Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
5.1MtododosNs
5.1 MtododosNs
Omtododosnspermiteobteratensoemcadaumdos(N1)nsdeumcircuito(oNsimondefinidopelareferncia,
cujatensoseconhecepartidaouseadmiteser0V).As(N1)variveissoobtidasporresoluodeumsistemade(N1)
equaesalgbricaslinearmenteindependentes,cujaobtenoseresumeaplicaodaLeideKirchhoffdastensesaos
nsdocircuito.
Omtododosnsconsistenaaplicaoconsecutivadosseguintesquatropassos:
(i)determinaodonmerototaldensdocircuito(N),escolhadeumnderefernciaeatribuiodeum
sentidopositivoparaacorrenteemcadaumdosramos.Osentidoarbitradonodevenecessariamenteser
coincidentecomosentidorealdacorrentenocircuito
(ii)aplicaodaLeideKirchhoffdascorrentesacadaumdos(N1)nsdocircuito
(iii)substituiodacaractersticatensocorrentedoscomponentesligadosaosns
(iv)resoluodosistemadeequaesparaobtenodastensesnos(N1)nsdocircuito.
Estametodologiavlidaparaqualquercircuitocomfontesindependentesedependentes.
5.1.1FontesdeCorrenteIndependentes
Considereseumcircuitoconstitudoapenasporresistnciasefontesdecorrenteindependentes(Figura5.2).
Figura5.2Mtododosns:circuitocomfontesdecorrenteindependentes
Pretendeseanalisarocircuitoatravsdomtododosns.
Passo1:umavezqueocircuitopossuitrsns(N=3),concluisequesonecessrias(N1)=2equaesparaasuaresoluo
(comumdefinirsearefernciacomosendoonnoqualincideomaiornmeroderamos).Ossentidosarbitradosparaas
correntesemcadaumdosramosencontramseindicadosnaprpriafigura.
Passo2:aaplicaodaLeideKirchhoffdascorrentesaosns1e2docircuitopermiteescreverasseguintesequaes:
n1
(5.1)
n2
(5.2)
Passo3:asubstituiodaLeideOhmnostermosrelativosscorrentesnasresistnciaspermiterescreverasequaes(5.1)e
(5.2)naforma
n1
(5.3)
n2
(5.4)
que,emconjunto,definemumsistemadeequaesalgbricascujarepresentaomatricial
(5.5)
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
1/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
Passo4:aresoluodosistemadeequaes(5.5)permiteobterasexpressesdastensesnosns1e2,
(5.6)
(5.7)
respectivamente.Umavezconhecidasastensesv1ev2,podementodeterminarseascorrentesnastrsresistncias,
designadamenteatravsdasrelaes
(5.8)
(5.9)
e
(5.10)
ConsidereseagoraocircuitorepresentadonaFigura5.3,oqualcompostopordiversasfontesdecorrenteindependentes.
Figura5.3Exemplodeaplicaodomtododosns
Aaplicaosistemticadospreceitosdomtodopermiteobterosseguintesresultados:
Passo1:umavezqueocircuitocontmquatrons(N=4),sonecessrias(N1)=3equaeslinearmenteindependentes
paraasuaresoluo.
Passos2e3:aaplicaodaLeideKirchhoffdascorrentesaosns1,2e3permiteobter,apssubstituiodaLeideOhm
nostermosrelativossresistncias,asequaesalgbricas
n1
(5.11)
n2
(5.12)
n3
(5.13)
que,emconjunto,definemumsistemadetrsequaesalgbricascujarepresentaomatricial
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
2/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
(5.14)
Passo4:aaplicaodaregradeCramerrelaomatricial(5.14)permitirobterasexpressesdastensesnostrsnsdo
circuito(verApndiceB),designadamente
(5.15)
(5.16)
(5.17)
emquedefineodeterminantedamatriz[G],e1,2e3definemosdeterminantesdamatriz[G]quandoaprimeira,a
segundaeaterceiracolunas,respectivamente,sosubstitudaspelovectordasfontesdecorrenteindependentes,[is].Por
exemplo,aexpressodatensonon1(expresso(5.15))resultadaexpansodococienteentredeterminantes
(5.18)
Osexemplosdeaplicaoapenasconsideradospermitemderivarumconjuntoderegrasdeconstruosistemticadarelao
matricialcaractersticadeumcircuito.Verificaseassimquenarelaomatricial:
(i)asvariveisdocircuitodefinemumvectorcoluna(doqualseexcluiondereferncia)
(5.19)
(ii)asfontesindependentesseagrupamnumvectorcoluna
(5.20)
cujostermossodadospelosomatriodasfontesindependentesincidentesnoncorrespondente
(iii)asresistnciasseagrupamnumamatrizquadrada,
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
3/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
(5.21)
designadapormatrizdecondutnciasdocircuito.Oselementosdadiagonalprincipaldamatriz(Gjj)so
dadospelosomatriodascondutnciasligadasaonj,enquantoosrestanteselementos(Gijcomij)so
dadospelasomadascondutnciasligadasentreosnsiej,afectadosdeumsinalnegativo.Amatriz
simtricasemprequeoscircuitosintegremapenasfontesindependentes.
