6

3,3

4,3

3,2

3,0

2,7

4,1

3,3

3,8

3,5

4,8

3,4

3,6

3,9

4,5

4,0

3,7

4,3

4,2

3,5

3,0

3,9

3,4

4,0

3,6

4,4

3,4

3,1
3,3

3,1

: . . 150 (
XVIIXVIII .) // , 1965 . , 1970.
. 141 155 ; . . XVIII . ,
1957. . 337340.
*
.
1.38
1752 1879 .

1740 1749

4,3

1752 1760

3,26

1750 1759

3,7

1761 1775

3,54

1760 1769

4,7

1776 1782

3,07

1770 1779

4,2

1783 1794

2,69

1780 1789

3,3

1795 1810

2,61

1795 1810

3,2

1811 1826

3,25

1811 1826

3,3

1827 1863

3,32

1827 1863

3,4

1864 1879

3,40

1864 1879

3,6

: . ,
,
, . . , .
. : 2 . ., 1878 1882. . 2. . 289291 ; . .
... . 141 155.
* -.

. . , XVIIIXIX .
( . . ) 40
60 % .

505. ,
250

, , ,
506.

, (
, , , . .),
. , ,
,
. ,
, , .
,
. , ,
,
- .
: ,

.
, ,
,
,
. ,
,
,
, 507.
.

77.

. . -

. . (1999),
, - -


. ,
,
,

, , .

.

( )
,
.
251

1.

,
.
:
,
50 .
509,
510. ,
511.
, :
; ,
, ,
, ;
, - ;
, . ,


;
, .

, , ,
,
- .

.
1990 . 6,3 %
( ).
,
2002 ., 67 % ,
1,4 % ,
3,7 % .

. ,
() , ,
.
, .
.

XIX XX . . ,

, ,
.
,
11 % 512.
, ,
, , . . -
252

.
, ,
1,5 . 2,2 1914 .513
- , ,
, . . 514.
, ,
, 2,2 . (
1,5 . ), 38 %
(. 1.39).
1.39
1880 1915 .




, .



,
%





, %

1880 .

1890

1895 .

1900 .

1905 .

1910 .

1915 .

97,7

214,7

280,1

911,0

1037,4

1358,1

2205,9

25

26

37

35

38

38

1880
1889 .

1890
1892 .

1893
1899 .

1900
1902 .

1903
1905 .

1906
1908 .

1909
1913 .

41

33

55

47

81

37

50

: . . . ., 1922. . 8 ; McKay J. Pio


neers for Profit: Foreign Entrepreneurship and Russian Industrialization, 1885 1913. Chicago : The
University of Chicago Press, 1970. P. 26 28.

, ,
, , 250
. 2200 .515
,
.
, , (
) , .
1913 .
3340 %516.
(. . 1.39).
1885 1915 .
60 %517.
253

1.

1913 . . .
8945 .5 8
( , ,
, ) 5245 .,
( ,
) 1787 .
43 % (. 1.40).
1.40
1893 1913 .
( )

,
.


, %

58

1893

2267

595

4755

47

18

1900

3848

697

6445

48

18

54

1908

4070

2010

7988

43

30

49

1913

5245

1787

8945

39

23

43

: . .
. ., 2001. . 107.

,
1864 1886 .
4% , 1887 1913 . 6,65 %519, ,
, ,
, (. 1.41).
. , 1870 1913 .
( ) 2,7 %,
3,25 %,
1,6 %520. . :
25

. <...> 25
521
, .
1.41
, , ,
1860 1913 . (1860 . = 100)

1860
1870

100
129

100
129

100
131

100
163

254

100
138

100
136


. 1.41

1880
1890
1900
1913

179
286
464
714

156
182
232
294

165
215
254
385

213
338
763
1250

100
220
462

213
488
675
1250

186
307
429
714

: . . .
.. 1963. . 107 ; . // ,
1999 : . ., 1999. . 478.
* . . . . 1887 . = 100.

1860 1913 .
, , .
1881 1885 .
1913 . 3,4 5,3 % (. 1.42).
1.42
, , ,
1881 1913 . (% )

1913 .

1881 1885 .

1896 1900 .

3,4

5,0

5,3

28,6

30,1

35,8

26,6

19,5

14,0

13,9

16,6

15,7

8,6

7,1

6,4

: Industrialization and Foreign Trade / H. Folke (ed.). Geneva: League of Na


tions, Secretariat, Economic, Financial and Transit Department, 1945. P. 13 ; Rather S., Soltow J. H.,
Sylla R. The Evolution of the American Economy : Growth, Welfare, and Decision Making. New
York: Basic Books, 1979. . : , 1913 : - .
., 1995. . 51.


, , ,
XVI XIX . , , ,
,
. 52 ,
1861 1913 ., 3,84 , 1,63 .
85 % .
1880- .
,
3,3 % .
522.
255

1.

3,5 %523.
( ),
, ,
, (. 1.43).
1.43
(% )

1820 .

1870 .

1913 .

. .

. .

. .

100

100

100

100

100

100

16,5

114,8

42,1

177,9

96,3

269,6

83,8

129,3

62

176,9

113,8

221,1

182,1

103,0

329,1

128,0

324,1

107,3

167,6

61,7

200,0

62,9

243,3

68,0

98,2

56,0

116,0

50,3

160,8

42,6

/
/
/

143,3

65,1

117,1

51,8

97,9

40,8

104,1

40,4

83,4

29,5

103,5

30,2

301,6

54,8

85,0

38,6

44,9

28,1

/8

154,4

78,1

141,8

89,5

155,5

101,0

: Maddison A. The World Economy: A Millennial Perspective. Paris: OECD,


2001. P. 261,264.


, , , ,
324.

(. 1.44).
1.44

(% )

. .

1890 1913

3,72

2,09

1820 1850

1,57

1,06

1820 1850

1,97

0,95

1870 1900

m i

0,53

1890 1913

2,51

1,38

: Maddison A. Monitoring the World Economy, 1820 1992. Paris; Washington,


DC : Development Centre of the Organization for Economic Co-operation and Development, 1995.
. : E. T. : : . ., 2005.
. 279.

256


* * *

,
-

.
,
, .
: ,
XVI XIX .,
, XIX XX ., ,
,
, ,
. . ,
XVI XIX .
20 2 ; 1861 1913 1921 1965 .
.
,
, .
, ,
, , , .
,

,
.
? -,
? , ? ,
, .
, , . . :
-

, ,
525.
-!
!
, , ,
, , ,
, ,
. ,
.
,
. . (1863 1947): ,
. , ,
, ,
, 526.

1.

, ,
.
. .
:
,
,
. ,
(
, )
,
, , ,
,
.
, 527.

,
, , . ;
, ,
. ,
,
(
) .
1914 .
, 16
1 2, 1 2
18 40 528. ,
. , XX .
40 % ,
, 56 %.
10 % ,
, ,
29 % .

20 % 529.
,
20 %
- .
, , 530.
, XVI .
,
-, ,
.
258

,
(
) 24 , .
, :

, , . 35-
8- 1550 1913 .
531.
,
, ,
.
,
532. ,
, ,
. ,
,
, . . . ,
, , ,
, :
,
.
,
.
,
,

, , ,
. .,
, XV
XVI ., .
- ,
,
-
533. , ,
, ,

;
534.
,
.
,
XIX .
, .

, .
259

1.

, XVI XIX .
535.
1861 .
. 1860 1913 .
69 %536 ,
350 .
1861 1870 1891 1900 .
, 5,3 2,8 .
: , ,
, 1900 . 22 52 %
537. ,
1856 1865 .
, , ,
(
. . 11 . .).


,
538.
. 17 50

539,
540. XIX . ,

(. . 11 . .).

.

, 541.

,

.
,
,
,
,
. XIX .
,

,
, , :
.


260

,
542.
543.
,
,
50 1900 .,
, 0,60. :

36 % ( )544.
, - ,
,
.
,
, .
, , 54 .


. . XVIII .
,
,
, .
, ,
.
XVI ., ,
,
1917 . XVIXVII .
, ,
, XVIIIXIX . XVIII . 2/3
, XVIII .

, 1914 .
2/3 .

,
(. 1.45).

, ,
, , .
1914 . 9%,
1696 . 25,6 %, 54,8
41,1 %. . 1.46, XVIIIXIX .

261

1.

.
1696 1887 . 2 24,4 45,9 %.
1.45

X V II X X .

, %
, %
**
1678 . 1719 . 1856 . 1914 . 1678 . 1719 . 1856 . 1914 . 1678 . 1719. 1856 . 1914.
46,4 43,9 39,1 38,4 12,8 13,0 11,3
9,5
1,0
3,4
0,8
6,5
*

12,1

14,7

18,5

18,3

57,0

40,1

30,9

28,6

12,8

9,4

19,6

40,9

20,9

19,8

20,3

19,9

27,9

44,3

44,5

40,6

4,1

7,7

25,8

54,1

20,6

21,6

22,1

23,4

2,3

2,6

13,3

21,3

0,3

0,4

7,1

23,8

***

100

100

100

100

100

100

100

100

2,8

3,5

11,7

26,4

: . . ., 1848. . 56 58 ; . . XVII XVIII . . 152 ; . .


... . 159 165; 1856 .
., 1858. . 201 207 ; , 1914 . . 1 62 ; . .
XVII 1914 . , 1957.
. 111 115.
* , (,
, , , , );
(, , , , ,
, , , , , , ,
, , .-, , , ,
); (, , , , ,
, , , , , , ,
, , , , );
(, , , , ,
, , , , , ,
).
** 1 2.
*** , .

1.46

)

X V II XX . (% )


,
1696 . 1796 . 1887 . 1696 . 1796 . 1887 . 1696 . 1796 . 1887 . 1696 . 1796 . 1887 .
1,8

4,3

6,7

1,3

21,7

28,2

27,4

19,9

36,6

60,0

262

9,1

74,9

71,7

65,3

22,0

22,1

18,9

3,9

1,9
8,0

22,2

60,3

47,3

36,8

14,1

16,5

13,6

34,9

27,9

18,1

28,8

20,9

14,8

16,4

14,6

7,1


. 1.46

1696 . 1796 . 1887 . 1696 . 1796 . 1887 . 1696 . 1796 . 1887 . 1696 . 1796 . 1887 .

5,6

32,7

39,5

37,7

32,8

23,3

16,1

10,5

35,6

40,6

24,0

7,9

16,7

27,3

16,5

15,8

18,6

52,7

44,8

37,4

22,9

22,7

16,7

: . . ... . 110 118.

1914 . , , 2,1
6 % 48 52 %546. -
,
XIX . 6070 %, ,
547, 48 %

.

-
,
, ,
548
. . :
,

, ,
, ,
.
, , ,
, ,
,
. ,
,
549.
.
-,

, ,
,
.
550.
-,
,
. ,
, ,
.
263

1.

, , ,
. ,
, ,
551.
,

- . , ,

.
-, ,
,
. . , , ,
,
, ,
.
-, ,
, -
;
552. , , ,
, ,
, ,
.
, ,
, , ,
.
, ,
.
. , 1830 .
,
, .
,
,
, ,

.
, ,
, ^ ,
, , ,
553.

. , ,
1646 . 1897 .,
55,7 ,
1646 ., 1897 .
8 14 16 1 2,
264

XI .,
XVII .
554.
1897 . 1646 . 50 11 %
, 12 14
1 2. ,
XIX . . ,

,
, ,
, .
1897 .
24 1 2.
, , ,
. , ,
,
. ,
, , ,
, .
,
.
,
,
. ,
.
, , ,
,
. ,
.
,
,
, , 555.

, ,
, . 1910 .,
, 1
1,1 ( 34%
, ) 1,4
( 5,4 % ).
: 12,5%
, 4,0 , 3,1 , 1,5
0,5 % 556.
.
, -557.
: 1870 .
265

1.

1,3 , 1900 . 0,92, 1916 . 1,1


558.
,
, , .
559 (

) ,
, , , ,
. ,

,
. , ,

, ,
,
, - ,
.
,
, 560.
, ,
. ,

. ,
, , ,
XIX ., ,
.

,
, ,
, . .
1.47
,
1933 1937 . ,
,
561.

, XVIII
XX . .
, ,

. , XVIII XX .
24 ,
,
XVI . XIX .
,
266

5,6

0,200

11,0

4,8

0,159

212

251

4920

344

6,1

, /,
1860- .

7,0

108

7,6

, /,
1900 1910 .


,
1750 1800 .

129

0,195

0,156

6,3

0,329

00

0,298

6,7
8,2

250

8,3

305

0,252

0,273

191 0

00

0,124
1860- .
**

4,9

3,6

1430

1580

1645

2309

(N
i/~T

224

4,5

196

3030

3590

VO


100 , .-*

124

196

2800

3020

Ov
VO

<

X V III X X .

. 1.47

t*

2^ 8.

>

2> *> 3
U 3

Q*

*)

rf

40

>

5 tu fc

>
Xa
.
CJ

X *

55 ^=

* S
<U <D
CL &

. s g
203 =

CV

>

. &

>
>

* X
*
W

00

00

On

Tf

0 ^
L

1 5

$> >

3
X

5
8*

40

<L>
6

40
00 ^
2

u^
2

S
X
.

*) d

X
X
* &

8X -0
5
X
. X

;
X
X
3 1
3

X
X
<3 X

.
,X

XIX ., XX .
.
,
XX .:
(
, ),
.
, . : , . ,
, , 562.
:

.
, ,
, .

,
.
,
, ,

. , . . :
: ,
. , ,
.
,
, 563.
, , ,
. ,
, ,
. ,
-, ,
, , , 564. , -,

, , ,
. . ,

.
,
.
. ?
565.
269

I.

, , ,
, :
, .
, , ,
, .
, , ,
566.
, ,
.

.
, , , ,
:
,
;
, ; ; .
,
, , ,
.
(. . , . . , . .
.)
567.
: ;
,
;

;
- ,
,
. :
,

, ,
568.
:
, ;
, ;
,

.
,
XVI ., , ,
,
.
: ,
270

.
, -
.
, , ,
, .
. ,
,
, ,
,
, , .

. , ,
, 569.

( ,
, , )570
.
-, :

(, , )
, , , ,

. 1.23. - ---
,
300- . 1913

271

1.

. ,
.
, XIXXX .
, , , , ,
, 571.
-,
,
, - ;
- ,
.
,
, -

.
-, -

.

, .
-,
,
. ,
, , ,
, ,
572.
, ,
.
, ,
.
,
, , , .
.
(
, ,
) ,
.

, ,
,
. ,
(
), ,
, ,
,

272

. 1.24. . 1877

. 1.25. . 1900-

.
,
, ,
, . ,
( , ,
), ,
, , 573.
, ,
, , .
, , , ,
, , ,
1850 1860- ., ,
. - ,
574.
. XVIII .
100 .: 49 . 60 .
, . 400 .: 200 .
(- ) 200 .
( ). 300 .
XIX . ( 1861 .) 300 .:
200 . , 100 . ;
600 .: 200 . 400 .
. 400 .
3,9 , , , , 4
( , , ).
100 .575
273

1.

,
.

,
.
,
, ,
, ,
, .

576, , ,
.

.
, I
1721 . :
1721 ., 1722 .,
1723 ., 1732 .,
1739 ., 1741 ., 1744 .,
1745 ., 1759 ., 1762 .577
1860- .


,

,
578. , ,
,

,
.

, ,

.
, ,
,
.
,
,
. ,
.
(. 1.48).
, , , , ,
, . , ,
274

1.48
- (% )
1897 .

36,6

47,8

31,8

40,4

29,9

63,6

28,3

0,2

27,0

0,0

23,7

11,0

20,9

11,9

18,5

0,1

17,9

17,5

1,9
21,5

11,9

9,7

9,7

8,4

0,1
39,7

8,1
7,9

0,3

5,5

12,5

2,9

13,4

2,4

2,6

1,8

2,3

1,4

5,6

1,4
0,4

24,8

17,8

8,2

3,0

: 1897 . . 2. . 139.

, , , ,
, , . ,
, ( ), ,
,
, .
, . ,
,
,
,
. ( )
, ( )
,
(nationalism studies), :
275

I.

, - ,
,
( ) 579.
,


, , ,
, ,
,
. ,
, , ,
, ,
, 58 .
XIXXX .
,
1960 1970- .
.
, 581.
,


, -
,
, . .

.
,
,
,
. ,
,

582. XX . ,
, , -
, ,
, :
;
;
;
;
; 583.
, ,
, ,
,
.
276

.
, ,
.
,
584.
.
-
, : 1)
-
; 2) ; 3)
; 4)
.
,
,
. .
XX .
,
45 % ,
, .
(1910 . . .) (
)585.
, , ,

. 1.26. -
300- . 1913

1.

586.
,
,
, ,
.
, ,
.
,
,
,

, .


587.
1917 . ,
588
, .
,
( ,
, , ,
,
)

.
589.
.
,
,

:
-
: 590.
.
-,
. -,
,
. -,
.
,
,
,
. ,

591,
, ,
*

278

. XVIII XX .
, , .

, . . .
, ,
,
, ,
,
. ,
, .

,
592.
, XVIII .
,

XVIII ., .

.
XIX . 2,0
2,7 , XX . 2,33,6 ,
.
,
.
XVIII .,
,
XIXXX. , XVIII .
,
, , . XIXXX .
. XX
XXI . 40 %
593. 720 ., 30 .
24 , 4,8
., 160 . , 15,1 , 594. XIX
XX .
.
,
,
. , ,
.
, ,
, , . ,
,
, , . , ,
, , ,
279

1.

.
595.
596, , , , 597
, , ,
, . ,
,
598.
: ,
, .
600.
,
,
, ,
.
.
.
.
601
.

.

, ,
,
. <...>

.
.
,



.
,
,
,
. ,
,
. ,
,
, ,
, 602.
,
, ,
280

200 . ,
, ,
,
.
;
, , 603,
604.
, . . .
,
605.

,
.
200 ,
( ) -
. .
606.
,
- 200 . ,
, 12
1897 . ,
.
1990 .
(),
(Human Development Index).
, : (*) ,
; ()
, 15 (
2/3) ,
6 24 ( 1/3); (z) ,
.
0 1,
607.
:
25 85 ; 0 100%,
0 100%.
,
,
,
.
,
: Human
Development Index Calculator608.
,
, .
281

1.

,
, , () . . 9

: 1)
9 ;
2)
,

.
,
.
1891 1900 ., ,
0, 234610, 0, 248.
. 1.49.
0,247,
( ) 0,284, 15% .
, , .
14 , : , ,
, , , , ,
, , , , . ,
, , ,
, 0,354 0,315 0,247.

,
.
, ,
.
, .
,
, ,
, .
, ,
, ,
, ,
, .
-, , .
-,
, .
.
.

.
11 1905 ., ,
282

0,095
0,153

0,293
0,098
0,164
0,203
0,189

0,061
0,164

1092
469
469
442
929

29,3
00^

16,4
20,3
18,9

28,7

(N
so"

38,1
0,262
0,088

0,204

316
460

8,8

37,3

40,5

41,0

0,414

0,233

39,0

"

849

ON

00
)
CN

0,137

T i
en

3
o ' "

<
0,941
0,983

0,321

78,5
94,1

TJ-

43,1

44,3

45,0

"

00

: . . - . ., 1898. . 1 ;
, 28 1897 . ., 1905. . 2. . 291, 134 175 ; .
11 XIX . , 1928. . 36 43 ; . 1916.
. 8, 5051, 78 ; Die Nationalitaten ... Bd. . S. 115 122.

0,248
0,345
0,277

"

0,432

0,123

0,850

937

27,7

00

32,4

0,333

1278

00

0,785

0,333

1331
1753

Tl-

2377

0,443

0,484

0,279

0,165

0,170
Os

0,519

0,361
0,432

0,418

0,267

"

991

*'

"

1278

48,4

41,8

00

98,3

0,098

0,247

.
, .
. .

, %

00

13 1897 .

00
00

*4

1.

, , , (
) ( 25 ). ,
, -
. , , -
, .
, ,
, , .
3 1907 .
, ,
,
. ,
, , .
611. 3 1907 .
( ) ,
, , , ,
,
, III IV , I II,
. <...>
,
(, , , , , , ,
, ), .
, ,
, 612.
, , ;
, ,
. ,
, ,
- (
)613, , ,
, ,
, .
II
, , , ,
,
.
.
1863 1864 .
; ,
,
;
,
.
,
,
,
284

614. , ,
, , , . ,
, , . <...> .
, ,
.
. , , ,
. ,
615.
, ,
. (
),
616.
, , , ,
.
.
,
,
. ,
,
, .

( , , ,
. .) ,
,
,
. .
, , .


617.

1860- .
,
, , ,
.
,
, ,
.

, . ,
,
. 200 , ,

,
.
285

1.

: -
, ,
.
. . ,
, . ,

. ,
, ,
, ,
618. 1917 .,
, ,
.
. ,
-,
-,
619. , ,
, (
) -.
:
? : , , , . .,
. ,
. 2008 .



. 14 (
) (
18 ), 7 . . .
: ,
? 23 %, 17, 60 %.
: ,
: ? 57,7 %,
8,4, 33,9 %.
41,4; 21,7 36,9 %, 23,5; 11,2 65,3.
: ,
.
,
.

. 620.
.
XVI XX .
.
,
. , ,
286

, ,
, ,
,
. ,
,
, .
, 1917 .
, -
- ,
,
. ,

,
, ,
.
, ,
, ,
. ,

, ,
, , .
-
,
, .
1905 . ,
. , ,

,
.
621.
,
.

1 ., : . ., . .,
. . . ., 2010;
. :
(1900
1945). ., 2010 ;
(XX XXI .)
/ . . (.). ., 2010;
. .
// -
/ . . (.). ., 1991.
. 288300 ; . ., . .
(XVIII
XIX ). ., 2006; . .

:
: 3 . ., 2010
2012.

2 . . ., 2005. . 643.
. : Lantzeff G. V., Pierce R. A. Eastward to
Empire: Exploration and Conquest on the Russian
Open Frontier, to 1750. Montreal: McGill-Queens
University Press, 1973 ; Russian Colonial Expansion to
1917 / M. Rywkin (ed.). London ; New York, 1988 ;
Russification in the Baltic Provinces and Finland,
1855 1914 / E. C. Thaden (ed.). Princeton : Princeton
University Press, 1981 ; Tewari J. G. Muslims under
the Czar and the Soviets. Lucknow, India : Academy of

287

1.
Islamic Research and Publication, 1984 ; Thaden E. C.
Russias Western Borderlands, 1710 1870. Princeton,
NJ : Princeton University Press, 1984 ; Vucinich W. S.
Russia and Asia : Essays on the Influence of Russia on
the Asian Peoples. Stanford, C A : University of
California Press, 1972.
1 . .
( )
// . 2002. 1 (16). . 132 138.
. : . ., . .
XVIIXX : . :
. ., 1995.
4 ., : . X
, XVI
XIX . , 1990; . .
:


. , 1976; . .
XIX . ,
1980; . .
XVIXIX . ., 1958 ; . .,
. . XVIII
XX . -, 1981 ; . .

(XVII XX ). , 1978 ; X X
.
, 1977 ; . .

. -, 1963 ; .
5 ., : . .

// :

/ . . (.). ., 2001. . 1(>23 ; . . : //
:
/ . . (.). ., 1996.
. 332353 ; . . : ,
, // . 1997. 5. . 3148 ;
. . : 1) :
.
., 2006; 2) //
03. 2012. 46 (1). . 162 186;
//
: XIX . :
- /
. . , . . , . .
. ., 2011. . 852857.
6 ., : . .
,
XIX . 1917 . :
- -
: . ... - . . ., 2002.
,

.
7 ., : . Imperium :
.

288

, 2012; . .
:
// ... . 317
344.
8 .
... //
. 2007. 51. URL: http://www.polit.ru/
research/2007/05/30/miller.html ( :
16.07.2013). . :
/ . . (.). ., 2008 ;
: . .
/ . . , . .
(.). ., 1996.
9 . // ., .
(1812
1917). ., 2012. . 5. ,
,
..
/ . . , . , . (.). ., 2006.
10 .
// .
. ., 2004.
. 155262.
11
.: . .

, XIX .
XXI . : . ... - . . ., 2005;
. .
: (
) //
/ . .
, . . , . . (.).
2008. . 360379 ; . .

// . . 338359.
,
, ,

.
12 . . : . . , 1997 ; ., .

XIX XX . ,
1999 ; . .
XIX XX . : .
. ... . . . , 2002 ;.
, XVXX .: 2 .
, 2000 ; . .
(1867 1917). ,
1997. :
. .
XIX

: - : . ... .
. . , 2004.
.: . .
... . 500535;


:
/
. , . (.). ., 1999.
13
XIX XX . URL:
http://prouz.ru/history.php?id=his_l_34 (
: 16.07.2013).
14 1916 :
. URL: http://www.fergananews.com/
articles/7003 ( : 16.07.2013).
15 ... . 382383.
16
. URL: http://prouz.ru/history.php?
id=his_l_34 ( : 16.07.2013).
17
XIX XX . URL: http://prouz.ru/
history.php?id=his_l_34 ( : 16.07.2013).
18 ... . 287.
19 Sahadeo J. Russian Colonial Society in Tash
kent, 1865 1923. Bloomington : Indiana University
Press, 2007. P. 230234.
20 ... . 153 154.
21 . 138 139.

,
.
,
.
22
. ., 1886. . 9, 83.
23 ... . 139 140 ;
. .
... . 87 157,215310.
24
(, , ).
25 ... . 421.
26 . . 157 158.
27 -

. 10. ., 1917. . 470.
28 . .
: ...
,
,

.

, ,
{ . .
... . 381).
29 Davies J. . Toward a Theory of Revolution //
When Men Revolt and Why / C. Davies (ed.). New
Brunswick; London : Transaction Publishers, 1997.
P. 136.
30 . M.
XVIII XX . ., 1998.
. 267268.
31 . .
// . 1940. 8. . 20, 31.

32 ... . 218224.
1917 .
28 % :
. . 222.
33 1916 .
34 . ,
//

1917 . / . . (.). .; ., 1934;
.
1917 // - . 1940.
3. URL: http://www.retropressa.ru/vosstaniya-vofrancuzskojj-armii-v-1917-godu/#footnote_6_l 917
( : 12.02.2014).
35
,
1916 .
1920

, .
100 . .
, ,
. ,
.
- .

. , 1924
,
-
. .. URL: http://rus.kg/news_rus/obshetvo_rus/l 1735-sovetskaya-rossiya-uzhe-izvinilas-za-tragicheskie-sobytiya-v-kirgizii-1916-goda.html (
: 16.07.2014
Rus.kg).
36 .
:
// AI. 2000. 1.
. 1532.
37 , ,
, :
,
XIX XX . : . .

. 2- . ., 2012. . 294 295.
38 /
. . (.). ., 2007. . 5, 9 ; .
... . 11.
39 . , , :

. ., 2012 ; . .
//
1. 2010. 1. . 1952 ; .. .
... ; .
XVI . ., 2007 ;
:
: / . , . ,
. . (.). ., 2005 ; Graham D., Thomp
son A. Theorizing Nationalism / Jo Campling (ed.).

289

1.
Basingstoke, Hampshire; New York : Palgrave Mac
millan, 2004; Hagen M., von. Writing the History of
Russia as Empire: The Perspective of Federalism //
, , :
. ., 1997. . 393414 ; Im
perial and National Identities in Pre-Revolutionary
Russia, Soviet, and Post-Soviet Russia. Helsinki,
2002 ; Khodorkovsky M. Russias Steppe Frontier : The
Making of Colonial Empire, 1500 1800. Blooming
ton ; Indianapolis : Indiana University Press, 2002;
Peopling the Russian Periphery : Borderland Coloniza
tion in Eurasian History / N. Breyfogle,
A. Schrader, W. Sunderland (eds.). London; New
York : Routledge, 2007 ; Russia Take Shape : Patterns
of Integration from the Middle Ages to the Present /
S. Bogatyrev (ed.). Helsinki: Academia Scientiarum
Fennica, 2005 ; The North Caucasus Barrier: The Rus
sian Advance towards the Muslim World / A. Avtorkhanov, M. B. Broxup (eds ). New York : St. Martins
Press, 1995 ; Werth P. At the Margins of Orthodoxy :
Mission, Governance, and Confessional Politics in
Russias Volga-Kama Region, 1827 1905. Ithaca:
Cornell University Press, 2002 ; .
.: . .
XVI XIX .
- (XX .):
. ... . . . , 2007 ;
. . :
: (
): . ., 2003. . 3146,
6087 ; . .
// . 1995. 10. . 162
167; . .
: . ., 1998 ; Engelstein L. New Thinking about the Old Empire : PostSoviet Reflections // Russian Review. 2001. Vol. 60,
nr 3. P. 487496.
40 . ,
// AI. 2005. 1. . 75 116.
41 .
42 .
Kritika: Reli
gious Freedom and the Problem of Tolerance in Rus
sian History : Note from the Editors // Kritika : Explo
rations in Russian and Eurasian History. 2012. Vol. 13,
nr 3. (New Series). P. 509514.
43 ., : . :
// :

25 / . (.). ., 2013. . 328348 ;
. :
// . . 1293 1308;
.
:
. ., 2009;
. :
. ., 2013 ; Masoero A. Territorial Colo
nization in Late Imperial Russia : Stages in the Devel
opment of a Concept // Kritika ... 2013. Vol. 14, nr 1.

290

(New Series). P. 5991 ; Schimmelpenninck van der


Oye D. Russian Orientalism : Asia in the Russian Mind
from Peter the Great to the Emigration. New Haven:
Yale University Press, 2010.
44 ., : .
:
. ., 2001 ; .
. ... . 1952;
/ . . ., 2002 ;
. . ., 2006; .
...
C. 1532; . :
,
// AI. 2001. 1/2. . 973;
, . . ., 2004.
.:
Morrison A. The Pleasures and Pitfalls of Colonial
Comparisons // Kritika... Vol. 13, nr 4. Fall 2012.
(New Series). P. 919936.
45 Space, Place, and Power in Modem Russia:
Essays in the New Spatial History / M. Bassin, C. Ely,
M. K. Stockdale (eds.). DeKalbL: Northen Illinois
University Press, 2010; .
: XVII .
., 2012.
46 ., : . .
... . 1952 ; .
... . 973.
47 ., .
// AI. 2007. 4. . 47 85 ; .
... ; . ... ;
. ?:

// AI. 2003. 2. . 101 114; Imperial
Russia : New Histories for the Empire / J. Burbank,
D. L. Ransel (eds.). Bloomington ; Indianapolis:
Indiana University Press, 1998. P. XXXXII, 338
339.
48
,
:
, ;

: . .
:

// -:
/ . . ,
. . (.). ., 1995. . 2547. .
: .
:

// . . 1624;
. .
: . ...
. . . ., 2001. . 2.
49 ., : ., .
; . .


... . 1952 ; .
... . 973.
50 .
// - ... . 4856.

,

.
,

XX .
.
51 , , ,
:
' . :
1552 . . ,
2007. . 10, 56; .
. ., 1993. . 159 160; Khodarkovsky .
Russias Steppe Frontier... ; LeDonne J. P.: 1) The
Russian Empire and the World, 1700 1917 : The
Geopolitics of Expansion and Containment. New
York: Oxford University Press, 1997 ; 2) The Grand
Strategy of the Russian Empire, 1650 1831. Oxford ;
New York : Oxford University Press, 2004 ; .
52 . :
//
/ . . (.).
., 2004. . 7193 ; .: 1)
// . . 3371 ; 2)
// . 2003. 6 (124). . 86 131 ;
. ... . 4253 ; After
Empire: Multiethnic Societies and Nation-Building:
The Soviet Union and the Russian, Ottoman, and
Habsburg Empires / K. Barkey, M. von Hagen (eds.).
Boulder, Colo. : Westview Press, 1997. . :
. , :

// AI. 2006.
4. . 301328 ; Starr F. Tsarist Government: The
Imperial Dimention // Soviet Nationality Policies and
Practices / J. R. Azrael (ed.). New York : Praeger,
1978. P. 338.
53 ., .
; .
? ...
54 . ...
. 643.
55 . ...
. 91.
56 . .
:
// :
: :
/ . . -. , 2000.
. 94 145.
57
:

.:
1)

: ;
; . ., 1996; 2)

... . 1532 ; 3)

// . 2003. 2.
. 129 135 ; 4)
XV XVIII : ,
//
. . 94 114; 5)
//

... . 395435; . .: 1)
... ; 2)
( XVIII
XX . //

/ . . , . .
(.). ., 2012. . 102 150 ;
/ .
. (.-.). ., 2010;
/ . . . (.). .,
2007;
:
/ . . (., .
. .). ., 1998 ;
:
(, , , ,
, , ) / . .
(., . . .). ., 1997 ;
:
/ . . . (.). ., 1997.
. 9 198; . .
(
) //

: .
., . 80- .
. . , , 2005 /
. . (.). ., 2010. . 118 136;
... ; . .
. ., 2013 ;
XIX :
/ . . (. .);
. . (. . .). ., 2012 ;
, XIX ...
1 : ; . ,

XVIII XX . .,
2007.
58

, ,

.: :

/ . . ( ). ., 2000.
59


. :
.
.

291

1.

//

... . 308332; .
//
: /
. (.). , 2008. . 105 129.
, ,

.: . ...
60 1650 . 12,3
2, 1719 . 14,5, 1795 . 16,6, 1858 .
19,8, 1914 . 21,3 2: . .
XIXVII //
, IX XX :
; ; : /
. . (.). ., 2013. . 2737.
61
1719 .
,
5 %
:
. .
:
(. 1) // . . 2. .
2006. . . 6269.
5 %.
62 Historical Statistics of the United States:
Colonial Times to 1970. Washington: U. S.
Department of Commerce, 1975. Vol. 1. P. 8.
63 . M. XVIII :
. ., 1990. . 230.
64 . . : .
. ., 1981. . 14 15 ; Mulhall . G. Dictionary
of Statistics. London et al. : G. Routledge, 1892.
P. 441.
63 . ., . M.\ 1)
// . 1980. 6. . 24
44; 2)
(1678 1917) // . 1982. 4.
. 925.
66 .

:
.
: , 1494 1941. .,
2004 ; . . -
XVIIIXX . ., 2008 ; . .

XVIIIXX (1719 1989): .. . ., ) 2003 ; . .

. ., 2011 ; . .
XVIII .
2- . ., 2000; . .

. 2003 ; .
67 . 3.
(
XI XX .). , 2004.
68 . . . : 8 . ., 1956. . 1.
. 3032.

292

69 ., : Breyfogle N. ., Schrader .,
Sunderland
W.
Russian
Colonizations:
Introduction // Peopling the Russian Periphery...
P. 136; Rieber A. J. Colonizing Eurasia // Ibid.
P. 519548.
70 . .
// :
/ . . ( ). ., 1993. . 272.
71 . .

//
: . / . . ( ).
., 1994. . 1.. 145.
72 Kivelson V. Claiming Siberia: Colonial Pos
session and Property Holding in the Seventeenth and
Early Eighteenth Centuries // Peopling the Russian Pe
riphery ... P. 3777. . : . .

XVI . ., 2012.
73 . . //
. , 1982.
. 67. . : . ., . .}
. .
, XX . ., 1998. . 8 ; . .
... . 118 136;
. .
.
1760- .
:
, ,
, :
Anderson F. Crucible of W ar: The Seven Years War
and the Fate of Empire in British North America,
1754 1766. New York: Vintage Books, 2001.
P. 541542; Grenier J. The First Way of War:
American War Making on the Frontier, 1607 1814.
Cambridge, UK ; New York : Cambridge University
Press, 2005. P. 145.
74 H. . ...
. 127.
73 Boeck . J. Containment vs. Colonization:
Muscovite Approaches to Settling the Steppe //
Peopling the Russian Periphery ... P. 79 118.
76 , 1897 .
-
8,4 %
4,7 %
: . .
-
(
1897 .) //
/ . .
(.). , 2005. . 91 100.
77 . .
XVI . -

//
XV
/
. . (.). , 1976. . 1. . 22
36.


78 . . . ., 1996.
. 279, 287 ; ,
1916 . ., 1918. . 1. . 48 ;
1897 . . 2. . 2, 38 ; . .
: .-. . ,
1951. . 171 173.
79 . . . . 279, 287 ;
1897 . . 2. . 2, 38.
80 1850- 1897 .
334,5
591,1 . . . .
5.4 . 5
. .
81 . .
//
. . 25 / . . (.). , 1998.
. 4586; . .

// / . . .
(.). ., 1974. . 5960.
82 1678 .
28 %,
18%: . . XI
XVII . // , IX
XX ... . 77. ,

90 %.
83 ,
,
, ,
: . , . .
// . 2005. 9
(257). . 65.
84 . .

// ... . 129 150.
85 . . . . 218219.
,
, ,
: . ., . .
. . 64 73.
,
1926 .
86 . ., . ., . .
:
, XVIII XX . ., 2001 ;
... . 945;
. .

: //
: XIX . ... . 2849 ;
. ...
. 344349.
87 .
... . 2122, 90, 154 ; Halecki . Imperial
ism in Slavic and East European History // The Ameri
can and East European Review. 1952. Vol. 11.
P. 171 188 ; Huttenbach H. R. The Origin of Russian
Imperialism // Russian Imperialism from Ivan the Great

to the Revolution / T. Hunczak (ed ). New Brunswick,


NJ : Rutgers University Press, 1974 ; Kerner R. J. The
Urge to the Sea : The Course of Russian History. New
York : Russell and Russell, 1971 ; Vernadsky G. The
Expansion of Russia. New Haven : Yale University
Press, 1933.
88 Mellor R. E. H. The Soviet Union and its
Geographical Problems. London : Macmillan, 1982.
P. 29
89 Inalcik H. Servile Labor in the Ottoman Em
pire // The Mutual Effects of the Islamic and JudoChristian W orlds: The East European Pattern /
A. Ascher et al. (eds.). New York : Brooklyn College
Press, 1979. P. 3940; Fisher A. Muscovy and the
Black Sea Trade // Canadian-American Slavic Studies.
1972. Vol. 6, nr 4. P. 582, 593.
90 XVIII . /
. . (.). ., 1989. . 409.
91 . . :
. ., 2003 ;
... . 26;
// . . , . .
(.). ., 2007; . .
. . 243277,
422437 ; LeDonne J. . The Russian Empire and the
World ... ; Siegel J. Endgame : Britain, Russia and the
Final Struggle for Central Asia. London : B. Tauris,
2002.
92 . , ,
...
93 Thaden E. C. The Russian Government // Rus
sification in the Baltic Provinces ... P. 13 108.
94 . M. . . 106.
95 . .

, 30- . XVIII60- . XIX . :
. ... . . . , 2000. . 207
208 ; . .
XVIII : .
, 2001 ; Frank A. J. Muslim Religious Institu
tions in Imperial Russia: The Islamic World of Novouzensk District and the Kazakh District and the Ka
zakh Inner Horde, 1780 1910. Leiden; Boston ;
KOln . Brill, 2001. P.314318.
96 P.
:
XIX //
: / . .
. (.). ., 2006. . 99 135 ; Crews R. D.
For Prophet and T sar: Islam and Empire in Russia and
Central Asia. Cambridge, MA : Harvard University
Press, 2006. P. 349.
97 . .

( XVIII XX ) : . ...
- . . ., 2005. . 5269, 332342. .
: (
, , ) / .
. . . . . ., 2001.

293

iaea 1.
98 XVIII .
363,4 .: . .

XX . 1996. . 461,469.
99 . .
XVII . , 1974. . 204 213 ;
. ., . .
. .; ., 1926. . 2766.
100 .
. . ; ., 1931. . 35.
101
: . .: 1)

. ., 1887. . 1 ; 2)

: . . , 1889; . .

. ., 1885 ;
. .
XIX
XX . ., 1981 ; . .

XVII XVIII //

:
( ) / . . (.).
, 1989. . 2941 ; . .

XX (19001916). ., 1954;
. . . .,
1889 ; . : //
BE. 1900. 4. . 586629; . .
. .,
1891 ; . .\ 1)
( )
XVIII XIX , 1719 1858 .
., 1976 ; 2)
XVIII XX . (1795 1917 .) //
. 1979. 3. . 2238; . .
XIX : .. . ., 1901 ; . .
... ; . .
. .,
1911; . .,
1922 ; . . ... ;
. .
. ., 1956;
. .
, 1880; . .
XVII .
, 1956 ; . .

// . . 1892. . 4. . 349369; .
.
, 1885 ; . /.
XVIII
XIX . ., 1928; .

. , 1912.

294

.: . .:
1) . ., 1905 ; 2)

. ., 1898; 3)
. ., 1910;
. .
. . 3, . 1 : ;
. ., 1914. .:
. .
.
., 1962. . 566586.
. . (1885 1947),
,
,


, : . .
:
(1906 1921). ., 2001.
102 . .
XIX . :
1897 . . ., 1978. . 148
154 ; . . .
XVII XX . //
/ . .
(.). , 1980. . 2632 ; Anderson
B. A. Internal Migration during Modernization in Late
Nineteenth Century Russia. Princeton, NJ : Princeton
University Press, 1980.
103 . .
XIX80- . XX
: ( ):
. . ... . . . :
. -, 2002. . 13.
104 . ., 2002. . 4.
C. 534535 ;
: 3 . ., 2002. . 1.
105 .

// -
(XVI XX .) / . . (.). , 1986. . 7582 ; Rieber A. J.
Colonizing Eurasia ... . 266272.
106

:
. , 19962003. . 17 ;
XVII
XX .: / . . . ( ).
, 20012005. . 14 ;
XVII
XIX .: .-. . , 1994
2007. . 15 ; . .

//
- / . ,
. (.). , 2010. . 7 17 ; .
.: . .
XVI


XVII :
. ... . . . , 2008.

: . .
:
// ... . 163 194 ;

( );
.
:
? // Imperium inter
pares:
(1700 1917) / . , . ,
. (.). ., 2010. . 182209; Mostashari F. On the Religious Frontier: Tsarist Russia and
Islam in the Caucasus. London; New York, 2006.

Kritika: From the
Editors. Siberia: Colony and Frontier // Kritika...
Vol. 14, nr 1. (New Series). P. 14.
.
107 Turner F. J. The Frontier in American History.
New York: Holt, 1920. : . .
. ., 2009.
108 . .
//
. -
. 2012. . 1 (18). . 208214.
109 . .\ 1) :
//
: , . .
2012. URL: http://www.teoria-practica.ru/ (
: 20.02.2012); 2)
:
. ... . . . , 2012. .
3.2 : .
1.0 allot J., Shaw D. J. . Landscape and
Settlement in Romanov Russia 1613 1917. Oxford :
Clarendon Press, 1990. P. 1332.
1.1 Ibid. P. 1332.
112 . A.: 1)
. , 1956 ; 2) .
, 1957 ; . .
1775 1800 . ., 1959; . .
. ., 1846.
. 3955 ; . .
. ., 1846; Alex
ander J. Empire of the Cossacks : Pugachev and the
Frontier Jacquerie of 1773 1775. Lawrence, Kanzas :
Coronado Press, 1973 ; Longworth Ph. The Cossacks.
London : Constable, 1969 ; Seaton A. The Horsemen of
the Steppes : The Study of the Cossacks. London :
Bodley Head, 1985 ; Sabol S. Russian Colonization
and the Genesis of Kazak National Consciousness.
London : Palgrave Macmillan, 2003.
113 .
. 176; . .

// . 1920. . 1. . 2336.

114 . XVII
XVIII .: (
). , 1882. . 359370;
. .
: XVIII
XIX . 1984. . 8087, 153 170, 171 173.
115 .:
. . XVII (
). ., 1987 ;
. ., . . , XVI

XX
:


.
, 2005 ; :
-
XVI XX / . . (.).
, 2004 ;
XVIIXX .:
/ . . . ( ). ,
2001 ; . .
... ; . .

: , XVIII
XX . ., 2002 ; The Siberian Saga: A His
tory of Russias Wild East / E.-M. Stolberg (ed.).
Frankfurt a/M ; New York : P. Lang, 2005.
116

.: . .\ 1)
XVII XVIII : . . , 2003 ; 2)
, XVIII XIX
: .-. . , 2006.
117 . .
XIX . . 148 149.
118
, XVIXX /
B. . , . . , . . ,
. . . ., 2004. . 411447 ;
.
. .; , 2009 ;
... . 146 150; //
/ . 3. (.). New York, NY : Norman Ross Publish
ing Inc., 1992. T. 4. . 29 ; . .
. , 1917 ;
. . : (
XIX ) //
. , 1928 1929. . 4. . 8399; . 5.
C. 4758; . 6/7. . 7287; . 8. . 3 4 ^ t5 , 1
15 ; . .

: 3 . ., 1902, 1906, 1911. . 2. . 45
54.
119 . . -
XVIII XIX . : .-.
. , 1975. . 300304.
120 .
...
121 Turner F. J. The United States 1830 1850 :
The Nation and Its Sections. New York, 1935. P. 11.

295

1.
122 . .


. ., 1910. . 128 135.
123 ,
. , ,
,
,
: Sunderland W. Taming the Wild
Field : Colonization and Empire on the Russian Steppe.
Ithaca; New York ; London, 2006. P. 225, . :
P. 17 18, 4 5 -4 7 , 6162, 7071, 7879, 89, 211,
78.
. .:

... . 218318.
124 -
,
1914 .: . .
: . ., 1994. . 338.
125
.
.
:

, XVXX . .,
2001; .. . 3-
. ., 2002. . 2 :
. URL: http://studylaw.narod.ru/
biryukov/biryukov_2_ l.htm
(
:
14.08.2013).
126 / . 3. . ., 1973. . 85 108, 167 175 ;
/ . . (.). ., 1993.
. 94 95 ; .

: .-
. ., 1882. . 311334.
127 . 1906. . 1 , . 1 :
. . 37.
128
,
,
,
,


. .: . .:
1) :
XVIXVIII . .,
2007; 2)

//

/ . . , . .
(.). ., 2012. . 60 101.
129 . .
(XIX XX .).
., 1998. . 16.
130 .

,
:

: /

296

. . (.). ., 1997 ;
:

, /
. . ( ). ., 1998.
131 . ., . .

//

/ . . (.). ., 2012. . 7
38; . .

// . . 106 134.
132 . . ...
. 206.
133 ., . ... . 114.
134 . .
XVIII
XX . ., 2011. . 92, 365.
135 . .
XVIII XX .
, 2007; .
. ., 1893. . 2. . 254 264,
351358;
XIX / . . ( ). .,
1994. . 241245; .

-
. , 1866.
. 190204 ; LeDonne J. Ruling Russia : Politics and
Administration in the Age of Absolutism, 1762 1796.
Princeton, N J : Princeton University Press, 1984.
P. 265340 ; Rogger H. Russia in the Age of Mod
ernization and Revolution 1881 1917. London ; New
York : Longman, 1983. P. 182207.
136 . M.
(XIXXX .) //

: 2 . / . .
(. .). . 2. ., 2007. . 135 153;
. .
: (
) // . . 170 183 ; . .
: (

) // . . 184 200.
137 . X.
- //
... . 2. . 154 169.
138 .
. -
():

, XIXXX . //
... . 372390.
139 . .

:
XIX XX . //
... . 391412;
. .
... ; . .



// . 1993. 2.
. 94.
140 . .: 1)
XVII50- . XIX .: , ,
: . ...
- . . , 2004;
(XVII XX .). , 2002.
141 . 2000. 2 . . 3. . :
. . ...
. 131 132.
142 . .
.... 129 130 ;
.
143 . :
. ., 2008.
144 . . :
: 2 . ., 1999.
. 2. . 113 114.
145 ... . 26.
146
.
.

//
,
. , 1954. . 25. . 57
58.
147 .

, 1781 1997 : . .
2011 ; . . :
. ., 2013 ; Morrison A. S. Russian Rule in
Samarkand, 1868 1910 : A Comparison with British
India. Oxford ; New York : Oxford University Press,
2008.
148


...,
: . .
... ; . .

(1867 1914): . ... .
. . , 2012. . : Morri
son A. S. Russian Rule in Samarkand ...
149
M. .

XVI XVII . (
). ., 2008 ; .

XVIXVIII . , 2002;
:
(
XVI XX .). , 2007 ; . .

XX ( ). ., 2010;
. .
(XVIIIXIX .):
-
: . .,
2007;
; . .


1905 1914 . //
:
,
/ . . (.). .,
2010. . 380411 ; Kivelson V. Claiming Siberia ...
. 3777 ; Russia Take Shape; Lincoln W. B. The
Conquest of a Continent Siberia and the Russians. New
York : Randon House, 1994.
150 . . : 1)
... . 317344; 2)
XIX
XX .: //
:
/ . . , . .
(.). , 2001. . 97 125 ; 3)
, XIX
XX . //
. . 286319; 4)
:
sonderweg //
Imperium inter pares ... . 150 181 ; . .,
. .
//

(XIX XX .) / . .
(.). , 1997. . 5 18. . :
:
/
. . , . . (.). ., 1998 ;
.
151 . .
...
152 ., : ., .
... ; Russia Take Shape ...
153 ,


: .
,
(1700 1918 .) // AI. 2007.
2. . 1758.
154 . . 5658. . :
. .

(
XVII
XVIII .) // . .,
1992. . 1 : XVII XVIII . . 40 ;
. . (
) // . . 8.
. 1993. 5. . 27 ; . .,
. ., . .
, XX . . 78.
155
.
.

. . 1 : . ., 1908.
. 251 ; . ., . .
XVIXVIII . // ,
2004 : . / . . (.). ,
2005. . 333344.

297

1.
156 - . .
: . .,
2011.
157 . .

XVIII . // ...
. 166 167.
158 . .: 1)

( XIX .). ., 2000; 2)
: XVIII .:

//
/ . ,
. (.). ., 2003. . 2946 ;
:
/ . ., . . . . .,
1998 ; . .
. ., 1996. . 236278; Culture Nation
and Identity The Ukrainian-Russian Encounter (1600
1945) / A. Kappeler, Z. E. Kohut, F. E. Sysyn, M. von
Hagen (eds.). Edmonton : Canadian Institute of Ukrain
ian Studies Press, 2003.
159 . .
XVII XVIII . , 1978. . 13, 15,
23 \. .
, XIX XX . ,
1986. . 3545 ; . .
... . 201209;
/ . . , . .
(.). ., 1972. . 1. . 250310, 387-^476.
160 .
: ,
(1793 1914). ., 2011.
. 939.
161 . , ,
...
162 . .
XVIII . //

:
:
XVIII .

, , 1617
2006 . / . . (.). ., 2008. . 6687 ;
Meehan-Waters . Social and Career Characteristics of
the Administrative Elite, 1689 1761 11 Russian
Officialdom: The Bureaucratization of Russian So
ciety from the Seventeenth to the Twentieth Century /
W. M. Pintner, D. K. Rowney (eds.). Chapel H ill: The
University of North Carolina Press, 1980. P. 84;
Pintner W. M. The Evolution of Civil Officialdom,
1755 1855 // Ibid. P. 195, 197, 208.
163 .
.

:
XIX . ., 1989. . 56; . .

XIX . ., 1978. . 106 178, 200219 ;

298

. .

// . 1995. 5. . 3 46;
Amburger . Geschichte der Behordenorganisation
Russland von Peter dem Grossen bis 1917. Leiden,
1966 ; Armstrong J. A. Mobilized Diaspora in Tsarist
Russia : The Case of the Baltic Germans // Soviet Na
tionality Policies and Practices / J. R. Azrael (ed ). New
York ; London : Praeger Publishers, 1978. P. 63 106 ;
Lieven D. . B. The Russian Civil Service under
Nicholas I I : Some Variation on the Bureaucratic
Theme // JahrbUcher fhr Geschichte Osteuropas. 1981.
Bd. 29. S. 366403.
164 . .
XIXXX ,
1881 1903 . ., 1973. . 197 198; Kenez .
A Profile of the Prerevolutionary Officer Corps //
California Slavic Studies. 1973. Vol. 7. P. 121 158;
Stein H.-P. Der Offizier des russischen Heeres im Zeitalter zwischen Reform und Revolution, 1861 1905 //
Forschungen zur osteuropaischen Geschichte. 1967.
Bd. 13. S. 346507.
165 . .
// . 1998. 10.
. 127 130.
.
, 33,5
,
. . : -
. . -
( XVIII XX .):
. ... . . . ., 2000.
166 .
... . 247249.
:
, ,
: .
1917 . //
/ . . (.). .,
1994. . 278291 ; .
... . 92 155 ; Vitarbo G.
Nationality policy and the Russian imperial officer
corps, 1905 1914 // Slavic Review. 2007. Vol. 66,
nr 4. P. 682701.
167 . : . .
:
//
. ., 1995. . 2. . 253.
168 . . ...
. 201.
169 . . ... . 15.
170 . , ,
...
171 -1. . 2. . 719 720. 8664.
172 . .
, XVIII
XIX . : 2 . , 2006.
173



XVIII .
,
: . . ...
. 201202.
174 . .
(XIX
XX ) // ,
XIX XX : ,
, / . . . ., 2009. . 127 144.
175 .
.

. 4- . ., 1892.
. 1. . 204; .
//
. 1909. 11; . .

(
1909 1911 .) // . 2004. 2. . 165
170.
176

:
:

,
, 2024 1989 . //
. , 1995. . 36,45.
177 . . ...
. 204206.
178
: 50 .
., 1903. (
). . 43 :
. . 35.
179 . . 39: .
. 521.
180 . . 9 : . . 58.
181 . . 46: .
. 459.
182 . . 44 : . . 80.
183 . . 20: . . 791 ;
. 34: . . 65; . 15 :
. . 80; . 40:
. . 2. . 238.
184 . . 42: .
. 299; . 35 : . . 348 ; . 15 :
. . 75 ;
49 .
/ . . (.). ., 1905. (

). . 208209; .
/
. . (.). ., 1904. . 1923.
185 . .

: 2 . , 1890,
1896. . 1. . 74, 110. . : . .
. ., 1901.
. 503510; Spechler . . The Economic Advan

tages of Being Peripheral: Subordinate Nations in


Multinational Empires // Eastern European Politics and
Societies. 1989. Vol. 3, nr3. P. 448464.
186
: . .
... . 1. . 46.
187 7 ,

32 (4,97 .),
(39)
193,8 .
188

1912 [
].
. ., 1912. . 70.
189 , 1917
1923 . : 2 . / . . (.). ,
1924. . 2,.. . 143 145.
190
: . .
:
(XIX XX ). ., 1999.
. 100 118 ; .. ,
:
II. ., 2010 ;
/ . .
, . , . (.). ., 2006
(
, ,
); Baron S.
The Russian Jew Under Tsars and Soviets. New York :
Macmillan Publishers Co., Inc., 1976; Bro
wer D. R. Turkestan and the Fate of Russian Empire. Lon
don ; New York : Routledge Curzon, 2003 ; Central
Asia : A Gathering Storm? / B. Rumer (ed.). Armonk,
NY : M. E. Sharpe, 2002 ; Russias Orient: Imperial
Borderlands and Peoples 1700 1917 / D. R. Brower,
E. Lazzerini (eds.). Bloomington: Indiana University
Press, 1997 ; Sahadeo J. Progress or Peril: Migrants
and Locals in Russian Tashkent, 1906 14 // Peopling
the Russian Periphery ... P. 285322.

: . .
... . : .
:

. ., 2012 ;
.
191 . . ...
. 208209.
192 -I. . 38. 29125, 29126, 29127 ; .
1857. . 9 : . . 1, 1097, 1098,
1100; . .
... . 163 165 ; . . XIX
XX . //
: ; ;
/ . . , . . ( ).

299

1.
., 1994. . 6370; . .


(XVIII XX .) //
, 1984 /
B. . (.). , 1986. . 5557 ; . . - ... . 303304 ;
. . .
C. 338, 503504; .
... . 92, 93, 194;
. .
. , 1856. . 9 ; . .\
1) ,
: . . . ., 1891.
. 146 166; 2)
,
. ., 1892. . 146 189; .
// . 1867.
. 135. . 5890 ; . .

. ., 1861 ; . .

( ) //
/ . . ( ).
., 1980. . 25. . 150 169; .

1552 1867
. ., 1880; . .
XVIIIXIX . //
: : -
, 1991 / . .
(.). ., 1991. . 160 185; . .
... . 118 120 ; Slocum J. W. Who,
and When, Were the Inorodtsy? : The Evolution of the
Category of Aliens in Imperial Russia // Russian Re
view. 1998. Vol. 57, nr 2. P. 173 190.
193 . . 845 (. . ). On. 1. . 24.
. 16.

,
, 1871 . . 4,6.
194 -1... 1329. 1689 .
195 -I. . 32. 29125. 1822 .
196 . . 845 (. . ). On. 1. . 24.
. 23 .
197 .
1911. 2. . 7475; . 41. . 1732.

: . .
:
(1890-
1930- .). ., 2014.
198 .
:
-

? // . 2005. 2. . 124 171.
199 . . ...
. 70.

300

200
.
.

... . 132.
201 . : 1)
(3fr70- .
XVIII .) //
XVIIXIX . : .-. .
, 1995. . 2. . 231237 ; 2)
-
XVII XVIII .
, 2002. . 6670.
202 . . ... . 92.
203
.

: //
Weekly. 2012. 1630 . ( 507/508).
1500 1840 .

16 /, 1850 1930 .
60 100 /,
1960- . 800
1100 /.
-144,

2150 2300 /,
.
204 . .
:

2- XVII . : 2 .
, 1913. . 1. . 153, 395,459, 516.
205 URL: http://shadowofthecrow.at.ua/forum/3-15-l
( : 04.07.2013).
206 URL:
http://enc-dic.com/brokgause/Volga86073.html ( : 04.07.2013).
207 . . 283. . 3. . 3882. . 198, 216,
221, 226, 257, 282, 311, 328, 331, 349.
:
.
208 .
... . 940.
209 Velychenko St. Identities, Loyalties and Ser
vice in Imperial Russia: Who Administered the Bor
derlands? II Russian Review. 1995. Vol. 54, nr 2.
P. 204205.
210 . . ... . 63.
2,1
15 ,

.
212 :
( )
1,5 ,
, 1,07
, 5 .
213
(),

,
.
214 . .
(1795 1995): 2 . ., 2001. . 1. . 437.


215 . .: 1) ,

XVIII XX . ., 2007. . 260;
2)

XIX XX . //
... . 323
330.
216
.
,
,
... . 142. . : Breyfogle N. .,
Schrader A., Sunderland W. Russian Colonizations ...
. 7 ; Boeck . J. Containment vs. Colonization ...
P. 44,47.
217 ., ,
: .
: . . -
1898 1904 . ., 1997.
218 . .
: //
: . ,
1994; . .
:
XIX //
... . 264 287.
219 . .
XVII XVIII . . 31,46, 5657.
220 An Ethnohistorical Dictionary of the Russian
and Soviet Empires / J. S. Olson (ed.). Westport, CT ;
London : Greenwood Press, 1994. P. 147.
,
1,2 : Zurcher . J. Turkey: A Modem History.
London; New York: I. . Tauris, 2004. P. 117.
, ,
,
. . : .
(1720 1860). ., 2010; . .
//
: / . .
(.). ., 2014. . 114.
221 Sunderland W. An Empire of Peasants:
Empire-Building, Interethnic Interaction, and Ethnic
Stereotyping in the Rural World of the Russian Empire,
1800 1850s // Imperial Russia : New Histories for the
Empire. P. 186 187.
222 . :. 1)
XVIIXVIII . //
. 2005. 1. . 102 118 ; 2) ... ;
3) ... . 60 101. .
: . . :
// . 2001. 1.
. 166 170; . .
- ... . 179 183;
:
/ . . ( ). .,
1990 ;
: . . ., 2022 .
1996 ., . ., 1996.

223 . . ... . 102,


113.
224 Brooks J. When Russia Learned to Read :
Literacy and Popular Literature, 1861 1917.
Princeton : Princeton University Press, 1985. P. 214
245 ; Kappeler A. Some Remarks on Russian National
Identities (Sixteenth to Nineteenth Centuries) // Ethnic
Studies. 1993. Vol. 10. P. 147 155 ; 3. .
:
. ., 1994. . 80
81.

, ,
: - .
// . 1900. 7. . 96.
225

,
:
,
.
226 . .
.
1913, 1916, 192326 . , 1928. . 45.
227
. .

(
) //
III : 2 . ., 2004. . 1.
. 390415 ; . .
-
XIXXX
// . 1999. . 35, 8. . 1149 1159.
.
- :

(
),
,
,

.
228 3. . . 2- . .,
2008. . 82.
229 1809 .


-: . . 212 (
- , 1809,
1810 .). . 97. . 17 18. ,
, .

- (, ,
),
, :
38 . (3,1 %),

35,8
.;
-,
, 37;
, 186,
13 (

301

1.
10) 269.
1 1,5
, 10%
.
URL:
http://beket21.livejoumal.com/241287.html ( :
14.08.2013).
230

: . .
-
XIX . , 1995; . .


XIX XX . : . . ...
. . . , 1999 ; . .

-
(XVIII .): . ... - . . , 2005;
. .

XIX XX ., 1800
1917 . : . ... . . . , 2008.
. 223227 ; . . ... ; . .

XVIII :
: . ... . . ,
2006 ; . .

XIX . , 1994; Of Religion and Empire :
Missions, Conversion, and Tolerance in Tsarist Russia
/ R. Geraci, M. Khodarcovsky (eds.). Ithaca : Cornell
University Press, 2001 ; Werth P. At the Margins of
Orthodoxy : Mission, Governance, and Confessional
Politics in Russias Volga-Kama Region, 1827 1905.
Ithaca : Cornell University Press, 2002 ; .
231 P.

XVIII // Imperium inter pares...
. 1441 ; . .
... . 207208.
232 RieberA. J. Colonizing Eurasia ... . 272.
233 . .
. ., 1979.

XX .
,



13 15%: . .
:
// .
2009. 4 (300). . 8995. . : . .
. ., 1995.
234 . ...
. 77.
235 .

302


// , , 1880-
1920 : . .
/ . . . (.). .,
2003. . 437457.
236 . X.: 1)

. , 1979. . 5051, 54 56; 2)

XX . , 2007. . 24, 47,
72.
237 . .
: 1899
. ., 1901. . 117 140 ; Hodgson J. . Finland's
Position in the Russian Empire 1905 1910 // Journal
of Central Affairs. 1960. July. Vol. 20. P. 158 173.
238 ., . ... . 132.
239 . . 135.
240 . . 136.
241 . : . .
. ., 1927. . 212
213.
242 . .
( XIX
XX .) //
/ . . . (.). ., 2012. . 55.
243 ; . .
, 1983 ; Brower D. Turkestan and the Fate of
the Russian Empire. London; New Y ork: Routledge
Curzon, 2003. P. 125 ; Central A sia: 120 Years of
Russian Rule / E. Allworth (ed.). Durham ; London,
1989 ; Empire, Islam, and Politics in Central Eurasia /
Uyama Tomohiko (ed.). Sapporo: Slavic Research
Center, Hokkaido University, 2007; Russias
O rient...
244 . . ,
,
,


.
30 1916 .
15 , :
... . 128 129,291292.
245 . . 202.
246 . . ...
. 54.
247 ... . 327 ; . .
... . 54. . :
. .
//
... . 2. . 99 104;
. . :
-
. 2- . ., 2012;
Sahadeo J. Russian Colonial Society in Tashkent ...

VII . .:
Yemelianova G. . Russia and Islam : A Historical


Survey : Studies in Russian and East European History
and Society. New York : Pal grave, 2002.
248 . E.
:
(XIX XX .). , 1999. . 35 118.
249 . .

1815 1864 //
. 1891. 3. . 323353; . .

XX . ., 1915 ; Wandyez D. S. The Lands
of Partitioned Poland 1795 1918. Seattle; London:
University of Washington Press, 1974.
250 ., : . .
... . 209.
251 Sunderland W. An Empire of Peasants ...
. 191.
252 Knight N.
Empire, and Nationality:
Ethnography in the Russian Geographical Society,
18451855 // Imperial Russia : New Histories for the
Empire. P. 108 147 ; Thomas . T. Collecting the
Fatherland : Early-Nineteenth-Century Proposals for a
Russian National Museum // Ibid. P. 91 107.
253
500 .,
1,2 : Zurcher . J. Turkey ... . 117.

.
()
XVIIIXX .

. XX .

: Ibid.

: . .
... . 20. . : Fisher .
The Crimean Tatars. Stanford: Hoover Institution
Press, Stanford University, 1978.
254 1866 1868 .

12 . :
: , /
. . (.). , 2001. . 254.
255 () . .

//
... . 214215. . :
. .\ 1)
:
. . ... . . . ., 1999;
2)
//
... . 224 237.
256 . . ... ; . .
... . 1920.
257 . . ...
. 7895 ; . .
. . 197.

258 . .
XIX. XX . //
... . 186203.
259 .
... . 221226; . .
... . 223225 ; Klier J., Lambroza Sh. Pogroms : Anti-Jewish Violence in Modem
Russian History. Cambridge et al. : Cambridge Univer
sity Press, 1991.
XVIIIXX . (, , . .)

:
/ . (.); .
(.). ., 2005. ,
XX . ,
,
. ,
.


, ,
, , .
2000- .

:
13 %, 2 %.
. .
(1993) // . . . .,
2005. . 244270.
260 . . //
, XIX / . ., ., .
. . . . ., 2000.
. 415.
261
:
. . . - :
- . , 1953. . 285.
262
B. . , . . , . .
, -
.
: . (1912 1921)
:
// , XXI . 1998.
11/12. . 26 54.
263 Rogger . Conlusion and Overview // Po
groms : Anti-Jewish Violence in Modem Russian His
tory / J. Klier, Sh. Lambroza (eds.). Cambridge et a l.:
Cambridge University Press, 1991. P. 314 371. C m.
: . . ...
C. 134 135 ; Avrutin . . Pogroms in Russian His
tory // Kritika ... Vol. 14, nr 3. P. 585598.
264 . III
1881 1883 . // .
. ; ., 1923. . 1. . : . .
... . 1.. 188 196.

303

1.
265 . .
...: 1903 . //
: :
. . , . 70- . .
. . . / . . (. .).
, 2008. . 649655 ; . .
... . 1. . 406.
266 . . : 3 .
; , 1994. . 3 : 17 1905 1911 ;
. . 8184.
267 . : . .
... . 1. . 381, 395396.
268 . ., . .
, 2-
XIX . 1- XX . // , 2-
XIX XX : . /
. (.). .; : ,
1994. . 193.
269 . . (
) //
. .; ., 1924. . 3.
270 . . , 1927. . 133 ;
. .
//
/ . .
(.). , 1992. . 15. . 113 140.
271 . . :

XX . ., 2012.
272 Narskij I. V. Feste der uebertriebenen
Loyal itaet und Unterwerfung: Symbole und Rituale
der Schwarzhundertschaft im Uralgebiet 1905 1914 //
Imperiale Herrschaft in der Provinz. Repraesentationen
politischer Macht im spaeten Zarenreich /
J. Baberowski, D. Feest and Ch. Guvib (Hrsg.).
Frankfurt a/M ; New York, 2008. [Eigene und Fremde
Welten. Repraesentationen sozialer Ordnungen im
Vergleich ; Bd. 11]. S. 321330, S. 325.
273 Weinberg R. The Russian Right Responds to
1905 : Visual Depictions of Jews in Postrevolutionary
Russia // The Revolution of 1905 and Russias Jews /
S. Hoffman, E. Mendelsohn (eds.). Philadelphia, 2008.
P. 5569.
274 Wynn Ch. Workers, Strikes and Pogroms : The
Donbass-Dnepr Bend in Late Imperial Russia, 1870
1905. Princeton, 1992. P. 225.
275 .: . :
b 1892 . //

XIXXX
:

/ . . . (.). ,
2011. . 312313.
276 . . ...
. 1.. 326, 331.
277
1881 1904 .
:
,
,
,
; ,

304

;
,
,
:

.
.

, 1881 1904 . //

. . 4 :
/ . . (.). ., 2003. . 74
94.
278 . . ...
. 1.. 207, 331.
279

: . .
(
XIXXX .). ., 2007. . 460.
280
-,
:
. . ... . 54 77; Staliunas
Darius. Making Russians : Meaning and Practice of
Russification in Lithuania and Belarus after 1863. Am
sterdam ; New York, NY : Rodopi, 2007. Ch. 3 : The
Meanings of Russification. P. 5770.



.
., : . ...
. 250.
281 . : . .
. ., 1960.
. 6263.
282 . . 283 (
). . 3. . 3753. . 33.
283 . . 3798 (1865 .). . 2,4.
284
:
XV . 1980- . / . . ,
. . , . . . ; . . - (.). ., 1998. . 358360;
. .
:
XIX . //
: :
/ . . (.). ., 2006.
. 221260.
285 . .

XX . ., 2008. . 12; .

(XVIII
XX .):
// :
-
, 2- XVIII .XX . /
. . ( .). ., 2004. . 220245.
286 ,
1828 .,
I
,


1829 .
. 1843 .,
, -
: . /.
// PC. 1879.
. 26. . 123 124;
, 1843 . :
// . 1880. . 28. . 137
138.
287 , . .
,



,

,

(
):
: //
AI. 2012. 4. . 2577.
288
. . 358360.
289 .
:
//
/ . . ., 2002. . 121
145 ; Hroch . Social Preconditions of National Re
vival in Europe : A Comparative Analysis of the Social
Composition of Patriotic Groups Among the Smaller
European Nations. 2nd ed. New York : Columbia Uni
versity Press, 2000.

. .:
... . 174 203.
290 . .

. , 1999; National Movements


in the Baltic Countries during the 19th Century : The
7th Conference on Baltic Studies in Scandinavia,
Stockholm, June 10 13, 1983 / A. Loit (ed.). Stockhol: Centre for Baltic Studies at the University of
Stockholm : Distributor, Almqvist & Wiksell Interna
tional, 1985 ; Transcaucasia: Nationalism and Social
Change: Essays in History of Armenia, Azerbaijan,
and Georgia / R. G. Suny (ed.). Ann Arbor, MI :
Michigan Slavic Publications : University of Michigan,
1983 ; Vakar N. P. Byelorussia : The Making of a Na
tion : A Case Study. Cambridge, M A : Harvard Uni
versity Press, 1956.
291 . E. :
4 . ., 2013; X X
.
292 . .
XX :
. ., 2001.


,
( XIX XX .)

: Figes . A Peoples Tragedy: The


Russian Revolution, 1891 1924. London : PIMLICO,
1997. P. 75 ; Hosking G. Russia: People and Empire,
1552 1917. London: Harper Collins Publishers,
1997. P. 210 ; Keep J. Empires : A History of the So
viet Union, 1945 1991. Oxford ; New York : Oxford
University Press, 1995. P. 284 ; Lincoln B. W. Passage
through Armageddon : The Russians in War and Revo
lution, 1914 1918. New York : Simon and Schuster,
1986. P. 4546 ; Pipes R. The Russian Revolution.
New York : Knopf, 1990. P. 203 ; Service R. A History
of Twentieth-Century Russia. London, Allen Lane :
The Penguin Press, 1997. P. 10 ; Suny R. G. The Soviet
Experiment: Russia, the USSR and the Successor
States. New York: Oxford University Press, 1998.
P. 32 ; Wildman A. The End of Russian Imperial
Army : in 2 vols. Princeton, NJ : Princeton University
Press, 1980, 1987. Vol. 1. P. 284.
293 M. M.
//

(XIXX .) / . . (.). .,
1994. . 1630.
294 Slavic
Review . , . .

,
,

: Sanborn J. The Mobi
lization of 1914 and the Question of the Russian Na
tion : Reexamination // Slavic Review. 2000. Vol. 59,
nr 2. Summer. P. 267289 ; Smith S. A. Citizenship
and the Russian Nation during World War I : A Com
ment // Ibid. P. 316329 ; Seregny S. J. Peasants, Na
tions, and Local Government in Wartime Russia // Ibid.
P. 336342. . : Sanborn J. A Drafting the
Russian Nation : Military Conscription, Total War, and
Mass Politics, 1905 1925. DeKalb : Northern Illinois
University Press, 2003.
295 . .

1914 . // .
. 2. . 2012. . 4. . 199202.
296 Pipes R. The Russian Revolution, 1899
1919. London . Collins Harvill, 1990. P. 419. C m.
: M.

// /
. . , . . (.). ., 1999.
. 385405.
297 . .
:
. 2005.
,

305

1.

XIXXX .
298 Arts W, Halman L. National Identity in
Europe To-day : What People Feel and Like // Interna
tional Journal of Sociology. Armonk, 20052006.
Vol. 35, nr 4. P. 6993.
299 ..

//
. . 8. . 2009. 4 ().
. 337.
300 . . . . 1. . 353.
301 Tuminez A. S. Russian Nationalism since
1856: Ideology and the Making of Foreign Policy.
Lanham, Md. : Rowman and Littlefield, 2000.
302 .: H. H. ... (
, . 659); . .
...
303 . . .
. ,
1978. . 338390.
662 ; 45
, ,
, ,
,
. . : .
... . 179,
226231.
304 Kappeier A. Zur Charakteristik russischer
Terroristen (1878 1887) // JahrbOcher fllr Geschichte
Osteuropas. 1979. Bd. 27. S. 520547 ; Lane D. The
Roots of Russian Communism : A Social and Histori
cal Study of Russian Social-Democracy 1898 1907.
Assen : Van Gorcum, 1964. P. 3953 ; Perrie M. The
Social Composition and Structure of the SocialistRevolutionary Party before 1917 // Soviet Studies.
1972/73. Vol. 24. P. 223250; Shapiro L. The Role
of the Jews in the Russian Revolutionary Movement //
Slavonic and East European Review. 1961. Vol. 40.
P. 148 167.
305 . . ...
. 1. . 213,237.
306 Haberer . . Jews and Revolution in Nine
teenth Century Russia. Cambridge : Cambridge Uni
versity Press, 1995. P. 257.
307 . :
. ., 2005. URL: http://polit.ru/
article/2005/06/03?slezkin/#_ednref!4 (
: 21.08.2013).
308 . . ...
. 1.. 239.
309 . . 318.
310 . . 415416.
3,1
.

( XIX XX
) // . 2004. 5 (44). . 201215.
312 . . . 607.
313 ... . 255256.

306

314 . . 247 ; . .

(1867 1914):
. . ... . . . ,
2012. . 15, 17.
315 ... . 207.
316 . . 247250; . .
... . 2324.
3,7 ... . 207.
318 Sahadeo J. Russian Colonial Society in Tash
kent... P. 229.
319 ... . 207, 141 156.
320 . . 147 148.
321 . . 140, 150, 153 154.
322 . . 159 186.
323 . . ... . 72.
324 ... . 141 156.
323 . . 154, 207210,408.
326 . . 209.
327 . . 171 177.
328 . . ... . 72.
329 ... . 277292 ; Sabol J.
Russian Colonization ... . 5372, 151 154.
330 . .

