Вы находитесь на странице: 1из 36

jynfwGif;ppfjy\emeJ@ jynfaxmifpkjy\em

(&Jabmf=uifarmif)
jynfol@ tm%m trSwf 21 eJ@ 22 wGif azmfjyygySd gw,f

1? jynfwGif;ppfjy\em
tpD&ifcHol&J@trSm?
jynfwGif;ppf jy\em[m rsKd;qufopfrsm; ajz&Sif;&rnfh t"du jy\em jzpfygw,f? ygwDwGif; rsKd;quf opfrsm;okd@ odvkduf
rDvkduo
f r#udk yk*~vdu tpD&ifcHpmtjzpf wifjywm jzpfygw,f? 'Drdkua&pDawmfvSefa&; rsKd;qufopfrsm; vnf; (pdwf0ifpm;v#if ) zwf&ef
jynfol@ tm%mwGif azmfjyvkduyf gw,f?
jynfwGif;ppftueJ@ tpykdif; umvrsm;uudprP sm;udk t"duZmwf aqmifrsm; jzpf=uwJh OD;Ek/ OD;odef;az ( jrifh ) eJ@
OD;ausmf+idr;f wkd@om a&;cJhygw,f? tjcm; wzufu acgif;aqmif}uD;rsm; ra&;EkdifcJhyg?
Ek/ odef;/ +idr;f wkd@uvnf; olwdk@ a&;cJhpOfumvu olwdk&J Ekid fiHa&; vkdtyfcsuft&om a&;cJhwm jzpfaeygw,f? wckv;kH v$rf;cH+yD;
okH;oyfcJhwm r[kwfyg?
OD;odef;az (jrifh) &J ausmf+idrf; pmtkyrf Sm OD;ausmf+idrf;u ed'gef; qkdwmyJ a&;ygw,f? OD;odef;az (jrifh) uvnf;
OD;ausmf+idr;f vufcHEdik fwmyJ a&;ygw,f? ol@pmtkyt
f zGifhrSmygovkd yufvufukvm; xkdifrSm t+rdef@om;rsufESmcsif;qkdifIxdkif - prH@jyefjcif;
qkdwm[m a&S;a[mif; aESmif;jzpf ajymkHoufouf r[kwfyg?
OD;Ekudk t_;H ay;vkduf&wJh trwf ywfEpS fOD; OD;Ekudk qefusifzkd@ Ekid fiHa&; wkdufuGuf &Sm=uwm/ !dE_dif;=uwm jzpf ygw,f?
pmtkyaf &;wJEh Spfu (1961) ckEpS fyg? OD;Ek (yxp) tpkd;&wufaecsdef jzpfygw,f? ae0if;ppftkyfpv
k nf; tm%mrodrf;& ao;yg?
Akv
d farmifarmif/ Akv
d fatmifa&$ tp&SdwJh ppfAkv
d f}uD; (13) a,mufudk wyfu xkwf+yD;ump jzpfygw,f? Akv
d farmifarmif [m OD;ausmf+id r;f eJ@
vkyfazmfukid fzuf qkdwmvnf; owdyoifhygw,f?
tJ'D EkdifiHa&;aemufcHeJ@ a&;wJh pmtkyjf zpfvdk@ ,xmblw ruswm/ tjzpf rSefeJ@rukdufwmawG trsm;}uD; ygaeygw,f?
OD;ausmf+idr;f &J ed'gef;=unfh&if vnf; ol@Eikd fiHa&;&yfwnfcsufukd ckcH umuG,f av#mufvJaewm jzpfygw,f? ol[m bma=umifh
vlrke;f rsm;&w,f/ OD;Eku vlay:vlaZmfvkyfw,fqdkwmukd ay:atmif a&;ygw,f?
OD;Eku 1998 ckEpS fxkwf wmaw paeom; a&;jyefawmhvnf; uGefjrLepf qefusifa&;rSm olomv#if pdwfcs&w,f qkdwm
e,fcsJorm;awG txl;ojzifh tar&duefodatmif a&;zkd@u t"du jzpfaeygw,f? jynfwGif;ppf jzpfwJhudpPukd OD;odef;az (jrifh)/
OD;ausmf+idr;f wkd@eJ@ wavoH wnf; a&;ygw,f? jynfwGif;ppf pwifvkycf Jh wmawmh olr[kwfbl;vk@d jiif;ygw,f?
Akv
d fatmifqef;/ ocifoef;xGef;/ ocifAode;f wifwdk@u a&;roGm;Ekdif=uyg? Akv
d fatmifqef;u vuf0JnD!Gwfa&; ysufwmukdyJ
jrifoGm;&olyg? ocifoef;xGef;/ ocifAodef;wifwkd@uom 1948 jynfwGif; ppf jy\emukd ykd+yD;twGif;usus a&;EkdifrmS jzpfygw,f?
jynfwGif;ppf jy\em ajz&Sif; &r,fhwm0ef[m rsKd;qufopf&J@ yckH;ay: a&mufaeyg+yD? uGefjrLepfwkd@bufu tjrifukd rdrdtaeeJ@
odvkdufrDvkdufor# a&;ygw,f? rSDjirf;ukd;um;&efom jzpfygw,f?
tpD&ifcHol?
jynfwGif;ppf jy\em. Zmpfjrpf
Armjynfukd vGwfvyfa&;ay;&if jynfwGif;ppf jzpfvdrfhr,fv@dk pajymolu csmcsD ( Churchill ) yg?
oluvnf; apm/ pde/f armf (OD; apm/ ocifApde/f a'gufwmAarmf) tm;udk;eJ@ ajymwmyg?
olajymovkrd jzpfcJhyg? vuf0JnD!Gwfa&;&Jtiftm;/ jynfolawG&J@tiftm; &Sdaevkd@ rjzpfwmyg?
jynfwGif;ppfjzpfwmu vuf0JnD!Gwfa&; yuGJawmhrS jzpfygw,f? vuf0J nD!Gwfa&;om ryuJG&if jynfwGif;ppfukd
b,folawGuyJ v_H@aqmfaeae rjzpfEdkifyg? 'g[m Armjynf&J@xl;jcm;csuf jzpfygw,f?

vuf0JnD!Gwfa&; yuJGwJhZmwfvrf;
vGefcJhwJh ESpf 60 ausmfu jzpfcJhwJhZmwfvrf;rdk@ Zmwf&nfvnfatmif &Sn&f Snaf &;&ygr,f? rluJGawG vnf; &SdEkdifwmjzpfv@kd
yk*~vduwifjycsuftjzpfyJ oabmxm;yg? t"duZmwfaumif acgif;aqmif}uD; awG r&Sdawmhv@kd vnf; wifjy&wm pdwfroef@yg?
'gayrJh jy\emajz&Sif;r,fo
h lawG odxm;rS tajz&SmEkdifrSmjzpfvdk@ wm0eft& wifjyygw,f?
vuf0JnD!Gwfa&; p+yD;yuJGwm (Auy) xJu yg? 1946 rSmyg? ba&muf'g0g'oGif;vmolvdk@ pGyfpcJG H&wJh OD;odef;az (jrifh) eJ@
ocifpd;k (ol@ukd,o
f l ba&muf'g0gu
zsufqD;cHvu
kd f&wJh tysKdpifvd@k owfrSwfol) &J ydyuQu pygw,f? ba&muf'g0g'ukd ta=umif;y+yD; wkduf=uwmyg?
*d%
k f;*%awGeJ@aygif;+yD;awmh rausEkdifrcsrf;Ekdif wkduf=u ygw,f? twGif;ykdif; usdwf+yD;wku
d fae&mu ydyuQukd r}udwaf csEdik fbJ
aygufuJGoGm;wmyg? 'Drdkua&pDA[kdcsKyfukdifrt
_ & trsm;pk}uD;u ocifA[de;f / OD;ode;f az (jrifh)/ ocifoef;xGef;wdk@ &J acgif;aqmifr_
cH,lygw,f? tJ'Dawmh ocifpd;k u ol@vlwcsKd@eJ@ ygwDcJGaxmifygw,f? ocifpd;k u Auy ukda&m/ zqyv ukdyg axmifwu
kd fygw,f?
Auy ukd wkduf&if odef;oef; (odef;az/ oef;xGef;) ukd OD;wnfygw,f? tacsmif orm;vdk@ qJygw,f? zqyv ukd wkdu&f if
Akv
d fatmifqef;ukd OD;wnfygw,f? *syefeJ@aygif;ol/ aqmif=umrifAv
kd fcsKyf vdk@ oluqJygw,f? Akv
d fatmifqef;u bk&m;iaqmifv@dk
jyefyuf ygw,f? OD;AaqG/ OD;ausmf+idr;f wkd@ukd rwkduyf gbl;? ab;rJhay;ygw,f? tav;xm;p&mvkd@ rxifvdk@yg?
aqG+idrf; wkd@uvnf; olwkd@tjypfeJ@olwd@k rkd@ odrfi,faeygw,f? [JAD;0dwf twef; wufrxkd;ao;yg? OD;Ekukdawmh EkdifiHa&;xJ
twif;qJGac:xm;&csed fyg? wae@rSm 0ef}uD;csKyfjzpfr,fholvkd@ b,folrS rxifcJhyg? tjzpftysufwck wifjyygr,f?
zqyv A[kdu txufArmjynfo@kd pnf;kH;a&; yxrqkH;qif;pOfu tjzpftysuf uav;yg?
Akv
d fatmifqef;/ ocifoef;xGef; (OuUXeJ@taxGaxGtwGif;a&;rSL;) acgif;aqmif +yD; qif;vmwmyg? OD;ausmf+idr;f / OD;baz/ OD;jr
(2) jr polrsm; ygvmygw,f? wrsKd;om;vkH; pnf;vk;H nD!w
G fa&;&zdk@ pnf;kH;a&;qif;wmyg? ukdvdkeDacwfa[mif; Ekid fiHa&;orm;}uD;awGudk
tpnf;ta0;ac:/ zqyv oabmxm;&Sif;jy=uwmygyJ? t"du&Sif;jyolu Akv
d fatmifqef; eJ@ ocifoef;xGef;yg?
usefwJhacgif;aqmifawGu bmrS0ifrajymygbl;? OD;bazyJ wcg0ifajym ygw,f? Ekid fiHa&;vkyfwJh q&mawmfwyg;u ArmjynfeJ@tif'kde;D &Sm;
b,folt&if vGwfvyf a&;&rvJ vkd@ ar;ygw,f? Akv
d fatmifqef;/ ocifoef;xGef; (txl;ojzifhocifoef;xGef;) wdk@u p+yD;&Sif;jyygw,f?
trsKd;om;pnf;vkH;a&;&Sdolu t&ifvGwfvyfa&;&r,f qdkwJh oabm &Sif;aewke;f OD;bazu Ekid fiHa&;orm;a[mif;csif;rdk@ ajcjrif+yD;
q&mawmfar;wJh ar;cGe;f u academic question yJ/ ajzp&mrvkb
d l; qdkwo
Jh abm ajymvkduyf gw,f? ocifoef;xGef;vnf;
quf&iS f;p&mrvk/d tJ'D bke;f }uD;vnf; +idro
f Gm;ygw,f? (aemufydik f; vGwfvyfa&;&+yD;awmh tJ'Dq&mawmf zqyvrSm
wGifus,faeygw,f )
OD;ausmf+idr;f uawmh bmwckrS 0ifrajymyg? olu nykdif; vuf0J tcsif; csif; (vufawG@vkyaf e=uwJh au'gawGeJ@
tpnf;ta0;/ OD;baz/ OD;jrwkd@ rygbl;) aqG;aEG;yJGrmS ajymygw,f? olajymwmu zqyv qkdif;bkwfeJ@ Auyqdkif;bkwf,SOf+yD;
taqmuftODwckwnf;rSm wifxm;wm ukd uef@uGufwmyg?
Akv
d fatmifqef;u wu,fvkyf wJhvl ae&m&rSmyJ vkd@ ydwfajymvkdufawmh +idro
f Gm;ygw,f? apm'urwufyg?
ocifpd;k / Akdvaf tmifqef; tjyef tvSeftykyfcsyJG (ocifpd;k u pwm) usrS Akdvfatmifqef;ukd ypf+yD;axmufcHum OD;ausmf+idr;f wdk@
q&marG;ygw,f? zqyv uGefjrLepfuJGawmh olw@kd ykd+yD; wGifus,fvm ygw,f? taxGaxGtwGif;a&;rSL;ae&mukd tykid fpD;=uygw,f?
Ekid fiHa&;tarGqkdwmrSm aumif; arGa&m qkd;arGyg &Sdygw,f? ocifpd;k &J *dk%f; *%u qkd;arGyg? zqyv twGif; vuf,m *kd%f;ukd
tm;wufapygw,f? OD;odef;az (jrifh) &J ocifpd;k tay:xm;wJh wefjyef *kd%f; *%uvnf; (Auy) ukd remvkdr_pdrfh jzpfaewJh
qdk&,
S fvpfygwDukd tm;wufap wmygyJ? qdk&,
S fvpfygwD acgif;aqmifp[
k m zufqpfawmfvSefa&;rSm rwufucJhygbl;? tacsmifckdygw,f?
'gvlwkdif;todyg? (Auy) xJu tvHeDcJGxGuaf wmh (Auy) oduQmus ygw,f? qdk&,
S fvpfygwDtwGuf tuGuf aumif;yg? olwkd@u
OD;ode;f az (jrifh) ukd pnf;kH;&r,fhypfrSwfxm; csOf;uyfygw,f?
(pum;csyf) ba&muf'g0g' ta=umif;y+yD; &Sm;apmif;ap;eJ@rsufacs; jzpfaewJh ocifpd;k eJ@ OD;odef;az ( jrifh ) wkd@[m
aemufqH;k awmh rqv jcHxJ a&muf=u ygw,f? olwkd@csif; pnf;vkH;rd=uygw,f? oifhjrwfpmG twlae=uygw,f? Akv
d fae0if;ukd
tm;wufoa&m tvkyt
f au|;y=uyg w,f? oufwrf;twkdif;ae+yD; aoqk;H oGm; =uygw,f? ygwD&J@orkdif;rSm taxGaxG
twGif;a&;rSL;okH;a,muf/ OuUXokH; a,muf acgif;aqmifcJhygw,f? yxrqkH; taxGaxG twGif;a&;rSL; ocifatmifqef;u &efol@
vufcsuef J@ usqkH;ygw,f? =uufacgif;qdwf rcH jzpf=uwJh ocifpd;k eJ@ OD;ode;f az (jrifh) ESpfa,mufyJ opPmazmufjzpf+yD; (rqv) udk
tvkyftau|;yoGm;=uygw,f? OuUX ESpf a,muf (ocifoef;xGef;eJ@ ocifZif) u &efol@vufcsuef J@ usqkH;ygw,f? OuUX wa,muf
(ocifAodef;wif) u tajc taet& jynfyrSm uG,fvGefcJhygw,f?
tvHeDu *k%
d f;cJGawmh zqyv xJu vuf,m*k%
d f; wpcef;xovkd Armjynfqdk&S,fvpfygwDuvnf; wjznf; jznf;csif;
vuf,mbufokd@ wdrf;!GwfoGm; ygw,f? zqyvu bk&ifcHtr_aqmif tzJG@xJ 0ifrad wmh tvkdawmf&d OD;wifxGfeJ@ aygif;rdygw,f?
yd+k yD;vuf,mbuf ,drf; ygw,f? t*Fvdyef J@aphpyfa&;udk wufwuf uu vkyfygw,f? &&if& r&&ifcs qkdwJh
Akv
d fatmifqef;vrf;pOfuakd wmif r&Jw&J qefusifygw,f? csa&; ukd y,f+yD; &a&; ukd aZmufcsvkyyf gw,f? (Auy) u csa&; ukd

aZmif;ay;ygw,f? Akv
d f atmifqef; usqkH;awmh olwkd@vGwv
f Gwf u|wfu|wf vuf,m,drf;oGm;=uygw,f? OD;Ekukd r_p&mvkd@
olwdk@b,fwke;f urS oabm rxm;yg?
(Auy) eJ@ Akdvaf tmifqef;wkd@ vkyfaewJh zqyv uGefjrLepf nD!Gwfa&; (vuf0JnD!Gwfa&; jyefvnfwnfaqmuf a&;) vnf;
Akv
d fatmifqef;usqkH;vdk@ oJxJa&oGef jzpf&ygw,f? vGwfvyfa&; r&cifu qdk&,
S fvpfygwDu zqyv uGefjrLepfnD!Gwfa&;ukd
[efjyukdifp+JG yD; (Auy) ukd t!Ge@f csKd;zk@d vkyfygao;w,f? t!Gef@csKd;wJhenf;u trsm;pku qkH;jzwfxm; wmukd ra0zef&qkw
d myg? zqyv
wyf aygif;pk[m wlwmwJGvkyf/ rwlwmcJGvkyfzk@d zJG@xm;wmyg? ygwDr[kwfygbl;? rwl&if a0zefcGifh &Sd&rSmyg?
vGwfvyfa&;&awmh t!Ge@f csKd; a&;u wqifhwuf+yD; (Auy) acsre_ f;a&; vkyfygw,f? (Auy) t!Ge@f csKd;a&;eJ@ acsr_e;f a&;[m
tESpfom&t& ajym&if vuf0Jtiftm;pk qefusifa&;ygyJ?
aemufawmh wjcm;vuf0J tiftm;pk jynfol@&JabmfawG/ wyfwGif; vuf0Jorm;awG (Akv
d faZ,s/ Akv
d f&JxGf/ Akdvo
f def;/
Akv
d fvSarmf/ Akv
d fpkd;armif polrsm;) awmckd=u&ygw,f? aemufqH;k rSmawmh qdk&,
S fvpfygwDxJu vuf0Jtiftm;pkawG awmif zqyv
tpk;d &&J@ twkdut
f cH jzpf oGm;&ygw,f? olwkd@[m ajray: uGef jrLepf vkd@ pGypf JGcH&+yD; tESrd fcH=u&ygw,f?
tJ'Dumvu ta&;}uD;jzpfpOf wcsKd@ wifjyygr,f?
vuf0JjyefvnfnD!Gwfa&; ukd Akdvfatmifqef;vkyfcJhovkd OD;EkeJ@ OD;ode;f az (jrifh) wdk@ vkycf Jhygao;w,f?
OD;Eku Ekrl qkdwm wifjy+yD; vuf0JnD!Gwfa&; vkyfygw,f? &Jabmf rl qkdwmukd jynfol@&Jabmfu pifyifwif ygw,f?
qdk&,
S fvpfygwDu ajcxdk;zsufqD; ygw,f?
Ekrl vkypf u t*Fvdyu
f OD;Ek&J@ y&d,m,fa00kpf ukd em;rvnfygbl;? Armjynf eDoGm;+yD vkd@ xifygw,f? aemuf rS
OD;Ek&J@vSnu
fh Gufqkdwm odoGm;ygw,f? jynfol@&Jabmfuawmh Akdvfatmifqef; r&Sdawmhuwnf;u tzrJhom; jzpfaewmyg?
qdk&,
S fvpfygwDu Ekrl/ &Jabmfrl ydyuQrmS jynfol@&Jabmfukd rzsufodr;f Ekid fawmh (2) jcrf;cJGypfvkduf ygw,f? tenf;pkukd odrf; oGif;/
trsm;pk}uD;ukd awmxJarmif;ykd@ ygw,f?
Akv
d fatmifqef;&Spd Ofu jynfol@ &Jabmfukd qdk&,
S fvpfygwD rxd&Jygbl;? 1947 taxGaxGa&G;aumufyJGrmS Akv
d fatmifqef; u
jynfol@&JabmfAkv
d fawGukd v$wfawmfxJ trwftjzpf yk@d ay;xm;wm renf;ygbl;?
pum;csyf? awmfvSefa&;uae aygufzGm;vmwJhwyfudk trwfae&m ay;wmeJ@ wvufuikd fa=u;pm;wyftwGuf
trwfae&mawmif;wm (trwf av;ykHwykH awmif;wm) tESpo
f m&csif; rwlygbl;?
jynfol@&Jabmftrwfu qdk&,
S f vpfygwDtrwfeJ@ tiftm;csif;qwlavmuf jzpfaewmukd qdk&,
S fvpfawG rESpf r@ygbl;?
odef;azjrifh. ausmf+idr;f pmtkyrf Sm OD;ausmf+idr;f u jynfol@&Jabmfukd urBmhA[k okw bmrSr&SdolawGvkd@ a&;wmukd =unfhyg?
jynfol@&Jabmfukd tjrefzsufodr;f zd@k vnf; olvkycf Jhwmudk 0efcHxm;ygw,f?
Ekrl &Jabmfrl tjiif;yGm;r_ukd csuf aumif;,l+yD; vuf0Jtiftm;pk jynfol@ &Jabmfukd zqyvxJu armif;xkwf awm xJy@kd
acsre_ f;a&;vkycf Jhygw,f? 'Dvkdnpfywf enf;rsKd;ukd (Auy) tay:vnf; 1948 rwfvu vkyfcJhzl;ygw,f? zqyv uGefjrLepf nD!Gwfa&;
aqG;aEG;zkd@qkd+yD; uGefjrLepfygwDu ,kH=unfavmufwJh vlawGygwJhtzJG@ zJG@yg w,f? aqG;aEG;yJG&ufcsdef; olwkd@ay;ygw,f? +yD;awmh tJ'D&ufrSmyJ
jynfxJa&;0ef}uD;u ygwDacgif;aqmifpu
k kdzrf;zkd@ 0&rf;xkwfxm; ygw,f? wu,fu r#m;ac:+yD; zrf;zkd@yg?
OD;Ek vuf0JnD!Gwfa&; eJ@ Ekid fiHa&;upm;wmeJ@ ra&S;raESmif; OD;odef;az (jrifh) upm;ygw,f?
OD;ode;f az (jrifh) &J vuf0J nD!Gwfa&; vkyef nf;uwrsKd; jzpfygw,f? Apdef xGef;tkyf vuf,m*k%
d f;om; Akv
d f ae0if;ukd
Adkvfarmifarmif/ Akv
d fatmif}uD; wdk@u vuf0Jpm&if;0ifjzpfatmif vkyfay; cJh+yD;/ OD;ode;f az (jrifh) u Akdvaf e0if;ukd vuf0J
orm;xdyo
f D;jzpfatmif vkyaf y;um tm%modr;f ckdif;wmygyJ? OD;ode;f az (jrifh) &J Ekid fiHa&;v_yf&Sm;r_awG[m oHo,jzpfp&m csn;f ygyJ?
wdk@Armtpnf;tkH;acwfu OD;odef;az (jrifh) [m ykvdyfowif;ay;yJvdk@ Akv
d fae0if;u twdtus pGyfpyJG gw,f? ykvdyf rif;}uD;
y&ufpaumhum;ay: wufvdkuf oGm;wm ol@rsufjrifyJv@dk yDuif;aqG;aEG;yJG 1979 wkef;u ajymygw,f? wDwl;&if; jrifwmvdk@awmh
rajymyg?
tckudprP Smvnf; OD;odef;az (jrifh) u OD;ausmf+idr;f eJ@ !d+yD;vkyfwmvd@k oHo, &Sdp&myg? Akv
d fae0if;ukd umuG,fa&;0ef}uD;
taotvJcef@csifaewJh qdk&,
S fvpfygwDu OD;ode;f az (jrifh) ukd tokH;cs+yD;vkyw
f Jh vSnfhuu
G fvkd@ xif&ygw,f?
ppftkyfpk0ifawG a&;wJah jymwJh xJrSm Akdvaf Z,sudk umuG,fa&;0ef}uD; rvky&f vdk@ awmckdojl zpfatmif a&;=u ajym=uygw,f?
Akv
d faZ,svkyfwmu Akv
d f ae0if; (qdk&,
S fvpf) umuG,fa&;0ef}uD; rjzpfzdk@yg?
OD;ausmf+idr;f u Akv
d fae0if;ukd umuG,fa&;0ef}uD;cef@z@kd OD;Ekudk pnf;kH;+yD;om;yg? OD;Eka&;wJh wmawpaeom; rSm ygygw,f?
jynfwGif;ppfukd tywfwu
kd fa&;vrf;pOfeJ@ wkdufr,fho/l Edik fiHawmfppfwyfudk qdk&S,v
f pfygwD&J@ wvufuidk fwyfjzpfatmif
vkyfr,fhol[m Akv
d fae0if;yg? OD;ausmf+idr;f [m vla&G;aumif;ygw,f? Akv
d faZ,s&Sdae&if Akv
d fae0if;ukd umuG,fa&;0ef}uD;xm;zk@d rvG,fyg?
jynfwGif;ppfukd qdk&,
S fvpfygwDtvkdus wkdufay;r,fholr[kwfvkd@ Akv
d faZ,sukd y,f&ygr,f?
OD;ode;f az (jrifh) &J vuf0JnD!Gwfa&; u vufawG@t&awmh Akv
d faZ,s/ Akv
d f&JxGf/ Akv
d fode;f / Akv
d fvSarmf/ Akv
d fpkd;armifpwJh
vuf0JqefwJh/ qdk&,
S fvpfr[kwfwJh &JabmfawG awmckd&wmygyJ? Akv
d fae0if; wvuf ukdifwyfjzpfzd@k vrf;&Sif;ay;vdkufovkd jzpfoGm;
ygw,f?

aemufawmh OD;ode;f az (jrifh) ukd,fwkdifvnf; OD;ausmf+idr;f u tdru


f kdzdwf um;v$wfac:+yD; tdr0f u apmifhzrf;ckdif;wm cH&ygw,f?
axmifxJc% a&muf+yD; axmifuvGwfawmh ab;rJhEdik fiHa&; orm; jzpfoGm;ygw,f? tvGefukd rouFmp&m}uD; yg?
OD;Ek/ OD;odef;az (jrifh) wkd@&J vuf0JnD!Gwf a&; vSnu
fh GufawG +yD;uwnf;u r@ay:rSm vuf0JnD!Gwfa&;
vkyfwmr&Sdawmhyg? ykpH HopfeJ@ vuf0JnD!Gwfa&;om &Sdygawmhw,f? b,folurSvnf; AaqG ausmf+idr;f qdk&,
S fvpfygwDukd
vuf0Jtiftm;pkvdk@ rowfrSwfawmhyg?
vuf0JnD!Gwfa&; ysufkHeJ@ jynfwGif;ppfjzpfwm[m Armjynf&J@ xl;jcm;wJh tajctaeeJ@ tcsut
f vufawGa=umifh
jzpfygw,f?
Armjynf&J@xl;jcm;wJh tajctaeeJ@ tcsut
f vufubmvJ? 'DudpPudk quf+yD; wifjyygr,f?
xl;jcm;wJh tajctaeeJ@tcsut
f vuf
Armjynf Ekid fiHa&;[m 'kwd,urBmppftwGif;rSm tdEd,
N eJ@ vrf;a=umif;csif; tajccHuae+yD; uJGoGm;ygw,f? [kdwkef;uawmh
Ekid fiHa&;csif;wJGaewmyg? ukdvdek cD sif; wl=uvkd@ygyJ? [kdu t[d Ho ( Ahimsa ) qdk/ 'Du t[d Ho? [kdu [krR;l ( Home - rule ) qdk/
'Du [krRl;? aemufu vkdufvkyfygw,f?
'gayrJh 'kwd,urBmppfjzpfawmh woD;wjcm;vkyf=uzkd@ jzpfvmygw,f? Ekid fiHjcm; tquf/ vufeuf&&ma&aomufjrpf
&Sm=uawmh [kdrmS qlbwfcsef'&mbdk@pf ( Subhash Chandra Bose ) wa,mufyJ xGuf&Smygw,f? ArmjynfrSmu wdk@Armtpnf;tkH;
vuf0J*kd%f;eJ@ ausmif;om;or*~a&m vuf,m*k%
d f;yg vli,ftiftm;pkwdkif; xGuf&Sm ygw,f? [kdu *smr%DeJ@tquf&+yD;rS
*syefa&mufygw,f?
Armu *syefeJ@t&ifawG@ygw,f? awG@yu
kH vnf; wrsKd;qef;ygw,f?
vuf0J*kd%f;u tm;vkH;odwJhtwkdif; wkwfjynfoGm;wmyg?ocifatmifqef;/ ocifvSrifta=umif;u
tawmfrsm;rsm;a&;xm;vdk@ vlwkdif;od+yD;yg? xyfra&;awmhyg? ocifA[def;c&D;vnf; '*kew
f m&ma&;vkd@ od+yD;yg+yD?
trsm;rod=uwJhudpP a&;ygr,f? ukdA[def;[m olukd,w
f kdifomG ;r&awmh oGm;vkd@&wJh &Jabmfwa,muf v$wfygw,f?
a&mufygw,f? wkwfuGejf rLepfu wkwfjynf ajrmufykdif;rSm *syefukd wdkufae&wmyg? vufeufulzkd@ rjzpfEkdifyg? tawG;tac:eJ@
pmemaxmufcHwmyJ ulnDEdik fygw,f? ukdA[def;v$wfvdkufwJh &JabmfeJ@u|efawmfwdk tqufjyef&ykHuvnf; qef;ygw,f? (Auy) eJ@r&yg?
t&ifqkH;&wmu OD;Ek/ Akdvf atmif}uD; wkd@eJ@yg?
OD;EkeJ@ csKdtifvikd f; 0ef}uD;csKyfcsif; aqG;aEG;yJGrmS pum;jyeftcuftcJjzpfaevdk@ v#Kd0Suf+yD;ae&wJh ukdA[def;v$wfwJh &Jabmf u
0ifbmomjyefay;&ygw,f? 0g;c,from; csif;ayr,fh OD;Eku rrSwfrdyg? OD;EkeJ@ygoGm;wJh Akv
d fatmif}uD;u csucf sif;rSwfryd gw,f?
wuUodkvfrSm wkwfujym;csif;rdk@ olwkd@csif; od=uygw,f? 'DavmufeJ@awmh rSwfrdzd@k rvG,fygbl;? uJGoGm;wm=umyg+yD? csucf sif;
rSwfrad pwmu *syefacwfrSm Akdvf atmif}uD;u tJ'D&Jabmf ESreJ@&w,f? ol@ ZeD;u wkwfjynfoGm;wJh ol@tpfukd ppf+yD; vnf;
jyefra&muf/ pmvnf; rvmvdk@ wae&m&mrSm ao+yDv@dk xifaew,f? aocsmatmifpHpk rf;cJhz@kd rSmvkdufw,f? 'ga=umifh awG@awG@csif;
rSwfrw
d myg?
[kdwkef;u tultnDukd wu,f ay;r,fqakd y;Ekdifwmu autrfwD (KMT) yg? t*Fvdyfu ac:oGif;vkd@ KMT wyfr}uD; awG
ArmjynfxJ a&muf=uygw,f? awmifil rEWav; vrf;wav#muf *syefukd cHwu
kd f =uygw,f? rEkdifv@kd qkwfvm&if; KMT &J xkH;pHtwkdif;
vlxkqDu vk,ufygw,f? ausmufoHywWjrm;eJ@ a&$yJ vkwmyg?
rEWav;rSm bk&m;}uD;ua&$ cGmzkd@ vkyyf gw,f? ratmifjrifyg? ppfuikd f;awmifk;d rSmawmh trsm;}uD;&oGm;ygw,f? vkyfyHu
k
oif;ygw,f? wjynfvkH;u olaX;awG vmcdk aewJh ppfuidk f;awmifd;k rSm vl}uD;awG tpnf; ta0;ac:ygw,f? vlukdjyefay;qJG+yD; a&$/
ausmufoHywWjrm; a=u;ypf+yD; a&G;ckdif; ygw,f? ajy;&if;v$m;&if; jyefay;qJw
G m qkdawmh ae@csif;+yD; a&G;,lcdkif;wmyg? ray; Ekdifvdk@
aiGwu
kd f0efaxmuf OD;a&$om; towf cHvkdu&f ygw,f?
olaX;awGu ay;Ekdifv@kd vGwfyg w,f? wkwfjynfrSmawmh aiGwu
kd ft&m&Sd qkdwm olaX;t}uD;qkH;yg? tJ'DpHcsdeef J@ awmif;vk@d
ukdvkdeD aiGwkdu0f efaxmuf ray;Ekid fyg? waqGv;kH wrsKd;vk;H vkdufpk+yD; oGm;a&G;awmh awmif;oavmufrjynfhvkd@ owfcJhygw,f?
vlvnf;owf/ &oavmuf vnf; ,loGm;ygw,f?
ocifE/k ocifpk;d / ocifjroGifwkd@ KMT wyfeJ@ vkdufoGm;wJt
h a=umif;awmh vlodrsm;ygw,f? KMT Adv
k fcsKyfu xm;ypf cJh
axmifxJjyefxnfhcJhwJh ta=umif;vnf; vlodrsm;ygw,f?
'Dvdkbma=umifhvyk fcJhovJ qkdwm awmh a&;=uwm rawG@yg? oDayg *syef odr;f oGm;vdk@ qkdwmyJ a&;=uygw,f?
pOf;pm;=unfyh g?
- cseaf u&Sdwf KMT [m wkwfuGejf rLepfukd wkdufaewmyg? Arm uGefjrLepfukd rulnDEkdifygbl;? (ocifEv
k nf;
vlrJGw@dk xGuf&yfvrf; bmomjyefxm;olyg? KMT uawmh uGefjrLepfxJ pm&if;oGif; rSmyg?)
- ac:r&vdk@ v$wfcJhwmvnf; r[kwfyg? axmifxJ jyefxnfhygw,f? t*Fvdyt
f itjiif rcHcsifygbl;?

