Вы находитесь на странице: 1из 601

odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ta&SUu ae0ef;xGufonfUyrm
odef;azNrifh

(yxrwGJ)
-1-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wifxGef;[k rSnfhac:ykH

uRefawmfhemrnf wifxGef;rSm i,femrnfr[kwfyg/

uRefawmhfi,femrnfrSm uRefawmfhtudku bOD;jzpfojzifh uRefawmfu bxl;jzpfcJUygonf/

odkU&mwGif uRefawmf jrefrmpmoifausmif; (0g) avmu"mwfausmif;rS xGufí t*Fvdyf


ausmif;odkU ajymif;a&TUaomtcgrS uRefawmhfemrnfudk wifxGef;[k ajymif;vdkufygonf/

taMumif;um; bxl;[laomtrnfrSm aeUeHESifh rudkuf&kHru &dk;vnf; &dk;vGef;onf/


uRefawmf rSm paeom;jzpfojzifh paeeHjzifhpNyD; paetnTefUwuf&vQif tvGef bkef;wefcdk;
BuD;rnf? ausmfMum;rnf? ynmxGef;rnf? pnf;pdrfOpömaygrnf ponfjzifh uRefawmfwdkU&GmrS
aA'ifq&m OD;tHUBuD;uqdkum q&mtHUudk,fwdkif ausmufoifykef;wGif paeay: paetnTefU
wufaom emrnfrsm;pGma&;í uRefawmhftm; a&G;cs,fapaomaMumifh wifxGef;[laom
trnfudk a&G;cs,f,lvdkufjcif; jzpfayonf/

uRefawmftbdk;rSm avQmufvTmpma&;BuD;jzpfNyD; uRefawmfhtazrSm ajrwdkif;pma&;jzpfonf/


uRefawmfhtarharmif uRefawmfhOD;av;rSm NrdKUtkyf&kH;pma&;jzpfonf/ uRefawmfhta':
wpfa,muf\a,mufsm;? uRefawmfh OD;av;awmfolrSm 'dpBwdwfaumifpD pma&;jzpfavonf/
xkdUaMumifh uRefawmfwdkUtrsKd;rSm pma&;rsKd;jzpfonf[kqdkvQif rrSm;Edkifyg/

pma&;rsKd;rSm vljzpf&jcif;twGuf uRefawmfu rausreyfjzpf&aumif;rSef; rodaomfvnf;


uRefawmfhtazonf rsm;pGm rausreyfjzpf[ef wlavonf/ ]]pma&;jzpf&wmavmuf EkHwm
avmurSmr&Sdbl;}} [k uRefawmfhtazu cPcP ajymavh&Sdavonf/

pma&;b0wGif uRefawmfhtaz tonf;temqkH;tvkyfrSm v,f0ef (odkUr[kwf ajrpm&if;


0efaxmuf) tm; bk&m;xl;&jcif;ESifh &Sdcdk;&jcif;tvkyf jzpfavonf/ &Sdckd;&jcif; qdkonfrSm

-2-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pum;wifpm; ajymjcif;r[kwfyg/ wu,fyif v,fq,fjzmMumy'kHjzifh ezl;jyifwifí &Sdckd;


&jcif;jzpfaMumif; uRefawmfudk,fwdkif jrifzl;ygonf/

,if;uJUodkU uRefawmfhtaz tonf;temqkH; tvkyfrsm;wGif wzspfawmufawmuf


arhaysmufr&atmif tonf;emjcif; txGwfo&zlrSm þodkUjzpfygonf/

olESifh ajrwdkif;ausmif;aezuf olUoli,fcsif; wpfa,mufonf olUvkd ajrwdkif;pma&;b0rS


t*FvdyfpmtvGwfoifNyD; q,fwef;atmifí tvkyfwufoGm;&m aemufqkH; acwÅ v,f0ef
rif;yif jzpfoGm;avonf/ olonf acwÅv,f0efrif;tjzpfjzifh uRefawmfhtaz\ tkyfpkodkU
uGif;qif;vsuf ppfaq;avonf/ xdkoli,fcsif;a[mif; acwÅv,f0efrif; tm;vnf;
uRefawmfhtazonf bk&m;xl;vdkuf&ygonf/ tJ'Dwkef;u uRefawmfhtazu ]]ighom;? rif;
t*Fvdyfpm wwfatmifoif&r,f? wpfaeU v,f0efjzpfatmif vkyf&r,f[k uRefawmfhb0
twGuf vrf;nTeforI jyKygavonf/

wpfcgu uRefawmfhtazonf om&kd;ukef;qdkaom tkyfpkudk udkif&avonf/ uRefawmfh


toufum; tawmfyifi,fao;onfxif\/ uRefawmfwdkUonf om&dk;ukef;&GmwGif aeMu
avonf/ xdk&Gmum; aywpf&mvrf;rBuD;ay:rSmyif wnf&Sd\/ om;&dk;ukef;wGif aeMucdkuf
rsufESmjzLv,f0efwpfOD; vma&mufavonf/ &GmwGif AdkvfwJr&Sdjcif;aMumifh uRefawmfwdkU\
tdrftay:xyfudk AdkvfwJozG,f vkyfay;xm;&avonf/ bkef;awmfBuD;ausmif;rS aumfaZm
rsm; iSm;um cif;ay;xm;&m rsufESmjzLv,f0efrif;u zdeyfBuD;pD;í aumfaZmay:rSm avQmuf
\/ olUpm;yGJxkd;tm; uRefawmfwdkUu Muuf? MuufO? om;ig;rsm; ay;&\/ 4if;u txl;xl;
aomenf;rsm;jzifh AdkvfpmjyifqifcsufjyKwfí v,f0efrif;tm; yGJawmfquf&\/ uRefawmf
wdkU tokH;jyKaeaom ,kdtdrfom&Sdygvsuf rsufESmjzLv,f0efrif;twGuf ESD;aMumfzsmumí
tdrfomopf vkyfay;&\/ uRefawmfrSwfrdygao;onf/ uRefawmfonf þodkUpdwfrSm jzpfrd
avonf/ þrsufESmjzLv,f0efrif;BuD;onf tom;ta&mifvnf; igwkdUESifhrwl? pm;ykH
vnf; igwkdUESifhrwl? ,kdykHvnf; igwdkUESifhrwl? {uEÅ olUacs;onfvnf; igwkdUESifh wlrnf
r[kwf/ xkdodkUpdwfrSmjzpfNyD; uRefawmfonf ol,dkxm;aomacs;udk oGm;Munfhavonf/
uRefawmfwdkU\acs;ESifh wlaeonfudk awGU&aomtcg rsm;pGm tHUMoaerdavonf/

-3-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhtazonf rsufESmjzLv,f0efrif;tm; uRefawmfhavmuf txifBuD;rBuD;udkum;


rajymwwf/ okdUaomf olUtm; bkef;BuD;ausmif;u aumfaZmay:wGif zdeyfpD;avQmufaponfh
wdkifatmif jyKpk{nfhcHonfudk axmufvQif tawmftxifBuD;onf[kum; qdkEdkifayonf/
rsufESmjzLv,f0efrlum; uRefawmfhtazudk tawmftxifao;[ef&Sd\/ uRefawmfhtaztm;
eifESihfigESifh pum;ajym\/ þrQruao;? uGif;ppf&if; }'rf;zl;} [katmfum ajrykHvdyfjzifh
uRefawmfhtaz\ rsufESmudkayguf\/ uRefawmfhtaz\ rsufESmrSm eDjref;oGm;avonf/
okdU&mwGif vuftkyfcsDí aemufqkwfoGm;NyD; v,f0efrif;uG,f&mrSm pdwfqdk;qdk;ESifh xef;&nf
eif;aomufjcif;udkom vkyfEdkif&Smavonf/ aemufuRefawmf odwwfaom t&G,fa&mufrS
uRefawmfhtaz ajymjyonfrSm olonf a'gotrsuf acsmif;acsmif;xGufNyD; rsufESmjzL
v,f0efrif;BuD; acgif;udk &dkufcJG&ef oHwkwfwpfacsmif; aqmifxm;ao;onf/ tcsufaumif;
ay:í &dkufvdkufrnfvkyfaomtcg uRefawmfhtarESifh uRefawmfwkdU rsufESmrsm;udk ajy;jrifNyD;
]]tif;? ig&rf;vdkuf&if olwkdU 'ku©vSvSBuD; awGUawmhrSyJ}} [k olUpdwfudkol qkH;rvdkuf&
onf qkdayownf;/

xdktaMumif;udk jyefajym&if;..

]]tif;? pma&;vkyf&wmavmuf EkHwm avmurSmbmrSr&Sdbl;/ t*Fvdyf ausmif;qufaeEdkif


atmif av;wef;paumv&Spf &atmifoif/ t*FvdyfpmwwfrS ajrwkdif;pma&;rjzpfbJ
v,f0efjzpfrSm? em;vnfvm;}} [k oifcef;pmay;jyefavonf/

uRefawmfhtazrSm EkHvSaom ajrwdkif;pma&;b0udk pGefUvTwfvdkvS\/ xdkUaMumifh pGefUvTwf


Edkif&ef wpfzufu ul;oef;a&mif;0,fa&; vkyfprf;\/ aq;vdyfckHaxmifMunfh\/
atmufjynfatmuf&GmokdU yJ? oeyfcg;acguf? qD;oD;rsm; ydkUprf;\/ iHjym&nfa&mif;\/
ta&mif;t0,f rpGH&kHru rdbtarGtESpfjzpfaom ,mawmESpfawmqkH;? aetdrf cspfwD;vuf
tyf&onftxd jzpfoGm;av\/ ajrwdkif;pma&;tvkyfudk tulpma&;vufwGif rsufESmvTJ
xm;&m trSm;rSm;t,Gif;,Gif; vpf[if;jcif;awGrsm;NyD; olygtvkyfjyKwfawmhrwwf jzpfoGm;
avonf/ uHaumif;í arsmufopfudkif;vGwf rjzpfonf/ odkUESifh 'kH&if;twdkif; ajrwdkif;
pma&; jyefjzpfavonf/

-4-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhtazonf pma&;b0udk awmfvSefvdk\/ oludk,fwdkif rawmfvSef&SmawmhNyD/ xkdU


aMumifh uRefawmfhtm;om ol\awmfvSefa&;rSDckd&m? wnfaqmuf&m? tm;xm;&m? arQmfvifh
p&m tjzpfjzifh owfrSwfxm;ygavawmhonf/ uRefawmfonf jrefrmpm 4-wef;wGif
paumvm;&Spf &&rnf/ t*Fvdyfpm q,fwef;atmifatmif oif&rnf/ ajrwdkif;pm&if;
tifpywfawmf ausmif;wuf&rnf/ tifpyufawmf vkyfief;vkyf&if; tvkyfudk BudK;pm;um
v,f0efjzpf&rnf/

uRefawmfhrSmvnf; OmPfuav;uvnf; txdkuftavsmuf&Sd? vkHUvvnf; tawmftwef


xkwfojzifh jrefrmpm 4-wef; paumvm;&Spf pmar;yGJudk atmifygavonf/ xdkUaMumifh
t*Fvdyfausmif; ajymif;ae&awmhrnf/ xdkUaMumifh emrnfopf wifxGef;udk a&G;,lvdkufyg
onf/

emrnfopfa&G;onfhaeUu aA'ifq&mBuD; OD;tHUtm; uRefawmfhtazu-

]]om;okH;rsKd; &SdwJUteufu uRefawmfhom;u twdZmwom;As/ tazhxufjrwfwJUom;?


ZmwmcGifudkvnf; Munfhprf;ygOD;/ t"dywdzGm;? Munfhprf; Opfb,fEScsyf&ovJ}}

OD;tHUBuD;onf uGrf;aoG;jApfceJaxG;NyD; ausmufpvif;tppf rsufrSefatmufrS rsufvkH;rsm;udk


yifhrí ZmwmcGifudk Munfhaeavonf/ yg;pyfrSvnf; ]]aem{uaem? a'G;ukwf}} ponfjzihf
&Gwfaeygonf/

uRefawmfhtarum; vufzufudk wkdUíwdkUí NrKHUvsuf-

zcifBuD;um; yg;pyfudk&GJUí ZmwmudkMunfhNyD;aemuf-

]]uRefawmfhom; rsufESmjrifcgeD;rSm tdyfrufxl; jrifxm;w,fAs? bk&m;ocif aumif;uifu


psmef<uvmwm zl;&w,fvdkU}}

-5-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfum; Zmwdcsufa<u &yf&Gmajrudk pGefUcGm&avNyD/ t*Fvdyfausmif;&Sd&m NrdKUodkUoGm;í


t*Fvdyfausmif;om; jzpf&avNyD/

a,musmf;bom; v,f0efjzpf&rnf/

þonfum; uRefawmfhzcif\ tm;ay;oHwnf;/

þonfum; uRefawmf\b0wGif tapmqkH;aom cH,lcsufjzpfygonf/

,cktouf 25Espf wpf0dkuft&G,f ,ck uRefawmhfb0 0w¬KZmwfvrf;p&aom tajca&muf


cgrS xdkuJUodkUaom zcif\ tm;ay;ykHESifh þuJUokdUaom uRefawmf\ cH,lykHwdkUudk jyefvnf
okH;oyfMunfhvdkufaomtcg zcifBuD;udk oa&mfcsifovdkvdk? uRefawmfhudk,fudk,f oem;p&m
aumif;wJU owÅ0gav;yguvm;[k qdkcsifovdkvdk jzpfay:vmaomfvnf;? xkdpOfxdktcgurl
zcifBuD;tm; tajrmftjrifBuD;oltjzpfvnf;aumif;? uRefawmfhudk,fudk,f wpfac:oavmuf
pHajrmufaom om;tjzpfjzihf vnf;aumif; xifrSwfcJUygavonf/

a,mufsm;bom; v,f0efjzpf&rnf/

-6-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

b0&nfrSef;csuf

bm&nf&G,fcsufeJUyJjzpfjzpf t*Fvdyfausmif;odkU a&mufcJUNyD/ acwfynmudk oif&avNyD/

uRefawmfh paumvm;&SpfrSmvnf; rrsm;? tazydkUay;Edkifaom aiGrSmvnf; rrsm;? uRefawmfh


tazrSmvnf; pma&;b0udk pGefUvTwfcsifvSí ukeful;&mrS cspfwD;tm; aetdrftyf&aom
tajcokdU a&mufcJU&kHru rajyvnfao;ojzifh vcxJu a<u;zJUqyf ae&avao;onf/
xdkUaMumifh abmf'grSm vcBuD;ay;íraeEdkif/ uRefawmfhta':ESifh vifawmfarmif 'DpBwdwf
aumifpD pma&;BuD;tdrfrSm ae&avonf/ pma&;BuD;qdkawmh tapcHriSm;Edkif/ xdkUaMumifh
tdrf&Sifrvkyfol uRefawmfhta':tm; tdrfwGif;rI Am[D&udpörsm;wGif ulnD&avonf/
t*Fvdyfausmif;om; qdkaomfvnf; a&xrf;&onf/ aps;oGm;0,f&onf/ qGr;fapmifhavmif;
&onf/ wHjrufpnf;vSnf;&onf/ þrnfaom jrm;ajrmifonfhudpöwdkUrS tm;vyfvQifom
pmzwf&\/ wpfcgwpfcg pmzwfaepOf OD;av;awmfu awmufwdkrnf& cdkif;jyefojzifh
ajy;vdkufvTm;vdkuf&avao;onf/ onfrQruao;? OD;av;awmfu rdef;ri,faeonf
[kqdkNyD; ta':onf nnvdkufacsmif;&m uRefawmfu aemufutazmftjzpf vdkuf&av
onf/

uRefawmfhrSm ausmif;oGm;csdefuvJGí ausmif;om;ESifh rwlvSyg/ tcdkif;tapuav;ESifhom


wlaeygonf/

xdkUaMumifh pmoifysufrnfpdk;&Smaom uRefawmfhtazu uRefawmfhtm; tjcm;tdrfwpftdrfodkU


ajymif;a&TUay;jyefygonf/ 4if;rSm uRefawmfhtazESifh i,fpOfu rddwfaqGjzpfzl;í ,ck
uRefawmfwdkU\ ausmif;rSmyif txufwef;q&m jzpfaeoljzpfygonf/ q&mhtdrfqdkawmh
pmvnf;ydkzwfjzpfrnf[k ,kHMunfonf/ okdU&mwGif xdktdrfrSmvnf; wpftdrfvkH;twGuf

-7-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&xrf;&? q&mhtwGuf awmufwdkrnf&vkyf&ef ajy;&vTm;&&kHru uav;awGA&yGrdkU uav;


yif xdef;ay;ae& jyefygavonf/

tdrfa&;tdrfudpötvkyfrsm;NyD; pmusufcsdefenf;ojzifh uRefawmfvnf;pdwfraumif;? uRefawmhf


rdbrsm;vnf; pdwfrcsrf;om/ okdU&mwGif uRefawmfwdkUtwGuf t*Fvdyfausmif;aeí acwf
ynm oifcsifvQif onfenf;om&Sdavonf/ okdUjzpf&um; olwdkUtcdkif;rsm;í pmusufcsdef
odyfr&aomfvnf; wpfenf;tm;jzihf pmoifjzpfatmif zefwD;ay;ojzifh uRefawmfhOD;av;tm;
vnf;aumif;? uRefawmfhtazhrdwfaqG xdkq&mtm;vnf;aumif;? ,aeUwdkif aus;Zl;wifpGm
jzifh owd&aeygonf/ 4if;jyif ,ck jyefpOf;pm;vdkufaomtcg t*Fvdyfausmif;om;[k
*dkufBuD;qkdufBuD;ESifh rae&bJ a&xrf;jcif;utp vkyfcJUjcif;onf uRefawmfhtm; tusKd;rsm;
aponf[k xifygonf/ usKd;EGHonf? pdwfBuD;r0if? paomt&nftcsif;rsm;udk uRefawmfhtm;
ay;cJUonf[k ,lqayonf/

pmusufcsdefenf;cJUaomfvnf; pmar;yGJrsm;udkatmif&kHru twef;ausmfí wufEdkifcJUygonf/


þtwGif; uRefawmfhtaz\ tajctaerSmvnf; wpfpwpfp aumif;rGefvmavonf/
a<u;ausoGm;NyD/ ajrwdkif;c? ajrykHul;c? OD;ydkifajymif;c paom w&m;aom vmbfoyfyum
rsm;tjyif ajrcGefawmf avsmhatmifayghatmif okdUr[kwf aumufyJoD;ESH vkH;0ratmifqdkNyD;
vkH;0yvyfEkdifaom wef;ckd;&Sdjcif;aMumifh ]tydk} vmbfoyfyumrsm;vnf; &&Sdavonf/

uRefawmfhtazum; tajctae acsmifcsdonfqdkvQifyif uRefawmfhtm; abmf'gokdUydkU\/


uRefawmfu abmf'graevdkvQif tdfrfiSm;&rf;í xrif;vcay;pm;Edkif&ef pDpOfay;\/ oltm&kH
pdkufaom t&mum; uRefawmfpmusufcsdef rsm;&efomvQif jzpfayonf/

odkUjzifh uRefawmfonf t*Fvdyfjrefrm q,fwef;pmar;yGJudk olrsm; oif&dk;oifcsdefxuf


xuf0ufruapmí atmifjrifcJUavonf/

q,fwef;atmifavNyD/ rlvrSef;ovdk ajrpm&if; tifpyufawmfausmif;udk oGm;ravm?


uRefawmfhtaz\ rSef;csufum; wufoGm;jyefavNyD/

-8-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

q,fwef;ratmifcifurl olUtm; EdkifcsifovdkEdkifoGm;aom? olu bk&m;xl;&Sdcdk;vdkuf&aom


v,f0efrsm;ESifh olUom;tm; wef;wljzpfapcsif\/ q,fwef;atmifNyD;aomtcg olUom;tm;
v,f0efrsm;txufu ae&rnfh&mxl;udk a&mufapcsif\/ q,fwef;atmifNyD; bDatatmif
&rnf/ bDatatmifNyD; tdkifpDtufpfatmif&rnf/ þonfum; uRefawmfhtaz\ topf
yGm;wdk;vmaom rSef;csufaywnf;/

olUrSef;csuftwdkif; uRefawmfu cH,lygovm;/

q,fwef;atmifcsdefü þtar;udk uRefawmf av;av;eufeuf qifjcifrMunfhrdyg/ t*Fvdyf


ausmif;ajymif;aepOfu v,f0efjzpf&rnf[k uRefawmf&nfrSef;cJU\/ odkU&mwGif ausmif;wGif
pmoifaomtcg xdkrSef;csufonf wjznf;jznf; aemufqkwfoGm;avonf/ tjcm; rSef;csuf
wpfckck rnfrnf&&u olUae&mudk ,lonfum; r[kwfyg/ t*Fvdyfausmif;aeí t*Fvdyf
ynm okdUr[kwf acwfynm oif&aomtcgupí ynmwwfatmifoifrnf/ pmar;yGJ
atmif&rnf[laom &nfrSef;csufuom wpfpwpfp vTrf;rdk;vm&m q,fwef;atmifonf
txd jzpfyg\/

wpfcgwpfcg pmzwf&if;aomfvnf;aumif;? ausmif;aezuf oli,fcsif;rsm;ESifh pum;pyfrdí


ajymMu&if;jzifh vnf;aumif;? ynmwwfNyD;vQif igbmvkyfrvJ? okdUr[kwf BuD;&if ig
bmvkyfrvJ[laom jyóem ay:vmwwfayonf/ xdktcgrsKd;ü tazu uRefawmfhacgif;xJ
oGif;ay;cJUaom v,f0efjzpf&rnfqdkaom rlv&nfrSef;csuftjyif tjcm;rSef;csufrsm;vnf;
ay:vmwwfayonf/

Oyrm-OD;a&T&dk;\ a0a0vGifZmwfum;udk MunfhNyD;aemuf? OD;a&T&dk;\ ujy[efudk tvGef


ESpfouf pGJvef;jcif;jzpfNyD; ]]igawmh ausmif;xGuf&if &kyf&SifZmwfvdkuf vkyfruGm}} [k
oli,fcsif;rsm;tm; ajymrdavonf/

csm;vfpf'pfuif;? qm0gvfwmpaumh? qm&dkuf'g[uf*wfwdkU\ 0w¬Krsm;udk zwf&aomtcg


0w¬Krsm;udk ESpfoufpGJvrf;oavmuf 0wÅKa&;q&mrsm;udk MunfndKtm;usavonf/
xdkUaMumifh "When I become a man, I will be a novelist, if can" (igvlvm;ajrmuf

-9-
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aomtcg wwfEdkifvQif 0w¬Ka&;q&mvkyfrnf) [laom uAsmqefonfh pmuav;udk uAsm


qefaom pdwful;jzihf a&;rdavonf/

uRefawmfwdkU tvGefi,f&G,fí twef;i,fvSaomtcsdefwGif qma*satarmifBuD;onf acwÅ


bk&ifcHBuD; jzpfvmavonf/ qma*satarmifBuD;onf acwÅbk&ifcHtjzpfjzifh wdkif;cef;
vSnfhvnfav&m uRefawmfwdkUNrdKUodkU a&mufvmay\/ xdktcg NrdKUolNrdKUom;rsm;u
BudKqdkMu&m uRefawmfwdkU ausmif;om;uav;rsm;vnf; vrf;rSm pDwef;í ,leD,H*suf
tvHudkvTifhum }}atmifqkMobmr*Fvmjzifh? q,fjzmvufajrmuf? qufumavQmufydrfh}}
tpcsDaom a*smhbk&ifbkef;awmfbGJUudk oHNydKif&Gwfvsuf BudKqdkMu&ygonf/ xkdtcgwkef;url
tBuD;qkH;aom t&m&SdBuD;jzpf&ef jyif;xefaomqE´ uRefawmfhwGif jzpfívmygonf/

wpfaeUaomnaecif;wGif ausmif;abmvkH;uGif; jrufcif;ay:ü oli,fcsif;rsm;ESifh 0dkif;zJGU


pum;ajymMu&m wifvSESifhpdk;0if;wdkUu q&m0eftvkyf aumif;raumif; jiif;ckHMuav&m
olwdkUESpfa,muf\ tjiif;tckHum; qkH;jzwfcsufrus/ uRefaawmfurl ]]igawmh q&m0ef
vkyfruGm}} [k qkH;jzwfcsuf csvdkufygonf/

odkU&mwGif þrnfþrnfaom &efrSef;csufrsm;um; pE´&m;ay:wGif aMumifckefwuf&mrS


ay:xGufvmaom *DwoHrQom jzpfygonf/ e&Dwdkufí tpDtpOfESifh ay:vmaom
*DwoHrsKd; r[kwfyg/ taMumif;qdkufovdk pum;tvsOf;oifhovdk ay:vmaom &nfrSef;
csufrsm;om jzpfygav\/ /

- 10 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tazhrSef;csufrSm ESrf;xGufESifhuGmonf

q,fwef;atmifí aumvdyfa&mufaomfvnf; b0&nfrSef;csufrsm;ESifhywfoufí uRefawmf


onf rsm;pGmwdk;wufrI&Sdonf[k rqdkEdkifyg/ ydkí&nfrSef;csufrsm;vmonf? axGjym;vmonf
[kom qkd&vdrfhrnf/ tdkifpDtufjzpf&rnf[laom uRefawmfhacgif;wGif;odkU tazoGif;ay;
vdkufonfh &nf&G,fcsufrsm;rSmvnf; v,f0efjzpf&rnfqdkaom rlvrSef;csufvdkyif aemuf
uG,frSmom acsmifckdaeavh&Sdygonf/ a&SUqkH;uaeonfh b0&nfrSef;csuf[kyif ac:Edkifrnf
r[kwfaom rSef;csufrSm ynmoif&rnf? pmar;yGJatmif&rnf[líom jzpfygavonf/

pmzwfolwdkU odNyD;jzpfMuonfhtwkdif; &efukefwuúodkvfwnf;[laom ,leDAmpDwDrSm ynm


oifMum;&mü ukefusp&dwf tvGefBuD;av;ygonf/ [kdufpul;ausmif;wkef;u abmf'g?
aumvdyfrSmawmh a[mfpw,fvfac:onfh ausmif;tdyfausmif;pm;ae&vQif tazh ajrwdkif;
pma&;vcudk tdrfrSmpm;zdkUrcsefbJ ydkUrS avmufiS&kHavmuf jzpfygvdrfhrnf/ xdkUaMumifh
uRefawmfhrSm xrif;vcaygayg tdrfaecaygaygESifh &rnfhae&m &SmNyD; aeUausmif;om;tjzpf
ESifh ausmif;wuf&avonf/ c&D;p&dwfrukefatmif aumvdyfausmif;ESifhvnf; eD;&rnf jzpf
&m urm&GwfrSmyif ae&avonf/

tv,fwef;txufwef; t*Fvdyfausmif;om;wkef;uvdk a&xrf;jcif;ponfh tdrfrIa&;&m udk


um; rvkyf&awmhay? odkU&mwGif t&yfxJaeonfhtwdkif; &yfrIa&;&mrsm;wGif yg&avonf/
uRefawmfuvnf; rnfrQxd pyfpkygoenf;qkdaomf t&yfxJwGif we*FaEGaeUwdkif; qGrf;cHí
qGrf;BuD;avmif;aom qGrf;BuD;avmif;toif;ukdUyif ydwfjzL0wfpkH0wf toif;om;tjzpfjzifh
yg0if aqmif&Gufygonf/ ydwfjzL0wfxm;aom aumvdyfausmif;om;BuD; qGr;fqefawmif;
xrf;ívnf;aumif;? aMu;pnf&dkufívnf;aumif; qGrf;qefcHxGufaeonfudk awGUEdkifMu
ygonf/

- 11 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

4if;jyif xdkpOftcgu urm&Gwfonf wdkUArmtpnf;t&kH;\ tm;taumif;qkH;aom tajccH


&yfuGufwpfck jzpfaeavNyD/ urm&Gwf wdkUArmtpnf;t&kH;udk 1934 ckavmufu pwif
wnfaxmifcJU&m pwifwnfaxmifcJUolrsm;rSm ocifodef;azESifh ocifcifarmifwdkU jzpfonf
[k od&avonf/ uRefawmf urm&Gwfa&mufNyD;aemuf urm&Gwfocifrsm;ESifh vkH;rdcsdefwGif
ocifodef;azonf umvuwÅm;odkU a&mufaeNyD[k od&onf/ uRefawmfESifh rawGUvdkuf&
awmhyg/ 4if;um;wufbkef;BuD;0wÅKudk a&;aomaMumifh wufbkef;BuD;odef;az[k ausmfMum;
vmaomolyif jzpfygonf/

ocifcifarmifrSmrl urm&Gwfom; &Srf;jrefrmjzpfNyD; urm&GwfrSmyifaeojzifh uRefawmfESifh


awGU&ygonf/ ocifcifarmifrSmum; jzLjzLykyk cyfwkwfwkwfjzpfavonf/ ocifApdefonf
olUxHokdU tpnf;t&kH;udpöESifh vnf;aumif;? tvnftywfvnf;aumif; vmwwfav&m
uRefawmfjrifawGUzl;&ygonf/ ocifApdefrSm ndKndKykykcyf00yifjzpf\/ olUtm; jznf;jznf;
aES;aES; oGm;vmaeonfudk b,fawmhrSrjrifzl;yg/ olonf ykojzihf olUajcwdkaeonfudk
tNrJowd&um ajcwdkaeonfESifh umrdatmif wrifyif tvSrf;us,fus,fBuD; vSrf;í
oGufoGufBuD; avQmuf[efwlavonf/

4if;jyif olpum;ajymwdkif; a'gESifharmESifh rajymonfhtcg[lí rawGUrjrifzl;yg/ w&m;a[m


pifjrifh ay:rSmvnf; a'garmESihf? ESpfa,mufwrf;ajymvnf; a'garmESihf? vlolav;yg;
rMum;atmif wdk;wdk;ajym&mrSmvnf; a'garmESifhyif jzpfayonf/ olonf rcifqdkaom trsKd;
orD; wpfa,mufESifh nm;oGm;NyD[k owif;pmxJwGif ygvmaomtcg uRefawmf yxrqkH;
pOf;pm;Munfhvdkufaom t&mum; ol orD;&nf;pm;pum; ajymykHwnf;/ olb,fvdkrsm; orD;
&nf;pm; pum;ajymygvdrfh/ 'D a'g'DarmESifh yJavvm;/

urm&GwfxJrSmae&if; uRefawmfonf ocifrsm;ESifh wJGavmif;wJGavmif; jzpfaerdonf/

txl;ojzihf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh taygif;yg &JabmfokH;usdyfwGif Adkvfvif;,kefESifh


Adkvfrdk;ndK[k jzpfvmMuaom ocifrsm;rSm uRefawmfESifh &G,fwlvdkjzpfojzifh ydkvdkUwJGrdyg
onf/ ocifrsm;ESifh uRefawmfonf wyl;wGJwJGjzpfaeonfudk urm&Gwfvlxku trSwfxm;
rd[ef rwlaomfvnf; ykvdyfum; aumif;pGmtrSwfxm;av\/ uRefawmfhtm; aumvdyf

- 12 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ausmif;om; EdkifiHa&;orm;BuD;tjzpfjzihf oufqdkif&modkU urm&GwfXmerS wdkifcsufydkU[ef


&Sday\/ taMumif;rlum; uRefawmfhtazxHu qlylBudrf;armif;oHESifh csLoHygatmif nnf;
nLoH a&m>yrf;xm;aom pmwpfapmifvmaomaMumifhwnf;/ uRefawmfhtaztm; NrdKUtkyfrif;
u ac:í ]]rif;om;[m ocifawGeJUwJGNyD; EdkifiHa&;vkyfaew,fvdkU bk&ifcHrif;BuD;qDu pm
vmw,f? tpdk;&trIxrf; om;orD;[m EdkifiHa&;rvkyf&bl;qdkwm owday;zdkUvdkw,f/
rif;om;qDudk pmcsufcsif;a&;vdkuf}} [k rdefUMum;onf[k xdkpmuqdkavonf/ tazu
uRefawmhftm; EkdifiHa&;orm; vkyfonfhtwGuf qlvdkufavonf/ ]]igtvkyfjyKwfatmif
vkyfwmvm;}} [kvnf; aighawmhawmhar;vkdufonf/ NrdKUtkyfrif;u xdkokdU pum;ac:ajym
aomtcg rdk;BudK;typfcH&ovdk tazcHpm;rdaMumif;? tdrfa&mufaomtcg ]]iga,musmf;&ifhr
BuD; idkBuD;csufrjzpfrdaMumif;}} udk a&;í nnf;nLoHay;avonf/ 4if;aemuf ]]tdkifpDtuf
atmifatmifoif&rnf}} [laom rSef;csufudkrarhzkdU? rSef;csufESifh ESrf;xGufruGmzkdU owday;
EId;aqmfvdkufavonf/

odkU&mwGif uRefawmfhrSm ykvdyftpD&ifcHovdk EdkifiHa&;orm;BuD; r[kwfyg/ t&yfxJae&if;u


t&yfudpörsm; xrf;&Guf&if;u ocifrsm;ESifh aygif;oif;rdjcif;om jzpfygonf/ EdkifiHa&;
pifjrifhokdU wufí w&m;a[mjcif;aomfvnf;aumif;? qE´jyyGJacgif;aqmifjcif; aomfvnf;
aumif;? wkdUArmtpnf;t&kH; &efykHaiGaumufcHjcif;aomfvnf;aumif; rvkyfcJUay/ okdU&mwGif
EdkifiHa&;rSmawmh pdwf0ifpm;onf? rsKd;cspfpdwf"mwfuvnf; &ifwGif;rSm 0ifaeNyD;jzpfygonf/

i,fi,fuav;wkef;u rif;om;OD;py,fopfESifh rif;orD;OD;zl;ndKwdkU\ &kyfao;udk Munfh&


pOf ]][oFmpvkwfxGef;NyD? jrefrmwdkU acwfaumif;csdefeD;ygNyD}} [k &kyfao;pifay:u w&m;
a[moH Mum;e&uwnf;u trsKd;om;todw&m;awG 0ifvmcJUonf/ bkef;BuD;ausmif; ae
wkef;uvnf; q&mawmfOD;eE´rmvmESifh oajyyif&GmrS vlBuD;rsm;u ESpfusdwf&Spfaomif;aom
oHcarmufaqmif; ppfonfrsm;udk uGyfuJvmrnfh rif;avmif;ay:rnfhtaMumif;? xdkrif;
avmif;onf jrefrmjynfBuD;tm; rdpäm'dXdrsm;vufatmufrS u,fwifrnfhtaMumif;rsm;
ajymqkdaqG;aEG;aeMuonfudk Mum;&av&m uRefawmfhrSm rsm;pGm pdwftm;xufoef aerd
ayonf/ twefMumatmif rif;avmif;arQmfonfh 0g'pGJaeao;onf/

- 13 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdU ajcmufwef;avmufwGif &Sdaewkef; om,m0wDolykefBuD; ay:aygufvmav


onf/ uRefawmfwdkU rnfrQ acsmufcsm;oGm;ygoen;f? uRefawmfwdkU rnfrQ aoG;<uoGm;
ygoenf;/ *VKefq&mpHonf oHcarmufaqmif;í *VKefudkpD;um uRefawmffwdkU ausmif;0if;
xJodkU xdk;qif;vmavrnfavm/

4if;aemuf &efukefouúodkvf ausmif;om;rsm;onf *VKefolykef axmufcHa&;rsm; acgif;


aqmifí EdkifiHjcm;txnftvdyf oydwfarSmufa&;? pD;u&uf raomufa&; ponfrsm;
vkyfMuonf[k Mum;vkduf&avonf/ xdktcg uRefawmfwdkU ausmif;om;awG vdkufvkyfMu
ao;onf/ yifeDtay:tusÐ 0wfvkdufMuao;onf/ rsKd;cspfpdwf\ txdrf;trSwf tjzpfjzifh
vnf;aumif;? t*Fvdyfrqefvdkaom txdrf;trSwftjzpfjzifh vnf;aumif;? AdkvfauawG
y,fum acgif;wkH;yif wkH;vkdufMuao;onf/

urm&GwfrSmaeí ocifrsm;ESifh aygif;rdaomtcg EdkifiHa&;wGif pdwf0ifpm;rIESifh rlv&SdNyD;


rsKd;cspfpdwf"mwfwkdUonf wdk;wufyGm;rsm;vmonfudkum; 0efcHygonf/ 4if;jyif ocifrsm;udk
uRefawmf MunfndKvmaMumif;udkvnf; 0efcH&ayrnf/

Oyrm- ]acG;acgif; ajymif;jyef uyfvdkufonf} [laom udpöü tcsKdUolwdkUu awmifil


ocifvSarmifonf rdkuf&l;&JvkyfaMumif;? tusKd;r&SdwJUvkyfief; vkyfaMumif; ajymqdk&Iwfcs
avonf/ uRefawmfum; ocifvSarmiftm; csKd;usL;ygonf/ aESmif;vlwdkU em;vnfEdkif&ef
tenf;i,f &Sif;yg&ap/ awmifilrS ocifvSarmifqdkolonf wpfae&modkU pma&;ydkU&m
pmtdwfwGif a*smhbk&ifwHqdyfacgif;udk ajymif;jyefuyfNyD; atmufrS ]acG;acgif;ajymif;jyef
uyfvdkufonf} [k a&;vdkufavonf/ xdkuJUokdUaom jypfrIaMumifh axmif'Pf (7)ESpf
&avonf/ ocifvSarmifonf þtvkyfudk trSwfwrJU vkyfvkdufonfr[kwf/ wrifyif
t*Fvdyftkyfpdk;rIudk qefUusifaom qE´jyyGJwpf&yftaeESifh wpfudk,fwnf; olem;vnf
pdwful;aygufaomenf;jzifh usif;yvdkufjcif; jzpfavonf/ ,if;qE´jyyGJum; xda&mufvS
ayonf/

ocifrsm;onf tjcm;EdkifiHa&;orm;BuD;rsm;ESifhrwl/ tiwftjywf tqif;&JcHí EdkifiHa&;


vkyfMu\/ oGm;vmp&m p&dwfr&SdvQif ajcvQifavQmuf\/ om;r,m;? aqGrsKd;rdbESifh

- 14 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jywfpJrnfvm;? wdkUArmtpnf;t&kH; vGwfvyfa&;vkyfief;ESifh jywfpJrnfvm; a&G;cs,f&vQif


wdkUArmtpnf;t&kH; vGwfvyfa&;vkyfief;ESifh rjywfpJEdkif[k a&G;olrsm;jzpfay\/ axmifwef;
udkvnf; raMumufolrsm;jzpf\/ axmufusvQif 0rf;renf;? pdwf"mwfrus? ]ta&SUu
ae0ef; xGef;onfhyrm wdkUacwfudkawmh a&muf&rnfrSm rvGJyg} [laom wkdUArmoDcsif;udk
qdkvsuf pdwfwif;um cH&JolawGjzpf\/ EdkifiHa&;orm;rsm; jzpfygvsuf vufxdyfcwfjcif;?
vlqdk;&mZ0wfaumifudkvkyfenf; tvkyfcH&aomtcg ociftusOf;orm;rsm;onf xdkif
oydwf arSmufjcif;? tpmiwfcHjcif;? ponfwdkUjzifh qE´jyMu\/ ckHcHMu\/ tcGifhta&;
&atmif aqmif&GufMuav\/ olwkdUvdkrvkyfEdkifOD;awmh? uRefawmfonf olwkdUudk rMunf
ndKbJ &SdEdkifygrnfavm/

urm&GwfwGif puf&kHrsm;&Sdav&m tBuD;qkH;puf&kHrSm wa,mpGyfus,fpuf jzpfavonf/


pGyfus,fpufrS tvkyform;rsm;onfvnf; uRefawmfhvdkyif ocifrsm;udk MunfndK\/ olwdkU
\ pGefUpm;rItwGuf csD;usL;\/ urm&GwfrSm ocifw&m;yJGusif;yvQif w,mwHqdyf
pGyfus,fpuf&kHrS tvkyform;rsm;onf tm;wkduftifwkduf wufa&muf tm;ay;Mu\/
uRefawmfonf ocifrsm;udk MunfndKtm;ay;&mü wpfa,mufxD;wnf;BuD; r[kwfyg/
uRefawmfrrSm;Edkifyg/ wpfa,mufxD;wnf;jzpfvQifum; ]]igrsm; rSm;aeNyDvm;}} [k ylp&m
&Sdao;onf/ ,ckrl ylp&mr&Sdyg/ qif;&Jom; tvkyform;rsm;vnf; uRefawmfwdkUbufu
&SdaeavNyD/

uRefawmfonf EdkifiHa&;wGif pdwf0ifpm;onf/ jrefrmhacwfaumif;csdefudk arQmfonf/ jrefrmh


vGwfvyfa&;udk vkdvm;onf/ ocifEdkifiHa&;orm;rsm;udk MunfndKonf? tm;ay;onf?
axmufcHonf/ odkU&mwGif uRefawmfudk,fwdkif EdkifiHa&;orm;BuD;? EdkifiHa&;acgif;aqmifBuD;
jzpfzdkUum; pdwful;yif rxnfhrd&dk; {ueftrSefjzpfygonf/

ykvdyfuawmh uRefawmhtm; EdkifiHa&;orm;BuD;tjzpf pm&if;oGif;xm;avNyD/ NrdKUtkyfrif;u


uRefawmfhtaz ajrwdkif;pma&;udk ac:í tpdk;&trIxrf; om;orD;qdkwm EdkifiHa&;rvkyf&bl;
[k owday;pum; qdkavNyD/ tpdk;&trIxrf;rsm;um; rvGwfvyf? 4if;wkdU\ om;orD;rsm;
yif rvGwfvyfMu/ zdESdyfcsKyfcs,frIawG rsm;vSbdawmhonf/ þonfum; cH,lvdkufaom
oifcef;pm aywnf;/

- 15 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tpdk;&trIxrf;tvkyfudk uRefawmfpdwfemvmonf/ t&m&SdBuD;jzpfOD;awmh? tdkifpDtufpf


jzpfOD;awmh rvGwfvyf[laom tjrifudk jrifvmayonf/ xdkUaMumifh zcifBuD;ay;vkdufonfh
tdkifpDtufpfjzpf&r,f[laom &nfrSef;csufudk rpGefUvTwfaomfvnf; vGwfvyfwJUtvkyf
vkyf&&if aumif;rSmyJ[k xGufayguf&Smrdavonf/ a&SUae? 0wfvkHvkyf&&if raumif;ay
bl;vm;?? vGwfvnf;vGwfvyfr,f? *kPfvnf;&Sdr,f? 0ifaiGvnf; aumif;Edkifw,f/ igh
tBudKuf jzpfEdkifw,f/

&nfrSef;csuf a&G;cs,fa&;ESifhywfoufí uRefawmfonf bufwfrifwef Muufawmifvdk


jzpfae[ef&Sdonf/ tajctae tjzpftysuf trsKd;rsKd;wkdU\ Mum;0,f &dkufykwfxkwfonfh
bufodkU ul;ae&avonf/

aumvdyfausmif;wGif toif;trsKd;rsKd;&Sd\/ arG;&yfa'oqdkif&m toif;rsm;? ynmbmom&yf


qkdif&m toif;rsm;? ausmif;aqmiftvdkuf toif;rsm;? bmoma&;toif;rsm;? usef;rma&;
toif;rsm;ESifh wuúodkvfausmif;om;or*¾wdkU jzpfavonf/

uRefawmfwkdU aeUausmif;om;rsm;uvnf; toif;zJGUxm;ao;onf/ uRefawmfonf


wuúodkvfausmif;om;or*¾okdUvnf; 0ifxm;avonf/ 4if;jyif ynmbmom&yfqdkif&m
toif;tcsKdUudkvnf; 0ifxm;avonf/ Ak'¨bmomtoif;udkvnf; vufrvTwfyg/ toif;
tyif; Am[D&udpörsm;rSm tawmfrsm;ay\/ wuúodkvfausmif;or*¾onf t&Sdefwufaewkef;
jzpfavonf/ or*¾OuúXa&G;aumufyGJESifh trIaqmifa&G;aumufyGJrsm;wGif udk,fwdkif0if
ta&G;rcHaomfvnf; ocifqefaom ausmif;om;rsm;bufrS tEdkif&atmif uRefawmfwkdU
0ifvkH;yef;& ygao;onf/

uRefawmf wuúodkvfpa&mufonfhESpfrSm 1935-36 jzpfav&m ausmif;om;avmuonf


txl;ojzihf tkH<uonfhESpfaywnf;/ 1920 jynfhESpf ausmif;om;ta&;awmfykH NyD;onfhaemuf
tBuD;qkH; ausmif;om;ta&;awmfykH ay:vmaomESpfjzpfonf/ wuúodkvfa&mufcgpESpf
vnf;jzpf? tazhMoZm ylaEG;aewkef;vnf; jzpfjyefav&m xdkausmif;om;ta&;awmfykHwGif
uRefawmf\tcef;rSm bmrQajymprSwfrjyKavmufyg/ 'Da&xJarsmygaeaom aA'gyifavmuf

- 16 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

om jzpfygonf/ trsm;enf;wl or*¾xJ0ifvkdufonf/ trsm;enf;wl or*¾rS BuD;rSL;aom


w&m;yJGrsm;okdU oGm;emonf/ trsm;enf;wl vufckyfwD;onf/

trsm;ESifh wlEdkifrnfr[kwfaom tawGUtBuKHuav; wpfckESpfckawmh &Sdygonf/ 4if;wkdUum;


þodkUwnf;/ or*¾OuúXjzpfvmol udkEkonf uRefawmfwkdU wuúodkvfra&mufrD ESpfaygif;
rsm;pGmu bDatatmifNyD; ausmif;q&mvkyfaecJUonf/ aemufrS Oya'oifwef;wuf&ef
wuúodkvfodkU jyefvmcJUjcif;aMumifh uRefawmfwkdUvli,fawGESifh qkHpnf;&jcif;jzpf\/ olUrSm
&Sif;vif;jywfom;aom rsufESm&Sd\/ olUudk,fvkH;udk,faygufESifh olUtouft&G,frSmvnf;
uRefawmfwkdU ausmif;om;uav;rsm;ESifhpmaomf nDtpfudktrsm;tjym;wGif tpfudktBuDqkH;
ESifh nDtaxG;qkH;awGvdk jzpfaeay&m udkEkonf uRefawmfwkdU\ cspfaMumuf&dkaojcif;udk
cH&avonf/ olonf pum;ajymaomfvnf;aumif;\/ jywfom;pGm ajym&kHru vIyf&Sm;
atmif vIHUaqmfí ajymqdkonf/ þtcsufrsm;wGif trsm;tawGUtBuKHESifh uRefawmfhtawGU
tBuKHjcm;em;vSrnfr[kwfyg/ okdU&mwGif udkEku ausmif;tkyfBuD; rpöwmpavmhpfESifh tjcm;
rsufESmjzLygarmu©rsm;udk Armhtay: a[mh&rf;jcif;? armufrmjcif;rsm;twGuf &Iwfcsvkduf
aomtcg uRefawmfhtawGUtBuKHonf trsm;tawGUtBuKHESifh wlEdkfifrnfr[kwf[k xifyg
onf/ uRefawmfonf y&dowfxJu tjcm;olrsm;udk rqkdxm;bd? xdkpum;udkajymaom udkEk
xufyif xdkpum;\ oabmouefudk em;vnfayonf/ taMumif;rlum; uRefawmf
i,fi,fwkef;u bkef;BuD;ausmif;rS iSm;ay;&aom aumfaZmay:wGif zdeyfjzihf avQmufaom
rsufESmjzLv,f0efrif;onf uRefawmfhtaztm; ]]'rfzl;}} [k qJNyD; ajrykHvdyfjzihf rsufESmudk
aygufcJUonfudk udk,fawGUjzpfaomaMumifh aywnf;/

wuúodkvftmPmydkifwkdU\ tjyKtrlrsm;udk uefUuGufaomtm;jzifh vnf;aumif;? t*Fvdyf


e,fcsJUorm;wkdUay;aom uRefynmudk azmfxkwf&Iwfcsaomtm;jzifh vnf;aumif; udkEku
bDatbJGUudk jyeftyfaomtcg ,if;odkUtyfjcif;onf trsm;wumrSmxuf uRefawmfh tay:
wGif ydkípl;&Sxufjrufaom tmedoif&Sdonf[k uRefawmfqdkcsifygonf/ uRefawmfonf
t*Fvdyfpmoifrnf? pmar;yGJatmif&rnf[laom rSef;csufjzifh q,fwef;atmifcJUonf/
aemuf bDatatmif&rnf? tdkifpDtufpfjzpf&rnf [laom jyXmef;csufrsm;jzifh aumvdyfodkU
wufcJUonf/ þjyXmef;csufrsm;udk ESvkH;ydkufí ynmoifaepOf udkEk\ bJGUjyeftyfaom
tvkyfonf ZufBudK;aqmifhqJGvdkufonfESifh wlay\/ ,if;odkUaom jyXmef;csufrsm;\

- 17 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

abmiftwGif;rSm pOf;pm;ae&mrS xkdabmifudk cGJzsufvkdufNyD; vGwfvyfpGm pOf;pm;aponfESifh


wlay\/ oifMum;ae&aom ynm&yfwpfckvkH;udk jyefvnfpOf;pm;vm\/ ynma&;pepf
wpfckvkH;udk a0zefpjyKvm\/ xkdynma&;pepfudk zefwD;ay;vdkufaom e,fcsJUtkyfcsKyfa&;
taqmufttkH wpfckvkH;udk NcKHí qifjcifokH;oyfvmavawmh\/

uRefawmfhtawG;tac:um; ajymif;vJrIpavNyD/

okdU&mwGif tvkyfum;rygvSao;yg/ "avhxkH;pH tusifhponfwkdU\ t&Sdeftmedoifonf


BuD;rm;vSaypG/ pmar;yGJatmifzkdU pmoifonf[laom "avhxkH;pHonf >cif;csufr[kwfay/

xdkUaMumifh 1936 ck? ausmif;om;oydwfBuD; jzpfyGm;vmaomtcg uRefawmfonf trsm;


enf;wl oydwfarSmufí vdkufcJUaomfvnf; awmif;qkdcsuf&vQif ausmif;jyefí pmar;yGJ
aNz&rnf[laom &nf&G,fcsufum; tNrJ&Sdaeavonf/ tdkifpDtufpfatmif&rnf [laom
rSef;csufuav;u OD;aESmuf\ aemufuG,fwpfae&mrS pufykef;ckwfaeqJ jzpfavonf/
oydwfarSmufpü a&Twd*kHukef;awmfay:wGif oydwfpcef;odkU rSefrSefa&muf\/ ntdyfonfh
tcg tdyfvdkufao;\/ aemuf oydwfESifhtmPmydkif ta&;qdkí tBudwfte,fjzpfvmaom
tcg uRefawmfonf rdb&yfxHokdU jyefcJUavonf/ uRefawmfhtazu oydwfarSmuf&mokdU
yg&ygrnfvm;[k qD;íBudrf;av&m ]]trsm;vkyfawmh vdkufvkyf&wmaygh taz&JU/ oHCm
tm; bk&m;rqefomvdkUawmif pum;ykH&Sdw,f r[kwfvm;}} [k uRefawmfu tajzay;
avonf/ taru jyefa&mufvmonfhom;tm; at;jrjcif;ESifh cspfjcif;udkom jy&rnf[k
ulajymavonf/ tazhpdwfrSm rajywwfao;/ uRefawmfu-

]]udpörNyD;jywfao;cif [dkrSmae&if pmrzwfjzpfrSmpdk;vdkU tdrfjyefvmcJUwm? tdrfrSmpmzwfr,f}}

zcifBuD;onf pdwfajyoGm;NyD; tcGefawmfajympmrsm; ukef;a&;aeavonf/ oltvkyfvkyfykH


Munfh&onfrSm uRefawmfh aemufqkH;pum;aMumifh tvkyfESpfqwdk;vkyf&ef pdwfxufoef
oGm;[ef &Sdayonf/

þum; 1936 ck oydwftwGif;u tjzpftysuf/

- 18 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemufESpfrsm;wGifvnf; uRefawmfonf ocifqefaom ausmif;om;acgif;aqmifrsm;udk


pdwftm;jzifh vkH;0axmufcH\/ vufawGUtm;jzifh rJay;jcif;? tpnf;ta0;wuf em;axmif
jcif;rsKd;jzihf axmufcH\/ uRefawmfwkdU axmufcHaom ausmif;om;acgif;aqmifrsm;wGif
udkb*srf;? rdw¬DvmudkvSarmif? udkatmifqef;? udkb[def;? udkAaqG? udkxGe;f&Sdef ponfwdkUudk
txl; owd&ayonf/ olwdkUxJwGif udkb[def;ESifh udkxGef;&SdefwdkUrSvJGí tjcm;olwdkUrSm
&kyfvu©Pm raumif;Muyg/ udkb*srf;rSm rxdwxd tm;rvkdtm;r& rsufESm&Sdonf/
udkvSarmifrSm &IHUrJUrJUrsufESm&Sdonf/ udkatmifqef;um; pkwfcRef;cRef; rIefawaw rsufESm
&Sdonf/ udkAaqGrSm ysif;&dxdkif;rIdif;aom rsufESm&Sdonf/ okdU&mwGif &kyfvu©Pmonf ta&;
BuD;vSonf[k rxifyg/ olwkdUtm;vkH;onf ausmif;om;ta&;rsm; pdwfygvufyg &dk;&dk;
om;om; aqmif&GufaeMuonfudk awGU&\/ olwdkUtm;vkH;onf wkdif;jynfudk wu,f
cspfjrwfEkd;[ef &Sd\/ xkdUjyif olwkdUtm;vkH;onf uRefawmfhxuf pGef hvTwfEdkifaom owÅdrsm;
&SdMu\/ xdkUaMumifh olwdkUtm; MunfndKygonf/

onfvdkESifh 1938 ckESpfodkU a&mufcJUNyD/ xdkESpfwGif wuúodkvfausmif;om;or*¾ü udkb[def;


