Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
A. Y. Petrosyan. The IndoEuropean and Ancient Near Eastern Sources of the Armenian Epic. Journal
of Indo-European Studies Monograph No 42. Washington D.C. Institute for
the Study of Man, 2002.
,
.
. .
2002
2
1700-
(301-2001)
,
.
V . , 19- 20- .
: 1) (" "),
" "
, VII ; 2) ""
(VI-I
. ..), ; 3) " "
(I-V .
..) , , , ; 4) " "
- , " "; 5) " " (" ")
(VII-XIII
.), XIX ,
XII 1.
,
, . a
,
. I (1935, 1965;
" " , . 1975). Sasna Cer " "
(SC), , . , .
. (. . , : 1939),
, Sasunc'i Davit' " " ()
.
(. , . , . , . , .
, . , . .).
. e
, . , . , . . , . . - , " " o (. , . , . , . .), , .
,
, -
.
. , . , .
, . . .
, , " ",
. . . . .
,
. ,
2. ,
.
, ,
.
, ,
.
" ",
,
. " " .
,
. 2
. 1997; 1998.
,
.
, , . - , .
.
,
.
,
, , ,
.
,
, ,
.
, . , , ,
, .
(. , . )
. ,
, , , 3.
XIX XX (. 1901).
"" , ,
(
, ..). . XIX .
, , , - Mihr
, ,
( 1820: 23, 26).
3
().
,
( - 1998),
.
,
.
1. " " " "
" " . . . . , *per(kw)uno- a *wel-. .
- ,
, 4
.
" " "" (. , I, 8; III, 1). " "
.
-, (Covinar),
', '.
, . " (= ) "
, 5.
(
) ,
, , ,
.
6.
" ", " " .
.
(Sanasar)
(Davit'), ,
4
, 1974; . .
. . 1981; 2000: 92-196.
5
1899: 83-86. I: 295-297.
6
, : ( )
; ""; ( ),
; ( ),
.
, ,
"-".
" " ,
() , (Badasar), ,
7.
.
(Mher)
- . , ,
.
, . ,
" " "
".
" "
" ": , ,
; -
8.
,
,
, ,
.
, .
, , , ' (), , , , .
, .
(.
. 2000: 167 .
, 1974: 5, 40 ., 95 . (
; ,
).
. . 1981: 79. , "
" (., I, 10),
" " "" , . 1981: 96-132.
7
8
'). , ,
. ,
, (. , I, 6; I, 7; II, 1).
2. , *
ER-
10
, (. , V, 2). ,
..
13
, . .
, , .
" ", ( )
- " ".
: .
: !
,
14
.
, .
.
,
. [...]
.
,
. [...]
,
, ,
15.
Covinar Inara;
,
. , (
.), (.. *
-)16. Kaputko " "
*ner- ., , 1962: 4647.
14
; .
, , . 1981: 120.
15
: 66-67, .
16
,
. ,
13
10
11
,
[].
(nert) : " ,
, ,
, (nert),
20
[...], " .
. ,
, .-. *ner-t-.
""
.
, ,
,
('
').
, , .
, , ,
( ), .
() , , *ner-t-21.
, . ;
,
.
( ,
). ,
,
(. , III, 2; IV,
1; IV, 2). nert,
nert,
*ner(t)-. , *(H ner-,
, .
,
/
(. , III, 2).
. DID = nru:
20
12
22.
(*ner-,
nru) .
..
Nairi, " ".
( IX ..) 23
" " .
Hubukia
(Bohtan-su), ,
24
. ,
. nru '' (,
)25. , , ..
" ", ,
() (. , V, 1).
, ,
.
3.
. (, . Avin-, . Hengist Horsa ..). " " (, . Epona, . . Potnia hippia
' ', .. .. ,
, 26.
" " Kukik alali ' ' (< .). . , ,
" ",
( "",
).
, , ,
.
1991: 143.
1, 2, 19.
24
1954: 18; 1984: 48.
25
Nairi, . 1954: 19.
26
. 1994: 414-415.
22
23
13
,
, ( . ).
, (., ,
, ),
(., ,
). ,
,
27
.
- , ,
28
. " " Saan (= )
,
. ,
. ,
, - ( ),
. , .
, ,
.
(SC I, 1028-1031).
, 29.
. ,
Sarany ,
. , , , (,
', ' '' ). . .
Saan Sarany30 (
), .
-
31
(.. " ", . I, 7) .
27
(. ', ') , .
1986: 127 .; 1990: 287. , " "
- . . .
. sarak '' (<?).
28
14
,
, , , (SC IV: 133-134).
, , Covk' (. Glcik, Hazar),
(. , I, 8).
(Hrn) . -, ,
. , ,
- . 32
, .
, 33
, ..
,
.
,
( 63-64)
,
,
, ...
Iuwa
(Pirwa). , 34. , ,
Ange-tun (' [] ').
Ange ; , (. , I, 8-9).
, -
(. - -
), .. (Cop'k') , , (, , ; , [., II, 1];
; " " *trito[ " " ., I, 10]).
32
1979: 843-844.
33
1970: 163-164.
34
1991: 80.
15
.
.. , .
, ,
,
35.
4.
(, , .) . (, ,
', -), , ,
36.
, , ..
.
(. ), , ,
[] [] - (. - );
[] ,
37.
' ' ariwn cov ,
, cirani cov ' '.
38.
,
"" , cirani
cov. , , ,
" ". , "
"39.
., , 1981: 116-117; 1993: 313-314.
, .
1999: 271-274 2001,
2001, .
36
., , I: 203.
37
. 1965: 11-12; .
. (1899: 77-78).
38
.
39
. 2000: 80.
35
16
17
(= .
).
, ,
, 43. , -
.
44,
() (.-.
*dyeu-, . , IV, 4). (Anab. IV, 5, 35),
(.
: . Avamedha, . October Equus
, [ XI, 14, 19]).
(, , , . , I, 8; IV,
2). " "
( ); -
45
(Dejun-Cam ' '), , " " , .
.
, , ..
" " . , ,
, , ,
. ,
,
. ,
, "" ,
. ,
46.
18
6.
(.
. 30 30 ;
47
. ..) .
(Adahak:
Ai Dahka),
,
( I, 26).
... , ,
, , ,
. , (
. .). ,
, , , , ; . , ,
.
; ;
, ,
.
, (= 3 x 3) , " " ,
A. , " " (rataona), A . , " ", ,
. , , ,
48.
, " (ciranazgest), ", , ,
( cirani cov
' ' , 49). , .
1986: 20.
, 1984: 502-503.
49
1899: 84.
47
48
19
. . . . (IV, 456-458), , , .
,
(Apollod. II, 5, 11; III, 13, 5). , , , ,
( ). ,
*(H ner-.
,
. ( )
' ', (.
). - ,
, , .. , .
" " (Vahagn),
, ,
. " " , , (. , I, 10). " " "
", ,
" ", " ".
, , , -
, o
, ,
. ,
, ,
, , (I,
6; I, 9). -
( ), " " , (Tarawn, ).
Zurvn,
( ). , , (.
, V, 2).
(I, 10)
:
o , ,
.
,
( ) K,
.
20
, " " (= .
Kadmuhi/Katmuhu)50. (. Masion oros, . Mons Masius)
" " - (. Nib/pur,
. Ararad/t; [. ,
. - ]), Korayk/Korduk
(. Kordyn, Gordin, Lat. Corduena).
, 51
- , .. ,
, , .
, ,
, .
,
dm qadmn52 ( .
, VI, 5).
53.
, ,
, . Mu '', , " ",
,
.
Mu, , - -54.
(. . Mu)
Targhu/izziza Sharrumagi.
21
Tarhu- arruma55 ( ).
(II, 2), .
,
, (Tigris),
(. , I, 7; II, 3), ..
- ,
(. ,
). , ,
, .
,
. ("
"), , ,
, , .
(-, , ).
(Kur) ,
, .. ,
1975: 197-198 (. . Tarhunza, ,
Tarhu-; arruma
, , .
, VI, 5). ,
, , - XI-XII
.., . 1947: 27 ., . , Masis Masius- Msu,
.-. Mu, *-iyo-/iy : *Masiy > Masi-,
nom. pl. Masik, gen. Maseac, acc. Masis. , ,
, :
Masius-Cudi, Nex Masik-Sipan, Masis-Ar ( : 96 ., 106 .;
1969: 26). , ,
, " " " " ( I: 136),
-,
" ". Nex Masik'-Sip'an <
Cipan , , ,
(.
,
). Masis (. , .
: 1909, 13), (. 1985:
455-456,
,
. ).
55
22
, (. , I, 9). ,
/ .
( , - < *yemo- '').
,
, (" " I, 8, 1).
. ,
'' *yemo-;
, ,
, 56
(. , VI, 5) .
, /.
, , ,
, -, ,
.
7. , ,
M. ,
, ,
57
. , Sanasar, " " ,
. ,
, , . ,
, ("" VI, 59. 2, 5).
, ();
-, ,
, ,
[...].
-,
, ?
,
. 1981: 49 .
,
.
57
I: 414.
56
23
58.
, .
, , , , " ",
. , ,
, , " "
" " " ",
" " (. , I, 10; II, 1). ,
. ' () '
.
. ptya
'' (
wya). , covayin
59
'' ; , "
60
" ..
, . ,
(= . )
, .. (.
: Ligi-Teub, erpi-Teub, Kali-Teub, Kili-Teub,
adi-Teub)61.
Qumenu, - ,
62
- . ,
- , , - -- (.
, II, 1).
24
" "63
"" , ,
,
, (.
, . , II, 3).
.
-, - , , , , - ,
(
- , , ).
64
/ () .
-,
(XVII-XIV . .) , . , (, ) ,
, , (= ).
(< . Mira) (. , III, 1),
, , ,
.
- ,
65
" " .
66
( ) . ,
,
"
"67.
25
8. ,
Cop'k', . Supa(ni), .
Sphn (
[. - -]), ,
68
(. , I, 3) .
, Cop'k' ahuni, ,
Iuwa Iua
.. .-. *ek'wo'', . . . asuwa '', . , . . ioy '' (<
''). , . . ei, iiya '', ,
69
, .
, VI .., Beth
Togarmah ,
(. XXVII, 14).
( I), .
(, . .)
( : ), ( :
), . , ,
,
.
. ()
..
Cop'k', . 1998: 146. ,
,
..,
. 1990; 1993: 202-203; . , 1984:
558 . Cop'k'-Iuwa, . 1997;
1998; 1999; 1999a, 2000, .
69
-, , , . , 1988.
'' (. . iw, . u,
. ia, ..), ,
stem; . 1998: 153-154
(1988: 114-115, 153) .
68
26
27
VI .., , -,
" "74.
-
75. ,
(< )
, .
(KUB VI, 45, 2 = VI, 46, 3)
: ,
, , (DInanna) , ( ?), ,
76. , (Pirua, Perua)
.
( -,
77
..) .
, , .
, ( ).
, ,
, ;
, ,
.
hekur Pirua '
'78. *Peru-no- (. . peruna''). ,
79.
. 1930: 110.
I: 336; VIII: 23. , 'Nar /'
'Nar Covk' (pl. '')'.
76
RGTC VI s.v. Iuwa; . 1971: 162.
77
. 1968: 146, 180, 190.
78
/ ( hekur)
. , hekur ,
. HED s.v. hekur.
79
1958: 110. . : s.v. ; , 1984:
546; , 1987: 160. .
1994: 412 ., . ,
( 1976: 53 .; 1981: 82 .), Hrs,
,
Pirwa/Perwa,
, . *p- > h- . ,
, Hrs
< Herwo- < Perwa .
74
75
28
, , . , , " ".
;
, .
Iuwa ' '80.
Iuwa ( s ; u u
o). -wa
(., , Hauwa, Pahhuwa, Iuwa); -wa
*ek'wo- (. . ava, . asuwa ''). , iu ,
. (= ei, . . ioy) < *eo- '*' (.
e > i ). , *eo- '' 81.
. . , Peirssos
( ) Peirs (< *perwo-),
(, 1996: 252 .).
80
. . (1984: 47), Iua '() ()'.
81
. . (1984: 147, . 13), ,
.. (,
.., [ 1999: 272]).
, .
, , - , . . 1988: 51.
, ,
.., .
1990: 229. . , ,
, ,
( ) ,
,
( 1999: 272-273),
'' > ''.
*ek'wo- , . .
Auwa ( , . " "
), . Iayr, Mews Iayr ' ' (. iayr '
'), Ioc gava ' (*)'.
,
Cop'k'-, . ,
, ""
29
"" Eruand-a ,
Eruaz-a ( ), .-. *perwnt-,
82
Pirwa ( : Peru[n]ta-) .
, , (dneay gol akan hayecuacov).
(vms
orjakareays . '- '), ,
(i hayecuacocn dnuten). "
( II, 42).
/ ( ,
parvata- < *perwnt-; ["" I, 32, 6; I, 52, 2; VIII, 3, 19]) 83. ,
84,
, '' mayri (. mayri
'' < mayr '')
'' Cnndoc ( II, 41)85.
dneay ', ', (Eruand, Turk Angeeay, Slak, . , I, 9),
. , . , Iayr Ioc
gava Ark'ayic gava ' ', Iuwa Huwa
' '. *ek'wo- + "".
82
. 1981: 82-85; . 2000: 103 .
83
. , 1974: 99-101; 1990: 193.
84
1990: 181 .
85
.
, (Peiras, gen. Peirantos < *perwant-, . ,
1996: 254) ""
(Paus. VIII, 18, 2). Peiras ( : II, 16, 1).
', '; , , , "
" ( 1895: 192-194; VIII: 193-196; 1975:
227-228). , /
,
( II, 46).
30
(. , I, 9; IV, 2).
, , ,
, .
. " ", ..
, .
, " , " ( II, 46), " "
86
- .
, , ''
xoorage (. ' []')
, " ,
, " ( II, 37).
,
,
(. I, 3).
,
.
, ,
.
,
(. Oronts, Ebronts, . rtkssy rwndkn ' '
I)87, .-. Arvand ', '88.
"", Luhrasp Gutasp,
120 , asp ''
,
(. . ,
89
'') . Aurvataspa
' ' (. . Arvandasp ' '), . ,
*Aruant
, 90.
. 1994: 414.
., 1971: 174; 1993: 6.
88
HAnB s.v.
89
1950: 317 .
90
, (XVI, 2), ,
/
86
87
31
, ,
91.
9. ,
(II, 8),
:
, ,
(dnahayeac')
, Turk',
Angeeay - ,
, (
. .) . Ange-tun (' Ange-).
[...] , ,
(orjak'ar vimac'), ,
(), ,
, , , . ,
, ,
, , , ;
,
,
Arimoi ( , , .
II, 1). A. (1993: 7), . *Arvant- . *Aruand,
. *Ra(y)ivant- ' '
. Eruand-. ,
-. , aurvataspa
("" 10, 90, ..) ("" 19, 51). . uheman' ' ( II, 31, 6, ..).
91
-,
, .
(kentauros) Tauros
. Ixion-,
. Ikuna, . . ( ,
Perithoos Pyrid-a na ).
Arwand , "".
, Covk'
""
( . 1997: 21-24).
32
. , ,
.
Turk Angeeay, .. ' ' (. . turk ', ' [pl.], .. *d-ro-) - (. ' -')
. , Turk'-a .
, Turk
. -
Taru,
Tarhu-92 Tura(ni)93. .
Ange
(= . Ergel )
(2 . XVII, 30). -
, uli(n)katte 'uli-', Ugur-
.94. Ugur
Hayaa-Azzi, -
XV-XIII
92
, . (1927),
33
.
., , 1984: 45 ., 149-150, . 15; .
1971: 128 ., 139 .
96
1994: 594 . . , , ( :
366).
97
Turk Angeeay . (1993).
98
,
, . 1990: 22.
Pask'am, Turk'-a, . 1987: 338, . 36 (Paskuwa,
Paskuwatti, -am , a
). , . (1927: 188)
. ang pasku ''.
95
34
35
"", ()
,
.
,
(. , I,10).
. Kur '' ' ', '' ' ', ''. . , ,
,
; , 103.
Asag Kur, , Ange- Turk- Angeeay,
. ,
, - ,
104
.
- Biwrat (. . < . biwr
' ') Aspat (' ')
: Biwraspi < . ' 105
' ( Bvarasb ) .
. -
106.
'' ane.kur.ra ' '
' ', .. '
) .
, . . 1999: 398.
103
1959: 171-172; 1961: 76.
104
Turk Angeeay
", " .
(, 1999: 34). ,
, Kur. , ,
. Kur
(
, ., , 1997: 215).
105
/ : , " " (Adi klytopl);
, ' ' (. 1981a: 84); Ange-Nergal
Cop'k'-Iuwa ' /'.
106
, .., ., ,
1983: 92. ,
, . ,
( . [1987: 362],
- ,
[ , II ]).
36
'107. .. (
-).
, Kur . Kurwe 108
, .
109
Quera . . Kua-,
(" ")110.
,
-
..
,
.
, ( , ), ,
..
..
, , - 111,
.. , .
..112, -
1999: 15.
. 1981a: 84.
109
, . 1990a.
110
. . 1970: 353-354. Kur
. kapat '', . kuk'' '' (. , V, 1). . . ku(k) . Quera
. Kua, . . 1988: 87-88, . 56 (, . q = .
k ). ,
Kur-. Kukik
alali ' ' (. kuak '' .-. , . . ane.kur.ra).
111
. : 1986: 24 .; . 1999: 277.
112
II: 212; . 1999: 276.
107
108
37
113.
10. " " , A
(
), ,
( I, 31).
, ,
.
.
,
,
() .
(.. ) ,
(.. ) ,
114.
, Kur .