- tJ'D KMT wyfawGawmh wkwfjynf jyefa&mufygw,f? vkoGm;wJh a&GawG/ &wemawGvnf; ygoGm;ygw,f? (Ek/ pkd;/ oGif)
ukd ac:csif&if ac:oGm;EkdifvsufeJ@ xm;cJhwm &Sif;ygw,f?
- aemufydik f;rSm OD;ode;f az (jrifh) csKHuif;a&mufawmhvnf; rulnDyg?
wdk@Armtpnf;tkH; vuf,m *k%
d f;uawmh zufqpf*syefyJ &Smwmyg? olwkd@u rmhupf f0g' qefusifygw,f? epfa&S;
( Nietzsche ) tqdktrdef@udk vufcHygw,f? emZD0g' tm;usygw,f? olwkd@ *syefa&muf oGm;wm[m a&mufcsifwJhae&m a&mufwm yg?
aemufawmhvnf; zufqpfukd rawmf vSefyg? *syefppf_H;awmh t*Fvdyf tvkdawmf&d jzpf+yD; EkdifiHa&;Zmwf odrf;oGm;ygw,f?
apm (OD;apm)/ pdef (ocifApde)f / armf (a'gufwmAarmf) apmpdefarmf tjzpfwJGrd+yD; zqyv qefusi fa&;vkyf&if;
Zmwfodr;f ygw,f?
olwdk@Zmwford f;wm[m ukdvkdeD acwf vuf,m*d%
k f; vkH;0csKyf+idrf;wmygyJ?
vuf,m*d%
k f;a[mif;ae&mukd aqG+idrf;vuf,m*dk%;f opf ,lvmygw,f?
vufeuffeJ@ppfynm rar#mfvifhwJhae&mu&jcif;
*syef/ t*Fvdyf eJ@ (tar&duefawmifygao;) tJ'Du &ygw,f? azmcsif;aomcsif; &wmuawmh ppfajrjyifuyg?
t*Fvdyt
f ajy;eJ@/ *syeftajy;rSm &ygw,f?
ppf+yD;awmh ukdvkdeDjyefvkyfr,fh tpDtpOf&x
Sd m;wJh t*Fvdyu
f *syefawmfvSefa&; wyfawGqDu vufeufjyefodrf;ygw,f?
txufArmjynfrSmqkd&if puwnf;u vufeuf iSm;w,fqd+k yD; iSm;&wmyg? r@odr;f rdawmh olw@dk wyfxJ0ifyg/ Akv
d fawGukd e*k&d mxl;twkdif;
xm;r,f? tm;vkH;ukd ol@pepftwkdif; vpm ay;r,fv@dk jrLqG,fygw,f? r0ifbl;qkdrS iSm;xm;wJh vufeuftm;vkH; jyeftyfckdif; ygw,f?
vufypfAH;k wvkH;awmif rcsefyg?
ol@uGyfuJr_eJ@ *syefudkwku
d fwJh wjcm; vlrsKd;pkwyfawGqDu vufeufjyefodrf;w,f r=um;rdygbl;?
t*Fvdyu
f vufeufudpPrSm tuJ qwfayr,fh tar&duefuawmh *krxm;yg bl;? olu {nfhonfyJ/ ppfEdkifzdk@yJ y"me?
xkwfay;wJv
h ufeuf aphaphpyfpyfjyefrodr;f yg? ppf+yD;awmhvnf; olwkd@vufeufawGukd usif;xJ xnfh "mwfqaD vmif; rD;_d@+yD; ajrjyefzkH;
xm;cJhwmyg? tav;cH+yD; jyef,lroGm;ygbl;?
(tJ'DvufeufawG awmfvSefa&;u jyefoH;k Ekdifygw,f? bl;EG,f ( spring ) awGyJ okH;r&yg? =uufaygifu;wyf+yD;ypf&if &ygw,f?
ppf+yD;wmr=umao;vd@k ajymif;awG/ ukd,fxnfoHawG aumif;ygao;w,f )
taemufwikd f;om;wa,muf a&;wJhpmtky&f J@ aemufqufwJGrmS tar&duef (101) eJ@ t*Fvdyf (136 ) wyf wm0efcH
t&m&SdawGukd,w
f kdifa&;wJph m ygygw,f? tJ'DpmrSm vufeufxkwfay;wJh pm&if;wcsKd ygygw,f? zwf=unfh&if olwdk&Joabmxm; odEdik fyg
w,f?
101 wyfrLS ;a&;wJhpmrSm olw@kd twGufawmh &,fp&m? ArmjynftwGufawmh emusnf;p&mwckukd awG@ygw,f?
ola&;ykHu Armjynfajrmufykdif; wdkif;&if;om;awGu ppftwGif; ulnDcJhwm twGuf olaumif;ywHqdyfay;zdk@ awmif;=ua=umif;
olutxufukdwifjy+yD; tdEd,
N rSm a&$wq
H dy}f uD;awGvky+f yD; ay;cJha=umif;/ ppfrmS ulnDcJhwmukd todtrSwfyw,fvkd@ t"dy`m,f &wJh
CMA wHqdyfay;cJha=umif; (CMA qdkwm Citation of Military Assistance) ppfa=u;eef;kduf&mrSm aumfrm (comma) ukd
twkdaumuf CMA vdk@ okH;a=umif;? 'ga=umifh olwdk@csif;awmh CMA wHqdyfukd aumfrm vdk@yJ aemufajymif=ua=umif; a&;ygw,f?
tar&duefu ukdvkdeDjyefvkyfzd@k vmwm r[kwfvdk@ rsufESmvJGcJypf vkyfEdkifygw,f? t*Fvdyu
f awmhvkyfv@dk r&yg?
tJ'DwHqdyfuv
kd nf; todtrSwfryyg?
Ekid fiHa&;tqufeJ@ vufeuf&Smvkduf&wm vufeufu &r,fh&awmh awmfvSef a&;orm;omru v,form;awGyg &=uygw,f?
ppfvufeufynmudk v,form; uawmh ausmif;u&wm r[kwfyg? vufawG@ u &ygw,f? 'Dwakd ewm (detonator) ,rf;ukd
tyfeJ@xGifv@kd vufjywf/ Ak;H ukdwleJ@xkvdk@ wausmif;vk;H bkef;}uD;/ ukd&if/ ausmif;om; awG ysHvGefaoqk;H =u+yD;rS ynm&=uygw,f?
vufeufi,fuawmh pepfwusomr&Sdwm v,form; tawmfrsm;rsm; ypfwwf=u ygw,f? rawmfwq aoewfxGufvdk@ aowmvnf;
renf;yg? bmyJajymajym vufeufukd ukdifwwfo;kH wwf=uwJh v,form;awG vufeuf&=uygw,f?
1945 rS 1948 xd Armjynftajctae
Armjynf uGefjrLepfygwD[m w&m;0if (Oya'wGif;) ygwD jzpfae+yD? vuf0JnD!Gwfa&; ukd ausmkd;ywJh zqyv tzJG}uD;
&Sdae+yD? zufqpf awmfvSefa&;twGif; ppfuOdk D;pD;wJh tawG tuH&Sd au'gawG &Sdae+yD?
t*Fvdyu
f kdvkdeDtpkd;& jyefvm w,f? olwkd@eJ@ ygvmwmu EkdifiHa&;pDru
H def;/ pD;yGm;a&;pDru
H def;awGyJ? tdEd,
N rSm ppfajy;
tpk;d &tjzpfae&if; qif;rvm; (Simla) rSm pdrfajyeajy a&;qJGvmwJh pDrHudef;awG jzpf w,f?

'gayrJh olwkd@pDrHudef; (project) awG[m tawG;tac:a[mif;awGeJ@ qJGxm; wJh pDru


H def;awG jzpfaew,f? Armjynfukd
jyefodrf;+yD;&if pufr_vufr_vkyfief;awG b,fvkdvyk fvkdurf ,f/ aumufyJoD;ESH pDrH udef;ub,fvd/k opfxkwfvkyfa&;ukd b,f
ykv
H kyfvu
kd fr,fqkdwJh pDrHude;f awGcsnf;yJ? ppftwGif;vufvGwfoGm;or#ukd twkd;cs+yD; t*Fvdyef ,fcsJ ukr`%DawG aoG;pkyfzkd@ pDrH udef;csn;f
jzpfw,f? pDrHudef;awGukd bkwf (Boards) tzJG@awGeJ@ pDrHaqmif&Gufzd@k yJ?
Ekid fiHa&;pDru
H def;uawmh e,fcsJ qefusifa&; tiftm;pkawGudk zdESdyfzkd@eJ@ wjznf;jznf;csif; 'krd DeD,HtkyfcsKyfa&;qDo@kd oGm;zdk@
jzpfw,f?
t*Fvdyef J@ jynfol xdyfwdkuf awG@=uwJhumvu 1945 eJ@ 1946 pufwif bmvtxd jzpfw,f?
1946 pufwifbm tkHur_ aemufykdif;rSm vuf0JnD!Gwfa&; yuJGw,f? aemuf 1947 ESpq
f ef;rSm vuf0JnD!Gwf a&;udk
jyefvnfwnfaqmufzd@k vkyfw,f? tvm;tvmaumif;w,f? Akv
d fatmifqef; usqkH;+yD;wJhaemufrSm aumif;wJhtvm; tvmawG
wjznf;jznf;csif; uG,faysmuf ukefw,f? vuf0JnD!Gwfa&; yuJGr_u jynfwGif;ppfqo
D kd@ OD;wnfcJh+yD?
zqyvudk vuf,mtiftm; pkawG wpwptkypf D;rdvmae+yD? qif;rvm; pDrHudef;awGudk 'kdifcH+yD;qJGcJhwJh OD;wifxGf zqyvrSm
vlwGifus,f jzpfvmw,f? Armjynfqdk&,
S fvpfygwDuvnf; vuf0J0g' ukd pGef@ypfae+yD? vuf,mbufokd@ a&G@vsm; ae+yD?
Ekid fiHa&;rSm tJ'Dvkdajymif;vJae csderf Sm wjynfvkH;&J tajctaeuvnf; tvGefukd wif;rmaewJhumv jzpfw,f?
bkwftzJG@rsKd;pkH&J@ jzpf!pfaoG;pkyf r_udk v,form;awG/ tvkyo
f rm;awG cHae &w,f? ppftwGif; rJGjymusaewmrSm xyf+yD;
vJ&molckd;axmif; cH&awmh v,form; olykeaf wG ay:vmw,f? tvkyform; oydwfawG ay:vmw,f?
v,form;olyek fqefqef "m;jy *kd%f;}uD;awG ay:aew,f? tiftm;&mcsD &SdwJh/ tajrmufpdeaf jymif; pufaoewfawG dik fz,fawG
tjynfh&dw
S Jh "m;jy*d%
k f;awGyJ? ppf+yD;uwnf;u &Sdaewm jzpfw,f?
'D"m;jy*kd%;f }uD;awGu cGmppfqif wJh*syefeJ@ xkd;ppfqifwt
Jh *Fvdyf t}udwf te,fwu
kd fcJhwJh ppfwvif;a'oawGrSm ay:aewm
jzpfw,f? {&m0wD jrpful; wkdufyJG}uD;awG wkdufcJh&ma'orSm jzpfw,f?
rwfv 27 zufqpf awmfvSefa&; jzpfawmh *syefuajy;ppf jzpfoGm;+yD? t*Fvdyu
f vkdufppf? tJ'Dawmh ppfajrjyifukd r&Sif;Ekid fbJ
t*Fvdyu
f twif;vkduf oGm;w,f? vufeufcJ,rf;awG jyef@usJusef &pfw,f? tJ'DvufeufawGukd qif;&Jom; v,form;awG&+yD;
"m;jy*dk%f;}uD;awG ay:wmyJ?
jroef;wifha&;vdk@ &Sifrawmif cifarmif*k%
d ;f ukd vlodrsm;ygw,f? tJ'Dvdk *dk%f;rsKd;u q,fckru &Sdygw,f?
'Dv,form;olykefqefwJh "m;jy *kd%f;awG[m Ekid fiHa&; evyde;f wkH;awG r[kwfyg? e,fcsJqefusifa&; pdwf"mwf &Sdygw,f?
zqyvudkaxmufcHygw,f? a&S;wkef;u rif;avmif; v_y&f Sm;r_vkdvnf; r[kwfyg? olwdk&J tawG;tac:u acwfrD
awmfvSefa&;qefygw,f? olwkd@tajccHwJh a'ovlxkukd tvkyftau|;yygw,f? wjcm;a'o tpkd;&tkycf sKyfa&;&Sd&m a'o ukdom
oGm;"m;jywkdufygw,f?
t*Fvdyt
f kycf sKyfa&; ykvdyu
f olwdk@ukd r,SOf0yHh g? ppfwyfeJ@ESdrf&ygw,f? 'gayrJh Ekid fiHa&;rwnf+idraf wmh t*Fvdyfu ppfwyfukd
c%c% xkwfrokH;Ekdifygbl;? wcgwavrS okH;ygw,f? 'ga=umifh v,f orm;olyek fqefwJh "m;jy*dk%;f awG[m =umav}uD;av
jzpfvmygw,f?
zqyv[m bk&ifcHtr_aqmif tpkd;&tzJG@rSm ygoGm;awmh t*Fvdyf&J@ ay:vpDtwdkif; "m;jy*dk%f;ukd ESrd fygw,f? &GmrD;_@d ygw,f?
qdk&,
S fvpfawGOD;pD;wJh txl;vufeufuikd f ykvdyw
f yfzJG@ qkdwm awGeJ@ ESrd feif;wmyg?
uGefjrLepfygwD&J@ ay:vpDu olwkd@ ay:vpDeJ@ rwlygbl;? uGefjrLepfay:vpDu
- bkwftzJG@awG&J@ aoG;pkyfr_ a=umifh c|wfcHusaewJh qif;&Jom; v,form;awG&J@ ke;f uefr_vkd@ oabmxm; ygw,f?
ESrd feif;a&;xuf azsmif;zsynmay; a&;ukd t"duxm;ygw,f?
- rSm;,Gif;wJhenf;eJ@ e,fcsJukd wkH@ jyef=uwmjzpfw,f? olwkd@ukd awmfvSefwJh enf; ay;tyf&r,fv@kd oabmxm;ygw,f?
qif;&Jom;v,form;awG&J@ 'kuQukd uGefjrLepfawGu =unfhaevkd@ rjzpf ygbl;? olwdk@[m *syefawmfvSefa&;wke;f u
ulnDcJholawGyg? olwdk&JtcuftcJ ajz&Sif; ay;&ygr,f? 'ga=umifh tiwfwyfcsDwufyJG vkyfygw,f? vkdtyf&if ( SAMB ) *kad 'gif xJu
pyg;vkygw,f? acgif;yg;a&;vrf; azmufzkd@ awmif;qkdygw,f? (acgif;yg;a&; vrf; qkdwmu iwfaeolawG ukd,fhw&l Gif;/
aygufjym;eJ@vm+yD; vrf;azmuf=u? tpd;k &u ae@wGufvkyfctjzpf qefxkwfay;? tJ'DvkdeJ@ rdom;pktiwfab;ukd aEG&moDtwGuf
ausmfv$m;&wmjzpfw,f? qefawGu tpk;d & *dak 'gifxJcsnf; pkaevd@k vky&f wJh wkdufyyJG g?) ppf}uD;t+yD;rSm qefaps;uaumif;/ qefu vnf;
a&mif;aumif;aevdk@ t*Fvdyu
f qefawG jynfycsnf; xkwfa&mif;aew,f? jynfwGif;rSm iwfw,f?
1945 u 1946 pufwifbm txd qdk&,
S fvpfygwDeJ@ odyf+yD;jy\em rjzpfcJhygbl;? qdk&,
S fvpfygwDu olwkd@om rvkyw
f m
t*Fvdyef J@ twkduftcHvkyfae&wJhumvrd@k uGefjrLepfygwD vkyfwmudk axmufcHcJhw,f? 1946 pufwifbmaemufydkif; zqyvu
tpk;d &tzJG@xJ0ifrdawmh wrsKd;jzpfoGm;w,f? uGejf rLepfawGvkyfwm[m olwkd@ukd wkdufwmyJ vkd@ xifvmw,f?
v,form;awG iwfaew,fqw
kd mukd olwdk@r,kHygbl;? ( tckppftpkd;&tygt0if tpk;d &tqufqufuvnf; r,kH=uygbl;?)
uGefjrLepfu vlawGiwfae+yDajym+yD; wkdufyJGqifcsifvkd@ vkyfwmvd@k xifygw,f? olwkd@ tajccHxm;wJh vlwcsKd riwfwmukd=unfh+yD;
tm;vkH;riwfbl;vkd@ xif=uygw,f? 'g[m vlwef;pm;&yfcHcsufjy\em/ vlwef;pm;tjrif jy\em ygyJ?

vuf0JnD!Gwfa&; ukd tav;xm;wJh Akv


d fatmifqef;&Sw
d kef;u jy\em r}uD;cJhbl;? olr&Sdawmh jy\emu }uD;vmw,f?
vuf,mqdk&,
S fvpfawGu t*Fvdyf tvkdrus rSmeJ@ zqyvxJ wGifus,fvmwJh tvkdawmf&d OD;wifxGfwdk@vkd vlawG&J@
axmufcHr_ r&rSmbJ pk;d =uw,f? vuf0JnD!Gwfa&; ukd paw;+yD; vuf,mnD!Gwfa&; udk wnfaqmuf=u awmhw,f?
vGwfvyfa&;&vmawmh uGefjrLepfygwDukd tjywf&Sif;ypfzkd@ tcsdefwef+yDvdk@ qdk&,
S fvpf vuf,m*k%
d f;u xifvmw,f?
tjywf&Sif;&if OD;odef;az (jrifh) &J axmufcHr_&r,f? t*Fvdy&f J@ tm;ay;r_&r,f? (6 v) &Sif;vkdu&f if jywfr,fv@dk xif+yD; jynfxJa&;0ef}uD;
OD;ausmf+idr;f tpDtpOfeJ@ uGefjrLepfygwDudk tvpftikduf wkdufcJhwm jzpfw,f? yk'fr (5) [m jynfxJa&;0ef}uD;&J 0&ZdefvufeufyJ?
aemufykdif;usawmh 0ef}uD;ESpfOD; OD;wifxGfeJ@ Akv
d fpderf Sef 0ef}uD;tjzpfu EkwfxGuf+yD; Akv
d fvkyfum wkduf=uw,f? 'g[m
t*Fvdyt
f vkdawmf&deJ@ vuf,m qdk&S,v
f pfw@kd &J@ nD!Gwfr_ jy,k*yf gyJ?
jynfwGif;ppf pwkef;u t*Fvdypf pfrpf&Sif &Sdaeygw,f? t*Fvdyt
f vkdawmf&d OD;wifxGfu Akv
d fwifxGfvkyfzk@d vkdygw,f?
OD;wifxGfrSm ppfwu
kd fwJh tawGtuH r&Sdyg? 'gayrJh t*Fvdy&f J@ axmufcHr_&atmif olomvkyEf ikd fw,f? a*:&cg;ppfom; eDayguae
pkEkdifw,f?
jynfwGif;ppftpykdif;rSm tpk;d &ckdif;or# vkyfwJhwyfu vlrsKd;pkwyfawGeJ@ a*:&cg; wyfawGyJ? &GmawGr;D d@_ / vlawGowfwmukd
olwkd@u a=u;pm;pdwef J@ ArmvlrsKd;rkef;wD;a&;pdfwf aygif;+yD; tjywfom;qkH; vkyf=uygw,f? 'gayrJh ppfAdv
k fawGu vuf&JZuf&J vkyfaewm
r[kwfyg? Oya' t& vkyw
f ,fvdk@jzpfatmif ta&;ykdif (cdkif&mZ0wfw&m;ol}uD;) u ppfwyftultnDawmif;/ ppfwyfuypfowf
qkdwmjzpfatmif pDpOfygw,f?
(Oyrm) ysOf;rem;rSm ta&;ykdif pnfolatmifaz u ppfqifa&;}uD;wkdif;rSm vkdufyg&ygw,f? pnfolatmifaz
oHcsyfumum;ay:uae a[majymaewJhyHu
k dk tJ'Dacwf u xkwfwJh owif;pmrSm awG@Ekdifygw,f?
1300 jynfh ta&;awmfyHw
k kef;uvnf; tJ'DykHrsKd;ygyJ? ta&;ykdif (cdkif&mZ0wf w&m;ol}uD;) u tkHur_ukd ESrd feif;zdk@ ppfwyfudk
tultnDawmif; ppfwyfu t=urf;zuf ESrd fygw,f?
Akv
d fatmif}uD;uvnf; 1988 ta&;awmfyHw
k kef;u wHwm;eDta&;tcif; rSm tJ'Dvkd Oya'twdkif; ppfwyfu rvkyv
f kd@ om
tjypfwifygw,f? ol@pmukd rSwfr=d u r,f xifygw,f?
Oya'udk vufwvkH;jcm;vSnh+f yD; vkyfae&wm t&pf&Snfw,f? cufvnf; cufw,f? 'ga=umifh vG,fatmif tckawmh wkdif;/ cdkif
tkycf sKyfa&;wm0efcHawGtjzpf ppf AkdvfawGudkyJ xm;ygw,f? pnfol atmifaz vdk =um;vlrvkdatmif vkyf xm;ygw,f?
ppfqifa&;qif;wJh ppfAdv
k fwkdif; vlowfvkdifpif &aeygw,f?
OD;Ek/ OD;ausmf+idr;f wkd@ wGufcJhovkd jynfwGif;ppfuvnf; 6 veJ@ r+yD;yg? tESpf (50) ausmfwJhtcktxd r+yD;yg?
vuf0JnD!Gwfa&; ysufjym;jcif;eJ@ ba&muf'g0g'trSm; qufpyfr_
zufqpf awmfvSefa&;twGif; wnfaqmufcJhwJh vuf0JnD!Gwfa&; ukd ausmdk;y+yD; zqyvudk wkd;csJ@zJG@pnf;cJhw,f?
jyefvmwJh t*Fvdyu
f dk trsKd;om; nD!Gwf a&;eJ@ &ifqkdifzkd@eJ@ vkH;0vGwfvyfa&;okd@ csDwufzkd@ jzpfw,f? 'Dpnf;kH;a&;vrf;pOf[m
rSefuefygw,f? rsKd;cspfygwDu [oFmwOD;jr/ "m;rygwDu aysmfbG,fOD;jr/ ig;yGifhqkdif OD;baz polawGukd wkd;csJ@pnf;kH;cJhygw,f? 'gvnf;
rSefygw,f?
Ekid fiHa&; tiftm;pkwikd f;ukd zqyv tvHatmuf a&mufatmifvkyfwJh pnf;kH;a&;vrf;pOf[m tajccHtm;jzifh rSeyf gw ,f?
rSm;wmu olwdk &JEkid fiHa&; tjrifawGudk wkdufyJGrqifwmygyJ? 'Dvkd jzpfwm[m ba&muf'g0g' tawG;tac: a=umifhyJ? zqyvxJrSm
'krd DeD,HavmufeJ@ wif;wdrEf ikd folawGeJ@ t*Fvdyfay;r,fh&mxl; rufolawG trsm;}uD;ygvmygw,f? olwkd@ ukd vuf0JnD!Gwfa&;wyfOD;u
tawG; tac:a&;t&eJ@ pnf;kH;a&;t& jywfjywf om;om; acgif;aqmif&ygr,f?
,l*ef'g (Uganda) axmifjyef *VKefOD;apm/ *syefaxmifjyef a'gufwm AarmfeJ@ *syefu oHtrwfcef@e,fESif&mu jyefvmwJh
ocifApde/f ocifxGef;tkyfwk@d ukdvnf; pnf;kH;ygw,f? olwkd@u zqyvxJ r0ifbJ apmpdeaf rmf *kd%f; axmifygw,f? zqyveJ@
pifyifvkyfygw,f? zqyvukd tjyifuae zcJGygw,f? bk&ifcHtvkdus vkyf=uygw,f?
bk&ifcHu tpkd;&tzJG@ (bk&ifcH tr_aqmiftzJG@) zJG@awmh &mxl;awGay;zdk@ urf;vSrf;ygw,f? zqyvu rlay:tajccH+yD;
awmif;qkdcsufwifw,f? apmpdefwdk@uawmh 0rf;ajrmuf0rf;om vufcHw,f? (a'gufwmAarmfukd t*Fvdyu
f r=unfjzLygbl;?
&mxl;ray;ygbl;?) olwkd@vufcHHek J@ tm;r&bJ zqyvxJa&mufaewJh olwdk@*kd%f;om;awGyg qJGw,f? wcsKdygukef=uw,f?
usef&pfolu OD;jr ESpfjreJ@ OD;baz polwkd@yJ? olwkd@u olwkd@ta=umif;eJ@olwkd@ rygwmjzpfw,f? olwkd@u apmpdefarmfatmuf
jyefra&mufcsifbl;? OD;bazuawmh a'gufwmAarmfeJ@ urBm&ef jzpfaevkd@yJ? bmyJajymajym olwdk&J&yfwnfr_ukd uqko
d ifh ygw,f?
zqyvxJ&dw
S Jh vuf,m*d%
k f;tjzpf av;pm; &rSm jzpfw,f? apmpdeaf rmf tvkdawmf&d vuf,m*d%
k f;xJ a&mufroGm;wm[m
aumif;r_ywmvkd@ owfrSwf&ygr,f?
zqyvxJu vuf0J*kd%f;om nD!Gwfae&if olwkd@bmtEW&m,frS ray;Ekid fygbl;? OD;bazu 'krd DeD,H&vnf; auseyfr,fv@kd
ajymaeayr,fh zqyv qkH;jzwfcsuf vdkufem+yD; vkH;0vGwfvyfa&;vkd@ ajymae wmyg?

qdk&,
S fvpfygwDxJu Akv
d fatmif}uD;wdk@vkd ppfAdv
k fawGu (Auy) &J ba&muf'g0g'trSm; a&mifukd rvGwfwrf;qJaG vh
&Sdygw,f? olwdk@q&mawGuawmh rqJGyg? olwkd@ 1947 - 48 rSm vkyfwmeJ@ vGwfvyfa&;,lcJhwm[m ba&muf'g0g' tqkd trdef@twkdif;
vkdufvkyfchw
J myJ qkdwmukd odvkd@yg? tvkdawmf&d vuf,m*dk%f; (a[mif;) om,m0wD OD;ykuawmh vGwfvyfa&;ukd *END0g't& vkyfcJhvkd@
&wmvkd@ a&;ygw,f? ba&muf'g0gukd pm&if;roGif;ygbl;?
ba&muf'g0g'a=umifh (Auy) xJrSm tuJGt+yJjzpfwm rSefayr,fh uGefjrLepf qdk&,
S fvpfuJGwm tJ'ga=umifhr[kwfyg?
vuf0JnD!Gwfa&;yuJGwm[m qdk&S,fvpfygwDu vuf,mbufa&G@oGm;vdk@ jzpfygw,f? OD;ode;f az (jrifh) &J ausmf+idr;f pmtkyx
f JrSm
OD;ausmf+idr;f u ol@wouf t}uD;qkH;trSm;u qdk&,
S fvpfygwDu rmhupf f0g'ukd vufcHaewm ukd rwGef;vSefcJhrdwmyJv@dk ajyma=umif;
ygygw,f?
OD;ausmf+idr;f uvnf; ol@ed'gef;rSm jiif;rxm;ygbl;? puwnf;u qdk&,
S fvpfygwDukd Oa&myu qdk&,
S f'Drdu
k &ufwpf ygwDawGvdk
vuf,mygwDtjzpf zJG@cJh&&if taumif;om; vkd@ ajymwmyg?
'gu OD;ausmf+idr;f pdwful;,OfwmygyJ? vuf0JtvHrv$ifh&if qdk&,
S fvpfygwD[m zqyvxJ a&mufrSmawmif r[kwfygbl;?
Akv
d fatmifqef;a&m (Auy) uyg olwkd@ukd ae&m ay; qufqHwmu vuf0JtvHv$ifhxm;vd@k yg? Akv
d fatmifqef; r&SdrS vuf0JtvHudk
olwkd@ v$ifhypf&JwmygyJ?
wljzpfcdkufememESufcsifolrsm;
1948 ckEpS f[m vGwfvyfa&;&wJEh SpfeJ@ jynfwGif;ppf pjzpfwJhESpt
f jzpf orkdif;wGif aeygvdrfhr,f?
jynfwGif;ppf bma=umifhjzpfovJqkdwmrSm jynfwGif;tajctaeeJ@ ta=umif; tcsufu t"du jzpfygw,f?
Z'g;aemhAf tpD&ifcHpma=umifhvk@d OD;Ek/ OD;ausmf+idr;f wkd@u ajymygw,f? OD;Eku rqDrqkdif npfnpfywfywf Z'g;aemhAf Arm
jynfcspfwm 'k@d Akv
d fcsKyfatmifqef; +yJae oavmuf&w
Sd ,f vkd@ a&;ygw,f? Z'g; aemhAf tpD&ifcHpmu e,fcsJpepf udkvdke0D g'
qefusifa&;ukd a&;xm;wmyg? jynfcspf0g' a&;wm r[kwfygbl;? k&Sm;wa,muf[m k&Sjynfcspf0g'yJ &SdrmS ayg@? Armjynf jynfcspf 0g'
r&SdEkdifyg? OD;Ek&J@pmtkyu
f ppfat;acwf umv a&;wmqkdawmh armfpukdwynhf yDuif;wynfh qkdwmawGygwm rqef;yg? (tck
ppfat;vGefumvrSmawmh (Auy) u yDuif;wynfh r[kwfawmhbl;vd@k qkdae=u jyef+yD?)
OD;Eku jynfwGif;ta=umif; tcsuw
f ckukd xnfha&;ygw,f? OD;ausmf+idrf; &J ukd,u
f OD;atmifcsa&; vkyf[ef a&;ygw,f?
OD;ausmf+idr;f tajymukd tajccHwJh vefuwf Zmwfvrf;uav; uykdifu tjzpftysuf ukd OD;Eku oufaojyygw,f?
r=umcifuxkwfwJh vlxkOD;vS ESpf (90) jynfh pmtkyx
f Ju jynfaxmifpk vrf;oG,fu armifEk aqmif;yg; zwf&awmh rS
OD;Ek&J@y&d,m,fukd od&ygw,f? wu,fu eHygwfwpfw&m;cH ae&mukd OD;ausmf+idr;f vJ$ay;aewmudk;? (wuo taqmuftOD udprP Sm
eHygwfwpfae&m Akdvaf e0if;u Adv
k fatmif}uD;udk vJ$ay;aeovdkrsKd;?)
b,folvyk fvkyyf g? jynfwGif;ppf wu,fjzpfcJhygw,f? tpk;d &&J@ ay:vpDawG uyJ jynfwGif;ppfzefwD;wmyg? ay:vpDukd cswv
Jh leJ@
ay:vpDukd taumiftxnf azmfwJhvlu b,folawGvJ? ay:vpDu bm awGvJ? 'DudpP ta&;}uD;ygw,f? jy\em &Sif;csif&if ay:vpDukd
ukdif&ygr,f? vlu wcsed fcsderf Sm aoygw,f? 'gayrJh vlaokHeJ@ ay:vpDraoyg? usef&pfygw,f? ay:vpD aorS jy\emajyygw,f?
ay:vpDcsolawG[m Akdvf atmifqef; r&SdwaJh cwfrSm qdk&,
S fvpf ygwDyg? 'ga=umifh =um=um0g;rS cg;rSef;od+yD; OD;Ek zqyvukd
cJGcJh&wm r[kwfvm;?
qdk&,
S fvpfygwDrSm OD;aESmuf tv_yf&Sm;qkH;olu OD;ausmf+idr;f yg? 'ga=umifh OD;Eku eHygwfwpf ae&m ay;aewmygyJ? 'gayrJh
0ef}uD;csKyfqkH;jzwfrS ay:vpDjzpfwmyg? OD;Ekuy,f&if ay:vpDjzpfrvmEkdifygbl;?
vGwfvyfa&;&awmh zqyv tpk;d &u t*Fvdyf cscJhwJhay:vpDuykd J quf vkyfygw,f? atmufajcodr;f ajymif;vJr_ vkH;vkH;rvkyfyg?
olwkd@ v_yfv_yf&Sm;&Sm; tvkyf qkH;u vlpm;xkd;a&;yg? bk&ifcHtr_aqmif tzJG@ukd zqyv0ef}uD;tzJG@eJ@ tpm;xkd;wm/
bk&ifcHae&m orRweJ@tpm;xk;d wm vkyf+yD; wJhaemuf jyefomG ;wJh t*FvdyfawG/ ukvm; awG&J@&mxl;}uD;ae&mawG tpm;xkd;& ygw,f?
wcsKd&mxl;u ynmtajccHwJh &mxl;/ tawGtuH tajccHwJh&mxl;awGyg? 'Dae&mrsKd;rSm e*kd&dS&if;pJG wdkif;&if;om; AsLku
d &ufawGeJ@yJ
tpm;xkd;ygw,f? ynmrif;}uD;/ wkdif;rif;}uD;/ [kdrif;}uD; 'Drif;}uD; pojzifh tpm;xkd;&if tJ'DXmeu wkdif;&if;om; 0g&ifht&m&SdeJ@ tpm;xkd;
ygw,f? tckacwfvkd wefrwef &mr&m rpOf;pm;bJ ppfAkv
d feJ@ tpm;rxkd;ygbl;?
Ekid fiHa&;vkyfwJh or*~ausmif;om; ukd vlrkduf vkd@ }udr;f armif;cJhwJholu ynmrif;}uD; jzpfvmygw,f? v,form; olykef
u;ay;cJholu w&m;ol}uD;csKyf pojzifh jzpfvmygw,f? vGwfvyfa&; t&om olw@dk pwifcHpm;=uygw,f? zqyv 0ef}uD;csKyf/
0ef}uD;awGudk olwkd@ tdt
k ao tvGefay;ygw,f? 'g[m zqyv qdk&,
S fvpfawGeJ@ AsLdu
k &ufrsm;&J r[mrdwzf JG@r_}uD;ygyJ? zqyvrSm
awmfvSef wJh vuQ%m rusefawmhygbl;?
vpfvyfoGm;wJh bkwftzJG@0if ae&meJ@ aumfrwDae&mawGu Ekid fiHa&; ae&mawGyg? qdk&,
S fvpfawGeJ@ OD;Ek&J@ taygif;
toif;awGtwGuf &S,f ae&mawGygyJ? ppfAkv
d fawGu tpd;k &tr_xrf;awGjzpfaevkd@ tJ'D "mwfawmfa0cef;rSm ryg=u&yg? olwdk@

Ekid fiHa&;ae&mawGem; ruyfEkdifygbl;? ppfwyf xJjyefr0ifbJ Ekid fiHa&;0ifvkyw


f Jh BIA. BDA Akdvfa[mif;awG vGwfvyfa&;t&om
cHpm;=uwm=unfh+yD; remvkdkHrSwyg; bmrS rwwfEkdifyg?
0ef}uD;vkkyfaewJh ocif - - [m BDA wkef;u Akv
d fb,foyl J/ olu iSufzsm; yk;d OD;aESmufxJ0if+yD; l;oGm;wm -tckolu
0ef}uD;jzpfaew,f/ olvm&if wkd@u tav; yae&w,f vkd@ Akdvrf SL;}uD;wcsKdu raus rcsrf; ajymygw,f? olwkd@vkyfwmrsKd; wdk@ vnf;
vkyfwwfw,fqkdwJhpw
d f tJ'Duwnf; u ay:aeyg+yD?
qdk&,
S fvpfygwD OuUX}uD;u odef; 40 bHk;wm tJ'DacwfuygyJ? SAMB wdk@ STB wkd@ RTB wdk@ qkdwJh Edik fiHawmf aumuf
yJoD;ESH a&mif;0,fa&;bkwftzJ@G / Edik fiHawmf opfvkyfief;bkwftzJG@/ ukef;vrf;o,f,l yk@d aqmifa&; bkwftzJ@G pwJh bkwfawG[m zqyv
qdk&,
S fvpfawG&J@ pm;usufawGygyJ? qdk&S,fvpfeJ@ qdk&,
S fvpfr[kwfwJh zqyv wkd@&J@ pm;usufvkyaJG wG w+cdr;f +cdr;f jzpfyg w,f? (1958)
ckESpf zqyv tuJG[m tJ'Du jrpfzsm;cHygw,f? ppftm%modrf;yJ&G J@ jrpfzsm;uvnf; tJ'DuyJ pygw,f?
vGwfvyfa&;t&om +rdef+rdef &Suf&Suf cHpm;ae&if; wdk@ub
kd ,fol vuf!dK; xkd;rvJ/ b,fola0zefrvJvkd@ rsufpd a'gufaxmuf
=unfhygw,f? a0zef&if olwdk&J &efol awG jzpf=uawmhwmygyJ?
Oya'wGif;&efolukd &Sif;zkd@u jynfxJa&;0ef}uD; wm0ef? axmifxJ ra&mufbJ awmxJa&muf&if tjywf&Sif; zd@k u
umuG,fa&;0ef}uD; wm0ef? 'ga=umifhyJ 'DESpfXmeukd qdk&,
S fvpfu vuf rvGwfatmif vkyfygw,f? jynfxJa&;0ef}uD; ae&mukd
vGwfvyfa&; r&cifuwnf;u olwdk@&xm;ygw,f? umuG,fa&;0ef}uD;Xme Akdvaf e0if;&atmif OD;odef;az (jrifh) ukd
b,fvdktokH;cscJhw,fqdkwm a&S@rSmwifjy+yD; yg+yD?
jynfxJa&;Xmeukd Adkvfcifarmif av;/ ocifomcifw@kd ukdifawmhvnf; OD;ausmf+idr;f cscJhwJh ay:vpDyJqufvkyfygw,f?
tJ'Day:vpDu wljzpfcdkuf ememESuf ay:vpDyg? (olwdk@[m aytjzpf cH&awmh tonf;Ekygw,f? Akv
d fcifarmif av;u
vlxkOD;vSukd xdjcif;ig;yg;eJ@ uefawmh+yD; oHa0*&oGm;ygw,f? ocif omcifu jynfyajy;Ekid fzdk@ (Auy) udk tul tnDawmif;ol
jzpfoGm;ygw,f? OD;ausmf+idr;f vnf; aemufykdif;rSm oHa0* &oGm;ygw,f?)
(Auy) [m b,fae&ma&muf a&muf &J&Ja0zefygw,f? a0zefwJhenf;em ajymif;&ifom ajymif;r,f a0zefa&;udk rav#mhyg?
'ga=umifh (Auy) [m zqyv tpdk;&&J@ eHygwfwpf&efol jzpfoGm;ygw,f?
OD;ode;f az (jrifh) uawmh OD;Ek/ OD;ausmf+idr;f wkd@vdk Z'g;aemhAfukd pJGcsufrwif ygbl;? olu (Auy) &J taxGaxGtwGif;
a&;rSL;awmif vkyfcJholyJ? Ek - +idr;f wdk@vkd Avef;ajymvdk@ rjzpfyg? Z'g;aemhAf/ pwmvif polawGa=umifh ArmjynfrSm jynfwGif;ppf
jzpf&w,fajymv#if vl&,fp&myJ jzpfrSmukd olodygw,f?
olu &Jabmf*k&d S,fukd OD;wnf w,f? ocifoef;xGef;/ ocifAode;f wifwdk@&J *d%
k f;*%0g' ukd xkd;ESufw,f? (pum; csy)f
Akv
d fae0if;vnf; OD;ode;f az (jrifh) xHrS (Auy) . *kd%f;*%0g' qdkonfukd iSm;I wkwfjynfoGm;wkdif; okH;avh&Sdw,f? w&m;
0ifaqG;aEG;&mwGifum; rokH;yg? rSwfwrf; r0ifonfh ab;yef;wGif vd_ifvd_ifokH;avh &Sdw,f?
*k%
d f;*%0g' (Auy) wGif &SdEkdifygw,f? 'gayrJh jynfwGif;ppf jzpfapwJh *k%
d f;*%txd b,fol@qDuvmovJ?
jynfol@&Jabmf/ RBA (awmfvSefwJh Armh wyfrawmf ) awmcdk&wmaum (Auy) &J *k%
d f;*% a=umifhvm;? 'gudk OD;odef;az (jrifh)
a&;roGm;yg? ol@udk,fol a0zefa&; vkkyfovkdvdkeJ@ av#mcsvkdufw,f? vufeuf eJ@ tm%modr;f wJhenf;buf aoGzo
D Gm;rdvdk@ [k
okH;oyfvkduw
f ,f? trSm;ukd wneJ@ wreufcif;rSm trSm;jrifvu
kd fw,fvkd@ qdkygw,f?
OD;ode;f az (jrifh) u OD;ausmf+idr;f vkdvnf; pwmvifao+yD;aemuf +idr;f csrf;pGm twl,SOfwJGaea&; vrf;pOfopfa=umifh tdEd,
N /
rav;/ zdvpfydik f/ tif'dek ;D &Sm;wk@d u &J&J0Hh0Hhvufeufcsw,f? (Auy) u jynfwGif; ppf qufwdkuaf ew,fvkd@ ra&;yg? OD;ausmf+idr;f [m
[kdwidk f;jynfawGu orkdif; a=umif;awG rodbJ &rf;wkwfvu
kd fa=umif; olodv@dk jzpfygvdrfhr,f?
Ekid fiHjcm;a&;0ef}uD; c%c% vkycf JhwJh OD;ausmf+idrf;[m vufeufcJ,rf; a&aomufjrpf&zkd@yJ t*Fvdy/f tar&duefqDudk
oGm;cJhygw,f? tdEd,
N ta=umif; avhvm cJh[ef rwlygbl;? tJ'Dwkdif;jynfrSm jynfwGif;ppf b,fwke;f urS rjzpfyg?
(Auy) [m jynfwGif;ppf ESpf (50) twGif;rSm tpkd;&u csD;jrifhwJh bJG@xl; *k%fxl;awG odyf&cJhygw,f?
armfpukdwynhf bJG@ukd p&ygw,f? yDuif;wynfh bJG@u 1967 aemufykdif;rS &ygw,f? tckawmh tJ'DbJG@awG r&Sdawmhyg?
yDuif;wynfh bJG@awmh tar&duefu jyef,l+yD; wjcm;ay;vkdufygw,f?
zqyvtpkd;&acwfrSm (ouo) aomif;usef;olbJG@ &ygw,f? (e0w) u jyefodrf;oGm;ygw,f? 0 awG/ ukd;uef@awG/ ucsifawG/
ytkd0fhawG/ rGefawGudk (ouo) vdk@ oGm;ac:&if rkd;rD;avmifrmS rkd@ jyefodrf; oGm;wm jzpfygw,f?
(e0w) u (Auy) qDu jyefodrf;wJhxJrSm trsKd;om; opPmazmuf bJG@vnf; ygoGm;ygw,f? NLD ukd ay;ygw,f?
(tckawmh pum;ajymyJG vkkyfwkef;rdk@ jyefodrf;xm;ygw,f?)
rl;,pfaq;0g; vkyfw,fqkdwJh bdef;&mZm bJG@uawmh (Auy) qDu jyefodrf;ygw,f? wjcm;b,fol@rv
S nf; ray;0Hv
h kd@
olw@dk yJ ,lxm;=uygw,f?
(Auy) &wJb
h JG@xJrSm "rRE&W m,f bJG@vnf; ygygw,f? 'guawmh urBmrSm ay;aeusbJG@yg?
jynfwGif;ppfudk Z'g;aemhAf (k&Sm;uGefjrLepf)/ &mem'DaA; (tdEd,
N uGejf rLepf) wkd@a=umifh jzpfav[ef ajym=ua&;=ujcif;[m (Auy)
ukd jynfwiG f;ppf w&m;cHtjzpf vkyf}uHpGypf JGcsifvdk@ygyJ?