OuúX? udkvSa&Tu 'kwd,OuúX? udkAaqGu twGif;a&;rSL; jzpfMuav\/

xdkESpf\ aemufydkif;um; þ0w¬K pwiftuGufazmfonfhtcsdef jzpfayonf/ okdU&mwGif


jynfzkH;um;udk r..rwifrD uRefawmf\ t&ifu tjcm;tjzpftysuf tcsKdUudkvnf; twkdcsKH;í
tpD&ifcHzdkU vdkao;onf[k xifyg\/ okdUrS cspfpGmaompmzwfolonf þ0w¬KwGif BuKHawGU
ae&rnfh uRefawmfhtm; ydkrkdtuJcwfEdkif&ef tajccH&xm;ygvdrfhrnf/ /

- 19 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk&ifBuD; OD;boef;\ zdkrudpö oifMum;csufrsm;

b0wpfoufwm &nfrSef;csufrsm;ESifh ywfoufí uRefawmfhtazonf ykAÁmp&d, vufOD;


q&m jzpfaomfvnf; ra&;? zdka&;? cspfa&;? BudKufa&;wGifum; ykAÁmp&d,r[kwfyg/
vufOD;q&mrsm;ESifh awGUNyD;rS uRefawmfhtazu aESmif;q&mtjzifhjzihf 0ifa&mufpGufzuf
&jcif;omjzpfayonf/

,if;udpörsm;ESifhywfoufí uRefawmhvufOD;q&mum; udk&ifBuD;OD;boef; jzpfayownf;/


zdkrta&;? cspfa&;BudKufa&;wGif udk&ifBuD;wpfyg;u vufOD;q&mjzpf&onf? ]]xl;ay qef;
ayonf}} [k qdkMurnfvm;/

jzpfykHurl þokdUwnf;/ uRefawmfonf t*Fvdyfausmif;rSm 7-wef;pmar;yGJ NyD;aomtcg


ausmif;ydwfí &Gmjyefvmonf/ touf 14ESpfrQ &SdavNyD/ ausmif;ydwfwkef; tcsdeftv[o
rukefbJ ukodkvf&ap&ef q&mawmf OD;eE´rmvmausmif;wGif udk&if0wfaeavonf/
bkef;BuD;ausmif;om; 10a,mufcefUtjyif uRefawmfyg udk&if4-yg;&Sdav\/ 4if;wdkUteuf
2yg;rSm rsm;pGmi,fí tBuD;qkH;rSm udk&ifBuD;OD;boef;jzpfavonf/ olonf touf 17ESpf?
18ESpfrQ &Sdvdrfhrnf/ naearSmif&DvmNyDqdkvQif ausmif;om;a&m udk&ifyg pmtHMu&\/
wpfem&D pmtHNyD;vQif &yfem;um i,f&G,folrsm;rSm tdyfMu&\/ uRefawmfwdkUum; q&m
awmftm; 0wfjznfhMu& (0g) eif;ay;Mu&\/ 4if;aemuf q&mawmfum; rSdef;avNyD/ b,f
tcsdef usdef;pufonf[kum; rod&? rodEdkif/ uRefawmfwkdU pum;oHenf;enf; jrnfvmvQif
]][JUtdyfMu}} [laom q&mawmfhtoHum; ay:vmNrJwnf;/

uRefawmfwkdUonf arSmifBuD;rnf;rnf;xJwGif okdUr[kwf ausmif;ocFrf; twGif;odkU rIefwd


rIefrTm; wkd;0ifvmaomva&mifwGif wdk;wkd; pum;pjrnfajymMu\/ uRefawmfESifh udk&ifBuD;
OD;boef;um; twGif;usus wdkifyifaqG;aEG;Muaom wdk;wdk;azmf wdk;wdk;zufrsm;wnf;/

- 20 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk&ifBuD;u avmueDwdvm £w¬d0F*H? e'D0*Fpaom pum;rsm;jzihf rdef;rtaMumif;p\/


rdef;rrsm; aumufuspfykH ajymjy&mrS cspfp&maumif;ykHodkU a&muf\/ rdef;rrsm; &m*BuD;
onf[k qdk&mrS a,musmf;rsm;MumckdykHokdU a&muf\/ olESifh vufyGef;wwD; awGUzl;onf
qdkaom rdef;rrsm;taMumif; ajymjy\/ uRefawmfhrSm þrQt&om&Sdaom pum;rsm;udk ,cif
u wpfBudrfrQrMum;zl;yg/ udk&ifBuD;tajymaMumifh uRefawmfonf wkefvIyfacsmufcsm;jcif;
rsm; jzpf&\/ udk&ifBuD;u tysKdawG b,fvdkcspfatmif vkyf&rnfqdkaom enf;rsm;udk
&Gwfzwfjy\/ 4if;jyif tysKdwpfa,mufESifh? ESpfa,mufwnf; vlBuD;rsm; rjrifuG,f&mrSm
awGUvQif csufcsif; vufujrif;&efvnf; onmay;vdkufavonf/

udk&ifBuD;OD;boef;\ zdkrudpö? cspfa&;BudKufa&; ynmrsm;aMumifh uRefawmf acsmufuszl;


avNyD/

uRefawmf udk&ifvlxGufNyD; t*Fvdyfausmif;odkU oGm;aomtcg olay;vkdufaom oifcef;pm


rsm;onf uRefawmhfacgif;xJwGif vnf;aumif;? aoG;xJwGif vnf;aumif;? ylylaEG;aeG;yif
&Sdavao;onf/ uRefawmfaeaom q&mhtdrfwGif touf 14ESpf? 15ESpft&G,f rdef;uav;
wpfOD;onf uav;xdef;vkyfvsuf &Sdav\/ wpfaeUoü q&m? q&muawmfESifh tjcm;ol
rsm;yg tdrfwGifr&Sd/ tqdkygoli,fronf uav;csDívm&m uRefawmfu bmrajym nmr
ajymESifh udk&ifBuD;\oifcef;pmudk vufawGUusifhokH;um? vufo&rf;vdkufavonf/ oli,f
ronf csKH;csíidk\/ olUbmomol ikd&kHqdkvQifawmfao;\/ xdkokdUum;r[kwf q&muawmf
jyefvmaomtcg uRefawmfvufo&rf;aMumif; qD;wdkif\/ uRefawmfhrSm twif; bl;uG,fí
om ae&avawmhonf/ ]]uav;udkqGJ,lwmyg}} [k cyfwnfwnf vdrf&avonf/

tu,fíuRefawmfhrSm t*Fvdyfausmif;om; pm;a&;BuD;om;r[kwfbJ tcdkif;tap aomfvnf;


aumif;? ausmif;jymwm aomfvnf;aumif; qif;&Jom;xJu jzpfbdrl? q&muawmfESifh
Mum;Mum;orQaom rif;a,musmf; rif;rdef;rwkdUonf ]][JU wPSm&l;? acG;wd&pämef}} ponf
jzihf qJa&;um <uufaoudk acG;awG0dkif;qGJovdk qGJiifqkwfNzJMuayvdrfhrnf/ ,ckawmh
q&muawmfu ]][JUaumifrav;? r[kwfwmawGrajymeJU/ armifwifxGef;[m vl&dk;uav;/
wdkUu twGif;od? tjyifod? tifrwefodu©m&SdwJU aumifuav;}} [k omajymNyD; aumifr
uav;udk NidrfoGm;aponf/ uRefawmfhudkum; bmrQrajymMuay/

- 21 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf þudpöwGif ]acsmuf} rS vGwfajrmufcJUaomfvnf; udk,fhvdyfjymudk,f &SufvS


ygonf/ xdkrdef;uav;udkvnf; r[kwfrcHojzifh &dkaordayonf/ xdkUaMumifh awmifNyKH;yJGvdk
ae&mrsKd;rSmyif vufraqmhawmhyg/

okdU&mwGif þtrSm;udk usL;vGefrdaomfvnf; udk&ifBuD;OD;boef;\ oifMum;csufrsm;


tm;vkH;udk pGefUy,fjcif;rjyKyg/

udk&ifBuD;OD;boef;u ]]aumifrwpfa,mufu rif;udk okH;cgwdwdaphatmif NyKH;MunfhNyDqdk&if


rif;udkBudKufvdkUyJvdkU rSwfayawmh}} [k oifMum;cJUzl;avonf/

uRefawmfaeaom tdrfteD;&Sd jrefrmpmoifausmif;wGif 7-wef;ü pmoifaeaom rdef;uav;


wpfa,muf&Sd\/ uRefawmfESifh &G,fwlavmufyif/ tom;rSm jzL0if;ae\/ rsufpdcyfarS;arS;
ay:wGif okH;&ufv? ckH;rsufponf 0JacGvsufae\/ ausmif;oGm;ausmif;jyefwGif qkHwdkif;
olu uRefawmfhtm; eDjref;aomEIwfcrf;uav;rsm;jzihf NyKH;jyí rsufvkH;arS;uav;rsm;jzihf
Munfhavh&Sd\/ okH;cgru q,fcgrQ NyKH;MunfhonfjzpfaomaMumifh? 'if;awmh ighBudKufaeNyD
[k uRefawmfxifrSwfvdkuf\/

okdUaomf pma&;&efum; rqkH;jzwfao;/ uRefawmfu t*Fvdyfausmif;om; olu jrefrm


ausmif;ol/ uRefawmfu v,f0efavmif;? olu tpGrf;ukefjzpfvSrS jrefrmausmif;q&mr/
þrQ tqifhtwef;csif; uGmjcm;aeaomaMumifh rydk;vdk/ þum;wpfzuf/ tjcm;wpfzuf
wGif uRefawmfonf udk&ifBuD;OD;boef;\ oifcef;pmudk vufawGUusifhokH;vdkayonf/
aemufqkH;wGif ]]prf;Munfhaygh? tyef;BuD;wmvdkufvdkU? t&IH;vnf;r&SdEdkifygbl;}} [laom
udk&ifBuD;\ qifjcifwkHw&m;udk owd&NyD; &nf;pm;pmay;vdkufavonf/ þum; uRefawmf
\ yxrqkH;aom &nf;pm;pmwnf;/ aemufwpfaeUwGif olu t&ifuvdkyifNyHK;um t&ifu
vdkyif Munfhí jyefpmuav; vSrf;ay;oGm;avonf/ olUrSm &nf;pm;&SdNyD;jzpfvkdU 0rf;enf;
ygowJU/ udk&ifBuD;\Mo0g'u vJGrSm;ovm;? uRefawmfhuHuyJ acvGef;aeovm; rajym
wwfawmhyg/

- 22 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmf 9wef;a&mufaomtcg vlyg;tawmf0vmNyD;[k qdkEdkifygonf/ EIwfcrf;arT;a&;a&;


udkyif jrifEdkifojzifh tawmiftvufpkHaomt&G,f[kyif qdkEdkifayonf/ &G,fwl&G,fwef
odkUr[kwf udk,fhxuftawmftwefBuD;aom rdef;rysKdrsm;udkjrifvQif pdkufMunfhNyD; tMunfh
csif;qkHrdvQif zdef;ceJ? &Sdef;ceJ? t&omcHpm;wwfavNyD/ xkdtcg 6-wef;wGif rdef;racsmav;
wpfa,muf &Sdav\/ tom;jzLjzL rsufvkH;rsufzefaumif;aumif;? ESmwHay:ay: yg;pyf
vSvS? olUudk,fvkH;udk,fxnfuav;rSmvnf; pdkpdkjynfjynfESifh ,Ofpp/ olUwpfudk,fvkH;wGif
uRefawmftcspfqkH;aom t&mrsm;rSm ol\qHawmufuav; jzpfonf/

trnfuawmh rjr0if; jzpfygonf/

uRefawmfonf rjr0if;tm; usdwfícspfae\/ b,folUudkrQrajym? rjr0if;\ rsufESmuav;


udk jrifEdkif&mwpfaxmifhaxmifhu wpdrfhpdrfhMunfhaerd\/ olUtm;jrifEdkif&ef olwdkU 6-wef;
a&SUwGif vrf;ovm;&onfrSmvnf; tarmyif/ ausmif;wufaewkef; taMumif;r&Sd
taMumif;&Smum q&mudkwdkifí tjyifxGufNyD; 6-wef;tcef;ayguf0em;u jzwfavQmuf\/
olwkdUtdrfa&SUu oli,fcsif;tdrfodkU vdkufoGm;NyD; pmzwf[efaqmifí olUtm;Munfh\/
olESifhuRefawmf tMunfhcsif;qkHaomtcgrsm;ü yDwdvIdif;w<u<uESifh rl;arhrwwf jzpfae
wwfayonf/

uRefawmfonf olUtm; b,frQtxd cspfygoenf;qdkaomf twnfBuHonftxd jzpf\/


olUtm; &nf;pm;pmra&;? zGifhrajymbJaejcif;rSm udk,fhbufu aocsmcsifí jzpfayonf/
raocsmvQif oluav; pdwfraumif;jzpf&rnfudk rvdkvm;/ uRefawmfh zcifBuD;tm;
taMumif;pkHzGifhajymí wdkifyifavonf/

]]olUtazu b,folvJ}}

]]a&SUaeOD;wifav? tazodrSmyg}}

- 23 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at;at;? olUtazudk igodygw,f? aeygOD;ighom;&,f? rif;ynmqufoifygtkH;/ v,f0ef


jzpfatmif BudK;pm;ygOD;/ tJ'Dawmh rif;aumifrav;xuf ydkvnf;vS? ydkvnf;ypönf;&SdwJU[m
onfhxufomwmawG &Edkifygw,f? apmifhygOD;uGm}}

uRefawmfonf uRefawmfhtaz\ qifjcifwkHw&m;udk vufcHvdkufavonf/ onfhxufom


wmawG &Edkifrnfh tem*wfudkom apmifhpm;aevdkufawmhonf/

aemufrsm;rMumrD rjr0if;onf olUxuf toufrsm;pGmBuD;aom a,musmf;wpfa,mufESifh


rdbrsm;pDrHonfhtwkdif; vdkufemí vufxyfvdkufavonf/ uRefawmfonf [dkt&G,fwkef;
u uRefawmfwkdUESifh&G,fwl rdef;uav;rsm;xuf a,musmf;vkyfolrsm;u 6ESpf 7ESpfBuD;vQif
toufuGmvGef;vSonf[k xifwwfonf/ xdkUaMumifh uRefawmfhpdwf0,f rjr0if;crsmrSm
tbkd;BuD;wpfa,mufESifh nm;oGm;NyDjzpfav[ef ESajrmow ,lusKH;r& jzpfrdavonf/

uRefawmfhtazonf uRefawmfhtm; pdwful;,OfcGifhray;/ tdyfrufxJutcspfrsKd;wGif arGUaysmf


aecGifhray;/ aysmfovdkrae&? awmfovdkae&rnfqdkaom pum;vdk cspfwmudkr,l& awmfwm
udk ,l&rnfqkdaom Mo0g'udk ay;cJUavonf/ awmfrawmf\ rSwfausmufum; v,f0ef
jzpfa&;wnf;/ v,f0efjzpfvQif onfhxufydkvSaomrdef;r? onfhxuf ydkypönf;aygaom
rdef;rudk &rnf[kxifovdk v,f0efjzpfa&; okdUr[kwf t&m&Sdjzpfa&;udk taxmuftul jzpf
apvQif awmfaomrdef;r[k ,lq[efwlavonf/

taMumif;aomfum; rjr0if;xufydkvSaom ydkívnf;ypönf;&Sdaom rdef;uav;wpfa,mufudk


awGU\/ olUtaztarrsm;u uRefawmfhtm;vdkvm;\/ uRefawmhftaru xdkacR;ravmif;udk
oabmus\/ uRefawmfuvnf; cspfEdkifyg\/ uRefawmfhtazonf rdef;uav;rdbrsm;tm;
twdtvif; ar;vkdufavonf/ ]]uRefawmfhom;udk v,f0efjzpfonfhwdkifatmif ynmquf
oifay;oGm;rvm;}}

olwdkUu tif;rvdkufaomtcg tazu uRefawmfhtm; ]]ighom; avQmhaps;ray;eJU}} [k


ukefonfpum;ESifh oifMum;avonf/ uRefawmfuvnf; zcifBuD;\ ukefonfwGufudef;udk
tvG,fwulyif vufcHvdkufavonf/

- 24 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

onfwdkUum; 8wef;? 9wef;? 10wef; vlysKdayguft&G,fwGif zdkrudpö? cspfa&; BudKufa&;wdkUü


uRefawmfBuKHawGU&aom tawGUtBuKHwdkU jzpfay\/ ,if;udpöwkdUü q&mrsm;rSm udk&ifBuD;
OD;boef;ESifh tazwkdUjzpfygonf/ ,ck0w¬Kpaomtcsdef? touf 25ESpfwpf0dkuft&G,fü
vlysKdaygufb0udk jyefvnfqifjcifvkdufaomtcg þodkUawGU&\/ udk&ifBuD;OD;boef;onf
uRefawmfhtm; trSm;udkrvkyfvkyfatmif oifjyay;oljzpf\/ okdUaomf olUtm; uRefawmf
&efNidK;rxm;&kHru rkef;yifrrkef;Edkifyg/ olUaMumifhtrSm;vkyfrdonf/ trSm;vkyfrdí trSefudk
jrif&ayonf/ ]]rrSm;aoma&SUae raoaomaq;orm; r&Sd}} [laom qdk&dk;pum; &Sdonf
r[kwfygvm;/

Oyrm- uRefawmfonf aumvdyfa&mufonfhwdkif zdkrudpö? cspfa&;BudKufa&; udpöwdkUü


udk&ifBuD;udkboef;\ MoZmrSruif;ao;yg/ rdef;uav;wpfa,mufu udk,fhudk okH;Budrf
okH;cg NyKH;MunfhvQif udk,fhBudKufvdkU[k xifwwfygao;onf/ oli,fcsif;wpfa,mufu
olUESrtaMumif; udk,fhcPcPajymjyNyD; olUESrESifhudk,fESifh rdwfqufay;vQif oli,fcsif;u
udkf,fESifholUESr ay;pm;zdkUvkyfaeonf[k xifwwfygao;onf/ e'D0*FH paom tpJGESifh
a,musmf;ESifhrdef;r wef;rwl[laom tpGJrsm;rSmvnf; rukefwwfao;yg/

þonfwdkUum; uRefawmf\ aemufcHum;aywnf;/ tcef; 1-2-3 ESifh 4-wdkUjzifh aemufcH


um; azmfjycJUayonf/

þaemufcHum;udk odxm;rS þ0w¬KwGif ta&;BuD;aomwpfae&m ,lxm;onfh uRefawmfh


tm; em;vnfEdkifayvdrfhrnf/ þaemufcHum;udk odxm;rS uRefawmfhtm; opömrJUol [k
vnf;aumif;? awGa0,ddrf;,dkifol[kvnf;aumif;? vTwfceJ tjypfwifrapmbJ uRefawmf\
cRwf,Gif;csufrsm;udk axmufaxmufnSmnSm pOf;pm;Edkifygvdrfhrnf/

uRefawmfum; cRwf,Gif;csufajrmufjrm;pGmESifh vlwpfa,muf/

uRefawmfum; rjynfhpkHao;aom vlwpfa,muf/

uRefawmfum; vlvm;rajrmufao;aom vlwpfa,muf/ /

- 25 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

0w¬Kpcsdef\ EdkifiHa&;aemufcHum;csyf

cspfpGmaompmzwfol? pdwfr&SdygESifhOD;/ yifr0w¬KBuD;udkrprD cRwf,Gif;csuf ajrmufjrm;pGmESifh


uRefawmf? rjynfhpkHao;aom uRefawmf? vlvm;rajrmufao;aom uRefawmf? xdkuRefawmf
þuRefawmf &ifqdkif&aom xdktcsdefxdkumv EdkifiHwumjzpfysuf&yfrsm;? Armhjzpfysuf&yf
aemufcHum;rsm;udk tenf;i,f azmfjyvdkygao;onf/ taMumif;rlum; uRefawmfhtm;
&dkufcwftyfaom xdkjzpfysuf&yfwkdU\ tmedoifonf uRefawmfhyifudk "mwfcHpdwfESifh
OmPfwdkUxufvnf;aumif;? uRefawmfhzcifxufvnf;aumif;? udk&ifBuD; udkboef;xuf
vnf;aumif; ydkrkdpl;&Sxda&mufaomaMumifh jzpfygonf/

uRefawmfonf udk,fawGUjzifh EdkifiHa&;wGif pdwf0ifpm;aomfvnf; EdkifiHa&;pmtkyfpmwrf;ESifh


EdkifiHa&;vTrf;aom owif;pm? *sme,f? r*¾Zif;rsm;udk jzpfjzpfajrmufajrmuf zwfolr[kwfyg/

odkU&mwGif Oa&myü emZDESifhzufqpfrsm; pcef;xvmNyD; [pfwvm rlqdkvdkeDwdkU wefckd;xGm;


vmonfudkum; rMum;bJraeEdkifyg/

rlqdkvdkeDu tmz&duuEÅm&BuD;rS tbDqD;eD;,m;qdkaom wdkif;i,fjynfi,f *sifuv,f


uav;udk twif;t"r® csif;eif;wdkufcdkuf odrf;ydkufvdkufavonf/ uRefawmfwkdUonf
e,fcsJUvufeufEdkifiHBuD;jzpfaom t*Fvdyf\ odrf;ydkufxm;jcif;cHae&aom uRefvlrsKd;rsm;
jzpf\/ tjcm;e,fcsJUEdkifiHjzpfaom tDwvDu uRefawmfwdkUESifh b0wljzpfaom EdkifiHi,f
uav;tm; usL;ausmfodrf;ydkufaomtcg tbDqD;eD;,m;bufodkU pmemaxmufxm;
u&kPmryGm;bJ raeEdkifyg/

*syefe,fcsJUorm;onf tuJGuJGtjym;jym;ESifh tm;enf;vsuf&Sdaom atmufusaemufus


Edkifonfh w&kwfjynfBuD;udk 0ifa&mufwdkufckdufvsuf &Sdavonf/ e,fcsJUqefUusifa&;

- 26 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pdwf"mwfcH&Sdaeaom uRefawmfwdkUonf usL;ausmfcH&aom w&kwfjynfBuD;bufodkU


udk,fcsif;pmjcif; arwÅmouf0ifjcif; ra&mufbJraeEdkifyg/ 4if;jyif w&kwfjynfoljynfom;
wkdUu rnfrQyif tiftm;BuD;rm;aom &efoljzpfapumrl pnf;vkH;nDnGwfpGm tEdkifrcH t&IH;
ray;bJ ckcHwkdufcdkufaejcif;jzihf uRefawmfwdkU pdwftm;wufrdavonf/ &dkifz,fESifhvmaom
&efoludk 0g;cRefESifhyifjzpfap? vSHwHqGJvsufyifjzpfap ckcHujzpfEdkifonf[laom taMumif;
&yfonf vufeufqdkí 6vufrt&G,f&Sd "m;udkyif udkifaqmifcGifhr&Sdaom uRefawmfwkdUtm;
t*Fvdyf&dkifz,fudk raMumufatmif tm;arG;jrLay;aeavonf/

tdE´d,rS *E´D? ae&l; paomyk*¾dKvfBuD;rsm; acgif;aqmifonfh tdE´d,trsKd;om;uGef*&ufBuD;\


vGwfvyfa&;wdkufyGJrsm;rSmvnf; uRefawmfwdkUtm; vGwfvyfa&;wdkufyGJ0ifatmif zdwfac:vIHU
aqmf aeonfESifh wlbd\/

uRefawmfwkdU\ jynfwGif;rSmvnf; wdkUArmtpnf;t&kH;BuD;onf a&eHacsmif;NrdKUüusif;yaom


yxrnDvmcHBuD;rS tpjyKí wpf[kefxdk;wdk;wufvmcJU&m w&m;pGJ? axmifcs? ykvdyfnSOf;
jyKaeonfhMum;rSyif jynfoltrsm;u axmufcHtm;ay;aom tzJGUtpnf;BuD;jzpfvmayonf/
21OD;? ig;yGifhqdkif? qif;&Jom;tzJGUpaom orm;&dk;us aysmhzwfzwfEdkifvSonfh tajccH uRef
b0udk tjrpfygvSefírajymif;vJbJ uRefb0wGif;wGif taqmifta,mifajymif&kH? uReftBuD;
pm;? uReftarmufpm;jzpf&kHa&S;&Iaom tzGJUtpnf;ygwDrsm;\ twdkuftcHjyKjcif;udk cHae&
onfh Mum;rSyif wdkUArmtpnf;t&kH;onf wdk;wufvmcJU\/ ,if;odkUaom tzGJUtpnf;ygwD
wdkU\ acgif;aqmifrsm;onf jrefrmEdkifiHtkyfcsKyfa&; (1935)Oya'u cGifhjyKcsuft&
t*Fvdyfuay;vkdufaom &mxl;&mcHrsm;udk cJGa0,la&;? tcJGta0rwnfhvQif tcsif;csif;
cGufapmif;ckwfa&;wdkUudk vkyfaeMuay&m? uRefawmfwkdUvli,frsm;onf 4if;wdkUtm; pufqkyf
Muayonf/ uRefawmfwdkUvli,frsm;um; udk,fwdkifvkyfEdkifonf rvkyfEdkifonf tyxm;í
EdkifiHa&;tm;opfjzpfaom wdkUArmtpnf;t&kH;ESifh acgif;aqmifrsm;udkom tm;udk;wpfck
axmufcHjyKMu&avonf/

wdkUArmtpnf;t&kH;u wdkifay;vkdufaom ]]urÇmraMu? ArmawG? 'gwdkUajy- 'gwkdUajr}} udk


uRefawmfwdkUu vdkufqdkMuonf/

- 27 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]wdkUArmjynfudk wdkif;&if;om;tukeftpif? wdkUjynfvdkUrSwfxif? wdkU0wÅ&m;yif? wkdUArm


ocif}} [k [pfatmfoDqdkum vufoD;vufarmif;wef;Muonf? vuf&kH;qefUMuonf/

trsKd;om;pdwf"mwfudk vIUHqGNyD; e,fcsJUqefUusifa&;wdkufyGJrsm;odkU wdkUArmvlxktm; wdkUArm


tpnf;t&kH;BuD;u oGif;ay;vdkufonfhtwkdif; trsKd;om;vGwfvyfa&; tkH<urIBuD;onf
BuD;xGm;vmcJUayonf/ xdktkH<urIBuD;onf ae&mwumudk &dkufcwfívmay&m? t*Fvdyf
ygarmu©rsm; BuD;pdk;aeaom uRefawmfwdkU\ pmoifcef;rsm;udkvnf;aumif;? yefumavjzihf
wjrjrat;aeom pmzwfcef;udkvnf;aumif; &dkufcwfvmayonf/ xdktkH<urIrSm uRefawmf
onf tazhMo0g'aMumifh a&Smifwdrf;&efBuHonfhtwdkif; a&Smifwdrf;EdkifygvQif uRefawmfhtm;
qefUusifaom vlxl;vlqef;wpfa,muf[kyif ac:&ayvdrfhrnf/

1938ckESpfodkU a&mufaomtcg a&eHajrtvkyform;rsm; oydwfBuD;onf t*Fvdyft&if;&Sif


wkdU\ t&Idufudk xdk;vkdufbdouJUodkU ay:aygufvmav\/ ,if;oydwfBuD;udk wdkif;jynfESifh
t0Srf; axmufcHMuí ,if;oydwf\ acgif;aqmif wdkUArmtpnf;t&kH;rS [pfqdkvkdufaom
]]ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrmy? wkdUacwfudkom a&muf&rnfrSm rvGJyg/ wdkUArm? a[h
wkdUArm}} [laom oDcsif;oHonf uRefawmfwdkU&if0,f yJUwifcwfvmayonf/

xdktcsdefum; þ0w¬K\ yifrZmwfvrf; pcsdefaywnf;/ /

- 28 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ydwfjzLpifMu,f0wf aumvdyf ausmif;om;

0ifeDaz(ac:) rodef;0if;ESifh uRefawmfwkdU yxqkH;tBudrf awGUqkHMuykHrSm awmfawmf qef;


onf[k qdkEdkifygonf/ taMumif;rlum; aumvdyfausmif;om;jzpfol uRefawmfonf
rodef;0if;tm; bkef;BuD;ausmif;om;u qGrf;avmif;ol 'umruav;tm; awGUykHawGUenf;
ESifh awGU&aomaMumifhwnf;/

0ifeDaz(ac:) rodef;0if;\zcif OD;azrSm tNidrf;pm;0efaxmufBuD; jzpfí urm&GwfESifh


tif;vsm;Mum; NcHBuD;wpfNcHwGif aexdkifavonf/

txufwpfae&mwGif azmfjyNyD; jzpfonfhtwdkif; uRefawmfonf urm&GwfrSmaeí aumvdyf


ausmif;odkU wufpOf t&yfxJu qGr;fBuD;avmif;toif;wGif yg0ifNyD; ydwfjzLpifMu,f 0wf
vsuf we*FaEGaeUwdkif; qGrf;qefcHavh&Sdavonf/ uRefawmfwkdUonf OD;az\NcHodkU 0ifí
vnf; qGr;fqefcHMu&\/ OD;az\NcHrS tywfpOf aiGwpfusyfESifh qefwpfjynf avmif;avh&Sd
ayonf/

OD;azrSm <u,f0csrf;omaom rdbrsm;u qif;oufonfhtwdkif; urm&Gwfwpf0dkufwGif


ajr{uawmfawmfrsm;rsm; ydkifcJUzl;\/ odkUaomf tokH;BuD;oljzpfojzifh ajrrsm;udk wpfpwpfp
a&mif;cspm;cJU&m xdktcsdefwGif olwdkUaeaomNcHajrESifh ajr{utenf;i,frQom usefav
awmh\/ okdU&mwGif tokH;um;ravQmh? jrif;yJGokdUvnf; tywfpOfrSefrSef oGm;vdkufao;onf/

]]jrif;yJGroGm;&ifvnf; bmrSvkyfp&mr&Sdawmh ysif;p&mBuD;}} [k OD;azu jrif;yJGoGm;jcif;udk


uefUuGufaom rdwfaqGrsm;tm; ajzMum;avh&Sdavonf/ rSefvSayonf/ olonfvnf;
aumif;? olUZeD;onf a':aX;Munfonfvnf;aumif;? om;orD;rsm;onf vnf;aumif;?
olUtm;rSDcdkaeMuaom trsKd;BuD;aqGrsKd;rsm;onfvnf;aumif; toufarG;rItvkyfqdkí bm

- 29 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfckrQ rvkyfMu/ xdkUaMumifh jrif;yJGonfom olwdkUtm; we*FaEGwpfywfvkH; rtm;rvyf&


atmif tvkyfay;xm;Edkif\/ we*FaEGaeUwGif paeaeUuNyD;cJUaom jrif;yJGudk pm;NrHKUjyefMu
onf/ wevFmaeUESifh t*FgaeUrsm;wGif jrif;rsm;\&mZ0ifudk avhvmMuonf/ Ak'¨[l;aeU
wGif a&SUtywfNydKifyJG0ifrnfh jrif;rsm;udk avhvmMuonf/ cJwGufMuonf/ Mumomyaw;?
aomMumaeUrsm;wGif wpf&SmazGMuonf/ wwfEdkifvQif udk,fwdkif jrif;aZmif;rsm;qif;í
penf;emMuonf/ onfhxufwwfEdkifvQif aA'ifq&mudk oGm;awGUNyD; jrif;\Zmwm? a*smfuD
\ Zmwmponfrsm;udk wGufppfí Ekdifajcudk &SmMu&avonf/ xdkUaMumifh ]]jrif;yJGroGm;&if
vnf; bmrSvkyfp&mr&Sdawmh ysif;p&mBuD;}} [laom OD;az\ajympum;rSm taMumif;rJU
r[kwfyg/

uRefawmfonf OD;azwdkU jrif;yJGoGm;jcif;udk em;vnfEdkifyg\/ okdU&mwGif tvkyf&Sdygonf


qkdaom tvkyfrsm;vSygonf[k nnf;nLavh&Sdaom Oya'vTwfawmftrwfrsm; 0efuav;
0efBuD;rsm;? 0efBuD;csKyfrsm; (,ckacwfwGif 0efBuD;[k ac:wGifolrsm;udk ,cifacwfu
0efBuD;csKyf[k ac:Mu\) ukefonfyJGpm;rsm;? pma&;pmcsDrsm; jrif;yJGoGm;onfudkum;
em;rvnfEdkifyg/ 4if;jyif aumvdyfausmif;om;tcsKdUyif jrif;yJGoGm;onfudk awGU&aomtcg
tjyif;txef &Iwfcsrdayonf/ þum; pum;pyfrdojzifh Mum;nSyfíajymjcif; jzpfygonf/
OD;azwdkUtaMumif; qufygOD;rnf/

OD;azNcHonf tawmfus,f0ef;í o&uf? ydEéJ? wnif;? uepdk;? uHUaumf? ca&? oajypaom


yifapmufBuD;rsm;jzifh pdkjynfpnfum;vSay\/ NcHBuD;tv,fwGif tdrftdkBuD;wpfvkH;&Sd\/
trdk;rSm "ed? eH&HESifhtcif;rSm opfom;jzpfavonf/ opfom;eH&Hrsm;udk txyfxyf a&eHokwf
xm;ojzifh ndKrIdif;íae\/ xdkuJUodkU txyfxyfa&eHokyfxm;jcif;onf wpfenf;tm;jzifh
a[mif;EGrf;,dk,Gif;jcif;udk zkH;tkyfxm;ovdk&Sday\/ tcif;Murf;jyifrSm tBudrfBudrf wkdufxm;
ojzifh wzdwfzdwfawmufae\/ odkU&mwGif awmufyaeaom tcif;ta&mifonf
a[mif;EGrf;,dk,Gif;jcif;udk rzkH;tkyfEdkif/ ESpfaygif;rsm;pGm ajceif;xm;ojzifh ajcwdkufpm;aom
aMumifh cGufaeaomae&mrsm;udk xdawGUEkdifonf/ aqG;ojzifh usKd;usaom ae&mrsm;wGif
zmax;xm;onfudkvnf; jrifEdkifonf/

- 30 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

{nfhcef;wGif cif;xm;aom ukvm;xdkifpm;yJGrsm;rSmvnf; rnfrQyif yGwfwdkuf okwfvdrf;


xm;xm;? rnfodkUyif ZmtvSwdkUjzihfzkH;zkH;? a[mif;EGrf;aom taoG;tarG;ESifh a&S;qefaom
ykHoP²mefrsm;udk rzkH;vTrf;Edkifacs/ olwdkUtdrf{nfhcef;wGif yGwfvkH;wyf ukvm;xdkifrsm;udk
vnf;aumif;? bk&m;wefaqmif;wGif yef;ykxkxm;ovdk xkvkyfqif,ifxm;aom pm;yJGrsm;
udkvnf;aumif; cif;usif;xm;avao;\/ tu,fwEÅK {nfhcef;odkU<uyg[k zdwfac:jcif;
rcH&bJ xdktcef;wGif;odkU0ifrdacsaomf a&S;a[mif;tdrfaxmify&dabm*ypönf; jycef;wpfckodkU
0ifa&mufaeonf[k xifrdayvdrfhrnf/

uRefawmfwdkUonf xdk{nfhcef;ü usKHUusKHU,kHU,kHUuav; xkdifaeMu\/ {nfhcef;t0if0ü


qGrf;qefawmif;udk csxm;onf/ qGrf;qefawmif;xrf;olrsm;rSm tcef;xJr0ifMubJ
jyifbuf0&efwmwGif &yfaeMuonf/ aMu;pnf&dkufolwdkUum; tdrfay:odkUyif rwufcJUMu/
tdrfatmufckwifBuD;ay:wGif xdkifolxdkif? vSJolvSJ? tdrfatmuf&Sda&tdk;pifrS a&cyfaomufol
aomuf? uRefawmfESifh OD;av;jrifhwdkUom {nfhcef;wGif;odkU 0ifMuavonf/ uRefawmfhvuf
rSm tvSLcHaiGzvm;&Sd\/ OD;av;jrifhrSm qGrf;cH&mwGif bmwm0efrQ xrf;aqmifzdkUrvdk?
rsufESmjyzdkUom vdkaomaMumifh olUvuf0,f bmrQudkifaqmifrxm;acs/ OD;av;jrifhrSm
owif;pmwdkufwpfwkdufwGif 'kwd,zdkrifvlBuD;jzpfNyD; &yf&Gmoma&;ema&;wGif rm;rm;
rwfrwf aqmif&Gufojzifh vlodrsm;aom yk*¾KdvfBuD;aywnf;/ uRefawmfwdkUonf
apmifhaeMu\/ apmifhaeMupOf eH&H&Sd csdefoD;wyfem&DBuD;rS a'gufa'guf- a'gufa'guf
toHESifh uRefawmf\ tonf;ESvkH;ckefoHrsm;udk Mum;ae&avonf/

wpfatmifhavmufMumvQif twGif;cef;rS {nfhcef;wGif;odkU rdef;rysKduav;wpfOD; 0ifvmav


onf/ olUvufxJrSm qGr;fqefwpfjynfESifh aiGwpfusyf/ tu,fí olUvufxJrSm qGrf;qef
wpfjynfESifh aiGwpfusyfrygvQif uRefawmfonf olUtm; xdkNcH? xdktdrf? xdk{nfhcef;rS
rdef;rysKdav;jzpfonf[k b,fenf;ESifhrQ rSwf,lrnfr[kwfay/ yifapmufBuD;rsm;jzihf zkH;tkyf
aeaom xdktdrfBuD;ESifh xdk{nfhcef;a[mif;wdkUonf xdkrdef;rysKduav;\ vwfqwfysKdrspfjcif;
ESifh oabmrwl jcm;em;vSacsbd\wum;/

olk\tom;rSm pdkjynf0g0if;aeí yg;rdkU? vufz0g;ponfwkdUwGif aoG;pdkUum eDMuefUMuefU


jzpfaeayonf/ tdpufnufanmaom udk,fvkH;udk,fxnfESifh wnfMunfaom rsufESmwdkUrSm

- 31 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

MunfndKESpfvkdzG,f aumif;vSonf/ qHyifudk wpfywfvQKdbD;cHí aemufwGJxkH;xm;ay&m


tdrfae&if;obm0usus rcdkUw&dkUtvSudk wrifazmfxkwfjyae&m a&mufay\/

olronf £ajEé&aomrsufESmudk uRefawmfhqDokdU rlxm;ojzifh awmufyaeaom rsufvkH;rsm;


ESifh wif;vnf;rwif;? avsmhvnf;ravsmhbJ aphxm;tyfaom EIwfcrf;eDuav;rsm;udk owd
jyKrday\/ 4if;jyif olr\ rsufvkH;rsm;onf uRefawmfhrsufESmay:odkU tm&kHpdkufxm;onf
r[kwfbJ uRefawmfhvufxJu tvSLcHzvm;qDodkUom tm&kHpdkufxm;onfudkvnf; owdjyKrd
ayao;\/ okdUuvdk uRefawmfhtay:wGif tm&kHrpdkufonfudk owdjyKrdaomaMumifh pdwfxJ
rSm aMuuGJ0rf;enf;ovdkvdk jzpfrdao;\/

olronf uRefawmfhvufxJu zvm;xJokdU aiGwpfusyfudk &dkaopGmxnfhNyD; tayguf0&Sd


qGrf;qefawmif;xJodkU qGrf;qefudk xnfhavmif;NyD;aemuf twGif;cef;xJodkU 0ifrnfjyKaom
tcg OD;av;jrifhu vSrf;íar;vdkufavonf/

]]a':aX;MunfwdkUaum &Sd&JUvm;}}

olru uRefawmfwkdUbufokdU udk,fudkrvSnfh? acgif;udkvSnfhNyD;-

]]rmrD&Sdygw,f? ckyJxGufvmygvdrfhr,f}}

odkUuvdk vSnfhajym&if; uRefawmfwdkUbufokdU vSnfhMunfhaomfvnf; olr\tm&kHonf


uRefawmfhqDokdU wpfqHjcnfrQa&muf[efr&Sdyg/ xdkUaMumifh uRefawmfonf tESdrfcH&ovdk
xifrdNyD; rmetaiGUtoufuav; a&m,Sufonfh a'gouav;yif xGufrdao;\/ okdU&m
wGif vSnfhtBunfhvdkuf rD;a&mifxJrSm pdefudkvSnfhvkdufaomtcg zswfceJxGufvmaom
ta&mifESifhtwl olr\ tvSa&mifudkum; rcsD;usL;bJraeEdkifyg/

þonfum; 0ifeDaz(ac:) rodef;0if;ESifh yxrqkH;tBudrf awGUjrifMuykHwnf;/

- 32 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemufwpfatmifhavmufMumaomtcg *kPfoa&&Sd trsKd;orD;BuD;wpfOD; xGufvmavonf/


toufrSm 38-39ESifh 50Mum; jzpfcsif&mjzpfEdkifonf/ okdU&mwGif b,fenf;ESifhrQ yifpif
tNidrf;pm; ,lavmufaom t&G,fr[kwfacs/ ydkíwduspGmqdk&aomf b,fenf;ESifhrQ yifpif
tNidrf;pm;BuD;wpfOD;\ ZeD;t&G,fr[kwfacs/ vwfvwfqwfqwf rif;uawmfBuD;ESifhom
wlay\/ axmifaxmifarmif;armif; t&yftarmif;aumif;vS\/ 0NzdK;tdpuf\/ tom;
jzL0if;\/ rsufESmcsKdNyKH;í azmfa&G\/ uRefawmfonf jrifjrifcsif; a':aX;MunfyJ[k odvdkuf
ayonf/ olru OD;av;jrifhbufodkU-

]]atmufuoli,fawG aq;vdyfaomufMu&&JUvm;}}

aomufMu&ygw,f/ a':aX;Munf&JU tdrfuvlawGu edpöywfukodkvf 0wÅ&m; ausyGefMuyg


w,f/ uRefawmfwdkU rvmcifuwnf;u aq;vdyfawGcsxm;w,f}}

]]uRefrwdkU 0wÅ&m;auswmu bm[kwfao;vJ&Sif/ OD;jrifhwkdU ukodkvfa&; ausyGefwmurS


wu,f csD;rGrf;avmufw,f/ uRefwdkUvdk olig ukodkvfjyKEdkifatmif edAÁmefaqmfay;wJU
twGuf ydkNyD; ukodkvfBuD;ygw,f&Sifh}}

a':aX;MunfESifh OD;av;jrihfwdkUonf 'geoDv bm0em taMumif;rsm;udk wpfa,muf


wpfayguf a&mufwwf&m&m ajymqdkaeMuavonf/ a':aX;Munfonfvnf; olUorD;uJU
odkUyif uRefawmfhbufodkU tm&kHusufpm;jcif; &Sd[efrwlyg/ uRefawmfum; olr\ udk,fcE¨m
wpfckvkH;udk odrf;usKH;MunfhNyD; tb,fhaMumifh þrQt&G,fwifygoenf;/ olUorD;udk olr
b,ft&G,fwkef;u arG;cJUygavoenf;/ olUorD;ESifholUtar b,fae&mwGif wlnDMuyg
oenf;/ olr\pdefMu,foD;onf tppfavmtwkavm/ olr\qHyifonf rnfrQ &Snfo
enf;/ tNidrf;pm;0efaxmufBuD; OD;azu olUtm; rnfa&GUrnfrQ cspfayvdrfhrnfenf;- ponf
jzihf trQifrjywf rtm;rvyf pOf;pm;vsuf&Sdav\/

,if;odkU bmodbmom pOf;pm;awG;awmaeqJ a':aX;Munfu qwfceJ uRefawmfhbuf


vSnfhí-

- 33 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'Doli,fu b,folvJ? wpfcgrS rjrifzl;ao;yguvm;}}

uRefawmfhrSm xdkpum;udkMum;aomtcg usD;uef;vlrd uoduatmuf jzpfoGm;ao;onf/


aemufrSNyKH;vkdufNyD; tajzay;&ef jyifqifaepOf OD;av;jrifhu 0ifajzvdkufavonf/

]]olUemrnfu armifwifxGef;wJU? uRefawmfwdkUt&yfxJrSmaeNyD; aumvdyfausmif; bDatrSm


wufaew,f}}

a':aX;Munf\rsufESm ododomomBuD;csKdoGm;NyD; uRefawmfhbuf vkH;vkH;vSnfhvdkufonf/

]]aMomf? rif;u aumvdyfausmif;om;udk;? om"kuG,fom"k? Munfhprf;- Munfhprf;? Aumvdyf


ausmif;om;qdkNyD; aoG;rBuD;bl;? qGrf;BuD;avmif;toif;rSm udk,fwdkifudk,fus 0ifNyD;
aqmif&Gufw,faemf? om"kuG,f om"k}}

,ckrS olwdkUonf uRefawmfhtm; todtrSwfjyKMuayawmhonf/ xdktcsdefxd uRefawmfhrSm


a':aX;MunfESifh olUorD;wkdU\ todtrSwfjyKjcif; rcH&bJ ESdrfxm;ovdk cHpm;ae&aom
aMumifh pdwftm;i,fum vlaeygusKHUaecJUygonf/ ,ckrl uRefawmfonf &ifudkaumhEdkifNyD/
rsufESmudk armhEkdifNyD/

]][kwfuJU? bk&m;omoemawmftusKd;udk aqmif&Guf&mrSm vlcsrf;omyJ? qif;&Jom;yJ? rif;yJ?


eif;jym;yJ? ocifyJ? uRefyJ? aumvdyfausmif;om;yJ? vlUtE¨yJ cJGjcm;zdkU rvdkygbl;cifAsm?
ydwfjzLpifMu,f0wfNyD; ukodkvfa&;vkyfw,fqdk&if tm;vkH;wef;wlcsnf;ygyJ/ ck- uRefawmf
wdkU txJrSmqdk&if bwfpfum;py,f,m? jrif;vSnf;orm;? aps;onf? ausmif;om; tpkH
ygMuwmygyJ/ ukodkvfa&; BudK;pm;MuwmrSm acR;xGufMuwm b,folUb,folrS rydkMu
ygbl;}}

a':aX;Munfu wNyKH;NyKH;ESifh em;axmifae&mu-

]]Munfhprf;Munfhprf;? tefwDwluav;u pum;ajymuvnf; wwfvdkuf vdr®mvdkufwmaemf}}

- 34 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

4if;aemuf uRefawmfharG;&yfXmeDESifh rdbrsm;taMumif; ar;avonf/ uRefawmfu vkH;aph


ywfaph jyefajzaomtcg-

]]tJ'D rif;wdkUe,fudk tefwDwdkUaumif;aumif;odwmaygh/ rifhtefu,fvf NrdKUtkyfvkyfwkef;u


a&mufzl;wmaygh}}

okdUjzihf a':aX;Munfonf uJGuGmaeaom &yfaqG&yfrsKd;udk awGUav[ef? a&S;a[mif;


aESmif;jzpf pum;rsm;ajymNyD; uRefawmfESifh &if;ESD;rI,lvdkufygonf/ uRefawmfuvnf;
rqGwfcifu nGwfcsifonfhyef;/

]]at;? tefwDwdkUESifh aqGrsKd;&if;csmvdk oabmxm;NyD; qufqHaemf/ tvnfoufouf


vmcJUOD; armifwifxGef;a&? rif;tefu,fvfBuD;eJUvnf; rdwfqufay;&OD;r,f/ ckawmh
tefu,fvfBuD;u r&Sdbl;/ olUorD;ti,f&,f om;uav;&,fac:NyD; tefwDU&JUarmif
0wfvkHawmf& OD;jrbl;tdrf oGm;vnfMuw,f/ orD;tBuD;0ifeDawmh tdrfrSm&Sdw,f/ ckeifu
awGUvdkufw,f r[kwfvm;}}

a':aX;Munfu ar;vdkufykHrSm NyKH;pdpdrdkU &dk;&dk;ar;onfhtar;[k r,lqyg/ uvdqGonfh


tar;jzpf[ef &Sdygonf/

]]tJ'g 0ifeDwJUvm;? jrifawmh jrifvdkuf&yg&JU}}

]]aMomfaMomf? jrif&kHomjrifvdkuf&NyD; todrzJGUvdkuf&bl;aygh? [J[J todzJGUay;&rSmaygh/ 0ifeD


a& 0ifeD orD;a& vmygOD;uG,f}}

0ifeDrSm cyfa0;a0;rSm ae[efrwl/ uRefawmfwkdUESifh uyfaeaom twGif;cef;rSmom &Sd[ef


wl\/ ac:vdkufoHESifh xl;oHrSm qufaeygonf/ xl;oHMum;&NyD; bmrQrMumcif 0ifeDaz
(ac:) rodef;0if; a&mufvmavonf/

- 35 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]bmvJrmrD}} [k ar;NyD; tarhab;rSm uEGUJuvsvmí &yfaeavonf/ uRefawmfh rsufvkH;


tpkHum; 0ifheDrsufvkH;uav;ay:wGif vTJz,fír&atmif NidwG,faeMuavonf/

]]xdkifygOD; orD;&JU}}

uRefawmfhrsufvkH;rsm;onf ukvm;xkdifwpfvkH;ay:wGif ,Ofaus;oyf&yfpGm 0ifxdkifaom


0ifeDESifh wpfygwnf; vkdufoGm;Muavonf/

]]a[m'gu aumvdyfausmif; bDatrSmoifaewJU armifwifxGef;wJU? vufpowfawmh


rmrDwkdUeJU oda[mif;uRrf;a[mif; &yfaqG&yfrsKd;xJuudk;uG,f}}

0ifeDu uRefawmfhtm; NyKH;íMunfhvkdufonf/ olUtNyKH;uav;rSm uRefawmfh&ifudk at;ceJ


jzpfoGm;apygonf/

]]orD;&JU? armifwifxGef;[mav aoG;BuD;arG;BuD;rvkyfwwfbl;/ Munfhprf;? ukodkvfa&;rSm


b,favmuftm;xkwfovJ NyD;awmh pum;ajymvnf; tifrwefaumif;w,f}}

,if;uJUodkU csD;usL;pum;ajymaeavojzihf uRefawmfhrSm raewwfrxdkifwwfESifh rsufESm


cyftrf;trf; jzpfvmygonf/ 0ifeDrSmum; csD;usL;pum;rsm;udk NyKH;NyKH;uav; pl;pdkuf
em;axmifíom aeavonf/

]]armifwifxGef;? bDatatmifNyD; bmvkyfrvJa[h}}

uRefawmfhrSm tajz&kwfw&ufray;EdkifbJ cPawGaeavonf/ xdktcsdefwGif uRefawmfh


&nfrSef;csufrsm;rSm txl;axGjym;aecsdefjzpfavonf/

]]uRefawmfudk,fwdkifawmh cdkifckdifrmrm? rnfrnf&& bmrSrqkH;jzwf&ao;ygbl;? tazuawmh


tdkifpDtufpfatmifatmif BudK;pm;&r,fwJU}}

- 36 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':aX;Munfonf ckdifrmpGmjyXmef;tyfaom rsufESmjzifh-

]]'grSayghuJGU? tdkifpDtufpfatmifatmif BudK;pm;&r,f}}

0ifeDuNyKH;í acgif;udk rodromndwfum tarudkaxmufcHvdkufonf[k uRefawmfxif\/


OD;av;jrihfum; yg;pyfta[mif;om;ESifh uRefawmfwkdUudk wpfvSnfhpD Munfhaeavonf/
uRefawmfurl olwkdUtm;vnf; ruefUuGufcsif? tdkifpDtufpfavmif;tjzpfjzihf olwdkUu
uRefawmfhtm; arQmfvifhjcif;jzihf MunfhvdkuMunfhaeapcsif? udk,fhpdwfxJ &SdwmawGudkvnf;
zGifhrajymcsifao;&um; NyKH;pdpdESifhom vkyfaevkdufayonf/ xdktwGif; tay:u "edydk;pmvkH;
uav;rsm;onf ajymifacsmaomMurf;jyifay:okdU usvmav&m uRefawmfonf 4if;wkdUudk
Munfhaerdavonf/ xdktcg a[mif;jrif;,kd,Gif;aeaomtdrfESifh vwfqwfvSyaom 0ifeDwkdU
obm0rus yeHr&ykHonf uRefawmfhpdwfwGif ay:vmjyefav\/ a':aX;Munf\ pdwfrSm
vnf; "edydk;pmvkH;uav;rsm;ESifh ywfoufí wpfpkHwpf&m ay:vm[efvu©Pm&Sdavonf/