. , - Kua-, Meti
Hoean-, ,
- (
), (. , 1976: 121; 1988; : 1989: 26 ., ). ,
, Curiatii Horatii, . , II, 5. ,
Kuru, - (
) "" (. Kyros [.]).
, .
Kua, . Curiatius, . Kuru; . Hoean, . , . Horatius,
(.,
, ., ., . k, ., . h . ). ,
Hoean Xo-,
, , . , VI, 5. .
113
38
() ( . .).
,
, .
115
. erk- (. . erk- ''),
,
.
: ; 9- (3 x 3)
; 27- (3 x 3 x 3)
; ,
;
116
, . .
(127), III
:
( ) ,
,
,
, , 117.
.
. "
"118, . .-. *trito-
ew i bocoyn vazr xartea patanekik:
na hur her unr,
boc unr mawrus,
ew akunkn in aregakunk.
39
119. ,
Vrrana (. . Varhran), 120
.
,
121
, . , ,
(. , IV, 4).
, *Trita-
, . .
Terittitunni (. *trito-) ,
122
.
.
(KUB XXVI, 39), Terettitunni
123, ""
124
( 809) .
, "" ,
"" .
erk- (< *dw-) (*deiwo-). , na hur
her unr ' () ' *Peruno- (> . *Herun): na
119
1981: 131-132.
1970: 127 .; 1981: 106-107.
121
, , -, -, ,
, , .
, ,
. xwarnah-xvarrah.
"" (35, 38), xvarrah / "
".
(. , II, 3; III, 1).
122
1977. *Trito- , " ", .
. Trita ptya (''), . rataona, wya ('', . Tritn,
, . , , .. Terittitunni
. ttun '' (' '), . I: 93-94; 1988 I: 66-67.
123
. .
.
124
, . I: 84 .,
, IV, 4.
120
40
. 1969; 1983a.
I: 75.
127
. 1992: 7 ., .
128
, . I: 406-409.
129
350-352.
125
126
41
"" - ( ""
).
( ,
). , , ,
(. , V, 2).
, -
, ,
.
(
300 ; "" ,
..; ;
, .., . II, 2; II, 5).
*
42
131. , ,
.
, , , . "" ,
(I, 26). :
() ,
[...] , , [...] ,
132
! (IV, 42-44) .
, , , "
" ( " ", . , I, 4)
133. o- ,
,
o-
.
.
.
; ,
134
.
-
viapaka, '
-' (
131
1990: 99 .
" ", 178-181. ,
,
(ETCSL). , .
1979: 29.
133
, , ,
-;
., , : " [...] ,
" ( " ");
" ( ) [...] ,
" (" "); " " ( V, 5),
, , :
" , ,
() , ".
134
1979: 28.
132
43
44
,
138.
" ",
un Melik- ' ' (SC, B, II: 323 .,
355 .). , (, V, 3),
Mue Mamikonean,
" " " ",
-.
, 139.
.-. *dhew-: Kan-daulas, Kan-dan, Kan-daios, Thaulos, .
. daos '' (Hesych.).
, o
(*Daw-) ,
. , Myrsilos-Kandaulas (Mursil- + *dhew-)
. Mue-
(. , V, 3)140.
" "
" " Mue Vahan
141. ,
, . Murili I,
(. , V, 3),
: " "
(.. ), ()
142.
45
46
,
" "
1. , " "
(I, 12-14) , .
,
. (. Hayk' . .)
147
, , armen, armenik .
. :
, ()
,
, , .
[...] Payapis Kaeay (. Kaaeay .
.),
.
, (= . .) .
. [...]
.
, " ". ,
,
. 1987: 285-288, .
,
armen (. hay ''). ,
ark Aramean, Aramazneay, Aramean azn, .. "
". , Ar(a)m-
(, Aramaneak, Aramayis, Aram,
. Harma). , armen, , , (. , II, 2).
147
47
, , "",
.
, - (.
), ,
(. Argaios, . Argaeus, . ).
( ) , Armenos (. Armenius),
,
, , (Strabo XI, 4, 8; 14, 12; Justin. XLII, 2,
.)148. Armenos Armenion , ,
, " " ("" II, 681).
, , (. ). , , 149
. -
(Pindar. Pyth. IV),
(Moschoi) , (Strabo I, 2, 39;
XI, 2, 17-18).
(Paraurma '
', . parau '') Arjuna
Krtavrya, Haihaya ("" III, 11516; ). "",
, ,
Kerala, ,
Mshika150.
: 1) Argaios, Argos,
Arjuna; 2) Aram, Armenos, Rma; 3) Hayk', Aia, Haihaya; 4) Mak (<
Muak), Mosch-, Mshika. Arjuna .-. arjuna- ',
' < .-. *(H)arg'-. Argos, "Argo" ( ), Argaios
(, ) .-. *(H)arg- (*h2erg-) ', ; ', ''151.
Rma- . . rma- ', '
148
. 1946: 322 .
Aia . , . Qulha, VIII ..,
(. 1962) ,
, () . Aia
, ., , 1963: 57 .,
.
150
1937: 545.
151
. DELG I: 104 1985: 88-89, .
149
48
(.-. *r-mo-). , , , ,
.-. *r-mo- (*r-mo-, *r-mo-, *r-mo-) ', ; '. .
*r-mo- *Harg ,
,
152
.
*
/, " " ein Arimois ("" II, 780785). , 153. , (3916 ) ,
( ). ;
.
;
Argaios , Aram
- "" (. . arcat' ' < *arg'-).
Aram
*arg'- (. , II, 5; VI, 2). , a. Aram ,
, *rHmo- (*r-mo- *r-mo- *Arim *Arum,
, Arm- ).
Aram (. Aramaneak, Aramayis)
, . Aramoas (., .),
Arm[a]nik (.), Armais (.), Armays ()., .., . 1981: 5253. ,
Arm- , Erm- (< Arma- ';
') rm (',
'). , -. Arma- '', .. '() (?)'
, . . Rmacandra '-', ,
"" (.
*arg'-, .. ).
*r- (*erH-) ', ' arg'- '' (
'' '', ). . .-. rmig ' ', . arcarcem (*arg'-)
''. , . arm- arg-
(), ., ,
1962: 31-33.
153
1919: 66 .; 1928: 215 .
152
49
1880. ,
, , .
ein Arimoisin (Hesiod. Theog. 304-307)
. "", -Arimoi
154
- (. *r-mo- *Harg-) .
-
, .. ,
, , .
, ,
, ,
Arimous - (Strabo XII, 5, 11)155.
, , , . ( ,
, ). (Argos Panopts),
, .
(Apollod. II, 1, 3).
Argephonts ' Arg-'
" "156. ,
, " "
( III, 290).
, ''
, ( - ).
( ,
).
, .
(Herms) ,
157
.-. *rmo- .
, , ,
( ), *r-mo-, *arg-, ,
. - (.. *)
154
" (, . .) ,
; -
, ,
".
155
Arimoi, . 1960: 19-24; . 1995: 450451.
156
Argephonts- , .
1995: 383-385.
157
. GEW I: 563-564; DELG I: 373-374.
50
e -.
" "158. ,
"
".
, ,
. -,
, .
, , .
, , .
. , , .
,
159
.
(', ', . . harga-) 160,
. , ,
, .
, " " , .. , .
..
.
: Kummi(ni) (= .
Kummiya, Comana Cappadociae) Qumenu
- -.
, , "".
a,
-
, (DINGIR.G6),
161. ,
, ,
a " /"
162. ,
., , 1970; 1970a.
1988; 1990: 45-48; 1977:148 .
160
., , - 1989: 243-245.
161
1940: 24-25; RGTC VI: 214; 1992: 91.
162
1971: 41 . . (1960: 229)
, ,
158
159
51
(, ), ..
163.
(Thseus; T(h)essob/p Theis/ew/ba )164. ( ) ,
. labrys165.
, . labyrinthos labrys166.
, . parau '', ,
167
, , ,
.
,
( ).
. -,
(, "
") .
" "168,
.
,
.. Karahyk- (.
' ') . [.-.
*kem- *k'em-] '' '', . 1985:
155-156, , .
163
. 1982: 213-214. , ,
( , .
1931: 176-183; , ).
164
., , 1981a, 1985: 40. o-
. t = t (th); = s, ; b =
b, v, w ( 1987: 430-431).
165
., , 1990: 142.
166
,
(Quest. Gr. 45). ,
, (,-);
,
, .-. *arg'- ( satm).
167
, 1984: 716, . 1, 2; 1998, .
168
- 1986: 112.
52
(I, 13),
(noratik' , . nor '' ti '')169 . , ,
" ", Mnnerbund- -. ,
/
170
.
Mnnerbund- , 171 (
Mnnerbund- " " . , II, 2).
,
" " . . " "
,
,
. , , ( 766; Pyth. 4, 246)172.
.
" ". " ", "
", ; ,
.-. *Harg'-173.
. , ,
53
.. *tek's- .
1964: 55 ( , -
); . .
. tei/teik '' . . . dehsa '' .
. . dhse ''. - ,
, , o o o oe e '' *tek's-. , (.
, 1991: 138-140). ,
, ,
(. , II, 2; VI, 1). ,
a ,
,
( 1899: 52-53). ,
Mnnerbund- ; .
.
Komana, Kommagn
. kom '' ( [XII, 2, 3],
" ,
"), . 1985: 155-156. , Kark,
, Mo cam '/ '
(
, . cam . kom, . HAB
s.v.). . DELG s.v.; s.v.;
1990: 228-229.
174
54
55
, ,
, ,
- (. , I, 7)180.
Arme, Urme Urumu (-),
(. , II, 5; VI, 2; VI,
3). " "181 (
) " " (SC A: 1037). , ,
182
, . , (< Mu-ak), ,
. , -. Peirithoos, ( ). ,
, , ,
(. , II, 5; IV, 2). , .
.., , , , ..
XV-XIV .183.
""
Ar(a)m-
.. , . , ""
,
"/",
184
, (. , IV, 4; VI, 2) .
, " "
, . , , , "" ,
; , .. ,
, , .
181
I: 417. . : 95.
182
I: 333, 385 ., 417.
183
. 1944: 111; 1992: 88-89.
184
, (1903: 478), / (?) " " ( Aramis/ ar ilani;
"" 180
56
, , . " " , ,
,
. . ""
,
185
. , Armouris Arest
.
"" ( II, 50).
() [...]
...186
" " ""
( . , IV, 2)187.
), .
, Hadad-, Ramman/
Rimmon- (. armen). . , VI, 2.
185
, , ,
;
, .. , ,
. 1978: 217-221, .
186
"", :
" ,
(yena) " (I, 32,14); " " (I, 33, 5).
187
"
". . - , ,
, ,
, " "
"", . " "
() ,
" " (- 1986: 122.
" ", . , II, 3 II, 5;
. 1960: 233
., 254 .). -
57
2.
(I, 10-11),
, (Hayk) .
, , , ,
,
,
.
58
,
, 188.
,
, , , , , .
" - "
. .
,
( . .) [...].
, . ,
. [...]
, , ,
, ()
() ; , , .
, , . ,
. [...]
dastakert ( ', .. '')
Hayk' ('', '').
Hayoc' jor (' '). ,
, Gerezmank' ('') [...]. , , ,
(), Hark' (
, . .)
, .
, , Hayk'.
(Haykn)
189. -, -
( 275
..), .
, . 1891.
188
59
60
. Varhran ), .. (. Ange).
, "
".
; ,
195
, .
, .-. *wel-,
(., , . ',
', . , '')196. Ange, , *wel-. , ,
.
- -
,
(Zagro/Zagros). ,
/ ( ).
-,
197 ( , , , , . . tauros '')198. -
, Masius
() Masis (). .
, ;
,
. 1895: 238; 1944: 38; E. - 1970: 182-183.
. , 1984: 615, . , .
, . Prne '' . (.)
Prun ' ' (. . ). Alawunk',
, . Pleiades (*plew-) , ,
. Prne .-. *pelu-, *peru- (IEW: 800).
, , .-.
*wel- " "
.
197
1969: 23-24. , ,
. (2000: 96, 205).
198
(Dionysiaka I, 408-409), "
, Tauros ". ,
(. Tawros, Toros) ,
, a C'ul ''.
195
196
61
62
207. -le
-li/le (= l),
.
Arama ''. .
,
(Apollod. I, 6, 3) (Nonnus I, 481 .). (. )
,
. , Aramale
'' Hayk' '' " " .
Arimoi (pl. ''), .
Hark', gen. Hark'ay .-.
*prkh Perk,
, 208
(. *perkw- '', *perkwu-n- ' ') .
.
Hurri (= Xo), . ,
, Xo , Xoxounik' (. , VI, 5).
, , " ", , , , ,
, , 209.
, " ".
,
. , , . : 30-31.
1981: 137 .
209
, ,
. " ",
, . ,
, ,
*arg'- (. argi-keraunos
' '),
Arimoi. ,
'' '' .
207
208
63
210, , ,
(. , III, 1; V, 2; VI, 1; VI, 5).
211
. , a , b'l ', ',
(.
"
" .-. *wel-). ,
.-. *poti- ', , ' (.
. . hay '', .. 'a ', mer
hay ' / ')212. ,
, 300 ,
nahapet '' (< .)
.-. *pot-. ,
- Prajpati,
ganapati, vrtapati, bhtapati,
pati,
.-. *poti- .213
*
. ,
-,
Hark', ..
(Nemrut' = ) o .
1990: 181 .; 1990: 98.
. 1982: 270-271; 1994: 133-141.
212
. . hospes, . (< *ghos[t]- pot-), . posis, . paiti-,
. pati-, .A pats, ..
213
, ., , A. 1991: 102104; 1997: 22-24 ( ); .
1992: 18. : 2000: 210 ., 242-244, 252. -k -kn Hayk Haykn (' ') *-kon- > -kn > -k,
-ik ( .
1994: 66); . , -ak. -k Hayk, .,
, 1904: 127; 1920: 320; 1964: 65-66.
-
, ., , '' ''
( , . ).
210
211
64
, - . " " (=
) (t'onir,
) .
,
. ,
, 214.
, .
T'ondrak ('', .).
( 1352 1441 .).
,
( 8 )215.
, ,
, ,
,
,
(Apollod. I, 6, 3).
, "
". " " mankunk' orsakank'
"/ " (t'ux manuk),
, "" ,
Mnnerbund-216.
. , t'ux ', ' t'xem (t'ux-em) '', t'ux manuk
217. ,
, " " - (. ).
, Meraget (
Me, . .-. *mel- ', ' = .
Kara-su ' ') 1969: 72-73. . 1967: 209 ( .
, II, 5).
215
HHTB s.v. Nemrut'.
216
A. 2001. . 1976: 193-195.
. saw lpp .
' ' (= ), . III: 43 ; 1986 :21.
217
2001: 45-46; A. 2001: 25-28. "", ""
"" . 1958: 7, 138, . 13; 1986: 98103; 1986: 81-82. 1981: 111112.
214
65
218.
, - (", ") , ,
, " ".
;
, . ;
, 219.
" ".
Astik ( Meraget,
) ,
(
, 220
[Diod. Sic. II, 19]) . ,
, , ; , . . ,
( resp. Astik
'' ),
Crannarain ( )221.
. , , , , ,
, , ,
. ,
, ,
-,
222.
Astik, , .
1969: 89.
. 1948: 246-249; 1969: 88-89,
95, 98, 106; . 1999: 109.
220
. (1885:
26-27); . 1930: 68-69; 1948: 236 .; VII: 163164.
221
. . 1963: 402. .
1972: 130-131.
222
. , 1985: 17-18 .
.
, .
218
219
66
Kaukabta. Astik
, , , (= ,
). , . Itar
. Astik (*Haster- ''), , , .-. *Ha-s- (*h2ehx-s-) '': *Has-ter- '
'? > '' ( *-ter-)223.
, (224
), (Hestia '') .
, (. ).
,
-, , -.
.
( Hrat '',
. . Pyroeis)225. , Hayk
.-. *H(s)- ''226. , "
. , 1984: 875, . 1; 967,
; . EIEC: 87. ,
,
, ( -;
, , ).
224
Hestia . 1990:
143-180.
225
()
, , (Stilbon-P'aylacu, Phosphoros-Lusaber, Pyroeis-Hrat, Phaethon-Lusnt'ag, Phainon-Erewak).
Luc '', Eeru '', ..,
. ., ,
1986: 79-80; 1997: 481-482.
226
h- '
'; . .-. ith (*H-ti-) '', . ara '' . hs(*H-s-) '', . ayrem (*H-ter-) '', .., . EIEC: 87.
Hayk *H-yo-, *H-to-, *H-ti-, *H-tiyo-,
*Hs-, *Hs-iyo- ( -ik). . . hayim '', hayeack,
hayecuac '' . look ', " .
lucanem '' ( /
[dneay hayecuacov, dnahayeac, . , I,
8-9]).
223
67
,
228. (I, 5) ,
229
- , ) .
, ,
,
(Diod. Sic. II, 1, 3 .). ,
nin ', ' (. , , , , ..),
. Bl-. , , " " -.
,
- .
230
,
(< *) .
, Asag (. As/akku) .-. *H(s)-;
, Hayk Asag
.
, , ()
(- ),
.
hay . 1964: 63
.; 1987: 284; . , VI, 1; VI, 4.
228
II: 218-219; . 1944: 16. ,
- I
(XIII ),
40 "", ., , . 1970: 21 .
229
. 1891: 310.
230
, , . 1979: 71-76.
227
68
. , ,
HA.AKI. , , ubari
, , HA.AKI-ubari ""
231
.
. , . hay
233
Hayk232. , Haya (: Eia, Ea) , aoe
Enki, - HA.A.
" ", " ( )"
,
(. ). , ,
, -
. ,
(.
, I, 9)234.
T Ha-a-a (= Haya, Hayya) 235.
NISABA (.) Halki (., '')
, .