Armjynf jynfwGif;ppf[m jynfwGif;jzpfppfppf jzpfygw,f? Armjynf&J@ ppf+yD;acwf tajctaeukd csKyf=unfhvkduf&if


(1) (Auy) [m ppfwu
kd fwJhtawGtuH&dw
S JhygwD/ jynfol@&Jabmfuvnf; OD;ausmf+idrf; tqkdt&qkd&if 1947 ckEpS frSm
awmfvSefa&;vkyfcJhwJh &Jabmf (2000) avmufeJ@ wyfz@JG 0if (200000) avmuf &Sdw,f? tpk;d &wyfxJrSmvnf; Akv
d faZ,s/ Adv
k f&JxGfpwJh
qdk&,
S fvpfygwDukd rvdkvm;wJh wyfrSL;}uD;awG/ wyfrLS ;wyfom;awG &Sdaew,f? olwdk@u vuf0JawG jynfcspf0g'DawGyJ?
(2) zufqpfawmfvSefa&;wkef;u tacsmifcdkae=u+yD; avmavmq,f tm%m ukd vuf0g;}uD;tkyx
f m;wJh qdk&,
S fvpfygwD
acgif;aqmifpu
k t=urf;zufzEd ySd fvmw,f?
(3) tvkyo
f rm;/ v,form;/ "e&SifaygufpawG awmfvSefa&;pdwf tvGef Ek;d =um;aecsdejf zpfw,f?
(4) t*Fvdyf eJ@aphpyf+yD;&xm;wJh vGwfvyfa&; u pdwfuufr[kwfbl;? t*FvdyfaESmifu;awG wef;vef;eJ@ jzpfaew,f?
vuf,mtiftm;pkawG/ tvdkawmf&dawG/ AsLdu
k &uf}uD;awGukd zqyv tpk;d &u acsmh+yD;aygif;ae&w,f?
(5) aus;vufrSm ppfvufusefvufeufawG &Sdaew,f? v,form;olyek fqefwJh "m;jy*dk%f;}uD;awG &Sdaew,f?
'Dvkd tajctaerSm (Auy) eJ@ wjcm;awmfvSefa&; tiftm;pkawGukd wa,mufrS rusefatmif &Sif;ypfEdik f&ifawmif
jynfwGif;ppfu aygufuJGvmrSmyJ?
txufyg tajctaersKd; tdEd,
N rSm ta&S@awmiftm&S wkdif;jynfawGrSm r&Sdbl;? tJ'Dvdk tajctae&SdwJh ArmjynfrSm
ukd,fuOD;atmifcsa&; [m tvkyrf jzpfEdkifygbl;?
ay:vpD[lor# OD;ausmf+idr;f uvd@k ajym&if w&m;r#wr_r&Sdyg? [kwfvnf;r[kwfyg? Ekid fiHa&;tuGufqifwm oljzpfEkdifygw,f?
olwdk@xJrmS OD;aESmuftv_y&f Sm;qkH;u olyg? jynfxJa&;udpP ol@vufol@ajcyg? umuG,fa&;/ vkHcHa&; ol@tcef;t"du r[kwfyg? rl ukdyJ
olcsygw,f?
Ekid fiHjcm;a&;rSmvnf; rl udkom ukdif+yD; OD;wifxGfudk v$Jxm;ygw,f? awmifolv,form;udpPusawmh ocifwif wdk@
tydik fpm;&me,fy,fyg? ukvm;tkyf ausmay: aemufqkH;aumufdk;wp wifay; (owif;pmwku
d fdkucf sKd;) wmrSm ol@ya&m* ygygw,f?
wdkufku
d fawmhrygygbl;? '*kef wm&m&J@ *sme,fausmfrrav; kyfyHv
k $mrSm OD;ausmf+idr;f vdk@ rajymyg? ajcmufv;kH jyL; cg;=um;xk;d xm;olvd@k
qkdygw,f?
OD;ausmf+idr;f u twkdut
f cH [lor# acsre_ f;=u qkdwaJh qmify'k f csrSwfol eJ@ aqmf=ooltjzpf wm0ef&Sdygw,f? (Auy)
acsre_ f;a&; tuGufqifoltjzpf wm0ef&Sd ygw,f?
wjcm;owif;pmwkdufawG du
k f csKd;t+yD;rSm uGefjrLepfygwD&J@ jynfol@ tm%m *sme,feJ@ uGejf rLepfae@pOf owif;pmwku
d f
du
k fcsKd;zkd@tpDtpOf &Sdygw,f?
,leDazmif;c|wfxm;wJh ppfom; tkyef J@ yk*~vdu owif;pmwkduf du
k fcsKd;vdk@ jzpfayr,fh (Auy) ukd tJ'Dvkdvyk fvkd@ rjzpfwm
OD;ausmf+idr;f odygw,f? 'ga=umifh Adkvfae0if;ukdt&qG,+f yD; ppfwyftiftm;eJ@ (Auy) XmecsKyf (ykHESdyfwkduf&Sdw,f) 0ifodrf;zdk@ pnf;kH;cJhwmyg?
(Auy) XmecsKyfrSm vufeuf tjynfhtpkeH J@ wyf&if;w&if; v#Kd0Sufcsxm; w,fvdk@ Akv
d fae0if;ukdajym+yD; pnf;kH;wmyg?
Adv
k fae0if;u ukdausmf+idr;f 'D taygifqkdif (Auy XmecsKyf[m t&ifu taygifqdkif) ay: b,fhES,v
fh kyf+yD; wyf&if; w&if;
aeEkdifyg@rvJ vdk@ jyefajym&w,fv@dk Akv
d fae0if;ukd,fwkdif ajymygw,f?
wu,fhtjzpfrSefu yk*~vdu owif;pmwkdufawG du
k fcsKd;cH&wJhae@u ,leD azmif;c|wfvltkyf}uD;vm&if &ifqkdifzkd@ ygwD XmecsKyfu
&JabmfwcsKd@eJ@ prf;acsmif;vli,f awGyJ pkpnf;xm;cJhygw,f? tJ'Dae@u xdyf wdkufrawG@yg?
aemufrSv&kd r,f& ocifwifxGef; tpDtpOfeJ@ ysOfrem;u&Jabmf av;ig; a,muf ac:vkduf&wm jzpfw,f? vufeuf ,lvmvdk@
rjzpfyg?
(Auy) udk csKd;zkd@qkd&if ,leDazmif; c|wfvltkyfeJ@ rjzpfyg? ^m%feD^m%feuf rsm;wJh OD;ausmf+idr;f [m wyfwGif; qkd&,
S fvpfawGeJ@
rkcswdkifyif&ygr,f? vuf awG@tvkyfjzpfa&;0g'orm; Adv
k fae0if;u (Auy) eJ@awG@wke;f tydt
k rkad jymw,fxm;- rwfv 28 tvpfzrf;yJG
pDrHudef;udk olod Ekid fygw,f? wjcm;qdk&,
S fvpfAkdvfawGvnf; odEkdifygw,f?
tjzpftysufu (54) ESpf &Sdyg awmhr,f? acs;ajcmufa&ESL;aewm r[kwf yg? tJ'Dacwfu qdk&,
S fvpfygwDxdyfoD;awG
tckr&Sad wmhayr,hf qdk&,
S fvpfAdkvfawG usefaeygao;w,f? wpkwpnf;wnf;awmh r[kwf/ [kda&muf'aD &mufyg? Ekid fiHa&; ygwDawG
(wcsKdtpk;d &ygwD/ wcsKdtwdkufcH ygwD) xJrSm &Sdaeygw,f? rsKd;qufopfu jynfwGif;ppfjy\em &Sif;r,fqkd&if olwdk@ tultnD &zkd@vdkvkd@
a&;aejcif; jzpfygw,f?
=umav_yaf vjzpfwJh
Armjynf jynfwGif;ppf
csmcsDtzdk@uawmh BIA. PBF tEG,f zqyvqdk&if 0J0J,m,m olwdk@eJ@ raphpyfa&;yJ? aphpyf&if apmpdeaf rmf ukdyJ
pdwfcsw,f? olwkd@u tvkdawmf&d*dk%f;/ jynf wGif;u tvdkawmf&dtm;vkH; olwdk@atmuf rSm &Sdw,f? olw@dk eJ@aphpyf&if t*Fvdyf twGuf
ykt
d usKd;&Sdr,fv@kd jrifw,f?

zqyveJ@aphpyf+yD; vGwfvyfa&; ay;cJhwmudk t*Fvdyaf cgif;rm*dk%;f csmcsD/ awmifwef;om;rdwfaqG polrsm;u raus eyfbl;?
jynfwGif;tvkdawmf&dawGuvnf; t*Fvdyu
f olwdk@tay: opPmazmufoGm; w,fvdk@ xifygw,f?
csmcsDa[mudef;xkwfwJh jynf wGif;ppf rsKd; rjzpfcJhayr,fh vuf0J nD!Gwaf &; yuJG+yD; jynfwGif;ppfjzpfawmh/
jynfwGif;ppf[m us,fjyef@oGm;w,f? &nfrSef;csut
f rsKd;rsKd;eJ@wdkufwJh jynfwGif;ppf jzpfoGm;w,f?
uGefjrLepfeJ@ wjcm;vuf0J tiftm;pkawGu jynfol@'rD u
dk a&pDtwGuf wkdufwm (tJ'DxJrSmvnf; tjrifwnDwnf; r[kwf )
vlrsKd;pk tiftm;pkawGu &nf &G,cf suw
f rsKd; (olwdk@vnf; wnDwnf;r[kwf )
'ga=umifh jynfwGif;ppf jy\emudk ajz&Sif;zk@d [m wckaumif;eJ@ r&Sif;Ekid fygbl;? bufpHak jz&Sif;rS&r,fhudpP jzpfygw,f?
&efol@bufuvnf; 'DvkdyJ? zqyvtpk;d & (10) ESprf Sm OD;Ek wrsKd;/ OD;AaqG/ OD;ausmf+idr;f uwrsKd;/ ppfwyfuwrsdK;yJ?
jynfwGif;ppfjy\em ajz&Sif;csifykHcsif; wnDwnf; r[kwfbl;? qdk&,
S fvpfeJ@ ppfwyfu tjywfacsre_ f;a&;u wjym;om;rav#mhbl;?
aemuf ae0if;&Jppftpkd;& jzpfvmawmh ygvDreftpkd;&vkd [kd!d'D!d vkyfaep&m rvkdawmhbl;? Akv
d fae0if;acgif;+idrh&f if +yD;w,f?
'ga=umifh ol@acwfrmS ESpfcgawmif aphpyf aqG;aEG;yJG vkyfEdik fcJhwmyJ?
jynfwGif;ppf rSm yg0ifywfoufvmwJh Ekid fiHjcm;tiftm;pkrsm;udprP Sm tajymif;tvJawG &Sdjyefw,f?
Armjynf jynfwGif;ppfrSm pdwf0ifpm;olu =umavrsm;av jzpfvmw,f? csmcsDeJ@ awmifwef; om; rdwfaqGrsm; csn;f
r[kwfawmhbl;? csmcsDu r&Sdawmhbl;? ol@ygwDuvnf; Armjynfta&;ukd a&;}uD;cGifus,f oabmrxm;awmhbl;? awmifwef;
om;rdwfaqGrsm; uawmh tkdemusKd;uef; jzpfolyJ usefw,f? KIO u OD;b&efqkdif; 1980 ESpaf wGxJrSm t*FvefoGm;awG@awmh
tkdrif;rpGrf;awG/ t*Fvdyf txufv$wfawmfrmS avmh'f (Lord ) awG jzpfae w,f? Armjynfta&; olwdk@OD;aESmufxJrSm r&Sdawmh bl;?
odyfvnf; pdwfr0ifpm;awmhbl;?
1990 ESpaf wGrSm jynfyu pdwf0ifpm;olawGu tvGerf sm;vmw,f? (Auy) taeeJ@ tm;vkH;ukd rodyg? odwmvnf;
razmfjyvkyd g? u|efawmfwdk rdwfaqGawG/ &JabmfawG[m tajctaeukd=unfh+yD; pcef;oGm;ae&vdk@ jzpfygw,f? tckwifjycsifwmu
jynfwGif;ppfjy\em ajz&Sif;a&;rSm0if+yD; =oZmay;csifwJh/ yg0ifywfoufcsifwJh/ t}uH ay;csifwJh/ aq;+rD;wkday;csifwJhvlawG
rsm;wJhta=umif;yg? aq;+rD;wdek J@wnfo
h Gm;&if *k%f,l ajymqdk/ rwnfhvd@k ao&if tvkyrf jzpfbl;qkdwJh ynmwckawmh wdk;wmyJv@dk
oabmxm;r,fh olawGvnf; rsm;ygw,f? tckacwfu ppfat;vGeaf cwfyg? owif;enf;ynm ( IT ) acwf? [kdacwf 'Dacwf qkdwm}uD;yg?
ArmjynfuvlawG jynfyxGufaewmvnf; rsm;ygw,f? tdrcf ifwwfwJhvlrsKd;awG Edik fiHjcm;xGuf tvkyfvkyfae&ygw,f?
tck jynfwGif;ppfukd EkdifiHjcm;ppfrsufESmwckziG fh+yD; wkdufae=u&ygw,f? tifwmeufay:uwdkufyJG/ ppftpdk;&u
wifvkdufwJhowif;rSm;awG pojzifh _yfaxG;ayGvDwJh jynfwiG f;ppf jzpfvmaeygw,f?
wr,faumif; aq;wzkHeJ@ jynfwGif;ppfjy\em r&Sif;Ekid fawmhygbl;?
jynfwGif;ppf wm&Snf&jcif;.ta=umif;
tH;_ tEkid fjywfroGm;bJ ESpf (50) ausmf &Sn=f um&jcif;&Jta=umif;u ESpfbuf pvkH;rSm &Sdygw,f? tjywfcsypfvkdufz@dk
ESpfbufpvkH;u tm;xkwf=uwmygyJ? zqyv u (6) vtwGif; tywfwdkuaf &;vkyfovdk (Auy) uvnf; 2 ESpt
f wGif; ppfEdik fa&;
vkkyfyg w,f? b,folrS ratmifjrifyg?
zqyvtpkd;&bufuvnf; PVO. RBA eJ@ KNU udpPawG qufwdkufvkd ay:aevdk@ (Auy) ukd tywfwdkufypfzdk@ rvG,fyg?
&efukeftpkd;&tjzpfawmif a&mufoGm;ygw,f? (Auy) uvnf; ukd&D;,m;ppf jzpfwJhESpfu 2 ESpt
f wGif; ppfEkid fa&; vkyyf gw,f?
vkyf=unfh+yD; r[efawmhv@kd &yfvu
kd f&ygw,f?
tpk;d &ukd vufeufuikd f wkduf=u wJh tiftm;pkawGrSm bkH&efol&Sdayr,fh bkHvkyfief;pOf (tedrfhq;kH vkyfief;pOf) r&Sdyg?
tajctaeu b,fvykd Jay;aeygap &efuek f tpk;d &ukd tywfcsypfzdk@ tcGifhromcJhyg?
bma=umifh tcGifhromovJ qkdwm[m ArmjynfawmfvSefa&;&J xl;jcm; csuaf =umifhyg?
bmawGxl;jcm;ovJ OyrmwcsKd@ jyygr,f?
(Auy) PVO. RBA wdk@ wyf aygif;pkzJG@rdygw,f? vuf0Jwyfaygif;pkvk@d ac:Ekdifygw,f? 'gayrJh vrf;pOfawGwlatmif !dr&yg?
(tvHeDukd wyfaygif;pktiftm;xJ rxnfhEkdifwmu ol@&J@ *k%
d f;*%a=umifhyg? tvHe[
D m *k%
d f;wcktjzpfuae vlxk tajccH&w
Sd Jh
Ekid fiHa&;tiftm;pktjzpf b,f wke;f urS rwufcJhyg? aemufqH;k Zmwfodrf; wJhtxd *d%
k f;uav;tjzpfu rwufcJhyg? ae0if;ppftkyfpku
awmxJrSm wrifarG;xm; w,fvdk@ xifp&mawG trsm;}uD; &Sdygw,f? ol@udpPukd a&;rSmr[kwfvdk@ csecf Jhygr,f?)
awmfvSefa&; tiftm;pkawG[m aus;vufudk tajccH&awmh ajr,meJ@ aus;vufay:vpD &Sd&ygw,f? (Auy) ay:vpDuwrsKd;/
PVO ay:vpDuwrsKd; jzpf=uygw,f?
(Auy) ay:vpDu qif;&Jv,f orm;eJ@ aus;vufypPnf;rJt
h v$mukd tvGeftu|HrDcS kd tvkyftau|;yxm;wJh
vrf;pOfjzpfaeygw,f? ajrawG tukefodrf; tukefa0 qkdawmh tvwfv,form;eJ@ csr;f omv,form;ykdif ajrawGyg todrf;cH &ygw,f?

ajrjyefa0awmh qif;&JawGu ajra0pkrsm;rsm; &oGm;ygw,f? ajrrJh,mrJh uvnf; ajrr&Sd&mu ajrykdifjzpfoGm;ygw,f?


tvwfeJ@csrf;omuawmh odrf;oGm;wJhajr xuf av#mh+yD;&kHru vufikwfajraumif; awG vufvGwf+yD; ajrnHhawG&=uygw,f?
qif;&J tajccH/ tvwf r[mrdwfy/ csr;f om=um;xm;/ ajr&Sif OD;wnfwu
dk fa&; rleJ@ rukduyf gbl;? qif;&J tajccHrad yr,fh
tvwfr[mrdwf ya&;eJ@ csr;f om=um;xm;a&; r[kwfawmhygbl;?
PVO &J@vrf;pOfu wrsKd;yg? tvwfeJ@csrf;omv,form; tvkyftau|; ya&; jzpfaeygw,f? qif;&JeJ@ ajrrJh,mrJh
v,form;ukd 'k&H if;twkdif; &Sdapygw,f?
'Dvkd ay:vpDEpS fck pifyifjzpfae wmeJ@ e,fajrtjiif;yGm;r_awG aygif;rdawmh tcsif;csif; ppfwu
kd f=u&wJhtxd jzpfygw,f?
tJ'Dwke;f u a&eHajru ukd,fh vufxJa&mufvkeD; jzpfaeygw,f? t*Fvdyf ykid f ukr`%}D uD; ( BOC ) u EktufwvD pmcsKyf
t& w&m;0if&aSd eygw,f? 'D ukr`%Dudk EkdkifiHydik fvkyfa&;ay:vpDrmS PVO eJ@ (Auy) ruJGyg? (OD;bazu Akdv
k fae0if;ukd
ppfwyftm%modrf;yJv
G kyfzkd@ BOC &J@ ukd,pf m;vS,fvkyf+yD; csOf;uyfw,fqw
kd m tJ'Dtcsdeu
f yg? Akv
d fae0if; rvky&f Jyg? OD;bazukd
zGifhcsygw,f? tJ'Duwnf;u OD;baz emvefrxlawmhyg?)
RBA eJ@ (Auy) u ay:vpD qkdif &m tjiif;yGm;r_r&Sdyg? awmxJa&ma,mif ygvmwJh Akv
d fwifxGe;f atmifw@dk }uHpnfr_ukd
zcGif;&wmyJ &Sdygw,f?
KNU eJ@ jy\emusawmh yk+d yD; _yfygw,f? PVO eJ@ ajr,may:vpD uJGwmu jyifqifvu
kd fEkdifygw,f? (Auy) u
vGefaewmav#mh/ PVO uvnf; qif;&J v,form; tajccHa&;vkyfvkduaf wmh ajyvnfoGm;ygw,f?
KNU eJ@ jy\emuawmh tck txd ajyvnfw,f ajymr&yg? aemufydik f; ppftpkd;&acwfrSm ay:vmwJh vlrsKd;pktajccH
vufeufuikd f tiftm;pkawGeJ@usawmh rajz&Sif;EdkfifwJh jy\em}uD; jzpfvmygw,f?
uGefjrLepfygwDu vlwef;pm;eJ@ vlwef;pm;wkdufyJGukd ,kH=unfygw,f? vlrsKd; wdkif;rSm vlwef;pm;uJGjym;r_ &Sdw,fvkd@ owf
rSwfygw,f? oufqkdif&mvlrsKd;[m b,f pepfxJa&mufaeovJ? aus;ykid fu|efykdif tqifh a&mufae&if u|efykdifeJ@ aus;u|ef vlwef;pm;
&SdrSmygyJ?
ya'o&mZfpepf tqifhq&kd if ya'o&mZfajr&SifeJ@ v,form;vlwef;pm; &Sdaeygvdrfhr,f? a&mif;ukefxkwfvkyfa&;
tqifha&mufae&ifawmh "e&SifeJ@ tvkyf orm;/ twkd;}uD;pm;eJ@ +rDpm;&SdrSmygyJ?
tJ'Dt,ltqukd vlrsKd;pktzJG@ wkdif;avmufu vufrcHyg? olwkd@rSm vlrsKd;yJ &Sdw,f? vlwef;pm;r&Sb
d l;vkd@ qkdygw,f? &Srf;u
&Srf;trsKd;om;a&;0g'/ ucsifu ucsif trsKd;om;a&;0g' 'gyJvkdw,fvkd@ ,lq=u ygw,f? &efolu ArmvlrsKd;yJvk@d owfrSwf ygw,f?
(aemufawmh Armppftpk;d &vkd@ jyifygw,f?)
KIO acgif;aqmifawGeJ@ wyf aygif;pkaqG;aEG;yJw
G ckrSm 'DudpPay:ygw,f? olwdk@u (-ism ) (0g') awGa=umifh cufae wmvdk@
ajymygw,f? olajymcsifwmu (Communism. Socialism) uGefjrLepf0g'/ qkd&,
S fvpf0g' tJ'D0g'awGudk qkdvdw
k myg? cifAsm;wkd@vnf; ism &SdwmyJqkad wmh r&Sdbl; jiif;ygw,f? Nationalism avvkd@ajymrS [kwfw,fvkd@ ajymygw,f?
'gawGa=umifh Armjynf awmfvSef a&;rSm jynfol@'rD u
dk a&pD vkd@ uGefjrLepf awGuajym/ olw@dk utrsKd;om;'Dru
dk a&pD vkd@
ajym rvkdtyfyJ jiif;ae=u&ygw,f?
NDF qkdwm ArmrygyJ zJG@=u ygw,f? olwdk@taeeJ@ (Auy) u ArmxJrSm vlwef;pm;a&;vkyfwmawmh uufygw,f?
Armcsif;wkdufyJGrmS tjrwfxkwfEdik fvkd@yg? olwkd@uawmh trsKd;om;a&;yJ vkkyfr,fv@kd qkdygw,f? Armu BIA vkyfcJhovkd olwkd@vnf; - IA
awG zJG@=uygw,f? (SSIA. KIA pojzifh)
tckawmh rsKd;qufopfwcsKdu Armryga&;om ruawmhyg? Armpum; rajyma&;/ t*Fvdyfbmomukd bkHbmom
vkyfa&;txdajymoH =um;&ygw,f? pdwful; ,OfwmygyJ? pdwful;,OfcGifh vlwdkif;rSm&Sdvk@d aAGr,lEkdifyg?
wcgwke;f u (KNUP) zJG@ygw,f? olwkd@u vlwef;pm;eJ@ vlwef;pm;wkdufyJG oabmw&m;ukd vufcHygw,f? (Auy) eJ@
tawmfuav; eD;pyfcJhzl;ygw,f?
uGefjrLepfwkd@&J t,ltqu Ekid fiH a&;v_yf&Sm;r_wkdif;[m ay:vpDwckckukd vkyfaewmvdk@ ,lqygw,f? tod&dpS mG jzpfap/
todrJhpmG jzpfap vkyfae=uwmcsnf; ygyJ? ay:vpDwikd f;[mvnf; vlwef;pm; wckckukd ukd,fpm;ywm tvkyftau|;ywm csn;f ygyJ?
wrsKd;om;vkH;ukd ukd,pf m;y w,fvdk@ ajymaumif;ajymygvdrfhr,f? r[kwfyg? ppftpkd;&u trsKd;om;a&; wm0ef trsKd;om;EkdifiHa&;
vdk@ ajymae wmrsKd;ygyJ?
&efukeftpkd;& jzpfae+yD ywfus zk@d wJwJuav;vkw
d ,f? bma=umifh tJ'D wke;f u (Auy)/ RBA. PVO. KNU aygif;+yD;
&efukefrodrf;ovJvk@d rsKd;qufopf wcsKdu jypfwifcsif=uygw,f?
ajymoavmufrvG,fyg? pOf;pm; Ekdik fatmif tJ'Dwke;f u tajctae vkdo avmuf wifjyygr,f?
48 ckEpS f wESpfvH;k ygwDu xkd;ppf awG }uHh}uHhcHae&ygw,f? xd;kd wJhwyfawGu u&if/ ucsif/ csif;/ a*:&cg; wyfawGyg? olwkd@yJ
zqyv tpk;d &trdef@emcHygw,f? ArmwyfawGu wcsKdawmckd/ wcsKduysuf/ Akv
d fwcsKdu okH@yef;jzpf/ Akv
d fwcsKdu ppf qkd&if
a&awmifppfraomufcsifbl; vkd@ ajym+yD; bke;f }uD;0wfygw,f?

49 rSm u&ifwyfawG awmckdrS (Auy) toufLS acsmifygw,f? u&ifwyf awG rEWav;wufvmygw,f? rEWav; a&mufcgeD;
jrpfi,fwHwm;a&mufawmh wef@oGm;ygw,f? tpk;d &wyf/ PVO eJ@ qdk&,
S fvpfwyfawGu jrpfi,fwzufurff;u cHaeygw,f?
OD;pD;vmwJh u&ifwyfrSL;awGqD ygwDu ppfa&;wyfaygif;pk ,m,DzJG@zkd@ urf;vSrf;ygw,f? wcsed fwnf;rSm tpk;d & bufu
wkdufaewJh PVO wyfukd (Auy/ PVO / u&if) ppfa&;yl;aygif;+yD; rEWav; t&,lz@dk urf;vSrf;ygw,f? PVO u qdk&,
S f vpfukd
rkef;wD;aevkd@ yxrawmh vufcHovkd jyefpmay;ygw,f?
w&m;0if okH;zJG@ vufrSwfx;kd a=unmcsufxkwfr,fvkyaf wmh PVO u vdyfjymroef@v@kd aemufqw
k foGm;ygw,f? (Auy) eJ@
u&ifwyfyJ vufrSwfx;kd xkwfjyef vkduf&ygw,f? wckaumif;oGm;wmu PVO u rEWav;ppfrsufESmuae ol@ oabmeJ@ol
qkwfoGm;ygw,f? uGefjrLepfeJ@ u&ifwyfukd cHrwdkuyf g? usefcJhwJh tpk;d &wyf (csif;wyf ) eJ@ qdk&,
S fvpfwyfu rEWav;u rcH0Hhygbl;?
'ga=umifh vG,fv,
G fyJ rEWav; odrf;rdygw,f?
KNU xlaxmifr,fh aumfol; avjynfxJrSm rEWav;rygyg? u&ifu rEWav;udk =um&Sno
f drf;xm;zkd@ vmwm vnf; r[kwfyg?
arr@rSm vufeufzwf tzrf;cHxm;&wJh u&ifawGukd u,fxkwfzd@k yJ vmwmyg? olwdk&J ppfa&;wm0ef+yD;awmh jyefygw,f?
(Auy) uvnf; tmCmw rxm;bJ vufwJGzkd@ OD;atmifurf;vSrf; ygw,f? &efukeftpkd;& b0 a&mufoGm; &wm rEWav;
usoGm;vkd@ygyJ?
aemufawmh tpk;d &u rEWav; jyefodrf;ygw,f? rEWav;r@odrf;&mrSm PVO awG ygvmygw,f? tJ'Dtcg 'kwd,t}udrf
rEWav;ukd awmfvSefa&;wyfu wcgxyf odrf;ygw,f? tpk;d &wyfxJu AkdvfvSazwdk@ tiftm;awG&,f (Akv
d fvSazqkdwm &Jabmf
cspaf umif;/ &Jabmftkef;armif/ ref;0if;armif wkd@&J@ tdEd,
N c&D;rSmygwJh AkdvfvSazyg?) PVO &,f/ (Auy) &,f okH;zJG@aygif;+yD; odrf;wmyg? 'gu
Ekid fiHa&;wyfaygif;pkyg? rEWav;rSm =um=umraeEkdkifyg? jyefqkwcf Jh&ygw,f?
ppfa&;oabmwlnDcsuf ,m,D ,l+yD; rEWav;odrf;ovkd &efukefodrf;vkd@ rjzpfyg? tedrfhq;kH Ekid fiHa&;vkyfief;pOf &SdrS jzpfygr,f?
&efukefu r@awmfyg? t*Fvdyf ppfrpf&Sifvnf; &Sdygw,f? oHkH;awGvnf; &Sdygw,f? &efukefodrf;rdcJhaomf qkdwmeJ@ pOfpm;=unfyh g?
(Auy) u toHv$ifhkHord f;+yD; Ek tufwvDpmcsKyf y,fzsufvkduw
f ,f? +Adwdo# ppfrpf&Sifxu
G foGm;yg? BOC Ekid fiH
ydik fodrf;vku
d f+yD? ajr&Sifpepf zsufodrf;vkduf+yD? v,fvkyfolawGv,fyikd f=u vdk@ a=unm w,f qkdygawmh KNU oabmwlyg@rvm;?
aemufwrsKd; KNU u toHv$ifh ko
H drf;+yD; aumfol;avjynf xlaxmif a=umif;a=unm/ +Adwdo# "eo[m,xJ
jyef0ifr,fvdk@ajym/ aumfol;avjynfxJ b,fa'oawGygw,fvdk@ a=unm&if (Auy) ua&m/ wjcm;tzJG@awG/ ygwDawG uyg vufcHEkdifrmS
r[kwfyg? aumfol;av jynf&J@ t0ef;t0kid f;ukd KNU awGu ajym xm;+yD;om;yg? v#Kd0Sufcsuf r[kwfyg?
'gu 1949 ukd Oyrmay;wmyg? 1969 OD;Ekwd@k awmcdkawmh wkwfjynfu qif;vmwJh teDv_dif; ta&S@awmiftm&S rjyef@atmif
xkdif;Arme,fpyfrSm wmd;k }uD; wnfaqmuf+yD; umuG,fzdk@ vkyf=uw,f? (Auy) u teDv_dif;pD;aew,f? OD;Ekwdk@u teDv_dif;wm;aew,f?
'gvnf; tedrfhq;kH vkyfief;pOf r&Sdwma=umifh jzpfwmyJ? ppfat;acwfrmS tJ'Dvkd tedrfhq;kH vkyfief;pOf &Sdzkd@uvnf; rvG,fygbl;?
aemuf OD;Ekwdk@/ Adv
k fvusfmwdk@ tcuftcJawG@w,fqkdwm =um;ygw,f? olw@kd rSef;csufeJ@ ESrf;xGufrudkuf jzpfae+yD? KNU eJ@
ydyuQawGjzpfae+yDqkdwm =um;yg w,f? 'gvnf; tedrfhqkH;vkyif ef;pOf olwdk@xJ r&Sd=uvkd@ygyJ?
vufeufuikd f wkdufaeolrsm;rSm bkHvkyfief;pOfr&Sd&if jynfwGif;ppfu wm&Snf ygvdrfhr,f? Oya'wGif;u t=urf;rzufa&; vrf;
vkdufaeolrsm;rSm bkHvkyfief;pOfr&Sd&if 'Drdkua&pD a&pkeaf rsmygr,f? 1988 u om"uukdyJ =unfhyg? (,m,D) (=um;jzwf) tpkd;& rzJG@Ekdifyg?
'Drdkua&pD zcif}uD;uwrsKd;/ &moufyef 0ef}uD;csKyfuwzkH jzpf+yD; ppf tkypf kuyJ pm;oGm;ygw,f?
Armjynf jynfwGif;ppftay: urBmhpepf. tusKd;oufa&mufr_
Armjynf jynfwGif;ppf[m jynf wGif;jzpfppfppf jzpfygw,f? jynfwGif; yuwdtajctaeeJ@ jynfwGif;yuwd tcsuf
tvufawGa=umifh jzpfcJhwJh jynfwGif;ppfyg? b,fol@ya,m*rS rygygbl;? 'gayrJh urBmh pepf&J@ tusKd;oufa&mufr_ &Sdwefoavmuf
&Sdygw,f?
Armjynf jynfwGif;ppf&J@ orkdif;ukd jyef=unfh&if urBmhpepfokH;rsKd;&J tusKd; oufa&mufr_ &SdwmawG@Eikd fygw,f?
yxrqkH;pepfu e,fcsJurBmh pepfyg? 'gayrJh ae0ifcsdefpepfjzpfvdk@ odyf =um=um rjzwfoef;&ygbl;? csmcsDw@dk a':refprpfwkd@u
tod&dpS mG jzpfap/ tod rJhpmG jzpfap vufeufawGawmh jzef@ay;cJh ygw,f? jynfwGif;ppfudk vufeuf&o
Sd lrS wkdufEkdifygw,f?
'kwd,pepfu ppfat;acwf urBmhpepfyg? tp tv,f tqkH; jzwfoef; cJh&ygw,f? ppfat;acwfukd jzwfoef;=u wmrSm
wkdif;jynfwckeJ@wck rwlygbl;? xkdif; u wrsKd;yg? tar&duefbuf jywfjywf&yf+yD; jzwfoef;cJhw,f? aemufusrS wjznf;jznf; cGmw,f?
'gayrJh b,fwkef;urS =um;ae*kd%f; xJrygcJhyg? tck ykpH HopftmqD,H (ASEAN) acwfrSmawmif tar&duefeJ@yJ eD;pyfygw,f?
Armjynfuawmh wrsKd;? tdEd,
N eJ@ wkwf=um; ae&wJhwkdif;jynfqdkawmh xkdif; vkyo
f vkdvkyfvkd@ r&ygbl;? 1948 uae 1950
ckESpfawG&J@ tpykdif;txd tar&duefeJ@ &if;ESD;vkyd gw,f? 'gayrJh jywfjywfvnf; r&yf&Jyg? tdEd,
N (ael;) eJ@ wkwf (csKdtifvikd f;) wkd@