]]tefwDwdkUvnf; a&SUESpfcgus&if 'DtdrfudkzsufNyD; wdkufwnf&OD;r,f/ 'Dtdrfuckvdk tNrJaezdkU


aqmufxm;wJUtdrfr[kwfbl;/ NcHxJtvnfvmawmh wnf;ckdzdkU 'Dtdfrfudkaqmufxm;wm?
wkdufaqmufzdkUav? [dkjrLeDpy,f&kH;BuD;udkaqmufwJU OD;wifudkawmif ykHpHtqJGcdkif;xm;NyD;NyD}}

þrQajymNyD; pum;&yfum a':aX;Munfonf uRefawmfhrsufESmudk aphaphMunfhae\/


uRefawmfu bmrQpum;raxmuf? pum;rjznfh/ 0ifeDuvnf; xdkUtwl? OD;av;jrihfuvnf;
xdkenf;/ okdUjzihf eH&Huem&DBuD;\ csdefoD;oHomvQif vTrf;rdk;aeavawmhonf/ OD;av;jrifhu
xvdkufNyD;-

]]udkif;? uRefawmfwdkU oGm;vdkufOD;r,f/ qGrf;qefcHp&m tdrfenf;enf;usefao;w,f}}

uRefawmfvnf; rwfwwfx&yfvdkufNyD;-

]]uRefawmfvnf; oGm;ygOD;r,f a':a':}}

- 37 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at;at; oGm;OD;a&mh? aemufvmvnfaemf/ rif;tefu,fvfBuD;eJU awGU&atmif vmjzpf


atmif vmcJUaemf}}

a':aX;Munfu wzGzGvdkufrSmaeavonf/ uRefawmfu 0ifeDtm; NyKH;íEIwfqufcJUonf/

]]oGm;OD;r,faemf 0ifeD}}

0ifeDonf xdkif&mrSx&if;-

]][kwfuJU udkwifxGef;}}

þum; 0ifeDaz(ac:) rodef;0if;ESifh uRefawmf pum;tjyeftvSef yxrqkH;tBudrf ajym&


jcif;wnf;/

- 38 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ig;yd&nfBudKufoGm;aom tnmom;

naenae ausmif;qif;csdefrsm;wGif uRefawmfonf tdrfodkU wdkuf&dkufjyefavhr&Sd? Wuúodkvf


ausmif;om;rsm; or*¾toif;wdkuf pmMunfhcef;oGm;í pme,fZif;rsm; zwfavh&Sdonf/
wpfcgwpf&H EdkifiHa&;pmtkyfrsm;iSm;cJU\/ tdkif,mvef vGwfvyfa&;twGuf igwdkU\ pGefUpm;
csufrsm;? tdkif,mvefolykef AkH;tzJGUpaom tdkif,mvefvGwfvyfa&;ESifh ywfoufaom
pmtkyfrsm;? tdE´d,jynfvGwfvyfa&;ESifh tdE´d,trsKd;om;uGef*&ufwkdUESifh ywfoufí *E´D?
ae&l;? rpöufEdkif,D'l;? plbwfpfbdkUpf paom acgif;aqmifrsm;a&;onfh pmtkyfrsm;? &k&Sm;
awmfvSefa&;ESifh ywfoufaom pmtkyfpmwrf;rsm;udk awGU&ayonf/

ausmif;om;rsm;or*¾ pmMunfhcef;onf wuúodkvfyd#uwfwdkuf pmzwfcef;xuf ydk


aumif;\/ tcif;tusif;? pm;yJGukvm;xdkif? yefumwdkUjzifh wcrf;wem; xm;onfhtjyif
tvif;a&mifvnf; ydk&\/ naeapmif; tdkufvQif qif0ifbufxGufí Budrfukvm;xdkif
BuD;rsm; csum pmzwfEdkifonf/

ausmif;om;rsm;or*¾ pmMunfhcef;wGif pmzwf&if; rsKd;cspfpdwf&Sdaom ausmif;om;rsm;ESifh


ausmif;om;acgif;aqmifrsm;udk awGUqkHum rdwfjzpf&wwfavonf/ þokdUtm;jzihf
uRefawmfonf udkxGef;&Sdef? udkatmifausmf? udkat;aiG polwdkUESifh todtuRrf;jzpf&ayonf/
olwkdUum; uRefawmfwdkUESifh &G,fwl&G,fwefrQ jzpfMuay\/ 4if;jyif udk,fvkH;udk,fayguf
tcsKd;tpm;rSmvnf; wpfrsKd;wpfpm;wnf;vdkvdk rydefr0? rykr&Snfrsm; jzpfMuonf/
okdU&mwGif jcm;em;csufrsm;awmh &Sdayonf/ tom;ta&ta&miftqif; uGJMu\/
udkatmifausmfrSm rnf;onf/ udkxGef;&SdefrSm ndKndKESifh 0Jaygufaeonf/ udkat;aiGrSm
jzLonf/ uRefawmfwdkUtxJwGif udkatmifausmf\rsufESmrSm txl;jcm;qkH;jzpfayonf/ rm
awmufawmuf <uyfqwfqwfEdkifvSaom rsufESmESifh acgif;wkH;Akdvfauudk wpfcgjrifNyD;vQif
rarhEdkifay/ udkxGef;&Sdefum; BuD;rm;aom a&SUoGm;ESpfacsmif; xif;ceJay:atmif NyKH;aewwf

- 39 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

\/ olpum;ajymykHrSm tnmavraysmuf/ udkat;aiGrSm EIwfcrf;r[bJESifh NyKH;aeaom


rsufESm&Sd\/ olpum;ajymaomtcg wriftm;xkwf[ef vu©Pmr&SdbJESifh toHpmpmESifh
ajymavh&Sd\/ olwkdUonf uRefawmfhtm; EdkifiHa&;odkU ajcpkHypf0if&efqkH;jzwfzdkU rMumcP
wkdufwGef;Muolrsm; jzpfavonf/

wpfaeUoü uRefawmfonf pmMunfhcef;wGif pmxdkifrzwfawmhbJ pmtkyfiSm;NyD; jyefawmh


rnf[laom &nf&G,fcsufjzifh pmtkyfAD&dka&SUrSm &yfí pmtkyfa&G;vsuf&Sdavonf/ uRefawmfh
aemufem;u vlwpfa,mufvm&yfonfudk vSnfhrMunfhbJESifhodvdkuf\/ BudKufaompmtkyf
&SmrawGUojzifh vSnfhrMunfhtm;avmufatmif jzpfaeavonf/

4if;olu-

]]bmpmtkyf &SmaewmvJ}}

xdktcgrS olUtm;uRefawmf vSnfhMunfhvdkufavonf/ 4if;olrSm udkausmfNidrf;jzpf\/ olUrSm


ydefvSonfhtjyif NydKvJawmhrnfh udk,faersKd;&Sdavonf/ 0wfxm;aomtay:tuÐsrSm olydkifrS
[kwfygavvm;[k oHo,jzpfavmufatmif acsmifí wJGusaeavonf/ av,mOfysH
uGif;xdk;zdeyfudkvnf; tm;&Sdyg;&Sd pD;eif;rxm;? awh&kHom awhxm;[ef &Sday\/ udkausmfNidrf;
udk uRefawmf oduRrf;zl;onfr[kwfyg/ udkausmfNidrf;onf bDatatmifNyD; t*Fvdyfpmay
XmewGif enf;jyq&m (usLwm) vkyf&if; tdkifpDtufpfpmar;yJG 0ifaeoljzpfygonf/
xdkUaMumifh udkausmfNidrf;tm; uRefawmfu ta0;rSjrifNyD; udkausmfNidrf;[k odxm;ygonf/

uRefawmfu tHtm;oifh&mu NyKH;NyD;-

]][m.. q&mygvm;? bmpmtkyf&,fvdkUawmh rnfrnf&& &Smwmr[kwfygbl;q&m? zwf


aumif;r,fhpmtkyf &SmaewmygyJ}}

- 40 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkausmfNidrf;onf pmtkyfrsm;udk Munfhae&mrS uRefawmfhudk Munfhvdkufonf/ olUrsufESmrSm


cyfarmharmhxm;ojzifh rsufrSefrsm;u 0if;aeayonf/ 4if;aemuf taMumqJGaom [efrsKd;jzifh
acgif;wpfzufapmif;oGm;atmif ar;udkqwfceJxdk;vdkufNyD;-

''Secret Agent of Japan" (*syefolvQKd) qdkwJUpmtkyfudk zwfNyD;NyDvm;.... tJ'grsKd;u


zwfvnf;aumif;w,f A[kokwvnf;rsm;w,f/ EdkifiHa&;olvQKdvkyfief;eJU ywfoufwJU
pmtkyfawG[m zwfvdkuf&if rNyD;rcsif; pmtkyfcsrxm;Edkifavmufatmif pdwf0ifpm;zkdU
aumif;w,f/ NyD;awmh rsKd;cspfpdwf"mwfvnf; wkd;wufapw,f? pGefUpm;vdkwJU pdwf"mwf
vnf; &ifhoefapw,f/ rif;zwfcsif&if udk,f&Smay;r,f}}

]]zwfcsifygw,f q&m? &Smay;prf;yg}}

]]'ghxuf rif;emrnf b,folwJUvJ}}

odkUjzifh uRefawmfESifh udkausmfNidrf;wdkU oduRrf;oGm;Muygonf/ xdkaeUu csufcsif;yif olU


tcef;odkU vdkufcJUí pmtkyfwpftkyf,l&ef ac:ao;\/ uRefawmfu rtm;ojzifh rvdkufEdkif
ao;aMumif;? olUtcef;odkU vmí,lrnhftaMumif; ajymí &ufcsdef;vdkuf&ayonf/

uRefawmf rtm;onfhtaMumif;rSm 0ifeDaz(ac:) rodef;0if;wdkUtdrfodkU oGm;&ef&Sdojzifh jzpf


ayonf/ rodef;0if;\ vwfqwfaomtvSuav;udk aemufwpfBudrf xyfMunfEl;Edkif&ef
vnf;aumif;? OD;azESifh rdwfzJGU&efvnf;aumif; olwdkUxH tvnfoGm;&ef vGefpGm pdwfapm
aeavonf/

a':aX;Munfudk,fwdkifyif uRefawmfhtm; OD;azxHokdUac:oGm;\/ {nfhcef;ESifhqufvsuf tdrf


OD;wGif tumryg 0&efwmwyfxm;aom tzDuav;wpfck&Sdavonf/ xdktzDwGif cef;vkH;
jynfhrQus,faom Budrfyufvufukvm;xdkifBuD;wpfvkH; &Sdav&m OD;azonf ajcypfvufypf
Zdrf&Sd&SdESifh xdkifaeavonf/ OD;az\touft&G,f &kyf&nf&lyumrSm tNidrf;pm; 0efaxmuf
BuD; yDo&kHru olaX;&kyfvnf; ay:aeavonf/ aiGa&mifqHyifESifh jynfhNzdK;0azmif;aom
udk,fcE¨mBuD;rSm OD;aztm; BuD;pGmaomusufoa& jzpfapay\/ olUrsufESmrSm 0efaxmuf

- 41 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

BuD;b0ü rmea&mif&Sdef xdefaumif;cJUayrnf/ ,ckrlum; csKdomvSay\/ uRefawmfonf


OD;aztm; jrifjrifcsif;cifrifoGm;ayonf/

a':aX;Munfu-

]]tpfudkBuD; a[m'Doli,faygh? tMunfajymwJU aumvdyfausmif;om; armifwifxGef;qdkwm?


armifwifxGef;a& a[m'gyJ rif;tefu,fvf}}

OD;az\ ajcaxmufrsm;onf tjcm;ukvm;xdkifwpfvkH;wGif wifvsuf&Sdae&m OD;azonf


ajcwdkUudk &kyfodrf;NyD; xdkukvm;xdkifudk uRefawmfhtm;ay;avonf/

]]xdkifa[h xdkifyg armifwifxGef; ckb,fu avQmufvmovJ}}

]]uJ uJ pum;ajymMuOD;? tefwD rD;zdkbufoGm;vdkufOD;r,f? armifwifxGef; npmpm;NyD;rS


jyef&r,faemf}}

a':aX;Munfum; ajymajymqdkqdk xGufoGm;av\/ uRefawmfu ]]aeygap a':a': rpm;yg&


apESifh}} [krS rajymvdkuf&/ OD;azar;onfudkom ajz&awmh\/

]]uRefawmf ausmif;utqif;rSm uRefawmfwdkU wuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ pmMunfhcef;


udk cP0ifw,f/ NyD;awmh OD;ESifhawGU&atmifqdkNyD; 'Dudkwef;vmcJUwmyJ}}

]]rif;wdkU or*¾rSm w&m;yJGawG cPcPvkyfw,fvdkU owif;pmrSm zwf&w,f? tefu,fvf


wpfcgavmuf vdkufem;axmifcsifw,f/ a'gufwmbarmfeJU OD;apm w&m;NydKifa[mr,f vdkU
qdkwm vkyfjzpfrvm;}}

]]vkyfjzpfr,fvdkU Mum;w,f? b,fawmhvJawmh rodbl;cifAs}}

]]at; vkyfjzpf&if tefu,fvfudk vmac:prf;a[h? vdkufem;axmifr,f}}

- 42 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

þodkUvQif OD;azonf uRefawmfwdkU ausmif;om;or*¾ vkyfief;rsm;ESifh EdkifiHa&; a[majymyJG


rsm;wGif pdwf0ifpm;onfudk awGU&aomtcg uRefawmfhrSm tawmf0rf;ajrmufrd\/ OD;aztm;
&if;ESD;cifrifrIrSmvnf; BuD;rm;vmav\/ OD;azu a'gufwmbarmf pum;ajymaumif;ykH?
t*FvdyfpmawmfykH csD;usL;\/ t*Fvdyfpm 6-wef;atmifaom OD;apmu t*Fvdyfpum;jzihf
a'gufwmbarmfESifh ,SOfNydKifum rnfokdUajymEdkifrnfudk cefUrSef;Munfhae\/

]]OD;apmu BudK;pm;w,fOD;&JU? ajym&Jqdk&J owÅdvnf;&Sdw,f}}

]]tif;? olvnf; vlawmfwpfa,mufyJaemf? Munfhprf; OD;bazu olUudk vufoyfarG;vm


cJUwm? ol&d,wkdufrSm tpk0,fNyD; tvkyfvkyfEdkifatmifvnf; Od;bazuyJ oGif;vmwmyJwJU/
ckawmh OD;bazvdkvludkawmif ab;z,fypfNyD; udk,fwdkifwufvmw,f/ rsKd;cspfygwDudkvnf;
cJGaxmifw,f? vlawmfyJa[h}}

OD;azu olUtjrifjzifh a'gufwmbarmfESifh *VKefOD;apmwdkUtm; csD;usL;Edkifaomfvnf;


uRefawmfum; wdkif;jynfvGwfvyfatmif acgif;aqmifjcif;ESifh ywfoufíum; csD;usL;zG,f
r&Sd[k uRefawmfxifygonf/ xdkUtjyif xdktcsdefu uRefawmfonf Oya'jyKvTwfawmf
rif;wdkifyiftrwfqdkaom EdkifiHa&;acgif;aqmif BuD;rsm;udk rsm;pGmpufqkyfaeavonf/

]]uRefawmfuawmh 'DvlBuD;awGa&m? olwdkUaemufu rif;wdkifyiftrwfawGa&m[m tvum;


vlawGcsnf;yJxifw,f tefu,fvf/ wdkif;jynfa&mif;pm;NyD; udk,fusKd;&SmaeMuwJU vlawGyJ}}

OD;azonf uRefawmfhpum;jzihf txdwfwvefU jzpfoGm;onf[kxif\/ ezl;a&rsm; wGefUoGm;


atmif rsufvkH;jyL;oGm;NyD; cg;qefUíxdkifum-

]]qdkprf;ygOD; armif&}}

]]uRefawmf txl;ajymzdkU rvdkygbl;/ rMumao;cifu ckeef;&if;0ef a'gufwmbarmf&JU


nGefUaygif;tpdk;& jynfxJa&;0efBuD;csKyf OD;ay:xGef;ajymwmudk owif;pmxJrSm OD;zwfvdkufrd

- 43 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rSmaygh/ nGefUaygif;tpdk;&zGJUcgeD; trwfaps;awG 2500d-3000d wufoGm;wmwdkU? axmufcHzdkU


trwfawGudk zmtdrfvdkufac:&wm wdkUav}}

OD;azu w[m;[m;&,fvdkufNyD;-

]]tif; tif; oluawmh ajymrSmyJ? yg;pyfu cyfvG,fvG,f&,f/ y&d,m,fvnf;r&Sdbl;/


tefu,fvfNrdKUtkyfjzpfpu olu e,fydkif0efaxmuf? olUvufatmufrSm cPvkyfvdkuf&
ao;w,f/ vlcsif;vnf;cifygw,f/ olajymykHawG vkH;aphywfaph ajymprf;ygOD; [m; [m;
[m;}}

xdktcdkuf 0ifeDonf NcHxJrSwufNyD; {nfhcef;xJrSjzwfum tdrfxJ0ifoGm;onfudk &dyfceJ jrif


vdkufayonf/ uRefawmfu tmomirf;irf;jzifh olrtm; vSrf;Munfhrdaomfvnf; olu
uRefawmfhtm; waphwapmif;rQ MunfhroGm;yg/ uRefawmfhpum;pOfonf tenf;i,fyif
qGUHoGm;ao;\/

]]oJukef;NrdKUe,f tif;r&GmrSm ajymwmOD;&JU/ Oya'jyKvTwfawmfac:wJU aumifpDrSm trwf


70ausmf axmufcHrS tpdk;&tzJGU zJGUEdkifw,fwJU/ OD;ay:xGef;&JU vIdifjrwfay:ygwDrSm
14a,muf? a'gufwmbarmfygwDrSm 16a,mufom&Sdw,f/ 'Dawmhonfhjyif trwf 40ausmf
&atmif qJG&w,f/ ukvm;trwfwkdUudk acsmharmhEkL;ESyf,l&w,f/ ig;yGifhqdkifygwDrSm&SdwJU
trwftcsKdUudk 0efBuD;csKyf&mxl;ae&m ay;ygr,fqdkNyD; zJUxkwf&w,f/ a'gufwmodef;armif
udk ig;yGifhqdkifygwDu zJUxkwfNyD; ul;oef;a&mif;0,fa&; 0efBuD;csKyf&mxl; ay;&w,f/
'gaMumifh a'gufwmodef;armifeJU trwfq,fa,muf[m nGefUaygif;buful;vmw,f/ 'geJU
rvkHavmufao;wmh wcsKdUtrwfawGudk aiGay;ac:&w,f/ ESpfzuf-tBudwfte,f qGJac:
aeavawmh trwfaps;[m 2500d-3000d txd wufw,fwJU/ 'geJUawmif pdwfrcs&ao;vdkU
trwfwcsKdUudk um;eJUwifac:NyD; rJay;csdefra&mufrcsif; 0Sufxm;&owJU/ tcsKdUtrwfawG
udk zmtdrfrSm vdkufac:&w,fwJU/ 'gawG[m OD;ay:xGef;udk,fwdkif xkwfajymwJU pum;awGyJ
tefu,fvf}}

OD;azum; w[m;[m; &,faejyefavonf/

- 44 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'DavmufvkyfwmawmifrS nGefUaygif;tpdk;&[m olUESmacgif;eJUol touf&SLEdkifao;bl;OD;&JU/


nGefUaygif;tpdk;&udk axmufcHwJU trwfOD;a&[m ig;yGifhqdkif? azbD,H? wdkUArmpwJU twdkuf
tcH trwfOD;a&xuf odyfomvSwm r[kwfbl;/ wpfrJ? ESpfrJyJ omw,f/ 'Dawmh Mum;ae
ygw,fqdkwJU t*FvdyfrJ-8rJudk nGefUaygif;tpdk;& wnfNrJa&;twGuf tm;udk;ae&ao;w,f/
'Dawmh nGefUaygif;tpdk;&[m bk&ifcHrMunfomwmudkawmh xm;ygOD;? t*Fvdyftrwf
8a,muf rMunfomwmudk bmrSrvkyf&Jbl;/ ig;yGifhqdkifu jyefwufcsif&ifvnf; t*FvdyfrJ
8rJudk oabmusatmif vkyfNyD;rS wuf&rSmyJ}}

]]at;av? 4000d-pm;? 5000d-pm; 0efBuD;csKyfawG? eef;&if;0efawG vkyfcsif&ifawmh 'DvdkyJ


vkyf&ayrSmaygh/ 'DwpfyJGrSmawmh a'gufwmbarmfwdkU? OD;ay:xGef;wdkUu OmPfomoGm; w,f
vdkU qdk&rSmaygh? [m; [m; [m;}}

]][kwfw,f? uvdrfOmPf omoGm;wmyJ}}

OD;azum; w[m;[m; &,fjyefonf/ OD;az&,fykHrSm tm;&yg;&&SdvSonf/ aemuf £ajEé


&kwfjcnf; qnfvdkufNyD;-

]]armifwifxGef; oabmu b,fvdkvkyf&if aumif;r,fxifovJ}}

]]uRefawmfawmh wkdUArmtpnf;t&kH;u vIHUaqmfaeovdk trwftm;vkH; ygwDra&G; nDnGwf


NyD; &mxl;vufrcH? tpdk;&rzJGUbl;vdkU wpfoHwnf; jiif;y,f&r,f/ NyD;awmh jrefrmjynf
(1935) tkyfcsKyfa&;Oya'udk zsufypf&r,f}}

]]armifwifxGef;u ocifvm;a[h}}

]]ocifawmh r[kwfygbl;? ocif0g'eJU ocifawGudkawmh BudKufw,f}}

- 45 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmf OD;az\ aemufqifhar;cGef;wpfck vmvdrfhEdk;Edk;ESifh apmifh&if; NcHxJodkU ai;Munfh


aeonf/ OD;azum; bmrQrajymbJ pOf;pm;ae[ef&Sd\/ xdkUaMumifh a':aX;Munf uRefawmf
wkdUteD;odkU a&mufvmonfudk owdrxm;rdvdkufacs/

]]uJ tpfudkBuD;eJU armifwifxGef; vmMu? xrif;pm;Mu&atmif}}

]]uRefawmf rpm;awmhbl; tefwD}}

]]bkd b,fjzpfrvJ? jyifqifNyD;NyD? rif;u a':a':wdkUcifovdk rcifvdkU xrif;rpm;wmvm;}}

a':aX;Munfu uvdqGaomtNyKKH;jzihf uRefawmfhtm; ar;vdkufonf/

OD;azu xkdif&mrSx&if;-

]]tdkifaq; vm pm;&atmif? ayghwfvyfcf (uHaumif;&if [if;aumif;vdrfhr,f) ayghuG,f}}

uRefawmfhrSm rjiif;omNyD/

xrif;pm;cef;rSm aemufaz;rD;zdkacsmif taqmifi,fESifh tdrfrBuD;Mum;wGif&Sdí {nfhcef;rS wpf


qifh tdyfcef;rsm;Mum;rS jzwfoGm;&avonf/ þtcef;um; a':aX;MunfESifh OD;azwkdU\
tdyfcef; jzpfwef&m\/ þtcef;um; 0ifeDwdkUnDtpfr\ tdyfcef;jzpfayrnfavm/ þtcef;
rSm t0wfwefqmjyifqif&m tcef;jzpfaumif;jzpf&m\ ponfjzifh cefUrSef;&if; OD;azaemuf
u vdkufoGm;&ayonf/

xrif;pm;cef;rS tdrfaxmify&dabm*wdkUonfvnf; acwfrrD? a[mif;jrif;aom ykHoP²mef


ta&miftqif;wkdUudk aqmifaeMu\/ okdU&mwGif vif;xdefaeaom rD;onfvnf;aumif;?
w[l;[l;wdkufcwfaeaom pm;yGJwifyefumonfvnf;aumif;? tqDttdrfh tcsKdtcsOf tief
tpyf tom;toD;t&Guf pkHvifpGmESifh jyifqifwnfcif;xm;tyfaom xrif;pm;yGJ0dkif;BuD;
onfvnf;aumif;? xdkUjyifwpf0 ESpfvdkzG,f&mysLiSmpGmjzifh BudKqdkaeaom 0ifeDonf vnf;

- 46 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aumif;? uRefawmhftm; oHvdkuf"mwf qGJiifovdk qGJiifaeMuay&m a[mif;jrif;aom


y&dabm*wdkUudk aemufwpfBudrfxyfí trSwfyifrjyKrdawmhacs/

xrif;pm;yGJwGif OD;azESihf a':aX;MunfwdkUu rsufESmcsif;qdkif xdkifMuonf/

uRefawmfESifh 0ifeDwdkUuvnf; rsufESmcsif;qdkif/

OD;azu olUyef;uefxJ xrif;xnfhNyD; uRefawmfhxH xrif;tkyfudk urf;vdkuf&if;-

]]uJ tdkifaq; rsm;rsm;xnhfarmif? tMunfa& arpDaum rpm;ao;bl;vm;}}

a':aX;Munfu cyfoJUoJUNyKH;NyD;-

]]arpD rpm;ao;bl; tpfudkBuD;&JU? olUudk [if;vdkufzkdU wm0efay;xm;w,f/ aMomf-'gxuf


armifwifxGef;eJUarpD rdwfqufray;&ao;bl;aemf? arpDa& orD; arpDa&}}

]]vmNyDrmrD}} [laom toHESifhtwl arpDxGufvmavonf/ arpD\ t&yftarmif; tom;


ta& ponfwkdUrSm 0ifeDESifh wpfax&mwnf;vdkyifjzpf\/ odkU&mwGif arpD\ ESmwHrSm
ydkay:í ESmacgif;enf;enf;cRefonf/ rsufvkH;uvnf; ydkus,fNyD; rsufckH;ydkxlonf/ ukvm;
qifuav;[k qdkxdkufay\/ qHyifudk vdyfjymtawmifjzefUovdk ykHoP²mefjyKxm;aom
zJBudK;jzifh pnf;xm;avonf/

]]armifwifxGef;? a[m'g orD;ti,f arpDav}}

uRefawmfu NyKH;í EIwfqufvdkufonf/ ]]aeaumif;yg&JUvm;? awGU&wm 0rf;omygw,f}}

]]aus;Zl;wifygw,f? awGU&wm tifrwef 0rf;omaeygw,f}}

a':aX;Munfu Muufom;qDjyef[if;udk cyfí uRefawmfhyef;uefxJ xnfh&if;-

- 47 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tefwDu 'DaeUn arpDUudk xrif;vdkufzdkU wm0efay;xm;w,f/ [J [J 'DaeUntzdkU


pm;yJGxdk; cefUxm;wmayghuG,f/ tefwDuav orD;awGudk tdrfrIa&;&m oifay;w,f? tapcH
awG&Sdr,fh olwdkUvnf; tcsuftjyKwf? tauR;tarG; {nfhcHwmawGrSm 0ifvkyfapw,f? 'grS
wwfrSmudk; armifwifxGef;&JU/ 0ifeDa& orD;bufu ig;csOfa&yef;uefudk armifwifxGef;
buf ay;yguG,f}}

]]aeygap tefwD uRefawmfrDygw,f/ [J [J aeygap 0ifeD udkwifxGef; rDygw,f/ ckvdk


odyf*&kpdkufMuawmh pm;&wmawmif tm;emwmwm jzpfvmw,f? [J [J xrif;xnfhygOD;
arpD}}

tm;vkH;u [J [J ESifh vdkuf&,fMuonf/

a':aX;Munfu-

]]armifwifxGef; ig;yd&nfBudKufNyDvm;}}

]]ig;yd&nfryg&if xrif;rpm;wwfoavmuf jzpfaeNyDtefwD}}

]]'gjzifh tnmom; tnmrjyefEdkifawmhbl;aygh [J [J [J}}

uRefawmfu [J [J [J ESifh a':aX;MunfESifhtwl vdkuf&,fonf/ usefvlrsm;u NyKH;&kHom


NyKH;Muonf/

odkUjzifh OD;az a':aX;MunfwkdU\ tdrfrSm uRefawmfhpm;tdrfaomuftdrfozG,f jzpfvmvsuf


OD;az\ tdrfrdom;pkESifh txJ0if tjyifxGuf &if;ESD;vmcJUayonf/ 0ifeDaz(ac:) rodef;0if;
ESihfrlum; &doJUoJU? csdwfwdwfwdwf? axhawhawh jyKMurdvsuf bmuvdkvkd? bkduvmwmwm
tjzpfodkU a&mufcJU&ayownf;/

- 48 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

t,ltqajymif;ykHrsm;

1938ckESpf twGif;wGif &ufawGul;ajymif; vawGanmif;vmavav (0g) 1936ckESpfonf


Ek&mrS&ifhNyD; OD;&mrS aESmif;vmavav? uRefawmf\ t,ltqrsm;onf ajymif;vJvmav
jzpfonfudk awGU&ay\/ oifMum;ae&aomynmESifh ywfoufaom t,ltqwdkUwGif Ek&mrS
&ifhí&ifhívmonf/ EdkifiHa&;t,ltqwkdUwGif aysmh&mrS jyif;ívmayonf/

zcifBuD;u uRefawmhfacgif;wGif; xnfhay;vdkufaom tdkifpDtufpf atmif&rnf[laom b0


&nfrSef;csufum; vkH;0aysmufuG,froGm;&kHwpfrnfom usefawmh\/ aemifawmhrS bmvkyf
vkyf? ausmif;ae&if ausmif;uay;wJU ynmudkawmh tpGrf;&SdorQ oif,l&rnf[laom
uRefawmhf udk,fydkifqkH;jzwfcsufESifh ywfoufívnf; ajymif;vJrIrsm; ay:vmcJUavonf/
wdkUoifae&aom ynm[m b,fvkdynmrsKd;vJ[k a0zefrIjyKí vmavawmhonf/

t*Fvdyfpmayuxduq&mu 0ghwfpf0ghof\uAsmrsm;udk t&omcHjy\/ uAsmq&m oDukef;


jc,frIef;xm;aom obm0tvSuav;rsm;udk axmufjy\/ yef;yGifhuav;wpfyGifhrS oifcef;
pm xkwf,lxm;ykHudk csD;usK;jy\/ uRefawmfonf apmapmu xkdtoiftjyrsKd;udk
ESpfouf\/ uRefawmf\pdwfonf uxduq&m\ toHESifhtwl? vdyfuav;rsm;ESifhtwl?
rdk;apGiSufuav;rsm;ESifhtwl obm0tvSrsm;qDodkU a&mufoGm;NyD; obm0tvSxJrSm
epfjrKyfoGm;avh&Sday\/ 1938ckESpf jyu©'defudk vSefoGm;avav xkdtouftjyrsKd;udk rESpf
NrdKUvmavav jzpfay\/ vlUavmuESifh uif;a0;vSaom pmayrsm;ygwum;[k tjypfjrifrd
\/ vlUtoufwpfacsmif;xuf vdyfjymuav;wpfaumif\ toufudk ydkwefzdk;xm;aom
pmayrsKd;ygwum;[k pOf;pm;rd\/

oifay;aeaom &mZ0ifynmwGifvnf; tjypfawGjrifvmayonf/ eydkvD,H\ wpfOD;wnf;


ydkif pGrf;&nfrsm;oufoufaMumifh jyifopfEdkifiH wefckd;BuD;rm;vmovdkvdk? eydkvD,H tvdk

- 49 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&r®ufBuD;vGef;í jyifopftifydkif,mBuD; NydKvJ&ovkdvdk a&;NyD; jyifopfta&;awmfykHu


jzefUay;vdkufaom vlxkpdwf"mwfESifh [yfrdvSonfh vGwfvyfa&;? wef;wla&;ESifh w&m;
rQwa&; oifcef;pmrsm;udk zkH;EdkiforQ zkH;ay;onfh &mZ0ifynm&yfrsKd;udk auseyfa&mifh&JpGm
vufrcHvdkawmhacs/

4if;jyif oifay;aeaom abm*aA'ü uRefawmfwkdU Armqif;&Jom;rsm; tygt0ifjzpfaom


urÇmhqif;&Jom; vltrsm;twGuf oufomacsmifcsda&;? csrf;omBuD;yGm;a&;ESifh Armjynf
acwfrDí b,fokdUvQif auseyfa&mifh&JEdkiftHUenf;/

tcsKyftm;jzifhqdkaomf uRefawmfonf wuúodkvfuay;aeaom ynm&yfrsm;\ tajccHrsm;


udk tjrpfygvSefí okH;oyfqifjcifaeygNyD/ ,if;tajccHrsm;udk ,kHMunfrI avsmhyg;aeygNyD/
,if;tajccHrsm;udk ,kHrSm;oHo,jzpfaeygNyD/ ,if;tajccHrsm;wGif ,kHMunfrIjyif;xefrS?
,if;tajccHrsm;wGif ,kHrSm;oHo,uif;ygrS ,if;odkUaom ynm&yfrsm;udk ydkifEdkifwwfajrmuf
ayvdrfhrnf/ ,if;ynmrsm;udk ydkifEdkifwwfajrmufrS tdkifpDtufpfpmar;yGJudk atmifEdkifayvdrfh
rnf/ xdkUaMumifh uRefawmfonf tazu acgif;xJoGif;ay;vdkufaom b0&nfrSef;csufrS
ab;zJUum OmPfuGefUjrl;aeNyD[k qkd&ygawmhrnf/ tdk-aus;Zl;&Sif zcifBuD;? om;armifonf
zcifBuD;\MoZmudk awmfvSefz,f&Sm;aerdygNyD/ tkd-aus;Zl;&Sifq&mwkdU? wynfhausmfonf
q&mwkdU\ MoZmudk awmfvSefz,f&Sm;aerdygNyD/ uRefawmfhtm; jypfwifarmif;rJMutHUavm/
jypfwifarmif;rJjyKcsif jyKygawmh? uRefawmfum; rwwfEdkifNyD/

uRefawmfonf wuúodkvfyd#uwfwdkufodkU ta&mufenf;onfxuf enf;vm\/ wuúodkvf


yd#uwfwdkuf pmMunfhcef;onf uRefawmfhtzkdU touf&SLusyfovdkvdk? pGwfpdkxdkif;rIdif; ovdk
vkd? arSmifovdkvkd xifrdawmhonf/ uRefawmfonf ausmif;om;or*¾ pmMunfhwkdufodkUom
ta&mufrsm;onfxuf rsm;vmawmh\/ wuúodkvfor*¾pmMunfhcef;onf uRefawmfhtzdkU
touf&SLacsmifonf? ESvkH;arGUavsmfzG,f&Sdonf? tvif;a&mifxGef;onf/

uRefawmfonf us,fjyefUíom;em;aom pmoifcef;xuf usOf;usyfí EkHcsmaom EdkifiHa&;


aqG;aEG;cef;rsm;udk ydkvdkUjrwfEdk;aeayNyD/ enf;jyq&m\ oifwef;wGif pmpDpmukH;a&;&onf

- 50 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xuf tdk;a0r*¾Zif;? '*kefr*¾Zif; wuúodkvfuPÖESifh owif;pmrsm;wGif aqmif;yg;a&;onf


udk ydkvdkU ESpfoufpdwf0ifpm;aeNyD/

xdkESpfwGif EdkifiHa&;aqG;aEG;yGJrsm;rSmvnf; ydkírsm;vm\/ wuúodkvfor*¾ cef;rBuD;xJwGif


vlpnfum;aom EdkifiHa&;w&m;yJGrsm;omru or*¾twGGif;a&;rSL;tcef;? OuúXtcef;? '&0rf
BuD; OD;uHodef;\tcef;? wdkvDrdkvDudkxGef;wif\ qHyifnSyfqdkiftcef;? ausmif;aqmifrsm;&Sd
ocifausmif;om;rsm;tcef; ponfwdkUwGifvnf; EkdfifiHa&;aqG;aEG;yGJrsm; &Sdwwfavonf/
xdkrQomruao;? ntcsdeftcg ausmif;tkyfBuD;\tcef;ESifh pmoifcef;rsm;Mum; arSmif&dyf
wGifvnf;aumif;? bJGUESif;obifcef;ESifh tif;vsm;uefMum;&Sd arSmif&dyfwGifvnf;aumif;
wdwfwdwfpka0;um EdkifiHa&;aqG;aEG;jcif;rsm;vnf; jyKvkyfMuao;\/ arSmif&dyfaqG;aEG;yJG
wpfckwGif ArmjynfvGwfvyfa&;twGuf *E´D0g'udk okH;oifhrokH;oifh? Armh&efolrsm;udk
acsmif;ajrmif;owfjzwf&rnfh Terrorist 0g'udk okH;oifhrokH;oifh? vufeufudkif ykefuef
jcif;udk vkyfoifhrvkyfoifh aqG;aEG;Muavonf/

tcef;wGif;aqG;aEG;yJGrsm;ü ausmif;om;wdkufyGJrsm;taMumif;? wkdUArmtpnf;t&kH;taMumif;?


v,form;tvkyform; vIyf&Sm;rIrsm;taMumif;? tdE´,jynf vGwfvyfa&;vkyfief;rsm;
taMumif;? emZD*smreDESifh [pfwvm? zufqpftDwvDESifh rlqdkvdkeD? NAdwdoQESifh csdefbmvdef
wdkU\ taMumif;rsm;? w&kwf*syefppfyJGESifh w&kwfjynf\ ckcHa&;taMumif;rsm;udk aqG;aEG;
Muonf/ oli,fcsif;rsm;jzpfaom udkxGef;&Sdef? udkatmifausmf polwdkUu uRefawmfhtm; xdk
aqG;aEG;yJGrsm;odkU vmac:avh&Sdonf/

,cifurl uRefawmfonf EkdifiHa&;wGif pdwfyg0ifpm;&kHomjzpf\/ ausmif;om;vIyf&Sm;rIrsm;


wGifvnf; aemufuom axmufcHtm;ay;cJU\/ ,ckrl udkxGef;&SdefpolwdkU\ qJGaqmifcsuf
t& pmtkyfvdkufa&mif;jcif;? tvSLaiGaumufcHjcif;ESifh tkd;a0r*¾Zif;ü wpfae&m wm0ef,lí
aqmif&Gufavonf/

aEG&moDausmif;ydwftNyD; ausmif;zGifhcgp nwpfnü uRefawmfonf ausmif;om;rsm;or*¾


twGif;a&;rSL;tcef;ü aqG;aEG;yJGwpfckudk wufaeavonf/ tcef;xJü udkxGef;&Sdef?
uRefawmfESifh tjcm;ausmif;om; 20cefUtjyif udkb[def;paom ausmif;om;acgif;aqmif

- 51 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rsm;vnf; &Sdavonf/ xdkpOfu udkAaqG&Sdr&Sd uRefawmfrrSwfrdyg/ 4if;jyif uRefawmf rjrif


zl;ao;aom rsufESmpdrf;wpfa,mufvnf; a&mufvmygonf/ olum; q&mudkausmfNidrf;wdkU
t&G,frQ&SdNyD;? csnfvkHcsnfESifh yifeDtuÐsrsm;udk 0wfqifxm;ojzifh tjyifrS ocifwpfa,muf
jzpfvdrfhrnf[k cefUrSef;&ygonf/ olUrSm t&yfrwkdr&SnfESifh ydefydefyg;yg;jzpfonf/ ol\
rsufESmonf NyKH;aeonfr[kwf/ okdUaomf BuD;rm;aom a&SUoGm;ESpfacsmif; ay:aeatmif
oGm;NzJBuD;ESifhjzpfonf/ rsufrSefrSm wvufvuf0if;ae\/ olUrsufckH;rsm;onf b,frQ
xlygoenf;qdkaomf rsufrSef\ xlaomuRJaumfudkif;udkyif vTrf;rdk;Edkifayonf/ olum;
wufbkef;BuD;udkodef;az jzpfonf[kod&\/ udkodef;azonf umvuwÅm;wuúodkvfrSm
aeae&mu aEG&moDausmif;tydwfrSm jyefvmcJUNyD;aemuf rMumrDu a&eHacsmif;odkU a&mufcJU
\/ xdktcsdefwGif a&eHacsmif;tvkyform;rsm;onf oydwfarSmufvsuf&Sdavonf/

tcef;xJwGif vlokH;q,fcefU&Sdaeojzifh jynfhnyfae&m tcsKdUrSm xdkifp&myif ae&mr&Mu


aomaMumifh ukvm;xkdifvufwef;ay: xdkifolxdkif? ryfwwf&yfvsuf aeolae&\/ tjyifrSm
rkd;&Gmvsuf&Sdavonf/

udkodef;azu uRefawmfwkdUtm; 1937ck? 'DZifbmvrSpí arSmufcJUaom a&eHacsmif; tvkyf


orm;rsm; oydwftaMumif; ajymonf/ tpydkif;wGif udkodef;azu a&eHajrtvkyform;wkdU\
tajctaeudk olUrsufjrifudk,fawGUtjzpfjzihf 0w¬Ka&;q&myDyD rsufpdxJjrifvmatmif azmfjy
onf/ tvkyform;wef;vsm;rsm;okdU oloGm;MunfhykH? wpftdrfaxmifae&aom tcef;uav;
rsm; usOf;ajrmif;ykH? usef;rma&;ESifhrnDnGwfykH? tdrfoltdrfom;rsm; pdwfnpfaeykH? t0wf
tpm; csKdUwJUMuykH? tcaMu;aiGenf;yg;ykH ponfrsm;udk ajymjyae&m udkb[def;u Mum;0ifNyD;
]]udk,fhvlawG 'DESpfjrefrmhtvif;ESpfopful;rSm udkodef;aza&;wJU ]a&eH} qdkwJU 0w¬Kuav;
awGUvdkufMuw,f r[kwfvm;}}

tm;vkH;uvdkvdk ]]awGUvdkufw,f}} [k ajzMu\/ uRefawmfvnf; xdk0w¬Kwdkudk zwfvdkuf&


ayonf/

]]tJ'D 0w¬Kuav;xJrSm ygwJJUtwdkif;ayghAsm/ a&eHajrtvkyform;rsm; tajctae....}}

- 52 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdkUaemuf udkodef;azu qufajymavonf/ bDtdkpDukrÜPDonf t&if; pwmvifaygif


15oef;ESifh tvkyfvkyfvsuf wpfESpfwpfESpfwGif aygifoef;aygif;rsm;pGmjrwf&m okH;av;ESpf
ESifh t&if;auscJUNyDjzpfaMumif;? odkU&mwGif tvkyform;rsm;rSm vlESifhwlatmifyif rae&
aMumif;? ArmjynfrSm a&eHxGufí <u,f0onfqdkaomfvnf; ArmvlrsKd;rSm a&eHwGif;rsm;\
aumif;usKd;rcHpm;&bJ rJGjymusaeaMumif; ydkif;jcm;a0zefjyoGm;avonf/

4if;jyif oydwfarSmuftvkyform;wdkU\ awmif;qdkcsufrsm;udk wpfcsufpD &Sif;jyavonf/


a&eHajr&yfoGm;wmyJ/ tvkyform;awGu nDnDnmnm oydwfarSmufMuawmh pma&;awG
vnf; vdkufarSmufw,f/ tpnf;ta0;BuD;awGvnf; cPcPvkyfwmyJ/ av;ig;em&D
twGif; okH;av;axmify&dowf&SdwJU tpnf;ta0;udk ac:Edkifw,f/ ukrÜPDu vlpm;xdk;zdkU
BudK;pm;wmvnf; awGUcJU&w,f/ tJ'Dawmh oydwfarSmuftvkyform;awGu oydwfwm;Mu
wmaygh/ rdef;rawGa&m? a,musmf;awGa&m a&eHajruaeylrsKd;xJrSm wpfaeUvkH; xdkifwm;Mu
wm awGUcJU&w,f/ 'Dvkdoydwfwm;wmudk zsufqD;zdkU tpdk;&u yk'fr144 xkwfjyefaMujim
w,f/ 'gayrJU tvkyform;awG[m yk'frudk tmPmzDqefNyD; oydwfwm;NrJwm;wmyJ}}

ausmif;om;wpfa,mufu-

]]tvkyform;acgif;aqmifawGtaMumif; ajymjyygOD;}}

]]a&eHajrtvkyform;oydwfudk acgif;aqmifwmuawmh wkdUArmtpnf;t&kH;aygh/ XmecsKyfu


qdk&if ocifav;armif udk,fwdkifoGm;NyD; acgif;aqmifwmyJ/ olUavmuf w&m;a[mEdkifwJhvl
r&Sdbl;/ rem;raeavQmufNyD; bkH0g'w&m;a[maewmyJ/ ocifvIdif? ocifzdk;vSBuD;? ocifc?
ocifoifeJU wjcm; a&eHajr ocifacgif;aqmifawG[m wu,fcsD;usL;avmufwJU
acgif;aqmifawGyJ/ a&eHajroydwfrSm okH;wJUtvHu a'gif;tvHawmh r[kwfbl;? wlwHpOf
tvHyJ/ tvHopfayr,fh tvkyform;tvHtppfjzpfawmh vlwdkif;oabmusw,f/ NyD;awmh
w&m;wpfyJGrSm y&dowfxJu ighudk wlwHpOftvH&JUt"dyÜm,fudk ajymjyygqkdvdkU wlwHpOftvH
vTifhjy&if; tvkyform;eJU v,form;aygif;NyD; ta&;awmfykHatmifatmif vkyf&r,fqdkwJU
edrdwf,lNyD; ay;vdkufwJU trSwftom;jzpfaMumif; &Sif;jy&w,f/ y&dowfu oabmusNyD;
tvHudk MobmtBudrfBudrfay;Muw,f/ tqkH;owfrSm tvHajrSmufudkifNyD; &JabmfwkdU igwdkU

- 53 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

qdkwJh a<u;aMumfoHudk vdkufqdkMuygvdkU ajymw,f/ igu ta&;awmfykHatmifygapvdkU


wdkifay;w,f/ tm;vkH; vkdufqdkvdkufMuwm a&eHajrwpfckvkH; odrfhodrfhwkefoGm;wmyJ/ tvkyf
orm;awG pdwfwuf<uovdk igwkdUvnf; pdwfwuf<uMuw,f/ NyD;awmh ukvm; tvkyf
orm;awGudkvnf; igu tdE´d,jynfu&cJUwJU ukvm;bmomeJU ta&;awmfykH atmifygap
qdkwJU tif;umvmAf-Zif;'gbwfudk wdkifay;w,f/ ukvm;tvkyform;awG vdkufqdkMuwm
qlnHoGm;wmyJ/ a&eHajrtvkyform;Mum;rSm ukvm;Arm aoG;uGJrIr&Sdbl;/ igwkdU umv
uwÅm;rSm uGefjrLepfawG acgif;aqmifwJu b*Fvm;jynfe,f ausmif;om;rsm;tzJGUcsKyf
qdkwm&Sdw,f/ tJ'DxJrSm ig0ifaqmif&GufcJU&vdkU udk,fwdkifod&wJUtcsufawG&Sdw,f/ umv
uwÅm;rSm tvkyform;oydwfawG ay:vm&if wkdUausmif;om;rsm;tzJGUcsKyfrSm aqG;aEG;NyD;
axmufcHtm;ay;wJU qkH;jzwfcsufawG csMuw,f/ NyD;awmh wwfEdkifwJh tultnDudk udk,fxd
vufa&muf ay;MuwmyJ/ 'Dwpfacguf umvuwÅm;u jyefrvmcifuav;yJ *kefeDcsnfpuf&kH
tvkyform;awG oydwfarSmufw,f/ wdkUausmif;om;rsm;tzJGUcsKyfu NrdKUxJrSma&m?
ausmif;awGrSma&m &efykHaiGaumufcHNyD; oydwform;awGudk oGm;ay;Muw,f/ ckArmjynfrSm
jzpfay:aewJU a&eHajr tvkyform;rsm; oydwfudkvnf; ausmif;om;awGu pdwfa&mudk,fyg
axmufcHzdkUvdkw,f/ wwfEdkifwJU tultnDrsm;ay;zkdUvdkw,f}}

uRefawmfwdkUuvnf; tvkyform;wkdU\ wdkufyGJrsm;udk wwfEdkifaomenf;rsm;jzifh ulnDMu


rnfhtaMumif; toD;oD; ajymqdkMuavonf/

4if;jyif udkb[def;u &efukefNrdKUu puf&kH tvkyform;rsm;taMumif; ajymjyavonf/


tm&ftD;wDukrÜPDac: &efukefvQyfppfESifh "mwf&xm;ukrÜPD tvkyform;rsm;? bDbDwDpD?
r*¾&Dum? zl;um;paom opfpuftvkyform;rsm;? oabFmusif;tvkyform;rsm;? ref;uD;
yGdKifhrS bDtkdpDtvkyform;rsm;ESifh tjcm;tvkyform;wkdU\ tajctae? vdkvm;csufESifh
vIyf&Sm;pnf;&kH;rIrsm;taMumif; ajymjyonf/ ocifacgif;aqmifrsm; BuH&G,faeonfrSm
a&eHajr tvkyform;rsm;udk axmufcHaomtm;jzihfvnf;aumif;? tvkyform;wdkufyGJcsif;
qufay;&efvnf;aumif;? &efukeftvkyform;wkdUuvnf; qlylvIyf&Sm;jcif;? oydwfarSmuf
jcif; jyKap&efjzpfavonf/ tvkyform;trwf OD;bvIdifu olMoZm&Sdaom rD;&xm;
tvkyform;tzJGUrsm;rSm a&eHajroydwf axmufcHa&;jzpfatmif vkyfrnf[kqdkaMumif;jzihf
udkb[def;u tpD&ifcHao;\/

- 54 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkodef;azESifh udkb[def;wdkUu tvkyform;rsm;taMumif;udk ajymMupOf uRefawmfonf


uRefawmfudk,fwdkif &if;ESD;pGmodaom urm&Gwf&Sd tvkyform;rsm;taMumif;udk ajy;jrifrd
avonf/ olwkdU\ qif;&Jaomb0udk uRefawmfh&Jabmf ausmif;om;rsm;a&SU0,f csjyvdk
onf/ olwdkU\ awmif;qdkcsufrsm;udk ulnDMuyg[k yefMum;vdkonf/ olwkdU\ vIyf&Sm;rIESifh
a&eHajrtvkyform;wkdU\ vIyf&Sm;rIrsm;udk qufay;&ef wdkufwGef;vkdonf/ urm&GwfwGif
tBuD;qkH;puf&kHrSm wa,mpGyfus,fpuf&kHjzpfav\/ xdkpufwGifvkyfMuaom tvkyform;
rsm;pGmwdkUrSm uRefawmf\ tdrfeD;em;csif;rsm;jzpfMu\/ urm&GwfwGif xD;puf? qyfjympuf
puf&kH tvkyform;rsm; &Sdavonf/

]]udkb[def; uRefawmfvnf; enf;enf;ajymcsifw,f}}

udkb[def;u NyKH;vkdufonf/ udkb[def;rSm tnmom;qkdaomfvnf; rJGajcmufajcmufr[kwf?


jzL0if;aomtom;&Sd\/ olUrsufESmrSm acsm&kHru csKdvnf;csKdvSonf/ olNyKH;vkdufaomtcg
EIwfcrf;eDuav;rsm;Mum;rS oGm;rsm;onf azG;ceJvufoGm;\/