5.1.2FontesdeTensoIndependentes
Apresenadefontesdetensonumcircuitotemcomoprincipalconsequnciaareduodonmerodeequaes
linearmenteindependentescujaobtenoexigeaaplicaodaLKC.Arazodestareduosimples:asfontesdetenso
definemporsisouatensoouarelaoentreastensesemdoisns.Porconseguinte,comumdistinguirtrstiposde
ligaodasfontesdetenso:ligadasaondereferncia(Caso1)ligadasentredoisnsdistintosdareferncia(Caso2)e
ligadasemsriecomumaresistncia,definindoemconjuntoumafontecomresistnciainterna(Caso3).
Caso1:FontesdeTensoIndependentesLigadasaoNdeReferncia
ConsidereseocircuitorepresentadonaFigura5.4,oqualintegraumafontedetensoindependente.Aanlisedocircuito
visaobterasexpressesdastensesnosns1e2,quenasecoanteriorresultavamdaaplicaodaLKCaosnsreferidos.
Noentanto,nocasopresenteverificasequeatensonon1definidadeformaexplcitapelafontedetensovs,no
constituindo,portanto,umavariveladeterminarporaplicaodaLKC.
Figura5.4Mtododosns(Caso1)
Comefeito,paracadaumdosdoisnsdocircuitopodemobterseasequaes
n1
(5.22)
portantojresolvida,e
n2
(5.23)
aqual,porsubstituiode(5.22),permiteobteraequaoalgbrica
(5.24)
naqualseinscreveaexpressodatensonon2
(5.25)
Identificamseassimasseguintesalteraesrelativamenteaomtodointroduzidoanteriormente:
(i)adimensodarelaomatricialreduzidadeumaunidade
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
4/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
(ii)ovectordasfontesindependentesintegraoefeitodafontedetenso,conformeindicaotermoG2vsem
(5.24).
Caso2:FontesdeTensoIndependentesLigadasentredoisNsDistintosdaReferncia
NaFigura5.5consideraseocasodeumcircuitoquepossuiumafontedetensoligadaentredoisnsdistintosda
referncia.
Figura5.5Mtododosns(Caso2)
Estefactoindiciaumarelaoentreastensesrespectivas,
(5.26)
e,portanto,entreasequaeseventualmenteobtidasporaplicaodaLKC.Osns2e3definemaquiloquevulgarmente
sedesignaporsupernoungeneralizado.
Arbitrandoatensonon2comoaincgnitaaresolver,verificaseque
(5.27)
non1,e
(5.28)
nosupern23.Portanto,vlidaarelaomatricial
(5.29)
Caso3:FontesdeTensocomResistnciaInterna
ConsideresenaFigura5.6.aumcircuitocomumafontedetensocomresistnciainterna.
Figura5.6Mtododosns(Caso3)
Sendoocircuitodequatrons,designadamentearefernciaeosns1,2e3,eincluiumafontedetenso,partidaseria
necessrioaplicarduasvezesaLKC.Noentanto,existemaquidoismodosdereduziraordemdarelaomatricial:
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
5/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
(i)constatarqueon3seenquadranoCaso1estudadoanteriormente
(ii)transformarafontedetensovsearesistnciaR4numafontedecorrentecomresistnciainterna(Figura
5.6.b).
Asegundaalternativareduzautomaticamenteonmerototaldensdocircuito.
Umavezqueocircuitotransformadocontmapenasfontesdecorrenteindependentes,fcilverificarquearelao
matricialrespectivadadapor
(5.30)
ConsideresenaFigura5.7.aumcircuitoqueintegrasimultaneamentefontesdecorrenteedetensoindependentes.Tendoo
circuitoquatrons,partidaserianecessrioaplicartrsvezesaLKC,designadamenteaosns1,2e3.Noentanto,este
circuitoapresentacomoparticularidades:
(i)atensonon1definidadirectamentepelafontevs1(Caso1)
(ii)atensonon3definidadirectamentepelafontevs2(Caso1)
(iii)on3podesereliminadoportransformaodafontedetensovs2edaresistnciaR4numafontede
correntecomresistnciainterna(Figura5.7.b).
Figura5.7Exemplodeaplicaodomtododosns
Deacordocomassimplificaesem(i)e(iii),aanlisedocircuitoresumeseaplicaodaLKCaon2,
(5.31)
equaonaqualseinscreveaexpressodatensorespectiva
(5.32)
Casofossenecessriodeterminarastensesnosns1e3,ento
(5.33)
e
(5.34)
5.1.3FontesdeCorrenteDependentes
Ainserodefontesdependentesnoscircuitosacarretaapenasalteraesaonveldamatrizdecondutncias.Taisalteraes
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
6/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
devemseessencialmenteaofactodeasfontesdependentesseremumafunodatensoentrensoudacorrentenum
elementoportanto,umafunodasprpriasvariveisdocircuito.