ESpfbuf!y f+yD; qJGaqmifv@dk bufrvkdu=f um;ae jzpfvmygw,f? +idr;f csrf; pGm ,SOfwJGaea&; rl}uD; (5) csuu
f dk urux yolxJ
ygvmygw,f?
'Dvdkjzpfwm wkdif;jynfeJ@ jynfol twGufawmh tusKd;&Sdygw,f? tar&duef a&m qkdAD,ufyg =um;aewmukd ESpfouf=u wm
r[kwfygbl;? txl;ojzifh tar&duefu rESpo
f ufygbl;? =um;aew,fqw
kd m oduQm rJhwmyJv@kd oluxifygw,f? urBm}uD;rSm
tar&duef*d%
k ;f / qdkAD,uf*d%
k ;f eJ@ =um;ae *dk%f;}uD; &Sdaewm aumif;ygw,f? urBmh +idr;f csrf;a&;ukd wpkw
H &m xdef;odrf;Edkifwm jzpfv@dk ygyJ?
Armjynftpkd;&awGrSm jynfwGif; ppfwdkufzd@k vufeufa&aomufjrpf rcufcJ ygbl;? &efukeftpkd;&acwfuyJ ,m,DcufcJ cJhygw,f?
'gvnf; tdEd,
N u 0ifajz&Sif;ay; cJhygw,f? aemufawmh vkH;0rcufawmhygbl;? aiG&zSd @kd yJvkdygw,f?
(Auy) twGufuawmh ppfvuf usef *syefvufeufawG a[mif;jrif;ysufpD; awmh/ usnfqHr&Sdawmh =umavcufav ygyJ?
vufeufwvuf/ usnfwawmifh/ aiG wusyf jynfy b,fqDurS r&cJhzl;ygbl;? Z'g;aemhAf ajrmufay;wmqkd&if olwdk@udk qkdAD,ufu
ul&rSmayg@? rulygbl;? (Auy) ukd ulwm toufqufay;wm[m zqyv tpk;d &ygyJ? jynfol@&Jabmfw@dk / RBA wdk@ ay:vmvkd@/ KNU
ay:vmvkd@ *syefaoewf awG tem;ay;+yD; t*Fvdyv
f ufeufeJ@ toufqufcJhwmygyJ? vufeufwvuf/ usnfwawmifh/ aiGwusyfukd
ukd,ftm; ukd,fu;dk &SmcJhwmjzpfygw,f? b,fol@qDurS r&ygbl;?
uGefjrLepfcsif; usdwf+yD;ay;r,f rxifygeJ@? wD;wkd;uqk&d if wyfr[m wckpmvufeuf zqyvtpkd;&ukdyJ ay;yg
w,f? ,l*kdqvAfped fajymif;ukd tawmf =um=um olw@dk ppfwyf okH;cJhwmygyJ?
ul;&SufAfuvnf; tawG;tac: t&/ EkdifiHa&;t& zqyvtpkd;&ukdyJ axmufcHygw,f? 'ga=umifhvnf; ul;&SufAf ukd
OD;ausmf+idr;f u tr$r;f wif+yD; OD;ode;f az (jrifh) u ukd;uG,fygw,f?
wD;wdk;jzpfjzpf/ ul;&SufAfjzpfjzpf zqyvtpk;d &ukd ulwmu olwdk&J Ekid fiHa&; tusKd;=unfh+yD; ulwmyg? qdk&,
S fvpf*kd%f;
twGif;u ydyuQrmS Armjynfukd tokH;cs wmygyJ?
bmyJjzpfjzpf rl}uD; (5) csuf csrw
S f wmukd uufygw,f? wkdif;jynfeJ@jynfoludk tusKd;ywmjzpfv@dk vkdvm;ESpfoufygw,f?
rl}uD; (5) csuf aus;Zl;a=umifh tdEdN,eJ@wkwf c%x+yD; ppfwu
kd f=u awmhawmif Armjynfukd b,folurS ,rf;;acs;ryef;cJhygbl;?
=um;nyfrcH&vkd@ rl}uD; (5) csufukd aus;Zl;wifp&mygyJ?
'gayrJh ordkif;&JvSnfhuGuf ajym& rvm;/ &,f&w,f ajym&rvm; (Auy) vufeufawG 'va[m&atmif vkyfay; wmu
Adv
k fae0if; jzpfygw,f? ppfwu
kd fae olwkdif; vufeuf&csifwm "rRwmyg? &&if b,folr,lbJaervJ? ,llwmayg@? Adkvf ae0if;
wGufudef;rSm;vdk@ (Auy) vufeuf awG ruHz;l atmif &ygw,f?
Akv
d fae0if;[m wGufudef;orm; yg? Adv
k fatmif}uD;ajymovdk 1967 ckEpS fu uGefjrLepfwkwfjynf qefusifa&;/ wkwf vlrsKd;
qefusifa&; vkyw
f m[m ae0if;&J cyfvG,fvG,f cyfayg@ayg@ rSwfcsufay; vkdufwJhpum;udk atmufajcu ay:vpD vkyfvu
kd fv@dk qkdwm
vkH;0r[kwfygbl;? tr_ ayg@atmif ajymwmyg? "m;pmcH&Sm+yD; ae0if; vGwfatmif vkyfay;wmyg?
Apdef xGef;tkyf *k%
d f;om;uae qdk&S,fvpfjzpfwm/ OD;baz/ OD;odef;az (jrifh) wdk@ tm%modrf;zkd@ tcgay;wmukd jiif;y,f wm/
1958 rSm c%yJ tm%modr;f +yD; a&G;aumufyJGvkyfay; ppfwef;vsm;jyefwm/ 1962 rSmusrS t+yD;tykdif rv$wfwrf; tm%modrf;wm/
'gawGvkyw
f m[m wGuf udef;orm;rS vkyw
f wfygw,f? tcsdefaumif; a&G;wwfwmjywJo
h m"uawGygyJ?
1967 ckEpS fu udpP[m qefudpPeJ@ tiwfab;a=umifh xGufayguf&mS wmyJv@kd ajym=uwm[m ae0if;udk umuG,f=u wmyg? tJ'D
qefudpPu t"dur[kwfygbl;? qefudpPu vlxkygatmif v_H@aqmfzd@k okH;wJh y&d,m,fyg? ae0if;u wGufcsuf+yD; xvkyf vkdufwmyg?
aoe*FAsL[m bufajymif;r_}uD; vkyfvdu
k fwmygyJ?
ae0if;&JwGufudef; (aoe*F AsL[mt& wGufcsufru
_ )
(1) rl}uD; (5) csuf zsuf+yD; tar &duefbuf jywfjywfom;om; uyfzk@d tcsdef a&muf+yD? 1960 ckEpS fup+yD; AD,uferf
jy\emrSm tar&duefu ygaew,f? ppft&Sdefvnf; jrifh+yD;&if;jrifhaew,f? tar&duef Ekid frSmyJ? olu b,fwkef;urS ppf_;H zl;wm
r[kwfbl;? Ekid fwJhbuf0ifaygif;rS tjrwfxGufr,f?
(2) tif'dek ;D &Sm;eJ@ rav;rSm wkwfqefusifa&;/ uGejf rLepfqefusifa&; vkyfcJh=uvd@k tar&duefu qkcscH&w,f? tar&duefu
olaX;qkdawmh bDvsHvu
kd f &=uw,f? tm&Susm;awG jzpfvmawmh r,f? olwdk@vkd tckvkyfxm;rS ae&musr,f? tar&duef
aps;uGux
f J0ifa&mif;&&if pm;aya&mh woufv;kH ?
(3) jynfwGif; uGejf rLepfjy\em/ jynfwGif;ppf jy\emukd =um;aea&;awG/ rl}uD; (5) csuaf wGeJ@ vkyfae&if tjrpfjywfrmS
r[kwfbl;? tar&duefbuf jywfjywf&yfwJh EkdifiHawGrSm tjrpfjzwfypfEdkifae+yD?
ae0if;u tJ'DokH;csuf wGuf+yD; vkyfcJhwmyg?
rl}uD; (5) csufwmdk;ukd csKd;ay; vdkufawmh teD'v
D _dif;}uD; 'va[mpD;qif; vmw,f? Akdvaf tmif}uD;&J e,fpyfuae
yJcl;dk;rtxd [kdcsDrif;vrf; zGifhcGifh (Auy) udk ray;vdkuyf geJ@/ wkwfeJ@tjrefcsOf;uyfyg? OD;EkeJ@ol@udk wkwjf ynfv$wfyg? [dkwkef;u olwdk@
armfpDwkef;ukd wufajymcJhv@kd wkwf jynfa&muf (Auy) awGudk Armjynf jyefcGifh ray;bJxm;cJhz;l w,f? tckvnf; (Auy) udk rulnb
D J
jyefac:atmifvkyfzd@k olwdk@ (Ek/ atmif}uD;) ukd v$wfygvkd@ pma&;cJhw,f?
Akv
d fatmif}uD;pmukd r&cif uwnf;u

wGufudef;rSm;oGm;+yDqdkwm ae0if;odygw,f? 'ga=umifh wkwjf ynfukd trsufajzpum;awG ajymaewmygyJ? qdkAD,ufu wkwfjynf


acsmufusatmif ae0if;ukd 'DudpP ukvor*~ wifapcsifw,f? wkwfu ukvor*~xJ r0ifEkdifao;csed f jzpfw,f? (1971 usrS 0ifcGifh&wm)
ae0if;twGuf vJGoGm;wmu Ekid fiH}uD;awG&J@ Ekid fiHa&;ukd wGufcsuf&wm jzpfv@dk yJ? ArmjynfEkdifiHa&;ukd wGuf&wmu vG,fw,f?
OD;Ek/ OD;AaqG/ OD;ausmf+idr;f / OD;ode;f az ( jrifh )/ OD; - - / Akdvf - - / ocif - - polawG b,fvw
dk kH@jyefr,f qdkwmukd wGuf&wm vG,fygw,f?
+yD;awmhvnf; tm%m&,f/ axmufvSr;f a&;&,f/ ykvdyf &,f/ axmif&,fuvnf; ukd,fydik fr[kwf vm;?
tckwGuf&wmu }uD;ig;}uD;xJu okH;}uD; (tar&duef/ qdkAD,uf/ wkwf ) ukd wGuf&wmyJ? olwkd@bmvkyfaew,f/ bm
vkyfvdrfhr,f/ bmawGjzpfr,fqdkwm wGufzk@d qkdwm rvG,fygbl;?
ae0if;wGufued f;rSm;awmh tar&d uef&J@qkr&bJ wkwf&J@ '%fay;wmyJ cH&ygw,f? 1967 qkdwm
wkwfjynfrSm ,Ofaus;r_awmfvSefa&; pjzpf+yD; t&Sdef&ae csdeyf g? jynfytEW&m,f odyfowdxm; aeygw,f? AD,uferfppfrD; us,fjyef@vm
rvm;qkdwm apmifh=unfhaecsdef jzpfygw,f? wkwfjynfu tvGeftuJqwfaecsderf Sm oGm;+yD;&efpovdkvkyfrdvkd@ 'kuQawG@wmyg? a'G;a&m
Oy'fa&m wkd;oGm;vd@k '%fcscH&wmygyJ?
Armjynfu tif'dkeD;&Sm;/ rav;wdk@vkd a&ajrjcm;aewm r[kwfyg? a&ajrwa=um wnf; jzpfHrk u e,fpyfrSm
vufeufuidk fwyfrsKd;pkH &Sdaeygw,f? tpk;d &ppfwyfeJ@ em;vnfr_ &xm;wJh KMT wyfawG &Sdaeygw,f? KMT qefusifwJh
wyfawGvnf;&Sdygw,f?
'%fcszd@k tcsut
f vufuvnf; tqifoifh&daS evdk@ vG,fwmyg? t"du tusqkH; tcsufu ArmjynfrSm jynfwGif;ppf
jzpfaewmyg? +idr;f csrf;pGm,SOfwJGaea&; rl}uD; (5) csuf csrw
S fvdkuv
f dk@ (Auy) acgif;aqmifawGeJ@ au'gawG trsm;}uD; wkwfjynfxJrSm
aomifwif aeygw,f? KNU eJ@twlawmckd/ ucsifjynf (0efaygif) wkdif;jynfxlaxmifa&;twGuf PNDF zJG@+yD; wkduf&muae
wkwfjynfxJ ajy;0ifoGm;wJh Akv
d faemfqikd f;wyfuvnf; &mcsD&aSd ew,f? olwdk@uvnf; wkwfjynf&J@ ynmay;r_a=umifh awmfvSefa&;ynm
&aew,f? trdajrjyef+yD; wyJGwvrf; prf;csifae=uw,f?
rl}uD; (5) csufwmdk;ukd ae0if;ucsKd;ay;vkdufawmh tJ'D&JabmfawG jyefEdkifoGm; ygw,f? ArmjynfawmfvSefa&;orm;u Armjynf
jyefwmyg? tJ'Duwqifh teD'Dvi_d f;}uD; jzpfvmwmygyJ?
Akv
d fatmif}uD;[m olbmaumifrS r[kwfrSe;f odygw,f? 'ga=umifh OD;Ekukd a&S@wif+yD; wkwfjynfoGm;zdk@ pDrHudef;cswmyg?
OD;Ekuvnf; acwfopf&Sif'Domygarmuf wm0ef r,l0hyH gbl;? ol@rSmvnf; ol@pDrHudef; &Sdaeygw,f? tuf'0yfavmkH pDrHudef;yg?
xkdif;Arme,fpyfoGm;+yD; teD'Dvi_d f;wm;zd@k wmd;k }uD;aqmufzd@k pDru
H def;yg? ta&S@ awmiftm&Sukd teDa&mifrv$r;f apzdk@ vkyw
f JhpDru
H de;f }uD;rdk@
vkyfaysmfw,fvdk@ OD;Ekxifygw,f? tar&duef tultnD vnf; 'va[m&vmr,fv@dk xifygw,f?
a&S@wef;rSm ae0if;u teDvi_d f; wm;/ aemufwef;u OD;Eku wmd;k opfaqmuf/ pDru
H def;wckvkH;&J !efcsKyfu tar&duef?
OD;EkrSm acgif;aqmifrt
_ iftm; awmifhygw,f? tuf'0yfavmk&H J@ pnf;kH;a&; a=umifh xdyfoD;awG pkrdygw,f? tpk;d &tzJG@
wzJG@pm&SdwaJh cgif;aqmifawG pkrdwmyg? Ekid fiHjcm; rSmoGm;+yD; tajccsaeolawGawmif vef;qef;wufuvmygw,f? tar&duef tultnD
om &vkd@uawmh rd;k 'l;eJ@wkdufra,mifygyJ? 'gayrJh vlxkvufrcHyg? tar&duefjzpfjzpf/ b,foljzpfjzpf 0ifvmrSm vufrcHEdik fyg? ppftwGif;
*syefeJ@aygif;+yD; t*Fvdyw
f kduf/ t*Fvdyef J@ aygif;+yD; *syefwu
kd fwmukd (3) ESpftwGif; vkyfEdik fygw,f? aemuf (3) ESpt
f wGif; vGwfvyfa&;
&ygw,f? ppfat;acwfrmS 'DavmufvG,frSm r[kwfyg? vG,fvG,fxGufoGm;rSm r[kwfyg?
pDrHudef;}uD;xJygaewJh ZmwfaumifawGrSm ukd,fp&D nfrSef;csuf &Sdygw,f? Akv
d fae0if;uvnf; rqv wygwDppftm%m&Sifpepfu
rav#mhEdik f/ OD;Ekuvnf; ygvDref 'Drdkua&pDukd tyGef;rcHEkdif/ KNU. NMSP wkd@uvnf; &nfrSef;csuu
f dk,fpD &Sdaeawmh !efcsKyf vnf;
bmrSrwwfEikd fyg?
(Auy) &J teDvi_d f;ukdpD;a&;uvnf; ygwDwGif;awmfvSefa&;vrf;pOf a=umifh a&S@rwkd;Edkif? teDvi_d f;wm;a&;bufuvnf;
wnDw!Gwfwnf;r&Sd tDv,fv,fjzpfaeckduf rSmyJ wkwfjynfu aoe*FAsL[m tuGufwuGuf a&$@vkdufygw,f? 1971 upfqif*sm &J@ v#Kd0Sufwkwfjynfc&D;eJ@
tar&dueforRw&J@ w&m;0if 1972 c&D;yg? &JabmfarmfpDwkef;/ &JabmfcsKdtifvkdif;wdk@ a&$@vdkuw
f JhtuGufyg? wkwfjynfukd tar&duef&J@
aoe*FAsL[m rdwfzuftjzpf ajymif;oGm;apwJhtuGuf jzpfygw,f? ppfat;acwfrmS ae&m,lrt
_ opf jzpfoGm;apygw,f? wkwfa&m
tar&duefyg oabmwlvdk@ aoe*FAsL[m rdwfzufjzpf=u wmyg?
teDv_dif; wm;zdk@ tar&duef u wmd;k opfaqmufzd@k rvdkawmhygbl;? OD;Ekwkd@ tdrjf yef krH Swyg; wjcm;vkyfp&m
r&Sdawmhygbl;? Akv
d fae0if;&J tdrjf yefcJhzkd@ ac:oHukd olypfy,fvkd@ rjzpfawmhyg?
wkwfeJ@ tar&duef ae&m,lr_ topf jzpfr,fqkdwmukd b,folrS rrSef; EkdifcJhygbl;? qdkAD,ufu a'gtyGqH;k yg? qkdAD ,ufukd
yk+d yD;xdygw,f?
Akv
d fae0if;vnf; tmywfajzzdk@ wkwfjynf t}udrf}udrf oGm;ygawmhw,f? w}udrfrSmawmh 0ef}uD;csKyfcsif; aqG;aEG; p&mawG
aqG;aEG;+yD;vkd@ Armjynf jyefcgeD;rSm OuUXarmfukd oGm;E_wfqufygw,f? vkyfae usxkH;pHrk@d vkyfwmyg? ESpfbuf xl;xl; axGaxGajymavh
r&Sdyg?

'DwcgrmS awmh rxifrw


S fbJ &JabmfarmfpDwkef;u ArmjynfjynfwGif;ppf jy\em ajz&Sif;zd@k (Auy) eJ@ (rqv)
OuUXcsif;pum;ajymzkd@ wkdufwGef;ygw,f? Akv
d fae0if;uvnf; ol@taeeJ@ pum;ajymzkd@ oabmwla=umif;/ ol@vlawGeJ@wdkifyif+yD;
ESpfbufaqG;aEG;zkd@ w&m;0if ta=umif;jyef r,hfta=umif; ajymygw,f?
&Jabmf[Guzdk kef;vufxuf/ &J abmfwdef@a&Smifzif vufxufvnf; tJ'DvdkyJ t}udrf}udrfwu
kd fwGef;cJhygw,f? 1979 eJ@ 1980
ckESpfusrS pum;ajymyJG vkyjf zpfwm yg?
urBmhpepfu Armjynf jynfwGif; ppfukd b,fvkdtusKd;oufa&muf apovJ qkdwmodzkd@ tao;pdwfwifjywmygyJ?
udpPawGu +yD;cJhyg+yD? xyfwausmh jyefvmrSm r[kwfyg? 'gayrJh urBmhpepf tajymif;tvJ[m rar#mfvifhbJ jzpfwwf a=umif;ukd
tawGtuHeJ@ oifcef;pmxkwf ,lzkd@ vkdygw,f?
ppfat;acwfwkef;u tdEd,
N u ArmjynfeJ@ odyfrywfoufcJhygbl;? ppfat; acwfvdk@ yDyjD yifjyifrjzpfcifwkef;u &efukef tpk;d &
ukd u,fcJh+yD;aemuf rl (5) csuef J@yJ Armjynfukd xdef;xm;ygw,f? t"dutmkHy wmu pifw;kd ( CENTO ) xJ ygaewJh ygupPwefyg?
wkwfuawmh ordkif;tarGtjzpf uGefjrLepfcsif;pdwf"mwft& qufqHygw,f? qD;wd;k (SEATO) &Sdaewm/ AD,uferfppf
jzpfaewmuvnf;&Sdawmh Armjynfta&;ukd pdwf0ifpm;ygw,f? rl}uD; (5) csuu
f kd ESpfbufuxde;f odrf;zkd@ tvGeftrif; vkdvm;ygw,f?
'ga=umifh jynfwGif;ppfxJ 0ifrygrdatmif tvGefowdxm;ygw,f? (Auy) udk usnfwawmifh/ vufeuf wvuf rulovkd
tpk;d &bufuv
dk nf; vufeuf usnfra&mif;ygbl;? ppf0wfpHk csKyfEkdifwJhydwf/ ppfzed yfawmif ra&mif;cJhygbl;?
rl}uD; (5) csufjyef+yD; xdef;=u wm&,f/ ppfat;vGeaf cwf a&mufwm &,fu ra&S;raESmif;jzpfygw,f? e,fpyfrmS jynfwGif;ppf
r&SdapcsifkHru Ekid fiHa&;vnf; wnf+idraf pcsifwJhqEN odyfukdjyif;jyygw,f?
ppfat;vGefumva&mufwmeJ@ wkwfjynf&J@ yjyifa&;eJ@ wHcg;zGifha&; uvnf; ra&S;raESmif; ay:wmyg? 'ga=umifh
a&mif;Ekdifwmtm;vkH;a&mif;/ 0,fEdik fwm tm;vkH; 0,fygw,f?
rl}uD; (5) csuf ysufaewke;f u (Auy) udk ulnDaewkef;uqd&k if opfwwkd/ pyg;waph r0,fyg? (Auy) u pyg;xGuw
f Jh
a'ouae wkwjf ynfjzwf+yD; pm;p&m rvkHavmufwJh 0 e,fukd qefo,fyg&ap/ Armjynf ajrmufzsm;rSm tavhusayguf+yD;
awmxaewJhopfawG a&mif;yg&apvkd@ t}udr}f udrfajymcJhygw,f?
wkd@ulwm[m Armjynfu qef awG/ opfawG vkdcsifvkd@ulwmvkd@ tajymcH &r,f? 'ga=umifh opfwwdk/ pyg;waph wkwfjynfxJ
roGif;ygeJ@/ 0e,f o,foGm; wJhpyg; vlawGodrmS r[kwfbl;/ wkwfjynfxJ oGif;wmyJod=urSmqkd+yD; ,wdjywfy,fcs ygw,f?
&JabmfcsKdtifvikd f;ukd,fwkdif y,fcs wmyg? 0e,frSm pm;p&mr&Sd&if qefay;r,f qkd+yD; qefawG ESpw
f dkif;ay;aeygw,f?
rl}uD; (5) csuf jyefjzpfvmwm [m e,fpyfu vlrsKd;pk&JabmfawGudk +idrf;csrf; a&;tzJG@ 'Dpum;vkH;u (Auy) omokH;wm yJ/
ppftpkd;&u wwfEikd for#a&SmifwJh a0g[m &yg awG jzpfapwmygyJ? e,fpyfta&mif; t0,fawGvnf; zG@H z;vmapygw,f?
a&mif;=u0,f=uwmrSm bmawGa&mif;+yD; bmawG0,fw,fqkdwm ArmpD;yGm;a&; r*~Zif;awGrSm awG@Ekdifygw,f?
vGwfvGwfvyfvyf a&mif;=u 0,f=uawmh 'gudk tar&duefu rvkdvm; jyefbl;? ppfat;acwfwkef;u olwkd@ ajymcJh
a[mcJhwmawGudk 180 'D*&D vSnfhypfvdkuf w,f? ydwf&r,f qkd@&r,f jzpfvmw,f?
urBm}uD;u 'Dwckwnf;ygyJ? vnf+rJvnfaeygw,f? 'gayrJh ppfat;vGef umv a&mufvmawmh wrsKd;jzpfvmwm ygyJ?
wkwfjynf[m aoe*FAsL[m rdwfzuf vm;/ yifbuf (&efbufvd@k rokH;0Hhao;bl;) vm;/ wa,mufwrsKd; ajymvmygw,f?
ppfat;acwfwkef;uawmh rdwfzuf/ ppfat; vGeaf cwfrSm yifbuf Aavmif;AvJ vkyfyg w,f?
tJ'Dvkd Aavmif;AvJ tar&duef vkyfwmukd zmzkd@ax;zkd@ u;pm;ae=uoH =um;&ygw,f? uGefjrLepfeJ@ zufqpf twlwl
yJvkd@ajymoH =um;&ygw,f? uav; uawmif rwlbl;qdkwm odaewJhudpPudk bmha=umifh Aavmif;AvJ jzpfvmovJ qkdawmh tar&duef
q&m}uD;uk,
d fwkdifu Aavmif;AvJvkyfv@kd ygyJ? ukd,fhrdwfaqGawG ajymwmukd wm0eft& ajymwmawGyJvkd@ oabmxm;vkdufygw,f?
ppftpkd;&udk zufqpfvkd@ (Auy) u b,fwkef;urS rajymyg? bma=umifhvJ qkdawmh zufqpfpepfu e,fcsJvuf0g;}uD; tkyf
t&if;&Sif}uD;awGu arG;xkwfwJh0g'/ e,fcsJ@Eidk fiHawGrSmom ay:Edik fwJhpepf jzpfv@dk yg? Armjynfvdk udkvedk Drjzpfatmif a&Smifae
&wJw
h kdif;jynfrSm zufqpfpepf ray:Edik fvdk@ ygyJ? zufqpfqefwmawmh &Sdygw,f? Armhenf;Armh[ef zufqpf0g'yJjzpfr,fh tvm;tvm
&Sdygw,f?
ppfat;vGefacwf[m c%yJ &SdrSmyg? urBmhpepfopfwck taES;eJ@tjref ray:rD ,m,D&dw
S Jhumvuav;ygyJ?
cGifv;kH u|wfEkid fvkduf+yDxifwJh tar&duefeJ@ tEdik ftH;_ r&SdwJhyJGv@kd xifwJh tiftm;}uD; Ekid fiHawG vGefqJGaecsdejf zpfygw,f?
ArmjynftaeeJ@ taewwf&r,fh umv jzpfygw,f?

oabmxm;rSef=urS jynfwGif;ppf &yfEdik fvdrhrf ,f?


ppfajrjyifrSm r&Ekid fwmukd pm;yJG ay:rSm awmif;ae=uvdk@awmh bmrS jzpf rvmEkdifyg? OD;ausmf+idrf;pcJhwJh oaE<om; zsufcsa&;
ay:vpD tvkyfrjzpfcJhbJ jynfwGif;ppfu toufig;q,fausmfyg+yD?
(Auy) taeeJ@ aphpyfaqG;aEG;yJG wcgeJ@ pum;ajymyJGwcg vkyfcJhygw,f? aphpyf aqG;aEG;yJGwkef;u jzpfpOfawGu OD;atmifapm OD;&J
ESpf 50 pmtkyrf Sm ygygw,f? jynfhpkH ygw,f? pum;ajymyJu
G kdawmh ppftpkd;&u bmrS rxkwfjyefyg? t+yD;tydkifzsufodr;f w,f
qdkwmyJa=unmygw,f?
1963 aphpyfaqG;aEG;yJw
G kef;u bmtajccHOya'rS r&Sdyg? 1947 tajccH Oya' zsufodrf;xm;ygw,f? pum;ajymyGJ usawmh
tajccHOya'&Sdygw,f? 'gayrJh rqv wygwDom&Sd&r,fh Oya'yg? (Auy) twGufomru rqv uvJGvdk@ wjcm; b,fygwDrS r&SdEkdifyg?
tJ'Dpum;ajymyJyG sufawmh jynf wGif;ppf wu,f&yfcsif&if &yfEdik fr,fh enf;vrf;udk (Auy) u &Smygw,f?
ygwDpkH'Drku
d a&pD tajccHOya'&SdrSjzpfr,fv@kd odvkd@ wifjyygw,f? 1980 ckEpS frSmyg?
1988 tkHur_}uD; txGwftxdyf a&mufaewke;f u jynfwGif;ppf&yfpJa&; enf; vrf;wck ay:vmw,fxifvkd@ r@ay:u
tiftm;pkawG tm;vkH;pkpnf;+yD; =um;jzwf ac:ac: ,m,Dac:ac: !Ge@f aygif;tpk;d & wckay:&if (Auy) u tJ'Dtpkd;&udk axmuf cHrmS yg?
tpd;k &wyfxJuvnf; ,m,Dtpkd;& udk axmufcHr,fholawG awG@xm;ygw,f? tJ'Dvkdq&kd if jynfwGif;ppfukd vlxkenf;eJ@ &yfypfEkdifvdrfhr,f
xifcJhygw,f?
Akv
d fatmif}uD;eJ@ OD;Ekxu
G f+yD; yJGzsuf=uvdk@ ,m,D'Drku
d a&pD !Gef@aygif; tpk;d &zJG@a&; ysufygw,f? jynfwGif;ppf &yfpJa&;
tvm;tvmyg ysufpD;oGm; ygw,f?
tck ajcvSr;f okH;vSrf;ay:vpD csxm;ygw,f? 1988 aemufykdif;ay:vmwJh NLD. DPNS. ABSDF Auo pwJh tzJG@awG
t&ifqkH;aqG;aEG;/ aemuf +idr;f tzJG@awGeJ@ aqG;aEG;/ wwd, ajcvSr;f usrS (Auy) aqG;aEG;=uzk@d ygyJ? 'g[m jynfwGif; ppf&yfpJa&;ukd
w&pfcsif;vkyfoGm;zdk@ &nf&G,f vkd@ wifjywmyg?
jynfwiG f;tajctaeukd tuJ jzwf+yD; jynfwGif;ppf&yfpJa&; enf;vrf;awG (Auy) u &SmaeOD;rSmygyJ?
jynfwGif;ppf &yfcsifwJh oabmxm; buftm;vkH;rSm&Sd=urS &yfvdk@ &ygvdrrfh ,f?
igwd@k Ekdif+yD;+yD/ aphpyfp&mrvkd qkdwo
Jh abmxm; xm;ae&if bmrSjzpfvm rSm r[kwfyg?
tJ'Dvdk Ekdifvkduf+yDvkd@ xifwm[m e0w etz rS r[kwfyg? 1950 ESpaf wGwke;f uwnf;u zqyvvnf; xifcJhwmyg?
aumufoif;aumufp&myJ usefw,fvkd@ ajymygw,f? pdu
k fwm&dwfwmu okH;av;ESpf/ aumufoif;aumufwmu ESpf 40 ausmf qkdawmh
vl&,fp&myJ jzpfygvdrfhr,f?
tckvnf; jynfwGif;ppf &yfwm r[kwfa=umif; +idr;f tzJG@ awG &Sdaewmu jyygw,f? +cHxJu=uuf dkupf m;xm;wJh
cGefqmtzJG@uakd wmif jywfatmifEdik fvkduf ygovm;? rEkdifbl;qdkwm ppftpkd;& odyg w,f?
tar&duefxGuf+yD; u|wfuu
kd fvdk@ aowJrh omtjzpf ewfoHaESmoGm;wJh Akv
d fatmif}uD;vnf; tjywfrEdkifwmrSef; odygw,f?
olajymwJh u|wf awGqw
dk m trsm;pku olwdk@ 1955 u 1958 txd vkyfcJhwJh vufeufcsyJG}uD;awGrSm ygaewJh atmufajcu
&JabmfawG r[kwfygvm;?
oabmxm;rrSe=f u&if b,f bufurSm;rSm; jynfwGif;ppf r&yfEikd fyg? tH;_ tEkid fjywfatmif wkduf=u&rSmygyJ?
ed*H;k
tckwifjycJhwm[m (Auy) xJ u wa,muf&J@ yk*v
~ dutjrifyg? rsKd;quf opfawGacwfrmS jynfwGif;ppf jy\em
ajyvnfvdrhrf ,fv@kd ar#mfvifhygw,f?
rsKd;qufa[mif;/ rsKd;qufopf wJG+yD; (13) ESpfc&D; jzwfoef;cJhyg+yD? a&S@rSm rsKd;qufopfrsm;csnf; csDwuf=u&ygr,f?
urBmhpepfopfvnf; r&Sdao;/ jynfwGif;EkdifiHa&;vnf; rwnf+idraf o;wJh tcsdefrmS tajctaeawG _yf _yfaxG;axG; &Sdygvdrfhr,f?
1938 uae 1948 q,fESpf umv[mvnf; _yfaxG;cJhygw,f? t_yfxJ uae jynfwGif;ppf aygufuJGcJhygw,f? 'gukdvnf;
oifcef;pm,loifhwm,l/ tawG tuH qufcHoifhwm qufcH=uvdrfhr,fvkd@ ,kH=unfygw,f? ?