, ..
236. (
), ,
Ha-a-a
, 237.
1944: 31, 94-96.
2000: 47.
233
Haya Ea, . 1981a: 83, . 22;
/: 1985: 84 . ,
..
, . 1997: 481.
234
-
(" ").
" ",
. , ,
(. , III, 2).
235
RLA 1957-71, s.v.
236
. 1992: 91-92; HED III: 38-39.
237
,
, .
231
232
69
3. " "
, . . , ,
, .
, ,
. ""
238.
, , ', ';
" ", . ,
239
, .
, , .
,
" ".
,
,
.
240.
. . (1986: 82)
, " , ,
, ,
".
M ,
.
,
, ,
. , ,
.
- (. ).
(.
s.v.). -
. "
". ,
( 1997: 186-189). , ,
- - " "; . (.,
, 1981: 52 .) "" (?).
238
1974: 214-215; 1985: 33.
239
, , . 1973: 562-63.
240
: 23. ,
-
70
payas,
( ). , ,
,
, ;
("" I, 7). .
,
;
( 2 : 1),
. ,
,
.
, ,
. . -, . " "
241.
" ", ,
"" , , . :
" ! .
,
(= ). ,
(= ). ,
.
242.
, , - (,
. ., , . ("" I, 57),
. ("" XI, 305 .), ..
241
. , 1961: 216-219; 231-232;
1998: 168.
242
1990: 40-41; . 1977: 116.
Aranzah *arg-. ,
,
Arzan (. Arzan/Arzann, .
Harzan). . Ars/zania ( s.v.;
Ars/zania [= .
Aracani]). , Aranzah *Arzanah.
, Aranzah
Aram- Aran-, . 1980: 123-125.
71
-).
,
. , , ,
243.
4. " "
(I, 23)
(Arcruni), ,
:
... ,
.
,
.
, ;
.
, (
" " [= ]). [...] ( = ? . .) - ;
(.. , . .)
, .
( II, 7).
243
(. 1987: 414; . .
2000: 464 .). ,
V (II, 10), , ,
. " " , ,
, , ,
, . , , .
1987: 92. , .
,
("" 35, 38). "
", .
, .
, ,
(. , I, 10). ,
""
, .
72
( ) , arcui uni (.
'/ ', . . -uni . .),
(.. . .).
(Hadamakert
Abak,
- . .) , , ,
.
(I, 6), , Arcruni, , Arcuik' (. '', ).
, , ,
Arzn (
= . ).
, , ,
, .. ,
" ". . , , 244. ,
, , ,
, Oj ('') . . ,
. ,
, , .
, .
, , ,
, , " " " "245.
" ",
"".
Arcruni .-.
*(H)arg'-246. Arzn (< *Arcn?) Abak (
I: 384-385.
SD: 339-341.
,
. ,
" ", . 1977: 97-98.
246
Arcruni Arsuniuni
( 1960) . Arcurak < .-. *arg'- (. 1991: 130). 244
245
73
74
249, ,
. "" , , .
, .
. , .
,
.
250
( ) .
,
, ""
. , . Alburz (.-. Harburz,
. Har Brzaiti) . Abak.
"" ("" X, 50) Har Brzaiti ,
. " ,
, , ". , , "", '' (zairi ) ""
(ukra uci ) .
, /, (""
IV, 26; IV, 27).
, , (yena),
(. sanamra > .-. snmur). , ,
75
. , (26, 6; 27, 4)
, . arcui 251.
. , , , (" "; " 252
"; " ") .
,
,
. Abak,
Abak253; .-. *albh- ''
254, ,
.
Zabu/Zabua
" ". (
,
) (a),
,
.
, .
-
,
. ,
, . ,
255
. .
, ,
*Harg'- -
* gipiyo-. "" ' ' ( rzifya),
("" 5, 4).
"", a (= ), ,
. Syavaran (= . Siyv),
. . (
'', .
" " , arcui srat'ew
' ', . , II, 1). ,
.
"" ,
(. *arg'-, . , VI, 3).
252
1967.
253
HHTB I: 161.
254
. 1962: 8, 24-26.
255
A. (1992; 2000: 40-43),
. / ME ('
, ', ' ', '', '') .
251
76
. Zabum, Zaban, Zamiyatum, . Zaba. , , , Lulubi
Lulubi ( 46). Lulubi/Lulumi Zamua (. Zabua)
256
, .
babbar ', '
(, )257, .
. k.babbar ''. .-. *arg'', ; ', *
- ''.258
,
(--) *
- -
259
, , , .. ,
-
..260
Aratta .-. *ar( -to- (. . rta' ', . ard ', , ', ..).
, Aratta Ardini,
(.
1992: 30-31, . 6; . , 1989: 36, . 95). ,
" ", ,
, " " (
, . 1964: 208, .
21). , ,
).
256
. : 78, 129.
257
" ", 7, 2; 28; 17, 22; B 1, 8.
258
, "" ""
, . 1969: 32 .
259
. (1967: 349), - , , - .
, *arg'-, /
.
260
. 1999: 277.
77
5.
, ,
, , .
Abak ( Hakkari),
. , , , '' Abak
(. .-. *albh- ''), Ar (.
*arg'- '', . ).
(Aramaneak, . Aramenak, Armenak)
Aragac. (Aramayis, . Armayis)
Armawir.
, Aram-,
. ,
, ,
,
261.
, , .
776 . .. I,
. arm- arg-
. ,
" " ( , . VI, 5).
. Ar(r)amu, . Arama,
Arame ( 860-840 ..).
,
(810-806 ..),
.
, " "
'', , .
, ,
,
.
261
78
, , ,
262. ""
ku(n) Arzaku(n) ( za
) Ar Arcke (.
263
, ), .
.-.
*arg'-. Ar, gen. Arioy < *arco- < *arceskho- (. . Ar aku-)264
< *argesk(h)o-; Arcke < Arcak, . . *arc- ', ', arcat
''265.
, , , .., "
"
.
., , 1954: 202; 1995: 35.
: 34-35. . H. 1984: 189-191.
264
(., .) = c; = s; k = k.
*skh > , . 1984: 158-160; , c >
, . anaem < *canaem < *gen- ''; ,
. '' < *ekwo- ''; -() < *-(e)skho-, ., ,
Baa ( ) Mu (< *muskho-, . , V, 2)
.
265
Arsaku(n) , , ""
, . 1995: 26 .
, ,
Arsaku(n) Ar
. , Ar (. Ari)
(. 1944: 30 ); ,
- Ariak > Arak ' Ar' (. ). . (1908: 315-316, . 2), ar
'' , ,
, ', ' ( , .-.
*arg'- , . 1962: 8,
. 2, 31-32). ,
.-. *arg'-,
, , .
, , Arsaku,
""
. , (., , . .
Tarhunza, Yarri, Runtiya; . Telepinu, Arnuwanda, anda, Kubaba, ..).
,
(. , I, 7;
, ..). . Aram
, . , VI, 2.
262
263
79
, ,
. ,
,
"" ( , ,
, ). (3 x 2)
;
, , . Aram
' '266. ,
.
,
( ),
267
(3 x 2)
(3 x 2 x 2) 268.
,
XVI - ("-"),
, , .. (.
Xlat', . Ahlat). , XVI . . ,
269
( ) .
, Arcke (< *arg'-),
- .
Siptak dev ' ()'.
. ,
( ), .
" ". , ,
"" (. , V, 1).
Urme.
Arme270 (=rm, . * -mo''). Urumu, , , ,
. , 271.
266
. , " ( )
"; , .
1970: 15-16, . 7.
267
2000: 42-43.
268
27, l, 4.
269
. - 1967: 403-404; , 1971: 180.
270
: 39, 210-211.
271
1984: 167: 151; 196: . 97.
80
(: Orm, Orom)
Arme Aram- (.. * -mo-, *r-mo-, . , VI, 3).
, / (
)
,
Aracani Arz(a)n272. Aracani,
Arsanias *arg'- (. ,
VI, 6). Arzn/ Arzan, , (. Arzane,
Arzanene, . Harzan, Zok),
*Arcani < Arcania (
).
, ,
, Arzn
Abak. , ,
,
, 273
(908-943) .
"', "" (
,
[= ],
).
, - ( . [
], ,
) .
. (,
, )
274
- .
, . , (Aremulus; . Amulius, Allodius;
Rmulus), ,
272
: s.v.
X ,
,
, ; , .
274
1967: 209; 1969: 72-73. . , II, 2.
273
81
( ). ,
(Alba '') 275.
. Aremulus/
Rmulus, , ( . ).
(
, ) (. ,
, ), 276
.
(Remus, Rmulus)
' '.
(Rma) .
; Albula (.
Alba; Livius I, 3, 5). Rmulus .-. *rmo- ( ). ,
, .
, (.
Hayk ' ')
277
(. ) .
,
(Horatius, Curiatius).
. .
,
.
275
III: 67-68.
. , ,
, . ,
, *nep()t- (. Apm Napt, .
Nechtan, . Neptunus). , (. *nept' , '),
-, ,
. A. 1998: 15-16 ( , , ,
); .
. (< *nept-).
276
, a Aremulus . ,
(*rmo-), , (
., , s.v. ).
277
, , ,
(Plut. Vita Romuli XXVII; Livius I, 16).
82
Argiletum
' -' (Vergil. Aeneid VIII, 345-346).
Argei
, (. , *arg'-).
278
, Rma ,
, , *rmo-/*rmo-,
"
".
279
. ,
, ,
.
, , Armais,
Sethos(is)-, ,
.
. Armais Sethos(is)
Danaos Egyptos (Joseph. Flav. Contra Apion I, 15 seq.;
Euseb. Caesar. Chron. I, 215 seq.). Sethos
,
. , Sethos Armais .
.
(Apollod. II, 8, 2).
(Herod. I, 82), .
"" "" /
. ,
, , ,
(..
).
, '
' , (.
, I, 2). , ( )
, 280
(. arget ''). " "
, " " " "
, ,
Findbennach Ai ('
').
., , DEL: 830.
. ; , . 1981: 300-311
; 1981: 85-86.
280
, 1985: 39-41.
278
279
83
(XVI ),
(Widowudi,
Bruteno) VI .
,
Crywo Cyrwaito (. . Krive-Krivaitis). Perkuno
( ), Patrimpo Patollo ,
Rickoyto (
).
(),
()
()281.
, ,
, Romowe.
, Rme, Armawir, Urme-Arme. ,
,
Ficus Ruminalis
282.
.
1) - ""
(.-. *arg'-); 2) ( ) ""
"" (.-. *r-mo-); 3) "" "" "
"283.
, .
1974; , 1983: 170-175.
282
, 1983: 171-172.
, , , ( I, 20).
283
, . 1970a: 208.
,
, . 1968: 27. ""
(, , ..).
, (< )
''
URU
K.BABBAR.
281
84
" "
1. ,
, (Ara Geecik)
.
(= . ),
, , . (
, . .) [...], , ,
,
, , ,
,
.
, ,
, , ,
. [...] ,
.
.
.
. ,
.
, , : " , ". [...]
,
. , , : " () ,
, ;
, ".
, , ( I, 15)
85
,
, : " Aralez-". ,
Aralez- (. Yaralez,
Alez), , .
(Res publica X, 614 b seq.), r, Armenios-a,
, ( ,
), , 12
,
.
Aa ,
, XIX 284 ( ,
armen, .. , ). , , .
,
, .
;
.
(,
, ) " " , 285
( ) .
geecik ', ' .-.
*wel- '' ( = ). ,
(Antiquitates Judaices I, 146), a
Oulos- ( Hul ),
286
*wel- .
*Wel-
. " " *wel- ,
(, . Vrtra, Vala, , ),
.
, . ,
1850: 85-88.
. 1930; 1948; 1944. , . 1991: 49
.; 1982; 1994: 133 . ,
(., , Diod. Sic. II, 1, 4 .).
286
, . , VI, 2.
284
285
86
:
1) : .A wl '', . ulant '',
..; 2) , ,
(= ): . lysios leimn '287
' , . wellu- '', .-. vollr '', Valholl
''; 3) , ,
: . Vels, Vielona, .-. /, .
; 4)
: . , (= ),
'', . wl ', '; 5) , ,
: .
, , , 288
, , . fili '', ..
" "
*wel-, , , .
*wel- ''
(sight, insight, foresight, observance, vigilance)289.
" " ,
, , "
" ( ,
,
, ).
, ,
.
Aa ,
. ,
,
. ,
. .
, , .-. *wel-.
,
Geam.
, .. Siwnik' Arc'ax
(. Karabagh). ,
, Geam- ( I, 12).
Geam Geecik, ,
, lysion ' , ' (. 1990: 140),
.
288
1987: 17-19; . , 1974: 31 .; ,
1984: 824.
289
1969: 588.
287
87
, .
, 290.
ge-
Geam-; . Ge, Geam ,
; Gei,
; Geak'uni, Geark'unik', -
.. KURUeliku-ni/hi
"", ,
, *wel-.
,
- (viap '' < .),
, ,
Geark'unik', Geam .
Ge, ,
Gei. , Ge,
, Adahak (.).
291
.
, ,
ge- < *wel- . ge , viap . *gwel''292,
.-. *wel- (> *gwel- > ge-),
. , gwelweapi '-' o .
293
Geam *wel
.
-am (Aram,
Geam). , , amiram (< Samurammat),
Baram (< Baalamin); . Pask'am (A. 1991: 110; . , IV, 2.
;
, . . , , ,
, . A. 1987; 2000: 28 .
292
1964: 61-62 (. gwel-, . gwer-; . . hiw-/ u-, wi-/ u-).
293
1981: 55 (< . ge- ''). . e
Hulana, Hulaya (.), Vilnia, Vilija (.), .., ., ,
, 1984: 861-862 (*Hwel- '').
290
291
88
89
VIII ..,
Ueliku- .
299
, , XVIII-XVI .. ;
, , .
*
, " ,
". Ayrarat
, (" ") -.
, Arzni300(
XV Arcni < *arg'-niyo-), .
(Aragac, Ara, Geamay Masis) . (I, 12), " Aragac,
Aragacotn (' ')".
(
). Ara Geamay
. (= )
, . "", ,
,
(. , IV, 2).
" " "" ,
-
. ,
" ". , , , ,
" " . , " " ,
.
Ara(y), Ayrarat, Aramaneak/Aramenak, *ar( -to- (*r-to-), *ar-o-, *aryo-, *aryomen- (. *ar[ - ', , , . pura, . purame purammi '', . 1985: 48;
. 1988: 170. *wel- + Kummi
.
299
. ( ); . ,
1966: 291-293, .
300
1969: 11, 166-167.
90
""
Az/ a, .. Waza Waca,
Eria-hi. ( ,
VIII
..). Eria (resp. Aria; . e . a
) Waca (> gac)
Aragac, .
Airyana vajah ' ', .
, , ,
(. 1930: 258-274,
), , , Airyana vajah ("" 9,
25). - Hosthanes (Arnob. I, 52) . ostan
' , ' (< .; ,
), Hrazdan,
, Frazdanu (""
5, 108). , -
" ". , Airyana vajah
, . 1998: 26-27,
53-54, 113, 451. ,
(. , . Ueliku-, . Geakunik < *wel-,
*e > a).
(. Etiu-ni/hi),
, . , VI, 4.
302
. 1987: 18-19; 1989: 43-52.
91
. , ,
.
ra(s), . Ara303.
. ara- ' , , ', ara aran ' ', . drug druga. ra- ( , , . , a-)
', ', ' , , ',
natta ra ' ',
" ". ras, Hinkallus '' Kelti '', ,
, 304. , . Ara(y)
. ra/Ara
*Ar,
, .
.- *ne ar-(t)o- ', ' a
,
. .
. l ra = natta ra
"", ( X, 10, 4;
KBo V 3 III 34; XXII 2, 19)305. . Aryaman, . Airyaman, .
Eremon (*Aryomen-) 306. , l ra
, ,
,
: " " (KBo I, 42,
1944: 78 .
1981: 323-324; . HED I: 116-121. . ayr ayr, ayr a ayr, ayr
st ane, ayr zaramb ' a' ara aran, . ayr
', ' . ara-, .-. *ar-yo-.
.-. *aryo- ayr, ayr, gen. an
', ', , , *aryo-, * sen-
*( ner-, . 1987: 182.
305
1986: 10-11.
306
1970: 376 .; 1981: 325-326. ,
"" ( ), .-. *Aryomen-
, . 1970, loc. cit.
. , IV, 3.
303
304
92
93
309. ( "",
,
, ; a
, [. . < . Tiran],
310
/) .
, . Ara(y)
.-. *
-: , * -yo-, * -to-, * -tiyo311
. Ayrarat
ayrem ', ' -at, .. ' '
(., , heeat ', ' < he-he-at, heem '').
*aryo- > ayr-, ..
( -312
) . , ,
*aryomen- . .
, *Aryomen-
,
'Aryanhood', ;
,
313. " ",
314.
"" (
).
(= )315.
., , 1902: 156.
, . 1930: 237238; 1948: 266; 1986.
311
A. , . . .
.-. *aryo- (. 328-332),
Ara, " "
"" (. 78 .).
(. Are-jo, Are-mene) .-. *aryo- *aryaomen- .
2001: 277. . (1992: 18) .-. *r -to-, *er- ', ' . . yarut'iwn '', yanem ',
' .
312
Ayrarat . 1988: 163-166.
313
1970: 376-378; 1981: 325-326.
314
. 1963: 477. , .
315
1930: 153-170; 1948: 289-292; 1944: 65-68; A.
2001a.
309
310
94
, (.
), , 316.
, ;
, , 317.
318
" " .
(" ")
319.
VII : "
, , ,
", Yardgoi het '
'.
, " ", .. .
. , ,
" ", "
" ; , Ara
320.
*
.
" ".
, , (
) .
