PROJEKT

KATERKENDESHAT

Tema:
Klasa:

MATEMATIKE E AVANCUAR

x mf

DT:29/5/2015
PERMBAJTJA E PROJEKTIT:
-KATERKENDESHAT
-PARALELOGRAMI.VETITE E TIJ
-KUSHTET QE PARALELOGRAMI TE JETE PARALELOGRAM

-DREJTEKENDESHI
-ROMBI
-KATRORI
-TRAPEZI

PJESMARRESIT NE PROJEKT DHE DETYRAT E TYRE TE CAKTUARA.

XHENET BAA:
FATJONA EJKU:
MEDINA EKA:
HAXHI KUQI:
ADELAJDA DERMISHAJ:
XHENSIDA ZUNA:

KATERKENDESHAT
PERKUFIZIM: Katerkendesh quhet shumekendeshi qe ka kater brinje ose
kater kende.
-Dy brinje jot e njepasnjeshme ten je katerkendeshi quhen brinje te kunderta

PSH: AB me CD.
-dy kende jot e jepasnjeshme te katerkendeshit quhen kende te
kunderta,psh: <A dhe <C jane te kundert.
-Kulmet e kendeve te kunderta quhen kulme te kunderta.
-segmenti qe bashkon dy kulme te kunderta te katerkendeshit quhet
diagonal e katerkendeshit.
-Ne nje katerkendesh cdo brinje eshte me e vogel se shuma e tri brinjeve te
tjera.
TEOREME:Shuma e masave te kendeve te brendeshem te katerkendeshit eshte 360 grade.

-Heqim diagonalen AC ne katerkendeshin e mesiperm e cila ndan katerkendeshin ne dy

trekendesha ,trek ABC dhe trek ADC. Dime se shuma e masave te kendeve te brendeshme te
trekendeshit eshte 180 grade,prandaj kemi:
-PER trek ABC shkruajme; m<1 + m<B + m<3=180 grade.
-Per trek ADC shkruajme;m<2 + m<D + m<4=180 grade.
-I mbledhim ane per ane : m<1+m<2+m<B+m<d+m<3+m<4=360 grade.
-meqe m<1 +m<2=m<A dhe m<3+m<4 =m<C marrim m<A+m<B+m<C+m<D=360 grade.

PUNOI:MEDINA

CEKA

PARALELOGRAMI.VETITE E TIJ.
PERKUFIZIM:PARALELOGRAM QUHET KATERKENDESHI QE I KA BRINJET E
KUNDERTA PARALELE.
TEOREME1:Ne cdo parallelogram brinjet e kunderta jane paralele.
Kushti:

AB||
DC

Perfundimi:

ABD
C
ADB

VERTETIM:Heqim diagonalen AC.Shqyrtojme trekendeshat e formuar ABC dhe

ADC.

Kemi: <A1 =<C3 si kende nderrues te brendeshem te drejtzave paralele AB

dhe DC te prera nga AD.
<A2=<C4 pse?
-sepse brinja CA eshte e perbashket.
-Si rrjedhoje keto trekendesha jane kongruente K.B.K.
-Dime se perballe kendeve kongruente ndodhen brinje kongruente prandaj
ABDC dhe ADBC.
TEOREME:Ne cdo paralelogram kendet e kunderta jane kongruente.
Kushti:AB||DC dhe AD||BC
Perfundimi: <A <C dhe <BD
Vertetim:Shqyrtojme perseri trek ABC dhe trek ADC qe I vertetuam qe jane
kongruente te teorema1.
Nga:ABCADC<B<D si kende perballe brinjes se perbashket AC.

<A=<C si shume e dy kendeve perkatesisht kongruente.

TEOREME3: Ne cdo paralelogram cdo dy kende fqinje jane shtuese.
Kushti:AB||DC dhe AD||BC
Perfundimi:

<A+<B=180 grade dhe <B+<C=180 grade

<A+<D=180grade dhe <D+<C=180grade.

Vertetim:Kendet fqinje A dhe B jane shtuese si kende te njeaneshme te

brendeshme te drejtezave paralele AD dhe BC te prera nga AB.ne te njejten
menyre vertetohet edhe per ciftet e tjera. (fig.3.)

Fig.3.)

TEOREME4:Ne cdo parallelogram diagonalet pergjysmojne njera tjetren.

Kushti:

AB||DC dhe AD||BC

ACBD=O

Perfundimi: OAOC
OBOD
Vertetim: Heqim diagonalen AC dhe BD (fig4) dhe krahasojme ABC dhe
DOC.
<A1=<C1 si kende nderrues te brendeshem te drjtezave paralele AB e DC
te prera nga AC.
ABDC si brinje te kunderta te paralelogramit. <B2=<D4. Pse?
Sepse ABC DOC. (K.B.K) nga nxjerrimOAOC dhe OBOD.