2?jynfaxmifpkjy\em
(rsKd;qufa[mif;r&Sif;EkdifcJhwJh rsK;d qufopf&Si;f &r,fh 'kwd,jy\emu jynfaxmifpjk y\emyJ? &Sif;&wm
ykad wmifcufygvdrrfh ,f)
(1) jy\emrdwfquf?
19881990 rwkdifrDu jy\em ESifh xkdESprf sm;aemufydik f;jy\em rwlyg?
1988 vlxktkHur_}uD; rjzpfrDu jynfaxmifppk epf vkdvm;olbufESifh wjynfaxmifpepf vkdvm;olbuf[I
l
jyufjyufxifxif &SdcJhygonf? ydyuQrsm; vnf; w+cdrf;+cdrf;jzpfcJhygonf?
1990 a&G;aumufyJG +yD;onfh aemufwGifum; txufygydyuQa[mif; rsm; r&Sdawmhyg? ydyuQtopfrsm; jzpfvm ygonf?
topfrmS ta&cHjynfaxmifpb
k uf ESifh jynfaxmifppk pfppfbuf. ydyuQ jzpfygonf? ta&cHjynfaxmifpb
k ufwGif ppftkyfpku&yfcH+yD;
ppfreS fonfhjynfaxmifpk bufwGif ppftkyfpkqefusifa&; t"du tiftm;pkrsm; tm;vkH;u &yfcHygonf?
ta&cH jynfaxmifpak vm - jynfaxmifppk pfppfavm jy\emonf ,ae@tzkd@ uGif;quftusqkH; jy\em jzpfvmygonf?
Tjy\emrajyvnfor# jynfaxmifpk jy\em ajyvnfrnf r[kwfyg?
u&iftrsKd;om; tpnf;tkH; (KNU) u oD;jcm;wdkif;jynf xlaxmifa&; twGuf v_yf&Sm;cJhonfrSm 1947 uwnf;u jzpfonf?
1949 usrS vufeufuikd fwdkufyJG wkducf Jhonf? ,cktxd wkdufaeqJ jzpfonf?
cJGxGufa&; udk &Sr;f jynf vGwfvyfa&;wyfrawmf ( SSIA), ucsif vGwfvyfa&;tzJG@ (KIO) wdk@u 1960 ckEpS f
w0kduu
f vkyfcJhonf? 'Drdkua&pDacwf r[kwfI vufeufuikd fwkduyf JGukd wef;+yD; vkyfcJh&onf? olwdk@,ck +idrf;tzJG@ rsm; jzpfae+yD?
oD;jcm;wkdif;jynf au;a=umfoHrSm vGwfvyfa&;r&rDumv jynfaxmifpk rzJG@rDu au;a=umfoHjzpfI/ cJGxGufa&;
au;a=umfoHrSm jynfaxmifpzk JG@+yD;umv au;a=umfoH jzpfonf? umvcsif;rwlI au;a=umfoHrwljcif; jzpfonf? tESpfom& rSm
twlwljzpfonf?
oD;jcm;wdkif;jynf ESifh cJGxGuf a&; ukd au;a=umfv#if rkcsvlrsKd;a&;tvH xl&onf? 1949 wGif KNU u u&if
vlrsKd;a&;tvH xlonf? 1960 ckEpS frsm;wGif
SSIA u &Srf;vlrsKd;a&;tvH/ KIO u ucsifvlrsKd;a&;tvH xlcJh=uonf? u&ifh awmfvSefa&;/ &Srf;awmfvSefa&;/ ucsif
awmfvSefa&; [kajym=uonf?
ae0if; atmif}uD; ppftkyfpku ArmvlrsKd;a&;tvHxl+yD; jynfaxmifpk ryuJGa&; au;a=umfonf? xkdokd@jzifh zqyv u
wzuf/ Auy/ jynfol@&Jabmf/ awmfvSefonfhArmhwyfrawmf wdk@u wzuf jzpfaeonfh vlwef;pm;a&;jynfwGif;ppfwGif
vlrsKd;a&;jynfwGif;ppfyg a&mpGufvmcJhonf? TwGif zqyvOD;Ektpkd;&u a&mifpHk aomif;usef;ol[k ajymonf? uGefjrLepf ysuf
OD;ode;f az(jrifh) u tm;vkH;u tm;vkH; ukd wkduaf eonfh _yfy_ faxG;axG;jynfwGif;ppf [k ,lqonf?
(2) vlrsKd;a&;tvHxlv#if
vlrsKd;}uD;vnf;jzpf/ Ekid fiHa&; tm%mvnf; &Sdou
l wyef;omrnf? u|efawmfw@dk wkdif;jynfwGif vlOD;a&pkpak ygif;. 68 u
ArmvlrsKd;jzpfonf[k qkdonf? &Srf;u 9 / u&ifu 7 / &ckdif 4 / wkwf 3/ rGef 2 / ukvm; 2 ESifh tjcm;vlrsKd;rsm; 5 [k
qdkonf? (tar&duefxkwf ESpfcsKyf Time Almanac 2000 rS)

jynfwGif;ppf pjzpfpOfu zqyv tpd;k &. wyftiftm;rSm atmufygtwdkif; jzpfonf?


pOf

wyftrSwf

vlrsdK;tvdkufyg0ifr_

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

trSwf (1) bm;rm;dkifz,f


trSwf (2)
?
trSwf (3)
?
trSwf (4)
?
trSwf (5)
?
trSwf (6)
?
trSwf (1) u&ifkid fz,f
trSwf (2)
?
trSwf (3)
?
trSwf (1) ucsifkid fz,f
trSwf (2)
?
trSwf (1) csif;dkifz,f
trSwf (2)
?
trSwf (4) bm;rm;&,f*sDrifh
csif;awmifwyf&if;

Arm (ppfyv
k dyfwyf)
u&iftrsm;pkESifh tjcm;vlrsdK;pkrsm;
Arm (rsdK;cspfArmhwyfrawmfrS vmonf)
Arm (
?
)
Arm (
?
)
Arm (
?
)
u&if (t*FvdyfwyfrSvmonf)
u&if (
?
)
u&if (
?
)
ucsif (
?
)
ucsif (
?
)
csif; (
?
)
csif; (
?
)
a*:&cg; (OD;wifxGf&vdu
k fonfh
t*Fvdyt
f arG)
csif; (t*Fvdyfvufusef)

ppfwyfukd OD;pD;aeolrsm;rSm
ppfOD;pD;csKyf
prpf'Ge;f
'k ?
apm=um'k;d
avwyfOD;pD;csKyf
&SD;_d;
a&wyfOD;pD;csKyf
cifarmifbdk
ajrmufydik f;wkdif;
ae0if;
awmifydik f;wkdif;
atmifoif;
trSwf(1) wyfr[m apmcspcf if
a&;csKyf
ausmf0if;
axmufcsKyf
apma'gefeD
txufygpm&if;ukd=unfhv#if trsm;pk}uD;u ocif}uD;wyf (t*Fvdyw
f yfudk e,fcsJ@qefusifa&;orm;rsm;uac:wJh
emrnfajymif ) rSvmolrsm; jzpfonfukd awG@&rnf?
umuG,fa&;0ef}uD;uawmh Akv
d fvufsmjzpfonf?
1948 rwfvwGif zq - qkd&,
S ftpkd;&u uGefjrLepfacsr_ef;a&; qkH;jzwfcsufcsonf? vufawG@ppfqifa&;vkyfolu txufyg
ppfOD;pD;tzJG@ESifhwyfrsm; jzpfonf?
wyf&if;tm;vkH;ukd rokH;Ekdifyg? rsKd;cspfArmhwyfrawmfrv
S maomwyfrsm;wGif uGefjrLepfbufyg+yD; awmckdocl kdonf? qdk&,
S fvpf
wyfrLS ;rsm;u uGefjrLepfacsre_ f;a&;vkyf&ef wufuaomfvnf; wyfom;wyf=uyftrsm;pkukd trdef@ay;Ir&? epfEiS fhvpf ydyuQwGif
=um;aeolu trsm;pk}uD; jzpfonf? (owif;pmrsm;u uGefjrLepfudk epf qdk&S,fvpfukd vpf [k a&;=uonf?)
ajraus;&Sif;wGifvl}uD;vkyf&if; um;arSmufuG,fvGefoGm;aom yJcl;jynfol@&Jabmftrwfa[mif; wyf&if;rSL; Adv
k fwifatmifu
epf 0g'ukd ruufbl;? vpfukdawmh rke;f w,f/ awmrckdbl; - jynfwGif;ppfvnf; rufufbl; [k ajymonf? xkdoabmxm; &Sdol
rsm;onf?

ppfOD;pD;tzJG@u ykid fykdifEdik fEdkif cdkif;Ekdif okH;Ekdifaom wyfrsm;rSm ocif}uD;wyf rS vmolrsm; jzpfonf? olwkd@u t&if uwnf;u
txufatmufqufqaH &; tqifajy+yD;om; jzpfonf? trdef@emcHonfh a=u;pm; pdwf&Sd+yD; jzpfonf? xkdpdwfxuf yk+d yD;jyif;xefwmu
vufpm;acsa&; pdwf"mwf jzpfonf?
vufpm;acsa&; pdwfrSm t*Fvdyfxm;cJhonfh ordkif;tarG jzpfonf? tjynfhtpkaH jymrS &Sif;rnf?
1942 ckEpS fu *syefxkd;ppfa=umifh t*Fvdyzf JG@ay;xm;onfhwyfrsm; wyfysuf onf? tenf;pk Akv
d f t=uyfwyfom;rsm;
tdEd,
N ygoGm;onf? trsm;pk}uD;u vufeuf ,l+yD; wyfajy;rsm; jzpfoGm;onf? rdrdw@dk . Zmwd&yf&Gm jyef=uonf? wyfajy;rsm;rSm u&if/
ucsif/ csif;rsm;jzpfonf? (t*Fvdyfu &ckdif/ rGef/ Armrsm;udkr,kHI aoewfay;rukdif 0H/h ppfom;vkyfcGifhray;? 6 vufr toGm; &Sdonfh
"m;ajrmifuydk if udkifcGifhray;? ykeu
f ef vGe;f Ijzpfonf? u&if/ ucsif/ csif;rsm;rSm omoemtppftrSef c&pf,mefbmom wGif;
oGwfoGif;+yD;vnf; jzpfHkru a&S;acwf a[mif;wrf;w+yD; rif;avmif; olykef vkyfp&mvnf; ta=umif;r&Sd? xkd@a=umifh ,kHonf?
aoewfay;udkif0Hhonf?)
t*Fvdyt
f kypf ;dk r_ wnf+idraf ev#if jy\emrjzpfEkdifyg? okd@aomf *syefx;dk ppf a=umifh t*Fvdyt
f kypf ;kd r_ r_rvS usqkH;onf?
*syefuvnf; Ak'<bmomukd ckwkH;vkyfonf?
TwGif t*Fvdyf ocif}uD; . c&pf,mefbmomESifh *syef rmpwm . Ak'<bmom ydyuQuxonf? Ak'<bmom
udk;uG,fol Arm/ rGef/ &ckdifw@dk . bDtdkifat (BIA) ESifh vufeufuidk fppfajy; xdyfwu
dk f awG@=uonf? *syefuvnf; ajrmufay; onf?
xkd@a=umifh u&if Arm t"duk%f; jrpf0u|ef;ay:wGif jzpfonf? taemufzsm; &ckdifbufwiG f &cdkif ukvm; t"duk%f; jzpfonf?
ajrmufzsm;wGif &Srf;eD ucsif ydyuQjzpfonf? &Srf;jynfwGif yavmif ucsif ydyuQjzpfonf? u&if Arm t"d uk%;f avmufawmh
r}uD;=uyg?
u&ifArmt"duk%f;u vlae pdyaf om u&ifArma&maESmaexkdif=uaom jrpf0u|ef;ay:wGifjzpfonf? ppfajy; rsm;ovkd
bDtkdifat rsm;onf? bDtdkifatwGif vufpm;acsa&;pdwf"mwf jyif;jyonf? odk@jzifh tvGeftu|HawG vkyfonf? *syefuvnf;
t*Fvdyw
f yfajy; acsre_ f;a&;ukd twif; tusyf vkycf kdif;onf? a'G;a&mOy'fa&m 0ifar$ojzifh t"duk%f;}uD; jzpfcJh&onf? u&ifArm
Ekid fiHa&;acgif;aqmif}uD;rsm;. tajrmftjrif}uD;rm;r_a=umifhom c%ESifh +yD;oGm;onf? bD'Dat (BDA), (PBF) rsKd;cspfArmhwyfrawmfwGif
apm=um'kd;ukd &mxl;}uD; ay;onf? (Armppftkypf ku apm=um'dk;ukd aemifwGifvnf;ae&may; onfukd owdyyg?)
u&ifArm vlrsKd;a&; t"d uk%f;rSm *syef rmpwm acwfuwnf; u +yD;+yD;aysmufaysmuf jzpfcJh+yD; jzpfonf?
vufpm;acsa&;pdwf"mwf jyefvnfEd;k uvmonfrSm t*Fvdyf ocif }uD; acwf jyefa&mufvmIjzpfonf?
ppfajy;b0 tdEd,
N wGif aepOf uyif vufpm;acsa&;pdwf"mwfudk ppfajy;bk&ifcHtpkd;&u arG;jrLay;aeonf?
bDtdkifata=umifh acG;ajy;0ufajy; touf vk ajy;cJh&onfudk tcJraus?
bkHabbm;rm; opfukr`%/D bDtdkpDa&eHukr`%/D pwD;b&m;om;ukr`%/D {&m0wDa&a=umif;ukr`%pD onfh e,fcsJ@ ukr`%rD sm;rS
Armpum;wwf t*Fvdyf ocif}uD;rsm; tdEd,
N a&mufrS ppfAkv
d frsm; jzpfae=uonf? Armhta&;u|rf;usifolrsm; vkyfae=uonf?
t*Fvdyu
f zJG@aom ucsif vJAD;wyf/ tar&duefuzJG@aom ucsif &drf;*sm;wyfwdk@.Adkvfrsm; vkyfae=uonf? ppfawmh rwdkuw
f wf=uyg?
odk@aomf axmufvSrf;a&;/ pdwf"mwfppfqifa&;/ odr;f ydu
k fe,fajrtkycf sKyfa&; vkyfief;rsm;wGif wm0efcHrsm; jzpfae=uonf? Armjynf
jyefa&mufv#if wdk@ArmocifawGeJ@ e,fcsJ@ qefusifa&;orm;awGukd vSvS}uD; vufpm;acs=updk@[k aoG;xd;k ay;onf?
jrpf}uD;em;odrf;aomtcg ocif ocif owf owf [k au;a=umf+yD; 0if vmonf? wu,fvnf; vufpm;acsonf?
a'ocHocifrsm; tzrf;cH&onf?
rEWav;/ a&$bdk/ rkH&mG a&mufonf txd xdktwkdif; vkyo
f nf? zufqpf awmfvSefa&;wGif bmrSrvkyfcJha om aemif tcg
zqyvjynfxJa&;0ef}uD;/ zqyv wJGbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL; vkyfaom ocifomcifonf vufpm;acsrcH&&ef a&$bdk uajy;+yD;
rEWav;/ ppfuikd f; uGefjrLepfygwD wGif cdkv_aH e&onf?
vlxkOD;vS. twKy`wWdwiG f vnf;aumif;/ vif;,kefarmifarmif. aqmif;yg;rsm;wGifvnf;aumif; ppfajrjyif tcsKyfpcef;rsm;wGif
csKyfaESmifcH&aom ta=umif; a&;xm;onfudk awG@Eikd fonf? vufeufudkif+yD; zufqpfawmfvSefa&; vkyfaeolrsm;uvJGv#if
bDtdkifattm;vkH; ppfuacwf e,fcsJ@qefusifa&;orm; trsm; tjym; ppftcsKyfwGif tzrf;cH&onf? ppfaq;olrsm;rSm Akv
d fjzpfaeaom
ukr`%D 0efxrf;rsm; jzpfonf?
zufqpfawmfvSefa&;om r&Sd v#if vufpm;acsy}JG uD; wjynfv;kH wGif ay:rnfrmS aocsmonf?
Akv
d fatmifqef;ukd ta&;,lz@kd vkyfcJhao;onf? awmifilwGif e,fcsJ@ awmfvSefa&;acgif;aqmif u&ifev
D lrsKd; apmoef;wif
tzrf;cH&onf? vlxktkHu vmrS jyefv$wfay;onf?
ykpH Ha[mif;twdkif; tkypf ;kd &ef jyef0ifvmaom t*FvdyfrmS 19 &mpk t*Fvdyf r[kwfawmhyg? r[kwfEkdifawmhyg? xdk@a=umifh
vGwfvyfa&;ay;&onf? zqyv ukd tm%mtyf&onf? vufpm;acscGifhr&cJh? vufpm;acsa&;pdwf"mwf oGif;ay;xm; cH&aomolrsm;
qwfwiHhiHhjzpf usef&pfonf?
jynfwGif;ppf jzpfvmaomtcg vufpm;acscGifh &oGm;ygonf? Armwyf&if; rsm;u rwufrujzpfaeaomtcg u&if ucsif
wyf&if;rsm;u zqyvtpkd;&cdkif;wdkif; vkyf=uonf?

olwkd@wdkuo
f nfrSm jynfaxmifpk ryuJGa&;twGuf r[kwfyg? rqifEJv
$ kduf &aom vufpm;acsyJGukd vkyf=ujcif; jzpf onf?
vufpm;acsyu
JG kd uGefjrLepfrsm; tay:om oJ}uD;rJ}uD; vkyf=uygonf? zqyv (bDtkdifat/ yDbDtufzf ) wckvkH;udk
rvkyEf ikd fv#if uGefjrLepfrsm;tay: vkyf& enf;ovm;qdk+yD; vkyf=uygonf?
ppfqifa&; trde@f ay;ykHuvnf; jzpfuwwfqef;ay;jcif; jzpfonf? zqyv tpk;d &u qdk&,
S fvpfrsm;ay;onfhowif;ukd
tajccHum uGejf rLepf&Gmrsm; [k owfrSwfxm;aom awmifolv,form; or*~&Sd&m &Gmrsm;pm&if;ukd ppfOD;pD;XmecsKyf odk@ ay;onf?
ppfOD;pD;XmecsKyfu xdk&Gmrsm;udk cJeDwHjzifh0dkif;jyxm;aom ajrykHtyfum u&if/ ucsif/ csif;/ a*:&cg; wyfrsm;udk ppfqifa&; vkycf dkif;jcif;
jzpfonf?
vkyfcsif&mvkycf Gifhay;vkdufaom ppfqifa&;trde@f jzpfonf? vufpm;acsa&; pdwf"mwf jyif;jyaomwyfrsm;u rD;ukef ,rf;ukef
=urf;onf? csif;wyfrsm;u (bDtkdif atacwf &efif;r&SdI) 0wfauswrf;aus vkyfonf? a*:&cg;wyfrsm;uawmh ppf
pnf;urf;twdkif;vkyo
f nf? a*:&cg;wyf/ csif;wyfEiS fh &ifqkdif&aom&Gmrsm; oufom onf? u&ifucsifwyfrsm;ESifhawG@aom &Gmrsm;
jymusonf? vlawGtowfcH&onf? tv,fArmjynfrS&Gmrsm;/ txufArmjynfrS &Gmrsm; roufom=uyg?
tukefd@_ tukefowf ppfqifa&; a=umifh {&m0wDwa=umwGif [dkwajymuf 'Dwajymuf rD;cdk;zkH;um aoG;!De@H v$rf;cJhonf?
rdef;rrsm; ysKdysKdtdktdk rk'ed f;usifhcH&onf?
tedXmkHrsm;udk tus,frcsJ@ csifawmhyg? &Jabmfaemfqidk f;. rdrdu,
dk fudk qef;ppfcsufjzifh ed*kH;csKyfygrnf? (uGefjrLepf ygwD
0ifvo
dk lwidk f; rdrdwGif&dcS Jhaom rSm;,Gif; onfh tawG;tac:rsm;ukd ygwDodk@ ykt
H yf &ygonf? qef;ppfcsuf wif&ygonf? Adv
k faemfqikd f;rS
r[kwfyg?)
&Jabmfaemfqidk f;u ArmawG tay: vufpm;acscsifaewmeJ@tawmfyJ/ Armtpd;k &u ArmawGowfcdkif;/ Arm&GmawG rD;d_@cdkif;awmh
xifwkdif;}uJ vufpm; acscJhygw,fwJh?
xdkpOfu +Adwdo#ppfrpf&Sif&do
S nf? EktufwvDpmcsKyft& &Sdaejcif; jzpfonf? vufpm;acsyJG wGif ol@ajc&mvuf&m
rnfr#ygrnfukd u|efawmfrodyg? ae0if; - atmif}uD;odygvdrfhrnf? olwdk@u bmr# rajym=u/ ra&;=uyg?
ajymolwOD;awmh &Sdygonf? ppf rpf&Sifta=umif; r[kwfyg? tm;vkH;owf tm;vkH;_d@ ay:vpD &SdcJhonfqkdonfudk 0efcHjcif;
jzpfygonf?
=opa=w;vswGif tajccsaeaom armifatmifrsKd;qkdolu pmwrf;wck ypkonf? xdktxJwGif tar&dueftajccs
Adv
k fcspfrif.ajymqkdcsufrsm; ygonf?
Adv
k fcspfrifu Adv
k fvufsmudk wyf rawmfwckv;kH ukd u&ifawG tkypf D;ae+yD/ u&ifwyfawGu Arm&GmawGukd rD;avmif
wkdufoGif;ae+yD/ tm;vkH;owf/ tm;vkH;d_@ vkyfae+yD[kwdkifa=umif;/ Adkvfvufsmu u&if awGbufu umuG,fa=umif; a&;xm;yg onf?
Adv
k fcspfriftajymt&qkv
d #if - uGefjrLepfawGxHrS odrf;qnf;&rdonf[k qdkaomvufeufrsm;rSm uGefjrLepfwdk@.
vufeuftppftrSefrsm;r[kwf/ vlowf rD;d_@ vkyfcsifwikd f;vky+f yD; oufaojyonfh taeESifh tjcm;rSvufeufrsm;ukd oufaocH
ypPnf;tjzpf wifjyae=uwm jzpfonf[k qkdonf?
vlawGowf/ rD;awG_@d wmawmh awmifolv,form;awGu oufaocHvdrfh rnf?
ae0if;ae&m&vmjcif;
Adv
k fvufsmu xkdta&;wGif Arm wyfrLS ;wyfom;rsm;t=um; emrnfysuf oGm;onf? ae0if;uemrnfaumif;,lonf?
^m%frsm;+yD; aumufuspfaom OD;ausmf+idr;f pDrHa&;qJGum t+rJwrf;cdk;xkycf kd;xnfESifh rdavh&o
Sd l rvnf_yf OD;ode;f az (jrifh) dkuful; onfh
vuf0JnD!Gwfa&; Zmwfvrf;wGif ae0if;onf vuf0JnD!Gwfa&; acgif;aqmif }uD; jzpfomG ;onf?
vuf0JnD!Gwfa&; wyfrawmf 9 OD;aumfrwD wGif
1? ae0if;
2? Adv
k faZ,s
3? Adkv&f JxG f
4? Adkvcf spf rif
5? Adv
k fwifOD;
6? Adkvw
f ifarmif
7? Adv
k fxGef;pdef
8? Adv
k faomif;=unf
9? Adkvaf pmxGef;pdefwdk@ yg=uonf[k qdkonf?

xdk (9) OD;udk owdy=unfhap csifonf? olwdk@aemufa=umif;awGa&;v#if &Snaf evdrhrf nf? qdk&,
S fvpfemrnf xGufae ol
wa,mufr#ryg/ ,ckwavm vlajymrsm; onfh (vljzLrsm;u ydak jymonfh ) wyf&if; (4) uvl wa,mufr# ryg? olwdk@u
qdk&,
S fvpfawGjzpfaeI rygjcif; jzpfonf?
ae0if;u ajrmufydik f;wdkif;rSL; taeESifhygjcif; jzpfonff/ wyf&if; (4) udk,pf m;vS,fr[kwfyg? Adv
k faZ,su ppfOD;pD; (y) tjzpf
ygaejcif; jzpfonf? usefvlrsm;u wyf&if; (3) rS 3 a,muf/ wyf&if; (6) rS 2 a,muf/ wyf&if; (5) ESifh wyf&if;(1) rS 1 a,mufpD
jzpfonf? wyf&if; (4) ryg?
OD;ausmf+idr;f u yg;onf? vnf onf? ae0if;ukyd J ygaeaponf? epf ukd oHa,mZOfwG,faeolrsm;/ =um;aersm;ukdyJ vuf0JxJ
xnfhay;onf? twdkcsKyfv#if
Adv
k faZ,s/ Adv
k f&JxGfwkd@ awmcdk &onf? =um;aersm; Adkvcf spf rif/ Adv
k fwifOD; (NLD Adv
k fwifOD;r[kwf)/ Adv
k fwifarmif
(jrwfxef)/ Adv
k faomif;=unf (wcgu uGefjrLepf)/ Adv
k fapmxGef;pdefwkd@ukd (Adv
k f aZ,su aemufaz;aygufuae umuG,f a&;0ef}uD;ae&m
awmif;onfqdkaom vkyfZmwfjzifh) ae0if;bufom; jzpfoGm; aponf?
Akv
d fatmifqef;/ Adv
k fvufsm/ Akv
d faZ,spolrsm;rSm Auo (ausmif;om; or*~) A[kdrSvmolrsm; jzpfonf? wyfwGif;
=oZm&S=d uonf? ae0if;vkd r[kwf? ae0if;udk wifcsifv#if Adv
k faZ,sudk z,f&rnf?
BIA. BDA. PBF twGif;rS wyfrLS ;trsm;pkonfvnf; e,f Auo rsm; rSjzpf=uonf? Adv
k fxGe;f pdef (tdraf pmifhacwf
&efukefr@awmf0ef) vdk or*~ qefusifa&; orm; tenf;tusOf;om ygonf?
ae0if;ukd umuG,fa&;0ef}uD; ae&m tpdrf;vdu
k fay;v#if atmufajcu =unf=unfjzLjzL &Sdrnfr[kwf? xdk@a=umifh yg;aom/
vnfaom OD;ausmf+idr;f u OD;Ekukd t&ifqkH;pnf;kH;onf? OD;Eku ae0if;ukd umuG,fa&;0ef}uD;ae&may;&ef aocsm oGm;rS (OD;Ek.
wmawpaeom;=unfh) oli,fcsif; uGejf rLepfysuf odef;az (jrifh) ukd tokH;csonf?
ae0if;ukd umuG,fa&;0ef}uD; ae&m ay;csifv#if Auoa[mif; Akv
d faZ,s udk t&ifz,f&rnf? Adv
k fvufsmukdawmh z,f+yD;+yD?
xdk@a=umifh vuf0JnD!Gwfa&; Zmwfvrf;qifonf? ae0if;ukd xdyfwif onf? wyfrawmf (9) OD;aumfrwDwGif ygolrsm;rSm
Adv
k fxGe;f pdefuvJGv#if Auo a[mif;rsm;csnf;[k qdkEkdifonf? ae0if;xuf Adv
k faZ,sESifh ydI
k eD;pyf=uonf?
Adv
k faZ,su Auoa[mif; wOD;vnf;jzpf/ ocifu,
dk fawmfr_id f; tzJG@u wOD;vnf;jzpfonfh OD;Ekukd,kH,kH=unf=unf
oGm;+yD;ajymrdonf? ae0if;uku
d muG,fa&; 0ef}uD; ae&may;v#if atmufajcu auseyf rnfr[kwf[k ajymrdonf? OD;Ekudk OD;
ausmf+idr;f em;oGif;+yD;[kodv#if ajymrdrnf rxif?
OD;ausmf+idr;f uwqifh ae0if; odoGm;aomtcg ol@tuGufxJ 0ifoGm; +yDqkdonfukd ae0if;odonf? xkd@a=umifh Adv
k faZ,sESifh
ESpfu,
kd f=um;&Sif;Ekdifygvsuf r&Sif;bJ (9) OD;aumfrwDrsm;a&S@wGif Adv
k f aZ,sukd umuG,fa&;0ef}uD;ae&m aemufaz;aygufu
oGm;awmif;ol jzpfatmif tykyfcsonf? vuf0JnD!Gwf a&; Zmwfvrf;udk qufrubJ &yfypfvu
dk f onf?
Akv
d fcspfrif.pmrsm;/ jrwfxef. pmrsm;udk=unfhv#if Adv
k faZ,s umuG,fa&; 0ef}uD;ae&mawmif;I (9) OD;aumfrwD
ysuf&onf[k tcdkiftrma&;=uonf? Akv
d f aZ,sudky,f+yD; ae0if;ukdolwdk@ opPmcH =ua=umif; a&;onf?
Tae&mwGif ae0if;. vkyfenf; ukd wifjyrS jynfhpkHrnf? ol@woufwm vkyfcJhonfeh nf; jzpfonf? ol@enf;ukd
olckd;aoazmf!ed nf;[k ac:Ekdifonf? xdkenf;udk ae0if;b,fvkdvyk fcJhovJ qkdwmukd vufqkyv
f ufukdifjyEkdifonfh oufaocHypPnf;
rqvXmecsKyf v#Kd@0Suf zkid fwJGrsm;wGif &Sdaeonf? (wpn u orkdif;0ifzdkifwJGrsm;ukd &SmazGvufpazsmuf jcif; ry&ef awmif;yefygonf?)
jzpfyHrk mS - 1970 pkEpS frsm;twGif; ac&Hoif;yif;tpkHtnD uawmfr,m;rsm;yg yk*Ho@kd ae0if;xGufawmfro
l nf? wnwGif
oD&yd pP,m[dkw,fY uawmfrsm; twif; tzsif; 0dik f;zJG@pum;ajymae&mrS ol@ ta=umif;ajymaeoH wpGe;f wp ae0if;
=um;vkdu&f Iqufem;axmif&m (uawmf wcsKd@rSm wcgu wuUov
kd fausmif;ol wuo0ifrsm; jzpfonf) 7 &ufZv
l dkifupd P ukd
Akv
d fcsKyf}uD; rl;rl;eJ@trdef@ay;wm [k ajym=uonf? ae0if;wkev
f _yfoGm;onf? 'Dudpv
P $wfxm;Ir&/ E_wfyw
d frS jzpfrnf[k odvmcJhonf?
&efukefjyefa&mufaomtcg 7 &ufZv
l kdif ta&;tcif;wGif wm0ef,l ESyd fuGycf Jhaom (toHv$ifhkHcef;rrSm ae+yD;
trdef@ay;cJh=uaom) Akv
d frSL;}uD;tm;vkH;ukd qifhac:onf? wuo taqmuftODudk zcsckdif;wmigvm; - Adv
k fatmif}uD;vm; rif;wd@k odor# pmeJ@a&;wif=u/ tck odyfr=umao;bl;? aemif arhoGm;r,f/ rif;wk@d ruG,fr0Sufa&;=u [k trdef@ay; onf?
ae0if;utm%m&Sdol atmif}uD; uab;a&mufaeol eD;&m"m;yJ a=umuf=u rnfukd ae0if;odonf? b,fvakd &;=urvJ
qkdwmyif uwGuf+yD; jzpfonf? Adv
k fapmjrifh/ Adkvv
f S[ef/ Akv
d fausmfpkd; pojzifh tm;vkH;u a&;wifonf? trdef@ay;ol atmif}uD;[k
a&;=uonf? ppfAkv
d frsm;tm;vkH;ukd csn+f yD; wkwf+yD; jzpfaomtcg rqvXmecsKyfwGif oD;oef@zdkifziG fh+yD; odrf;xm;cdkif;onf?
xdkowif;udk atmif}uD;u ol@ enf;ESifhol odoGm;onf? ajz&Sif;csufpmwrf; t&Sn}f uD;xkwfonf? tawmfudk jynfhpkH onf?
ordkif;ESifh csD+yD;a&;onf? xkdpmwrf;ukd atmif}uD;u v#Kd@0Su+f yD;jzef@onf? ol@ pmwrf;. oabmtcsKyfrSm ae0if;onf pdwfvu
dk frmefyg
rqifrjciftrdef@ay;avh &Sdonf? olut+rJzmzmax;ax; vky&f onf? ae0if;ua'goESifh trdef@ay;v#if atmufajcu
tcsdefqJGxm;&onf? pdwf ajyoGm;v#ifvnf; ajymvk@d qdkvd@k aumif; onf? ol@trde@f udk jyefzsufavh&do
S nf? ,cifujzpfcJhonfh
Oyrmrsm;vnf; a&;jyonf?

,ckudpPwGif ae0if;.trdef@udk Akv


d fausmfpkd;u csucf sif;vkdufvkyfrdI ordkif;0iftaqmuftOD}uD; aysmufysuf oGm;&onf[k
qkdonf? ae0if;udk tjypf rwifbJ Akv
d fausmfpdk;ukd w&m;cHvkyfonf? atmif}uD;&Sif;wrf; ed*kH;csKyfwGif a[mpmwrf; wck a&;vdkuo
f nf?
ausmif;om;rsm;. td;k wGefvdrfhrnf [k qkdonf?
atmif}uD;. a[mpmwrf; aoG;xGufatmifreS fonf? 1988 tkHur_ onf td;k wGefjcif; jzpfonf? tdk;wGefjcif; onf
wcsED Sifhr+yD; qufIwGefaevdrfhrnf? ae0if;/ atmif}uD;aovdk@ tdk;aqG; aomfvnf; TudpaP ysmufysufoGm;rnf r[kwf? wuo
taqmuftODopfukd jynfol@aiGESifh wnfaqmufEdik faomtcg ur`nf;ausmufjym;wckjzifh wuo taqmuftODa[mif;. ordkif;ukd
armfueG f; wif xm;&rnf?
wuo taqmuftOD b,fol zsufovJupd Ponf ae0if;.aemufqHk; rdef@cGe;f wGifyif ygaeonf? atmif}uD;u rnfo@kd yif
,kH=unfr_wnfaqmufapOD; ae0if;uawmh tcJrausa=umif; Trdef@cGe;f u oufaocHonf? q&mawmf}uD;wyg;. pum;ukd,lum
atmufa&mufrS qufjiif; =u [k ajym&awmhrnf?
umuG,fa&; 0ef}uD;cef@a&; Zmwfvrf;u _yfonf? OD;Ekuol. wmaw paeom;wGif a&;om;csuft& ae0if;ukd cef@rnf[k
qkH;jzwfxm;+yD; jzpfonf? odk@aomf jy'g;vdktajymif;tvJjrefaom OD;Ekonf pdwfajymif;oGm;onf? ppfAkv
d fwa,muf. cg;rS
aoewfukdjrif+yD; ighukdvufeufeJ@ tusyfudkifwmyJ[k xifaeqJ odef;az (jrifh) . Akv
d fae0if;cef@rvm;/ Adkvaf Z,s cef@ rvm; udk}uD;Ek
okH;&ufpOf;pm;yg [laom pum;=um;aomtcg a'gotdk;}uD; aygufuJG oGm;onf[k qdkonf? okH;&ufrvkdbl; tckyJajymr,f/ b,fol@rS
rcef@bl;[k jzpfoGm;onf? OD;ausmf+idr;f o,fxm;or# oJxJa&oGef jzpf&onf?
OD;Ekonf wmawpaeom; tzGifhwiG fyif ol@twGufuwkwfusif; wl;xm;+yD;a&;jcif; jzpfonf? pae aewuf zGm;rdk@ pdwfwo
kd nf?
aemufrSwEkH@EkH@ aemifw &wwfonf[k a&;xm;onf? trSm;t,Gif; ajymrdvkyfrv
d #if pdwfww
dk wfvdk@ [k xkajcEkid fatmif a&;xm;onf?
armifarmif/ atmif}uD;/ wifaz wkd@ tajrmufEiS fhcsde+f yD; tm%mawmif;wkef; uawmh pae aewufom;}uD; Zmwdrjy ygvm;?
OD;EkZmwdu jywcsuf rjywcsuf[k qkd&rnf?
Auocsif;rd@k Adv
k faZ,su ,kH,kH =unf=unfvmajymonfudk opPmazmuf rdaom OD;Ekonf vdyfjymrvkHcJhyg? xkd@a=umifh
umuG,fa&;0ef}uD; wm0efukd qdk&S,fvpf awGtm; ray;bJxm;cJhonf?
rEWav;/ ppfuidk f; ppfqifa&;udk oludk,fwidk fOD;pD;onf? ol@pmtkyw
f Gif ol@pGef@pm;cef;rsm;ukd Zmwfqefqef a&;xm; onf?
OD;0if;u tazmftjzpfom ygcJhjcif; jzpfonf?
rnfo@dk qkdap ae0if;onf u&if wyfrsm; awmcdkaomtcg wyfwckv;kH ol@vufo@l ajc vkyEf ikd foGm;onf? ppfwyf.
eHygwfwpfae&mokd@ a&mufonf? oJ}uD; rJ}uD;ppfwu
dk fae&aom umvjzpfI eHygwf wpfonf tm%modyf}uD;onf? ,ae@vkd
ppfodyfrwkduf&aomacwfESifh rwlyg? wyf &if; (4) rS vlrsm; ae0if;eHygwfwpfjzpfrS ae&m& wGifus,fvmjcif;jzpfonf? Adv
k f ausmfxif/
Adv
k fat;ukd ponfrsm; wyf=uyfrS AkdvfawG jzpfvmonf? wyfrsm;t}uD; tus,f wkd;csJ@aecsdejf zpfI &mxl;wkd;wm jrefonf?
(wvufuidk fwyfudk ae0if;enf; vkyf&a=umif;odaeI e0w - etz wyfawGw&=urf; wdk;aejcif; jzpfonf)
Armjynfta&; u|rf;usifol[k trnfcHae=uaom vljzLrsm; (tar&duef/ t*Fvdy/f qGD'if pojzifh a&;ae&v#if&SnfI
vG,fatmif vljzLrsm;[kyJokH;vdkufonf) olwkd@u 1958 zqyv tuJGa=umifh ae0if; vlwGifus,f jzpfvmonf[k a&;=uonf?
u|efawmfw@dk 'Drku
d a&pDbufom;wcsKd@u ,kH=uonf? oHa,mifvu
kd f=uonf? r[kwf yg? 1948 uwnf;u OD;ausmf+idr;f wifay;I
wGifus,fae+yD?
OD;ausmf+idr;f rSm OD;AaqGESifhrwl/ ol@udkyk*K~ dvft& =unf!dkaom aemufvu
kd f ppfAkv
d fr&Sd? ol@orkid f;uvnf; &Sdzdk@rvG,f?
olutvkyfxuf tuGufudk tav;xm; onf? ae0if;ukd wifonfrmS vnf; qdk&,
S f vpfAdv
k frsm;. axmufcHcsufjzifh wifjcif; jzpfonf?
ae0if;rSrwifv#if wjcm;wifp&m vnf; r&Sd?
ae0if;wGifus,fvmykHudk=unfh? OD;odef;az(jrifh) u vuf0Jacgif;aqmif}uD; tjzpfEiS fh tm%modr;f cdkif;onf? OD;baz (}uD;)u
vuf,macgif;aqmif}uD;tjzpf wdkif;jynfukd u,fwif ckdif;onf? OD;ausmf+idr;f u OD;Ekudkt,kHoGif;+yD; ae0if;ukd
Adv
k fvufsmae&m&atmif vkyaf y;onf?
0J - ,m omru OD;ausmf+idr;f vkd vluyif tm;xm;&aomol jzpfvmaom tcg ae0if;rmewuf Zmwdjyvmwm rqef;?
wyfrawmfudk cifAsm;wdk@0ef}uD;awG umuG,fzdk@ zJG@xm;wmr[kwfbl;[k ajym0Hh vmonf? 0ef}uD;rsm;ukd
vla&S@ola&S@ra&Smif }udr;f armif;0Hhvmonf?
1948 wkef;u trsKd;om; vkHcHa&;aumifpD (National Security Council) NSC zJG@xm;onf? xdk NSC udk
u;ukdifjc,fvS,faeolrsm;rSm prpf'Gef;/ OD;xGef;vSatmif (olu tdEd,
N jyefr[kwf uifaywkdifaxmifjyefjzpfonf? uGefjrLepf ygwDu
uifaywdkif xJoGif;xm;ol ,l*sD &Jabmf. aus;Zl;a=umifh touf&Sifvsuf vGwfvmjcif; jzpfonf? olykvdyfrif;}uD; jzpfaomtcg
xd,
k l*sD&Jabmfudk aus;Zl; qyfyg&ap t}udr}f udrfajymaeo l jzpfonf) tjcm;olrsm;rSm apm&S;D _;d / apm=um'd;k ESifh OD;wifxGfwdk@ jzpfonf?
OD;wifxGfrSm ppfwu
kd fonfh tawGtuHr&Sd/ odk@aomf a*:&cg;wyfudk udkifxm;ol jzpfonf?

