Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Luego estudia los distintos apartados de los apuntes haciendo los ejercicios
recomendados. Estos ltimos estn divididos en dos niveles de dificultad: nivel1
y nivel-2. Te recomiendo una primera lectura para hacer los del nivel-1
H
H N
Cada guin significa una unin qumica, por lo que vemos que cada tomo de N
tiene una capacidad de combinacin de 3.
Esto nos lleva a comprender que el concepto de valencia no puede ser til para
formular ya que las mismas valencias (3 y 1 para el N e H respectivamente),
nos lleva a dos frmulas distintas.
Otra complicacin adicional existe al comprobar que en una misma frmula
puede haber un elemento con dos valencias distintas. Por ejemplo el cido
cloroso: HClO2, su estructura es:
O
Cl
+1 +2 +3
10 11 12 13 14 15 16 17 18
+3 +4 -3
-3 -4
-2
-1
Por lo tanto nuestro mayor problema consiste en memorizar los smbolos de los
distintos elementos y el grupo del lugar que ocupan en la Tabla Peridica. (Hay
que recordar adems los nmeros de oxidacin de Zn(+2);Ag(+1) ; Cd(+2) y
Al(+3)).
Substancias simples
Son substancias formadas por un solo tipo de tomos. Entre estas podemos
distinguir dos tipos:
Los metales. Estos se formulan simplemente con el smbolo del elemento. Son
slidas a temperatura ambiente, excepto el Hg. As por ejemplo el smbolo Fe
puede significar indistintamente el elemento o la substancia simple.
1(mono); 2(di); 3(tri); 4(tetra); 5(penta); 6(hexa); 7(hepta); 8(octo); 9(nona) y 10(deca). As
tendremos: H2:dihidrgeno;S8: octoazufre; P4: tetrafsforo. Los gases inertes
son atmicos y as se formulan: He;Ne...etc.
Substancias binarias
Como su nombre indica estn formadas por dos elementos distintos. Podemos
distinguir dos grandes grupos: a) formadas por un metal y un no metal; b)
formadas por dos no metales. Estudimoslas por separado.
a)Metal-no metal
Para obtener la frmula de la substancia se escribe primero el smbolo del
metal y a continuacin el del no metal. Como subndices los nmeros de
oxidacin intercambiados, es decir el metal con el del no metal y el no metal
con el del metal. El nmero de oxidacin del no metal es siempre en estos
compuestos el nmero de oxidacin negativo que tenemos que memorizar. El
nmero de oxidacin del metal ser el de la tabla, si es nico, o cualquier otro
desconocido. As por ejemplo la substancia binaria formada entre Al y S se
formular como: Al2S3 ya que sus nmeros de oxidacin son: Al(+3) y S(-2). Se
trata de sustancias no moleculares y por lo tanto escribimos la frmula
emprica que puede ser simplificada.
Para nombrarlos utilizamos el nombre del no metal terminado en uro. As el
ejemplo anterior ser un sulfuro. A continuacin se indica el nombre del metal.
Por tanto se trata del sulfuro de aluminio.
Cuando el metal tenga varios nmeros de oxidacin, para formular y nombrar, no
tenemos obligacin de conocerlos por lo que tendremos que indicar el estado
de oxidacin en el correspondiente compuesto de dos formas distintas:
b) No metal-no metal:
En primer lugar tenemos que establecer el orden en que escribimos los
smbolos. La norma establecida por la IUPAC es que se escribe a la izquierda el
smbolo del elemento que se encuentre antes en la siguiente lista:
B, Si, C, Sb, As, P, N, H, Te, Se, S, At, I, Br, Cl, O y F
El nmero de oxidacin del elemento que se escribe a la derecha es el negativo
que tenemos que memorizar.( Excepto para el H. As en NH 3 los nmeros de
oxidacin son N(-3) y H(+1)).
Para el elemento que se escribe a la izquierda tenemos que utilizar un nmero
de oxidacin positivo que no tenemos obligacin de conocer.
Para nombrarlos podemos utilizar alguno de los siguientes mtodos:
Agua
HF(aq)
cido fluorhdrico
H2S(aq)
cido sulfhdrico
HCl(aq)
cido clorhdrico
H2Se(aq)
cido selenhdrico
HBr(aq)
cido bromhdrico
H2Te(aq)
cido telurhdrico
HI(aq)
cido yorhdrico
Cationes
Son especies qumicas con una carga neta positiva. Distinguiremos entre
cationes monoatmicos y poliatmicos.
a)Cationes monoatmicos:
Su frmula es simplemente el smbolo del elemento y como exponente el
nmero de oxidacin de este en el catin considerado. As K + ; Sr2+; Al3+; Cu+;
Co3+.