(Fig4)
TEOREME5:Ne cdo parallelogram secila brinje e ndan paralelogramin ne dy
trekendesha kongruente.(fig5)

Kushti: AB||DC
ABDBCD

perfundimi: ABC DOC dhe

AD||BC

Fig 5
Mesuam se:
-Ne cdo paralelogram brinjet e kunderta jane paralele.
-Brinjet e kunderta jane paralele.
-Kendet e kunderta jane kongruente
-Cdo dy kende fqinje jane shtuese
-Diagonalet pergjysmojne njera tjetren
-Secila diagonal e ndan paralelogramin ne dy treendesha kongruente.

KUSHTET QE KATERKENDESHI TE JETE PARALELOGRAM.

Kushtet qe duhet te plotesoje nje katerkendesh per te qen nje parallelogram
do te jepen me poshtenepermjet teoremave te meposhteme ,tri prej te cilave
jane teorema te anasjellata te teoremave 1,2,3 te ceshtjes se lartpermendur.
TEOREME 1: (e anasjellte) Nese ne nje katerkendesh brinjet e kunderta jane
paralele atehere ky katerkendesh eshte parallelogram
TEOREME 2:(e anasjellte)Nese ne nje katerkendesh kendet e kunderta jane
kongruente atehere ky katerkendesh eshte paralelogram.
TEOREME3: Nese ne nje katerkendeshbrinjet e kunderta jane kongruente dhe
paralele atehere ky katerkendesh eshte parallelogram.

TEOREME 4:(e anasjellte)Nese ne nje katekendesh diagonaet pergjysmojne

njera tjetren atehere ky katerkendesh eshte parallelogram.
Nese nje katerkendesh ploteson njerin nga keto kushte :
ATEHERE KY KATERKENDESH ESHTE PARALELOGRAM.
-BRINJET E KUNDERTA JANE PARALELE
-BRINJET E KUNDERTA JANE KONGRUENTE
-KENDET E KUNDERTA JANE KONGRUENTE
-CDO DY KENDE FQINJE JANE SHTUESE
-DIAGONALET PERGJYSMOJNE NJERA
TJETREN
-DY BRINJE TE KUNDERTA JANE
KONGRUENTE E PARALELE
PUNOI:XHENET

BACA

DREJTEKENDESHI
PERKUFIZIM:Drejtekendesh quhet paralelogrami qe ka nje kend te drejte.
-Paralelogrami ABCD eshte drejtekendesh sepse ka <A=90 grade.Meqe
drejtekendeshi eshte parallelogram ai gezon te gjitha vetite e
paralelogramit.Pervec tyre drejtekendeshi ka dhe veti te tjera.
-Nga perkufizimi I drejtekendeshit rrjedh:
-DREJTEKENDESHI I KA TE GJITHA KENDET E DREJTA.
Anasjellatas:KATERKENDESHI QE I KA TE GJITHA KENDET E DREJTA QUHET
DREJTEKENDESH.
Vertetim:Katerkendeshi ABCD(fig1) qe k ate gjitha kendet te barabarta dhe
kongruente me 90 grade eshte parallelogram sepse cdo dy brinje te
kunderta te tijduke qene pingule me dy brinjet e tjera jane paralele ndermjet
tyre,Prandaj katerkendeshi ABCD eshte drjetekendesh.
<A=90 grade.
TEOREME 1: Drejtekendeshi I ka diagonalet
kongruente.
Kushti:ABCD eshte drejtekendesh
Perfundimi: ACBD
Verteteim:Krahasojme trekendeshat ADC
dhe DCB.kemi:
~<D<C=90 grade
-ADBC brinje te kunderta te drejtekendeshit
-DC eshte brinje e perbashket.
-Si rrjedhoje ADCDCB.Pse?

-del se ACBD

TEOREME 2:(e anasjellte)Nese ne nje parallelogram diagonalet jane

kongruete atehere ky parallelogram eshte drejtekendesh.
-kushti: ABCD eshte parallelogram dhe AC=BD
-perfundimi: ABCD eshte drejtekendesh.
-vertetimi: krahasojme trekendeshat

ADC dhe DCB.Kemi:

-ADBC brinje te kunderta te paralelogramit.

-DC eshte brinje e perbashket.
-ACBD
-Prandaj ADCDCB(B.B.B.)Nga nxjerrim <ADC=<DCB.
Meqe keto kende jane te njeaneshme te brendeshme te paraleleve AD dhe
BC dhe prereses DC kem <ADC + <DCB =180 grade dmth: <ADC=<DCB
=90 grade
Si rrjedhoje paralelogrami eshte drejtekendesh.