xdk NSC u rsKd;cspfArmh wyfrawmfa[mif;rsm;jzifh zJG@pnf;xm;aom wyf&if;tm;vkH;ukd vufeufzwf&ef qkH;jzwfonf[k


armifatmifrsKd;pmwrf;u qkdonf? Adv
k faZ,s/ Akv
d f&JxGfwdk@u odoGm;onf? OD;odef;az(jrifh)udk csOf;uyf onf? aemufrS
ae0if;ukdodrf;oGif;onf[k qkdonf?
wyfrawmforkid f;jywdu
k fwckvkH; ar$aESmufum v#Kd@0Supf mwrf;rsm;zwf+yD; pmwrf;ypkEkdifaom =opa=w;vs trsKd;om;
wuUodkvfrS ynm&SifarmifatmifrsKd;. a&;om;csuf jzpfonf? ,kHoifhrS,kH&ef jzpfonf? armifatmifrsKd;onf =opa=w;vs ESifh
eD;pyf[ef&Sdaom r[mAsL[m avhvma&;XmerS Adkvrf SL;}uD;odrf;aqG 1998 wGifa&;onfh pmwrf;ukyd if udk;um;Ekid fonf udk awG@&onf?
vlrsKd;a&;tvHudkif=uv#if Arm vlrsKd;}uD;tvHudkifolu pm;oGm;rnf qkdonfukd ordkif;ESifh,SOf+yD;a&;rS vdyfywf vnfrnfjzpfI
&Snf&Snfarsmarsm wifjy aejcif; jzpfonf?
u&ifwyfrsm;tm;vkH; awmckd aomtcg ae0if;.uHZmwm twufqkH; umvjzpfonf? ae0if;ESifhatmif}uD; xkdpOf
uwnf;up+yD; wyfwckv;kH ukd csKyfudkif cJhonf? armifarmifu okH@yef;jzpfaeonf? wyfrawmfudk pdwfeJ@awmifrjypfrmS ;eJ@[k ajym0Hhol/
tar&duefxGuf+yD; tm%m [lor# ae0if;vuftyf [k au;a=umf&Jol atmif}uD;onfvnf; ae0if;ESifhtwl uHZmwmwufcJhonf?
armifarmif vGwfvmawmh ae&maumif;&onf? CIA .vlvnf; vkH;vkH;jzpfoGm;onf? ae0if;ukd wae@tefwkvmEdkifrnfhol jzpfvmI
ae0if;u jrefjrefzwfypfjcif; jzpfonf?
atmif}uD;onf qdk&,
S fvpf ygwD. wJGbuftaxGaxGtwGif;a&;rSL; vkyfae&mrS umuG,fa&;XmetwGif;0ef/
aemufppfwyfxJ0ifum ae0if;vufaxmuf vkyo
f nf? ae0if;tay: atmif}uD; oHa,mZOfb,fwke;f urS rjywfcJhyg?
zqyv tpk;d &u ae0if;/ atmif}uD;wkd@udk 1949 ZEM0g&Dtukef aemufqH;k xm;+yD; wyf&if;topfrsm; zJG@ap onf? xdkwyfrsm;ukd
BTF (Burma Territorial Force ) [k emrnfay;zJG@&onf? +Adwdo#ppfrpf&Sif . uef@uGufr_ukd ausmfv$m;&ef jzpfykH&onf?
u&ifwyfrsm; awmckd+yD;rS zJG@jcif; jzpfonf? t*Fvdyfu vufeufra&mif;bJ ydwfonf? t*Fvdyu
f ydwfojzifh tar&duef uvnf;
ra&mif;/ 'kuQawG@aepOf tdEd,
N ael;tpkd;&u ulnDonf?
ukvm;vufeuf vkdoavmuf &I BTF wyf&if; trsm;tjym;zJ@G Edkifonf? ar*smatmif}uD; vJAD;AdkvfcsKyf jzpfae
onfuawmh cyfapmapmu jzpfonf? jynfxJa&;0ef}uD;vufatmufwGif vJAD; wyf&if; (18) &if;zJ@G onfrmS 1948 {+yDwGif jzpfonf?
jynfol@&Jabmfyif awmrckdao;? jynfol@&Jabmfu ZlvkdifusrS awmcdk&jcif; jzpfonf?
vJAD;wyfukd a'otajccHum zJG@jcif; jzpfonf? yJcl;/ tif;pdef/ zsmykH/ ajrmif;jr/ rtlyif/ [Hom0wD/ om,m0wD/ jynf/ o&uf/
yckuUL/ ppfuidk f;/ a&$bdk/ rkH&mG / xm;0,f/ [oFmw/ rif;bl;/ rdwv
D m/ awmifil pkpkaygif; (18) cdkiftajccHum zJG@onf? uGefjrLepf
acsre_ f;a&;twGufz@JG onfh qdk&,
S fvpfwyfppfppfjzpfonf? olwdk@ uvnf; vlwef;pm;&efi;jzifh &uf&uf pufpuf rD;d_@/ vlowf vkyfonf?
1949 umvu rdwDvm/ rEWav;/ ppfuikd f; ponfrsm;wGif olwdk@yJ acgif;rmrmckcHwkdufonf? csif;wyf&if;u
0wfauswef;ausom ckcHonf? (pum;csyf? ordkif;ukcd g;jzwfajymaeaom wwfa,mif um; taemufwkdif;om;rsm;a=umifhom
qdk&S,fvpfygwDta=umif; wifjyaejcif; jzpfonf? Armjynfqdk&S,fvpfygwD (Aqy) ukd ae0if; (rqv) u ajrmif;xJqGaJ c: oGm;+yD;
jzpfonf? olwkd@ r&Sdawmhyg?)
u&ifu vlrsKd;a&;tvHxl+yD; wdkufaomtcg ae0if;/ atmif}uD;wkd@u jynfaxmifpk ryuJGa&; au;a=umfum
ArmvlrsKd;a&;tvHv$ifh+yD; vlpkonf? BTF wyf&if;rsm; tvG,fwulz@JG Ekdifonf?
u&ifu u&ifvlrsKd;uko
d m pnf;kH;Ekdifonf? u&ifEiS fhtdraf xmifusol tjcm;vlrsKd;udyk g pnf;k;H Ekid fOD;awmh odyfrrsm; Ekid f/
vGefa&mu|Ha&m Armjynfvuf&v
Sd lOD;a& oef; 50 ESifhwGufv#if (tar&duef ESpfcsKyfpm&if;t& u&if 7 &Sdonfxm;+yD; wGufv#if) 3
oef;cJG &Sdrnf? u&ifEiS fh tdraf xmifusolrsm;ukd xnfhwGufOD;awmh 5 oef;xuf rykdEkdif? u&ifwdkif;uvnf; u&ifhawmfvSefa&;
axmufcH=uonf r[kwf?
ArmvlrsKd;u oef; 30 ausmf onf? ,ck etzu 4 odef;cJG wyfom; pkxm;Ekdifonfudk =unfhyg? dik fz,fay;Ekfid fv#if
ay;Ekdifoavmuf xyfpI
k &ao;onf? tm%mukdifxm;oljzpfI vcray;EkdifrmS ryl&/ 0gZD&Sdaeoa&G@ ay;Ekdifonf? xrif; rau|;Ekid frSm
ryl&/ v,form;awG v,fpu
kd f aeoa&G@au|;Ekdifonf? omrefvlawGom iwfrnf/ ppfom;riwf?
vlrsKd;a&;tvHudkxl+yD; tyif tqkdif wkduf=uv#if Armppftkypf ku tompD;&rnf? etz.ArmvlrsKd;a&;pdwfu KNU xuf
jyif;xefonf? vlrsKd;jcm;ESifh tdraf xmifyv#if ArmxJu i,fpm&if; y,fonf? a':atmifqef;pk=unfukdyJ=unfh?
&if;ES;D aomrdwfaqG}uD; r&ef b&efqkdif; (uG,fvGe)f u u|efawmfw@dk ukd wcguwGufcsufjyzl;I vlenf;pk trsKd;om; wkd@.
pOf;pm;yku
H kd uGefjrLepfrsm;owdyrdjcif; jzpfonf?
1979 ckESpfu jzpfonf?
KIO - rqvtpd;k & usdwf0dkif; aqG;aEG;yJGvkyfonf? tay;t,lwnfhonf? oabmwlnDcsuf (17) csuf (xifonf) &onf?
tESpfom&u vufeufcsa&; jzpfonf? KIO u rqv tajccHOya'ukd vufcH&rnf? KIA zsuf+yD; vufeufrsm; tyf&rnf?
aemufrSppd pf+yD; tpk;d &vkHxdef; wyftjzpf zJG@ay;rnf? vufeufopf wyfqif ay;rnf? rqv tajccHOya't& Ekid fiHa&; tzJGtpnf;
&yfwnfcGifh r&Sdojzifh KIO ukd zsufay;&rnf? ucsifjynfe,f jynfol@ aumifpD wGif acgif;aqmifwcsKd@udk ae&may;rnf ponfhtcsurf sm;
ygonf[k rSwfrdonf? rnfr#txd tao;pdwfoenf; qdkv#if KIO wGif;rS awmcdkausmif;om;rsm; twGufyif ygonf? awmcdkroGm;rDu

aecJh onfh twef;xuf 2 qifhausmf+yD; tatmif ay;rnf[k ygonf? (8) wef;u awmcdkomG ; olonf (10) wef;atmif+yD;ol jzpfrnf?
wuUokdvfaemufqkH;ESpf wufaeolqkdv#if bJG@&+yD;jzpfkHru bJG@vGefyxrESpf atmif+yD; jzpfaernf? TudpPrsKd;wGif ppftkyfpku
tvGefvu
dk favsmwwfygonf?
Tod@k tay;t,lwnfhae a=umif;ukd (Auy) =um;ygonf? ae0if;ESifh yDuif;wGif awG@aomtcg aocsmoGm;onf?
ae0if;u OD;b&efqdkif;rsufESm jrifvdkufwmeJ@ 'Dvlk;d om;w,f/ tvkyfjzpf Ekid fr,fqdw
k m wef;+yD;olov
d dkufa=umif;/ 'ga=umifh
ol@vlawGudk tay;t,lr#=uzdk@ !ef=um;&a=umif;/ yDuif;ujyefv#if vufrSwfxkd;yJG vkyfo
kH musefa=umif;/ aqG;aEG;yJG atmifjrifwJhtaeeJ@
rqv xdyfoD;awGtm;vkH;wufwJh xrif;pm;yJG}uD; vkyf+yD; rSwfwrf;wifxm;a=umif; u&m; a&v$wfum;onf? (Auy) u bmrSwfcsuf rS
ray;vkduyf g?
yDuif;ujyefvmrS OD;b&efqdkif;/ OD;aZmfrkid f;wdk@udk awG@vdka=umif; (Auy) u zdwfonf? olwkd@yefqef;vm=uonf?
twdkcsKH;v#if (17) csu[
f m vufeufcsa&;jzpfwmudk olwdk@oda=umif;/ a&&Snfwdu
k fv#if Armuusef&pf+yD; olwdk@ ucsifvlrsKd;
rsKd;ywfrnfjzpfI vufeuf cs&a=umif; ajymygonf? olw@dk .pOf;pm;csuf rSm - Armu vlOD;a&oef;aygif; 30 ausmf &Sd+yD; ucsifu
woef;yif r&Sda=umif;/ ppfwu
dk f&mwGif Arm 10 a,muf - ucsif 1 a,mufE_e;f ao=uv#ifyif Armu oef; 20 ausmf usef&pf+yD;
olwdk@ucsif rsKd;ywfrSm jzpfa=umif; &Sif;jyygonf? xdk@a=umifh a&&SnfppfyJG rwdu
k fcsifawmha=umif; ajym ygonf?
KIO .&Sif;jycsufudk Auy u em;vnfr_&ySd gonf? quf+yD;awmifhxm;um wdkufv#if tajctaeaumif; rkcsay:rnf? Auy u
qufwkduEf ikd f&ef ulnDrnf[k ajymcJhonf?
olwdk@vufcHoGm;ygonf? wquf wnf; olwdk@ r'wxJ jyef0ifrnf[k ajym onf? t*Fvef/ tar&duef oGm;csifonf[k
ajymonf? Auy.xifjrifcsuf awmif; onf?
r'wxJ0ifwm aumif;onf? t*Fvef/ tar&duef oGm;csifwmeJ@ ywfouf+yD; em;vnfr_EiS fh oabmaygufr_ &Sdygonf/ KIO rSm
vGwfvyfonfh tzJG tpnf;jzpfI vGwfvyfpmG qkH;jzwfyg[k ajymcJhonf?
tqrweftm;enf;aom vlrsKd; u tm;}uD;aomvlrsKd;ukd wkduaf e&v#if tm;ukd;wckckukd &Smp+rJjzpfonf? cJGxGufa&;
au;a=umfpOfu tar&duef qD;wd;k (SEATO) udk tm;udk;zl;onf? t*Fvdyf awmifwef;om;rdwfaqGrsm; ukd quf oG,fcJhonf?
xdkqufoG,frr_ Sm AuyESifh r[mrdwfzJG@aepOfyif tqufrjywfcJhyg? olwdk@u rajymaomfvnf; u|efawmfw@dk odaeonf? bmawGa&;onf
qdkonfuykd if odonf? Armhatmufypfrxm;cJhbl;qkd+yD; ckawmhArmukd vGwfvyfa&;ay;+yD; Armh atmufypfxm;w,f[k pum;emxdk;jcif;
jzpfygonf? (Armjynfta=umif; a&;=u aom vljzLu|rf;usifol rsm;vnf; xdkpm rsm;ukd zwfz;l [ef &Sdonf?)
TudpPukd rSwfcsufwcka&;+yD; &yfygrnf?
(rSwfcsuf) KIO u 1979 wGif qufwdkuf ojzifh tusKd;r,kwfyg? 1990 ckEpS frsm;wGif AuycJGxGufrsm; azmufcJhaomvrf;ukd olwdk@
vdkufonf? (17) csufxufomaom tcGifh ta&; &cJhonf? vufeufrcs&? KIO. KIA rzsuf&/ Ekid fiHa&;vkyfcGifh &Sdaeonf?
rdrdw@dk twGif;rSyif AuycJGxGuf +idr;f tzJG@rsm;ay:ae&m KIO +idr;f tzJG@ vkyfonfudk tjypfrajymyg? wkwfe,fpyf wGif tm;vkH;
+idr;f jzpfaecsdef olu xD;xD;}uD; qufwdkuaf eI rjzpfyg? odyfem oGm;vdrfhrnf?
AuycJGxGuf +idr;f tzJG@rsm;ukd olwdk@.rlvae&modk@ jyefoGm;aom &Jabmf rS r[mrdwjf zpfoGm;ol [k oabmxm; ovdk KIO
udkvnf; r[mrdwfrsm;tjzpfyif oabmxm;qJ jzpfygonf?
SSPP. KIO wdk@onf cJGxGufa&; rS jynfaxmifppk pfppfrlukd ajymif;+yD;yxrqkH; vufcHolrsm;jzpfI Auy u oHa,mZOf}uD;
ygonf?
txufwGifa&;cJhonfrsm;rSm xdyfwef;v#Kd@0Sufcsufrsm; r[kwfawmhI a&;ygonf? e0w/ etz rodcsiftqkH; jzpfaeaom
udpPrsm; jzpfonf?
(3) bkHvkyif ef;pOfr&Sdv#if
bkH&efol &Sdygonf? odk@aomf bm a=umifh&efoljzpfovJ qkdonfhudpPwGifum; rwl=uyg? (Auy) u ppftkyfpk/ ppftpdk;&ukd
ppftm%m&Sifpepf usifhoH;k aom ppfAsLdk u&uf t&if;&Sifrsm;jzpfaoma=umifh &efol [k owfrSwfjcif; jzpfonf?
oD;jcm;wdkif;jynf cJGxGuf a&; au;a=umfolrsm;u Arm e,fcsJ@ rsm;jzpfI &efol[kowfrSwfjcif; jzpfonf? tajccHcsif;yif
rwl=uyg?
uGefjrLepfrsm;u wESpaf pm+yD; awmckdonf? KNU uyg awmckdvmaom tcg awmxJwGif ydyuQjzpf&onf? odk@ aomf
awmuus,fonf? ol@pnf;udk,hpf nf; aevdk@&onf? 1958 txd xkdodk@ &SOf@ av#mufom ysm;pJGom ay:vpD vkyfv@kd &onf?
wyfaygif;pkpum;vnf; trsm; tm;jzifh jynfol@&Jabmf/ tvHew
D dk@EiS fh ajym& onf? jynfol@&JabmfEiS fh Auy eD;pyfonf?
olwkd@vnf; jynfaxmifpb
k ufom;/ Auy vnf; jynfaxmifpb
k ufom;? 1947 jynfaxmifpt
k ajccHOya'rSm Akv
d f atmifqef;
OD;aqmifa&;qJGjcif; jzpfonf? (Auy) u axmufcHcJhonf? xdk@a=umifh jynfaxmifpk jy\emwGif ruJG=uyg?

tvHeDu vlrsKd;wrsKd; wdkif;jynf wjynfpepfudk vkdvm;onf? jynfaxmifpk rvdkcsif/ olu uJGtufa&; cJGxGufa&;orm;?
tvHeDbmajymaeae udprP &Sdyg? oluvlxk tajccHr&Sd? Auy jzLv#if olrnf;rnf?
(Auy) u jynfwGif;ppf&yfpJa&;/ jynfwGif;+idr;f csrf;a&;ajymawmh olu u|ef yJGpm;}uD;ocifoef;xGef; [k ajymonf?
oD;jcm;wdkif;jynf cJGxGuf a&; orm;wdk@uawmh jynfaxmifppk um; r=um;csif/ em;cg;onf? jynfaxmifpk[k ajymrdv#if
ArmeDESifh Arm!dk woHwnf;yJ[k pGyfpJGonf?
1958 - 60 tdraf pmifhacwfu armifarmif/ atmif}uD;wdk@ KNU ESifh wdwfwdwf 3 }udrfwdwd aqG;aEG;onf? Auy udk
OD;wnfwu
kd f&ef KNU udk pnf;kH;onf? 1958 - 60 onf Auy twGuf temqkH; umvjzpfonf? (Auy u KNU tay:
b,fwkef;urS taumufr}uHcJh[k KNU acgif;aqmifudk r=umrDuyif ajymvku
d f ao;onf?)
1958 - 60 rSm Auywdk@ arG;&m ZmwdESifhatmifajrukd vufvGwf&aom umvjzpfonf? Auy.arG;&mZmwdonf
rif;0Hawmifa=um yJcl;dk;rjzpfonf? atmifajronf {&m0wDjrpf0rS f; jzpfonf? (armifarmif/ atmif}uD;wkd@EiS fh KNU bmawGusdwf+yD;
em;vnfr_ &cJhonf qdkonfukd olwdk@ajymrS aumif;rnfjzpfI rwifjyawmhyg?)
&Srf;rsm;u SSIA zJG@ vufeuf ukdifwdkufyw
JG dkufawmh ArmeD e,fcsJ@awG jyefoGm; [k &mZoHay;onf? oD;jcm; &Sr;f jynf.
e,ferd dwfonf rEWav;vGifjyif txd[k ajymonf? teD;pcef;atmufbuf txd qkwf&rnf? rqkwfv#if wdkurf nf[k pma&;onf? (Auy)
u &Srf;jynfa&mufae onfrSm 1949 uwnf;u jzpfonf? zqyv tpd;k &&Sdonfhae&mrSm wdkufrnf/ wdkufaeonfrSm =um+yD?
olwdk@olykex
f rS (Auy) udk armif;xkwfonf? ajcmufwikd f; a=umuf+yD; zdwdkif;ydv#if awmfvSefa&;orm; r[kwf/ xdk@a=umifh xGufroGm;yg?
olwdk@u e,ferd dwfuo
dk uf!mpGm owfrSwfwm[k qkdonf? rEWav;/ yif;,/ tif;0txd ,lvdk@&onf/ ordik f;&Sdonf[k qdkonf?
Auy aep&mr&Srd Smpdk;I ouf!m wm[ kajymonf?
uHaumif;axmufrpGm Auy &Srf;jynfrSrqkwf&? wdkufvnf;rwdkuf vdkuf&yg?
wdkuf&onfu KIO ESifh jzpfonf? apmapmu rwdku&f / 1968 ta&S@ajrmufykdif;ay:+yD;rS wdkuf&jcif; jzpfonf?
wdkuf&onfrSmvnf; EkdifiHjcm; ya,m* ygonf?
jzpfpOfrSm
ae0if;wuGufrSm;I wkwf tpdk;& a'gyGonf? tif'ked ;D &Sm;/ rav;wkd@ rSmvkd ae0if;u uGefjrLepfqefusifa&;/ wkwfqefusifa&;
vkyfro
d nf? wkwf qef@usifa&;ukd ,leDazmif;c|wf ppfom; rsm;ESifh vkyfcJhonf? ppfom;rsm;ukd ppfum; jzifh o,fvm/ ,leDazmif;c|wf
vkHcsnf0wf ap+yD; t&ufwkdufum t"duk%f; zefwD; apjcif; jzpfonf?
wkwfu tar&dueftEW&m,f owdxm;csde/f tar&duefu AD,uferfppf &Sdefjrifhcsde/f EsLuvD,mAkH;tao;pm; okH;rokH;
csdefqaecsde/f ,Ofaus;r_ awmfvSefa&;a=umifh wkwrf sm; tuJqwfaecsdeEf Sifh oGm;wdk; onf?
ruHpzl; Auy vufeuf azmjcif; aomjcif; &onf? r[mrdwrf sm;udk waomif;*%ef; a&mufvkeD;eD; ulnDEkdif cJhonf?
(tultnD vufcHcJholrsm;tm;vkH; +idr;f tzJG@ rsm; jzpfaejcif;/ ESpaf ygif; 20 ausmf 30 eD;yg; &Sd+yDjzpfjcif;a=umifh wcgu xdyw
f ef;v#Kd@0Suu
f dk
zGifhajymjcif; jzpfonf?)
yxrqkH;&onfh r[mrdwfxJrSm KIO ygonf? xkdtcgu KIO udk aZmf nDtpfudkawG acgif;aqmifonf? aZmfwl;u AuyxHrS
vufeuftultnD ,lonf? xdkif;wGifaeaomtpfuu
dk uGefjrLepfay;wJh vufeuf xrf;&aumif;vm; vufeufeD
rxrf;eJ@[k !ef=um;onf? (cJGxGufoD;jcm; wkdif;jynf xlaxmifcsifolwdkif; xdkif;tajccH =uonfcsnf; jzpfonf? [kwfwmr[kwfwm
tyxm; uGefjrLepfwkwf qefusifv#if vufeufay;rvdkvdk avoHay;aeI wae@ &Edk;Edk; apmifhae=uonf? &onf[kawmh r=um;zl;yg?
a&$ikH;rif;t+rD;ar#mf&if;ESifh tcsdeaf wGom ukefcJh=uonf?)
aZmfqdkif;trde@f jzifh aZmfwl;u ESpfbufoabmwlnDcsufukd wzufowf zsufonf? &xm;aomvufeufawmh ,lxm;+yD;
armfpDwkef;=o0g' ppfa&; 6 apmifw@dk ukd zsufqD;ypfonf?
ArmeDe,fcsJ@orm;[k ajymonf? tuGufacsmif;aeaom rqv ppftkyfpku 0if+yD; tjrwfxkwfonf? Auy wdkufa&; twGuf
tm;ay;onf? &duQm/ usnf tenf;tusOf; ay;onf? rv$Jra&Smifom ppfwu
dk f&awmhonf? ,cif 1968 rwdkifru
D rwdkucf Jh&yg?
aZmfnDtpfukdrsm; wa,mufu AuyESifhwu
dk f&if; usqkH;onf? t}uD; ESpaf ,mufu olwdk@csif;vkyf}uHwm cH& onf? KIO
wckvkH; ajcrudkifrd vufrudkifrd jzpfonf? Auy u r&efb&efqdkif;/ aZmfrdik f;wdk@udk vufeufukdifwdkufyJG quf wkduf&ef tm;ay;onf?
tultnDay;onf?
ucsifu xdkif;ESifhta0;}uD;? EkdifiHjcm;trS&D Smv#if ukvm;/ wkwfyJ rSv
D kd@ &onf? olrsm;ESifh rwlyg? ukvm;u ol@kuQ ESifho/l
ta&S@ajrmufa'owGif ppfwu
kd fae &onf? KIO udk vufeufay;vdk@ rjzpfyg? xdk@a=umifh AuyxHrS wkwfvufeuf ,l&onf? KIO rSm
xdkif;wGif vkyf}uHcH&+yD; xkdif;ukdrDI
S rjzpf? xdk@a=umifh AuyESifh jyef+yD; r[mrdwzf JG@onf? jynfol@'rD u
dk a&pD vrf;a=umif; vufcHonf[k
qdkonf?
vufeufwGif tjzLteD r&Sd/ xrf;rnfhoo
l m tjzLteD&Sdonfukd KIO acgif;aqmifrt
_ zJG@opfu odygonf? olwdk@ rSm
xkdif;wGifaeolrsm; r[kwf=uI ,l&J onf? xdkif;wGifaev#if vufeuftultnD ,lvkd@rjzpf? ,lrdv#if urBmrD;avmifrnf?

Tok@d jzifh vufeuftultnD axmifcsD+yD; (Auy) u ay;onf? vufeuf wdk@.oabmrSm usnfqef&&Sd onf? vl
xrif;pm;ovkd aoewfu usnfqefpm; onf? rpm;&v#if wkwfavmufyif tokH; rus? ESppf Of (Auy) u jznfhusnf axmufyHh &onf?
vufeufudk ray;cif (Auy) u oifwef;ay;onf? olwdk@A[dkuvnf; oGm;oifwef;wuf=u/ ajymor# em;axmifcJh=u/
jyefapm'u rwuf=ueJ@/ vufeufxrf; jyefcJh=u [k !e=f um; vkdufonf? trsm;uawmh emcHonf? wa,mufuawmh
olwkd@A[kd !ef=um;csuf ukd azmufzsufonf? wcsw
D armif; wkduf xm;=u&I rcHcsdrcHom jzpfaeykH&onf? ratmifhEkdif?
Auyukd tpOftquf acgif; aqmifcJholrsm;ta=umif; oifwef;ay; t+yD;wGif tjyeftvSeaf qG;aEG;yJGY avmu rSm
ocifa,_wa,mufyJ =um;zl;onf? ocifatmifqef;/ ocifpdk;/ ocifodef;az/ ocifoef;xGef;/ ocifZif/ ocifAode;f wif r=um;zl;bl;
[k cGwkduo
f nf?
olr=um;zl;wm [kwfaumif; [kwfrnf/ ol@taz ol@tzdk;acwfuawmh ArmjynfrSm vltajrmuftjrm;[m
rsufESmjzLbdkwikd f;ukd ocifac:cJhz;l onf qkdonfukd oifwef;q&mu jyefrajym vkduyf g? r[mrdwf y ae=uonfyJ?
r'w/ Auy yefqef;pnf;a0;yJG
txufwGif b&efqdik f;u r'w xJ jyef0ifrnf/ t*Fvef/ tar&duef oGm;rnfqdkaomudpP wifjy+yD;+yD?
b&efqkid f; xdkif;qif;onf? r'w xJ jyef0ifonf? t*FvefoGm;jzpfonf? wcgu rufv;kH ay; tvGeo
f efaom awmifwef;om;
rdwfaqG}uD;rsm; ESifh oGm;awG@onf? olw@dk xJu trsm;pku uG,fvGef+yD? q&m}uD;csmcsD/ bk&ifcHa[mif; a':refprpfwkd@ r&Sd=uawmh?
usef&pfolrsm;u (Lord) avmhbJG@cH+yD; txufv$wfawmf trwfrsm; vkyfaeonf? olwkd@ESifh awG@onf? olw@dk acgif;xJ Armjynf
r&Sdawmh? awmifwef;om;rsm;ukdvnf; pdwfr0ifpm; =uawmh? b&efqkid f; pdwfysuf&onf?
tar&duefoGm;&ef u;pm;onf? uGefjrLepfESifhr[mrdwf yxm;oljzpfI t0if rcH vSnfhjyefcJh&onf? pdwftysuf}uD;
ysufvmonf?
Ttcsufrsm;rSm b&efqkid f;. jyefvnfajymjycsufudk csKyf+yD;wifjyjcif; jzpfonf?
Ekid fiHjcm;tm;ukd rSDcdkv@dk r&&if udk,fhjynfwGif;yJ tm;udk;awmhrnf[k qkH;jzwf+yD;/ r'w ukd,fpm;vS,ftzJG@}uD;ukd ac:um KIO
XmecsKyfodk@ jyefvmonf? XmecsKyfa&mufv#if wzufu r'wtzJG@ukd AuyESifhawG@z@dk em;csonf? wzufuvnf; Auyukd r'wESifhawG@&ef
wkdufwGef;aeonf?
&if;ES;D aom rdwfaqG. wdkufwGef; csufudk (Auy) u vufcHonf? r'w tzJG@ukd em;csIvnf; &oGm;ojzifh (Auy) u
zdwfonf?
rdrd.atmufajc tzJGtpnf;rsm; okd@vnf; A[dk.{nfhonfrsm; vm=urnf/ rdwf0wfrysuf{nfhcH=u/ olwdk@xJu wcsKd@
aoG;cJG=uvdrhrf nf? jyefrwkH@jyef=ueJ@[k !ef=um;xm;onf?
ygwDuwGufxm;onfh twdkif;yif olwdk@xJutcsKd@u Auya'o 0ifuwnf; u aoG;cJGa&; vkyo
f nf? ucsif/ u&if/ udk;uef@/
yavmif/ &Srf;/ 0/ tcg ponfh ygwD au'grsm;ukd AuyrScJGxGu/f oD;jcm;tzJG@ csKyfrsm;zJG@um r'w wGif; 0if=uzdk@ ajym=u qG,f=uonf?
vlrsKd;pkau'grsm;uvnf; A[dkok@d tjynfhtpkH uejzifh tpD&ifcHonf? A[kdu rwk@H jyefeJ@
{nfh0wfapmif0wfaus=u[k !ef=um;onf? yefqef;a&muf+yD; aqG;aEG;yJG vkyfaecsdew
f Gifvnf; Todk@yif aoG;cJG+rJ aoG;cJGae=uonf? Auy
udk,fpm;vS,f tzJG@u avoHjzifhyif ruef@uGufcJhyg? xdkudk,pf m;vS,ftzJG@wGif ygolrsm; touf xif&Sm; &Sdae=uygao;onf? olwdk@ukd
oufaownfygonf?
Auy.tajccHa'owGif olwdk@ vkyfovdkrsKd; olwdk@a'owGif vkyfcGifhy=u yg.avm? olw@kd . ajymufusm;a'owGif acwWvm+yD;
&efol@x;dk ppfa&Smif cdkv_Holukyd if owfypfygonf? b,folawG b,frmS b,fol@trdef@jzifh owfonfukd ajymEdkif aomfvnf;
&efpukdwkad pvdkI rajymawmhyg?
uGefjrLepf qefusifa&;vkyfv#if qkcscH&vdrfhrnf[k xifa,mifrmS ;r_rsm; wae@aysmufvdrfhrnf[k oabmydu
k fum
atmifhtnf;aecJhygonf? &efoltay: jywfom;/ rdwfaqGtay: pdwf&Snf a&;onf Auy.rlwck jzpfygonf?
DAB zJG@aomtcg rdwfaqG}uD; b&efqkid f;u Auyukd DAB wGif; yg0if apcsifcJhonf? xdkif;uae DAB xJ ygryg ar;cJhonf?
Auy ygv#if tm;rjzpfbJ/ tm; ysufapovdkjzpfrnf? uGefjrLepfygvmI tar&duefqDu vufeuftultnD r&wm[k
xif=uvdrfhrnf? rygbJaewm aumif;onf? 'ga=umifh ab;uaeyJ 'Drdk ua&pDa&;vkyfrnf[k ta=umif;jyefcJhonf?
&nfrSef;csu}f uD;}uD; rxm;cJhI Auy - r'w yefqef;pnf;a0;yJG atmifjrif ygonf? ppfa&;wyfaygif;pkom OD;wnfjcif; jzpfI
jy\emay:p&m r&Sdyg? Auy. jynfaxmifprk lukd &Sif;jy&ef awmif;qkdwm awmh &Sdonf? AuywGif v#Kd@0Su+f yD; jynfaxmifpt
k ajccHOya'
a&;qJGxm;wm &Sdonf[k ajym+yD;ar;jcif; jzpfonf?
AuywGif v#Kd@0Suaf &m ajAmif a&m jynfaxmifpt
k ajccHOya' (rl=urf;) r&Sdyg? tajccHOya'qkdonfrmS awmfvSefa&;
atmify&JG +yD;rS o&zlaqmif;wmjzpfa=umif;/ ,kefr&cif oHy&k m&Sm=uv#if tcsif;csif; pdwf0rf;uJGwmyJ tzwfwifrnfhta=umif;
&Sif;jycJhygonf? oabmayguf[efawmh r&Sd yg? Auy taeESifh tm%mrJholrsm; a&;qJG xm;aom tajccHOya' (rl=urf;) ukdvnf;

ra0zefyg? axmufcHp&mawG@v#if awmfao; onf? uef@uGufp&mawG@I uef@uGufrdv#if tenf;qkH; tm;emp&mawmh aumif;rnf?