Ari Armaneli,
, 321, " , -
,
. , ,
(., , 1930: 165-166). ,
a , . 1969: 365.
, . 2000.
317
1899: 95 .
318
1930: 164.
319
1969: 8.
320
, X
(Res gestae Saxonicae I, 9-13),
, ,
. . , ; ,
, Irmin (. ), , .
321
I: 187.
316
95
"322; 323.
324.
: Aslan (. '') , .
.
, -, 325.
, (. ' ')
, ,
. , , - .
,
326
(. . ) . HH III: 175-181.
HH IX: 231-237.
324
, ,
, , . , , ,
.
, .
, ,
, . ( 1930: 32-40, . , IV, 1).
, , ,
.., " " (. ).
325
.
- (. 1930: VI). . 1960: 29; 1986: 141; . 1973: 218-219.
, , ,
Yaralez- (yar lezun, yar lizu).
yaralez yar + lez, ', ', V
, . 1992: 18. , Aralez Alez ' ', ' () ', . (, , ),
Aralez Arali,
, .,
, 1983: 194. , , ,
,
. , , ,
, . 1976: 158 .; 1977: 208-209, ;
1954: 29-31, 36. . . 2000: 383-384 , IV, 1.
326
. I, 507-513; . 2000: 410-414.
322
323
96
, -
; ,
" " .
" ", , Alez-
( V, 36), .. .
,
. , ,
327
" " . I, , , ..
,
(. , V, 3).
" "
, ,
328
.
:
. [...]
Agavu Kar- (' '),
,
329.
.
. .
, " "
" "330. ,
327
, , , , ,
, . 1966: 243.
328
, ,
( ), .
329
: 384.
330
/ .
Agavavank 'M '.
' ', , . 1969: 47-48;
, , , ,
, . 1976: 82; 1966: 217.
( 1976:
204, 218) (' 1986: 109), ( 1976: 161, . , IV, 1).
97
,
,
331.
, , (1.83
x 4.45 2) IX ..
, , . :
D
' , , , , () ,
, ...' ( 27, 1-2).
"" .
" " Mheri du ' ' ,
. . :
, , [...],
. [...] ,
I .., , , [...]; ""
.
:
,
(spelaeum), , , , ;
[...] , ,
. [...] [...] "
", "" ,
VIII-VII ..; [...]
(" ")
, ,
. [...] ,
(Corax), , , ,
, , . 1956: 152 . ,
" " :
" "
, . ,
"" si-sa, . 1997: 320-321, 451 (.
, , ).
331
: 387.
98
,
,
...332
, ,
333
(Mithras) . (
).
, "Dio Arimanio". . Ahriman- ( ),
, , .
(*aryomen-), " " .
" " () , "
".
334.
, (tauroktonos); ,
, (
), , , 335.
()
(III, 18), ( )
, .. ,
Lezuoy, " " " ".
, XIX , (Lezwoy,
Lezk')
(. . lezu '', lizanem '')336.
Ara + ge-
, , DUarubani, . Aruba(i)ni , . .
, -. Uruwana-/Aruna- ( -
1983: 191-193.
Dar i Mihr '
' , , " "
.
334
: 141.
335
, , - , . 1993: 81-82; :
.. ( ), . 1988:
146, 151.
336
. I: 67; VIII: 248-255.
332
333
99
100
- .343.
, , -
, " ".
, ( VIII ..),
" (al ribu [?],
), , ,
"344.
, ,
. ,
, (, , ,
- *wel-). " "
" " , .
345
. ardi '' , .-. *ar-t(. ard-), . Rta-346.
, . - (De
Fluviis, XXIII, 5) Mithras, , , Diorphos.
.
- ( ,
, )
(= ) ,
(. Aragac, Ara, Ge, Geamay)347.
(Mihr).
, ,
(. , I, 10),
. o
, Bagayai ' () Bag-'
, - .
, -
( Haldi ): ,
. " Haldiriulhi"; . ( .)
xaldaioi. Xatoyai , 1984: 101.
- 1912: XII, . 3.
345
., , 1985: 134, . 15.
346
1986: 50-51; . A. 1991: 107.
347
, , . ,
, Ullikummi, , o
Weliku-ni/hi.
343
344
101
' Xat-' (
348
, xat- , . Bagayai).
"" . 349.
; ,
, "
350
a " . , ,
. ,
. Haldini ' ';
351 . , "" , (
). Xaldaioi-
,
; ,
, (. , VI, 5)352.
, - , ,
, xald/t-.
,
: . , . , .
, . , , . ,
(., ., . ..), . , .
, . , . , . ,
353
( : ., ,
II: 137.
1940: 114.
350
1993a: 107.
351
1944: 326 .; 1984: 162, . 104. .
1940: 16-17; 1946: 280-281.
352
, . 1992: 53; 1993.
353
., , I: 144-153;
1969; 1948; -1946; 1966; 1986;
1990: 76 .; 1972: 287; 1985; 1985: 39,
.. , . . , ,
. ,
(.
1995: 4); " ", , "
", (1987: 272; 1995: 5; 1997: 30);
, , ,
348
349
102
. / (. , , , , ..).
" ", , 354
. .
, ,
, ,
: . e / (. ' ')
/; Sydyk (.
'')355 /. , *ar-t-
*Haster-.
-, -
(Met. IV, 28-VI, 24), . , (
a). , (Hermaphroditos), . , , -, ,
. ,
.
(Argephonts) ,
, ,
,
(. , II, 1). , -
, (1987: 362 .)
.. .
,
" " " ".
354
., , 1930; 1944; II: 243-251; 317-341;
1946: 381-394; 1948; VIII: 242-255; . 2000: 365 .
355
. 1987: 163.
103
- - (Cicero, De nat.
deor. III, 59); , ,
356.
(=
Atargatis, )
. , -,
, .
Astik, a ,
357
.
, ,
" " , . ,
, (. Astik)
. , , .. , "
( )" 358. ,
, / , , .
, 2200
. .., - :
(= Enki ) Iremum-:
Iremum-, (= Inanna),
, 359.
Iremum/Ir'emum
ramum '' ( : '', '', '').
. ers . Ara (. , . ; .
HED I:121).
357
., , 1930: 99-107; VII: 154-165. ,
, , ,
, , .
1984: 180, . 297. , ,
. , " " (= ) , . . ur.gal, ur.mah '', ' ' (
-
).
358
., , HAnB s.v. Ara.
359
, 1977: 203 .
356
104
, ,
, . e ''; -
'' '';
', '. ,
'
360. , , '
, (: , ), ,
.
Ea-Haya, Itar Ir'emum , . , '
.-. *Aryomen-, .
, ,
( , ) 361.
362
"", , . , , a
(
) .
363
. "",
" " -
, .
, o (. ,
). .
(. )
(. ). ,
, , , .
1993: 95-97.
., , ANET 507-512.
362
II: 669.
363
1897: 91-92; VII: 161.
360
361
105
2.
, (. Nebrovt' ).
, ,
(Titaneank' ).
, ,
(Ninos), , . " [...]
.
[...] ()" ( I, 13).
, , " "
, . : 1)
Niwkar Mads, 364; 2) Baram, 365
; 3) Payapis Ka(a)eay, . (Baal amin)
,
. ,
.
,
. , , . ,
.
364
. 1963: 67 . ;
: 1966: 296 .; 1984: 180, . 297; .
, , .
365
Payapis (. Papayis), , .
-. Paapis, . Papayos, . Papas ''
( ), . 1928: 221-223; . Apis- (. HAB s.v. pay), -api
( I: 226, . 2),
Papayas. Kaeay, . Kaaeay,
, . Kaya -- ( 1904: 177, 279, .
15). , Kaeay ''.
. ka '' ( 1928: 228). , ,
: (. Papas) (Paus. VII, 17,
11); ,
( ), . . aix, gen. aigos '', aigis '' (
); '' Melanthos '' Xanthos- -
Melanaigis- ' ( )' (.
- 1986: 110); (. ) Aigeus-;
" " (Plut. Vita Romuli XXVII; Livius I, 16, .
"" ).
106
: ( ); ( );
366
.
"", " " " " : ,
(), .
:
, () ,
(), . , Msr-
, ,
. ,
: , ,
(), , . "", , .
*
, .
() .
, . :
(Dnavas), (Dnu), ,
"-" (I, 32, 9), ,
, .
.
. , .. (*dnawo-). .
(" " II, 36; 74-86;
"" I, 29; "" III, 270; XII, 343, ..),
.
, . (Hari
), .. , . ,
,
. 1982; 1994: 133-141. . , IV, 3.
366
107
. , - .
, .
( ). , ("" III, 165,15; " " VI, 266 . ..)367.
, ,
("" XII, 218, 37 .), . .
- (amrta)
("" I, 17). ,
, .
, , , . ,
, , , .
, . (
), (Blos)
.
(Aigyptos, )
(Danaos). , ,
. , .
. (Apollod.
II, 1, 4-5) , .
( ,
) , , .
Blos Ninos-
(. . Bel Ninos).
, Atys
Attis-, (Herod. I, 7). "", , -, "" (Danaoi < *danawo-); ,
368.
, () .
Sethos(is) e ,
369
', . Danaos . 1984.
1986: 129 .
369
., , II: 429.
367
368
108
Armais (a),
-. , " "
370
"" (. , II, 5 , VI, 5) .
. - , . -. . .
: " !
[ ] " l ra = natta ra (KBo XXII, 2, 19)371.
ra "" ,
, "" ,
( )372. 370
, , ,
.
, ", , ",
" ". ,
, .
, , -
, ,
(Paapis
[Contra Apion I, 232, 244], . 1928: 221). ,
(/ ), " " ,
- . , Argitihinili (. '') Argos .
371
1990: 62-63; 1977: 35-36.
372
. " "
. , ,
. , ,
(SC I, 237-240). (= )
109
, "" , "" .
Seth, , ,
. , 373
.
,
, .
() .
, ..
374
. . (
, ), -
. ,
, (
1969: 35).
373
(I, 6, 3), . , . ( Sapanu-Hazzi,
, a - ),
. , " ''
" (. 1981: 10,
). ,
.
(Halieutika 3, 9 .) ,
(. "-" ); ,
. , ,
"" .
, ( ,
, . 1990: 51).
(Dionysiaka I, 481 .) , ,
, , (.
). , .
. , , ,
, . 1985: 123, 1960;
1994: 185-196; 1995: 448-459.
374
. s.v.; 1972.
110
375.
"" Dnu , ,
("" 5, 73; 13, 37-38; 19, 41). ,
Narava ,
("" 9, 18; 13, 131; 17, 38; 19, 77). ,
*Dnu-, *Ner-, .
, , , .
376 Dn .
Dnu. Beli, . . . ,
Nyniaw , ( )
, , .
Danu -, Tuatha
D Danann ' ' .
, " " ( ). , , ,
, .
, " ", ' '377 ''378. . , Argatlm '
' (. *arg'-). Lludd Llaw
Ereint, .. Lludd (< Nudd) ' ', .
- ,
Bres (', ').
riu, , (
, . *aryo-),
, .
.
,
, . 1986: 10 .
376
: 1975; , 1961; 1991;
1992; , 1994.
377
. , 1985: 487, . 5.
378
1981: 327, . 17.
375
111
,
( ).
,
, .
, ,
(. ,
). ' /' (Samildnach)
(,
, , )379.
, . , ,
. ,
.
"
", ,
. , , , , , . , .
, ,
(De bello Gallico 6, 18), ",
", .. .
"
", riu.
( ) (Finn '')
.
, 380.
. " " , (* ner-),
.
,
Ass-, . Asura
( .-. *Hons-).
,
, " " (. 1990a:
51), . -
.
380
( , ;
" "; '',
, ..).
379
112
'',
, ''.
*
,
. : 1) . Dnu, . Danaos, .
Dn/Danu; 2) . Bali, . Bel, . Blos, . Beli/Bile, . Beli.
. Dnu Dnava .-. *d- ''
(*d-nu-, *dnawo-). *Dnu-
: , , , , ; Dunajs (381
); Donwy, Don (, ), . . ridanos ..
,
*dnu-,
*( ner-: , (. * ner-)
, Dnava; (* ner-) , ; Freyr, Njrr
(* ner-) . , * ner- *dnu :
;
; ,
' ' (*poti- + *dnu-, . .
Donbettyr)382 383.
" " (. * ner-) (,
, )
:
, ..
, *dnu-.
., . IEW: 175; EIEC 486-487. (= ) ,
; ,
, ., , , 1976: 116 . , . (Danaos <
*danawo-), ,
(- a
). .
382
. GEW s.v.; I: 531.
383
, ( II: 374).
, , *d-nu- * er-,
,
, , ..
/ .
381
113
, , , , . b'l ( Ba'al,
. Bl). . Bali
. Beli/Bile, ,
. Blos . Bel.
, , , "" ,
, , (*wel-).
,
*dnu-384.
- , ,
, .
, .
(, , -
). ,
, ,
385. ,
" ".
*rmo*Harg-
* ner*dnu-
*poti*b'l
Asura / Ass
*dnu-
-,
, , , , , ,
,
, , . ,
, 1982: 188.
385
. , Dnu , .-.
*tawro-, . tawr- ''. ,
, (
- ). . ,
.
384
114
386
115
1. ,
" ", *rmo-
*Harg'-,
.
"", '' ,
,
.
'' '' .
, ,
387
"" .
"" '' , . , "
", , . ,
,
, ,
, ,
" ". ,
; , , "" .
" ",
, , (. Arjataspa), (xiynn/hyn, . hyaona). " ". ,
(. ) .
(. ) .
.
"" (. , .
, ), (= ),
, .
( , ) "" ( ).
387
I: 53 ., 130 .
116
117
"392. . . .
, '' (
Culdub ' '),
" ", arm
*rmo-.
, ,
()
. ,
,
" ", .
.
doborch '' ( - ' '),
393
, .
, (
).
'
' (. , ).
"" (. *arg'-).
Arimoi, -.
,
(Attis) (Atys)
. , ""
. ,
( )
( , . *arg'-). , "" ""
(. , V, 4).
"", Aiai, ,
.
(Aiets), Aia, Aiai
: 558-560.
. ' 1986: 109. " "
a ,
.
- (,
, ), . 1976; 218; 1976:
160 ., .
392
393
118
119
, "" ( )
. ,
(. , IV, 2), '',
,
400
. , ..
, , .
.-. *arg'- , . .
Rji-van (*arg- + dog); . Argos ( ), kyns argoi,
laidargos ( ). Kandauls ' ' Argephonts ' *arg-', , 401.
arg, ,
402. ,
(. . args, argas
403
'' ') .
.
'' " "
, , ,
404.
*
, ,
, .
I: 465.
. 1987: 104, . 8; 1977: 182-183.
402
1974: 149-54.
403
1977: 206 . , A. , .. *k'won- '' *k'eu- '' (. : 202,
. 57).
404
- 1986: 118-120.
" ", :
, ..
(, "" "" ; ,
"" , ). ,
,
,
,
(, "" -
, "" ;
, ;
' ', ' ').
400
401
120
,
(. *rmo-).
,
(. *arg'-, . , VI, 5).
, - ( "
" ) ,
,
, . ,
, . , ,
.
. (Harma),
. , " ",
,
.
,
. ,
, < Arcni; 405
, , (
Arcke, . *arg'-). "" 406, ,
, .
" " (
)
407
(, , , , ..) . , (. , III, 1),
. , .
, . ,
408.
"" ( I, 30-31; II, 36-61) ,
, ( )
.
. .
.
, (
1902.
"" . A. 2001a.
407
1930: 224 .
408
1930: 32-40.
405
406
121
, ).
( )
409
, .
, " ". , , ,
: " ;
?".
, :
()
( ),
( )
;
.
" , [...]
, [...] ,
, . [...] ,
- , .
(hanapaz) ,
. , ,
" ( II, 61).
,
"-" , ..
-410 ( , ,
[, .]
, [, ]
). ,
, (yar lezun)
. , 411.
, ,
, . 1976: 55.
410
" " . VIII: 185 .
411
. , III, 1; 1969: 40; . 2000: 247 .,
.
: , ,
, , ,
,
(. 1954: 29).
409
122
(55-34 ..), ,
.
*ar-to-, , (ard). ,
*ar-to-.
" " ( III, 20-21) - (Varaz-apuh, Varaz
''; varaz ,
kin/ ). ,
.
412
'' (kin ) . :
.
, , ,
(IV, 15).
(Mihr + *arg'-) . ,
,
; -
, 413 (.
). ", ". ,
(IV, 44; V, 22).
, ,
"" (V, 2). (. ' '). , , ,
, : " () , " (V, 36).
" " ,
, , ''
. ", , , ".
NHB I: 1096.
.
413
. 1901: 34-35;
1930: 135 .
412
123
. 1948: 198 .; - 1964. . 1982,
" " (
. , ..). "", "
", " "
. ,
.
, (
. ,
IV, 4). ,
.
414
124
, ().
.
: 1) , ; 2) ""
. ,
:
1) ;
2) , , ;
3) , "" .
, ,
() *dyeu- p
-,
.
,
; .
, (. ),
, (. ), , .
3a, 3b, 5 (*wel-),
: (
). 3b , 3a 5 , "" , ( *wel-,
, ).
,
( , ,
..)
.
" "
: 1) , ,
; 2) , ; 3a)
, "" ; 4) , ; 5)
, " " ,
415.
(
, , , ),
, , ,
.. , , ,
, . , - 1951: 859.
" " "", .
415
125
""
.
: 1) Haykak, Hayk-
(, [I,19],
, ,
, . ); 2) I (
); 3b) ,
; 4) , " ",
,
-; 5) , " "
-.
: 1) ( [ ?]),
; 2) II ; 3b)
-, ,
-; 4) , ,
; 5) ,
- .