1905 1917 . : . . ...
. . . ., 1999 ; . .


XX . , 2007.
331 . . ... . 43.
332 . . 3659.
333 . . ...
334 . .
-
//
: .
., , 2122 1996 . / . . ,
B. . (.). ., 1997. . 129 ; . . //
. . 11.
335 . .
: . , 1936.
C. 222.
336

,

, ,

,
: .
//
/ . . (.). ., 1994. . 350.
337 . .
//
. . 324 333 ; .
... . 294307 ; .

:
(1914 1915) //
/ . .


(.). ., 1999. . 2. . 928 ; . .

// . . 308323 ;
. .
( ). ; ; , 1934. . 351353 ; . .
-
. . 126, 128;
... . 199277;
. . ...
. 227228; . .
:
. ., 1997. . 205262, 364 366 ;
. .
. ., 1980. . 216218 ; Pipes R. The
Formation of Soviet Union : Communism and Nation
alism 1917 1923. Cambridge, MA : Harvard Univer
sity Press, 1954. P. 53 ; Radkey O. Russia Goes to the
Poll: The Election to the All-Russian Constituent As
sembly, 1917. Ithaca; London: Cornell University
Press, 1990.
338

,
.
339 / . ,
. (.). [. . .]. ., 1996.
. 7:
(1772 1917). . 386.
1772 1773 .
45 200 .: . .
:
, 1772 1825. .; ,
2000. . 40, 9899 ; . .
XIX . ... . 162 168.
340 . .
... . 39.
341 . . 2342.
342 . . 116 118.
343 . . //

.
.

: .
., 2000. URL: http://www.e-reading.ws/chapter.php/
94034/31/Dudakov_-_Paradoksy_i_prichudy_filosemitizma_i_antisemitizma_v_Rossii.html (
: 25.06.2014).
344 X.
// . .,
1913. . 6. . 7980. ,
, 33,6 .
345 . :
. , 1990.
. 144 145.
346 . . ...
. 1. . 102 103.
347 - .
, 1827 1914. ., 2003. . 421.


.
348 . .
: 2 . ., 1925, 1927. . 2. . 155 159.
349 . . ...
. 129.
350
, 1 1914 1
1916 ,
/ (.). ., 1916. . 73.
351 . .
... . 136, 144 145,315319.
352 . .
:
//
http://his.
.
2004.

4.
URL:
1september.ru/2004/04/22.htm
353 . .

:
(-
) // .
, 1999. 1. . 57, 60, 71.
354 . . :
. URL:
http://dugward.ru/library/struve/struve_velikaya_rossia
.html ( : 01.10.2014).
355 . .
. ., 1907. . IX.
356 . . 7.
. 387 ; 1897 . . 2.
. 291.
357 . . .
, 1925. . 13; . .
100 . ., 1956. . 90.
,
1917 .,
54,7 %
, 19,0 %, 12,2 %:
. .

, 1917 1919 . : .
. ... . . . ., 2005.
358 . .
,

1897 . ., 1909. . 59.
359 . .
... . 5759.
360 Nathans . Beyond the Pale : The Jewish En
counter with Imperial Russia. Berkley et al. : Univer
sity of California Press, 2002. P. 218.
361 : Or 1860-
1917 . / . . ,
. . , . . (.). , 1960. . 355, 358.
362 Nathans . Beyond the Pale ... . 348.
363 . ...
364 . . //
, XIX . . 157 160 ; . .
// . . 234.

307

1.
365 . ...
366 I
25-
(
), 1865 .
5 .
.: KlierJ. D. State Policies and
the Conversion of Jews in Imperial Russia // Of Relig
ion and Empire. P. 92 112.
367 ,
,
.
368 . .
XXVIII .-
, 1814 1869. ., 1907.
. 448.
369 . ...
: . . : -
. URL: http://www.jcrelations.net/
.4454.0.html?L=7 ( : 05.06.2014);
(26 1827 .2
1917 .) // . URL: http://jewishmemorial. narod.ru/index.htm ( :
05.06.2014).
370 . ...
. 192.
371 . . ...
. 129.
372 . . ...
. 1.. 35.
373 . .
... . 1. . 8588 ; .
: . , 1881 ;
Stanislawski . Tzar Nicholas I and the Jews : The
Transformation of Jewish Society in Russia, 1825
1855. Philadelphia, PA : The Jewish Publication Soci
ety of America. 1983.
374 . . ...
. 3637.
375 :
:
16 . ., 1908 1913. . 11. . 894 ; .
: . .;
, 1998. . 279.
376 Nathans . Beyond the Pale ... . 111 112.
, ,
,
78 do 94.
377 . . . 624.
378 . . , :
: 2 . ., 2004. . 2.
. 1 : -. URL: http://
www.nnre.ru/istorija/evrei_kotoryh_ne_bylo_kniga_2/
index.php
379 . . ...
. 1.. 283.
380 ... . 355, 358 ;
. . :

308

. ., 1914. .
2,4.
381 ... . 355, 358;
. . ... . 2,4 ;
Nathans . Beyond the Pale ... . 270, 271, 296, 348,
354.
382 .:
. . :

. ., 1914, 1915. . 1 , 2 ; . .
. .,
1914 ; . .
: . ., 1877 ; . .

//
:
-
XIXXX . : .
. / . . , . , . . .
., 2009. . 333359 (

-).
383 . : . .
., 1897. . 101 103.
384 . . ...
. 2. . 231 ; .
. .; ., 1929; .
: : 3 .
, 1933 1934. . 2. . 206209.
385 //
.
. III. ., 1886. . 9. . VX.
386 . . 7.
. 346.
387
: 2 . ., 1904. . 2 :
. . 5859.
388 . . :
. ., 1990. . 1
19. URL: http://az.lib.rU/l/leskow_n_s/text_0142.shtml
( : 21.08.2014).
389 . . ...
. 2. . 33.
390 . :
. ., 1918.
391 . ...
392 . . ... . 1.
. 178.
393 1905 . //
. 1929. . 32. . 229.
394 .
... . 249.
395 . : Frankel J. Prophecy and Politics:
Socialism, Nationalism, and the Russian Jews, 1862
1917. Cambridge (Eng.); New York : Cambridge Uni
versity Press, 1981.
396 H. .
.
URL:
http://www.vehi.net/berdyaev/
ant2.html ( . 25.06.2014).


: . , 1938.
.
397 . . ., 2000.
. 8587.
398 . . ...
399 . 11
XIX . , 1928.
. 3738.
400 . . ...
. 31; . . 7.
. 382.
401 . . 3 :
,

1897 . / . . (.).
., 1909. . 60.
402 1897 . . 2.
. 144 145.
403 1901 . . 1. . 46
51.
404 . .
. ., 1966. . 82.
405
. . 2. . 221238.
. 5859.
406 . . 222,226, 232.
407 . . 282.
4(18 . .
//
. 2008. 3. . . 3
21. . : URL: http://news.bestkurs.by/
news.php?id=136 ( : 12.08.2013) ;
http://commons.com.ua/?p=9648 ( :
12.08.2013).
409 1901 . . 1.
. 211.
410 . . ...
. 1. . 277278, 305.
411 . .\ 1)
(1881
1914): 3 . , 1923 ; 2)
: 3 . 3- . , 1923.
4.2 . .
... . 8,11,317319.
4.3 . .
. .
...
414 . . ...
. 1.. 178 184.
415 . . 178 184, 460461.
416 / . , . , .
(.). ., 1915.
417 , ,
, ., :
. . ... ;
. . :
, 1772 1825. .,
2011.
,

,
. ,
1905 . 1622
3544 ,
60 %,
48 %, 52 %, 48 %,
3 % : . .
. ., 1992. :
( )

9 10 1938 .
91 , 30 .
;
, ,
.
1000 (95 )
7000
.
4,8

: ) ;
)
;
)
.
419 . . 7.
. 346.
420 . .
... . 12.
421 . .
... . 3 ;
(1881 1914). .;
., 1923.
422 . . ...
. 146.
423 . . , ...
424 . : ,
, . ., 2013. . 53 ;
. . ... 4.1.
.273.
423 . . . 222
260; . X.
- XIX
XX . : . ... . . . , 2011.
2.1 :
XIX XX
.
426 . . 1276. . 2. . 45. . 121 174.
427 Lowe H.-D. The Tsars and the Jews : Reform,
Reaction, and Anti-Semitism in Imperial Russia,
1772 1917. Switzerland : Harwood Academic Publi
shers, 1993.
428
.: . X.
... ; . :
. ., 2002.
429 . . ...
. 286.

309

1.
430 .
// . 1995. 26 ( 23).
. 18.
431
.
,

: ... ; . .

:
// :
:
. ., 2012. . 126 142 ; .
:

XX //
:
, :
. ., , 8 10 2003 . /
O. . . (). ., 2004. . 4065 ;
. . \ 1) : //
XVIIIXIX : .
/ . (.). .;
, 1995; 2)
18 20 .
// :
. ., 1998 ; 3)
. .,
1998. ( ); .

//
:

/ . . (.). .,
1993. . 1326 ; .. 1)
// -.
2001. 6 (24). . 164 206 ; 2) -
// AI. 2003. 4. . 2140.

: . .
XIX
XX . : . ... . . . , 2009.
:
: 2 . ., 2010,2012 ; . .
,
,
1762 1917: , . ., 2007;
Stamslawski . Eastern European Jewry in the Modem
Period, 1750 1939 // Oxford Handbook of Jewish
Studies. Oxford: Oxford University Press, 2003.
P. 396411. ,
,

, -
.


310

. ., :
. :
1772 1881 . ., 2007 ; . .
... . 333359 ; Polon
sky A. The Jews in Poland and Russia: in 2 vols. Ox
ford ; Portland, Oregon : Littman Library of Jewish
Civilization. 2010. Vol. 1. P. 13501881 ; Vol. 2.
P. 1881 1917.
432 H. . ...
433 . . . .,
1954. . 178.
434 . . :
( , ,
). ., 2003.
. 366370, 267271. . : .
. ., 1857 ; . :
1) . ., 1989 ; 2)
. ., 1993 ; . :


//
XIXXX .: /
B. . (.). ., 2001. . 206242;
-
:
. . / . . , . . , . .
(.). ., 1999; . .,
. .

// : /
C. . , . . , . . ( ).
., 2009. . 107 133; . .
: .
., 1995 ; Landes D. S. The Wealth and Poverty of
Nations : Why Some Are So Rich and Some So Poor.
New Y ork; London : W. W. Norton & Company,
1999.
435 .: . .: 1)

. , 1997 ; 2)
: (

). , 2002; . .

- :
. . ... - . . ., 1997;
. . XIX .

. , 1972 ; . .

XIX XX . : . ...
. . ., 2004.
436

: . .
-

, (XVII


XIX .): . ... - . . , 2012.
.
1 :

. . : . .

. , 2010.
437 . .
: 15 . ., 1960. . 1.
. 78 ; . . . . 1. . 6173, 292
315.
438 . .
. . . ,
1990. . 6668.
439 . . . : 2 . ., 1990. . 2 :
. . 600601.
440 . .
( ). . 4849.
441 . . //
, XVIIIXX . / . , . (.). ., 1993. . 335.
442 . .
, XVIIIXX . . 1 : ,
, (, ,
). , 2002 ( ,


, . 482). .: . .

,
XVII
XVIII .: .-. . ., 1994. . 24
27; . .
, XV XIX . ., 1983. . 56.
443 . .
//
. 1857. 1. . 11 14; :


( XIX .) /
. . (. .). ., 1999. . 5.
444 . .
. ., 1982; . .
: . .,
1982 ; :
/ . . (.). .,
1981 ;
: (
) / . . , . .
(.). ., 1984.

: . .: 1)
, XV
XIX . ., 1983; 2)
-
( XVI XX .). //
. 2003. 2/3. . 7
27; 3) -

XVIII XIX . // . 2004. 3.
. 5979; 4)
:
// . 2005. . 6, 13. . 251271 ;

5)
// . 2006. . 7, 1. . 5159;
6)
1700
1860 . // . 2007. . 8, 3. . 119 133;
7) // . 2008. . 9, 2. . 153
162; 8) , :

X XIX . // . 2009. . 10, 3.
. 135 142.
445 . . :
//
- ...
. 4449.
446

:
. ., . .
: :
; . 5- . ., 1986 ; :
: 22 . / . .
. (.). ., 1966 1972 ; Cole J. . The Geogra
phy of the USSR. London et al. : Butterworths, 1984;
Lydolph P. E. Geography of the USSR. 5th ed. Elkhart
Lake, WI : Misty Valley Publishing, 1990; White C.
Russia and America : Roots of Economic Divergence.
London : Eroom Helm, 1987.
447 ., : . .
. ., 1997. . 4348.
448 . .

//
. 1995. 3. . 8 13 ; .
. 2003.
7. . 182 186 ; . .

//
- ... . 152
154.
449 . . XV
XIX . , 1976. . 295
305 ; . . 1901
1914 . //
. 1921. 50. . 25.
450 . .
... . 2. . 180206.
451 56,
11,3 %, , 49, 9,9 %,
16, 3,2%, :
.
.

. ., 1893. . 63.
452 . .
. . 111 112.
453 . .: 1)
. ., 1982. . 29 ; 2)
. ., 1988. . 208209,
394 398, 401404 ;
/ . .
(.).
., 1995.
. 107 118;

// . . 196209.

311

I.
454 .
II. ., 2002.
. 1 : . . 335340.
455 . .

: XX . ., 1901.
456 Wright . Political Institutions and the
Frontier: Sources of Culture in the Middle West //
Sources of Culture in Middle West / D. R. Fox (ed.).
New York, 1934 ; Webb W. P. The Western World :
Frontier // The Frontier in Perspective / W. Wyman,
C. Krober (eds.). Madison, 1957. P. 112 115.
457 . ...
. 334.
458 XXI /
B. . (.). ., 1991. . 114 115.
459 . . .,
1993.
460 ,
.

,

.
Brookings
Institute


. 1920 .

11,9 , 1990 .
11 ,
10,1 8,9 . .: Washington ProFile.
2002. Nr 41 (176). 07 June.
461 P. . . 19.
462 . . 39.
463 . .
.
1998. . 330, 554 572.
464 . . . 26.
465 . . 21.
466 . . . ., 1990.
C. 40; . .
-

//
. 2002. 11 (1525). . 3752
(, ,
, . 41).
,

: . ., . . -
:
, XIXXX . :
//

XVIIXX .:
. ., , 2002 / . . (.).
, 2002. . 3 16; . .
. .

XIX XX . // . .

312

/ . .
(.). , 2002. . 4274 ( ,
XIX .

);

. .


//
/ . . ,
. . (.). , 1998. . 335355;
. .
XI XIX
// :
. . 1532 (


:
, ,
, ,
, );
Kort . The Soviet Colossus : History and Aftermath.
7th ed. Armonk, N. Y. : M. E. Sharpe, 2010 ;
.
467 - . .
: . ,
2006. . 24.
468 . .
XIX XX .
. ., 2010. . 310350.
469 . . 328.
470 Ingram . J., Farmer G., Wiegley . . L.
Past Climate and Their Impact on Man : A Review //
Climate and History: Studies in Past Climates and
Their Impact on Man / M. J. Ingram, G. Farmer,
T. M. L. Wiegley (eds ). Cambridge et a l.: Cambridge
University Press, 1981. P. 350.
471 . ,
XVXVIII . : 3 . .,
1986 1992. . 3 : . . 175 178;

/ . . (.). ., 1976.
. 278303.
472 - ,
XV XVI . / . .
. . . ., 1971. . 349;
. . -
XIVXVI . ., 1977. . 7879,
154 157 ; . . .
., 2004. . 13. ,

, : . .

//

/ . . , . . , . .
(.). ., 1999. . 157 170.
473 . .
XIX XX . ., 2002.


,
.
474 19- . .
. .
//
. 1857. 6. . 159
182;
/ . . (.).
., 1904. . 4. . 248292.
475 .
// .
- . 1917. 11/12.
. 412.
476 . .

.
46 .
., 1906. . 1023.
477 .
// . 1873. 12. . 186.
478 .: . .
:
. ., 1991. . 93 100;
/ . . (.). ., 1984. . 136 176,93 100.
479
,
50-
, 1849 1899. ., 1900.
480 . ., . .
. 7- . ., 2006. . 553
554 ; . . ,
. , 1963. . 289. URL:
http://www.rgo.ru/2010/08/izmeneniya-klimata-vistoricheskoe-vremya/ ( : 12.08.2013).
481 . . ...
. 208, 210.
,
:
. . 206.
482
-

.
483 XVIII .
(. . 7

. .).
484
.:
. . ...
485 . . ,
XIX .

,
: . .
. . ... . 4274.
486
,

13.

.
487 . . ...
. 388389.
488 . .

(
). ., 1918. . 2022;
. . . .,
1920. . 1 :
. . 13 15; . .
. 2- . ., 1919. . 67 ;
,
1919 1924 . ., 1926. . 8, 9, 25.
489 . . ,
. ., 1897. . 93 ;
. . .
., 1884. . 4041 ; . .
XIX . .; ., 1957.
. 64, 66.
490 . . ... . 60, 106
107 ; . . ... . 4950.
491
. .

. . 1. . 12.
492 . . 27, 35, 37.
493 / . .
(.). ., 1997. . 211, 214, 259.
494 . . ...
. 220232.
495 . .
XVIII .// . 1971. 1. . 3940.
496 .
// XVXVII .
/ . . (.). ., 1986.
. 328,331,335, 345.
497 . .
, XIVXVI . ., 1987. . 16
30.
498 - ...
. 349.
499 . . ...
. 7295.
500 . .
// . 2011.
2. . 171.
501 1860- . ,
,
54,1 . , 7,0 .

, XIX . 82,8 . (
171 .). 1897 . 1
68 1450
. 24 . .
1913 . 27,9%
: . .
XVI
XX // , IX
XX ... . 200, 208, 210.

313

1.
. . 42, 43
. 3 . .
502 . . ,
1760- .
-4,6,

. . 1.37 1760- .
. . . ,
XVIII XIX . ,
, 30 %: . .

: , .
., 1993. . 37.
503 . ., . .
.
., 1988. . 6291,504.
504
, -
XVIII
XIX . : .
,

,
, . . ,
.
. : 2 . ., 1878
1882;
... ;
,

50- ,
1849 1899. ., 1900.
505 . .
-
... . 2930. . :
. . ... ; . .,
. ., . ., . .


//
. 2007. 1. . 9096.
506 . ., . ., . .



//
. 1999. 5. . 14 19.
507 Q.
.
-
...
308 . /7. .
, 1999; 4- . 2006.
10 . .
509 ., : -
...
510 ,
, ,
,
:
. ., . ., . .

314

,
. ., 2007.
511 ., : ., .,
. : // .
2002. 2. . 7172; . .

:
. .
. ., 2002. . 134. URL:
http://www.ccas.ru/rnanbios/tsirel.html (
: 29.04.2014); SuehiroSh. Energy Intensity of
GDP as an Index of Energy Conservation : Problem in
International Comparison of Energy Intensity of GDP
and Estimate Using Sector Based Approach // Institute
of Energy Economics, Japan (IEEJ). 2007. August.
P. 16 18. URL: http://eneken.ieej.or.jp/en/data/
pdf7400.pdf ( : 28.04.2014).
512 .
( XIX XX .):
. ., 2003. . 41.
5,3
. .
:
. .,
1967. . 472-473.
514 . . (1900 1980),
,

: . .
(XIX XX .):
:
. ., 1997. . 226227. . : Gatrell .
The Tsarist Economy, 1850 1917. London:
B. T. Batsford Ltd, 1986. P. 227228 ; McKay J. Pio
neers for Profit: Foreign Entrepreneurship and Russian
Industrialization, 1885 1913. Chicago: The Univer
sity of Chicago Press, 1970. P. 2628.
515 . .
... . 473474.
516 . . 468.
517 Gatrell . The Tsarist Economy ... . 227.
518

, ;
: . .
.
., 2001. . 107.
519
8 .:
. . ...
C. 473474.
520 . . . : .
//

,
1999:
. ., 1999. . 478; . .

( XIX .30- XX .). .,
1994.
1887 1913 .
-,


4,76,7 %: . .

// : . .,
2006. . 12. . 184 200 ; . .

XIX XX . //
. 2006. 1. . 158 190.

1887 1913 .

.
521 Maddison A. Economic Growth in the West.
New Y ork: Norton, 1964. P. 28; .
... . 24.
522 .
. . 24, 88.
523 . .
XX // XX /
. . (.). ., 2002. . 168223.
524 . ... . 61
62.
525 . . : :
. 2- . ., 2005.
. 278283.
526 . . ...
. 554.
527 . . 9- . .;
., 2004. . 205.
528 . . ...
. 271273,370373.
529 . . ...
. 532536; . 3., . .,
. . . ,
1973. . 182.
530
. . 1. . 122 123.
531 . .

... . 2. . 325327.
532
.: . .
:
. , 2013. . 274 288.
533 . . , 1977.
. 1.. 121 136, 199219, 423436.
534 . .
. ., 1908. . 244 245,408
440.
535 . .
(XVII
XIX .) // : /
. . , . . (.). ., 1989.
. 2444.
536 . .
... . 56.
537 .
., 1914. . 103 104; .

XVIII .
//


/ . . ( ). .,
1961. . 140; -

. 10. . 3233.
538
/ . . -
(.). ., 1926. . 159 (
56 %
1914 .); . .

(1862
1914) // /
. . ( ). ., 1982. . 2. . 175
181 (2735 % ); . .

XIXXX . // -
/ . . (). .,
1986. . 155 171 (22% );
1901 . . 1. . 249 (52 %). . . . .

// . 1971. 12. . 3142 ; .
. .; ., 1930;
. .
// -
...
. 214225.
539 Baker . V. Deterioration or Development? :
The Peasant Economy of Moscow Province prior to
1914 // Russian History. 1978. Vol. 5, pt. 1. P. 123 ;
Donnorummo R. P. The Peasants of Central Russia:
Reaction to Emancipation and the Market, 1850
1900. New York: Garland, 1987. P. 312314;
Gregory P. Grain Marketings and Peasant
Consumption in Russia, 1885 1913 // Exploration in
Economic History. 1980. Vol. 17. P. 135 164;
Harrison M. The Peasantry and Industrialization //
From Tsarism to the New Economic Policy /
R. W. Davies (ed.). Ithaca, NY : Cornell University
Press, 1980. P. 104 124 ; Hoch St. On Good Numbers
and B ad: Malthus, Population Trends and Peasant
Standard of Living in Late Imperial Russia // Slavic
Review. 1994. Vol. 53, nr 1. P. 4175 ; Simms J. Y.,
Jr. : 1) The Crisis of Russian Agriculture at the End of
the Nineteenth Century : A Different View // Ibid.
1977. Vol. 36, nr 3. P. 377398 ; 2) The Crop Failure
of 1891 : Soil Exhaustion, Technological Back
wardness and Russias Agricultural Crisis // Ibid. 1982.
Vol. 41, nr 2. P. 236250; Wilbur E. M. Peasant
Poverty in Theory and Practice: A View From
Russias Impoverished Center // Peasant Economy,
Culture, and Politics of European Russia, 1800 1921 /
E. Kingston-Mann, T. Mixter (eds.). Princeton:
Princeton University Press, 1991. P. 101 127.
540 17
:
1901 . . 1. . 251297.
541 . . [].
. ., 1892;

315

1.
1901 . . 1. . 6, 79 ; . 3. . 265280 ;
. .
//

. . ., 1910. . 704 825 ;
. .
- :
, 1899 1901. ., 1901.
. 6569.
542 Boserup . The Conditions of Agricultural
Growth : The Economics of Agrarian Change under
Population Pressure. Chicago : Aldine, 1973 ; Clark G.
Population Growth and Land Use. London, 1968;
Simmons I. G. Changing the Face of the Earth :
Culture, Environment, History. New Y ork: Basil
Blackwell, 1989. P. 189195.
543 . ., . .

. .,
1919. . 132; . .
... . 8 15.
544

: . .
, XIX XX . //


XVIIXX . ... . 1730 (
).
545 . .
. ., 1925. . 296 (
);
1901 . . 1. . 7576 (
).
546 . ...
. 124171.
547 .
XX : .
- 1901
1922 . / . . (.). ., 1923;
. .
XVII 1914 . ., 1957.
. 110 118, 7677. , 29,2,

1917 . 30 ,
(35,2)
; (16,7 %)
1887 ., d

(100% - 29,2% 35,2% - 16,7% = 18,9%).
(10%)
1922 .: 1887 1922 .
,
,
5 %, 1 %

(.
, 1918 1923. ., 1924. ( ; . 18).

316

. 98). ,
1887 1915 .
1914 . :
-

. 9. ., 1916. . 2.
:
2,2 %,
11,5%, 7,9%,
5,8 %.


.
548 -

. 9. . 23 ; . .
:
.
. ; , 1911. . 3 9 -4 0 .
549 . .
. ., 2001.
550 . , ,
... . 95.
551 . .: 1)
. ., 1905. . 319327 ; 2)
: ( ).
., 1919. . 6872; .
: ? //
. 1992. 12. . 2021.
552 ., .
, //
. 1992. 12. . 2533. ,
,
(

- ,

) 1760 1770- .
. . .

XVIII XIX . ., 1981.
553 . . :
( ) //
. . 8. . 1993. 5. . 2332 ; Cherniavsky Russia // National Consciousness, History,
and Political Culture in Early-Modern Europe / O.
Ranum (ed.). Baltimore: John Hopkins University
Press, 1975. P. 134 135 ; Pipes R. Russia under the
Old Regime. New York : Scribner, 1974. P. 234 239.
554 ., .
... . 33.
555 . ., . .

. . 1
22 ; . . . .,
1941. . 377.
. .
,
.:

.
.


. ., 1898 1903.
. 13.
556 .
.
., 1858. . 121 123 ;
49 .
/ . . (.). ., 1904. (
).
. 325 ; . /
. . (.). ., 1903. (
).
. 1920; .
. . 111, 114; .
/ . .
(.). ., 1904. (
). . 98
210; .
/ . . (.). ., 1903.
(
).
.
1722;

.
/ . .
(.). ., 1903. (
). . 114.
557
1910 . .,
1913. . XXVIIIXXXI;
1905 . : 1905 . :
50 .
., 1907. . 128 129; . .,
. .
XIX XX //
XIX XX /
. . , . . (.). ., 1991.
. 270293.
558 .
,
, ,
8 % ,
25 %, 33 %
.
559 1901 . . 1. . 210
211;
1916 . .,
1916. . 624, 634.
560 :




;



{ . . . .,
1980. . 1. . 304). . : .
. ., 1993. . 1.

. 214 245 ; . . .
. 1 : .
, 1906. . 115 134.
561 . .
. . 1. . 303321.
. : . .
. . 3, . 1.
. 108 114 ; . ., . .
. . 6668, 143145 ;
. . .
, 1926. . 3536.
562 , 100
, ,
,
,

.
:
/ . .
(.). . ; ., 1947; . .
//
. . : 5 .
. 4 : .
., 1964. . 163212. . : . .

,
1915 1930 . ., 1999.
567 . ,
XVXVIII . . 3.
. 400.
564 . . , , :
. ., 2009.
. 346347.
565 . .
. ., 1986; .
// .
1988. 3. . 98 111 ; . ., . .
//
/
B. . (.). ., 1975. . 2238 ;
Crank L. Human Behavioral Ecology // Annual Review
of Anthropology. 1991. Vol. 20. P. 2552 ; Kaye H. 1.
The Social Meaning of Modem Biology : From Social
Darwinism to Sociobiology. New Haven : Yale Uni
versity Press, 1986; Saegert S., Winkel G. Environ
mental Psychology // Annual Review of Psychology.
1990. Vol. 41.
566 . ?
. ., 1994. . :
. . :
3 . ., 1992. 4.2. . 113 119.
567 . ...
C. 368.
568 . .
. . 1. . 6263 ;
. . . . 1. . 3032 ; . .
. . 1 :
, ,
. 7- . ., 1918. . 5367.

317

1.
569 . .
//
: XIX . ... . 284
326.
570 ...
. 362363.
571 . ^
,
post // AI. 2007. 2. . 209258 ;
. ... . 36,
340341, 343;
; . .
,
. . 698 729; Morrison
A. S. Russian Rule in Samarkand ... ; Pierce R.
Russian Central Asia, 1867 1917: A Study in
Colonial Rule. Berkeley, Los Angeles : University of
California Press, 1960 ; Russias Orient...
572 M. 11
... . 157.
573 .
... . 133 137 ; Subtelny . The Habsburg
and Russian Empires: Some Comparisons and
Contrasts 11 Empire and Society : New Approaches to
Russian History / T. , . Matsuzato (eds.).
Sapporo, Japan : Slavic Research Center, Hokkaido
University, 1997. P. 7392.
574 Stephen J. J. The Russian Far E ast: A History.
Stanford, Calif. : Stanford University Press, 1994. Ch.
8, 9.
575 . .
: .
// . 2003. 6 (124). . 241294. .
: . . ,
. , 1904 ; .
XIX XX . :
. ... . . . ., 2000 ; . .

. ., 1928 ; . .
( ,
). , 1986.
XIX XX . 70 %
.
576 . .\ 1) ... . 267
269; 2) . . 104 105, 203.
,} ,

. , ,
( )
100 .: . .

// . . -
. 1928. 4. . 389 ; . .
.
. 325.
:

318



.


.

. ,

, ,
,

; , ,
. . .
1897
1914 . // ,
/ . . (.).
1977. . 76 77.
577 . . . 5 10.
578 . .

22 (4 ) 1721
// 1150
:
,
(, 18 2012 .) /
. . , . . (.). ., 2013.
. 117 119; . .
(XVIII XIX .).
., 1909. . 270.
579
XVI .
:
Russia Take Shape ...
580 X. // AI. 2001. 3.
. 419450.
581 .
:
//
. 1993. 3. . 3562. ,
, : Hoben .,
Hejher R. The Integrative Revolution Revisited //
World Development. 1991. Vol. 19, nr 1. P. 1730.
582 ., : :
;
;

. ., 19912004. .
121 ;
. . :
. , 2001 ;
. .
. ., 1997 ; .
. ., 1993 ;
:
/ . . (.). .,
1999; . .
:
. ., 1991 ; .
. .,
1998 ; . . .,
1999 ; . .: 1)


( ). ,
2001 ; 2)
. ., 1997 ; . ., . .
. ., 2001 ; .
. , 2004;
Gurr Why Do Minorities Rebel? // Federalism
against Ethnicity? : Institutional, Legal, and Demo
cratic Instruments to Prevent Violent Minority Conf
licts / G. Bachler (ed.). Chur [Switzerland] : Verlag
Rtlegger, 1997. P. 5676 ; Goulbourn E. Ethnic Mo
bilization, War and Mutli-Culturalism // War and Eth
nicity : Global Connections and Local Violence / D. Turton (ed.). Rochester, N Y : Boydell Press, 2002.
P. 123 165; Rosel J. Nationalism and Ethnicity:
Ethnic Nationalism and the Regulation of Ethnic Con
flict // Ibid. P. 6798; .
: . .
XX :
- :
.... . . . ., 2008. . 1 15.
583 . .
//
... . 2 / . . .
(.). ., 1992. . 1. . 1224. . :
. . . .,
1996.
584 . .
... . 107 118.
585 .\ 1)
// . 1994. 5.
. 142 147; 2)
. ., 2002; 3)
: . .,
2002 ; . //
. 1997. 3.
. 4550.
586 .
//

: -, , .
., 1910. . 756.
587 . . .,
1917. . 15 16. . : . .
:
// . 1993.
588 .
:
. ., 2012 ;
. :
. ., 2009; . .
:
//
. . 8. . 2011. 4. . 119 131.
589 :
/ . . (.). ., 1984. . 309323,
364376; .
... . 291303.
590 :
/ . . (.). ., 1996.

. 676677; .
//
. , 1939. . . 178 187;
. :
; ; ; ; ;
; ; ; ; .
, 1921. . 12 15; The Russian Provisional
Government: Documents / R. P. Browder, A. F. Ker
ensky (eds.). Stanford, CA : Stanford University Press,
1961. Vol. 1. P. 426432.
591 . .

XX . //
/ . .
(.). ., 1997. . 92 ; . .
. ., 1980.
. 216218.
592 . .
... . 14 133 ; . .
... . 9 19, 120 129,
181 184, 204 212;
/ . .
(.). ., 1898. . 131 ,JasnyN. The Socialized
Agriculture of the USSR. Stanford, SA : Stanford Uni
versity Press, 1967. P. 103 132.
593 ., .
//
, 2000: . .,
2001. . 611.
594

( ) ,

,
,
. , ,

, .
595 . .
100 , 19002000: ,
, . .,
2006. . 73.
596 . .

. ; ., 2009.
597
/

. , ,
,
.
1897 .
,

,
:
.
- // AI. 2012.
4. . 104.

319

I.
598

(a cultural construct),
, ,
, ,
,
, 1990- .

: Wilson A. The Ukrainians : Unexpected
Nation. New Haven : Yale University Press, 2000.

3- . ,
2009 .
599 . . :
. , 1998.
. 236238, 258.
,

.


.
, :
.
: XIX XX . //
XIXXX . :
/ . . (.). , 1999. . 120 139. . :

, 19
20 . / . (.). ., 2005.
600 Broom L., Selznick Ph. Sociology. 4th ed. New
York et a l.: Harper and Row, 1968. P. 500; Emerson R.
From Empire to Nation. Cambridge, Mass : Harvard
University Press, 1960. P. 124.
601 ., . M. M.
. .,
2004 ; . . :
- (
XVIII XIX ). 2- . ., 2012;
Suny R. G. The Making of the Georgian Nation.
Bloomington ; Indianapolis : Indiana University Press,
1989. P. 4295.
602 .
... . 289.
.
. .
...
}
604 . .
... . 131. . :
... . 4748 ; .
//
. 1994. 8. . 2833.
605 . .
-
, 1864 1917 . : . ...
. . . , 2000. .
606 . . ...
.233.

320

607 .
... . 1532.
608 . .
// :
. .

-
. 2000. , 43.
609 URL:
http://hdr.undp.org/en/statistics/data/
calculator/ ( : 10.05.2014).
610 . . :
//
. 2011. 7. . 71.
611 . . ...
. 536.
612 ... . 284.
613 . .
(1906 1917 .)
XX .:
// -2009 :

(1906 1917 .). ., 2010. . 22.
614 . .
XX .
., 1996. . 502, 515;
. , 1956. . 1, . 1. . 200
201.
615 . .
-

(1863 1914). , 2010; ..
...
616 .
...
617
: . .
. . 4550.
618 . : 1)
: Renovatio Imperii
// ... . 24 46;
2) :
. ., 2001.
619 . . :
. ., 2013.



.
620 / . .
. (.). ., 2007. . 576, 595. ,
,
. . ,
. ,
. . : . .
: //
... . 4749.
621 . ., . .
: . URL:
valerytishkov.rmengine/documents/document 1508.doc


( : 05.06.2014).
(31.07.20125.06.2014). :
?
:
, 114
;
, 261 . URL:
http://newsland.com/news/detail/id/1006651/ (
: 05.06.2014).

622
(

)
.: . .
: //
... . 83 106.

, .
: .


,
, ( )
,
,
, , , ,
, , , , ,
.

,
,
,
.
,
, , ,
, .
, XVIII .
,
, ,

,
. ,
XVIII .
,
, , , ,
,
, , , , ,
.
,
, . . .
: ,
, (,
, , , )
325

2.

, ,

.
:
, , .
, ,
: 1)
(, )
, ,
() ,
, . .
; 2)
, ,
,
; 3)
, ,
,
(, ,
, ,
),
,
; 4)
; , 1.
, .
(19302002) : ,
, ,
,
, ,
. ,
, :
, , ,
,
, , .
, , , ; ,
, ,
,
- ... ,
(,
,
), ,
,
, .
, , ,
, ,
326

( ,
)2 ( .
. ).
, ,
(, ),
, ,
. : ,
, , . ., .
,
: 1) ; 2)
; 3) ; 4) , ; 5)
; 6) ; 7) .
, , ,
, , .
-,

.
,
. ,
. : ,
, ,
.

.
,
- ,
. ,
(
) -
,
300 . XX .
.
,
, .
1960- . ( ), -
1994 .
1917 . ( , )
, 1917 . .
(
,
,
) -.
.
, ,
. 1920- . -
327

2.


. ,
, ,
.
, . . , ,
.
, -
, .
, ,
, ,
; ;
.
, .

.
, ,
.
XVIIXVIII .
3,
, . , - ,
. ,
.
, , , II,
.
XVIII .,


.
, ,
.
,
. ,
,
1917 . XIX . -
. , 1950- .,
,
,
, .
. ,
, ,

: 1)
; 2)
,
, . :
328

,
, .

,
.
,
.
, -,
, , ,
,
, ; -, ,
,
. (
, , ,
, ),
( ,

, )4.
,
(,
, ).

, .

, ,
,
, . ,
.
XVIII XIX . , ,
, ,
5.
6. . .
,
, , ,
.
. 1990- . ,
,
. XX .,
,
, ,
, , ,
.
, ,
(
, ). ,
329

2.

, . ,
6075 % ; 45 %
. 10 %
.
.
: , , ,
, ;
.
.
, .
2003 .
, .
; ;
, ; ;
, ; .
, 7.
,
:
,
,
.
,

( )
( )8.

, , 2000 .

. ,
, ,
, . .
. ,
XVII .
, , ,
, , .
, , 9.
:
, , , ,
10. , . . ,
.
,
;
- . 11.
-
,
330

, , , , ,
, . .,
. ,
, , ,
.
.
.
,
, ,
.

,
. ;
, .

,
.
, . .
; .
; ;
, .
.
,
; .
,
, .
, ,
.
.
12 4 : (),
(), (), ( )
5000 , . (
) .

,
.
1931 ., 3000 .
,
.
, .
,
, , .
, ,
,
.
331

2.

( . etat )

,
, .

(, , ),
,
,
. , , ,
,
.
.
-
, ,
, .
XVI XVII .
, : 1) (,
, .); 2) (, , .);
3) (, ,
).
,
. , ,
: ,
, ,
, . , ,
, ,
, 13.
.
, ,
.
,
;
.
, .
, , . . , 1970- .
750 . 14,
15.
.
.
: 1)
, ; 2)
, ,
; 3)
; 4) ;
5)
332

( -
); 6)
, , . .; 7)
, .
, , ,
,
.

.
,
.

,
, , 16.
, ,
, ,
, , ,
, .
, , ,
,
; ,
, ,
;
. ,
, ,
,

. ,
, .
,
.
(; ; ; , )17
, ,
. ,
.
,
. . (1898 1970): (
, , ),
, 18.
:
;
, , , ,
, 19.


333

2.

,
, ,
. .

,
. ,
, ,
, .
, (1) , (2)
, ,
, (3) ,
, ,
, (4) ,
. ,
,
.
?

(estate) XVIII
XIX . .
XIX . ,
, , , ,
. XIX
XX . ,
estate (
, )
, .

,
. 1847 .
,
, 20.
.
, ,
(. . , . . , . .
, . . .).
XVIXVII . XVIIIXIX .
.
, ,
, ,
, , , 21.

,
, . , ,
334

. (. . , . .
, . . - .), XVIII .
, ,
, .
, .
1785 .
. 1860 1870- .
,
22. (. . , . . .)
, ,
,
, .
XVIII .,
1860 1870- .,


23. ,
,
, . ,
, -
, ,
; ,
, ,
, 25.
XXI .,
XVIII . 1860- . ,
1917 . .
, ,
, .
, , ,
, .
, -.
1860- . -
, 1917 . 26.

. .
, ,
27. . ,
XIX .
1917 .28
, ,
XVIII .,
1785 .
335

2.

1832 .
XIX ., 1860- .
29.
, . ,
XVIIIXIX .
,
. ,
XIX . ,
,
. ,
, , XVIIIXIX .
.

?
XVI XVII ., ,
.

, ;
,
( , ,
1681 .).
, ,
. ,
, . XVII .
(),
(, .).
, 30.
.


.
, :
, ,
, .
,
.

.
,
, , , ,
, 31.
,
,
.
,
336

,
, . ,
, ,
XVIXVII .
32.
: ;
, ; (
, ); . XVII .
. ,
XVII ., ,
. 68

, .
34 , , ,
.
.
,
XVII . 33.
1649 .
.
,
. , ,

.
,
( ).
.
,
,
, ,
. , XVII .
, XVIII . .
, ,
.
, ,
, . .
.
1649 ., ,
56 967 . 1 400 .,
. ,
, .

34.

, , ,
337

2.

.
35.
, ,
, ,
,
. ,

, , ,
,
, 36.
XVIII . .
,
.
, XVIII .
XVIII .,
, XIIIXV ., .
I ,
, , , ,

,
,
. I
. II
, ,
. , ,
. II
,
.
,
IX (
) , 1832 .
1835 . ,
, (
, , ).
1917 .
, ,
,
. IX
1899 .
, , 1832 .,
37. , 1860- .,

,
, , . ,
, .
338


38.
,
, , ,
, ,
.
, ,
, 1860- .
1860- .
. ,
,
:
.
- ,
: , ,
, , . .
,
( ,
).
XX .
, , :

,
,
,
,
,

, ,

,

,
,
,
,


,
-
,

,


, ,

,
,

. : Tumin . . Social Stratification


The Forms and Functions of Inequality. London et al. : Prentice-FIall, 1967. P. 27.

339

2 .

,
. , , .
, , .
.
,

XVIII XIX .
, ,
, , ,
,
. , , ,

. 1866 .
1875 . ;
.
10 % ,
.
- ,
. ,
, , XIX .,
1858 1897 .,
1897 1917 .

,
, , .
: 1860- . 46
, 8 , 7 , 2
, , 39.
,
.
,
,
- ( . . 3
. .).

. , , ,
, ,
.

XVIII .
, ,
,
340

. . , -, - ,
XVII . 1687 ., , -,
40. 41.
1714, 1719, 1762, 1766, 1775 1785 . 1714 .

. 1719 .
, ,

, ,
.
- ,

,
.
.
1762 .
(
)
. 1766 .
. 1775 .
,

. 1785 . ,

( ,

).
, ,
, , ,
. . 1762 .
,
,
. , 1785 .
( I
), , ,
;
, ,
(
)
.
42.

. .
1730 .
II43.
341

2.


. , 1714
1719 . ,
,
. 1762 . 1736 .
25 ,


. 1775 .
XVIXVII . , ,
,
.
,
: ,
.
44.
I .

,
.
.
1762 .
, 1762 . . 1785 .
, 1806 .
( VIII
, ).
1785 .
, 1687 ., 1785 .
.
,
.

,
. XVIII .
, , , , . .
, , ,
. . ,
. , XVIII .
, .
, ,
(
, 45),
.
,
.
342

. - , ,
. .46
, . ,
1780- ., ,
, 47.
1766 .
. , ,
, ,
, 48.
I -
, , ,
, 49.
XVIXVII . ,
XVIII . 50.
XIX .
, ,
, -.
,
5]. I
,
52.
,
, .
, I,
: ,
,
.
,
.
,
, 1725 1762 .
,
.
,
.
,
.
,
.
1767 . ,
,
53.

,
.
343

2.

XVII .,
XVIII .
, 1785 .54
: 1) ; 2)
; 3)
; 4)
; 5)
; 6)
.
(
XVIII .
).
,


55. ,
,
, , .
, XVIII . ,
56.
.

, 1785 . .

.
:
1) , . . (, ,
. .);
2) ,
1785 . 100
;
3) ;
4) ;
5) ;
6) ,
.

. 1917 .
.
1722 . ,
, ,
. 1785 . ,
, , ,
,
,
. 1860- . ,
344


. 1860- . ,
57.
,
, 58.
.
,
- .
,
.
.

.
.
(1897 1901 .)
, ,
,
59.
, ,
, . , ,
,
, . ,
, ,
. 1861 .

, .
,
.
. , ,
, .
20
,
21 100 ,
100
.
, .
,
. ,
.

60.
,
, . ,
XIX . , , ,
, 300400 .
345

2.

, 1,52 61.
,
, . ., VIII
.
62. VIII
1845 .
. XIX .
8 16 . 63.
46 50,
400
800 . . ,
-.
IXXIV ,
, 23 , VIII ,
,
. ,
,
. ,
, . ,
1850- . 47 % ;
16 % ,
64. ,
, , ,
.

. ,
.
, ,
,
65.
,
.
,
, .
.
-

100 . ,
20 , 1780- .
5 . 66. 1831 .
.
,
;
. ,
,
346

, .

,
100 3270 (3000 .)
. , 599
164 3270 , ,
100 3270 .
.
,
. ,
:
, ;
;
. ,

20 100 67.

1858 . (. 2.1). ,
, , 614,3 .,
69,1 % ; ,
, 164,5 ., 18,5 %; ,
, ., 12,4%. 3,2%
, 15,8, 81 % .
; ,

.
, ,
, ,
68.
, 1846 1847 . 109 .
69.
. XVIII . ,
, , , , ( . . ),
, .
,
,
, ,
70. I
.
XVIII
XIX .? ,
1858 . , (
, XVII XIX .
) 1678 1719 . 70 140 . 1858 .
347

2 .
2.1

1858 .

, :

,
, 4
20
21 100
101 500
501 1000
1000+



.
276,8
612,0
33,9
96,6
16,8
190.2
164,5
92,4
11,2
6,4
888,8

%
31,1
68,9
3,8
10,9
1,9
21,4
18,5
10,4
1,3
0,7
100




.
%

12,0
327,5
1666,1
3925,1
1569,9
3050,6
10 551,2

0,1
3,1
15,8
37,2
14,9
28,9
100

: / . (.). .,
1863. . 2. . 267; . . , 1861 1904. ,
1979. . 6061.

443 . 71.

, XIX .
:
445 %,
5556 %,
31 69 %72. 1722 1845 .
, , XVIII ., 1720- .
1790- ., 45 %,
55 %. ,

3
,
73.
. 2.2 - .
: ,
, ,
.

, ,
. ,
, ,
, 74.
348

,
2.2


1 6 7 8 ,1 7 2 7 ,1 7 7 7 ,1 8 3 3 ,1 8 5 7 . (% )

1727 .
1678 .

10,4
6,0
60,6
20
46,7
30,9
21,8
30,8
21 100
38,6
32,5
101 500
7,7
12,5
30,1
501 1000
11,6
0,6
8,9
1,3
30,5
0,3
17,3
0,9
1000+
100
100
100
100

1777 .

59
6
19
25
13
75
2

1
100
100

1833 .

4,2
53,5
27,8
14,0
34,0
15,3
2,1
14,6
33,2
1,3
100
100

1857 .


41,6
35,1
19,5
2,4
1,4
100

3,2
15,8
37,2
14,9
15,9
100

: . . XVII XVIII . .,
1977. . 71, 73 ; . .
XVIII XIX . //
1963 . / . . (.). , 1964. . 402 419 ; . . II. ., 1903. . 1. . 30
31 ; . . 10- . ., 1861.
. 67 ; Kahan A. The Cost of Westernization in Russia : The Gentry and the Economy in the Eigh
teenth Century // The Structure of Russian History / M. Chemiavsky (ed.). New York : Random
House, 1970. P. 227 228, 241, 242, 249.

. 2.3,
1727 . , ,
.
XVIII . , XIX .
. ,
XVIII .
.
,
,
,
, .
, 1-
1719 .,
.
. 2.3 ,
3 .
,
XIX ., I,
. 1727 1836 .
.

1727 .
349

2.

2 3

, ,
1719 .

I
1678
1727
1777
1833
1858


.
%
47
9,7
60
38,3
59
41,0
54
38,8
25,5
39


.
%
8,0
38
20,5
32
18,0
25
20,3
28
24,6
38


.
%
15
3,1
8
5,7
11,0
16
13,0
18
15,4
23

.
20,8
64,5
70,0
72,1
65,5

%
100
100
100
100
100

20 , 21 100
, 100 ( ).
. . 2.2.

, , -
. XVII . 1727 .
, , ,
75. -
, XVII .,
,
, .
,
,
, ,
, , .
, ,
.
,
, .
, 1727 1858 . , ,
, , ,
,
: 1727 1858 .
-0,31 % ( ), +0,14,
+0,77, +0,01 %,
XVIII . (+0,81 %) 81 , .

, ,
, , 1858 .
177 . 65 ., . . 2,7 ,
. , -
, ,
. -,
1845 .

350

. 2.1. . . (1783 1873). . 1830.


?
.
.
.
(. 2.4).
. 2.4 , ,
1727 1836 .
1727 1858 ., .
:
180 , 1678 1858 .,
89 , 4152 .
, , 1678 1836 .
, 1836 1858 .
. 1727 1858 . 59
80 %. ,
, 309 333.
,
, ,
, , ,

351

7 2.
2 .4

, 167 8 ,1 7 2 7 ,
1 7 7 7 ,1 8 3 6 1858 ., 1719 .

59
75
80
80

347
309
333
410
333

1488
2987
4919
6673
6439

100
100
100
100

1074
1760
3663
5339
5200

, %

41
45
52
50
46

,
.

31
19
15
17

, %

325
922
940
1013
1027

, %

9
8
8
8
8

,
.

10
6
5
3

,
.

89
305
316
321
212

1678
1727
1777
1833
1858

, %

,
.

72
46
71
93
100

. . 2.2.

. 1727 1858 .
0,3 %;
,
0,15 %, 0,77, 0,83 %
. ,
,

,
5 .

, ,
( ) ,
.

? , -, ,

.
, ,

.
, , ,
, ,
.
,

, .
352

(
) ,
(, ,

),
.
,
,
, 1771 .,
.

, .


,
76.

. G,
0 1
77. -
, ,
1678 . 0,74, 1727 . 0,67, 1777 . 0,72 , 1833 . 0,75
1858 . 0,71. ,
XVII . , 1861 .,
. , , . .
,
. , 1857 . 118,1
4 : (27,2 % ), IX
XIV (59,6 %), VIIIV (12,5 %), IIV (0,7 %).
,
100 : 300 : 700 : 4300. ,
, ,
0,35. ,
. ,
, ,
78. , , ,
,
, -.
,

. , ,
. ,
-,
. ,
. . :
353

2.

. 2.2. . . (1824 1863). .


1850.

, .
,
, 79.
. . (1824 1863) (. 2.2).
- .
, (
)
, . ,
. .

, .
1861 . (
1801 .,
);
1862 . ,
1864 .
; 1863 .
, ; 1864 .
354

; 1874 .
.
. XIX .
: .
. 1797 . I
-
.

, .
1806 . I . 1812 .
,
.
1 10 % . 1819 .
. XVIII . , ,
,
,
, : , . ,
. XVIII .
. 1805 .

, , ,
, - . 1851 .
, ,
, , ,
. 1853 .
(
34,3 % 1853 1856 . 44,4 % 1860 1862 .).
10 % (
) .
:

. 1863 .
, 1872 . (
35 % ), 1875 .
. . 1860- .
:
,
.
, . 1859 .,
, ,
, 17 % (
), 76 % (7 %
, ),
1887 . 37,9; 55,1 7 % (
52 : 40 : 8, 49 : 30 : 21,
355

7 2.

30:29:41). ,
1859 . 18 %, 82 %, 1887 .
41 59 %. ,
2,3 ,
. .
, 1917 .
, ,
.
. , ,
80.
:
1858 1897 . 886,8 . 1372,7 .
, 612,0 885,7 .,
276,8 487,0 . .
69 65 %, 31
35 %81. 1905 . 1,6
. - ,
: 1861 . 128,5 ., 1877 . 117,6, 1895 .
120,7, 1905 . 107,5 . ( ).
:
1858 . 8085 %, 1877 . 56, 1895 . 40, 1905 .
30 % , 63 % 1858 . 29 % 1897 .
22 % 1905 .

. 2.3.
.-. 1911
356

,
:
. .
1861 .,
.
-
. XIX
XX .
- ,
. 1 109
( 1 . 1,09 ),
109545 ,
545 .

1870 . 218326
327 , . 1890 .
154218 218 .
, - ,
, .
- . 2.5.
, - 35 , 1861 1895 .,
15 %, 10
.
, . 1861 1895 .
, 1905 .
, .
:
, , .

,
.
1861 1905 . 58 %. 1917 .
: 1906 1916 .
29 % 83, , 1917 . 44
34 1861 .
.
, ( 1861 1877 .)
. 1861 .
,
, 1861 .
, XIX . .
,
.
-, , 1861 .
357

2.
2.5

- 1861,1877,1895 1905 .
44
, .

,
.

, .

,
.

, .

,
.

1905 .

1895 .

,
.

1877 .

, .

1861 .'

41

2,3

56

56,4

1,9

34

66,4

1,9

29

59,7

1,6

27

35

12,9

369

33,4

8,3

249

29,2

7,2

247

25,6

6,4

250

24

60,5

2521

22,9

58,5

2555

19,2

44,9

2339

16,0

40,0

2500

100

75,7

757

112,7 68,7

610

114,8 54,0

470

101,3 48,0

474

: - . . 4 : / . . (.).
., 1871. . 188 189 ; . 1886. . 3. .
10 ; . ., 1897 ;
, 1905 : 50 . .,
1907 ; . . .
., 1975. . 81 101.

.

, 1861 .
, ,
1857 1887 . 1
84.

. ,
, 1861 1916 . -
41 79, 35
18, 24 3. -,
, .
. 61 1905 ., 1861 ., ,
, 3 2,8 %,
80 83 %. ,
17 14 %.
- :
1861 . 0,62, 1877 . 0,79,
1905 . 0,82. ,
1861 . :
,
, 358

, , .
XVIII XIX .
.

VIII ,
,
XIVIX ,
, ,
2030 . -

. ,
,
.
. 1845 . ,
, VIII V;
VIIX , XXIV
; VIII ,
. 1856 .
IV , VI .
,
. 1887 . 20 30
( 1892 . 25 35 )
, VII ,
. 4- ,
. XX .
, . , 1882 1896 . 72 % ,
,
28 % .
, 1840- .
48 % ( 253 068),
,
,
,
, .
- . 1846 .
13 % 86.
87. XIXXX .
,
, ,
. <...> ,
, ,
. 88.

359

2.

, ,
, , -
, .

, XIX XX .
89.

. 2.4. . . (1815 1852). ( ,


). 1846.
360

15
, .
; 90.

. ,
, ,
,
, .
( )
, .
,
.
:
, ,
, ... 1- ,
.
, ,
. ,
, ,
,
.
: , ,
,
, - ,
, , ,
, ,

.

, , .
,
, , .
,
,
; ,
. .
, .
,
, ,
.
, , ,

. 101 (
361

2.

1917 .) 67
.
.

, ,
,
, ,

,
91.
. , ,
, , ,

.
,
. , ,
,
,
.

, ,
, , .
:
, XVIII .
,
, ,
. ,
,
.
, , ,
. 10 %
, .
, ,
, 92.
.
XVIXVII . , (
) , (, ),
.
,
, ,
,
. ,
.

. ,
362

. 2.5. , .- . 1892

.
, ,
XVII .
- .
?

- XVII .
3 % .
, ,
. ,
-
. ,

. XVII .
, , - ,
,
.
. 1667 .
,
. ,
363

2.


-
.


. :
,
,

, ,

,
.


. ,

,
.


. 2.6.

, .- .

1892
, .
, ,
, .

. ,
XVII .


. .

.

.
,
. ,
, ,
, . .
.
,
. -
.

364

, ,

,
93.
, XVII .
, .
,
. XVIII .
,
. :
,
, XVIII .
,
.

.
,
,
95.
: 1)
; 2) ; 3)
; 4)
96.

. 2.7. ,
. , . 1912

365

2.


,
. ,
XVIII .,
. 1774 .
.
. 1730- .
4 % , 1760- . 2,
1780 1790- . 0,8 %97.
,
. 1760- .
.
XVIII .
,
1797 . , ,
,

98.
.
,
, .
,
. ,
,
.
, ,
.
. . :

: , ,
, .
<...>
,
, .
99. .
, ,
, , ,

.
- ,
.

,
.
( 9 % XIX .
366

32 % 1917 .100)
, . ., , .
. . ,
, ,
101.
. ,
. . ,
.

, ,

102. , ,
103.
,
, ,
, . ,
,

- . ,
.

XIX .,
, . . , . . . ,
-, , .
, , . ,
, ,
,
105.
,

. , - ,
,
.
,
.
.
XVII .,
, 1687 . .
XVIII . .
1720- . , 1808 . 36
. 1766 . 4,7 .,
1808 . 29 . XVIII .
, XVIII .
,
367

2.

, XIX . 1720
1740- . 29 % ,
, 1880 . 8 %106. ,
,
1722 .107,
. , -
.
XVIII . ,
. 1719 .
, 1724 1725 . , 1801 .
. 1722 .

, . ,
, 1735 .

. 1823 .
. , , ,
, .
, , ,
, , ,
.
XVIII . , ,

. XVIII .
, I , ,

( , . .), ,
,
108 .

.
(1724 1783) .
, ,
,
. , ,
: ? ,
, , . ,
. ,
109.
, ;
,
.
, ,

, . <...>
368

,

,
.
, .
, ,
,
110.

1767 .
1769 . ,
111.


, -
(II ), - (III ),
- (IV ), (XII ),
(XIV ), (,
. .) .
,
. , ,
,
XIX . ,
1 .
, ,
, .
, . (1817 1886),
, 1846 .
, 30
.
113.
.
,
XIX .
, , ,
114. , ,
, , ,
, , ,
, , 115.
, ,
, ,
. ,
, - ,
,
, ,
369

2.

.
<...>

,
, ,
,
, ,
,

.
,

,

116.
,
,
,
1721 .

,
. 2.8. .

1900-
,
,
117.
,
.
, XVIII .,
.
,
,

, XVIII .
. ,
,
, .
,
.
,
. ,
. , XIX .
1917 . 10 ,

.
, .-,
370

, ,
- .
.
.
,
, ,
.
, : 1756 .
38 % , 1860- .
79 %8. - ,
,
, -
. .
,
,
, , ,
, , .
, XVIII .,
, ,
. -

, .


, .
,

, 1764 .

.
. . :
XVII . ,
, ,
119. XIX .
, 120.
,
- ,
.

. ,
, , ,
. 1857 .
9 77 %, 72 %, 1897 .
86 89 %121.
371

2.

,
, :
1835 . 43 % , 1904 . 64 %122.

1897 .: ,
, 33,5 %, 58,5 %123.
1860 1890 .
, , XIX .
.
: 1850- . (
, , . .) 61 %
, 83 %124.

, ,
XIIXIV , -.
125. XVIII .
, 1860- . -,
.

,
, . .
.
1860- .
, . , XVIII
XIX .
,
( . . 11 . .).
,
, ,
, , ,
. ,
(
. . ) 126.

. ,
, ,
1860- . , .-
. . (1809 1877).
, .
, ,
,
,
, ,
.
, ,
372

,
127

.
1860- .,
,
.
:
,
.
. ,
,
.
, ,
128.
129
1
- .
, ,
, ,

. ,

, , ,
, , 130. ,
, ,
.
,
, ,
,
, , . ,
, ,
, 131.
, ,
XIX .,
.
, , ,
, , ,
, ,
132.
XIX . ( )
, :
,
, ,
, 133.
.
, ,
. :
( ),
373

2.

,
, .
.
,
, .

134.
,
.
135. , , .

,

.
. XIX .

.
,
136.
.
, .
, -
137.

138. ,
. . . ,
,
.
. . 139.
- - .
,
. , -
, ,
.
.
, ,
.
.
,
; 140.
. .

,
. ,
:
374

10% 141.
. (
) 1858 1897 .
, 6 ,
6 , 4 ,
2,6 142.
- :
, ,
,
. , .
- .
, .
, . . (1823 1886) ,
1860- ., ,
. . . ,
, ,
,
. ,
,
, , .
, ,
,
,
143. . ,
. . ,
;
,
144. . .
,
, ,
.
.
,

145.
,
, .

.
,

.
. , ,
, 146.
375

2.

1860 1870-.
,
,
, .

, .

,
, .

,
. ,

.
,
. .
.
:

;
( 35- )
.
, .
,
, ,

.
.

,
, ,
.
, , , , .
, ,
, ,
7 , ,
, .


,
.
.
,
,
376

.
,
:
. 1880 1914 .
8
16,4 %, 25,3 %,
0 1,5 %. 2187 57 1914 . 47,1 %
,
(39,1 %), (4 %), . .
,
. , ,
,
. ,
.
-
, ,

, , .
, ,
147.
,

. 1870- .:
22 % 1870- . ,
1870 . 0,9 %.
148.

: ,
149. . . , .
,
.
<...>
XIX , ,
.
, -, . . ,
150.
,

,
.
-, :
.
. ,

.
377

2.

151. .
, (1853 1874)
(1877 1903), -

152.
, 153,
- 154.
, 1860 1870- .
,
155. ,
- : 1904 .
47 743 3 % ,
156.
, .
,
,
, ,
,
.
, , ,
: - ( -)
157,
. , 1882 .
6319 , ,
40 %,
, , , , , 450
, 356 134
158.
1917 . ,
: , ,
, , ,
1917 .159

.
1678 . 40 .,
1719 . 140, 1795 . 216, 1850 . 281 1897 . 240 .
. 90 %
. ,
,
(. 2.6).

:
,
, ,
378

2 .6

X V III XX .

1738
1783
1824
1830
1836
1860
1880
1890
1904
1913

%
.

37
29
27,3
34,1
31

31
32,4
31
37,8
33
37,0
40

43
47,7
45
54,0
45

.
%

10
13,4
14
14
15,1

14
15,2
14
12,6
11
8
7,6

13
14
14,7
14,9
14

%
.

53
54,6
57
59,7
55

55
58,7
55
64,1
56
52
48,1

44
44,2
41
41
45,7

95,3
108,9

106,3
114,5
92,7

106,6
111,0

%
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100

: . . 796 ( ). . 18 (1738 .). . 275; . 64 (1783 .).


. 580; - [1860; 1903 1904;
1913] . ., [1862; 1909; 1915] ; F re e ze G. L. The Parish Clergy in Nineteenth Century Russia :
Crisis, Reform, Counter-Reform. Princeton, NJ : Princeton University Press, 1983. P. 54, 100, 378,462.
.

, , .
,
, 160.

.
: 30 , 25,
15 161. ,
,
3 : 2 : 1 .
,
162.
,
, . . . ,
:
,
163.

,
(. 2.7). . 2.6, 2.7,
XV111 XX . .
I XVIII . 1780- .

. XVIII . 1860- .
, .
379

2.

2 .7


1835 1904 . (% )

1835
1860
1880
1904

42,5
82,6
87,4
63,8

4,2
15,6
12,7
2,2

0,0
0,4
2,0
1,9

13,6
29,2
37,4
29,4

: F re e ze G. L. The Parish Clergy ... P. 455.

1860- . 1913 . ,
, .
1913 . 8%,
4 %, 12 %,
12%.
:
59 %, 41 %.
,
, , ,

, ,
, .
,
1860 .,
1860- .,
.
. ,

,
. , ,
1904 ., .

,
.

,

. 1830 . 20 %
, 33 % 47 % ,
1860 . 17; 34 49 %. 1830 .
24 % , 54 % 22 %
, 1860 . 9; 74 17 %.
1830 . 21 % , 9 %
70 % , 1860 . 7; 10 83 %164.
380

,
. ,
, , ,
:
. ,
, , ,
.
1860- .
.

. XX .
;
, .

XVIIIXIX . : 1738 .
, 0,45, 1787
1860 . 0,33, 1904 1913 . 0,30.


.
,
(. 2.8).
,
, : 0,36 0,30.
,
, , .
,
,
166. , 204
.- 1863 . 872 (115
757 ) 1867 .,
, 167.

XVIII .,
. 1913 .

( ) ,
.

,
. , :
, ;
; ,

( . . 11 . .).
381

2.

2 .8

1863 .

, .
100
100 199
200 299
300 399
4004 99
500 599
600 699
700 799
800 899
900 999
1000 2000

1
13
23
20
15
15
10
12
4
1
3
117

208
292
282
196
106
45
27
7
6
5
4
1178

: . . 804 (
). On. 1. . 60. . 5.

,

,
.
, ,
.
.
XVIII .,
,
.
,
-
,
,

168.
,
,
,
169. ,
. 1910 .
108,5 ., 47,6 .
13,5 .170 , 12,7 . , 1830 .,
8,6 ., 1860 .171 1760- 1904 .
2,6 (
0,8 . 2,1 .),
382

.
,
, ,
,
, 172. ,
, , . . :
XIXXX .
- ,

.
1917 . ,
,
.

- (
), , 173.

- .
, .

,
, , ,
, , XVII .,
.
1649 .,
,
, (
) , (
, . .),
, -
,
, .
. -,
, ,
,
.
. -,
,
174. , XVII .
: ,
,
175. XVIII .
, .
383

2.

I >
. , ,
.

, ,
. .
, , (, ,
, , . .) ,
, . *
.
,
. XVIII .
, ,
( ),
(, . .). ,
176.
I ,
, ,
177, *
( . . 8
. .).
,
1785 .
,
: *
(, , ),
( ).
,
, ,
,
(
), . . , .
, ,
, 25 , . )
. *

, ,

, ,
- ,
. ;
. ( )

. *
, : moi
384

; ,
, .
. ,
, ,
, ,
, . ,
, 178.
, ,
,
1767 .179, ,
.
, ,
180. , XVIII .
.
.
XVIII XIX .

1832 . 1 ,
,
18 .
1824 1830 . ,
183;
XIX .
184. 1837 .
, (
) . 671
86
, 185.
, ,
, ,
. . .
,
, , , ,
, , ,
, 186.
XIX .
- 1820- .

.
-
: 1830 1834 .
92 %, 7,
0,4 %, 1850 1854 . 86; 14 0,6 %187.
-
, .
385

2.


188. (
, . .),
,
1870 .
,
. *
1860- . , 90% ?
, .
,
,

, 189. 1870
,
, . *
, 191,
,
, , <
.

. 1719 1897 .

297 . 5276 . . ,
, ,
.
,
, .
, Tpi
, , , ,
, ,
. 1721 .
, . <
1720- . *
.
,
.
1724 1775 .

, , ,
:
,
, ,
, 192.
1775 . :
, . *
,
386

.
: 10 . ., 1 .,
500 . ,
, . 1785 .
1775 .
,
, .
1775 1785 .
,
( ), ,
. .
: , .
,
, 1 %
. 1775 .
4,2 , 1785 . 8,4 , ,
1,2 . ,
. ,
.
1832 . ,
,
, .


,

;
,
10
20 ,
, , ,
,
.


;
,
,
,
.

,
.

. 2.9 . , . .

1870
387

2.

,
193.
1863 . ,
.
, , ,
, .

. 2.9 2.10.
1724 1897 ., ,
1721 1724 .
1724 1775 . ;
1721 1724 . ,
1724 1775 . .
. 2.9 2.10, ,

.
1860- . ,
1812 1824 .
2.9

X V III XIX . ( . )

1724*

5 0 ,0

1 3 3 ,

1 ,9 "

185,0

1744*

5 7 ,2

142, *

12,7**

2 1 2 ,0

1762

72,8

1 4 1 ,9

13,7

2 2 8 ,4

1782

8 7,0

2 4 9 ,2

1795

117,8

4 6 4 ,4

5 8 2 ,2

1811

122,9

6 5 3 ,6

776,5

1815

8 1 ,4

6 1 6 ,7

698,1

1824

5 2 ,0

8 7 7 ,6

9 2 9 ,6

1825

77,5

1033,0

1110,5
1378,7

3 3 6 ,2

1835

119,3

1 259,4

1840

24

136,4

1454,0

1592,8

1850

7,2

175,5

1 704,4

1887,1

1858

10,9

2 0 4 ,8

1705,9***

145,6

2 0 6 7 ,2

1863

17,8

2 3 5 ,7

1 9 5 5 ,0 '"

133,1

2 3 4 1 ,6

1870

2 9 ,0

2 0 8 ,4

2 7 4 2 ,0

1897

156,6

116,4

4625,1***

,,

2 0 3 ,3

2 9 7 9 ,4
5 1 0 1 ,4

: . . 1287. . 38. . 2859 ; . :


1851 . ., 1857 ; . .
X V III . ., 1903. . 100 102, 112, 162 1 6 5 ; . .
1740 1860- : , . ., 1990.

388

,
. 164 ; 1897 . . 1. . 160 171 ; . .
1775 . //
/ . . (.). , 1975. . 9 0 ; .
1866. . 1. . 1. . 46 47 ; 1875. . 2. . 10. . 30 35 ; . .
- . ., 1953. . 54 ; Hildermeier B iirgertum
und Stadt in R ussland 1760 1 8 7 0 : R echtliche Lage und soziale Struktur. K 6ln ; W ie n : Btihlau
Verlag, 1986. S. 50, 166 167, 347 350.
* .
** .
"** .

2.10

X V III X IX . (% )

1724"
1744"
1764"
1775
1782
1795
1811
1815
1824
1825
1835
1840
1850
1858
1863
1870
1897

9,0

9,0

7,2

II

III

I III

0,5

1,0

27,0
27,0
31,9
19,0
26,0
20,0
16,0
12,0

5 ,6

0,2
0,1
0,1
0,2

0,5
0,4
0,4
0,5

7,9
8,7
6,5
9,0

0,2
0,4
0,5
0,8

18,0
18,0
24,7

14,5

1,0

3,0

7,0
8,6
9,2
7,0
9,7
10,0
7,0
2,0

72,0"
67,0""
62, "
81,0
74,0
80,0
84,0
88,0
94,4
93,0
91,4
90,6
93,0
83,0"""
83,5"""
92,0
91 0

1,0
6,0
6,0

7,0
6,0

4,0

100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
___ * *+ +*
100
100
+++*
100
100
100

. . 2.9.
* .
** .
*** .
**** ,
100.

1812 1815 . ,
, 1815 1824 .
1812 . ,
389

2.

, .
1824 .
1863 .
, ,
1775 1821 .
, 1
5,225 %194. 1824 1861 .
, 1,4
. ,
: 1824 .
5,6%, 1863 . 10%;
. ,

1812 1824 ., : 1802 .
98 . , 1820 . 41 ,
1849 . 113 . 195.
,
XV111 XIX . 196.
1860- .
1863 .
. ,
. .
, ,
. ,
, ,
.
,

. ,
, .
,

, 1860- .
.
1721 .
.,

. 1740- . 92 , 46 % ,
1760- . 106 , 52 % ,
197.
1785 . 1799 ., 1917 .
,
-
, -
.
390

, ,
- 198.

1858 . 7 % .
: 1764 . 106, XIX .
180, 1893 . 142, 1905 1917 . 29 199.

,
4 % 1893 .
1917 .200 ,
, 1860- .,
, , , 1917 .
, , -,
,
, -, ,
, -, , .
1860- . : 1820 .
28
150 , 1863 .
17 833 .

1897 .
156,6 . 116,4 .
,
, ,
.
,
.
, ,

.

201. 1724 . 27 %,
1897 . 2 % 5 %
.
73 95 %.

. 2.11.
XVII XVIII .
, .
, , ,
, 1722 1775 . , , (
), ,
, , .

391

2.
2.11
X V II X V III . (% )

1680 .

0,2

3,4

7,4
24,4

34,7

95,4

65,3

100,0

100,0

100,0

100,0

0,821

10,8
85,6

G'

1679 .
1708 .

4,6

1688 .

54,7
13,5

1728 .
1684 .
13,9
21,4
64,7

3,1
19,1
51,7

1719 .

1759 .

15,6

1,5

19,0

9,1
84,4

60,4

26,1

5,0

5,0

100,0

100,0

100,0

100,0

0,380

0,543

0,632

: . ., . .
. , 1960. . 494 499 ; . . -
XVII . // . 1958. 2. . 131 143 ; . .
XVII . , 1957. . 144 147, 198 ;
. . : XVII . ., 1980. . 127 128 ;
. . XVII XVIII . ., 1956.
G ,
.

, .
,
. ,
, , , , , , , , XVIII . 202
,
. ,

.
, . 1684 1691 . 10%
3,7 % , 10 % 31,5 %, . .
8,5 . 1708 . 7,3 % 73,4 %
, 14,6 %
. . .

, 0
1 , ,
.
0,380 0,821.
, , ,
, , . ,
, 9,5
, , ?
, XVIIXVIII .
392

, (
) .
, ,
,
. ,
,
- . -,
XVII XVIII .
.
1775 .
, , ,
.
:
, ,
203 (. 2.12).
2 .1 2


1811 1858 . (% )

I II

1811

1,5

24,6

1835

0,7

1858

0,7

III

84,0

13,1

14,5

62,3

27,0

7,9

50,9

91,4

22,1

14,8

9,2

73,7

90,1

,5

: . . - .
., 1862. . . 7. . . 2.9.

. 2.12, ,
,
. , ,
: 1811 . 0,736, 1835 . 0,711,
1858 1861 . 0,778.
1863 .
,
.
1870 1880- .,
1870 ., .

, ,
, ,
.

. 1- ,
393

2.

2- , 3-
,
,
,
. ,

,

,



, ,
.

( - ),
25- ; ,
,

.
. 2.10. . . (18781927).

, . 1918. , 7 0 %
( . . .-
-
204.

, :
, , 3- ,
, 1- 2- ,
(. 2.13).

, , XIX .
2.13
40 1883 1884 . (% )

2,2

66,7

1-

0,4

33,3

2-

33,4

: 3-

1,8
19,2

78,6

100

100

)
, :

33,3

: . . 60- 90- .
XIX . : . ., 1984. . 175. . . .

394

XIX ., , ,
. ,
0,911.
, , 0,622.
1892 . ,

, . ,
,
XVIIXIX ., XVIII .
1880- .
,
. 205. XVII
XVIII . ,
XVIIIXIX . ,
206.
,
. XIX .
,
,
,
.
,
,
.
, ,
,
, 207.
XIX .
;
208.
, 1898 .
45 %, 11,
23 %209. . . ,
70 , 100 . <...>
, ; 210.
,
, ,
,
. . . XX . : ,
, ,
, ,
: 1866 1867 1904 1905 .
20 35 %,

395

2.

. 2 .1 1 . II. 1902

.
(. 2.14)
(. 2.15).
,
( 7 3 %)211.

(. 2.16)212, 1,5 328
1860 1862 . 244 1888 1889 . 225 1909 1910 .
, 2.14
2- 3- , .

, %
2-
3-
10
10

1867

30

1890

26

1895

25

20

1900

32

44

16

1905

29

34

17

23

12

: . . XIX
XX . ., 1999. . 209.

396


1880- . 1898 .
, :
,
214. ,
- .
2.15
, ,
1866 1913 .