uGefjrLepfysuf rd;k [def;onf olwdk@cJGa&; orm;csif; wyfaygif;pkvkyfwdkif; 0ef}uD;csKyf jzpfvdku/f orRwjzpfvdkuf jzpfcJhonf? 'DvdktvkyfrsKd;
uGefjrLepfrsm; vkyfrnfr[kwf/ vdyfjymroef@?
wdkif;jynfwpnf;wvkH;wnf; &Sda&;onf jynfaxmifpk zJG@pnf;a&;. ta&;}uD;rlwck jzpfonf? cJGxGufa&;orm; awGvdk
vkyfIrjzpf? cJGxGufa&;orm;uawmh oD;jcm;tajccHOya'a&;&ef 0efrav;ovdk/ zsufzdk@vnf; 0efrav;yg?
wdkif;jynftpdwfpw
d ftr$mr$m uJGrnfhudpP/ e,fajrjynfhpkHwnfwrHh _ ysufrnfh udpP/ &efwusufusufjzpf+yD; w+cdrf;+cdrf; wdkufae&rnhf
tjzpfo@dk a&mufrnfhudpw
P Gif rnfonfhtcgr# Auy rygcJhyg? aemifwGif vnf; ygrnfr[kwfyg?
tm%m&Sdolppftpdk;&u a&;qJG v#ifawmh a0zefonf? tb,fa=umifh qkdaomf olw@dk onf atmifycJG H+yD;+yD[k ,lq +yD;
ukd,fhukd,fukd o&zlaqmif;ay;aeI jzpfonf?
vufawG@tm%m r&Sdaomfvnf; vlxku tm%mtyfxm;aom NLD u a&;qJGvmv#if a0zefp&m&Sd a0zefrnf?
uufv#ifaxmufcHrnf? ruufv#if uef@uGufrnf? 1947 uvnf; xkdodk@vkyfcJh onf?
Auy/ r'w pnf;a0;yJG qkH;jzwf csuf vufrSwfx;dk awmhrnfhtcg w}udrfESifh/ toHv$ifhawmhrnfhtcg w}udrf aocsm atmif
KNU udk,fpm;vS,ftzJG@ acgif;aqmifukd vufrSwfx;dk I jzpfrjzpf/ toHv$ifhIjzpfrjzpf (2) }udrfar;cJhonf?
KIO. SSPP wdk@rSm t"du acgif;aqmifawG udk,fwidk fygaeI ar;p&m rvdkyg? NMSP uvnf; Ekid fa&$usif udk,fwidk f
pma&;xm;+yD; jzpfonf? touf}uD;aeI olu,
kd fwkdif vdkufrvm Edik fa=umif;/ v$wfvdkuo
f lukd tm%mukef v$Jvdkuaf =umif; a&;xm;+yD;
jzpfonf?
KNU u xkdodk@ r[kwfyg? acgif;aqmifvmoluvnf; u&iftrsKd;om; r[kwf/ &ckdiftrsKd;om; jzpfaeonf? tm;ememESifh
ck_yfraS emif&Sif; ar;&onf? jzpfygw,f/ &ygw,f[k qkdI toHv$ifh onf? KNU OuUXu oloabmrwl[k a=u;eef;ydk@onf/
ol@vludk }udrf;onf? KIO aZmfqdkif;u ol@nDud}k udrf;wmrsKd; jzpfonf?
w&m;Oya'a=umif;t& ajym v#if u|efawmfw@dk wGif wm0efr&Sdaomfvnf; tae&txdkif& usyfygonf? KNU udk,f
pm;vS,facgif;aqmifrsm;ukdawmh tm;ay; cJhonf? pdwfawmh raumif;vSa=umif;/ }uD;}uD;rm;rm; tjypfay;cH&rnf[k rxif a=umif;
ajymcJhonf?
aemuf KNU wGif; bmjzpfonf rodyg? trsKd;rsKd; =um;&ygonf? r'w/ Auy pnf;a0;yJGt+yD; odyfr=umvS/ AuywGif;
cGJxGufa&;rsm; jzpfonf? olwdk@oGif;cJh aomtyif; wefcdk;jy+yDxif+yD; tajy;tv$m; vm=uonf?
AuyrS cJGxGufonfrSm tm%m &r& raocsmaomtzJG@wcko@kd v$Jay;csifI r[kwf/ tm%m&Sdaeaomtpdk;&atmuf v$Jay;&ef
jzpfonf? rnfonfhtpd;k & wufaeae xdktpdk;&atmuf a&muf=urnf? e0w ppftpdk;&wufaeIom ol@atmuf a&mufjcif; jzpfonf?
rqv/ e0w/ wpn/ 'DcsKyf rnfonfhtzJ@G jzpfap tm%m&aev#if xkdtm%matmuf a&mufygvdrfhrnf?
xdk@a=umifh Auy. xkwfjyefcsuf/ a&;om;csufrsm;wGif oHwref tokH;tE_ef; jzifh ppfat;acwf ukefqkH;jcif;. tusKd; aus;Zl;
[k okH;cJhygonf?
zwfpma[mif;rsm;wGifygonfh ykjH yifvkd jzpfygonf?
EGm;csKday:em;rdonfh ,ifaumif. txif}uD;r_rsKd; e0w/ etz txif}uD; aejcif; jzpfygonf? ykjH yifrmS Tod@k jzpfonf?
EGm;waumif jrufpm;aeonf? jrufpm;&efikH@vdkufcdkuf ,ifwaumifu EGm;csKday:em;ckduf uHonf? ol@tav;csed f a=umifh
EGm;acgif;idkupf u
dk f usoGm;onf[k ,ifaumifu xifonf? xdk@a=umifh ,if aumifu oem;rd+yD; acgif;armhEkid fatmif igysHxGufoGm;rnf[k
pOf;pm;um ysHxGufoGm; onf? xdktcdkuf EGm;uvnf; jrufpm;+yD;I acgif;jyefarmhonfhtcdkuf uHrdjyefonf?
,ifaumifu ol@0dwfudk tvGet
f xif}uD;oGm;onf? aus;Zl;wif vnf; cHcsifI igoem;vdk@ysHxGufay;wm[k ajymonf?
xdktcgEGm;u rif;em;wmvnf; igrod/ rif;ysHoGm;wmvnf; igrod/ ighbmom jrufpm;aewmyJ[k jyefajymvdu
k fonf[k ykjH yifu qdkonf?
zkef=um;pif;cJGxGuf+yD; r=umcif NLD a&G;aumufyEJG idk fonf? tpd;k &zJG@ Edik fawmh rvdkvkjd zpfonf? xdk@a=umifh NLD odk@
pma&;csOf;uyfvdkcJhonf? a':atmifqef; pk=unfxH t*Fvdyv
f dka&;rS &rnfxifojzifh t*Fvdyv
f dka&;ay;&ef tyluyfcJhzl;onf?
cJGxGufolrsm;rSm wufonfhtpdk;& wkd@tpd;k & vkyfrnfqkdonfukd oufaojyjcif;r#om jzpfonf?
Ekid fiHa&;t& bkHvyk fief;pOfr&Sdv#if cdkif+rJaomwyfaygif;pk r&SdEkdifyg? wyfaygif;pk ,m,DzJG@&efyif rvG,fyg? jynfwGif;a&;
ay:vpDwGifvnf; oabmwlr_r&Sd/ jynfya&; ay:vpDwGifvnf;r&Sd jzpfaev#if bkH vkyfief;pOf (rnfr#yif tedrfhq;kH jzpfapOD;) r&SdEkdifyg?
Armjynf'Drku
d a&pD awmfvSefa&; ratmifjrifonfrSm xkdudpt
P "du jzpfyg onf? a&&Snfppf wkdufEdik fonfrSm olu ol@enf;/
udk,fuukd,fhenf;jzifh 0dkif;wkduf ae=uI (bkH&efol) &SdaeI jzpfygonf? PVO om awmrcdkv#if/ RBA omray:v#if/ KNDO om
rykeu
f efv#if Auy tawmf tusOf;tusyf usygrnf?
aemufwGifvnf; SSIA. KIA. PSLO (yavmifjynf vGwfajrmufa&;tzJG@) ay:ygonf? 1988 aemufykdif;wGif ykrd sm; ygonf?
csif;uyg ykefuefvmygonf? odk@ aomf ukd,fhvyk fief;pOfEiS fhukd,f jzpfaeygonf? jynfwGif;jynfyay:vpDawG oD;jcm;jzpfae ygonf?
bkH&efol&dS HkESifhr+yD;/ bkHvkyfief;pOf &Sd&ygrnf?
tajrmftjrif&Sd=uv#if ppfat; vGefumvwGif bkHvyk fief;pOf &SdEkdifonf[k xifygonf?

(4) awmifwef;om;rdwfaqGrsm;t=umif;
1948 wGif rv$Jra&Smifom vGwfvyfa&;ay;&awmhrnfh tajctaewGif awmifwef;om; rdwfaqGrsm;tzJG@ t*Fvdyftkyfpdk;ol
todkif;t0dkif;wGif ay:onf? emrnfausmf csmcsDukd trSL;y+yD; bk&ifcHa[mif;a':refprpf acgif;aqmifonf? t*FvdyAf sLdu
k &uf}uD;rsm;
yg=uonf?
rdwfaqGrsm;u awmifwef; om;rsm;udk tultnDay;awmhrvkdvkd ajymonf? awmifwef;om;rsm;uvnf; tultnD
&awmhrvdkvkd xifa,mifrmS ;=u onf?
odk@aomf acwf}uD;u ajymif;cJh+yD? e,fcsJ@urBmhtcif;tusif; ukeq
f kH;oGm;+yD? e,fcsJ@rsm; aemufqkwaf e&+yD? t*FvefwGif
csmcsDtpdk;& jyefwufawmhvnf; Armjynf buf vSnrfh =unfhtm;yg? t*Fvdyef ,fcsJ@u pl;tufw;l ajrmif;ta&S@buf ajcrcs0aHh wmh?
t*Fvdyf awmifwef;om; rdwfaqGrsm; wZmwfodrf;cJh+yD? ,ae@ ay: aeonfu Armjynfta&; u|rf;usifol yg&*l rsm;.
awmifwef;om; rdwfaqGrsm; topfjzpfonf? olwdk@u tm%mydkifrsm; r[kwf/ Ekid fiHa&;yJGpm;/ vufopf pDtdkifat/ Ekid fiHa&;a'gufwm
&rf;ukrsm; jzpfonf? xdktxJwGif bmwD; vifhwemqkdol ygonf?
bmwD;vifhwemonf tjcm; yg&*l rsm;xuf wvkH;ydkLS Ekid fonf? olu yefqef;jyef ? olyefqef;a&muf&onfrSm
rdwfaqG}uD; b&efqkid f;.awmif;yefcsut
f & a&mufjcif; jzpfonf? pmtkyw
f tkyf ESpf tkyaf &;+yD; Armjynfta=umif; u|rf;usif olyg&*l
vkyfaeolrmS olwa,mufwnf; r[kwf/ rsm;onf? olwkd@u pmtkyaf &;=u onf?
olwdk@a&;or#u awmifwef; om;ukd csD;usK;p&m &SmcsD;usL;onf? Armqkdv#if eDaomjzLaomra&G; qefusif onf?
bmwD;vifhwem &efukefa&muf+yD; jyefvmawmh Akv
d fcif!Gef@u ol@ukd t*Fvdyf vdk usKyfwkd@awG@=u+yD [k ajyma=umif;/ xkd
t*Fvdypf um;ukd tvGwfusuf+yD;ajym[ef wla=umif; u|efawmfw@dk xH pma&;zl;onf? Armqdkv#if ESrd fp&mr&Sd &Sm+yD;ESrd fonf?
awmifwef;om;vnf;jzpf/ c&pf ,mefvnf;jzpfv#if olwdk@twGuf csD;usL; p&mcsnf;? t*Fvdyfppfom;a[mif;}uD;u
paumhwvef csKdif;!yfavoGif;ykavG r_wfwmudyk if csD;rGr;f cef;zGifhonf? e,fcsJ@ vufusefukd xdef;odrf;ojzifh auseyfonf?
ppfat;vGefacwf awmifwef; om; rdwfaqGrsm; ta=umif;udk t"du a&;csifonfrmS TudpPrsm; r[kwfyg? olwkd@
vkyfaygufukd rdwfqufay;vkdjcif;om jzpf onf?
olwkd@ aq;+rD;wdak y;cJhonf/ ay; aeonf?
t=urf;rzufa&; aq;+rD;wkd a=umifh ajrmhajrmhusefawmhonfh vlemudk ,ck &wJhaps;eJ@xkwaf &mif; acs;rsm;raeeJ@ [k
aq;+rD;wkd ay;ae=ujyef+yD? &Jabmfrsm;/ rdwfaqGrsm; owd&Sd=uapcsifonf?
u|efawmfw@dk wGif tm;enf;csuf &Sdonf? jynfwGif;EkdifiHa&;owif;ukd xdk yg&*lrsm;xHrS ,lae&onf? jynfwGif;&Sd
Ekid fiHa&;yk*dK~ vfrsm;uvnf; vGwfvyfpGm ajymqdka&;om;cGifh r&SdI vlodrsm;apcsif onfh Ekid fiHa&;owif;/ toHv$ifhay;apcsif onfh
owif;udk olwdk@ukd ay;ae&onf?
awmifwef;om; rdwfaqG ta[mif;jzpfap/ topfjzpfap jynfaxmif pk jy\em ukd ulnDajz&Sif;ay;Ekdifolrsm; r[kwf=u?
odk@aomf olw@kd wGifus,faeonf? ajc_yfaeonf? ajc_yw
f muae ajcxdk;vdrfh rnf?
1988 onf tvSnfhtajymif;ESpf jzpfonf? tvSnfhtajymif;wckrmS cJGxGuf a&; oD;jcm;wkdif;jynf xlaxmifa&; ukd
t"duvlrsKd;pk tiftm;pkrsm;u twd tvif;pGef@y,f+yD;/ 'Drdkua&pDESifh jynfaxmifpk bufom;rsm; jzpfoGm;=uonf? cJGxGufa&;/
oD;jcm;wdkif;jynf xlaxmifa&;udk u&ifeD wkd;wufa&;ygwDuyif odyfrajymawmh? aemfa0;jynf atmfpvdk (OSLO) wGif
ajymwmzwf&onf? jynfaxmifpb
k ufom; jzpfvmolwdkif;ukd uqk&d rnf?
vufopf awmifwef;om;rdwfaqGrsm;
olwdk@u ta[mif;ESifh vkH;0 rwlyg? ta[mif;rsm;u AsLku
d &uf}uD;rsm; oyfoyf jzpfonf? &Sif;onf? topfu *sme,fvpf/
NGO / vl@tcGifhta&;orm; ta&cHxm;=uonf? tppftrSefrsm; =um;wGif a&maeonf? EkdifiHa&;yJGpm; EkdifiHa&;&rf;uk rsm;
vkyfonf? olwkd@ ta=umif;a&;&if; _yfaewmrsm;vnf; &Sif;csifonf?
Auy ,l*sD 4828 udk zrf;rdawmh Akv
d fcif!Gef@ owif;pm&Sif;vif;yJGrsm; uref; uwef; vkyfonf? vkyfonfh&nf&G,cf suu
f
&Sif;onf? olvnf; ajymxm;+yD;jzpfI a&;p&mr&Sdyg? ol.zk;H uG,x
f m;aom &nf&G,cf suu
f dkom a&;rnf?
uGefjrLepf qefusifa&;onf tar&duef. onf;ajcuufjzpfonf? 'gudk Adv
k fcif!Gef@odonf? xdk@a=umifh xdktcsuu
f kd
aumufuikd fvdkuo
f nf? wcsufckwf ESpfcsuf okH;csufjywf&ef &nf&G,o
f nf?
- 'DcsKyfonf AuyESifhruif;[k pGyfpJG&ef (TpJcG surf Sm atmif}uD;pJGcsufESifhwlonf?)
- e0wonf Auyukd tjrpfjywf acsre_ f; aeonf[k tar&duefukd owif;ay;&ef?
- xdkif;e,fpyfa&muf ausmif;om;vli,f rsm;ukd r,kHESifh/ uGefjrLepftquftoG,fawG jzpfonf? vufeufrulnDESifh[k jzpfonf?
owif;pm&Sif;vif;yJGpmtkyrf sm;udk =unfhv#if awG@Eikd fonf?

jzpfpOfukdjyefvSefv#if
vlxktkHur_}uD; t&SdefwufaepOf u wufuonfhvli,frsm; (&[ef;oHCm awmfrsm;yif ygonf) twGif;Y &v#if& r&v#ifcs pdwf"mwf&Sdonf? csv#if vufeuf vdkrnf? vufeuf xdidk f;e,fpyfwGif *dak 'gif ESifh tjynfhxnfh+yD; apmifhaeonf? tar
&duefu ay;vdrrfh nf? tdEd,
N uvnf; wyfr[m (2) ckpm vufeufulnD&ef jyifxm;onf? csif;wGif;jrpftxd yd@k ay;rvdkvdk
owif;awGjzpfaeonf? (Adkvcf if!Gef@wdk@ vnf; =um;vdrhrf nf? a[majymyJGwGif xnfha[maeonfyJ?)
xdkxifa,mifrmS ;r_jzifh xdkif;buf txGufrsm;onf? tdEd,
N buf tawmf toifh oGm;onf?
Auy.oabmxm;rSm 'Drdk ua&pDawmfvSefa&;/ ppftpdk;&wdkufa&; twGufqdkv#if b,fu&& ,lloifhonf? ray;v#if
awmif;&rnf? yg;pyfeJ@csnf; rulyg eJ@ vufeufulyg ajym&rnf? vufeuf [lonf tjzL - teD r&Sd/ vufeufxrf; olom tjzL teD &Sdonf[k oabm xm;+yD; oGm;=uwmukd tm;ay;cJhonf?
rSef;csuEf SifhESrf;xGuf ygpifatmif vJGonf? xdktcg Auy EkdifiHa&;OD;aqmif tzJG@ (EkdifOD;) ta&;ay: tpnf;ta0; xkdifonf?
wnDw!Gwfwnf; qkH;jzwfonf rSm
- ausmif;om;rsm; tar&duefqDu r&v#if Auy u ay;&rnf? vufeuf&v#if olwdk@ {&m0wDjrpf0rS f;tajccH&ef oGm;=u vdrhrf nf?
vlxkuvnf; uqkdrnf? vlxkESifh cJGchw
J m r=umao;?
- ukd,hw
f yf&v
Sd #if ukd,f@vGwfajrmuf e,fajr &Sdrnf? vlxkukdrSDcdkv#if t0wftpm;/ bm udk,ht
f m;udk,fukd; vkyfEkdif=urnf?
e0w.tm%m rcdkif+rJao;cif {&m0wD jrpf0rS f; tjrefqif;Ekid fzdk@ vdkonf? xdk@a=umifh
- vufeufwaomif;wdwd ulnD&ef/ ausmif;om;wyfukd emrnfay;csif&may;? 'Drku
d a&pD jynfcspfwyfrawmf (DPA)
qdkv#ifaumif;onf? ausmif;om;rsm; touf}uD;oGm;vnf; 'DemrnfESifh vdkufonf? jzef@cJGxm;aom *kda'gifrsm; xJu xkwf,l+yD;
tvG,fwulvm+yD; xkwf,lEkdifaomae&mrsm;wGif pkpnf;xm; &ef?
- zufqpfawmfvSefa&;wkef;uvkd ygwDu Ekid fiHa&;rSL;rsm; wJGay;vdkuf&ef jyifqif onfhtaejzifh DPA Ekid fiHa&;oifwef; wck
tjrefziG fh&ef?
ta&;}uD;aomqkH;jzwfcsufjzpfI A[dk aumfrwDpHn
k Dtpnf;ta0;okd@ Ekid fOD; tzJG@u wifjyonf?
trsm;pk}uD;u vufcHonf? okd@aomf (aemiftcg cJGxGuf=urnfh) A[dk aumfrwDtenf;pkuav;u r&Jw&J apm'uwufonf?
Ekid fOD; tzJG@.=oZmukd vef@I ajAmifawmhruef@uGuf&J? ygwD&J@ jynfol@wyfrawmf &Sdae+yDyJ - ausmif;om; wyf zJG@p&mvkdao;ovm;
[k apm'u wufjcif; jzpfonf? (cJGxGufawmh Armtdk}uD; awGu Armausmif;om;awGudk vufeuf ay;rvdk@ vkyw
f ma=umifh
qef@usif&wm[k ol@atmufajcodk@ ajymonf )
[kwfonf? jynfol@wyfrawmf &Sd+yD; jzpfonf? odk@aomf olwkd@u {&m0wD jrpf0rS f;okd@ rqif;Ekid f/ 1968 rS 1988 xd
t}udrf}udrfqif;zd@k u;pm;zl;onf? jrpfzsm; bufokd@qif;&ef vkyfpOfu KIO cHaeonf/ ppfwu
dk f&onf? aemufr[mrdwf jzpf=u awmh
olwkd@ukdrSDcdk+yD; qif;onf? owif; aygufaeonf? tajctaer&ifhrSnafh o;I tustqkH;rsm;um ratmifjrifcJh/ au'g aumif;trsm;tjym;
usqkH;cJh&onf? 1989 rSm u|efawmfw@dk atmufbufukq
d if;vdkI vrf;jyay;&ef olwdk@udkajymawmh olwdk@ESifh e0w
usdwfaqG;aEG;aeonfukd rajymjybJ u|efawmfw@dk awmif;qdkwmudk y,fcscJhonf?
t"duqif;csifonfrSm ygwDA[kd &Sd&m yJcl;dk;rawmifydkif;ESifh {&m0wDjzpf0 u|ef;ay: jzpfonf? tif;av; aygif;avmif; txd
qif;oGm;zkd@rSmvG,fonf? jy\emr&Sd? awmifil - ausmuf}uD;vG,faumfvrf;. ajrmufbuftxdvnf; jy\emr&Sd? (ae0if;qD
atmif}uD;pma&;pOfu okH;E_e;f onfh [dkcsDrif;vrf; azmufjcif; jzpfonf?)
&efolu xkdt}uHtpnfudk odonf? tjyif;txef rD;uke,
f rf;ukef zsufonf? ocifwifxGef;/ Adv
k fpkd;armif/ &JabmfvSarmif
(awmifil)/ &Jabmfbarmif (rkH&mG ) wdk@ &Srf;jynftv,fydik f;wGif usqkH; jcif;/ 1975 ckEpS fwGif ocifZif/ ocifcspf polw@dk usq;kH jcif;rSm Auy.
pDrHudef;ukd zsuf&efvkyfonfh &efol@xkd;ppfrsm;wGif usqkH;jcif; jzpfonf?
jrpf0u|ef;ay: jyefvnfazmfxw
k f a&;pDru
H def;ukd ,l*sDenf;ESifh p+yD;vkyfonf? opPmazmufa=umifh wyHvH;k &efol@vuff
a&mufonf?
vrf;a=umif;acsmarm&ef wyf aygif;pkvkyfief;aumif;atmif vkyf&mwGif wjcm;tzJG@rsm;ESifh acsmarmaomfvnf; KNU ESifh
racsmarm/ q&mpaum v,fawmwkd@ KNUP ukd,pf m;vS,ftzJG@ESifh aqG;aEG;&mwGifvnf; tqifrajycJhyg? tqif ajyv#if
vufeufaxmifEiS fhcsD+yD; ulnD&ef jyifxm;onf? olw@kd u vufeuftultnD ukdyif vufrcHyg? olwkd@wGifvnf; olwkd@ pOf;pm;csuf
&Sdygvdrfhrnf?
aemufawmh KNU waygif; wpnf;wnf; jzpfoGm;onf? wyfaygif;pk pnf;a0;yJG r&Sdawmh? r'w - Auy yefqef;pnf;a0;yJGusrS
jyefawG@=uonf?
yefqef;pnf;a0;yJGwGif r@ay:rSm vlxktkHur_ jzpfawmhr,f[k (2) }udrf wdwd ajymcJhonf? tcdkiftrmajymvdk@ rjzpf I
Tr#avmufajymjcif; jzpfonf? olwkd@ pdwfr0ifpm;yg?

atmifrmCxdk;ppf vmawmh r,f [k ocifpk;d ukd ajymzl;I 'kuQa&muf onfh oifcef;pm&So


d nf? Adv
k fausmfaZmudk
rouFmjzpf+yD; ae0if;u wyfrx
S kwfonf? xdkoifcef;pm&SdaeI apmif;yg;&dyfjcnfom ajym0Hhonf? wdkuf u
dk fajymvnf; pdwf0ifpm; rnfhykH
ray:yg?
rqv. qdk&,
S fvpf pD;yGm;a&; pDrHudef; ydv
k kyfav - arSmifcdkaps;uGuf yd}k uD;xGm;av - *dwfzGifhtcGefydkaumufEkdif av
jzpfaeonf?
atmif}uD;ajymonfh [dkcsDrif; vrf; azmufa&;udk jynfol@wyfrawmfu vkyf&cufonf? jynfwGif;ppf jy\em wGif
wifjycJhovdk u|efawmfw@dk wyfrmS 0 rsm;/ ukd;uef@rsm;/ tcgrsm;/ ucsifrsm;jzifh zJG@xm;&&m wyfo;kH pum;rSm wkwfpum; jzpfonf?
Armpum; rwwf=uyg? twGif; ydik f; xkd;0ifv#if pum;jyefESifhoGm;&onf? oGm;&rnfhae&mu Arma'o? KNU ESifh wyfaygif;pkuvnf;
racsmarmawmh tcuf tcJtvGefrsm;onf?
t}udrf}udrf vefusvmaomtcg jynfol@wyfrawmf wyfrLS ;}uD; (0 trsKd;om;) rsm;u 0 awmifwef;rSmom wkdufcdkif;yg?
'Dawmifukef; &efol@vuf rusapeJ@qdk&if rusatmif taocHwu
kd fr,f? Arma'o awGawmh pum;rayguf bmraygufeJ@
roGm;yg&apeJ@awmh[k wifjy=uonf?
A[kdppfaumfr&SifESifh aqG;aEG;&if; olwdk@u enf;vrf;wckwifjyonf? vufeuf 2 vufpD xrf;+yD;qif;rnf? [dkrmS &SdwJh
a'ocHajymufusm;wyfukd vufeufay;cJh+yD; jyefvmrnf[k wifjyonf? jrpf0u|ef;ay: pDrHudef; rSm xkdt}uHtpnfjzifh vkyfjcif; jzpfonf?
olwkd@wifjycsufrSm tvGeftusKd; ta=umif; qDavsmfygonf? Auy A[dkuvnf; ukd,fh0rf;emudk,fomodonf? woufrmS
wcguHrnfh tcgtcGifhay;cdkuf u;pm;csifonf? A[kdESifhwyfrLS ;}uD;rsm; Tok@d ydyuQjzpfaeonfrSm ESpfcsD+yD;=umcJh+yD?
Armausmif;om;awGukd vuf eufwaomif;ay;a&; qkH;jzwfaomtcg ydyuQtxGwftxdyo
f kd@ a&mufawmhonf?
vufeufwaomif; ray;Ekid fcif olwkd@u vufOD;r_,+l yD; cJGxGuf=uawmhonf? olwkd@ukd tESpf 20 wdkufckdif;cJh+yD;rS Armausmif;om; awGudk
vufeufwaomif; ay;&rnfukd ESajrmwGef@wkd=uonfrmS vnf; obm0us ygonf?
Tr#a&;ae&jcif;rSm yefqef;wGif ESpf&ufwrGe;f wnfh aecJhH/k OuUXESifhawG@cJhHEk iS fh Auy ta=umif;aema=uatmif odoltjzpf
um;0gaeaom bmwD;vifhwemqkdol ajymor# t[kwfxifolwcsKd@ &SdaeI jzpfonf?
Adv
k fcif!Gef@u olwkd@e0w tusKd; aus;Zl;twGuf 1988 vlxktkHur_ukd Auy vufokd@ xdk;tyfaomtcg 4828 ESifh rquf
oG,frad om ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u AuyeJ@bmrSrqdkifbl;/ igwkd@vkyfwm [k ajz&Sif;=uonf? [kwfygonf? Auy u
qdkifonf[k rajymcJhyg? Adv
k fcif!Gef@ajymae wmyg? Auy uvnf; [kwfaev#ifawmif rajymoifh[k xifygonf?
ausmif;om;rsm;u ajymrdv#if tar&duefxHrS vufeuf&a&; ar#mfvifhcsuf omru aiG&a&;yg vkH;0ydwfoGm;vdrhrf nf?
xdk@a=umifh rajymoifhyg? ajymv#ifyif rajym oifha=umif; Auy u t}uHay;rnf?
aemufwa=umif;rSm xkdif;e,fpyf wGif Auyyg[ak jymv#if oufomrnf r[kwf? acgif;aumif;I "m;awmif;jcif; jzpfoGm;rnf?
um,uH&iS f ausmif;om; acgif;aqmifrsm; ajymonfukd aAGr,lyg? rqDrqdkif bmwD;vifhwemu ol@pmtkyw
f Gif AuyESifh 1988
tkHur_rqdkif[k tawmf uav; a&;onf? pmtkyx
f Gufuwnf;u zwf&ygonf? ta&;r[kwfI tav;rxm; cJhyg?
,cka&;aeonfrSm vufopf awmifwef;om; rdwfaqGrsm; . tEW&m,f ukd owday;vdkIjzpfonf? olw@dk onf t=urf;
rzufa&; aq;+rD;wdak y;+yD; 'Drdk ua&pD vufeufuikd fawmfvSefa&;ukd om; av#mapcJh+yD;+yD? ,ck ajrmhajrmhom usefaom vlrrmukd
aps;rukdifeJ@ &wJah ps;eJ@ a&mif; xkwf [k ay;ae=ujyef+yD? Taq;+rD;wkd pm;rdv#if ppftm%m&Sifpepf oufqkd; &Snfawmhrnf? ae0if;/
atmif}uD;ppftkyfpkukd ajrjrKyfo+*FKd[+f yD; okH;acsmif;axmuf etz ppftkyfpkudk tvJxk;d &rnfhtcsdef jzpfaeI Todk@wifjyaejcif; jzpfonf?
(zGifhajym&ef tcsdef a&mufaeIvnf; zGifhajymygonf?)
(5) 2 OD; 2 buf tpJGtvrf;rsm;
Arm/ &Srf;/ ucsif/ u&if/ 0/ ytdk;0f pojzifh vlrsKd;tm;vkH;wGif tpJGtvrf;rsm; &Sd=uonf? cJGxGufa&;'Da&jrifhcsdeu
f
cJGxGufa&;acgif;aqmifrsm;. tpJGtvrf;ukd t&ifwifjyrnf? aemufrS ArmvlrsKd;}uD; 0g'Dwdk@. tpJGtvrf;ukd wifjyrnf? jynf axmifprk l
udk ydkI tEW&m,fay;onfrSm vlrsKd;}uD;0g'D tpJGtvrf;jzpfonf? tcktxd 'kuQay;aeqJ jzpfonf?
1988 - 90 wGif cJGxGufa&; 'Da&u usoGm;cJh+yD? 'Da&wufcsdefuawmh Armqkd eDeD/ jzLjzL/ !dk!k/d rnfrnf; r,kH&/ tm;vkH;
vnfonf/ vdrfonf[k pJGvrf; onf?
1963 ckESpfu tawGtuHwck wifjyrnf? &Srf;cJGxGufa&; acgif;aqmif wuUodkvfynmwwf wa,mufESifh wyf aygif;pkupd P
aqG;aEG;pOfu jzpfonf? aqG;aEG;onfqdkwmxuf c&D;oGm;[efvJ$ awG@=ujcif; jzpfonf? olu pJGcsufESpcf k wifonf?
yxrpJGcsuf? 1947 tajccH Oya'onf Arm Oya'u|rf;usifolrsm;u &Srf;apmfbGm; (Oya'em;rvnfol) rsm;ukd
vdrjf cif;jzpfonf[k pGyfpJGonf? olwkd@rdbrsm; ynmrwwfI tvdrfcH&jcif; jzpfonf/ olw@dk acwfrmS tvdrfrcHawmh[k qdkonf? trSef rSm
zqyvESifhapmfbGm; tay;t,l vkyf=ujcif; jzpfonf? apmfbGm;rsm;onf t*Fvdyt
f a&;ydkif/ e,fykid f0efaxmufEiS fh aps;qpfzl;olrsm;jzpfI
vnfygonf? orRw ae&m&atmif/ jynfaxmifpt
k pd;k &tzJG@ 0ef}uD;ae&mrsm;&atmif/ a&G;aumufyJG r0ifbJ trwf 25 ae&m&atmif

vkyfEkid f olrsm; jzpfonf/ rtyg? trwf 50 &Sdonfh jynfe,fv$wfawmfwGif 50 &atmif vkyfoGm;jcif; jzpfonf? (ppftkyfpku 25 om
awmif;aejcif;ESifh ,SOf=unfyh g?)
'kwd,pJGcsuf? Armcsif; vuf0g; csif;du
k f+yD; vlrsKd;pkawGukd vufeufcsatmif vkyfonf? TpJcG suu
f yd}k uD;onf? Auyudk
OD;wnfonf?
ol@tajymt& 1963 aphpyf aqG;aEG;yJaG c:awmh SSIA udk,fpm;vS,frsm; oGm;=uonf? &efukefra&muf? vG,fvif vm;/
awmif}uD;vm;rod tJ'Du jyefcJh &onf? olwdk@ESifhawG@&olu Adkvw
f ifhaqG (xifonf?) raqG;aEG;&bJ vufcsm em; axmif jyefcJh&onf?
rif;wd@k igwk@d [koH;k +yD; vufcsmdu
k fv$wfvu
dk fonf[k qkdonf?
Armcsif;aqG;aEG;yJGusawmh wef;wl&nfwl t}uD;tus,fvkyaf y;onf? av;av;pm;pm; qufqHonf? pmapmif pmwrf;awG
xkwfonf[k pGyfpJGonf? &Jabmf aX;ESifh Adkvfapmjrifh wr@wnf;om;/ ausmif;om;}uD;ESifh ausmif;om;i,f jzpfa=umif;/ AdkvfaZ,sESi fh
Akv
d fvS[ef wyfrSL;}uD;wyfrSL;i,fjzpfa=umif; &Sif;jyawmh pJGcsuf}uD;wck xyf+yD;wifonf?
xdkpJGcsufrmS aqG;aEG;yJG rSwfwrf; pmtky}f uD;wGif uGufvyfrsm;ygaeonf? xdkuu
G fvyfrsm;rSm olwdk@.,kH=unf&aom
twGif;ydkif;owif;t& AuyESifh awmfvSef a&;aumifpD a&S@vkyif ef;pOf !d=ujcif; jzpfonf[k pGyfpo
JG nf? [efwmomar$;u vGJ+yD;
vlrsKd;pkawGtm;vkH; awmxJjyefukef+yD/ b,fvdk vkyf=urvJ/ Auy (ArmeD ) u awmxJjyefoGm;zdk@/ vlrsKd;pkawGudk aemufwcg awmarmif;+yD;
(Arm!dk ) ppftpdk;&atmuf a&mufatmif awmarmif;ay;zdk@ wdkifyif=u jcif; jzpfonf[k pGyfpo
JG nf? (ocifpkd;u u|efypJG m;}uD; [k
pGyfpw
JG mrsKd;ESifh qif onf?)
r[kwfygbl;[k ajymaomfvnf; rnfodk@r# ajymr&? xdyw
f ef;v#Kd@0Suu
f dpPjzpfI ol@udk r[kwfygbl;xufvnf; ydrk ajymEkdif?
Tod@k jzifh aqG;aEG;yJG+yD;oGm;onf?
r=umcifuawmh KNU acgif; aqmifwOD;ESifh rSmvdkuf&onf? olpGypf JGovdk r[kwfa=umif;/ 1963 aqG;aEG;yJG rpcifuwnf;u
awmfvSefa&;aumifpED Sifh em;vnfr_ ,lcJha=umif;/ aqG;aEG;yJG atmifonfjzpfap/ ysufonfjzpfap ocif Aode;f wifonf Auy
ukd,fpm;vS,f/ tvkyf&&Sd m wkwfjynfodk@ jyefoGm;rnf[k em;vnfr_ ,lxm;a=umif;/ aqG;aEG;yJG ysufaomtcg jyefoGm;a&;aqG;aEG;=ujcif;
jzpfa=umif;/ wkwfjynfu txl;av,mOf vmua&;udpyP gaeI okH;OD;ok;H zvS,f aqG;aEG;&ovdk jzpfaea=umif;/ aqG;aEG;yJG ysufcgrS
t=um}uD;quf+yD; aqG;aeG;=uonf rSm 'ga=umifhjzpfa=umif; rSmvdkuf&onf? aqG;aEG;onfuvnf; ukd,fpm;vS,ftzJG@
acgif;aqmifcsif;jzpfae - tjyeftvSev
f nf; t=um}uD;aqG;aEG;ae - aqG;aEG;onfh twGif;oabmukdvnf; azmffrajymbJ uGufvyfxm;ae
- qkdawmh rouFmp&m }uD; jzpfaeonf? olwdk@ rouFmjzpfwm rqef;yg?
ppftkyfpkwGif vkyfenf;wck &Sdonf? xkdvkyef nf;ukd ,cky+dk yD; vkyfaeonf? xdkvyk fenf;rSm awmfvSefa&;tiftm;pkrsm; twGif;
oHo,yGm;atmif owif;vdrfukd wrifayguf=um;ay;onfhenf; jzpfonf? (SSIA acgif;aqmifrsm; rnfonfhae&mu
xdkowif;vdr&f onfukd u|efawmfw@dk cef@rSef; Ekid fygonf? rajymoifhI rajymawmhyg?)
SSIA ESifhawmh rwdkucf Jh&yg? KIA ESifh wdkufcJh&onf? ppftpdk;&u 0if+yD;tjrwfxkwfwm t}udrf}udrfcHcJh&onf?
+idr;f tzJG@rsm; jzpfaomtcg tcsif;csif;&efwdkuaf y;onfhenf; ppftkyfpku t}uD;tus,fvkyo
f nf?
tzJGtpnf;toD;oD;wGif twGif; ydyuQrsm;&Sd=uonf? AuycJGxGufrsm; twGif; &Sdovkd r[mrdwrf sm;twGif;Yvnf; &Sdonf?
KIO tzJGtwGif; ydyuQjyif;xef aeonf [k=um;&onf? ygwDA[dku rdrd &Jabmfrsm;twGif;a&m/ r[mrdwrf sm; twGif;rSmyg
jynfolwGif;ydyuQtjzpfESifh t}udrf}udrf0if+yD; ajz&Sif;ay;cJh&zl;onf? aphpyfay;cJhojzifh &efig ydyuQtjzpf rul;ajymif;cJhyg?
+idr;f tzJG@rsm;acwfodk@ a&muf aomtcg ppftkyfpku &efig ydyuQ tjzpfo@dk ra&mufa&mufatmif wGef;ydk@ onf? Todk@jzifh
+idr;f tzJG@ wcsKd@ ysufpD; oGm;onf?
oG,f0ku
d fraeawmhbJ &Sif;atmif a&;rnf?
Auy vufxufu udk;uef@/ uGwfcdkif/ erfhcrf;/ erfhqef/ rd;k rdwf a'o rsm;onf ajrmufydkif;A[dkXmecJGatmufu jzpfonf?
vlrsKd;pko
H nf?
cJGxGuf=uawmh tm;vkH; zkef nDtpfukdatmufa&mufonf? zkefnDtpfukd ESifh ,efnDtpfukdwdk@ twGif;ydyuQ }uD; onf? ygwDxJ
olwdk@&SdpOfuawmh ygwDu jynfolwGif;ydyuQtjzpf t}udrf}udrf ajz&Sif; ay;cJhI &efig ydyuQtjzpfodk@ wdk;yGm; roGm;cJh?
+idr;f tzJG@ jzpfaomtcg ydyuQ ukd ppftkypf ku qGay;onf? qGay;zdk@vnf; vG,fonf? olaX;jzpfvrf; pD;yGm;a&;
tcGifhtvrf;rsm;jzifh qGay;vkd@&onf? bde;f rl;,pfaq;0g;vkyfief;jzifhvnf; qGay;vdk@ &onf? opfuefxdu
k f/ ausmufrsuf wl;azmfcGifh
ponfrsm;jzifh qGay;vdk@&onf?
wdkif;ppfXmecsKyfESifh axmufvSrf; a&; twdkiftazmufnDnDvkyu
f m ydyuQukd qGay;onf? (Adkvaf rmifat;/ Akv
d fcif!Gef@
ydyuQ[k xifa,mifrmS ;oGm;atmif wrif vky=f uonf?)
zkefEiS fh,ef ydyuQrmS (ppftkyfpku ajrmufay;I) tm%modr;f yJGtxd jzpfoGm; onf? ,efnDtpfukd tm%m&oGm;onf? zkefw@dk
xGufajy;&onf? r=umyg/ zkefw@dk u ,efw@dk udk zwfcs=uonf? ig;ysHwvSnfh AkHvkHwvSnfh jzpfae=uonf?