]]ajymygAsm? udk,fhvluvnf; txl;awmif;yefae&ao;ovm;}}

]]uRefawmfu urm&GwfrSmaeawmh urm&Gwftvkyform;awGtaMumif; ajymjycsifvdkUyg}}

pdkufem;axmifaeaom udkodef;azu uRefawmhfpum;udk Mum;jzwfí-

]]aMomf &Jabmfu urm&GwfrSmaeovm;? udk,fvnf; urm&GwfrSm 1ESpfausmfausmf aecJUzl;


ao;w,f}}

]][kwfuJU odygw,f? udkodef;az&Sdwkef;u uRefawmfra&mufao;ygbl;/ okdUayr,fh ocif


cifarmifwkdUu cifAsm;taMumif; ajymjyvdkUodygw,f}}

udkodef;azu acgif;tBudrfBudrfndwfvsuf-

- 55 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfvm;? urm&GwfocifawGtaMumif; aemufrSaqG;aEG;ao;wmaygh/ uJ tvkyform;awG


taMumif; a&SUqufajymp&m&Sdwmudkajymyg}}

uRefawmfonf urm&Gwftvkyform;rsm;\ tajctaeudk uRefawmfhrsufjrif udk,fawGUt


wdkif; uGufwdwifjyvdkufonf/

uRefawmfonf ausmif;pmESifh ausmif;pmoifcef;udk vkH;0pGefUvTwfvdkufNyD; þuJUokdUaom


aqG;aEG;yJGrsm;udkom tcsdef&SdorQ ay;aeonf[kum; rqkdEdkifyg/ ausmif;om;[k qdkonfh
twkdif; ausmif;om;0wÅ&m;uvnf; &Sdjyef? rdcifzcifwkdU\ rsufESmudkvnf; axmufxm;&
jyefojzihf ausmif;pmudkvnf;aumif;? ausmif;pmoifcef;udkvnf;aumif;? rpGefUvTwfyg/
rypfy,fyg? okdU&mwGif ckeifuazmfjycJUaom aqG;aEG;yJGrsKd;wGif ydkípdwf0ifpm;rdonfrSm
trSefyifjzpfyg\/ xkdaqG;aEG;yGJrsKd;onf uRefawmf\ vlUavmuESifh ywfoufaomtjrifESifh
urÇmBuD;udkjrif&aom rkd;ukyfpuf0dkif;udk ydkus,faponf[k uRefawmfxifay\/ ,cifu
ausmif;om;avmuudkom jrif&avonf/ ,ckrl ausmif;om;avmuabmifudk ausmfvsuf
ausmif;om;avmuxuf eufeJí us,f0ef;aom tvkyform;avmu? awmifolv,form;
avmu ponfrsm;udk jrif&onf/ ,cifu rdbaqGrsKd;om;csif;ESifh rdwfaqGwpfpk avmuf
udkom cspf&rSef;odcJU\/ ,ckrl awmifolv,form;rsm;ESifh tvkyform;rsm;udkvnf; cspf
wwfvmay\/ a&S;u udk,fh&yfudk,fha'ouav; uGufuGufuav;udkom t[kwfxif\/
,ckrl olrsm;&yf? olrsm;a'o olrsm;EdkifiHwdkUrSmvnf; t[kwfxifp&mawG wpfykHwpfacgif;
BuD; &Sdygonfwum;[k em;vnfvmayonf/ tcsKyftm;jzifhqdkaomf þokdUaom aqG;aEG;yGJ
rsm;aMumifh uRefawmf\pdwfESifh OmPf? tonf;ESvkH;ESihf OD;aESmufwdkUonf <u,f0vmonf
[k qdkcsifygawmhonf/

wuúodkvf ausmif;om;rsm;or*¾ toif;wdkufwGif awmifolv,form;jyóemESihf ywf


oufaom aqG;aEG;yGJrsm;vnf; &Sdwwf\/ wpfcgu or*¾pnf;a0;cef;rBuD;wGif usif;y&m
ppfuGif;ocifbaomfqdkolu acgif;aqifavonf/ cef;rBuD;rSm usif;yaomfvnf; w&m;yJG
ozG,f us,fjyefUpGmzdwfí aqG;aEG;jcif;r[kwfay/ pdwfyg0ifpm;í wuf<uaom ausmif;
om;rsm;udk a&G;zdwfaom aqG;aEG;yJGjzpf\/ uRefawmfhtm;vnf; zdwfojzifh wufa&mufyg
onf/ ocifbaomfum; ocifxJrSmvnf; xdyfwef;acgif;aqmifwpfOD;r[kwf? uRefawmf

- 56 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wkdUvdk bDatawGbmawGvnf; r[kwf? &kyfuvnf; cyfukyfukyf NrKHpdpd jzpfavonf/


xdkUaMumifh uRefawmfonf olUtm; txifao;\/ ]]olu bmrsm; [efusyefus ajymwwf
rSmvJ}} [k txifao;pGmjzifh olajymonfhpum;udk apmifhaeavonf/ olajymaomtcgrSmrl
uRefawmf\ txifao;rIrsm;onf vGifhpOfí oGm;avonf/ olu awmifolv,form;wdkU
ajrrJU,mrJUjzpf&ykH? a<u;wifuRefjzpf&ykH? twdk;ESifhoD;pm;c 0efxkyf0efydk;atmufü ydaeykH
ponfwdkUudk ajymoGm;aomtcg i,fi,fu uRefawmfhtaz ajrwdkif;pma&;BuD;ESifhtwl
uGif;qif;&if; jrifzl;cJUaom awmifolrsm;tajctaeudk ajy;jrifrdavonf/ aiG50d-acs;NyD;
ESpfxyfwkd;jzifh wufoGm;&m ig;ESpfMumaomtcg wpfaxmifwef ,mwpfyJG xkd;tyfvdkuf&
aom awmifolBuD;wpfOD;udk owd&rdonf/ ajr,mrS oD;pm;c? ajrc? acs;aiGrStwdk;? ukefzkd;
rS tjrwf? qDqkHrS qDyGwfc ponfjzifh ,lí awmifolv,form;rsm;tay: acgif;ykHjzwf
aeaom ajrydkif&SifawmolaX; OD;uH&udk ajy;jrifvdkufonf/ qefuGJusKdaeonfudk uRefawmf
u jrifojzihf ]]bmvkyfzkdUvJ}} [kar;&m ]]acG;auR;zdkU}} [kvSD;vTJajymNyD; uRefawmfhuG,f&mü
qefuGJjyKwfudk pm;&aom olUqif;&JrIudk zkH;zdvdkonfh tartkdonfvnf; uRefawmfhrsufpd
xJrSm jyefay:vmNyD; oem;jcif;topf xyfjzpf&avonf/

4if;aemuf ocifbaomfvnf; BuD;jrifhaomoD;pm;cESifh twdk;EIef;taMumif;udk pm;&if;tif;


tcsuftvufpkHvifpGmjzifh &Sif;jyavonf/ olonf v,f,mvkyfief;ü rsm;pGmuRrf;usif[ef
wlay\/ v,form;wpfa,muf v,fvkyf&mü olUudk,fydkifvkyftm; b,favmufpdkuf&ykH?
v,fulvDc b,frQay;&ykH? aumufpdkufaumuf&dwfc rnfrQusoifhykH? uRJEGm;iSm;c b,frQ
ay;&ykH? oD;pm;cESihf twdk;wdkUu wpf{uvQif rnfrQusoifhykH ponfwdkUudk ususee ajymjy
Edkif&m uRefawmfhrSm þrQ vdwfywfvnfatmif wpfcgrQ ravhvmzl;onfhtwkdif; ocif
baomfudk pdwfxJu rsm;pGm csD;usL;rd\/ olwGufcsufjyojzifh v,form;rsm;rSm rnfrQ
&IH;aeykHudk uGufuGufuGif;uGif; oabmaygufvmay\/ olajymjyaomtcg bDtkdbif;?
rpöwmAefeDA,fvf paom t*Fvdyft&m&Sd ajr,mjyóemyg&*lrsm;\ tpD&ifcHpmrsm;rS
aumufEkwfcsufrsm;udk udk;um;ajymqdkavonf/ uRefawmfonf ocifbaomftm; tpu
txifao;rdjcif;? igwdkUvdk aumvdyfausmif;om;awGudk olu bmrsm;ajymEdkifrSmvJ [laom
t,ltq &SdcJUjcif;wkdUtwGuf 0rf;enf;rdygonf/

- 57 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

4if;aemuf ocifbaomfu wkdUArmtpnf;t&kH;\ rQwaomoD;pm;c (Fair Rent) owf


rSwfNyD; xdkrQwaom oD;pm;cudkomay;&ef &kH;rsm;odkU v,form;tpkta0;ESifh avQmufvTm
oGif;aeMuykHudk tpD&ifcHavonf/ v,form;rsm;onf rnfrQ Edk;Mum;vmoenf; qdkaomf
NrdKUe,fESifh ta&;ydkif&kH;rsm;wGif xkdavQmufvTmrsm;onf axmifaomif;csDí a&mufaeaMumif;?
om,m0wDta&;ydkif &kH;rsm;rSmqdkvQif avQmufvTmESpfaomif; a&mufaeaMumif; ajymjy
av\/

uRefawmfwkdUonf v,form;wkdU\ Edk;Mum;rIaMumifh 0rf;omMuonf/ v,form;wdkU\


tiftm;onf uRefawmfwkdUtm; tm;opfjzpfapayonf/ uRefawmfonf v,form;? tvkyf
orm;wdkU\ vIyf&Sm;rIrsm;taMumif; Mum;&NyD; vlxky&dowf\ tiftm;xkxnfudk cHpm;
aerdonf/ /

- 58 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

oli,fcsif;vnf;ru orD;&nf;pm;vnf;rus

uRefawmfonf ocifudk,fawmfrIdif;[k ac:Muonfh rpöwmarmifrIdif;\ pmay ta&;tom;


rsm;udk tvGefESpfoufí tcsKdUav;csKd;BuD;rsm;rS tydk'fuav;rsm;udk tm*kHaqmifxm;um
oDqdkavhyif&Sdonf/ okdU&mwGif MumvQif onfhjyiftydk'fawG arhaumif;arhayvdrfhrnf/
atmufygtydk'fudkum; wpfoufvkH; arhEdkifrnfr[kwfyg/

]]wufwufpif &dk;ygvsufu,fESifh? uvufwufwuf xifol&,f


wpfrsKd;o'¨grysufapESifh? tydk;0goembufudkwJU uGif;ordkUz,f? rif;wdkU
t&G,fudkjzihf ausmif;wumrapm? aMomf jiif;vdkUy,fEdkifyg&JU ajzmifhpGm
oabm}}

taMumif;rlum; jrefrmpm*kPfxl;wef;wufaeaom rjrifhOD;u olUtm;uRefawmfu &doJUoJU


vkyf&ygrnfvm;[k &efawGUpmav;wpfapmif a&;vdkufaomtcg txufyg aumufEkwfcsuf
uav;udk uRefawmfhjyefpmrSm xnfhoGif;udk;um;onfupí olESifhuRefawmf oli,fcsif;
vnf;ru? orD;&nf;pm;vnf;rus jzpfonftxd &if;ESD;oGm;aomaMumifhwnf;/

rjrifhOD;taMumif; azmfjy&aomf rjrifhOD;onf uRefawmfhxuf wpfESpfomomBuD;aMumif;


OD;pGm azmfjyvdkayonf/

uRefawmfhpdwfxif vlysKdu tysKdxuf okH;av;ESpfBuD;vQif rodomvS/ tysKdu vlysKdxuf


wpfESpfBuD;vQif odomvSonf/ rjrifhOD;onf uRefawmfhxuf wpfESpfomom BuD;aomfvnf;
tysKdBuD;*dkuf zrf;ae\/ aeykHxdkifykH qufqHykHrSm ausmif;olESifhrwl? q&mrESifhomwlae\/
tusÐ0wfvQif &SHom; 0dkifom;yg;yg;rsm; r0wf? r'kr®mxlxlBuD;udk 0wfonf/ vkHcsnf

- 59 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ta&mifEkEk? tqifqef;qef;udk r0wfwwf? ta&mif&ifh&ifh tqif&dk;&dk;udkom 0wfavh


&Sdonf/ av'Dcif ckHjrihfzdeyfudk rpD;? ckHedrfhnSyfzdeyf&dk;&dk;udkom pD;onf/

rjrifhOD;rSm tom;ndKaomfvnf; ndKacsmxJujzpfonf[k qdkEdkif\/ ESmwHray:? ESmacgif;


jym;onf[k qdk&aomfvnf; 0dkif;pufaom rsufvkH;rsm;? aumhysHaeaom rsufawmifrsm;
nDnmjzLpifaom oGm;rsm;jzihf cspfp&maumif;aom yg;csKdifhrsm;onf 4if;wdkU\ tvSjzihf
wpfrsufESmvkH; vTrf;oGm;ayonf/ rjrifhOD;\ udk,fvkH;ESifh t&yftarmif;rSm pdkjynf0NzdK;
aomfvnf; cyfEJGUEJGUaESmif;aESmif;yifaeonf/ vrf;oGm;aomtcg qifr\oGm;jcif;rsKd;jzifh
oGm;\/

rjrihfOD;rSm jrefrmpm*kPfxl;wef; wufaeoljzpfonfhtwkdif; jrefrmrIrsm;udk av;pm;onf/


aeykHxdkifykHuvnf; jrefrmyDoonf/ Adkif;aumif;ausmufzdjzpfonf/ xdkUaMumifh ]]Armpmonf
wkdUpm}} [laom wkdUArmaqmifyk'f yJUwifcwfaeonfh xdkumv0,f uRefawmfwkdUtm;vkH;u
rjrifhOD;tm; txifBuD;Mu\/ rjrifhOD;tm; rsKd;cspfpdwf&Sdaom ausmif;olrsm;pm&if;wGif
oGwfoGif;xm;Mu\/

rjrifhOD;ESifh uRefawmfonf vGefcJUaom 2ESpfupí wuúodkvfAk'¨bmomtoif; udpörsm;ESifh


ywfoufí cifrif&if;ESD;cJUonf/ wuúodkvf"r®m&HkBuD; NyD;ajrmufatmif vkH;yef;Mu&mü
uRefawmfwkdUonf yl;aygif;yg0ifcJUMuonf/ wpfa,mufjyKcJUonfhukodkvf wpfa,mufu
om"kac:í MunfEl;aprI tjyeftvSefjyKMuonf/ wpfa,mufxHwpfa,muf rMumcP
pma&;Muonf/ a&;p&m taMumif;awGuvnf; rsm;vSygbd/ uRefawmfu Armpmzwf&if;
pmvkH;cufcufuav; wpfvkH;awGUvQif q&mawG? a,mufsm;oli,fcsif;awG wpfykHwpfacgif;
BuD;udk ausmfí rjrifhOD;xH ]]rjrifhOD;uawmh jrefrmpm*kPfxl; ,laeolqdkawmh pum;uav;
t"dyÜm,f &Sif;jyEdkifygvdrfhr,f}} [k pma&;í ar;vkdufonf/ rjrifhOD;uvnf; vdyfywfvnf
atmif ajzonf/ rjrifhOD;onf uRefawmfhtm; q&mrvkyfwrf;upm;jy&í auseyfykH ay:ae
avonf/ rjrifhOD;url pme,fZif;wpfpkHwpf&mudk zwfae&mrS uRefawmfhxH pmwpfapmif
aumufa&;onf/ ]]udkwifxGef;uawmh EdkifiHa&;0goemtkd;BuD;rdkU 'Dpmydk'f&JU EdkifiHa&;
t"dyÜm,fudk vG,fvG,fESifh &Sif;jyEdkifr,fxifw,f}}/ uRefawmfu rjrifhOD;tm; EdkifiHa&;
acgif;aqmif vkyfwrf;upm;jy&ojzifh auseyftm;&vSayonf/ wu,fyif EdkifiHa&;vkyf

- 60 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wrf; upm;jcif;jzpfygonf/ taMumif;rlum; ,ckxd uRefawmfonf EdkifiHa&;xJ xdxd


a&mufa&muf 0ifvkyf&ef r&nf&G,fao;aomaMumifhwnf;/

wpfcgwpf&H rjrifhOD;tm; pmoifcef;wGif rawGUjrif&vQif bmjzpfvkdUvJ? rusef;rrm


jzpfvdkUvm; ponfjzihf pdk;&drfwBuD; pmvSrf;a&;onf/ wpfcgwpf&H a[majymyJGwpfckü
uRefawmfhtm; rjrihfOD;u rawGUjrif&vQif ]]bmjzpfvdkU rwufovJ? udkwifxGef;rSm NcHBuD;
xJu pHy,fyef;uav;awGeJU tvkyfrsm;aevdkU 'Dvdkta&;BuD;wJJU a[majymyGJudk ra&mufbJ
aewmvm;}} [k ceJUpma&;avonf/ uRefawmf\ ajymjycsuft& uRefawmfonf 0ifeD(ac:)
rodef;0if;wdkUNcHokdU rMumcPa&mufavh&SdaMumif; rjrihfOD;u odaeojzifh ceJUvdkufjcif;
jzpfonf/

rjrifhOD;onf jrefrmpm*kPfxl; ,laeonfhtwkdif; a&S;a[mif;jrefrmpmpmtkyf tvdk&Sdwwf


ay&m ]]udkwifxGef;&,f bk&m;aps;wdkU b,fwdkU BuKHBudKufvdkUa&muf&if aus;Zl;jyKNyD; tJ'D
pmtkyfuav; uRefrzdkU &Sm0,fcJUprf;yg}} [k cdkif;wwfonf/ olru BuKHBudKufvkdU a&muf&if
qkdaomfvnf; uRefawmfu wrifoGm;í &Sm0,fonf/ uRefawmfhrSm rdef;rvdkrdef;r& tyf?
tyfcsnf? aygif'g? vufudkifyk0g ponfrsm; vdkwwfay&m rjrifhOD;tm; ]]aps;a&muf&if
0,fcJUyg}} [k rSmwwfonf/ uRefawmfhtzdkU rjrifhOD;0,fcJUaom tyfcsnfonf ydkícdkifonf/
tyfonf ydkícRefonf/ aygif'gonf ydkíarT;í vufudkifyk0gonf ydkíEl;nHUonf[k xifrd
avonf/

,if;odkUvQif &if;ESD;vmaomtcg uRefawmhfpdwfonf rjrifhOD;tay:ü wpfpwpfp ajymif;vJ


vmav\/ udk&ifBuD;udkboef;onf uRefawmfESifha0;vHaom tnma'o aus;&GmwpfckrSm
ae&pfonfum;rSef\/ bkef;BuD;ausmif;wGif udk&if0wfNyD;aemuf ,ck aumvdyfausmif;
a&mufvmaomtcsdef Mum;umvtwGif;ü wpfBudrfwpf&HrQ olUtm; rawGU&onfvnf;
rSef\/ odkU&mwGif zdkrqufqHa&;wGif olay;cJaom Mo0g'wdkUonf uRefawmfhOD;aESmufwGif
usef&Sdaeayao;\/ onfavmuf&if;ESD;aerSjzihf rjrifhOD;onf uRefawmfhtm; ajrBuD;vuf0g;
ESifhykwf rvJGwrf; pGJvrf;cspfcifaeayvdrfhrnf[laom ,kHMunfrIonf cdkifrmvmayonf/
xdkUaMumifh wpfaeUaomf rjrihfOD;xHodkU a&;aompmwGif twnfvdkvdk? aemufovdkvdkESifh

- 61 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

olUtm; ]yg&rDjznfhbuf rjrihfOD;} [k ac:vdkufí uRefawmfhudk,fudk,f ]udkxGef;} [k azmfjy


avonf/

rjrifhOD;xHrS uufuufvef&efawGUpm a&mufvm\/ bmhaMumifh onfvdkac:&ovJ/ bmh


aMumifh onfvkd azmfjy&wmvJ/ &if;ESD;rIudk tvJGokH;pm; jyKwmvm;? &dk;ovkd om;ovdk
[efjyKNyD; azmufjym;wm awmfa&mhvm;? ,Of,Ofaus;aus; qufqHyg/

uRefawmhfrSm pmxuf pmydkUykHaMumifh ydkí uoduatmufjzpfrdav\/ pmudk cgwdkif;vdkrydkU/


uRefawmfwdkUwGif yifeDjrwfausmfqdkaom rdwfaqGwpfa,muf&Sd\/ olonf yifeDudk tNrJtpJG
0wfaomaMumifhvnf;aumif;? olUudk,fol yifeDjrwfausmf[k vufrSwfxdk;wwfaomaMumifh
vnf;aumif; uRefawmfwdkUausmif;om;wpfpku olUtm; yifeDjrwfausmf[kyifac:Mu\/ ol
onf rjrihfOD;ESifh tawmftwef&if;ESD;\/ txufygpmudk olu rjrifhOD;xHrS ,lvmNyD;
uRefawmfhtm; ay;avonf/ pmay;&if; uRefawmfhtm;Munfhvdkufaom yifeDjrwfausmf\
&IyHkrSmvnf; arhEdkifzG,fr&Sd/ pm;awmh 0gawmh xdk;awmh Budwfawmhrvdkvdk/ 4if;jyif
wpfcGef;wnf;aompum;udk ajymoGm;ao;onf/ ]]'Dr,frdwfaqG? aemuf'Dvdk &dkif;&dkif;pdkif;pdkif;
qufqH&if odr,f}}

uRefawmfonf xifwpfvkH;ESifh rmewHcGefxlaeoljzpf\/ rjrihfOD;ESifh yifeDjrwfausmfwkdU\


vkyfykHrSm uRefawmf\rmewHcGefudk vSJíeif;acsjcif;jzpfonf/ uRefawmfonf &Sufvnf;&Suf?
a'govnf;xGuf\/ xdkUaMumifh vufoGufoGufESifh pmwpfapmif aumufa&;vdkufonf/
]]'Dua&;vkdufwJUpmrSm b,fpum; b,ftcsuf[m azmufjym;ovJ/ igvdkUra&;bJ udkxGef;
vdkU a&;wm[m &dkif;ovm;/ yg&rDjyKbufqkdwm ukokdvfaumif;rIjyKbufudk ac:w,fqdkwm
jrefrmpm*kPfxl;,lxm;wJU rjrifhOD; rodbl;vm;/ wuúodkvf"r®m&kHBuD; NyD;pD;atmif twl
yl;wGJ vkyfcJUolcsif;udk yg&rDbufvdkU rac:xdkufbl;vm;/ 'gudkaxmufNyD; rjrifhOD;udk 'Du
ydk;aew,frsm; xifovm;/ rjrihfOD;ESifh 'DuESifh toufcsif;uGmw,fr[kwfvm;/ rydk;bl;?
rjrifhOD;udk rydk;bl;}}

xdkUaMumifh ocifudk,fawmfrIdif;\-

- 62 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]wufwufpif &dk;ygvsufu,fESifh? uvufwufwufxifol&,f wpfrsKd;o'¨grysufapESifh?


tydk;0goembufudkwJU uGif;ordkUz,f? rif;wdkUt&G,fudkjzihf ausmif;wumrapm? aMomf
jiif;vdkUy,fEdkifyg&JU ajzmifhpGmoabm}} [laompmudk aumufEkwf,lí a&;om;vkdufayonf/
ocifudk,fawmfrIdif;a&;onf[kum; razmfjyvdkufay/ rjrihfOD;onf xdkpmudk uRefawmfhpmrsm;
xifrdavrnfavm? ,aeUwdkif uRefawmfrod/

pdwfqdk;qdk;eSifh pma&;ívnf;aumif;vSayonf/ yifeDjrwfausmf pmvmay;ykH? &Ixm;ykH?


yg;pyfu a&&GwfoGm;ykHrsm;vnf; uGufuGufuGif;uGif; taightaxhuav;rsm; oGif;í
a&;om;vdkufavonf/ xkdpmudka&;pOfu uRefawmfonf rjrifhOD;ESifh jywfcsifjywf? jzpfcsif
&mjzpf a&;vdkufayonf/ uRefawmfhrmewHcGefudk olwdkUuvSJí ajcESifheif;&m uRefawmfu
rmewHcGef xyfrHvTifhxljyvdkufjcif; jzpfavonf/

'Dpmudka&;NyD;vQif wpfa,mufESifhwpfa,muf rawGU&kHrQ rsufESmaphaphMunfhí raumif;awmh


[k xifcJUavonf/ rjrihfOD;xHrS pmjyefvmvdrhfrnf[kvnf; rarQmfvifhcJU/ okdU&mwGif
rjrifhOD;xHrS pmcsufcsif;jyefvmavonf/ tHUzG,faumif;avpG/

ydktHUMop&maumif;onfrSm pmygtaMumif;t&mrsm;wnf;/ ac:vdkufaom tmvmyeyk'f


ukdu tHUMop&m/

]xGef;uav;} wJU/ u&kPmoHuav;? cspfp&maumif;aom toHuav;? wnfwnfESifh nK


vdkufaom toHuav;/ olu txifrSm;NyD; [dkUES,f? onfhES,f rzG,fr&m a&;vdkufrdonfh
twGuf awmif;yefygonf/ uRefawmfu olUtm; pdwfqdk;oGm;NyDvm;[k ar;onf/ pdwfrqdk;
zdkUtaMumif;? wpfa,mufESifhwpfa,muf ajymremqdkrem qufqHzdkUtaMumif; arwÅm&yfcH
onf/ ]]&dkif;pkdif;olwpfa,muftm; pmay;vTwfrdwm}} trSm;qkH;jzpfonf[k qdkonf/ ]]xGef;
uav;udk wrifapmfum;wm r[kwfygbl;? BuKHwmeJU pmay;vdkufwmyg/ ,kHygaemf}} wJU/ uJ
rSwfua&m/ yifeDjrwfausmfu ightonf;ESvkH;ay:rSm "mwfykHtjzpfeJU xifusef&pfwJu rif;
&I[m tvum;tzwfwifaewmyJ/

- 63 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tqkH;owfwGif olUudk,fol ]jrihfBuD;} [k vufrSwfxdk;vdkufavonf/ ]jrihfBuD;} qkdaom


pmvkH;uav;rsm;udk MunfhNyD; uRefawmf\ wpfudk,fvkH;onf qDrSmxnfhvdkufaom
Adkif;awmifhuav; acGtdusoGm;ovdk jzpfoGm;onf[k xifrdonf/ &ifwGif;rSm vSdrfhívSdrfhí
wufaeaomyDwdudk cHpm;rdonf/ acgif;wGif;rSmvnf; wNidrfhNidrfhjzpfaeaom xifjrifrI?
awmifhwrIrsm; jzpfay:aeonf/ jrihfBuD;\&ifcGif0,f xGef;uav;onf acgif;ESifhacGUí
jrifhBuD;\ tonf;ESvkH;ckefoHudk em;axmifae&avoavm/ jrifhBuD;[k vufrSwfxkd;NyD;rS
atmufem;wGif PS [ka&;NyD; ]]tm;&if taqmifvmcJUygOD;}} [k zdwfac:vdkufao;onf/

zdwfac:onfhtwdkif; tif;vsm;aqmifodkU oGm;awGUaomtcg uRefawmfonf cspftyfaom


q&mrteD; cspfwynfha&mufovdk xifrdonf/ xdkaeUu tif;vsm;{nfhcef;wGif vlenf;
vS\/ tcef;\[dkbufaxmifhwGif pum;ajymaeMuaom ausmif;olwpfOD;ESifh ausmif;om;
wpfOD;rSwpfyg; tjcm;olrsm;udk rawGU&acs/ tcgwdkif;vdk "mwfpufoDcsif;oH? upm; qlnH
oHvnf; rMum;&? wpfcef;vkH;wdwfaeayonf? awGUawGUcsif; uRefawmfwdkUESpfa,mufvkH; t
aeMuayonf/ wpfa,mufwpfa,muf rsufvkH;rsm;wGif &D&GJawmufyae&m rsuf&nfa&mif
uav;rsm;avm[k xifrdonf/ aemuf ikHU&mrS armfMunfhMuaomtcg NydKifwlyif NyKH;vdkuf
Mu\/ &D&GJawmufyaeaom rjrifhOd;\ rsufvkH;rsm;onf ydkíawmufyaeayonf/ yg;csKdifh
uav;rsm;\ cspfp&maumif;ykHudk onfwpfcg txift&Sm;qkH;awGU&onf/ þodkU
armhfMunfhNyH;jyMuNyD; uRefawmfwdkUonf NyD;cJUaomudpöudk oifykef;acsmypfvdkufMuonf/
xkdudpöudk aemufxyf wpfcgrQ pum;rpyfrdMuawmhacs/ xdkaeUu pmtaMumif; ayt
aMumif;?/ *smreDu MopBuD;,m;udk vufeufESifh odrf;ydkufNyD; rJqE´ay;yJG vkyfjyefonfh
taMumif;? a&eHajrrSm ocifav;armif? ocifwifESifh oydwfwm;trsKd;orD;wdkU axmifcs
cH&onfh taMumif;rsm;udkom ajymaeMuavonf/

xdkudpöjzpfNyD;aemuf rjrifhOD;tm; uRefawmfu ]jrihfBuD;} [kyifac:í rjrihfOD;u uRefawmfhtm;


]xGef;uav;} [kyifac:onf/ 4if;jyif rjrifhOD;onf yifeDjrwfausmfudk cyfcGmcGmvkyfaevdkuf
ykH uRefawmfowdjyKrdonf/ rjrifhOD;ESifhuRefawmfwkdU\ &if;ESD;cifrifrIrSm 'D*&Dwufvm\/
]rdwfaqGru? orD;&nf;pm;rus} jzpfvm\/ odkUaomf uRefawmfum; cspfaMumif; BudKuf
aMumif; rajym/ cspfrdvQif zdxm;onf/ BudKufrdvQif zkH;xm;onf/ udk&ifBuD;udkboef;\
0g'ESifhum; vkH;0qefUusifaeavNyD/ /

- 64 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

10

ocifaygufp axmifajcmufv

xdkESpfwGif 0gxyf\/ yxr0gqkdvxJrSm we*FaEGaeUwpfaeU eHeufcif;wGif uRefawmfonf


0ifeDazwkdUESifhtwl a&Twd*kHbk&m;odkU vdkufoGm;av\/ xdkaeU eHeufcif;wGif rdk;wdwfvsuf
&Sdav\/ wdrfjzLrsm;onf ae0ef;BuD;udk uefUvefUumumxm;ovdk umxm;Mu\/ a&Twd*kH
apwDawmfBuD;um; uefUvefUumqD;onfh aea&mifwGifvnf; wpfrsKd;tm;jzihf oyÜm,f
wifhwifhw,f MunfndKzG,fyif jzpfayonf/

OD;az? a':a':? 0ifeDESifh olUnDrwdkUonf ajrmufbufwefaqmif;wGif bk&m;qGrf;uyfNyD;


0wfjyKvsuf&SdMu\/ uRefawmfum; wefaqmif;jyifbuf &ifjyifawmfrSmyif 0wfjyKvsuf
&Sdavonf/ uRefawmfonf &ifjyifawmfay:wGif bk&m;&Sdckd;&jcif;udk ydkíESpfouf\/ &ifjyif
awmf us,fjyefUoavmuf uRefawmfho'¨gw&m; us,fjyefUoGm;onf[k xifrdonf/ [mvm
[if;vif; jzpfaomaumif;uifudk ausmcHvsuf wnfNidrfpGm uRefawmfha&SUrSm xD;wnf;BuD;
wnfaeaom apwDawmfBuD;onf uRefawmfhtm&kHudk wefaqmif;wGif;rS ykHoP²meftrsKd;rsKd;
aqmifaom qif;wkawmfrsm;? yef;tdk;rsm;? anSmfoif;vsuf&Sdaom za,mif;wdkifrsm; toH
trsKd;rsKd;jzifh qlnHvsuf&Sdaom bk&m;&Sdckd;oHrsm;xuf ydkí wnfNidrfpkpnf;apEdkifonf[k
oabm&ayonf/

wpfBudrf? ESpfBudrf? okH;Budrf 0wfcsí NyD;cg&Sdao;-

]]0ifeDwdkUESifhtwlwl bk&m;rzl;csifvdkU 'DrSmvmNyD; zl;aewmayghaemf? a&pufrqkHxifyg&JU [J


[J}}

- 65 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vSnfhMunfhvdkufaomtcg NyKH;aeaom0ifeDudk jrif&avonf/ 0ifeD\ eDjref;aomEIwfcrf;?


qHxkH;rS ESif;qDeDESifh vnfwdkifrS wausmhESpfausmh&pfNyD; avsmhusvGifhysHaeaom a,m*D
y0guav;rsm;udk txl;owdjyKvdkufrdonf/ olESifh ykckH;csif;,SOfum &yfvdkufNyD;-

]]r[kwfygbl; rodef;0if;&,f? 'Dae&mrSm ydkMunfEl;w,f? ydkNyD; tm&kH&w,f? 'gaMumifh


'DuaeNyD; bk&m;zl;wmyg/ ae&mcGJNyD; bk&m;zl;ayr,fh 0ifeDwkdUeJU pdwf0rf;uGJ&apom;vdkU
qkrawmif;ygbl;/ 'DtcsdefxJrSm 'Dbk&m;udkyJ twlwlzl;w,f/ wpfa,mufeJU wpfa,muf
vnf; trQtwef;a0w,fqdk&if ukodkvf&awmhvnf; twlwlyJjzpfrSmaygh rodef;0if;&JU}}

]]uJyg pum;wwfwdkif; &SnfraeygeJUawmh/ 'uf'DwkdUrmrDwdkUawmif [dkbufavQmufESifh


MuNyD/ 0ifeDu udkwifxGef;twGuf tapmifhusae&pfcJUw,f/ vm vm vdkufMupdkU}}

uRefawmfwdkUESpfa,mufonf ,SOfwJGí ukef;awmfudk ywfMuavonf/ OD;azwkdUum;


uRefawmfha&SUu avQmufaeMuavonf/ okdUuvdk ,SOfwGJoGm;&if; uRefawmfu 0ifeDU
bufodkU rMumcP iJUíiJUí Munfhrdavonf/ ,if;odkUMunfhonfudk 0ifeDu oabmus
ovdkvdk? rusovdkvdk[efjzifh-

]]bmMunfhwmvJ udkwifxGef;&JU? bmrsm; tqef;awGUaevdkUvJ}}

]]rodef;0if;u a,m*DtzGJU0ifxJuvm;}}

]][ifhtif;? b,fa,m*DtzJGUrS rygbl;}}

]]'gjzifh rdk;nSif;w&m;yJGoGm;NyD; w&m;emzl;ovm;}}

]][ifhtif;? wpfcgrS ra&mufzl;bl;? bmjzpfvdkUvJ[if}}

]]bmrSawmh rjzpfygbl;? vnfyif;u a,m*Dyk0guav;aMumifh ar;wmyg}}

- 66 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tdk udkwifxGef;uvnf; rodbl;vm;/ a,m*Dyk0g[m a,m*DtzGJU0ifrS rkd;nSif;w&m;yGJoGm;rS


qif&wmr[kwfygbl;/ bk&m;oGm;ausmif;wuftwGuf pyg,f&S,f ta&mifvnf;jzpfw,f/
vSvnf;vSw,f/ 'gaMumifh 0ifeDwdkU 0wfMuwmaygh}}

]]Mo 'Dvdkudk;? aumif;w,f aumif;w,f/ vSvnf;vSygw,f}}

ukef;awmfudk wpfywfywfNyD;aemuf aoG;aq;uefbufodkU qif;Muav\/ aoG;aq;uef


bufrSm OD;azwkdU\ udk,fydkifum;onf apmifhvsuf&Sd\/ um;rSm tm&fat eHygwfxJu jzpf
NyD; aq;okwf? aygif;wif? tkdAma[m tBudrfBudrf vkyfvifhupm; a[mif;jrif;aom ta&mif
tqif; toGiftjyiftrlt&m raysmuf/ xGufcgeD;qdkvQif oHaumufBuD;ESifh wa*smif;a*smif;
vSnfh&onf/ xGufjyefaomtcg zifydkif;rS rD;cdk;waxmif;axmif; xGufwwfonf/ "mwfqD
wdkifuDydkufudk EdkUqDbl;cGHESifh ydwfxm;&m rMumcP jyKwfusavh&Sdojzifh '&dkifbmonf
EdkUqDbl;cGHtydkuav;rsm; aqmifxm;\/ xdkum;\ tqkd;qkH;aomOmOfwpfckum; ykvdyf
vufjywdkifa&SU um;awGpDwef;&yfaecsdefwGif puf&yfoGm;wwfjcif;jzpf\/ xdktcgrsKd;ü
'&dkifbmonf ysmavmifcwfaeonf/ 0ifeDpaom rdef;rom;rsm;rSm-

]]igwdkUudk vlv,faumift&SufcJGwJU aomufum;yJ}} [k jiLplum acgif;ikHUí aewwfav


onf/ OD;azum;tajcrysuf? cyfcHUcHUyif tcHUom;xdkifaeonf/ awGUorQ vefcsm;ukvm;
awG ac:NyD; twGef;cdkif;um wpfusyfp? ESpfusyfp qkaumif;aumif;csavh&Sdonf/

uRefawmfhpdwfxiftm;jzifh 0ifeD(ac:) rodef;0if;onf þum;ay:xdkifvdkufwkdif; rsufESmtdk


oGm;onf/ tylxdaomyef; nId;usoGm;ovdk 0ifeD\ vwfqwfaomtvSrSm ndK;oGm;onf
[k xif&\/ rdcifvkyfolvnf; xdkUtwlyif/ um;ay:wGif xdkifonfESifhwpfNydKifeuf um;udk
olrurpD;? olrudkom um;upD;ae[efwlonf/ um;onf a[mif;vSygonfwum;[laom
todonf zdpD;csufaumif;vSygonfwum;/ okUd&mwGif rdcifvkyfolonf orD;awGxuf
pdwfudk ajzwwfonf/

- 67 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]armifwifxGef;&JU tefwDwdkU um;opfxkwfawmhr,f/ a[m'Dum;udk a&mif;vdkU aps;rwnfh


ao;wmeJU MuefUMumaewm? ckawmh &aps;eJUyJ a&mif;vdkufr,fatmufarhw,f}} [k jynfvrf;
tauGUwGif uRefawmfhtm; vSrf;ajymvdkufavonf/

uRefawmfonf olwdkUpdwfudk awmfawmfodaeavNyD/ yifpifESifh &Sdypönf;rsm;udk xdkifpm;


aeMuaom txnfBuD;ysufrsm;jzpfonf/ tvkyfopftudkifopf rvkyfEdkifovdk? tdrfopf
raqmufEdkif/ um;opfr0,fEdkif/ okdU&mwGif tvkyfopfudkpdwful;ovdk tdrfopf? um;opfudk
pdwful;aumif;aeMuavonf/ txnfBuD;ysufrsm; "r®wmtwkdif; tzmtax; rnfrQyif
xnfh&apawmh? txnfBuD;udk rpGefUEdkif/ zm&ax;&ykHudk vljrifwdkif; topfaqmufrnf
topf0,frnfajymí zkH;zday\/ okdUuvdk "mwfodjzpfvmjcif;aMumifh uRefawmfonf
olwdkUtm; rrkef;? rpufqkyf? oem;íomaerdonf/ xdkUjyif olwdkU\ txnfa[mif;
aemufuG,frS wu,fhapwemESifh pdwfaumif;ESvkH;aumif;wdkUudk uRefawmfMunfndKonf/
olwdkUrSm ]r&'óucsKdif} qdkaom avmbrsKd;r&SdonfhtwGuf csD;usL;vkdonf/ olwdkUu
tzmtax;udk zkH;&efBudK;pm;onfudk awGUwdkif; uRefawmfyga&mí zkH;ay;wwfaeavNyD/

]]a':a':&,f? um;opfawGbmawG 0,fraeygeJUawmh/ tydkukefwmbJ/ vlpD;bwfpfum;


wdkUvdk? ukefwifavmvDwdkUvdktwGuf ukefwmudkawmh ukefoifhw,fqdk&r,f/ udk,fydkifum;
qdkwmuawmh ZdrfcHypönf;oabmrsKd;rdkU 0,fwmudk uRefawmfjzifh tm;ray;csifbl;/ wpfaeU
u owif;pmrSm pm&if;wpfckawGUw,f/ 1938ck arv 31&ufaeUtxd? ukefcJUwJU wpfESpf
twGif;rSm ArmjynfxJudk um;tpD; 200 0ifvmNyD; EdkifiHjcm;odkU um;wefzdk;aiG 6 oef;
ausmfausmf ydkUay;&w,fwJU}} odkUuvdk uRefawmfu *CeP wdusaompum;wdkUjzifh olwdkU
rvkyfEdkifrnfhtvkyfudk rvkyf&ef zsufvkdufaomtcg a':a':\rsufESmonf 0if;oGm;\/
pdwfoufom&m tawmf&oGm;[efwl\/ odkUaomf uRefawmfhtBuHay;csufudk rauseyf[ef
jyKvdkufNyD;-

]]r[kwfao;bl; armifwifxGef;&JU? um;qdkwm ZdrfcHypönf;r[kwfbl;? 0,frSjzpfr,f}} [k


qdkvdkufavonf/

- 68 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfpum;rjyefawmhacs/ tefu,fvfBuD;OD;azu 0ifNyD; ]]tdkifaq; EdkifiHjcm;udk aiGawG


ra&mufatmif vkyfwm tifrwefaumif;w,f/ tefu,fvfawmif tck yifeD0wfawmhr,f
atmufarhw,f armif&}}

]]aumif;wmaygh OD;&,f? wpftdrfvkH; yifeD0wf&ifawmif aumif;OD;r,f}}

]]a':a':u uRefawmfhtm; rsufapmif;xdk;MunfhvdkufNyD;-

]]armifwdkU wl0&D;om 0wfMuarmif? tefwDwdkUawmh r0wfyg&apeJU? tefu,fvfvnf;


armifwifxGef;eJUaygif;rS ocifjzpfcgeD;aeNyD [J [J}}

tefu,fvfOD;azu w[m;[m;&,fvkdufonf/ uRefawmfuvnf; &,fvdkufonf/ aemuf


a':a':u-

]]ocifaygufp axmifajcmufvwJhuaemf}}

okdUjzihf tdrfa&mufMuav\/ a':a':ESifh 0ifeDwkdUonf olwdkUtcef;rsm;odkU 0ifoGm;Mu


avonf/ uRefawmfESifhOD;azonf tdrfa&SU0&efwmwGifxdkifí pum;ajymaeMuav\/

OD;azum; Budrfyufvufukvm;xdkifBuD;ay:rSm vSJvsuf? AdkufylBuD;ay:wGif vufESpfzufudk


ywÅmqufovdk qufumwifxm;vsuf? uRefawmfum; xdkifukvm;xkdifay:rSm xdkifvsuf
ajcESpfzufudk um;xm;vsuf-

OD;azrSm ]ocifaygufp axmifajcmufv} pum; t&Sdefrukefao;/

]]tdkifaq; armifwifxGef;? ocif0g'qdkwm bmvJ? OD;udk aoaocsmcsm ajymjyOD;/ wdkUArm


0g'eJU b,fvdkjcm;em;ovJ}}

]]ocif0g'eJU wdkUArm0g' twlwlayghOD;&JU}}

- 69 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at; at; &Sif;jyprf;ygOD;/ OD;wdkUzwf&wJU owif;pmawGxJrSmvnf; 'D[mawGryg? ocif


w&m;yGJvnf; OD;wdkU wpfcgrS ra&mufzl;bl;}}

uRefawmfonf odMuNyD;jzpfonfhtwdkif; ocifacgif;aqmif wpfOD;r[kwf? ociftppfyif


r[kwfao;/ ]ocifaygufp axmifajcmufv} pcef;odkUyif ra&mufwwfayao;/ odkU&mwGif
ocifudkMunfndK\/ ocifhtaMumif; tawmftwefavhvm\/ Mum;zl;em;0&Sd\/ ocifh
taMumif;udkvnf; t&yfrSm ajymjyvdk\/ rjrihfOD;u pmuav;a&;í EdkifiHa&;jyóemrsm;
ar;aomtcg EdkifiHa&;orm;vkyfwrf; upm;jy&mü ESpfNcdKufaysmfydkufovdk OD;azu ocifh
taMumif; ar;ojzihf ocifvkyfwrf; upm;jy&mü aysmfydkufayonf/ ocifhtaMumif;
vufoD;vuf&kH;wef;í ajymaeavawmhonf/

]]OD; wkdUArmoDcsif; em;axmifzl;ovm;}}

]]em;raxmifzl;bl;? qdkjyprf;ygOD;}}

]]qdkjyzdkUr[kwfbl;? wdkUArmoDcsif;[m wkdUArm0g'udk aumif;aumif;azmfjyEdkifwJU oDcsif;


jzpfw,f/ 1292ckESpfxJrSm a&;cJUwm/ uRefawmf &dk;&dk;toHeJUqdkjyr,f? OD;em;rvnfbl;
xifwJU ae&mrSm t"dyÜm,f&Sif;jyr,f}}

]]aumif;om;yJ}}

(waumif; tbd&mZm? wdkUArm omuDrsKd;[mrdkU? rnId;*kPfawZm?


,dk;',m;eJUukvm;udkyg? wdkufcdkufum atmifcJUwm? wdkUArm....)

]]'Dtydk'fuawmh wkdUArmawG[m rsKd;&dk;pOfvmtm;jzifh rnHUwJUtaMumif;? omuD0ifrif;rsKd;u


qif;oufaMumif;? Armh&mZ0iftp waumif;ujzpfaMumif;? ArmawG[m ,kd;',m;eJU
ukvm;awGudkawmif EdkifcJUzl;aMumif;? ArmwdkU&JU BuD;us,fcJUwJU twdwfudk jyefazmfvdkuf
wmudk; OD;&JU}}

- 70 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfwmaygh tdkifaq;? xrif;vnf;a0;ao;w,f/ umzDaomufygOD;vm;/ a[h- 0ifeDa&


'uf'DwdkUtwGuf umzDESpfcGuf ,lcJUyguG,f}}

(pdefrSefuif;ppf? tjzpfBuD;jzpf&JU? xif;wpfvSnfhBuKH&xkH;ESifh raoG?


avmu"r®mwmay? igwkdUuHac? jzpf&jyefoav? okdUaomf t&if;udk
ppfvQif Armjynf igwdkU igwdkUjynf)

]]rSefuif;wpfvSnfh? xif;wpfvSnfhqdkwJU pum;&Sdw,fr[kwfvm;/ pdefzl;rSefuif; jzpf&mu


aeNyD; xif;vnf;jzpfwwfwmyJ/ 'g[m"r®wm? tJ'D"r®wmtwdkif; wdkUArmawG[m uHZmwm
nId;rSdefvdkU uRefjzpfae&w,f/ Armjynf[m uRefwdkif;jynfjzpfae&w,f/ okdUayr,fh t&if;
ppf Munfhvdkuf&if Armjynf[m wkdUArmawG&JUjynfyJ? ocifwdkif;jynfyJ/ rSefuif;wpfvSnfh
xif;wpfvSnfh jzpfovdkyJ? ocifjzpfcJU&mu uRefjzpfvm&w,f/ avmu"r®wmrkdU tm;i,f
p&mr&Sdbl;/ t&if;ppfvkduf&if wdkU[m ocifjyefjzpf&OD;r,f vdkUqkdNyD; udk,fhudk,fudk,f
tm;wif;vdkufwJU oDcsif;ydk'fjzpfw,f}}

]]'gaMumifh ocifac:wmudk;}}

]][kwfw,f}}

(aemifO'gef; b,frausp&m? &mZ0ifwifxm;? rsKd;&dk;EG,fvm urÇm


wpfcGifrSmjzifh Arm txift&Sm;? wkdUacwfwGifrS nHUMuawmhrSmvm;?
wkdUArm r[kwfavovm;? wdkUArm igwdkUArm? wdkUArm igwkdUArm? 'g
igwdkUArm? 'g igwkdUArm)

]]urÇmrSmArm&,fvkdU &mZ0ifwGifxif&Sm;cJUw,f? wkdUacwfusrS nHUMuawmhrSmvm;/ wdkU[m


Armr[kwfbl;vm;/ ArmrS Armtppf? wkdUArm? igwkdUArm? 'g igwdkUArmjzpfw,f/ ZmwdaoG;
ZmwdrmefawG azmfjyvdkufwm? vufcarmif;cwfvkdufwmbJ}}

- 71 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(tm;vkH;nDnD? a,musmf;bom;? wdkUArm? aemifvmaemufom;


aumif;pm;zdkU&m? wkdUudk,f usKd; vkH;vkH;ryg? &J&J ArmyDyD? Armjynf
wkdUArmzdkUyg? ocifusifhudk usifhMuyg? ocifrsKd;a[h wkdUArm?
rdk;atmufajrjyifrSm? txufwef;pdwfeJU pmr&DaoG; wkdUArm)

]]wkdUArmawGtm;vkH;[m nDMu? a,musmf;bom;yDMu? wdkUudk,fusKd; vkH;vkH;rzufbJESifh


aemifvmaemifom;awG aumif;pm;zdkUvkyfMu? Armjynfudk wdkUArmawGydkif&atmif ArmyDyD
BudK;pm;Mu? wdkUArmawG[m ocifrsKd;awG/ 'gaMumifh ocifusifhusifh&r,f? txufwef;pdwf
arG;jrLMu&r,f? wdkUArmawG[m pmr&DiSufvdk r[kwfrcH ckcHpdwf&SdMu&r,f? tJ'Dvkd
wuf<uvmatmif vIHUaqmfwJU oDcsif;ydk'fjzpfw,f? aemuftydk'fusawmh oHNydKifqdk&wm
OD;Mum;apcsifw,f? oHNydKifqdkwJUtcgrSm MuufoD;arG;nSif;awGawmif xvmw,f}}

xdktwGif; 0ifeDonf aumfzDESpfcGufudk vifyef;uav;ay:rSmwifí ,lvmavonf/

tNiD;ajy0g;zkdU ajryJqm;avSmfwpfyef;uef ygvmao;onf/ 0ifeDum; bmrQrajymbJ vif


yef;udk uRefawmfwkdUa&SUrSm csxm;ygonf/ olUudkMunfhaeaom uRefawmhftm; rsufvTmyifhí
Munfhvdkufonf/ yg;pyfaphí NyKH;jyoGm;onf/ xdktNyKH;um; oa&mfawmfawmftNyKH;jzpf\/
{uEÅ uRefawmfa[maeaom wkdUArmw&m;udk oa&mfNyKH;NyKH;wmjzpfrnf[k uRefawmf ,lq
vdkufonf/ okdUaomf uRefawmfolUtm; rrkef;yg/ em;rvnfvdkUom oa&mfjcif;jzpf&rnf[k
uRefawmfu olUtm;em;vnfNyD; oem;vdkufrdygonf/

OD;azonf aumfzDwpfcGufudk ,laomufaeavNyD/ uRefawmfu oHNydKiftyk'fudk &Gwfjy


aeavonf/

(urÇmraMu? ArmawG? 'gwkdUjynf? 'gwdkUajr? 'gigwdkUjynf? urÇmraMu?


ArmawG? 'gwdkUjynf? 'gwdkUajr? 'gigwkdUjynf? 'gwdkUjynf? 'gwkdUajr?
'gigwdkUjynf? wdkUArm wdkUArmjynfudk wdkif;&if;om;tukeftpif?
wdkUjynfvdkUrSwfxif? wdkU0wÅ&m;yif wkdUArmocif/)

- 72 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'Dtyk'fuawmh txl;t"dyÜm,f&Sif;zkdU rvdkygbl;OD;&,f? wdkUjynf? wkdUajr jzpfw,fqdkwm


BuKH;0g;NyD;jywm/ wkdUjynfrSef;odNyD; wkdUjynfudkcspfMuygvdkU wdkufwGef;wmjzpfw,f}}

]]tdkifaq; armifwifxGef;? umzDaomufvdkufOD;av}} [k OD;azonf olUaumfzDyef;uefudk


csxm;NyD; ajymvdkufonf/ OD;azonf ajryJaphrsm;udk aumufpm;aejyef\/

(trsKd;om;a&; BudK;yrf;Muyg/ wkdUArma[h wdkUArm? aMomf-


trsKd;om;a&; BudK;yrf;Muyg? wdkUArma[h wkdUArm? ta&SUu ae0ef;
xGufonfhyrm? wkdUacwfudkawmh a&muf&rnfrSmrvJGyg? wkdUArma[h
wkdUArm? Armjynft0Srf;tukef? wkdUtdrfrSwfyg? wkdU&mrSwfyg? tJ'g
wkdUArm/)

]]tJ'Dtydk'fNyD;awmh oHNydKifxyfaumufwmyJ/ wkdUArmociftaygif;[m trsKd;om;a&; BudK;


yrf;MuzdkU? wkdUArmawG[m ightdrfrS ightdrf? igh&GmrS igh&Gm? igNrdKUrS ighNrdKU? ighe,frS ighe,fvdkU
usOf;ajrmif;pGm owfrSwfNyD; a'opdwfrxm;MuygeJU/ wpfjynfvkH;udk wkdUtdrfrSwfyg/ wkdUtdrf
wkdUcspfovdk? wkdUtdrfwkdU umuG,fapmifha&Smufovdk? wkdUwpfjynfvkH;udkvnf; cspfyg/ apmifh
a&Smuf umuG,fyg/ wdkif;pdwfjynfpdwf arG;Muprf;ygvdkU wdkufwGef;EId;aqmfoHjzpfw,f/
NyD;awmh ta&SUuae0ef;BuD;xGufwm[m "r®mwmjzpfovdk? rvTJra&Smifomovkd? wkdUacwf
ocifacwf a&muf&rnfrSm "r®wmyJ/ rvTJra&Smifombl;qdkNyD; tm;wufp&m oDqdk
xm;w,f/ raumif;bl;vm;OD;? 'DoDcsif; raumif;bl;vm;}}

OD;azonf xdkcPü tenf;i,fpdwfavaeonf[k xif&\/ taMumif;rlum;

]]tif; tif;? aumif;w,f? 'DajryJawmfawmfaumif;w,f? tdkifaq; umzDaomufvdkufav}}

uRefawmfonf w&m;a[m&í armvSonfhtxJ OD;azpdwfavonfudk awGU&aomtcg


tvkH;qdkUrwwf jzpfoGm;avonf/ aumfzDudk,laomufNyD; tarmajzaevdkufonf/ twef
MumvQif OD;azu 0ifeDudk vSrf;ac:vdkufjyefavonf/ 0ifeDa&mufvmaomtcg olUacgif;
wGif eHeufuyefvmaom ESif;qDeD&J&JBuD;udk rawGU&awmhacs/ EIwfcrf;uav; eD&J&Judkom

- 73 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

awGU&\/ ESif;qDeD&J&JBuD;udk b,folUjzKwfay;vdkufoenf;/ aemufaz;u acsmif;0ifwJU


&nf;pm;udkrsm; jzKwfay;vdkufw,fqdk&if tdrfa&SUrSm wkdUArmw&m;a[maewJU ighrSmaum
rusef&pfaybl;vm;? ponfjzihf wpfcPtwGif; a&mufwwf&m&m pOf;pm;ypfvdkufonf/

0ifeDu aumfzDvifyef;udk odrf;,laepOf olUacgif;udk aoaocsmcsmMunfhvkduf&m eHeufu


qHxkH;udk zsufí bD;ysHpdkuf av,mOfysHqHxkH; xkH;xm;onfudk awGU&av\/

aMomf-acgif;avQmfr,fvdkU xifyg&JU? 'gaMumifh ESif;qDeD&J&JBuD; jzKwfcsxm;cJUwm jzpfrSmbJ/

uRefawmhfpdwfrSm oufom&m&oGm;ayonf/

]]0ifeD xrif;pm;zdkU tqifoifhrjzpfao;bl;vm;}}

]]rjzpfao;bl;'uf'D? bJaygif;xm;wm rEl;ao;bl;/ 0ufom;ESyfuvnf; rEl;wwfao;bl;}}

]]at; at;? tqifoifhjzpfawmh ac:vdkufaemf}}

0ifeDxGufoGm;onf/ OD;azonf uRefawmfhbufvSnfhNyD;-

]]b,fhES,f- wdkUArmw&m;u NyD;NyDvm;/ vkyfygOD; qufygOD; armifwifxGef;&JU}}

]]NyD;awmh rNyD;ao;ygbl; OD;&JU}} [k uRefawmfu tm;rvkdtm;r&avjzifh ajzvdkuf&m OD;azu


tm;wufvm[efjzifh-

]]rNyD;ao;&if vkyfygOD;uJGU}}

]]ckeifuajymjycJUwJU wkdUArm0g'u wnfaxmifcgp rlv0g'twkdif;jzpfw,f/ ck 1300jynfh


a&mufvdkU &SpfESpfMumwJUtcgrSm t"dyÜm,f wdk;wufvmw,f/ rlv0g'udk ypfy,fwmawmh
r[kwfbl;/ wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;[m wdkUArmtvkyform;? v,form;? aps;a&mif;acgif;
&Guf? vkyfpm;udkifpm; qif;&Jom;trsm;qkH;yg0ifwJU tpnf;t&kH;BuD;jzpfwJUtwkdif; urÇm
- 74 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

avmuBuD; twGif;&SdwJU 'ku©dwtrsm;? qif;&Jom;ydkufqHrJU vkyfpm;udkifpm; awmifol v,f


orm;wkdU&JU ta&;udpö[lorQudk a&SUaqmifr,f/ ypönf;Opöm&Sdol t&if;tESD;&Sdol? "e&Sif
olaX;ol<u,fwkdU&JU tusKd;udk t"duxm;NyD; rw&m;tkyfpdk;csKyfcs,fwJU t&if;tESD;pepfBuD;
wnfaewJUtwGuf ypönf;Opöm&SdoleJU ypönf;OpömrJUol? ydkufqH&SdoleJU ydkufqHrJUol? olaX;eJU
qif;&Jom;? txufwef;pm;eJU atmufwef;pm; tqifhtwef;rrQwjcif; &Sdae&w,f/ "e&Sif
udk,fusKd;&Smorm;awGu t&if;tESD;tm;jzifh tjrwf,lNyD; olwkdUvufxJrSm ypönf;Opöm ydkrdk
wkd;yGm;avav? qif;&Jom;ypönf;rJUawG ydkrkdusyfwnf;qif;&Javav jzpfw,f/ ]zGwfrdacsmif;
jzpf? jrpfrcsrf;om} qdkwmvdkyJ ]wpfa,mufcsrf;om udk,fzdkU&Smrl? owÅ0gtaygif;? ysufpD;
aMumif;wnf;} qkdwmvdkjzpfw,f/ 'gaMumifh tJ'D"e&Sifpepfudk y,fzsufypf&r,f/ vlenf;pk
"e&SifolaX;wdkU&JU udk,fpm;vS,ftpdk;& uif;rJUa&;? "e&SiftmPm&Sif tkyfcsKyfa&; yaysmuf
a&;...}}

uRefawmf pdwfygvufygajymaepOf OD;azu Mum;0ifí..