NaFigura5.8.aconsideraseumcircuitoqueincluiumafontedecorrentecontroladapelatensoaosterminaisdeuma
resistncia.Aaplicaodomtododosnsaestecircuitobaseiaseemdoispassos:
Figura5.8Mtododosns:circuitocomfontedecorrentedependente
Passo1:inicialmenteanulamsetodasasfontesdependentes(Figura5.8.b)eaplicaseomtodotalcomointroduzidoao
longodassecesanteriores.Umavezqueestecircuitonopossuifontesdetenso,ainspecodomesmopermiteobter
directamentearelaomatricial
(5.35)
Passo2:seguidamenteintroduzemseosefeitosdevidossfontesdependentes.Umavezquenopresentecasoafonte
dependenteseencontraligadaapenasaon1,saequaorelativaaestendeveserredefinida.Assim,
(5.36)
ouseja
(5.37)
Ainspecodarelao(5.37)permiteconstatarqueoefeitodevidofontedependenteincorporaamatriz[G],mais
concretamentenalinhacorrespondenteaonenascolunasrelativassvariveisqueacontrolam.
5.1.4FontesdeTensoDependentes
Aanlisedecircuitoscomfontesdetensodependentesintegraaspectoscomunssmetodologiasestabelecidas
anteriormenteparaoscircuitoscomfontesdetensoindependentesefontesdecorrentedependentes:cadafontedetenso
dependentereduzdeumaunidadeonmerodensaosquaisnecessrioaplicaraLKC,masosseusefeitosincorporam
apenasamatriz[G].Talcomoparaocasodoscircuitoscomfontesindependentes,podemdistinguirsetrstiposdeligao
dasfontesdetensodependentes:fontesligadasaondereferncia(Caso1)fontesligadasentredoisnsdistintosda
referncia(Caso2)efontesdetensoligadasemsriecomumaresistncia,definindonoconjuntoumafontedetensocom
resistnciainterna(Caso3).
Caso1:FontesdeTensoDependentesLigadasaoNdeReferncia
ConsidereseocircuitodaFigura5.9.a,oqualpossuinoseuseioumafontedetensocontroladapelacorrentenaresistncia
R2,aquidesignadapori2.
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
7/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
Figura5.9Mtododosns:circuitocomfontedetensodependente(Caso1)
Umavezqueocircuitopossuiquatrons,emprincpioserianecessrioaplicartrsvezesaLKC.Identificamseasseguintes
duasparticularidades:afontedetensovsearesistnciaR1podemsertransformadasnumafontedecorrentecomresistncia
interna,oquepermitireliminaron3(Figura5.9.b)eafontedependenteestabeleceumarelaoentreatensonon2e
asvariveisqueacontrolam,nestecaso
(5.38)
Aanlisedocircuitoresumese,assim,aplicaodaLKCaon1,
(5.39)
aqualtendoemateno(5.38)sesimplificapara
(5.40)
ouseja
(5.41)
Arelao(5.40)indicaqueosefeitosdafontedetensodependentesefazemsentirnamatriz[G],paraalm,muito
naturalmente,dareduooperadasobreonmerodeaplicaesdaLKC.
Caso2:FontesdeTensoDependentesLigadasEntreDoisNsDistintosdaReferncia
NaFigura5.10consideraseocasodeumcircuitoqueintegraumafontedetensodependente.Estafonteestabeleceuma
relaoentreastensesnosns1e2,definindoemconjuntoumsupern,factoquepermitereduzirparaumonmerototal
deaplicaesdaLKCnecessrias.
Figura5.10Mtododosns:circuitocomfontedetensodependenteentredoisnsdistintosdareferncia(Caso2)
Aanlisedocircuitoresumese,ento,aplicaodaLKCaosupern12,
(5.42)
queapssubstituiodasrelaes
(5.43)
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
8/9
30/07/2016
5.1MtododosNs
e
(5.44)
ouseja
(5.45)
sepoderescrever
(5.46)
ouainda
(5.47)
Caso3:FontesdeTensoDependentescomResistnciaInterna
Ocircuitofiguradoem5.11.acompostoporquatrons,dosquaisumcoincidecomareferncia.
Figura5.11Mtododosns:inclusodefontesdetensodependentescomresistnciainterna(Caso3)
AparentementeserianecessrioaplicartrsvezesaLKC,designadamenteaosns1,2e3,destemodoobtendoumsistema
detrsequaesatrsincgnitas.Noentanto,osns2e3podemsereliminadosatravsdaassociaoemsriedas
resistnciasR2eR3,seguidadatransformaodefontedoconjuntoresistnciasefontedetensodependente(Figura
5.11.b).Ocircuitosimplificadocoincidenaformacomumdoscasosconsideradosanteriormente,sendoemparticularvlido
(5.48)
daqualresultaaexpressodatensonon1
(5.49)
http://www.ufrgs.br/eng04030/Aulas/teoria/cap_05/metnos.htm
9/9