, %

1866
1872


, %

7,2

1867
1873

1872
1877

6,5

1877
1887
1887
1899
1899
1904


, %


, %

6 ,7

1867
1884

4,8

1867
1872

10,0

1873
1879

5,6

1884
1894

2,7

1880
1888

4,5

5,0

1879
1885

4 ,8

1894
1910

1,9

1888
1892

4,2

3,2

1885
1890

3,8

1892
1897

3,9

1890
1895

3,2

1897
1904

2,6

1895
1913

2 ,0

1904
1908

2,4

3,1

1910
1916

1,9

: . . ... . 209210.
2.16

:
1866
1904 .

1873 .

1885 .

1890 .

1895 .

1873
1895 .

22

203

17

38

166

18

23

14

150

12

00

60

44

28

6 10

14

30

11 15

45

37

1879 .

1904 .

20

1877 .

1899 .

42

1866 .

16 20

15

11

58

17

21 25

10

11

66

19

26 30

27

21

30+

15

14

14

59

13

10

13

16

14

12

13

20

17

20

19

18

18

: . . ... . 209.

397

2.

XIX . : 1)
, 1866 . ; 2) , 1861 .
; 3) , , 1863 .
; 4) , 1764 .
; 5) (
1764 1811 .); 6) , 1861 .
.
, ,
, ,
,
,
1764 ., .
XIX . .
,
,
, 1719 . ,
, 1797 .
.
; ,
. XVIII .
XVII ., 1764 .

, 1815 . .
XVIII . ,
,
, ,
.
, XVIII .
XVIII . .
, , ,
,
, ,
, .
, 1860- .,
. 1719 ( 1- ) 1857 . ( 10- )
25,9 48,8 %,
: (
) 54 47,3 %, 7,7 3,9 %,
() 1719 1811 . 12,4 8,5 %215.

1590- . 1649 .,
,
, ,
,
398

. XVII .
:
, .
,
,
XVIII .216 XVIII .
:
217, .
II 1785 .
, ,
, , 218.
-
,
219.
, ,
1832 .220 ,
. ,
, , , 221. . . ,
1861 . ,
222, : , , ,
;
; -,
, (
. . 6 : . .).
1860- .

, ,

.
, ,

1906 . ( 5 1906 . , ,

, ,
)
.

.
: 1678 .
180 ., 1858 . 23 889, 1897 . 39 260 . (
223).
XIX .
- .
1QQ

2.

, ,
,
, , . 1917 .
:
?
. 1960- .

. ,
, 1917 .

. , ,
, .
XVIXVII ., XVIII .,
XIX .224
, ,
225.
, 1861 ., ,
, 226.
. 2.17 360
XV . 1861 .
2 .1 7

1495 1860 .

, %

, %

, %

1495 1505

5038

15

53

32

1600 1750

3479

24 353

15

53

32

1751 1800

34 116

235 036

10

48

42

1801 1860

39 178

286 863

23

53

24

: . .
// (XIX30- XX .) / . .
(.). , 1978. . 2. . 113.

92 %
, , 8 % .
1 , 2
, 3 . , ,

- 227. XIX .,
,
,

, .

400

. 2.12. . 1860

. 2.13. . 1860

: , .
. 2.17, , XIX .,
.
: .
,
.
, ,
,
, , , 228.
1860- .,
,
,
, (. 2.18).

.

,
, ;
.
. 2.19 230 : , .
, .

, , 1860- . , ;
229. ,
.
401

2.

, XIX .:
, 5 , 1
, ; , 5 10
2 , ; , 10
2 , ,
230. .
2 .1 8


1860 1916 .

1860- .

1870- .

1880- .

1890- .

1916 .

2,60

1,90

1,40

17,80

13,30

9,40

0,90

0,78

0,67

0,60

0,78

1 ,

5,40

4,50

4,00

3,50

4,50

0,26

0,24

0,23

0,18

0,26

1 ,

1,66

1,53

1,16

1,40

: 1901 . ., 1903. . 1. . 79, 176 177, 210 211 ;


1916 . . 1 :
. ., 1916. . 624641.
2 .1 9

230
1896 . , (% )

19,1

35,2

22,2

15,2

8,3

100

2,6

28,7

36,5

21,3

10,9

100

2,2

27,0

51,7

16,1

3,0

100

: . . . , 1900. . 2. . 1 201.

-, ,
, , , .
, 1900 . 4
, 49 ,
0,444 , 1,747.
, ,
, , 231.
-, ,
.
402

,
, .
-, ,
,
, , ,
, . ,
, 2
,
.
, , ,
,
, ,
.
. .

XIXXX .232:
1896 1900 . ( )
1917 . ( )
1917 . ( )

59,5
76,3
69,0

22,0
17,6
22,0

18,5
6,1
9,0

1917 . 48 % 1 30 %
2,3 4,4 ,
. 1912 1916 .
4,4 ,
0,75233.
, ,
.
, ,
, .
.
XIX . . 2.20.
2 .2 0

1896 .

5,5
5,5 16,4
16,5 27,3
27,3

7881
43 197
81 547
30 682
13 514
176 821


27 292
223 391
520 448
261 798
162 528
1 195 457

,
. .
122,8
3342,2
11 074,9
7589,5
6125,4
28 254,8

,
. .
1137,8
10 867,9
28 353,4
15 810,3
13 021,5
69 190,9

: . . . . 2. . 273 285.

403

2.

. 2.14. -, , . 1900-

:
15 %, 73, 12 %.
,
(82 %), ,
(12%),
, ( )
(6 %)234. ,
XIX .
, .
:
0,249,
0,173,
0,090.

XIX XX .?
, (
, , ),
235. 1897 ., 50
,
, 6,809 , 7,3 %
, 1,836 , 2,3 %
236. .-. ,
404

60 1880 1905 .,
,
. .

1880 1910 . ,
, .
18931905 .
84 16 58
9 . ,
0,258
0,626 ,
0,157 0,680
.
0,430,
0,396237.
. -,
, ,
, , ,
10%. -,
,
1,9 2,7 . , ,

. ,
XIXXX .,
, 0,1330,206 1917 .
- . ,
1917 .

238.
,
;
239.
, ,
. - ,
50 1882 . 26,9%, 1899 1901 . 29,3, 1912 . 31,6, 1917 . 28,8 % .
1917 . 13,5 %,
8,1 %; , 6,1 %241.
.
1893 1896 . 30% ,
27 .
, , ,
, , ,
24 .
1897 . 12,2 ,
405

2.

. 2.15.
,
. 1900-

. 2.16. .-
. 1900-

812 . ( 96,5 . )243.


13 ?
, , : ,
, , ,
, (
), -.

.
1860- .
80 %
.
, XX .

, .
, , .

,
10 % .
, ,

, ,
(
) 244,
( . . 4
. .).

406

, , ,
.
, , , ,
245. , ,
246.


XVII . 247. XVIII .,
, , , ,
. XVIIIXIX .
,
, 100 ., , - . . , 200 .,
248 (. 2.21).
2.21

1725 1860 .

1725

205
36

, .

14,4


, %

1753

153

61

27,3

20,8

53,1

51,9

52,5

1767 1770

383

174

50,5

42,4

34,9

50,4

53,7

1799 1804

2247

180

88,5

95,1

44,8

47,2

43,1

1811 1815

3168

150,1

53,7

1816 1820

4487

181,8

55,5

1821 1825

4926

190,7

52,8

1835

5996

287,4

1852

8060

446,1

1860

15 338*

565,1

244,7

76,1

30

62,2

: . . : 2 . , 1952. . 1.
. 395, 440, 443446, 531 ; . . 1790 1860 . //
XIX / . . (.). .,
1959. . 121, 163 ; . . . .,
1940. . 14, 16, 23, 27, 31, 45 47, 56, 85, 92 ; . .
. ., 1966. . 339, 341, 343, 345, 353, 357359.
* 9562 .

407

2.

1861 . 810 .,
62 %, 76,1 %,
30 %. 1832 . :
,
,
. <...>
, .
<...> , ,
, . ,
, . <...>
,
. ,
: , 249.
XVIII XIX .
,
.
(, ,
),
(
, 1736 . )
(,
).
, ,
, (),
250.
.

1725 . 0,2 %, 1800 . 0,9 %251 1860 . 1,9 % (. 2.22).
.
,
.
(, ),

.
, XVIII XIX .
, .
, , , . .
,
, ( )
,
.

-,
252,
-
408

,
,
.
.

253.

.
43 , 1860 1916 ., 3,6 3
(. 2.22).
1,9 3,8 %.
, : 1860 ., 1916 .
.
,

.
,
, . ,
.

, .
, (, , ,
, , , , , . .),
, ,
, ;

. ,
, ,
. ,
,
( ),
.
;
, (
, , . .), , ,
, .
.
, ,
1917 . ,
. 1860 1917 .
4,5 ,
3,9 ( 0,8 3,1 ),
6,4 ( 0,7 4,5 )254.
1913 . 16,9 %,
13,4 % (. 2.23).
409

X
X

3,8

77 638

3024,3

181,5

a s

8 5

2 ; ts
I - !
X _

&

49 161

79 872

1160,1

**
5
" 'O

(N

ON

^ 4

If

0 ^ 0
2 ft-

1c3 f t .

' a ?

2 $5
x Q

X
<
L>
)S

<4

1,9

5a :
2
De 4

=c t
a
a
3
5



50 , %

38 251
36 304

-0a
H X
wD X
<
cd

s g2 63

1 6


50 *, .

62 146
58 983

74,1
,

, .

50 , .

1861
1870 .

797,6

*00
o'
00

r-

ON
00

s 04 <u
- g l _ .
o.
<
2
aur
. u
2

Ti 00
0Q
^

Lu 3E
ON X

<D CO

ttj

2,2

42 841

69 604

41~i

ON

5U

945,6

1881
1890 .
1871
1880 .

ea C l

00 rn

3,2

60 552

ON

2 ^ ^

2,9

56 512

133,0

98 379

2198,8
i

91 814

1637,6

1900 r.
1891
1900 .

*CD
ro
5!

50 , .

1860 r.

( ) 1860 1916 .

(J

X
X
X

>

X
X

&

40

00
ON
(N
ON
<N

74 956

05

2. |
g
- S

170,9

1913 r.

(J
8
0-

126 138

tS

121 780

2932,8

2557,4

31.12.1916

<N

X
4)
T


.
| ^
5 o

cd __r

* NO

P -e

s a

.
x

s
T

VO
A
0- X

X
x *
X
ar n
V

ON

S
ON
00

a
5

s a

nn g00
-


X I-'

S
t* ON
o

00

g s

<L>
Q
<U.
X

a-

,
2.23
( ) 1860 1917 .

1860 .

, .

1900 .

1913 .

1916 .

3960

12 181

17815

14 932

, .

74 120

132 960

170 903

181 538

, .

45 621

81 837

105 191

111 737

8,7

14,9

16,9

13,4


, %

: : . . ... . 172 (1860


1913 .); , 1913 . . 223 (1900 . ) ; : 16 .
. 11. ., 1968. . 797 (1916 .). : , 1916 . . 1.
. 85.
* : 61,55 % .


255. ,
1913 .
6,1 , 3,7 (. 2.24) .
1 1914 . 1 1917 . ,
, 58, 5 % , 57,7 %257.
2.24

1858 1916 .

1858 .

1902 .

1913 .

37,4*

137,4

227,9

384,6

42,6

159,3

205,9

107,6

31.12.1916

: . . ... . 83, 85,


172, 195, 200, 283 ; : 2 . . 1 : 1703
1917. ., 1972. . 391.
* 1862 .


XIX . 11 ,
XIXXX . 15 .
XIX . 2
3 %, ( ) 42 74 %, 18
25 %, 7 39 %258, 18 25 % (. 2.25).
, XIX
XX .
,
411

2.
2.25
,
, , ,
1850 . 1900 .

1860 . 1900 . 1851 . 1901 . 1848 . 1900 . 1850 . 1895 . 1850 . 1900 .
,

0,8

2,2

4,1

12

2,5

0,9

9,5

1,4

45,6

81,9

9,7

16,3

14,1

19,7

24,3

7,7

28,5

74,1

133

20,8

37

35,6

38,4

29,9

52,2

23,3

76,1



, %

1,8

2,7

42

74

18

20

7*

39

18

25


, %

1,1

1,7

20

32

13

18

, %

62

62

46

44

40

51

47

33

37

: . . 11. . 779, 781 ;


. . : 3 . 2- . , 1959. . 2. . 530,
568, 619, 620, 668 ; Historical Statistics of the United States : Colonial Times to 1970 : in 2 pts.
Washington, DC : U. S. Department of Commerce, 1975. Pt. 1. P. 8, 126, 134 ; Mitchell B. R. Euro
pean Historical Statistics, 1750 1970. New York: Columbia University Press, 1976. P. 2024,
35 37, 4142, 52 53, 155, 157, 163.
* . . M.

, ,
. , ,
. ,
, .
1737 1740 .
10% ( 7 .)259. 100 . 1846 .
20 71 %, 1847 .
86 %, 4029 5410,
1846 . 260.
XVI XIX .
,
.
,
, , ?!
,
. 1879 1884 . 110,9 .
13 , 5 . 1894
412

1895 . 116,8 . 1897 . 7 261.


1884 1908 .
55 44 %, . . ,

, . 1902 . 107,7 .
7,9 . , 8,5 %.
1- ...
. .
, 262.

. 1880- .
15 ;
25 .
14 17 . ,
,
(15 16 ), , 25
, ,
2 , .

16,3 16,8 ;
(. 2.26).
2.26
,
1879 1885 1908 . (% )

1879 1885 .
.

1908 .
.

10

10,1

10,0

10,0

3,5

1,7

2,6

10 11

23,5

18,2

23,0

5,8

3,2

4,3

12 14

31,8

20,6

30,7

28,0

25,7

26,7

15 16

12,1

9,7

11,9

37,2

41,8

39,7

17 24

14,3

21,0

15,0

17,1

18,8

18,1

25
, %

8,2

20,5

9,4

8,4

8,8

8,6

100

100

100

100

100

100

14,4

17,1

14,6

16,3

16,8

16,6

: .
. ., 1893. . 4, . 1. . 288 288 ; . .
... . 271275.


1879 1885 . ( 54,9 .) 1908 . ( 44,4 .).
, - ,
. , 1897 . (
413

2.

17,3 .) 19 ,
1899 . ( 17,1 .) 20 19
263.

. ,
, .
1881 . 43%
( 4391 ), 1905 . 36, 1906 1913 . 53 %264;
1884 1885 . 56 % ( 18,6 . ),
1908 . 3643 %; 1897 .
37 % ( 116,8 .); 1911 . 34 %265.
,
XVIII . (
, )
. 1914 . 50 %26 .
,
, , ,
, ,
. ,
,
.
, 1886 1893 . 72% -
, 28 %
, 24 89 %
11 76 % 267. 1897 .
61,4 % - - 52,7 %
, .
, . . 53 % 268,
.
31 1918 ., 983,8 . (84%
)
31
(. . , , ,
), :
1917 . 31 %

, 21 %
269.
. ,
18 % 270


. ,
. 2.17. . 1904
414

, , , , ,
.
18 % , :
1917 . 42 % , 28 %
. -,
, ,
. 1886 1893 .
55 % ,
76 %, 1124 %271.
,
. 1910 . 10 %
272, 1912 . 25 %273,
1914 . 25 50 %,
XX . 1897 .
, , 70%,
55, 54 %274.
, ,
.
,
.

. -, -
( 1902 . 58 %),
275. 1897 .
116,8 . : 51 % ,
, 15 ,
62 %.
39 ,
25 276.
1908 ., 68 %
30 ,
29 27 .
-,
. 109,2 .
1879 1885 . 1894 1895 .,
87 %, , , 94 %
, 6 %.
, 0,1 %278 (. 2.27).
,
, :
XIX XX . 90 %,
, ,
.
XIX .279 XX .,
1913 .280 281.
415

2.
2.27
( ) 1879 1884 .
1894 1895 .


.
%

64 608

84,55

30 204

92,25

94 812

86,86

6530

8,55

733

2,24

7263

6,65

5151

6,74

1787

5,46

6938

6,36

42

0,05

0,02

50

0,05

27

0,04

0,00

28

0,03

14

0,02

0,02

20

0,02

13

0,02

0,00

13

0,01

10

0,01

0,00

11

0,01

0,01

0,00

0,01

0,01

0,00

0,00

0,01

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

0,00

76 414

100,00

32 741

100,00

109 155

100,00

: /
. . (.). , 1894, 1896. . 1, 2 ;
. . ., 1881 1888, 1890, 1893. . 3,
. 1 15; . 4, . 1, 2.


:
, ,
. , ,
XIX .
,
, .
,
, 282.
, 1917 .
: ,
, , .
, . . ,

,
283. .
(. 2.18) .
416

. 2.18. . (18461920). . 18861887.



, .
.
, 90 %
,
, .

. 1860 1913 . ( )
2,3 , 3,6, 4,5 (.
. 2.22).
. 1869 1910 .
969 ., 872 .,
90 %. 5,3 ,
2,5 284. 1853 1854 .
45,4 . 90 %, 1912 .
165,2 . 91 %285.
.
,
,
, - .
417

2.


286
, ,
.
?
XVIII XIX .
.
,
287,
288. , XVIII .
50 %289, 1859 . 44 % (
32 %)290. XIX .
, , ,
30% 291.
-
, .
, .
58 . 1880- .,
, 1897 ., , 1904
1913 . , 1885 . 1913 ., .

, , ,
32% 1859 . 30% 1913 .292 :
24 .
,
1917 . 40 %293 (. 2.28).
294, ,
, ,
5 , 11 . XIX .
, , , . . ,
25 %295. 0 : 1859 .
15 8 %,

296.
(. 2.29); , 1862 .
1913 . 8 I297.
, ,
. 1882 .
12 ; 12 15- 8
( 4 ), ( 21.00 5.00)
,
.
3 . 1885 .299
( 21.00 5.00) 17
, 300.
418

3,7

1,6

4; (N
(N
(N

Os
<N
<N

^ ^
o ' " o '

Q
S'
ae

1,3

I
I1 60+

<N
N

<

3,7

12,0
6,4

'
1

J.

53,3

'


1
Cd
. CN

CQ

04^ 4 ^
< " 4 -"

VO
<4

1
04

(N "d- (N
o ' " "

00

BQ

59,9

o'

o'
Tt-

-!

X
<L>

|1
.
.

111,1
34,4
145,5
1240,7
264,0
1504,7
1170,3
783,5
.
.
|1

.
|

s 2X

X
X
cu

0*
X
X

a
4>

4 ^ ^
4 o-'
- (N

in
in
"d

(J
2

(J

>>

cd
;

cd

01.01.1917

1897

1879 1895

VO
VO
4"

00

1
m

*U

00
in

4 f v
00
00

cd

40

OS

4^
40 o '
(N

x
s
X
X
a

|1

i*_ r

82,4
17,6

1
13,4

4^

>5

|1

14

14

6,9
9,0

1I___ 17,3
11,2
|1 13,9

^
in

4^

13,6

30,7

,9
12,0

1
63,5



*)

|1

(N
4^

(N

-1

1879 1913 . ( )

| 15 16 | 17 19 | 20 39 |1 4059

VC$

2 f

8
*

00
00
-0

0?
S
.

5
.
.
D

I
04
4
00

t*
d

X
X

<

2

lO ^
"
"

*)
o' " "
^
" 1

00

"
40

Os

" O "
n

g ". S

*00


<
? 5
in

,U

.5-- 8 =

ON

3
00

1895 . - 25,8 %.
* , 31.08.1918.

40,1

" "
00
-"

|
|

97,4

1 89,6
1 90,9
|1 85,3
1 89,4
1 90,6
88,8

^
00

irT

"

|
|
1
|
|
|
|
|
|

100,0
100,0

100,0
100,0
100,0
100,0

"

m
12,6

ON

^
"

1913

00

1
|1
|1
|
|1

40

|
|

1
1 72,4 1
1 27,6 1
| 100,0 1
|
|1 31,2 |

100,0

1041,0
1204,6
458,5
1663,1
1595,7
723,9
2319,6
70,3
783,5

X
^ ^ ^ ^ ^ <
^ ^ ^ ^
o' " " " " " " " " " "

68,6

+
-

1904

|1

1895*

333,1
152,5

,
4

^ ^
" "

.
|
|
||
.
||
.
|
||

NO

son
O

1885

|
|

|
|

|
|

. 2.29

o'

" 1

Cs 1

^
<4
On" " " 40" 1

:
(1739 ) 70 %;
4059 12 17 %, 59 12 % (
1,5 ). 2039 ,
5559 %. ,
, .
. 1880- .
1908 . ( ) 4 :
1879 1885 . 28 , 24 27
301, 1908 . 32 302. , 1914 .,
, 1,52 (
1897 . 31 , 29, 30
, 1913 . 31; 30 30,5 , 1918 . 34; 30 32
)303.

: 15
, ( 45 %) (63 %) ;
53 29 % 2 8 %.

(. 2.30).
2.30
1897 .
1894 1895 . (% )

, :
15
15 16
17 19
20 39
40 59
60+
, %
,
.
, .

,

1894 1895 .**
1897 .

,
**
1897 .

0,8
1,4
18,4
68,2
52,2
23,6
38,6

0,1
4,5
63,6
83,2
68,7
54,6

0,9
8,7
54,0
45,8
17,4
37,0

0,4
8,3
59,6
90,5
92,5
66,4

3,7
25,6
80,1
89,9
82,8
65,9

11,6

1441,0

153,0

21 187,0

22 131,0

30,0

2640,2

412,2

31 896,0

33 557,0

: . . 1,
2;
1897 . . 1. . IXX ; 1897 .
. 1.. 7879.
* .
** 15 .

421

2.

1,2 ,
1,8 , .
259 ., 63 % ,
1199 . .
! ,
:
.
.
,
. ,
.
XIX . ,
, , .
1879 1885 . ( 14,6 .) 57 %
(25 % 18 % )304.
1894 1895 . 85 % (
2,8 .)3 5.
,
,
,
. ,
XX . 306. XX .
, ,
, 55 % 1897 . 49 % 1918 . ,
35 % 1897 . 25 %
1918 . , ,
.
. 1897 .
99 % , 10 %,
1918 . 12 %, 49 % .
: .
4 10 3 2 5 2 ,
309 3,8 2; ,
,
310. 1914 .
, 1905 .,
. : ,
, 311.

.

.
, .

,
422

. 2.19. .- . 1909

. 2.20. , .-. 1900-


423

2.

. 2.21. . 1915

. ,
, .


, .

(. 2.31).
,
, .
.

, ;

1860 1870- . . . 312.
,
,
,
. , , ,
, ,
, (
) , ,
424

*:

12,3

20,9

ON (N

" ^t"

^
O
wn N
"

wn
NO ON ^

^" " " ^


in
" 7
n
" " V
00*' "
"
O" <4 " w
n

<0
00
NO
NO
o
n
"
o"
14" w-T" 1 o
"
" n
No
O
wn

^

>>rf" " 14 Tt " 14 " no"



o'
o'

n"
no"
" " w

NO On

VO n" "
t-" 14w
wn o'
rf

CD
NO^
^ <o00^

" 1 wo" wo " 1 7


wn wn

NO * < in
VO
X
CJ
" " 14 o' V
o" " " 4*" Tf" " 1 1 o
o"

n
wo
XN (N "

)S
s
CJ

0*

s
X
<u
<u

cd
X
X

X
X

Q_
<u
X
)X

a

N1!
0)

CQ

)X

CQ 1
o . VO
<L>
X

3
X
X
cd
4
X X ON
a 00
X
X
X
X
1)
cd CL
X
X X
X X
3
X

*
X

- 1> wn 00^ON* wn
1 o'
^"
"
o"
X4wn" 4
wn" n
ON
2

CQ

oo CL a
* NO^

-" s

" n
0o
0" ^
W
-)" " 1 1 w
n h

*
4

W-)
fe
<
u
X
* O
a
N
r
jo.
(N
<
L>
"

X

ri wn
OO
N

e &
X t=
: Ov N
S
4
> g 3
O
N
O
N
<W

S
3
w
n
-Q o4

.

&
<
u (D 3 A

1 1
N
O
&
X

.
*
(

3 U

s'


4
X cd
Tf
0Q 3

X> X X

> >
3
<
o> <
D

l
T
X
X
5

et

3
X 3
i
3
3
C
O

.
>x 0

S
1
5. 5

. | I 1
.

1
3 .
,
u
2 [ =. 2 2 CQ X CQ .


)
ed X

<
L>

CQ

CQ

O
N
00

cd
CQ

-
1897 .

32,7

|

24,3

4>
X
X R
Q
-Q

V
.
X *
X
<
; ><

X >
<

, ^
g 00

5 g
S.

CJ X
3 s
u )ss

ON

00**


5 I


&

pH
>

2*s
X
<

U X
S >
)

X
*

S CQ

X 2
0 *5

> *
.
- Q.
S

g |

CQ
8
5 6

3
5
2*8

2.

, ,
, ,
, , . , ,
, , ,
,
. , 313.
?
1897 . ( )
. 6,4 ,
. ,
,
10 14 : , 1897 .
55, 45, 57
43314. (
1729 2,6 , 1524- 2,3
, ). ,
,
.
2,7 5,3
( 315),
. (3059 ) 27,2
28,2 %. 1,2 ,
1,8 , , 2
. , ,
2 .
,
,
. 2 .
, , .

. . . -
(1853 1892) ( )
(1883) ,
.
,
; , .
,
, , ,
, , ,
, , , , . ,
, , !.
: , , ,
... , ,
, , . , ,
316.
426

1913 . XIX .
.
1
, ,
, ,
, .
,
-
, , , ,
,
,
.
,
,
, .
,
, -, ,
,
1824
, 317.
,

. XIX XX . (

) (11,2%), -,
, (0,6 %) ( . . 10
, . .). 5,2 318,
4 % , 30 % . ,
,
19 , -,
, .
(
)
, -:
,
,
.
, ,
319.
1901 . . . -: 34

, ,
, . ,
427

2.

. 2.22.
.- . 1900-

, ,
320.
. 2.22 ,
, . ,
, , .
,

, .

, .
XIX XX.

1885 1913 . ,

. , . 11
, ., 1885 1913 .
, .

; (. 2.32).
428

2 .3 2

,

,



*
.

%***

%*


, %

% "*

1895

1552,2

68

0 ,4

3 1 ,2

1896

1520,6

118

0 ,6

2 9,5

1,9

1897

1501,3

145

0,8

5 9 ,9

2 ,9

1898

1505,2

2 15

1899

6 5 1 ,2

189

0 ,9

4 3 ,2
57,5

8,8

1900

1699,4

125

0 ,73

2 9 ,4

1,7

1901

1710,7

164

0 ,9 6

3 2 ,2

1,9

19,1

58,5

70,6

4,1

1902

1711,8

123

0 ,7 2

3 6 ,7

2,1

19,9

1,2

51,8

82,2

4,8

1903

1766,9

550

3,21

86,8

4 ,9

18,3

1,0

4 8 ,9

71,6

4,1

1904

1746,0

68

0 ,4

2 4 ,9

1,4

19,5

6 9 ,7

6 2 ,9

3,5

1905

1772,7

13 995

9 3 ,2

2 8 6 3 ,2

161,5

2 2 ,7

1,3

6 5 ,0

190,1

10,7

1906

1801,7

6114

4 2 ,2

110 8 ,4

6 1,5

19,7

1,1

61,1

191,6

10,6

1907

1889,7

357 3

2 3 ,8

740,1

3 9 ,2

25,3

1,3

3 1 ,9

180,8

9,5

1908

1882,9

892

5,9

176,1

9 ,4

2 5 ,2

1,3

4 5 ,7

128,7

6,8

1909

1886,3

340

2,3

6 4 ,2

3 ,4

24,1

1,3

4 7 ,9

91,3

4,8

1910

2 0 0 5 ,3

222

1,4

4 6 ,6

2,3

25,1

1,2

3 6,8

88,5

4,4

1911

2 0 5 1 ,2

466

2,8

105,1

5,1

2 6 ,0

1,3

4 3 ,8 " "

108

5,3

1912

2 1 5 1 ,2

2032

,7

725 ,5

3 3 ,7

28,5

1,3

4 2 ,1 " "

154

7,2

1913

2 3 1 9 ,6

2404

13,4

887,1

3 8 ,2

2 7,3

1,2

4 1 ,8 " "

145,6

6,3

1914

1960,9

3534

2 5 ,2

1337,5

6 8 ,2

2 0 ,2

1,0

4 3 ,0 " "

115,7

6,8

: 1913 . . LV ; 1914
. ., 1915. . LX1, XLVII.
* 1895 1900 . .
.
*** .
**** ,
.

1901 1904 1912 1914 .


4,1 6,8 %, 1905 1907 . 10,3 %.
,

, , , .
(. 2.33).
429

2.
2.33
1895 1914 .
( )

.
.
%.
%-"
.
/
.
%"

1895
1904 .
1636,5
177
100
43,1
2,6
0
0
0
0

1905
1907 .
1821,4
4050
51,3
864,2
47,4
3844
48,7
706,4
38,8

1908
1911 .
1956,4
343
71,6
69,7
3,6
137
28,4
28,3
1,4

1912
1914 .
2143,9
1079
40,6
304,1
14,2
1578
59,4
679,3
31,7

1915
1916 .
2008,3
886
80,0
483,3
24,1
222
20,0
265,0
13,2

%****

45,0

28,9

69,1

35,4

.
.
% -'

177
43,1
2,6

7894
1570,6
86,2

480
98,0
5,0

2657
983,4
45,9

1108
748,3
37,3

. .

: . .
1906 1908 . ., 1910. . 46 48 ; 1909 .
. LII; 1911 . . XCIV ; 1913 . . LXXIX LXXX ;
1914 . . LXV1I, LXX1; 1913 1917 . ., 1921. . 1. . 37
38, 131, 139, 141, 149, 155, 159, 163.
* ()
().
** .
.
**** .

1895 1904 1912 1914 .


11,6 2,6 14,2 %, , 1905 1907 .,
.
1905 1908 1912 1914 .
,
.
,

. , ,
, .
,
- , <...>
321,
1911 . ... 1913 :
430

,

,
, . . ,
322.

. . 1979 ., 44 323.
XIX XX .
, .
,
, , , . .
. 1901 1904 .
57 % , 1905 1907 . 53 %, 1912 1914 .
42 %, 15 , 1901 1904 . (. . 2.32).

. ,
1901 1914 ., ,
,
. ,
, , , ,
-
,

. 2.23. , .-. 1914


431

2.

324. ,
,
,
, 1905 1907 . ;
, .

.
,
325.


.
.
: ) -
; )
; )
.
,
20 326.
(
) , ,
.

.
,
: ()
() , ,
( ,
, ,
).
;

.
, , , ,
- , ,
.


1000 .
; ,
.
. 2.34. ,
,
. 1895 1904 1908 1913 .
327.
432

661

*<N
Tf

(N

1908 1913

1919 1921

52
1234

373
46
862

00
150
46
703

1
315

>

s
&
" ON-

<
W
:

.
.
" 1914 1916 .

470

1914 1918

158

550

253

0,2
6,2

LKZ

00 ^
TJ- 00 00
<N

3359

6107

o^

1905 1907

1000

1,0
00

328

VO
o'

<

152

2,0

1,0
o"

4,4

2,4

1,0

0,3

152

o'
3,3

1,3

(N <N
<N

1895 1904

3,3

22,1

47,4

1914 1918

1
O'
"

1919 1921

3,8

16,3

1908 1913

6,8

2,6

86,2

1895 1904

1905 1907

<N ON
o"

47,4

**

VO
<N

( - ),
, , , ,
( ) 1895 1921 .

N
0*
s
i

' i
i
U

2.

7 , , 44
, , 39 , .
, ,
, 328.
,
:
, . ,
, ,

,
.
, XX .
, ,
, , , . ,
,

. , . . .
.
, , , 1913 .

15%. ,
1,53 ,
. ,
, ,
, , (. 11.13 . 11
. .).
,
.

,
XIX XX . ,
,
.
.

.1
;
,
. , 1895 1905 .
: ,
,
(. 2.35).

434

. 2.24. - ,
.-. 1916
2.35

18951905 .

, .

1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905

1255
1066
1110
1098
1838
1839
3012
3240
3648
2419
2186

407
249
416
263
432
568
564
692
788
574
302

, %

17
65
28
51
61
17
59
21
55
26
51
23
34
47
50
32
49
33
39
40
43
37

18
21
21
20
19
27
19
18
18
21
20

: Historical Statistics of the United States ... Pt. 1. P. 179.

435

2.


, , ,
1905 . 1905 1907 .
48,7 %, 1912 1914 . 59,4 %
. ,
, ,
. . . , 14 , 1895
1908 ., 190,2 . ( 1,5 % 1900 .)
, 25,4
329.

, , ,
. :
; .
,
1905 1907 1912
1914 . , ,
, -,
1912 .: - 1912 .
: , ,
, ,
23 1912 . ( .
. .) . ,
, , .- .
330.

, .
,

, , ,
.
,
,
. ,
J- . 331.
, ,
. , , .

.
332.

, ,
,
, ,
436

. ,
,
,
. XIX .
. .

, .
.
: , ,
,
.
, , : . ,
: , , ,
,
333. : ,
,
, ,
, ,
, , . . 2.36

1901 1913 .
13 3,5
, ( 1000 ) 2,8 ;
2.36
1901 1913 .

1901
1904 .

1905
1907 .

1908
1910 .

1911
1913 .

, .

62,6

238,4

128,3

218,4

, .

2,134

7,622

5,283

14,011

, .

1,741

4,087

2,642

, %

3,4

3,2

6,4

, %

81,6

53,6

4,1
50,0

, .

1733,9

1821,4

1924,8

2174,0

, %

3,6

13,1

6,7

10,0


, .

201

218

. 232

248


, .

139

146

145

178

: [1901 1913] . ., [1903


[914].

437

2.

) 2
3,4 % 1901 1904 . 6,4 % 1911 1913 .). ! ,
i 1911 . 334.
, ,
: 81,6 % 1901 1904 . 50 % 1908 1910 . ,
> , . ,
335. 1903 . .
( : , (15 . . .) ,
: . . <...>
: ; ,
, , ,
)Q . , 336. ,

. 2.25.
, , .- . 1900-

!
1895 1904 .
77 , 1905 1907 . 131, 1912 1914 . 85,
41,0; 43,8 32,3 . 337.
338.
,
. 1895 1913 .
, ,
.

,
, 33 .

, XX .
: 1901 1904 .
2,22 , 1910 1913 . 2,50340.
, ,
?
,

.
. ( -
), -
. .
- -,

, , ,

341. 9
.
, , ,
342.


,
. 9
. , ,

. ; ,

1905 . II
, ,
343.
439

2.


. ,
PR-,
, , 1912 1917 .344 (. 2.37).
1912 . 1914 . ,
- .
1914 . ,
, ,
,
. ,
,
,
. , XX .
3,
4,4, - 7, 10345.
1915 1916 . ,
. , 1915 .
-
, 1915, 1916 1917 .
, 1915 1916 .
1905 . ,
1915 . , 1916 .
, 1913 . 1917 .
389 , 228
, 1916 .346 1917 .
, .
1917 .?
1916 . , -, -
. 1916 .
,

.
-
347. . . ,
. ,
1917 .
, 1905 .348 ,
349,
,
. ,
1917 . (,
) , .
350, .
440

150

107

140

389

J3 x

04

243

46

38

si

US
s

Cs
O

a,
rn -0 0
Os 5

1916

1917 |

cd

215

50

Z e

x
cl I

S'
s
I
o,
g
40
12 00
"
U

1034

154

34

175

672
281

130

300

605

349

176

** s
O

g
fe
ffl '
H )S

u" s I

|[

S
a.
IT* X '
1300

72

30

492

591

J> o-s
C

. 3

57

00
00

1167

00

79

00

97

153

150

1916
128

1912

O CQ
2 S

|1

46

819

48

26

162

149

20

103

139

185

343

04

696

a,

-* 40 04

X
3
X

sr

40

1370

169

370

146

231

73

32

s.

46

70

26

76

109

132

68

28

20

cd

96

1912

Z
*s

|-

99


1914
|1 1915
1913
|
44
52

Cd ft-

1912 1917 .

cd

> 2

s
s

66

00 40 -

69

s
X
w

06

26

104

59

24

VO -

43


1914
|1 1915
1913
|
312

40

ffl

J5

X
:
3 -

04
CIJ
*
I i-2
Q
Qs
* <6 X

- 2 * 2

52
5 1

S ^

2.


,
PR-. 1915 . 22 44 ,
, 10, 10 5.
,
81 % , 53 %. 1916 . 24
45 5, 74,4 %
, ,
, 52,3 %351. 1917 . 20 50
. 57 %
75 %
, . . 352, 97 % (32 33)
353.
3,8 , 45 120 , ,
, ,

18 [57 : (3,8 : 120 100)], 24
[75 : (3,8 : 120 100)]354 (. 2.38).
2.38
1915 1917 .

8
45

1915 .
%
.
130 126
24,1
28,9
155 846
28,1
151 796
4,9
26 622
5970

0,4
2287
6993
1,3
10 030
1,9
489 670
90,8
100,0
539 280

1916 .
%
.
361 867
38,2
14,1
133 629
120 028
12,7
89 394
9,4
42 593
4,5
29 264
3,1
30 206
3,2
26 365
2,8
87,9
833 346
947 891
100

1917.
.
%
103 276
42,3
22,1
53 857
16918
6,9
8464
3,5
14 887
6,i
95
0,0
2335
1.0
8735
3,6
85,4
208 567
244 144
100,0

: 1913 1917 . . 1. . 151, 161 (1915


1916 .); ... . 3/4. . 482 483.



,
,
355. , ,
. 1845 . . 1792
.

3 3 ,
442

7 3 . . 1794
, , ,
100 300 .,

2 3 . ,
, 2 1905 .,

, -
- 356.


XVIII XX . ,
(. 2.39 2.40).
.
, , ,
.
. 1678 1719
1782 1795 .
146 ., ( ,
, )
,
1722 . ,
, , VIII
.
1782 1795 . 508 .

, , .
1719 1782 .
1858 1870 . . ,
,
,
,
. 1762 1785 .
,
, .
.
1863 1867 .
1863 . .

, 1858 . 53 %
, 60 % .
160 . , , ,
443

390

240

370

<N
617
19 975
36 6
21 813

|
|1
|
|1

567

|1

317
434

1
|1

31 601

'
35 59 7

449
1482

|
|
|
ON

922 8

219
578
13 2 5 7

'

|
|

1 00
1
|1
|

4> ^

420

612
277

|1
|

403

53 631
383

|
|
|

48 953
7 30
59 2 06

65 5 56

7 04
6091

927

4300

3981

501

|1
|1
|
|

317
609

487

544

|1
|1
|

|
|

1373

1897 .

861

1870 .

|
|1

|
|1

88 9

720

1858 .

|
|

1795 .

|
|

|
|
|
|1
|

1095
10 493

738
93 186

|
|1
|

1913 .
1936

1320

697

258
128 864

103 2 5 7

22 7 1 6

212

304

1
1

1762 .

|
|1

1719 .

1 00
<N 1

|1

00
00

158

1678 .

|

| , :

X V II X X . ( . )*

|
|

|
1

2.39

2
^ >s --

>^

3 I

'

t_

25 22

s S5!

0Q

' ^ 00

22 )s U

>
5O
N

X-

2| 8

ON

1
1

1
1
1

ON

o'

in
in

<* <N
o'
1,6

<N 00
<N 5
100,0

100,0

2,6

(N (N ,
00*
00

100,0

<N
7,3
82,7

0,5

00
o'


00

o'

0,6

17,6

11,3

1913 .

(N
" o ' 8
00

85,9

ON

1,0

ON
VO

3,9

6,i

<
cf
-

89,1

"

88,7

ON

6,4

1897 .

<N

0,5

o'

m
o'

1,3
00
<

m
"

1,5
1,0

2,0

1870 .

1858 .

1795 .
5

2,0

1,7

1762 .
in

, :

1719 .

1678 .

X V II XX . (% )

(N "

<4

X
X

X
<

00

00

(N

00

2.

, 22 %357.

,
1858 .

( 1782
1795 1870 1897 ., ) :

, .
1870 1897 .
108 . ,

.
, I 200 ., 3,5 ,
.
1678 .
1678 1725 .
, ( 1,9%
1719 . 0,5 % 1913 .)
, XVIII .
,
, ,
.
,
,
.
1699 1874 ., 1874 .,

. , 1793 .
25 , 1834 . 20 , 1855 . 12 ,
, , ,
, ,
35 . ,
, ,
.
, .

, , , ,
,
359.
,
1775 . 4,2 2,8 %,
1775 ., 212 ,
, 1785 .,
, , 7,3 % 1858 .
446

17,6 % 1913 .
XIX XX .
.
,
. 1678 1775 . 87,9
92 %, ,

, ,
. 1722 1785 .
,
-
360.

.
1775 .,
, , ,
91,6 % 1762 . 88,8 % 1795 . 1785 .,
-
,
,
. 1785 1794 . 17,1 . ,
1719 1744 . 2 . 1775 .
1913 . ( 91 80,1 %),
1874 1897 .
4,1 % ( 81,8 85,9%) .
,
, , , ,
.
.
.
,
, .

- .
,
,

, ,
. . , ,
.
,
(,
), ,
, ,
, ,
447

2.

. 2.26. .- -. 1914

.
,
.
. 2.40 2.41
, 1719 1833 . .
1719 1833 . ( 1,6
4 %), 1833 1913 . ( 4 0,2 %), , 1834 .
,
, .
1860- .
,
.
.
, , ,
361. ,
.


:
. 1860- .
448

:
XVIII XIX . 6
1000 , 12,
16 1000 (. . 3 ,
.). , ,
1719 1858 .
2,3; 5,2; 5,2 9,1 . 1858 .
0,7 , 1,5,
3 121 .
1858 . 0,2 ,
0,9, 1,3 72 .
,
.
,
XVIII . 30 %,
XVIII . 40, XIX . 50 %. XIX .
, ,
.
,
, ,
.
9 12 , ,
, .
, .
1825 1845 .
20 . 362.
XIX . , ,
59 % , XIXXX . 66 % .
, .
, ,
,
.
(. 2.41).
, 1755 1855 .
. ,
: 1706 1709 .
30,9 % , 26,2 % , 10 % ,
6,8 % 7,6 %
364. 1722 .
.
. 1720- . 38 %, XVIII . 14,
1816 . 26 %365.
( , )
1830- .
, ,
449

2 .
2.41
I X IV 1 7 5 5 ,1 7 9 5 1805
1840 1855 . (% )

1755 .
49,8
17,5
2,1
0,8
0,8
7,4
21,6
100,0

1795 1805 .
39,4
9,7
19,0
12,5
4,7
4,5
10,2
100,0

1840 1855 .
43,6
6,6
20,2
19,9
2,9
2,0
4,8
100,0

: . . XVIII . ., 1974.
. 213 215 ; Pintner W. . The Evolution of Civil Officialdom, 1755 1855 11 Russian Officialdom :
The Bureaucratization of Russian Society from the Seventeenth to the Twentieth Century / W. M. Pin
tner, D. K. Rowney (eds.). Chapel Hill : The University of North Carolina Press, 1980. P. 197 200.

. ,
. 1828 .
- ,
,
. 225 ,
366. I -
.
,
. 1816 .
26 % , 1844 . 26, 1864 .
30 %, 20 %
-367.
,
. ,
XVIII XIX ., ,
, ,
368. , 1786 .
34,4 105,8 . ,
28 % 3 , 67 , 5 %
369.
1831 ., 5022
370.
, 371.
, XIX .
20 %, 35,
30 %372.
.
450

.- 1814 1869 .
. 2.42). 494 ,
, 99,4 %
.
: . , 876
. : ,
5 .
2.42
.-
, 1814 1869 .

, ,


*


, ,

341
62
88
1
13
1
1
876
1383

24,6
4,5
6,4
0,1
0,9
0,1
0,1
63,4
100,0

527
407
56
90
49
122
10
1
17
5

38,1
29,4
4,0
6,5
3,5
8,8
0,8

4
95
1383

0,3
6,9
100,0

1,2
0,4

: . XXVIII-
.- , 1814 1869 . ., 1907.
: ,
, , , .
, .

451

2.

,
, , , , , . .
, , ,
, . . -, ,
, .
1271 (
)
, 85 % , ,
, 13,5 %
, 0,8 % (
) 0,7 % ,
, .
, ,
- ,
, 15 %
.
,
373.

,

1719 1858 . 1,3 . ,
, , .
,
, , , 374.
, .

, ,
,

, . XVIII .
0,2 %
, 6,8 %, 5 %
.
( 10 % )
. 1775 .,

. 1826 1854 .
605 . , ,
200 . . 1826 1854 ., 28 ,
, , ,
45 % 375.
,
. ,
452

XIX .
XVIII .
.
,
: 1858 .
72 ,
1719 1858 .

376,
, ,
,
.

, ,
.
16991858 . 7,6 377.
, . , : 1719
1744 . 2 . , 1782 1811 . 25, 1816 1842 .
450 . XVIII XIX .,
.

:
, .

XIX XX .


,

XVIII XIX .
, 1857 .

,


1897 .,

.

XIX XX .
,

:
. 2.27. -,

,
,
. 1900-
453

2.

,
.

, , ,
;

,
, ,
. 1913 .
, 1858 . (1,5 %), 1 0,5 %,
7,3 17,6%,
82,7 80,1 %. 1913 .
:

. ,
XIX XX .
, .
, 1845 .,
1722 ., ,
.
, , .
(XIV),
IX ,
(V ), . 1856 .

(V ),
(IV ), . 1898 .

, . . V , 1900 .
20- 379.
. 1780- 1845 .
,
, 1900 .
, ,
, ,
. . ,
, . 1845 1900 .

.
:
1872 1904 . 79,

. , ,
1917 . . 454

1875 1896 . 39 535 , 32 %


68 % 380.

, ,
,
,
.
,
381. ,
XIV ,
,
XII , X ,
IX ,
X .
1856 . ,
,
, ,
.

,
, (. 2.43).
XX .,
1880 .382
1914 . 33 %, 36 %
, , 29 %. -
1881 1903 .
62 52383.
,
: XIX .
, 1880 . 8 %,
7 %.
, . ,
1904 . 1172 47 743, . . 2,5 %384.
, ,
, ,
, 385.
, ,
, ,
. .
XIX . 44 %, 1897 . 31 %,
1750- . 83 % ( 86), 1844 . 73,5, 1895 .
51 % ( 73), 1912 . 37 % (
54)386. ,

.
455

100,0

20,0

1 1

' '

00
CN

100,0

o'

100,0

CN

6,9
3,0

20,0

37,4

65,3

1855 .

23,3

64,6

1863 .

2,0

14,5

6,8

100,0

35,3

40,9

21,5

100,0

35,3

4,9

23,4

4,0

35,9

45,4

46,6

CN
in
00

CQ
X
><
X
X
OS
U

CN
100,0

1,6

23,5

1914.

1895 .

1880 .

5. 2
&

2,2

24,1

in
34,6

32,5

31,6

52,2

52,1

1914 .

3
00

00*

73,1

1898 .

1880 .

20,8

42,0

42,0

29,2

1863 .

1843 .

1843 1914 . (% )

>
N
*

o'

X
>
>
S

"

&
i
8^
U

II

8-

- X

s 3
:

X
-

:|

85
. ,8
<5^

<

00

J3

XX .
, XIX .:
1853 . 89 % ( 508 ), 1903 .
86 % ( 559 ). , ,
,
,
1853 ., 2 4 , 1827 1906 .
^87
.
1898 .
. 56 %
, , , . .
, 44 % .
(23 %) , 6 % , ,
. ,
39 % (. 2.44).
( 1907 1912 1912 1917 .)
20 % 388. XX . 724
( )
40 % 25 % 389.*
2.44

1898 .

371

259

2507

2878

44,8

1211

1470

2 2,9

66

621

687

10,7

118

379

497

7,7

202

162

3 64

5,7

, ,

43

184

227

3,5

44

127

171

2,7

27

96

123

1,9

52 8 7

6417

100,0

: . . - XIX . //
/ . . (.). ., 1981. [. 1]. . 50 51.
* , , , ,
.

,
.. -
. ,
, . ,
457

2.

, -
.

, XIX XX .
, .
. ,
, ,
,
, 390.

(. 2.45).
2 .4 5

1911 . (%)

6,7

22,0

17,1

40,8

13,4

21,8

14,9

28,6

17,8

16,9

: . . . . 1 :
. URL: http://www.samisdat.eom/5/55/554-ogl.htm
( : 27.09.2014).


(40,8 %),
(28,6 %).
: 200

,
,
(
, ),

, 391. XVII .
. 68 , 34,
,
.

. XVIII .
,
1762 . 1785 . XVIII .
,
458

: 200

, ,
: 1)
; 2) ; 3)
( , , ,
, , .) ,
; 4) ;
5) ; 6)
.

(
XVIII . ).

, .
,


.
(
,
-,
), ,
1832 . ,
,
. ,
,
.
XIX .,
1832 .
,
. ,
, .
, ,
, .

, ,
. 3- 4-
, ,
. , 1695 .
22 ,
569 392.
,

, .
,
. XVIII .
459

2.


393. ,
,
, .

, ,
,
, ,
, , 394.

,
, .
,
,
, ,
395, 396.
,
,
, ,
, .
, .


,
397.
1860- .
,
.
- ,
- -,
;
.

,
, .
,
, ,
.
1861 .

,
.
1864 .
. 1870 .
.
460

: 200

1864 .
.
1874 .
,
, ,
. ,
XIX XX .,
,
, 398,
, 1907 .,
,
1905 ., , 1917 .
, , ,
399.

.
,
,
.
,

,
.
, 1917 .
400.
,
.
.
, , ,
,
, .
,

, .
: 1905 .
,
, .
,

.
,
,
. ( ,
1917 ., 1915 .,
, ,
461

2.

, , , ,
, ), (
,
1887 1917 .:

10 % , 5
3 % ).

, . ,
,
: 1864
1871 .
100 170 . , 100 . , 50 100 .
. ,
,
, . . .
,
401.

.
, .
(. .
),
402.
, , ,
:
403.
.

.
,
,

.
.
-
. . . ,
, .
,

,
,
1856 . , 1882 . ,
. III

462

: 200

. , . . ,
III, ,
, II,
. . . III
.
, ,
- .
:
,
; ,
;
, .

, ,
,
, .
XX .
. 2.46,
.
2.46
XX .


I II ,
,


III IV ,

,
%

,
I
V VIII ,

, ,
,
, II

,
(),
,

,
,



IX XII , ,
, , ,

,
,
()

1,0

0,3

1,0

463

2.
. 2.46


XIII XIV ,
, ,


,
(, )

,
, ,

, ,

(, ,
. .)

(,
, , ,
, . .)


,
,
,
,

(
), ,

(

),

,
%

12,0 16,0

50,0 53,0

30,0 32,0

1,0

.
1 % , 14 19, - 8085, 1 %.
,
404.

. 2.28. : . 1904

464

: 200

,
1-
. .

, ,
. . . , . . 405.
. -,
,
; ,
. -, :
1917 .
- . <...> ,
, 406.
. . . . , . ,
. ,
.

,

-. ,
, ,
. ,
, ,
. ,
.
?
XVIII XIX . ,
,
, ,
, ,
, , . .
(
) ,
, .
, (III .... )
1820 1850- . ,
. , ,
, , 407.
1856 .
- . . :
. , ,
, , .
465

2.

, ,
408.
, ,
, ,
, , (). , XIX XX .,
,
1906 . ,
,
(). . ,
XIX XX .
. ,
, 1864 .
1870 . , 1906 . .

( ):
, -
, (
, , , ) .
,
,
( - )
(, , ,
, , ),
(
, , ). 1907 . ,
, 50
1288 .409
.
25 ,

, 25 .
6 % 50
( , ,
, , ).
490 . - ( 45 ),
,
,
2,2 % . ,
- .

8 %.
? XVIII ., ,
, , : , , ,
,
20 % 5 % 410.
466

: 200

. 2.29. , -. 1900-
1911 ., ,
20 %411; 1910 . 21,4 % , (16,5 %
) 38 %. ,

. 1907 1916 .
28 % , 10 %412.
, ,
, ,
, .
, (. . 7
, .),
14 19 % .
, , ,
, , .
,

:
.
. ,
, , ,
. 1914 .
467

2.

. 2.30. .-
.-. 1900-

. 2.31. . 1908
468

: 200

1,5
, -, 2,7 , 2,9
, 3,9 5,3 413,
1913 . :
21,1 % 414.
X X .

1901 1904 .
(
),
(
). , 10 %
10 % 415.

, ,
, . 10-
: 1) (0,93 % ), 2)
(3,53 %), 3) (1,45 %),
4) ( )
4,09%. 10%
78 . (. 2.47).
2.47
10 % 1901 1904 .

,
.
%
. .

, .
.

, , . .

55,0

787,3

0,93

43 301,5

65,0

2995,1

3,53

194 681,5

74,0

1232,2

1,45

91 182,8

(
)

95,0

3475,4

4,09

330 163,0

77,7

8490,0

10,00

659 328,8

10 % , , 1901 1904
1909 1910 ., 1905 .
416.
, 10 %
493 . (. 2.48).
469

2.

2.48
10 % 1901 1904 .

, .

,
.

500 . *

2129,7

809,4

1.0

1723,8

500 /

320,5

7680,6

9,0

2461,7

10-

493,0

8490,0

10,0

4185,5

1901 1904 . 12 316 .

* .

:
XX . 6,3 4 11417.
,
XX . . 1901
1904 1909 1910 . 7,7 %,
, , 7 %;
.
,
, . XVIII
XIX . ,
, , . 1861 1917 .
,
, .
1901 1904 .,
6,3. (80 %
1913 .) (0,5 %) ,
, (1,5%) (17,6%)
. 1861 1917 .
, ,
.
:
XIX ., ,
9 12 %, 1850- . 17 18, 1909 1913 . 31 %
.
1724 1860 .
0,6% , 1861 1888 . 0,9, 1888 1913 .
1,4 %418. ,
.
:

470

: 200

0,3 % , 99,7 %
. 1905 . 16 .
, 500 . (545 ) , 116 .
( 1897 .), . ,
10 %, 1 % ,
. 45
. ,
1904 .
497 . 19, 1000 .

.
, ,
, , ,
, ,
, 420.
,
. 1907 . ,

,
, 421.
, ,
(. 2.322.35).

. 2.32. , , .-. 1910-

471

2.

. 2.33. . .
(.-, , 7). 1906

. 2.34.
. . (.-, . , 27). 1909
472

: 200

. 2.35. ,
. . (.-, . ., 14)

1917 1918 .
. ,
1918 .422, 36
, ,
23 %423. ,
.
, , 0,5 . (0,6 )424.
( 300350 . .),
. 1,917 . 47
4 154,6 .
: 2,8 %,
2,2 %425. 1917 1919 .
: 1919 .
426. (
,
, ,
) 20 %427.
.
473

2.

XX . 1990- .
, . 1990 .
45
.
, ,
: , 16 17,
,
, : , , 4445 .
, 2008 .
: , 6,
14, 16, 25, 50.
147428.
1860- .

. , 1861 .
, ,
, . ,
.
,
1893 1904 .
93 (40 53 ) 26,4 %
, 52,2% 21,4% ,
, 429,
6,6, 2,2,
42,8.

. 4,0 (26,4 : 6,6),
23,7 (52,2 : 2,2), 0,5 (21,4 : 42,8).
,
, ,
. ;
.
,
,
430. . . ,

.
, , , , ,
, , , , 431.
, .
. . ,
. . . .
. ,
,
, , 432.
474

: 200


, 433.
, , ,
: ,
. ,
, .
, , , ,

. , :
,
.
.
XIX . ,
, 434.
.
. . (1860 1904) 1899 . II
. 3- .
. , ,
.
,
1930 ., 26 .
,
XVIII XIX . , . .
, . . (1820 1892), ,
. 1845 . ,

.
6 .
.
, 1856 . ,
. , 1873 .
, ,
, ,
.
, .
, ,
, .
. :
, :
, 435.
II 1895 .
, 436.
, , f , ,
, , ,
, , , .
475

2.

1917 .

.

.


.
, , ,
: 1719 1913 . 2 1,5 %,
1,9 0,5 %, 89,1 80,1 %. 1913 .
,
3,9 17,6 %.
1860 1870- .

, .
, ,

. ,
.
, ,
, , ,
;
, ( ).

, , ,
.
XV111 XIX .
, ,
, .
, ,

0,34 % ,
(0,24 % ). ,
10% ,
2530 ,
.
, .



, XVIII XIX .
, ,
476

: 200

, ,
(
1785 .
, ).
:
81 78 %,
37 59 %,
38 %. , ,
, , ,
, 40 %,
99 %. , 77 %
1858 . , .

( 8590 % ) , ,
,
, ,
437.
,
,
. 1678 1858 .
4,7 , 30 .
, 0,1 % , , 23 %
438.
XIX .
: ,
.
,
, . 2
: 1870 1915 .
8,1 , 233 . ,
0,2 % 439.
,
, ,
, .
XIX .
( ) 31 %
, 18 % , 12 %
( ) 39 %
, , ,
, , 440. ,


. ,
,

477

2.

,
, 441.
,

.
,
. ,
,
,
, .

.
, , ,
,
.
,
, , .
,
.
,
, , ,
, (
, -
). , ,
.
, , ,
, , ,
, , ,
, .
, .
, ,

,
442. XVIII .
. . (1743 1795),
. . (1712 1777), . . (1748 1795),
. . (1740 1802), . .
(1711 1765). - ,
(
, 443).
, , ( )
,

. ;
. , , ,
478



,
, .

, ,
, .
,
, .
444.
1917 .
- .
. ,
, ,
, .

. , ,
, ,
, , XIX XX .
445. ,
,

, ,
, , .

446.
1917 . .

1 .
// .
: . . ., 2005. . 14.
2 . . 17 18. ,


: Manchester L. Holy Fathers,
Secular Sons : Clergy, Intelligentsia, and the Modem
Self in Revolutionary Russia. DeKalb: Northern
Illinois University Press, 2008.
,
. .
: .
? // AI. 2012. 2. . 488497
1
,
,
,
, ,
, , :

/ . .
(.). ., 1998. . 196.
4 . , habitus, //
. , ,
/ . . (., . . ).
, 1995.
:
.
,

,
,
: . ,
//
: :
/ . , .
(.). ., 2008. . 2543.
5 . . ,
//
: . ., 24 26

479

2.
1999 . / . . , . .
(.). ., 1999. . 2. . 445451 ;
: /
. , . . (.). ., 2007;
. . :

(XVIII
XIX ). ., 1994 ; . .

XVIII . ( ). ., 1999;
. .
. ., 2011 ; Smith . . Recipes for Russia :
Food and Nationhood under the Tsars. DeKalb, 111.:
Northern Illinois University Press, 2008. P. 63, 82
83, 93, 97.
6

:
. ., . .
: ;
; . ., 2001.
7 Washington ProFile-Weekly Digest. 2003. Nr 57.
22 May.
8
: . .
XVIII .
1730 .:
//
(1682
1750) / . . (.); . .
(.). ., 2013. . 284 319 ; . .

//
. . 256284 ; . .

( XVII
XVIII ) // . . 234255 ; . .



// -
, 2005. ., 2006. . 129 133 ;
. .
: 2 . , 2004.
9 .
//
: ; ;
/ . (.). ., 1972. . 235247 ;
. //
. 1994. 5. . 147
157; . . 2- . ., 2005.
. 251272; . .
: . ., 2012. . 35 ;
. ., . .
. ., 1996.
10
:
-; -
; -: . .,
. . . . 50.

480

11 . . . 251272 ;
. . ... . 96
124; . . . .,
2005. . 391-408.
12
1950 .,
.
, .
13 . . XIV XVI
: . ., 2003;
IX
XVIII . : ( ) / . . (.).
., 2006. . 89 (

10 , , ,
,
, ,
, ,
).
14 . . :
. ., 1991. . 153.
. : . .
:
.
., 2010.
15

, , , :
.
16 . .
// . . ;
; . ., 1992. . 295424 ; Beynon .
Class and Historical Explanation // Social Orders and
Social Classes in Europe since 1500 : Studies in Social
Stratification / M. L. Bush (ed.). London : Longman,
1992. P. 230249; Reddy W. M. The Concept of
Class // Ibid. P. 1325 ; Tumin M. M. Social Stratifi
cation : The Forms and Functions of Inequality.
London etal. : Prentice-Hall, 1967.
17
;
, ,
,
,

: .
. . 285287 ; . .
//
. 2008. 3, .
. 321.
18 Warner W. L. Yankee City. New Haven : Yale
University Press, 1963 ; . .
., 2004. . 365378 (
); . . ...
. 321.
19 . . ...

,


: Fitzpatrick Sh. Tear
Off the Masks! : Identity and Imposture in TwentiethCentury Russia. Princeton : Princeton University Press,
2005.
20

: .
//
: :
: / . . . (.). , 2000. . 121 163 ; . .

(XVIII XX .) //
, 1984 /
B. . (). ., 1986. . 3472 ; Freeze G. L.
The Soslovie (Estate) Paradigm and Russian Social
History // American Historical Review. 1986. Vol. 91,
nr 1 (February). P. 1136.
21 . .
// . . . : 8 . ., 1959. . 6.
C. 276292; / . .
, . . . ., 1900. . 30. . 911913
().
22 . .
. . 305306,462466.
23 . .
. ., 1908. . 1.. 274.
24 . .

//. 1903. . 3. . 5. . 396-^04.
25 . ., 1971. . 13. . 348351.
26 ., : . .

// . . 9. . 1970. 2.
. 6872; :
- / . .
. ., 1980. . 84 119, 241268 ;
. . :
//
. 1974. 6. . 7794 ; . .
- //
/ . . (). ., 1975. . 6982 ; . .

1800
1861 . : ( ) // . 1978.
. 102. . 153 182.
: . .
: . , 2006.
27 Confino . Issues and Nonissues in Russian
Social History and Historiography // Kennan Institute
for Advanced Russian Studies. Washington, 1983.
(Occasional Paper ; nr 165).
28 . ... . 161
162.

29 .
// ? :
, 1861 1917 / . . (). ., 1992.

. 6778 ; Inkeles A. Social Stratification in the


Modernization of Russia // The Transformation of
Russian Society: Aspects of Social Change since
1861 / . E. Black (ed.). Cambridge, M A : Harvard
University Press, 1960. P. 338352; Rieber A. J.
Merchants and Entrepreneurs in Imperial Russia.
Chapel H ill: University of North Carolina Press, 1982.
P. XIXXXVI, 424 427. . : H. . XIX
XX
: . ... . . . , 2003.
. 112 139.
30 . .
// . . . . :
4 . ., 1995. . 1. . 465467 ; . .
XVII //
. ., 1912. . 5, . 2. . 5. . 167 186.
31 . . . . 6. . 157 171 ;
. .
XVIXVII . //
. . 5, . 2. . 5.
. 85 107.
32 - . .
. ., 1900. . 126 141 ;
. .
. ., 1912. . 72 ;
. .
. ., 1910. . 1. . 83.
33 . .
XVIXVII . ., 1978. . 387 389.
34 . .
XVIII . .,
1889. . 6467.
35 . .
. . 437453.
36 ,

( . .
XIX . (
). , 1998)
{ . .
...; . .: 1)
... ; 2) :
XVIII . ., 2008).
37 . . (
. . 9. 1899 ), ,

,
. ., 1901.
38 . ... . 121
162 ; .
. . 7278.

: . .,
. .
(XVIII XX ). ., 2009.

(, ,
, , , ,

481

2.
, , )
.
39 /
. (.). ., 1863. . 2. . 255266.
40 - .
: .
., 1898. . 220234.
41 . . 253294.
42 . .
. ., 1898. . 2250 ;
. . 1767
: ( ) // . 1990.
1. . 5877 ; - .
... . 287294;

(1682 1750); . .

XVIII . //
/ . .
(.). ., 1974. . 8. . 128 151.
43 . ,

(1767 1769 .) // . 1886. 4.
. 145 180; 6. . 4767.
44 :
, XVII . / . . , . .
(.). ., 1955. . 152 156.
45 . . , , .
., 1991. . 3 5 -4 6 , 6873.
46 . XVIII XX :
//
. . 8. . 2011. 5. . 152 166.
47 . . . . ; ., 1959.
. 563570.
48 -1.. 17. 12748.
49 . . 25. 19208.
50 . .: 1)
XVIII // . ., 1971. . 129
130; 2) // .
1967. 5. . 154-167.
51 - .
XVIII
. ., 1870. 180.
52 . . . ., 1859. . 74.
53 . .
XVIII . ., 1887. . 1. . 259 ;
- . ...
. 415419.
54 . . . .

XIX . ,


: . .

XVIII XX . //
:
: 60- ., - .

482

. . / . . ( ). .,
2001. . 179; . ., . .:
1) ... ; 2) -
XIX XX .
., 2004.
:
1785 . .
55 .:
. .
, 1762 1855. ., 1906. . 214219;
- . .
IX XVIII , 862
1796. ., 1874. . 118 187 ; -
. ... . 5887;
.
. ., 1876. . 329335, 547567.
20

,
: . .
II // . 1995.
4/5 ; . , 1815
1914. ., 2000 ; .
... ; . .
... ; . .
XVIII . ., 1999;
. . , XVIII
XIX . ., 1999 ; . .

, XVII XIX . ,
2002.
.: . .
XIX . : . ...
. . . ., 2010. .
56 .
: I
1861 . // . . , 1904 1983 .: ,
/ . .
. (.). ., 1998. . 307309.
57 . .
, 1861 1904 . : , ,
. ., 1979. . 3637.
58 . .
. . 279.
59 . .
... . 37.
60 . .:
. .
XVII XIX . (
). ., 1988.
61 . . ., 1862.
( ...). . 2. . 120; . . ., 1864. (
...). . 2. . 310; . . ., 1865. (
...). . 553555;
. .
XIX . ., 1978. . 72, 84
85.


62 :
1812 . // -1.
. 44, . 2. . 220223.
XIX . ,
: -1.
. 32. 25249. . 443-- 5 ; .
. ., 1993. . 228235, 344
345.
63 . .
-
XVIII XIX . ., 1974. . 225
249.
64 . . . 2.
. 309; . .
XVIII XIX . :
-
. , 1985. . 165 166.
65 . . : (
-
I) // . . 8. . 2000. 4. . 47.
66 . .
XVIII
- // . 1991. 1.
. 86101.
67 . .
(XVIII XIX .). .,
1909. . 386399.
68 . .
., 1861. ( ...). . 191.
69 . .
... . 43.
70 . .
. . 451.
71 . .
XVII XVIII . ., 1977. . 90 ;
... . 2. . 267.
72 . , . .
,
1782 1858 . // . 1971.
4. . 166 167; ...
. 2. . 267.
73 . ., . .
... . 164 165.
74 . .
10- . ., 1861. . 64.
75
XVIII .
.: . .
-
XVIII . , 2003.
. 154 157.
76 . .
. . 448451.
77 Dollar Ch. ., Jensen R. J. Historians Guide
to Statistics: Quantitative analysis and Historical
Research. New York et a l.: Holt, Rinehart and
Winston, Inc., 1971. P. 121 126.
78 .
XX . // . 2007. 2. . 156

160. 1,3 . :
, , ,
.
79 . .
. . 458.
80
.:
-1. . 24. 18278 18 1797 .; . 29.
22392 10 1806 ., 22706 4
1807 . ; . .
I. ., 1916.
. 488489.
.: -1.
. 32. 24992 11 1812 . (. 20, 27,
28), 25001 20 1812 .; . 36. 28028
18 1819 .
.: -
. ., 1861. . 23, 205206;
. .,
1863. . 3, . 1. . 12. 1 ; .
.
., 1879. . 13 16, 122 136; . .

:
. ., 1890. . 1.
. 2731. . : . .
... . 392 ; Becker S. Nobility and
Privilege in Late Imperial Russia. DeKalb, IL :
Northern Illinois University. 1985. P. 179 194 ;
M. .
. 676.
81 ... . 2. . 267 ;
1897 . ., 1905.
. 1.. 164 165.
82 . .
... . 3744,61,67.
83 . .
. .,
1975. . 94 95. . : . .,
. .
// . 1974. 1. . 82
97 ; . .
1917 . , 1994. . .
, 45
1862 1914 . 87 181 40 675
. .: . .

(1862 1914) //
:
. . . , ,
2526 . 1980 . : 2 . / . .
(.). 2 :
. ., 1982. . 164.
84 . .
(1861 1908 ). .,
1911. . 107.
85 . . , , .
. 18 19, 210. . :
/ . ( ). .,

483

2.
1901 ; . .
.
., 1898.
86 . . 1262 (

). On. 1. . 183. . 18, 3031,
. II
. . , 1846 . 33
,
, 43 384
( 216 290 )
, 10
, ,
, .
. ,
4358
, 555, 12,7%,
. . .
. .
: 109 444, 43%,

: . .
... . 43, 229.

. 1858 .
304,5 .

87 . //
. 1882. . 12. . 339353.
88 . : . .
... . 65.
89 . . :
XIX . 1914 . , 1993. . 161 168;
. .

XIX . // . 1955. . 54. . 243244.
90
,
:
. .
XVIIXIX .: . ...
. . . , 1998 ; . .
XVIII XIX .
(, , -
): . ... . . . ,
1999 ; . .
XVIII XX . :
( ): . ...
. . . , 2008 ; . .

XX : (
). ., 2010; ..
XVIII XX . :
: . ... . . .
, 2005 ; . .

XIX : . ...
. . . , 2005 ; . .

484


XIX
( ): . ...
. . , 1996 ; . .
XVIII .
1990 ; . .
XIX . 2- ., . .
2009 ( , . 215267):
. .
: 1917 . , 1992:
. .
1881 1917 . (
): . ... .
. , 2009 ; . .
(
XIX XX ). , 2006:
. .

1850 1860- //
/ . .
(.). ., 1993. . 2. . 158 199;
. . :
XIX . ,
2002 ; . .

XVIII XIX . :
: . ... . . .
, 2001 ; . .
XVIII XX . :
: . ...
. . . , 2006; Myxopmoea . .

XVIII .60- . XIX .:
. ... . . . , 2000 ;
. . XVIII
XIX . , 1996 ; . .
-
: . ... . . . .
1996 ; :
/ . . ,
II. ., 2000; . .
1864
:
. ... . . . ., 2010; ..

XVIII .: . ... . . . .;
1995; . .
// . 1998. 5. . 67
79 ; 6. . 4661 ; . .: 1)
XIX . /, 1997;
2) XIX .
/, 1998 ; :
/ . . (.). ., 1989 ; . ,
,
., 2003 ; . .
. , 2009 ; . .
(1700 1917): 2 . .,
1996, 1997 ; . .
: .


17001917. , 2003 ; . .
XIX
XX :
. ., 1994; .
,
// . 1991. 2. . 107
118; . . ,
1917 //
. 2003. 11. . 36 51 ; . .
, 1870 1919 . (
) / . . (.).
, 2003.
91 . . ...
. 2930.
92 1825 1914 .
2 ( 476 1025),
5 ( 5609
29 128), 12 ( 5471 65 111):
. .
XIX XX . , 2002. . 20.
93 : . .
, XXV . // :
; . .
XVIIXVIII .: . ... .
. . , 1998; . .

XVIXVII . ., 2002 ; . .
XVIXVII . //
. . 5, . 2. . 5. . 187
200.

94

,
: . .
XVIII . : . ... .
. . . 1992 ; . .

(XVIII .). , 1981 ;
. . ... . 217229.

. : Freeze G. L.: 1) The Russian
Levities : Parish Clergy in the Eighteenth Century.
Cambridge, MA ; London : Harvard University Press,
1977. P. 1345 ; 2) The Parish Clergy in Nineteenth
Century Russia: Crisis, Reform, Counter-Reform.
Princeton, N J : Princeton University Press, 1983.
P. 144 188 ; 3) Between Estate and Profession : The
Clergy in Imperial Russia // Social Orders and Social
Classes in Europe since 1500 ... P. 4765.
95 . .
. , 1873.
. 108 109.
96 ., : . .

XVIII XX . ., 2000.

.
,

XVIII
XX .
97 Freeze G.L. The Russian Levities... P. 196,
198, 200.
98

: ,
.
:
.. : 1)

XVIII . // XVIXX :
, -
: 70- . . / . .
(.). , 1997. . 6875; 2)
XVIII ;
[ . .
] // . 1899. . 2, . 6.
. 287289.
99 . .
...
100 . . . ., 1991.
. 85.
101 . . ... . 136.
102 . . ...
. 21. . : . .
...
103 . . ... . 15.
104 . . ... . 136.
105 . . ...
106 Freeze G. L.: 1) The Russian Levities ... P. 88,
202 ; 2) The Parish Clergy ... P. 385.
107 -I. 4022.
108 . E. , , .
. 156 158.
109 . .
( ,
). ., 1896. . 89.
1,0 . . ...
. 2325.
111
// .
1885. . 43. . 4262;
.
// . 1894. . 93. . 252
253 ; . .

. , 1910 ; . .


// . 1876. . 2.
. 223265 ; From Supplication to Revolution :
A Documentary Social History of Imperial Russia /
G. L. Freeze (ed.). New York ; Oxford : Oxford Uni
versity Press, 1988. P. 3744.
112 .

II // . 1875. 7. . 721762;
8. . 7086; 10. . 247280; 11. . 310

485

2.
344; . .
124 Freeze G. L. The Parish Clergy... P. 455;
. . ...
// .
. 138, 140, 152, 161, 166, 170.
1865. 5. . 6971; 7. . 296334; 40.
125 . .
. 217231 ; . .: 1) XVIII . : . .,
11 I.
1974. . 257 ; . .
., 1880. . 145 158, 181 183; 2)
. . 344 ; Freeze G. L The Russian Levities...
.
P. 122, 132, 136; . .
460490; . // . 1987.
XVIII // . 1.. 153 158.
1896. 8. . 507533; 10. . 276297; 11.
126 . . ...
. 477500 ; . . 22.
XVIII //
127 .
. 1862. . 2. . 16-40, 188206.
. . 2. . 373,374398.
113
: 128 . . ...
( ) / . . . 127 129.
(). Paris ; YMCA-Press, 1970. . 1. . 11 12.
129 . .
1.4 . . II I. . 174
. Leipzig, 1858. . 47.
180; . .

1.5 . .
: 2 . , //
/ . . . (.). ,
1866. . 1. . 388.
2005. . 416426; . .
: -
.
1860 1910- . , 2001.
116 . . ...
. 2224 ; . . 2 ; . .
: // ,
1863 . ( ) // 2000: . ., 2000. . 34 56; . . ... ; . .
: . . . . / ... . 3840; . .
...
. . (). , 2008. . 3. . 128 143.
117 . .
130 . .
XVIII XIX . , XIXXX //
1912. . 1 ; XIX -
. ., 1901. . 2. . 503730. (XVI XX .) / . .
, (.). , 1993. . 7694.