]]b,fhES,f b,fhES,f? vufopfwdkUArm0g'u olaX;wdkU "e&SifwkdU rvkdcsifbl; [kwfvm;/


tpdk;&vnf; rvkdcsifbl; [kwfvm;}}

]][kwfw,f? "e&Sifpepf rvkdcsifbl;/ "e&SifawGu tmPm&SifvkyfaewJU tpdk;&vnf; rvdk


csifbl;/ vlwdkif;vlwdkif; Armwdkif;Armwkdif; tcGifhta&;tm;vkH;udk nDwlnDrQ ydkifqdkifMuwJU
pepfopf? jynfopf? Armopfwnfaxmif&r,fvdkU wdkUArm0g'u qdkw,f/ ArmjynfeJUwuG
vufatmufcHEdkifiHwdkU&JU vGwfvyfa&;udk wdkUArmtpnf;t&kH;BuD;u vkdvm;w,f/ urÇmrSm
a&m? ArmrSma&m BuD;yGm;csrf;omcsif&if vlrsm;pkjzpfwJU atmufwef;pm;qif;&Jom; awmifol
v,form; tvkyform;wdkU&JU udk,fydkiftpdk;& tppf&SdrS jzpfr,fvdkU wkdUArm0g'opfu
,kHMunfw,f}}

]][ armifwifxGef;a&? qif;&Jom;awG tpdk;&wufvkyfvdkU jzpfyghrvm;? pmrSrwwfbJeJU/


tpD&ifcHpmra&;wwf? pD&ifcsufra&;wwf? Oya'rzwfwwfeJU b,fhES,fhvkyfjzpfrvJ}}

- 75 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhrSm pum;tpOfysufoGm;NyD; aMumifaeao;onf/ 4if;jyif w&m;a[mtusifh&Sdol


r[kwfojzifh jzwfxdk;ar;vdkufonfh ar;cGef;udk b,fvkdajz&r,frod jzpfoGm;avonf/
xdkUaMumifh tcsdef,lpOf;pm;Edkif&ef ajryJaphuav;rsm;udk aumufí0g;aeavonf/ twef
MumrS-

]]qif;&Jom;xJrS aomfvnf;aumif;? qif;&Jom;tusKd;vkdvm;wJU ynmwwfxJu aomf


vnf;aumif;? pmwwfoludk qif;&Jom;awGu udk,fpm;vS,ftjzpfa&G;NyD; tkyfcsKyfckdif;rSm
jzpfw,f/ wpfzufuvnf; qif;&Jom;tpdk;&jzpfwmeJU wpfNydKifeuf pmrwwfol tvkyf
orm; v,form;awGudk pmtjrefqkH;wwfatmif vkyfay;&rSmyJ OD;&JU}} OD;azonf yufvuf
ukvm;xdkifrSm tpefUom;ausmcif;í xdkifvdkufum aemufxyftwGefUwufvkdaomqE´ vkH;0
rjyawmhacs/ uRefawmfvnf; rsm;pGm auseyfoGm;ay\/ igajzvdkufwm csufydkifoGm;vkdU
jAL&dku&ufa[mif;BuD; jyefracsyEdkifawmhbl;/ uRefawmfonf rsufESmarmhí tjyifbufodkU
ai;Munfh&if; qufjyef\/

]]atmufqkH;wef;rSm&SdwJU ydkufqHrJU awmolawmifom; vkyfpm;udkifpm; tvkyform;


v,form;awG? eif;jym;awG[m t&m&mrSm a&SUaqmif&r,fvdkU wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;u
xkH;enf;Oya' tajccHcsrSwfxm;w,f/ txufwef;pm;? atmufwef;pm;? olaX; qif;&Jom;
twef;tpm; cJGjcm;rIr&Sdap&bl;vdkUvnf; csrSwfxm;ao;w,f/ aiGyifaiG&if;pdkufxkwfNyD;
trsm;aomolwkdUtay:rSm tnGefUcl;wJUenf;pepf[m EdkifiHcsJUpepf&JU tjrpfrlvtajccH jzpf
w,f/ vlenf;pk "e&SifawG&JUtusKd;twGuf ppfrufwdkufckdufw,f/ avmb&r®ufudk a&S;&I
w,f/ EdkifiHcsJUw,f/ 'DpepfyaysmufNyD;awmh tjywfjywftvyfvyfeJU iwfrGwfacgif;yg;ae
wJU 'ku©? rsufESmi,fwJU'ku©? atmufwef;aemufwef;uswJU'ku©? 'ku©cyfodrf; csKyfNidrf;&m
jzpfwJU avmuDedAÁmefqdkwJU vlwdkif;vlwdkif; t,Oft&dkif;ra&G; vlUtcGifhta&; usyfjynfhwif;
jynfhcHpm;a&;[m wkdUArm0g'yJjzpfw,f/ wdkUArmawG ckvdk qif;&J'ku©a&muf&wm[m EdkifiH
csJU pepfBuD;aMumifh? vGwfvyf&r,f/ vGwfvyfa&; a&S;&INyD; wdkUArmtpnf;t&kH;BuD;u
enf;xkH;Oya'o rlvtajccHawG csrSwfxm;w,f/ tJ'gawGu-

Armjynfonf wkdUjynf/

- 76 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ArmvlrsKd;onf wkdUvlrsKd;/

Armpmonf wkdUpm/

Armpum;onf wkdUpum;/

uRefawmfonf xdkaqmifyk'fav;&yfudk wpfyk'fpD av;av;rSefrSefESihf cyfjrnfjrnf&Gwfqdk\/


xdkUaemuf rsufESmarmhí tjyifbufMunfh&if; BuD;pGmaomorm"djzifh a[majymae&mrS tem;
,laomtm;jzifh a[majymrI&yfvkdufNyD; OD;azbufodkU Munfhvdkufay\/ OD;azum; tdyfaysmf
vsuf&Sdavonf/

OD;aztdyfaysmfaejcif;onf uRefawmfhtm; tdyfarmusae&mrS vSefUEId;vkdufouJUodkU &Sday\/


uRefawmfum; yifpiftNidrf;pm; 0efaxmufBuD;tm; ocifw&m;a[mí tusKd;&Sdrnf xifjcif;
wnf;[laom tdyfarmusvsuf aecJUonfr[kwfygavm/

&kwfw&ufaomf &Sufjcif;aMumifh a'gojzpfrdonf/ ighrSmjzifh a[mvdkuf& ajymvdkuf&wm


armvdkU/ tdyfNyD; ighudk oufouft&SufcJGwm? ighudkapmfum;wm? ocifawGudkapmfum;wm
ponfjzihfawG;rd\/ aemufNyD; igurSm;wmyg? OD;azvdkvlpm;rsKd;u 'D0g'awG em;0ifEdkif
yghrvm; ponfjzihf wefjyefawG;NyD; a'goudk cRef;ESifh tkyfxdef;vdkuf&avonf/ odkUwap
xm;OD;awmh? þvdkwefjyefrawG;rdbJ &SdNyD;a'goudk rxdef;Edkifonhfwdkifatmif uRefawmf
onf OD;aztay:rSm wm&Snfum; a'goyGm;rsm;Edkifrnfr[kwfay/

taMumif;rlum; OD;azonf uRefawmfajymorQa[morQudk em;axmifEdkifvQif axmif\/


raxmifEdkifvQif tdyf\/ uRefawmfhtm; b,fawmhrQ jyif;jyif;xefxef twdkuftcHrvkyf/
4if;jyif tcgcyfodrf; uRefawmfhtm; pifMu,faomarwÅmESifh xufoefaom apwemwkdUjzifh
vTrf;NcKHxm;ayonf/

- 77 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

11

jrifuGef;rif; om;BuD;tquf

1300jynfhESpf 'kwd,0gqdkv? 1938ck ZlvdkifvaemufqkH;tywf wpfnaecif;wGif uRefawmf


onf urm&Gwf aywpf&mvrf;rBuD;ab;rSm vrf;avQmufaeavonf/ uRefawmfESifhtwl
urm&Gwfaps;teD;ae udkwifBuD;qdkolygvm\/ udkwifBuD;rSm t&G,fodyfrtdkao;aomfvnf;
qHjzLaeavonf/ cg;ESifhwuG udk,fcE¨mBuD;wpfckvkH; wkwfcdkifonf/ okdU&mwGif ajcvuf
wkdUum; ao;auG;av&m ukvm;BuD;&kyfESifh cyfqifqifjzpf\/ ao;auG;aom ajcaMumifh
olonf ajcaxmufudktokH;jyKjcif; enf;yg;onf[k ,lqEdkifyg\/ odkU&mwGif olUtajym
tm;jzihf olonf ,kd;',m;eJUtif'dkcsKdif;em;odkU ajcusifoGm;zl;í oD[dkodkUvnf; a&mufzl;
onf[k vrf;avQmufMu&if; uRefawmfhtm;olu xkdtaMumif;rsm;udk tus,fcsJU ajymav
onf/

]]rif;u ightaMumif; aumif;aumif;rodao;bl;/ ,kd;',m;eJU tif'dkcsKdif;em;udk wpfacguf


rubl;? tacgufacguf a&mufzl;w,f/ ukef;vrf;u ,dk;',m;oGm;&if ig;&ufom
Mumw,f}}

]]cifAsm; bmoGm;vkyfovJ}}

]]ausmufukefonfvnf; ul;wmbJ/ tif'dkcsKdif;em;eJU ,dk;',m;e,fpyfrSm ArmawGaexdkifwJU


a'owpfck&Sdw,f/ rif;Mum;zl;&JUvm;}}

uRefawmfum; tHUtm;oifhaMumif;rjybJ ]]igodygw,f}} [laom *dkufrsKd;zrf;vsuf-

]]aMomf aMomf ]ydkifvif;} vdkUac:wJU uarÇm'D;,m;xJu e,fudkajymwmvm;/ pdef? ausmuf?


eDvm ywÅjrm;awGxGufwJh ausmufwGif;av? ,dk;',m;pdef xGufw,fav}}

- 78 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkwifBuD;onf tenf;i,frQ uoduatmuf jzpfoGm;ykH&avonf/ okdU&mwGif rsufESmydk;


jyefí tydk;aoapNyD;-

]][kwfw,f [kwfw,f? rif;b,fuodxm;ovJ}}

]]uRefawmf ol&d,r*¾Zif;xJrSm yD,armifa&;xm;wJU c&D;onfaqmif;yg;rSm awGU&w,f}}

]]aMomf yD,armifvm;? igeJUawGUzl;om;yJ/ olwdkUuawmh pma&;wwfawmh b,fa&mufw,f?


b,faygufw,f ponfhjzihf a&;jyEdkifwmaygh/ wdkUuawmh pmra&;wwfvdkU udk,fb,f
avmufa&muf? b,favmufESHUwm a&;rjyEdkifbl;}}

]]udpör&Sdygbl;av/ cifAsm;bmudpö a&mufoGm;ovJqdkwmom ajymprf;ygOD;}}

]]ajymNyDaum ausmufukefoGm;ul;wmvdkU/ [dkrSm olaX;vnf; jzpfzl;w,f? rdef;rvnf;


&zl;w,f? NyD;awmh wpfcguqdk&if jrifuGef;rif;om;BuD;qDrSm trIxrf;zl;ao;w,f}}

xkdtcsdefwGif uRefawmfwdkUonf urm&GwfpmwkdufteD; a&tdkifBuD;ab;odkU a&mufvmMu


avNyD/ bJwpftkyfonf a&ul;aeMu\/

]]aMomf cifAsm;u jrifuGef;rif;om;BuD;qDrSmawmif trIxrf;zl;w,faemf}}

udkwifBuD;onf &ifaumhrsufESmarmhNyD; z&dkz&Jjzpfaeonfh qHyifrsm;udk yGwfoyfvdkufonf/

]]at; wpfcgwkef;u jrifuGef;rif;om;BuD;u ighudk pmwpfapmifa&;ay;NyD; &Srf;jynf


vTwfw,f? &Srf;jynfe,fpyfrSm t*Fvdyftpdk;&u ighudkzrf;xm;w,f? pmuvnf; tifrwef
ta&;BuD;w,f}}

]]b,fvkdtaMumif;awG a&;xm;ovJ udkwifBuD;}}

- 79 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ti;f taMumif;awGuawmh vQKdU0SuftyfwJUtaMumif;awGjzpfw,f? trsKd;bmom omoem


tusKd; aqmifzdkUudpöESifh ywfoufwJU udpöawGaygh}}

rdk;zJGuav;rsm;usvmojzifh xD;zGifhaqmif;Muavonf/ uRefawmfhrSm wkdUArm0g' bkH0g'


ponfrsm;udk em;vQHatmifMum;í udk,fwdkifuyif tawmftoifh a[mwwfajymwwfNyD
jzpfaomfvnf; *sDpDbDat 0HomEkacwf\ vufokH;jzpfaom trsKd;bmom omoem[laom
aqmifyk'frsm;udk Mum;vQifvnf; pdwfx<uao;onfyifjzpf\/ 4if;jyif jrifuGef;rif;om;BuD;
ESihfvnf; qufpyfaeav&um; udkwifBuD;ESifh olUtjzpftysufrsm;udk rsm;pGm txifBuD;vm
avonf/ udkwifBuD;u jrifuGef;rif;om;BuD; a&;vdkufonfqdkaompmrSm vQKdU0Suftyfaom
taMumif;rsm;jzpfonf[k qdkonfESifhwpfNydKifeuf uRefawmf rar;awmhay/ olUtm; txif
BuD;oGm;NyD jzpfonfhtwkdif; wdkUArmocifbufodkU odrf;oGif;&efyif tm;xkwfavawmh\/

]]trsKd;bmom omoemtusKd;udk aqmif&Gufcsif&ifawmh wdkUArmtpnf;t&kH;eJU yl;aygif;


wm[m taumif;qkH;ayghAsm/ uRefawmfuawmh tpnf;t&kH;0if ocifwpfa,mufawmh
r[kwfygbl;}}

okdUjzihf twefMumatmif ocifw&m;rsm;udk aqG;aEG;Muavonf/ wu,fhvGwfvyfa&;


&zdkUtwGuf vufeufESifhaiGvdkonf? udkwifBuD;u ylp&mrvdk[kqdk\/ olonf vufeuf
vkyfwwfonf/ olUudkwm0efay;vQif vkyfay;rnf/ aiGtwGufum; *syefrSm aiGpuúLtwk
awGvkyfNyD; ArmjynfxJ ckd;oGif;vmvQif jzpfEdkifonf/ xdkudpötwGufvnf; tif'dkcsKdif;em;
wkef;u olUrSm tawGUtBuKH&SdcJUojzihf tquf&Edkifvdrfhrnf[kqdkay\/ uRefawmfum; EdkifiH
a&;awG;vdkufwdkif; aiGtcuf? vufeuftcufaMumifh &iftav;BuD; av;rdonfom? aiGr&Sd
vQif rdbaus;Zl;rqyfEdkifao;ojzifh EkdifiHa&;rvkyfEdkif/ rdboHa,mZOfjzwfEdkifí EkdifiHa&;
aumufvkyfEdkifonfhwdkif aiGr&SdvQif bmrQ wGifus,fpGmvkyfEdkifrnfr[kwf/ vufeufr&SdvQif
uRefaESmifBudK;udk rjzwfEdkif/ aiGESifhvufeuf tcufBuD;cuf\/ ,ckrl udkwifBuD;u
xdktcufudk ajz&Sif;vdkufavNyD/ udkwifBuD;onf uRefawmfwkdUtm;u,fwifrnfh udk,fa&mif
udk,f0g awmufypGmESifh ewfa'0gjzpfaeavNyD/

- 80 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rdk;onf;vmonfESifh vufzuf&nfqdkif 0ifxdkifMuavonf/ uRefawmfwdkUonf vufzuf


&nfqdkifwGif vlt&Sif;qkH;axmifhudk &SmíxdkifMu\/ EdkifiHa&;vkyfBuHrIudk qufMujyef\/

]]ckeifu cifAsm;ajymwJU aiGESifhvufeufudpö aqG;aEG;zdkU ocifacgif;aqmifawGeJU awGUay;


r,f? awGUrvm;}}

]]awGU&rSmaygh}}

]]uRefawmfu urm&GwfocifcifarmifeJUawmh tifrwef&if;ESD;w,f/ olvnf; wdkUArm


tpnf;t&kH;rSm trIaqmifvlBuD;wpfa,muf jzpfaeNyD/ NyD;awmh ocifApdefeJUvnf; odw,f/
ocifodef;armifBuD;wdkU ocifav;armifwkdUeJUawmh aumif;aumif;ruRrf;bl;/ 'Dawmh ocif
cifarmif&,f? ocifApdef&,f? cifAsm;&,f uRefawmf&,f wpfae&mrSm awGUMur,fav}}

]]aumif;om;yJ csdef;ay;aygh/ 'gxuf wkdUArmtpnf;t&kH;xJrSm *dkPf;uJGaeMuw,fqdk? ocif


Apdef? ocifodef;armif? ocifjrwdkU roifhjrwfMubl;qdkyJ [kwfvm;}}

uRefawmfhrSm tHUtm;oifhoGm;onf/ uRefawmfum; xdktaMumif;rodacs/ ocifaumif;wm


udkomodí raumif;wmrodaom uRefawmfjzpfayonf/

]]uRefawmfrodbl;? [kwfr,frxifygbl;Asm}}

]]at;av [kwfcsifrS [kwfrSmyg? 'gxuf udk,fhvl aiG 5usyfavmuf&Sd&if cPacs;prf;yg}}

uRefawmfonf ausmufukefonfolaX;a[mif; jrifuGef;rif;om;BuD;\ trIawmfxrf;a[mif;


tem*wfwGif ocifawGtwGuf vufeufESifhaiG&Smay;rnfhol udkwifBuD;u aiG 5usyf
uRefawmfhxHrS acs;vdrfhrnf[k rarQmfvifhcJUyg/ &kwfw&uf tHUtm;oifhoGm;rdavonf/
udkwifBuD;onf uRefawmfhpdwfwGif jzpfysufaewmawGudk &dyfrd[ef&Sdavonf/

]]udpör&Sdygbl;? r&Sdvnf;aeygap? vqef;&ufeD;ygNyD}} [k olu &kyfodrf;vdkufavonf/

- 81 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf olUtm; rsm;pGmtm;emoGm;onf/ wpfcgwpf&H rqif;&JrrGJawbJESifh rawmf


wq aiGusyfwwfonfrSm "r®wmyifr[kwfygavm[k qifjcifrd\/ aemiftvm;tvm
udkvnf; udkwifBuD;xHrS arQmfvifhrd\/ xdkUaMumifh vqef;vQif ausmif;vcay;&ef z,f
xm;aom aiG 12usyfudk owd&rdavonf/

]]r[kwfbl;av? vdk&ifawmhtdrfvdkufcJUyg/ uRefawmf ausmif;vcay;zdkU z,fxm;wm&Sdw,f/


vqef;awmhom uRefawmhfjyefay;yg}}

uRefawmfwdkUonf vufzuf&nfqdkifrSxí tdrfjyefMuavonf/

vrf;rBuD;ay:rSaeí uRefawmfwkdUonf uRefawmfaeaom tdrfwnfae&mvrf;rBuD;wGif;odkU


0ifawmhrnfvkyfaepOf udk<u,fqdkolonf bwfpfum;ay:rSqif;NyD; uRefawmfwdkUaemufodkU
cyfokwfokwfvdkufvmonfudk jrif&avonf/ udk<u,fum; &efukefrSjyefvmjcif;jzpf\/
olonf uRefawmfwdkUtm; vufjyí olUudkapmifhapavonf/ þwGif a&SUrqufrD udk<u,f
taMumif;udk tenf;i,f azmfjyzdkUvdkao;onf/

udk<u,frSm toufav;q,fausmfavmuf&SdNyD; tom;rnf;íydefonf/ ausmufaygufr


oufoufESifhjzpf\/ olonf om;r&Sd? r,m;r&Sd? aqGrsKd;rSmvnf; jrif;NcHrSmom&Sd&pfí
&efukefrSm wpfa,mufrQr&Sd/ tvkyftudkif rnfrnf&&r&Sd? urm&Gwf uRefawmfaeaom
&yfuGufü olonf b,ftdrfwufaeae aeEdkifonf/ tdrf&SifuMunfjzLonf/ taMumif;
rlum; tokH;0ifolwpfa,muf jzpfaomaMumifhwnf;/ rkqdk;ra':vkH;wifonf vufzufqdkif
uav; bl;oD;aMumfqdkifuav; ponfjzifhzGifhxm;&m olu &efukefoGm;í vufzuf?
MuufoGefaMumf? qD ponfrsm;0,fay;onf/ jrif;vSnf;orm; udkwifaz zsm;vQifjzpfap?
tem;,lonfjzpfap udk<u,fu jrif;vSnf;0ifarmif;ay;onf/ pGyfus,fpufxJu ruf
uif;epfudkarmf\ uav;rsm;udk tdrfpmulvkyfay;onf/ &yf&GmxJwGif oma&;? ema&; &SdvQif
udk<u,fonf 'dkifcHtusKd;aqmifoljzpf\/ &efukefoGm;í vSLzG,fwef;zG,f 0,fay;\/
aopm&if; oGm;wkdif\/ uRefawmfyg0ifaom qGrf;BuD;avmif;toif;wGif olonf emrnf
rwyfbJvsuf tusKd;aqmiftwGif;a&;rSL; vkyfaeavonf/ olESifhuRefawmfonf cifrif
&if;EDSD;avonf/ qdk;wkdifyif aumif;wdkifyif jzpfavonf/

- 82 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

olonf uRefawmfwdkUaemufodkU cyfokwfokwfvdkufvm&m touf&SLyif rSm;aeonf[k


xifonf/ olUrsufESmrSmvnf; usD;uef;vlrdjzpfaeonf/ uRefawmfum; olUtrlt&mudk
jrifNyD; xdwfoGm;ay\/

]]&efukefxJrSm ukvm;Arm &dkufukefMuNyD}} [k ysmysmovJajymvkduf\/

]][m [kwfvm;? b,fvkdjzpfMuwmwkH;}} [k uRefawmfwdkUESpfa,mufpvkH; oHNydKif ar;vdkuf


Muavonf/

]]a&Twd*kHajc&if;rSm Armu bkef;BuD;awGrSL;NyD; bkef;BuD;tpnf;ta0;vkyfw,f/ owif;pm


awGxJ ygaewJU udka&TzD&JU armfv0DeJUa,m*Dpmtkyfudpöaygh armifwifxGef;&? bkef;BuD;awGu
tpnf;ta0;rSm tJ'Dpmtkyfudk ueUfuGufMuw,f}}

udk<u,fuajymNyD; armojzifh em;aeonf/ uRefawmfu0ifí-

]]uefUuGufwmeJU ukvm;Armt"du&kPf; jzpfa&mvm;Asm}}

]]uefUuGufwJU tpnf;ta0;NyD;awmh tJ'Dpmtkyfudk ukodkvfjzpf&dkufESdyfxkwfa0wJU yaw;qdkif


&Sd&m odrfBuD;aps;udk csDwufMuw,f/ odrfBuD;aps;a&mufawmh tay:xyf yaw;qdkifay:
wufEdkif&if bmvkyfMur,fawmh rodbl;? okdUayr,fh ykvdyfu odrfBuD;aps;em;usawmh
qD;wm;w,f/ wm;r&awmh bkef;BuD;eJUykvdyf 0&kef;okef;um;jzpfw,f/ ykvdyfu bkef;BuD;
awGudk &dkufwm uGJNyJukefw,f? aq;&kHwif&w,f Mum;wmyJ/ bkef;BuD;awGuvnf; teD;
tyg;&SdwJU ukvm;awG avQmuf&dkufw,f/ 'Dawmh ukvm;Armt"du&kPf;jzpfwmaygh}}

udkwifBuD;u

]]wpfNrdKUvkH; jyefUukefNyDvm;}}

]]rodbl;/ uRefawmfvnf; pkHprf;rae&Jbl;? &&mum;eJU vdkufajy;vmcJUwmyJ}}

- 83 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfum; Mum;vdkuf&onfhcPü ukvm;-Arm b,folrSm;ovJ[k rpOf;pm;Edkif/


ukvm;a&mArmyg toufawGao? ypönf;awGysufpD;rnfh ta&;udkomawG;NyD; ylvdkufrd
avonf/

]]'ku©ygyJAsm}} [k nnf;um rIdifawGcsí aevdkufonf/

udkwifBuD;ESifh udk<u,fwkdUum; pma&;ol ukda&TzDESifh pmtkyfukodkvfjzpfxkwfa0ol udkyaw;


wkdUtm; tjypfwifaeMuonf/ 4if;aemuf udk<u,fu-

]]rGwfpvifawGudku uJyJuJvGef;w,f/ olwdkUbmomudk t,loD;NyD; olrsm;bmomudk txif


ao;w,f}}

xkdtcg udkwifBuD;u toHus,fus,fjzifh-

]]'gawmh csOfp&maumif;wmyJAsm}}

uRefawmfhrSm olwdkUwpfawGuyg urm&GwfrSm ukvm;-Armt"du&kPf;jzpfatmif vIHUaqmf


rnfudk pdk;aomaMumifh-

]]odyfvnf; a'grazmif;MueJUOD;av? uRefawmfwdkU&JU owif;pmawGeJU bkef;BuD;awGuvnf;


wpfqdwfwpftdwf vkyfvGef;w,fxifw,f}}

udkwifBuD;u-

]]b,f[kwfrvJ/ trSefawGa&;Mu? om;Mu? a[mMu? ajymMuwmyg/ uJ ajymprf;yg?


b,fukvm;aumif;ovJ/ wdkUaumifrav;awG 'if;wdkUr,m;vkyfw,f/ w&m;0ifr,m; jzpf
csif&if wkdUaumifruav;awGu rGwfpvifbmomudk 0if&r,fwJU/ b,favmufpD;ydkifovJ?
wdkUbufu trsKd;vnf;&IH;w,f/ bmomvnf;&IH;w,f}}

- 84 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk<u,fu atmufygtwdkif; axmufcHjznfhpGufjyef\/

]][kwfw,f trsKd;bmomtm;vkH;&IH;w,f/ 'gwifruao;bl; pD;yGm;a&;rSmaum b,favmuf


ukvm;awG vTrf;rdk;aeovJ/ Munfhprf;? usKyfwdkUurm&GwfrSm&SdwJU pGyfus,fpuf? xD;puf?
qyfjympuf 'gawG b,folydkifovJ? ukvm;awG? rGwfpvifawG? urm&GwfrSm&SdwJU
taumif;qkH;wkdufBuD;awGeJU NcHBuD;awG b,folawGydkifovJ? ukvm;awG/ uGrf;,mqdkif
rSmvnf; ukvm;? A,maMumfqdkifrSmvnf; ukvm;? zdeyfqdkifrSmvnf; ukvm;? txnfqdkif
BuD;rSmvnf; ukvm;? aps;qkdifBuD;rSmvnf; ukvm;? vufum;qdkifrSmvnf; ukvm;?
zdeyfqdkifrSmvnf; ukvm;? t&if;aiGacs;wJUvlqDrSmvnf; ukvm;? '&0rfvnf; ukvm;?
[dkufukwf w&m;olBuD;vnf; ukvm;? uGefaygif;'gvnf; ukvm;? aq;q&m0efBuD;vnf;
ukvm;? *sr'gvnf; ukvm;? axmifrSL;vnf; ukvm;? ae&mwum ukvm;csnf; vTrf;ae
wmyJ...}}

uRefawmfonf udk<u,fþvdk qlqlylyl vIyfvIyf&Sm;&Sm;ajymonfudk wpfcgrQrBuKHzl;/


tcgwdkif; olpum;ajymvQif at;pufpufjzpf\/

udkwifBuD;u-

]][kwfw,f? ukvm;awGaMumifh wdkUArmawG qif;&Jaewm/ uJ ajymaeMuma&mhr,f?


urm&Gwfu ukvm;awGudk oGm;csMu&atmif}} [k uRefawmfwkdUtm; tazmfnSdavonf/
uRefawmfudk,fwdkifum; ukvm;oGm;cszdkU pdwfryg/ udk<u,fygoGm;rSm pdk;&drfrd\/ xdkUaMumifh

]]raumif;ygbl;Asm/ ukvm;tay:rSm rauseyfcsufudk onfhjyifenf;eJU ajz&Sif;Muwmaygh/


t"du&kPf;jzpfatmifawmh rvkyfMuygeJU}}

udkwifBuD;u-

]][m onfhjyifenf;r&Sdbl;/ 'if;wdkUawmh rsKd;jyKwfatmif tkyfxnfhvdkufrSNyD;rSm/ vm udk<u,f


aps;bufoGm;&atmif}}

- 85 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk<u,fum; wnfNidrfoGm;NyD;-

]]pOf;pOf;pm;pm; vkyfMuwmayghAsm/ &efukefxJu tajctaeudkvnf; apmifhMunfhygOD;}}

]]cifAsm;wdkU rvdkufcsifae? usKyfawmh aps;bufoGm;NyD; xGef;azwkdU ausmfcifwdkU vdkuf&Sm


vdkufOD;r,f? usKyfawmh 'Dtwdkif; MunfhraeEdkifbl;}}

udkwifBuD;onf ajymajymqdkqdk aps;bufodkU xGufoGm;av\/ t"du&kPf;pdwfrTefNyD;


uRefawmfhxHrS acs;xm;aom aiG 5usyfudk vkduf,l&efyif owdr&awmhacs/

uRefawmfu olUtm; aemufrSMunfhusef&pfcUJ &m udk<u,fu uRefawmfhtm; vufwkdUum


tdrfbufodkU ac:oGm;NyD;-

]]'Dvl odyfr,kH&bl;? olUvludk,fhbufom; vkyfrSmpdk;&w,f? NyD;awmh ykvdyfawGeJU odyfvkH;


w,f}}

uRefawmfhrSm acgif;em;yef;BuD;oGm;ay\/ udk<u,fajymovkd wu,frsm;jzpfygu uRefawmfh


tm; t*Fvdyftpdk;&udk ykefuef&efvufeuf&SmrI? aiGpuúLtwkvkyfrIESifh trIywfatmif
qifEdkifayvdrfhrnf/ udk<u,fESifh uRefawmfonf tdrfjyefNyD; ukvm;Arm t"du&kPf; udpö
rsm;udk pOf;pm;aqG;aEG;Muavonf/

olESifhuRefawmf ukvm;-ArmqufqHa&;ESifh ywfoufNyD; t,ltq oabmuGJvJGrIrsm; &Sd\/


okdU&mwGif ESpfOD;oabmwlEdkifaom tcsufrsm;&SmMu\/ ukvm;Armt"du&kPf; urm&Gwf
wGif (txl;ojzifh uRefawmfwdkUaeaom &yfuGufwGif) rjzpfap&ef? ukvm;udkpNyD; rcs&ef?
ukvm;upNyD; csvmvQifum; ckcHcszdkU tqifoifhjzpfae&ef? nbufwGif &yfuGufrSm
tvSnfhusuif;csí udk,fhtdrfudk,fh&yfuGufxJrSmomae&ef ponfwdkUjzpfavonf/

tdyf&m0ifcgeD;wGif 'dkif,m&DudkvSefvdkufonf/ xdkaeUrSm 1938ckESpf? Zlvdkifv 26&uf


jzpfavownf;/

- 86 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

13

uRefa wmfu,f q,fcJUaom rjrrSD

aemufwpfaeUeHeufa&mufaomtcg uRefawmfonf awGa0aejyef\/

tpwGif or*¾taqmufttkHwGif pka0;Murnfh wyfxGuftpnf;ta0;odkU roGm;awmh[k


qkH;jzwfonf/ ]]NrdKUxJxGufNyD; ukvm;awG oGm;csr,f}}? ]]trsKd;twGuf owÅdjycsifolawG
vmMu? bmomapmfum;olawGudk uvJUpm;acsMu}} paom toHrsKd;udk rMum;vdkawmhacs/

odkU&mwGif xkdqkH;jzwfcsufum; rcdkifrmacs/ udk,fhausmif;om;awG b,fvdkjzpfukefMurvJ[k


odcsifao;onf/ trsm;vkyfovdk vdkufvkyfwmyJ rSefavrnfvm;[k xifrdavonf/

odkUjzihf or*¾taqmufttkHodkU a&mufvmcJUonf/ aoG;qlaeaom ausmif;om;wyfBuD;udk


awGU&onf/ tcsKdUrSm oHckwifwdkifrsm;udkvnf;aumif;? tcsKdUrSm 0g;&if;wkwfrsm;udk vnf;
aumif;? tcsKdUrSm "m;rsm;udkvnf;aumif;? udkifaqmifvmMuonf/ ausmif;om;wyfBuD;
onf or*¾wHcg;0ü &yfvsufaeavonf/

ArmEdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾OuúX udkatmifqef;ESifh wuúodkvfausmif;om;


or*¾ OuúX udkb[def;wdkUvnf; a&muf&SdvmMuonf/ enf;jyq&m udkausmfNidrf;ESifh
udkomvSwdkUvnf; vma&mufMuonf/ tjcm;ausmif;om; acgif;aqmifrsm;udkvnf; awGU&
avonf/ uRefawmfonf ukvm;-Arm t"du&kPf; pvQifpcsif; olwdkUudkvdkuf&Sm\/
rawGUcJU&/ olwdkUudk ckrSjrif&awmhonf/ olwdkUvnf; t"du&kPf;pdwf jyif;xefaeaom
ausmif;om;rsm;udk rxdef;Edkifojzihf a&SmifaecJUMuoavm[kyif awG;xifrdavonf/

udkxGef;&Sdef uRefawmfhteD;odkU a&mufvmonf/ xdktcg uRefawmfu-

- 87 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ausmif;om;awG ckvdkwyfcsDNyD; NrdKUxJuukvm;awGudk oGm;&dkufrSm t"du&kPf;xJyg0ifMurSm


uRefawmfrBudKufbl;}}

]]udk,fhvlpdwfrylygeJU? ausmif;om;awG t"du&kPf;xJygroGm;atmif udkatmifqef;wdkU?


udkb[def;wdkUu pDpOfxm;ygw,f}} [k udkxGef;&Sdefu NyKH;aphaphrsufESmjzifh ajymavonf/
uRefawmfu ]]b,fvkdpDpOfxm;ovJ}} [k rar;Edkifcifyif olxGufoGm;avonf/ þvdk
aoG;qlaeaom ausmif;om;tkyfudk b,fvdktpDpOfjzihf t"du&kPf;u vrf;vTJay;Edkifrnf
enf;/ uRefawmftHUMoaeonf/

jAKef;qdk um;wpfpD;qdkufa&mufvmonf/ um;ay:rS eef;&if;0ef a'gufwmbarmf qif;


vm\/ xdkpOfu a'gufwmbarmfonf eef;&if;0efESifhrwl? aumif;bGdKifZmwfum;xJu
ZmwfvdkufESifh cyfqifqifwlonf/ ouúvyfabmif;bDtjym? umuDtusÐvufwdkESifh
oHy&mcGH "m;rOD;xkyfwdkUudk 0wfqifNyD; ajcmufvkH;jyL; cg;Mum;xdk;xm;avonf/

olUudkjrifaomtcg ausmif;om;xkrSm tHUMooGm;Muavonf/

a'gufwmbarmfu-

]]aeMuygOD;? aeMuygOD;/ usKyfawmif;yefyg&apOD;/ tck bmvkyfMurvdkUvJ}}

]]NrdKUxJxGufNyD; ukvm;awGudkcsrvdkU}}

a'gufwmbarmfonf ausmif;om;wkdUoabmudk tuJcwfrdonf/ b,ftnSmudk udkifvIyf&


rnfudkvnf; em;vnfxm;[ef &Sdonf/ xdkUaMumifh-

]]cifAsm;wdkU[m tifrweftzdk;wefwJU ynmwwf wuúodkvfausmif;om;awGyg/ Armjynf&JU


tem*wfudk zefwD;r,fh wdkif;jynf&JU tnGefUtanSmufeJUwlwJU wuúodkvfausmif;om;awGyg/
bmjyKvdkU 'Dvdk tzdk;wefwJUtoufudk ckvdkta&;rSm qkH;&IH;&rSmvJ}}

- 88 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ausmif;om;wkdUudk ajrSmufyifhNyD; acsmharmhvdkufonf/

]]cifAsm;wkdU&JU tzkd;wefwJUtoufudk 'Dbmr[kwfwJUta&;rSm rvJygeJU/ aemufudk wdkif;jynf


twGuf trsm;BuD;tusKd;aqmifzdkU &Sdygao;w,f/ pOf;pm;Muyg}}

a'gufwmbarmf ajymykHudkaxmufjcif;tm;jzihf olonf onfae&mrSm onfpum;ajym&ef


tqifoifhjyifxm;NyD; jzpfonf[k uRefawmftuJcwfrd\/ ausmif;om;wyfom;trsm;um;
Nidrfqif;oGm;avNyD/ okdU&mwGif tcsKdU trsKd;om;pdwf bmoma&; pdwfrTefxlaeolawG &Sdao;
\/ olwdkUxJrS wpfa,mufu-

]]ukvm;&yfuGufrSm&SdwJU ArmawG b,favmufaoukefNyDqdkwm odovm;? uRefawmfwdkU


rcHEdkifbl;/ oGm;csr,f vmMua[h? xGufcsr,f}}

]]xGufr,f? csr,f}} [laom nmoHay;oHrsm;ESifh yJUwifoHrsm;ay:xGufvmum vIyfvIyf&G&G


jzpfvmjyefavonf/ a'gufwmbarmfteD;wGif udkatmifqef; udkb[def;paom ausmifom;
acgif;aqmifrsm; &yfaeMuavonf/ a'gufwmbarmfum; þudpöwGif acgif;at;at;yif
xm;[efwl\/

]]aeMuygOD; usKyfawmif;yefyg&ap/ cifAsm;wkdUvdkcsifwm usKyfbmrqdk vkyfay;yghr,f/


usKyfudkajymjyyg/ ukvm;&yfuGufrSm&SdwJU ArmawGudk u,fq,fzdkU usKyfvkyfay;yghr,f/
ajymyg ajymyg vdkcsifwmudk ajymyg}}

aemufqkH;wGif NrdKUxJxGufcs&ef[laomtBuH vkH;0ysufoGm;avonf/ ausmif;om;rsm;onf


ukvm;&yfuGufxJrSm toufudkzufESifhxkyfí qif;&Jusyfwnf;pGmae&aom Armrsm;udk
u,fq,f&ef oabmusMuavonf/ rsm;aomtm;jzifh ukvm;Arm t"du&kPf;onf
raumif;rSef;odMu\/ okdU&mwGif ukvm;oGm;cs&mrS rsKd;cspfwm0efausyGefrnf[k ,lq
xm;vdkufMuojzihf ,ckvdk wyfxGuf&ef pDpOfcJUMujcif;jzpfavonf/ a'gufwmbarmfu
qufí-

- 89 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tck Arm&yfuGufrSm&SdwJU ukvm;awGu,fzdkU&m ukvm;vlBuD;awGuom vkyfaew,f?


ukvm;&yfuGufrSm&SdwJU ArmawGudk u,fq,fzdkU&musawmh ArmvlBuD;awG owdr&Mubl;/
tck wuúodkvfausmif;om;awGu vkyfr,fqdkwm usKyftrsm;BuD;0rf;omw,f}}

uRefawmfonf rsm;pGmpdwfoufom&m&oGm;ayonf/ t"du&kPf;qDodkU OD;wnfaeaom


ausmif;om;xkudk t"du&kPf;rS vrf;vTJay;vdkufaom ]]ukvm;Mum;rS Armrsm;udk u,fq,f
a&;vkyfief;}} udk pdwfa&mudk,fyg axmufcHavonf/ þvnf; rsKd;cspfwm0efausyGefEdkifaom
vkyfief;jzpfonf/ þvkyfief;onf t"du&kPf;udk wdkuf&dkufqefUusifaom vkyfief; r[kwf
aomfvnf; t"du&kPf;rysHUESHUatmif vkyfaomvkyfief;? t&SdefoGufaeaom t"du&kPf;udk
t&Sdefowfvdkufaom vkyfief;jzpfonf/

xdku,fq,fa&; vkyfief;wGif ausmif;om; trsm;tjym; yg0ifaqmif&GufMu avonf/


uRefawmfvnf; tifwdkuftm;wdkuf yg0ifaqmif&Gufay;\/

xdkukvm;&yfuGufrsm;rS ArmtcsKdUonfum; qdkif&mykvdyfXme tultnDjzihf a&GUajymif;NyD;ESifh


MuavNyD/ uRefawmfwdkUonf ykvdyfrsm;ESifhyl;aygif;um Armtdrfrsm; &SmazGí vdkaom tul
tnDudk ay;Muonf/ ajymif;a&TUvdkaomolrsm;udk ajymif;a&TUay;Mu\/ ajymif;a&TUaexdkif&ef
tdrftcuftcJawGUoltcsKdUudk wuúodkvfausmif;om;or*¾ taqmufttkHodkU cPajymif;a&TU
ay;xm;Muavonf/

tcsKdUArmrsm;rSm ukvm;&yfuGuftwGif;rSm ae&aomfvnf; rajymif;a&TUvdkMuacs/ taMumif;


rlum; tdrfeD;csif; rGwfpvifukvm;rsm;uyif tumuG,fay;NyD; aoG;pnf; aeMuaomaMumifh
wnf;/ olwdkUonf t"du&kPf;\ ykwfcwfjcif;wGif repfjrKyfbJ oifhjrwfpGm aeEdkifjcif;
twGuf csD;usL;zG,fyifjzpfavonf/ xdkArmrsm;onf tdrfatmufqif;zdkUrvdk/ tvkyf xGuf
vkyfp&mum; tvkyfawGydwfaeojzifh roGm;Edkif/ 0,fjcrf;vdkvQif tdrfeD;csif; rGwfpvif
ukvm;rsm;uyif 0,fay;onf/ ukvm;vlqdk;rsm;onf Armtdrfrsm;udk &SmazGNyD; arTavh&Sd&m
ukvm;tdrfeD;csif;rsm;uyif umuG,fay;avonf/ 29vrf; tdrfwpftdrfrS Armrdom;pkudk
u,fq,f&ef oGm;ajymMuaomtcg tdrfeD;csif; usLv,mukvm;rsm;u 4if;wdkUudk a&TUzdkU
rvdkaMumif;? olwdkUtppt&m&m apmifha&SmufaeaMumif;? a&Munfwpfayguf rpOfap&rnfh

- 90 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

taMumif; uRefawmfwdkUtm; ajymjyavonf/ xdkrdom;pkuvnf; ajymif;zdkUrvdkaMumif;?


xdkusLv,m ukvm;rsm;\vufwGif olwkdUvkHNcKHygaMumif; ajymjyMu\/ tdrfeD;csif;
usLv,m ukvm;BuD;u-

]]q&mav;wdkU&,f pdwfcsyg? usKyfwkdUvlaumif;awGyg/ t"du&kPf;qdkwm ukvm;vlqdk;?