(.. )
,
( Aramaneak Aramayis, Harma Aram
)416. ,
: 1) ; 2) ; 3)
, -
; [Harma] 4) ; 5) .
; ,
, ,
. Ange-tun
( ) ,
, ,
I: 211, 425-426. , ( ); . (1982: 268 .) .
(1994: 133 .)
( ). ,
; , " ". ,
.
416
.
A. 1902. ,
(. ). . 1992.
126
.
" " , , . Viap kaak ' ' ,
viapaka-a (. '/
'). (Gisan, gs ' , ' < .)
-
.
,
(At'anagines) " (= ), " ..
, , ""
, 417.
,
.
, ,
.
.
( . ). 1) (.
. Hayk ' '); 2). (. ;
); 3) , "" (.
); 4) , - (. ); 5) , "" , " " (.
, , . ,
IV, 3).
" ", , -,
-,
- - ' ' ("" 31, 7), ..
(, ""
). -
- (''),
- . -, ,
.
,
, . ,
.
, . I: 298-300; .
1987: 199 .; . 2000: 121 .
417
127
(. , I, 8).
(. . ),
. , , ( ""). ,
""
.
: 1) Urxg '' ( . .
418
; . ) ; 2)
; 3) Uryzmg, ,
, , , . ,
; 4) Soslan-Sozryko, ,
. Uryzmg
419
'' (. . varaz) . - , , ,
-420. ,
421
, "" (. ,
VI, 3);
422 , ,
.
(. ,
,
..).
"" .
-,
" " , -.
, . ""
1965: 86-92.
s.v.
420
1957: 156-161. ( varha,
. varza . Uryzmg),
, ,
naraka ', '.
421
., , 1985: 158-159.
422
., , 1936: 30-33; , 1951: 137.
418
419
128
, , ,
( ),
.
1
(?)
''
3a, 3b
(
);
(
)
(
)
(
)
(.
)
('')
(
)
""
"
". ,
, o ,
( ) .
(. , ).
(, ),
(, )
423.
423
. 1970.
129
, .
, 3b : , . , ,
(
""
, . , IV, 3).
,
, 424.
: 1.
; 2. , ; 3. ()
. , . , " "
(, , ).
, , ( ).
( ), , . ,
, "
" . , ,
(, , ).
, , ,
.
(, ) . , ,
.-. *yemo- '' (. Yima, . Ymir). , a
,
(, -, --).
, .
, " ". ,
,
1990: 35, 41, 45. ,
( IX ..),
, ,
( 2000). , ,
IX ..
424
130
(II ),
(III ).
. ,
, , "",
425
"" (I ) .
: "
", " "
, .
"" . ,
, .. "" .
, . , ,
, ,
, (II )
, (III ).
: 1) /, ; 2) ,
-; 3) -, , ( . , IV, 4).
" ": (III ), ,
, (II ),
, (I ).
. .
, ,
. -,
.
, ,
: "
". , " ,
, " (I ).
-,
, . , - (II ).
425
1985: 39.
132
, , , 426.
. - ,
(. VI, 5).
"" ( II, 53),
(),
(), "", ..
427
() . .
, "" " ".
,
,
428
.
. " "
429. ,
426
, "". ,
,
,
. (= )
(SC B II, 703) (
, . , , ,
).
""
, ,
. .
, (, , ), (XVII, 3; ).
427
. .
1966: 148; 162-163.
428
. 1975; 2000.
. 1956: 116 . ,
, . ,
; - (Jenov Hovan)
(=
), -, ; ,
. ,
.
429
1982; 1985, .
133
(,
-)430, ,
. , (, , )
, .
, 431.
, .
,
432
. , . ,
(,
, ) , ,
433.
" " ("
"): 1) ; 2)
"" . ; 3) ,
434
.
,
.
, XIX XX , ,
, ,
.
430
134
4. , ,
,
.., , ,
, , , ,
, ,
, ,
.
,
, , ,
- . ,
,
, ,
.
,
, ,
, ,
, . , ,
.
, , . , , , , .
, ,
, ,
, .
,
, .
, , ,
.
, , , . . , "",
, 435.
(,
, , ...).
435
1972: 322.
135
,
. ,
, () .
. , , ,
.
() , ,
. ,
,
. .
*
.
. . , (= ) , , , ,
436.
,
437.
, ,
.
, .
,
""438.
( [.] [.] )439, , 1981a: 84. ,
,
, . , I, 9.
437
. A. 1988.
438
, " , , Artuarasi" (..
); " , , "
(.. , ); " , ,
"; " , , " ..
. 1990: 2732, .
439
, (= ?) - , .
1998; 1999; 1999.
436
136
(Mher-Mihr-Mira). Uarubani,
Bagmatu Bagbartu,
(. .
Bhaga). , ,
, .
440
, ,
/
/ /.
sautrma
Sutrman ' '), ,
441
.
( , )
, , . ,
,
-. , ,
. ,
(. *tek's-
*wel- ; , II, 1).
, ( = ),
. , . . iuna- '', iuatt- ''
< *dyeu- ' ' (. , I, 5)442.
,
, ,
,
.
,
,
Z'tr, ( 150 -; ,
-Musasir,
Muzasir = Mu-zasir ?).
440
., , 25, 27, 143, 281; 424; 2001: 254, 259-260.
441
., , 1947: 117 .; 1987: 161-162. .
, ,
( 22).
442
. , 1984: 897, , 1988: 172.
imige
(. *-iwi- --,
- ). , .-. *dyeu/*diu- siu- ( iu-) , . . Tiuat-, .
Tiyat- ' '.
137
(. . -, , ).
, ,
-
.
*
443
.
(.
Tura[ni] Turk' Angeeay).
(Aramazd, Anahit, Vahagn, Mihr, Tir). Nan Baramin , Astik '', .. ''
. , ,
, : -, -, -, , -, -, -, -. -
- , ---, --,
(
).
, ,
.
, , ,
, , (,
, ). , Aramazd Bagmatu ( ),
-, ; ,
,
444, ..
. ,
.
,
. ( , , , )
443
444
1986.
2000: 37 .
138
(= ),
( ),
Daranai, Ekeeac (), Deran,
(. Erz/ Eriza/ Erznka).
( oox,
) .
XV-XIII . ..
Haya-Azzi. , , Diauhi,
VIII ..
Diauhi (= Tiao-hi)
Tayk' (= . Tao, . Taochoi []). . ,
;
I (189-160 ..) (Strabo XI, 14, 5).
, , ,
- 445.
. ,
.
, ,
, ,
: [DU.G]UR URUHayaa DINANNA
URU
Patteu[] ' U.GUR (= ) , INANNA
[]' (KUB XXVI, 39, IV, 26)446.
, ..
Ugur ( ,
) Inanna (= , ).
(
)
,
, .. , .
(. , I,
10). (, , )
. ,
, Mira
445
446
., , I: 84 .
., , 1931: 6; 1946: 40-41; I: 88.
139
(,
,
)447.
( ); 448.
, , ,
.
- uli(n)katte, 449.
U.GUR, INANNA (, , , "" , .
, I, 10) .
.
' (' '). , ,
( )
. , T'il, "" (. tllu ' '
).
Kamax/
Kemax, ( 42-44 -
, ).
450.
, -. ,
Ka/emax . kima(h)hu(m) '' (< . kimah), . kmax ''451. Ange
Cop'k' ( IV, 24). , ., , 1987: 76-77.
[Izzist] annus (. 1971: 148), .. . . Ezzi
Estan ' '. , .
449
1994: 594 .
450
HHTB, s.v. Kamax. . I: 108, . 1.
451
., , HAB s.v.; 1987: 470. , Kamax
(Kummi-Comana, Qumenu, I: 50),
.
447
448
140
Ange-Nergal-,
, ,
Ugur-Nergal- (. , I, 9).
XIV ..,
.
" /", 452
.
,
(= Ba'al) " . []
(Elkunira ' '), , []
(= ) "453.
("", . , VI, 6)
. ,
,
() (= -). XIV-XIII ,
, ,
, (, U.GUR, INANNA, Tarumu).
, U.GUR- INANNA-
, ,
,
(,
) . /
"
", -, Mt'in,
Mt'ni (< . mut' '')454 ' ' Dankuwa
, 455.
, ""
, "" .
-
,
. "" ,
" ", " ";
, , " "
( 68; 127; 785).
(An '' > . Anu),
. "", " ",
. 1971: 41 .
1990: 69; 1977: 167.
454
. HHTB, s.v.
455
Dankuwa . . 1971: 54-55.
452
453
141
, . ,
" ", 456.
Ani An/Anu ( *-iyo-/-iy,
). , Ani Kamax (<
ki-mah ' ') " "
An '' Ki '
'.
, Ugur-Nergal, , , , (. , I, 9; II, 2).
hay 'a' - Hayaa (Hayk) Hayaa (.
, V, 2; VI, 4).
, , , , ,
. ari ', ' (, 53, 68,
127). , III : mec ew ari Aramazd, arari erkni ew erkri '
, " (68). . ari < *ariyo-
(.
ayr ', '), arari ''
- (. . ararisk ', , ').
(. , III, 1). , ari . ,
. ,
,
"" ( II, 86), " ", .
, ari, arari Aramazd
457.
s.v.; 1991, s.v. , . an gal '
()' . Ange = Ugur-Nergal.
457
ari Aramazd ariyaddalis DIM-anza
' (?) ', .-. *ariyo( ., , 1965: 39); .
areios, , , . 1930: 327-328.
, Ari Aramazd Ari Armaneli,
, . , ,
456
142
" ". "-"
T'ordan, -. , , , " "
- "-" "" * .
, < Ba'al amin (Ba'al)
.
,
, . ( -),
:
, . ,
,
" " (. , I, 10; III, 1 ,
V, 2),
.
, .
,
(" [] ", . I, 10).
( ),
. O 458 (,
,
).
,
" " (
,
). , . (. , IV, 2).
. , , , , , -.
. . ( , , Ahurmazd
Ahamazd) *ariyo- + *rmo-.
458
I:553.
143
; ,
A (. ,
III, 1; ,
).
" " " ".
() (),
. , ,
, o ,
459
.
, ,
.
Bagayai,
,
(. , II, 1,
, V, 5).
(. "
[] ", . , I, 10).
,
" " 460.
, , " "
" (gri ) " ( 778).
, " ". ,
(Ormizd < Ahura Mazda)
. ,
. , .
"" Gro- ', ' (.. , ),
144
, 461.
.
, ""
, .
Gro
, , . hute
'', . Hutena Hutellura 462(
: , , -). , (Aui,
) ''463.
Erazamoyn,
; erazac'oyc'
erazahan ' ' (
778). ,
( , " " ["" XI,
222]; , ,
[ 14]).
. , ,
464.
, ,
, ,
465
. ,
461
145
, 466,
. ,
,
-
(,
)467. ,
, ,
, .
( ),
468
.
. ,
,
(. ).
,
, .
,
, ,
, ( ). , ,
,
-
(', , ').
, , , (. , V, 2),
.
. , , ;
, . ,
amiramakert ' '469.
Nane (.
''), , . (1956: 121 .),
Nan. , ,
.
467
., , 1987: 76-77.
468
., , I: 580-586.
469
, ., ,
1930: 18 .; 1969: 69-71, 88.
466
146
, . ,
.
, ,
,
, .
1) -
" ".
(,
, ;
, -
; ..).
2) ( ), .. ,
. (II-I . ..),
,
. ,
, , ,
. (, , ;
, , )
; ,
, . ,
,
.
3) ( , )
.
, , ,
.
; . ,
,
.
147
1. " "
.
.
(,
, . , .
, I, 11). - (. Adramelik', Adnamelik', Aslimelik', Abamelik' ) , , , (IV
. 19, 37; I, 23;
)470.
,
471
. (, SC B II, #1, 3, 4, 8, 9,
10, 11, 13)
"" , , ..
.
(= r r), .
'
', .. , ' -
'472. .
' ', ..
.
. . , , " ", ,
" "473. ,
I: 380-383; . 1989: 42 .
681 ..
. 681 ..
471
,
, XIII , . 1999.
472
62, . 5; 1983a: 161.
HAnB s.v.v.
473
, 1985: 71-74. , "
" . ,
, ; ( ) ,
, - ( )
.
470
148
, .
(. Sarasar) ,
Sanasun (> Sasun),
,
474
(. Badad). , (<
Bel, Ba'al ), , , (Ba'al amin).
- Melik'
(. '')
(. Adramelek' ). ,
,
(,
). ,
,
475
.-. Ba'al- El- (. mlk,
).
,
, ..
,
" " ( IX .., . , I,
2). . . ( ) ,
, (X .
..), Kaki(a) (IX ..), III,
476. ,
Sanasar, , , ,
477. ,
, , () III.
; ( )
.
, , ..
474
, ,
. .
475
., , 1991: 38.
476
Kaki(a) . 27, I, 20; II, 63.
477
I: 300, . 1.
149
,
.
. , , " "
. . .
VII-XIII : ,
(IX ) = ; ,
= , ; () , (XII ) = , ;
, (IX ) = ,
; ,
(X ) = , ;
Meher, =
; , (VII ) = ,
, .478.
479.
, "", " ", " "
(, , ) , . , ,
.
2. : "-" ""
, , - -,
I: 371 . , , ,
. , , ,
. , -, ( ),
. , (= ).
, , . ,
,
- Tayk' ,
X .
479
., , I: 539 .
478
150
480. ,
, / ,
(.-.
Tarawn). -, , ,
, ; -
.
(
).
,
(< Mu-ak, .
; . , II, 1).
, XII ..
481
(Alzi; Ajnik,
[ -482
]) .
483.
, - -.
, , (. ,
, ) (. Murad-su, . Arsanias, .
Aracani < *Arcaniya, . *arg'-), ..
" " (. , VI, 2; VI, 6).
:
, , .. , ,
muki/u . ,
"-"
- (. Mysoi =
Musoi).
. . , , ,
-
. ,
. "
- 1978; - 1967: 386-387 ( -). . I: 385 .; ,
1975.
481
10, 11, 12, 13.
482
: 18-20, 146-147, 212.
483
., , 1984: 559; I: 147; 1971: 234, 237;
1988: 59.
480
151
", XII ..
, ( , -) , (
, ). , -ki/u Muki/u
-
k', mu-484.
. .
- .
, , ,
- XII
.. , (. ,
VI, 3).
Muki, Mysia Mu. . , , (
) .
(. . m '').
, 485.
,
. (Strabo XIII, 1, 48).
Smintheus- Sminth ''.
.
(
;
"" )486.
, . . mus (. mys), , .-.
*ms- ''487. , '' ( , ), -, " ",
, ,
, , ,
488
.
., , 1968: 222 .; 1984: 115 ., 195 . 87; 1992.
1967: 169-170.
486
. 1957: 278; 1977a: 55 .
487
1977a: 73 . , ""
.
488
, ,
, , . .
1989: 7-9. ,
484
485
152
, , . - (mkik), , ,
.
,
( /, "" , . ).
. , , ,
- .
489
. ,
, , .
" "
490. , " "
491
. , , Mu
Mak .- *ms-
(a. Mu, gen. Moy, a *mskho-, . Ar, gen.
Arioy < *arceskho- < *argesk(h)o-). , m.
(. , II, 1). , ,
, Haihaya,
( Bhrgu).
, Mshika (.
. ms [= msh], msaka, msika ''). ,
, Bhrgu Mshika (Phryg-492 Muk-493).
- (. , II, 1) a
(. Mu).
489
1966: 248, 251, 256-257, 263-264, 275, 284, 308; . 1930: 240-242. . 1983: 216.
490
1977a: 52-54.
491
. , 1976: 111-113.
492
., , 1935: 174 ( . );
1960: 436; 1968: 89; 1977: 51.
493
, .
153
. -
(Phrixos), mosch, , . Bhrgu,
Phrixos, Mshika, Mak, Mosch,
(. bryg-, brig-, phryg-, mys-, mosch-, . muk-),
. Aia, Aiai . Haihaya hay (. , VI, 4).
*
(I, 6), .
() . " () ,
, ,
(= . .) , , ". ,
, .
,
.
" , , ,
. ,
, , ,
: " ,
, , , - ,
, , ,
,
-,
. , ,
,
, ,
() (.-.
Tarawn). [...] , , -
; ,
, , ".
154
494.
, Sew sar ' '
495
, ,
(,
[Sew sar]- -).
( - );
- . ,
Tarawn, .
- -
; ,
, , (
,
).
,
, 496
. ,
. Zurvn- (''),
( ,
" "). ,
( Ziusudra,
), -
(. , I, 6).
155
, Zruan Tarban
. ,
, . ,
Zarwa(n); Zari[] ( )
Tirwi(n)497. ,
, . . ,
. , . Zruan . , Zarwan-Nergal- Tirwin-
ulikatte-Nergal- Taru (
).
, - "",
,
. , , ,
, .
, Tarawn ,
, Tarawa
498
. Tarawn, gen. Tarawnoy,
*-no- ( , .
-n- - ).
*terH', ' (. . Tarhunda)499 , , .
Taru - () . , -,
: , Purulli,
Inara, ulikatte. , ulikatte,
Taru, , Slak'-,
Tarawn (. , I, 9).
- Tarawn
o . , .. Meraget (: ),
500
, Tleboas- (Anab. IV, 4, 3) .
teleb/p-, . Tleboai ( Taphos-), Tleboas (
), Tlephos ( ), ..,
1981a: 84, 88. . 1994: 544.
1947: 33.
499
, 1987: 149-153. .-. *terH-
. 1995: 343 .
500
Meraget-, . 1970: 225-226,
.
497
498
156
- Teleb/pi (
) Teleb/pinus501.