131 . . :
: . . ,
... . 180.
. ., 1961. . 267277 ; . .
1,8 Freeze G. L:. 1) The Russian Levities ... P. 53,
XVII .
57 ; 2) The Parish Clergy ... P. 12 ; . // /
. . (.). ., 1958. . 6. . 153
. . 2. . 25.
168 ; Weber . Peasants into Frenchman : The Mod
ernization of Rural France, 1870 1914. Stanford,
:
tamper J. The Russian Orthodox Episcopate, 1721 C A : Stanford University Press, 1976. P. 357374.

1917 : A Prosopography // Journal of Social History.
,
Fall 2000. P. 534.
,
119 . !
. , 1959. . 2. . 525.
.
120 . .
XIXXX . : . ... . . : .
. -, 2003 ; . . . , 1913. . 2.
. 307.
XVIII XIX : ,
.... . . . , 2004;

121 . . . . 85.
.
122 Freeze G. L. The Parish Clergy ... P. 455.
132
123 1897 . . 1. 1915 . ., 1917. . 61, 6364, 67 ;
. 200, 202.
. . . .,

486


1870 ; Freeze G. L The Parish Clergy ... P. 298348,
385,484.
133 T. . ... . 136
151 ; . .
: ( 50-
. 80- . XIX .): . ... . . . ,
1998; . .
( 1870- .):
.... . . . ., 1997.
134 . . ... . 20.
135 . . ... . 141.
136 . . ...
137 . . -

XIX XX :
: . ... . . .
, 2002.
138 . . ...
. 149226; . .
... . 131 154.
139 . .
... ; . . ...
140 . . ...
141 . . ...
142 . . 10 ,
. .
143 . . ...
. 3031.
144 . . ...
145 . . ...
. 21. . : . .
:
. ., 2005.
146 . . ...
147 ,

.

.

, .
,
:
. .
(1861 1884 .). ., 2010. . 209. .
: . . ...
148 . .
-
XIX XX .: . ... . . .
, 2006; . .: 1)
XIX XX . :
// ,
, (XVIIXX .) / . , . (.). ., 2009. . 176 197 ;
2)

(1905 1907 .): . ... . . . .,
2009.
XX .

,
: . .

, XIX XX . // . 2009.
7. . 139 144.
149 , . . ,
1947. . 16.
150 . .
., 1990. . 40. . : Manchester L.
The Secularization of the Search for Salvation: The
Self-Fashioning of Orthodox Clergymens Sons in Late
Imperial Russia // Slavic Review. 1998. Vol. 57, nr 1.
Spring. P. 5076.
151 . .

XIX . 1917 .:
: . . ... . . .
, 2005.
152 . . ...
153 . . ... . 18;
. . ... . 2021.
154 . . -
...
155 . .
60- XIX XX . :
. ... . . . , 2002 ;
. . ... ; . .
...; . .

1881 1917 . :
: . ... . . . ,
2009; . . ...;
. .
1880- 1890- . :
: . ... .
. . , 2012 ; . .

XIXXX . , 2007 ; . .
... ; .
, 1861 1865 . //
. 1993. 11/12. . 140 149; . .
... ; . .
: (
1860 1870- .). ., 1999;
. . ... ;
. . 60
70- XIX . // . . , 1904
1983 .... . 250255; Freeze G. L. The Parish
Clergy ... P. 450474. ,
1880- .
. ., : . . -: III. ., 1996.
156 -

1903 1904 . ., 1909.
. 112 113.
157 , ,

487

2.
,
:
. ...
. 128 143.
158 . .
... . 248. . : . .

... . 37, 5153, 6061.
159

,
- ,
( !),
XIX XX .
: . .
... . 16.
160
,
,
: . . ...
. 23.
161
XVIIIXIX . / . . //
:
.
162 . . ...
163 . . ... . 23.
164 Freeze G. L. The Parish Clergy ... P. 162.

:
. . ...
165
: . .
... ; . .
... ; . .
...
166

,
. ,
, XVIII
XX .,
I II, ,

XIX XX .
, , , ,
, - ,
-, - , .
, ,
. ,
,
,
, : . .
... ,

.

488

: . .

XIX XX . , 2004.
167 . . 804 (
). On. 1. . 49. . 275277;
. 96. . 3. . 9 15.
168 . . ...
169 . . ...
170 -

1910 . ., 1913. . 2627.
.
171 Freeze G. L. The Parish Clergy ... P. 100.
172 T. . ...
173 . . : (
, XX . 1918 .): . .
., 2011. . 593607.
174 1649 : ;
/ . . (.). ., 1987. . 293
308.
175 . . :
XVII . ., 1980. . 74 105 ;
. . . . 445
448; .

. ., 1864. . 3447;
. .
:
. ., 1852.
. 100 152 ; .
. . 1:

.
., 1868. . 65 100 ; . .
:
XIVXVIII . ., 1956. . 2830 ; . .

XVII //
: / . . ().
., 1994. . 8487 ; Hittle J. . The Service City:
State and Townsmen in Russia, 1600 1800.
Cambridge, M A ; London : Harvard University Press,
1979. P. 149 166.
176 -

: . : . . ., 1861. 84 8 9 , . .
. . 1:
XVIII . ., 1875.
. 199247, 287306 ; . .
; // :
: XVIII . /
. . , . . (). ., 1954.
. 211229; . :. 1)
XVIII . ., 1903. . 796
799; 2) . ., 1912. . 242
263 ; . . .
. 462463; . .


... . 194 195 ; .

. . 101 169; Hittle J. . The Ser
vice City : Stateand Townsmen in Russia. P. 7796.
177 . .
. . 1. . 346354, 370414;
. . XVIII
. . 127 169 ; . . :
XVIII . ., 1967. . 3176 ; . .
...
. 195206.
178

:
. .
. . 1. . 415472 ; . .
II, 1785 .:
. , 1909. . 321473 ;
. . -
... . 109 121 ; . .
... . 175 190 ; . .
...
. 239283 ; . .
.
, 1984. . 1 10 165 ; . .
. .,
1958. . 4051 ; Hittle J. . The Service City : State
and Townsmen in Russia. P. 213236.
179 . ,
...
. 1886. 6. . 6884; 7.
. 6982 ; .
1767 //
. 1909. . . 89 119 ; .
. 241289; . .
. . 209241 ; . . ... . 77
89; . .
XVIII , 20-. 60- . ., 1999.
. 319; . .\ 1)
XVIII . . 1. . 425524;
2) ,
1754 1766 . ., 1893.
. 188202 ; Knabe . Die Struktur der russischen
Posadgemeinden und der Katalog der Beschwerden
und Forderungen der Kaufmannschaft (1762 1767).
Berlin : Otto Harrassowitz, 1975. S. 253267.
180 XVIII /
. . (.). , 1990. . 4. . 252298 ;
. .
XVIII . //

/ . . (.). , 1994. . 214
229 ; . .
:
. , 1978. . 281285 ; .

. ., 1848. . 1. . 4 (
) 5 ( ).
181 . 1832. . 9 :
; .
. ., 1826.
182

,
, .
.
: . .
:
XVIII
XX . : . ... - . . , 2000.
. 461 ; . . XVIII
XIX . , 1999 ;
. .
//
(XIXX .) / . . (. .).
., 1995. . 134 141.
. . : . .

(
): . ... - . . , 2011 ;
. .
XVIIIXIX . :
: . ... - . . ,
1999 ; . .
XVIII XIX
. ., 2007.
183 . .
. . 8590,147, 166 167.
184 Mironov . N. Bureaucratic or Self-Govern
ment : The Early Nineteenth Century Russian City //
Slavic Review. 1993. Vol. 52, nr 2. P. 251255.
185 . . 1287 (
). On. 37. . 7. . 241,
244. . : . .
XIX . //
-
XVII XIX / . . (.). , 1990. . 9899 ;
. .
. . 407408.
186 . . . 1)
... ; 2)
, 17801860- .
., 2009.
187 . .
. . 378.
188 . . -
//
- /
. . (.). 1971. . 312340; . .
XIX XX . // . 2009. 11.
. 157 163; . .
... . 239250.

489

2.
.: . ., . .\ 1)
XIX
XX ; 2) ...


: . .:
1)
XIX XX (,
- ).
, 2005; 2)
XIX XX . , 2007;
3)
XIX XX . (
). , 2007 ; 4)
XIX
XX . ., 2009 ; 5)

XIX
XX . : . ... - . . , 2010.
. :

( ) /
B. . (.). , 2005.
189 . .
: (
XX ). ., 1997. . 3940,
230232; . .
... . 224, 257 ; . .
: . ... . .
. ., 1998. . 5862, 181 185, 195202. .
: .
. ., 1826; .
() ,
:
. , 1899.
190 . .

... . 36,4551, 5960.
191 . . ...
C. 181 185 ; . .
XIX :
. ., 2008. . 2 ; Owen . .:
1) Capitalism and Politics in Russia : A Social History
of Moscow Merchants, 1855 1905. New York;
Cambridge, England: Cambridge University Press,
1981; 2) Impediments to Bourgeois Consciousness in
Russia, 1880 1905 : The Estate Structure, Ethnic
Diversity, and Economic Regionalism // Between Tsar
and People : Educated Society and the Quest for Public
Identity in Late Imperial Russia / E. W. Clowes,
S. D. Kassow, J. L. West (eds.). Princeton, N J :
Princeton University Press, 1991. P. 7593 ; RieberA.
Merchants and Entrepreneurs... P. 416.
: . .

:
. . ... - . . , 1983 ;
. X., . .

490

// . 1985.
2. . 21 32.
192 . .
XVIII . . 127 169.
191
. .
//
:
B. . . ., 1992. . 154 156.
194 . .
. . 42, 81.
195 . . 1740 1860-
: ,
. ., 1990. . 165.
196 ., : . .
XIX . .,
2004 ; . .
. ., 2013.
197 . .
XVIII . . 100102, 112, 162 165.
198 . . XVIII . //
. . 1931. . 7. - ,
. 5. . 523568 ; .

. ., 1952. . 48 55 ; . .
XVIII .
., I960. . 102 150 ; . .

XVIII . // (
) / . . ( ).
, 1978. . 124 133 ; . .

80- ., XVIII XIX . //
. . 134 142.
199 .
... . 115, 166.
200 . 3- . , 1978. . 28. . 546.
201

: .

XIX
(
) : . ... . . . , 2002. . 1 :

XIX .
202 . .
XVIIXVIII . //
/ . . (.). ., 1966.
C. 178206 ; . .: 1)
XVII XVIII . .,
1982. . 132, 148 ; 2)
XVI
XVIII . ., 1998. . 1 ; . .

XVIII . //
: .
1959. 3. . 81 100; X. .


XVIII XIX . (. ) // ,
. . -. 1964. . 38. . 281
300; . . . , 1974.
. 169172.
203 . .
// . 1861. . 4,
1. . 142 ; . .
., 1860. ( ...). . 142
145; . : 2 .
., 1868. ( ...). . 1.
. 262264.
204 . .
60- 90- . XIX . ., 1984.
. 69, 7073.
205


1897 1917 .
,
1917 .: . ., . ., .., . .

XIX
XX . //
/ . . (.).
, 2005. . 3071.
206 Williamson J. G., Lindert . . American
Inequality : A Macroeconomic History. New York et
al.: Academic Press, 1980. P. 281285.
207 . .
XVIII . :
. ., 1988. . 140 143;
. .
XIX XX : -
: . ... . . . , 2005 ;
. . ,
XVII
XVIII . // / . . (.). .,
1986. . 8. . 83 114; . .
3050-
XIX . : . ... . . . ., 1981.
. 80 ; . . :
XIX XX . , 2001.
. 42; . .
XVIII XIX
// /
. . (.). , 1977. . 207217 ;
. .
3050- . XIX . : . . ...
. . . ., 1981 ; . .
XVIII XIX .
. 111 133 ; . .


XVIIXVIII . //
/ . . (.). ,
1982. . 2. . 2133 ; . .
; . .
- -


//
XIX XX / . .
(.). , 1984. . 3 14.

: . .

// XXX :
: . . ., 1977. . 4852 (
,
XVI XVIII .,
2030 ) ; . .

XVII . ( . ) //
XVIIXVIII . /
A. . (.). , 1983. . 174
( XVII .).
208 . .

. ., 1911. . 3. . 126; . .
... . 4951, 6875,
117 125, 223224 ; . :. 1)

XIX . //
/ . . (.). ., 1973. . 166
188; 2)
XIX . : .
. ... . . . 1974; . .
,
// . 1963. 2.
. 5780; 3. . 3760 ; . .
,
1860 1900. , 1974. . 6465, 74 87;
. ., . X 1907
1914 . // /
. X. (.). , 1982 ; . .
...
. 245 ; . .
, 1850 1880 . ., 1978.
. 229261 ; . .

1907 1917 . (
): . . ... . . . ,
2003 ; Ruckman J. A. The Moscow Business Elite :
A Social and Cultural Portrait of Two Generations,
1840 1905. DeKalb, IL : Northern Illinois University
Press, 1984. P. 202210.
209 M. . -
XIX . // /
B. . ( ). ., 1981. [. 1]. . 5051.
210 . .
. .; , 1994.
C. 165 166.
211
5 10% :
. . :
XVI XX . , 1996. . 36.
212 . .
XIX XX . ., 1999. . 208.

491

2.
213 . . 206. , 60 %.
,
,
.
2,4 . . 94, 102 ; . .
XIX XX . //
. 1985. 4. . 107.
215 . .
XVIII XIX .
., 1971. . 59 182.
216 - . .

. ., 1905. . 3839.
217 XVIII . . 4.
. 299356; . .

XIX . // / . . ,
. . (.). , 1971. . 199214;
. . . 1. . 4
() 5 ( ). -
,

:
. .
, 1907 1914 . , 1992. . 235.
218 . II
/ . .
// . ., 1877. . 20. . 447
498.
219 . .

XVIII . //
: / .
(.). ., 1990. . 126 129; . .
//
(XVIIXVIII .) / . .
(.). ., 1964. . 452 ; . .
I I :
. ., 1993. . 238 ; Bartlett R. .
Catherine IPs Draft Charter to State Peasantry //
Canadian-American Slavic Studies. 1989. Vol. 23,
nr l.P . 3657.
220 . 1832. T. 9 :
.
221
.: . :

. ., 1860 ; . .

(XVIXVII .) ., 1898 ; . .

; . .
XVIII XIX :
2 . ., 1888.; .
. ., 1900.
222 . ., . .
... ; . .

492

//
. 2012. 5. . 214.
223 1897 .
2,3 %:
1897 . . 1. . XIII.

,
.
210
19852012 .
,
:
: 3 . / . . (.). ,
1995 ; . . .,
2008 ; . . . ., 2007;
// : .
., 2010; : . .,
2007 ; : . / . . (.).
., 2003 ; : .-. . /
. . (.). ., 2003 ; . .
. ., 2007; . .: 1) : ,
, . /,
2009 ; 2) .
/, 2009 ; . ., . .
: 300- ,
.
, 2002 ; .
224 ., :
// .
1966. 1. . 7081 ;
:
. ,
11 13 1966 . / . (.). ., 1969;
:
. / . .
(.). ., 1969;
1917 . / . .
(.). . 3 :
( XVII . 1861 .). .,
1993. . 179 192, 379-403.
225 ,
, ,
,
,
:
. . XX :
. : 2 . ., 2012. . 1.
226 Bohac R. D. Family, Property, and Socioe
conomic Mobility : Russian Peasants of Manuilovskoe
Estate, 1810 1861 : Ph. D. diss. University of Illinois
at Urbana-Champaign, 1982; Cox T. Peasants, Class,
and Capitalism : The Rural Research of L. N. Kritsman
and his School. Oxford: Clarendon Press, 1986;
Field D. The Polarization of Peasant Householders in
Prerevolutionary Russia: Zemstvo Censuses and
Problems of Measurement // Agrarian Organization in
the Century of Industrialization : Europe, Russia and
North America : Research in Economic History. 1989.


Suppl. 5. . 477505; Melton . Proto-Indust
rialization, Serf Agriculture and Agrarian Social
Structure : Two Estates in Nineteenth-Century Russia//
Past and Present. 1985. Nr 115, May. P. 69 107;
A. M.

// -
(XVIIIXIX .) / . .
(.). , 1983. . 112 119.
227
:
. .
2040-
XIX .//. 1971. 3. . 4457.
228 . .
XVIIXVIII . :
// .
2003. 3. . 4252 ; . .
- . .,
1934. . 7191 ; . .
//
/ . .
(.). ., 1962. . 5. . 338347 ;
. . // .
-. 1927. 3/5. . 24
37 ; . .: 1)
XIX . // .
-
. 1928. . 1. . 185 194; 2) : XVIII
XIX . // . . 213252 ; . .
-
XIX : . . ... . . . ., 2007. . 40.
229 ,
,


.

, , -,
,
, , . .

0,25, -,
, . .
0,200,25.
,
.

:
/ . . (.).
, 1984. . 9697 ; Floud R. An Introduction to
Quantitative Methods for Historians. Princeton, NJ :
Princeton University Press, 1975. P. 82.
230 . .
. ., 1926. . 7980.

231 ,
XIX . ,
5 . : . ..
. .
- ( , 1860-1920- .) //
: XXVII

/ . . (.). , 2001.
. 17.
232 . . . . . : 55 . .,
1958. . 3. . 138; . .
// . 1956. . 55. . 91 ;
. . //
. 1920. .
. 3 -4 7 .
233 .
., 1914. . 34 ;
1913 1917 . : 2 .
., 1921. . 1C . 184, 192 193.
234 . . .
, 1900. . 1. . 227228.
235 .,
:

.
, 1915 ;
. , 1918 ;
. ., . .
. , 1924. . 1 ;
-
1909 1913 . . 3, . 1 :
.
, 1923 ; . .

. , 1924.
: . .

//
(XIX30- XX .) / . .
(.). , 1978. . 2. . 106 115. . :
. -
1905 1930 . // .
2002. 1.. 3040.
236
. ., 1906. . 16
17.
237 Lowe H.-D. Differentiation in Russian Peasant
Society: Causes and Trends, 1880 1905 // Land
Commune and Peasant Community in Russia: Com
munal Forms in Imperial and Early Soviet Society /
R. Bartlett (ed.). New York : St. Martins Press, 1990.
P. 165 195 ; Field D. Stratification and the Russian
Peasant Commune: A Statistical Inquiry // Ibid.
P. 143 164; .
//

/ . .
(.). ., 1989. . 4773.

493

2.
238
: . .
. .,
1901. . 107 ; . .
. ., 1925. . 189200; . .
. , 1919.


: . .

( XIX XX .) //
,
/ . .
(.). , 1961. . 362379; .
//
. . . , 1993. . 2. . 155
176 ; Merl St. Socio-economic Differentiation of the
Peasantry // From Tsarism to the New Economic Pol
icy : Continuity and Change in the Economy of the
USSR / R. W. Davies (ed.). Birmingham : Center for
Russian and East European Macmillan Studies, 1990.
P. 6365 ; Shanin T. The Awkward Class : Political
Sociology of Peasantry in a Developing Society : Rus
sia, 1910 1925. Oxford : The Clarendon Press, 1972.
P. 4580 ; Wilbur E. M. Peasant Poverty in Theory
and Practice : A View from Russias Impoverished
Center at the End of the Nineteenth Century // Peasant
Economy, Culture and Politics of European Russia,
1800 1921 / E. Kingston-Mann, T. Mixter (eds.).
Princeton, 1991. P. 107 127.
239 Kotsonis Y. Making Peasants Backward : Agri
cultural Cooperatives and the Agrarian Question in
Russia, 1861 1914. New York, 1999.
240 1901 . . 1. . 211;

. ., 1895. . 27;
1917 1919 . /
. . (.). ., 1922. . 11. ; .
// ? . 258.
241 1913 1917 .
. 1. . 208209, 232233.
242
: 1) ,
,
-
**
(,
, -, ); 2)
,
,
(
),
(, , ); 3)
,
, ,

. .:

494

: Collins : 2 . ., 1999. . 1.
. 389;
: The Penguin : 2 . ., 2001. . 1. . 427.
XIX .
.: .
// . 2006.
4. . 8 13.
243 1897 . . 2.
. 240241 ; , 1913 : -
. / . . ( ). .,
1995. . 223.
244 . .
XIX
XX . //
/ .
(.). , 1972. . 156 183; Shanin . The
Awkward Class ... . 7180.
245 . ,
,
. .

.
,
. . URL: http://www.hist.
msu.ru/Labour/index.html ( : 29.06.2013).
246 . . \ 1)
(
. . ) // , 2001
2002. ., 2004. . 4769 ; 2)

: ;
//
XIX XX . : ,
: V . . .:
2 . / . . (.). , 2010. . 1.
. 1 19 ;
XIXXX / . .
(.). ., 2011. . 5 16.
247
:
. .
1900 1917 :
//
/ . . (.). , 2006. . 301. ,

, ,
:

.
248 . .
. ., 1966. . 345,358359.


,
.
249 . 1832. 6.
. 2225 ; . .
. ., 1940. . 7980.


250 . .
18001861 . : , ,
, , . .,
1991. . 102 126.
251 : . .
XVIII
XIX . ( ). ., 1963. . 164
165.
252 . .
: .-. . ., 1958. . 501.
253 . .
XIX . ., 1976.
. 6875.
254
,
-,
(

, ).
,
1860 .
19% ( . .
//
. 1940. . 7. . 238),
. . 30%
{ . .
1790 1860 . //
XIX / . .
(.). ., 1959. . 215).
(. 2.21).
1900 .
8%, 1913 . 6%
(
1961 , . 182,
33 %), 1916 . 16 %.
1900 .
38%, 1913 . 27%,
1916 . 12 %: , 1913 . . 223 ;
: 16 . . 11. .,
1968. . 797; . 3.
1900 1914 . ., 1976. . 42;
. . ...
. 171.
,
.
1900 1916 . ,
1900 . : ,
1913 . . 223; 1916 . :
. ., 1924. . 132 133.
255 . .
... . 82, 88.
256 XV : .-.
. . . .,
1932. . 7475. .
257 .
. . 2 :
. 1914 1925 . ., 1927. . 171.
258 1895
1900 . -: 6

9,5
. . .
.
259 . . 4 :
XVIII .
., 1934. . XIII. 7 . ,
, .
260 . .
... . 8283.
261 :
/ . .
(.). , 1896. . 2. . 507 ;

. . ., 1881
1888, 1890, 1893. . 3, . 1 15; . 4, . 1, 2 ;
. . ...
. 500.
262 . .
(XVIII XX .):
, ,
: 2 . .,
1999. . 1. . 340349; . .

1861 1914 . : . ... . . . .,
2004. . 178 184.
263 . .
2- . .; ., 1925. . 34 ;
. . 10:
, . 3 : .
, 1908. . 108 109 ; . .
... . 271, 275.
264 . . -
:
,
1929 . ., 1930. . 19. . .
... . 148; . .
... . 532.
265 . .
... . 532, 534, 536, 541,542.
266 . .
... . 131 159 ; . .
... . 532544 ; Kahan A. The He
reditary Workers : Hypothesis and the Development
of a Factory Labor Force in the Eighteenth- and
Nineteenth-Century Russia // Education and Econo mic
Development / C. A. Anderson, M. J. Bowman (eds.).
Chicago : University of Chicago Press, 1965.
1929 .,
,
52%: , 1926
1930: . / . . (). ., 1930. . 2829.
267 . .
. ., 1906. . 100 ; . .
... . 565.

88 %.
268 :

495

2.
1897 . : 2 . / . . (.). ., 1906.
. 1.. XIIXIII.
269 -
1913 1918 . . 2 :
. , 1926.

.

,
, .
, ,
17.4,
44.4. ,
,
16,5 %,
(47,2 %). ,
1918 1920 . : 2 . ., 1922. . 1, . 1.
. 6465.
270 .
. 132 133.
1 1917 . 1918 .:
1913 1917 . . 1.
. 38; , 1918 1920 .
. 1,. 1. . 64 65.
271 . .
. . 100.
272 . .
... . 570 (
1910 .: 15 1910
: : 2 . / . . (.).
.; ., 1913 1915. 16,5% 1914 .
: . .
... . 145.
273 . . 1917 . //
. 1970. . 85. . 100 101.
274 . .
... . 141, 149, 154.
275 . .
. . 254.
276
1894 1897 . ,
1899 ; . .
... . 422424.
277 . .
. //
XII
29 1909 . 5
1910 . , 1912. . 596597 ; . .
... . 427.
278 14 552 ,
. . ,
8,5 %
:
... . 4, . 2. . 274.
279 . . ...
. 126 162;
XIX . . 221227 ;
. . ...
. 178 184. 1848 .

496

10%:
. .
... . 67, 7074.
280 . .
... . 513, 515.
7,3 % , 6,8 %,

.
281 . .
... . 142,146 147,151,154.
282
XX . / . . , . . ( ).
2- . ., 1989. . 165 166.
283 . .
XIXXX . //
, 1861 1917 . / . . (.). ., 1997.
. 5576 ; . .
1905 1907 . //
-
XIXXX . : VI .
. . : 2 . / . . (.). ,
2012. . 2. . 2128 ; . .
... . 5265 ; . .


1861 1914 . ( .-, ,
): . ... - . . ., 2006.
284 , 1918 1920 .
. 2. . 342 ; . .
... . 439.
285 .
... . 2223, 67 ; . .
1917 . . 100 101.
286
.
, 1897 . . .
85 15 (
. ... . 218),
. . 86,5 13,5 (
... . 1. . XIII), . .
82,4 17,6 ( . .

, 1897 . ., 1909. . 3).
1897 .
1897 ., ,

. 1897 .
14
4.8 %, 15 16 7,3 %, 1895 .
1,87 8,48, 1897 .
13,5 17,6%, 1895 .
25.8 1900 . 27,1 %. :
. .
... ; . .
... . 253, 280 ; . .
. . 8384 ;



40 (1887
1926 .) / . . . (.). . 1 :
-
1887 1926 . .; ., 1929.
. 1. . 7073.
1897 . . . 54,6 37,0
( ... . 1. . XIII),
. . 49,5 41,3
( : 2 . . 1 :
1703 1917 / . . ( ). ., 1972.
. 184). ,
,
:
, -
, .
,
,
,
,
.
.
287 .
1860- XIX . ., 1926. . 8687,183 184.
288 . .
... . 4951.
289 . . 1. . 51, 55,
6364.
290 . . ...
. 166. 32,7 % (. 167).
291 . .
... . 4951.
292 . . 1. . 394.
: . .
... . 178 184.
293 . . 1
1917 .
: 66,9 40,1 %: . .
... . 234 235, 236.
,
. 234 235 :
839,1 . 1254,6 . ,
: 66,9%.
, .
294 .
// .
1934. 4. . 120 148; . .
. .; ., 1927. . 1. . 33
34 ; Gorshkov . . Russias Factory Children : State,
Society, and Law, 1800 1917. Pittsburgh : University
of Pittsburgh Press, 2009.
295 . .
... . 52.
296 . ... . 173.
297 . . 1. . 129,393.
298 -. . 2. 931.
299 -. . 5. 3013.
300 .: . .

// / .
(.). 2007. . 13. . 34 44.
301 .

. . :
... . 4, . 1.
. 182.
: 109,2 .,
3 .
302 . .
... . 88.
303 .
304
... . 4, . 2. . 218.
305 :
. ,
1894, 1896. . 1,2.
306 . .
( XIX XX .). ., 1979.
. 222223.
307 . . 228.
308 : . . 230232.
309 XIX XX . 9,7 3
-

7,4 3 .
2,5 ,

3,8 2: . . 243244.
310
... . 4, . 2. . 211253 ;
. . ... . 213258.
311 . . ...
. 220221,253254, 257, 270271.
312 -() . .
. ., 1938. . 418.
313 . .
// 70
: / . . (.). .,
1987. . 229238.
314 1897 . . 1.
. 50, 55.
3,5 . . ,
. 2- . .,
1897. . 246249.
316 . . ,
1983. . 103207.
317 . .
:
XX . ., 2003.
318


28 1897 . ., 1905.
. V.
319


...

497

2.
320 . ., 1936. 3. . 62.
321
1911 . ., 1912. . LXXXVII.
322
1913 . ., 1914. . LXXIV.
323 . . ...
. 271273; . ; . .,
. .
,

XX . // XIXXX .:

/ . . (.). ., 1992. . 57.
324
1908 . ., 1910. . 021.
325 . .
: .
., 1912. . 54.
: .
//
. ., 1913. 4.
326
1901 . ., 1903. . III.
327 , 1894 1904 .
4 3
,
,
:
... . 58.

,
:
58 , 81;


. , , -,
(
, ),
.


1000 ,
23 ,
.
,



.
328 ,
,
- ,
,
. . :
. . . ., 1979.
. 112; . . .
. 2. . 299 ; . . ; .,
1934. . 55.

498

329 . .
1906 1908 .
., 1910. . 3637.
330
1912 . ., 1913. . LXXVIII.
331 Davies J. .: 1) Toward a Theory of Revolu
tion // American Sociological Review. 1962. Vol. 27,
February. P. 5 19 ; 2) When Men Revolt and Why.
New York : Free Press, 1971.
332 ., : .
:
. ., 2004. . 11
21, 307317 ; .., ..,
. . -

:
. ., 1982. . 127 ; . .
XIX
XX . ., 2004. . 413, 427.
333 ,

XIX .
. . 11 . .
334 . [ . /.].
: (
1894 1908 .). ., 1911. . 119.
335 . . ... . 2.
. 287288.

: . :
//

... . 254268; . .

// . . 96 113 ; :. 1)

XIX
XX . :
//

... ; 2)
(1903 1917):
// 1917 .:
3 . / 3. , . , . ( ).
., 1994. . 1. . 2056.
336 . //
-
: / . .
(.). ., 2000. . 775.
.
337 . .\ 1)

1895 1904 . ., 1905. . 52; .
. 36 ; 2) ... . 47 ;
1913 . . LXXIX ;
1914 . ., 1915. . LXXI.
338 1895 1904 . 29 77: . .
. . 52 ; .


. 36; . . . . 1. . 9, 1361 ; . .
(
XIX XX ). ., 2003. . 102.
1905 1907 . ., 1983.
. ., . ., . 7072.
344 1915 1917 .
. . 1895
1913 :
:
( 1913 1917 . . 1.
) // . 1986. 6. . 76; . 151 155, 160 161, 164;
. ., . . . ., 1925. . 4, 1920;
... . 62 ; ., .
:
:
// 1914 1917 . : 4 . / . . , . . (.). ., 1988. . 3/4.
... . 79 113; ., .
- . 482483, 486; . .
. . 1. .301302, 320; . .
1912 1914 . // - . . 184
213. , , ,
/ . . (.). ., 1985.
. ,
. 112 137.
:
340 . . ,
: . . \ 1) . . 25, 114 ;
// , 2)
1998/1999 : . ., 1999.. 278. 1886 ., (16 1914 16
1917 .) //
, . ., 1963. . 2. . 156 186.
,
, ,
.: ... . 3/4.
345 . .
5
: 2 . 4- . ., 1913. . 1.
.
341 . : 2 . ., . 235.
346 ... . 3/4.
1994. . 1. . 3235; . .: 1)
. 482483, 486. . . ,
1905 1907 . : 400 , 229
- . .- // : . . . . 1.
. 320.
347 . .
... . 530541 ; 2)
1914 1917 . //
( ) // XIX
XX . ., 1998. . 96 104; 3) : . / . . ,
: B. . ( ). ., 1992. . 9196, 101

102.
348 . . 103.
// 1914 1917 . 7 ,
... . 2941.
1901 1904 .
2 . . ., 1926.
. 93 ; . 1905 .
349 . . 103.
// . 1932. 1. . 144 174 ;
350 . . 7983, 8991.
351 1913 1917 .

9 // . 1.. 151, 161
352 ... . 3/4.
. 1922. 1. 330338; . .
1905 // . . 1374.
C. 482483.
343
353 1 23 1917 .:
17 , II , . . ... . 104 105.
. : . .
. . 25.
354
( . 1927. . 3 (22).
. 167 168). : . .\ 1)
... . 156
1904
186 ; 2) . . 24 52 ; 1905 . : .

499

2.
. .
// , 1907
1917 . / . . (.). ., 1982. . 331.
355 . . ,
... . 243286. . : Hogan .
The Reorganization of Work Processes in the St.
Petersburg Metalworking Industry, 1901 1914 11
Russian Review. 1983. Vol. 42. P. 163 190.

.: . .
1882 1914 . ., 2009;
- . .
. 2- .
., 1904. . 266277.

,
,

.

: 1885
. .
. ., 1886. . 70 75.
356 . .: 1)
XX . //
-
... . 9097 ; 2)
XIXXX :
//
, 2011. ., 2012. . 185215.
:
, ,


,
,
, ,
.
-
(. 215).
357 . .
... . 3840.
358 . .
: XVIII
XVIII : 2 . ., 1902. . 2,
.2. . 1 126.
359
.
: Beyrau D. Militar
und Gesellschaft im vor-revolutionaren Russland.
KOln, 1984; Bushnell J. Peasants in Uniform : The
Tsarist Army as a Peasant Society // Expanding the
Past: A Reader in Social History / P. N. Steams (ed ).
New York ; London : New York University Press,
1988. P. 93 104 ; Curtiss J. S. The Russian Army
under Nicholas I, 1825 1855. Durham, NC : Duke
University Press, 1965 ; Keep J. L. H. Soldiers of the
Tsar Army and Society in Russia, 1462 1874. Ox

500

ford : Clarendon Press, 1985 ; Wirtschafter E. From


Serf to Russian Soldier. Princeton: Princeton Uni
versity Press, 1990 ; . .
. ., 1892.
360 . .
( XVII
XVIII .) // . . 8. . 155
176.
361 . . //
: 5 . . 5 : XIX /
. . , . . ( ). ., 1996.
. 452462; . .
: . .,
2002; . .
XVIII XIX . //
/ . .
(.). , 1967. . 1. . 107 124 ;
... . 2. . 264; Witrschafter . Structure of Society : Imperial Russia's
People of Various Ranks. DeKalb, IL : Northern
Illinois University Press, 1994. P. 145 150.
362 . E. :
// . .
, XIX : .-. . .,
1995. . 126 129.
363 . .
... . 222 ; . .
... . 34.
364 . .
XVIII . ( 1706 1709 .)// .
1941. . 11. . 280282 ( 278 ).
365 . .


// I / . .
(.). ., 1973. . 147; . .
. . 22 ; . .
. . 269270.
366 .

// . 1887. 4.
. 279.
367 . . .
. 269270; . .
1860 1870 . ., 1952.
. 2829; .
//
. 1863. . . 241 242;

. ., 1879. . 1. . 20;
. 2. . 57 ; . . 1283 (
).
On. 1. 1- . . 222. . 24 28.
368 . .
XVIII // .
. . 6. 1918. 5. . 267292;
6. . 413444; 7. . 679708; 13.
. 1357 1379 ; 14. . 1517 1548.
369 Freeze G. L. The Russian Levities ... P. 40.


370 , 1802
1902. ., 1902 1914. . 4, . 2. . 1. . 1.
. 5.
371 Brower D. Fathers, Sons, and Grandfathers:
Social Origins of Radical Intellectuals in Nineteenthcentury Russia // Journal of Social History (Great
Britain). 1969. Vol. 2, nr 4. P. 333355.
372 . .
XIX : ,
: . ... . . .
., 1983. . 24, 53, 56, 103, 165 ; - . .
40- XIX . // .
1958. 1. . 83 104.
373 Plamper J. The Russian Orthodox Epis
copate ... P. 534.

200 ,



.
374 . .
XVIII . // . 1961. 2. . 71
81; . XVIII XIX .:
// . 1907.
. 3, 12. . 489502; . .
,

// . . . ., 1896. . 1.
. 624 625 ; . .
. ., 1804. . 72.
375 . . ... . 151 161.
376 . .
XVIII . ., 1983. . 111 127 ;
. .

XVIII
XIX . //
. . 2. . 5560.
377 : .
1) XVIII . ., 1958.
. 2337, 294 297 ; 2)
XIX . ., 1973. . 7186 ;
, 1802 1902. . 4, . 1. . 1. . 1,
2; . 4, . 2. . 1. . 2; . 4, . 3. . 1. . 2.
378 . . ... . 170
177.
379 . . , , .
. 18 19.
380 . .
... . 25, 28.
381 .: . .
XIX . //
: .
100- . . / . . (.). ., 2003.
. 340349.

382 . : . .
-
1884 1916 .: //
. 2013. 10 (82). . 42 18 ; . .

. ., 2002;
. ., . . -
:
(1819 1917) //
. 2013. 10 (82). . 3641.
: . .



1902 1916 . (
) // . .
. ., 2003. 31, .
. 193201.
XIX XX .
: . . \ 1)
XIX
XX :
. ., 2004 ; 2)
, XIX XX : .
., 2010.
1903, 1914 1915 . .: .
. . 1 :
. URL:
http://www.samisdat.eom/5/55/554-ogl.htm (
: 05.06.2014).
383 . . .
. 269. . : . .

// . . , 1904 1983 . ...
. 2469.
384 -
1903 1904 . . 112 113.
385 Freeze G. L. The Parish Clergy ... P. 385.
386 . .
1881 1904 . : (
):
. ... . . . ., 1977. . 63 ;
. .
XIXXX , 1881 1903 . ., 1973.
. 204 205 ; . .
... . 94; . .
. . 268272, 352.
387 : . .
... . 106 178.
388 . .

1907 1917 . (
): . . ... . . . ,
2003.
389 . X.

XIX XX . , 1975. . 5354.
390 . .
( XIX XX .) //

501

2. ^

/ . . ( ).
., 2006. . 405410.
391 . .
. ., 1937. . 436439.
392
. . 70, 78.
393 . ... . 136
137.


, ,

:
.

-
XVII . XX .
- : . :

// AI.
2005. 3. . 175226.
394 ,

: . .
XVIII .... 319.
395 . ... . 136
137, 142 143, 161 162.
396 ., : . .
: 3 . 6- . .,
1993 1995. . 1. . 248249.
397 ., : . ., . . ...
398

.: . . ,
1719 1917 . ., 2007; Mathews . The Pass
port Society . Controlling Movement in Russia and the
USSR. Boulder, CO : Westview Press, 1993.
399 , , ,
: XIX .

.
,

: . .
:>
XIX . (
) // . -
. . . 2008. 3. . 22.
400

: X.
- //
... . 201231 ; Balzer The Prob
lem of Professions in Imperial Russia II Between Tsar
and People ... P. 183 198 ; Russias Missing Middle
Class : The Profession in Russian History / H. D. Bal-

502

zer (ed.). Armonk, NY : M. E. Sharpe, 1996. P. 338,


293319 ; Frieden N. M. Russian Physicians in an Era
of Reform and Revolution, 1865 1905. Princeton,
NJ : Princeton University Press, 1981 ; Kassov S. D.
Students, Professors and the State in Tsarist Russia.
Berkeley; Los Angeles: University of California
Press, 1989 ; Ruane Ch. Gender, Class, and the Profes
sionalization of Russian City Teachers, 1860 1914.
Pittsburgh, Penn ; London : University of Pittsburgh
Press, 1994. P. 185 198; Seregny S. J. Russian
Teachers and Peasant Revolution : The Politics of
Revolution in 1905. Bloomington : Indiana University
Press, 1989 ; . . : . .
... . 257261 ; . .

XX : .-. //
.
2000. . 3, 3. . 129141 ; - . .:
1)
XIX . ., 1971 ; 2) 1900
1917 . ., 1981.
401 :
Larson . S. The Rise of Professionalism: A Socio
logical Analysis. Berkeley ; Los Angeles : University
of California Press, 1977 ; Parsons T. Professions //
International Encyclopedia of the Social Sciences: in
17 vols. / D. L. Sills (ed.). New York : Macmillan Co.
& The Free Press, 1972. Vol. 12. P. 536547.
402 . .
. , 2005. . 552; . .
:
//
: . .-. ., 2223 2007 .
, 2007. . 2. . 7075.
403 . .
: . : 2 . ., 1877. . 1.
. 184; 1879. . 2. . 85 112, 144 152.
404 . .
, 1993. . 29.
405 ., : . .
// . 2007. 3. . 3951 ;
. .
// . . 3
11 ; . ., . .
:

// . . 1225 ; . .,
. ., . . :
,
. ., 2007 ; . . : 1)
//
. .
: . . : 2 .
. : . . .
, 2002. . 187212 ; 2)
:
// . 1996.
8 ; . . .: X. . .


:
(.
) // . 2012. 5. . 188 190 ;
. . , ,
XVIII . , 2010 ; . .


XVIII XX
// . . 2. . 2005. . . 3.
. 4148 ; : /
. . (.). ., 2004 ; . .,
. .
:
. . , 2012 ; .
: // / . (.). .; ., 2001.
, : . .
// . 2007.
3. . 2638 ( ,
, , , ,
1882 1897 .,

,
).
406 . . ...
. 2324.
407 . . ... . 1.
. 142.
408 . X. 1827
1830 . // . 1929. . 37. . 138 173 ;
1930. . 38. . 109 147.
409 . : . .
1850 1860- . :
// . 2000.
6. . 43.
410 :
: .
. ., 1911. . VIIX.
411 Steams . N. European Society in Upheaval:
Social History Since 1800. New York ; London : The
Macmillan Company, 1967. P. 47.
412
: Collins. . 1. . 283 ; Historical Statistics of the
United States. Colonial Times to 1970. Washington,
DC : U. S. Department of Commerce and Bureau of the
Census, 1975. Pt. l.P . 139.
413 ,
1907 1915 .
2 3 :
. .
XIX XX . .
., 2010. . 753.
4,4 . . 3 ,
.
415 . : ,
, 1914 1980. ., 1999. . 136137.
416 ,
,


. , ,
, , ,

,

: .
:
// :
2 . / . . (.). ., 1996. . 2.
. 167.
417

. ., 1906. . XXXV ;
: ,
,

1909 10 :
.
., 1910. . 8284.
418
: . .
(XVIII
XX ). 2- . ., 2012. . 598608.
419 . .
... . 160 161 ; . .
- XVIIIXIX .
., 1973. . 104.
420 . . ...
. 114.
421 , 1998 .,
,
(. , . ,
. , . . )
,
38,8 , , 19,4
600
. ( . . .
. ., 2004. . 233).
14. 13 , 2011 .,
200
499 .

70
. ,
10 %
10 % 16,5 : Forbes Russia. 2011.
15 .: 200 //
; :
// : . URL:
www.vestifmance.ru/articles/7810 ( :
04.12.2012).
422 . : . .
? ., 2002. . 12.
,
,

,
,

503

2.
: Melancon . The Lena Goldfields
Massacre and the Crisis of the Late Tsarist State.
College Station, 2006. P. 153.
423 : 5 .
. 1:
, 19171927 / . . (). ., 1986. . 51.
424 , 1921 : 3 . . 1 :
-
. ., 1921. . 89.
425 . .
(1917
1920). ., 1920. . 9.
426 1913 1917 .
. 1.. 185, 193,210,215.
427
1917 1919 . . 11. .
428 :
7 . . 1 : , 1917 1920 . /
. . (.). ., 1976. . 8084.
429 :
. . ., 1997. . 142 ;
34 ,
, 9
. URL: http://ru.euronews.net/2011/12/
05/trickle-down-forget-it/ ( : 09.12.2013).
430 . .
XIX XX .
., 1994. . 3 5 -4 1 .
431 ., : .:. 1)
XX .
, 2002 ; 2)
XX : . , 2006 ;
. .
. , 2000 ; . .

1860- . // . . 8. .
2008. 1.. 3 3 -4 1 .
432 . .
... ,
,
-
.
433 . ...
. 1121, 307317 ; . ., . .
...
434 .., .., . . - ...
. 127 ; . .
XIX XX . ., 2004.
.413, 427.
435 . .
... . 28.
436 . .
. . 161.
437 . .
London, 1983. . 47.
438 . ., . .
XVIII XIX . //

:
/ . . (.). ,
1986. . 139 140. . : . .

XVIII XIX . // /
. . (.). ., 1977. . 237265.
439 . ., . ., . . XVII
XX . //
. . 2. . 2632.
440 .
441 Pintner W. . Civil Officialdom and the Nobil
ity in the 1850s // Russian Officialdom . The Bureauc
ratization of Russian Society from the Seventeenth to
the Twentieth Century / W. M. Pintner, D. K. Rowney
(eds.). Chapel H ill: The University of North Carolina
Press, 1980. P. 237.
442
: . .
XIX
XX . // , 4 :
/ . . (.). ., 2001. . 227250.
443 . . I I :

// . 1996. 4. . 2943.
444
(URL: http://www.vgd.ru) (
1999 .), 2013 .
19 080 100 000
,


.
445

, , .:
. : 1) //
. . :
. ., 2004 ; 2)
. ., 2007. . 407 465.
446 . ... ;
. ., . . ...;
Haimson L. . The Problem of Social Identities in
Early Twentieth Century Russia // Slavic Review.
1988. Vol. 47, nr 1. P. 120 ; Gleason A. The Terms
of Russian Social History // Between Tsar and
People ... P. 27.
447 Rieber A. J. The Sedimentary Society // Be
tween Tsar and People ... P. 343366 ; Kassow S. D.
Russia's Unrealized Civic Society // Ibid. P. 367
372 ; .
. M., 1996. . 201, 263268 ; Kappeler .
Some Remarks on Russian National Identities (Six
teenth to Nineteenth Centuries) // Ethnic Studies. 1993.
Vol. 10. P. 147 155.

.
, .
, .
, , .
.

-
. ,
,
, , , , ,
. , ,
50 1000 , ,
, 10 ,
,


. 3040 1000
,
6 , ,
.
,
.
,
, ,
,
, , .
, ,
1840- . 25,8 , 1910- . 33,5 , . .
7,7 , 30 %,

. 1870- .
29,1 , 37, 42,1, 42,6,
43,5, 45,7 ,
,
(
),
( ) (. . 3 . .).
,
507

3.

(),
: ,
.

, , ,

.
,
. , ,
,
, ,
.
, .

. , ,
. XVIII XX .
( ),
.
,
. ., , ,
. ,
,
. ,
, ,
.
20
1. ( ) , ,
, -, (
, ,
, , , , ); , , , ,
1897 .,
; -,
; -,
,
-,
; -,
, , , , .-, , ,
,
, .

1767, 1802 1914 . 12 939 387
, 3526 .
, 60,7 % , 29,5 % 9,8 % 2.

508

3;
300 .

( . . , . . , X. , . . ,
B. . )4. , ,
, ,
. . 1977 .,
5. -,
.
,

. 1780 1917
(), ,
C. -, 6.
. , . . ()
, , .-
,
XVIII XX . 7.
. (
, ) . .
.
8.
. 9. .

10. .
11. .
. 1978 .
, ,
12. . . ,
. . , . . 13.
, ,
.
.
, ,
. : 1)
XVIII XX .; 2)

;
3)
. ,
, , ,
1840- . XIX .
,
1858 . 85 %, 1897 . 84 %14.
509

3.



. 1646 .,

, -
. : . .
1500 . 5,8 , 1550 . 8 , 1600 .
11,3 15, . . 67; 9 10 11 12 16, . . . . 5,6; 6,5 7 17.

1646 1913 . ,
1646 1678 .
1719 .,
10 1719 1857 . , . .
1858 1913 .18

, 1760- .
. ,
. . .
,
,
. .
1857 . 1858 .
1858 .,
1857 .,
1858 ., (. 3.1).
, , ,
, 8,4 % ,
3,7 % , 10- .
, ,

6,1 % 3,6 % .
, ( )
, ,
( )
, . , 10-
, 9-,
1,7 % . 10- ,
1,7% 10- ,
19. . 1857 1859 .
1013 . ( )20.
3,5 % ,
, .
510

3,2
2,9

5,6
2505

953

1552

4002

30 556 59 936

170
227

3154
| 32 099
|1 26
|
| 32 125

"

| 30 991
1 35
1 651
| 31 677

-;
"


"

00

| 1123 | 2902 |
| 26
|
1 651 |
| 1149 | 3614 1

VO

4,8

1 1

1 |

1 6,0

163 1 163 |

396

<*
"

1543

4,4

6,3

"

1611

6,7

| 63 090 | 1779
35
1
1 651 | 651
| 63 802 | 2466

| 17,3 |
|
|
| 170 | 142 1 312 | 163

|1 456,8 |1 451,6 | 908,4


|
1 623,3
|1 578,8 |1 540,1 |1 1119
|1 274,5 |1 228,4 |1 502,9

11,6

36,4
200,6

Tt- <>
7 "

2065

237

-2 ,2

440,2

9,8

"

215

00

29 380

1937

225,2

1,5
7

226

34,2

ON
" 7 "

2280

192

5,6
7,9

1935

4442

829

SO
vT

1105

2162

15 680 30 856

00
40

15 176

,
, %
, .
1858 .

.
.
. .
. .

| 27 218 | 28 276 |[ 55 494 | 1360 | 919 | 2279 |


4,3
| 11 056 | 11 512 | 22 568 | 229 | 73,7 | 303 |
0,6
|1 986,2 | 1084 | 2070 |
41,6
(N

1 1

1 |

X
<
3
UQ

X
S ^

X^
*:
*3

00

i1*
)J

10- ,
10- ,
1857 .
1858 .

. .
. .

| , : | 25 7 2 9127 2 21 152 9 5 01125 857 |127 358||5 3 215


|

| 10 7 731|11 38 2 1|22 1551110 827| |11 4 3 9 1| 22 265


| 2029
|

|1955,8 | 1063 | 2018 | 960,6 |

14 000 14 777 28 777 14 070 14 851 28 921


.
,
1960 2235 4195
1970
2246
4216
:

232,6 216,1 448,7 233,8 217,2 450,9


2029
3765
1728 2019 3746
1736


27 689 29 456 57 145 27 827 29 603 57 431

| |1437,3 |1436,8 |1 874,2 |1 439,5 |1 439 |1 878,5


|
1312,8 |1340,3 |1653,1 |1 314,3 |1 342 1 656,3
|
|1523,4 |1502,5 | 1026 |1 526 |1 505 | 1031
|
1 3,9 |1 86,4 |1 190,3 |1 4,4 |1 86,8 |1 191,2

1384
2757
1377 1366 2743
1373

|
\ |29 0 6 61
|30 8221|59 889|129212| |30 9 7 6 1| 60 188
|
|
|
|30 8221|59 889|129212| |30 9 7 6 1
||29 0 661

10- 1857 1858 . 1858 . ( .)

& .

"

>

:s

00 X
' <

3
w

CQ ^

it

1 1
^

5
&

* s
00 a g
00 w

53 ss
6 I-

15916

40

2 9 130

|1 807,3

<4
<N

29 422

582

|1
890

53 4 63

172

|1

45 2 4 2

410

|1
2 63

6 2 96 8

|1 9 2 4
|1 581
58 621

|1 651
|1 2 73

409

2156"

|1 172

1416

1290
627

7 1 4 ,8

6 5 1 ,3

7 0 0 ,8
6 3 8 ,5

1304

3 4 758

3 ,0
41 55 7

3,1
35 3 3 9

1354,5 | 1563

| 1739

46 252

27 694

29 066

|| 3 7 0 0

4 9 2 62

4 2 7 0 6 || 43 888 | 51 9 0 0 | 5 6 882 || 5 9 2 68 |

44 010

896

2 65

|1
|1
||

1291,8

1256
631

6 5 2 ,3

634,1

|1 1,02

1857

40

22 7 56

2 ,5

| 7 1 9 ,7 9

| 37 4 1 4 | |
|1 562,1 |

On

18 9 5 4

|1 7 4 8

2 4 043

| 23 2 3 6 || 28 4 1 0

638

|1
|1
|1

. |

28 032

| 1850

<

15916

18 9 5 4

00

338

|1 7 3 6

594

|1

189

449

|1 2 1 8

176

|
|1
|1

418

|1

15 578

241

170

40

|
|

|1

4 5 7 ,3

7 4 6 ,4 9

82 5 ,8

639,51

6 2 1 ,7

|1 1,02

92

31 3 ,5

2 3 0 ,9

3 7 6 ,9 4

417

25 54 0

| 1833

|1 1,02

219

337,1

40
40

158,3

2 2 6 ,4

3 6 9 ,5 5

1,24

4 0 8 ,8

1,76

21 3 1 7

1815

|1 0 2 1
| 21 743 | 2 6 051 | 28 593 | 30 8 22 |

. |

2 0 722

1811

|1 1,02 |1 1,02
| 18 623 | 21 136
1 0 ,7 5
|

00

3,65

| 11 4 2 4 || 13 961

9112

33 0 ,5

2 4 ,7

|1 1,02

18 2 5 8

. | 1795 . |

13 6 8 7

1782

|1 1,02

. |

11 2 0 0

1762

1,02

155,2

7721

. |

8933

2,0 5

|1
|

1,02

1744

40

. |

7570

1719

<

CN

|1
|1

|1
|
|1

in

: . . XVIII XIX . ., 1963. . 164 165 ;


. . 2. . 320 328.

,
:
, .
(
( , .
| , %

, %
,
, .
,
, .
, ,
.
(
|
|
:

|
| , .
, %
, 1- ,

40

17191857 . ,

. ,
1897 . ,
, 0,75 %, ,
21. , 1858 .
, . , 3,2 %
,
. ,
? , . ,
() 10- 3,2 %
.
,
, .
,
,
: 1 ) 61%
39 % ; 2)
, , ,
; 3)
,
22. . ,
,
, -
.
, ,
, . , 2,4 % (5,6 % - 3,2 %)
. ,

23.
, , , , 1- 10- .
, 10- 3,2%
,
2,4 %. ,
,
1857 1858 .,
3,2 %, 2,4 %.
, ,
, ,
, . .
, ,
24. 3-
, .
,
. ,
513

3.

102 100, 8 10- 1833, 1850 1857 .


1858 . ,
, , 42 % 25.
1 10-
1858 1897 . 26 (. 3.2).
1858 1896 .
()
, 1898 1917 .
1897 .
. . ,
B. . . . ,
1857 ., 1897 .

27.
50 1867 1913 .
C. . 1916 .; 1927 . . , 1930 .
. 3. . . 3.3,
,
,
. ,
50
.
3.3
50 1871, 1885, 1896 1897,
1 9 0 0 ,1 9 1 3 ., ( 1 )

1871

, .

, = 100

65 540

64 980

64 644

100

99,15

98,6

1885

79 112

78 980

78 644

100

99,83

99,4

1897

93 779

93 918

93 443

100

100,1

99,6

1900

98 379

98 388

98 052

100

100

99,7

1913

121 780

119 256

118 921

100

97,93

97,7

: . .
. ., 1916. . 2324; .
// / . .
(.). ., 1927. . 2. . 65 ; . 3. 80 . , 1930.
. 26.

1918 .
1897 . ( ,
) 1800 1916 ., ,
( . .
).
514

( . . 3.4) , 1800 1855 .


, 1856 .
,
1856, 1859, 1863, 1867, 1870, 1885, 1896 .
; 1801 . ,
, 1813 . , 1815 .
, 1867 .
.
,
. 1897 .
,
. , 1800 . 2450 .
, 1811 . 434 . ,
; 1856 . (
, , , 1633 .,
1856 . 71 244 .)28. ,
1800 1896 . 1897 1914 .
, . . .
,
, (. 3.5).

( , ) 1800 1867 .
( 1 )

1800
1801
1802
1811
1812
1813
1814
1815
1816
1833
1850
1856
1857
1858
1866
1867

35 540
37 830
38 125
41 010
41 360
42 220
43 392
45 210
45 880
58 527
68 513
71 616
72 106
72 810
76 469
79 983

, .

37 990
38 292
38 596
41 444
41 738
42 035
42 333
42 634
43 064
51 080
56 064
69 611
57 984
72 634

100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100

93,6
98,8
98,8
99,0
99,1
100,4
102,5
106,0
106,5
114,6
122,2
102,9
124,4
100,2

: (1800 1916) //
, 1916 . ., 1918. . 1. . 85 ;

515

3.
1856 . ., 1858. . 254 ; . . 2. . 182
185 ; . /. ... . 164 165.
* .
** .
3.5
( , ) 1897 1914 .
( 1 )

, .

, = 100

1897

126 369

126 369

125 600

100

100

99,4

1900

132 960

131 710

131 900

100

99,1

99,2

1913

170 902

161 723

163 000

100

94,6

95,4

1914

175 138

165 138

165 700

100

94,3

94,6

: . . . 91;
. . 1897 1914 . // ,
, / . . (.). ., 1977. . 80.

, 1719 1857 . , ,
,

, .

( ).
1858 1896 1898 1914 .

.
1750 .29
50
. , , -
,
. -,
, -, XVIII XIX .
, -
,
, -, (
,
,
, ,
) ( )
. , 1914
1917 ., ,
, 30.
516


XVIIIXIX .
XIX . . . :
, <...> 5 %
, , 31.
, . .
, . . -,

,
. , , -
- , , -
32.
(. . , . . ,
. . , . . .) ,
,
, ,
, .
, ,
, . ,
, ,
,
.
,
, , , ,
, ,
. ,
, , ,
, . ,
, , , ;
- ,
- . , XVIII . 5
6 % - ,
-
(. . 5 , .), 94
95 % ?!
, ,
, XVI
XIX . XVII .

,
. ,
: 1744 . 8 %, 1782 . 9 (
517

3.

4- 8- ), 1858 . 10 (
, )33, 1897 . 13,4
( 1- , ) 1917 .
17,2 % ( , )34.



1740- . 11 13 %, 1860- .
7 %35, 8,6 % 1782 . 6,6 % 1864 .36
1740- .
100
, .
1811 .
6,6 %, 1830 . 11,7, 1858 . 9,4 %37. ,
,
, .

,
(,
, ,
, , ,
, ,
;
- , )38.
,
, ,
, 1740-, 1780- 1811 .,
, .
.

,
, 39.
:
XIX ., ,
. , 3-, ,
8- (1833 .), 9- (1850 .) 10- (1857 .)
. . .
,
,
5- (1782 .) 49,6 %, 8- 49,4 %.
,
1840- .,
, (1846, 1856, 1858, 1863, 1870, 1885,
518

1896 .) .
, , ,

,
.

,
40. 100 :
1782 . 100,7 (50,2 % 49,8 % );
1795 . 100,0 (50 % 50 % );
1816. 95,0 (48,7 % 51,3 % );
1833 . 92,0 (47,9 % 52,1 % );
1850 . 91,0 (47,6 % 52,4 % );
1857 . 89,0 (47,1 % 52,9 % ).

. , ,
XVIXVII . XVIII
XIX ., (. ,
. .)
41. XVIXVII .
, , ,
XVIII . .
1717 ., , ,
(. 3.6).
3.6
1717 .

,
0 5
6 10
11 15
16 20
21 30
3140
41 50
5160
61 70
71 +

, .

169
163
151
104
187
193
144
123
55
21
1310

145
128
113
114
212
207
156
71
25
13
1184

330
279
223
225
301
315
320
237
72
47
2349

288
197
140
206
380
373
238
113
43
18
1996

499
442
374
329
488
508
464
360
127
68
3659

433
325
253
320
592
580
394
184
68
31
3180

, %
115
136
148
103
82
88
118
196
187
219
115

: . . .
XVII XVIII . ., 1976. . 21 22.

519

3.


, , , :
15 % , , 10
36 %, 15 48 %. ,
15 , 20-
.
1710- . 100
90 , 81 %.
, , , , .
,
, XV1H .
, 3- (1762 .) 4- (1782 .)
.
5- (1795 .)
100 :98,4. .
,
, ,
, ,
.
.
, . ,
,
. ,
1719 . 10 22 %
, , , , 55 % . ,
,
,
,
XVIII .
,
,
. XVII XIX . ,
16 , 166 126, . . 1,32
, XIX XX . 98 99.
)

1897 .
,
, ,
,
. ,
; ,
1715 1718 ., , ,
520

9- (1850 .),
, , , 10-
(1857 .)42.
;
1850 1890 . 1860 1870- .
. . (1804 1889)

43. 1897 . , ,
,
. 1860- .
, ,
. XIX XX .
.
,
, .

1897 . ,

, . . ,
.
,
,
, , .

XVIII XX .
,
44.

35- (78
) , 46 % (
2,25 ), 35 % ( 2,7 ) 19 %
45. 20 - -
, 1778, 1779 1786 . (. 3.7).
3.7
20 1 7 7 8 ,1 7 7 9 1786 . ()

1778 .

1779 .

1786 .

58

58

62

41

41

45

18

18

22

15

15

19

54

54

56

521

3.
. 3.7

1778 .

1779 .

45

22

1786 .

45

54

23

26

52

57

49

49

53

20

20

24

52

52

56

44

44

47

27

27

50

59

50

35

35

40

46

46

46

35

35

40

52

52

56

54

54

58

32

32

36

40,1

40,1

44,2

: - ,
. . 2 ( ). . .
. 1284. . 3 7 - 4 2 ; . 2178. . 1622; . . . 785. . 1920, 267277.

( )
40,1 , , , ,
8 44,2 , . . 4 8.
, , ,
. ,
, , ,
, ,
, , ,
, , -,
, -,
.
, 1793 . . , ,
,
, , 46.
,
,
. ,
. 1790 .
150 .
522

.
30,9 , 39,5 ,
13 4959 , 12 6067 ,
70 .
26 , 49 .
37 22
(sic!), 47.
.
20 30 ,
.
, ,
.
, , , .

, .
. XIX .,
,
1839 ., 1838 .,
. 50 % 19 %
; 46 %
50 %
4 % 31 % .
,
. , .
, -, ,

,
18 16
, , 25 , . .
; ,

.
: ,
, , , .
, ,
. , , ,
,

, . -,
, , ,
.
-, ,
.
, . -,

523

3.

. 3.1. . . (1834 1911). . 1860.


:
50 % 5 . ,
, XIX .
22,5 ;
7- 8- (1815 1833 .) 3,6 , 23
48. -, ,
3
.
1891 1895 .
16 % 10 % . 1897 .
, , 0,2
0,9 , , ,
, 49.
,
, , . , .
225 ,
XVI XVII ., (
) 23,5 , 4 19,5 50.
. . , XVIII .
21,5 , - 51. , ,
20 25 , 20 ,
20 , .
: XVIIXVIII . 20
524

52, , 58 %
83 % 20 .
. (
)
(singulate)
,
, ,
50 53. , . 12 1710- .
, 10
21,9 , 19,6 54,
31,8 9,9
, 21,9 2,3 55.
, , -, ,
. . ,
. XIX .
1,4 1,9 , 7 10 %, ,
, 56.
, XVIII .
20 , 18
, . , ,
,
, .

( )
, .
, 5 0.

. 0 5
(A ^),
: = [(S2s + S3 0 + S35 + . + S95) * 100] : [1/5(52 + S24 +
+ S2 5 + ^ 2 6 + ... + S9 7 )], S 23 97 57.
, . .
, 100; 100
, .
100, , , ,
100, . ,
1710 .
883 1518 , 1782 .
139 26258,
,
. ,
, .
, , 1- (1721 .) 20
525

3.

25 ( 19 21, 24 26), 2-
(1744 .) 43 (20 + 23) 48 (25 + 23),
, , 3 8.

. 1710- .
, , , ,
-
59.
. 3.8.
, 2 10-
7-
,
.
, ,
. 1-
(1782 .), 7 10- ,
, .
3.8

1 10- ,
.
*

1721
1722
1744
1745
1762
1764
1782
1795
1811
1815
1816
1833
1834
1850

526

0; 5

289

289

0;
3;
0;
2;
0;
4;
0;
3;
0;
0;
4;

237

42

151

125

99
139

128

136
112
128

237

42

180

210

180

128

136
112
128

123

74

0; 5

96

0; 5

133

5
8
5
7
5
9
5
8
5
5
9

123

74

138

139

151

125

188
75

162

194

177

99
139

105

138

120

114

114

120

. 3 .8

0; 5

133

108

115

107

2; 7

102

102

160

.
1857
1858

: . .
(
XVIII XIX .) : . ... . . . ., 1989. . 218 ; .
(1782 1858)
: . .... - . . , 1970. . 33.
* ( )

. 3.8,
197, 289;
10- 160
133. , 1795 .
, . .
.
3- , , 243,
115.
, ,
, ,
.
1- , 3-
. , XVIII .
, , ,
, . 1897 .
199, 169, 175,
1926 . 171; 141 159, 1959 . 109, 1970
1979 . 160.
XX .
10110461. ,
,
, .
, 1897 .
199 169
, 1897 .62
1897 . 15 169 100 109 488
109 , 80 0,7 %63
, . 1898 .
527

3.



. . . ,
.
.
91 100, 84
100 , 79 100 .
, 7 ,
: 1823 . 2 , 1824 . 6 , 1825 .
4 , 1826 . 8 , 1827 . 9 , 1828 . 4 , 1829 . 5 .
, 1818 1824 .
1818 .
79 . , 100 ,
1787 ., ,
100, 64. . ,
XVIII XIX . ,



.

1897 .
,

,
. .
. . ,
.

.

- 65,

,


) 5 10
.




: 3 2 (17221782).
(
. 1771.
),

528

,
().
, , XVIXIX .,
, .
.
, .
,
,
, , 30 .

, ,
,
66. ,
, ,
, ,
( ). ,
1770- . 80 , 100 ,
1,7 4,8 %67,
1897 . 0,7 %. ,
, ,

. 3.3. . . (1832 1896). . 1861.


529

3.

. , , ,
.
. 68

- ,
.

69. . , ,

70, .
, ,
( ,
),
71.

,
- .
,
, ,
,
,
, , ,
, ,
, .
,
, , ,

. -
: ) -, 10 1719 1857 .;
) ( , )
( ), 1720- .;
) - ; )
, 1897 .72
20
. ,
?73


. ,
, .
,
530

.
( )
XVIII . 1796 .
, 1867 . ,
1917 . , .
,
, , ,
74. , ,
1866 ., , 1867 1916 .
, 50 .
.
, , ,
, ,
( ,
)75, , ,
76, ,
77. ,
,
, ,
.
-
78. ?


, ,
. ,

: ;
,
, ; ,
;
. .
,
. :
1.
XVIII . 1860- .
1860- ., 10,6 96.
2. 1860- . ,
,
XIX .,
,
79. ,
, -
XVIII XIX .
1860- ., 54 %.
531

3.

3. XIX
. ,
80 , , XVIII
XIX . , 1860- ., . .
40,9 % . , 1833 1858 .
49,4 49,5 %, 1897 . 49 %81;
, , , 4 7 %82.
, , 1830- .

, . . 4 7 %,
1780- 1850- . 3,56,5 %.
4.
.
5.
5 . 1861
1900 ., 5 58 %83,
, , XVIII XIX .
58 %.
,
.
,
, (. 3.9)8 .
. 3.9,
1830 1850- . , -,
,
1860- .; 1870- .
.
-. ,
7392 1802 1914 .,
1860- .
, , 1865 1914 .
: 78 % ,
6364, 2829 %.
, ,
XIX . ,
85.
,
; , ,
86. 1738 1748 1779 1783 .

,
. , ,
, ,
1796 1860 .
1,53 , .
532

2,5

10,5

2 6 ,2

10,3


( 1857 .)

, %

6,3

14,0

8,3

8 ,9

13,7

17,0

3 5,5
14,9

4 0 ,9
13,2

13,6

4 0 ,9
13,2

39,5
13,0

4 0 ,4
10,7

3 6 ,0
12,8

3 0 ,0
16,5

rf
ON


, %

27,1

2 7 ,8

2 2 ,7

51,1

4 8 ,8

in

18,2

10,9

5 ,0

00
aC

54,1
52,5

5 ,2

in

14,3

5 0 ,4

9,5

10,6

10,7

9 ,8

5,1

4 ,8

<*

as"

4 0 ,2

4 0 ,8

ON

4 4 ,8

14,4

18,3

3 4 ,8

3 4 ,2
15,0

53,1

4 9 ,2

9 ,0

58

59

57
56

57

49

1,12

1,10
1,10

1,09

3 2 ,2

10,3

10,3

47

3 ,9

45

1,09

108
106

105

103

102

104

3,6

40

102

102

104

105

00

18,3

24

5
, %

Mi

106

ON4

1,11

108

108

105

105

104

104

105

1871 1881 1891 1896


1880 . 1890 . 1900 . 1897 .

137

29

00

105

00

105

109

149

5S5

1738 1779 1796 1801 1811 1821 1831 1841 1851


1748 . 1783 . 1800 . 1810 . 1820 . 1830 . 1840 . 1850 . 1860 .

1738 1897 /

Os
0
1

so

. 3 .9

1
S

0s
)S
<
u
c

O'

00

Os

'
00 00

; 9?

cT

Ti

40

00 oo

gj

00 00

<4

<u

<
0D
3

00

00 od

00 S

fc
U~)
00

rcn
ri

04

40

oo

-*
OO 00

!
oo

4fr
1x)

oo oo

1<*g
- ^

<
u

40

^^ 0"0~
00

m
<N

s-g
S

c ss

fc
r-

S
-
*

<L>

T o*
g

se!
Hs
|

a i s
Is.

f 8U

1840 1860 ., ,

1,652,2 . ?
1840 1860 . ,
, ,
, ,
,
.
.

.
,

.
87.
1838 . 1917 .

, , : 1826 .,
1828 1832 . ( 1872 .),
1832 ., 1835 .
XVII . 1905 .
, 1905 . ,
, bo
ss
.
:

,
1830- .
1867 .
. ,
, ,
.
, , ,

.
. , ,
,
1840- . ,
, .
1811
1857 ., , 31 ,
11 %, 1897 . 6 %,
50 3,5 %, 3 % 4 % 535

3.
89

. , XIX .
, , , ,
, 2,8 %90, ,
, 11 %
?! -,
.

1794 1900 . . .
, 7
XX ., 24-
1848 ., 2 11- 1826 ., 1848 .
,
. ,
,
91.
92. . . :
5698 1801
1905 . , 1801, 1806, 1819, 1820, 1822, 1823 .
, 12 , .
1840- . ,
, 1849
1850 .93.
, ,
, , 94.
95.

XIX XX .
. . . .

XIX XX .,
1897 ., .
. 3.10.
,
,
:
,
^ - , 96.
,
, , , - .
,
, :
XIX . .
. -?97
. ,

536

,

.
, , .
3.10

XIX X X .

,
:

, %
, %

, %

,

23,7
20,9
40,5
39,1

20,8
18,1
77,1
48,4

125,9
109,5

1,4

28,6

16,4

24,3

46,1

35,4

: . .
XIX XX .: . .... . . . , 2000. . 2332.

,
, , ,
98. . ,
(1470 1864 .)

1830 .,
,
1912 . -, 1880- . ,
1 , , 1830 . ,
, 99.
1998 . . . , 1917 .
,
77 %, ( 1 ) 10 %100.
,
.
,
2004 .,
101. ,
:
, , ,
XIX .
537

3.

, 6 ,
:
1,3 , (
) 1,4 ,
1,1 , 1,8 ,
1,4 ,
102.
?!
,
103.

, , .
,
,
, ,
. ,
, , ,
, 104.
, ,
20 . ,
4 61 ,
4154,
1157,
2639, 1029 ,
50338 ,
, ,
, 4060 (
, )106.
. . 120
(),
44 76,
324, 25 4107.
, ,
108.
, . ,
, 1 1810 1870 .
19 39 % 14 50 % ,
,
109. , , ,
.
. . .

.
. ,

538

1857 1884 1899 1912 .


:
(. 3.11).
3.11*
50
X IX X X . (% )

. .

1857 1884

15 21

24 30

36 38

27,

1899 1912

25 36

26 53

39 41

25,5"

: Dyatchkov V., Kanitshchev V. Tambov Regional Development in the Context of


Integral History, 1800 1917 : Contradictions in the Modernization of Russian Society on the Basis
of Micro-History // Where the Twain Meet Again : New Results of the Dutch-Russian Project on
Regional Developmenbt 1750 1917 / P. Kooij, R. Paping (eds.). Groningen; Wageningen :
Nederlands Agronomisch Historisch Instituut, 2004. P. 218.
* 1867 1884 .
** 1899 1911 .

50
27,1 25,5 %, .
, , ,
,
. , ,
XIX . ,
1850 1859 .: 15 %, 16,
17, 20, 25, 29 %.
, .
, ,
, .
,
-
XX ., ,
,
, ,
.
.
. . ,

, 110 ( ,
, - 111). ,
1810 1870 .
, , ,
,
(. 3.12).
539

3.
3.12

1810 1870 .
( )*

1810.
1830 .
1850 .
1870 .

21,55
20,35
21,78
21,40

**

11
17
9
15

2,70
1,42
3,30
1,44

18,85
18,93
18,48
19,96

24,25
21,77
25,08
22,84

* .
** 95 % .

1810 .
18,85 24,55 .
, , ,
1810 1870 . .
,
, : ,
. .
1840 1917 .
(4242 . 1086 )112.
. ,
530 . 136 (
). ,
1,5, 6,2113. 95 %
0,2 0,4
,
(. 3.13).
,
1860 1869 1870 1879 . 1890 1899 19101917 .
, 1840 1849 1860 1869 . 1880 1889
1910 1917 . ,
. .

,
, XVIII XIX .
, .
?
,

.
(. 3.14).
540

19,0

18,9

0,3

0,3

0,3

0,2

17,4

17,8

ON

18,7

18,7

20,9

0,3

20,6
21,3

18,6

19,3
19,4

00

19,4

0,3

19,0

17,5
00
00

0,2

0,3

0,3

0,3

<4

20,2

19,6

19,7

19,2

19,1

19,0

18,7
19,6

19,9
20,5

19,4

20,2

20,5

19,2

20,9

o'


,
,

18,1

17,6

0,3

<N
"

17,7

19,0

0,2

19,6

00

18,8

19,4

00

(S

1840
1849
1850
1859
1860
1869
1870
1879
1880
1889
1890
1899
1900
1909
1910
1917

.
1840 1917 . 136
( )

00

10 533

10 533

20 932

2 0 9 32
4 7 ,6

VO
VO

16,6

16,6

2 9 ,4

46,1

347
175

00
310

172

3 38

49,1

995

4 85

510

14,0

11,7

16,6

17,2

3 2 ,2

2 8 ,9

3 5 ,7

295
123

172

380

199

675

304

371

9,3

195

195

os

10 3 9 9

10 3 9 9

(N

*'

,
.

, %

, .

X
X

X
;

s*

X
>
.

X
X
as

X
X

17791783 .

.
v

(N

I
>5
*

5
i

,
, 1779 1783 .
, , .
1779
1783 .,
, ,
. 1779 1783 . 195 .
. 1830 1870 .,
5,1 , 100 105 ,
1779 1783 . 995 . (195 5,1),
510 . 485 . .
172 . ,
338 . (510 . - 172 .).
,
5 % , ,
, , 49,7 %. ,
,
(16,6 %), (11,7%).
16,6 % , 175 .
(10 533 . 16,6 %), 310 . (485 . 175 .). ,
,
. , ,
, , ,
.
. . . ,
, ,
-.
11- , ( 11-

, . . 7- );
, ,
, 50 %. 1830 1912 . 7
(1831, 1839, 1848, 1871, 1888, 1894, 1901 .),
, ,
.
: 1)
; 2)
-
, ; 3)
, ,
,
, ,

114. ,
543

3.