Para nombrarlos utilizamos el nombre del elemento, normalmente un metal,
indicando el nmero de oxidacin por el procedimiento de Stock si es
necesario
As los ejemplos anteriores segn la IUPAC se nombrarn como: catin potasio;
catin estroncio; catin aluminio; catin cobre-(I) y catin cobalto-(III).
En la nomenclatura tradicional se nombrarn como: catin potsico; catin
estrncico; catin alumnico; catin cuproso; catin cobltico.
b)cationes poliatmicos:
Puesto que su nomenclatura es algo complicada solo vamos a estudiar los
recogidos en la siguiente tabla:
UO2+
catin uranilo(V)
2+
UO2
catin uranilo (VI)
+
+
NH4 catin amonio PH4 catin fosfonio
H3O+
catin oxonio
S anin disulfuro
2-
O anin perxido
2-
2
2
OH- ser el anin hidrxido. Obsrvese que en esta especie cometemos una
incorreccin, admitida por la IUPAC, en cuanto al orden de escribir ambos
smbolos, (debera ser HO-)
Hidrxidos
Son sustancias ternarias que responden a la frmula general M(OH) m . M: es el
smbolo de un metal y m su nmero de oxidacin.
En principio podemos considerarlas substancias inicas formadas por un catin
y el anin hidrxido.
Las nombramos como hidrxido de nombre de metal. Por ejemplo Ca(OH)2 es el
hidrxido de calcio. Si el metal tiene nmero de oxidacin variable, este lo
podemos indicar mediante los procedimientos ya establecidos para las
substancias binarias:
Oxcidos
Son susbtancias ternarias que contienen O y H. La propiedad ms importante
es que puede sustituir total o parcialmente estos H por metal formando sales.
Es muy frecuente que el cido no se pueda obtener como una sustancia aislada
pero si se conocen sus sales.
Son las substancias ms difcil de formular y nombrar ya que todava no se han
impuesto las normas de la IUPAC.
Estas normas son fciles de entender con un ejemplo: La substancia H 2SO4 se
nombra como tetraoxosulfato(VI) de hidrgeno:
tetra(4)oxo(oxgenos)sulfato(azufre)(VI)(este es el nmero de oxidacin del
azufre)de hidrgeno. Por lo tanto la nica duda es el nmero de H. Esto lo
podemos solucionar con ayuda del concepto de nmero de oxidacin: H(+1) y
O(-2) en estos compuestos. Si suponemos que hay x tomos de H en la
frmula tendremos: x+ 4.(-2)+6=0 y de aqu x=2.
Desgraciadamente est muy arraigado nombrar esta substancia como cido
sulfrico, por lo que ser muy difcil que se imponga la nomenclatura de la
IUPAC a pesar de su sencillez.
Veamos un ejemplo para convencernos de esto ltimo: formular el cido
heptaoxodicromato(VI) de hidrgeno. Si suponemos que tenemos x tomos de
H el nombre nos lleva directamente a la frmula: H xCr2O7 y utilizando el
concepto de nmero de oxidacin tendremos la ecuacin: x+ 7.(-2)+2.(+6)=0
y de aqu x=2. por lo tanto la frmula ser: H 2Cr2O7. Es decir no tenemos que
memorizar nada.
La nomenclatura tradicional de estos cidos es sin embrago bastante
complicada. En la siguiente lista tenemos agrupados los distintos cidos segn
el grupo del sistema peridico del elemento no metlico. En unos pocos casos
hemos formulado cidos de los elementos de transicin. Los cidos ms
importantes estn resaltados en negrita.