. Slak,
. ulikatte,
U.GUR-Nergal
U.GUR-Nergal
. Zarwan,
. Ange,
. Zruan,
Tarawn-
Taru-Tarawa ( ),
Tarawn-
Terettitunni Tarumu,
Tirwi(n)
Turk Angeeay
Tarban, Tarawn-
Tarun, Tarawn-
.
, ,
. tel(e)p/b-
502.
, Meraget ' '. , , , ,
, Tirkatar ' ' ( ,
Meraget) , 503
.
157
, , , ,
, ,
"" , (""), .
, ,
( " "), ,
. ,
mak ', ,
504
' , , 505, , .
3. ,
. . , , , "
" " " 506. 507
. ,
.
" "
, (369-373 ..);
.
moschoi, . 1908:
436.
505
. . mua, muaki '', muaoba '', muoba '',
. mua '', . mua '', . muaabay, . vimuuat,
mueoba, . limav ', ', . miak '', ..,
. HAB s.v. . , . . (1987: 593-594) , , -a(k), .. ( ). , . mak,
, .
(a)k, . : Mousiakos, Mousikos ( .
), Moesiacus, Mysiacus, Moesicus (.)
: Thrausi/Thraikes (< Trausik), Daoi/Dakoi, Mysia/Muk-, . Graes/
Graikoi, .., . 1981: 100-101; , 1996: 265-266.
,
, "-"
( ..).
506
I: 394-395.
507
1965: 99. . SC B I, 196-197.
504
158
(' '). , ,
(
,
). , ,
.
, "" "
", "", , .
Mue Murili508
(: Mursili); , "" (. , I, 11).
(Myrsilos = Mursilos) a
, .
(Gygs) ,
.
, (Herod. I, 7-12;
Nikol. Damasc. VI, 56).
'', . .
huhha-, . uga- .. gygai = pappoi (Hesych.).
, , ,
509.
, , . pap '' (< .). . . -,
(Tiran), ''510. Papas, ,
, ,
(.. pappas '', papos '';
''). (I, 36-43),
.
Atys (. Attis) .
""
( [Msl]
, ).
"" "" .
159
""511; ,
" ", .
,
(" ")
-, .
(, ,
e
). ,
"", ,
().
512
(' ', . , I, 11) .
, . " "
" " " " (.
' -'). ,
, -
"" "" . "" , " ", ,
, ""
(" " " "
" "). "" , ,
.
Huhha '' Hannahanna '' 513. huhha.
.
. . I (XVI ..)514.
(= Xandili, .
'', . hant- ', ') 515.
511
. huhha-, .,
, 1995: 162.
512
. . (1976: 158 .) -
( , )
,
.
513
1994: 323-324, 433.
514
1976; 1980: 103 .
515
. , , , ,
(. 1976: 89-90).
160
, , (
).
.
. . Hantili-Xandili . Kandauls
(. h k ) , ,
-.
" " (Xandut' )
. . , (/ )
516.
517.
518
(XVI ) .
XIX . , ,
519
,
( , , ,
).
- ( ), ,
. . , -
(, ).
,
(SC A: 1126, 1934 .).
,
(resp. ) , -
.
.
I (XIV ..)
, .
huhha-, . uga . Gygs520.
I: 393.
. '', '' (.
. xandel '', '' < ''), . ' ' (
), .., . HAnB s.v.; , 1951: 842-843; 1971: 54-55; . .
Hantidassu.
518
, 1971: 178.
519
I: 393.
520
1964: 44-45.
516
517
161
(. , III, 1)
( ),
,
521
" " (KBo V 59, III 51-58) .
II
522 ( ). III
(XII, 26) ,
III ( Urhi-Teub), II,
523
.
II,
III
'',
'',
II
III
"
"
(.
.)
'',
('
')
, ,
,
. ,
.
- . 1931: 3; 1946: 30.
, (. ). . 1982: 145.
523
1977a: 202. "",
Aiai, . , 1984: 595, . 1. , amuha
, (. Aia Aiai).
521
522
162
. , . ,
-
*dhew-. , .-. *dhew- (. , I, 11).
I,
- (< *dhew-)
(. *dhew-),
(resp. )
,
,
1977: 184.
163
) - ,
, ..
.
, -
- "" " ".
,
, , -
- , (, ;
, ,
).
, ,
Taru-/Tarawa-. Taruia,
525
, .. ,
526
. ,
, ,
(. Purulli, Inara, ..), , Taru ,
Tarhu- (< *terH-).
,
Thrak- Trausoi, (*traus-ikes > *trawhikes > thrkes,
thrkes). a . KUR URUTa-ru-i-a, . Ta-ru-i-a, . Tres, Trai, Troia .. (< *Trowsya)527.
, (Tarawn)
(taraw-/trow-) *terH-528.
Taruia Uilua a
, ., , , 1996: 95 ., .
526
. HEG III, 8, 233, .
527
. 1993: 25-28; , 217 .
528
- -
, " ". "" (XIV, 341-353) ,
,
. , Astik ( )
Ggu,
, Gugua, , . mu '' ( 1969: 153-154; 448,
. 395; XVI , .
- 1967: 399; 1973: 65). ,
525
164
. Taruia (. -a)
: . .
URU
Tarui - , KURTeruia(ini)
529. Glak (, *Gil-ak < *wil-),
K'ark', , URUUilua, .
Ilios/Ilion (< wil-), . ,
,
530
.
Glak- .-. *wel-,
531
. , K'ark'
Karkiya (= Karkia) Uilua Taruia532.
, . K'ark', (kark-/krak-) (
*wel-), " "533.
, ,
, ( )
534. ,
(. 1977a: 81; 1969: 108 ). ,
- -.
529
. s.v.
530
. 1969: 253.
531
. 2000: 126-129.
532
. , 1959: 106-108.
533
, 1976: 123 . (., , ).
534
, /, (CTH 146, KUB XIII, 72),
( XIV ..;
XV .. [. 2000: 161-164,
; . 1948]). .
(1984: 160-161), ,
( , VIII ..,
) , . , VIII ..
" " XII .., . 1991: 97.
.
, , . korannos '' (.), .
karanos '' ( - .,
, 1970: 79-81; 1976: 106-107). ,
165
- 535
.
. , "", ,
(
536
, ) .
-, .. . Taruia-Wilua,
(Arzawa),
( ).
Arzawa, wozmovno, a .-. *arg'-.537 ,
Arimoi ", "
; ,
Attarimma Wallarimma 538. , "" ""
"" "" -, ""
166
,
" ".
-
Tleboas,
,
Mue-Davit'
Ggu, Gugua
,
,
. , "
( *)
. ,
-
Tlephos,
, *
Myrsilos-Kandaulas
Gargaron
Wilua-Ilion
Pahurina
Karkiya, Karkia
Arimoi, Attarimma, Wallarimma
Arzawa
Lykeios
Mousagets
(*)
, ,
- - , -
- (
"" )
539.
,
,
. ,
,
- , , .
, ,
, "",
,
- . ,
539
167
-
: (= );
; Hark'
.
"" . " "
( ) . " ",
. " "
.
-
540
. ( XIX
XX )
. , , ,
541
.
" ". (. )
(= ). (IX ..).
(.
. Msr, ), ,
;
(= , . ); ,
-
(= . ).
(
,
*ner-, . ). ,
, . Ange Turk Angeeay.
, ,
- ( , -
[, ]).
540
, , (. 1990: 26),
, , , ..
, -.
541
, "";
( 1989:
100-175; , ), . . 1991.
168
,
,
542.
"",
, , (, , , , , , , ,
..),
.
(. ' ') ,
, ..
( "" XVII ).
, (.
= ) ; 543
.
" ",
,
544
, .
" " "", ( ),
.
, , "
", , ,
- ( III, 20-21, . varaz '')545.
"" - , , .
,
, . anliKilise ' ',
anli-bel (. amli-bel ' ') -
, . 1978: 163-190,
.
543
1902: 144-159; 2000: 34-43; 2000: 25-34.
544
1990: 13; 1977: 52.
545
"", . -
1947. . (. 1991:
44-45). "", .
1998, .
542
169
-
(-)
.
,
.
547
1968: 191-195.
546
170
1.
,
.
, , , , ,
,
548
.
. ,
, ,
.
, " ",
().
.
.
, .
; . ; ,
(, )549.
. , , o , ,
.
548
(, , , , , , . , .
.).
XVIII XIX
,
. ,
XIX XX ,
. , .
, . 1984: 179-180, . 297.
549
1959: 6 .
171
(); , , ,
(: );
(). ( );
().
550
. ,
.
() .
("", " ", " ",
" ") - .
" , , ,
".
300 , ,
. , " " (SC B II:
390), 300
551.
,
, azg.
- ,
, -,
, , . - 1946: 313-322;
1997: 156 ., 385 ., .
551
. . tribus, . Triphylia,
phylai; centurii ,
(Livius I, 13, 8), . 1992: 87-92; 300
300 , ..
300 (.. "
"), . - 1989: 25-26 (. 300 ). , 300
300 ( ,
-),
1110 .. ; . 1992 (,
-).
550
172
,
, ,
552.
azg ', '.
, (ce ', , ,
', tun ', , ' ..).
, : 1)
*nept-,
; 2) , a
(.. ,
); 3)
,
, ,
, .
, ,
XIX ,
553. , ,
,
.
, hay . hay
'' (= ) (Hayk <
hay-ik). azg- azg-
. , .-. *poti', , ' (. .-. *dems- pot- ' ' *wik'pot- ' , '). azg,
.. ,
554.
.., 1966: 25.
1984: 29. . caay ', ', aaxin '' ax '' ( )
, ., , 1984: 186, . 28.
. (1987: 425). ,
, , ,
(., , : 390, 400),
.
554
,
, .
552
553
173
, , , , , , , ,
..
(-, , ), .
. .
,
()
..: ha-a (= haya), Azi, Armi, Urame (. hay, HayaaAzzi, Arme Urme, ). ,
... ,
.
,
, III .. ,
. ,
- - (
- . .)
, 555.
, .
,
.
, " "556.
,
. ,
1983a: 33.
, , , . , ,
, . 1990: 98. " " . ;
: 1990:
181-201.
555
556
174
.
, ,
, ,
,
,
- .
2. AR(A)M-:
Ar(a)m , .., ., , Arame, Aramu,
Arami, Arima, Aruma, Arman, .., ; Armanum, Armi, Arimu-Arimu, Armalu, , ..557 ,
, .. Aramu, Aramale, Arme, Armuna ..558
"", ( )
.
. u.burKI Su.burKI, Su.birKI, SuKI, . KURubartu, KURSubartum,
KUR
ubari
: KUR/URUubria (XI-VII . ..)559. ,
KURArme ( - KURUrme)
.
, ,
/. ,
, " ",
,
., , 1955: 2; RGTC I: 18; II: 15; III: 21; V: 38; XII: 5054. , (. I: 185-186).
558
., , s.v.
559
., , 1944: 23 ., 84 .; 1984: 132-134, . 11,
16, 25; 147, . 20; 1985: 6. .. ubaru . VII VI .. Subartu
"".
557
175
, 560.
Ar(a)m-, ue ', '.
"" , , " ", Ar(a)m- Arc-.
, Ar aku (. , II, 2);
Aramale Ar aku; Arme, Urme
Armuna Ar ania (. Aracani)
Ar /zabia . Ar ania (=
*Arcaniya > Aracani) Ar aku (= Arceskho- > Ar)
. c, .-.
*g'.
a ( IX ..)
Hayoc' jor " ',
, .
,
(. , II, 2).
(Arimoi ) , , . Aramale Arama, .. '' (
. -li/e), .
Hayk' ', ',
, Aiale,
Armarili (= Aramale)561.
(Arimoi)
,
(. , I, 6, , VI, 5). ,
- . ,
Oulos-,
(. , III, 1).
, , .
(. X, 22-23).
(I . I, 17: . Mosoch, . Mk).
()562. ,
1971: 41 .
Ar /zabia, Aramale, Aiale, . , s.v.
562
-mk, , ., , 1981: 49, 56,
. 71, 104; 1984: 103, 118, 194, . 83. ,
560
561
176
Aram
Mak, . Rma Mshika, . Arimous Mysia, ..
-
"".
XIV ..,
, , , ,
. Ah-la-mi-i KURAr-ma-a-yaME, .. -,
563
XII .. . , XII
.. (1115 .), 20000 " "
, .. .
564
.
, . , . .
, Arme ( Urme, .. ), , - , *Armini
' ', ' '565.
, , Aramu .. 566
. ,
,
567. ,
.
,
""
Aram- ,
568. , Hadad,
, . 1947: 127-128,
.
563
., , RLA 1928: 131 .; 1997: 6-10, .
Aramu (nom. sing.), Arumu (nom. pl.)
..
564
1984: 68.
565
., , : 126, 199, . 115, 204, . 4; II: 107. .
1928: 215.
566
. 1985: 337; I: 319; II: 23.
567
: 1984: 204-205, . 4.
568
, ,
, -
177
178
,
. XII .572.
, , . - Urumum573. ,
2000 . ..
" ha-a" (= ?), "
"
. . . , , ha-a (= haya), Armi Azi (.
Hayaa-Azzi) ,
574.
,
575
Urumu Urme (= Urmiu, Urmie)
. Urme , , Urumu, ,
- .
, ubria , "" Ar(a)m-.
Aracani (
)576, -" "
, , .-. *r-mo- (*r-mo-). ,
Aracani < Arcania .-.
*arg'-,
" " (. ,
VI, 6).
o, Ur(u)m- , , Or(o)m- 577
Ar(a)m- ( Urmiu = Ormio
*-iyo-).
. 1984: 67-69, ; 1971: 237 .; .
1988: 56 ., ..
573
RISA: 140-141. Urumum , . 1935: 6,
. 62; Urumum Apial
(Apial
, . RGTC II s.v.). . (1959: 232, 235, . 117)
Urumum .
574
1983a: 30-33.
575
1984: 166, . 151; 196, . 90.
576
1984: 196, . 97; . 1988: 92.
577
1984: 121.
572
179
Armen-/Ormen (.
Armenion/Ormenion [ ,
], Ormenos [ Ormenion-], Ormenios, Ormenides
578
) , (
) , .
*
XII ..
, -
( ).
(. .-. Gak', .-. Kaag/k-, -. Kasachia, .-. '').
,
(. . Apsilai, . Absilae, .- . Apilk', .-.
Apileti, ; . Aap'swa, A-ap'wa '')579.
,
( ""
, ),
.
, , , ..,
,
, ,
(-) , 580
. , , . XX .., (..
1987: 286. . 1946: 327-328; . 1988: 101.
1984: 131, . 7; . 1973: 19-23; 1998:
6-18, . -
ps '',
, . , , .. , aps , .
Apsa, Apsia, Apsos (.-. *ap- ', ', .
1962: 29-30), -. Abzu/Apsu,
, Enki/Ea ( ?).
580
1984: 4-6.
578
579
180
-) , XII
.., /,
.
,
Hayxuz,
. ,
,
. , , ,
. , ,
581
.
. , Hayxuz hay
582
( , 1990) . ,
583
(. ,
, ).
. ,
- - -
.
,
XI ,
(Kharthlos, Bardos, Movakan, Heros, Lekan,
Kawkas, Egros) Haos-,
(.. ). Haos
584. ,
.
,
(. ). , ,
Hayxuz.
, , , , , ,
Kharthli. . ,
,
.
581
- 1977: 29-31 ( ,
). , Hayxuz-
.
582
-xuz ., , ,
.., . - 1977: 72-73.
583
- 1977: 71.
584
1979: 21 .
181
. . Aramazd < . Ahura
Mazda, . Aramu . Arma- ', '585.
(II, 86), "
" , .. , ,
. ,
,
,
.
, (Mchxethos)
Mchxetha.
' ',
. Mesxi, ,
. Mosch-586. ,
(Ant. I, 125) Mesches, Mazaka
( . ), -.
, ,
,
(Arimous Mysia, Rma Mshika).
,
" " (. , . .,
)
" ",
, .587. ,
"" (. awo)588. "
" Qura (< qur awo '
') - ,
" ". " " "
", ""
" " , ..
.
, , ,
589. , , ., , 1949.
mesxi ., , 1946: 277-278;
1984: 116.
587
. 1986: 55-61, 336-339.
588
" " 1976.
. : 53-55.
589
. 1966: 27-30, 116-119.
585
586
182
: 64-65.
: 315.
592
. (1961: 96-97; II: 315) Aram-xutu
. Aramu . Hutuini. ,
Xut(u)/ Xetu .
593
1966: 112, . 205; 121, . 224.
594
1975: 188, 189; :171-172, 179; - 1977: 66-67.
595
,
- , . 1985: 158-159, .
596
., , 1936: 15, 23, 24, 29; 1974: 199, 200, 215;
1985: 158-159; 1988: 271.
597
- 1977: 99; . Af. " " , .
1969: 111-112. " () " . .
2001.
598
. 1985: 146-147.
590
591
183
sr-qwe)599. Sewesr , , ,
600
, .
/o (. Iarxou, Iarxou,
Narxou, Nart-xou)601 .-.
*arg'- '; ', . . Arjuna. ,
602
" " , a
603
, .
*arg'- . , , ,
'', . . warxil- (. wercxl-), .
uhu- (< *u/orcxu/o-, . . ). ,
. ars, . arc, . arcu
('') .. ,
604
stem .
,
" " (
1969.
Sew Sar ( /), Sewesr. , Sewesr
Sewsrz/Seozeres,
( 1990: 86), . , saws ' ' ( I,
20). . -, , , ,
aua/ auka ( = s, ka ).
601
. . Erexau, .-. Arxu, . Arxcaw, . Raikau .. , . - 1977: 106, 108; 1985: 147-148. n- ,
, nart.
602
- 1977: 36.
603
1976: 186; - 1977: 67.
604
, , '', . 1964: 83-84;
1988: 131-132, 153; , 1988: 185. ,
.-. *Harg'- '', ,
- satm
( 1998: 154). -
, . A. 1997: 110-118.