. 3.4. . . (1815 1871). ( ),


( ), , .
1846.

.
; , .
-
,

. ,

,
. 1000 ,

, . , 1840- .,
,
; ,

115.
544


1719 1857 .
,
, .
.
,
,
,
. ,
, (,
, , ,
,
) , . XIX .
30 % 26 % , 5
45 42 %. , (
14 ) ,
, . ,
, ,
.
, .
,
, ,
. . . 3.15
. .
3.15
1763 1858 .

-
, %


, %0

**

1763 1783 1796 1812 1816 1834 1851


1782 . 1795 . 1811 . 1815 . 1833 . 1850 . 1858 .

715

714

1225

1324

1109

999

815

24,3

27,2

27,3

26,8

28,1

27,3

27,5

26,9

94

135

183

125

156

149

147

141

15

22

29

20

25

24

24

23

3,25

4,20

5,87

3,71

5,32

5,44

4,52

4,62

545

3.
. 3.15

1763 1783 1796 1812 1816 1834 1851


1782 . 1795 . 1811 . 1815 . 1833 . 1850 . 1858 .

1,64

2,26

2,35

1,86

2,62

2,92

2,45

2,30

: . . ... . 222,279.
* 15 49 .
, .

. 3.15,
1524 96, XVIII XIX .
50 %116.
1827 1831 .
50 %117, 7- 25 %, . . 2 .
,
3,25 (. ) 1763 1782 . 5,44
1834 1850 ., 1763 1850 . 4,62 ,
, 1890 1894 .
5,54 , . 20 % 118. ,
-
( , ).
. ,
, ,
,
. ,
, , ,
. , ,
,
,

.
(. 3.16).
. 3.16,
23,1 %; 9,6 53 % ,
17631782 ., .
XVIII XIX .
43,4 61,8 %119. 1827
1831 .
40 %, 7- 9,6 %, . . 4 .
, 10 , 4,6
. , , ,
1827 1831 . 2
. -
546

( , ),
- . - 26,9 ( )
1,6 , , 1763 1857 .
5,65 ,
3 .
( , ,
)
1,6, XIX . 2,4120,
,
1796 1800 . 1,81, 1,77121.
3.16

1744 1858 .

1744 1763 1783 1796 1812 1816 1834 1851


1762 . 1782 . 1795 . 1811 . 1815 . 1833 . 1850 . 1858 .


, %

34,5

53

15

15,1

15,4

9,6

23,8

18,0

23,1

, %

34,0

52,0

42,0

86,0

82,0

33,0

145,0

114,0

73,0

34,8

17,6

44,2

45,9

43,8

51,6

37,7

36,4

39

0,54

1,58

2,02

1,24

2,02

1,84

1,99

1,60

3,04

1,43

1,16

1,50

1,30

1,59

1,23

1,61

: . . ... . 318 325, 351365.

. .
3- 10- . 1763 . 9730
, 1858 . 10 828.
, 9- 10- ,
1851 1858 .,
,
, 1851 1853 ., 3-
0 20 , 6,8 .

0 20 3-
10- , , ,
122.
547

3.

,
, , ,
, , , .
.
,
. 1851 1858 . ,
,
, -
. ,
, , ,
, . . ,
, ,
1782 1857 . 90 .,
150 ., . . 1,67 . ,
25 . , , 12 . ,
(60 .) 123.
:
, ,
, 124.
: ?

. 77.
, ,
,
.
. . . .
( 25 ),
: 1)
(qx); 2) 5 ,
: + 5 (dx); 3) ();
4) (1); 5) (Lx); 6)
(); 7) -
()\ 8)
(). - ,
(q0X ,
.
( 25
), 13
17 : 1) ;
2) ; 3) -
; 4) ; 5) ; 6) ; 7)
; 8) .
- , ,
548

,
, ,
, .
- (
25 ), 13 -
19 (
, , -

). - ,
, ,

, .
, ,
, , , ,
(. 3.17).
1744 1762 . (3-
)
(30,99) ;
68,57
XVIII ., ,
.
,
, 34,8 2
. , ,
, ,
, .
.
,

.
.
() 9- 10-
1851 1857 . (. 3.18).
,
. .
. ,
,
( 50 %, 40 % . .)
: ()
()
(
XVIII XX .)125.
(6 )
, , :
( )
549

>
>

<L>
>

/) XS

V)

in

X
*

<L>
X
X
2

3
*

/ v

.
<

2
&

<D
.

!
w

ON
^

- 00 00

"
40" 4
- 0 0 0 0

0
ON - )ON
04
o ' vNf l

482
431
g
2
0

<L

O
N

I<

1
sS 1
w*

iTi

-
1

X
I

00^ 4 0 <
rf
00^ 40^
-


40"
- - - >

"

*5

.
<L>

I
2^
8 I

ON
0

5 |

. ON

J3

u h
X

<D 2X

>

9,2
97,6

5s I

Si
S

. ON

1 I

J .2

v
S

J,


4 0 0 0 ON
2
*
U

00

fH
i n i n
00 00 00 00 00
in

1
1
1
1
1
I
4 0 4 0 4*

; 4 0 0 0 ON
i n
^ 00 00 00 00
1

9,1
81,5

g
)

42,4
65,7

- 00

00^
1 1
" "
in 40 - in

X
X

-0

<v

*O1n)

Vo'

"- - m
40^
i
o' 40" 40"
4 0 4 0 4 0 iT)

00
OS

1 :
8
x
<L>

2
X
X

(),

: . . ... . 325 ; Coale . J., Demeny . Regional Model Life Tables ... P. 108.

/) to
>

>
>
<

to

>
>

>
>

58,0
169

>
>
>

24,0
129

0>
>

13,5
54,8

<1)
3
X
X

C l

>

8,8
46,5

S
V

00 5

r> > - -

7,7
41,0

X
C[
CL
O.
U

1< - 0 0
*

8,0
28,1

g.
X

&

9,3
20,2

5
2
gE
W

*\

40,5
4,4
6,8
256 1 128 1 28,3

X
<L>
Jg
<i>

1
/v
^
w
H
S
CX
X
X
g

34
52
42
86
82
33
145

:
1744 1858 .,

(2

'

^^

3
!

. .
..

X
X
CO
5

jQ
H

x
JQ
<=:
5
fc
X
*

.
,
, ,
.
,
. ,
,
, , .

, -
1838 1913 .126
,
( ), (
), ( )
.
1830- . ,
.

,
, , , - , ,
, .
,
, 127.

, ,
, .
XVIII
XIX . ,
XIX . -,
, ,
.
,
XVIII XX .
,
(. 3.19).

1897 .,
, , ,
.
. ,
, 1896 1897 .
1000 9,
51,9, 32,9,
,
551

3.

,
, 1896 1900 .
9; 49 31128. , ,
3 2 .
3.19

, ,
X V III XX .
( 1000 )

XVIII .

1801 1860 .

1909 1913 .*

9,9

10,2

8,2

51

50

47

37

36

31

14

14

16

,7

10,6

6,7

60,0

55,0

36,0

51,0

49,0

27,0

9,0

6,0

9,0

9,7

10,1

8,4

50,0

50,0

49,0

36,0

35,0

32,0

14,0

15,0

17,0

: . . ... . . 2. . 259260 ;
. . ...
* .

XIX .,
, .
, 150- ,
.
,

XVIII XIX .129
, . ,
XIX .
, (
, ,
), ,
552

1830 1850- .
150
, , 1830
1850- ., ,

XVIII XIX . XIX XX .

.

;
,
, , , .
, ,
, ,
.
,
, ,
. , , ,
,
.
,
,
. XVIII .
90 %, 1860 . 83, 1913 . 80 %.
130.
1914 . 15 %, 1897 .
44% 131,
. 1914 .,
. XVIII .
,

. ,
XVIIIXIX ., XVII . XVIII .
, XVIIIXIX .
(
, , ),

.
,
, , .


, , ,
553

3.

,
.
XVIII XX .
, , .
,
, ,
,
. ,

, .

,
,
.
,
. ;
{^
132; ,

; .

. ,
, XVIII .
, , ,
.
,
?
XVIII XX .
,
. 133.
, 20 ,
. .
. ,
, ,
.
, , ;
.
, . .
.
. ,
,
, , . ,

. ,
554

134. .
, 135. ,
, ,
, , . . ,
, .
. :
. ,
: ,
. ,
.
,
.
.

.

, . ,
,
1860- . ,
; 1907 .
,
, .

,
. ,

, ,
. , ,
. , ,
, ,
, . ,
, , .
,
.

. , ,
. <...> ,
,
, . <...>
, 136.

,
. , ,
.

555

3.

. , XIX .,
. ,
, .
, . ,
,
.
.
137.
,
,
.
,

- , .
. , ,
,
,
. ,
,
,
.
, , , ,
,
, , , ,
,
139, .
, , ,
140. ,
, ,
, .
, ,

,
. , , -,
. XVIII .
12 14 13 15 ,
, XIX .
21 24 ,
. -,
, ,
XIX . , XVIII
XIX ., 141.
, .
, ,
556

, - ,
, , .

, . . , , ,
,
142. , ,
, .
. :
143.
,
. XVII XVIII . , ,
, . ,
, . XVIII .
16 18 1820 ,
XIX . 2022 2325.
,
.
,
. ,

.
,
, .
.
,
. ,
. . . ,
, :
,
,
. , ,
. , .
, ,
. , , ,
144. ,
. . , ;
, , .
, , ,
.
; ,
, ,
. ,
, ,
, ,
, .
557

3.

, , ,
.
.
. - :
,
, ,
145.
, .
XIX .
2225 ,
.

23 .
23 .
(
23 , ),
, . .
0 10 4050
.
, ,
.

7- ,
5- . .
.
1810 . ,
. ,

4- .
, :
.
,
,

.
.
, XIXXX .
26 .
, ,
146.
,
, ( )
.

, , 147.
558

, ,
, . :
, ; , ,
(. . .) ; .
( . . ).
, , .
.
- , :
, . ,
, , , ,
. :
, , .

, .
, ,
. . ,
.
, (,
60 , 50 ) ,
,
, 80 .
. , .
,
, .
, .
, ,
, .
, 60 ,
, . ,
, ,
. .
, ,

.
, .
, .
: .
, ,
.
.
. : , ,
, , , .
,
? : , ,
559

3.

. ? ,
, . , ,
, , ( 1874 .
),
.
, , .
, : (. . .)
, ( , . . . . ),
. ; (
. . ). .
XIX ., 1 70 %
, 21 49 %,
45 , ,
40 %148. . ,
.
,
. ,
, .
: , . , , ,

.
.
, , ,
XIX . . 149.

. 150.
. , , ,
, , .
, ,
, . ,
, ,
, .
,
, , ,
. ,
, , 151.

.
, ,
.
. ,
, . .
,
. , .
, 152.
560


, , , ,
,
.

XVII XX . . XVII
XVIII . 1520 , 1722
, - ,
13 14- 15 16- 153.
XVII . 1607 .

18 , 2 20
; 154. 1649 .
- 15 155.
12
15 156, 1774 . 13 15 ;
1830 . 16 18 157.
, .
, ,
, 158.
,
, . ,
1780 1850- . 15 16 1820 ,
16 18 2021159. , 160,
- ,
. , 1867 .
22 , 26 ,
20,1 27,5, 21,6
24,1 , 21,3 24 .
-, ,
, 1830 .
. ,


XVIII . 1771 .,
,
, ,
. ,
, ,

. XVIII .
I, 1714 .
561

5.

20 17
. ,
161.
,
, ,
, 162.
XVIII XIX . ,
, .
, .
XVIII .
15 16 , 18 ,
XVIII XIX . 16 18 1820 ;
25 , 20 163.
,
, XIX .
.
.
,
,

. ,
XIX . 16,2 ,
17,1 15,3 164.

, 165.
16 17
, .
4 ,
.

. 3.5. -,
. 1870

562

. 3.6. -,
. 1870

XIX . , 20
,
. , 8 % ,
1874 1901 .,
16 . 21 ! 10 17 %
, 21 , 167.
, XVIII XIX .
. 13 15 , XVII
XVIII ., , ,
, . ,
3863 - 1923 .
15,6 ,
:
,

, %

13
14
15
16
17

3,9
13.0
31,6
36.0

18

13,5

2.0

XIX
XX . 23 , 1923 ., XVIII
XIX ., , 13 15 .

,
.
,

,
,
. , , ,
, ,
: 14 1 , 14
8 , 14 11 168.
-,
.

XIX .
12 15 .
,
.

, , ,
563

3.

, ,
16 .
XIX . 21 ,
2324 . 23
40 . 1860- .
1917 . .
, , 1867 1910
. 21,4 , 24,2 170.
:
21 , 2130
. , ,
30 , .
,
, . ,
1867 .
22 , 26 , 1910 .
21 25; 1867 .
20,1 , 27,5, 1910 . 22 25,8
.
.
3 ,
, ,
. , 1910 .
27,7 , 26,8, 24,8 ,
24,3; 22,8 21,6 . XIX
XX . ,
,
.
,
.
.
.
, ,
.

. :
,
, ,
171.

, , ,
172 (. 3.20).

564


3.20

X IX XX . ()

27,5

29,5

26,2

27,3

25,4

23,6

27,5

21,4

24,2

20,8

24,2

20,3

24,5

20,1

23,0

: . .
XIX XX . // , ,
/ . . (.). ., 1977. . 139.

(. 3.21).
.
.
(48 ),
(40 ), (20 ) (15 ); 25 6 ,
( ) ,
,
, .
, .

, , .
:
(
),
173.

,
. :
( ,
,
), (
)
. ( )
,
,
565

t"- ON
" o '

I
1

CO
1
i <N o f

I
1

1 ON
1 o"

1
1

t/D
to
ON

00 <N
to r-"

VO vo^ CD
p -f " CO

CO 00^ 4 to" 00 no" no"

<N t q
tO NO" CO rf"

t q 00
VO oo" -"

CN ^ t q v q
"
no"

CO
CO^

CO
oo " o "

NO^ VO
no"

to
CO

X
X
1,>

7-

ON t q VO <*

ON

>

<N <4
NO tr f Tfr"

r-

>

tq

VO CO VO 00^

ON

no" vd"

no"

VO to
oo" oo"

(N 00^ <N to
no"

t q r q <N aa: VO t q 00^ c q


to" no"
" " Tt"

<N r q
VO
Co" oo" "

oo"

<N CO
VO no"

no"

CO

<N -

00 CN
00 -"

no"

VO 00^ CO t q
oo" *fr"
CO

I 00 14
1

^
1
1 o '

t q CN

OO oo

1 6 ,0

'O

oo"

q
P-"

CN
-

1
1

<N to t q c q
Tf" on" P-"

14 VO
to" no"

CO 00 <N c q
4>" CO r f tr f
CN (N CN
|

1867 1871

1885 1887

1906 1910

1830 1850
|

CO
00

I 1


00 ON

1906 1910"

00

|
1830 1850
|

|
1760 1780
|

*
i>
00 ON

1867 1 8 7 f

q V V r r i Tf
<N

CO

Q
a:

8 ,0

>

a:
e

8 ,3

r i

>

t q

1 6 ,9

>

X V III X X . (% )

3.21

)5
, 1

<L>
3

. , (
),
, , ,
.
.
, -,
,
( ,
); -, ,
, , .
, .

,
. , ,
1015 , 174.
,
17 .
. . ,
,
,
176.

: 1861 .
,
,
, ,
.
-
,
0 1 ( 0 , 1
). XIX .
0,84, 1906 1910 .
0,95177.
,
,
, ,
. ( )
,
0 ; , ,
178. v,
1830 1850 . 1760 1780 .
115 81, 94,
XVIII .;
:
567

3.

1760 1780 .

1830 1850 .

1867 1871 .

1906 1910 .

v = 115

v = 81

v = 88

v = 94

v = 82

v = 51

v = 55

,
, , ,
.
, XVIII .
, ,
XVIII ., -
. XVIII XX .
, .

1760 1780 1906 1910 ., 1830 1850 1906 1910 .,
:
1760 1780/1906 1910 .

= 0,954

1830 1850/1906 1910 .


= 0,973

= 0,969

= 0,982

XVIII XX . ,
. , XVIII
XIX . 1 %
60 , (,
) 1897 ., 0,9% 179.
XIX . 180,
, . ,
1850 . 60 ,
0,1 %181.
. , 1782 1857 .
35
11 % 1782 . 5 % 1815 ., 1 % 1795 .
8 % 1857 .182 XIX . , ,
, :
50 3 % 4 % ,
11 12%, 4
5 %183. .
, 1891 1900 . 50
13 15 % 1921 % , 184.
XIX . , ,
568

, , .
, . , ,

,
. 1897 . 0,69,
0,56, 0,71. ,
31 % (100 % - 69 %)
, 42 %, 43, 52 %185.
.
, 45 44 %,
55 65 % . 1897 .
25 0,5 %, 1,3 %,
45 4 14 %, 60 31 58 %.
13,5 8,9%,
19,2 14,2 % (. 3.22).
3.22

1867 1910 . (% )

1867 1870
1871 1875
1876 1880
1881 1885
1886 1890
1891 1895
1896 1900
1901 1905
1906 1910

13,5
12,9
11,6
10,8
10,0
9,9
8,4
8,1
8,9

19,2
18,3
17,4
16,6
15,2
16,4
14,1
14,0
14,2

:
[1867 1910] . ., [1871 1916]; . .
... . 145.

,
.
, : ,
- , XIX . 1,23 1,04
. , 23 %
4 % .
1897 .
50 5 , , 20
25 186. ,
XIX . , ,
45 , 42 47 .
, 40
569

3.

. 3.7. , .- . 1900-

47 :
, , ,
. ,

187.
23,6 , 21,6,
,
. XVIIIXIX .
, ,
, , , , .

. XVIII . 1850- .
10 11 1000
, 10, I I 188.
XIX . 1911
1913 . 8,2, 8,4, 6,7
1000. , 1860- . ,
. ,
, . XIX .
,
, , .
, ,
570


. ,
, ,
, .
, .
,
50
: 1861 1865 . 17 %,
18961900 . 10%.

.

, ,
. ,
1861 1900 . 13 8
1000, 9189.
,
,
. 11
(, , , ,
, , , , , , )
1861 1900 .

- 0,708. , XIX .

. 3.8. . 1910-

571

3.


. XIX XX . 11
( = 0,717),
1861 1865 ., ,
( = 0,102). 8 ,

(, , , , .-
, , , ), 1860- .
( = 0,123), XIX .
( = 0,406),
.

, , ,
,
, ,
, ,
. 1861 1865
1896 1900 .
6,2 ( 3047 18781 .),
50 4748 %190.

, XIX .
,
, , ,
, . . ,
( -
)191.
(, , ,
) 1850- . 1897 . (. 3.23).
3.23

1850- . 1897 . (% )

40

50

39

1850- .,

42

33

44

15

21

12

13

38

32

44

40

37

35

14

13

572


. 3.23

41

1897 .,

34

33

47

23

19

12

40

34

41

38

14

0,1

0,1

0 ,0 7

0 ,0 5

1897.,

43

39

45

40

36

30

40

32

17

16

11

12

26

24

19

27

37

35

40

40

34

32

34

29

10

14

12

0 ,3

0,01

0 ,0 5

0,2

0,2

0 ,0 4

0 ,0 4

0,1

: . ,
// . - . 1878. . 5. . 206 ;
. . //
. , . 1858. . 3. . 417 ;
// . . 90 ;
. : 2 . ., 1863. ( ...). . 1.
. 536 540 ; . : 2 . ., 1864. (
...). . 1. . 330 ; 1897 . . 1. . 198207, 216219,
224225.

. XIX .
2
(15 % 7 %) (21 % 12 %)
(38 % 44 % 32 % 40 % ).
XIX . ,
. XIXXX .
54 . (34,2 . 19,8 . ).
0,1 % 3 0,3 % (. 3.24).
.
1897 . , ,
,
.
:
XIX ., ,
XIX ., .
, ,
573

3.

: , . .
, ,
, (. 3.25). XIX .
, ,
11 12 %, 34 %,
526 1426 %.
20 25 .
, ,
.
3.24
50
1897 . (% )

50

. .

. .

19,8

18,2

18,9

16,7

16,7

16,7

35,5

27,3

31,6

73,7

67,3

70,3

76,4

69,5

72,7

60,0

53,1

56,8

6,4
0,1
100,0

14,4
0,1
100,0

10,7
0,1
100,0

6,9
0,1
100,0

13,7
0,1
100,0

10,5
0,1
100,0

4,3
0,2
100,0

19,2
0,4
100,0

11,4
0,3
100,0

: 1897 . . 1. . 198 207, 216 219, 224225.


3.25
,
1897 . ( 100 )

,
9 15 19

20 29
30 39
40 49
50 59
15 ^

, %

98
95
91
87
60
35
38
20
18
6
16
6
11
3
12
4

42

28

30

21

, %

1
2
5
11
4

1
1
4
11
6

4
12
26
45
18

1
5
14
29
13

: . . ... . 139, 149; . .


... . 28.
* 1897 .

, ,
,
. 1864 .
574

. 3.9. . . (1835 1894). . 1889.

35 %.
30,5 , 25,5 . 192.
XX . ,
0,18 %193, .
1915 1916 .
10% , 194. ,
,
.
.
, XVIII .
, ( 25
, 27 ) ,
( 9 10 % 15 %) (. 3.26).
XVIII . ,
,
, ,
.

. , .

. XX .
. 1900- .
,
575

3.

, 40 (.
. 3 . .).
3.26
, ,
X IX X X . (% )

2024
86
80
73
71
68
60
58
55
44
23
24
20
16

,
2024
45--49
4549
96
20
17
92
13
19
12
15
83
91
9
10
84
14
15
11
86
11
12
90
11
6
10
81
82
9
4
4
42
5
58
3
1
67
5
3
50
3
1

: Hajnal J. European Marriage Patterns in Perspective // Population in History /


D. D. Glass, D. E. C. Eversley (eds.). London : Edward Arnold Publishers, 1965. P. 102 103.
* M. , 35; 5; 54 4% : . ...
. 139.


. .
XVIII XIX .
50 1000
, 5 10
, . 1860- .
, , , 1909 1913 .
34, 44 1000 (
36 49 1000).
?
XIX XX .,
,
8 10 , , , . .
, , 68 195.
576

,
XIX ., ,
, -

,
, , (. 3.27).
3.27
1840 1850- .
( 1000 )

51

41

10

8,6

6,0

51

39

12

9,6

5,2

51

39

12

8,2

5,5

52

40

12

8,4

6,2

51

35

16

10,0

5,2

52

43

8,2

6,3

51,1

35,9

15,2

9,9

5,3

: . . 7. On. 1. . 29. . 82 98 ( ); .
35. On. 1. . 9. . 2359 (.- ); . 22. On. 1. . 7. . 158 (
); . 38. On. 1. . 9. . 1 51 ( ); . .
1833 1858 . // . - .
1870. . 2. . 233 239 ; .
. ., 1841. . 1.

, , ,
,
, , ,
, .
,
.
,
, .
, ,
. . .
. ,
. ,
, .
XIX XX .
30% , 10% ,
56% , XVIII XIX .
XVIII
XIX . . 3.28.
577

3.
3.28
7
(% )

1796 .
15,9
18,3
14,6
14,9
14,9

1835 .
15,0
20,5
16,1
17,8
17,6

1849 .
15,3
20,5
16,0
17,7
17,5

1860 .
15,2
19,4
15,6
18,3
18,0

1903 .
10,9
18,4
15,0
18,6
18,2

: 1796 .: . . 796 ( ). . 78. . 276. 1835 .:


. On. 1 17. . 1828. 1860 .: . . 142. . 2372. 1903 .: . . 184. . 5736.

XVIII XIX . 7
, ,
.
XIX ., ,
,
, ,
, , ;
. ? , ,
,
, 1860- .
.
,
. ,
, .
?

,

.
, ,
,
, 196.
, ,
(. . 11 . .).
. ,
,
, ,
,
.
1860- . ,
197. , ,
,
578

, . ,
. ,
. ,
, . 1900 .
3,8
4,7 % ,
1891 1900 . 7,2 198.
, , , , (
),
3,4 . ,
, 4,7% 28,1 %
.
.
, ,
.
,
, , ,
, .
,
34
.
, ,
, 199.

, 4050 1000
,

200. ,
. ,
,
1920- .201
,
1920- .202
XIX .,
, ,
coitus interruptus ,
,
203.
, 204. 1840 1890 .
247
, 1910 .,
, 5 ,
205. 1889 . . .
579

3.

. , ,
. 1910- .
10 . . 1 % , ,
, 75 % 206.
, ,
. 1913 .


, . 1914 .

, . ,
. . . .
, . .
( ).
, 30 ,
. (38 20 3 )
,
. 1920 . , ,
, , .

XIX . ,
1920- . ,
XVIII . ,
.
, XVIXVII .

,
.
. 1540 1700 .
, XVIIIXIX . . ,

. XIX .

, , , 1830 .
10 % . 1870 .
.
.
210.

1920- . 1977 .
XIX . . .
1920- . . . ,
,
XX .211 ,
: ,
580

XIX ., , -
,
. . ,
-
,
212.
,
, , , .
, ,
.
( )
, ,
213.
. (
, , , ) (
). 165 166 14 ( 3
). , .

,
,
, .
,
214. ?
1649
,
1 %, 1850 .215
(
50 ). ,
XIX .
260 . .
1859 1863 . 26 % ,
74 %, 1910 . 41 59 %216.

. , 1850- . 67 %
.
, , ,
55 % , ,
,
25 %, ,75 % 217. , ,
,
, ; .

XVIII XIX .
2 % 7 % ,
3,3 %218. ,
581

3.

, 2%
1680 . 6% 1820 .219
, :
1859 1863 . 99 .220, 1910 .
106 .221
: 1859 1863 . 3,4,
1870 . 3,0, 1885 . 2,7, 1910 . 2,3222. , ,

, ,
, .
? ,
,

223.
1,5 , . .
. , ,
, , ,
,
.
,
: 1) ,
, , ; 2)
,
; 3) , , ,
, , ,
, ,
; 4)
, -, , , ,
, -, , ,
, 1891 . :
, ,
224.
, ,
, 1910 . 125 .
. 1859 1863 . 99 .,
3,4 %.
,
1910 . 232 . ( 1859 1863 .
1910 .).
106 . .
, XIX .
, ,
. ,
. . 1840 1850- ., ,
:
582

; , ; (
. . ) , ;
( : ,
); , ( ,
); ,
; , 225.
1860- . ,
226,
227. -
,
: ,
, , ,
.
, 78 . <...>
12 , ,
228.

. 3.10. . . (1839 1915). . 1871.


583

3.


. ,
, . 1867 .

2254.
,
, 229. ,
, .
1839 . 47 123
, 1873 . 93 118, 1892 . 206 805, 1913 . 410
1759230.
, 1867 ., ,
10 ,
.
,
231.

,
. 1791 1800 . 3342
, 1841 1850 . 13 092, 1871 1880 . 20 169, 1881 1890 .24 298, 1891 1900 . 17 785, 1901 1910 . 19 218, . . XVIII .
XX . 5,8 ,
2,9 232. ,
, , ,
. , ,
1891 1910 . ,
,
, .
, , ,
XIX XX .
,
, . ?
XIXVII . ,
()
, 233. ,
XIVXVIII .,
: ?
?234 , ,
( )
, ( ,
), .
, XVIII ., :
, ? (. .
?)35. , coitus interruptus
, .
584

,
.
, XIX .
. 1860- .

236. 1880- . . . :
,
. <...>
, 237.
,
, , ,
, . ,
,
,
-
5 15 .
, , .
1845 .
4 10 .

, ,
, ,
1920- ., 238.
, ,
. .
1871 . ,
, ,
, 239.
, (
, , ,
. .), ( ,
), ,
.
.
, 240.
241. XX .
:
, , ,
, .
, . . 1907 1914 .
242.
. . , ,
,
, . . 2 .
,
585

3.

,
243.
1920- .
, 1920- ., ,
, 4, 5 7 244.
, , , 80 %
245. . .
, XIX XX .,
1913 . , 1880- .
, , 246.
247.
, XX .
.
248.

: 1873 .
7 10 , 1892 . 3 16,
1913 . 34 21024 . 1897 1906 .
8 250, 1910 1916 . 20 5 1251, 2,5
. . ,
1864 . ,
, 1830- .
108 284 252,
.
,
.
1927 .
50 , . . 1877 .
1917 ., 9 %
, , coitus interruptus.
7,4
9 10 253. ,
.

. ,

1860- 254. 1890- .
, , ,
- .
,
255. . . ,
1893 . 22 %
, :
, ,
; ,
586

, -, , ,

256. 2150 1904 .
(67 %
) : 57 % (25 %
, 16 % , 16 % )257.

. 3.11. , . 1911
587

3.

. 3.12. , . 1911

XIX . 10
20 % 258.
.
1861 1865 1911 1915 . 38 26 1000
, 1867 1880 . 23 1000, ,
, 1911 1913 . 29 1000
259.
, . ,
, ! . 1907 1912 . 3
, ,
2 , 260.
1910 . 15 , 40 1000
, , 261.
. . . ,
1866 1883 ., ,
35 ,
- , ,
588

, 12 .
5,3 , 9,2 ,
. . 74 % .
11 %, 3 %262.
, - ,
. ,
. . ,
, 37 % ,
1880- .,
2,9 ,
.
, 38 ,
42 263. :
.
XIX .
1521 264,
,
, . . ,
, 265. , ,
. ,

,
, ;
.
. . . ,
, -,
1895 1913 .266, :
( 8095 % ) , ,

1,8 .
? , ,
,
.
, . :

,
.
,
, , ,
.
,
267.
,
. ,
589

3.

, 268, :
1897 .
2,7 , 29,1 % 269. ,
, ( 1,8), ,
1897 . 2,6 (
4,7 )270. ,
(520 % ), ,
, 271.

. 3398 1923 .
: XX .
14 10 , 18 11
20 10 .
, , 2 .
: , . ., ,
. ,
, 1920 .,
273. 1923 . :
(
), , 37,6, 46,5,
51,5274. 3
, , .
, 1914 .
, .
, , , ,
XIX .
215,
,
: , ,
276.
.
, ,
?!
, , ,
, .
, .
,}
277.
, , , , ,
:
. , ,
278.
, , ,
, 1867 1910 . 21,4 , 24,2
, ( , )
590

.


: 2 .
1902 .,
73% 1720 279;
2150
1904 .,
50% \4 17 ,
22 % 16
280.


().
1908 . .

6 .
, 80 %
25 .

,
.
324 :
90 %
17 20
. 3.13. . . (1861 1904).
,
. 1890.
2125 45,4 %. ,


,
18 %281. . 1957 .
16 99% , 1971 . 94%,
2000- . 42 % . 2000- . 20 %
.
1990- .
, , 282.
, ,
XIX .
, , ,
283, 284.
,
XIX ., ,
, .
,
.

591

3.

, , ,
.
, XVIII .
: 1719 . 48,4 %, 1762 .
52,7, 1796 . 53,9, 1811 . 51,7, 1833 . 44,9 1857 . 39,2%,
1830- . 285.
,
. :

,
?286 , . . ,
, : , <...>
, ,
.
, . .
,
,
287.
. -,
, ,
,
; -, ,
,
,
.
, ,
,
,
.
, 1720- . ,
.
, ,

.
1808 1817 . 305 . , 446 .
13,5 . , ,
1835 1850 . 111 113 . .-
23; 62 12,8 . ,
. 3.29. ,
, ,
. .

, ,
592

.
, ,
, .
.-
, , ,

.- . ,
.
, :
,
, .
3.29

X IX . ( 1000 )

, 18081817 .
44,2
30,4

10,6
30,4
49,3

10,6
48,1
35,0
10,3

, 1835 1850 .
40,0

12,3
51,4
60,4
13,9
48,3

41,9
49,3
10,5

.- , 1841 1850 .
34,0
10,5
50,0

53,0

36,0
9,8
40,0
8,4
52,0

13,8
18,9
13,1
11,4
12,1
7,4
16,0
17,0
12,0

: . . , , . , 1910. . 382 394;


. . ... . 29, 34, 38, 39; . . 35. On. 1. . 9.
. 2359.
* , , .

,
,
, .
. 1834 1850 .,
,
. ,
26 1000 , 40,
25, : 46 1000,
56, 61 1000288.
, , , ,
593

3.

, .

289 ,
,
.
:

, ,
. ,
:
, ; ,
, , ,
. ,
.
. . . . . . ,
. , ,
290. ,
,
, ( )
291. , , ,
.

.
: , ,
.

.
, 200 , ,
, .
XIX . , ,
, ;
XIX . .
1860- .
. ,
, .

XIX .,

.
XIX . .
. 3.30 ,
XX .
XIXXX .
( 12 13 67
), ,
594

, (2,38), -
(1,60) - (1,26)292.
15
34 293. , ,
, .
34 .
3.30
, ,
X IX XX .


:
- 50
- ,
- , 16
-
-

12,44
6,24
6,20
1,26
0,55
2,38
0,41
1,60

: / . . , . . (.).
., 1983. . 282.

XVIII XX .
, ,
, . XVIII .
40 60,
30 40 1000 . XIX .
, ,
, : 49, 35 1000294. 1860- .
:
1851 1859 1909 1913 . 53 27, 39
32 1295. ,
, , , ,
, .

.
1850 1913 . 9 15
40 %296. 1837 . 6,8 . ( ),
1846 . 8,7, 1880 . 13,5, 1913 . 28,1 .
, , 1870 1913
. 530 2970, 5,6 .
(. 3.31).
595

3.

. 3.14. . . (1849 1893). . 1886.


. 3.15. , .-. 1887

596


3.31

XIX .

13 475
155
502
275
275
10 690
8580
280
305
5200
16 270
355
14 380
380
390
2160
410
1860
22 105
578

,
2
1352
21
6450
14
3630
641
3630
28
3
3570
35
3
99
3280
6
2820
33
3
37
3
2630
16
2
2540
2
2440
18
1730
10
2

: ., . //
/ . . , . . . . 27- : . ., 1898. . 225.


.
,
,
.
,
, .
,
. , 1891 1914 .
, , 1,42 ,
2,5 , 1,88 299.
, 60- . XIX .
,
XVIII .300 ,
, , ,
, .
:
,
.
,
, .
: ,
,
. XX .
, ,
, . . ( ,
597

3.

. 3.16. . . , .-. 1887

, , , ),
.

, ,
,
, ,
301. ,
, , . .
3.32 , 1830 1870- .
( ),
( .-
), , (
), .
XIX XX .

.
,
, , ,
.

302. 303.
1860- .
. XIX .
304,
(. .)305.
598


3.32
1840 1870- .
( 1000 )

, 1841 1850 .

41*

39

39

40

35

, 1860 1864 .

50

60

45

, 1851 1860 .

21*

20

34

53

, 1870 1874 .

32**

19

19

33

37

, 1860 1864 .

78***

36

37

45

63

, 1834 1840 .

44**

21

34

35

38

.-, 1870 .

24*

25

30

41

43

: . . 35. On. 1. . 9. . 23 59 ( .-
); . . 796. . 145. . 225; . 146. . 307 ( );
. 1867. 1. . 24; 9. . 88 89;
. . . 1. . 275 276 ;
. - .-. ., 1872 ; .
//
. 1885. 4 8 ; . :
1851 1860 . , 1865. . 34 37.
* .
** .
*** , , .

3.33

1898 1902 . ( 1000 )

35,0

217,1

39,1

9,7

5,5

34,1

212,6

17,8

5,8

5,5 15,9

33,2

186,6

14,7

4,2

16,0 27,0

28,6

168,1

11,5

3,2

27,0

26,2

149,3

8,8

2,5

, *

: . . , 1898
1902 . , 1906. . 1, . 1. . 337 345.
* () ().


: ( ), ( )
, .
599

3.

. 3.17. . . (1846 1904),


.-, .-. 1904

. 3.18. . . (1877 1910),


.-
, .-. 1910

600

. 3.19. . . (1836 1901). . 1876.



, ,
,
, , , .
: ,
, , .
,
XIX ., ,
, .
, . .,
,
: , , ,
, , . . ,
. .
,
, . .
? , -, ,
, .
,
601

3.

. 3.20. , .-. 1900-

,
,
, , .
, .
, ,
.
1,7 , ,
, ,
, ,
, .
,
,
.
, , , ,
; ,
. ,
, , , .
, ,
. , ,
,
, ,
, , , .
. , ,
602

, ,
, :
, .
,
,
, ,
,
,
. . ,
, ;
, ,
, - -.
.
, , .
, , ,

306. 40
. . ,
, ,
307.

XVIII XX . ,
, 4951 3637 1000 .
,
30,5 35,4 1000 , XIX .
.
,

.
,
, ,
, .
,
,
.
,
,
37, 34 1308.
1842 1851 . 34
46 1309.
?

, , , .,
603

3.

. . 1843 .
,
310.
-
, .
, ,
, , ,
, ,
, ,
,
XVIII XX .,
, 311.
( 1805 .) ( 1863 .), 1910 . (
) 18 % , 3,5,
83 % 312.
313. ,
I XIX .
314.
1826 . 10

. 1870- .
, 1917 .
, ,
. ,
, ,
1863 . ( 115 ).

. 3.21. , , .-. 1913

604

cjD*

. 3.22. . 1900-



. ,
,
XVIII XX .,
.
XIX . 300 1000, XIX . 260, 1911 .
237 1000, 5 1897 . 57 % 315.
- : , , ,
, , ,
. , .
,
. , ,
( ),

316.
, ,
, ,
- 317. ,
, ,
, ,
. , ,
, , ,
, XVIIXVIII .
2528 1000 , 1913 . (31 1000),
605

3.

, 2832
1000
, ,
XX .
,
1860- ., , ,
, .
, ,
(
), XIX . 2,4,
XVIIXVIII . 1,8. ,
XIX .
,
, ,
.
: , ,
,
, , , 319. ,
, 320. 11 XIX .
3
, , , , ,
,
321.
5- .
, . ,
,

,
,
. <...>
. ,
( . . ),
-,
, .
, , , ,
,
3 . 10
,
(. 3.34).
.
1860- . 47 % , 1890- . 56 %,
20 44 51 % (. 3.35).

606


3.34

10 11 1897 .
( = 100)

100,0

123,8

143,1

102,0

129,1

145,5

107,8

133,1

169,3

113,8

134,9

: . 11 XIX
. , 1928. . 24.
3.35
, 1 , 10; 15 20 ,
(% )

1841 1845
1846 1850
1851 1855
1856 1860
1861 1865
1866 1870
1871 1875
1876 1880
1881 1885
1886 1890
1891 1895
1896 1900

1
66,1
66,2
66,5
66,9
67,6
68,5
69,8
71,2
72,3
73,0
73,3
73,2


10
15
45,2
46,6
45,4
46,8
45,6
47,0
46,3
47,7
47,1
48,7
48,2
49,9
49,1
51,1
50,4
52,3
53,2
51,3
53,9
52,3
54,7
53,3
54,5
55,8

20
43,7
43,8
43,9
44,0
44,5
45,3
46,3
47,2
47,9
48,8
49,5
50,7

: , 1900 2000 / . .
(.). ., 2006. . 31.

, 10 , ,
, .
32'. ,
,
. ,
, .

. 40 -
.
, . . 1884 .
, ,
, ,
607

3.

. 3.23. . . (? 1877). . . .
. . . 1880-

, , ,
, , ,
324.

1982 . . ,
XVIXVII . ,
. , , , 63 %,
37 %325. . ,
, . .
, , ,
326. ,
,
XVIII>lX ., 1830- . ( 1780 1810- .
2030 %) , , ,
, 23
327.

XIX . 1717 .
0 10 1,24 , , 758
941 (44,6% 55,4%),
. ,
608

. 3.24. ( ), .-. 1913


. , 1719 .
1,1 328, ,
.
.
XVII XIX . ,
16 , 166 126, . . 1,32 ,
, ,
4 5 %. XIX XX .
329.
.
, ,
XVI XX ., 330.
XIX . 1835
1846 ., 12 ,
( ) 737 , 697 ,
61 331. 1874 1883 . 33
96 , 1899 1906 .
194, 1913 . 397 ( 9599%
, 89 %)332.
,
, .
609

3.

. ,
,
.
, (, ,
, .) XVIXVIII .
, ,
333.
. . , 1720 .
. 10 .
80 334.
, :
, ?
.
.
, , (
), , ,
.
. ,
,
XIX . ,
XVIII . (,
), 7 26 % ,
, 22 %,
12 %, 27 %; 7 16
, - 12 % ,
335. , ,
1840- . .
, 1800 1809 . 47 %, 1830 1839 . 48 %,
23
. , , ,
, XVIII . 50%
XIX . 1897 . 49 %336.
XVIXVII ., , ,
1719 1857 ., 3-, .
, ,
.
, XVIII
XIX ., .
1833 .
,
84 ,

337. . . , , :

,
610

(
)338.
, , ,

.
,
,
,
.
, ,
; , ,
(. 3.36).
3.36
, ,
( ) 1897 . ( 1000 )

*
56
56
56
32
40
49
34
33
75
35
40
46
103
59
104
57

104

120
113
93
138
79
101
55
93
84
40
89
109
164
99

26
30
32
26
29
29
21
24
19
35
17
18
20
31
45
27

105
77
76
85
89
190
85
150
92
98
64
58
122
191
65
94

291
273
283
256
250
406
219
308
240
262
205
161
334
391
379
277

: 1897 . . 2. . 184 205.


* .

XIX .,
1845 . ,
, , 339.

, 60- . XIX .340.
.
,
611

3.

. , ,
, ,
. (
) :
4000 6 341. 98 %
,
, , ,
. 1835 1843 .
378, 78, 12,
4, 2 342.
, , ,
-
343, 344.
, - .
,
,
, ,
, ,
.
, XX .
. ,
,
(. . ),
, :

,
.
: , .
, !
, ,

345.
,
, XV11IXIX .

.
XVIII . . .
:

, ,

,
. 3.25.

( . . )346.
, .-
100
. 1910-
612

:
,
, ,
. ,
,
, .
. ,
, . ,
, 80 ( 5 % )
.

, 348.
-. ,
,
() :
,
349.
:
, 350,
, ,
, 351.
,
:
6 . , ,
,
, , 352.
353,
XX . ,
,
, . -,

, ,
354.
. . . , .
,
( ) -
, (
) ,
. ,
,
355. ,
, , , 10
, 2,7 .

613

3.

. 3.26.
( ), . , . 1900-


,
, 200,
.
,
, ,
(4,7 % ), (3,5 %), (4,1 %) (3,8 %).
(, )
,
XVIII .
.
,
. , XVIII .
35 . XVIII
XX . , .
, , ,
- ,
, ,
,
, .
614

,
XVIIXVIII .,
,
. .- ,

, (
, , , , ),
. ,
,
, 94 % ,
XVIII . 26 , 23 , 84 %
24 , 3539
92 % , 9,5,
40, 31 1000 ,
89 , 23 %358.

359.
2 ,
10 15 % , ,
360.
XIX .
, , .
XX .

. . 3.37 3.38,

, .
: ,
.
, XIXXX . ,

361.
3.37

1897 . (% )

.
.
52,1
56,0
61,6

56,5

61,2
58,0
57,1

57,4
45,9
52,0

.
40,3

.
39,4

.
3,7

.
8,4

.
0,03

.
0,04

35,6

34,3

2,8

9,1

0,06

0,09

6,0
1,8
2,4
8,4
8,3
3,3
. XXXVIII.

0,16
0,10
0,06

0,49
0,12
0,08

36,8
36,1
39,4
45,6
39,6
39,5
: 1897 . . 2.

615

3.

3.38


1896 1904 .

,
.
.

24,2

21,3

8,7

51,1

34,8

263,0

2,4

29,1

23,3

6,9

36,5

22,3

151,0

3,4

, %

28,5

24,6

6,8

29,2

21,0

161,0

3,7

27,5

24,1

7,3

30,7

16,0

116,0

0,4

27,6

22,2

10,9

43,9

27,7

158,0

0,2

25,1

21,8

8,5

50,1

30,9

224,0

2,3

: . . ... . 26 53.
* 1000 .


XIX .
. . ,
XVIII .,

362. 1848 1852 .
363:
1

4,7

1.30

4,3

1.31

4,2

1,25

4,5

U5

4,4

1,36

4,5

1,29

, XIX .
, .
, ,
, -,
,
, , .
1897 . ,
, :
616

, , , ;
,
.
(. 3.39), ,
, ,
, .
XIX .,

XIX ., XIX .,
, .
, , , ,
, , , ,
.

XIX .
, XIX . ,

, , .

364. , ,
, , ,

. 3.27. , .-. 1900-

617

3.

.

, 36 .
11
1897 .
(. 3.39).
3.39
11
1896 1897 . ()

.
27,5
31,0
34,6
35,5
36,3
36,6

.
29,8
31,0
35,1
36,8
39,9
41,4

.
37,2
40,5
41,1
41,6
43,1
31,3

.
37,3
40,5
42,4
44,6
46,9
33,4

: . 11 ... . 3738.

,
.
, -,

.
XIX .
, ,
, ,
. XIXXX .
. ,
, . ,
, .
, . .

, ,
.
,
XIX ., ,
,
,
.
, , ,
618

: ;
;
XVIII XIX .
.
, ,
, ,
.
, ,
,
, , .

,

, .
, ,
,
. ,
, - ,
,
,
, , ,
. , ,
, , .
, ,
. , ,
.
,
,
, - ,
.

. ,
,
, ,

.
,
. , -,
: - , ,
, , , , ,
, , , -
- .
.
,
.
619

3.

1.
1719 1914 . , .
2.
.
3. ,
.
, ,
,

.
4. ,

.
5. , ,
, ,

, (- ), 366.
.
6. -
,
,
, , ,
,
.
7. . ,

;
,
XVIXVII ., ,
, ,
, , ,
.
8.
, - ,
: .
,1, ,
, .
.
-
( ,
)
.
,
.
620

9.
- ,
,
, ,
.
, , ;
,
.
. , -
.
* * *


, 200 ,
, ,
, .
:
. 1838 1850 .

25, 27 , 1904 1913 . 32,4 34,5 . ,
, : 1851 1860
19111913 . 1,2 1,68 %.
, .
, ,
: - -
. - ,
, , . . 50
, ,
. - ,
,
, . - ,
, ,
;
,
.
- 1851 1863 1904 1913 .
3,261 3,089, -
1,442 1,636, 2,261
1,839368. , , ,
,
.
23 % (2,261 : 1,839), . .

. ,
621

3.

. 1796 1800 .
1980- .
1,02, 1,01, 1,0, 1980 .
1,05 369. , ,
(. 3.40).
3.40

, , , ,

, , , , ,
X IX X X .

622

1800- .

1850- .

1880- .

1900- .

50,3

51,5

50,3

47,2

3 6 ,8

3 9 ,8

3 5 ,4

30,2

272*

268

250

10,3

9 ,2

8,5

0 ,0 2 8

0 ,0 3 2

0,029

2 5 ,8

3 0 ,0

33,5

3 9 ,5
2 8 ,2

3 7 ,8
32,1

3 8 ,0
2 9 ,5

23,7

188

250

249

213

9 ,9

34,9

8,1

8,0

7,8

7,8

0 ,0 5 5

0 ,0 1 0

0,010

34,1

3 2 ,9

28,7

22,1

19,2

16,9

155

142

132

8,5
0 ,0 0 5

7,5
0 ,0 1 5

7,0
0,020

4 2 ,4

4 5 ,5

53,4

5 7 ,7

4 5 ,3

3 9 ,8

31,2

1 9 ,5 "

18,4

15,8

127,0**

160,0**

96,5***

9 ,6 "

8 ,7
0 ,4 2

0,80

0 ,3 0 "

40,1

10,5

. 3 .4 0

1800- .

1850- .

1880- .

1900- .

4 1 ,0

4 3,5

50,6

3 8,3

3 5 ,4

3 7 ,0

3 3,6

2 5 ,2

2 6 ,6

25,3

19,3

_ ****
294

172

167

193

8,0

7,4

0 ,0 3 5

0 ,0 9 0

8,1
0 ,2 0 0

8,2

4 6 ,6

49,1

3 2 ,0

2 6 ,4

2 4 ,2

2 0 ,7

2 8 ,0

2 3 ,9

22,1

19,8

185****

172

167

137

7,6

8,0

7 ,4

7,8

0 ,0 2

0 ,0 3 5

0 ,0 9 0

0 ,2 5 0

39,6****

,_ *****
4 7 ,0

50,5

2 6 ,9

32,1

19,6

2 0 ,9

8,2

8,8

4 3 ,6

44,5

: . . 57 . 3 . .
1860- .
.
*** 1911 1915 .
**** 1830- .
***** 1890- .

XIX
XX . ,
. XIXXX .
, 16 49 ,
( 49 ),
6 , 25, 2 , 2 .
623

3.

. 3.28. . . (1821 1899). . 1873.


8 10 ,

, ,
, ,
. ,
, , 9798 %
,
, 370.
(. 3.28).
.
,
.
,
.
,
- .

.
XIX . ,
.
, ,
624

1950- .,
, ,
. 23
371.
,
,
. ,
,
, , , .
,
:

, ,
,
,
,
.
.
,
.
,
372.
,
,
, ,
. ,
,

.

, ,
, , .

1
: . .,
. .
//
: , , / . .
(.). , 1989. . 110 119 ; . .

( ). ., 1994.
. 165201 ; . . -
//
. - . .
, 2001. 4. . 232236 ; . .,
. .

: , , //
/ . .
( ). , 2010. . 1. . 323;
XX : . . T. 1 :
1900 1939 / . . , . .
(.). ., 2000. . 13.
2 . ., . .,
. .
//
/ . .
. (.). , 2000. . 140, 144.
1 :

625

3.
/ . . (.).
.; , 1994 ; :
: III .
/ . .
. ( ). , 1996 ; :
: IV
. . .,
1997 ; -
XIXXX .:
: . . ( 1998 .) /
. . (.). , 1999 ;
/
B. . (.). , 1999 ;
;

: VII ,
. . . .
, 2000 ; Where the Twain M eet: Dutch and
Russian Regional Development in a Comparative Per
spective, 1800 1917 / P. Kooij (ed.). Groningen ;
Wageningen: Nederlands Agronomisch Historisch
Instituut, 1998 ; Where the Twain Meet Again : New
Results of the Dutch-Russian Project on Regional
Developmenbt 1750 1917 / P. Kooij, R. Paping
(eds.). Groningen ; Wageningen : Nederlands Agrono
misch Historisch Instituut, 2004.
4



. . .
1968 .

( ) ,
, 19602010 . .:
:
( , 1960
1971 .) / . . , . . (.).
., 1974. . 206; , 1972 1975. ., 1977.
C. 128 133 ; : .
(1975 1978). ., 1981. . 114 117 ;
(1979 1983 .). ., 1987.
. 155 163; -
. . 3:
-

, 1983 1993 . ., 1995.


. 2835; -

.
.
:
-
, 1993 1994 .
., . . ; -

.
.
1 12:
-

, [19952010]. ., [1997
2011].
-

,
.
. 1 12 :
http://dmo.econ.msu.ru/Biblio/index.htm (
: 13.10.2014).

626

: -

XIX
XX . : . . / . . (.).
., 2011 ; -
()
1914 1941 .: . . / . .
(.). ., 2013.
.: Bibliographic internationale de la demographie historique // Annales de
demographie historique. Paris, 19782003.
5 2005 .
. . ,
,
.

.


: 1)
;
2)
(1840 1913 ); 3)
;
4) :
. . . :
2 . ., 2005. . 1 :
.
6 . . -
:
:

XIX . //
: .
. / . . ( ).
., 2001. [. 1]. . 132 135 ; Where the Twain
Meet Again ... P. 16.
7 . ., . ., A. H.

1700 1917 .: ,
, //

. . 35 ; Hoch S. L.,
Kashchenko S., Mizis Yu. Project in Russian Population
History, 1700 1917 : Preliminary Results // Data
Modelling, Modelling History: Abstracts of XI Inter
national Conference of the Association for History and
Computing. Moscow, 1996. P. 8991 ; C.
// ., .
. ., 1997. . 89 ; .
: . .: 1)
XIX XX .

(19912001 .) //

. [. 1]. . 1923 ; 2)

//

: .



. , 2000. . 153 154.
8 ., ., .

XIX
:
,
, //
. , 2002. 1.
. 3545 ; Blum A., Troitskaya Avdeev A. Family,
Marriage and Social Control in Russia Three Vil
lages in Moscow Region // Family Structures, Demog
raphy and Population : A Comparison of Societies in
Asia and Europe / M. Neven, C. Carpon (eds.). Liege :
Universite de Liege, Laboratoire de demographie,
2000. P. 88 110.
9 . JI.\ 1)
: ,
. .} 1993; 2)

1813 1856 . (
. ) //

. . 9195 ;
3) :
, 1861 1914 // . 1996. 2. . 27
44; 4) ,
, , 1830 1912 //
-

...
. 329 ; Hoch S. L. Did Russias Emancipated Serfs
Pay Too Much for Too Little Land?: Statistical
Anomalies and Long-Tailed Distribution // Slavic
Review. 2004. Vol. 63, nr 2. P. 269274.
10 .

XVIII . //
, XV XIX .: . :
. . . . ., 1994.
. 2. . 225237 ; Kaiser D. .: 1) The Poor and
Disabled in Early Eighteenth-Century Russian Towns //
Journal of Social History. 1998. Vol. 31. P. 125 155 ;
2) Urban Household Composition in Early Modem
Russia // Journal of Interdisciplinary History. 1992.
Vol. 23, nr 1. P. 3971; 3) The Seasonality of Family
Life in Early Modem History // Forschungen zur osteuropaischen Geschichte. 1992. Vol. 46. P. 2150;
4) Whose Wife Will She Be at the Resurrection?:
Marriage and Remarriage in Early Modem Russia //
Slavic Review. 2003. Summer. Vol. 62, nr 2. P. 302
323; Kaiser D. H., Peyton E. Time- and AgeAwareness in Early Modem Russia // Society for Com
parative Study of Society and History. 1993. Vol. 38.
Issue 4. P. 824838.
11 Worobec Ch. D.: 1) Customary Law and
Property Devolution among Russian Peasants in the
1870s // Canadian Slavonic Papers. 1984. Nr 2/3,
JuneSept. P. 220234; 2) Temptress or Virgin? :
The Precarious Sexual Position of Women in PostEmancipation Ukrainian Peasant Society // Slavic
Review. 1990. Vol. 49, n r2. P.227238; 3) The
Post-Emancipation Russian Peasant Commune in Orel

Province, 1861 1890 // Land Commune and Peasant


Community in Russia: Communal Forms in Imperial
and Early Soviet Society / R. P. J. Bartlett (ed.). New
York: St. Martins Press, 1990. P. 86 105;
4) Peasant Russia : Family and Community in the PostEmancipated Period. Princeton, N J: Princeton
University Press, 1991 ; 5) Victims or Actors?:
Russian Peasant Women and Patriarchy // Peasant
Economy, Culture, and Politics of European Russia,
1800 1921 / E. Kingston-Mann, T. Mixter (eds ).
Princeton, N J : Princeton University Press, 1991.
P. 177206.
12 The Family in Imperial Russia : New Lines of
Historical Research / D. L. Ransel (ed.). Urbana et al. :
University of Illinois Press, 1978 ; Ransel D. L.\
1) Problems in Measuring Illegitimacy in Pre
revolutionary Russia // Journal of Social History
Carnegie-Mellon University. 1982. Vol. 16, nr 2.
December; 2) Mothers of Misery: Child Aban
donment in Russia. Princeton, N J: Princeton
University Press, 1988 ; 3) Russia and the USSR //
Children in Historical Perspective: An International
Handbook and Research Guide / J. M. Hawes, N. R.
Hiner (eds.). New York et a l.: Greenwood Press,
1991 ; 4) Infant-Care Cultures in Russian Empire //
Russias Women: Accommodation, Resistance,
Transformation / E. Clements, B. A. Engel, Ch. D. Wo
robec (eds.). Berkeley et al. : University of California
Press, 1991 ; 5) An Eighteenth-Century Russian
Merchant Family in Prosperity and Decline // Imperial
Russia: New Histories for the Impire / J. Burbank,
D. L. Ransel (eds.). Bloomington; Indianapolis:
Indiana University Press, 1998; 6) Village Mothers :
Three Generations of Change in Russia and Tataria.
Bloomington ; Indianapolis : Indiana University Press,
2000. . : Ransel D. L. Recent Soviet Studies in
Demographic History // Russian Review. 1981.
Vol. 40. P.143 157; . . ,
, :
XX // :
: . . . 1 , 2 / .
. . . ., 2004. . 219247.
Bohac R. D. Family, Property, and
Socioeconomic Mobility: Russian Peasants on
Manuilovskoe Estate, 1810 1861: P hD . diss.
University of Michigan, 1982 ; Czap P., Jr. Marriage
and the Peasant Joint Family in Russia // The Family in
Imperial Russia ... ; Mitterauer M. Kagan A. Russian
and Central European Family Structures : A Com
parative View // Journal of Family History. 1982.
Vol. 7. P. 103 131 ; Plakans A. Interaction Between
the Household and the Kin Group in the Eastern
European P ast: Posing the Problem // Ibid. 1987.
Vol. 12. P. 163 175; Wetherell C, Plakans A.,
Wellman B. Social Networks, Kinship, and Community
in Eastern Europe // Journal of Interdisciplinary
History. 1994. Vol. 24. P. 639663 ; Wetherell C.
Plakans A. Borders, Ethnicity, and Demographic
Patterns in the Russian Baltic Provinces in the Late

627

3.
Nineteenth Century // Continuity and Change. 1999.
Vol. 14. P. 3356.
14

/ . (.). ., 1863. . 2.
. 232 ; 1897 . . 1.
. XV.
15 . .
( ). ., 1941. . 190
191.
16 . .
XVI . // . 1959. . 64. . 232254.
17 . ., . .
XVXVII . //
: XIX :
- /
. . . (.). ., 2011. . 335.
18 . . 100
(1811 1913 .): . . ., 1956;
. . XVIII
XIX . ( ). ,
1963 ; . .
XVII XVIII : (,
, ). , 1977 ; . .,
. .
XVIII XX .:
// ...
. 120 132; . ., . .
IXXX .:
// XX : .
. . 1. . 393410; . .
,
XVIII
XX . // . 2001. 5. . 155 160. . :
. .

//
:
/ . . (.). .,
2001. . 332342.
19 . . ... . 157.
20
,

. ., 1861. . 1.
. 142, 145.
21 1897 . . 1.
. V.
22
. . 2. . 320328.
23 . . 100 ...
. 2024 ; . .
(1858 1917 .) //
, 1981 / . .
(). ., 1982. . 100 117.
24

, . .
1811, 1838, 1850 ., , , (

42 088; 48 855 52 868 .,
41806; 48 825 52 865), -, 8-

628

1833 ., 1838 .,
-,
: 1811 . 5 % , 1833,1850 .
1 % : . .
100 ... . 2829.
25 - . . 4:
/ . . ( ). ., 1871. . 2.
. 88,90. 1860- .
26
XVIXVII .,

: . .
400 (XVI XX .).
., 1973. . 151 ; XX . . 1.
. 399.
27 .
. ., 1888.
. 26, 28, 30; . .
// . 1897.
2. . 9. . . 97 117; . .
...
. 100 117.
28
1856- . ., 1858. . 254.
29 ., :
. , 1916. . 89.
30 ., : . .

-
//

(XVI. XX .) / . . (.).
, 1986. . 226234.
31 . .
,

. ., 1850. . 4.
XVIII .
, , XIX .
: . .
XVII .
// : . , .
. . / . . ( ). ., 1972.
. 5968.
32 . .\ 1)
XVII . //
XVII . :
XVII . / . .
(.). ., 1977. . 98 116; 2)
XVII XVIII . . 115 129.
33 . . . .
1780- .
10 11 %: German . F. Statistische Schillderung von
Russland. St. Petersburg, 1790. S. 2021 ; Storch H.
Statistische Ubersicht der Statthalterschaften des
Russishen Reiches nach ihren merkwUrdigsten
Kulturverhaltnissen: in Tabellen. Riga, 1795.
S. 122.


34 . . P. 830, 132, 136 137.
XVIII XX . : ( .: . ., . .

)
//
XVIII . //
. , 2007. . 1 / . . (.).
-
. 292313.
/ . . 35 . . 1740 1860- (.). , 1992.
, ,
42 . . XV
. ., 1990. . 2731.
XIX . , 1976
36 . . (
XVIII60- . XIX . : ( 1715 1718 .);
- ).
, 2000. . 49.
. ., 1861 ; .
37 . . ... . 30.
: 2 . ., 1863. (
...). . 1. . 521533 ; .
38 . . 7 11, 2731 ; . .,
. . : 2 . ., 1864.
( ...). . 1. . 316327;
XVIII XX . (1719 1917 .) // . : 2 . ., 1864.
. . . 24. , . 1975. 2. ( ...). . 1. . 472478;
. 150169.
. : 2 . .,
1868. ( ...). . 1. . 298
39
. 317; . . .,

1862. ( ...). . 166 169.
, . . , . .
43 . :. 1)
, . . , . . , . .
.: . ., . .,
.
. . ., 1865 ; 2)
1829 1864 . ( . .,
). , 2006 ; . .
1866 ; 3)
// .
. . 1874. . 23 ; 4)
XIX . //
: 1872 . // . . . 1875. . 26.
. . . .
44 Kaiser D. ., Peyton . Time- and Age : . . / . . , Awareness ... . 824 838.
. . (.). , 2003. . 1921 ;
45 . .
. . -
- (
XIX
XX . // XVIII
. 30 : XIX .): . ... . . . ., 1989. . 219.
VIII . . 2002 . ., 2002.
. .
. 191 193 ; . .

:
. . -
-
() (1804 1864 .):
XVIII : . ... . .
. ., 2003.
. . ... . . . , 2006.
40 .
46 ,
XVIII XIX
(1782 1858) // . . . -.
.
1970. . 258. . 160184.
,
41 Hellie R. Slavery in Russia, 1450 1725. Chi ( ),
(
cago ; London : The University of Chicago Press, 1982.
P. 448, 455456, 459, 534. ),
, ,
,
. . , .
, ,
47 . . 406 (

). . 8. . 14.
: Ransel D. L. Mothers of Misery...
. 110 118.

629

3.
48 . . ... . 256.
49 . .
XIX XX . // ,
, / . .
(.). 1977. . 139.
50 Hellie R. Slavery in Russia, 1450 1725.
Chicago ; London : The University of Chicago Press,
1982. P. 438439.
51 . .
XVIIXVIII . :
. ... . . . ., 1987. . 8385, 225
227. 10 12%
15 17 , , 88
90 % 18 27 .
52 Boskovska N.: 1) Die russische Frau im 17.
Jahrhundert. KOln, 1998 ; 2) Muscovite Women during
the Seventeenth Century: At the Peak of the
Deprivation of their Rights or on the Road towards
New Freedom? // Forschungen zur osteuropaeischen
Geschichte. 2001. Vol. 56; . .
... . 8385.
53 Hainal J. Age at Marriage and Proportions
Marrying // Population Studies. 1963. Vol. 7. P. 111
136; . : Shtyock H S., Siegel J. S. The
Methods and Materials of Demography. Washington,
DC : U. S. Bureau of the Census, 1973. Vol. 1. P. 167.
54 .
... . 225235.
55 . . ... . 257.
56 Czap ., Jr. Marriage ... . 112 113. ,
.
^
/ . . ( ). ., 1985. . 14.
58 . . ... . 65.
59 Kaiser D. . Urban Household Composi
tion ... . 5455.
60

. . 14.
61 ., . .

// . .
. ., 1970. . 5657.
62 .: . .
.-
XVIII XIX .
( ,
): . . ... . .
. ., 2005. . 20; . .

XIX XX . :
: . . ... .
. . ., 2002.
63 1897 . . 1. . 39.
64 . .
(
1897 .) //
. . 199208.
65 . ., . .

630

. . 5575.
1897, 1916 1926 .
66 . .
. ., 1972. . 84 138.
67 . .
XVIII II

/
B. . (.). , 1979. . 126 128.
68 ., : . .

XVIII XX .
// :
: IV
. /
. . . (.). ., 1997. . 160171;
Shikalov Y. Marriage in the Village of Uhta, Eastern
Karelia, from the 1870s to 1905 // Family Life of the
Northwestern Margins of Imperial Russia /
T. Hamynen, J. Partanen, Y. Shikalov (eds.). Joensuu:
Joensuu University Faculty of Humanities, 2004.
P. 261284.
69 . .
... . 18 19; Collenteur G., Paping R. Age at
First Marriage in Eighteenth and Nineteenth Century
Russia and Netherlands : Tradition or Economic and
Social Circumstances? // Where the Twain Meet
Again ... P. 166.
70 Cherniakova /. Marriage Behaviour in PreIndustrial Karelian Rural Parishes. P. 129.
71 Collenteur G., Paping R. Age at First Marriage
in Eighteenth and Nineteenth Century Russia and
Netherlands ... P. 158.
72 . M. ... . 48
76.
XVIII
XIX . ,
,
, 1867
1910 .

[1867 1910] (., [1871 1916]).
,
, .
73
:
. ., . .
-
XIX XX II
Actio Nova 2000 / . . (.). ., 2000.
C. 455483 ; . .

XIX XX .:
( ): . . ...
. . . ., 2001 ; . .


//
XVI


XX . / . . (.). , 2002.
. 366375.
: Where the Twain M eet:
Dutch and Russian Regional Development in a Com
parative Perspective. 1800 1917; .
74 M. ., . .


XIX . //
-
- / . .
(.). , 2007. . 121 126;
. .

XVIII
XX . : . . ... .
. . , 2004; . .
... . 8288; . .


XVIII XIX . // .
. 20 / . . (.). ., 1989. . 102 117 ;
. .
... . .:
- ...
75
,
.

,
:
,
, .
XIX . ,

1815 1824 . 1
3 88 % 17
96%, 1865 1866 . 52
79%: . .
XIX .
:
//
... . 209210.
,
,
, ,
.
76 . .
XVII . //
( ):
. .-.
/ . . (.). .,
1973. . 382406.
77 . ., . .
: , ,
- :
.-
.
,
1997;
. .
//

- ... . 188
197 ; . ., . ., . .

XVIII
XX . // . . 4884 ; . .


XVIII XX . //
XIXXX . / . . ( ). ., 1998.
. 4147 ; . .

XVIII XIX . //
- ...
. 94 102.
,
,

: . .

XVIII . . 140; .

XIX XX .,
, //
/
. . (.). ., 2004. . 3.
,

,

, ,
,
: . .
XVIII XX . :
. : . . ... .
. . ., 1998. . 10 12.
78
. . 2. . 149 152; .

. ., 1864. . 7881 ; .
.
., 1849. . 48 ; . .
. ,
1846. . 81; . . ...
. 7783; . .
. ., 1955. . 1. . 366369;
.
. ., 1891. . 56 ;
. ., 1866.
. 1. . XIXXXI; . .
.
., 1916. . 2023.
79 . .
// ,
, ... . 113 115.
80 / . .
, . . (.). ., 1983. . 4767 ;
. .
. . 180 187.
81 . .
//

631

3.
. 1844. . 5, 1. . 54 7 ;
.
. 2. . 182 183 ;
1897 . . 2. . 160 163.
82 ; . /
. . (.). 1978. . 262.
83 . .
65 %: . .
. . 100 103.
84

1748 1870 .
,
. . .
85 . ., . .,
. . ... . 137 164.
86 ., : . .
... . 19.
87 .: . .
... . 4147.
88 . .

. ., 1916. . 18.
89 . . ...
. 140 153.
90 1897 . . 2.
. 184205.
91 . .

//
. . 167,
171.
92 . . ...
. 19.
93 . .
... . 2122.
94 1800 .

: , ,
, , , ,
, , ; 89 %
.
1830- .

.
XIX .
36: . .
1... . 2021.
95
: .
,
,

. . 3.
96 , ,

,

:

632

. .
-
(
XIX .) // -
... . 217240.
97
:
. ., . .
.
XIX . //

XVII
XX .: . .,
2002 . / . . (.). , 2002.
. 147 151.
98 . ., . ., . .
(
.
) // -
... . 61,64, 66.
99 . . ,
... . 67.
: . .

XIX XX . : (
. ) //
- ...
.31.
100 . . , , ,

XIX XX . //
- ...
. 73, 76.
101 Akolzina . et al. Comparison of Cohort
Analysis and Other Methods of Demographic Microanalysis Used in Studying the Tambov Region //
Where the Twain Meet Again ... P. 47.
102 Ibid. P. 77, 89.
E. ., . .

XIX .:
//
... . 90 100;
. .

XIX XX . : . . ...
. . . , 2003.
104 . . . ,
, . .
. . ,
,
(
)
:
. .: 1)
? // :
:
IX . /
. . , . . (.). .;


, 2005. . 528543 ; 2) ,
122 . .
! // . . 578592.
(
105 Akolzina . et al Comparison of Cohort ): . ... . . .
Analysis ... P. 4590.
., 1995. . 1821 ; Blum A., Troitskaia I. Mortality
106 Kanitshchev V. et al. The Development of the in Russia during the 18th and 191 Centuries: Local
Family Structure in the Tambov Region, 1800 1917 // Assessments Based on the Revizii // Population An
Where the Twain Meet Again ... P. 256.
English Selection. 1997. Nr 9. P. 123 146.
107 Shustova /., Sinitsyna E. Demographic
123 . Behaviour in the Yaroslav Loamy A rea: The Results (1782 1858)
of Cohort Analysis for Two Typical Rural Parishes // : . . ...
Where the Twain Meet Again ... P. 2544.
- . . , 1970. . 5657.
108 Ibid. P. 24.
124 . ., . .
109 Ibid. P. 14 15.
:

1,0 . . no // :
: III .
XIX XX . : 1990-2001 . // . ., 1996.
. . 2. , , . 214 229 ; . .
. 2002. . 1. . 3 15 ; Kachtchenko 1834
1550 . // -
S. On the Marital Behaviour of the Population in the
North of Russia in the 19th and Beginning of the 20th . . 183 192 ; . .

Centuries // Family Life of the Northwestern Margins.
( ): ....
P. 135 146; Kachtchenko S., Smironova S.
Conjugality in the Olonets Province in the Nineteenth . . . ., 1995 ; . .
and Early Twentieth Centuries: Some Inferences
Drawn from Information Taken from the Registers of
Births, Deaths and Marriages // Where the Twain Meet //
XVI
Again ... P. 147 168.
111 T. . // XX . / . . (.). , 2002.
. 366375.
125 . ., . .: 1)
/ . . (.). ., 1984.

XVIII XX //
. 101 136 ; . . :
. 1984. 4. . 4159 ; 2)
. .,
. ., 1991.
1991. . 4064.
126 . . 61,
1.2 Akolzina . et al. Comparison of Cohort
273.
Analysis ... C. 66.
127 . ., . .
1.3 Ibid. P.67.
... . 120 132.
1.4 . . ,
128 . .
... . 329. ... . 37, 48 ; 1901 .
. ., 1903. . 1.. 12 13.
: . .
129 . . 272,
... . 3040.
275.
115 , ,
130 1897 . . 2.
. LI.

111 .
,
132 . .
XVIII .: . .
// . -
- . ., 1878. . 8. . 1. . 161 191.
(1730 1740 .) //
133 . .
- ... . 103 120.
// .
116 . . ... . 164.

117 . .
/ . ( ). ., 1889.
., 1832. . 93.
. 1.. 87.
1,8
. . 134 .
. ., 1974. . 44, 64.
. , 1893. . 13.
135 . . . .,
119 . . .... 164.
1957. . 360.
120 . . 273.
121 .
, : . .
. . 71.

633

3.
,
//
. , 1892. . 163 ; .
//
. 1908. . 2. . 112 162.
136 . . ,
1991. . 313314.
137 . .
... . 113.
138 . .
XVIII . // .
1882. 2. . 72; .
// .
... . 1. . 12.
139 . .
... . 77; .
, //
, . ., 1853. . 1.
. 303 ; // .
1898. . . 1. . 83.
140 . .
: . : 2 . . 2 :
, . ., 1879. . 2729.
141 .


// . 1896. . 3/4. . 1. . 460.
142 . . . 323.
143 . .
. . 1 : . ., 1884. . 80.
144 . .
. , 1929. . 2526.
145 . .

1866 1883 . ,
1887. . 109.
146
,
,
XIXXX .
0,001450,00568: . .

: . . ...
. . . , 1980. . 8.

.: 70 /
. . (.). , 1988. . 84.
147 . .
( XIX XX ). .; ,
2004. . 119 121 (); . .
II .
XIX . // . 1992. 4. . 4850.
148 . .
. . 120 134.
149 . . 48. On. 1. . 90. . 3.
.: . .

//
. . . . . 1.

634

. 258266; , .

//
/ . . , . .
(.). ., 2008. . 277297 (
55 . 250

,
).
150
,
306
;
,
: . .
... . 2. . 191 192.
151 ., : - . .
// . 1879. 8 ; .
// . 1898. 10. . 233
251 ; . .
., 1899. . 212; . . //
XIX , 7090- . ., 1957.
. 1. . 196240; . .
... . 176 177 (
); . .
( XIX XX .) // . . 8.
. 1994. 4. . 17 18 ; Engel . A. Peasant
Morality and Premarital Relations in Late 19th Century
Russia // Journal of Social History. 1990. Vol. 23, nr 4.
P. 694714.
152
.: . .
. . 1. . 148;
. .
. ,
1869. . 2642.
,
:

.
.

... . 105 121 ( );


. ., . .
... ; .
.

XIX XX .:
: . . ... . .
. , 2001 ; . .
(XIXIX .). ., 2004. . 7585, . 3;
. .\ 1)
// .
, 2000; 2)
XIX . (
) //
. ,
2001; 3) ...; . .

XVIII . //
XVIII XX .:
( ,
) / . . (.). ,


1975. . 7584 ; . .
: , , (X
XIX .). , 1997; .

. ., 1877 ; .
//
. 1926. 7/8.
. 96 104 ; . .
,
XVIIIXIX . //
. , 2003. . 133 143.
153 .