H3BO3
cido selenioso
H2CO3
H4SiO4
HNO2
HNO3
H3PO3
H3PO4
HPO3
H4P2O7
H5P3O10
H3AsO3
H3AsO4
H2S2O4
H2SO3
H2S2O6
H2SO4
H2S2O7
H2S2O3
H2MnO4
HMnO4
H2CrO4
H2Cr2O7
H2MoO4
H2WO4
HVO3
H3VO4
cido carbnico
H2SeO4
cido ortosilcico
H2Se2O7
cido nitroso
H2TeO3
cido ntrico
H6TeO6
cido fosfnico
HClO
cido fosfrico (orto) HClO2
cido metafosfrico HClO3
cido difosfrico
HClO4
cido trifosfrico
HBrO
cido arsenioso
HBrO2
cido arsnico
HBrO3
cido ditionoso
HBrO4
cido sulfuroso
HIO
cido ditinico
HIO3
cido sulfrico
HIO4
cido disulfrico
H5IO6
cido tiosulfrico
cido mangnico
cido permangnico
cido crmico
cido dicrmico
cido molbdico
cido wolfrmico
cido metavandico
cido vandico (orto)
cido selnico
cido diselnico
cido teluroso
cido ortotelrico
cido hipocloroso
cido cloroso
cido clrico
cido perclrico
cido hipobromoso
cido bromoso
cido brmico
cido perbrmico
cido hipobromoso
cido ydico
cido metaperydico
cido ortoperydico
Las terminaciones oso e ico se usan para los cidos con menor o mayor
nmero de oxgenos respectivamente. Lo que corresponde a menor o mayor
nmero de oxidacin del no metal o metal.
Los prefijos hipo o per se utilizan para distinguir entre dos nmeros de
oxidacin bajos,(hipo: el ms bajo), o altos ,(per: el ms alto).
Los cidos que se encuentran escritos en negrita son los que tenemos que
memorizar en primera instancia.
2-
3-
Sales
42
Sulfito de calcio
Monohidrogenofosfato de cobre-(I)
Las sales con H suelen denominarse sales cidas. En la nomenclatura
ms tradicional se sola utilizar el prefijo bi- para indicar que la sal era
cida. La IUPAC recomienda que no vuelva a utilizarse este prefijo. Sin
embargo una de estas substancias el NaHCO3, hidrogenocarbonato de
sodio, sigue siendo denominado de forma vulgar como bicarbonato.
Hay sales de frmula ms compleja en donde puede haber varios
cationes o aniones. Como ejemplos tenemos:
[Ag(NH ) ]
32
: catin diamminaplata
4-
[Cu(NH ) ]
34
2+
: catin tetraamminacobre(II)
[Co(Cl) (NH ) ]
23 4
[Fe(Cl) (H O)
: catin tetraamminadiclorocobalto(III)
2
: anin diaquatetracloroferrato(III)
Estos iones pueden mezclase entre s o con otros de carga opuesta para
formar sales. Para formularlas se escribe a la izquierda el catin y a la
derecha el anin. Se nombra primero el anin y a continuacin el catin.
K Fe(CN)4 [6]: hexacianoferrato(II) de potasio
Ejercicios-Nivel(1)
Nombrar:
1. O3
2. MgF2
3. KHS
4. HI
5. HI(aq)
6. Ni2S3
7. AgCl
8. SO2
9. Cd2+
10. O211. NH
12.
13.
14.
15.
18.ZnO
19.PbO2
20.SO3
21.TiO2
22.S2Cl2
23.H O 3
Fe3+
Cu2+
Sr2+
HS- 16. OH- 17. Ba(OH)2
+
4
24.N2H4
25.Sn2+
26.Te227.B328.Br29.HNO2
30.HIO
31.HClO3
32.NO 333. BrO
34.HSO
35.HPO
2-
4
4
(NH4)2S
CaSO4
MgCO3
(NH4)3PO4
Ba(ClO2)2
KHCO3
PbSO3
Fe(NO2)2
Ca(H2PO4)2
PbHPO4
KClO4
H2O2
Formular:
1. Trioxgeno. (Ozono)
2. Fluoruro de magnesio
3. Hidrogenosulfuro de potasio
4. Yoduro de hidrgeno
5. cido yorhdrico
6. Sulfuro de niquel-(III) o trisulfuro de niquel
7. Cloruro de plata
8. xido de azufre-(IV) o dixido de azufre
9. Catin cadmio
10.
Anin xido
11.
Catin amonio
12.
Catin hierro-(III)
13.
Catin cobre-(II)
14.