Armvlqdk;awGuom vkyfwmyg? usKyfwdkUu vlaumif;awGyg}} [k qdkNyD; olUrdwfaqGArmtm;
vSrf;Munfhvdkufonf/ xkdrdwfaqGu-

]][kwfygw,f vlaumif;awGyg? vlqdk;awGuom t"du&kPf;vkyfwmyg}}

þpum;rsm;rSm uRefawmfwdkUESifhygvmaom t"du&kPf;aoG;<ucJUzl;aom Armausmif;om;


rsm;tzdkU oifcef;pmozG,f jzpfoGm;avonf/

wpfBudrfwGifum; uRefawmfwkdUonf armifaxmfvrf; (AdkvfqGefyufvrf;) wGif Armtdrf


wpftdrf&Sdonfqdkojzifh 0ifMu\/ tdrf&Sifrsm;rSm r*dkvrf; (a&TbkHomvrf;) wGif 0if;ukrÜPD
ydkif&Sif OD;xGef;0if;ESifh rjrrSDwkdUjzpfonf[k od&\/ uRefawmfonf olwkdUemrnfrSwpfyg;
bmrQ tydkodxm;onfr&Sdacs/ tdrfxJodkUa&mufoGm;aomtcg tawmfcrf;em;pGm aexdkif
Muonfudk awGU&ayonf/ ukvm;tapcHBuD;udk OD;pGmawGU&\/ olonf rGwfpvifukvm;
jzpfaMumif; &kyfjrif&kHESifhod&\/ touf 50ausmf[ef&SdNyD; tdrfoltdrfom;wpfOD; ozG,f
jyKrl\/

rjrrSDu xGufí uRefawmfhtm; {nfhcHajymqdkavonf/ rjrrSDrSm touf 30 avmuf &Sday


vdrfhOD;rnf/ tom;ta& pdkjynfjzL0if;í udk,fvkH;udk,f[ef awmifhwif;jynfhNzdK;vSayonf/
ttdkESifhrwl? tysKdESifhomwl\/ rsufESmrSmvnf; avsmufywfwifhw,faom rsufESm jzpf
ay\/

uRefawmfuacgif;aqmifí uRefawmfwdkUvmMu&if; tusKd;taMumif;udk ajymjyaomtcg


rjrrSDonf NyK;HNyKH;uav; pdkufem;axmifaeNyD; tapcHukvm;BuD;odkU-

- 91 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rlqmBuD; qyfudkac:cJU}} [k trdefUay;vdkufavonf/

4if;aemuf uRefawmfhtm; ]]aus;Zll;BuD;vSygw,f armifwkUd&,f/ trBuD;wdkUrSm tdrfeD;csif;


ukvm;awGuvnf;aumif;? rlqmBuD;uvnf; tapmifhta&Smufaumif;vdkU ab;roD&efrc
ae&yg&JU/ odkUayr,fh b,frSrxGuf&vdkU rBuD; ysif;aewmwpfckyJcufw,f}}

,if;odkUajymaepOf rlqmBuD;onf vlrrmwpfOD;tm; bD;wyfxm;aom ukvm;xdkifrSmwifí


wGef;ac:vmavonf/ xdkolrSm tom;ta& opf&Gufajcmufvdk 0gajcmufaeonf/ t&dk;ay:
ta&wifrQ ydefaeonf/ t&G,frSm BuD;ao;[efrwlaomfvnf; vltdk&kyfaygufae\/ ol\
atmufydkif;udk ouúvwfapmifxlxlBuD;jzifh &pfywfxm;\/

þolum; OD;xGef;yifjzpfonf/ uHw&m;onf OD;xGef;0if;ESifh rjrrSDwkdUtm; zufpyfxm;


jcif;rSm rwljcm;em;rIoabmudk ay:vGifxif&Sm;ap&ef jzpfonf[k xif&ayonf/

]]udkudk a[m'g aumvdyfausmif;u oli,fuav;awG? ukvm;-Arm t"du&kPf;rSm ukvm;


Mum;rSmae&wJU ArmawGudk vdkwJUtultnDay;zdkUeJU a&TUcsif&ifa&TUay;zkdU vmMuw,f}}

OD;xGef;0if;u uRefawmfwkdUtm; aphaphMunfhNyD; oJUoJUNyKH;vdkufonf/ rSdefaeaom rsufvkH;


rsm;onf ta&mifawmufvmay\/

]]jruawmh 'DrSm ab;tEÅ&m,fr&SdwJUtaMumif; ajymxm;w,f}} (uRefawmfwdkUbufodkU


vSnfhí) ]]t[kwfygyJ? rlqmBuD;uvnf; pdwfcs&w,f/ tdrfeD;em;csif;awGuvnf; pdwfcs
&w,f/ odkUayr,fh trBuD;ysif;aewmwpfckyJ cufwm}}

uRefawmfonf OD;xGef;0if;ESifh rjrrSDwkdUtm; wpfvSnfhpDMunfhNyD; rwljcm;em;rIrsm;udk wpfck


NyD;wpfck wpfuGufNyD;wpfuGuf rSwfom;aerdavonf/

OD;xGef;0if;u Muifemaxmufxm;aom trlt&mjzihf ZeD;tm;MunfhvdkufNyD; avoHjzihf-

- 92 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]jr tysif;ajy jynfvrf; odef;odef;wkdUtdrf cPajymif;aeygvm;uG,f}}

rjrrSDonf nId;i,fpGmjzihf OD;xGef;0if;tm; MunfhNyD;-

]]b,fhES,fvkyfNyD; udkudkU xm;ypfcJUvdkUjzpfrvJ}} (uRefawmfwdkUbufodkU) ]]tudkBuD;u udk,f


wpfydkif; y,f&,fvdkufqpf jzpfaew,f armifav;wdkU&JU? ESpfESpf&Sdawmhr,f/ rxEdkifbl;/ tck
ukrÜPDtvkyfudk trBuD;yJ vkyfae&w,f/ trBuD;u tjyifxGuform;? 'Dawmh tck tvkyf
ydwfxm;&NyD; ajccsKyfrdaevdkU ysif;wmyguG,f/ 'gayrJU olUxm;cJUvdkU b,fjzpfrvJ}}

OD;xGef;0if;u-

]]xm;cJUvdkUjzpfygw,f/ rlqmBuD;vnf;&Sdw,f/ aumifrav;awGvnf; &Sdw,f/ [dkbufcef;


u udktDb&m[ifwkdUvnf; tm;aewmyJ/ 'Dbuf cPcPvmaeEdkifw,f/ jr tysif;ajy
vdkufoGm;yguG,f}}

rlqmBuD;u Mum;0ifí-

]]vdkufomoGm; trm? qyfudk pdwfcsxm;cJUyg/ trm tysif;ajyvdkufoGm;/ wpfywfavmuf


Mum&if at;oGm;rSmyJ/ 'Dawmh jyefvmcJU}}

okdUjzihf rjrrSDtm; ,m,Dtdrfajymif;ay;&ef pDpOf&avonf/ rjrrSDonf olUtokH;taqmif


t0wftpm;rsm; xnfhxm;aom aowÅmwpfvkH;udk,lí uRefawmfwdkUESifh vdkufvmcJUav\/
um;twufwGif rjrrSD\aowÅmudk uRefawmfu,lay;NyD; rjrrSDab;wGif xdkifvdkufavonf/
olonf uRefawmfhxuf toufrsm;pGmBuD;\/ umrydkif vif&Sdrdef;rvnf;jzpf\/ odkUaomf
rjrrSD\ ysKdrspfrIESifh txl;ESpfvkdpdwfnGwfzG,faom &lyg&kHaMumifh olUtem;xdkif&&m0,f
uRefawmfonf &Id;wkd;&SefUwefU? &dk;wkd;&Gw jzpfrdao;onf/ rjrrSDtm;MunfhNyD; udk&ifBuD;
OD;boef;\ rSwfausmufjzihf [wÅeDavm? pdwÅ&eDavm? ocFeDavm? y'kr®eDavm tuJjzwf
&ef BudK;pm;aerdavonf/

- 93 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrrSDu olUudktuJcwfaeaom uRefawmfhtm; pdkufMunfhwJUNyD; emrnfESifh toufudk


ar;vdkufavonf/ ,if;odkU emrnfESifhtoufomar;NyD; uRefawmf b,ftwef; pmoif
aeovJ b,fausmif;aqmifrSmaeovJ paom ausmif;om;ESifhywfoufaom ar;cGef;rsm;udk
qufrar;onfhtwGuf okdUavmokdUavm awG;awmaerd\/

uRefawmfwkdUonf rjrrSDoGm;vdkaom jynfvrf; odef;odef;tdrfodkU vdkufydkUMu&avonf/


jynfvrf;ay:odkU a&mufaomtcg rjrrSDu uRefawmfhtm; ckoloGm;aernfh odef;odef;tdrfodkU
vnf;aumif;? t"du&kPf;at;vQif olUukrÜPD wnf&mXmeodkUvnf;aumif;? olUaetdrfodkU
vnf;aumif;? vmvnfyg[k twefwef zdwfMum;avonf/ aemifolu ulnDEdkifaom t&m
rsm;&Sdu olUtm;ajymyg? wwfEdkifaombufu ulygrnf[kvnf; uwday;aeavonf/

- 94 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

14

ocifpdk;ESifhawG Ujcif;

&efukefNrdKUü Mo*kwfvxJwGif ukvm;Armt"du&kPf;onf awmfawmfyif at;oGm;avonf/


aps;qdkifuem;rsm; jyefzGifhMu\/ rGwfpvifukvm;ESifh jrefrmAk'¨bmomwdkU\ qufoG,fa&;
rSm wif;rmcufwa&mfaeao;aomfvnf; wpfzufESifhwpfzuf &efrl&eftm;rxkwfMu/ [dE´L
ukvm;rsm;um; jrefrmAk'¨bmomwdkUESifh tvGef;oifhap&efrsm;twGuf [dE´L-Ak'¨bmomqdkif
[laomqdkif;bkwf qGJwifjcif;udkvnf;aumif;? bkef;BuD;rsm;tm; qGrf;uGrf;vSL'gef;jcif;udk
vnf;aumif;? awGUEdkifavonf/ ukvm;Armt"du&kPf;udk taMumif;jyKNyD; ArmArmcsif;
&kdif;yif;a&;? Armaps;qdkifrsm;wnfaxmifí Armrsm;umuG,fa&; paom 0HomEkvkyfief;rsm;
wdk;wufvmavonf/ ul;oef;a&mif;0,fa&;ü ArmwdkUonf ukvm;rsm;xuf &yfuGuf
wumrSmvdkvdkyif or0g,rtoif;qdkifrsm; ay:aygufvmcJUayonf/ tvkH? Munfhjrifwdkif
a&ausmf paom &yfuGufrsm;omru paumhaps;xJrSmyif Armqdkifrsm;ESifh or0g,rtoif;
qdkifrsm; ay:aygufvmcJUayonf/ þtawmtwGif; wuúodkvf or0g,rtoif; onf
vnf; xdk;xGufBuD;yGm;vmcJUavonf/

e,frsm;rSmum; t"du&kPf;rsm; jzpfay:aeqJjzpf\/ e,frsm;rSm t"du&kPf;udk ppfykvdyf


wdkU\ aoewfjzifh ESdrfeif;ypfonfom rsm;avonf/

Mo*kwfv 26&ufaeUu Oya'jyKvTwfawmfwGif nGefUaygif;tpdk;&tm; t,kHtMunfr&Sd tqdk


oGif;&m eef;&if;0ef a'gufwmbarmfu ]]t"du&kPf; Nidrf0yfydjym;atmif oifhavsmfrnf xif
ovdk pDrH&ef uREkfyftmPmay;onf}} [k e,ft&m&Sdrsm;tm; trdefUxkwfxm;aMumif; zGifh[
ajymavonf/

,if;odkUaom ypfcwfrIrsm;aMumifh vl 55a,muf aoí 108a,muf 'Pf&m&&Sdavonf/


aool 55a,mufteuf Arm 52a,mufESifh ukvm; 3a,muf jzpfavonf/

- 95 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

t,kHtMunfr&SdtqdkwGif a'gufwmbarmf\ nGefUaygif;tpdk;&onf 66rJ&&Sdí twdkuftcH


rSm 61rJ&avonf/ tpdk;&udk axmufcHolwdkUteuf ukvm; 12rJESifh t*Fvdyf 9rJ ygav
onf/ t"du&kPf;udk rjzpfrDu rwm;qD;cJUbJ jzpfvmaomtcgrS t&rf;ypfcwfESdrfeif;aom
nGefUaygif;tpkd;&\ ay:vpDudk t*FvdyfESifh ukvm;"e&SifBuD;rsm;u axmufcHaMumif;
xif&Sm;ay\/

Mo*kwfvxJwGif tcsdef&vQif&csif; rjrihfOD;xHodkUoGm;awGUum t"du&kPf;wkef;u udk,fawGU


tjzpftysufrsm;udk vnf;aumif;? Mum;jrifcJUonfrsm;udk vnf;aumif; ajymjyavonf/
rjrifhOD;rSmum; t"du&kPf;wpfcsdefvkH; tjyifrxGuf? ausmif;aqmiftjyifodkU vrf;avQmuf
&efyif rxGuf/ t"du&kPf;qdkwm Mum;omae&onf? owif;pmrSmom zwfae&onf?
t"du&kPf;\ 'Pf&m'Pfcsufqdkí t"du&kPf;jzpfpu olUoli,fcsif; aeUausmif;ol
rcifaqGonf &efukefNrdKUwGif;&SdtdrfodkU rjyefEdkifojzifh olUckwifay:rSm nodyfvdkuf&onf
om &SdcJUavonf/ xdkUaMumifh uRefawmfu udk,fawGUrsm;udk ajymjyaomtcg txl; pdwf0if
pm;pGm em;axmifvsufaeayonf/ uRefawmfu rjrrSDtp&Sdaom ukvm;Mum;rS Armrsm;udk
u,fq,f&ykH ajymjyaomtcg 0dkif;pufaom olUrsufvkH;rsm;wGif uRefawmfhtm; tHUMo
MunfndKaom ta&mifrsm; orf;aeonf[k uRefawmfxifay;onf/

]]rjrrSDqdkwm odyfacsmovm;}}

]][kwfw,f odyfacsmw,f}}

]]t&G,fuvnf; wifovm;}}

]][kwfw,f wifw,f/ 'Dvdk emwm&Snfa&m*gonf vifeJUae&wm olUcrsm 0#fqdkufae


wmyJ}} [k uRefawmfu oem;u&kPmpum;rsm; ajymvdkufaomtcg rjrihfOD;um;
NyKH;vkdufNyD;-

]]oluawmh 'DvdkxifcsifrSxifrSmaygh/ aomw¬daoeudk orÇLvjyKpkovdk jyKpkae&vdkU yg&rD


jznfhae&w,fvdkU xifcsifxifrSmaygh [J [J}}

- 96 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfvnf; vkduf&,favonf/ pdwfxJu rjrihfOD;\ oabmxm;udk csD;usL;aerd


avonf/

]]tm;&if rjrrSDqD oGm;vnf&atmif? olu tvnfvmygvdkU zdwfxm;w,f}}

]]wpfaeUoGm;wmaygh? aemuf uRefrcsdef;r,fav}}

xdktawmtwGif; uRefawmfonf OD;azwdkUNcHodkU oGm;&efvnf; 0wÅ&m;rysufyg/


a':aX;Munfu qD;í avmuGwfaumif;vdkufonf/

]]tr,fav; tefwDwdkUjzifh pdwfylvdkfuf&wm? tefwDHwluav; ukvm;awG&JU&efeJU vGwfrS


vGwfyghrvm;vdkU/ tdrfudk vlvTwfar;r,f vkyfjyefawmh oGm;&Jvm&JwJU vluvnf;r&Sd?
'&dkifbmuvnf; rtm;bl;}}

OD;azu-

]]tdkifaq; aumvdyfausmif;om;awG wyfxGufNyD; &efukefxJ ukvm;awGcszdkU oGm;wkef;u


armif ygao;ovm;}}

xkdtcg uRefawmfonf t"du&kPf;twGif;u udk,fawGUtjzpftysufrsm;? Mum;&jrif&orQ


rsm;udk ajymjy&jyefavonf/ OD;azwdkU ZeD;armifESH? 0ifeDwdkUnDtpfr omru tjcm; tdrfol
tdrfom;rsm;yg pka0;vma&mufí emaxmifMuavukefonf/ uRefawmf ajymtNyD;wGif
OD;azu-

]]tdkifaq; udk,fawmh ukvm;-Armt"du&kPf;twGif;rSm onfhjyif[m bmrS0rf;renf;bl;/


r*dkvrf;oGm;NyD; y&mwmeJUcbwf rpm;EdkifwmbJ 0rf;enf;w,f/ aomufusKd;enf; qdwfom;
rSmawmh rGwfpvifukvm;awGudk b,folrSrrDbl;a[h}}

a':aX;Munfu NyKH;vkdufavonf/

- 97 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rif;tefu,fvfuawmh tpm;yJawG;aewmuG,f/ tefwDwkdUrSmjzihf ylp&mtrsKd;rsKd; udk,fhtdrf


ol tdrfom;awGwGufomrubl;? udk,fhwlawG? aqGrsKd;awG rdwfaqGawGtwGufvnf; yl&
wmyJ/ b,frSm tpm;wGufylaeEdkifyghrvJ}}

atmf-OD;azESifh a':aX;Munf zufyJzufrdao;wm/ OD;azu tpm;? a':aX;Munfu pum;/


uRefawmfonf olwdkUESpfOD;tm; wpfvSnfhpDMunfhum Nidrfaevdkufavonf/

pufwifbmv 12&ufaeUupNyD; &efukefNrdKUü ukvm;-Armt"du&kPf; topfwpfzef


jzpfyGm;vmjyefavonf/ uRefawmfwkdU Armrsm;bufrS Mum;&onfum; ukvm;rsm; tvGef
csnf;omwnf;/ ukvm;rsm;u armfawmfbwfpfum;rsm;udk cJESifh qD;aygufonf[k vnf;
aumif;? 24vrf;xdyfwGif usLv,mukvm;rsm;u Armwpfa,mufudk vSHESifhxkd;owfvdkuf
onf [kvnf;aumif; Mum;&avonf/

okdUaomf þtBudrfwGif t"du&kPf;onf rsm;pGm BuD;xGm;jyefUyGm;jcif; rjzpfEdkifawmhacs/


taMumif;rlum; wkdUArmtpnf;t&kH; acgif;aqmifrIjzihf rsKd;cspfvli,ftaygif;onf
t"du&kPf;udk pepfwus qefUusifvmMuaomaMumifhwnf;/

pufwifbmvqef;p wpfaeUaomf uRefawmfonf paumhaps;&Sd jrefrmydkif qef;uaz;wGif


rdwfaqGudkat;aiGESifhwuG vufzuf&nfaomufvsuf aeavonf/ uRefawmfwdkU xdkifMu
aom pm;yGJrSm tcef;av;rsm;\tjyifbufwGif jzpfonf/ uRefawmfwkdUpm;yJGESifh ab;wkduf
pm;yJGwpfckwGif tom;ta&cyfjynfhjynfh? Avaumif;aumif;ESifh vlwpfa,mufonf xdkifí
pm;yJGay:rSm pmtkyfBuD;wpftkyfzGifhcsum pmzwfaeonf/ olUAdkvfaurSm cyfwdkwdkjzpf\/
rsufESmrSm eDpyfpyfjzpf\/ olonf wpfpkHwpf&mpm;&ef rSmxm;[ef&Sd\/ pm;yJGxdk;ukvm;u
olUa&SUodkU MuufoGefESifhocGm;oD; yef;uefwpfck vmcsavonf/ olonf yef;uefxJodkU
iHjym&nf avmif;xnfhNyD;aemuf c&rf;csOfoD;aqmhpfudk avmif;xnfh\/ c&rf;csOfoD;aqmhpf
rSm enf;aeojzihf topfykvif;,lcJU&ef awmif;avonf/ xdktcg pm;yJGxkd;u tifwifwif
vkyfae&m qdkif&SifOD;xGef;&ifudk,fwdkif aqhmpfykvif;opfudk ,lvmNyD; ay;avonf/ odkUuvdk
OD;xGef;&if udk,fwdkifu ta&;w,l aqmhpfykvif; vmay;aomaMumifh uRefawmfwdkUonf
xdkolUtm; ydkí*&kpdkufum Munfhaerdavonf/

- 98 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xkdolonf yef;uefxJodkU c&rf;csOfoD;aqmhpfrsm;udk cyfrsm;rsm; avmif;xnfhNyD;aemuf


MuufoGef? ocGm;oD;rsm;udk cuf&if;ESifharTNyD; onftwdkif;pm;aeavonf/ pm;&if;
pmtkyfudk oJoJrJrJ zwfaeavonf/

olUudkMunfh&if; ol[mb,folrsm;jzpfygvdrfh[k awG;aerdavonf/ MuufoGefwpfyef;uef


ukefoGm;aomtcg wufbkef;BuD; udkodef;az a&mufvmNyD; olUqDudk wef;oGm;avonf/
udkodef;azonf olESifhrsufESmcsif;qdkifí xdkifvdkufav&m uRefawmfwdkUudk jrifoGm;avonf/

]][vdk udkwifxGef;wdkUygvm;? 'Dudkvmyg&Jabmf? pum;ajym&atmif}}

uRefawmfwdkUESpfa,mufonf olwkdUpm;yJGodkU ul;oGm;Muavonf/ xdktcg udkodef;azu-

]]'gu ocifpdk;av awGUzl;NyDvm;? ocifpdk; a[m'g aumvdyfausmif;om; udkwifxGef;wJU?


b,folwJU &Jabmfemrnf? aqm&D;Asm arhaevdkU}}

]]at;aiG}}

uRefawmfwdkUrSm ocifpdk;\taMumif;udk Mum;zl;aeavNyD/ ol\pmtcsKdUudkyif zwfzl;aeav


NyD/ xdkUaMumifh ]rSmxm; tvm;oifh} qdkovdk awGU&ojzifh 0rf;omMuayonf/

pm;yJGxkd;u qdwfom;acsmhyf vmcsonf/ ocifpdk;u MuufoGef xyfawmif;NyD;aemuf


uRefawmfwdkUbufodkU-

]]cifAsm;wdkU aumvdyfausmif;om;awG wyfzJGUNyD; NrdKUxJukvm;awGudk xGufcszdkU vkyfaewkef;


u cifAsm;wdkUygao;ovm;}} [k aumufar;vdkufonf/

]][kwfuJU? xGufcszdkU vdkufr,fvdkUawmh r&nf&G,fygbl;/ wyfpkwJUae&mudkawmh a&mufoGm;


ygao;w,f}}

- 99 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at;Asm aumvdyfausmif;om;awG acG;Zmwfrcif;rdwm awmfao;wmaygh/ 'DrSm vlrsKd;a&;


t"du&kPf;wkdU? bmoma&; t"du&kPf;wdkUqdkwm EdkfifiHcsJU"e&SifBuD;awGU&JU tqdyfajzaq;
yJAs/ wpfenf;ajym&&if bGdKifvmBuD; raygufuGJ&atmifxm;&wJU aqhzfwD;AJvfwfyJAs}}

uRefawmfwdkUu bmrQjyefrajymbJ olUtajymudkom em;pGifhaeMuonf/ olonf qdwfom;


udk udkufzJUpm;NyD;aemuf qufjyefavonf/

]]a&eHajr ypönf;rJUtvkyform;awGu t*Fvdyf"e&SifBuD;awGudk oydwfarSmufNyD; wdkufaeMu


w,f/ awmifolv,form;awGu oD;pm;c? twkd;? ajrcGefawmf wdkufyGJawG qifaeMuw,f/
wdkUArmtpnf;t&kH;BuD;u 'DwdkufyGJawG acgif;aqmifNyD; e,fcsJUpepfvufatmufu vGwf
atmif wdkufaeMuw,f/ 'Dvdk t*Fvdyf"e&SifBuD;awGudk 0dkif;wdkufaeMuwJUtcgrSm "e&SifBuD;
awG[m usKyfwdkU&JUtm&kHawG vrf;ajymif;oGm;atmif ukvm;-Armt"du&kPf;udk zefwD;ay;
wmyJ/ ukvm;vnf; t*FvdyfuRef? Armvnf; t*FvdyfuRefyJ/ uRef-uRefcsif; cGufapmif;
ckwfaerS t*Fvdyf[m qufNyD; tkyfpdk;oGm;EdkifrSmudk;As/ [kwfw,fr[kwfvm; udkoef;az}}

olonf udkodef;aztm; odkUuvdkar;vdkufjcif;rSm olUudkaxmufcH&ef vl&Smjcif; jzpfonfom


ru udkodef;azyg 0ifpum;ajymatmif zdwfvdkufjcif;jzpf[efwlonf/ udkodef;aztm; 0if
ajymapNyD; olum; qdwfom;rsm;udk udkufzJUpm;aomufaeavonf/

udkodef;azu t*FvdyfwdkUonf ukvm;awGudk oGif;vmykHESifh t*Fvdyfvkyfxm;aom vl0if


vlxGuf Oya'taMumif;udk ajymaeavonf/ ocifpdk;\ qdwfom;yef;uef ukefavNyD/
qdwfom;ukefawmhrS olrSmxm;aom MuufoGefyef;uef a&mufvmavonf/ olonf
MuufoGefyef;uefxJodkU ,cifenf;wl iHjym&nfESifh c&rf;csOfoD;aqmhpfwdkUudk avmif;xnfhNyD;
onftwdkif; pm;aejyefavonf/ olpm;pOf udkodef;azu pum;qufajymaeay\/

]]ukvm;-Arm t"du&kPf;jzpfvmawmh b,fhavmuf ypönf;awG ysufpD;qkH;&IH;ovJMunfh/


b,fhavmuf vlawGaoovJMunfh/ ckxdt"du&kPf;rSm vl 165a,muf aoNyD; 'Pf&m&ol
818a,muf jzpfw,f/ 'g[m pm&if;aumuf&oavmufjzpfw,f/ tpdk;&u b,folU emem

- 100 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ESdyfpufovJ MunfhOD;/ t"du&kPf; taMumif;jyKNyD; ocifawGtrsm;BuD;udk zrf;w,f/


bkduav;u wkdUArmtpnf;t&kH; twGif;a&;rSL; ocif&Sdef tzrf;cH&wm Munfhygvm;}}

udkodef;azu vufzuf&nfaomufaeonf/ ocifpdk;u ajymjyefavonf/

]]tcsKyfrSmawmh "e&Sifpepf&Sdae&if vlrsKd;a&;t"du&kPf;wdkU bmoma&;t"du&kPf;wdkUqdkwm


&SdrSmyJ/ bmjzpfvdkUvJqdkawmh "e&Sifpepf qefUusifwdkufzsufMuwJU ypönf;rJUrsm;? tvkyf
orm;rsm;? qif;&Jom;rsm;udk vrf;vJGa&mufatmif wrifzefwD;ay;&w,f/ aoG;cJGay;&w,f/
'Dawmh usKyfwdkUu aoG;cJGrcHzdkU ta&;BuD;w,f/ vrf;vJGra&mufzdkU ta&;BuD;w,f/
OD;vnfrokef "e&Sifpepfudk tjrpfygjzKwfypfzdkUomvdkw,f/ 'grS vlrsKd;a&;t"du&kPf;awG
bmawG csKyfNidrf;yaysmufoGm;rSmyJ}}

xdktwGif; oli,fwpfa,muf0ifvmNyD; ocifpdk;ESifh udkodef;azwkdUtm; udkEku tac:vTwf


onf[k ajymavonf/

olwdkUonf cyfjrefjrefpm;aomufMuonf/ ocifpdk;u olUpmtkyfxJwGif nSyfxm;aom


wdkUArmtpnf;t&kH;rS xkwfjyefaMunmonfh ukvm;ArmwkdUonf t"du&kPf;udka&Smif&Sm;í
oifhjrwfpGmaeMu&efESifh e,fcsJUt*Fvdyfudk nDnGwfpGm wdkufxkwf&ef pmwrf;tcsKdUudk
uRefawmfwdkUtm; ay;avonf/ udkodef;azurl e*g;eDpmtkyftoif; aMumfjimpm&Gufrsm;ESifh
toif;0ifykHpHrsm;udk ay;avonf/ xdkUaemufolwdkUonf qef;uaz;teD;wGif wnf&Sdaom
e*g;eD pmtkyftoif;wdkufxJodkU 0ifoGm;Muavonf/ udkEkum; ]e*g;eD} pmtkyftoif;udk
wnfaxmifNyD; udk,fwdkif OD;pD;vkyfudkifvsuf&Sdav\/

uRefawmfonf udkodef;azay;cJUaom e*g;eDpmtkyftoif; aMumfjimpmudk zwfaeavonf/

e*g;eDpmtkyftoif;

ArmjynfwGif qif;&Jjcif;? a&m*gxljcif;? ynmrJUjcif;rsm; xllajymaeav&m


xdk raumif;qdk;&Gm;okH;yg;udk y,fazsmufEdkifaomynmESifh y,fazsmufNyD;vQif

- 101 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vlwdkif;vlwdkif;\ vGwfvyfa&;? wkd;wufa&;? Nidrf;csrf;a&;udk tajccHum


acwfopfwpfck wnfaxmifEdkifrnfh ynmrsm;udk e*g;eDpmtkyftoif;u
ay;vsuf&SdNyD/

oifonf toif;om;tjzpfjzihf 0ifí xdktoif;\ wm0efrsm;udk 0dkif;0ef;


ulnD aqmif&Gufygavmh/

uRefawmfonf wkdUArmtpnf;t&kH;u xkwfa0aom t"du&kPf;qefUusifa&; pmwrf;udk


urm&Gwfocifrsm;ESifh &yfrd&yfzwdkU\ tultnDjzifh xyfrH&dkufESdyfNyD; wpfqifha0iSavonf/
aumvdyfausmif;rSm vnf;aumif;? urm&GwfrSmvnf;aumif;? e*g;eD pmtkyfoif; aMumfjim
rsm;a0NyD; toif;om;pkavonf/ tvkyftudkifr&Sdaom udk<u,f? ykHESdyfwdkuf 'kwd,zdkrif
OD;av;jrifh? yifpifpm;0efaxmufBuD; OD;az? jrefrmpm*kPfxl;wef; rjrifhOD;paom rdwfaqGrsm;
udkyif pwifí e*g;eDpmtkyftoif;0iftjzpfodkU oGwfoGif;&ayonf/

rMumrD e*g;eDpmtkyftoif;rS udkodef;aza&;aom ukvm;-ArmwdkufyGJ pmtkyfuav; xGuf


ay:vmavonf/ udkxGef;at;? udkxGef;a&T? udkxGef;tkH? ocifwifarmif? udkatmifqef;?
udkb[def;? ocifxdef0if;? udkEkESifh udkAaqGwdkUu xdkpmtkyfi,fudk axmufcHí wm0efyl;wGJ
,laMumif;udk awGU&onf/ urm&Gwfü jrefrmydkif ukefpkHqdkifzGifhyJGwpfck&Sd&m uRefawmf\
aqmfMocsuft& qdkif&Sifu xdkpmtkyfuav;rsm;udk0,fí <uvmaom y&dowftm; a0iS
avonf/

uRefawmfum; tawmfwdk;wufvmNyD[k qdkEdkifygonf/ aMumufaMumuf&GHU&GHUjzihf ocif


vdkvm;oljzpfcJUonf/ qkwfuefqkwfuefESifh ocifaemufvdkufvkyfcJUonf/ 0g;vkH;acgif;
vomonfhyrm wpfa,mufcsif; ESpfa,mufcsif; ocifw&m;a[mcJUonf/ ,ckrSmrl
wuf<uaom ocif0g'jzefUorm;? pnf;&kH;a&;orm; jzpfvmavNyD/ tpu ukvm;-Arm
t"du&kPf;udk rBudKufaomfvnf; bmrQrvkyfwwfbJ vufydkufMunfhaecJU&onf/ aemuf
wpfqifh ukvm;rsm;tMum;wGif taeusyfaeaom Armrsm;udk 0ifu,fcJUonf/ ,ckawmh
ukkvm;-Arm t"du&kPf;udk pepfwus qefUusifNzdKzsufaeavNyD/

- 102 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfum; tawmfwdk;wufvmNyD[k rqdkEdkifygoavm/ /

- 103 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

15

uRefawmfhwGif ajymif;vJcsufrsm;

pufwifbmvqef;pwGif ukvm;Armt"du&kPf; xyfrHjzpfyGm;vmonfqdkvQifyif aumvdyf


ausmif;udk ydwfypfvdkufavonf/ tcgwdkif; oDwif;uRwfausmif;ydwf&ufrSm wpfvwmrQ
&Snfaomfvnf; ,ckESpfwGif ESpfvausmfMumavonf/ ausmif;ydwf&ufwGif uRefawmfonf
tdrfrjyefay/ trSefpifppf tdrfjyefzdkUxdkufvS\/ t"du&kPf;awG jzpfyGm;aeojzifh &efukefrSm
aeaom uRefawmfhtwGuf rdbrsm; &wufrat; pdwfav;MurnfrSm rkcsjzpf\/ om;jzpf
oludk olwkdUtem; &SdapcsifrnfrSm rkcsjzpf\/ uRefawmfonf rdbrsm;xHodkU uRefawmfhrSm
ab;roD&efrc at;jrvsuf&SdygaMumif;? uRefawmfhtwGuf pdk;&drfzG,f wpfa&G;om;rQ r&Sd
aMumif;? vmrnfhbDatpmar;yGJwGif bmomwdkif;ü trSwfrsm;rsm;ESifh atmifjrif&ef BudK;pm;
ae&aomaMumifh tdrfjyef tcsdefrjzKef;vdkawmhaMumif;? odkUrS zcifBuD;&nfrSef;xm;onfh
twdkif; tdkifpDtufpf jzpfEdkifrnfhtaMumif;rsm;udk pma&;om;ay;ydkUvdkufavonf/

uRefawmfum; rsm;pGmajymif;vJcJUavNyD/ 1963 oydwftwGif;u olrsm; oydwfarSmufaepOf


uRefawmfonf tdrfokdUjyefí pmusufaecJU\/ ,ck 1938ck ukkvm;Arm t"du&kPf; twGif;
wGif trsm;aomausmif;om;wdkU tdrfjyefMupOf uRefawmfum; wuúodkvf ausmif;om;rsm;
or*¾? wdkUArmtpnf;t&kH;ESifh e*g;eDpmtkyftoif; e,fedrdwftwGif;rSm aysmfarGUum &efukef
rSmyif qufaeavawmh\/

onfhjyif ajymif;vJcsufrsm;vnf; &Sdao;onf/ Oyrm awmfovif;? oDwif;uRwfvrsm;odkU


wdkif a&mufvmav&m rdk;yg;pjyKvm\/ rdk;tkHUndKrIdif;aom aumif;uiftpm; ta&mif
trsKd;rsKd;ESifh ykHoP²meftrsKd;rsKd;udk aqmifaeaom wdrfawmifwdrfwdkufrsm;udk awGUjrif&p
jyK\/ cgwdkif;qdkvQif uRefawmfonf ,if;wdfrfawmifwdkU\ qef;jym;rIESifh crf;em;rIrsm;wGif
tvSudkxkwf,lí cHpm;arGUaysmfaewwfayonf/ wdrfrsKd;pkHta&mif[yfojzihf wpfrsKd;vSae

- 104 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aom obm0ywf0ef;usifudk a&mifrsKd;pkHyGifhaeaom yef;rsm;ESifh ,SOfMunfhaewwfayonf/


wdrfrsm;ESifhtwl uRefawmfhpdwfonf vGifhysHaewwfayonf/

wdrfndKrdv’m? wdrfplumESifh
wdrfjyma&m,Suf? r&ef;zufí
wdrfoufwHa&mif? t0gaygif0,f
arSmifcJUwpfcg? jymcJUwcsKdU
ndKcJUwpfvD? &DcJUwpfzkH
rIefcJUwpfcsuf/
.....
,k*efxufu
av;bufvkH;NcKH? wdrf*VKefvnf;
e*g;&kHa<uU? &efcsif;awGUaomf
cdk;aiGUvTwfNydKif? *kPfcsif;qdkifcJU

paomuAsmrsKd;wGif arGUavsmfMunfEl;aewwfayonf/ arGUavsmfMunfEl;&mrS i,fpOfu


0guRwfyGJ tawGUtBuKHrsm;udk vGrf;aewwfayonf/

]]v0guRwfonf? qef;vwfcg
vlU&GmyJGobif? qDrD;wefaqmif
yef;axmif xD;BuD;ysifí
oifykef;wif wef;jAufcuf
tVoDESifh yOöoDudk? tnDapmifhokH;rSwfí

- 105 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

'ge0wf pGefUBuHvSL
rif;yGJobif? NrdKUjyifwcsKdUvlu
oDZm[l aomuf>yef;>yef;
aumif;rIvufaqmif? xrif;axmifudk0efí
tHUazGrItoHcsKd? vufckyfwajzmufajzmuf
jcif;aumuf oHNydKifqdkí
tvdkvdkaomaom&k? 0guRwfobif
aysmfrIqifonf? vl&SiftpkpkESifh
,pf0rItdtHum? wcsKdUuvnf; wcsKdUqJonf
wcsKdU&kdUu &efcdkuf&Smí? wcsKdUom ypfwifukef
ydefaygifc&m? pnf'kyÜgESifh? ywfomNrdKUvkH;NcHrQ
rNcDrlywÅvm;? apmif;nSif;NyDaom wl&d,monf
vlU&Gmobifrsm;ESifh? waomaom xrif;axmif
vIdifulxGufxm;? bk&m;yg;a&mufatmifwnf;
BuD;aqmifonf tpkpk? om"kBuHBuH? aeUrnHonfh
toHw&k&kESifh &TifaysmfrI toG,foG,f}}
(&cdkifpmqdkawmf OD;umAsef)

þodkUaompmayrsm;udk zwf&INyD; awm&Gm\ om,maysmf&TifzG,faumif;ykHudk OmPfikHqifjcifrd


NyD; awmolawmifom;onf avmuvlUbkHwGif tauseyfta&mifh&JqkH;? taysmfqkH;oljzpfonf
[laom tqdkudk axmufcHaecJUayonf/

- 106 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

,ckrl ,if;odkUaom arGUavsmfMunfEl;rI? vGrf;rIESifh auseyfrIrsm; uRefawmfhpdwf0,f


cef;ajcmufoGm;ovm; atmufarh&ayonf/ tu,fíom rjrifhOD;wnf;[laom jrefrmpmay
b@mpdk;BuD;ESifh r&if;ESD;ygvQif xdkpmayrsKd;udk wl;wl;cg;cg; ypfy,frdaumif; ypfy,frd
ayvdrfhrnf/ ,cktcg uRefawmfonf wdrf&J&Jawmufonfxuf wdkUArmtpnf;t&kH;\
vuf&kH;wyfrsm; &J&Jawmufonfudkom MunfEl;vdkonf/ csD;usL;vdkonf/ vuf&kH;wyf
&J&Jawmufonfudk zJGUEGJUaom oDcsif;oHrsm;om wu,fhem;0ifyD,HtoH? wu,fhuAsm t&
omudk ay;Edkifonf[k xifavonf/ em;axmif/

]]&J&Jawmuf wdkUArmajr
owdÅcJawG
&mZ0ifxdk;avmufatmif pGefUay?
Armhvuf&kH; wyfawmfom;ay/
tmZmenfaoG;awG?
t&dk;aMuaMu?
wkdUajy? wdkUajr/
acwfaqG;udkajymif;jyef?
wufacwfudkpDrH?
wdk;wufatmif pdwfoef/
nDapaemf
ppf&Jarmf/
csDwufMupdkU wlaysmfaysmf?
b,fnm b,fnm/
Armajy? igwdkUajy?

- 107 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

Armajr igwdkUajr?
cifcifrifrif? trsKd;udkapmifhMu?
b,fnm b,fnm
(onfcsdefcg) Armajy
ZmwdaoG; ta&mifwifap/
Armqdk *dkPf;*Ppdwf aysmufzdkUawmfNyDav}}
(wdkUArmtpnf;t&kH;rS xkwfaom Armhvuf&kH;wyf ppfcsDoDcsif;)

,cktcg uRefawmhftm; awmvufaus;&Gm\ pdrf;vef;om,maom &Icif;xuf awmol


awmifom;wdkU\ ausmrJGjcif;u vTrf;rdk;aeavonf/ om,mnif;aysmif;aom yavGoHxuf
b0tajctaeudk rauseyf nnf;nLqlyloHu vTrf;aeavonf/

xdkUaMumifh-

]]v,form;vkyf&? r[kwfpGckcg?
rEkóvlU&GmrSm? rIromEdkifbJ/
uRJ-EGm;aps;wif&mrSm? cGmvQmemoif;uweJ/
rsKd;pyg;wdk;wuf&mrSm? NyKH;&uf&SmEdkifbJ?
eef;AGuf&mtdkZmrjzihf? ,dkifvJzdkUBuKHvm?
tdrfaxmifpkHbufypönf;[muvnf;? EIef;opfenf;av;qwufyg?
a&S;uESifh pufygvQif? oGufoGufcgjrihfwdk;vdkU?
]trdk;} ESi fh]tzm;} udkac:? ,rf;a,mifvdkUatmf?
v,fcif;u pyg;tay:rSm? odMum;aemf r aumif;&JUav;}}

- 108 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(a&;oltrnfrod? 1921ckESpf ol&d,r*¾Zif;wGif awGU&onf/)

[laom aw;xyfrsKd;onfom uRefawmfh&ifwGif yJUwifcwfEdkifayonf/

]]wdkUArmwdkif;jynf? v,form;rSeforQ? vlwdkif;toufocif/


ezl;ay:vufwif awG;Munfhawmh aus;Zl;&Sif/
oem;nSmyg v,fawG"e&Sif?
tpdk;&"e&Sif? csKyfcs,fykHrqifjcif?
epfematmif OmPfeDxGif?
ouúm,qdkwmvnf; rjrif?
v,fawG uRJawG EGm;awGyif?
udk,fydkifjzpfzdkU enf;udkxGif?
rdrdudk,fomtm;udk;rS vGwfvyfzdkUjrif?
vQmwpfacsmif;ESifh vla&mif;wJUacgif;awGawGU&if?
ESpfxyfqvHwif?
nDnm&if jynfom,m?
wdkUv,form; e,fwdkif;wGif?
tpnf;ta0;wGif?
rdk;ukefawmh pmzwfzdkUjyif okdUrSjrif?
0dkiftrfbD ocifwif?
nDnmatmif pDpOf?
EId;aqmfwJU owday;uAsm,Of}}?

- 109 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(0dkiftrfbD ocifwifa&;aom awmifolv,form;oDcsif;)

þoDcsif;rsKd;udkMum;&vQif em;pdkufaerd&kHru EIwfuvnf; wdk;wdk;uav; vdkufaerdav


onf/

pme,fZif;rsm;wGif rif;qdk;rif;npfwkdUtm; oa&mfuavmfxm;aom uAsmrsm;awGUvQif rSwfpk


rSm xnfhxm;wwfavonf/

Oyrm- wuúodkvfEG,fpdk;a&;í b*srf;umwGef;jzifh o&kyfazmftyfaom trwfvctaMumif;


uAsmuav;-

]]tiwfoif;ygbd? rwfrif; udk,fpm;vS,fwkdU? tcsKdqG,f vdkzG,f pum;awG


ESifh? pm;Muaygh wdkif;jynfaiG/

ZGwfr&SufEdkifbl;? vTwfwufum pm;rmefzDMu? [efuNyD vpmaMu;&,fvdkU?


Munfat;pGm tom,laygh? csLjymjzL usKyfwdkUrGJayr,fh? qif;&Jolya'omu?
acRumav olwdkUpm;r,fwJU? tm;&ygay/

rwfr[kwf&ifv? AsyfpkwfrSm xrif;&nfESifh? tmomajy avG;r,fhrsKd; awGu?


*kPfNzdK;um udk,fpm;vS,frdkU? [dkw,frSm aysmfaysmfjrL;EdkifzkdU? pdwful;jzihf
,Of&Smav? wdkUaiGuJGU rwfrif;/

wm;rNyDbl;? pm;0vQif NrdeftDvdkU? ZdrftqD&pfum tdyfygvdrfh? rGwfodyfol


jynfrSmqlawmh ukvm;jzLrif;xHBudKUEdkifzdkU? qdkU[JUtyif;/ /

(1938ckESpf r*¾Zif;wpfckrSm awGU&onf)

armifxifa&; bkH&kHuAsmudk atmufygtwdkif; awGUEdkif\/

- 110 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

1/ q,ftdrfacgif; acRt&H?
ESpfvkH;jyL;aoewfxrf;ygvdkU? awmvrf;ujyef?
vufpGJwJU Oya'vSef? [efyefESifhav;?
aus;&Gmtuf trIayGw,f?
12-axG oHpkHwD;ygvdkU?
olBuD;wJUav;/ /
2/ vlcGefawmftvGwfxm;vdkU?
q,ftdrfpm; ydkiftajc?
Muuf0dkif;qdk vufudkwdkUygAsmh?
rl;vdkU&,fae?
uGrf;zdk;aiG a0pkuJGU &atmifawmif;?
Oya' igrwwfaomfvnf;?
rIayGatmif &GmudkywfEdkifiJU?
b,fZmwf b,fvdkcif;vdkufr,f?
rif;tdrfq,facgif;/ /
3/ owÅdqdk bmr&Sdaomfvnf;?
rdkufygbd ighudk,f?
acG;rSefvQif vlrrSwfygbl;?
&dkufwwfolAdkvf?
rl;w,fa[h &J&ifqdk ]rat} udkaumfqJ?
vufxdyfudk tazmfxm;wJU?

- 111 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

awmom;wJUbJ/ /
(1938ckESpf? BuD;yGm;a&;r*¾Zif;)

ocifudk,fawmfrIdif;\ av;csKd;BuD;rsm;udk txl;pGJvrf;ESpfoufonfudkum; txll;ajymzdkUyif


vkdrnfrxifyg/

AsL&dkua&pdDtpdk;&udk wefckd;r&SzdkU oydwfarSmufykH av;csKd;BuD;-

ZrÁLxdkajrr[DrSm wefckd;&Sí vif;cJUwJU? ]AsL&dkua&pD} tpdk;& oeif;udkjzihf?


olcdk; "jrudk nSOf;ovdky e&if;aemufzJU aMumufwJUp&m? tdkuG,f trsKd;rsKd;
jrefrmhtoif;awGu? *dk;*dk;*G*G ykvif;awGeJU? twif; arSmufr[JUvdkU
aygufyuJGUwpfcg? aMomf-]yOöoDv} &JU tjyif? tpOf MunfjrapzdkU?
tV*ÐrQwJUtjyif? tMuif þurÇmhte,fe,f ][krf;&l;} qdkwJU acwfudkjzifh?
Munf&TifpGmarwÅmESifh okH;r,fhjyif? ____ [dwf[efaumif;pGm orÇm
armufcsifawmh? odyÜHausmif;rSm ,Mwmtavsmufayxifh? oydwfoH aumif;
pGm wpfcgwpfcg arSmufcsdefrdkU? ____&kH;cef;rSm? bkef;wef;tmPm ESifh?
a&TorÇmawZmNzdK;aeMu? pdk;&ol ]AsL&dkua&pD} ujzihf? vlawGnDnD rquf
rqHjcif;&,fESifh wdkif;&if;oljA[®pdk&fydkuf&ifjzihf? ]udk,fBudKuftkyfcsKyfenf;}
awGESifh acwfBuD;om,mpnfyifvdkUrdkU? urÇmyx0D0if ta&SUbufwpfjcrf;
rSmjzifh? jrefrmjynfwpfcGif wpfaeUxuf wpfaeUvQrf;ygvdrfh? udef;cef;wm&m
]Munf} ay:NyDavrdkU? ]'Darmfua&pD} r[mor,wGifjzihf? rMum rMumqGum
xumxum awmif;Muayawmh? tr,frif; a'gif;ZrÁLtar jrefrmh wpft*Fg
rEGrf;cJUayordkU? aMomf- wpfaomif;,lZemwGifjzihf? taMumif;rlv t&Snf
or,qDu? awZtMuif orÇmtpGrf;awGESifh? tdkuG,f taumif;[lorQ
aZ,r*Fvmyef;/

(1921ckESpf? ol&d,r*¾Zif;)

- 112 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdkav;csKd;BuD;udk rpöwmarmifrIdif;b0 1921ckESpfu a&;cJUNyD;? xdkacwfu EdkfifiHa&;


tajctae o&kyfazmfcJUonf/ xdkacwfu awmif;qdkcsufrsm;udk wifjycJUonf/ ,ck
uRefawmfwdkUacwf 1938wGifum; ocifudk,fawmfrIdif;tjzpfjzifh wuúodkvfor*¾toif;ESifh
a'gif;tdk;a0r*¾Zif;BuD; bGJUtvFum r*Fvmav;csKd;BuD;udk oDqdkum uRefawmfwdkU\ tajc
taersm;udk wifjyjyefavNyD/

aMomf- txufe*dk&fu ysufNydKvdkUuscJUwJU? ueufy[dk&fyv’if vufp


t<uif;ayxifh? wuúodkvfobif or*¾toif;qDu? tquforw toif;
awGeJU? Mwif;e0if; aumif;rsKd;taxGaxG tdkuG,f? xufruG twif;a[hvdkU?
tuGufusus eif;eif;NyD;? cuforQ&Sif;ayrnfh owif;]a'gif;tdk;a0}/ /
____aMomf tkyfcsKyfa&;awGuvJ? &Iyf&IyfaxG;axG; tjynfjynf BuKH;NyD;
awmh? yx0DESpfvkH;u tpftDqkH;qdkwJU tqDwkH;t&om 0pGmpm;csdefrdkU? t&kyf
uav;awG jynfzkH;csumxm; aomfvJU? nDwkef;or,tcgrsm;u? urÇmh
urÇm<um;cJUwJU ArmhArmom;awG&JU wkdUArmajr/ wdkUArmtarGrdkU tEdkifr,l
aypaumif; ]tdkuG,fh} wkdUArmjynfrSmjzifh wkdUomaer,fvdkU rqdkifolawG
armif;// ____awmifpOfppfudkif;wGifjzihf acsmifjrifwdkif;rSm armif&if
rIdif;BuD; Adkvf0ifcHvdkUrdkU? [dkt&if,ref rufrdonf orxwpfrsKd;ayy?
zkdyv’ifysHrSm t*¾d& &uf&SdorQxdk;&mu? trsKd;bmom omoemiHUaywnfh?
wyJUocif ]av;armif} ]Apdef} uav;wdkUESifh? jrefrmhtcsdefa&G;um atmifajr
eif;ra[hvdkU? awmifajctqif;rSm aerapmif;rDy a&Ta'gif; ]tdk;a0} r*¾Zif;
qDu? tqufruif;wJU oHo&mrSm? wyJUt&if;&JU pHyrm &G,f&nf&Sm
t,f'Dwm ]armifndKjr} &JUjyif? aMomf ArmhtwGuf r&orQ yGufruGqdkwJU?
or*¾OuúX ]armifb*srf;} wkdUudk? "Z*¾okwft& aMomifwzGzGref;&mu?
atmifZ,yef; anmifoajyEkcsdefrawmh? aemifjrefrmhpmwrf; ]armifa&TEk}
&,fvdkU? atmifaZw,k >rufrqkH;Edkifr,fhjyif? wufbkef;BuD;q&m ]odef;az}
uav;wdkUudkjzifh ,drf;raoG udef;aoa&G;vdkufuJU? ta&;&SdvQif t&may:
Mua&mh? q&mtausmftarmf a,m*Du0d&,fu? urÇmrSmaomf ta[mnD\
rnD\ awmqDuMunfhvdkufawmh? jrefrmraemf aumvDrdcsdefrdkU? aZm0Dxd
wuGufrrSdef arSmifrndKUrlí? avmuD\jyu©'defrSm ajymifordkUomy? tkd-

- 113 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

azarmifwif&JU atmifrQKdUtvSJU txuf[dk,cifuuJUodkU? ueufy[dk&f


ajymif;&rSmu? aemifodkUwuJU atmifzdkUwyJUawGeJU aMomf.... armifwdkU&JU
wuúodkvfocifausmif;/ /

ocifudk,fawmfrIdif;onf oludk,fwdkif ocifjzpfvmcJUovdk uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm;


tm;vnf; ocifjzpfvmap&ef ac:vsuf&Sdayonf/ ocifudk,fawmfrIdif;onf aumvdyf
ausmif;om; rD;yGm;uav;rsm;udk ocifrD;awmufuav;rsm; jzpfapvdkonf/ q&mBuD;onf
aumvdyfrD;yGm;uav;rsm;ESifh txl;a&pufqkHonf[k qdkEdkifonf/ 1920-yxrausmif;om;
oydwf? 4if;aemuf trsKd;om;aumvdyfwdkUESifh q&mBuD;onf qufaeovdk ,ckausmif;om;
or*¾acwf? tdk;a0acwf? aq;ausmif;om;acwfESifhvnf; wpfqufwnf;wpfom;wnf;
jzpfaejyefavonf/ xdkUaMumifh q&mBuD;\ pmayonf ausmif;okH;jyVmef;csuf r[kwfaomf
vnf; uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm; tESpfoufqkH; tpJGvrf;qkH;pmayjzpfaeayonf/

odkUuvdk uRefawmf\ pmayarGUykH? pmayt&om&SmykHXme ajymif;vJjcif;\ t"dyÜm,fudk


uRefawmfhzcifodygvQif oabmwlEdkifrnfr[kwfacs/ taMumif;rlum; þodkUaom ajymif;vJ
jcif;onf uRefawmfhtwGuf olrSef;xm;aom b0yef;wdkifodkU rydkUaqmifEdkif&kHru vrf;vTJ
ay;aeaomaMumifh jzpfygownf;/

tcgwdkif;ausmif;ydwfvQif uRefawmfonf tdrfjyefvsuf tdrf&dyfwGif rdcif\tjyKtpk t,k


t,udkcH,lum uav;vkyfaewwfayonf/ ,ckrlum; aeylusJusJwGifxGufvsuf ykvdyfESifh
vlBuD;EdkifiHa&;orm; pm;zm;BuD;rsm;\ tjiLtpl taightaxhcH,lum wdkUArmtpnf;t&kH;
\ pm&Gufpmwrf;rsm;udk a0aeavNyD/ rdcif\ txl;csufjyKwfauR;arG;tyfaom tpm;
taomuf tpm;? ocifacgif;aqmifBuD;rsm;\ aemufvdkufvkyfí wpfcgpm; q,fjym;wef
xrif;ESifh wif;wdrfae&avNyD/

tcgwdkif; ausmif;ydwfvQif &Gmjyefí wpfaeUvkH; tdrfjyifrxGuf? pmzwfvdkuf? tdyfvdkuf


vkyfNyD; naeapmif;aomf a&rdk;csKd;? pwdkifvkyfNyD; vrf;avQmufxGufonf/ &Gmol&Gmom;
awGu aumvdyfausmif;om;BuD;a[hqdkNyD; txifBuD;wpfcJGom;ESifh 0dkif;MunfhMuonf/ EIwf
qufMuonf/ a&uefay:wGif tdk;&Gufum a&cyfvmMuaom &Gmol tysKdacsmrsm;u

- 114 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]0efaxmufavmif;}? ]ta&;ydkifavmif;} BuD;tjzpfjzihf rsufvTmyifhí r0HUw0HUMunfhMuonf/


uRefawmfu NyKH;MunfhvQifvnf;aumif;? NyKH;í EIwfqufvQifvnf;aumif; olwdkUcrsm
ajymírNyD;Mu/ ,ckrl uRefawmfonf vkHcsnfwdkwkdESifh yifeDwdkufykH0wfí 0g;zwfOD;xkyf
aqmif;um &efukefNrdKUvlpnfum;&mrSm avQmufaeav&m ]ocifaygufp axmifajcmufv}
tjzpfjzifh 0dkif;MunfhaeMuavNyD/

okdUuvdk ajymif;vJaeojzifh uRefawmfonf aemifw&oavm/ 0rf;enf;oavm/ aemifw


r&? 0rf;renf;/ udk,fhudk,fudk,f csD;usL;rdonf/ igvdkvl ZrÁL&Sdao;ovm;[k BuKH;0g;
rdonf/ aysmfvnf; aysmfrdavonf/

okdUuvdk ocifaygufptjzpfjzihf aysmfaewkef; jAKef;qdk urÇmajrBuD;aygufuJGNyD; ay:xGuf


vmovdk uRefawmfhzcifBuD; ay:vmavonf/

trSefrSmawmh zcifBuD;qdkufa&mufvmjcif;onf uRefawmfhbufu MunfhvQifom tHUMozG,f


jzpfonf/ rdbrsm;bufu MunfhvQifum; pdk;pOf;rQ tHUMozG,fr&Sdyg/ wpfjynfvkH; tkef;tkef;
uRwfuRwf? qlqlylyljzpfaeaom þukvm;Arm t"du&kPf;tcsdef raeomojzihf ausmif;yg
ydwfay;vdkuf&aomtcsdefü rdbrsm;onf rdrdom;udk olwdkUtem;rSmom aeapvdkayvdrfhrnf/
rsufuG,frSmqdkvQif b,fenf;ESifhrQ pdwfrcsEdkif? trsKd;rsKd;awG;í pdk;&drfylyefrnfrSm "r®wm
omwnf;/ uRefawmfu olwkdUpdwfat;atmif a&;vkdufaompmonf yJavSmfzdk rD;awmuf
rD;vQHxJusonfh a&wpfpufrQom &Sdayvdrfhrnf/

uRefawmfonf uRefawmfhtazukd jrifvQifjrifjcif; xdwfceJjzpfoGm;ayonf/ tazh"mwfudk


odxm;NyD;jzpfojzifh uRefawmfhudk aumvdyfausmif;om;jzpfaeNyDrdkU r&dkufrESufonfhwdkif
atmif qlawmhylawmhrnf? rJawmhrmefawmhrnf[k wef;xifvdkufayonf/ odkUaomf taz
um; rqlryl? rBudrf;rarmif;bJ ndKrnf;nId;EGrf;aom rsufESmjzihfom Munfhaeavonf/
xdktrlt&monf uRefawmfhpdwftm; rsm;pGmxdckdufapygonf/ tazhudkacsmh&ef pum;p&Sm&
awmhonf/

- 115 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tazuvnf; pmav;bmav; a&;vdkufa&maygh/ a&;vdkuf&if uRefawmfblwmudk vmBudK


rSmyJ}}

]]ighbmom igvmwwfom;yJ}}

aemufxyf pum;qufp&m cufoGm;avonf/ uRefawmfhtazonf xdkpum;udk wkdawmif;


rmausmpGmajymNyD; uRefawmfhtm; wpfudk,fvkH;NcHKí Munfhaeavonf/ xGDceJ wHawG;axG;
vdkufawmhrnfh trlt&may:aeonf/ uRefawmfh ocif*dkufudk rowDaeoavm/ tawmfMum
wpfa,mufESifhwpfa,muf pum;rajymbJ MunfhaeMuonf/

uRefawmfu t&JpGefUum pum;pvdkufjyef\/

]]uRefawmfay;vdkufwJUpm &w,fr[kwfvm;taz? uRefawmfhtwGuf bmrS rylaeygeJU qdkae


rSyJ}}

tazonf oufjyif;csvdkufonf/ 4if;aemuf ab;odkU xGDceJwHawG;axG;vdkuf\/ uRefawmfh


rsufESmay:odkU axG;yufvkdufjcif; r[kwfí awmfygao;\/

acG;rsKd; bmem;vnfovJ/ rdbvkyfwJUvlawGrSm b,favmufyl&ovJ od&JUvm;/ rif;tar


qdk&if rif;twGuf tdyfvdkUawmifraysmfbl; od&JUvm;}}

uRefawmfonf rsm;pGmyif 0rf;enf;oGm;ygonf/ tdrfrjyefrdwm rSm;avjcif; [kyif aemifw


&vmygonf/

þpum;udkajymNyD;aemuf uRefawmfhtazonf a&rdk;csKd;NyD; c&D;yef;vmaomaMumifh tyef;


ajzaeavonf/ tjcm;pum;odkU rul;Muawmhay/ odkU pum;rul;ojzihfvnf; uRefawmf
txl; pdwfoufom&m&ayonf/ taMumif;rlum; uRefawmfonf tdkifpDtufpfavmif; vrf;
aMumif;rS aoGznfNyD; ]ocifaygufp axmifajcmufv} b0okdU a&mufaeaomtaMumif;odkU
pum;pyfrdrSm txl;pdk;&drfaomaMumifhwnf;/