599
600
184
" "). ,
. warxil-, . arjuna (
. *u/orcxu/o-),
'' (. arazn, aran, . rzna), .. .
Arjuna Krtavrya,
" ", margal- (m-arg-al- ' -') kharthwel (. . *e > a, *l > r;
', ',
). , . Argonautai ', Arg-' (
). ,
' Arg-' . Argo, Argos,
Argolis605, . .-. *arg'- '; ',
, , "" .
, o " " Haihaya,
Rma, Arjuna, Krtavrya, ,
a (*).
,
. -- ()
;
, 606.
4. HA.A, HAYAA, HATTI, ETIU
,
, hay, , . ,
, hay, armen geni , .
hay (< ) hatti
XIX (. ). , hay
605
606
185
., , 1984: 126-127.
-(a)a (Hayaa, Aripa, Kadmaa ?) .
1964: 61 .; 1987: 331; 1988 I:68.
609
. (1924), K. (1927), .
(1931), . (1932), A. (1933) , .
I: 11 .; 1964: 10, .
610
1983a: 30-33. , " ,
Haya Armi Azi,
. . . .
607
608
186
, *H(s)- '',
hay- < *poti-.
, Azzi
Azord - 611,
. az-, azazem
'' (*Hs-gh-), .. Hayaa Azzi *H(s)'' (,
*ha-thi- < *Ha-ti-, . *-ti- > -y- *-ti> -zi-). Arzia, ,
612
Arcn
, , ,
.-. *arg'-. ,
(, Karanni) (, Huggana)
,
613
.
e e
hay. . . , hay
HA.AKI, /Suburubari. , Aratta
SU.KUR.RU. Haya-Ea (Enki),
. ,
614.
, "" Ar(a)m-
*r-mo- ', ', Aratta
Aa (* -to-). ,
,
- (Hayk', ,
187
188
, ., , 1978.
619
, X , , . - 1965.
620
., , 1984: 134, . 21.
189
( , )
*deiwo- '' + *g'en- ', ', . . Diogens, .
Diuzeni, Diazenus .. (. . Thiogeneis, theos '')621.
, . dik', gen. pl. diwc' ''622, tiw
'e' (< *deiwo- '', '') cin ', '. . ,
, . c, .-. *g', .
,
623
. , .
,
. .
. (-) , ,
624. , ,
.. 625.
190
,
.
(Purulli, Inara, Taru, ulikatte) , , - (,
-). , ,
hatti = hathi
. hay Hayk.
. ,
"" ,
. Hathi- (. *H- '', -ti-, .
II, 2), () ,
, ,
626
, , , .
, " "
,
627 (. ). ,
Mnnerbund-, ,
Mnnerbund- 628.
,
,
. ,
.-. *poti- 629.
h . x, h,
. hay Hatti Hayaa 630. . : , h
, ,
, , .
1989.
627
. , 1987: 126.
628
. , 2000: 133 .
629
,
*p- > h- . , .-. *p- > *f- > h p- > f- (., ,
purulli/uurulli [= furulli] ). ,
, , , , .
630
. 1984: 200-201, . 120.
626
191
h, ,
- h x
( -
)631. , . hay hatti. , . hatti
. hay,
. hay- Hayaa (= xay, xayasa), , 632
hay- .
5.
Aramaneak-, Xo-
Manawaz-. , ,
( ),
, . ( Manawazeank Xoxounik).
, ., ,
. . ,
. , (.
*aryomen-), ,
Irej Irmin
(. , III, 1), . Manuira-Manuehr- ('/ ' '-
631
1995.
" ", , Hayk'
,
.
" " .
hay. 1. (, ) Aia ; 2. () " "
, Haihaya; 3. () -, '' (=
) "" , -,
Hyaona-; 4. () ,
Io, ; 5. ()
,
Ai (' '). ,
. hay .
hatti.
632
192
(, ),
; , " " "
" ( I,12; II, 7),
; , ,
(. ), .
Xo
( -).
, , : .
Hurri = Xo > . Xo (. .-. r, . Choraios)634,
-. huradi ', 635
.
-: eri Hurri ('' '').
636. ,
- .
" KURuri ", .. uri
. . . , uri
( uri-li '')637. . i/e
633
*manu-
, . 1991: 37. ,
, . , I, 6.
634
. 1961: 114-115; I: 280-281; II: 286;
1981: 55; 1987: 422-423 ( , ,
, . xwarr '' =
. xvarnah, . , .
HAnB, s.v.). . xo '' .
., , . partev (. '')
', '. .
1984: 132, . 12.
-uni
- ,
, .
1987: 441-442 ( -i < *-iy). ,
, .,
, Arcruni, Bagratuni.
635
. 1992: 21.
636
., , 1981a: 81; 1984: 145, . 4; . 1994: 319.
637
1992: 53; . 1993.
193
194
640.
Minua. , ,
,
641
, , . , (= ) ,
, .
(Minua: Meinua, Menua)
(810-786 ..). I (786-764
..), ,
(= . Tayk',
). , II,
I, Qulha (=
)642. , , ,
,
, ,
643
(= ) XIV-VIII .
, , .
, ,
, .
; ,
, , 644.
640
,
, . 1960a: 222-224. ,
, ,
( , []
).
641
III, (VII
..).
642
(XI, 14, 11), , ( - ) ,
. ,
( ). Monobazos (= .
Manawaz) (I .. I ..),
""
, ( )
. . 1980: 61-62.
643
Qulha . 1962.
644
(., ., ., .)
XX (. , . .). -
195
.
VIII ..
VIII
..646 , (XIII ..) , ,
XV-XIII ..
Minua/Menua (XXII ..):
Menua647, Minyas
, (), . - 1931:
passim; 1936: 261, 267. ,
, . ""
. 1944: 44-48, .
645
. 1931: 900-902, ; . 1944: 47.
646
. I: 100.
647
RISA: 184-185; ANET: 269.
196
. " Minyas
, , ,
.
, e..." (Josephus
Flavius. Ant. I, 3, 6).
,
Mau/Masius/Tur Abdin / Nibur/Cudi-da, .
(Kadmeac' tun ' ', ..
Kadmuhi/Katmuhu - - )
, . qdm '', ',' '' (. dm qadmn,
. , I, 6). ,
648
. , .
. Kadmos . Kadmos-.
, . , , ,
.
, 649.
Mu ('')
Targhu/izziza Sharrumagi , Tarhu- ( ) arruma ( )650.
197
Tarhu- , ,
, , ,
..
. , -
'/ M' (*Manu-), ,
'' (*Yemo-), . ''
'' ( ).
651. Mu ''
*Yemo- (. , I, 6).
, *Manu- Menua-Minyas Tauros ''. ,
Minos, . Minua,
, *Manu-652 (. Minos + tauros).
. , Menua Aram
Tabra/Tibar,
.. , Tabra/Tibar , ,
653.
. , 654.
,
Kiba ( , )
arum, , . s.v.
651
1986: 69 .; 1991: 7 .
652
., , 1991: 40, 47, . 69. ,
*manu- '' .-. *men- '', '' ('').
*manu- , . Manu Hara
Brzaiti "". , . Minua . manuk ', ' < *men-u-, . 1986: 55.
653
1965: 66.
654
, -
(. . *tawr- .-. *tawro- ''; . - . Theseus; . Qdm, . Kadmos; .
Minua, . Minos Minyas).
198
655.
,
..
,
,
..
,
, ,
. ,
6. :
. T'orgom-,
Tegarama-Lakarama-Beth Thogarma,
. T'orgom
Gomer/Gamer-, , . Gamirk' (. X, 2-3;
I, 5; I, 9; I, 12). , ,
,
T'orgom, ,
Tarhun-.
(', '), ,
( -arma
armen XIX ).
,
" " -
"" 656. , .
Aracani Arsania (= Arcaniya)
IX .. (.. Iuwa-Cop'k',
). ,
.-. *Harg'- ', ',
655
656
, 1984: 908.
., , 1971: 233.
199
200
,
. -
HA.A (= /Subur) Aram-,
. , HA.A
(. , II, 2; VI, 4). ubur,
663
,
.
" "
(.. ), ,
, Hark'.
.. . ..
: "", ,
664
. ,
.
, , , , , , ..
, (
, ,
).
,
Hark', a (,
).
, , ,
, . , , . Hark', , ,
.
, ,
Xo ,
. , , ,
, ,
-.
, 663
664
1944: 31-32.
. 1994: 239 ., .
201
( IX ..). , ,
(
) . ,
.
,
.. :
, , .
.
"-"
..
. ..,
"-" ,
..
( "-" )
- .665
"-"
..
"-"
,
( )
.
"-" ,
, , .. ,
.
, "-",
.
, . . . . "" ,
(""), .
,
, 665
202
..,
"-" ,
"".
, -- , - , 666
, ""
""
( ; " " ,
, , "" ).
,
, , ,
.
,
.
. . .
,
,
. ,
, 2001 (
, .);
( ) . 2001.
666
203
- (., .
. . ). 1951, 2-4.
. .
- . .
. .
. .
. (. . . ., . . ). ., 1957.
(. . . .). .
I-II. M. 1983-1988.
, . . -
. . I-IV. M.-. 1958-1989.
, . . .
2001.
.
1990.
. . I-II. . 1980-1982.
. . I-III, M. 1999.
. .
. . . , 1985.
, . . . .
1960.
AH
ANET
DEL
DELG
EIEC
GEW
HAB
HAnB
HED
204
( ).
Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament [ed.
Pritchard J. B.]. Princeton, 1969.
Ernout A., Meillet A. Dictionaire tymologique de la langue latine.
Paris, 1932.
Chantraine, P. Dictionaire tymologique de la langue grecque. T. IIV. Paris, 1968-80.
Encyclopedia of Indo-European Culture [eds. Mallory J. P. and
Adams D. Q.]. London and Chicago, 1997.
Frisk H. Griechisches etymologisches Wrterbuch. B. I-II.
Heidelberg, 1973.
. ( . ). . I-IV, , 1971-1979.
. ( . ). . I-V. , 1942-1962.
Puhvel J. Hittite Etymological Dictionary: Trends in Linguistics.
Berlin, New York, 1984-.
HEG
Tischler J. Hethitisches etymologisches Glossar. Innsbruck, 1977-.
HHTB . ., - . ., . . -
HH
IEW
JIES
KBo
KUB
LHG
PBH
REA
RGTC
RISA
RLA
SC
SD
(,
. ., - . ., . .
). . I-. , 1986-.
( ). .
I-. 1958-.
Pokorny J. Indogermanisches etymologishes Wrterbuch. B. I. Bern,
Mnchen, 1959.
The Journal of Indo-European Studies.
Keilschrifttexten aus Boghazki. Berlin, 1916-.
Keilschrifturkunden aus Boghazki. Berlin, 1921-.
( ). .
- (-
). .
Revue des tudes armniennes. Paris.
Rpertoire gographique des textes cuneiformes. Vol. I-XII.
Wiesbaden, 1977-1993.
Burton G. A. The Royal Inscriptions of Sumer and Akkad. New
Haven, 1929.
Reallexikon des Assyriologie. 1928 ( ). . I -IV. 1936-1999.
. ( :
). [, . . , . ]. ,
1977.
( ). 1909.
( ). 1939, . 1-13. . . (.
. ). 1939, . 11-15.
( ). [.
. .]. , 1940.
(
). 1913 (= 1990). .
205
. (. . . ).
1990.
(" ')
( ). 1987. .
(. M. A. ). 1953.
( ).
1985.
(" ")
( ). [. . .].
1941.
, . .
1957 : (. . .) .
1965 - . .
1972 . 1970: 322-332.
1986 .
1984: 7-27.
, . . (, . .)
1902 ( ). . . AH IX:
117-143.
, . . (, . ., Abeghian, M.)
1899 Der armenische Volksglaube. Leipzig.
I-VIII (). . I-VIII. , 1966-1985.
1975 . .
, . ., - . . (, . ., -,. .)
1951 (). SC B II, . 821-878.
, . .
1983 . .
, . ., , . .
1985 . PBH 4: 66-84.
, . (, . .)
1969 ( ). .
, . . (, . .)
1984 . .
1994
... III-I ( 206
1965
( ).
.
1981 (
" "). LHG 11: 65-85.
1999 (). SC IV, . 396-420.
2000 ( ). .
, . ., , . . (,.., ,..)
1975 - (
" " "-"). PBH 2: 90-104.
, . (Astur, M.)
1967 Hellenosemitica. Leiden.
. .
1979 . .
1997 (., . . .). .
, . (Ahyan, S., , .)
1982 Les dbuts de listoire dArmnie et les trois fonctions indoeuropennes. Revue de listoire des religion CIC-3: 251-271.
1985
( " " ). PBH 1:
32-46.
, . . (, . .)
1978 ( " ").
. , . 163-190.
, . .
1960 . .
. . . ., . . 29-38.
, . (Belli, O.)
2000 The Anzaf Fortresses and the Gods of Urartu. Istanbul.
, .
1995 . .
, . (Berne, E.)
1959 The Mythology of Dark and Fair: Psychiatric Use of Folklore. Journal
of American Folklore. Vol. 72: 1-13.
, . (Burney, Ch.)
1993 Arslantepe as a Gateway to the Highlands: a Note on Periods VIAVID. Between the Rivers and Over the Mountains. Archaeologica
Anatolica et Mesopotamica Alba Palmira Dedicata. Rome. Pp. 311317.
209
1993a The God Haldi and the Urartian State. Aspects of Art and
-, . (Brker-Klhn, M.)
1989 Mons Argaius und Papana Die Berge. Anatolia and the Ancient
Near East. Studies in Honor of T. zg. Ankara. Pp. 237-255.
, . .
1973 . .
, . . (, . .)
1999 / (/
- ).
. , . 13-15.
1999a ... III-I (
III-II ..). PBH 1: 260-268.
2000 . ... III I
( - : III I
..).
. .
, .
1987 : . .
, . .
1949 . 2: 228-239.
, . (Bonfante, G.)
1984 The Armenian Family Terminology.
: . ., . 26-30.
, .
1978 . 3: 212217.
, . (Brentjes, B.)
1983 Alte Siegelkunst des Vorderen Orients. Leipzig.
, . (Briquel, D.)
1992 Twins and Twins in the Legend of the Founding of Rome.
315-317.
, . .
1936 (. . .). ., .
, . (, .)
1997 ( ). .
, . (Burkert, W.)
210
1989 . 1: 14-39.
, . .
1909 .
.
, . (, . .)
1969 ( ). .
, . . (Garsoan, N. G.)
1982 The Iranian Substratum of the Agatangeos Cycle. East of
Byzantium: Syria and Armenia in the Formative Period. Washington.
Pp. 151-164.
, ., , . (Garstang, J., Gurney, O. R.)
1959 The Geography of the Hittite Empire. London.
, . . (Gaster, T. H.)
1975 Thespis. Ritual, Myth, and Drama in the Ancient Near East. New
York.
, . (Gelb, I. J.)
1935 Inscriptions From Alishar and Vicinity. Researches in Anatolia. Vol.
VI. Chicago.
1944 Hurrians and Subareans. Chicago.
, . (Gelzer, H.)
1897 (
). .
, . . (Gurney, O. R.)
1948 Mita of Pahhuwa. Annals of Archaeology and Anthropology.
University of Liverpool. XXVIII: 32-47.
1987 . .
, . . (Gerstein, M. R.)
1974 Germanic Warg: The Outlaw as Werwolf. Myth in Indo-European
Antiquity. Pp. 131-156.
, . (Goetze, A.)
1940 Kizzuwatna and the Problem of Hittite Geography. New Haven.
, . (Gimbutas, M.)
1980 The Kurgan Wave 2 (C. 3400-3200) into Europe and the Following
Transformation of Culture. JIES. Vol. 8, 3 & 4: 274-315.
, . .
1977 ( I-III
). :
, . 96-117.
1981 . .
1993 . .
, . ., , . .
1996 . .
212
, . .
1972 .
. 80- . . . ., . 178-186.
, . (Greppin, J. A. C.)
1995 Kurilovicz and Hittite h, and further extensions on to Armenian.
Analecta Indoeuropaea Cracovensia. Vol. II: Kurilowicz Memorial
Volume. Part 1. Pp. 313-315. Cracov.
, . .
1974 : . .
, . (Griffith, R. T. H.)
1992 Sacred Writings. Hinduism: The Rig Veda. Tr. by R. Griffith. New
York.
, . (Grottanelli, C.)
1986 Yoked Horses, Twins, and the Powerful Lady: India, Greece, Ireland
and Elsewhere. JIES. Vol. 14, N. 1-2: 127-152.
, . .
1983 . .
, . .
1979 "" . .
, ., , . (Gulbenkian, R., Berberian, H.)
1971 La legende de David de Sasoun daprs deux voyageurs Portugais
du XVIe sicle. REA t. VIII: 175-188.
, . (Dijkstra, M.)
1991 The Weather God on Two Mountains. Ugarit-Forschungen, Bd. 23.
, . .
1969
. . .
1972 . .
, . . (Dexter, M. R.)
1990 The Hippomorphic Goddess and Her Offspring. JIES Vol. 18, 3-4:
285-307.
1990a Reflection on the Goddess *Donu. Mankind Quarterly. V. XXXI, Nos.
1 & 2: 45-58.
1993 Born of the Foam: Goddesses of River and Sea in the Kingship in
Heaven Myth. Studies in Honor of Jaan Puhvel: Part Two.
Mythology and Religion. JIES Monograph 21. Pp. 45-58.
, . .
1986 . -
.
. , . 67-68.
213
, . ., , . ., , . . . , . 127-168.
1988a . PBH 1: 60-
79; 2: 68-88.
( . PBH 1:
14-27.
1994 (
). PBH 1-2: 53-66.