:
1690- . //
:
/ . . . (.). , 2006. . 81
98; .
... . 225237 ; Boskovska N. Die
russische Frau im 17. Jahrhundert.
154 . H. : 8 .
., 1962 1979. . 7. . 374.
155 1649 : ;
/ . . (.). ., 1987. . 75.
. .
156 . .
- .
, 1888. . 7174.
157 -1. . 19. 14229. . 1063 ; -. . 5.
. 1. 3807. . 740.
158 . .
... . 7273 ; . .
. ., 2002. . 234.
159 . . 48. On. 1. . 90. . 3; .
38. . 9. . 14; . 22. . 7. . 11 12; . 35.
. 9. . 3738; .
1841
1850 . // . 1853. . 13. . 267;
. .
: ,
. ., 1978. . 213214 ; . .
II. ., 1903. . 1. . 302324;
. . -
. . 103 112, 119 124 ; Bushnell J.
Did Serf Owners Control Serf Marriage? : Orlov Serfs
and Their Neighbors, 1773 1861 // Slavic Review.
1993. Vol. 52, nr 3. P. 438441 ; Czap P., Jr. Mar
riage... P. 103 123; Hoch St. Serfdom and Social
Control in Russia: Petrovskoe, a Village in Tambov.
Chicago ; London : The University of Chicago Press,
1989. P. 76; H. .
(XVIII
XIX .). , 1979. . 182 187.
160 . .
... . 182 187.
161 . : 7 .
., 1848. . 2. . 3738.
162 Bushnell J. Did Serf Owners Control Serf Mar
riage? ... P. 419445 ; . .
(XVII XIX ). ., 1976.

. 304 305 ; . .
:
XVIII . ., 1982. . 2933.
163 . . ...
. 304 305 ; . .
... . 2933.
164 . .
// . -
. 1894. 5. . 321344 ; 6/7.
. 498527.
165 . .
// .
1900. . 3. . 204; . .

.
//
. . 2 :

. , 1926. . 170; . .

.
.
1:
, ,
1923 . ., 1924.
. 11 ; . .
// . 1874/1875. 10. . 214.
166 1901 . . 1. . 3233.
167 .
. , 1881. . 15;
. .
... . 214; .

// . 1883.
21/23 ; .
// .
1890. 52. . 824.
168 . .
... . 172.
169 . .

. ., 1903. . 30.
170 . ... . 139.
171 . . :
-
. ., 1907.
. 189.
172 ,

,
-
: X. ., .
,
1735 1905 : -
//
... . 4357.
173 . // .
1860. 6. . 182.
174 . //
. . 48. On. 1. . 90. . 5.

635

3.
175 . .
. , 1973. . 6366, 102, 117
119, 124 127.
176 . . . . : 9 . ., 1956.
. 5. . 184 185. ,
.
,
, ( 10 14
),
,
, ,

: .

// . - . .,
1878. . 5. . 129 156.
177 .:
... . 137 176; Blalock . , Jr.
Social Statistics. New York et a l.: McGraw-Hill Book
Company, 1971. P. 361396.
178

.:
... . 9697.
179 :
1897 . . 2. . 184 205.
180 Czap ., Jr. The Perennial Multiple Family
Household : Mishino, Russia, 1782 1858 // Journal of
Family History. 1982. Vol. 7, Spring. P. 10 ; Hoch St.
Serfdom and Social Control ... P. 78.
181 //

. . 92.
182 . . ...
. . 25.
183 . . ... . 140.
184 .-
1892 . ., 1894. . 60; 1901
1902 . ., 1905. . 17.
185 . . ... . 131.
186 . . ...
. 138 151.
187 . .
... . 37; . .
. ., 1929. . 60;
. .
... . 216; .
... ; . .
. . 108.
188 '. . ...
. . 2.
189 1901 . . 1. . 8 13.
190 . . 226227;
. . 2. . 181 183;
1897 . . 1. . 89.
191 . .
(
XIXXX .). ., 2007. . 4950. ,
,
.
.. . . 3351.

636

192 -: . ,
: 3 . .,
1868. . 1.. 104, 134, 138, 144.
193 .- 1901 1902 .
., 1905. . 17.
194 . .: 1)
: (
) // :
. , 65- .
. . / . . (.). ., 2008;
2) : //
, XIX
XX : ., ,
: / . .
(.). ., 2009. . 183214.
195 . .
... . 37; .
... ; . .
... . 58; .

// . 1926.
29. . 989992; .
- // . 1889.
32; .
... . 824 ; . .
... . 4142; . .
...
. 215 ; .
- //
IV
. ., 1880; . .
//
. 1889. 19. . 284.
196 . .
,
// .
. ., 1872. . 1. . 235288;
. . ... . 44. 79,
120 ; . .
//

/ . . ,
. . (.). ., 1897. . 2. . 177
238; . . ...
. 202204.
197 . .
... . 4041, 108; Burds J. The Social
Control of Peasant Labor in Russia // Peasant
Economy, Culture, and Politics ... P. 52 100.
198
:

1901 . . 1. . 218219,226227.
199 . .
... . 39, 457458, 70, 102;
. . . 2- . ., 1897.
200 . . ...
. 3940.
201 . . 46.
202 . . . .,
1925. . 2. . 91.


203 . . ... . 105
134.
204 .
...:
//
1920- 1930-
: / . ,
. - (.). ., 2007. . 228241 ;
Engelstein L.: 1) Abortion and the Civic O rder: The
Legal and Medical Debates // Russias Women ...
P. 185207 ; 2) The Keys to Happiness: Sex and the
Search for Modernity in Fin-de-Si6cle Russia. Ithaca;
London : Cornell University Press, 1992. P. 334 358.
205 . M.

,
1840 1890. , 1895. . 417;
, 19002000 /
. . (.). ., 2006. . 42.
206
. . .- (3 10
1889 .): . ., 1889. . 177
178 ; . .
// X

13 16 1914 .
. ., 1916. . 237238.
207
. . . ., 1913.
. 2. . 25, 88, 92, 211; . .
... . 233277 ; . .
// X
... . 245255.

.: X
... . 271333, 354398, 400
( ).
208 . .
//
. 1994. 1. . 57.
209 ...
. 29.
210 Riddle J. . Birth, Contraception, and Abor
tion // Encyclopedia of European Social History from
1350 to 2000 : in 6 vols. / P. N. Steams (ed.). New
York etc. : Charles Scribners Sons, 2001. Vol. 2.
P. 181 191.
211 . H.
XIX
XX . // , , ...
. 83 104.
212 Coale A. J. The Decline of Fertility in Europe
from the French Revolution to World War II // Fertility
and Family Planning : A World View / S. J. Behrman
et al. (eds.). Ann Arbor : The University of Michigan
Press, 1969. P. 324.
213 . .
XIIXIII
// , 1999

: . ., 1999. . 7076.
23
XII XIV . (20 %
) ,
,
,
,
.
214
,
, .: . .

XVIII XX . , 2004. . 95 132.
215 //

. . 92.
216 - . . 4.
. 6668 ;
1910 . ., 1916. . 51.
217 . . 22. On. 1. . 3. . 1, 2;
. . 796. . 138. . 2476 (
); //

. . 92.
2,8
: . . 796
( ). . 63. . 69; . 445.
. 423, 426; . 95. . 1189; . 96. . 1007; .
104. . 1364; . 128. . 2192; . 131. . 260;
. . 22. On. 1. . 3 ();
. 16. . 1 () . 1780- .
XIX .
, , , ,
, , ,
, , , ,
,
, XIX .

. . :
1861 . , 1861.
. 325; 187071 . , 1871.
. 137 140 ; . . .,
1861. ( ...). . 169, 180;
. : 2 . ., 1867.
( ...). 4.2. . 205;
. . . 2. . 443.
219 Riddle J. . Birth, Contraception, and Abor
tion. P. 186.
220 - . . 4.
. 6668.
221
: . .
XVIIIXIX . //
...
. 142 146.
222 1870 .

.
223 Ransel D. Problems in Measuring Illegiti
macy ... P. 1127.

637

3.
224
,
.

,

: . .
... . 76.

; ., ,
.
225 . . .
. 378388.
226 . .

. ., 1866. . 74.
227 . .

- .
., 1880. . 168; .
. . 122; - . . :
. .,
1914. . 78 ; .

// . 1906. 3/4. . 222 ;
. . , ,
, , , . .
., 1898. . 1, . 1. . 10; . .
: 12 , 1872 1887. ., 1937. . 68.
228 .
.

... . 456458.
229
1867 . ., 1872. . IX, 10 11.
230 1839 .
., 1840;
, [1873, 1892,
1913] . ., [1875, 1896, 1916].
231 . . . . . : 14 . .,
1940 1954. . 8.. 110 114.
232 Ransel D. L. Mothers of Misery ... P. 303
308.
233 E.
, 900 1700 //
, ... : ,
(X
XIX .) / . . ( ). ., 1999.
. 315318 ; . .
. ., 1947. . 242j244.
234 .
: 3 . , 1894. . 3.
. 156296 ; . .
XVIXIX . : . . ., 2006.
. 158 163.
235 . ... . 293.
236 . . . ., 1946.
. 9394.
237 . . . . . : 90 . . ;
., 1938. . 25. . 408.

638

:
... . 3843.
238 . . ...
. 46; .
....... . 228
241.
239 . . 14. On. 1. . 27.
240 . . 14. On. 1. . 27;
. . ...
. 57 ; . -
: .
B. . . ., 1903. . 327. . :
. . ... . 18; .
... . 127 128.
241 . , ,
, , ,
. ., 1910. . 14
16.
242
.
.


,
. 11- . , 1929 (1- . 1907 .,
1914 .
). . : . .

//
,
. 1889. . 1, . 1. . 20
36; . . ,
// . 1893. 32.
C. 886887; -- .
,
. ., 1909;
. .
//
1886 1887 . .,
1888. . 3741 ; . . //
, ...:
, ,
, ,
XIX XX : 3 . / .
. . . , . . . .,
2004. . 2. . 403406 (: .
- ...); .
: . . 2-
. , 1909; - . .
//
, ... ... . 2. . 333336 (
1889 ).
243 . .
... . 50.
244 . . ...
. 58 59; . .
... . 99.
245 .
...
246 . .
... . 57, 99;
... . 2. . 92,211.


247 . . 7. On. 1. . 68, 216, 473,
499, 552; -- . .
... . 5658.
248 . .
// .
1914. 2. . 217.
249
, [1873, 1892, 1913]
.
25() . . :
- .
1911. . 67.
251 . .
... . 174.
252 [1834
1840] . ., [1835 1841].
253 . .
//
70 / . .
(.). ., 1987. . 107 109.
254 . ., . .
250 ( 1655
1905 .). , 1912. . 2. . 123.
255 . . ...
. 886887 ; . . .
. 9394.
256 . .

// -
. . . ., 1894. . 1. . 533.
257 . .
// . 1907. 3132.
. 1072 1111.
258 . . -
. .,
1969. . 12.
259 . . 100 ...
. 234, 239.
260 . .
: . . ., 1978. . 136
142; . . ...
. 212253.
261
1910 . . 1451.
262 . .
... . 17, 87.
263 .
...
264 ,
,

1903 1917 . 11 18
: .
( ) // . 1917. 20 .;
- . .

. ., 1903. . 32, 35. . :
. . :
,

( XIX
XX .) // /
. . (.). , 2001. . 134.
265 . . .
. 3.
266 . . ,
, ,

// ,
2000 : . , 2000. . 219229.


( . .). ,

. 1897 1899 .
2164 (. 220).
267 . . 226227.
268 . .
. //
-. .
. 2007. . 2. . 145 149 ; . .


XIX XX .:
.
, 2006. . 354358.
269 . .
XIX . :
1897 . . ., 1987. . 148
164.
270 . . .
. . 1. . 255.
271 . . ... . 227
228.
272 . .
... . 170 180.
273 1920 1960 .
3540 ,
19602012 . 189 ( 3,6
), 1960 1990 . 143 (
4,8 ), 20062012 . 8,7 ( 1,5
): URL: http://www.demoscope.ru/weekly/
2003/0123/temaOl.php ( : 16.09.2014).
274 . .
... . 180.
275 .
.

II . XIX . // .
1992. 4. . 48 ; . .

// .

. ., 1891. . 3.
:

(. 136).
276 . .

XIX XX . // . 1996. . 39--46.

639

3.
(? 1912): . . . ., 1898.
. 120 (
).
277 .

1750- 1830- . //
: . .
: X . .-. .
., 2011. . 2.
278 . X. , ,

. ., 1890. . 110.
279 . . ,

: .
. , 1910. . 1 19 (. .
. . . . 1910. . 19, 4).
280 . . ...
281 . .
// . 1922. 10/12. . 225.
282 . . XX
. ., 1996.
. 59; . ., ..
//
. 2001. 2. . 83
87 ; . . : 1) . 2- .
., 1990. . 171 ; 2)
: . ., 1997. . 291.
283 XIX XX .

,
: . .
XVIII XX
:
: . ... . . . .,
1999. . 5562.
284 3. 3.

( XIX30- .
XX .) // . 2012. 3. . 147 160;
. 1910. . . 31. . 4065;
. . ... . 271
276.
,
1885 1891 .
, . . :

. .

-
XX .
//
XVIIIXX . : . . .
25 2003 / . . (.).
, 2003. . 207. .:

() //

: XVI .
. (, 1985): . . .,
1984. . 7386 ; McLaren A. A History of Contracep
tion from Antiquity to the Present. Oxford, UK ; Cam

640

bridge, Mass., USA : B. Blackwell, 1990 ; Riddle J. M.


Eves Herbs : A History of Contraception and Abortion
in the West. Cambridge, M ass.: Harvard University
Press 1997.
285 . M.
XVIII XIX .
., 1971. . 69, 89, 117, 129, 153, 177.
286
: . .:
1)
1861 .? // . 1967. 7. . 5470;
2) . , 1978.
. 4983 ; 3)
//
. 1983. 1. . 203213 ; . .\
1)
//
-
... . 193 198; 2)


: (
) // .
1991. 2. . 142 151; . .
10-
. ., 1861. . 54 56; Hoch St.,
Augustine W. A. The Tax Censuses and the Decline of
the Serf Population in Imperial Russia // Slavic Re
view. 1979. Vol. 38, nr 3 ; Hoch St. Serfs in Imperial
Russia Demographic Insights // Journal of Inter Disci
plinary History. 1982. Vol. 13, nr 2. P. 221246.


: . X.

7 8, 8 9 //
. 1857. 44. . 1022 ; . ., . .

. . 119; . .
XVIII50-
XIX : , , //
. 1982. > 3. . 6785 ; . .

XVIII
XIX //
- :
. . . / . . ( ). , 1972. . 123 129;
. .: 1)

XIX // ,
, ... . 167 191; 2)

... . 183 192; . .

1861 . ( VIII X ) //
/
. . (.). , 1988. . 156 162;
. .


. . ., . . . 16
17; . .

XVIII
XIX .: . . ... . . . .,
1960.
287 . . . : 8 . ., 1956. . 1,
. 1..25.
288 . .

// . ,
. 1858. . 3. . 362.

1830 1832 .
(. . 1088 (). . 21. . 5.
. 10163)
1858 1859 . ( . . 16
( ). On. 1. . 31). . :

7- 8- ,

//
,
. . . .,
1841. . 1.. 149 150.
289 . ., . .
... . 132. ,
,
, 1816 1850 .

3,3 .
290 . .
. , 2004.
. 148.
291 Dyatchkov V., Kanitshchev V. Tambov Re
gional Development in the Context of Integral History,
1800 1917 : Contradictions in the Modernization of
Russian Society on the Basis of Micro-History //
Where the Twain Meet Again ... P. 200201.
292
1549 1896
1897 . 7,06: . .

// ,
. 1914. 3.
. 349.
293 . . . ., 2001. URL:
http://sbiblio.com/BIBLIO/archive/demografija/04.aspx
( : 14.10.2014).
294
.
.

...
. . 2.
295 . .: 1)
. . 180 187;
2) ... . 4546.
296 . ... . 82.
297 . .
// . 1851. . 34. 1851.
. 3132; . ...
. 144.

298 . .
. . 184.
299 . . 182, 184.
300 . .
, XVIII
XX . 2- . ., 2012. . 697701.
301 . . 47
56.
302 . . ... ;
. .
.
.-. ., 1904; . .

// . .

. ., 1958. . 7686; .
. , 1877. . 64;
.
: 1851 1860 . ,
1865. . 3740.
303
. ., 1916. . 18.
304 .
//
-
/ . . ( ).
., 1989. . 4773.
303 . . .
, 1900. . 217219.
306 .
1841
1850 . // . . 35. On. 1. . 9. . 44.
307 . .
, 1898 1902 . ,
1906. . 1,. 1.. 335337.
308 . .

// . 1911. 4. . 40
62.
, .
309
.
.

...
. . 3. . 259260.
3.0 .: . .
...
. 44.
3.1 . . -
.-
. ., 1820;
. -
.-. ., 1872 ; .
.
., 1865; . .
.
., 1886 ; . -

. , 1817;
. .
. , 1877;
1895

641

3.
.
., 1898. . : . .
( 1861 .) //
. 1960. 1. . 4651.
312
. ., 1912; . . -
. , 1899;
- /
. . (.). ., 1915 ; . .

. ., 1961. . 569;
, 1912 . .,
1913. . 5. . 4 6 ; . .
: .
- .
., 1903.
313 .

. , 1876.
. 161.
314

:
3 . ., 1895 1898 ; . .
//
. 1851. . 33. . 327383 ; . 34. . 360.
315 . .
... . 3638.
316 . .
... . 107 109.
317 . .

. . 146 153 (
).
318 ...
. 2224 ; Ransel D. L. Village Mothers ... . 190
195.
319 . .
, .
., 1884. . 364 ; . .
. 2. . 584.
320 .
: -
1857
1862 . ., 1863. . 131 ; Ransel D. InfantCare Cultures in Russian Empire // Russias Women ...
P. 113 134.
321 M. 11
XIX . , 1928.
. 24.
322 .
:

. ., 1898. . 114 116.
:
. .
... . 14, 31.
323 . 11
... . 24. . : .
... . 112.

642

324 . .
... . 365, 370371.
.: . .
//
... . 104 122.

.:
.

//
. ., 2008. . 1372.
325 Hellie R. Slavery in Russia... . 448, 455
456,459, 534.
326 Ransel D. L. Mothers of Misery ... P. 830.
327 Ibid. P. 132, 136 137
328 E. H.
. XVII
XVIII . ., 1976. . 21.
329 . .
... . 271277.
330 . . ... . 4762.
331 . .
1827 1846 //
. - . 1871. . 2.
. 350355.
332 . . ... . 69, 143;


, 1913 . . :
. .
. ., 1905.
333 Ransel D. Orphans and Foundlings // Encyclo
pedia of European Social History. Vol. 3. P. 498.

, 1649 1716 .
,
, 1716 1845 . ,
1845 . ,
1845 .
,
1215
70 80 :
. . ... . 6062.
334 Heywood . Child Rearing and Childhood //
Encyclopedia of European Social History... Vol. 4.
P. 183.
335 ., : .
//
. ,
. 1858. . 3.
. 635657.
336 . .
//
. 1844. . 5, 1. . 5 -4 7 ;
.
// .
- . 1891. 10.
. 18.
337 . . 91 (
). On. 1. . 312.


338 . .

. ., 1839. . 66.
339 1649 .

, ; 1716 .
; 1845 .


, .
340 . ., . . . 1)

( XIX
XX .) // , 2010: .
., 2011. . 221.
,
, , ,
(
)


.
341 . .
... . 175.
342 . . 7. On. 1. . 499. . 56 ;
. 552. . 13; . . ...
. 143 ; . .
. , 1908.
. 234246 ; -- . .
...
.
5658;

.
1
! XVIII . :
! , 2008.
343 . .
... . 241.
344 . .
IX . // . 1975. . 39.
. 241247.
345 . . . ., 1983.
. 344.
346 [ . .]
,
, 1738 1794 . 4 . ., 1872. . 2.
. 645.
347 . . . 2.
. 583
348
.
.


// / . . (.). .,
1975. . 15. . 145 155 ; Martynova . Life of the
Pre-Revolutionary Village as Reflected in Popular
Lullabies // The Family in Imperial Russia ... P. 171
188.
349 . .
//
. ., 1992. . 29.
350 . .
... . 267271.

351 . . .
., 1980. . 16.
352 . .
XVIII . .,
1889. . 45.
353
/ . (.). ., 1856. . 227232.
354 . .
XIXIII :
, ,
// . -.
. 2007. 7. . 2940.


XIXIII .
5 . . 7. On. I. . 552. . 12 13.
,
,
,
.
. <...>


, ( . //
(XIX
XX .): . . / . .
, . . ( ). 1996. . 114).
356 . .
... . 588, 600.
357 . .
XVIIIXIX . :
// .
. , . , 1989. 38/1.
. 4250.
358 X ... . 2.
. 79 120.
. .

//

(XVIXX .) / . . ( ).
, 1979. . 2526.
360 Hajnal J. European Marriage Patterns in Per
spective // Population in History / D. D. Glass, D. E. C.
Eversley (eds.). London : Edward Arnold Publishers,
1965. P. 101 143; X.

XVIIXIX : (

)
//
,
, / . . ,
. . (.). ., 1979. . 169 182.
361 X

XVIIXIX . // ,
, ... . 21422 ; . .\
1)
... . 2531; 2)

643

3.
(1840 1940) // . .
-. 1977. . 177. . 4782.
362 ., :

( XIX XXI ):
/ . . (.). ,
2006.
363 . .
1848 1852 // .
, . 1858. . 3.
. 429464.
364 .
... ; . .

1902 1904 . , 1908. . 2.
. 9297.
365 . .
XIX
// , , ...
. 191213.
366
,
:
. ., . ., . .


150 // . . 6. . ., 2009. 5.
. 5262.
367 . . 61.

XVIII XIX .
. XIX .

23 , 26 ,
28 30 { . .
... . 72);
XVIII XIX . 39
{ . . ... . 326);


XVIII . 4 XIX .: 1712
1724 . 34,4, 1783 1795 . 28,637,0,
1816 . 44,348,8, 1834 . 38,1
( . .
XIX . II

, 1965 . / . . (.). ., 1970.
. 333339; X.
, 1650 1799: 3
. , 1980. . 2. . 108 ; .
... . 55 ; . Eesti rahvastiku ajalugu 1712 1799 (Academia 7). Tallinn, 1997.
P. 149).
368 . . 273.
1850 1856 .

27,2, 29,3
, -
3,46, -
1,36: Hoch St. Serfdom and Social Control...
P. 67, 69, 72.
369
. . 71.
370 . . 29 ( ).
On. 1. . 62 (1855 .) ; . ,
// . 1898. . . 62;
. . ...
. ^
371
.: . .

//

.
.
.
. . 1. . 5216;
. . .,
2010.

372 . , .
, 2005. . 155 158.

,
, .
. . . . : . . 1. ., 1993. . 168

, ,
, ,
,
. (
)
, , , ,
.
,

.

:
;
, .
, -
. . (1874 1953).
, .
,
,
.
20
, ,
, . ,
. . . ,
8000
, , 1.
. . 2
Women and Gender,
, 3.
,
4.
200 , ,
,
. ,
647

4.

,
,
, ,
.
,
, -
5.

1965 .
. ,
,
(
), -
( 25 85 95 %
7080 % ) (
,
). ( 25
50 % 6070 % )
10 20% .
,
, : ,
, 6.


.
, .
, , ,
. , ,
,
, .
- ,
,
,
. .
.
7. ,
,
XVIIIXIX ., ,
, 1940 .
.
,
,
.
648

,
, .

? - .
1960 1970- . ,
,
, ,
,
. ,
, ,
, ,

. ,
. , ,
, ,
(
: .
. , )8,
.
, ,
, ,
. ,
, , ,
, , .
, ,
, -
, , . ,
. , ,
28 . 1580 1740 .,
, : 1)
, ,
; 2) ,
9.
, , , ,
XVII XX . ,
,
, .
,
, ,
, 10,
, . ,
, : ) ,
, , , ,
, ,
( ,
649

4.

, , . .); ) ,
; ) ,
; )
, ; )
; )
.
,
,
.
, ,
: 1) ,
; 2) , ,
; 3) , , ,
; 4) ,
,
; 5) ,
.
,
, 35 ,
15; 20; 30 11.

.

. 4.1. .
1900-

650

,


.
,

XVI XX .
12.
(
)
,
(
,


) 13.
,
,

. 4.2. : , ,
, , . 1910

, , ,
, .
, ,
14.


.
, ,
, ,
,
.
XVII
XIX . :
XVIXVII . -
( , , ),
, , .
,

;
,
. .
XVIXVII .
. . (. 4.1).
651

S'

<=: S

tS

6
*8

04

40
(N

40

40

00

|>
1

*'

00

04
4"

CN
(N

^
(N

>

40

(N

40
04

VO

40^

<N

Tf

wn

1
X
<

|
=

&

J ,

==
<N

g
2

X
2

X
X

vP

cj

00

*8

o '

SS (N

CN
"
04

04

>

00
4

TJ-

CO

1X)
JQ

]1
X

3C

.8

00
V

U
U

wn

>
40

40
04

U
U

X VI X V II .

.
*
*5
*

=>

i
|

JS

8
8
1/-
^
2
*

2 a (5

s i"
2

!. *
ts

i s
2

|f 2

5 ..
c =
^ 5

2<D
u


XVIXVII .
15.
. , 1552 1553 .
. , 1552
1553 . , , 3 (0,91 %),
1586 . 5 (2,6%),
1622 1623 . 33,5 % . 1586 .
, 1622 1623 .
4 5 . , XVI .
, ,
, , . 1620- .
,
, .
1622 1623 . 33,5% ,
1620- . 39,2 %16. 1552 1553 .
1622 1623 .,
48,7 %. 1586 .
1622 1623 .,
47,8 %. 1620- . 46,8 %.
-, . . . . . .
, 1646 . 67,7 %, 1678 . 46,9 %.
: (
) ,
, .
, , , .
, .
1678 . 39 % ,
, 39 %,
17.
XVIIXVIII ., ,
,
: 1678 .
22,9%, 1710 . 31,1 % , 1762 . 37,2 % 1782 . 37,9 % (. 4.2).
, . . , 1678 .
58,5 %, 45 % , 1717 .
39,3 30,7 %18. ,
XVIXVII ., XVII
XVIII . .
,
1678 1782 . 5,6
6,5 , 1858 . 6,8 (. .
4.11), ,
1860- .
, - .
653

4.
4.2

X V II X V III . (% )

1678 .
27,7
22,9
5,6
43,8
100,0
524

1710 .
3,3
31,1
20,5
45,1
100,0
500

1762 .
,7
37,2
11,8
39,3
100,0
911

1782 .
12,3
37,8
17,1
32,8
100,0
962

: . .
XVIIXVIII . : . ... . . . ., 1987. . 79.

XVII .
XIX . 1850- .
; XX .
19.

, XVIIXVIII .
, XVIII . , XIX . .
, , , -
, 20.
- , . .
. . 14 , -, XVII .
. ,
1613 1645 . 36 , 1940 ,

, -21. , , ,
, .
1676 . 20%, 80 %22.
1762 ., 3- ,
(1373 )
, ;
.
(. 4.3).
XIX ., ,
23.
1816 1858 . 66 79,8 %,
7,1 13,7 %24.
, , 1810 1861 .
25. . (129 1811 .
212 1857 .), , 1811 1857 .
( 67 86,5 %
); 27,3 41,1 % (
6,7 29,6 % ) (. 4.4).
654

4 .3

1762 .

, %

897

47,1

21,3

31,6

100

486

58,5

11,7

29,8

100

51,1
70,4

17,9

31,0

100

8,9

20,7

100

1373
512

: , .
: // , / . , . ,
. (.). ., 2004. . 48.
4 .4

.
1811 1857 . (% )

1811 .

1815 .

1834 .

20,9

6,8

11,9

2,6

11,0

41,1

29,6

34,8

20,2

38,0

63,6

8,8
44,0

1850 .

1857 .

5,7

0,9

4,3

0,9

18,3

i,6
6,7

27,3

16,4

32,6

19,5

10,1

7,9

5,9

2,6

2,9

4,7

5,2

67,0

62,7

86,5

64,3

80,1

55,3

74,5

: B lum A., T ro itsk a ya /., Avdeev A. Family, Marriage and Social Control in Rus
sia Three Villages in Moscow Region // Family Structures, Demography and Population : A Com
parison of Societies in Asia and Europe / M. Neven, C. Carpon (eds.). Liege, Belgium : Laboratoire
de demographie de lUniversite de Lige, 2000. P. 88 92.

XVI XIX .
26.
-
XVIII
XIX . (169 1849 .)
, , 1782 1858 .
65 % (1849 .) 82 % (1782 .),
17 % (1849 .) 7 % (1782 .)27.
(125 1856 .) 1813 1856 ., 9
, : 60 78 %
, 1856 ., 45 %,
22 % (1856 .)28.
1816
655

4.

1858 ., ,
53,3 73,6 %, 13,2
28,8 %29.
XVIII XIX .
, .
, 38 553
, ,
, ,
30. ,
.
, XVII . XIX .
31: ,
,
32.
. 1897 .
, 53,2 %,
42 %, , -
, , 33.
,
-, -,
.

,
, , -, .
1791 . ( 2903 ) 53 %
, 34,4 10,6 % ;
XVI XVIII . 34. ,
, 1782
1858 ., 46 53 %, 23
59 %, 35.
1850 .
, , ,
4 .
43,4; 47,9; 45,9 47,5 % .
, .
70 % , 20,
10 %.
, , .
, ,
, XVI XIX .
,
, , ,
, , ,
.

656

.
:
, .
, 131 , 1896 . 57 %
, 32 11 % 36.
1869/71 1886 . :
25
42 %, 32,5 29,9,

53,2 62,5 %, 35,1 15,6%37.
?



. XVXVII .

: .
. .
, 1678 . , ,
- .

. XVIII .
. . .
1717 . 135 , 360 2269 , . .
16,8 , 6,3 2,7 38.
XVIIIXIX .
. -
. ,
. XVIXIX .
,
, .

39. ,
, ,
()
, , -
. ,
.
, .
, , (,
). ,
. , (
657

4.

), ,
.
,
XVIXVII ., , , 40.
, , , -
XVIIIXIX .41
, .
.
, (
) (. 4.5).
4.5
.
1816 . 1811 . (% )

1816 .

1811 .

3,6

5,0

24,5

13,6

12,5

12,4

53,3

73,9

: . . -
- XIX . (
): . ... . . . , 2003.

, .
,
, , 20,6 %.

?
, ,
,
, .
.
,
. -
. , ,
,
- , .
? ,
,
.
, . .
42. .
658

.
XVIIIXIX . ,
,

. .
, . .
.
,
. ,
-, XVIIXVIII .,
, .
55 % 1750 ., 61 % 1775 ., 35 %
1820 1849 ., 43.
,
- XVIXVII . ,
, ,
. ,
,
XVIXVII . .
, - , ,
,
,
, . ,
,
, , ,
,
.
-

,
.
,
,
1811 1857 . (. 4.6).

.

. .
: 1) ; 2)
, ; 3)
, , ,
,
- , . -,
659

4.

, .
, 1815 1857 ., ,
1852 1856 ., 1834 1850 .
1830 1833 1847 1849 .44;

, .
45. , -,
, . ,
,
1813 1850 .46
4.6

X IX .


, .

, %
, %
, %
, %

1811 .
129
4,8
619
20,9
41,1
38,0

1815 .
135
9,0
1215
11,9
34,8
8,8
44,0

1834 .
127
12,0
1524
11,0
18,9
7,9
62,7

1850 .
228
7,0
1596
5,7
27,6
2,6
64,3

1857 .
212
7,0
1484
4,3
32,6
4,7
55,3

: Blum A., Troitskaya /., Avdeev A. Family ... . 88 92.

-
.
: ,
.

. XIX .
, 1897 .
. ,
,

. , ,
3, .

(. 4.7).

, 10 11 .
, , , ,
78 ,
,
20
660

( XIX . 20 ).
, ,
4(45 , 6 (2 , 3
1 ). 20 ,
,
.
,
(. 4.8).
4.7
1867 .
1873 1874 .

.
.

24 25

21 22

25 26

21 22

26 27

23 24

27 28

23 24

42 44

3 9 -4 0

45 50

39 40

35 36

3940

24 25

27 28

7 8

6 7

: [1867 1871] . .,
[1872 1879] ; . . XIX XX .
, 2002. . 377.
4.8
XIX .
( , 1859 .)

60+
55 59
50 54
4 5 -4 9
40 44
35 39
30 34
25 29
18 24

18
11
9
10
21
20
21
27
16
153

29
28
25
15
19
20
32
100
63
331

26
26
35
19
22
27
72
77
3
307

16
21
28
26
32
53
103
64

8
10
29
29
46
79
78
26

4
11
26
38
60
82
45
2

2
4
15
20
43
54
16
2

156

65

31

343

305

268

2
6
13
25
14
5

8+

2
8
15
5
1



193
276
575
716
1201
1426
1161
572
69
6189

103
113
175
178
283
354
373
298
82
1959

1,87
2,44
3,29
4,02
4,24
4,03
3,11
1,92
0,84
3,16

: . . 1833
1858 . // . - . 1871. . 2. . 235.

661

4.

, 6,24
( 4,24 ) ,
4044 , .
,
,
; , ,
. 60 ,
, , ,
. .
1867 .
1897 . :
(4,26 1867 . 3,86 1897 .); 1867 . 5,9 (
3,88 ) , 4549 ,
1897 . 4,64 ( 2,64 )
, 4044 47.
.

, , ,
, ,
, . ,

, (
) ,
. ,
5,17 .
, ,
, , ,
, 18
1840 . 20 1840 .,
, 20 .

, , ,
,
4,24. ,
, , ,
. , ,
, 2030 ,
, , .
, , ,
. 2030 ,
- . ,
.
: , 1850- .
72 ,
46 44 .
662

100 .
XVIII .
(. 4.9).
4.9
X V III XIX .

1710 .

1762 .

1782 .

1859 .

1762 1857 .

0 ,9 4

,
:
16 25

0 ,6 4

0 ,65

0 ,8 0

0 ,8 4

26 30

1,39

1,80

1,85

1,92

1,35

31 4 0

2 ,0 6

2 ,6 6

3,03

3 ,5 6

4 ,5 4

4 1 50

2 ,0 8

3,15

3,45

4 ,1 6

51 6 0

1,89

2 ,0 7

2 ,1 6

2,95

4 ,9 0

"

1,63

2,13

2 ,25

3 ,1 7

1,86

""

2 ,1 9

2 ,5 0

2 ,7 4

3,43

2,68

6 ,0 0

5 ,3 0

6 ,5 0

4 ,7 6

: . . ... . 57, 229 233 ;


. . 1833 1858 . . 235 ;
. . - (
X V III X IX . ) :
. ... . . . ., 1989. . 267, 281 282.
* .
.
*** .

. 4.9
.
, ,
4150
, .
,

.
,

. 15,
,
.
(
) ,
663

4.

.
, 25 , 73 % 50
,
; 76 % 50- 60 , 62 % 65
50- 70 48. ,
.


, ,
,
(. 4.10).
4.10

X IX . (% )

1815 .

1834 .

1850 .

1857 .
62,8

53,3

70,1

6 6 ,7

7+

5 0 ,0

6 6 ,0

5 7,0

56,0

6+

6 2 ,0

7 4 ,0

6 5 ,0

62,0


7+

- 3 ,3

- 9 ,7

- 6 ,8


6 +

+ 8 ,7

- 1 ,7

- 0 ,8

+ 3 ,9

20,3

7,0

16,4

19,5

2 5

3 2 ,0

18,0

2 9 ,0

35,0

2 4

2 4 ,0

13,0

2 2 ,0

25,0


2 5

,7

11,0

12,6

15,5


2 4

+ 3 ,7

+ 6 ,0

+ 5 ,6

+ 5,5

: Blum A., Troitskaya /., Avdeev A. Fam ily ... . 88 92.

. 4.10, ,
.

: 24 ,
6 .
,
,

10,9 %, 20,6 %.
:
5 , 6
, 7 49.
664

, .
. . .
, 1867 1897 .

.
( )
. : 1867 .
, 29; 23 36,
29,
35; 23 30, 28. . 1897 .

21, 27, 24,
25; 21 24 ( 1897 .
).

1867 . , 1897 .
50. :
^ ),
.
. .
1923 . (1133 ) 6,29 , 4,551.
, XIX ., ,
, 6 , ,
^ ) . 1994 . 3,6 %
,
, 5,6
52.
,
( . . 3 ,
.). , , 6 ,
, . ,
, 5 , ,
5 , .
,
. 4.11. , .
- XVII XX .
, , . .,
,
. 1897 .,
0,9, 0,2 .

665

4.
4.11
X V II XX .

( )
1678 .

1710 .

1850- .

1900 .

1916 .

1897 .*

6,5

6,8

6,8

6,0

5,8

5,3

7,4

6,8

5,8

5,6

5,6

7,3

7,4

6,8

5,9

5,6

5,2

9,1

7,8

10,2

7,0

6,3

6,3

6,6

8,2

5,9

5,4

6,2

5,8

6 ,i
7,0

5,7

7,5

7,6

8,4

6,4

5,7

5,8

7,3 "

6,2
6,5

: : , , ; -:
, , .- ; : ,
, , , , , , ;
: , , ; -: ,
, , , , ; :
, , , , , ;
: , , ; : , ,
; : , , , ;
: , ; : , ;
: , ; : , , , , .
: . .
// . 1981. 3. . 85 ; . .: 1) XVII
XVIII . ., 1977. . 48, 221 231 ; 2)
XVI XVII . //
XVII . : XVII . / . . (.). ., 1974.
. 117 130 ; . . // - XVII
: ( , , ) / . . (.). ., 1989. . 55
62 ; 1901 . . 1. . 82 85 ;
1916 1923 1927 . : 1916 .
- 10% -
1923 1927 . ., 1930. . 2 5 ; 1858 . .,
1858. . 248 ; 3. ., . . , 1880 1913:
. ., 1926 ; 1897 . . 1. . 16 22 ; .
. , 1852. . 1. . 297.
* , , 1897 .
.

. 4.11 ,
. 666

,
53.
XVIII XIX .
(, - )
, .
,
:
, ,
, , .
XIX XX . ,
,

.

, , , ,
,
.

,
. ,
, .
,
.
1850 . 4,6
, , .
,
-
(. 4.12).
4.12
- 1850- . (%)*

**

il
ls

16 21
20
30

4,9

11,3

2,5

0,7

1,8

1,4

3,4

0,7

0,3

9,1

7,2

5,7

12,1

1,7

0,9

7,1
8,7

5,7

5,6

14,1

3,6

1,3

6,6

5,0

11,8

2,6

1,6

10

5,1

12,7

7,7

9,7

10,9

10,7

9,7

7,9

6,2

39,6 20,3

7,9

7,3

6,2

4,9

3,7

2,5

10,5

12,6

13,0

11,9
8,5

6,4

8,9

4,7

6,9

8,3

11,6

11,7

10,9

5,8

8,7

11,6

13,3

13,1

11,2

:
. ., 1861 ; . . 29 ( ). On. 1. . 41 ; ,
.-. -. . 27. On. 1. . 128. . 34 ; . . !' i -

667

4.
XVII . XIX . // 1 : .
MiacBiaoMH. . , 1979. . 4. . 37 46.
30
0,04 %, 0,06, 0,11 %.
** .

,
1,95 , 6,49 (3,01 3,48
), 3,45 3,04 ;
7,06 , 3,33 4,73
, 6,89; 3,30 3,59,
7,32; 3,64 3,68. , 5
, 7 ,
XIX .,
10- 1850 . 4,6
54 (. 4.13).
4.13
- , ,
X IX . (% )

5,1

0,8

4,7

0,7

6,7

2,1

34,2
10,6
43,4

19,8

21,4*
11,5
67,1

38,5*
10,9
45,9

20,3*
9,2
69,8

39,4*

19,2*

9,8
67,5

38,9*
13,2
47,9

13,1
47,5

11,3
69,5

14,5

31,2

17,7

28,5

23,0

38,3

16,1

32,8

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

. . 4.12.
* .
** 11 .

, ,
, ,
, .
. ,

,
, . ,
668

, , XIX .
55.
,
. 70 % ,
20 %, 10 %.
, , 56.
,
25 % ,
. , 1857 .
9,6 , 9,7, 9,1, 8,4,
9,0 57.
1850- . 8,4 ,
,
6,8. , ,
1860- . .
XIX XX .
(. 4.14, 4.15).
: ,
.
,
, , :
5,4 , 5,8,
5,1. 1897 .
- 0,3 57 %. 1897 .

5,8 , 1900- ., ,
1917 ., , 6,1 .
4.14
- , ,
1897 . (% )

"

-
-

5,9
8,1
1,7
1,2
44,9
60,3
54,5
39,3
53,4
59,5
31,6
39,6

0,7
3,4
57,2
39,9
59,4
39,4

0,4
2,1
58,1
41,8
39,8
57,8

1,4

2,8

4,0

8,1

2,5

5,2

1,2

2,4

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

: 1897 . . 1. . 16 22.
* .
** .
11 .

669

cT o" o ' o"


0,4

2,2

36,0
34,2

in

o"
n

O
*V
00

SS

<

.
<

.
11 .

41,8

CN

50,5

52,9

OO

in

2,9

17,2
9,9

4,9

4,6

3,1

so"

47,7

9,9

10,4
7,9

5,4
4,9

CN

44,4

28,0

44,6

57,1

40,8

36,4

o^

38,3

43,0

in

2,0

54,4
60,6

41,5

32,4
34,4

<N

50,1

in
oo"

2,3

2,5

3,9

o' o'

CN
in

50,7

o^
cn

00 <N
<N in

rf

o^

2,4

o"

2,0

(N

4,9

64,1

50,3

<N
VO (4
cn

00 00 cn o^
so SO in
>n in in in

29,3

cn

52,6

3,9

r i oC

in

0,4

54,1

41,3

oo
in

o' o'
00*'
cn

36,5

**

cn
oo oo

Os

<N
(N
in

51,5

in
cn

48,9

<N

4,8

44,2

37,2

56,0

40,6

00

50,4

00
VO VO
m in

52,6


in VO
<N <N

2,8

1 in

- 1897 . (% )

<N
Os

so
in

<
<44

,
57 % , 1897 .,
57 % ,
.
: XIXXX .
, ,
,
59.
60. 61.
XIX .
, 1897 . 57 %
( )
, , ,
, , .
, ,
, , ,
.
:
.

, . .
. ,
: ,
- . ,
,
,
.
XIX XX ., 4
20 ,
62. ,
70 % , . . ,
20 % , 10 % :
, ,
, .
,
, , .
XVI XX .
.
( ),
, 1860- .
.
. -, ,

, . 50

671

4.

XX . . 1 5 %
3 0 % ; 1 8 5 8 1 8 9 7 .
9 ,4 6 ,6 .
,
.
- 63. -,

,
, 1861 ., 10 % ,
. ,
. 1 8 1 3 1856 .,
10,1 % 5 0 5 9 64. -,

, .
-, ,
,
, , . .
1 8 7 0 1 8 9 6 . 8 ,6 , 1 8 9 7 . 5 1 ,9 %
65; 1 8 9 7 1 9 1 6 .
5
66.
. ,
,
.

,
67.

. 4.3. , . 1900-
672

,
, .
,
XVI XX .,

.
, , , (
2025 ) (60 ),
(
). 1860- .

, 10%
. ,
, ,
,
. XX .
, , ,
,
, 68.

, , , ,
?
.
. ,
, ,
, ,
69.


70 (. 4.16).
, 60 , . .
, ,
, . ,
60 , ,
(9,3
8,2 %), (8,1 8,2 %). ,
, ,
.
11 ,
5 .

, 71.

673

4.
4.16
, ,
X IX X X .

11 13
14 15
16 17
18 45
46 60
60+


*, %

.
.

3,0
5,0
60,0
22,7
9,3


11,0
13,5
28,9
38,5
8,1


, %

.
.
21,4
23,6

23,5
35,9

3,1
0,4
1,0
5,0

9,1
0,5
5,3
5,2

: . .
. ., 1915. . 9. . 26 45.
* .

,
.

(, 13 %
15 , )72,
, (
), , .

,
, .
,
, ,
, . . ,
73. 1813 1856 . 25
29 8,9 %, 3034 23,1 %,
3539 35,1 %, 4049 65,8 % 5059
89,9 %. , 40 78 % 74
, , .
XIX . . 1710- . 10 ,
6719 38,2 . , 6,9%
2029 , 16,8 % 3039 ,
71,9 % 40 75.

-
.
( )
674

. 4.4. . . (1826 1886). . 1862.


. 4.5. . . (1841 1910). . 1890.


675

4.

, ,
. ,
.
, ,
76. ,
,
77,


, .
,

; ,
.
,
,
. ,
,
, 23 %
78,
79. .
80.
, ,
, ,
, 81.
, 1905 . ,
,

. ,
. ,
5,6 %, 1,9 %.
-
.
, ,
. ,
. . . ,

.

.
, ( 1660
, 1650 ) ( 16 ,
50 60 ) 19 699
1850 .83:

676

2 3 4

- 39 40 41
,

10

11

12

13

14

15

46 47 48 47 48 47 46 50 48 50 51

16

17 18 19 21 35

50 48

52

52

,

18 . ,
10 , 50 %,
84. -, ,

,
. ,
85. ,
,
, ,
, 6570 ,
4045 .
: ,
,
86.
. , 2025 ,
;
87.
. : , .

.
,
. XIX .
. . , , ( . . .)

: , 88.
1861 1882 . 46
108 . , 1883 1890 . 150 . 1886 . ,

. :
,
89. , ,
, ,
- . ,
1888 1898 .
7 , 48490.

677

4.

,
, . ,
, ,
, ,
,
,
91. , ,
, ; ,
.

92. 1873 1883 .
, , ,
41,1 % , 21,5 %,
, . . , 15,2%,
11,6%,
4,5 %, 6,1 %. ,
, 83,9 % .
.
, ;
,
35 %
93. ,
.
, , ,
: ...
:
? :
!94.

.
,
.
, , ,
.
,
, .

,
, , XVI .
XVIIXIX .
95.
. , 1790- .
54 % , . .
678

. XVIII .
XIX .
,
22 %96. XVIII XIX .
97. , ,
,
,
. .
, .
XVIII . 1710 1720 .
10 (, , , ,
, , , , , ),
6719 38 180 , 51,7% , 33,8
12% , 2,5%
.
29,9 % 57,6 % ,
67,3 33,2 %98. ,
, .

99, -,
- , .
, 26 % ,
, , 100 .
XVIII .101
XVIII XIX .
, 16
23 %, 11
18 %102. XVIIIXIX .
, 1897 . 18 % 103.
XVIII
XIX .104
XIX . ,
. 105.
1898 .
, 30 % ,
13%, 11%, 25 %
21 %106.
3 , ,
. , XX .
, , ,
43 % 34 %
107. ,
: ,
, , .
XIX XX .
679

4.

,
,
10 .
,
, XVIII XX .
, .
, XX .
109. , 1867 .
28 %, 72 %,
1913 1915 . ( ) 26 74 %110.
,
111.
.
1678 . - 5,6 7,4 112,
1710 . 7,6 03, 7,5 7,6 (. .
4.11). 7,4 7,6 ,
,
(, , )
. ,
, , ,
,
. , , 1710 1720 . 10 51,7 %
. ? -,
.
29,9 % 57,6 % ,
67,3 33,2 %, , ,
, -
114.
;
XVIII . 3,34,3 115.
.
XVIII . : ,
, , .
16 18 ,
,
.
1762 . ,
, . ,
, , , :
, , ,
, ,
. , XVIII .
-
, ,
116.
680

: XVIII .
,
,
. . -
1713 . 6,3
, 4, 3,4, 3,5 .
,
117. XVII XVIII .:
6,2 ,
45 , 7 118.
, 1741 . 8
6,2 ,
5 8 119.
, , ,
,
,
.
XVIII . XIX .,
-,
,
(. 4.17, 4.18). XIX .

. ,
56 % .
. ,
19 % .
3 ,
, , , 1,6
. , ,
.
4.17
XIX . (% )


1850 .

1897 .

39
12
11
3
11

31
6

31
10

71

63

56
10

33
11


1845 .
1897 .

1
7

43
11

23
10

46
11

26
10

63

50

681

4.
. 4.17


1845 .
1897 .

67
46
49
43
64
30

1850 .

1897 .

18

10

24

18

38

16

34

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

34
34
13
41
56
18

, . 4.11.
* 11 .
4.18
1850 . (% )

-
-
-
-
, :

49
15
56
44
37
32
42
82

29
5
34
24
18
15
21
65

12
6
11
11
13
12
13
8

12
3
11
10
11
9
12
11

39
79
33
45
50
56
45
10

59
92
55
66
71
76
67
24

100
100
100
100
100
100
100
100

100
100
100
100
100
100
100
100

, . 4.11.
* .

:

. , 1850 .

51 %, 67 % . ,
, .
, , .
,
(4 % ),
(50 %) (17 %), , 682

,
, (18 %).
, ,
. , -
XVII1 XIX .

. ,
, 1788 1858 . 79 22 %,
, , 21 78%,
.
, ,
, 120.
1867 .
, , ,
- (. 4.19). 1904 .

, , 121.
4.19
,
1867 . (% )

25
62
13
0
87
13

4
76
19
1
80

6
53
23
18
59

2
60
29
9
62

33
56
9
2
89

4
63
24
9
67

20

41

38

11

33

: . . ... . 371 ( 300 ).

1897 .
XVIII . 6,2 4,2
, , , 3,4
4,3 3,5 4,7 . ,
1762 ., XVIII .
, ,
,
.
,
XIX . XIX .
.
,
63 % 1850 ., 65 % 1897 .;
683

4.

( ) 56 % 1850 ., 59 %
1897 . :
37 % 1850 .,
35 % 1897 ., 44%
1850 ., 41 % 1897 . ,
,
, . XIX .
(. 4.20).
4.20

1897 . (% )

-
-

*
**

9,2

2,4

70,0

60,0

20,2

36,4

0,6

1,2

8,3
9,5
8,3

2,1
2,5
2,2
2,0
3,0

68,0
70,7
69,7
68,6
72,4
64,1
70,8
66,0
67,8
64,4
62,4
61,2
63,9
66,1

57,1
61,6
59,2
56,6
65,5
49,0
58,8
51,6
56,9
45,2
48,4
46,8
50,7
52,6

23,1
19,3
21,5
22,4
16,1
28,4
22,2
26,7
22,9
27,1
31,5
32,3
28,3
25,6

39,6
34,9
37,6
39,6
30,9
47,2
38,1
44,9
39,2
50,2
48,3
49,8
46,1
43,6

0,6
0,5
0,5
0,9
0,3
1,2
0,8

1,2
1,0
1,0
1,8
0,6
2,4
1,6
2,1
1,8
3,2
2,2
2,2

8,1
11,2
6,3
6,2
6,2
8,4
6,9
5,0
5,4
7,0
7,3

1.4
1,5
1,4
2,1
1,4

1,2
1,6
1,8

0,9
1,6
1,1
1,1
0,8
1,0

1,6
2,0

: 1897 . . 1. . 16 22.
* .
** 11 .
j

XX .
66,1 %
52,6 % . ,
- , . ,
,
. ,
, ,
XIX .,
684

(, ),
.
,
,
.
XIX .
,
,
. XIXXX .
,
, .
,
, , ,
.
,
, XVI XIX .
.
, , , .

, ,
, ,
. XIX .
,
100 . 1850- .
, 2030 ;
0,3 1,6%, .
, XIX .
, XVIXIX .
, .
, , .

XIX ., 1897 .
.
.
XIX .
.

.
XX .
, ,
.
.
50 ,
. . : ,
XIX ., XIXXX .
685

4.

,

, .
(
:
, , . .),
, .
: , ,
,
, , , ,
, .122
XX . .
1994 .
3,6 %. -
,
.

,

. ,
.

,
. ,
, ,
123. ,

, , :
, , ,
, 124.
,
,
, ,
125.
, -
. -, ,
.

, .
, ,
-.
: , ,
686

, ,
.
: -
,
,
, .
, , .

, . ,

:
. , ,
, ,
. ,
.
,
,
, , 126,
.

. 4.6. . .
XIX .

687

4.


1860- . ,
,
:
, .
,
.
.
:
, ,
. ,
.
.
,
,
XVII . ,
, .
, ,
, ,
, ,
, ,
,


,
(
)

.
.
,
-
.

.
,
,
,
.

.
. 4.7. . . (1846 1920).
. 18*8.

688

"- "
""3"

. , , ,
,
.

127.
.
, ( )
, , .
,
. XX .
,
128.
XIX XX .

.
, . . XVIXVII .129
,
. . 1860- .,
130 .
, ,
, ,
.
,

. 4.8. . 1870-

. 4.9. . 1910-

689

4.

,
, .
, , ,
, 131. , ,
, , .
: -, -
. .
, ,
. , -! ! !
, . , ,
. 29 . .
: ,
. .
. ,
, . <...>
, , ,
132.
, ,
.
XVIII XIX ., ,
,
, , . .
133.

, .
<...> ,
. . 134.



. ,
;
.
,
,
,

, ,

135. XIX .
. . ,
,
: ,
. 4.10. . . (1839 1896).


.
, ,

690

, .
, ,

, , 136.
: , ,
137.
7 , 7
,
, ,
, , .
, ,
,
. ; 15
,
(. 4.16).
, , .
,
138.
, . . -. - , .
,
,

. 4.11. . . (1841 1910). . 1885.


691

4.

. 4.12. . 1900-

. <...> .
.
139. 10 13 ,
, . . , , .
<...> , , ,
140.
: ,
, , , , ,
. .
. .
,
.
,
,

, , ,
, . (
) ,
.
,
. ,
, .
,
.
,
692

.

( , ,
.). ,
, , :
, , ,
, , ,
,
, . . , ,
. ,
. ,
,
, , ,
, , ,
( , ),
, .
, ,
141.
, , ,
. -
. ,
, ,
, ,
. , ,
, XX .,
, - ,
142. ,
,
, .
.
,
, ,

, 143. . . (1738
1833), ,
1792 . ,

. ( . . .) .
, , ,
. 20,
. , ,
.
, . <...>
, ,
,
693

4.

: ?, , . .
,
, , ,
,
. , , ,
. ;
.
. ,
, , ,
145.
,
, -
, ,
,
.
, :
, , ,
. ,
: -, ,
, , ; -,

, ; -,

. ,
.

, ,
. -,
,
,
.
.
146. . .
1851 . :

. (
. . ).
, 147. -,
, ,
, , , .

.
,
.
694

.
.
, .
.
, , ,
.
, .
(
,
w ),
,
, . , ,

. 148.

. ,
- ,
,
, .
,
.
( ),
149.
: , ,
.
,
, ,
150.
, , , ,
. ,
151. ,
. . 1889 .,
: , .
<...> , , , 152.
, XIX .

(. . .) .
, 153.
3 ,
:. (
,
), 154. . ,
695

4.

1896 . , ,
,
, ,
155.
,
( 1864 1889 1912 1917 .
) ( 1861 .),
, , .

,
, 156.

. <...>
, 1889 .
. . , ,
; , ,
.
, , ,
157.
, . ,
, ,
. ,
.
.
.
,
,
159.
,
160.
,
. ,
,
.

.
, ,
161.
, .
, .

, ,
, .
.
, (, )
696

,
, , ,
. 162.
,
163.
, (
), :
164.
, .
. ,
,
, ,
165.
, :
166 ( ,
. . . 4.13).

, :
, , ,
167.
, , ...

. 4.13. . . (1862 1912). . 1899.


697

4.

( .
. ), , , ,
1871 .168 . . XX .:
: ,
, . <...>
, , .
<...> ,
. , ,
,
, ,
169.
,
XX .
. .
1891 .
,
.
.
: , ,
;
170. ,
,
, , 171.
.
.
,
, . . -. ,
. , . , ,
: , .
, 172.


173. , ,
, 174, ,
,
, 175.
, ,
, , ,
,
176.
,
, (
, , , ),
. , ,
698

. 4.14. . . (1859 1930). ? 1897.


, , , . ,
, ,
, . ,

.
,
,
, ,
, , ,
,

17 . XVIII .
, XIX . , XIX
XX . (. 4.21).

0,3 % 8 % .

.
: -, ,
,
; -,
, ,
699

4.

4.21
1880 1913 .
(% )

22

10

22

13

22

13

25

13

27

17

31

19

32

: 3. , . . ...
. . 6, 16, 26, 36, 46, 56, 76 77, 98 99, 120 121, 142 143, 164 165, 193, 217, 239, 253.

. 30 40
178.
.
, .
,
, , ,

. 1895 1902 . 4 .
. 1903 .

: 1903 . 2,8 ., 1908 .
1,5 .179
.

? , ,
. ,
, . . ,
180. ,
- ,
, . ,

.
.
1853 . ,
,
,
: , ,
181.
700



, :

,
. -

. , 1900 ., 73 % 1
18?
27 % .
:

18'. , 50-
, (
), . ,
,
.
,
,
,
,
184.
, .
-, - , . . 4.22

. ,
,
, , - ,
- .
4.22

100
( )

"
-"
-

1861
1870 .

1871
1880 .

1881
1890 .

1891
1900 .

1906
1910 .

2,5

4,5

4,7

8,1

9,5

4,0
1,7
0,6

5,7
3,5
i,6
7,2
1,4

6,1

9,6
6,5
4,4
11,1
5,1
4,2
2,5

9,4
7,7
5,4
14,6
5,8
4,4

1,6

2,1
6,4

3,9
1,0

3,4

1,9
7,7
1,6
2,3

0,9

1,9

0,2
0,3

0,7

0,8

2,7

0,7
3,0

5,4

1,3

701

4.

. 4.22

1861
1870 .
1,4
0,9
0,5
0,6
1,4

1871
1880 .
2,8
1,7
1,4
1,4
2,7

1881
1890 .
3,3
2,3
2,0
1,7
3,0

1891
1900 .
6,0
4,0
3,7
2,6
5,3

19061910 .
7,0
4,0
3,7
2,5
6,0'"

: 1901 . . 1. . 222 227; . 3. . 226 ; . .


. , 1925. . 16 24.
.- .
** .
( ) 100
8,4 %.

, ,
, ,
, XX .,
50

. ,
, ,
, 1 .
, 1890- . 70%
186. -
,
XX .
15 % .
, , ,
, .
XVIII .,
. 1760- . 25 -
, ,
, 4 % ,
7 %187. 1790- .
5 %,
10 %188.
1870- ., 1798 . 74 . ,
1860- . 72 .189
. XVIII . ,
, 1 % ,
.
50 ,
1857 1859 ., 1012,5 . (
702

. 4.15. , . 1900-
), . . 1,7 % .
1860- .
1870- .190

- 50 ,
XIXXX . ,
XIX ., , ,
, , 100 . XIX .

. ,
, ,
191.
, ,
, , , ,
19 .
,
.
193, ,
194.
.
. ,
,

, ,
703

4.

,
, . .19
,
, :
, -
.
, XIX XX .
, , ,

.


.
15 %
, - ,
85 % 196.
,
197. ,
,
198,
, . XIX .
, - :
, ,
; - , - - 199
(. 4.16).

. 4.16. . . (1832 1896). . 1912.



704

,

, 200.
, -
201.
,
.

. XIX . -

202. -
203. , ,

, 20 . ,

205. ,
, , ,
. , ,
,
, . 1858 . (
) 48,9 %,
50,5%; 1897 . 48,5 51,0%. 1858
1897 . 206.
. . ,

;
XVIII
XIX . ,
, ,
, , 20 .
, XVI .,
, ,
.
, 1850 .
208. ,

, , .
, 209.
1850- . :
210.

, XIX .
, 211.

. XVIII .
705

4.

. 4.17. . (? ?). . 1820 1830-.


,
, , ,
, 21 .
. . , XIX XX .

,
.
,
, ,
.
,
XIX XX .
,
, 78 .
, ,
,
- 213. . . . .
, ,
: ,
, . ,
, ,
706

, , ,
^ 214.


, ,
215.

.
( ),
, ,
,
, ,
. 1843 1863 .
() 893 1196, 1874 1892 .
( 33 ) 2048 3126, 1913 . ( ) 5365.
75 % 216.
.
1843 1863 . 1,5 %, 1863 1913 .
3,8 %, . . 2,5 , 2 .
217.

. 1835 1846 .

21 35 , 5 I218.
1874 . 33 35 28
, 10 0, 1892 . 33
86 51, 22
1, 1913 . ( ) 298 107,
86 4 219.
: 1860- .
, . , , ,
1860- .
, ,
, . ,
, .
XIX . ,
- ,
, .
.
,
, .
.
, . .
,
220.
707

4.

,
, 1917 .,
- , ,
.


, .
XVI .
, ,
,
, XVII .
, ,
. ,
;
, , ,
; ,
.
; :
. ,
, , , ,
, . ,
. , .
, . ,
: , , , ,
, . ,
, :
, . <...>
. , :
.
, , , , ,
,
, , , ,
(. . .) , . ,
, ,
, . <...>
. <...>
,
221. ,
, ,
, .
.
,
222.
708

...
.
. ,
. , , ,
, .
. . , :
, ,
.
-
, ,
,
, ,
. <...>
, ,
, , ,
, , , , ,
(. . .) . <...>
, ;
, , 223.
,
1649 ., ,
XVIII .
,
, . . 224.
,
,
, 225.
1649 ., ,
, , ,
.
, , .
226.

, , , 1649 .,
,
. ,
. ,

, , ,
227.
XVIII .
, . . (
, 1719 ., XVII .),
. . II ( , 1784).
,
709

4.

, 1782 .,
: , ,
, ,
; ,

; ,
,
;
, ,
, ,
, ,
228.
1832 1857 .
( . . ).
, XVIII XIX .
1649 . ,
,
,
,
229. 1775 . ,
, ( .
. ), , ,
230. 1845 .
(. 19283) :
,

.

.
XVIII XIX .
-,

, , . XVI .
, XVII . (
) , XVIII .
^ 5 .
I ,
. 1649 .
,
, XVIII .
( , , ). XVIII .
, ,

. 1845 . , ,
. XVII .
710

. 1720 1753 .
, :
, . 1802 .
. , 1782 .
, ,
, . 1787 .
,
,
. 1824 .
,
. I 1722 .
. ,
,
231.

, .
XVIII .
. 1819 . ,
, . . ,
XIX XX .,
, 232. II ,
, ,
, , , .

, . XIX .
, , ,
. 1845 .,
, ,
.
. XVII .
( ),
, 233. I
,
. XVIII .
,
1715 1753 .
, ,
,
.
, 1832 .,
.
. 1716 .
234.

,
711

4.

. 4.18. . . (1832 1890). . 1873.


. 1 1829 . , ,
, .
, , ,
. 1859 .
, 1829 .235 1
1715. , ,
. 1719 . 90, 1724 .
865 , 8 236.
I
II -
, .
, , ,
XIX .,
, ,
,
237.
XIX .
,
; ,
, .
, ;
, , ,
712


.
,
,

. ,
,
,
,
:

( .
. .) .
XIX .

: 1)
,

; 2)

; 3)
, ; 4)

, ; 5)
; 6) , ,
, , ,
; 7)
239. ,
,
( 1833 .) ,
. ,
, , , ,
, 1850- .
- .
1850 1860- .
.
.

, ,
, ,
, ,
- .
,

240.
713

4.

1860 . . 103
,
, ,
, ,
.
,
.
:
, ,
241. 1863 .
, 1893 .
.
1891 .
.
.
. ,
- ,
. 1902 .
, .
, , -
. XIX .
45 , 1908 . 358, 8 .
, ,
- 242. 1912 .
.
1649 .
;
,
1/14 ( 1649 .) 1/7243.
, XVIII XX . ,
, , ,
,
, ,
244. ?
,
245, , ,
, , ,
XIX ., ,
- . ,
.
, ,
. ,
.
, ,

714

. , , ,
, ,
. ,
, ,
. ,
.
;
. ,
- , .
,
, ,
, , (, . .),
246. 15 16 ,
,
247.
,
, .
,
- , , ,
, ,
248. XIX .

. 4.20. , .-. 1900-

715

4.

. , . .
, ,
249. -,
, .

, , , .
,
. , , ,
, :
, ,
. ,
, ,
.

, .
,
.
.
- .
,
. , ,
,
.
. <...> ,
, .
, . <...>
. <...>
.
,
( . . ). . . :
,
. <...>
250.
XIX .
( , ) ,

- . -,
,
,
, 251.
,
, , ,
252. -, , ,
-,
, .
716

,
.
,
; ,
.
.
,
,
, .
25 . , 1856 .
( ) 28
4 % 253,
,
254.
; ,
.
,
. 5 10 %255.
, ,
.
.
. 1775 .
.


. , ,
,
.

.
, -
. ,

, ,
, , ,


256.
,
.
,
, .

,
. 4 . 2 1 . ,
.- . 1910-
717

4.

, .
, . ,
, ,
, . ,
, .
XIX XX .
.
,
. ,

, ,
. 1858 1897 .
21 44 %, 30 45 %,
257.
-
.
39 , 1858 1897 .,
340 . 258.
, , ,
.

,
. 43 , 1869 1910 .,
1,8 , 0,1 ,
0,5 , 1,3 259. -
.
- .
, , ,
, ,
, , -

260. ,
,
- 261.
. . 1907 . ,

: : , , ,
, . ,
262.
263.
, . . . . ,
, ,
: 264.
, 1894 .
, ,
718

. 4.22. . . (1846 1898). . 1888.


: . - . : , 45 , 17.
) . ,
, ; , :. , , , ,
! . , , , , [, : ?
I ; [ , , . , .
, ; , ,
[ , . ,
, ,
719

4.

. 4.23. . . , -
, . 1909

, 22 ,
, . <...>. (
. . .) , ,
, 265.
,
, 26 . , 1894 . 34 ,
, , 1860 . ,
.
; ,
.


,
, ,
.
, XVIII .
720

. ( 1762 .),

. .
, , , , ,
, .
.
,
: , ,
,
, ,
,
267.
, .

268. ,
. ! .
,

. : 1)
; 2) ; 3)
269.
, , ,
:
.
, .
270. ,
,
(, , )
2 4 .
. . (1735 1792) 1788 .:
, .
,
, . <...>
, , ,
. <...> ,
; 271.
XVIII .
. : ,
, ,
, , .
,

. <...>
, , ,
721

4.


272. 273.
, , , ,
,
.
XVIII . ,

, , ,
274.
, , ,
. . (1771 1848),
275.
, . .
(1829 1889), 276.
. . (1813 1882),
, , .
<...> , ,
, , 277. ,
-, ,
. , ,
,
278.

. 4.24. . (? ?). . 1830-.

722

. 4.25. . . (1798 1837). . 1831.


,
, . . (1852),
. (1856) .
, , ,
, ,
279.
,
, , . .
( , , ,
)280, , ,
,
250,
13 % 1858 .,
7 % .
, , 20 ,

.
, .
723

4.

, ,
, ,
282.
. . . .
,
, . 22 ;
-. , , .
.
, , (
) (. 4.28).

. 4.26. . . (1840 1917). [ ]. 1885.



724

. 4.28. . . (1852 1916). .



725

4.


.
, .
, ,
, : -
. . ... , ,
160 . ,
283.

,
, , ,
284. .
, ,
, .
, ,
. - ,

. 4.29. . . (1899 1977; )


. 1910-

726

, .
. ,
, , , . ,
, 285.
, ,
,
.


,
, (,
, . .) .


, ,
,
286.
, ,
:
;
, . ,
, , , ; ,
, , , , ,
, ; ,
, , ,
; , , ,
; , ,
, , , , , , , ,

; , , , , ,
, , ,
; , ;
;
, ; ,
, , , ,
, ,
.
, -, . , ,
, , ,
, ;
,
, .
, -;
,
, .
727

4.

;
287.
,
288, . XVII .289 1860- .
.
XVIII XIX .
. . (1783 1862):
. , ,
, .
(. . .) ,
.
. ,
,
,
. 600 , ,
. 1830- .
,
. . (1826 1888),
, ,
. ,
290.
. 1858 . 11
4109 551, 13 %,
48 % 291.

292, ,
, , ,
293. -,
, , ,
,
, , . .
,
, , , .
, .
, , , ,
, . -,
. . , ,
,
, ,
; , ,
, ,
294. :
295.
,
, , ,
728


. ,
, , ,
: ..., ,
, , , ,
296.

, ,
, , .
,
297. I
. ,
, , . . .
, 1793 .

,
. , ,
? ,
. , ,
( . . ) .
, , ,
, ,
298.
,
,
299.
, -
, ,
XVIXVII .300,
. 1913 . . . (1876 1921)
, . . (1863 1927),
,
301.
(, ),
.
, , 302.
,
. ,
1765 . ( . . )
. <...> ,
(. . ) .
,
, ,
, , .
, , . . ,
729

4.

,
, ,
, , 303.
304.
, , ,
305, ,
, , ,
.
306.
307,
.

.
. 57
. -
, ,
.
308.
XVIII ., , ,
. , 16 ,
, 1820 309.
,
, , , . 15
, . . (1786
1856). , , ,
310.
13 14 10 .
-
31 . XVII . XIX .,

. 16 18
XIX .
,
, , ,
, , ,
,
, . ,
,
,
, 312.
, ,
- .
, ,
, .
.
730

,
, ,
.
, .
. . (1828 1886) ,

:
- 314. ,

, .
.
,
XVIII .
. ,
, . . . (1806 1865) 1848 .:
,
.
I .
,
(-. . ). ,
, , ,
. <...>
,
. <...>
, , ,
315. .
1760- .
.
, ,
. ,
. . ,
316.
XIX .
, , ,
, 317. ,

318.
- .
. . (1768 1861),
, 1850- .
, XVIII XIX .
, , , ,
, ,
-. , ;
: , :
731

4.

. <...> , .
. ,
,
, ,
. . , , ; , ,
, , .
<...> 319.
.
,
,

. XIX .
:
,
,
, ,
. 1020 :

320.
:

,
. XVIII .
, ,
, ,
XIX . , ,

.
,

, 321.

,
.
. . (1841 1913), ()
(1863 1864 .), , . .
01828 1889) ? (1863),
: , , , ,
, ,

. <...> ,
, ,
-. <...>
, .
<...> [ 1861 1863 .] ;
732

, ,
, , 322.
,
,
. ,
,
.
. . . (1847
1915) . (1880),
,
, 1880 1914 . 10 .

. . (1838 1898)323
. . (1849 1922)324,
.
. , 18601870- .
,
. ( . . )
. , ,
,
. ,
,
, .
,
,
. ,
, .
, , ,

325.
,

, .
, ,
,
. . . ,
. ,
,
326.
, , .

,
,
.
. ,
733

4.

. . (1847?). , ,
. ,
327.

. ,
, ,
, ,
, ,
,
, (
),
. ,
, ,
, .
.
.

.

, .
,

. 4.30. .-
. . . 1900
734

,
. ,

,
329. ,
XIX XX . . . (1859 1927)
: , , ,
, , , ,
, , :
, , . ,
, 330.
- ,
. 1880 . ,
, ,
.
. . (1861 1939)
,
,
331.
332. , III :
333. ,
II ,
,
334.
--
,
,
, XVII .335
, , , ,
, ,
1917 .
, . .
, 336. ,
-
1917 . .

-
XIX XX .
.
. . ,
337. .
:
, ,
,
,
735

4.

. 4.31. . . (1846 1920). . 1889 1891.



736

,
. -
. ,
(, ,
) ,
. ,
, ,
, ,
. ,

,
....
: , 1861 1917 .,
, -
,338 ,
: , ,
, -

. 4.32. . . (1844 1930). ( ). 1888.


4.



,
() .

339.
. 57 , 1861 1917 .,
4 20
, ,
, , ; 420
.
, , ,
30 ( ,
)340. ,
XVIII XIX .
, 341.
, . . ,
, 42.
, , . .
, ,
. ,
, ,

. , ,

. ,
,
.
, . . ,
, ,
,
,
343.

, , , ,
, 344. ,
, ,
,
, .
. . ,
:
,

,
, ,
738

, .
, , ,
- ,
: 345.

, . . ,
.
, ,
,
.
, - . . , , ,

346. ,
, -, ,
. ,

:
: (
. . )
( -;
), ,
, .
-
,
, ,
347. , , ,
,
,
, .
XIX .
, . . ,
, . -
,
, 34*.
349. , .
,
,
,
, , ,
,
, .


.
739

4.

XIX .
;
XIX XX .
; .
, 7
. , ,

.

. .
, 350.
,
,
,
, . . .
,
, XVIII XX .

351.
:

XVIII .
.
- ,
. ,
26 .
, ,
352. 1730 .

35 .
. 1718 . . . ,
,
:
, (. . )
, , ,
, ... ( )354.
. ,
1750 . ,
. . .
. . , ,
, ,

355. , :
356.
740

,
.
, , ,
,
, ,
.
. , , ,
, , ,
357,
XVIII .358 XVIII .
, 359.

, :
1) 360; 2) ; 3)
, ; 4)
,
,
, 50- ,
361. , ,
, ,
.

362. 1806 .

,
363.
, , ,
, ,
, .
^,
364.
, XVIII .
,
.
:
,
, ,
.
,
, 365.
,
1767 ., ,
<...> (. . .)
- , ,
741

4.

, 366.
- 367.
XIX . ,

. ,
, ,
, .
, ,
.
, , -,
,
6 1850 .,
,
, , ,
368.
1917 . ,
. , ,
9 , 1842 1850 ., 410
369. 1860- .
, 1917 . 370 (. 4.23).
4.23

1842 1914 .
1842 1850 .

1867 1876 .

1905 1914 .

410

8506

2 9 834

41

851

2983

1000

0 ,0 0 2

0 ,0 1 5

0,031

1000

0,13

1,5

3,1

: -
[1841 1914] . ., [1842 1915].

1842 1850 1905 1914 . 1000


16 , 1000 24 ,
^ XX . 371,
. -, ,
,
1840- . 74
50 !
, , , XX .
1000
: 0,02, 0,25,
0,4, 0,8, 1,1372, 0,02
742

( 2010 . 4,5, 225 ). -,


1840- . :
,

1841 .,
, , 373. -,
.
-,
, , ,
.
. 4.24.
4.24

XIX X X . ( )
, .

, %

1841 1850 . 1905 1912 . 1841 1850 . 1905 1912 .

3,1

2350

6,8

9 7 ,4

1,5

56

3,3

2,3

4 0 ,9

8 9,9

0,3

4 5,5

2412

100,0

100,0

: . .
. ., 1916. . 43 ; .
1840 41 1890 91 . ., 1901. . 71 74 ; 1913, 1914 .
., 1915.

, XIX XX .
. 1850- .
,
XX . 374.
. ,
375. ,
. 1000
3 ; 376 7 ,
21 (. 4.25).
5 ,
7 , .
, ,
, .
9 ,
8 , 3 , 2 377.
743

4.

, ,
,
378.
4.25
.- 1910 .