Tok@d tm%modr;f yJG/ wefjyef tm%modrf;yJG udk;uef@wGif jzpfaeaomtcg ucsifrsm;/ &Srf;rsm;/ yavmifrsm;u rku
H dk bufwGif
oD;jcm;axmif=uonf? olwdk@wGif; Yvnf; tjyeftvSet
f m%modrf;yJGrsm; jzpfonf? Auyvufxufu 0trsKd;om; rsm; OD;pD;onfh
0trsm;tjym;ygonhf wyf r[m&Sdonf? xdkwyfr[mESifh ukd;uef@aygif; +yD; tm%modr;f &ef }uHpnf=uonf? tao; pdwf wifjyrnf?
tm%modrf;rnfhta=umif; tao;pdwftpDtpOfukd vm;d;_ odk@ udk,f pm;vS,fv$wfum axmufvSrf;a&;odk@ oGm; ajymonf?
xv& u xdkowif;ukd wdkif; ppfXmecsKyfodk@ ay;onf? vmajymol udk,fpm;vS,fuv
kd nf; zrf;xm;vdkufonf? owfypfonf[kvnf;
=um;&onf? rao csmyg? jyefra&mufwmawmh aocsmonf?
pDpOfxm;onft
h wkdif; tm%m odr;f yJGvkyo
f nf? vm;_;d u rD;pdr;f jyonf [kxif+yD; vkyf=ujcif; jzpfonf? tm%m odrf;wyfukd
etzwyfu aqG;aEG;&ef[k vdrfac:+yD; 0acgif;aqmif/ wkwfacgif;aqmif rsm; tyg wwyfv;kH ukd owfypfvdkufonf?
tm%modrf;cH&qJ jzpfaeonfh ucsifacgif;aqmifrsm;ukdum; aqG;aEG;&ef[k vdrfac:+yD; zrf;onf? wyfuv
kd ufeufzwf+yD;
wyfzsuyf pfvdkuo
f nf? Tod@k jzifh 2 buf pvkH; acsr_e;f cHvu
dk f&onf?
aooGm;olrsm;a&m tzrf; cH&olrsm;yg olwdk@cH&wm Adv
k fcif!Gef@ rod vdkufbJ Akv
d farmifat;u vkyw
f m[k xifoGm;=uonf?
Adv
k fcif!Gef@omodv#if xdkodk@rjzpf[k xifae=uonf? r[kwfyg? Akv
d farmifat;/ Akdvcf if!Gef@ yl;aygif;+yD; vkyfvu
dk fjcif; jzpfonf?
u|efawmfw@dk owdyoifhonfrSm axmufvSrf;a&;.wm0efrSm axmufvSrf; &efomjzpfonf? olwdk@u vufeufrJh &Gmom;ESifh
r@ay:rS,l*sD zrf;Edkifonf? olwdk@ajcEkid fvufEkdifqdkv#if olwdk@vkyfvdrfh rnf? vufeuftjynft
h pkH wyfqifxm; aom
wdkuf&nfcdkuf&nf0aeaom wyf wwyfukd acsr_ef;csifv#if olu axmufvSrf; a&; owif;ay;+yD; ppfwyfukdifxm;ol wyfrSL;udkom
wifjy&onf?
xv& Adkvcf if!Gef@ESifh wyfrLS ; Adv
k farmifat; yl;aygif;+yD; ppfOD;pD;rSL; vDnDreG f/ jynfol@toH ukd&JatmifOD;pD; onfh
tiftm;okH;av;&mwyfudk wa,mufrusefvkyf}uH acsre_ f;vkdujf cif; jzpfonf? Adv
k fcif!Gef@tptqkH;odonf? +idr;f tzJG@
rSvufeufukdifwyfrsm; b,fa&muf+yD; bmvkyfaeonfudk t+rJ axmufvSrf;+yD; Akv
d fcif!Gef@odk@ owif;yd@k ae&jcif; jzpfonf?
tcsdefEiS fhwajy;nD wifjyae&jcif; jzpfonf?
vufeufuidk fwyf rajymESifh twkduftcHacgif;aqmifrsm;. v_yf&Sm;r_ wdkif;ukdyif axmufvSrf;owif;ydk@ae&onf? 1988 - 89
u Adv
k fatmif}uD;.v_yf&Sm;r_ukd axmufvSrf;a&;u tpD&ifcHwifjyykHudk Oyrmjyrnf?
atmif}uD; arr@odk@ b,fum;pD; +yD; a&mufvmonf? b,frmS wnf;onf? b,ftcsdef rD;ydwf+yD;tdyfonf xif&onf?
reufb,ftcsdef xGufvm+yD; b,foGm; onf? b,fol@ukd vufjyE_wfqufonf? b,ftdr0f ifonf pojzifhajcvSr;f wdkif;/ v_yf&Sm;r_wdkif;ukd
axmufvSrf;a&;A[kdo@dk owif;yd@k aeonf?
u|efawmfw@dk &Jabmf (a[mif;) rsm;u vm;d;_ odk@oGm;+yD; b,fvdktm%m odrf;rnf/ b,frmS wyfawGpkxm;onf qdkonfukd
tao;pdwf xv&odk@ oHawmfOD; wif=uonf? xdkowif;ukd Adv
k fcif!Gef@u owif;xdefcsefxm;csifI r&yg? Adv
k f armifat;udk ay;&onf?
Adv
k farmifat;u wyfppk nf;um acsre_ f;vdkujf cif; jzpfonf? vG,fvSonf? vufeufuikd f awmfvSefa&; umvu
Tr#txdemaomqkH;_H;r_rsKd; r&SdcJhz;l yg? u|efawmfw@dk u awmfvSefa&; oHa,mZOfjzifh emusnf;a=uuGJ&onf?
1962 ckEpS f tm%modrf; uwnf;u ppftkypf kwGif; qufqHa&;ESifh ywfouf+yD; ae0if;u pepfwck vkyfxm; onf?
wa,muftvkyf wa,muf 0if rpGuf& (bk&ifu e,fpm;y,fpm; ay;ovkd rsKd;)/ 0ifpu
G fv#if ol@ukdajym/ oluta&; ,lrnf? olu
xv&rsm;xm;+yD;vnf; owif;,lonf? eHygwfwpfvkyfenf;rSm Ttwdkif; jzpfonf?
Adv
k fapmjrifhudk atmif}uD;ESifh eD;pyfonf[k xifaomtcg tr_&Sm xkwfypf vdkufonf? rnfr#yifoef@&Sif;oljzpfap tr_&Smvdk@
&onfcsnf;jzpfonf? 'DcsKyfAdkvw
f ifOD;tay: tr_&Smwm/ wjcm; olrsm;tay: tr_&SmcJhwm=unfhyg?
acG;tdkawmh acG;rav;/ vltdk awmh vlrav; jzpfoGm;Iom tckae0if; cHvdku&f jcif; jzpfonf?
ae0if;enf;ukd Adv
k fapmarmif/ Akv
d foef;a&$ vkyfcsifvnf; vkyfr&yg? e0w - etzacwfwGif e,fpm;y,fpm;rsm;onf
wdkif;jynfcsif; qufqHovkd rl}uD; (5) csuf t& qufqHae=uonf? vDnDrGeu
f dpPwGif +idr;f tzJG@awGt=um; Adv
k fcif!Gef@ =oZm usonf?
rwwfEdkif?
cJGxGufrsm;omru tar&duef/ xdkif; tdref D;csif;tm;vkH;u Akv
d farmifat; om (in charge) jzpfonf[k odoGm;ojzifh xkdif;u
Akv
d farmifat;ukd r&ruzdwfonf? oljyefvmawmh Akv
d fcif!Gef@u cJGxGufrsm;ukd 0uftl&pf wif;onf? owif;pmrsm;wGif UWSA.
zkef=um;pif; !ef=um;v$mrsm; awG@vm&onf?
a&S@wGif ajymcJh+yD? cJGxGuf acgif;aqmif rsm;onf (wufonfhtpdk;& wdk@tpk;d & vkyfrnf[k) wifjy+yD;+yD? ,ck aemufyiG fhrnfh
rif;bk&m; udk;uG,f=u vdrrfh nf?
cJGxGuf acgif;aqmifrsm; [k okH;ygonf? wzJG@vkH;[k rokH;yg? Tae&mwGif ukd,fhud,
k fudk a0zefa&;vky&f rnf? cGJxGuf
atmufajc&Jabmfrsm; tay: ygwDu wm0efrauscJhyg?
tvGefynmqefaom rmhupf f0g' uGefjrLepf0g'ukd em;vnfvkdv#if pmwwf &onf? u|efawmfw@dk tESpf20 twlaecJh+yD; olwdk@ukd
pmwwfolrsm; (0pm/ Armpm/ wkwfpm bmpmrqkw
d ckck) wwfatmif rvkyEf ikd fcJhyg?

aus;vufwGiftajccHv#if ygwD. taoG;ta&mif (owdrxm;v#if) nHhoGm; wwfonf? wyfrLS ;u ya'o&mZf tawG;


tac:0if+yD; atmufajcu aus;pdwfu|efpdwf 0ifwwfonf? pmwckckwwfatmif oif xm;v#if olw@dk aus;pdwfu|efpdwf 0if&ef cJ,Of;onf?
tcsKd@aom &Jabmfa[mif;rsm; rl;,pfaq;pJG/ attdkif't
D ufpfjzpf[laom owif;rsm; =um;&av ,lusKH;r& jzpf&av jzpf.?
,ckvnf; tjcm;ae&mrsm;wGif xkdo@dk tcsif;csif; &efigydyuQjzpfatmif/ tm%modr;f atmif aoG;cJGae=uonf?
owd&Sdoifh=uonf? ArmvlrsKd;}uD;0g' orm;rsm;onf vufeufjzifh tefwkzl;aom rnfonfhvlrsKd;pk wyfzG@J ukdrqkd tmCmw xm;onf?
tcGifhomv#if wyfv;kH ywf acsre_ f;vkd=uonf[k owday;vkdonf?
+idr;f tzJG@rsm;jzpfatmif pD;yGm;a&;rufvkH;ay;+yD; odrf;oGif;cJhjcif;jzpf&m pD;yGm;a&;rufvkH;onfyif ppftpdk;&.
aoG;cJGa&;vufeuf jzpfaeonf? rl;,pfaq; - bde;f vkyfrvm;/ ukr`%Daxmifrvm;/ ausmufwl;azmfa&; vkyfrvm;/ opfuGuf uefxdkuf
vkyfrvm;/ owKwl;vdkifpif ,lrvm;/ um;oif;axmifrvm;/ wdkuf0,f rvm;txd xv&ukd tm;udk;ae=u&onf? axmufvSrf;a&;u
vG,fvG,faoG;cJGI &aeonf?
t*Fvdyaf cwf/ zqyvacwfu &SdcJhonfh awma&S@aetvkyrf sKd; xv&wyfz@JG wdkif;u vkyfonf? awma&S@aeonf bm
Oya'rSoifrxm;? bmtm%mrSvnf; r&Sd? b,fudpP b,fH;k oGm;&rnf/ av#mufv$m b,fvkdwif&rnf odonf? b,fvkdtr_rSm
b,foltm%mydkifonfukd odonf?
axmufvSrf;a&;uvnf; awm a&S@aevkdyJ odonf? tm%mykdif0ef}uD; Xmersm;odk@ oluyJ OD;aqmifac:oGm;avh &Sdonf?
vdkolukdtm;ay; rvkdoludkacsmufcs vkyfEkdifonf? Tenf; rufvkH;ay;jcif;enf; jzifh aoG;cJGaeonf?
awma&S@aeOD;aqmif&onfu &Gmom;tr_onf jzpfonf? xv& OD;aqmif &onfu a'otm%mydkif cJGxGufrsm; jzpfonf?
tm%mydkifol jzpfrv
S nf; pD;yGm; a&;vkyfief;vkyf&ef t&if;tES;D &SEd ikd fonf?
t&if;tES;D pkaqmif;wmuawmh bdef; rl;,pfaq;vkyfief;jzifh pkEkdifonf? wkdwdk&Sif;&Sif;ajymv#if avmfppf[efvrf;pOf jzpfonf?
uefxdkufvdkifpif&Sdv#if tpkpyf 0ifcsifoltrsm;}uD; &Sdonf?
avmfppf[efudk atmif}uD;wkd@vlpk arG;pOfu avmfppf[efrmS udk,fykid fvufeuf ukdifwyfuav;&Sdonfh omrefbdef;orm;
jzpfonf? ppftkyfpktqufqufESifhwJG&if; wynfhcH&if; vkyfief;aygif;pkHvkyaf om vkyfief;&Sif}uD; jzpfvmonf?
+idr;f tzJG@ acgif;aqmifrsm; ukdvnf; ppftkyfpku avmfppf[efudk wJGac: ovkd ac:aejcif; jzpfonf? odk@aomf +idr;f tzJG@ESifh
avmfppf[ef tajccHcsif; rwl=uyg? }uD;rm;aomuJGvJGcsuf &Sdaeonf?
uJGvJGcsufuo
dk d&ef orkid f;ukd vSef rnf? wcsed fu avmfppf[efa&m zkef=um;pif; yg ukd;uef@apmfbGm;vufeufukdifwyfrS jzpfonf?
aemufusawmh wa,mufu ppftkyfpkaemufvkduf jzpfoGm;+yD; wa,muf u AuywyfxJ a&mufoGm;onf? AuyxJ a&mufwm
c%r[kwf/ ESpf20 ausmfonf?
vm;_;d a&mufonfhAkv
d frsm;u avmfppf[efukd uGefjrLepfqefusifa&; trmcHtjzpf ajrmufpm;=uonf? olwdk@ tusKd;vnf;&SI
d
tvGefajrmufpm;onf? omrefbdef;ukeo
f nfuae olaX;}uD; jzpfomG ;onf?
avmfppf[ef.q&mu rsm; onf? Akv
d fatmif}uD;OD;pD;onfh qdk&,
S fvpf Adv
k frsm;up+yD; aemufq;kH vm;_;d wkdif;rSL; txd jzpfonf?
xdkwkdif;rSL;rsm; 0ef}uD;awG/ orRwawGjzpf=uawmh avmfppf[ef. pD;yGm;a&;tifyg,m us,fjyef@vmonf? avmfppf[efonf
wa,mufwnf;. wynfh r[kwfyg? vm;_;d a&mufonfh Akdvfwkdif;u t*Fvdyo
f pfvkyfief; refae*sm rsm; bdkuawmf v$Jenf;vJ$oGm;=uI
tm;vkH;.wynf hjzpfonf?
t*Fvdyf refae*smrsm;onf Armjynf pa&mufa&mufcsif; awmr,m; ,l=uonf? vlrsKd;pk trsKd;orD;rsm; bdkuawmf
jzpf=uonf? refae*sma[mif; bdvyft+yD;jyefv#if aemufa&mufonfh refae*smopfukd bkduawmf tm;vJ$ay; cJhonf?
vufajymif;vufvJ$ trsm;}uD; tvkyfcH&aom bkduawmfonf xdka'o . t}uD;qkH;olaX; jzpfusef&pfonf? t&G,f usoGm;I
bdkuawmfus jzpfoGm;v#if vnf; rylyif&awmhyg?
avmfppf[efudkvnf; ppftkyfpk 0ifrsm; bkduawmfvJ$ovkd vJ$ay;cJh=uI ArmjynfwGif t}uD;qkH;olaX; jzpfaeonf?
(zkef=um;pif;onf avmfppf[efudk tm;usonf/ trSDaumif; &oGm;ol[k xif onf? zke=f um;pif;cJGxGufawmh avmfppf[ef om;tz vm+yD;
ppftkyfpkEiS fh cif!Gef@ESifh atmifoG,fay;cJhjcif; jzpfonf?)
AuywyfxJ&SdpOfu zkef=um;pif; udk ppftkypf ku zGwf=um;&Sif[k ac:onf? +idr;f tzJG@ jzpfaomtcg OD;zkef=um;&Sif
jzpfvmonf? b,fawmh zGwf=um;&Sif jyef ac:rnf rajymwwfyg?
+idr;f tzJG@ acgif;aqmifrsm;ESifh ppftkyfpk wlwmwck &Sdonf? rSm tm%m udkif+yD; pD;yGm;a&;vkyf=ujcif; jzpfonf? xkd@a=umifh
tm%mukdtrdt& udkifxm;& onf? tm%mr&Sdv#if bmrSr&SdEkdif - &Sdxm; wJh pD;yGm;a&;tm;vkH; qkH;_H;&rnfuo
kd dI tm%m&xm;olu
tm%mukd vuf rvGwfa&;/ tm%mr&oluvnf; tm%m &a&;? TydyuQ t+rJ&Sdaernf? tm%m vufvGwfoGm;olu
tm%mjyef&a&; (ae0if; vkyo
f vdk) ydyuQvnf; &Sdonf?
udk;uef@/ rku
H kdtzJ@G rSm xv&ukd rSDckdae&&m xv&u olwkd@twGif;a&;ukd rodcsiftqkH; jzpfonf? aemufqkH;wGif
tcsdefusvmaomtcg ydyuQ bufEpS fbuf pvkH;ukd acsre_ f;ypfvkdufonf? Auy A[kdu vkyfay;ovdk aphpyfay;aernfr[kwf?

,cktxd rku
H kdrS vufeufuidk f vufusefrsm;u Akv
d fcsKyfcif!Gef@rodvkdufvdk@ jzpfoGm;wm? Adkvcf sKyfarmifat;vkyfv@dk
cHvdku&f wm[k xifaeqJjzpfonf[k =um;& onf?
olwdk@onf ArmvlrsKd;}uD;0g'D ppftkyfpkESifh 10 ESpfyJ qufqHcJh&olrsm; jzpfonf? wef;wl&nfwlvnf; qufqHcJh& jcif;
r[kwf/ !ef=um;olESifh !ef=um;cH qufqHa&; jzpfonf? Auy u ESpf 60 qufqHcJhonf? ESpf 60 [dkbufuvnf; ausmif;aezufrsm;/
wr@wnf;om;rsm; jzpfonf? wcsKd@qkdv#if aqGrsKd;om;csif; awmif awmf=uonf? olwkd@ppftkypf k ta=umif; Auyavmufodol r&Syd g?
1947 yifvn
kH DvmcH ysufrvkdvdkjzpfwkef;u t*Fvdyu
f &Srf;jynfudk oD;jcm;wdkif;jynf tjzpf zJG@ay;cJhv#if wkdufypf&rnf[k ajymae
=uolrsm;jzpfonf? &Srf;jynfrS jynfcspf yk*~Kdvfrsm;aus;Zl;a=umifhom jynfaxmifpk wck ay:cJhjcif; jzpfonf? tcgtcGifhoifhwikd f;
uGefjrLepfrsm;u xkdjynfcspfyk*~Kdvfrsm;udk csD;usK;*k%fyaernf jzpfonf?
ppftkyfpkonf vlrsKd;pkrsm;tay: tpJGtvrf; &Sdonf? vufeufuikd f+yD; tefwk cJholrsm;tay:wGifum; tpJGtvrf;omru
&efi;yg &Sdonf? Ttcsufukd vlrsdK;pkwdkif; rarhoifh?
ArmvlrsdK;}uD;0g'.tpJGtvrf;rsm;
t}uD;qkH;tpJGtvrf;rSm taemf &xm/ bk&ifhaemif/ tavmif;bk&m; tpJG tvrf;jzpfonf? e0w - etz tpd;k &u
tr$rf;wifvGe;f onf? taemf&xm/ bk&ifh aemif/ tavmif;bk&m;wkd@udk vGefvGef usL;usL; tr$rf;wifvGef;v#if ArmvlrsKd;u
auseyfEkid frnfjzpfaomfvnf; rGef/ &ckdifw@dk u tema[mif;qGay;ovkd tcH&cuf=urnf?
ppftkyfpku wrifvkyaf ejcif; jzpfonf[k uGefjrLepfrsm;uxifonf? ppftiftm;eJ@xdef;rS +idrrf nf/ taemf&xm/ bk&ifhaemif/
tavmif;bk&m;wdk@vkd vkyfrnf [k vlrsKd;pkrsm;ukd wzufvSnfh +cdr;f ajcmuf aejcif;[k jrifonf?
'DcsKyfukdvnf; vlrsKd;pkrsm; ta&;rSm aysmhnHhnHhvyk fv#if cH&rnf[k ajymvd[
k ef &Sdonf?
e,fcsJ@qefusifa&;ukd aZmif;ay; pOf bDtkdifatacwfu &mZm"d&mZfukdyg xnfhay;cJhonf? bDtkdifatwyfwGif rGefawG trsm;}uD;
ygaeonf r[kwfavm? xkd@ a=umifh zmzmax;ax;vkyjf cif; jzpfonf?
rnfo@dk yif zmzmax;ax; vkyf onfjzpfap +yD;cJhaomordik f;ukd jyifEdik frnf r[kwfyg? ordkif;udk jyefvSefae=uv#if tem
a[mif;rsm;om uxvmvdrfhrnf? tm;vkH; auseyfatmifvnf; vkyfIr&yg? xdk@a=umifh ya'o&mZf tpJGtvrf;rsm;tm;vkH;udk
azsmuf&ygrnf? tpJGtvrf;rsm;&Sdaev#if aoG;uJaG &;udkom jzpfapvdrhrf nf?
a&S@uwifjycJhovkd ppftkyfpkonf vufeufEiS fh tefwkz;l olrsm;ukd vufpm;acs csifaeonf? av;ig;ode;f &Sdonfh wyf}uD;&Sd cdkuf
tompD;rSaeum tau;[lor# &Sif; csifaeonf?
ppftkyfpk Tod@k vkyfaev#if jynf axmifpjk y\em r&Sif;Ekid f,kHru oHo&m wywfvnf+yD; oD;jcm;wkdif;jynf/ cJGxGuf a&;
t,ltqrsm; jyefItm;}uD;vmvdrfh rnf? jynfaxmifpjk y\emvnf; &Sif;I &awmhrnf r[kwfyg?
aemuftpJGtvrf;wcku trsKd; om;a&;ESifh ygwDa&;udk cJGjcm;jcif; jzpfonf?
trsKd;om;a&;qko
d nfh tawG; tac:rSm "e&Sifacwfay:prS ay:onfh tawG;tac: jzpfonf? "e&SifawG;ac: ajrmfjrifr_ jzpfonf?
ya'o&mZfacwfu *smr%Djynf [lIr&Sdyg? *smrefvlrsKd;rsm;. ya'o&mZf wdkif;i,fjynfi,fuav;rsm; 300 ausmf &Sdonf[k
qkd=uonf? [kwfvdrhrf nf? Arm jynfwGifvnf; xdkr#avmufyif &SdcJhonf[k ajym&rnf xifonf?
ppfuikd f;/ tif;0/ yif;, wdkif;jynf rsm;onf wac:oma0;onfh wkdif;jynfrsm; jzpfonf? tm;vkH;uvnf; Armrsm;jzpf onf?
ya'o&mZfcsif;omru vlxkcsif; uvnf; aqGrsdK;awmfpyfaeonf? odk@aomf wkducf sifv#if xwkduf=uonf? rk;d !if;rS&Srf;/
r%dy&l rSuonf;wdk@ESifh r[mrdwf y+yD; wzufwkdif;jynfukd wkducf sifwkdufonf?
,ck &Srf;jynf[kac:aom ae&m wGifvnf; wkdif;jynfawG trsm;}uD;&Sdonf? Armrsm;u rd;k !if;/ rkd;ukwf/ rk;d rdwf/ rk;d vkd ac:aom
rd;k rsm;onfvnf;aumif;/ rkdif;wk/H rdik f;vkH/ rdik f;SL;/ rkid f;aemif[kac:aom rkdif; rsm;onfvnf;aumif; wkdif;jynfrsm; jzpfonf? 1950
ckESpfrsm;txd tdraf jc okH;av;&mpDr#&Sdaom ausmuf*El Sifh aemifvkH rS vlrsm;u ausmuf*jl ynf/ aemifvjkH ynf[k ac:ae=uqJjzpfonf?
vlrsdK;t&awmh ESpfae&mpvk;H &Srf;rsm;/ "Ekrsm; jzpfonf? aemifvo
kH m;u ausmuf*o
l Gm;v#if ausmuf*jl ynfoGm;onf[k ajym=uonf?
Arm/ &Srf; awGom r[kwf/ rGef/ &ckdifvnf; xdkodk@yif jzpfonf?
ya'o&mZfwkdif;onf xD;aqmif; rif;wd@k .bk&if wkdif;jynfw&m.rif; bJG@cH vkd=uonf? w&mrjynfh jynfhatmif ppf
tiftm;&Sdv#if e,fy,fcsJ@rnf? r&Sdv#ifvnf; w&mjynfhatmif pm&if;csrnf jzpfonf?
txufArmjynf uGufuGuf uav;wGif rif;vkyfaom rif;wkef;rif;ukd &mjynfrh if;[k ajrmufolu ajrmufonf?
rif;wkef;rif;uvnf; auseyfonf? ajrmuf ola&mbk&ifyg pdwfrokd;roef@ rjzpf=uyg?
Tr#a&;ae&jcif;rSm ya'o&mZf acwfu
trsKd;om;a&;pdwf r&Sad =umif; wifjyvdkIjzpfonf? ,ck ppftkyfpkacwfwGif ygwDa&;ESifh trsKd;om;a&;udk ajzmifhajzmifh}uD; qefusifbuf
jzpfav[ef ajymae=uonf udkvnf; uGefjrLepfrsm;oabmrwlyg?
ygwDa&;vkyfavwkdif; trsKd; om;a&;ESifh qefusifonf r[kwfyg? bm vkyo
f vJqw
kd mu tc&musonf?

etzu olwkd@ukd trsKd;om;a&; OD;aqmifrt


_ cef; ay;&rnf[k ajymaeonf? ppftkyfpkvkyfwmrSefor# trsKd;om;a&;/
'DcsKyfvkyfwm rSeo
f r# ygwDa&;[k ajymcsif aeonf?
uGefjrLepfwkd@tjrift&qk&d v#if ppftkyfpku vkyfonfjzpfap/ 'DcsKyfu vkyfonfjzpfap Armjynf. tqifhae&mudk
edrfhusatmifvkyfv#if trsKd;om;qefusifa&; jzpfonf[k jrifonf? wdkif;jynftqifhae&m jrifhwufatmifvkyfv#if rnfolvkyv
f kyf
trsKd;om;a&;wm0ef vkyfonf[k ,lq onf?
ed*kH;
tpD&ifcHcJhwm rsm;vS+yD? atmuf ygtwkdif; ed*kH;csKyfygonf?
jynfaxmifppk pfppf xlaxmifa&; ESD;aESmyJGwiG f jynfaxmifprk ludk vufcHolrsm; om ygoifhonf?
om;owfvkid fpifpD uaZmform; ukd ig;yg;oDv+rJa&; tpnf;ta0; rzdwf oifhovdk jynfaxmifppk pfppf wnfaqmuf a&;
ES;D aESmzvS,fyw
JG Gif ppftkyfpkukd rzdwf oifhyg? ppftkyfpku igwk@d vnf;ygcsifonf[k ajymv#if ES;D aESmzvS,fyJG OD;pD;usif;yonfh tm%mydkifu
ol@tzJG@xJxnfh+yD; ac:vmvdk@ &onf? OD;Ekwkef;u ol@oef@&Sif;tzJG@vnf; ryg/ tpdk;&tzJG@ udk,pf m;vS,fvnf; rygbJ
jynfaxmifpt
k ajccHOya' jyifqifa&; ES;D aESm zvS,fyJG vkyfjcif;onfrSm;onf? (oluvnf; Ekid fiHa&;upm;csifIom/ rJ&a&;rSDcdkcJh&Iom
ES;D aESmzvS,fyJG vkyfay;jcif; jzpfonf? rdk; om;yg? apwemaumif; r&SdcJhyg?)
TwGif ppftkypf kqdkonfrSm - - ESifhywfoufaom u|efawmfw@dk t"dy`m,f zGifhcsufukd wifjyygrnf?
ppftkyfpk qkdonfrmS Edik fiHawmf umuG,fa&; ppfwyftwGif; wm0efxrf; aqmifae&if; Ekid fiHa&;vkyfaeolrsm;ukd qdkvkjd cif;
jzpfonf? awmfvSefa&;aumifp/D rqv tvkyftr_aqmif/ e0w etz rnfonfhemrnf,lxm;xm; wm0efxrf; aqmifqJ
tpd;k &0efxrf;u Ekid fiHa&;vkyfae jcif;ukd qdkvko
d nf?
ppftkyfpku tiftm;pkwcktjzpf ES;D aESmzvS,fyw
JG Gif ygaev#if ES;D aESmyJG wufaom wjcm;ygwDrsm; tiftm;pkrsm;u
du
k frppf&bJ azmfaumifvkyfae&ovdk jzpf vdrfhrnf?
'Drdkua&pD&Sdonfxif+yD; pGwfajym =uv#if 'kuQawG@rnf? pyfa&$oku
d f/ pyfcGefcsKd/ pyf=umqkdifwdk@ erlemxuf ykdqdk;vdrrfh nf?
olwkd@ruufwm ajymrdv#if tm%modr;f vdrfhrnf? olwkd@vkyfaeaom trsKd;om; nDvmcH rsKd;qkdv#ifvnf; t"dy`m,fr&Sd? 'DcsKyf
oydwfarSmufovdk arSmuf&vdrrfh nf?
aemuf&Sif;p&mu ppftkyfpk0if a[mif;rsm;jy\em jzpfonf? tus,f wifjyp&m r&Sdyg? 'DcsKyfESifh wpnwdk@ukdyJ =unfhyg?
olwkd@onf ppfwyfuxGufvm+yD; EkdifiHa&;vkyaf e=ujcif; jzpfonf? uqkyd g onf?
e0w etz vufxufwGif ppf tkypf k0ifa[mif;rsm;csnf; Ekid fiHa&;vkyfae =uonf r[kwfavm? olrsm;awG axmifxJ wGif
td;k xkw&f rvdk jzpfaecdkuf olwdk@om ab;uif;&efuif; jzpfaeonf? a':atmif qef;pk=unfESifh tvGefe;D pyfaom Akdvf
wifOD;wa,mufom axmifxJa&mufonf? EsL&ifbmh*[
f k tmacsmifrad om Akdv=f unf armif pwdoabm axmifxJa&mufonf?
pdwfrqdk;bJ u|J+rD;wkdaomAdv
k fcif!Gef@ ynmjyvdu
k fjcif; jzpfvdrfhrnf? aemufawmh Akdv=f unfarmif avoHaysmhoGm;onf? olvnf;
oufawmf&Snf0ef}uD; vufrSwf &vdkuf[ef &Sd.?
atmif}uD; tar&duef xGufajym wmrsKd; 'DcsKyfa&mufAkdvrf sm; ajym=unfyh g? oufawmf&Snf b0u av#musrnf rvJG yg?
wpn onfvnf; wyfxGuf ppfAdkvfawG jzpfonf? olwdk@EkdifiHa&;vkyfwm uqdo
k nf? olw@dk tckvkyaf ewm odyftm; r&vkd@
rsm;rsm;a=unmcsufxkwfyg rsm;rsm; ajymyg[yk if Auy u tm;ay;aeonf?
e0w etz Akv
d fcsKyf}uD;/ 'k AkdvfcsKyf}uD;rsm;udkvnf; txl;wvnf yef=um;vkdygonf? wyfuxGuf+yD; Ekid fiH a&;vky=f uyg?
jynfaxmifppk pfppf azmfxw
k f a&; ESD;aESmzvS,fyw
JG uf+yD; wkdif;jynftwGuf ajym=uqkd=u t}uHay;=uyg[I
l ?
1945 uwnf;u Armjynf Ekid fiHa&;avmu toGifajymif;cJhygonf? awmfvSefa&;orm;awG/ ppfAkv
d fa[mif;awG yJ
Ekid fiHa&;avmuwGif wGifus,fonf? acwfa[mif;EkdifiHa&;orm;rsm; ab;xkdif bkajym jzpfoGm;onf?
,ck ESpfaygif; 57 ESpf&aSd omtcg xkdrsKd;qufjywfawmhrnf? rsKd;qufopf acwfwGif Akv
d fcsKyf}uD;rsm; wyfxGuf+yD;
Ekid fiHa&;avmuokd@ 0ifoifhyga=umif; wifjy &if; tpD&ifcHpmukd ed*;kH csKyfygonf?
(tpD&ifcHpm 2 apmifwGif jy\emrsm;tm;vkH; ywfodyfaeatmif xnfhay;+yD;jzpfI aemufxyftpD&ifcHpma&; wifjy&ef r&Sdawmhyg?)
2002 ckEpS f atmufwdkbmvxkwf jynfol@tm%m trSwf 22 rS

Вам также может понравиться