Catin estroncio
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
Anin hidrogenosulfuro
Anin hidrxido
Hidrxido de bario
xido de cinc
xido de plomo-(IV) o dixido de plomo
xido de azufre-(VI) o trixido de azufre
xido de titanio-(IV) o dixido de titanio
Dicloruro de diazufre
Catin oxonio
Tetrahidruro de dinitrgeno
Catin estao-(II)
Anin telururo
Anin boruro
Anin bromuro
cido nitroso
cido hipoyodoso
cido clrico
Anin nitrato
Anin bromito
Anin hidrogenosulfato
Anin monohidrogenofosfato
Anin hipoclorito
Anin carbonato
Anin hidrogenosulfito
Sulfuro de amonio
Sulfato de calcio
Carbonato de magnesio
Fosfato de amonio
Clorito de bario
Hidrogenocarbonato de potasio
Sulfito de plomo-(II)
Nitrito de hierro-(II)
Dihidrogenofosfato de calcio
Monohidrogenofosfato de plomo-II
Perclorato de potasio
Perxido de hidrgeno (agua oxgenada)
Ejercicios-(Nivel-2)
Nombrar:
1. BaO2
2. Hg2Cl2
3. Na2O2
4. S 2-2
5. UO2+2
6. VO
7. H2Cr2O7
8. CaCrO4
9. KMnO4
10.KH2AsO4
11.H6TeO6
12.VO 3-4
13.H2MnO4
14.HSe15.UO3
16.SF6
17.(NH4)3AsO4
18.S O 2 7219. KNaCO3
20.H5P3O10
21.P O 2 7422.C
2-
23.H3BO3
24.Na5P3O10
25.NaPO3
26.Mg2SiO4
27.H3PO3
28.H5IO6
29.(UO2)SO3
30.(NH4)3VO4
31.UO2F
32.CaNaPO4
33.Pb(OH)Cl
34.Cu2(OH)2SO4
35.SiO 4-4
36.CaC2
37.S O 2
32-
38.Na2S2O4
39.PH +4
40.Ce(SO4)2
41.MnO2
42.CaS2O3
43.K2S2O7
44.(NH4)2CrO4
45.PbMoO4
46.FeWO4
47.K2S2O6
48.PH4F
49.WO 2-4
50.HF
Formular:
1. Perxido de bario
2. Dicloruro de dimercurio
3. Perxido de sodio
4. Anin disulfuro
5. Catin uranilo-(VI)
6. Anin metavanadato o anin trioxovanadato(V)
7. cido dicrmico o heptaoxodicromato(VI) de hidrgeno
8. Cromato de calcio o tetraoxocromato(VI) de calcio
9. Permanganato de potasio o tetraoxomanganato(VII) de potasio
10.
Dihidrogenoarseniato de potasio o dihidrogenoarseniato(V) de
potasio
11.
cido ortotelrico o hexaoxotelurato(VI) de hidrgeno
12.
Anin ortovanadato o tetraoxovanadato(V)
13.
cido mangnico o tetraoxomanganato(VI) de hidrgeno
14.
Anin hidrogenoseleniuro
15.
xido de uranio-(VI) o trixido de uranio
16.
Fluoruro de azufre-(VI) o hexafluoruro de azufre
17.
Arseniato de amonio o tetraoxoarseniato(V) de amonio
18.
Anin disulfato o anin heptaoxodisulfato(VI)
19.
Carbonato doble de potasio y sodio
20.
cido trifosfrico o decaoxotrifosfato(V) de hidrgeno
21.
Anin difosfato o anin heptaoxodifosfato
22.
Anin acetiluro
23.
cido brico o trioxoborato(III) de hidrgeno
24.
Trifosfato de sodio o decaoxotrifosfato(V) de sodio
25.
Metafosfato de sodio o trioxofostato(V) de sodio
26.
Otosilicato de magnesio o tetraoxosilicato(IV) de magnesio
27.
cido fosfnico o trioxofosfato(III) de hidrgeno
28.
cido ortoperydico o hexaoxoyodato(VII) de hidrgeno
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
Sulfito de uranilo(VI)
Vanadato de amonio
Fluoruro de uranilo(V)
Fosfato doble de calcio y sodio
Hidroxidocloruro de plomo-(II)
Dihidrxidosulfato de cobre-(II)
Anin ortosilicato
Acetiluro de calcio ( carburo de calcio)
Anin tiosulfato
Ditionito de sodio o tetraoxodisulfato(III) de sodio
Catin fosfonio
Sulfato de cerio-(IV)
xido de manganeso-(IV) o dixido de manganeso
Tiosulfato de calcio
Disulfato de potasio
Cromato de amonio
Molibdato de plomo-(II) o tetraoxomolibdato(VI) de plomo(II)
Wolframato de hierro(II) o tetraoxovolframato(VI) de hierro(II)
Ditionato de potasio
Fluoruro de fosfonio
Anin wolframato
Anin hidrogenodifluoruro