1
,
:

,
%
6

452

583

1035

2 6 ,4

7,2

3,7

(. 5
. 6)
7

299

299

598

15,3

153

284

437

3 ,9
3,3

3,9
3,4

10

0,3

0,5

0,6

169

131

3 00

7 ,7

4,1

1,9

42

36

78

2 ,0

0 ,7

2 ,9

297

5 48

845

2 1 ,6

15,5

1,4

0,1

0,1

1,0

5 22

780

1302

3 3 ,2

6 8 ,7

0,5

13

44

57

1,5

0 ,9

1,7

38

87

125

3,2

1,2

2,7

U
100,0

3,8

38

128

166

4 ,2

1576

2344

3920

100,0

, .

9 9 7 ,2

9 0 8 ,4

1905,6


1000

1.6

2 ,6

2,1

1,0

: . . :
( X IX XX .). ., 2007. . 376 377 ; .- 15
1910 . ., 1915. . 26 35.


, .
.
. , ,
XIXXX .
XVIII XIX ., ,
. 379.
. .
1900 .,
. ,
, , 744

.
. ,
, , 380. ,

, ,
, , .
, ( , )
,
,
381. 1890 1902 .

2327 , 1154, 1020%
. :
, (. 4.26).
{ 4.26
1891 .
( )

233

39,8

112

19,1

108

18,5

, , ,
,

51

8,7

50

8,5

14

2,4

1,4

0,9

0,7

585

100,0

: . . ... . 250.

, (,
, ),
12% ,
, ,
- 382. :
, ,
, ,
. , ,
.
1891 . , : 56 %
745

4.


, 44 % ,
. :
, ,
. . :

, ,

. 4 ,
, 12 , 383.
, ,
: 1) ( ,
), 2) , 3) (
), 4)
.
, ,
, .
, , ,
, (
), .

XVXVII . XVIII XIX .


- ,
, 38 .
,
,
, .
,
,
. ,
(
385) , ,
. , ,
, ,
, .
: , , ,
, . , ,
, , ,
.
, (
), (
746

1723 ., - XVIII
XIX ., ).

, .
,
. ,
,
.
,
.
? . : (1)
, , (2)
, .
, , , ,
, , , .
.
.
. , , , ,
. , -
, , .
. . , ,
, XVIII .,
, .- 387.
, :
1720 1729 . 39 , 1790 1799 . 69, . . 1,8
. , .-
, : 1720 1799 . 199
(150 , 11 -
), 62 , 29
33 . 1720 1729 . 44 , 1790 1799 .
214, . . 4,9 .
:
1737 1780 . ()
1,4 , 1724 1799 . 6,3 ( 3040 .
1724 . 220 . 1800 .)388. 310
120 (1680 1799 .) (51 . 1737 . 66 .
1780 .)389.
(
,
, ).
: (1)
; (2)
, ,
, ,

747

4.


.
,
. , , ,
, , . ,
: , ,
, , , , , ,
, : , ,
, . 84 ,
. . , , -
.
. :
, : ,
. ,
. .
.
3 % . .
,
. ,
,
,
.
, ,
. , ,
,
.
, , ,
,
, , ,
, .
,
, ,
,
. XIX .
- (, ,
, ) ,
,
390. ,
. , 1854
1857 . 110 (
, )391.
.
, 1897 ., 2,2 ,
1,8 %, 392. ,
748

2 % .
, , ,
,
, ,
.
. ,
393. , ,
.
.
.
,
, .
,
.
. ,
,
. :
; , .
, , .
.
XIX . .

, ,
,
. ,
, ,
.
. ,
,
. ,
1913 .
.
.
. 10
.
,
.
, .
- ,
.
XIX . , , ,
, .
XIX XX .
, .
,
749

4.

, , ,
. , ,
,
, , ,
.
, , . . 90 %
. 1917 . .

,

, .
,
,
, .
,
.
,

394.
, ,

. 4.33. , .- . 1910-
750

,
- , -
, 1917 . , ,
,
.
, . .
395. , 85 % (
)
, .
.
XVIII XX .
, 1917 . ,
. 9
XVIII . 6 %, 1850 . 19, 1913 . 54 %,
4; 10 26%. XX .
(2 % ) ;
XVII .396
,
. XIX .
600 . 1 ,
1 1,5 % , XIX . 34 , 3
4 % .

,
, ,
, , ,
397.
XIX .
1917 . 200 ,
56 . .
1000 1840 .
5 , 1890 . 21, 1914 . 59. , 1000
1840 . 74 ,
78, 85, 113, 1914 . 213,
152, 148 175. 1880 .
[ ) 145 1
0,01 ,
5 , , 10 ,
20 , 9 . 1913 .
1055 3,3 , 21
1000 , 16 944
67,1 , 677 1000
32 398.
,
: ,
751

4.

.
,
, .
,
: ,
, .
:
, ,
, .

,
.
, ,
XX .
400, , ,
. ,
, .
, , ,
, , , ,
. ,
.
, , , ,
,

, . ,
,
, -, ,
-,
, -,
,
,
. , ,
,
, ,
, ,
,
.
: -
1860- .
,
, ,
,
,
752

: -

, .
-, -

,
401, , ,


. , . . (1792 1878)
: , ,
.
,
.
, .
, , ,
.
, 402.
XIX . . (1792
1866) , ,
,
40 .
. . . - (18061882),
XIX . , :
, , . ,
, , : -
, , , 405.
,
, ,
. XIX .
. (1805
1859)406. .
, .
, ,
,
- 407.

,
, .
408.
.-. ,

, , , ,
,
.
: . , , ,
753

4.

.
XVII .
409.
410.

,
,
.
, .

. -,
.
3791 159 1913 . ,
46 1861 . -,
( , ,
, ,
,
,
,
,
)
, ,
. ,
, , ,
, ,
.

,
411.
j
j

. ,
,
. ,
, 1850 1860- .,
, 412.
1905 .
, 10 . ,
100 ., 80 .413,
. ,
,
. XIX XX .
,
.
. ,
754

: -

, ,
: ,
, , ,
, ,
,
, - 414.
,
. . , . ,
, .
- ,
-.
. ,
, ,
,
,
, ,
. ,
, -415.
,

(1880 1903), (1853 1907),
- (1840 1902),
, .
- ...
. . (1847 1883),
XX .,
,
.
-
- 1917 .

, , 3. . (1881 1961),
1899 1906 . 12 19 , :
,
, ,
, . ,
. , ,
, . <...>
. ?, ?.
.
416. ,
, ,
, , .

,
755

iaea 4.

,
,
, ,
,
, . . . ,
, , , ,
,

417.
, ,
, XVIII .418
. . (1857 1941),
,
, ,
III ( , )
.
. . . XVIII .
.

. 4.34. : , .-. 1900-

756

: -

, : , ,
, , ,
,
. !
. <...> , , , ,
: ,
. -
, 421. 7,5 .
9 15 15 1980- .
: 60 %
, 86 % , 9%
( , , ), 5 % .

, ,
. , 1992 . :
(58 %) , 16 %
, 23 %
422.

,
.
, , ,
.
,
,
,
,
, ,
, 423. ,
, 76
. . 424. ,
, ,
, ,

. ,
, , ,
,
.
,
, ,

, 425. , ,
, ,
-
, , XVXX .
757

4.

,
,
.
:
( ), (
, ), -
( ), (
), - (
), (
, ), , ,
.
.
(- ), (
), (
, , ), - (
), ( ,
, ),
- ( )
, .
-,
, ,
,
.
,
,
, .
,
.

,
. , ,
.
.

. , ,
,
, ; ,
, ,
.
.
: ,
,
.
1897 .,
,
758

: -

: 15%
426.

,
, , ,
,
, .

XIX .
, .
,
.
, ,
, , .
, -

1917 . ,
1920- ., ,
427.

.

. -

,
, , , .
,
.
:
. ,

,
.
,
...
.
...

,
?
: , , ,
,
, ,
. ,
. 1996 .
759

4.

1000 600, 100 , 1896 .,


8, 1996 . 45 % 22 % 428,
1896 . 429, ,
1996 . ?!
. , 1970 1980- ., 1000
269, , , ,
,
3050 %, 31 45,
1120 17 %4 .
, 7 %?! ,

, .
1970 1980- . :
, ,
. 44 % ,
35 ( , ,
,
, . . , ) 21 %
431. ,
, .

432:

51,3
65,1
69,6

58,6
81,5
78,6


, ,
,
.

,
.
, ,

, 25 433.

-

. :
, ,
() , ,
760

,
,
. ,
,
, XX ., ,
?
. -,
, ,
, ,
,
,
( ) .
, ,
. -,
( , )
( , )
. ,

, ,
; ,

434. (. . 12
, .), , , ,
XVII XX ., ,
. ,
.
.

1 . . :
:
, 18002000 :
. ., 2002.

,
: , ,
.
2 . . :
1850 1920-
: . ., 2003.
. : . .
XIX XX
: . ... . . .
, 2003. . 140 191 ; . .
:
:
. ., 2010; . .
:
//

/ . . ( ). , 2001.
. 524.
3
Women and Gender in Central and Eastern
Europe, Russia, and Eurasia: A Comprehensive Bib
liography : in 2 vols. / M. Zirin et al. (eds.) Armonk,
NY : M. E. Sharpe, 2007. Vol. 2 : Russian, The NonRussian Peoples of the Russian Federation, and
Successor States of the Soviet Union / M. Zirin,
Ch. Worobec (eds ).
. . ( , 2011:
. ., 2012. . 428433)

(1201 .):
19752000 ., ;

( , );
; ( )
,
, ,
, ,

761

4.

(. 432).
.
4 / . . , . . ,

. . (.). ., 2003. . 12 :
: (X XX .). . 416 465;
. .
( XIX XX ).
., 2007; . .
XIX XX .
, 2002 ; . .
XIX . ., 1994;
. . : (XIXIX .). .,
2004 ; . . XVIII
XIX // . 2011. 4. . 184 197;
. . : 1) X
XIX ., -
. , 1997 ; 2)
XVIII . ., 2012 ; :
/ . . ,
. . (.). ., 1989; Atkinson D. Society
and Sexes in the Russian Past // Women in Russia /
D. Atkinson, A. Dullin, G. W. Lapidus (eds.).
Stanford : Stanford University Press, 1977. P. 3 38.
. : . .: 1)
, . .,
1871 ; 2) :
XIX .
., 1871 (3- . , 2012) ; ,
/ . , . , . (). ., 2004. . . 27 33.
:
, , (. 272 281).

5 . . . , 1980;
. . :
: . ....
. . . : , 2007.
6 .
// , ,
/ . . , . . (.). ,
1979. . 14 70 (
- ).
7 Hajnal J. Two Kinds of Pre-Industrial
Household Formation Systems // Family Forms in
Historic Europe / R. Wall (ed ), in collab. with J. Robin
and P. Laslett. Cambridge: Cambridge University
Press, 1983. P. 65 104.
8 . . . .,
1957. . 803.
9 Grassby R. Kinship and Capitalism : Marriage,
Family, and Business in English-Speaking World,
1580 1740. Cambridge, MA : Cambridge University
Press, 2001.
10 / . .
, . . (.). ., 1988. . 301302.
11 Changing Patterns of European Family Life :
A Comparative Analysis of Fourteen European
Countries / K. Boh et al. (eds.). London ; New York,
1989; Household and Family in Past Time:

762

Comparative Studies in the Size and Structure of the


Domestic Group over the Last Three Centuries in
England, France, Serbia, Japan and Colonial North
America / P. Laslett, R. Wall (eds). Cambridge:
Cambridge University Press, 1972. P. 31 ; Flynn V.
The European Demographic System, 15001800.
Westport, 1981 ; .
: // ,
, .... 132 157.
12 . .: 1)
// .
1981. 3. . 7896; 2)
//
/ . .
(.). .; ., 1961. . 326 ; 3)
, XVIII XIX .
., 1984. . 4269; 3. .
//
/ . . , . .
(.). , 1967. . 34 57 ; . .:
1) // :
/ . . (.). ,
1987. . 366367 ; 2)
(XIIXX ) // . . 416426;
. .
XVII
XVIII //
XVII XIX / . .
(.). , 1981. . 6197;
/ . . (.). ., 1990.
. 25 ;
1917 . . 3 :
( XVII . 1861 .) /
. . (.). ., 1993. . 240
247;
1861 . / . . (.). ., 1989.
. 508509 ;
/ . . (.). ,
1982. . 400413 ; . .
, XVII XVIII . : .-.
. , 1992. . 9698 ; . .

XIX : ( ) //

XVII XX . / . . , . .
(.). , 1975. . 329;
. .
XVII XIX . : (
) //
/ . .
(.). ., 1994. . 160 167; .

XIX . //
:
/ . . (.).
., 1977. . 131 143.
13 . .
. XVII


XVIII . ., 1976. . 3234; . .

(XVIII XIX .). ,
1979. . 4348.
14 Czap ., Jr.: 1) The Perennial Multiple Family
Household : Mishino, Russia 1782 1858 // Journal of
Family History. 1982. Vol. 7, nr 1. Spring. P. 526;
2) A Large Family: The Peasants Greatest Wealth :
Serf Household in Mishino, Russia, 1814 1858 //
Family Forms in Historic Europe / R. Wall et al. (eds.).
Cambridge: Cambridge University Press, 1983.
P. 105 150; 3) Marriage and the Peasant Joint
Family in Russia // The Family in Imperial Russia:
New Lines of Historical Research / D. L. Ransel (ed.).
Urbana et a l.. University of Illinois Press, 1978.
P. 103 123 ; Hoch St. L. Serfdom and Social Control
in Russia: Petrovskoe, a Village of Tambov. Chicago;
London: The University of Chicago Press, 1989.
P. 6591 ; Kaiser D. H. Urban Household
Composition in Early Modem Russia // Journal of
Interdisciplinary History. 1992. Vol. 23, nr 23. P. 39
71 ; Rudolph R. L. Family Structure and ProtoIndustrialization in Russia // Journal of Economic
History. 1980. Vol. 40. P. 111 122 ; Worobec Ch. D.:
1) Peasant Russia : Family and Community in the PostEmancipation Period. Princeton, N J : Princeton
University Press, 1991. P. 76 117; 2) Victims or
Actors? : Russian Peasant Women and Patriarchy //
Peasant Economy, Culture, and Politics of European
Russia, 1800 1921 / E. Kingston-Mann, T. Mixter
(eds.). Princeton, N J : Princeton University Press,
1991. P. 177206.
15 . .
... . 59; . .
// XVII (,
, ) / . . (.). .,
1989. . 5658.
16 XVII .
. ,
1620- .
13,6 %, 6,8 %.
17 . . . . 5758.
. 1678 .
,
62,7 % : Cherniakova I. Marriage Behaviour in Pre-Industrial Karelian
Rural Parishes // Where the Twain Meet Again : New
Results of the Dutch-Russian Project on Regional
Developmenbt 1750 1917 / P. Kooij, R. Paping
(eds ). Groningen ; Wageningen : Nederlands Agronomisch Historisch Instituut, 2004. P. 97.
18 E. H.
... . 3738 ( 1000 1678 .
428 1717 .).
,

,
. , 1678 .

80,3% 20% , 1717 .


54,5 46 % (. 39).
19 .
//
. . 3 / . .
(.). ., 2004. . 169 191 ;
. .: 1)
: , , , .
, 2000 ; . History of the Ka
relian Orthodox Families in Suojarvi 1500 1939 //
Family Life of the Northwestern Margins of Imperial
Russia / T. Hamynen, J. Partanen, Y. Shikalov (eds ).
Joensuu : Joensuu University Faculty of Humanities,
2004. P. 93 134 ; Polla M. The Family Systems
among Eastern Karelians and Ethnic Russians in the
191Century // Ibid. P. 201238 ; Polla M Kuropjatnik M. Household Arrangements among the Saami of
Akkala, Northern Russia, in the 19th Century // Ibid.
P. 239260.
20 . ., H. ., . .
: ,
XVIII XIX . ., 2000. . 103
130; . .
: (
1805 .) //
/
. . (). , 1992.
. 109 121 ;
:
XVIIXX . / . .
(.). ., 1989. . 180 182, 194, 197; . ., . .

XVIII . //
/ . . (.). ,
1992. . 3648 ;
XVIIIXIX . / . .
(.). , 1996. 119 130.
21 . ., . .

XVII . // .
1977. 4. . 156.
22 . .
... . 60.
23 Golubeva S. Age and Patterns of Marriage of
Russian Farmers in the Upper-Volga Region // Where
the Twain Meet Again ... P. 169 174 ; Dennison I K.
Household Structure and Family Economy on a
Russian Serf Estate : Voshchazhnikovo 1816 1858 //
Family Life... P. 77. . : T.
1836 1858 . // . . 2. .
2005. . . 1. . 147 154.
24 Czap ., Jr. A Large Family: The Peasants
Greatest Wealth ... P. 128, 147.
25 Bohac R. D. Family, Property, and Socioe
conomic Mobility : Russian Peasants on Manuilovskoe

763

4.
Estate, 1810 1861 : Ph. D. diss. University of Illinois
at Urbana-Champaign, 1982.
26 . .

XVI XX . //
/ . . , . . (.). , 1980. . 110 115.
27 Czap ., Jr:. 1) The Perennial Multiple Family
Household... P. 526; 2) A Large Family: The
Peasants Greatest Wealth ... P. 105 151 ; 3) Mar
riage and the Peasant Joint Family in Russia. P. 103
123.
28 Hoch St. L. Serfdom and Social Control ...
P. 8081.
29 . ., . ., . .
(
.
) // -
XIXXX .:
: . . ( 1998 .) /
. . ( ). , 1999. . 6071 ;
. ., . ., . .,
. . :
, XIX XX . //

XVIII
XX .: . . , 2002 . /
B. . (.). , 2002. . 83 100 ;
. . -
-
XIX . (
): . ...
. . . , 2003.
30 . . ...
C. 44, 53, 65, 70; . .
//
, XVII
XIX . / . . (.). ., 1981. . 22,
32.
31 . . ...
. 50.
32 . .
... . 42 106; . .
... . 956 ; . .
... . 6364.
. . ,


35
: . .

XVIII XIX . : . ...
. . . , 2004. . 54, 65.
33 . .
:
(- ). ,
1991. . 4041 ; . .

: (50- XIX . XX .).

764

., 1997 ; . .

: (XIX XX .) //

/ . . . . ( ). ,
1969. . 159.
34 3., . i
XVI XVII
.: 1 //
. 1993. 2. . 42
45 ;
1996 . : 3 . , 1997. . 1. . 103;
.: 1) :

// : VII .
. ., 2001 ; 2)

. , 2004.
35 X.
, 1650 1799 : 3 . ,
1980. . 2. . 77; Plakans : 1) Peasant
Farmsteads and Households in the Baltic Littoral,
1797 // Comparative Studies in History and Society.
1975. Vol. 17. P. 235 ; 2) Serf Emancipation and the
Changing Structure of Rural Domestic Groups in the
Russian Baltic Provinces: Linden Estate, 1797
1858 // Households: Comparative and Historical
Studies of the Domestic Group / R. Netting et al. (eds ).
Berkley, 1984. P. 245275 ; Waris E. The Family and
Marriage in Southern Estonia 11 Family Life...
P. 333358.
36 Worobec Ch. D. Peasant Russia... P. 109
110.
37 Kolle H. The Russian Post-Emancipation
Household: Two Villages in the Moscow Area:
master thesis in history, University of Bergen. Bergen,
1995. URL: www.uib.no/hi/herdis/ ( :
24.05.2013).
38
XVIII . .,
1951. 185.
39 . . ,
XV .
-
,
, , . XVIXVII .


,
: . .:
1)
// .
1955. 2 ; 2) -
XVIXVII . ., 1962. . 167169,
181 ; . ., . .
XVI
XVIII . ., 1974. . 152 153, 184.
40 . .
XVII . . 1 :


;
; . .,1909. . 160;
. XVIXVIII . .,
1913. . 3852.
41 . . ...
. 55; . ., . ., . .
:
: ( XIX
XX .). , 1963. . 9192, 103.
42 . .
... . 2731,37.
43 Wans .\ 1) The Extended Family in the
Finnish Karelia. The Family System in Ruokolahti
1750 1850 // Scandinavian Journal of History. 1995.
Vol. 20, nr 2 ; 2) Yksissa leivissa. Ruokolahtelainen
perhelaitos ja yhteisOllinen toiminta 1750 1850.
Helsinki, 1999 ( ., . 242248).
44 . .
50- 1823
1872 . ., 1874. . 23, 250252.
45 Czap ., Jr. The Perennial Multiple Family
Household ... P. 526.
XIX XX .
,
: . .
. .,
1918. . 1. . 4267.
46 Hoch St. L. Serfdom and Social Control ...
P. 8081.
1850 1856 .
47 . . ... . 376.
578, 500
.
48
1897 . : .
11
XIX . , 1928. . 23, 37, 5253.
49 . .
... . 38 ; . .
XVII
XIX . // . 1980. 3. . 44 ;
. .

XIX XX . // -
, XVIII XX . / . .
, . . (.). , 1985.
. 84 85 ; . .
... . 110 115.
50 : . .
... . 364 365, 370371.
1867 . (1622 1637),
1897 . 24% (781 7291),
.
51 . . . :
( ) //
70 : / . .
(.). ., 1987. . 122.

52 : . . ., 1996. . 29.

2,84, 2,85:
. . 21.
53 . . ,
. . , . . ,
XVIIIXIX .
:
. .
. . 1. . 34 41, 6869.
54 . .
XVIII XIX .:
( ). ., 1971. . 155, 161.
55 : 2 . /
. . (.). ., 1964. . 1. . 463.
56 . . i
XVII .
XIX . // 1 1: .
1. . , 1979. . 4. . 374 6 ;
Czap ., Jr. The Perennial Multiple Family
Household ... P. 11; Hoch St. L. Serfdom and Social
Control ... P. 8081.
57 3. M., H. .
, 1880 1913:
. ., 1926. . 168.
58 1897 . . 1.
. 216221. . : . .
. , 1900. . 215
216.
59
,
, .
60 . .
XVI
XIX . ., 1998; . .
... . 1636;
. .
XIX XX .:
. . ... . . . ,
2013 ; . .

XIX . //
(XVIIIXX .) /
. . (.). , 1979.
. 126 140.
61 X.
... . 1. . 107 115 ; . 2.
. 778 ; Plakans .: 1) Peasant Farmsteads and
Households ... P. 235 ; 2) Family Structure in the
Russian Baltic Provinces : The Nineteenth Century //
Sozialgeschichte der Familie in der Newzeit Europas /
Come Wim (ed.). Stuttgart, 1976. S. 346362.
62 . .
. .,
1915. . 9 ; . .

1882 1911 . , 1916;
. .

765

4.

. , 1924; . .
//
: .
, . .,
1904. . 453547 ; . .
1899 1911 .:
. , 1916. . 1, 2 ; . .
. . 1.
63 . .
1897 . .,
1905. . 5 19; Hoch St. L. Serfdom and Social
Control ... P. 87.
64 Hoch St. L. Serfdom and Social Control ...
P. 87.
65 . .
XIX .:
1897 . . ., 1978. . 56
57; 1897 . . 1.
. 85.
66 . ., . .
XVIII XX //
. 1984. 4. . 4159; .
1896
1909 . ., 1910. . 245 ; ,
.
1910 1914 . (). ., 1916.
67 . .
. , 1889. . 34.
68
.:
. .
... . 6869; . .

//
(XIX30- XX .) /
. . (.). , 1978. . 2. . 106 115 ;
. -
1905 1930 . // .
2002. 1. . 3040 ; Johnson R. Family Life-Cycles
and Economic Stratification : A Case-Study in Rural
Russia // Journal of Social History. 1997. Vol. 30, nr 3.
P. 705731.
69 . .
// 03. 1883. 1. . 2122;
. .
. , 1898. . 47 ; . .
)
II: 2. ., 1903. . 1. . 319321;
. .
// .
1853. 49. . 451453.
70 .
//
. 1878.
. 128. . 403 ; . .
... . 107 117 ; . .
. ., 1857. . 88 ; --

766

. . :
. .,
1914. . 2134 ; . ., . .,
. . :
(- ). ,
1980. . 2021 ; . .
. ,
1903. . 156 ; . .
:
//
, 2006: . .,
2006. . 503540 ; . .
: XVII
XVIII . ., 1974. . 17, 155156;
. .

//
1960 . / . . ( ).
, 1962. . 212; . .
. ., 1925. . 2034.
71 .
... . 403; .
, // ,
. ., 1854. . 2. . 100, 106, 108;
. .
II. . 1. . 319; . .

// .
1829. . 25 ; . . .,
1882. . 384; . . : 12
, 1872 1887. ., 1937. . 286287.
72 Plakans A. Parentless Children in the Soul
Revisions: A Study of Methodology and Social Fact II
The Family in Imperial Russia ... P. 77 102. 1857 r.
21 .
XIX .

,
,

; 1917 . :
.

// . 1999. 3.
. 6978. . : .
: ,
, // :
, XX . / . . ,
. . - (.). , 2005.
. 229234.
73 Czap ., Jr. Marriage and the Peasant Joint
Family in the Era of Serfdom // The Family in Imperial
Russia ... P. 103 123.
74 Hoch St. L. Serfdom and Social Control ...
P. 5253, 87. .
75 .

XVIII . //


, XV XIX . :
. . . : . . ,
1316 1994 . : 2 . / . . (.).
., 1994. . 2. . 233 ; Kaiser D. . Urban Household
Composition ... . 50.
76 . . .
Paris, 1972. . 193 194 (
1939 .).
77
: . .
:
XVIII
// :
70- . . . ., 2003. . 341
358.
78 1901 . . 1. . 218
219.
79 . .
. ., 1896. . 60.
80 . .
// . 1886. . 1.
. 2233.
81 .
( ) // BE. 1883.
. . 333349 ; . .
// . 1902. . 1/2.
. 1. . 151 ; . .
// .
. 8. . 1987. 6. . 3746 ; . .
...
. 527534.
82 ...
. 5 19.
83 . . 29 ( ).
On. 1. . 41. . 14 15.
84 . . ... . 9.
. 4552 ; . .
1899 1911 .... . 2. . 218;
. .
. . 1. . 20.
85 . .
... . 190 191.
86 . .
//
/ . . (.). ., 1983. . 255256.
87 .
.
. . 1. . 6882.
88 . .
. . 146 147.
89 . .
, 1881 1904 . ., 1980.
. 24 27 ; ,
: ,

/ . . (.).
., 1902. . 23 (
1861 1890 .).

90 . . ...
. 151.
91 . .
//0 3 . 1883. 1. . 122 ; 2. . 137
161 ; . .
// . 1883. . 14, 3. .
. 593598 ;
// . 1883.
24 ; . .
. . 4 5 ; . .
,
.
, 1885. . 134; --
O. . ... . 8586 ; . .
. ., 1912;
. .
//
-
: . . . /
. . (.). , 1972 ; Frier
son N. .\ 1) Razdel : The Peasant Family Divided //
The Russian Review. 1987. Vol. 46, January. P. 35
51 ; 2) The Peasant Family Division and the Commu
ne // Land Commune and Peasant Community in Rus
sia : Communal Forms in Imperial and Early Soviet
Society / R. Bartlett (ed.). New York : St. Martin Press,
1990. P. 303320.
92 . M.

// .
/ .
(.). ., 1889. . 1. . 5.
93 .
... . 333349.
94 . .

// .

( , , .) /
. (.). ., 1891. . 3. . 6566.
95 . .
: ,
. ., 1978. . 178
193 ; . . //
. . 5354.
96 . . 1740 1860-
: ,
. ., 1990. . 201,206.
97 . . 8283,91.
98 Kaiser D. . Urban Household Composition ...
P. 3971.
99 Ibid. P.69.
100 Ibid. P. 63; M. P: 1)
XVIII . // . 1978. 5.
. 203225; 2)
XVIII . : (
. ) //
: .
. 8490.

767

4.
101 . .
XVIII . //
- :
: .
., 1977. . 175 189.
102 . .
-
(
XVIII
XIX .): . ... . . . ., 1989. . 153,
267; . . : 1) -

XVIII : . ... .
. . ., 2003. . 6989 ; 2)

XVIII . // . . 8. .
2004. 4. . . 123 132.
103 1897 . . 86. .; .,
1905.
11)4 . ., . .,
. . XIX .
.
( ) //
/ . .
(.). , 1990. . 123 128;
., . .
XVIII
XIX . , 2012. . 54, 69.
105 .

XIX (
): . ... .
. . , 2002 ; . .
XIX . (
) //
: / . .
(.). , 1995 ; . .

XIX . ( ): .
. ... . . . , 2002. . 19; Kanitshchev V., Konchakov , Mizis Y, Morozova E. The
Development of the Family Structure in the Tambov
Region, 1800 1917 // Where the Twain Meet
Again ... P. 239262.
106 H. ., . .
//
/ . . .
, 2000. . 74 92.
,

.
107 1897 . . 1.
. 161, 173.
108 . . :
. ., 1998. . 92 103 ;
. ., . .
: ( XIX
XX .). ., 1971. . 4249;

768

. . 1. . 473. . :
. . 5354.
109
. .: 1)
XIX XX . ., 1999. . 233
235; 2) ... . 135208 ; . .
XVIII
XIX . : . ... . . .
, 1992. . 99, 107, 116 131 ;
. .
XVIIXVIII . //
: (XVII XX .) /
O. . (.). , 1977. . 175
195.
1,0 : . .
... . 370371.
111 . ., . .
... . 54, 65 ; . .

XX // -
XIXXX . :
VI . . . : 2 . / . . ( ).
, 2012. . 98 105.
1.2 . . \ 1)
XVII XVIII : (,
- , ). ., 1977.
. 130; 2)
: , , . ., 2006 (5,6
); - . .

. .,
1890. . 516517 (6,6 .); .
XVII . II
. 1891. . 274. . . 27 (7,2
); . . ...
. 181 (7,4 ).
1.3 . . ... . 48.
114 Kaiser D. . Urban Household Composition...
P. 3971.
1,5 . . ... . 123
132.
116 - . .
. .; , 1900. . 440467;
. .
(XVIII XIX .). ., 1909.
. 515536; . . 1649 :
. ., 1980.
. 214 216.
117 . ., . .
- 1713 . II
/
. . (.). , 1970. . 196
252.
1,8 . . XVII . II
. . 257258.
119
.
// .
, 0.
1858. . 3. . 1.


120 . ., . .
... . 244, 247.
121 . . ... 167168.
122 Mitterauer ., Kagan A. Russian and Central
European Family Structures : A Comparative View //
Journal of Family History. 1982. Vol. 7. P. 103 131 ;
Mitterauer M.\ 1) Ledige Mutter: Zur Geschichte
unehelicher Geburten in Europa.
MUnchen:
. H. Beck, 1983; 2) Historisch-anthropologische
Familienforschung : Fragestellungen und Zugangsweisen. Vienna, 1990; 3) Medieval Roots of European
Family Development // Stredoeuropske kontexty
1udovej kultury na Slovensku / J. Michalek (ed.).
Bratislava, 1995. P. 92 105 ; 4) Family Context: The
Balkans in European Comparison // Journal of Family
History. 1996. Vol. 21. P. 387 -406 ; 5) Ostkolonisation und Familienverfassung : Zur Diskussion urn die
Hajnal-Linie // Vilfanov zbomik / E. Bruckmtiller
(ed.). Ljubljana, 1999. S. 203221.
123 . : M. M.
. ., 1991. . 169 177 ; . .
... . 123 170 ;
. .
XVIIXVIII . ., 1993. . 105
143; . . . .,
2000. . 43.
124 . .: 1)

// . . .
: 2 . ., 2005. . 1. . 266267 ; 2)
// .
. 282296.
125 Ferraro J. . Courtship, Marriage, and Divorce //
Encyclopedia of European Social History from 1350 to
2000 : in 6 vols. / P. N. Steams (ed.). New York etc. :
Charles Scribners Sons, 2001. Vol. 4. P. 153 154;
Heywood C. Child Rearing and Childhood // Ibid.
P. 188 189. . : M.
:
XVIII . // ...
. 52 104.
126 . .
//
,
. 1859. . 2. . 1528 ; .
// 03. 1882. 6. .
. . 220228 ; .
// .
1880. 3. . 59 107; 4. . 57 112.
127 . . .
. ,
1869. . 2674 ; . .
. ., 1963. . 4090 ; Matossian . The
Peasant Way of Life // The Peasant in Nineteenth Cen
tury Russia / W. Vucinich (ed.). Stanford, CA : Stanford
University Press, 1968. P. 14 0 ; Worobec Ch. D. Peasant
Russia ... P. 175216.
128 . . 7 (
. . ). On. 1. . 45. . 16; . 499. . 5;

. 552. . 8 ; . ,
, //
. 1911. 3 (. ).
129 . .
. ., 1993. . 138 145 ;
. . ...
. 524; .
XVI
. .
., 1881. . 134 135 ; . .
XVIII . //
. 1882. JV 2. . 6877, 100 107.
130 . . .
... . 4243, 7273.
131 . . //
. 1887. 1. . 2. . 138;
. . - // . . . :
12 . ., 1904. . 6 ;
//
. 1889. 9.
132 . . // 03.
1861. . 138. . 313 ; . .
//

, . 1890.
. 69, . 1. . 53 54 ; . .
//
. . 5 : XIX / . . , . .
(.). ., 1996. . 371.
133 . . ...
. 145; . .
... . 314, 345348.
134 . . .
... . 4243.
135 . .
. .,
1877. . 1. . 162. . : .:
1)
//
. 1787.
. 17. . . 3 12 ; . 18. . . 2 0 -4 9 ;
2)
,
//
. 1790. . 52. . . 2744.
136 . . . ., 1864.
. 53.
137 . .
// . 1857. 10.
138 . . 48. On. 1. . 150. . 1 10
( .
); .

// . 1890. 3. . 90 115 ; . .
. , 1926. . 130;
. .
. .,
1866. . XLILXVII; . 1859.
. 3. . 3 ; . .

769

4.
, :
-
. ., 1884; .
:
. , 1930; . .: 1)
: // .
- .
1914. 18. . 589600; 2)
: // . 1917.
5. . 203211 ; . .
:
XIX XX .
, 1993 ; . .
//
/
. . (.). ., 1991. . 2736;
. . .
( XIX XX .) // . . 8.
. 1994. 4. . 321 ; Dunn . . That
Enemy Is the Baby : Childhood in Imperial Russia //
The History of Childhood / L. DeMause (ed ). New
York : Harper and Row, 1974. P. 383406.
139 -- . .

... . 2131.
140 . .
// . . . . : 8 .
., 1913. . 8. . 62. . :
// . . . . 4.
141 . .

XVIIIXIX . // :
. . 724.
142 . . ...
. 5 19; . .
. , 1929. . 2022.
143 Hoch St. L. Serfdom and Social Control ...
P. 91 132 ; . M.
. . 138; . .
II. . 1.
. 319321.
144 [ . .]
,
, 1738 1795 : 4 . ., 1873. . .
., 1986. . 4. . 963964.
145 . . 25 ( ).
. 5. . :
/ . . (.). ., 1993. . 1.
. 16 17.
,
146 Hoch St. L. Serfdom and Social Control ...
P. 187 190.
147 . . //
. 1851. 9.
. 4 1 -4 3 .
148 .:
. . , 1922 ;
. . II . . . : 8 .
.; ., 1883. . 6 ; . .
. . 141 ; . .
.

770

., 1897. . 1 114 ; -- . .
...; . .
;
; // . . . .:
9 . ., 1955 1957. . 4, 5 ; . .
... ; .
XIX . ., 1913 ; . .
.
// . 1969. 1. . 164
172 ; . . . .; .,
1923. . 195; . .
: .
. , 1895 ; . ., . ..
. .

: ( ). ., 1983;
. .
XX . , 1990; . .
//
. . 14 :
/ . . (.). ., 1971. . 82 112 ;
. .
XIX . //
/ . . , . .
(.). ., 1971. . 199214; Wada .
The Inner World of Russian Peasants // Annals of the
Institute of Social Science (Tokyo). 1979. Vol. 20.
P. 6194.
149 .
.


. ., 1909. . 4046 ; .
: //
. 1879. 4. . 270294; 7.
. 113 156 ; 10. . 289318 ; . .

( XIX .) //
. . 25 / . . (.). , 1998.
. 137 157.
150 Farnsworth . The Litigious Daughter-in-Law:
Family Relations in Rural Russia in the Second Half of
the Nineteenth Century // Slavic Review. 1986. Vol. 45,
nr 1. P. 4964.
151 . . .
., 1870. . 163.
152 . . ,
, : . // .
1889. 5 . ( 71). .
153 . . //
, ...:
, ,
, ,
XIX XX : 3 . / . .
(.). ., 2004. . 1. . 319320.
154 . .
: . . . 2 : ,
. ., 1879. . 15 17, 2835,
141.
155 .



//. 1896. . 3/4. . 1. . 457-^76.
156 . . , ,

/ 1861 1888 . ., 1890.
. 7 ; . .
. ., 1894. . 2. . 354 355.
157 .

. 2 : ,
// . 21-. 1889. . 2,
. 2, 3 (, ). . 268, 269.
158 . .
// .

. , 1889. . 1. . 6869.
159 . . \ 1)
, 1861 1900 .:
( ): .
. ... . . . ., 1988. . 17;
2) //
. . 8. . 1997. 2. . 6176 ;
, ....... . 1. . 319320;
Farnsworth . The Litigious Daughter-in-Law...
. 4964.
160 . .
. . 2. . 338.
161 . .
2-
XIX . // : , ,
/ . . . (.). .,
2007. . 2632.
162 . . 16 ( ).
. 29.
. 1892 .
163 . . 30 ( ).
. 23. . 2223.
164 . .
// . -
. ., 1878. . 8. . 161 191 ;
.
. ., 1877. . 66.
165 . . 30. .31.
166 . . 16. . 29; . .
. . 138.
167 . . 7 (. . ). On. 1.
. 25 ( , 1898 .).
. 139. . : . .
. ., 1988. . 2,
43,258.
168 . . 1 ( .). . 20
{ . . 1871 .). . 4.
169 . . :

( , ,
). .; ., 1925. . 2. . 18, 19, 21,
25, 113. ,
,
1917 . (. 19).

170 . . . : 30 . ., 1949. . 1.
. 57, 569. . : . . 16. . 29.

.: - . . ... . 4748 ;
. . . . 96 ;
. .
II XIX . // . 1992. 4.
. 44; . .: 1)
//
.
2011. 1. . 3346 ; 2)
:
//

(XIXXI .) / . . ,
. . (., .). ., 2012. . 1151
(
); Frank St. Popular
Justice, Community and Culture of the Russian
Peasantry, 1870 1900 // The Russian Review.
1987. Vol. 46. P. 249251 ; Worobec Ch. D.
Temptress or Virgin? . The Precarious Sexual Posi
tion of Women in Post-Emancipation Ukrainian
Peasant Society // Slavic Review. 1990. Vol. 49,
nr 2. P. 227238.
171 - - . .
... . 4748.
.:
. . ... . 12.
172 -- .
.
... . 58. 1980- .

,
1917 . ,

. ,

.
173 Frierson . A. Peasant Icons : Representations
of Rural People in Late Nineteenth-Century Russia.
New York; Oxford: Oxford University Press, 1993.
P. 161 180.
174 Engel B. A. Russian Peasant View of City Life,
1861 1914 // Slavic Review. 1993. Vol. 52, nr 3. Fall.
P. 446459.
175 Frank St. Simple Folk, Savage Customs? :
Youth, Sociability, and the Dynamics of Culture in
Rural Russia, 1856 1914 // Journal of Social History.
1992. Vol. 25, nr 4. P. 711736; Worobec Ch. D.
Peasant Russia... ; Ramer S. C. Traditional Healers
and Peasant Culture in Russia, 1861 1917 // Peasant
Economy, Culture, and Politics ... P. 207232.
176 . . . 2-
. ., 1899. . 163.


, ,
.: . . :

771

4.
: 4 .
, 1875 1909. . 12.
177 . .
80-
XIX . // / .
(.). ., 1970. . 428433 ; Engel . A. Peasant
Morality and -Marital Relations in Late Nineteenth
Century Russia // Journal of Social History. 1990.
Vol. 23, nr 4. P. 695714.
178 Johnson R. E. Mothers and Daughters in Urban
Russia: A Research Note // Canadian Slavonic Papers.
1988. Vol. 30, nr 3. September.
179 . H.
,
, 18101910. ., 1909. . 195 196.
18(1 . . . ,
1891. (
; . 8); . . //
(XIX
XX .): . . / . .
, . . (.). ., 1996. . 7591 ;
Engel . A. The Womans Side : Male Out-Migration
and the Family Economy in Kostroma Province //
Slavic Review. 1986. Vol. 45, nr 2. P. 695714.
181 . //
, . 1853.
. 1.. 104.
182 1901 . . 3. . 217.
183 3. , . .
... . 4852.
184 ., : Engel . A. Russian Peasant
Views ... . 446.
185 . .
XIX
: (
- ). ., 1983.
. 109 110; . .
// . .
1894. 6. . 209210.
186 . .
. . 2 :
. , 1896. . 14.
|87. . 248 (). . 113. . 1651.
. 1. . 1, 176, 189: . 2. . 101 102, 324;
. .
XVIII . // . . 7 /
. . ( ). ., 1984. . 150 171 ;
. . - : (
XVIII XIX .) // :
(.-. .) / . . ( ). ., 1976. [.
1]. . 165 180.
188
. ;
:
. , 1815;
1802 . :
;
1805 : ;
1805 : ;

772


1806 : ;
1805 : ;
: .
189 1901 . . 1 C . 224.
190 . .
XVIII . ., 1957.
. 310; ,
. ., 1861. . 1.
. 142, 145.
191 .
// . 1857.
24/25 ; .
. . 500; ,

. ., 1858. . 1. . 57
59; .
// . 1852.
. 2. . 122 ; . .
. . . : 30 . ., 1979. . 3. . 7;
. .
-
// -

/ . . (.). , 1983.
. 173 177.
192
: Burds J. The Social Control of Peasant
Labor in Russia: The Response of Village
Communities to Labor Migration in the Central
Industrial Region, 1861 1905 // Peasant Economy,
Culture, and Politics ... P. 97 100 ; Eklof B. Russian
Peasant School: Officialdom, Village Culture, and
Popular Pedagogy, 1861 1914. Berkeley et al.:
University of California Press, 1986. P. 474482;
Johnson R. E.\ 1) Family Relations and the RuralUrban N exus: Patterns in the Hinterland of Moscow,
1880 1900 // The Family in Imperial Russia...
P. 263279; 2) Peasant and Proletarian. The
Working Class of Moscow in the Late Nineteenth
Century. New Brunswick, NJ : Rutgers University
Press, 1979. P. 155 162. . : . H.
1907
1914 . ., 1992. . 62.
193 .
// 03. 1877. . 231, 12.
. 238 ; . . //
. 1889.
11, 12; 1890. 2.
194 . . II
.
. 1899. . 1, . 3. . 259299.
195 Pallet J. Womens Domestic Industries in
Moscow Province, 1880 1900 // Russias Women:
Accommodation, Resistance, Transformation / . E. Cle
ments, B. A. Engel, Ch. D. Worobec (eds.). Berkeley,
CA et al. : University of California Press, 1991.
P. 163 184.


196
.: .
//
. 1891. 9. . 5988; 10. . 3765 ;
.
,
- :
.-. . , 1892; . . -

: . . , 1895;
. //
03. 1879. 12. . 181 194; . .
// . 1890.
4. . 137 154 ; .
// . 1880. 3. . 59 107 ;
. .
: (, ) //
. .
, 1864. . 6394 ; . .
XVII XVIII //
. 1867. 8. . 112 122; . .
(
XIX XX .). .; , 2004. . 4 ;
. ., . ., . .
... . 91 103;
. . //
. . 176222 ; . .
XIX
( ). . ... .
. . , 2005 ; . .

... ; : ;
. .
XIX XX .
, 1998.
.: . .
. ., 1991.
. 357360 ; . . :

-
. ., 1913. . 2. . 340 360 ;
:
/ . . (.). ., 1987.
. 529553.
197 . . ... ;
. . .
., 1897. . 240250 ; . .
-, ,
. , 1888. . 4042.



(. .
// .
/ . . (.). .,
1900. . 2. . 265).
198 . .
... . 370.

199 . //
. 1882. 3. . . 190.
. : .
// . 1881. 2. . 17 ;
. // .
1892. 9. . . 96 106 ; . .

XIX XX . // ,
2011. . 174 175.
200 . . ...
. 176.
201 . ,
. ., 1897; .
// . 1899. 6. . 128
131 ; . // .
1885. . 20, . 2. . 318322; .
// . 1885. 4. . 750761 ;
. . : (
) // . 1884. 11. . 446-467; 12.
. 658679 ; : // .
1910. 43 ; -- . .
... ; . .
// . 1899.
9. . 251262; 10. . 281286 ;
:
/
. . (.). ., 1958. . 80, 9697.


. . . .,
: . 7. On. 1. . 25, 32, 59, 66, 68, 107, 154,
184, 215, 216, 263, 353, 362, 400, 401, 410, 425, 429,
431, 435, 468, 469, 470, 473, 489, 499, 517, 519, 539,
552, 589. .:
- :
. .
: ( ) /
. . , . . (.). ., 1993.
202 . . 9 ( ).
. 63; . 10 ( ). . 26; . 14
( ). . 83; . 16 (
). . 21; . 24 ( ).
. 5; . 25 ( ). . 5; . 34
( ). . 16; . 26 (
). . 48; .
. ., 1860. (
...). . 389; .
: 2 . ., 1863. . 1. (
...). . 820; .
. ., 1864. (
...). . 310; . :
2 . ., 1862. . 1. (
...). . 464 465 ; . ., . .
XVIII XIX . //
:
/ . . (.).
, 1986. . 131 144; .

773

4.
// . 1836. 23. . 2339;

// . 1856. 13
21 ; . .
., 1861. ( ...). . 500
502 ; X. : 2 . 16.,
1864. . 2. ( ...). . 533
534; . .
// . 1911.
2. . 4347 ; 4. . 8992 ; 56. . 125
128 ; 10. . 206208 ; . .
// . 1860. 10.
. 107 127; . . 229247 ; 12. . 359
382; . : 2 .
., 1864. . 2. ( ...).
. 183; . :
2 . ., 1866. . 1. (
...). . 382 ; . . ...
. 63 108; . .
., 1862. ( ...). . 290.
203 . . . 464.
204 . . . 1.
. 820; - . .: 1)
- //
. 1893. 1. . 6188; 2. . 4763; 4.
. 2683; 2)
. ., 1897.
205 . . . 310.
206

/ . (.). ., 1863. . 2.
. 182 185 ; 1897 .
. 1.. 3647.
207 . .
... . 137, 139, 148, 156, 203. . :
. ., . .
: , XVIII
XIX . , 1997.
. . :

. 151 157.
208 . . 29. . 57.
209 . . 23 (
). . 88.
2.0 . . 23. On. 1. . 131; . 29.
On. 1. . 12, 326, 63; . .
XVIIIXIX
: .
, 2001. . 4252.
2.1 Kaiser D. ;. 1) Whose Wife Will She Be at
the Resurrection? : Marriage and Remarriage in Early
Modem Russia // Slavic Review. 2003. Vol. 62, nr 2.
Summer. P. 302323 ; 2) Quotidian Orthodox: Do
mestic Life in Early Modem Russia // Orthodox Rus
sia : Believes and Practice under the Tsars and Beyond /
V. A. Kivelson, R. H. Greenf (eds.). University Park :
Penn State Press, 2003. P. 179 192.
212 -

: 2 . ., 1911. . 1. . 138 139,

774

386389, 525, 607608, 677678, 849, 1116, 1125,


1171, 1077 1079, 1086 1087, 1195. . :
.
. .,
1880 ; . .
. .,
1871 ; .
. ., 1836 1837.
. 13 ; .
: . . , 1850. . 1;
Levin Sex and Society in the World of the Orthodox
Slavs, 900 1700. Ithaca; London : Cornell University
Press, 1989. P. 79 135.
213 . .
XIX XX . ., 2007.
. 102.
2,4 . .
XIX :
. ... . . . , 2004;
. .
XIX XX
: :
. ... . . . ., 2013.
215 . . // 03. 1881.
. 257. ;
.-
. . 1 :
. ., 1882. . 2730;
. . . . 1:
. ., 1884. . 68 123 ; .
// .
1883. 4. . 120 133; 5. . 5677. . :
. . ...
. 177 184.
216 [1843,
1863] . ., [1844, 1863];
,
[1874, 1883, 1892, 1913] . ., [1875, 1887,
1896, 1916].
217
. ., 1922. . 36,
. 5. . 628642.
2.8 . .
1827 1846 . // .
- . 1871. . 2. . 318
320.
2.9
, [1874, 1892, 1913]
.
220 XIX , 7090 . .,
1957. . 1.. 471504.
221 . ., 1990. . 134 136, 141, 146.
. : . .
: (
). ., 1918. . 132;
.
// . 1873. .. . 3. . 171.
222 . .
XVI XVII . 2- . ., 1872. . 3958.


223 . .
// ,
... ... . 1. . 245245,261.
224 . . ...
. 145. . : .
... . 134 135.
225 . .
(XXX ) // . . 458. . :
. :. 1) , ,
:
// . 1995. 3. . 56
70 ; 2) (XXVII .) //
:
/
. . (.). ., 1996. . 305344.
226 1649 : ;
/ . . (.). ., 1987.
. 22. . 129 131.
227 - . .
. . 443444.
228 -I. ., 1830. . 21. 15379. . 41.
229 . , ,

, . .,
1827.
230 -I. . 20. 14392. . 391.
231 - . .
. . 440471 ; . .
... . 526529.
232 . . 7. On. 1. . 279. . 23;
. 517. . 16 19; . 519. . 27; . 552. . 23.
233 - . .
. . 511 ; . .
-
. ., 1960. . 46 ; Kleimola . In
Accordance with the Canons of the Holy Apostles :
Muscovite Dowries and Womens Property Rights //
The Russian Review. 1992. Vol. 1, nr 1. P. 204 229.
234 - M .
. . 455 ; . .
... . 512526.
235 . .
... . 526527; .

// . 1883. 9. . 6582.
236 . .
: 15 . ., 1963. . 9. . 507.
237
XIX .
.:
. ., 1851. . 1.
238 . .
. 500501.
239 . .
5060- . XIX . ., 1984. . 1658.
240 . .
. 1961. . 1. . 544 ; Wagner W. G.\ 1) The
Trojan Mare : Womens Rights and Civil Rights in
Late Imperial Russia // Civil Rights in Imperial Russia /

O. Crisp, L. Edmondson (eds ). Oxford : Clarendon


Press, 1989. P. 6584 ; 2) Marriage, Property, and the
Struggle for Legality in Late Imperial Russia. Oxford :
Oxford University Press, 1993.

:
//
. 1887. . 78. . 155 ; . .
... . 59 133.
241 . .
. ., 1881.
. 13 17.
242 . . .
, 1902. . 428429 ; . .

... . 178.
243 . .

. ., 1912. . 81.
244
.: . .
:
.- . , 1904 ;
: ,
. ., 1873;
. :

,
. ., 1895 ; . . :

,
. ., 1896; . . ,
,
:
,

,

.
., 1910; . .
. , 1884. 15

:

: . . ... . . . ,
2004; . .
(- ):
. . ... . . . , 2004 ;
. .

: . . ... . . .
. , 2003; . .
-
. ., 2006 ; . .
:
- . ., 2000 ;
. . XIX
. ., 2003 ; .

775

4.
1918 .
.
, ,
,
, -
,
,
, .
245 . . 14. . 40, 104; . 15
( ). . 29; . 19 (
). . 20; . 24. . 25; . 32
( ). . 17; . 34. . 15; .
36 ( ). . 24 ; . . :
. .
//
,
/ . . (.). , 1971. . 5.
. 3661.
246 . .
... . 175 195; . .
... . 178200 ; .
// . 1862. 7. . 7797.
247
. , 1974. . 29
31 ; [ . .]
. , 1865.
. 1. . 48 50. ,
:

( . . 49).
248 . . 34. . 15; . 36. . 24.
249 . . 34. . 15. . 8489.
250 X. . . 2. . 529,
533534 ; . .
. ., 1911. . 2. . 147.
251 [ . .]
,
., 1902. . 4, 1821 ; . .
. . 2.
. 147 151 ; . .
// - . . . ., 1907. . 83 142 ; [ . .]

. . 1. . 4850.
252 - . . -.
. 30.
253 . . ... . 2225.
254 . . 9. On. 1. . 36; . 14.
On. 1. . 7, 18, 55, 71, 87, 101; . 19. On. 1. . 8,
12; . 29. On. 1. . 47.

: .
. // . 1859. . 1. . 2.
. 1 107.
255 . . 2
,
.
256 . .
6090- XIX

776

// , 2008:
. ., 2009. . 6988.
1866 .
13 % , 1904 1905 .
9 %: . . ... . 105
106, 210. ,
XIX . XX .
10%: . . :
XVI XX . ,
1996. . 120; . .
... . 4346.
257 . . ... . 91;
1897 . . 1. . 104.
258 .
1858 . 3051 . ,
;
1,1 % ( . .
.
., 1916. . 37, 48) 1897 .
5217 .,
5558 . { . .
... . 91). ,

49
340 . .
259
[1871, 1910] . ., [1881, 1916].
260 . .
: . .
//
XIX : /
. . (.). , 1991. . 289312.

20
, ,

.
261 . . : (
) // . 1889. . 3,
. 4. . 584 598 ; . .
: // BE. 1909. . 3.
. 154 193 ; . . . 1911.
. 2. . 30; . ., . .

:
, , . , 1977. . 27278;
. . , 1897
1926 . : - . ,
2003. . 93 106, 97; . .: 1)
: . ,
1999 ; 2)
// ... . 6575;
. ., . .
:
. ., 1989. . 172 177;
. .\ 1) ... . 268310;
2)

XIX . // ... . 231


246; . .
274 . .
: ( XVIII . // . 1922.
). , 1980;
. 2. . 4 0 -4 1 .
. .
275 . .
XIXXX . ( //. 1880. . 1.. 33.
) // . 2002.
276 . . :
3. . 154 172. . 1770 1838 . ., 1914. . 15.

277 . . . .; ., 1931.
. 152. . : . . . ., 1891.
.
262 . . : ( . 1. . 39; . . ,
). ., 1907. . 19.
1853 1881 : . ., 1886.
263 / . . ., . 139.
1935. . 755 ; . . . .;
278 . .
., 1936. . 6265, 69, 8689, 104 105;
... . 4144; . .
. . : //
. 1967. 11. . 445 ; .
(XVIXVIII .). ., 2000.
. .; ., 1927. . 176 ; Glickman R. L.
, ,
Russian Factory Women: Workplace and Society,
( ),
1880 1914. Berkeley et a l.: University of California (-
Press, 1984. P. 2829, 5657; Engelstein L.
), , : . .
The Keys to Happiness: Sex and the Search for Mod : . .,
ernity in Fin-de-Si6cles Russia. Ithaca, N Y ; London : 1913. . 4958, 136 143.
Cornell University Press, 1992. P. 120 127, 284
279 Wachtel . . The Battle for Childhood:
Creation of a Russian Myth. Stanford, CA : Stanford
288.
2M . . University Press, 1990. Cp.: . ..
/ . . , . . (.). .,
1) . T. : (I960. . 3031 ; . . ) // .
. . . . . .,
1890. 3 ; 2) : (
1904. . 67. . : Ransel D. L. Russia and the ) // .
USSR // Children in Historical Perspective : An Inter
1891. 3. :
national Handbook and Research Guide / J. M. Howes,
. .
N. R. Hiner (eds.). New York et a l.: Greenwood Press, . 1995.
1991. P. 471489.
280 . . :
265 . . . . : 30 . T. 9. M., 1985.
//
. 39, 33.
, 2008. . 330331.
266 . . 456,461.
281 . . 2
267 . . : , ., . 2.1, 2.2.
(XVIII 251500
XIX ). ., 1994. . 104 ; Tovrov J.
,
The Russian Noble Family : Structure and Change.
100500 .
New Y ork; London: Garland Publishing, Inc.,
282 . .
1987.
: 5090-
268 . , XIX . ( ):
XVIII // . . ... . . . , 2007.
. 16 17.
. 2012. 113. . 129.
269 . 1876. . 10, . 1:
283 . : . . 17 18.
. . 64, 179.
284 ,
270 . , ...

. 129; . . ,
: , ,
XVIII . ., 1982. . 118 122.

271 . . .: . ., . .
. . .,

XIX . // . 2013.
1788. . 1.. 473474.
2. . 127 133; . .
212 . , ...
. 129.
(
XVIII XIX .).
273
. :
, 2003 ; . .
XVIIIXIX . 2008.
( XVIII
. 2528.

777

4.
XIX ). ., 2007 ; . .

XIX . : . ... . . .
., 1995.
285 . .: 1) ...
...:
XVIII XIX // . 2008.
4. . ; 2)
...:

XVIII XIX . // . 2009. 1 1 ;
3) :
XVIII
XIX . ., 2010; . .
... . 7589;
. .
; . .
... . 1,

; . .
(
XVII XIX .) // -
. . . 1999. 2 (8). . 54
74.
286 . .: 1)

(XVIII XIX .): . . ... -
. . ., 2009. . 5961 ; 2)
... . : . .
... . 51.
287 . . . . : 12 . . 7. .,
1981. . 113 114.
288 [ . .] ,
, 1764 1805. , 1885. . 214
215.
289 . . // .
1893. 1702, 1703.
290 . . .
. 1 : . , 1985. . 91 ;
. . . . . , 1954. . 254
255.
291 . . . . . . 300305.
. : . . . ., 2012.
. 3 ; . .
19 (
) //
:
/ . . (.). .,
2004.
292 Heldt V. Terrible Perfection: Women and
Russian Literature. Bloomington, Indianapolis:
Indiana University Press, 1987. P. 6A 103.
293
T. .

, -,
: XIX
// , 2011. . 25
48 ; . .
XVII XIX . // , 1997 :
. ., 1998. . 226249.

778

294 . . :
//
, 2011. . 6573.
295 . . 5265.
296 .
. ., 1848. . 32.
297 . . :
. ., 1885. . 145,
393 ; . . ...
. 103 122.
298 [ . ]
... . 4. . 1119 1123.
299 . .
// . 1861. 2. . 1.
. 528.
300 Levin . Sex and Society ... . 95 101, 133
135. , ,
,
, .
301
XVIII XIX : . : , ,
... [ .] / . . ().
., 1990 (
1913 .). .
302 Brown S. . F. Russians Use 'Love Emotion
on Facebook more than any Other // San Francisco
Business Times. 2014. February 13. . no: URL:
2014-#32-Johnsons Russia List ( :
15.03.2014). , ,
,
, ,

.

. ,

,
.-,
. : 87 %
46 % ; ,
: 5 % 36 %, . .: .
:
// /
. (.). ., 2001. . 316347
(
1996 ., 2078 ).
303 Tovrov J. Mother-Child Relationships among
the Russian Nobility // The Family in Imperial Rus
sia... P. 1543.
304 Wortman R. The Russian Empress as Mother //
Ibid. P. 6076.
305 M. M. . : 2 . ., 1898.
. 2. . 220221 ; . . ...
.311.
306 . .
... . 108 109; . .
II. . 1.
. 318319.


307 . . ... . 52
73.
308 . .

XIX : //
. 1928. 7/8. . 1729.
309 . . ...
. 100.
310 . . . . 1. . 39.
311 . .
... . 111.
312 . . . . 1. . 39; Tovrov J.
The Russian Noble Family ... P. 378394.
313 H. .
XVIII : .
. ., 1889. . 37,4345, 8182,95.
314 . .
. . 530.
315 . . .,
1848. . 2. . 107 115.
316 [ . .]
... . 501.
317 . .
... . 114 115; Tovrov J. The Russian Noble
Family ... P. 348377.



: . .
... . 68.
318 . .
1830 1840-
// . . . -. 1957.
. 117, . 9. . 1.. 8792.
319 . . ... . 27
28.
320 . . // .
1978. 9. . 7682 ; .
6070-
XIX . /, 1971 ; Engel . A. Mothers and
Daughters : Women of the Intelligentsia in NineteenthCentury Russia. Northwestern University Press, 2000.
321 . .
XVIII XIX //
, 2008. . 44 46.
322 . . ; .
., 2001. . 21,22, 26, 187.
323 . . : 1) . .,
1876; 2)
: . ., 1883.
324 . . . 1)
. ., 1898; 2)
. ., 1899;
: 59 . / . . (.).
., 1898 1910.
325
.
.


:
. 4- . ., 1891. . 107. .
: . ., . .

. ., 1899 ;
. . . . 3 ; . .

XIX XX . :
, .
., 2014.
326 . . . . . ., 1954.
. 264. . : . .
. ., 1884. . 2931 ;
. .
// . .
. . . ., 1985. . 272305,
277:278.
327 . . ...
. 280. . : . .
// . 1894. . 58, 10. . 57
85 ; . . //
. 1914. . 1, 4. . 650
663 ; . 2, 5. . 924 ; 6. . 265274.
328 .
( XVIII
XX .). ., 1997. . 124 142.
329 . . ... . 469
470.
330 . :
. ., 1911. . 24,91, 122.
331 [ . ] ,
.-
. . . ., 1990. . 7980; [
/] . ., 1990.
332 . .
:
. ., 1992. . 69; Wortman R.
Images of Rule and Problems of Gender in the
Upbringing of Paul I and Alexander I // Imperial
Russia, 1700 1917: State, Society, Opposition /
E. Mendelsohn, M. S. Shatz (eds.). DeKalb, IL :
Northern Illinois University Press, 1988. P. 5875.
333 . .
... . 71.
334 . . 7980, 131.
335 Levin . Sex and Society ... . 297, 301302.
336
XIX XX . .: Engelstein
L.: 1) Abortion and the Civic Ordei The Legal and
Medical Debates // Clements J E., Engel B. A.,
Worobec Ch. D. (eds.). Russias Women:
Accommodation, Resistance, Transformation. Berkeley,
CA et al. : University c California Press, 1991.
P. 185207 ; 2) The Key to Happiness. P. 106114,
334358.
337 . . ...
338 ,
, ,
: . .
: .
. ... - . . ., 2007. . 79, 4247.
...,
,

779

4.
, ,
: . .

XIX XX :
// , 2008. . 6566.
339
: . .
... . 8, 43.
,
: . .
... . 577584.
340 , ,
: :
/ . ,
. . ., 2005.

,
2000
2003 .

,
, .

,
,
XIXXX .
341 . . ... . 44
46.
342 . .
... . 4247.
343 . . 4 5 ^ 6 .
344 . . 4 6 -4 7 .
345 . . 47.
346 -
, XVIII .
XX .: . . 1)
XVIII . ., 2010; 2)
XIX . ., 2013 ; . .,
. .: 1) : ,
, . ., 2008 ; 2)
: , , . .,
2008.
347 . .: 1)
... . 47 ; 2) ... . 583
584.
348 .
.

.
, 1885. . 33 ; .
,
. . ,
1881.
349 . . ...
. 13 14, 33 ; . .
... . 1920.
350 . .

// . 1914. 51. .
35423544; . .

780

... . 4 5;
. . . .,
1905. . 107. ,


6 .,
: Stoff L. S. They Fought for the
Motherland : Russias Women Soldiers in World War I
and the Revolution. Lawrence: University Press of
Kansas, 2006.
351 . .
. ., 1877.
. 155, 346; . .
... . 4 0; . .
XVIII
XIX . // ... . 188203 ; Hutton .
J. Russian and Soviet Women, 1897 1939 : Dreams
Struggles and Nightmares : Ph. D. The University of
Iowa. 1986. P. 22 109, 3444 3 0 ; Stites The
Womens Liberation Movement in Russia Feminism,
Nihilism, and Bolshevism, 1860 1930. Princeton,
NJ : Princeton University Press, 1978. P. 27.


,

.

,
: . . :
(1700 1861). .,
2009. . 316321.
352 . .
(XVIXVIII ). ., 2011. . 93 160, 256266.
XVIXVII .
,
,
: . .
XVI
XVII .? // , 2009 : .
., 2010. . 922.
353 - . .
. . 438439 ; . .
... . 215216.
354

-
. ., 1911. . 2. . 397.
355 . .
... . 310.
356 . .
... . 520524.
337 .
...:
. URL: hse.ru/data/2012/04/
16/1250420293/ l.doc (
: 23.08.2014); . .
:
XVIII . // ... . 77 ;
. . ...
. 93 160,256266.


358 : . : 3 . /
. . , . . , . .
(.). . 1. ., 1993. . 351 ; . 3. ., 1995. . 7.
. : .
1682 : -
. , 1899.
359 .
, 1709 1718 . // . 1873.
. 2. . 22 ; .

. ., 1905. . 177.
360 1864 .

; 1864 .

,
(
).

. , 1876 .
23
26 , 21 : 8
, 5 , 8
. 1911 . 231 ,
78, 18,
7, 53: . .
. . . . 379.
361 . .
... . 520521.

1840 1844 . 5735,
1865 1869 . 23 709, 1888 1891 .
39 051: : 41 . /
. . , . . . . 38- : . .,
1896. . 731. ,

300 1840- . 1000
1880- ., 1875
1891 . 300 .
, ,
.
362 . .
. , 1916 ; . .
:
: .-.
. ., 1911 ; . . ... ;
. .
. ., 1913.
. 3 18 ; . .
I
. , 1857. . 8890;
. . . ., 1881 ;
. 1857. . 10, . 1 : . . 5.


, .
-. . 35. . 1 (1850 .). 23906.
. 103 106.

: . 1876. . 10, . 1.
. 4849. . : - .
: //
. 1883. 8. . 6978 ; . .
... . 522 ; . .
: 2. ., 1876. . 1. . 410415.
364 . . ...
. 1280; . :

XIX . // ... . 8296. .
: . . -
... . 118 119.
365 . : 1)
// . 1891. . 12.
. 554 555; 1894. . 15. . 31921, 32728;
2)
. (1721 1821).
. 3, . 1.., 1870. . 5556.
366 -1. . 18. 12935. . 171.
367 . .
... . 77.
368 -. . 35. . 1. 23906. . 105. .,
: . ...
. 8296.
369 .

// . 1887. . 2.
. 131 ; .
184041
189091 . ., 1901. . 7174 ; Freeze G. L :
1) Bringing Order to the Russian Family : Marriage
and Divorce in Imperial Russia, 1760 1860 // The
Journal of Modem History. 1990. Vol. 62, nr 4.
P. 709746; 2) Matrimonial Sacrament and Profane
Stories: Class, Gender, Confession, and the Politics of
Divorce in Late Imperial Russia // Sacred Stories:
Religion and Spirituality in Modem Russia /
M. Steinberg, H. Coleman (eds.). Bloomington,
Indiana : Indiana University Press, 2006. P. 146 178.

1840- .
15 %, 1890 1912 . 36 % .
370 .
1867 1886
. ( ). ., 1893.
. 8 ; . .
... . 29.
371 .
: //
: , ,
(XVIIXX .): . / . ,
. (.). ., 2009. . 122 175.
372 .: . 3 ,
.; Mulhall . G. Dictionary of Statistics. London et
al. : G. Routledge, 1892. P. 222.

781

4.
373 . ... . 125 126.
374


.
1878 1882 .

: . .
... . 317.
375 ,
1711 1900 . , 11
: 1 1730-, 1 1810-, 1 1830-,
3 1840-, 1861 1900 .;
:
. .
XVIII XX :

: . ... . . . ., 1999.
. 271277.
376 1902 .
1 %
1,5 % , . . 1,6 ,
: 1902 . .,
1904 1906. . 1 : . . 1 :
, , ,
,
, ,
. . 112 113.
377 1897 . . 2.
. 9297, 176. . : . .
... . 374 377.
378 20
: . .
: //
. 2002. 7 ; . .
... . 154 172; . .
... . 103 122 ; .
- // . 1998. 9 ;
. . \ 1)
// . , 2000;
2)
XIX . (
) //
. , 2001. . 38
42.
.: . . ...
. 279386 ; . . (XI
XIX .). . 287311; .
... . 122 175.
379 . . 7 (. . ). On. 1.
. 32, 279, 401, 431, 517, 519, 552 ; . .
. ., 2004.
. 298299; . .

, XIX . //
... . 127 129.
380 . . 7. On. 1. . 552. . 23;
. 279. . 23; . 517. . 16 18; . 519. . 27.

782

381 . .

( , XIX
XX .) //
XVIIIXX . : . . .
25 . 2003 . / . . (.). ,
2003. . 3336.
382 . . ...
C. 324337.
383 . . 294, 312, 318. 1867
1876 .
384
,


, ,
, :
Atkinson D. Preface // Women in Russia /
D. Atkinson (ed.). Stanford, CA : Stanford University
Press, 1977. P. 1224; Pushkareva N. Women in
Russian History : From the Tenth to the Twentieth
Century. Armonk, NY ; London : M. E. Sharpe, 1997.
P. 4 2 -4 3 , 63, 83, 9192, 100, 105.
385 . E. ,

,
: . .
... . 9798.
( .
: 4 . ,
1986 1987. . 4. . 47),
( ),
,
.
386 .: 1) . ,
1998. . 155; 2) . , 1998 ;
3) . 2- . ., 2002.
387 .
... . 7677.
1731 .
.
388 . .
XVIII XIX . (
). ., 1963. . 164; . .
- (XVIII ). .,
1998. . 6 ; -, 17032003: .
. . : 3 . / . . (.). .,
2001. . 1..47.
389 ,
.
., 1908. . 20. . 894898 ; . . 796
( ). . 63. . 123.
390 . . ()
//
, . 1860
1861. . 1. . 2122.
391 . .
... . 222.


392 1897 . . 2.
. 392393. ,
10 , . .
20 % : . . :
; ; ; :
-
: (
).
., 1912. . 76 77. , ,
.
393 . .
... . 202225; . . ...
. 4252 ; . ., .
... . 86 101.
394 . .
. (
). ., 1991. . 3133, 168
186; . .: 1)
: ( ). .,
1979. . 17 ; 2) : (
). . : , 1988.
. 238242 ; Scott W. A. et al. Childrens Personality
as a Function of Family Relations within and between
Cultures // Journal of Cross-Cultural Psychology. 1991.
Vol. 22, nr 2. June. P. 182208.
395
:
(
), (
, ), ( ):
. . //
. : .
. ., 1988. . 422223.
396 . . 12
. .
397 , 1861 1881 / . .
(.). ., 1991.. . .6986.
398 .: . 3 ,
.
399 . . ... . 285.
,
XIXXX .
,
: . .
-
//
:
: 2 . / . . (. .). . 2.
., 2007. . 448-463.
4(10 . .



XIX XX . // ... . 7681.
401 Adorno Th. W. et al. The Authoritarian
Personality. New York : Harper and Brothers, 1950.
402 . .
// . .
. ., 1984. . 313.

403 .

. ., 1870. . 1.
. XVIIIXIX. . : . .
.
//
, 1968 . ., 1969. . 34.
404 . - //
. 1999. 12. . 6570.
405 . . 23. . 150. . 27.
406 . . ., 1992.
. 425437.
407 . , ...
. 118 122. . : .
... . 2528.
408 .
// ... . 64.
409 Flandrin J.-L. Families in Former Times.
Kinship, Household and Sexuality. Cambridge et al. :
Cambridge University Press, 1979. P. 120. . :
Dicks H. V. Some Notes on the Russian National
Character // The Transformation of Russian Society :
Aspects of Social Change since 1861 / . E. Black
(ed.). Cambridge, M A : Harvard University Press,
1960. P. 636651.
410 . .
//
... . 2. . 203217.
411 . .
XIX
XX : . . ... . . . ., 2012.
. 2832.
412 - . .
. ., 1902. . 132203;
. .
XX . : . ... .
. . ., 2012;
:
. ., 2000. . 128;
.
: , , 1860
1930. ., 2004; . .
// /
. . (.). ., 1995. . 138 167;
. .
(1860 1917). , 1994;
. .
. ., 2007. . 459466; Edmond
son L. . The Feminist Movement in Russia, 1900
1917. Stanford, C A : Stanford University Press, 1984;
Stites R. The Womens Liberation Movement in
Russia: Feminism, Nihilism, and Bolshevism, 1860
1930. Princeton : Princeton University Press, 1991.
413 P.
... . 309322.
4,4 Ruane . Gender, Class, and the Profes
sionalization of Russian City Teachers, 1860 1914.
Pittsburgh, Penn ; London : University of Pittsburgh
Press, 1994. P. 6571.

783

4.
415 . . :
XIX
XX . // , 2009 : .
, 2010. . 9192.
416 3. : ,
, , , : .
Tenafly, N J : , 1987. . 19.
4,7 . .
...
: ,
,
,
, , , ,

XIX XX .
418
.
,

.

.
,
.
, .
.: .
: . . , 1999.
. 247.
.
,
. ,
- ,
,
, ,
, ,
. . : .
, ! // . 1990. 7. . 56.
419 . . :
. ., 1996. . 6970, 275.
:
. . //
. ., 1988.
420 . . . . 1.
. 91.
421
,
( bully , )
( haze ,
; , , ),

, ,

.

.
-,
.

- XVIIXIX .

784

.: . .
// .
. 3 : /
. . (.). ., 2007. . 8490.
,


:
. .
//
: . . 1921 .
2001 . / . . . (.). ., 2001.
. 247. . : . . :
: .-. . //
. 2007. 4, 5. URL: http://www.fondiv.ru/articles//189/ ( : 25.06.2014);
. .
: . . ... . . . .,
1997.
422 .\ 1) , II
. 1988. 3 ; 2) ? II
. 24.
, 2 ( 2002 .
23,7 15 , . . 8,4%)
,
,
,
. , 55 .

- .
:
.
II

-: . 23
2004 . ., 2004. . 158 161. 2008 .
470 . ,
18,0 1000 (
2007 . 10,6 1000,
: URL:
http ://www. cogita. ru/news/otchety/nasilie-v-seme-problematika-i-statistika ( : 10.05.2014).

, ,
, 1987 .,
19992003 .;

:
.
URL:
http.//www.stenaee/blog/telesnyenakazaniya-v-seme-i-shkole ( : 23.08.2014).
. : . . .
-


,
,
, 100
. . : . .


XX XXI . :
// ...
. 1151.
423 . . ... . 152 153 ;
. . ... . 238242.
424 . . .
. 193 194.
425 . . .
426 . . 5.8 . 5
. .
427 . ... . 2.
. 98 106; .: 1) .
., 1923 ; 2) :
. ., 1924 ; Russian Peasant Women /
B. Farnsworth, L. Viola (eds.). New York : Oxford
University Press, 1992.
428 :
1996 / . . ,
1999. . 165 166.
429 1897 . . 1.
C. 90;

1896 . ., 1899. . 70;


-
1896 .
., 1897. .

.
410 : . , 1992. . 183 184.
431 . . 183 184, 221222.
432 .
433 , ,
: . . :
// . 1996. 3/4. . 99
108.
434 . . 188
189, 232236.
, , ,
.
-
: .
? // . 2007.
4. . 105 112.

, .
, .