- 116 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf zcifBuD;pdwfajy&ef 0wfBuD;0wfi,frsm;jyK\/ ajcqkyfvufe,fjyK\/


tauR;tarG; vdkavao;r&Sdatmif {nfhcH\/ 4if;wdkUxuf ESpfodrfhauseyfzG,f&mum;
aemufaeUeHeufwGif a&Twd*kHbk&m;odkUydkU&ef pDrHvdkufjcif;aywnf;/

aemufaeUeHeuf bk&m;oGm;Muaomtcg uRefawmfonf yifeDwdkufykHtusÐudkyif 0wfvm


onf/ tazu ydk;tusÐbmvdkU r0wfovJ[k ar;&m-

]]ckukvm;Arm t"du&kPf;tNyD;rSm vlwdkif; 0HomEkpdwf"mwfawG wufaeMuw,f/ zsifyifeD


tusÐ wdkif;&if;jzpfawG odyf0wfaeMuw,f/ NyD;awmh &efukefNrdKUrSm ArmqdkifawG trsm;BuD;
ay:vmw,f/ NrdKUxJus&if tazjrifygvdrfhr,fAsm}}

]]tif; aumif;wmayghuGm? udk,fhwdkif;&if;om;jzpf tm;ay;wm? wdkif;&if;om;qdkif xGufwm


[m aumif;wmyJa[h}}

uRefawmfonf 0HomEkpdwf0ifvmaom tazhtwGuf rsm;pGm0rf;omtm;& jzpfoGm;av


onf/

uRefawmfonf tm&ftD;wD bwfpfum;ay:odkU wufrnf[k[efjyifaeaom tazhtm; Arm


bwfpfum;qDodkU ac:oGm;&if;-

]]tJ'Dum;BuD;awGu wdkif;&if;om;ydkifr[kwfbl;/ Armydkifbwfpfum;udk pD;&atmif taz/


tm&ftD;wD um;BuD;awGavmufawmh Zdrfr&Sdbl;/ odkUayr,fh udk,fhwdkif;&if;om; tm;ay;wJU
taeeeJU tqif;&JcHwmaygh taz&m}}

Armbwfpfum;wpfpD;wGif 0ifxdkifMuonf/ '&dkifbmu um;udkpufEId;xm;NyD; py,f,mu-

]]xGufawmhr,f vdkufrvm;q&m/ [dk; [dk;vdkufr,f? vdkufr,f? vdkufrvm; t&mBuD;/


t&mBuD;uawmh b,fvdkufrvJ? tm&ftD;wDom vdkufrSmaygh/ a[m axmifuJBuD; wpf
a,muf vmaeNyD? vdkufrvm;axmifuJ}} ponfjzifh atmf[pfum vlac:aeavonf/

- 117 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tawmftoifh vljynfhavNyD/ tm&ftD;wDum; ESpfpD;yif xGufoGm;avNyD/ uRefawmfwdkU


bwfpfum;um; rxGufao;/ wpfa,mufu ]]rxGufao;bl;vm;}} [k ar;&m '&dkifbmonf
um;udk a&SUwdk;aemufiif vkyfaeavonf/ py,f,mu ]][dk; [dk; rxGufeJUOD;? [dk
tpfrav;u vdkufr,fwJU}} [k jzef;oef;í atmfaeavonf/ olajymaom tpfrav;udk
uRefawmfwkdUrjrif&/ um;udkum; a&SUwkd;aemufiif vkyfaejcif;aMumifh zifxdkifckHESifhzif
Budwfe,faeí zifem&kHru rxGufEdkifí pdwftaESmifht,Suf rsm;pGm jzpf&avonf/

uRefawmfhtazu ]]rif;wdkif;&if;om; tm;ay;&wm redyfygbl;uGm}} [kyif nnf;pjyKavNyD/

twefMumrS py,f,mu ]]ckd;vdk;}} [k trdefUay;vdkufaomaMumifh um;xGufavonf/

]]aemufuum;rvmao;bl; vSdrfhq&mvSdrfh}} [k py,f,mu trdefUay;xm;ojzihf um;onf


jznf;jznf;uav; vSdrfhaeavonf/

xdkUaemuf a&SUem;rSm vljrifaomaMumifh py,f,mu ]]qGJqGJ}} [k trdefUay;jyef&m '&dkifbm


onf cyfjrefjrefarmif;jyefavonf/ aemuf tm&ftD;wDudk ausmfwufEdkif&ef twif; tjref
armif;jyef&m uRefawmfwdkUrSm toufudk zufESifhxkyfxm;Mu&avawmh\/

twif;armif;aepOf py,f,mu-

]]a[h a&SUem;rSm Zdk; Zdk;}} [k owday;vkduf&m '&dkifbmonf jAKef;ceJ b&dwftkyfvkdufav\/


c&D;onftm;vkH; ,drf;xdk;NyD; ckHay:rS pOfusroGm;atmif renf;xdef;xm;Mu&avonf/

odkUuvdk udk,fpdwfESpfyg; rsm;pGmqif;&JNyD;aemufrS odrfBuD;aps;odkU a&mufMuavonf/


bwfpfum;ay:rS qif;Muaomtcg tazu-

]]onfhjyif[m 0HomEkcsifEkyguGm? bwfpfum;rSmawmh 0HomrEkygeJU}} [k qkH;ravawmhonf/

- 118 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odrfBuD;aps; axmifhwpfaxmifhwGif 0ufNcHcwfxm;aom xDqdkifuav;rsm;udk awGUaomtcg


tazonf tHUMopGmESifh Munfhaeavonf/

]]bmvJuG}}

]]xDvufrSwfa&mif;wJUqdkif taz&JU/ tpdk;&odef;xDav? nGefUaygif;tpdk;& wDxGifvkyfwJU


tvkyfwpfckaygh/ tpdk;&u wdkif;oljynfom; xdk;orQaiGtay:rSm 50 &mckdifEIef; tcGefawmf
&w,f}}

]]uGm nGefUaygif;tpdk;&u [efrusygbl;/ tcGefaumufom ,lwwfwm? wdkif;jynf at;csrf;


atmif awmh rtkyfcsKyfwwfygbl;}}

tazhxHrS þvdk tpdk;&a0zefa&;pum;rsm; rarQmfvifhcJUaom uRefawmfhrSm tHUtm;oifh&kHru


0rf;vnf; omrdavonf/

]]a[h xDxdk;&atmifuGm}}

tazu xDxdk;vdkaomaMumifh xD0ifxkd;Muonf/ tazonf twdwfwGif ]]om;tm; bdvyf


ydkU ynmoif&ef}} [k a&;vkdufavonf/ uRefawmfhzcif\ &nfrSef;csufum; wpfqifhxuf
wpfqifh wdk;ae\/ tpwkef;u q,fwef;atmif&kHom? aemuf bDatatmif&kHom? 4if;
aemuf tdkifpDtufpfatmif&ef? ,ckaemufqkH; bdvyfydkUynmoif&ef/

xDqdkifrSxGufí bk&m;oGm;bwfpfum;qdyfodkU avQmufvmpOf owif;pma&mif;orm;rsm;


atmf[pfaeMuonfudk uRefawmfa&mtazyg Mum;Mu&avonf/

]]ocifESpfjcrf;uJGtwGuf ocifudk,fawmfrIdif; EIwfxGufawmhrnf qdkjcif;}}

- 119 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

þatmf[pfoHonf uRefawmfem;wGif;odkU oH&nfyl avmif;xnfhvdkufouJUodkU jzpfayonf/


atmf[pfaeMuaom owif;pma&mif;orm;rsm;udk aMumifíMunfhaeavonf/ 0,fzwf&ef
yif owdr&/

bk&m;oGm; bwfpfum;ay:odkU wufrdMuaomtcg tazu-

]]a[h rif;tck ocifawGeJU aygif;ao;ovm;}}

uRefawmfum; b,fvkdtajzay;&rnf[k pOf;pm;r&atmifjzpfaeí rajzbJaeonf/

]]tif; raygif;eJUaemf? aygif;&if wkdUtBuHtpnftm;vkH; ysufukefvdrfhr,f em;vnfvm;}}

bwfpfum; vIyf&Sm;ojzifh uRefawmfhacgif;ndwfoGm;onf/

]]at; aumif;w,f raygif;eJU/ Munfhprf;? olwdkUtcsif;csif;uJGukefNyD? olawmfaumif;BuD;


awmif xGufoGm;NyD}}

a&SUwkd;aemufiifvkyfaeaom bwfpfum;yif xGufavNyD/ uRefawmfhyg;pyfrS pum;wpfvkH;rQ


rxGuf/

bwfpum;onf bk&m;ajc&if;odkU a&mufonfhwdkifatmif uRefawmfpum;rajymEdkif/ tazu


wpfcGef;wav ajymonfudkvnf; axmufcHjcif;? uefUuGufjcif;? pGufzufjcif; wpfpkHwpf&m
rjyK/ wkdUArmtpnf;t&kH; ESpfjcrf;uGJjcif;ESifh ocifudk,fawmfrIdif; EkwfxGufjcif;wGifom
uRefawmfhtm&kH[lorQ a&mufaeayonf/

apmif;wef;ay:odkU zcifBuD;tm; a&SUaqmifumac:oGm;onf/ yef;onfrsm;u qD;ac:Mu


onf/ zdeyfrsm;xm;cJUMuyg? uGrf;pm;Muyg? bk&m;yef;uyfzdkU tvGefvef;qwfwJU yef;awG
&Sdygw,f? qDrD;ylaZmfMuyg ponfjzihf azmfa&GpGmajymaeMuonf/ odkUMum;&aomfvnf;
uRefawmfonf olwkdUtm; pum;jzihfomru tNyKH;uav;jzifhyif rwkHUjyefrdacs/

- 120 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

apmif;we;fqkH;cgeD; &ifjyifawmft0odkU a&mufaomtcg-

]]a[h yef;uav;bmuav; 0,fcJUOD;pdkUuGm}} [laom zcifBuD;\ toHudk aemufrSMum;&


ojzihf &yfvdkufNyD; zcifBuD;udk vSnfhMunfhvdkufonf/ zcifBuD;rSm awmfawmfarmae[ef&Sd\/
ezl;rSacR;rsm; pdkUaeonfudkyifjrif&\/ touf&Ivnf; rSm;ae&Smonf/

nmbufu yef;qdkifwGif0ifí zdeyfrsm;csxm;NyD; yef;0,fMuonf/ zcifBuD;vnf; tarmajz


ao;\/

xdktcdkuf uRefawmfwkdU0,faeaomqdkifrS yef;onfwpfOD;ESifh [dkwpfzufu yef;onfwkdU


onf ykZGefawmifyef;NcHwGif tNidrfhuvsuf&Sd&m bkef;awmfBuD;rsm;yg MunfhaeMupOf ukr®m&D
trsKd;orD; 200cefU vmNyD; bkef;awmfBuD;rsm; yGJrMunfh&ef arwÅm&yfcHoGm;aMumif;
owif;udk a0zefaqG;aEG;aeMuavonf/

onfbufqdkifu yef;onf r[dk'if;u [dkbufqdkifu yef;onf rt0Smtm;-

]]'guawmh umv0dygwf aemufydk;wuf qkdwmvdkayghuG,f/ udk,fwdkU trsKd;orD;awG


tusÐyg;0wfwmudk olwkdUbkef;BuD;awGu 0ifwm;awmh olwkdUyGJMunfhwmvnf; udk,fwdkU
trsKd;orD;awGu wm;wmaygh [J [J}}

]]udk,fwdkUawmh tusÐyg;yJBudKufouG,f? bkef;BuD;awGu rwm;apcsifbl;/ yJGBudKufwJU


bkef;BuD;vnf; MunfhcsifMunfhayap? udk,fwkdU rwm;csifbl;}}

]][kwfw,f tJ'guyJ aumif;ao;w,f}}

uRefawmfhtazvnf; olwkdUajymqdkaeMuoHudk Mum;onfxif\/ olonf NyKH;vsufaeonf/


taz &efukefa&mufuwnf;u onfwpfcg yxrqkH; NyKH;vkdufjcif;jzpfonf[k xifygonf/

tazonf za,mif;wdkifrsm;udkvnf; 0,f,lao;onf/

- 121 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tazonf bk&m;&kyfxkawmfa&SUwGif us,favmifpGm bk&m;&Sdckd;\/ olUtavhtxrSm us,f


avmifpGm bk&m;&Sdckd;&kHru us,favmifpGmyif qkawmif;avh&Sdonf/ vlwum;Mum;em
aumif;aom qkudkom bk&m;tm; awmif;&rnf[k olt,ltq &Sdavonf/ uRefawmfonf
0ifeDazwdkUESifh bk&m;zl;pOfu taMumif;rsm;udk owd&rdavonf/ 0ifeDazwdkUonf
wefaqmif;xJrSm bk&m;zl;Muonf/ uRefawmfu 0goemtavsmuf apwDBuD;\ &ifjyif
awmf vGifwD;acgifrSm bk&m;zll;onf/ ckawmh zcifBuD;tm; usKd;EGH&kdaoaom om;jzpfaMumif;
jyvdk&um; olus,favmifpGm &Sdcdk;aeaom wefaqmif;xJüyif xdkifí 0yfwGm;ylaZmfav\/
uRefawmfhpdwfxJrSm wdkUArmtpnf;t&kH; ESpfjcrf;uGJjcif;udkum; azsmufzsufír&acs/ rsufpd
rSdwfí bk&m;tm&kHjyKvdkufaomtcg olvkyfcsif&m ZGwfw&Gwfvkyfwwfaom a'gBuD;armBuD;
ocifApdefESifh a'gqdkí wpfa&G;om;rQr&Sd&Smaom toHjymjymanmifemem ocifodef;armifwkdU
axG;vkH;&pfywf eyef;owfaeMuykHonf OmPfrsufpdrSm xifjrifvmav\/

uRefawmfonf bk&m;a&SUrSm EdkifiHa&;udk BudK;pm;íarhypf\/ bmoma&;udk BudK;pm;í


ESvkH;oGif;\/ odkU&mwGif twdkuftckdufoabm tuGJtNyJoabmum; raysmuf/ taMumif;
rlum; t&Siftm'dpö0Ho\ bdu©LeDomoem ya'ousrf;taMumif;? t&Siftm'dpö0Hotm;
yd#uwfykHESdyfwdkuf&Sifrsm;? bkef;BuD;vlxGufygVdq&mrsm;? vljyefawmfynm&Sdrsm;ESifh bkef;
awmfBuD;rsm;u 0dkif;í yumoed,uHjyKcJUonfh taMumif;rsm;udk owd&aejyefavonf/
,if;odkUvQif bk&m;qif;wkawmfa&SU aus;Zl;&SifzcifaemufrS vluysyf0yf&dkao vuftkyfrkd;í
&Sdckd;aeNyD; pdwfurl awmifa&mufajrmufa&muf u&Gwfuif;avQmufjzpfaepOf zcifBuD;\
us,favmifpGm &Gwfzwfaeaom qkawmif;onf uRefawmfhtm&kHudk zrf;pm;vdkufjyef\/

]]þodkUvQif BuKH&cJzl;&cJ zl;&aom a&Twd*kHapwDawmf qif;wkawmf wkdUtm; zl;ajrmf


uefawmh&aom? yef;vSL&aom rD;ylaZmf&aom tusKd;aus;Zl;aMumifh edAÁmefr*fzdkvfudk &&yg
vdk\bk&m;? edAÁmefodkUra&mufrDpyfMum; vm;av&mb0üvnf; tBuHtpnf[lorQ atmif&
ygvdk\bk&m;? wynfhawmf\om;onf omreftpm;r[kwf? twdZmw-om;jzpfyg\/ xkd
om;onf ynmBuD;jcif;? tBuHtpnfatmifjcif;? &mxl;XmeEÅ&BuD;pGm&jcif;? xdkom;twGuf
,aeUxdk;aom odef;xDaygufjcif;? bdvyfrSm ynmoifMum;Edkifjcif;? <u,f0csrf;omaom
&kyftqif;vSaom rdef;r&wem &jcif;rsm; jzpfygapownf; bk&m;}}

- 122 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhrSm zcifBuD;\ qkawmif;aMumifh z&PyDwd *Grf;qDxdrjzpfrdbJ MuufoD;arG;nif;


xrdonf/ qkawmif;udkrSDí zcif\ apwemarwÅmwdkUudk twdkif;wmyrmP &SmrMunfhtm;?
ab;bDwGif b,folawGMum;ukefygvdrfh[laom pdk;&drfjcif;jzifh bk&m;zl;oly&dowfudk tuJ
cwf &SmMunfhrdavonf/ txl;ojzifh uRefawmfwdkU&G,fwl ysKdjzL,rif;uav;awG Mum;oGm;
rSm pdk;&drfrdvSygbd/

ywf0ef;usifwGif Munfhvdkufaomtcg bk&m;zl;y&dowfvnf; rsm;rsm;rawGU&/ &G,fwlysKdjzL


qdkívnf; wpfa,mufrQrawGU&/ tHUMozG,faumif;vSonfrSm uRefawmfESifhab;wdkuf
rvSrf;rurf;ü rjrrSDonf 'l;wkyfumxdkifí uRefawmfhtm; NyKH;Munfhaeavonf/

rjrrSD/ udk,fwpfydkif;aoaeaom OD;xGef;0if;\ZeD;acsm 'ku©onfrjrrSD/ ukvm;Arm t"d


u&kPf; wkef;u u,fvdkufaom rjrrSDyif jzpfacsonfwum;/

rjrrSDonf zJBuD;vkHcsnfMuufaoG;a&mifudk 0wfxm;\/ 'l;wkyfíxdkifaeay&m tdpufaom


wifom;ESifh aygifvkH;rsm;ay:wGif zJBuD;vkHcsnfonf wif;usyfajymifvufpGm uyfvsuf
aeav\/ vSyaom yef;cufyef;EG,fxkd;xm;aom y'kr®mtusÐtem;onf oG,faysmif;aom
cg;ay:0,f vkyfvJUvkyfvD 0Jaeayonf/ &ifaphtusÐjzpf&m pdefMu,foD;rsm;rSm xif;ae
ay\/ qHyifaemufwJGxkH;wGif MuufaoG;a&mif ESif;qDyGifhBuD;wpfyGifhudk yefxm;avonf/

rjrrSDu uRefawmfhtm; NyKH;Munfhaeonfudk uRefawmfonf &kwfw&uf tNyKH;ESifh jyef rwkHU


jyefrd/ rarQmfvifhbJawGU&ojzifh tHUMoum rifoufrdaejcif;avm/ uRefawmfhtaz\
qkawmif;udk Mum;oGm;avNyD[k &Sufpdwf0ifvmíavm/ odkUwnf;r[kwf ol\ &dk;om;pif
Mu,faom tNyKH;wGif ]jyKwfrEl;} uRefawmfu tqef;tjym; jrifaeíavm? uRefawmf
rajymwwfygNyD/ awmfawmfESifh jyefrNyKH;rdyg/

rjrrSDu xdkif&mrSxvmNyD; uRefawmfhem;rSm &yfaevdkufonf/ uRefawmfvnf; rwfwwfx


vdkuf\/

]]armifav;u rjrifcsifa,mif aqmifaeovm; [J [J}}

- 123 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu tpGrf;ukefNyKH;NyD-

]]r[kwfbl; rr&JU? jrifudkrjrifbl;}}

xkdtcsddefwGif tazvnf; bk&m;0wfcsNyD; uRefawmfwdkUbufodkU vSnfhvmonf/ rjrrSDu


uRefawmfhtaztm; Munfh&if;-

]]'Du OD;awmfu}}

]]uRefawmfhtazav? uRefawmfwdkU bk&m;zl;vmMuwm [J [J? taz a[m'gu rjrrSD}}

tazum; rjrrSDudk &Tef;&Tef;pm;pm;BuD; Munfhaeavonf/ 4if;aemuf uRefawmfhtm; tuJ


cwfovdk rsufvkH;rsm;jzihf Munfhaeonf/

rjrrSDu azmfa&GysLiSmaom trlt&mudk tpGrf;ukefjyvsuf-

]]Mo OD;u armifwifxGef;&JU tazudk;/ b,fwkef;u &efukefudk a&mufygovJ&Sif}}

tazonf rjrrSD\ rif;xdkufpdk;wef &kyfqif;t*FgESifh 0wfqifxm;aom pdefa&TwdkU\ t&Sdef


MoZm *kPfoa&udk vGefqefEdkif&Sm[efrwl/ xdkUaMumifh rjrrDS\ azmfa&GysLiSmrIudk rwkHUjyef?
atmufusKdUaom &dkaoaom trlt&mwkdUjzifh-

]][kwfyghcifAsm? usKyfraeUuyJ a&mufoAs}}

]]a&mufwJUtcg uRefrwdkUtdrf 0ifygOD;&,f? armifwifxGef;vdkawmh rpdrf;ygeJU/ armif


wifxGef;[m ukvm;Arm t"du&kPf;twGif;u usrrSm tusOf;tusyfawGUaewkef; ulnDcJU
w,fOD;&JU/ 'gaMumifh odyfvnf;aus;Zl;wifw,f? odyfvnf;cifrifw,f/ tJ'Dwkef; uwnf;
u tdrfvmvnfzkdU zdwfxm;ygw,f/ tvkyfwdkufudkjzpfjzpf 0ifcJUygvdkU ajymxm;w,f/
'gawmif wpfacgufrS ray:vmbl;/ OD;om;u tifrwefpdrf;w,f}}

- 124 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rtm;vdkUyg rr&,f}}

tazu uRefawmfhtm; rsufapmif;xdk;vkdufNyD;-

]]rif;u bmrsm;tvkyfonfavmuf rsm;ae&ovJ? udk,fhudk onfavmufcifrifaewm wpf


acgufwavrS oGm;rvnftm;bl;vm;}}

okdUuvdk rjrrSDu uRefawmfhtay: rausrcsrf;rIjyvkduf? uRefawmfhtazu 0ifBudrf;vkduf


vkyfaomtcg uRefawmfhrSm rsufpdoli,fESifh tae&txkdif& usyfoGm;avonf/ rjrrDSonf
uRefawmfh nId;i,faomrsufESmwGif uRefawmf\ tcuftcJudk tuJcwfrd[ef&Sdonf/

]]rtm;qdkwmvnf; [kwfrSmygyJ OD;&,f/ usruom odyfvmapcsifwJUaZmeJU ajym&wm?


ausmif;om;awGrSm t"du&kPf;wGif;uvnf; tvkyfrsm;&? tckcyfat;at; jzpfoGm;awmh
vnf; [dkwkef;u pmoifysufxm;wmawG twkd;csNyD; pmBudK;pm;MurSmudk; OD;&JU/ aMomf
'gxufarmifav;a& rif;taz &efukefvmwJUtcg b,fawGudk ydkUNyD;NyDvJ}}

]]ck bk&m;udkyJ a&mufao;wmyJ? uav;r[kwfawmh wd&pämef&kHawG bmawGvnf; ydkUvdkU


awmhtydkyJ}}

uRefawmfhtazu rsufapmif;xdk;vdkufjyefonf/

]][ wd&pämef&kHudk uav;rSMunfh&wm r[kwfygbl;uG/ wdkUvlBuD;awG rjrifzl;wJU wd&pämef


awGvnf; jynfhvdkUr[kwfvm;}}

rjrrSDu ESpfESpfumumBuD; NyKH;vkdufNyD;-

]][kwfom;yJ armifav;uvnf;/ 'Dvkdvkyf rrum; 2em&DrSmtm;r,f? tvkyfwdkufudk 2em&D


vmNyD; um;,lNyD; rif;tazoGm;csif&m vkdufydkUyguG,f/ bk&m;vnf; tpkHvdkufydkU?
AdkvfwaxmifwkdU ajcmufxyfBuD;wdkU/ uefawmfBuD;vnf; wpfywf vSnfhjyvdkufyguG,f}}

- 125 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tazum; rsm;pGmauseyfoGm;[ef&Sdonf/ uRefawmfu [efvkyfvsuf-

]]aeygap rr&,f}}

rjrrSDum; jiif;qef&ef tcGifhray;/

]]bmaeygapvJ? uJ2em&D rrtvkyfwdkuf ta&mufvmaemf/ uJ rroGm;r,f? OD; uRefr


oGm;ygOD;r,f}}

tazum; yg;pyfBuD;NzJí acgif;ndwfonf/ uRefawmfu vdkufydkUonfhoabmjzihf rjrrSD


aemufu cPrQvdkufygoGm;onf/ rjrrSDu uRefawmfhtm; uvdqGaom tNyKH;jzifhMunfhum-

]]armifwifxGef;tazu tifrwef qkawmif;aumif;w,faemf [J [J? uJ uJ ae&pfayawmh}}

taz\ us,favmifaomqkawmif;oHudk rjrrSD Mum;cJUavonfwum;/

uRefawmfhrsufESm ylxloGm;onf/ rjrrSDxGufoGm;NyD; uRefawmfu &yfMunfhae&pfonf/


wpfae&mrS apmifhaeaom rdef;uav;wpfa,mufonf rjrrDSaemufodkU vdkufoGm;av\/
xdkrdef;uav;\ 0wfykHqifykHrSm rjrrSD\ tazmftavSmfozG,fjzpfí jyKrlykHrSmum; tcdkif;tap
ozG,f jzpfavonf/

olwkdUtm; uRefawmfMunfhusef&pfpOf uRefawmfhtazonf uRefawmfhab;rSm vm&yfonfudk


odvdkufavonf?

]]'Doli,fru b,fuvJuG}}

]]rpöuf-xGef;0if;wJU}}

]]bmvJuG rpöuf-xGef;0if;qdkwm? OD;xGef;0if; orD;vm;}}

- 126 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu cpfceJ &,fvdkufrdao;onf/ odkUaomftazhtm; jyuf&,frjyK? r&Iwfcsyg/


olvdk rnHapvdkvdkU uRefawmfhtm; t*Fvdyfpmoifay;cJUonf r[kwfygvm;/

]]orD;r[kwfbl;taz? ZeD;? r,m;}}

xdktcdkufü uRefawmf þodkU aqmifhatmifhajymvdkufjcif;rSm uRefawmfhtaztm; aqmifhatmifh


jiLplí ajymvdkufjcif;[kwf[efrwl/ rjrrSDonf OD;xGef;0if;\ ZeD;jzpfae&aom taMumif;udk
aqmifhatmifhjiLplvdkufjcif;om jzpf[ef&Sdayonf/

uRefawmfhtazyg;pyfrS ]][if [kwfvm;}} [laom tHUMotmar#dwfoH xGufvmavonf/

]]tHUMoovm; taz}}

]]at; NrdKUBuD;olrsm; tysKdrSef;ttdkrSef; rodEdkifbl;aemf? ighr,f tysKdyJxifaew,fuG}}

uRefawmfwkdUonf &ifjyifawmfta&SUawmifaxmifhqDodkU OD;wnfoGm;aeMuavonf/

tazu ar;jyefavonf/

]]toufu b,favmuf&SdrvJuG}}

]]okH;q,fhig;ESpfavmuf jzpfrSmaygh}}

]][if [kwfvm;}} [laom tmar#dwfoH xGufvmjyefavonf/

]]uav;r&Sdbl;vm;}}

]]wpfa,mufrS r&Sdbl;xifw,f/ arG;ovm;? rarG;zl;bl;vm;awmh rodbl;taz}}

]]tif;? 'gaMumifh wifwmayghvuGm}}

- 127 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu rjrrSDESifh OD;xGef;0if;wdkUtaMumif;udk OD;xGef;0if; udk,fwpfydkif;aoaeykHupí


odoavmuf ajymjy&avonf/

&ifjyifawmf ta&SUawmifaxmifhwGif uGyfyspfuav;wpfck&Sd&m om;tz xdkifMuavonf/


tazonf aq;ayghvdyfBuD;wpfvdyfudk vG,ftdwfxJrS xkwf,lrD;nSdNyD;aemuf-

]]ighom; rSwfxm;? bk&m;awmifrS trSD&SdrS yGifhawmfrlEdkifw,f/ wdkUBuHpnfwJUtwdkif; ynmudk


aygufaygufajrmufajrmuf wwfcsif&if? tdkifpDtufpf &csif&if? Opömayg &kyfacsm&csif&if trSD
aumif; &SdzdkUvdkw,f/ rjrrSDvdkrdwfaqGrsKd;[m trSDaumif; jzpfEdkifw,f/ olu cifrifovdk
udk,fucifrif&w,f/ rdwfaqG&if;csmjzpfatmif aygif;&r,f}}

tazonf ,if;odkUajymNyD; aq;vdyfudk onf;xefpGmzGmaeonf/ aomuf&SLí tawmf0wef


aomtcg-

]]'gxuf rif;EdkifiHa&;awG bmawGeJUawmh vkH;vkH;uif;&Sif;atmif aeaemf/ EdkUr[kwf&if rif;


aemifa&;udk xdcdkuf&kHrubl;? ightvkyfuav;yg xdcdkufoGm;vdrhfr,f Mum;vm;/ rif;wdkU
ausmif;om;awGuvnf; cktcg qlqlylyl odyfvkyfaeMuw,fvdkU igMum;&w,f/ [dkt0Sm
tpD&ifcHpm...}}

]]jrbl; tpD&ifcpmvm; taz}}

]]at;[kwfw,f? tJ'D tpD&ifcHpmudk ausmif;om;awGu uefUuGufMuw,fqdk r[kwfvm;/


rif;aum ygao;ovm;}}

uRefawmfonf tar;udk wdkuf&dkufrajzbJ-

]]jrbl;aumfrwD tpD&ifcHpmqdkwmu uRefawmfwdkUynma&;eJU vkH;vkH; qdkifwJU[myJ taz&JU/


1920ckESpfupNyD; wuúodkvfOya'udk rBudKufMubl;/ 1936ckESpfuvnf; rBudKufMuvdkU
'kwd,tBudrf oydwfarSmufcJUNyD/ 'Dawmh wuúodkvfOya'udk jyifqifzdkU pkHprf;tpD&ifcH&r,f?

- 128 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tBuHay;&r,fqdkNyD; jrbl;aumfrwD cefUcJUw,f/ 'Djrbl;aumfrwD tBuHay;wmawGuvnf;


raumif;wmawGygao;awmh ausmif;om;awGu xyfNyD;uefUuGufawmhwmyJ/ 'Dawmh 'g[m
ynma&;oufouf ausmif;om;a&;oufouf qlylvIyf&Sm;rIyg/ EdkifiHa&;r[kwfygbl;}}

]]at; EdkifiHa&;awmh [kwfcsifrS[kwfrSmayghvuGm/ odkUayr,fh txufvlBuD;awG vkyfxm;


wmudk qlylNyD; uvefuqefvkyfwmyJ/ 'Dawmh 'grsKd;xJrSm ighom;ryg&bl; Mum;vm;/
NyD;awmh tkyfcsKyfa&;uefUuGufyGJawG bmawGvnf; rif;wdkUausmif;om;awG ygMuao;w,f
qdkyJ/ rMumcifuvnf; rD;wkwfudkifNyD; vrf;avQmufw,fqdkyJ/ 'Dvdk &Iyf&Iyf,Suf,SufawGrSm
rif;rygatmif uif;uif;&Sif;&Sif;ae&r,f Mum;vm;? ajymvdkufygayharmif/ 'gawGxJ rif;0if
&Iyf&if rif;vnf;ynmoifawGysuf? igtaz ajrwdkif;pma&;vnf; tvkyfjyKwf? tm;vkH; cuf
ukefr,f Mum;vm;}}

uRefawmf Mum;ygonf/ taz\a'oemawGudk taotcsmMum;&ygonf/ okdUaomf uRef


awmfu wkPSdbma0 qdwfqdwfomaevdkufygonf/ qdwfqdwfaejcif;onf vufcHjcif;[k
t"dyÜm,f&ojzihf tazuawmh olUMo0g'udk uRefawmfvufcHoGm;NyD[k ,lqaeayvdrfhrnf/
okdU&mwGif uRefawmf qdwfqdwfaejcif;um; olUa'oemESifh uRefawmfhtjzpfwdkUonf ajzmifh
ajzmifhBuD; qefUusifaejcif;udk ajymrjzpfíomwnf;/

a&Twd*kHapwDawmfjrwf\ &ifjyifawmfonf yljyif;aomaea&mifjcnfwGif vif;ae\/ bk&m;zl;


y&dowf pJoavmuf&Sdae\/ uRefawmfwdkUom;tz xdkifaeMuaom axmifhuGufrSmum;
opfyif&dyf wefaqmif;&dyfponfwkdU vTrf;NcKHxm;ojzifh at;jrom,mzG,f&m qdwfNidrfaeay
onf/ þuG,f&m qdwfNidrfaxmifhuGufonf rsm;pGmaom ZeD;armifESHESifh orD;&nf;pm; 'G,H
'G,HwdkUtzdkU ESpfudk,fMum;aqG;aEG;&ef tuGufaumif;jzpfcJUonfrSm trsm;odcUJMuaomfvnf;
uRefawmfwdkUom;tztzdkU ESpfudkMum;aqG;aEG;&ef tuGufaumif;jzpfaeonfudkum; odMu
rnfr[kwf/

aq;vdyfBuD;udk wpf0&SL&IdufNyD;aemuf zcifBuD;onf atmufygtar;jzifh uRefawmfhtm;


acgif;BuD; oGm;apjyefavonf/

- 129 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rif;rSm &nf;pm;awGbmawG &SdaeNyDvm;}}

uRefawmfhrSm acgif;BuD;ae&kHru tawmfMumatmif tmap;í aeavawmhonf/

]]ajymvuGm? &nf;pm;awGbmawG &SdaeNyDvm;}}

uRefawmfu uyfaeaom toHjzihf-

]]&Sdw,fvnf;r[kwf? r&Sdbl;vnf;r[kwf}}

tazonf rsufapmif;xdk;NyD; aigufvdkufonf/

]]bmvJuG &Sdw,fvnf;r[kwf r&Sdbl;vnf;r[kwf/ igvacG;rSyJ aMumifyef;tbd"r®mpum;


ajymwmusvdkU}}

uRefawmfonf tazhrsufESmudk rcsKdrcsOftNyKH;jzifh pdkufMunfhaeavonf/

]]ajymavuGm b,fvdkvJ? &Sdovm; r&Sdbl;vm;}}

uRefawmfonf rcsKdrcsOftNyKH;&mrS rqwfwiHU &,foGrf;aoG;vdkufNyD;-

]]wu,fqdkawmhvnf;...}}

]]wu,fqdkawmh &Sdoayghav}}

]]wu,fqdkawmhvnf; &Sdw,fvnf;r[kwf? r&Sdbl;vnf;r[kwfxJuyJ taz&JU [J [J}}

]]awmuf? aomufaumifuav;}}

tazha'go,rf;tkd; rD;rusrD uRefawmfu oGufvufpGm-

- 130 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmf&Sif;jyr,f tazem;axmif}}

okdUjzifh uRefawmfonf 0ifeDaz(0g) cifodef;0if;ESifh bmuvdkwkdwdk bdkuvmwmwm tjzpf


oepfrsm;udk vnf;aumif;? Nrefrmpm *kPfxl;ausmif;ol rjrifhOD;ESifh oli,fcsif;vnf;ru
&nf;pm;vnf;rus tjzpfoepfrsm;udkvnf;aumif;? rsKd;&dk;tpOftvm tajctjrpf pm&if;
tif; aeUpGJrsm;ESifhwuG vkH;aphywfaph u&m;rSa&vTwfouJUodkU wwGwfwGwf ajymjy&av
awmhownf;/

tazonf aq;ayghvdyf topfwpfvdyfxyfnSdí aomuf&SLum aumif;rGefvdkvm;pGm


em;axmifayonf/ wpfcgwpf&H odcsifaom tcsufuav;rsm;udk ar;cGe;fxkwfjcif;jzihfom
0ifpGufavonf/

uRefawmfajymNyD;onf\ tqkH;ü tazonf av;eufwnfNidrfaom rsufESmjzihf-

]]at; vufrvGefao;bl;ayghuGm? qkwfomwufomyJa[h? igajymr,f em;axmif/ rihf...


bmazuG? at;-0ifeDazqdkwmuawmh txnfBuD;ysufqdkawmh vSnf;usKd;BuD;0ifxrf;&ovdk
jzpfvdrfhr,fAsm;/ rif;yg a<u;0ifqyfae&r,fh udef;uJGU/ olwdkUwpfawG&JU vSnf;usKd;BuD;
wm0efudk rif;xrf;ae&&if vlarG;vlawmif aygufzdkUcufaevdrfhr,f/ rjrifOD;qdkwmuawmh
vdr®mykH&&JU? awmfykH&&JU? 0efxkyf0efydk; vSnf;usKd;rsKd;vnf; r[kwfbl;uG/ odkUayr,fh rif;
pOf;pm;Munfhprf;/ rif;uvnf; ynmawGeJU oluvnf;ynmawGeJU/ trSefu rif;vdkwm
ynm&SdwJUrdef;r r[kwfbl;/ Opöm&SdwJUrdef;rjzpfw,f/ rif;r&Sdwm olUrSm&SdzdkUvdkw,f/ 'grS
OpömeJUynm aygif;rdovdk jzpfrSmAsm;/ Mum;vm;? rif;odwJUtwkdif; igwdkUrSm Opömr&Sdbl;? igh
vcuav;eJUqdk&if wpfouf b,fawmhrS olaX;rjzpfEdkifbl;/ 'Dawmh rif;[m rif;ynmeJU
t&if;wnfNyD; Opömypönf;<u,f0wJU rdef;rudkom &Sm,l&r,f Mum;vm;}}

uRefawmfMum;ayonf/ tazh &Sif;vif;jywfom;aom a'oemudk Mum;ayonf/ okdUaomf


uRefawmfonf wkPSdbma0 qdwfqdwfaeayonf/ okdUaomf þwpfBudrf qdwfqdwfaejcif;
um; EdkifiHa&;rSm vkH;0ryg&[k wm;jrpfaom a'oemudkMum;pOfu qdwfqdwfaejcif;ESifh
rwl/ rdef;r&Sma&;ü tazESifhuRefawmfonf ,cktcg ajzmifhajzmifhqefUusifaom t,ltq

- 131 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&SdMuonfr[kwf/ uRefawmfonf tazhtqkH;trMo0g'ü rwnfEdkifao;onfhwdkifatmif


,if; tqkH;trMo0g' rSm;onf[k rxifEdkif/ 'DvdkMunfhawmhvnf; [kwfaywmyJ[k
wpfrsKd;wpfzufvSnfhum pOf;pm;qifjcifvsuf&Sdayonf/

]]uJ oGm;MupdkU? wdkUwpfae&m&mrSm0ifNyD; xrif;0,fpm;MuOD;pdkU&JU}}

uRefawmfwdkUxdkifae&mrS xMupOf apwDxD;rsm;udk ava0SUojzifh qnf;vnf;oH om,m


wdkUonf vmaeMuavonf/ tazhMo0g'wdkUonf qnf;vnf;oHuJUodkU om,maMumif;
awGU&rnfhedrdwfayavm/ /

- 132 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

16

tazhMoZm rwnfa omae&m

csdef;xm;onfhtwkdif; nae2em&DwGif rjrrSD\tvkyfwdkufodkU om;tz oGm;Muavonf/

r*dkvrf;&Sd rjrrSDtvkyfwdkuf (0if;ukrÜPD)rSm tawmfus,f0ef;ayonf/ rdef;rpma&; ESpf


a,mufESifh touf 50ausmf vlBuD;wpfa,muf tvkyfvkyfaeMuonf/ '&0rfvdkvdk jymwm
vdkvdk ukvm;wpfa,mufvnf; &Sdonf/

rjrrSDum; awmrS ukefonfyGJpm;rsm;ESifhwlaom {nfhonf 2a,mufESifh ta&mif;t0,f


pum; ajymaeavonf/ uRefawmfwkdUtm; avmuGwfysLiSm {nfhcHraetm;bJ csufcsif;yif
toifhapmifhaeaom '&dkifbmvufodkU tyfvdkufavonf/

xdkaeUnae 2em&DrS 6em&Dxd um;jzihfvSnfhvnfMu&m tawmfESHUatmifyif a&mufMuav


onf/ '&dkifbmuvnf; olUolaX;ru "mwfqDtjynfhxnfhay;xm;aMumif;? oGm;vdk&m
vdkufydkU&rnf[k qdkxm;aMumif;ajymjyav&m tazonf bmpdwful;aygufonfrod? wHwm;
uav; pdwÅZaq;&kHESifh tif;pdef wd&pämefaq;uk twwfoifausmif;rsm;udkyg Munfhcsifonf
qdkojzifh vdkufydkUMu&ao;\/

nae 6em&Dxdk;aomtcg uRefawmfwdkUu '&dkifbmtm; tdrfjyefydkU&ef ajymMuav\/ xdk


tcg olUolaX;ru taumif;qkH;qdkifwpfqdkifrSm {nfhonfrsm;tm; xrif;auR;&rnf [k
rSmvdkufaMumif; ajymjyavonf/

uRefawmfu-

]][maeygapAsm? um;eJUvdkufydkUwmyJ aus;Zl;wifvSygNyD/ a':jrrSDvnf; um;vdkaea&maygh}}

- 133 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rvdkygbl;? nbufvnf; olb,frS oGm;p&mr&Sdygbl;wJU/ uRefawmf 'Dujyef&if um;udk


*dka'gifxJrSm oGm;oGif;&kHyJ}}

]]EdkU-tvkyfwdkufuaeNyD; b,fvkdjyefoGm;rvJ}}

]]ajcusifavQmufjyefr,fwJU? rcufygbl;Asm/ bmblawGuvnf; um;eJUvdkufydkUcsifrSmyJ/ uJ


bmxrif;pm;csifw,fom ajymyg/ rru tvkyform;rdkU tdrfrSm xrif;auR; {nfhrcHEdkifwm
om cGifhvTwfygwJUAs}}

tazonf cPrQ awGaevdkufNyD;aemuf-

]]'Haygufxrif; pm;&atmifuGm}}

uRefawmfwkdUonf 0gvkH;taygifqkdifteD;&Sd *&if;[dkw,fodkUoGm;um 'Haygufxrif; pm;Mu


av\/ olUolaX;ru {nfh0wfausovdk '&dkifbmonf {nfh0wfausNyD; rGef&nfvSay\/
'HaygufNyD; tdkufpfu&if;? tdkufpfu&if;NyD; uGrf;,marT;? aemufqkH; *dk;vfzvdwfpD;u&uf/
uRefawmfum; pD;u&ufudk raomufwwfbJESifh zGmonf/ tazum; pD;u&ufudk aq;aygh
vdyfBuD; aomuf&SLykHESifh aomuf&SLonf/

xdkaeUtzkdU tazonf tawmfyif auseyfESpfodrfhoGm;[ef wlayonf/ tdfrfa&mufa&mufcsif;


tdyf&m0ifav\/ aemufwpfaeUwGif &GmuvlawGqD oGm;vnfOD;rnfqdkNyD; uRefawmfhtm;
rac:bJ xGufoGm;av\/ xdkUaemuf wpfaeUwGifvnf; ]]cGifh&ufvnf; rsm;rsm;r&cJUbl;/
rif;tarvnf; pdwfylaea&mh r,f}} [kqdkum jyefoGm;avonf/

tazvmvdkufonfhtwGuf uRefawmfhrSm jyóem 2&yfudk tylwjyif; pOf;pm;&avonf/

uRefawmfonf EdkifiHa&;xJodkU ajcpkHypfí ra&mufao;onfhwdkifatmif ajcwpfvSrf;awmh


0ifaeavNyD? ck zcif\Mo0g'um; ]]EdkifiHa&;ESifh vkH;0uif;&Sif;&rnf}}/ uRefawmfonf ]ocif

- 134 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aygufp axmifajcmufv} jzpfaeavNyD? ck zcifBuD;\Mo0g'um; ]]ocifawGESifh taygif;


toif; rvkyfESifh}}/ udkif;-ocifwkdU t&SifwdkU rdwfaqGwdkU b,fvdkvkyfMurwkH;/

uRefawmfESifh 0ifeDazwdkUonf bkduvmwmwm? bmuvdkwdkwkd jzpfaeMuavNyD? taz\


Mo0g'um; ]]vSnf;usKd;BuD;0ifxrf;ovdk jzpfrSmaygh}}/ uRefawmfESifh rjrifhOD;onf oli,fcsif;
vnf;ru orD;&nf;pm;vnf;rus jzpfaeavNyD? taz\Mo0g'um; ]]rif;vdkwmu ynm&Sd
wJU rdef;rr[kwfbl;? ydkufqH&SdwJU rdef;r}}/ udkif;-t&yfuwdkU? b,fvkdqkH;jzwf&rwkH;/

taz a&mufvmonfhtcsdefum; wkdUArmtpnf;t&kH;uJGvdkU aumif;vSwkef;tcsdef? ocifApdef


wdkUvlpkESifh ocifodef;armifwkdUvlpk tjyeftvSef tjyif;txef &IwfcspGyfpGJaeMuonfh tcsdef
jzpf\/ tpnf;t&kH;XmecsKyfudk wkwfwjyuf"m;wjyuf vkaeMuavonf/ e,fu ocifrsm;
um; pdwfrcsrf;romjzpfMuNyD; [dkbufonfbufvdkuf&ef rqkH;jzwfao;bJ acgif;aqmifrsm;
nDnGwf&rnf[k awmif;qdkaeMuavonf/ ocifudk,fawmfrIdif;BuD;tm; nDnGwfa&;vkyf&ef?
trSm;trSef qkH;jzwfay;&ef awmif;aeMuavonf/ jynfvkH;uRefnDvmcHac:í qkH;jzwf
awmif;qdkcsufvnf; ay:vmavonf/ ESpfzufpvkH; nDvmcHac:&ef oabmwlMuNyD;rS
om,m0wD-yef;qJGü nDvmcHac:&ef ocifApdefwdkUbufrS twif;pDrHNyD; wpfzufurl xdk
ae&mü ,if;odkU nDvmcHac:jcif;udk oabmrwlEdkifaMumif; qdkjyefavonf/ xdkokdU yef;qGJ
nDvmcHudk todtrSwfjyKxdkufrjyKxkduf tjiif;yGm;aepOf yef;qGJnDvmcHudk pnf;&kH; jyifqif
&mü ta&;ygol om,m0wDwdkUArmtpnf;t&kH;\ twGif;a&;rSL; ocifcifatmifu ocif
Apdefonf olUtm; a'gufwmbarmfxHodkU ac:oGm;aMumif;? ocifuJGjcif;? yef;qGJnDvmcH
usif;y&ef pDpOfaejcif;rsm;udk a'gufwmbarmfESifh aqG;aEG;aMumif;? 4if;aemuf a'gufwm
barmfu ocifApdeftm; aiG1000d- ay;vdkufaMumif;rsm;udk zGifhcsvdkufavonf/ ocifApdef
wkdU bufurl xdktcsufudk ausvnfpGmrajz&Sif;EdkifbJ om,m0wD ocifcifatmifrSm
ocifjr\ a,mufzjzpfaMumif;? ocifjrrSm Oya'jyKvTwfawmftrwfjzpfNyD; jynfnDvmcHü
ocifApdef wifoGif;aom rif;wdkifyiftrwfrsm; vcr,la&;tqdkudk taMumif;jyKí ocif
Apdeftm; &efNidK;BuD;aeaMumif; pGyfpGJavonf/

ocifodef;armifwdkU bufurl jynfnDvmcHocifApdefonf olUwynfh ocifxGef;tkyfudk


OuúXwif&ef BudK;pm;&m ratmifjrifojzifh *dkPf;cGJa&;vkyfief;rsm; vkyfaejcif;jzpfaMumif;

- 135 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xyfrH pGyfpGJavonf/ ocifodef;armifwdkUbufu ocifApdeftm; rif;om;BuD;rvkyf&&if


ywfrxdk;azmufol[k ac:\/ ocifApdefwdkUbufu ocifodef;armiftm; aysmhaysmhaysmhaysmh
ESifh tifrwefeHwJU aMumifacs;[kac:\/

þuJUodkU wpfzufESifhwpfzuf yk*¾dKvfa&;tjypfwifykwfcwf &IwfcsvkyfaeMujcif;? uJGMu


NyJMujcif;udk uRefawmfvkH;0rvdkvm;/ b,folrSm;í b,folrSefonf[k ajym&efvnf; cJ,Of;
\/ pdwfvnf; tvGefysufrd\/ ESpfzufpvkH;rS uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;xHvmí
&Sif;vif;Mu\/ ocifApdefwkdUbufrS ocifApdefudk,fwdkif vm&Sif;\/ ocifodef;armifwdkU
bufrSrl wufbkef;BuD;udkodef;azu &Sif;vif;\/ tjcm;olrsm;vnf; vmí &Sif;Muygao;
\/ odkU&mwGif uRefawmfum; ,if;odkU acgif;aqmifrsm;uGJjcif;aMumifh pdwfysufp&m aumif;
vSonfhtxJwGif tazhMo0g'uvnf; uRefawmfhem;o,fudk tBudrfBudrf ESufaeay&m
ocifawGESifh uif;uif;&Sif;&Sif;aeNyD; udk,fhpmudk,foifaewm aumif;r,fxifyg&JU[k awG;rd
avonf/

uRefawmfwdkUonf ocifausmif;om;rsm;xJrS ocifodef;armifwdkUbufodkU axmufcHolom


rsm;ay\/ ocifApdefwdkUbufodkU axmufcHol tenf;i,fteuf tdk;a0r*¾Zif; t,f'Dwm
vkyfzl;ol ndKjrtrnfcH udkodef;wif wpfa,mufomvQif xif&Sm;\/ udkatmifqef;?
udkb[def;? udkxGef;&Sdefpaom uRefawmfwdkU\ acgif;aqmifrsm;um; ocifodef;armifbufodkU
axmufcHMuavonf/

uRefawmfonf pdwfysuftm;i,foGm;aomfvnf; tjzpftysufudk arhaysmufír&/ vspfvsL&I


ír&? avhvmMunfhyg\/ okdU&mwGif jyóemrsm;udk tajccHususrod/ uGJuGJjym;jym;rod/
,ckrS acgif;at;at;xm;í qifjcifpOf;pm;um uRefawmf em;vnfoavmufwifjy&aomf
ocifApdefwkdUbufrSm wkdUArmtpnf;t&kH;nDvmcHESifh EdkifiHvkH;qkdif&maumfrwDü enf;&mpk
jzpfonf/ ocifodef;armifwdkUbufu rsm;&mpkjzpfonf/ trwfvc,la&; r,la&;rSm
jzpfjzpf? OuúXa&G;aumuf&mrSmjzpfjzpf þtcsufrsm; xif&Sm;avonf/ okdUaomf ocifApdef
rSm rsm;&mpk\qkH;jzwfcsufudk auseyfpGmvufrcH/ olvkyfcsif&m rvkyf&í ZGwfw&Gwfvkyf&ef
[efjyifaeavonf/ þtcsufudk uRefawmfwdkU rBudKufMu/ onf[mrSmjzihf xifxif&Sm;&Sm;
ocifApdef rSm;onf[k qdkcsifonf/

- 136 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemufwpfcsuf udkb[def;wdkUxHrS uRefawmf Mum;&onfhtwdkif;qdkaomf ocifApdefonf


bkH0g'(0g) qdk&S,fvpf0g'(0g) uGefjrLepf0g'udk ESpfESpfumum r,kHMunf/ [pfwvm\
vlrsKd;a&;0g'udk ydkrdk,kHMunfonfudk rBudKufay/ tm;vkH; wdkUArmtpnf;t&kH;xJrSmyJ pnf;&kH;
xm;&rnf[k qdkavonf/ xkdtcsdefwGif ocifodef;armifwdkUbufrSvlrsm;onf tvkyform;?
awmifolv,form;toif;rsm;udk oD;oefUpnf;&kH;pjyKNyD; jzpf&kHru a&eHajroydwfBuD;yif
qifEGJvsuf aeMuavNyD/ awmifolv,form;rsm; ta&;üum; ocifApdefonf tvGef
jyif;xefavonf/ ocifodef;armif? ocifjrwdkU\ v,form;awmif;qdkcsufrsm;udk aysmh
onf[k olu ,lqavonf/ ocifApdefonf ypönf;rJUtvkyform;rsm;tm; oD;oefU
pnf;&kH;ay;jcif;udk rvkdvm;&kHru EdkifiHa&;tm;jzihf tvkyform;tm; tom;ay;jcif;?
tvkyform;0g'udk azmfxkwfjcif; ponfwkdUyif rkef;wD;onf[k od&avonf/

þtcsufrsm;udk od&aomfvnf; uRefawmfonf rSm;onf? rSefonf[k a0zefqkH;jzwf


Edkifaom t&nftcsif; r&Sdao;yg/ EdkifiHa&;0g'rsm;ü ruRrf;usifao;yg/ okdUaomf
udkatmifqef;? udkb[def; ponfwdkU nGwfaeaombufodkU uRefawmf nGwfonfrSm obm0
usygonf[k qdkEdkifay\/

odkU&mwGif uRefawmfum; tawmfyif ajcvSrf;wkHUoGm;avNyD/ EdkifiHa&;xJodkU a&mufaeaom


ajcwpfvSrf;udk jyef&kyfodrf;&ef pdwful;aeavNyD/ &kyfodrf;jzpf&ef zcifBuD;\Mo0g'ESifh
ocifudk,fawmfrIdif; wdkUArmtpnf;t&kH;rS EkwfxGufjcif;wkdUonf tm;ay;aeouJUodkU &Sday
\/

xdkpOfu uRefawmfhtjzpftysufESifh qDavsmfvSaomuAsmrSm ocifudk,fawmfrIdif;\ ocif


#Dume*kH; av;csKd;BuD; jzpfavonf/

]]tMuifjynfjrefrmrSm eef;r&Sdwkef;wGifrS? ]ocifr[m#Dum} usrf;\


tqkH;rSmawmh? ur®Xmef; rdwbkef;&,fwdkU? MunfhNyKH;zwfp&mtvdk?
(tdkuG,f) bef;tjynfhzkH;ygvdkU ed*kH;owfrSmudk/ /
(atmf)twufaES;jyefoeJU? &wufrat;olrjzifhaESm? txufaus;qDu?
vufa&G;pif ocifwynfhawGeJU? twGifvSnfhum w&m;aypma[m&mu?