ROMBI
PERKUFIZIM:Romb quhet paralelogrami qe ka dy brinje te njepasnjeshme
kongruente.
-Meqe rombi eshte nje paralelogram ai gezon te gjitha vetite e
paralelogramit por pervec atyre ai ka dhe veti te tjera.
Nga perkufizimi I rombit rrjedh se :
ROMBI I KA TE GJITHA BRINJET KONGRUENTE.
ABBCCDDA
Anasjelltas:KATERKENDESHI QE I KA TE KATRA BRINJET KONGRUENTE ESHTE
ROMB.
Vertetim:kemi pare te vetite e paralelogramit se katerkendeshi qe I ka brinjet
e kunderta kongruente eshte nje parallelogram.Ne rastin tone ky

parallelogram ka dy brinje te njepasnjeshme kongruente prandaj ai quhet

romb.

TEOREME 1:Diagonalet e rombit jane pinguleme njera tjetren dhe

pergjysmore te kendeve te tij.
Kushti: ABCD eshte romb.
Perfundimi:

AC

DB

<A1<A2 dhe <D3<D4

TEOREME 2 (e anasjellte):Nese ne nje parallelogram diagonalet jane pingule
ndermjet tyre atehere ky parallelogram eshte romb.
Kushti:ABCD eshte paralelogram. AC BD
Perfundimi :ABCD eshte romb.
Vertetim.Meqe ne paralelogramin ABCD diagonalet AC dhe BD jane pingule
dhe pergjysmore te njera tjetres ato jane permesore te njeraa tjetres.Dime
qe cdo pike e permesores se segmentit eshte e baraslarguar nga skajet e
segmentit. Prandaj DADC si rrjedhoje paralelogrami eshte romb

.
TEOREME 3 (e anasjellte):Nese ne nje parallelogram njera diagonal eshte
pergjysmore e nje kendi te paralelogramit atehere ky parallelogram eshte
romb.

PUNOI:FATJONA CEJKU

KATRORI
Perkufizim 1: Katror quhet drejtekendeshi qe ka dy brinje te njepasnjeshme
kongruente.
Perkufizim 2:Katror quhet rombi qe ka nje kend te drejte.
-Nga perkufizimet rrjedh se katrori I k ate gjitha brinjet kongruente dhe te
gjitha kendet I k ate drejta.meqe katrori eshte drejtekendesh dhe romb ai
gezon te gjitha vetite e drejtekendeshit dhe te rombit.
Vetite e katrorit jane:
-Katrori I k ate gjitha brinjet kongruente.
-katrori I k ate gjitha kendet kongruente dhe te drejta me 90 grade.
-Diagonalete paralelogramit jane kongruente.
-Diagonalet e katrorit jane pingule.
-Diagonalet e katrorit pergjysmojne njera tjetren .
-Diagonalet e katrorit jane pergjysmore te kendeve te tij.
-PER TE VERTETUAR QE NJE KATERKENDESH ESHTE KATROR DUHET TE
VERTETOJME SE AI ESHRE PARALELOGRAM DHE SE AI PLOTESON NJERIN NGA
KUSHTET E MEPOSHTEME.
-Diagonalet jane kongruente dhe pingule.
-Diagonalet jane kongruente dhe njera diagonal ergjysmon njerin kend te tij.

TRAPEZI
PERKUFIZIM:Trapez quhet katerkendeshi qe ka dy brinje paralele por jot e
barabarta.
Ne nje trapez ABCD brinjet paralele AB dhe DC quhen baza te trapezit.AB
quhet baza e madhe dhe DC quhet baza e vogel.
Brinjet joparalele quhen brinjet anesore te trapezit..brinjet anesore jane AD
dhe BC.Largesa midis dy bazave quhet lartesi e trapezit.DH eshte lartesia e
trapezit ABCD dhe DH pinglu mbi AB.Ne nje trapez kendet e anashkruar
njeres brinje anesore jane shtuese.

LLOJET E TRAPEZAVE:
-TRAPEZA DYDRINJENJESHEM
-TRAPEZA KENDDREJTE
-TRAPEZA TE CFARDOSHEM
Trapezi quhet kenddrejte kur njera nga brinjetanesore eshte pingule me
bazat.

.
-Trapezi quhet dybrinjenjeshem kur brinjet anesore I ka kongruente.

VETI TE TRAPEZIT DYBRINJENJESHEM.

TEOREME 1:Ne nje trapez dybrinjenjeshem kendet e anashkruar bazave
jane kongruente.
TEOREME 2: Nese ne nje trapez kendet e anashruara bazes jane kongruente
ky trapez eshte dybrinjenjeshem.
TEOREME 3: Ne nje trapez dybrinjenjeshem diagonalet jane kongruente.
TEOREME 4 : (e anasjellte) Nese ne nje trapez diagonlet jane kongruente
atehere trapezi eshte dybrinjenjeshem,

PUNOI:MEDINA CEKA