, , 1000 ,
,
, , , , ,
300.
.
,
, , , ,
, . .
, :
, , 1.
,
, 2. :
, , ,
, ,
, , ,

1960 1980- .
. ?

, 3,

4, 5,
, .
, ,
.
6.
7.
8.
- :

,
.
. . 9 . . 10,
,
789

5.

11.
, ,
, ,
, 12.

.
.
XVII XX .,
, ,
, , ,
. ,
. :
, , ,
,
. :

. : , , ,
, ,
.
. .



: 1) XVII .:
, ,
, ; 2) XVII . 1785 .:
; 3) 1785 1860- .:
,
; 4) 1860- 1917 .:
.


3 ,
.
,
. ,

, . ,
,
, . ,
, ,
790

.
,
13.

, X XIII ., ,
, .
, . ,
, , ;
, , .
,
15.
, , ,
, ,
, .
--
.
, , ,
. , 16.
,
-- , ,
. ,
, ,
, 17.
,
- , ,
18.

. 5.1. . . (1861 1904). XVII .


1895.

791

5.

XVIII .
, .

. 1785 .

. ,
,
,
. , : , ,
, , , . . , , .
1860- . , -,
( !) : 1)
- ,
, , ;
2) ; 3) ; 4) ,
, ; 5) .
, ; , 1857 . 2876, 4,3
, 19.
, , ,
,
.
.
-, ,
, 20.
XIX .
1860- . , ,
, , ,
, .
, ,
, ,
,
. .
XVIII XIX . ,
, ,
, ,
21.
. , ,

,
, ,
22.
, ,
,
, ,
792

, , ,
, , . , 1819 .
. . :
, ,
, , , ,
500 (530 . . .)
, .
, ,
,
, . ,
. , XVIII ,
,
; ,

, 23.
XIX XX .
-
.
:
,
, ( 1870 1891 .
1870 ., 1892 1917 . 1892 .),
. .24 -
, .
XVII XIX . .
1678 . 200, 1708 . 339, 1719 .,
, 280, 1727 . 342, 1738 . 269,
1760- . 337. 1775 1796 . 271

67325. I 171 , I ,
1811 . 567.

, ,
, ,
XVIII XIX . ,
- ,
. , ,
,
,
, , , , ,
, , , , ,
.
,
. , , ,
,
793

5.


, ,
( ,
.). .
XIX .
, ,

. 5.2. . . 1902

. 5.3. . . . 1900-

794

, . ,
, , ,
-
( ), ,
. 1857 .
( ) 482
, 112 , 1897 . 494
, 122 52 , 1914 . 494
, 133 ; 1857 . 37
10 , 1897 1914 . 47 4
( )26.
,
XIX .,
27.
, XIX .
691, 1914 . 729. ?
, . 1857 .
(
) 87 , 516 , 1914 .
83 495 .
50 ,
887 ,
300 28.
. XVIII . -,
, , ,
12 30 , XIX . 10 28 ,
XX . 8 15 29. ,
. , XVIII .
.
XIX . :
XV . , ,
,
2030 (
10 )30. 2030
10 15 , . .
,
, .
, ,
,
,
XIX .
, .


,
795

5.

.
, , ,
,
. ,

31.
XIX XX .
, . 1987 .
30 32.

, ,
, .
. 5.1 5.2
XVII XX .
5.1

X V II XXI .
( , , )
1678 .

1722 .

1782 .

1856 .

1897 .

1910 .

71

60

70

41

18

15

1 1,9
2 4 ,9

52

29

112

92

49

45

63

54

209

231

154

151

53-

5 9 ,9

36

111

188

185

173

244

98

10 19,9

33

77

129

148

593

309

2 0 2 9 ,9

20

49

60

12

27

662

354

4 0 - 4 9 ,9

14

15

50 9 9 ,9

, .

3 0 3 9 ,9

100 4 9 9 ,9

5 0 0 9 9 9 ,9

1000+

200

1987 .** 2009 .*


71

18

31

43

262

156

12

19

236

129

32

24

23

11

191

542

671

655

700

2176-

1099

: . . XVII .
, 1919. . 1, . 2. . 346 ; . .
X V II . // / . . (.).
., 1966. . 279 ; Storch . Statistische O bersicht der Statthalterschaften des R ussischen Reiches
nach ihren m erkw ilrdigsten K ulturverhultnissen in T abellen. Riga, 1795. S. 118 122 ;
1856 . ., 1858. . 222 239 ;
, 2000 . ., 1905 ; 1910 . ., 1914;
, 1915 . ., 1916. . 1. . 1 15 ;
70 : . . . ., 1987. . 376 ;
: . . 125, 179, 242, 533 535, 551 553 ; 2008 :
/ . . (.). ., 2010. . 26 33.
* . 1987 . , 2009 . .
** 3 .
3 -4 ,9 .

796

XIX .
: 1) 5 . ; 2)
5 25 .; 3) 25 . . XX .
: 1) - 5 .
; 2) 5 20 .; 3) 20 100 .;
4) 100 . . ,
, 10 . 33.
5.2
X V III XX .
( , , )
, .
1

1782 .

1856 .

1910 .

1897 .

70

12,9

41

6 ,i

18

2 ,7

15

2,1

1 1,9

112

2 0 ,7

92

13,7

49

7,5

45

6,4

2 4,9

209

38,5

231

3 4 ,4

154

2 3,5

151

2 1,6

5 9 ,9

111

2 0,5

188

2 8 ,0

185

2 8 ,2

173

2 4 ,7

10 19,9

33

6 ,i

77

11,5

129

19,7

148

21,1

2 0 2 9 ,9

0 ,7

20

3 ,0

49

7,5

60

8,6

30 3 9 ,9

1,3

12

1,8

27

3,9

4 0 4 9 ,9

0,5

14

2,1

15

2,1

50 9 9 ,9

0 ,2

1,0

31

4 ,7

43

6,1

100 4 9 9 ,9

0,4

0,5

12

1,8

19

2,7

0,3

0,3

0,3

655

100,0

700

100,0

5 0 0 9 9 9 ,9

1000+

542

100,0

671

100,0

, . 5.1.

, ,
2025 . : ,
2025 .,
34.
XVIII XIX . ,
25 ., XIX XX . 100 . .

, , ,
XX . :
, 100 . ,
20 100, 20 . (. 5.3).
. 5.3 , XVII .
. XVII .
, 15 . XVII .
,
. 1722 . 3 , ,
20 . ; 1782 . 5 (
797

5.

); 1856 . 39 ,
. XVII .
2 . , XIX . 5 .
, .
XIX XX .
, ,

. 1917 . 22 ,
1 .
XX .
. 1775 1860 .,

, 10%
90 % .
,

, .
5.3
,
X V II X X . (% )


, .
100+
2 0 100
20
:
5 20

1910 .
1782 .
1897 .
1678 .
1856 .








19,8
0 ,4
11,1
0,5
16,7
35,3
3,3
40,0
0,5
2,1

0 ,9
5,8
3 4 ,8
2 0 ,8
37,00
2 4 ,0
6,5
16,1
2 9 ,9
8 2 ,4
8 1,8
7 5 ,9
8 0,2
9 8 ,7
9 3 ,7
5 9,3
23,00
99,5
6,5

2 0 ,7

2 6 ,6

4 6 ,2

4 8 ,0

2 4 ,8

4 5 ,8

19,00

9 3 ,0
61,5

59,5

72,1

3 6 ,2

39,5
5 4 ,2

4 3 ,2

5
2

16,1

3 3 ,8

30,1

4,00

2 1 ,5

3 3 ,6

8,4

19,8

10,3

8,5

0,50

35,5

7,1

12,9

6 ,i

2 ,8

0,1

2,1

0,06

100,0

100,0

100,0

1,7
100,0

2 ,8
0 ,4

5,1
0 ,7

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

, . 5.1.

! ,
20 . 1917 . : 1917 .
75 %,
5 . . ,
, , .
, , 1722 1910 .
0 40 %, 2 37 %, , ,
98 23 %. 1910 . 77 %
23 % .
798

5 ., XX . -,
1910 . 4 % , 1678 . 60 %, 1782 .
36 %, 1856 . 16 % .
XVII .,

XIX ., : 1678 1782 .
8082 % , 1811 . 67, 1825 .
64, 1840 . 61, 1856 . 59, 1870 . 52, 1885 . 40, 1897 . 34,
1910 . 23, 1914 . 20 %.
: 1646 1910 . 9,4 , 1910 1987 .
3 , 1,2 (. 5.4),
.
5.4

1646 2009 . ( .)



,
.

1646

1722

1782

1825

1870

1897

1910

1987

20 0 9

2 ,7

4 ,6

4 ,7

5,6

11,1

2 1 ,2

2 4 ,9

74,5

87,0

, . 5.1.

,

, :


;
, ;
;
,
; , ,
,
, ,
35. .
: , ,
(, , . .)
. , 36.
, ,
; ,
, , , , ,
, .
(, ,
,
).
799

5.

, ,
;
(
);
.
,
.
, ,
, 37.
. ,

,
- . ,
, ,

. 5.4. , .- . 1898

800

.

38. ,
, 39.

, .


, .
: 1) ;
2) 10 . XVIII XX .
, , ,
. ,
, .
XVIII XX . , ,
( XIX .)40.
1857 . ( )
245 . 87 . , 1882 1885 .
407 148, 1897 . 405 187.
1907 1915 . 200 . ,
, 41, 1917 .
800 . 1917 1959 .
1897 ., 1959 1989 . - 1,8 .
: 1856 . 11 .
, 1914 . 12,6 .

. 5.5. . 1900-

801

5.

. 5.7. (? ?). . 1827.


802

,
1860- . , : 1859 1897 .
162 137 42.
,
, ,
, , ,

, , ,
.
,
:
1857 . 3,8 , 1885 . 2,9 , 1917 . 2,5
( , , , );
10 33; 32 31 .
XVIII
XX . . , ,
XVIII XIX .
(. 5.5).
5.5

( )


, .
10
11 50
51 100


.
%
8 6 ,7
26

1850- .*

.
%
434
0 ,8

7 1 ,0
5 6 ,9

21

1420

17

101 2 0 0
201 300

5 0 ,2

15

3986
702 8

2 3 ,4

3014 0 0

12,7

7
4

568 8
3994

4 0 1 5 00

6 ,9

2898

5 0 1 1000

16,7

1001 2 0 0 0

6 ,7

9615
9782

2 ,6
7 ,4

176,2

13,1

6 6,5
2 7 ,7

11,3

7 ,4
5 ,4

14,3

2,4

6771
4961

8 ,9

17,9

19,2

1,5
3,2

3990
13 4 5 4

18,2

10,3

14 320

17,6

12 2 56

16,6

4,3
0 ,6

1,8
0 ,7

15,1
4,7

100,0

0,1
591,1

10,6

2001 5000
5 0 0 1 10 0 0 0

3,3

8904

10 0 0 0 +

3 3 4 ,5

100,0

53 7 4 9

1897 .


.
.
%
%
1,4
186,9
1120
3 1 ,6
76,1

2 9 ,8
12,9
4 ,7

4250

5,2

5593
9484

6,9
11,6

0,1
0 ,0 2

38 4 7

100,0

81 471

1425

8,3
6,1
4 ,9
16,5

1,7
100,0

: Blum J. L ord and P easant in R ussia from the N inth to the N ineteenth Century.
P rinceton : P rinceton U niversity Press, 1961. P. 504 506 ;
1856 . . 102 ; . .
. ., 1876. . 34 39 ;
: (
). ., 1902. . 1 3.
* 100 348
22 29 486 .
.

803

5.

:
, .
, .
1857 1897 . 10 2,2
, 11 50 2,5,
1,3 .
48 61,5 %, 161
138 .
1897 1959 . ( 100 2
6 ), 1989 .,
, 3,3.

2 . , (, , ,
.) . 1856 .
3 . 1 % , 1897 .
5 . - 0,8 % .
2 . ,
2 . ,
:
,
,

, .

. 5.8. . 1 900-

804

,
XVIIXVIII . ( 50
) ( 51 500 ) , XIX .
( 500 ): 1857 .
3,4 %, 43,9, 52,7 % .
, XIX .
.
1860- .
: 1857 1897 .
, , 3,4 6,6 %,
52,7 55,6 %
43,9 37,8 %.
, ,
.
, -,
; -, ,
1861 .:
- -
; -,
; -
( ),
- ,
.
XVIIXVIII .
, 300 , XIX XX .
, 500 . 1980 .
1000 43.
. , ,
, ,
, ;
, ;
.

, .

1775 1785 .
. .
, , , ,
,
, , .
, (
805

5.

) 44. XVXVII .
,
.
,
.
,
.
,
() .
,
, , .
,
,
. , ,
45.
,
,
.

I. 1699 . ,
,
; 1720 1721 .
,
. ,
. 1775 .
.

,
,
.

,
, XV .,

46. , -
. , ,
, -
,
. ,
: ,
, . ,
; ,

, , .
806


. XVI .
, . . . , ,
, .
,
, , - ,

. , XVI XVII .

,
-
( ). ,
, ,
.
.
, ,
,
,
.
, ,
.

.
,

.
,
. , ,
, ,
-
.
,
- .

1626 1646 . 51
34 %47. ,
1649 . ,
: 1) ,
, ; 2)
(2,2 ) ,
, ,
, ; 3)
,
; 4) ,
807

5.

; 5)
, ,
, ,
. :
1646 1652 . 50 .,
34 44 %.
.
, 1678 .
41 %, 1719 . 39 %,
4,0 % 1678 . 3,6 % 1719 .,
1652 1719 . 216 462 .48 ,

, ,


.
,
, .
,
, , . . ,
, ,
, ,
, .
,
1721 1724 . -,
,
, ,
. -,
, ,
,
-
( ,
, )
.
- .
,

. 1720- .
, 1730
1740- .

1761 1766 .49
1785 .
, ,
.
808

, .
,
. ,
.
( )
: , ,
, (
, , ),
, ,
.
, 1775 1785 .

. ,
,
, .
,
,
, ,
. 1719 .
, ,
. ,
, ,
.

. .

, ,
. ,
, .
,
, ,
. 1762 .
,
, . 1762 .

. ,
.
- ,
, .
,
1785 ., ,
. ,
,
.
809

5.

,
,
, ,
, .
, ,
, . ,
,
,

.
, , : ,
. XVIII .
50 % , ,
10% , . 30%
.

. 5.9. . . (1852 1919). []. 1880.


810

. 5.10. . . (1835 1903). . 1863.




, 1785 .
- ,
.
. ,
(. 5.6).
. 5.6
, .
, ,
, 50.
-
;
, ; ;
; ,
, .
:
.
811

5.
5.6

X V III X IX . (%)*

1760- .

1790- .

1850- .

1897 .

1959 .

1996 .

4,6

3,9

5,0

0,3

58,9

54,4

22,0

8,5

30,6

36,6

20,0

88,7

96,6

89,0

2,3

3,9

10,0

3,6

1,2

43,0

2,0

()

0,5

3,4

11,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

: . . 1740 1860- . ., 1990. . 201 ;


1897 . . 150,85, 86; ... . 121.
* 1760- . 131 , 1790- . 110, 1850- . 266,
1897 . 612 .


,
,
,
5 .
,
. 5.6, ,
, ,
,
.
,
,
- ,
,



52.


-,
- , . 5.11. ,

.- . 1900- . ,
812

,
, , ,
.
,
, ,
(. . , , . .),
,
, .
, ,
,
,
, , ,
.
, , ,
, ,
.
1897 . (. 5.7).
5.7
,
1897 .

18 232,3

54,93

93 681,4

74,57

5174,5

15,59

12 310,5

9,79

, **

1256,0

3,78

4142,8

3,30

, ***

376,1

1,13

820,4

0,65

, ,

331,1

1,00

949,3

0,76

1132,2

3,41

1242,6

0,99

294,9

0,89

791,2

0,63

6398,0

19,27

11 701,8

9,31

33 195,1

100

125 631,0

100

: 1897 . . 2. . 296 297.


* , .
* .
.

. 5.7,
. , ,
, ,
(54,93 74,57 %), ,
813

5.

(45,07 25,43 %). ,


, ,
, , ,
,
. XIX
XX . , , 6
7 ,
, -
, , ,
.
,
, . ,
1860 100%, - 1650
- 14 18 3540 %,
12 16 10 15 %, 60
50 10 40 % 53.
, . ,
,
,
.


,


, , -, ,

, ,

1897 . 71 %, 29 %54.
. 5.6
.
,

1760- . (
!) ,



,
55. ,
:
. 5.12.

, 80 %
.-. 1910-
814

.
:
77 % , ,
, 29 % ,
, ;
, -
.
: ,
, .
,
, 1760- .
. 37 %
,
.
. 5 %
- 56.
;
,
57.
XIX .
, ,
.
XVIII .
1775 ., .
1775 1796 .
271 ,
,
.
, -
,
. 1797 .
, 1775 .
: 63 %
,
1020 .
37 %
. , 1790- .
55 %, , 1775 ., 63 %.
:
XIX .

815

5.

. 5.13. . ( XVIII . XIX). .


.-. . . 1800.

. 5.14. . . (1810 1854). .


1830-.
816

. 5.15. . 1900-

. 5.16. , . 1900-. : ,
.
-, .

XIX .
. (43 %
), 10% ; ,
817

5.


20 22 % .
,
,
, 58. ,

, ,
.
. . , , ,
:
. . , XIX .

.

, 59. 54,4 %
1790- . 22,0 % 1850- .
5,1 53,0 % , ,
: 1760- . , 1850- .
(. . 5.6).
1850- ., 1897 ., ,
, 8,5 % ,
7,9 % (. 5.6, 5.8).
. :
... , :
... .
, .

1897 ., ...,
: .
,
60. ,
1850- ., :
, , - ,
, , ,
. , ,
, ,
,
, -. ,
14,4 ., 10,5,
5,9, 3,8,
3 .;
954 . ., 213, 108,
51, - 40 . .;
3074; 861; 250; 107; 156 . .;
39,5; 7,1; 5,5; 2,4; 2,9 . . . .
818


, 22 (

). 1850- .
, , ,
74 % , 8 %
18% .
XIX .

: 95 % 92 % -
, 63 %,
19 %.
, - 8 %,
30 %
. :
. XIX .
:
, , , , .
,
, ,

-. , 1760 1860 .,
- 14 % , 29 %
, 14 % , 42 % -;
19% , 10%
71 % -; 50 %
- 50 % -;
.
XIX .
.
:

, ,
: ()
;
(-),
61.
-
,
62.

,
, 63.

,
819

5.

, 64.
: 316
1745 . 1860 . 29 % -
, -
. .
, ,
-
, , , , , , , ,
, , . ,
, ,
.

: -
, -
,
. XIX .
8,8 %
27 % 1850- . ,
20 89 %. 546
,
. 1897 .
:
37,6 % , 30,0, 17,4,
- 9,7, , 0,7,
4,6 %.
.
,
.
, ,
, ,
,
. ,
612 1897 .: 219, 35,8 % ,
, ,
50 % ,
, (. .
); 390, 63,7 % , ,

, , ; , 3, 0,5%
(, ),
, 65.
, XIX .
,
.
,
820

. 5.17. . 1900-

. , , XIX .,
,
.
XVIII . ,
, .
1830- . 14,3 % , 1860- .
19,4 %
, .
1897 . 17,7 . , 2%
; 8 . .
XIX . ,
, , . 1897 .
15,4 . , 2 %
; 66.
:
, ,
, .

XVIII XX . (. 5.8).
XVIII XIX .

, ( 30, 48 18),
, ( 27, 11 38),
,
( 2), ( 0,6)
( 0,2). ,
, 1 % ( 71
821

5.

70),
,
. , ,
. ,
, ( 1850- .
).
5.8

( )
X V III X IX . (% )



, ,


1760- .
11,0
12,0
48,0
1,4
9,0

17,5
100,0

1790- .
13,0
13,0
46,0
1,7
7,0
0,9
18,4
100,0

1850- .
38,0
14,0
18,0
2,0
10,0
0,7
17,3
100,0

1897 .
28,0
13,9
7,9
2,6
8,7
1,3
37,6
100,0

: . . ... . 206 ; 1897 . . 150,


85, 86.
* .
** , , .

. 5.18. . . (1844 1905). . 1874.


822

7 :3 .

, XIX .
, 100
. XIX .
XVIIXVIII .

. XIX .
, ( 10%)
( 10 %).
, ,
.
. ,
, . ,
, 20%,
20 %.
,
17 % . ,
, , , , .
, ,
10% .
,
.
XIXXX .
.

. 5.19. , .-. 1900-


823

5.

. 5.20. .-. 1830-

. 5.21. .-. 1860


824


, ,
, .

, ,
, . XVII .
,
67.
XIX XX . . . - -
1900 . 64 *
, -
. 6769, 6008 68.
, -
, .

--
- . , 1910 .
534 (70,2%) 703(0,1 %) 69.

. 5.22. , . 1913
825

5.

1237 57 %,
43 %, ,
- ,
. ,
XVIII . 54 % , , 50
,
, XIX . 81 %
, :
XX .
. 10 %
.
,

.
(. 5.9).
5.9

1857 1897 . (%)*

***

1857 . 1877 . 1897 .

1857 .

1877 .

1897 .

1857 . 1877 . 1897 .

90,3

89,3

82,5

1,3

1,8

7,0

0,4

0,8

2,0

18,0

13,0

8,0

38,0

33,0

28,0

14,0

14,0

14,0

: . . :
. ., 1991. . 6592.
* 1857 1877 . .
** 20 .

. 5.9, XIX . , ,
, 90,3 %
,
1,3 %, 0,4, 8 %
. ,
.
(38 % ), (18 %),
(14 %),
30 % .
1897 .
(. 5.10).

8 %
, ;
826


5.10

1897 .


.
%
26 056,0
82,6


%
.
557,7
8,8

.
%
26 613,7
70,3

1874,0

5,9

1564,2

24,7

3438,2

, ,

262,1

0,8

300,1

4,7

562,2

**

339,9

546,3

396,8

1,3

206,4

***

581,7

9,2

978,5

9,1
1,5
1,4
2,6
0,04

0,7

0,0

13,7

0,2

14,4

870,9

2,8

1047,3

16,6

1917,2

34,9

0,1

71,4

106,3

5,1
0,3

, ****

189,4

0,5

82,0

0,3

107,4

U
1,7

, ,

92,7

0,3

167,4

2,6

260,1

0,7

671,8
247,9

1,8
0,6

121,1

0,4

550,7

8,7

167,4

0,5

80,5

512,2

657,5

1,3
10,4

1169,7

718,7

1,6
2,3

426,3

6,7

1145,0

3,1
3,0

31 529,4

100,0

6332,3

100,0

37 861,7

100,0

*****

: 1897 . . 2. . 296 297 (


: 17
21 , 22 37, 39, 40 , 4145 , ,
38 , 47 59, 61 , 46 , , 1
13, 60, 62, 64 , 11 12 , 9 10
, , 1 3 , , 4 , 5 8
, 13 1, 63, 65 ).
* , , .
** - .
*** .
.
***** . 5.8 5.10 1897 . ,
.

, - 89 %
. XIX .
. ,
20
50 % .
( , ,
. .), 17 % , 8,7 %
.
.
827

5.


XIX ., .
1897 ., 506 50
493
, 10 3 (

)
13; 42 42 %. , XIX .
,
: 56, 11,1 % , 3055 %
, 85 (16,8%)
2029 % , 306 (60,5 %) 10 19 % 59 (11,7 %) 2
9 % . ,
, ,
, , 7 %.
,

- .
, (. .
5.10), ,
.
47,8 % ,
54 %, 21,7, 7,1,
8,3, 8,9 %. ,
; 3
, 4 , 6,6 ,
7,7 , 70.

. 5.23. . 1900-

828

. 5.24. , .-.
1900-

. 5.25. ,
.-. 1900-

, -
.

,
, , ,
, ,
. :
XIXXX . 59 % 61 %
(. . 5.12) 40 %
, ,
, 71.
, ,
,
: , ,
. ,
.
(. 5.11).
,
, , ,
, . ,
, , ,
XX .
829

5.
5.11

1897 . ( .)

,
,


,


.
.
13 028,0
13 028,0
1483,3
390,7
248,6
13,5
339,1
0,8
48,1
348,7
0,7
0,0
379,3
491,6
11,2
23,7
55,7
26,3
92,3
0,4
121,1
0,0
126,9
40,5
245,4
266,8
319,2
399,5
16 892,3
14 637,1

.
.
.
.
278,8
13 306,8 13 306,8
278,8
359,2
749,9
1205,0
2688,3
542,9
294,3
19,3
5,8
205,6
0,8
544,7
i,6
130,9
498,9
82,8
847,6
13,1
0,6
13,8
0,6
1202,9
715,3
336,0
711,3
65,6
40,7
41,9
29,5
123,4
66,0
67,7
39,7
166,4
1,0
258,7
1,4
671,8
0,0
0,0
550,7
36,2
171,2
76,7
44,3
336,9
603,7
320,6
566,0
430,4
111,2
315,1
714,6
4338,4
1993,8
21 230,7 16 630,9

: 1897 . . 1. . 82 83; . 2. . 296 297.

17,6 % 4 %
.
, ,
29 %, 10 % 11,4 %
.
,
,
.

, XVIII XX .

. , XVIII . ,
XIX . , ,
XIXXX . .
,
, .
XVIII .
72
, ,
. ,
830

, :
, ,
, ,
. 55 58 % XVIII .
, ,

,
, ,
, ,
, ?! ,

.
-
- XIX .
-- XX .
( , , ,
73), . ,
1825 1910 .
XIX . ,
, ; ,
, . ,
. 1825 .
5 . ,
583 89 ; 91 %
9 % . 56 , 12
2 ( , ,
. ), 3 , , 14 15
51 ( ). 1910 .
25 .,
2310 9 10 ; 80 %
20 % . 12 , 13 10
, 3536 18 19 . 87 %, 20 %
5 % . .
,
, , 60 % ,
49 % . 4,5 % ,
2,6 % 26,7 % . , 85
, ,
4 . ,
,
,
.
, 1825 .74
831

5.

. , , ,
1856 . 6,4 . , 736 , 24 , 3
, ,
75.


, , ,
, , ,
, , ,
, ,
.

,
, . 7
. .

,

XX .
,
. 1742 1796 . 273 , ,
24 %, 1797 1856 . 538 48 %,
1857 1910 . 570 210% ,

. 5.26. . . (1816 1856). . 1840.



832

.
-
.
, ,
,
,
.


, , , .
,
.
, ,
,
.
. ,
, ,
,
. ,
, ,
, .
, 6 (,
, , , , ) 1897 .
650 (
)76.
.
, ,
. 1725 . 78%
86 % .
, ,
, 77. 50 , 1775 .,
,
60 % 57 % .
,
1860- . .
, ,
, 1868 ., 41
39 % (. 5.12).
.
1750- 1850- .
, 191 630,
3,3 , 267 1854, 6,9 78.
. , ,
,
833

5.
5.12

X V III X X .

, .

1725 .

1775
1778 .

1813
1814 .

1868 .

1902 .

42

78

263

60

2145

57

4455 41

7854

41

12

22

174

40

1586

43

6404 59 11311

59

12

86

32

57

92

54

160

39

609

39

14

24

43

78

46

249

61

949

61

: . . . ., 1966.
. 330 333 ; . . 1727 . //
. ., 1957. . 5. . 205 282 ; . .
XVIII . // , XII XX . / . . (.). ., 1975. . 248 345 ; . . 199 (. . , ). . 2.
. 385. . 1 : - 1778 . . 18 63 ;
1813 1814 . ., 1816 ;
. .. 1872. . 2. . 6; .
1868 . ., 1872. . L LXXIII;
. . : .
., 1906. . 51.

,
, : 1897 .
582 . 397 . .

,
, . XVII .
1860- .
.
-
,
.
, ,
,
. 1750- . 84 %, 1850- . 98 %
,
0,5 %
XIX . 1 % XX .
, , ,
, . ,
, , ,
,
,
.
834

. 5.27. . . ( XIX .).


. . . . .
1870-


.
1775 .,
, ,
.
-: , . .
, , . . ,
, . . ;
, ;
, ; ,
,
.
,
, 79.
,
,
,
835

5.

.
,
. I

.
.
,
XVIII
XIX . , . .
, , ,
.
, ,

.
.
, ,
XVIII XIX . 85 % .
, 1,03 1,05
XIX . 1,13 1897 ., ,

.
, ,
. , 1858 .,
, -
8,8 % ,
13,0 % 80.
XIX XX .
1811, 1825, 1840, 1856, 1858, 1863, 1870, 1885, 1904 1917 .
1860- ., ,
,
,
.
, 1897 ., ,
, . ,
,
,
10 . . ,
1897 ., .

,
. -.
, 1904 1910 . ,
, ,
81. 1863 .
836

, ,
, ,
,
. -,
82.
, .
1863 .
1863 ., 1870 . 1869 .
, 1885 . 1881 .
, 1904, 1910 1914 .
83. 1897 .
,
, ,
. .,
, . ,

, . .

. 1897 .
1915 .
, 1897
1914 . . ,
, 1897 1907 .
12,9 12,3 %.
,
1910 ., 13,8%,
,
, 13,0 %.

,
, , . ,
1857
1870 . 9,0 10,7 %, 1,7 %, 1870 .
,
. 1897 .,
,
1897 . 12,9%, 2,1 % , 1870 .
, , 27
1870 1897 . ,
7 7
. , , ,
1857 1870 . . ,
,
,
, , .
837

5.


1860- ., , 1870 .
,
1897 ., .
, ,
1870 ., 1918 ., ;

1871 1914 . 1742 1914 .
: 1742 1870 .
, 1871 1914 .
1897 .

,
,
. 1856
1858 . 1897 .,

1,19 84;
1,01 , ,
,
3 8 ,
1,04
86. 1897 .
1,06 .

.
. 5.13,
,

200- .
. 5.13 ,
: XVIII . XIX .
(
1742 1856 . 13 9 %), ,
.
, . ,
. .
1744 . 8 % ( 2-
), 1782 . 9% ( 4- ), 1858 . 9,7 % (
- , ), 1897 . 13,4%
( 1- ) 1917 . 17,2% ( )87.
, XVIII
XIX . - ,
. ,
XVIII . , ,
838

5.13

X V III X X .


,
.

, .

, .
, .

, %

, %

1742 .

1783 .

1825 .

1856 .

1869 .

1897 .

1910.

1914 .

1914

2677*

3511*

4320

5190

11914

13 651

16346

2266

3210*

4204*

5203

6242

12065

16371

19508

15400 24500

42000

52400

59500

17400 27600

46200

57600

65 700 93 400 118700 127700

81400 102300 108200

11,0

9,7

7,6

7$

7,9

12,8

11,5

12,8

13,0

11,6

9,1

9,0

9,5

12,9

13,8

15,3

: . . XVIII XIX .
., 1963. . 164 165 ; . . ... . 241 249 ;
1856 . . 204 207 ;
. . 2. . 10. . 1. . 18, 87 104 ; 1897 . . 1. . 1,
12 13 ; 1897 . . 5 :
. ., 1905.
. 524; 1910 . ., 1914; , 1910 . ., 1911.
. 49 ; , 1914 . ., 1916. . 46 47.
* .

, 1744 .
, XVIII XIX .
,
.
,
. , , XVII . 8
?
.
,
; , ,
; ;
, , , ,
, -,
; ;
, , .
.
(. . ) ,
, , ,
... , , ,
839

5.

. , ,
...
,
, , ,
89.

1834 . 1846 .,
.

. XIX .
, 90.

.
. XVIII XIX .

,
- .

,
.
,
91.
,
, , ,
XVIII .,
. 1782 1858 .
3,6 ,
92.
.
,
,

9 10 % 1709 . 45 % 1790 .93
.
,
. , ,
,

. ( 1860- . 1,3
94) .
,
2 %. ,

,
, .
840


,
- ,
, , .
XIX . .
-, -
, , 1812 .
.
, .
, 1824 .
, , 1827 .
.
.
, ,
, , . 6 :
, ., ,
.
,
, : 1856 1914 .,
, 9
15,3 % 6,3 %. , 1916 .
,
2,1 % 17,4 % ,
, .

? -, ,
. ,
,
.
. , ,
. , ,
. 1856 . 16
45,3 %,
54,0%, 1897 . 45,4 54,2%. ,
, .
. 1897 .
60 % ,
76 %, 53 69 %96.

,
,
. ,
. , ,
.
841

5.

,
4 %. , 1900 .
31 %, 69 %.
861 ., 72% ,
, .
, ,
, 97.
.
,
, ,
,
. . --, 1910 .
600 ,
-
. 4 .
, 20 ,
17 %98. 1916 .
3 % ,
20 %".
, , , ,
,

, ,
.
, ,
, .

. 5.28. , , . 1900-
842

2 .,
, ,
, 1857 . 4000,
14,3 ,
24 %, 1897 . 5600,
30,2 32,3 %.
.
,
2 . , 600 - ,
. . -- ,
.

: ,
, , .

, -
,
XIXXX .
, , .
. - ,
, .
- ,
, .

100.
. -
, , ,
.

.
,
. , 1825 1856 .
11 , ,
, , ,
.

320 101. ,
(, 1840 .,
1853 . ,
),
10 .
,
, ,
. ,
: 1861 .
843

5.


, ,
.
1775 1785 ., ,
,
,
. , XVIII XIX .
,
,
, .

: 1863 1897 .
31 .
,
. , ,
1863 .103,
.
: 1)
; 2) ; 3)

; 4) . ,
.
,
,

- .
,

.
-
,
104. ,
- , ,
, ,
, 105.

1897 . .
,
,
. 44
, 33, 75 %, , ,
. 11 ,
17 , 3 (
) 3 .
; 19
844

, ( ,
) ;
, . , ,

23 06. ,
, ,

,
,
,
,
- .
, ,
,
107.
.
:
; , ,
. ,
. ,
-, , ,
, , XVIII .
.
, . XIX .
5,5 , XVIII ., 29 146108
- XIX ., , .
,
.

. -,

, .
-, , , ,
,
,
. , ,
,
, , . -,
1812 .
:

. , , ,
,
,
,
845

5.


.
, .
,
,
,
. , -
,
, , ,
.
, ,
, ,
, ,
, ,
,
109. 110.
, , .
,
, ,
1917 .
,
, .
. . . . --,
-
, ( ) 1897 .
703 503 ( 761) .
15 %,
13%|. . , . . , - (
) . ,
,
15 %112.
, . .
, ,
, . , 1998 . 59 %
, 73 % ,
113. .3. , -
- ( ,
, ,
, )
XVIII . 12 %, XIX . 0,4 2 %, XIXXX .
2 %, 1917 . 3 % 18 %114. ,
,
, . , ,
.
846

. 5.29. , . 1900-



,

. XVII . 66 %

34 % . 1648 .
10 %, ,
1678 . 41 %, 1730- . 40 %115. XVII . 226 66,
29 %, ,
- . ,
.
.
,
,
. ,
, ,
,
.

, ,
116.
XVIII .
, , ,
847

5.

.
. 5.14
1744 1897 . ,

,
(, )
, ,
, .
,
, , ,
.
. 5.14,
, .
,
,
.
,
,
(
, ).
, , .
.
,
,
. ,
.

. XVIII . ,
XIX . , .

, ,
, , .

: , ,
. XX .
45 %
.
. ,
XVIII ., 1897 . 6,06,6 %.
, ,
.


. ,
( )
848

in

00 SO
CN ^
n
" oo"
Tf" CN O
cn

"
H-"

VO ON oo
^
t-"
so"
CN oo"

OO ^ ^ CN
NO
CN "
CN CN os"
cn
r- SO

CN

in in

O n"

CN

" " in cn
7

Ov

f
f

CN

SO

in" CN so"

CN SO NO in in VO
CN
in" cn"
" CN
1 i

^
CN n
CN " rf"
in CN in"

.
' , .

CN

CN

CN

"

CN in
" Tj-" 7 in" CN

CN

CN

"

i 7

1 CN

'; NO

^ CN so ^ OS
" CN
CN "

1897

6 ,3
9 1 ,7

100,0

1
1
in in in

S"
"
O

CN

. |

vo^

1858

CN

. |

i
"

" CN

1811

100,0

. |

100,0

Sf

CN ^ ^
\
N
CN C
OS "

100,0

||

1782

-"
cn" 00

1 0 ,2
1
1____ - 2 ,6 ____ I
1 - 4 ,6
|

CN

. |

"

|| 100,0 || 100,0 |
| 100,0 |

|
|

1744

in "

rfr

SO"

1 "

00^

^ "T cn ^
"
n" cn
CN
CN
cn
^
VO CN
*rf in
so"
rf

so

CN


^r" Cin"
"
N so"
CN ^
^
so"

"

"

in
in in"

100,0

't 00 CN so CN "
N

CN C
O n "

oo

" "

.
^
n 00
CN in "
CN

OS

1897

"

. ||
N cn n
- O
" n
" CN O
00 n"

"

^
^
in" cn" Tf"
cn
t CN

100,0

so"
<N

1858

"

. |
Tfr cn VO ^ cn
OS

cn"

1811

CN <

. |
*

CN
so" cn"
SO"
H- n-

1782

. ||
-"

1744
in

\
|

5.14

X V III X IX . (% )

CN

o' so" OS 1

<n in
i in" "

CN

"
-

CN cn
"

in

"

so CN Tf NO

cn"

00

5.
5.15


XIX . (%)

1802 .

1857 .

1897 .

48,0

32,9

57,6

52,0

67,1

42,4

,1

28,5

88,9

88,9

71,5

59,0

50,2

51,0

41,0

49,8

49,0

3,4

2,5

6,7

96,6

97,5

93,3

21,9

20,9

78,1

79,1

20,6

11,9

28,4

79,4

88,1

71,6

, . 5.13 5.14.

, ( ) ;
.
1744 1858 . 2,6 6,1 % 1,1 1,3 %
.
, , ,
,
, , ,

. , , ,
(),
.
,
.

. 5.15.
1762 .
. 1762 .
, .
XVIIIXIX .
, .
,

. ,
XVIII XIX ., ,
850

1860- .
, , .
: XVIII .
40 %, 1802 . 42 %, 1825 . 47 %, 1857 1897 .
. , XIX .
.
.
, : ,
1858 . 1,2 , 1897 . 5,4 . 32
45 % .
, ?

? 1865 .
34
1 . .
(
-, ). -
XVII .,
. , XVIIIXIX .,
- ,
. ,
, , ,
, ,
,
. ,
.
, ,
-
, .
-
,
,
, ,
. -
, , ,
.
-

.
- ,
, , ,
.
.
, , ,
851

5.

. 5.30. , , .-. 1900-

. -,
, , ,
. -
, , , .
, ,
.
, . .,
, , , . .

. ,
,
, .
, ,
,
.
1870 . -, . ( )
, , ,
, -,
,
852

. 1870 . -
, .

- ,
, , . .

. 1730- . 12%
, 1802 . 8, 1857 . 4 %118.
-, ,
, ,
. ,
. 1870 . -
.
- XVIII XIX .,
1824 ., , ,
, , ,
. 1824 . ,
- .

. 1746 1801 .
. 1801 .
, 1822 .
. , ,
, , , ,
, . .
,
119. 1842 .
, .
, ,
.
,
.
, ,
,
120.
121.
,
.
, ;

, .

,
.
853

5.

- ,
, 1764 1820 . .

XVIII XIX ., XVIII .
10 . 12". -
(. 5.16).
,
, 5.16
- 17641820 . (%>

17,3

82,7

21,6

78,4

25,8

74,2
64,7

35,3

40,8

59,2

62,7

37,3

33,8

66,2

. 5.31. . . (1834 1876).


. 1862.

854

. 5.32. . . (1815 1852).


( ). 1851 ( ).

82,7 78,4 %,
,
37,3 59,2 %.
( ),
( ) (, ), ,
,
20,2 %,
56,6 %,
29,7 %,
72,5 %. ,
, ,
,
, .
,

, .
855

5.

,
.
,
? , ,
,
. , ,
, , . ,
8793 % ,
,
.
, , , ,

.
,
, ,
,
.

1917 .
,
, .

. 1901 1915 . 7
, 1917 1991 . 67 , 1992
2000 . 3 123.
15 % 1914 . 33 % 1940 . 1962 .
50 %. 3
1958 . 1991 . 66% 74%
.
(. 5.17).
.

, 73 % 94 %
( 1920 . 47 63 %).
1917 1990 . 57 % ( 17 74%) ,
.
. 1990 . 60- 15 17 % , . .
, 40- 40 % 22-
50 %.
(37 %). ,
(63 %)
856


5.17


19142009 . ()*

1914

19,5

108,2

127,7

15,3

1939

60,4

130,3

190,7

31,7

, %

1940

63,1

131,0

194,1

32,5

1960

103,6

108,8

212,4

48,8

1961

107,9

108,4

216,3

49,9

1962

111,2

108,8

220,0

50,5

1990

190,6

98,0

288,6

66,0

1990***

109,2

38,8

148,0

73,8

2009**

103,7

38,2

141,9

73,1

: , 1914 . . 46 47 ; .
. ., 2003. . 1535 ; 2008 ... . 26 33.
* 1914 . , 1939 1990 . .
** .

.
,
.
- ,
. ,
,
, , ,
, . , ,
. -, , ,
. -,
,
125.

,
( ),
XX . .

, . . ,
126.
.
,
1990- . 60 % 40 %
100 .
. . ,
857

5.

. 5.33. . . (1844 1927). . 1878.


. 5.34. 2013 .
URL: http://moscow-walks.livejoumal.com/1482851.html ( : 15.06.2014)
858

: ...

(, , 1990- .
), :
, ,
,
. , 1000 :
!
, ,
, , ,
. ,
, ,
. ,
.

:

, XVIIXX .,
. XVII .
, . ,
,
, , ,
, .
, , ,
; ,
,
.
XVII .
,
.
XVII .
127.
-
I. ,
, , ,
-
, . . 128.

. ,

.
, . ,
, 1775 1785 .
,
, ,
859

5.

. 1775 1785 . ,
,
XIX .
- - .
1861 . ,
.
,
,

129.
1860- .
,
,
, XVIII .,
.
, .
,
.
, , -
. , ,
,
.
. , , , .
,
, , ,
, , .
, , ,
.

1 . .
, XVXVIII . T. 1 :
:
. ., 1986. . 509.
2 ., .
j . URL: http://www.marxists.
org/russkij/marx/1848/manifesto.htm (
: 07.11.2014).
3 ., : . .


XVIII XIX .
; , 2003. . 1 ; . .

XVIII XIX . :
: . ... - . .
., 2007. . 351; . .

860

XIX : ,
. , 2012. . 6 12 ; . .\
1) XVIII
XIX . , 2001. . 728 ; 2)

XVIIIXIX . : . ... - . . ,
2012. . 1.
4
.
XIX . ., 2009; .
. 3- . ., 2007 ; .
: . ., 2007 ;
. .
( XIX
XX .). , 2004;
/ . . (.). , 2006; . .
1910- : /


., . . . . . . . .,
... . . . ., 2004; . .
2005 ; . . XVIII XX . //
- . 2008. 2.
: -
. 8490; . .

XVI XX . , 2001 ; . .
XIX XX . : . ...
: . . . , 2004; . .
:
XVIII . ., 2006; . . . ., 2002 ; . ., .
. ., 2006 ; .
1812 . ., 2008 ; (, , ). .,
2001.
: XIVXIX / . . . .
. ., :
., 2005 ; ., .: 1)
: XX . .
. ., 2010 ; 2) :
XX // . .
. . ; , 2011; . . . , 2007. 1. ( .
XIIXIX : 2 . ., 2003.
. ). . 9399.

6
. . : . . (
): . .
XVIII XIX . :
. ... . . . , 2007.
XVIII 60- . XIX . : ( -
5
. // . . - ). , 2000; . .
, 1904 1983 .: ,
XIX
/ . . . (.).
., 1998. . 352377; . . XX .: :
: . ... . . . , 2007 ;
, 1880-1914 . , 2004; . .: . .
1) XIX XX : . ...
. . . , 2002 ; . .
// . .

: .
XX . : . ... . . .
. : 2 . ., 2002. . 187212; 2) XIX
, , 2005 ; : :
// . I II . . ,
15 . 1999 .; 2930 . 2000 . / . .
. 213245; 3) :
(.). , 2002 ; . .,
// .
. 246260 ; . .
(XIXXX .): XIX XX . . 1 : ;
/ . . (.).
. , 2003 ; . .
., 2000 ; . , .
: XIX XX . : . ... . . .
. ., 2001 ; . .: 1) ., 2006 ; . .
1917 . //
: , , XIX
XX : : . ...
. ., 2007 ; 2) XVII
1917 . ., 2008 ; . . . . . , 2005 ; .
: .
. ; ., 2007.
7 : . . :
XVIII XX //
. . 2. . 2005. , . 3. . ., 2007 ( 150 ,
. 4148 ; . XIX XX ., );
1860 1870- . : ( ( XX ) /
. , . (.). ., 2009 (
): . ... . . .
, 2003 ; . ,
: . ., 2008 ; );
. . . .
. ., 2011 ( 12
1861 1914 . : .

861

5.
XVII XX .
); . .


( 1882 .) //

/ . . (.). , 2005.
. 929 (

).
8 . . :
. ., 2001; . .
. , 2000;
: , , :
: XVIIIXX /
. . (.). ., 2006; . .
... ; . .
:
,
. ., 2004 ;
: ... ; . .
... ;
-: . : 3 . /
. . (.). ., 20012011. . 1 : 2
.; . 2 : 8 .
, , ,
-
: . .
... ;
/ . .
. , 2000.
9 :
. .: 1)
: XVIII XIX . .,
2007 ; 2) ...
10 ,

: . /.: 1)
XVIII XX . //
/ . .
(.). , 2001. . 2539; 2)
XIX XX .
, 2002.
11 . :
.
12 . . ...;
jt. . :
. ., 1998; . .
, XVIII
XX . . 1 : , ,
(, , ). ,
2002 ; :

/ . . (.). ., 2001 ;
: /
. , . , . (.). .,
2001 ;
/ . . (.). .,

862

1995 ; . . . ., 1997;
. . XX :
. ., 2003.
13 Wirth L. A Bibliography of the Urban Com
munity // Park R. E., Burgess E. W., McKenzie R. D.
The City. Chicago; London : University of Chicago
Press, 1968. P. 165 169.
.:
. XIXVII
// , IX
XX : ; ;
: / . . (.). ., 2013.
. 73 110.
14 .
: 4 . ., 1986. . 1. . 443 ;
. . -
. ., 1994. . 1. . 206
207.
15 XIXVII . .,
1977. . 4. . 9091.
16 . ... . 3.
. 338.
17 . . . .,
1956. . 64; . . XIVXV . ., 1959. . 23.
18 XIXVII . .,
1991. . 17. . 149 150. . : . . XVIII
XIX . (
) // . . 8. . 1999. 6. . 26-40.
19
/ . (.). ., 1863. . 2. . 9091.
20

1856 . ., 1858. . 249.


21 XVIII . ., 1989.
. 5. . 175 176.
22 . 1857. . 2, . 1 :
. . 1491.
23 .
. ., 1819.
. 1.. 230231.
24
1897 . / . . ( ).
., 1905. . 1 ( ,
2000 ).
25 . .
: , , . .,
2006.
II
1795 .. URL: http://statehistory.ru/books/YA--E~Vodarskiy_Issledovaniyapo-istorii-russkogo-goroda-Fakty-obobshcheniyaaspekty/ ( : 07.12.2014).
26

1856 . . 248250 ;
... . 2. . 9091 ;

: (



). ., 1902. . 1
33 ; , 2000
... ;
, 1915 . ., 1916. . 125. . : Fe
dor Th. S. Patterns of Urban Growth in the Russian
Empire during the Nineteenth Century. Chicago : The
University Chicago Press, 1975. P. 182214.
27 M. .
. ., 1889.
. 1. . 277 ; ... . 2.
. 77, 89.
28
(R) R = S : N,
S ;
N .
.: . .
//
/ . . . (.). ,
1974. . 54.
29 . . 5861 ; . .
. ., 1862. . 1. . 1,4, 51,
60,104,110,134,139 ( . . ).
30 . ., . .
: (
VXVII .). , 1973. . 2627.
31 ... . 2. . 96.
32 : . .
... . 5861 ;
70 . . 376.
33 1904 . ., 1906.
. 0440 ; 1910 . ., 1914. .
58, 339340 .
34 .
// , ,
. .,
1905. . 117 136 , . .

. ., 1909. .
1. . 656; -- .
:
. ., 1910. . 73.
35 . ., . ., . .
//
. . 1931 ; . .
.
., 1975. . 132 159 ; Wirth L. Urbanism as a Way
of Life // Wirth L. On Cities and Social Life. Chicago ;
London : University of Chicago Press, 1964. P. 60
83 ; Park R. E., Burgess E. W., McKenzie R. D. The
City. P. 142 155.
36
: .
:
: 2 . .; , 2001. . 1 :

; . 2: .
-


.
37 ..\ 1)
XIX XX . :
. ... . . . , 2002;
2)
XX // ,
2011 : . ., 2012. . 216231.
, ,
,

XIX .: . .
... . 176 178,359360.
38 . ...
39 . :

. ., 2002. . 328337.
40 . .
... . 5960.
41 . .
. ., 1963. . 249.
42 ... . 2. . 90;
[1882,
1885] . ., [1884, 1887]. . 484 9 ;

;
, 1915. . 1. . 15; . .:
1) XVIII . //
. ., 1993. . 1. . 103 141 ; 2)

// . . 25 /
. . (.). ., 1998. 4586.
43 1 :
. . 242.
44 . .
. ., 1883. . 184 188;
. . . .,
1938. . 1. . 163 167 ; . ., . . - .
., 1988. . 265267.
45 . .
. ., 1912.
. 285288.
46 , XVI .

: . .

. ., 1902. . 2. . 1228,
1230; . .
XVII . , 1917. . 1,
. 1. . 89 ; .
. ., 1868. . 147.
47 . .
: 15 . ., 1961. . 5. . 297298 ;
. .

XVII . // / . . (.). ., 1966. . 279.

863

5.
48 . .\ 1)
XVII XVIII . ., 1977. . 133
134; 2) ... . 279;
. . 1740 1860- . .,
1990. . 82 (1737 .); . .
... . 1, . 2. . 346;
1649 / . . (.).
., 1987. . 292309.
49 . .
XVIII . ., 1903. . 654655.
50 - ., .
. ., 1967. . 105.
51 . . . . 174.
52 1897 . . 2.
. XLVIXLVII.
53 ,

. ., 1858. . 1. . 14 ;
. .
. ., 1915. . 9.
. 142.
54 ,
,
1897 ., -.


: . .
1897 . //
. 1905. 8. . 224244;

8,1 ,
6 , ,

: . .
: (

). ., 1909. . 294
295.
55 . .
...

XVIII .. URL: http://statehistory.ru/books/YA~E~
Vodarskiy_Issledovaniya-po-istorii-russkogo-goroda~
Fakty-obobshcheniya-aspekty/ ( :
07.12.2014).
56 , ,
: . .
^ //
. . 2 :
/ . . (.). .,
1999. . 279289.
57 ... . 76.
58
. 1843 1857 .
26%
: . .

XIX . //

864

.
. 7290.
59 . .
XIX :
. ., 2008. . 238.
60 . . 54. , -,

,

.
61 . . . . 173, 178.
62 ... . 77.
63 . .
...
XVIXVII
..
URL:
http://statehistory.ru/books/YA-EVodarskiy_Issledovaniya-po-istorii-russkogo-goroda~
Fakty-obobshcheniya-aspekty/ ( :
07.12.2014).
64 . . : 1)

. 1972; 2)
...

XIX XX .. URL: http://statehistory.ru/books/YA--E~Vodarskiy_Issledovaniya-poistorii-russkogo-goroda~Fakty~obobshcheniya~
aspekty/ ( : 07.12.2014).
65
,
,
,
, , (.-
.) ( .)

,
.
66

. ., 1836. . 66; -:
,
. ., 1870. . 2. . 149, 163. . :
. . . . 5 :
-
. ., 1914 ;
. //
. 1896. 1. . 34 4 4 ; . . . .,
2003. . 4854.
67 . .
... ; . .
: (XVIIXVIII ). ., 1963;
. .

XVIII . // . 1950. . 32. . 133 172 ; . .
: .-.
. ., 1958 ; . .
(60
80- . XIX .). ., 1966 ; . .

XVI XIX . .,
1978.


68
: .
., 1904. 3. . 162.
69 -- .
. . 7677.
70
1897 .
: 1897 . . 150, 85, 86.
1900 1913 .
.: . .
50 , 1900
1913 . ., 1918. . 64.
71 . .


XIX . //
/ . . (.). ., 1976.
. 117.
72 . .
: ,
. , 1978. . 5366,
284285.
73 . .
: //
/ . . ( ). ., 1983. . 6.
. 162 163 ; . .
. ., 1954.
. 63 117.
74 .
1825 .
., 1829. . 94 95 ; 1910 ;
, 1914 . .,
1915. . 5. . 1 19.
1902 .: :
2 . ., 1907. . 1. . XXXIII, LVII
(
7 .
).
75 . . :
-
. ,
1908. . 2425 ;
1856 . . 120.
76 . . ...
. 89.
77 .

. ., 1977. . 309333.
78 . .
XVIII XIX .
., 1981. . 5657.
79
:
. .\ 1) ... . 115 117;
2) ...
,
. URL: http://statehistory.ru/books/YA--E~Vodarskiy_lssledovaniya-po-

istorii-russkogo-goroda-Fakty-obobshcheniyaaspekty/ ( : 07.12.2014).
80 ... . 2. . 230
231.
81 1904 . . IX.
82 - ... . 3. . 14.
83
. ., 1866. . 1. . 1. . 18, 24 ;
. ., 1875. . 2. . 10. . 1. . 12, 15 ;

, 1922 . ., 1922. . 1 ; ... . 3. . XVIIIXIX ;
.- 1901 1902 . .,
1905. . 7 13.
84
1897 . . 5 :

. ., 1905. . 40.
85 1897 . . 1.
. 12 13.
86 ,

1856 ., 9,03,
1858 . 9,41:
1856 . . 262 ;
... . 2. . 182 183.
87 . .
XVIII XX . : (
//
/
. . (.). ., 2007. . 1. . 308.
:
. ., . .

XVIII XX . : (1719
1917 .) // . , .
1975. . 24. 2. . 156, 158;
XX : . . . 1 : 1900 1939 /
. . , . . (. .). .,
2000. . 403.
,
, ,
.
88 . .
- : XVIII .
., 1994. . 6163.
89 . . ., 2006. . 1.
URL: http://royallib.ru/book/zyuskind_patrik/parlyumer_
istoriya_odnogo_ubiytsi.html ( : 06.11.2014).
90 : . .
...
91 . .
: (XVIIIXIX .). ., 1985. . 172. ^
92 .
. .
XVIII XX // .
1984. 4. . 4159.

865

5.
93 . . . .,
1983. . 8.
94 1901 . . 1. . 226.
93

1916 . . 1 :
. ., 1916. . 624 625.
96

1856 . . 206;
1897 . . 1. . 6264, 8283.
97 .-
1901 1902 . . 7 18.
98 : - .
. . 7677, 79 187.
99 XX : .
- 1901 1922 . /
. . (.). ., 1923. . 2021.
100 . . ...
. 53 197.
101
. ., 1852. . 14 15,
2629, 3233 ; . .
. ., 1958.
. 528523.
102 . .
. . 488503.
103 -. ., 1866. . 38. . 2. 40261.
104 /7. .
XIX
. ., 1983. . 238261.
105 . . ...
. 73.
1(16 . . 1287 (
). . 38 (1897 .).
. 3439.
107 . . 3380. . 307357.
108 ... . 69.
109 .
//
, ,
/ . . (.). ., 1975. . 3247.
110 . .
. ., 1985. . 7879, 122. . :
. .
: (
XIX XX .). , 2012.
111 - - .
. . 7677.
112 ... . 81, 548.
1,3 . . 406, 409. .
:
,
,

(. 409).
114 . . ...
. 1. . 3940. ,

866


.
115 . .
... . 1, . 2. . 346; . .
... . 279 ; . .
... . 82.
1,6 /7. .
... . 1, . 2. . 345355.
117 . . 1287. . 39. . 2572. . 1 145.
118 . . ... . 8384.
119 . . 558 (

). . 2. . 128. . 180 195. .
: . .
XVIII . ., 1957.
. 2838.
120 . . 571 (
). On. 1. . 1474.
. 170.
121 . . : 1)

20- XIX . //
. . 547558 ; 2)
1826 1857 . .,
1990. . 8389.
122 . ., . .
XVIII XIX . //
:
/ . . (.). , 1986.
. : . .
//
. 1966. . 21. . 111 114.
123 ... . 128.
124 . . ... . 92.
125 . . 78 111 ; . // :
. ., 1996. . 1.
http://www.archipelag.ru/ru_mir/ostrov-rus/
URL:
gardarika/gardariki/ ( : 18.04.2013);
... . 337413.
126

: . .
: (
XIX XX .). , 2012;
. ., . .
XX :
. , 2006.
: . ., . .,
. .
:
, XVIII XIX . .,
2000.
127 . . XVI
XVII . ., 1925. . 124.
128 . .
. . 7. . 135.


129 .
. ., 1938. . 414, 420 ; . .

. ., 1988. . 267. .

,
: . .
: : .
., 2011.

1
,

1.1.
1858, 1878 1888 . 1897, 1911
1916 . (.)

83

1.2. , (. )
(.)
1913 1915 .

86

1.3. ,
1917 .

88

1.4.
1646 1917 .

95

1.5.
1897 .

97

1.6.
XVIII XX . (%)

98

1.7.
1678 1915 . (.)

99

1.8.
1719 1914 . (%)

102

1.9.
1678 1917 . (% ,
1897 .)

103

1.10. 1897 .

123

1.11.
1897 . (%)

124

1.12.
1897 . (%)

126

1.13.
1867 1868 1904 1907 .

133

1.14. ,
1910 .

134

1.15. (
) (%
)

135

1.16. XVIII .
(. )

136

869

.
,

1.17.
1859 . (. )

137

1.18.
1892 1895 .
1886 1895 .
,

138

1.19.
1868 1916 . (.)

141

1.20.
1669 1695 .

146

1.21. 7 , -

1897 .

148

1.22. ,

1897 .

150

1.23.
1897 . (%)

153

1.24.
1897 . (%)

155

1.25.

159

1.26.
.- 1881, 1883, 1901, 1902,
1904, 1907 .

166

1.27.
1907 1917 .

188

1.28.
1897 .

201

1.29. 40-
1870 1913 . ( . .)

208

1.30. ,
1894 1898 .

209

1.31.
1899 1913 .

214

870

.
,

1.32.
XVII XX . (% )

227

1.33.
XIX .

236

1.34.
XIX .

239

1.35.
,
( )

244

1.36. () 1700 1950 .


18

248

1.37.
XVIII . ()

250

1.38. 1752 1879 .

250

1.39.
1880 1915 .

253

1.40.
1893 1913 . (
)

254

1.41. ,
, , 1860 1913 .
(1860 . = 100)

254

1.42. , , ,

1881 1913 . (%)

255

1.43.
(%)

256

1.44.

(%)

256

1.45.
XVII XX .

262

1.46.
XVII XX . (%)

262

871

.
,

1.47.

XVIII XX .

267

1.48. - (%)
1897 .

275

1.49. 13
1897 .

283

2.1.
1858 .

348

2.2.

1678, 1727, 1777, 1833, 1857 . (%)

349

2.3. ,
, 1719 .

350

2.4. ,
1678, 1727, 1777, 1836 1858 .,
1719 .

352

2.5. - 1861, 1877, 1895


1905 . 44

358

2.6.
XVIII XX .

379

2.7.
1835 1904 . (%)

380

2.8.
1863 .

382

2.9.
XVIIIXIX . (.
)

388

2.10;
XVIIIXIX . (%)

389

2.11. XVII
XVIII . (%)

392

2.12.
1811 1858 . (%)

393

2.13. 40
1883 1884 . (%)

394

872

.
,

2.14. 2-
3- , .

396

2.15. , ,
1866 1913 .

397

2.16.

397

2.17.
1495 1860 .

400

2.18.

1860 1916 .

402

2.19. 230
1896 . ,
(%)

402

2.20.
1896 .

403

2.21.
1725 1860 .

407

2.22. -
( )
1860 1916 .

410

2.23. (
) 1860 1917 .

411

2.24.
1858 1916 .

411

2.25. ,
, ,
, 1850 . 1900 .

412

2.26. ,
1879 1885 1908 . (%)

413

2.27. (
) 1879 1884 . 1894
1895 .

416

2.28. 1879
1913 . ( )

419

873

.
,

2.29.
1879 1918 . ( )

419

2.30.
1897 . 1894 1895 . (%)

421

2.31.
-
1897 .

425

2.32. ,

,

429

2.33.
1895 1914 . ( )

430

2.34. ( ), , , ,
, ( ) 1895 1921 .

434

2.35. 1895 1905 .

435

2.36.
1901 1913 .

437

2.37.
1912 1917 .

441

2.38.
1915 1917 .

442

2.39.
XVII XX . (. )

444

2.40.
XVII XX . (%)

445

2.41. IXIV
1755, 1795 1805 1840 1855 . (%)

450

2.42.
.- ,
1814 1869 .

451

2.43.
1843 1914 . (%)

456

2.44.
1898 .

457

874

.
,

2.45. 1911 . (%)

458

2.46.
XX .

463

2.47. 10 %
1901 1904 .

469

2.48. 10 %
1901 1904 .

470

3.1. 10- 1857 1858 .


1858 . (.)

511

3.2. 1719 1857 . ,


512

3.3. 50
1871, 1885, 1896 1897, 1900, 1913 .,
( 1 )

514

3.4. ( ,
) 1800 1867 .
( 1 )

515

3.5. ( ,
) 1897 1914 .
( 1 )

516

3.6.
1717 .

519

3.7. 20 1778,1779
1786 . ()

521

3.8. 1 10- ,
.

526

3.9.
1738 1897 .

533

3.10.
XIX XX .

537

3.11.
50 XIX
XX . (% )

539

3.12.
1810 1870 .
( )

540

875

.
,

3.13. . 1840 1917 .


136 ( )

541

3.14.

1779 1783 .

542

3.15.
1763 1858 .

545

3.16.
1744 1858 .

547

3.17.
: 1744 1858 .,

550

3.18.
, ,
1851 1857 .

550

3.19. , ,

XVIII XX . (
1000 )

552

3.20.

XIXXX . ()

565

3.21.
XVIII
XX . (%)

566

3.22.
1867 1910 . (%)

569

3.23.
1850- .
1897 . (&)

572

3.24.
50
1897 . (%)

574

3.25. ,

1897 . ( 100 )

574

876

.
,

3.26. ,
, XIXXX . (%)

576

3.27.
1840 1850- . ( 1000 )

577

3.28. 7
(%)

578

3.29.

XIX . ( 1000 )

593

3.30. , ,
XIXXX .

595

3.31.
XIX .

597

3.32.
1840 1870- . ( 1000 )

599

3.33.
1898 1902 .
( 1000 )

599

3.34.
10 11
1897 . ( = 100)

607

3.35. , 1 , 10; 15
20 , (%)

607

3.36. ,
, () 1897 . ( 1000
)

611

3.37.

1897 . (%)

615

3.38.

1896 1904 .

616

3.39.
11
1896 1897 . ()

618

.
,

3.40. , ,
, ,
, , ,
, , XIX XX .

622

4.1.
XVI XVII .

652

4.2.
XVIIXVIII . (%)

654

4.3.
1762 .

655

4.4. .
1811 1857 . (%)
4.5. .
1816 .
1811 . (%)
4.6.
XIX .

4.7. 1867 .
1873 1874 .
4.8.
XIX . ( , 1859 .)
4.9. XVIII
XIX .
4.10.

XIX . (%)

655
658

660
661
661
663
664

4.11.
XVII XX . ( )

666

4.12. -
1850- . (%)

667

4.13. -
, ,
XIX . (%)

668

4.14. -
, ,
1897 . (%)

669

878

.
,

4.15. -
1897 . (%)

670

4.16. ,
, XIX XX .

674

4.17.
XIX . (%)

681

4.18.
1850 . (%)

682

4.19.
, 1867 . (%)

683

4.20.
1897 . (%)

684

4.21. 1880
1913 . (% )

700

4.22. 100
( )

701

4.23.
1842 1914 .

742

4.24.
XIX XX . (
)

743

4.25. .-
1910 .

744

4.26.
1891 . (
)

745

5.1.
XVII XXI . ( , ,
)

796

5.2.
XVIII XX . ( , ,
)

797

5.3. ,
XVII XX . (%)

798

5.4.
16462009 . (.)

799

879

.
,

5.5.
( )

803

5.6.
XVIIIXIX . (%)

812

5.7. ,
1897 .

813

5.8.
( )
XVIIIXIX . (%)

822

5.9.
1857 1897 . (%)

826

5.10.

1897 .

827

5.11.

1897 . (.)

830

5.12.

XVIII XX .

834

5.13.
XVIII
XX .

839

5.14.

XVIIIXIX . (%)

849

5.15.
XIX . (%)

850

5.16. - 1764 1820 . (%)

854

5.1*7.
19142009 . ()

857

. .1. .

34

. .2. .

34

. .. . .

34

. .4. .

39

. .5. .

39

. .6. .

39

. .7. .

39

. .8. . .

43

. .9. . .

43

. . 10. .

43

. .11. . .

43

. . 12. .

48

. . 13. . .

51

. . 14. .

51

. . 15. . .

51

. . 16. .

54

. . 17. .

54

. . 18. .

62

. . 19. .

62

. .20. .-.

62

. .21. .

62

. 1.1. . . 1916 . . 1936

80

. 1.2. . 1910-

82

. 1.3. 1916 . ,
. 2006

89

. 1.4. 1552 ..
,
. . , 1823 .

105

. 1.5. ,

. 1884

114

881

.
,

. 1.6.
. . . -
. 1884

114

. 1.7.
, 1880-

116

. 1.8. . . 1891

117

. 1.9. , . 1900-

118

. 1.10. . 1900-

120

. 1.11. . 1902

121

. 1.12. -
, .-. 1917

131

. 1.13. .-. 1914

132

. 1.14. . 1900-

133

. 1.15.
. 1914

167

. 1.16.
, . 1900-

174

. 1.17. ,
.-. 1914

175

. 1.18. - . 1905

176

. 1.19. . 1905

179

. 1.20. . 1905

185

. 1.21.
, . 1904

205

. 1.22. . 1900-

215

. 1.23. & - -- ,
300- . 1913

271

. 1.24. . 1877

273

. 1.25. . 1900-

273

. 1.26. -
300- . 1913

277

882

.
,

. 2.1. . . (1783 1873). . 1830.


351

. 2.2. . . (1824 1863).


. 1850.

354

. 2.3.
.-. 1911

356

. 2.4. . . (1815 1852). (


, ). 1846.

360

. 2.5. , .-
. 1892

363

. 2.6. , .-
. 1892

364

. 2.7. , . ,
. 1912

365

. 2.8. . 1900-

370

. 2.9. , . . 1870

387

. 2.10. . . (1878 1927). ,


. 1918. - . . .-

394

. 2.11. II. 1902

396

. 2.12. . 1860

401

. 2.13. . 1860

401

. 2.14. -, ,
. 1900-

404

. 2.15. ,
. 1900-

406

. 2.16. .- . 1900-

406

. 2.17. . 1904

414

. 2.18. . (1846 1920). . 1886 1887.


417

. 2.19. .-
. 1909

423

. 2.20. , .-. 1900-

423
883

.
,

. 2.21. .
1915

424

. 2.22.
.- . 1900-

428

. 2.23. ,
.-. 1914

431

. 2.24. -
, .-. 1916

435

. 2.25.
, , .-
. 1900-

438

. 2.26. .- -. 1914

448

. 2.27. , ,
. 1900-

453

. 2.28. : . 1904

464

. 2.29. , -. 1900-

467

. 2.30. .-
.-. 1900-

468

. 2.31. . 1908

468

. 2.32. , ,
.-. 1910-

471

. 2.33. . . (.-,
, 7). 1906

472

. 2.34.
. . (.-, . , 27). 1909

472

. 2.35. ,
. . (.-, . ., 14)

473

. 3.1. . . (1834 1911). .


1860.

524

. 3.2. . (1722 1782).


. 1771.

528

. 3.3. . . (1832 1896). . 1861.


529

884

.
,

. 3.4. . . (1815 1871). (


), ( ), ,
. 1846.

544

. 3.5. -, . 1870

562

. 3.6. -, . 1870

562

. 3.7. , .- . 1900-

570

. 3.8. . 1910-

571

. 3.9. . . (1835 1894). . 1889.


575

. 3.10. . . (1839 1915). . 1871.


583

. 3.11. , .
1911

587

. 3.12. , . 1911

588

. 3.13. . . (1861 1904). .


1890.

591

. 3.14. . . (1849 1893). .


1886.

596

. 3.15. , .-. 1887

596

. 3.16. . . , .-.
1887

598

. 3.17. . . (1846
1904), .-, .-. 1904

600

. 3.18. . . (1877 1910),



.- ,
.-. 1910

600

. 3.19. . . (1836 1901). .


1876.

601

. 3.20. , .-. 1900-

602

. 3.21. , ,
.-. 1913

604

. 3.22. . 1900-

605
885

.
,

. 3.23. . . (? 1877). .
. . . . . 1880-

608

. 3.24. ( ),
.-. 1913

609

. 3.25. ,
.- . 1910-

612

. 3.26.
( ), . ,
. 1900-

614

. 3.27. , .-. 1900-

617

. 3.28. . . (1821 1899). . 1873.


624

. 4.1. . 1900-

650

. 4.2. : ,
, , ,
. 1910

651

. 4.3. , . 1900-

672

. 4.4. . . (1826 1886). . 1862.


675

. 4.5. . . (1841 1910). . 1890.


675

. 4.6. . .
XIX .

687

. 4.7. . . (1846 1920). . 1888.


688

. 4.8. . 1870-

689

. 4.9. . 1910-
)
. 4.10. . . (1839 1896). .

689
690

. 4.11. . . (1841 1910). . 1885.


691

. 4.12. . 1900-

692

. 4.13. . . (1862 1912). . 1899.


697

.
,

. 4.14. . . (1859 1930). ? 1897.


699

. 4.15. , . 1900-

703

. 4.16. . . (1832 1896). . 1912.


704

. 4.17. . (??). .
1820 1830-.

706

. 4.18. . . (1832 1890).


. 1873.

712

. 4.19. , . 1870-

713

. 4.20. , .-. 1900-

715

. 4.21. , .- .
1910-

717

. 4.22. . . (1846 1898). . 1888.


719

. 4.23. . . , -
, . 1909

720

. 4.24. . (??). . 1830-.


722

. 4.25. . . (1798 1837). . 1831.


723

. 4.26. . . (1840 1917). [ ].


1885.

724

. 4.27. . 1900-

725

. 4.28. . . (1852 1916). .


725

. 4.29. . . (1899 1977; )


. 1910-

726

. 4.30. . . .
. 1900

734

. 4.31. . . (1846 1920). . 1889 1891.


736
887

.
,

. 4.32. . . (1844 1930). (


). 1888.

737

. 4.33. , .-
. 1910-

750

. 4.34. : , .-.
1900-

756

. 5.1. . . (1861 1904).


XVII . 1895.

791

. 5.2. . . 1902

794

. 5.3. .
. . 1900-

794

. 5.4. , .-.
1898

800

. 5.5. . 1900-

801

. 5.6. . 1890-

802

. 5.7. (??).
. 1827.

802

. 5.8. . 1900-

804

. 5.9. . . (1852 1919). []. 1880.


810

. 5.10. . . (1835 1903). .


1863.

811

. 5.11. , .- . 1900-

812

. 5.12.
.-. 1910-

814

. 5.13. . ( XVIII. XIX).


. .-. . .
1800.

816

. 5.14. . . (1810 1854).


. 1830-.

816

. 5.15. .
1900-

817

888

.
,

. 5.16. , . 1900-. :
,
.
-, .

817

. 5.17. . 1900-

821

. 5.18. . . (1844 1905). .


1874.

822

. 5.19. , .-.
1900-

823

. 5.20. .-. 1830-

824

. 5.21. .-. 1860

824

. 5.22. , .
1913

825

. 5.23. . 1900-

828

. 5.24. , .-. 1900-

829

. 5.25. , .-. 1900-

829

. 5.26. . . (1816 1856). . 1840.


832

. 5.27. . . ( XIX .).


. .
. . . 1870-

835

. 5.28. , , . 1900-

842

. 5.29. , . 1900-

847

. 5.30. , , .-. 1900-

852

. 5.31. . . (1834 1876).


. 1862.

855

. 5.32. . . (1815 1852). (


). 1851 ( ).

856

. 5.33. . . (1844 1927). . 1878.


859

. 5.34. 2013 . URL: http://moscowwalks.livejoumal.com/1482851.html ( : 15.06.2014)

859

.
.
.
.
BE .
.
.
.
- .
.
.
.
1873 .

. ., 1873.
.
.
.
.
.
.
.
... ,
.
1901 . 16
1901 . 1861 . 1901 .

. ., 1903. . 13.
.
.
.
.
.
1897 .
1897 . :
, 28 1897 .
., 1905. . 1,2.
03 .
891

.
.
:
49 .
1897 .
1897 . : 89 . ., 1899 1905.
-1 . 1- : 45 .
., 1830.
- . 2- : 55 .
., 1830 1884.
-1 . 3- : 33 .
., 1885 1917.
: 55 . 5- . ., 1964 1981.
.
- .
.
.
.
.
.
.
.
PC .
- .
-

.
/ . . . , . . , . .
. ., 1880. . 1.


. .; ., 1907 1916. 1 10.
. 1832 . . 1832 . ., 1832.
. 1842 . . 1842 . ., 1842
. 1857 . . 1857 . ., 1857.
. 1876 . . 1876 . ., 1876.
. 1906 . . 1906 . ., 1906.
. 1912 . . 1912 . ., 1912.
.
.
.
.
892

.
.
.
AI Ab Imperio.
. ,
. . .

:
. . (1861 1904). ! (
XVII ). 1901.

:

1

29.12.2010 436-
,
16
. . , . .
. .
. .
-005-93;
95 3001 , 95 3150
24.07.2014
70 100/16. .
.-. . 66,8. .-. . 72.
1500 . 7513



142300, , . , . , . 1
: www.chpd.ru, E-mail: sales@chpd.ru, . 8(499)270-73-59


197110, .-, . , 9, . , . 1
/: (812) 230-97-87
sales@dbulanin.ru ( )
postbook@dbulanin.ru (-)
redaktor@dbulanin.ru ( )
http://www.dbulanin.ru


,
-
,
-
.
10 300 ,
,
, , ,
,
,
,

: XVIII XX .

. .
-5
.

. : http://bmironov.spb.ru

Вам также может понравиться