2000
(
. PBH 1: 124129.
, ., , . (Jones, G., Jones, T.)
1994 The Mabinogion. Tr. by Jones G., Jones T. London.
, . .
1992
214
1960 . .
, . .
1976 (10-12) (7-13). XIV Eirene. , . 88-91.
1980 . .
, . (.) (Drews, R.)
2001 Greater Anatolia and the Indo-Hittite language Familly. JIES
Monograph 38. Washington D.C.
, . . (Diakonoff, I. M.)
1959 .
. .
1968 . .
1971 Hurrisch und Urartisch. Mnchen.
1981 600 . ..
. 2: 34-64.
1981a Evidence on the Ethnic Division of the Hurrians. Studies on the
1983
1983a
1984
1985
1988
Civilization and Culture of the Hurrians. In Honor of E. R. Lacheman. Winona Lake, Indiana. Pp. 77-89.
. 4: 190-194.
. PBH 4: 149-178.
The Pre-History of the Armenian People. Delmar, New York.
(. . .). .
. 5: 133-180.
1990 . .
1992 First Evidence of the Proto-Armenian Language in Eastern Anatolia.
Annual of Armenian Linguistics. Vol. 13: 51-54.
, . ., , . .
1988 - .
: . ., . 164-207.
, . (Dumzil, G.)
1947 Tarpeia. Paris.
I-III
Mythe et pope. Paris, 1968-1973.
1970 The Destiny of the Warrior. Chicago, London.
1970a Archaic Roman Religion. Chicago.
1976 . .
1986 . .
1990 . .
1992 Mythes et dieux des indo-europens. Textes runis et prsents par
Herv Coutau-Bgarie. Paris.
1994 Le roman des jumeaux. Paris.
215
, . . (, . .)
1963 (
""). .
1971 - (
-).
. . I. , . 230-246.
, . . (, . .)
1985 (
e ). 2: 79-93.
, . . (Zhoukowsky, M. Sh.)
1995 Early Turkey. Anatolian Archaeology From Prehistory Through the
Lydian Period. Dubuque, Iowa.
, . . (Ivanov, V. V.)
1958 .
3, . 101-111.
1964 ,
. .
1969 . 1967: 40-56.
1976 -- . , . 143-164.
1977
- . : . ., . 181-213.
1977a : . .
1982
. 1980: 157-166.
1983 . .
1983a
(). PBH 4: 22-43.
1985
. . ., . 26-59.
1986 . 1984, . 328.
1998 Horse Symbols and the Name of the Horse in Hurrian. Bibliotheca
Mesopotamica. Vol. 26. Urkesh/Mozan Studies 3. Malibu.
1999 Palatalization and Labiovelars in Luwian. Proceedings of the Tenth
Annual UCLA Indo-European Conference. JIES monograph 32.
Washington D.C.
, . ., , . .
1974 . .
216
1975
. .
. . . ., . 44-76.
1976
.
. ., . 109-128.
1979 "".
. ., . 61-85.
1983 . .
1982, . 140-175.
-, . .
1977 . .
, . . ( . .)
1947 ( ).
.
, . . (Kazanas, N.D.)
2001 Indo-European Deities and the Rgveda. JIES 3-4: 257-293.
, . .
1989 . . ., . 54-58.
, . (Calonne, S.)
1991 Georges Dumzil and Armenian Myth. Armenian Review 4: 37-49.
, . .
1964 . 4: 189-225.
, . . (, . .)
1940 ( ). .
1944 ( ). .
I-II
- . . I-II, 1956-1975.
1961 . (
: .). .
, . .
1966 "" . .
, . (Carrire, A., . , .)
1891 ( ). : 273-279,
305-311, 337-345.
, . .
1968 - . .
, . (Kershaw, K.)
2000 The One-eyed God. Odin and the (Indo-)Germanic Mnnerbunde.
JIES Monograph 36. Washington D.C.
217
, .
1965
(2162-2137 . .. 13 (76): 61-83.
, . . (Kinnier Wilson, J. V.)
1979 The Rebel Lands. London, New York, Melbourne.
, . .
1964 . .
, . (Knipe, D. M.)
1967 The Heroic Theft: Myths from Rgveda IV and the Ancient Near East.
History of Religions, 6: 328-360.
, .
1968 . .
, . . (, . ., Kossian, A. V.)
1994 XIIVIII . .. .
1997 () ... XIII-XII (- XIII-XII
..). PBH 1: 177-192.
1997a The Mushki Problem Reconsidered. Studi Micenei ed Egeo-Anatolici
XXXIX/2: 253-266.
1998 ( ). .
1999 ... XII
( XII ..
). .
2000
... XV ( XV ..). PBH 3, 161-174.
, . (Krahe, H.)
1962 Die Struktur der alteuropischen Hydronymie. Wiesbaden.
, . . (Kramer, S. N.)
1959 History Begins at Sumer. New York.
1961 Sumerian Mythology. A Study of Spiritual and Literary Achievement
in the third Millennium B.C. New York.
, . .
1969
. . ., . 497502.
, . .
1993 IX-II .. .
, . (Cumont, F.)
1956 The Mysteries of Mithra. New York.
, . (, .)
218
( ). . . AH IX: 144159.
, . . (Lambert, W. G.)
1978 The Mesopotamian Background of the Hurrian Pantheon. Revue
hittite et asianiqe 36: 129-134.
, . (Laroche, E.)
1947 Recherches sur les noms des dieux hittites. Paris.
1960 Les hiroglyphes hittites. Paris.
1985 Toponymes hittites ou pre-hittites dans la Turquie moderne.
Hethitica 6: 83-102.
-, . . (Lehmann-Haupt, C. F.)
1931 Armenien einst und jetzt. B. 2, H. 2. Berlin, Leipzig.
1936 .
VI: 245-267.
, . (Lemaire, A.)
1998 Une inscription aramenne du VIIIe s. av. J.-C. trouve Bukan
(Azerbaidjan Iranien). Studia Iranica 27: 15-30.
, . (Leick, G.)
1991 A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology. London, New York.
, . (Lincoln, B.)
1981 Priests, Warriors, and Cattle. A Study in the Ecology of Religion.
Berkeley, Los Angeles.
1991 Death, War, and Sacrifice. Chicago, London.
, . (Lipinski, E.)
1971 Els Abode: Mythological traditions Related to Mount Hermon and to
the Mountains of Armenia. Orientalia Loviensia Periodica 2: 13-69.
, ., , .
1951 : . .
, . (Littleton, S. C.)
1970 Is the Kingship in Heaven Theme Indo-European? Indo-European
and Indo-Europeans. Philadelphia. Pp. 383-404.
1970a The Kingship in Heaven Theme. Myth and Law among the IndoEuropeans. Berkeley, Los Angeles. Pp. 83-122.
, . .
1957 . .
, . (Makkay J.)
1998 Greek axine and pelekys as Semitic Loan-Words in Greek and the
Corresponding Axe Type. Bulletin of Middle Eastern Culture in
1902
, . (Macqueen, J. G.)
1980 Nerik and Its Weather God. Anatolian Studies (30): 179-187.
219
, . (, .)
1944 ( ). . III. .
, . (, .)
1984 (). . V. .
, . (Markwart, Marquart, J.)
1919 Die Enstehung und Wiederstellung der Armenischer Nation. Berlin.
1928 Le berceau des armniens. REA 8, f. 2: 210-232.
1930 Sdarmenien und die Tigrisquellen nach griechischen und arabischen Geographen. Wien.
1966 La province Parskahayk. REA 3: 252-314.
, . (Masson, O.)
1987 Les fragments du pote Hipponax. New York, London.
, . (, .)
1920 (
). .
1930 ( ). .
, . .
1990 . , . 225-233.
, . .
1954 -. .
1962 . : 319-326.
-, . . (-, . .)
1934 -
(
"" ). .
. .
1946 - (- " ".
- I. , . 269-327.
1947 - (
). 7: 59-77.
1964 (
). PBH 4: 53-82.
-, . . (-, . .)
1963 ( ).
.
, . . (, . .)
1980 (
). .
, . (., .)
1975 : . .
, . .
220
1978 () . .
, . (Minard, A.)
1998 Of Horses and Humans: the Divine Twins in Celtic Mythology and
Folklore. JIES Monograph 28. Washington D.C. Pp. 158-178.
, . .
1976 .
(. . .). ., . 623-703.
, . ., , . .
1985 (. , . ., ,
. .). .
, . . (, . .)
1955 ( ). .
1971 (
"ot" "ut"). LHG 11: 52-64.
1976 ( "
"). PBH 2: 189-204.
, . . (, . .)
1990 . (
: .). .
2000 ( ). .
, .
1979 : ,
(., . .
.). .
, . (Nagy, G.)
1990 Greek Mythology and Poetics. Ithaca and London.
, . ., , . .
1987 .
1985. ., . 149-163.
, . .
1988 . PBH 4: 145-161.
', . . (OCallaghan, R. T.)
1948 Aram Naharaim: a Contribution to the History of Upper Mesopotamia in the Second Millennium BC. Roma.
, . . (, . .)
1956 ( ).
.
' . (OFaolain, E.)
1986 Irish Sagas and Folk Tales. Dublin.
, .
221
1973
"-" ""
(., . .). .
, (Parpola, A.)
1993 Bronze Age Bactria and Indian Religion. Ancient Near East and
India. Studia Orrientalia, Vol. 70. (Intercultural Religious Parallels.
The Franco-Finnish Symposium 1990). Paris. Pp. 81-87.
, . .
1986 . .
, . (Penglase, Ch.)
1994 Greek Myths and Mesopotamia: Parallels and Influence in the
Homeric Hymns and Hesiod. London and New York.
, . . (Perikhanian, A. G.)
1971 Les inscriptions aramenes du roi Artashs. REA 1971, t. VIII: 169174.
1993 .
.
, . . (, . .)
1987 *wel- . LHG 1:56-70.
1988 ,
. .
VIII . , . 57-63.
1991 ,
.
2: 102-115.
1991a . LHG 5: 120-129.
1991 (
). (),
1991, 4:
1997 (
). .
1998 (
). .
2000 . (""
. ). PBH 1: 241-257.
2001 . (" ": ). . , . 21-43.
222
2001a (
). . , . 157-169.
2002
(
). PBH 2.
, . . (, . .)
1975 ( " " ""). LHG, 9: 71-77.
1976
( ). PBH 1: 187198.
1981 (
" "). LHG, 4: 78-87.
1991 - ( ).
LHG 2: 126-131.
1999 (
). PBH 2-3: 175-189.
2000 ( ). PBH 2 : 160176.
, . ., , . . (, . ., , . .)
2000 (
). .
IV . , . 12-13.
, . .
1989 - -
: (
).
.
, . .
1944 . .
1959 . .
, . (Puhvel, J.)
1970 Mythological Reflections of Indo-European Medicine. Indo-European
and Indo-Europeans. Philadelphia. Pp. 369-382.
223
1970a Aspects of Equine Functionality. Myth and Law among the Indo-
Indo-European Structure of the Baltic Pantheon. Myth in IndoEuropean Antiquity. Berkeley, Los Angeles, London. Pp. 75-85.
1981 Analecta Indoeuropeae. Innsbrucker Beitrge zur Sprachwissenschaft 35. Innsbruck.
1987 Comparative Mythology. Baltimore, London.
1989 Hittite Regal Tittles: Hattic or Indo-European. JIES, Vol. 17, 3-4:
351-361.
, . .
1998 :
. .
, . (, .)
1998 (). - 1-2-3: 72-85.
, . (Rangacharya, V.)
1937 History of Pre-Musalman India. Vol. II. Part I. Madras.
, . . (Russell, H. F.)
1984 Salmanesers compaign to Urartu in 856 BC and the Historical
Geography of Eastern Anatolia According to the Assyrian Sources.
Anatolian Studies. Vol. XXXIV: 170-201.
, . . (Russell, J. R.)
1985 Armeno-Iranica. Acta Iranica 25. Leiden. Pp. 447-458.
1987 Zoroastrianism in Armenia. Cambridge MA, London.
1988 Two Armenian Toponyms. Annual of Armenian Linguistics. Vol. 9:
47-53.
1993 Ancient Anatolians and Armenians. The Second International
Symposium on Armenian Linguistics. Proceedings. Yerevan. Pp. 7485.
1994 The Ancient Sources of the Epic of Sasun. Lecture at the Armenian
Library & Museum of America, Watertown MA, Jan. 24, 1995.
1997 The Formation of the Armenian Nation. Armenia From Ancient to
Modern Times. Vol. 1. New York. 19-35.
, ., , . (Rees, A., Rees, B.)
1961 Celtic Heritage: Ancient tradition in Ireland and Wales. London.
, . .
1981 . .
, . (Sakellariu, M.)
1986 Who were the Immigrants? The end of the Early Bronze Age in the
Aegean. Leiden. Pp. 125-137.
, . .
1966 . .
1976 . .
1974
224
, . (Salvini, M.)
1995 Geschichte und Kultur der Urarter. Darmstadt.
2001 The Inscriptions of Ayanis (Rusahinili Eiduri-kai). Ayanis I. Ten
Years Excavations at Rusahinili Eiduri-kai. Roma.
, . . (Sammers, G. D.)
2001 Questions Reised by the Identification of the Neolithic, Chalcolithic,
and Early Bronze Age Horse Bones in Anatolia. In: Greater Anatolia
and the Indo-Hittite language Familly. JIES Monograph 38.
Washington D.C. Pp. 285-292.
, . (, .)
1931 ( ). . I.
.
, . .
1986 - - . .
, .
2001 . .
, . . (, . .)
1966 ( ). .
1988 (
). , . ., , . ., , . .
-. , . 47-126.
1998
(
). PBH 1-2: 113-128.
, . .
1989 . .
, .
2000 (
). .
, . (Sevin, V.)
1991 The Early Iron Age in the Elazig Region and the Problem of the
Mushkians. Anatolian Studies XLI: 87-97.
. (Cirbied, M.)
1820 Mmoire sur le gouvernement et la religion des ancient armniens.
Paris.
, . . (, . .)
1965 (
. PBH 3: 95-110.
, . (Squire, Ch.)
1975 Celtic Myth and Legend. Newcastle.
, . .
225
1973
. . .
. ., . 547-564.
, . (Sokoloff, M.)
1999 The Old Aramaic Inscription from Bukan: A Revised Interpretation.
Israel Exploration Journal 49: 105-115.
, . (, .)
I-II
(). . I-II. , 1978-1982.
, . .
1988 - . : . ., . 58-111.
, . ., , . .
1985 . .
-, . . (-, . .)
1965
( " " ). PBH 4: 249-253.
1978 XII ( XII ). PBH 3: 265286.
-, . . (-, . .)
1979
(
). .
-, . . (-, . .)
1970
).
I. , . 143-186.
, . . (, . .)
1970 ( ). .
. , . 221-239.
, . .
1975
. , . 3-49.
1976 . Purulia, . Parilia, Palilia .
, . 125-142.
1976a .
, . 40-58.
1976b - . , . 59-116.
1977 . PBH 3: 88-106.
1977a Mousai "": (
). : .
., . 28-86.
226
1977b . : - . ., . 214-258.
1980 , , : . - . ., . 3-72.
1985 - : . 1983, . 146-160.
1986 souh-etro-. 1984, .
80-89.
1987 . 1985, . 10-52.
1989 . -
: . ., . 23-60.
, .
1991
. Studia Balcanica 20.
( ).
.
, . (Toumanoff, C.)
1963 Studies in Christian Caucasian History. Washington D.C.
-, . (Thureau-Dangin F.)
1912 Une relation de la huitime compagne de Sargon (714 av. J.-C).
Paris.
, . (Winn, Sh. M. M.)
1981 Burial Evidence and the Kurgan Culture in Eastern Anatolia C. 3000
B. C.: An Interpretation. JIES. Vol. 9. 1-2: 113-118.
, . . (Ward, D. J.)
1968 The Divine Twins: An Indo-European Myth in Germanic Tradition.
Folklore Series: 19. Berkeley, Los Angeles.
1970 The Separate Functions of the Indo-European Divine Twins. Myth
and Law among the Indo-Europeans. Berkeley, Los Angeles. Pp.
123-142.
, . (Watkins, C.)
1994 The Language of the Trojans. Watkins C. Selected Writings. Vol. II.
Innsbruck. Pp. 700-717.
1995 How to Kill a Dragon. New York/Oxford.
1999 A Celtic Miscellany. In: Proceedings of the tenth Annual UCLA IndoEuropean Conference. JIES Monograph 32. Washington D.C. Pp. 325.
, . (Finkelstein, J. J.)
1955 Subartu and Subarians in Old Babylonian Sources. Journal of
Cuneiform Studies Vol. 9, 1: 1-7.
. (Fontenrose, J.)
227
228
1988
1959 Cosmos and History. The Myth of the Eternal Return. New York.
, . . (Ellis, P. B.)
1992 Dictionary of Celtic Mythology. New York, Oxford.
, . . (, . .)
1850 ( ). .
1886 -' -Vritrahan
-. . . . .
, . (Ephal, I.)
1999 The Bukan Aramaic Inscription: Historical Considerations. Israel
Exploration Journal 49: 116-121.
, ., , . (Ernout, A., Meillet, A.)
1932 Dictionaire tymologique de la langue latine. Paris.
, . .
1988 ,
, . PBH 4: 167180.
1990 . .
, . (Jakobson, R.)
1969 The Slavic God Veles and His Indo-European Cognates. Studi
linguistici in onore di Vittorio Pisani. Brescia. Pp. 579-600.
, . . (Young, D. W.)
1979 The Ugaritic Myth of the God Horan and the Mare. Ugarit
Forschungen. B. 11. Festschrift fr Claude F. A. Shaeffer. Pp. 839848.
, . .
1968 - . .
230