- 137 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rem;raeomaomtcgrSm 'umiMuefwdkUu? pmwwef aywaxmuf


u,fESifh? ua0avQmuf&Smwm tbd,mpu&,faMumifh? wynfhwum
wumrawG tpOfrSDp&mbdkU? "r®dum&mrrSm r&TifrMunfpGmESifh? tMuif
þtcgrSm ]ocif#Dum} ta&;wGifjzifh? az;rol auom0wD&JUjyif?
aZ,mjynf orx*dkPf;awGy? ar"m0DvSuodkPf;wdkUuvJ? vlpnfatmif
ulnDvdkU0dkif;MuordkU? ordkif;wvSJU ,ckqdkr,faemfuG,f? w*dkPf;wzGJU
ppfudkif;wynfhawGeJU rIdif;&JUukodkvf/ / ref;xD;yv’ifbdZÆeESifh tedpö
ta&;vdky? usrf;rNyD;cifudpörat;apzdkU? teXab;&,f wkdUzefvmoudk?
&efb,mxdkxdkESifh rajzmifhrjzLwenf;? (tdkuG,f) jrefArm [dkrSmjzihf
warSmifhwylrD;./ / wrif&dkif;pGm? ocif*dkPf; nDnDnmnmESifh xifwdkif;
rpnfp&mrdkU? yvDyvm ]odef;armif} wynfh&JUjyif? uvDurm ,drf;axmif
ouJUodkU vSnhfcsifwJU? wynfh*Guvdrf ]Apdef} uvJ o&JjyefoeJU?
tcsif;csif;yif w&efESJMuwJUjyif? (atmf) trsKd;Armhwefckd;rSmjzifh?
tqdk;wumhAdkvf? tpdk;&'&IdvdkpGJNyD;? rdkufoeJU BuHBuHzefzef? udkufwJU
&efwyGJudkjzifh? NyD;pJatmif ESpfpkHESpfjyify? ckHwifum q&mjzwfcJUNyD;?
tem*wftcgrSm aumif;atmifvkyfr,fvdkU? acgif;aqmif ESpf&ly z,fum
&Sif;aomfvJ? ruif;ol4if;ESpfaumifuarG;cJUwJU? ausmif;acG;vdk
]trIaqmif} irdkufwdkUuvnf;? tudkufcdkif;vQif rdkuf&dkif;csifwJU
p&dkufawGaMumifh? pdwftdkufum rMunfr&TifESifh? 'Docif#DumrqkH;rDy?
rnDrnm qdk;wynfhawGudk wnfhapr,fvdkU rwwfomojzifh?
cyfcGmcGmaeMutkH;pdkU&JUvdkU? tqkH;owfum usrf;pma&;NyD;? aemifbdkU
wufp&mudk armifwdkUwGufwm rat;olu? raorD tarGnDnD
ay;cJUwJUtjyif? ta0;wynfhawG udkom nDnmbdkU? MunfMunfomom
EIwfawmfqufwJUNyD;? &kwfw&ufyif ocif*dkPf;&,fu? raeom
aoGcGmvdkU pdkif;a&mhr,fvdkU? aZ,m auomwdkUESifh qdkif;awmh
wpfAdkvfw*dkPf;eJU ArmrEkóawG&JU? r[m'ku© ,ckvdkrD;udkjzihf?
olUtvdkvdk NyD;Mur,fhjyif? xkdxkdppfudkif;wynfhawGeJU? tvdktwdkif;
wnfhaprnfh? (atmf) udkrIdif;&JU "r®mEk*¾[ukodkvfBuD;/ /}}

- 138 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhtaz ra&mufvmrDuav;u uRefawmfonf 0ifeDaztm; cspfaMumif; BudKuf


aMumif; twdtvif;zGifhajymum ckdifNrJaomarwÅmaESmifBudK;jzihf csnfwkyfawmhrnf[k BuH&G,f
cJUavonf/ rBuH&G,fbJ aeygrnfavm/ tjcm;tjcm;aom t&mwdkUxuf 0ifeD\ pJGrufzG,f
aumif;aom &kyf&nfESifh cspfpEdk;zG,f&maumif;aom yGwfoD;yGwfoyf eD;uyfpGmaerIwdkUonf
uRefawmfhtm; vTrf;rkd;pdk;&aeavonf/ pmzwf&mrSm olUrsufESmuav; ay:vmwwfonf/
q&moifwef; a[majymae&mrSm olUtoHuav; Mum;aewwfonf/ olESifheD;eD;pyfpyf
yGwfoD;yGwfoyf ae&jcif;ü rsm;pGmESvkH;arGUaeavonf/ 0ifeDwkdUrSmawmh AdkvfcyfqefqefrdkU
wpfcgwpfcg rodrom uRefawmhfvufarmif;udkqGJudkifí ac:vm;ajymvm; vkyf&mrSmvnf;
bmrQ txl;wqef;jzpf[efr&Sd/ ]u&dk;uufcsfonfu&def;} upm;rsKd;ü &,f&if;arm&if;
wpfa,mufwpfa,muf zufvm;,rf;vm; qGJvm;vkyf&mrSmvnf; r&dk;r&Gjzpfrnfrxif/
uRefawmfum; ol&dkUvdkr[kwfyg/ txl;wqef;jzpfao;onf/ &dk;wdk;&Gw jzpfao;onf/
tl&dkif;jzpfaomaMumifh qdkrnfvm;/ udk&ifBuD;Od;boef;\ zkdrqufoG,fa&; Mo0g'rsm;\
MoZmt&dyfaiGU rukefao;aomaMumifh qdkrnfvm;/ tdrfjyefa&mufonfhwdkifatmif olu
ac:ac:ajymajym vufarmif;udkifvdkufaom txdtawGU\ taiGUonf usef&pfwnfqJ
jzpfavonf/ upm;&if; zuf,rf;qGJiifvdkufaom t&Sdefonf tdyfrufxJrSmawmif pJGae
wwfavonf/

xdkUaMumifh eD;onfxufeD;atmif BuHvdkcJUjcif; jzpfavonf/ ckdkifNrJaomarwÅmjzifh tajzcuf


atmif csnfaESmifcJUvdkjcif; jzpfavonf/ trSefpifppf uRefawmfonf EIwfxGufr&J ao;o
jzifh vnf;aumif;? EIwfjzifhajymvQif vdyfywfrvnfbJ aernfpdk;aeojzifh vnf;aumif;
rajymrdao;jcif;om jzpfavonf/ tdrfrSmum; olUay;&ef pmwpfapmifyif pDxm;cJUavNyD/

zcifBuD;a&mufvmNyD; olUt,ltqrsm;udk uRefawmfhOD;aESmufwGif;odkU &dkufoGif;vdkufjyef


aomtcg uRefawmfonf tdyfrufrS vefUEdk;oluJUodkU jzpfvmavonf/ olUt,ltqjzifh
jyóemwpf&yfvkH;udk okH;oyfMunfhavonf/ tazht,ltq rSm;onf[k acsy&ef wpfvkH;
wpfyg'rQ uRefawmf &SmrawGUcJU/ xdkUaMumifh tazjyefoGm;aomtcg a&;xm;aompmudk
0ifeDtm;ay;&ef qdkif;xm;vdkufjyefavonf/ odkU&mwGif 0ifeD\tvSESifh 0ifeDESifh yGwfoD;

- 139 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

yGwfoyf ae&aomtawGUwkdUonf uRefawmf ckcHjcif;iSm cufaomtm;rsm; jzpfaeonfudk


awGU&avonf/ zcifay;vdkufaom tjrifOmPfESifh qifjcifum tm;opfrsm;arG;í renf;
BuD; ckcHae&av\/ tif;-cyfcGmcGmaerS aumif;rSmygyJuvm;? ]u&dk;ufcsfonfu&def;} awG
odyfrupm;rS jzpfrSmyguvm;/

rjrifhOD;ESifh ywfoufíum; tajctaerSm qkwfomwufom qdkwmvkd taumif;qkH;


tajctae jzpfonf/ wpfa,mufESifhwpfa,muf cifrifonfESifhtrQ taetxdkifrSm &dkao
Muonf/ rSefMuonf/ wpfa,mufudkwpfa,muf ,lEdkifMuaomtajcokdU qdkufa&mufygrl
zGifhajymNyD; csufcsif;vufxyfMu&kHom&Sdonf/ onftawmtwGif; onfhxufqef;jym;pGm
aexkdifzdkUvnf;r&Sd/ ]armif&Sifh} ]r,fAs} [k nKwmae&efvnf; r&Sdacs/ 4if;jyif uRefawmf
onf ]wufwufpif &dk;ygvsufu,fESifh? uvufwufwufxifol&,f wpfrsKd;o'¨grysuf
apESifh? tydk;0goembufudkwJU uGif;ordkUz,f? rif;wdkUt&G,fudkjzihf ausmif;wum rapm?
jiif;vdkUy,fEdkifyg&JU ajzmifhpGmoabm} [laom uAsmjzihf pum;uRHcJUonf r[kwfygvm;/

odkU&mwGif taza&mufvmNyD;aemuf &Sif;vif;&aom jyóem 2&yfteuf rdef;rESifh ywfouf


í udk,fhudk,fudk,f ZufBudK;udkif&wmu vG,fao;onf/ EdkifiHa&;ESifhywfoufí ZmwfBudK;
udkif&wm rvG,fulay/ onfhjyif vli,fvl&G,fawGrSm b,fvdkawGUBuKH cHpm;&onfrod/
uRefawmfhrSmawmh EdkifiHa&;\ qGJaqmifac:iifrIudk ckcH&jcif;u ydkcufaeaMumif; awGUBuKH&
ayonf/

uRefawmfwdkU\ ausmif;om;acgif;aqmif udkatmifqef;onf ausmifrSvnf;aumif;?


ausmif;om;or*¾ OuúXtjzpfrSvnf;aumif; EkwfxGufvdkufNyD; wdkUArmtpnf;t&kH;odkU
ajcpkHypf0ifum ocifjzpfoGm;avonf/ olESifhwpfNydKifeufwnf; wkdUArmtpnf;t&kH; (ocif
odef;armifESifhwuGaom trsm;pk pka0;í A[dkwdkUArmtpnf;t&kH;) odkU 0ifa&mufoGm;Mu
olrsm;um; udkEkESifh umvuwÅm;udkvSazwkdU jzpfavonf/ udkvSazrSm umvuwÅm;wGif
udkodef;azESifhtwl ausmif;aeae&mrS udkodef;az ArmjynfodkU jyefa&mufvmNyD; rMumcif
ay:vmaom 1936 ckESpf? ausmif;om;oydwf acgif;aqmifwpfOD; jzpfavonf/
udkatmifqef;? udkEk? udkvSazwdkU ocifjzpfvmjcif;rSm uRefawmfwdkU ocifausmif;om;rsm;\
csDwuf&rnfhvrf;pOfudk nTefjyvdkufouJUodkU &Sdavonf/ odkUuvdk acgif;aqmifawGu

- 140 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

EdkifiHa&;wGif ajcpkHypf0ifMupOf uRefawmfu vSrf;NyD;cJUaom ajcwpfvSrf;udk &kyfodrf;&rnfrSm


ajy;aeaom bwfpfum;ay: ajcwpfvSrf;wufrdNyD;rS jyefckefqif;&ef BudK;pm;olESifh wlae
ay\/ ,if;odkU jyefckefqif;vQif vJus ajcusKd;rnfudkyif pdk;&drf&avonf/

urÇhmhtajctaeudk MunfhvdkufygOD;/ emZD[pfwvmonf t*Fvdyfe,fcsJUacgif;aqmif


csdefbmvdef\ oabmwlnDrI (0g) &efoltm;ay;tpmauR;rIjzifh qla'wefe,fudk odrf;ydkuf
um csufudkpvdkAufuD;,m;wnf;[laom wkdif;i,fjynfi,fudk usL;ausmfapmfum;vdkuf
avonf/

uRefawmfwkdUjynf\ ajrmufbuf&Sd w&kwfjynfBuD;udkvnf; zufqpf*syefESifh t*Fvdyfe,fcsJU


orm;wkdUonf a0cGJ,l&ef BuHaeMuavonf/ t*Fvdyfe,fcsJUorm;wkdUonf wpfzufu
þtBuHjzihf *syefppfbDvl;rsm;udk ]tavQmhay;} vsuf&Sd\/ wpfzufwGifum; tdE´d,?
Armpaom olUydkifeufteD;odkU *syefrvmEdkifatmif? w&kwfjynfawmifydkif;wGif olUMoZm
rysufatmif? w&kwfjynfawmifydkif;wGif *syefajcukyfr&atmif w&kwfudkrifweftpdk;&udk
ulnDaeavonf/ w&kwfArmvrf;rBuD;udkyif azmufvkyfxm;avNyD/ xdktcsdefwGif w&kwf
Arm vrf;rBuD;ay: usLukyf-ref&SDMum;wGif aeUpOf ppfavmf&D tpD; 200rQ ul;vl;oGm;vm
aeavonf/ uGwfcdkifrSm av,mOfysHuGif;BuD; aqmufvkyfaeonf[k Mum;&avonf/
,if;odkU t*Fvdyfe,fcsJUorm;\ ]]wdkUrD; &IdUrD;vkyfrI}} ? ]]rD;pwpfzuf a&rIwfwpfzufvkyfrI}}
rsm;aMumifh ppfyGJonf uRefawmfwdkU\e,fpyfodkU wpfaeUwjcm; eD;uyfvmcJUavNyD/

t*Fvdyfe,fcsJUorm;\ ]tavQmhay;a&;} ay:vpDudk tpGrf;ukef tokH;csaom *syefonf


uRefawmfwdkU ArmjynfwGif;odkUvnf; toGiftrsKd;rsKd;jzihf 0ifvsuf&Sdavonf/ *syef
oGm;pdkufq&m? *syef"mwfykHq&m? *syefukefonfrsm; rIdvdkaygufvm\/ *syefjrefrm qufqH
a&;toif;rsm; ay:vm\/ *syefjynfodkU Armausmif;om;rsm; ynmoifvmyg[k zdfwfMum;
vsuf &Sd\/ *syefjynfwGif tESpf20ausmfaeojzifh ArmawGuyif arhaeNyDjzpfaom OD;pHnGefU
onfyif ArmjynfokdUjyefvmum *syefjrefrmqufqHa&;0g' jzefUvsuf&Sday\/ rpöwm
rl&mumrd acgif;aqmifaom *syefukefonfBuD;rsm;onf topfaqmufNyD;pjzpfaom &efukef
NrdKUawmfcef;rBuD;wGif *syefukefpnfjyyJGBuD;wpfck usif;yavonf/ e,fcsJUorm;trsKd;rsKd;\
ajcukyf,l&mjzpfaom ,dk;',m;uyifvQif ]vGrfADcspf} qdkaom t&m&SdBuD;wpfa,mufudk Arm

- 141 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jynfodkU vTwfavonf/ olonf ESrawmfol qdkovdkvdk? c,frawmfol qkdovdkvdk


rdef;racsmuav; rpöy&bdkiftm; ac:NyD; q&mjzpfoifaumvdyfausmif;wGif ]ynmoif&ef}
tyfESHcJUavonf/ owif;pmrsm;u þudpöudk ,dk;',m;jrefrmqufqHa&; aumif;zdkU[k
a&;Muonf/ uRefawmfwdkU wuúodkvfausmif;om; trsm;tjym;um; rdef;racsmuav;
rpöy&bdkiftm; oGm;MunfhMuonf/ ol\tvSudk MunfndKMuonf/ olUvkd[mruav;u
Armjynf pmvmoifojzifh *kPf,lMuonf/ uRefawmfwdkU EdkifiHa&;ausmif;om;rsm;omvQif
rpöy&bdkif\ tjzpfrSefudk &dyfrdMuavonf/ ]vGrfADcspf} ESifh y&bdkifwdkUonf *syef udk,fpm;
vS,frsm; jzpfonf[k Mum;&avonf/ pm;usufvkppfyJGBuD;\ ,rf;awmifhwpfawmifh
omvQif jzpfayownf;/

,if;odkU e,fcsJUorm;wkdUu ppfjyifqifvIHUaqmfaeaom tajctaewGif todkUvQif tdrfwGif;


rSm pdwfajzmifhpGm pmukef;usufaeEdkiftHUenf;/ todkUvQif wuúodkvfpmMunfhwdkufwGif
at;at;aq;aq; avhvmEdkiftHUenf;/ todkUvQif pmoifcef;ü tm&kHpl;pdkufí oifcef;pm
awGudk vkdufEdkiftHUenf;/

udk;q,fhwpfXme tkyfcsKyfa&;t& ArmjynfBuD;udk pdk;rdk;tkyfcsKyf rif;vkyfaeaom tpdk;&\


vkyfykHawGudk MunfhvkdufygOD;/

a*smhbk&ifrif;jrwf bdodufyJGodkU eef;&if;0efa'gufwmbarmf trSL;&Sdaom udk,fpm;vS,f


awmfrsm; vTwf&onfhtwGuf aiG 55000-okH;NyD;? jrefrmEdkifiHrSm pufrIvufrI zGGHNzdK;a&;
twGufum; aiG 50000- omvQif okH;avonf/ ppfwyf? axmif? ykvdyf ponfwdkUtwGuf
,cif,cifrsm;uxuf aiGydkokH;vsuf&Sdonf/ xdkppfwyf? axmifESifhykvdyfwkdUrSm ESpfpOf
aiGaygif; 6uka#rS 10uka#txd tjrwf,laeaom a&eHajr"e&Sifrsm;xHrSm tcaMu;aiG
tjzpf ESpfpOfaiG 7oef;rS 10oef; txdom &aeaom tvkyform;wkdU\ vIyf&Sm;qlyl
qefUusifrIrsm;udk zdESdyf&efom jzpfaeayonf/ nGefUaygif;tpdk;&onf opfawmwif'gudk
aiGtenf;qkH;ay;aom opfawma&;a&m0efBuD;csKyf OD;yk\ rdwfaqG csyfoif;OD;bwiftm;
ay;cJUavonf/ &mxl;ESifhrQm;í ig;yGifhqdkifudk zUJxkwf&aom nGefUaygif;tpdk;&onf
rEÅav;rS OD;bOD;tm; tcGefawmf0efBuD;tjzpf cefUvdkufonf/ cefUNyD;rQrMumcif 0efBuD;csKyf
OD;bOD;onf t&ufrl;rl;jzihf ae&Sife,fuvyf taygufapmifh Armuav;tm; vufoD;ESifh

- 142 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdk;í 0efBuD;pGrf;jyvdkufavonf/ ajrvwfrS rif;wdkifyiftrwfwpfa,mufonf tysufr


uav;wpfa,mufESifh aysmfwNyKH;NyKH; armfrqkH;&SdaeqJ trwfrif; ajcmufvkH;jyL;udk upm;rd
ojzifh aygifudkxdrSefcJUavonf/ &Srf;jynfe,fESifh e,fjcm;a'o Oya't& trsKd;om;a&;
vkyfief;? qif;&Jom; vlxkvkyfief;rsm; ArmjynfrS ,if;a'orsm;odkU rul;pufap&ef
OD;uGmydE´m"dywdtm; jrpfBuD;em;rSvnf;aumif;? ocifwifvIdiftm; awmifBuD;rS vnf;
aumif;? udkOmPftm; er®wlrSvnf;aumif; ESifxkwfcJUavonf/

þonfwkdUum; t*Fvdyfe,fcsJUESifh 4if;\ Armjynf&kyfao;tpdk;&\ tajctaewnf;/


þe,fcsJUtpdk;&rsKd;atmufwGif uRefawmfonf todkUvQif auseyfa&mifh&J qdwfNidrfpGm aeEdkif
tHUenf;/ todkUvQif þtpdk;&rsKd;\ trIawmfudk xrf;&Guf&ef &nf&G,fcsufjzifh ynmudk
oifEdkiftHUenf;/

cufw,ftaz? cufw,f/ tazhMo0g'twdkif; EdkifiHa&;rSm 0ifrygzdkU BudK;pm;wmyJ r&bl;/


ocifawGeJU raygif;bJaezdkU BudK;pm;wmyJ? ratmifbl;/ ajy;aewJU bwfpfum;ay:rSm
a&mufNyD;om; ajcvSrf;udk &kyfodrf;NyD; ckefcszdkU BudK;pm;MunfhwmyJ? txrajrmufbl;/ vJus
ajcusKd;rSmudkawmif aMumufrdao;w,f/

- 143 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

17

atmifausmfESifh vGwf vyfa&;orx bm0em

ygawmfrlaeUodkU a&mufcJUavNyD/

xdk ygawmfrlaeU (1300ck? wefaqmifrkef;vqkwf 8&ufaeU) wGif jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&m


ausmif;om;rsm;or*¾toif;rS qE´jyyJG? tpnf;ta0;ponfwdkUusif;yí yg0ifjcif;rjyK/ rdrd
BudKufovdk yg0ifqifEGJMuayonf/ Oyrm udkatmifausmfonf olUtcef;0wGif ]]þaeU
þ&ufum; igwdkUt&SifESpfyg; ygawmfrlaomaeUjzpfonf/ owd&Muyg}} [laom pmwef;
BuD;wpfck a&;qJGí csdwfxm;avonf/ olonf tcef;udk twGif;rSydwfum wpfaeUvkH;
tcef;atmif;í tpm;rpm;? pum;rajymbJ ]vGwfvyfa&;} orxbm0em pD;jzef;í aeav
onf/

udkatmifausmfum; trsKd;om;a&;0g' jyif;xefolwnf;/ ukvm;Armt"du&kPf;twGif;u


ukvm;rsm;udk wpfa,mufwnf;xGufcsrnf[k wuJuJvkyfaeojzifh wm;xm;Mu&avonf/
olUt,ltqrsm;rSm a&S;qefonf/ Oyrm rdef;uav;ESifh a,musmf;uav; vGwfvyfpGm
aygif;oif;qufqHjcif;udk rBudKuf/ xrif;pm;yJG tcrf;tem;rsm;wGif rdef;uav;ESifh
a,musmf;uav; twGJvdkuftwGJvdkuf xdkifí pm;onfh"avhudk rBudKufaomaMumifh xdk
xrif;pm;yJG tcrf;tem;rsm;udk oydwfarSmufavh&Sd\/

q&m? q&mrawG yGwfobif abmfvf'efUpf usif;yonfudk rauseyfojzifh cJESifh aygufcJU


zl;avonf/ 4if;jyif wpfOD;csif;pGefUpm;í &efolacgif;aqmifrsm;udk owfypfjcif; (0g) &efol
acgif;aqmifESifh toufcsif;vJí vGwfvyfa&;,ljcif;wGifvnf; ,kHMunfrI&Sdavonf/ vlxk
ESifhcsDí qlyljcif;xuf ,if;odkUvkyfjcif;u ydkíxda&mufrnf[k ,lqwwfavonf/ okdUaomf
udkatmifausmf\ t,ltqrsm;udk udkb[def;paom acgif;aqmifrsm;u aomfvnf;aumif;?

- 144 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwdkU oli,fcsif;rsm;uaomfvnf;aumif; a0zefcJUojzifh ,if;odkU,lq&mwGif rjyif;


xefawmhay/ odkU&mwGif ol\a&S;qefrItcsKdUum; aysmufroGm;ao;acs/

bmyJjzpfjzpf ygawmfrlaeUu udkatmifausmf ]vGwfvyfa&;} orxbm0em jyKvkdufykHum;


ausmif;om;avmuwGif awmfawmfuav; vIyf&Sm;oGm;ao;\/

aemufwpf&ufjcm;NyD; trsKd;om;atmifyGJaeU ae&Sife,fa'; a&mufvmay\/ uRefawmfwdkU


ausmif;om;rsm; pwifvIHUaqmfrIaMumifh xdkaeUupí ESpfpOf trsKd;om;aeUwdkif; ausmif;rsm;
udk ydwfay;avonf/ rBuKHzl;atmif pnfum;aom trsKd;om;atmifyGJaeUaywnf;/ ]]rD;wkwf
-rD;wkwf &IdU&IdU}} ]]oydwf-oydwf arSmufarSmuf}} ]]olykef-olykef xx}} [laom a<u;aMumfoH
rsm;um; tNrdKUNrdKUt&Gm&Gm t&yf&yfwGif vTrf;rdk;yJUwifcwfaeavonf/

ae&Sife,fa';onf 1920jynfh? aumvdyfoydwfaeUudk e0rtBudrfajrmuf *sDpDbDat


uGefz&ifhu owfrSwfa&G;cs,fcJUjcif; jzpfaomfvnf; *sDpDbDatBuD; tBudrfBudrf tpdwfpdwfuJG
oGm;aomtcg ae&Sife,fausmif;om;rsm;uom qufvufusif;yaecJUavonf/ wuúodkvf
ausmif;om;rsm;or*¾ESifh ArmEdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾ ay:cJUonfhaemufrsm;
wGif ausmif;om;aygif;pkH tiftm;jyyJG jzpfvmcJUavonf/ xkdtwGif; wkdUArmtpnf;t&kH;
vnf; ae&Sife,fa';? usif;ya&;wGif wpfpwpfp0ifcJU\/ ,ckESpfrSmrl trsKd;om;aeUonf
ausmif;om;rsm; tiftm;jyyJGrQom ruawmhbJ ]]trsKd;om;a&;} pdwf"mwf wuf<uvmaom
wpfrsKd;om;vkH;\ vGwfvyfa&;qE´jyyJGBuD; jzpfvmawmh\/ qdkufum;orm;? aps;onfrsm;
vnf; ygvm\/ tvkyform;rsm;vnf; ygvm\/ pma&;q&mrsm;vnf; ygvm\/ trsKd;
orD; trsm;tjym;vnf; ygvm\/ rjrifOD; tp&Sdaom ausmif;olrsm;rSm ausmif;om;rsm;
eD;yg; wuf<upGm yg0ifvmMuav\/

raeUu uRefawmfonf rjrifhOD;xHrS atmufygpmudk &xm;avonf/

xGef;uav;

- 145 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

reufjzeffreuf trsKd;om;aeUtiftm;jyyJGNyD;&if xGef;uav;&,f jrifhBuD;


&,f wpfae&m&moGm;NyD; wpfckckpm;Mur,f/ bkdifusae&ifvnf; rylyg
ESifh? jrifhBuD;u 'umcHyghr,f/ pm;aomufNyD;awmh bm;e'f yd#uwfwdkuf
oGm;Mu&atmif/ ayrlwcsKdU jrihfBuD; zwfcsifvdkU/ NyD;awmh tcefUoifh&if
rGefpmESifhywfoufNyD; vufaxmufyd#uwfwdkufpdk; a':ESif;ESifh enf;enf;
aqG;aEG;csifw,f/ xGef;uav;uawmh BudKufwJUpm zwfaeaygh/ tm;
w,f r[kwfvm;/ tiftm;jyyJG tNyD;rSm vmac:aemf....

jrifhBuD;

xdkpmudk&xm;aomaMumifh qE´jyyGJtNyD; vlpkcGJvQif uRefawmfonf &Jabmfausmif;om;rsm;


ESifh cJGí rjrifhOD;tm; oGm;ac:&avonf/

rjrifhOD;0wfxm;aom tif;vkHcsnfrSm tpdrf;cHwGif vSyaomtqifuspfxm;onf/ y'kr®m


tusÐum; rxlryg;jzpf\/ uRefawmfum; [efZm;vkHcsnf tndKtjzL refusnf;aphuGufESifh
yifjzL tay:tusÐudk 0wfxm;ay;onf/

rjrifhOD;u w&kwfpm pm;csifonfqdkaomaMumifh w&kwfwef; w&kyfqdkifBuD;wpfqdkifwGif;


0ifMuav\/ pm;yJGwGif rsufESmcsif;qdkif xdkifrdonfESifhwpfNydKifeuf uRefawmfu tay:
tusÐpESifh udk,fhukd,fudk,f,yfcwf&if;-

]]rjrifhOD;vkHcsnfuawmh vSvdkufwm}}

rjrifhOD;onf vufudkifyk0gjzihf acR;okwfNyD; NyKH;vsuf-

]]bmuawmh rvSowkH;}}

- 146 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhtmacgifwGif jyLwpfjyLwpfvkyfaeaom pum;rSm ]]vluawmh vkHcsnfxuf ydkvS


w,f}} [líjzpf\/ okdU&mwGif tazhrsufESmay:vmNyD; ]]a[h a&SUrwdk;ESifh}} [k ajymvdkuf
oa,mifjzpfum xdkpum;udk rsKdcsvdkufygonf/ 4if;aemuf twefMumNyKH;MunfhaeNyD;-

]]rjrifhOD;bmvdkU yifjzLr0wfovJ? tzsif;qkH; 'DaeUvdkaeUrSm 0wfa&maygh}}

]]tdk-uRefru onfvkd [efraqmifwwfbl;/ wpfESpfvkH;acgufNyD; aowÅmxJxnfhxm;


trsKd;om;aeUusrS 0HomEkpdwfjyzdkU xkwf0wfwmrsKd; rBudKufbl;/ 0wfEdkif&if tNrJ0wfr,f?
tNrJvnf; r0wfEdkifbl;}}

w&kwfpm;yJGxkd;u bmrSmrwkH;[k vmar;ojzifh pum;jywfoGm;Muavonf/ pm;vdk&m rSmMu


NyD;aemuf-

]]y'kr®mtusÐ0wfawmh &[ef;ysKdawG rmruawG raMumufbl;vm; [J [J}}

]]&[ef;ysKdawGuvnf; twif;w&Murf; tusÐyg;awGr0wfatmif vkyfaeMuw,f/ owif;


pmawGuvnf; awmifa&;ajrmufa&;eJU/ tusÐyg; 0wfxdkufr0wfxdkuf? zsifeD0wfxdkuf
r0wfxdkuf rajymcif 'DudpörSm &[ef;oHCmawG ygoifh rygoifh uRefrajymcsifw,f}}

]]uJ vkyfprf;ygOD;Asm}}

]]&[ef;abmifu q&mawmfBuD;jzpfjzpf? OD;yOöif;uav;yJjzpfjzpf? uRefrwdkU rdef;rom;awG&JU


twGif;"mwfeJUobm0udk odzdkUcufygw,f/ b,fq&mawmfu a&;a&;? rdef;rtaMumif;awG
a&;cJUwmawG[m rSefwm tifrwef&Sm;w,fvdkU uRefr qdkcsifw,f/ rdef;rudk t&rf;uma&m
ESdrfeif;NyD; wpfzufowfa&;wmawGom rsm;w,f/ NyD;awmh olwkdU&nf&G,fcsufu &[ef;
awG[m rdef;rudk rkef;ap? tem;ruyfapeJUqdkwJU &nf&G,fcsufeJU a&;wmrdkU b,frSm trsm;
tm;jzihf trSefudka&;wm jzpfEdkifygrvJ/ urÇmrSmay:cJUorQ rdef;rawG toacsFteEÅ
teufu raumif;ayh? ,kwfrmayhqdkwJU rdef;rawGtaMumif;udk txyfwvJvJ EIdufEIduf
cRwfcRwf &SmazGa&;MuwmyJ/ rdef;rrsm;&JU obm0"avhaumif;awG razmfMubl;/ 'Dawmh

- 147 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bkef;BuD;rsm;[m rdef;reJUywfouf&if txif&ifvnf;ao;vGef;&r,f/ £w¬d0*FH qdkwmrsKd;


aygh/ odkUr[kwf rdef;reJU odyfrawGUbl;rBuKHzl;bJ wpfBudrfwpfcg BuKHawGU&awmh tvGef
tMuL; txifBuD;wm&ifvnf; jzpf&r,f? bkef;BuD;awGa&;wJU unmbJGU uAsmawG Munfhyg
awmh}}

xrif;yef;uefrsm;ESifh bJaygif;[if;csKdudk vmícsavNyD/ bJaygif;rS waxmif;axmif;wuf


aeaom taiGUudk Munfh&if;-

]]tJ'Dawmh yifeD yifjzLqD qufygOD;/ tif;-yifeDqdkawmh [dkyifeDq&mBuD; owd&ao;awmh}}

]]'DaeU olUudkvnf; rjrifrdbl;aemf}}

]]ausmif;xGufoGm;NyD; ckb,fa&mufaew,f rodbl;}}

odkUuvdkyif yifeDjrwfausmf\ taMumif;udk ajymMu&if; uRefawmfum; rjrifhOD;ESifhuRefawmf


]oli,fcsif;ru? &nf;pm;vnf;rus} jzpfoGm;aponfh taMumif;udk jyefajymif; owd&ae
avonf/ rjrifhOD;vnf; xdk[mudkyif owd&oGm;[ef&Sdonf/

twefMum pum;rajymbJaeMuNyD;aemuf rjrOD;u-

]]rdef;r&JUOpöm[m tqif;? a,musmf;&JUOpöm[m ynmvdkU qdkwJUpum;[m urÇmwnfOD;upNyD;


ckwdkif rSefaewmyJ/ aemifvnf; rSefrSmygyJ/ rdef;rwdkU&JU tawmifhwqkH;[mvnf; tqif;yJ/
'Dawmh vScsifw,fqdkwJU tmoDo[m rdef;rwdkif;rSm w0kef;0kef;awmufaewmyJ/ t&kyfqdk;
wmudk enf;enf;qdk;atmif? enf;enf;qdk;wmudk rqdk;atmif? rqdk;wmudk vSatmif? vSwm
udk vSonfxufvSatmif? onfhxufvSwmudk tvSqkH;jzpfatmif vkyfMuwm[m "r®wmyJ/
vScsifvdkUvnf; trsKd;rsKd;BuHMu? trsKd;rsKd;0wfMuwmyJ/ tusÐyg;0wfwm[m vSr,fxifvdkU
0wfwm? ae&xdkif&wm oufomat;csrf;vdkU 0wfwmyJ/ bkef;awmfBuD;rsm; ajyma[mMuo
vdk &ifom; xif;ceJjrifatmif a,musmf;awG pdwf"mwf<uvmatmif 0wfwmr[kwfygbl;}}

- 148 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uJ uJ [if;csKduav; aomufESifhOD;pdkUvm;}}

]]udkwifxGef; aomufcsifaomufyg? uRefrawmh [if;pkHatmif apmifhOD;r,f}}

uRefawmfu bJaygif;[if;csKdudk jrnf;aeonf/ rjrifhOD;u qufjyefonf/

]]vScsifvdkU0wfwm b,favmufxif&Sm;ovJqdkawmh/ &SifrD;tusÐZmabmfvDawGudk yef;cuf


awGbmawGeJU 0wfwmudkyJ Munfhayawmh/ ta&miftrsKd;rsKd; csKyf0wfwmvnf;Munfh/ tusÐ
xlxleJU vS&ifvnf;0wfrSmyJ/ vSatmifom tusÐudkvkyfay;? ryleJU rdef;rawG0wfMurSmyJ/ ck
yifeDuav;awG0wfwm[m wjcm;aMumifhr[kwfbl;? tawmftwefvSyvdkU 0wfwm/ yifeD
awG 0wf&wmudkyJ zuf&SifxifaeMuvdkU0wfwm}}

xkdtwGif; tjcm;pm;zG,faomufzG,frsm; a&mufvmavonf/

]]uJ uJ pm;ygOD;/ 'Davmufqkd&if rjrifhOD;&JU tmabmfudk odygNyD}}

rjrifhOD;u [if;csKdaomuf&ef ZGef;aumufudkifNyD;rS-

]]NyD;awmh owif;pmq&mawGu a&;Muwm wpfck&Sdao;w,f/ uRefrwdkUrdef;rawG tusÐyg;


0wfwm avmfvnfwmwJU/ avmfvnfw,fqdkwJUpum;[m tifrwef jyif;xefygw,f/
ujrif;aMumxw,fvdkU qdkwmrsKd;yJ/ ujrif;csifwJUrdef;r[m tusÐyg;0wf0wf r0wf0wf
ujrif;wmyJ/ avmfvnfwmyJ/ tdrfxJrSmykef;aewJh tdrfwGif;ykef;ukkvm;rvnf; avmfvnf&if
avmfvnfwmyJ/ ujrif;<ucsif<uwmyJ/ r[kwfbl;vm;}}

uRefawmfu oJU oJU &,fvkdufonf/ NyD;awmh-

]]uJyg pm;ygawmh? onfu qmvSNyD}}

rjrifhOD;onf onfawmhrS [if;csKdaomufawmhonf/

- 149 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pum;rajymbJ pm;aeMuNyD; twefMumaomf-

]]udkwifxGef;aum zsifyifeDjyóem? tusÐyg;jyóemawG b,fvdkoabmxm;ovJ}}

]]zsifyifeD0wfwmuawmh udk,fhwdkif;jzpftm;ay;w,f? 0HomEkw,fqdkwJU txdrf;trSwfygyJ/


zsifyifeD0wfwmeJU vGwfvyfa&;&r,fvdkUawmh rxifygbl;/ zsifyifeD&ufuef;pif jyefUoGm;&
wm[mvnf; acwfaemufjyefa&;yJ? wdk;wufa&;r[kwfbl;/ udk,fhjynfrSm pufrIvufrI
xGef;um;zdkUom ta&;BuD;w,fvkdUxifw,f}}

]]uRefr tJ'goabmusw,f/ 0HomEk&atmifqkdNyD; ,Gef;a'gif;vef;eJU xrif;pm;wmudk


oabmrusbl;}}

pm;aomufNyD;Muaomtcg bm;e'fyd#uwfwdkufodkU oGm;Muavonf/ &efukef[dkufpul;


ausmif;BuD;um; a[mif;jrif;aomtjzpfudk rzkH;rzdjyvsuf&Sd\/ bm;e'fyd#uwfwdkuf
taqmufttkHum; ydkvdkUyifa[mif;ykHay:aeonf/ ykHyef;oP²mefrSmvnf; t&kyfqdk;vS ay
onf/

twGif;rSm wdwfqdwfNidrfoufvSay\/ e*dku pDpOfxm;onfhtwdkif; rjrifhOD;um; aya[mif;


pmrlrsm;udk zwfwefzwf? ul;weful; aeavonf/ uRefawmfum; r*¾Zif;*sme,frsm;udk
qGJzwf aeavonf/

vufaxmufyd#uwfwdkufpdk; a':ESif;onf tjyifcPxGufoGm;ojzifh rjrifhOD;ESifh rawGU&


ao;/ rjrifhOD;onf a':ESif;tm; awGUatmifapmifhOD;rnfjzpf\/ uRefawmfonf pmzwf&if;
e*g;eDwkdufodkU cPoGm;&ef pdwful;aygufvmonfESifh-

]]rjrifhOD;a& 'Dem;cPoGm;vdkufOD;r,f? vkyfp&m&Sdwm vkyfae&pfaygh}}

]]oGm;p&m&SdoGm;av? jyefrvmbJom raeeJUaemf}}

- 150 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tdk jyefvmrSmaygh? jrifhBuD;uvnf;}}

rjrifhOD;u yk&ydkufpmawGudkudkif&if; uRefawmfhudkarmhí aphaphMunfhum NyKH;aeonf/


jywif;rSefjzLrS wapmif;xdk;0ifaeaom jyifbuftvif;a&mifaMumifh yg;csKdifhuav;ESifh
rsufawmifaumhwdkUrSm txl;cspfp&maumif;ae\/ xdkodkU vufceJxGufvmaom cspfp&m
tuGufuav;onf uRefawmfhtm; ajcvSrf;wkHUoGm;ap\/ okdUaomf &kef;xGuf&ef wpfzuf
vSnfhvdkufpOf rjrifhOD;u-

]]udkxGef;}} [k nifomaysmhaysmif;pGm ac:vdkufavonf/ onfvdk rac:pzl; ac:vdkufojzifh


uRefawmftenf;i,f tHUtm;oifhoGm;\/ ,cif uRefawmfu olUxHpma&;pOf udk,fhudk,f
udk,f ]udkxGef;} [k ac:vkdufawmh olu pdwfqdk;onfr[kwfygavm/ olUtm; o&dk;o&D
vkyfonf[k pGyfpGJcJUonf r[kwfygavm/

rjrifhOD;onf ola&muRefawmfyg tajcenf;enf;ysufoGm;onfudk csufcsif;&dyfrd[efwlonf/


csufcsif;yif oGifjyifvu©PmawGajymif;NyD; uyfaeaomtoHudk t[rf;ceJxkwfvsuf-

]]udkwifxGef;a& Munfhprf;ygOD;? yk&ydkufawGxJrSm a&S;a[mif;yef;csD&kyfykHawG awGUae&w,f}}

]]tdk [kwfvm;? jyprf; jyprf;}}

rjrifhOD;u yk&ydkufudk rydwfruG,fbJxm;aomfvnf; rjy/

]]uJav? tjyefrSMunfhygawmh}}

uRefawmfonf rjrifhOD;awmh ]xl;} wmyJ[k atmufarhNyD; xGufvmcJUavonf/

e*g;eDtoif;wdkufwGif udkb[def;? udkxGef;&SdefESifh tjcm;olrsm;udk awGU&avonf/ odkU&m


wGif e*g;eDtoif;\ tusKd;aqmifrsm;jzpfaom udkEk? udkoef;xGef;ESifh udkpdk;wkdUtm; rawGU&/
olwkdUonf ,cktcg ocifEk? ocifoef;xGef;? ocifpdk;wkdU jzpfaeMuavNyD/ e*g;eD pmtkyf

- 151 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

toif; tvkyfESifhomru wkdUArmtpnf;t&kH; tvkyfrsm;jzihfvnf; rtm;rvyf&SdaeMu\/


,ckwavm udkb[def;ESifh udkAaqGwkdUonf e*g;eDtoif; pmapmifuav;wGif aqmif;yg;
awmfawmfrsm;rsm; a&;aeMu\/

Oyrm NyD;cJUaomtywfu udkb[def;onf qdkAD,uf&k&Sm; uGefjrLepfygwD taMumif;?


]bkdvf&SDApf} ]rif&SDApf} taMumif;rsm;a&;í udkAaqGu qdkAD,uf&k&Sm; uGefjrLepf acgif;
aqmifBuD; pwmviftaMumif;udk a&;cJUavonf/

udkb[def;ESifh pum;pjrnfajymMu&if; odcJU&onfrSmum; a&eHajrrS oydwfarSmuf tvkyf


orm;rsm;onf [dkrSmomaeí awmif;qdkcsufr&edkifjzpfojzifh wpfenf;enf;ESifh &efukefokdU
vmMu&ef pDpOfaeaMumif;jzpfavonf/ udkb[def;u ]a&eHajroydwf ppfulp&dwf&efykHaiG}
twGuf okH;a&mufjc,f wlwHpOftvHudkxrf;vsuf rD;wkwfudkifxm;aom wdkUArm a,musmf;
&kyf &ifxdk;"mwfykHtpdwfa&mif;&ef uRefawmfhtm;ay;vkdufavonf/

rjrifhOD;onf a':ESif;ESifh aqG;aEG;aeavNyD/ pmzwfpm;yJGay:wGif rjrifhOD;csxm;cJUaom


yk&ydkufrsm;udk,lí ]]jyefvmrSMunfhyg}} [k oluqdkaom a&S;yef;csD&kyfykHrsm;udk Munfhvdkuf
onf/ &kyfykHrsm;rSm pkHaeonf/ a&S;jrefrm rif;crf;rif;em; tokH;taqmifrsm;? bDvl;?
jcaoFhykHrsm; ponfwkdUtjyif udEé&D-udEé&marmifESHykH? [oFmzdk-[oFmrykHrsm;udkvnf; awGU&
avonf/ rjrihfOD;u ]]udkxGef;}} [k rac:pzl; ,k,nKwmoHESifh ac:umjyrnfvkyfcJUaom
&kyfykHrsm;rSm þudEé&D-udEé&m? odkUr[kwf [oFmzdk-rykHrsm; jzpfavoavm[k awG;xifrdav
onf/ uRefawmfonf xdkykHwdkUudkMunfhaepOf rjrifhOD;onf pmzwfpm;yGJodkU jyefvmavonf/
bmrQrajymbJ t"dyÜm,f&SdaomNyKH;jcif;jzihf wpfcsufNyKH;vkdufNyD; olU[molikHUí pmzwfae
avonf/

twefMumvQif uRefawmfwdkUjyefMu\/ vrf;wGif uRefawmfu ]a&eHajroydwf ppful&efykHaiG}


twGuf &ifxkd;"mwfykHuav;udk rjrifhOD;tm;0,fzkdUajym&m rjrifhOD;onf ykHudk aocsmaphpyfpGm
MunfhNyD;aemuf uRefawmfhtm;jyefay;\/

]]&efykHaiGtwGuf "mwfykHzdk;awmhay;r,f? ykHudkawmh rvdkcsifbl;}}

- 152 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhrSm rsm;pGmtHUtm;oifhoGm;avonf/

]][if bmjzpfvdkUvJ}}

]]&ifxdk;zdkU "mwfykHqdkwm xdk;csifpzG,fjzpfatmif vkyf&w,f&Sifh/ ckawmh Munfhprf;ygOD;?


cg;awmif;usKdufeJU a,musmf;BuD;uvnf; Murf;wrf;&kyfqkd;vdkufwm/ udkifxm;wmu
rD;wkwfwpfzuf? okH;a&mifjc,feJU wlwHpOftvHwpfzuf/ &Iyf,SufcwfaewmyJ? bmt"dyÜm,f
qdkwmvnf; uRefrem;rvnfbl;}}

uRefawmfonf rjrifhOD;tm; txiftjrifao;jcif;jzihf MunfhNyD; pdwfysufaomtoHjzihf-

]]rjrifhOd;&,f 'DudpörSm tvSty tzG,ft&mrvdkygbl;/ a&eHajrtvkyform;ta&;udk


axmufcHw,f/ vdkvm;w,fqdkwJU qE´jywJUtaeeJU &ifbwfrSmxdk;zdkUygyJ/ cg;awmif;usKduf
eJU a,musmf;BuD;uawmh usm;usm;vsm;vsm;eJU Armppfw,fqdkwmudk azmfjyw,f/ rD;wkwf
uawmh e,fcsJUpepfudk rD;&IdUzsufqD;r,fqdkwJU oabm? wlwHpOfuawmh qdk&S,fvpf0g'?
okH;a&mifjc,fu wdkUArmtvH}}

]]uRefroabmrusygbl;&Sif/ a&eHajrtvkyform;ta&; axmufcHcsif&ifvnf; 'Djyifenf;


eJUyJ axmufcHr,f/ 'gBuD;awmh &ifbwfrxdk;yg&apeJU/ trSefrSmawmh a&eHajrtvkyform;
ta&;vnf; uRefrodyfodwmr[kwfygbl;? oydwform;awGudk oem;vdkUom axmufcHwm
yg? qdk&S,fvpf0g'udkvnf; uRefrem;rvnfygbl;}}

]]jzpfrSjzpf&av rjrifhOD;&,f? e*g;eDowif;pmapmifeJU ocifpdk;a&;wJU qkd&S,fvpf0g'


taMumif;udk rzwfbl;vm;}}

]]e*g;eDowif;pmapmifuav;awGawmh vSefMunfhrdyg&JU? aqmif;yg;awGu rsm;aomtm;jzifh


pdwf0ifpm;p&m odyfrygbl;/ qdk&S,fvpf0g' pmtkyfudkawmh enf;enf;pzwfMunfhvdkufw,f/
em;rvnfwmeJU csxm;vdkuf&wmyJ}}

- 153 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwdkU ausmif;odkUjyefvmMucsdefrSm ausmif;om;trsm; NrdKUxJodkUoGm;csdefjzpfNyD; jyefvm


olenf;ay&m bwfpfum;ay:ü vlenf;avonf/ ygvmolrsm;rSmvnf; ausmif;om;
r[kwfolrsm;om jzpf[ef&Sd\/ olwdkUrSm uRefawmfwdkUESpfa,muf tjyeftvSef ajymqkdaeMu
onfudk pdwf0ifpm;Mu[efrwlacs/

]]tJ'Dpmtkyfu cufawmhcufwmyJ rjrifhOD;&JU? EdkUaywJU em;rvnfvnfatmif tacgufacguf


zwf&wmrsKd;yJ}}

]]'Dvdkqdkawmhvnf; rzwfEdkifbl;&Sifh/ twef;pmawGuvnf; odwJUtwdkif; odyfrsm;w,f/


*kPfxl;,lxm;w,fqkdawmh olUqdkif&mudk zwfEdkifrSudk; udkwifxGef;&JU/ &Sifaum tJ'D
pmtkyfudk em;vnf&JUvm;}}

]]em;vnfatmif BudK;pm;&wmaygh/ tacgufacgufzwf? t*FvdyfpmtkyfawGESifhvnf; wGJzwf


&wmyJ}}

]]t,ltqawGudkaum tukefvkH;vufcHovm;}}

]]tm;vkH;awmh vufrcHEdkifao;bl;/ rsm;aomtm;jzihfawmh oabmusw,f}}

uRefawmfwkdUonf tif;vsm;vrf;rSm qif;Muonf/ rjrihfOD;tm; tif;vsm;vrf;ESifh ppfudkif;


vrf;axmifh? tif;vsm;aqmifaxmifhodkU a&mufatmif vdkufydkUvdkufavonf/

,aeUtzkdU uRefawmfonf yk*¾dKvfa&;t&ajym&aomf rjrifhOD;bufodkU tawmfyif wdrf;nGwf


oGm;avonf/ rjrifhOD;\ &doJUoJU tac:tajymrsm;ESifh rcdkUw&dkUcspfzdkUaumif;pGm uRefawmfh
tm; qufqHjcif;rsm;onf uRefawmfh&ifwGif;0,f yJUwifrcwfbJ raeEdkifyg/ odkU&mwGif
EdkifiHa&;? 0g'a&;rsm;t& ajym&ygrl olESifhuRefawmfwkdUonf uGmvSrf;aeonfudkawGU&\/
olu EdkifiHa&;? 0g'rsm;ESifha0;vmNyD; olUpmay? olUtwef;ynmoufoufodkUom ydkrdka&GU&Sm;
aeay\/ uRefawmfu uRefawmfhtwef;ynmrS a0;vmNyD; EdkifiHa&;0g'a&;rsm;bufodkU ydkrdk
a&GU&Sm;aeay\/ uRefawmfonf tusÐyg;udpöüvnf;aumif;? &ifxkd;"mwfykH udpöüvnf;

- 154 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aumif; rjrifhOD;\qifajcrsm;udk acsyEdkifjcif;r&Sdyg/ olUt,ltqrsm;udk axmufcHEdkifonf


om &Sdyg\/ odkU&mwGif rjrifhOD;onf uRefawmfvdkoavmuf trsKd;om;pdwfrjyif;xef?
uRefawmfvdkoabmuf tvkyform;ta&;udk raxmufcH? uRefawmfvdkoavmuf EdkifiHa&;
0g'oabmw&m;udk ravhvmjcif;wkdUaMumifh rausreyfjzpfaeygonf/ txifvnf;
]tenf;i,f} ao;rdayownf;/ /

- 155 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

18

a&eHajrrS wyfBuD;

1300jynfhESpf? ewfawmfvqef; 8&uf/

4if;aeUwGif Armowif;pmrsm;ü atmufygowif;udk zwf&IMu&avonf/

a&eHajroydwf arSmuf tvkyf orm; 1000

&efukefodkU ajcvsifvmMuawmhrnf

a&eHajrwGif ukrÜPDuwif; tpdk;&uyif;ojzifh twd'ku©a&mufí aeMu


aom a&eHacsmif;? acsmuf? rlvm? vrf;&Gmtp&Sdonfh a&eHajrwpf0dkufrS
oydwfarSmuftvkyform; 1000 ausmfwkdUonf Edk0ifbmv 30 &uf
Ak'¨[l;aeUwGif acsmufNrdKUrS &efukefodkU ajcvsifcsDwufvmMurnfjzpf&m
acsmufNrdKU ocifbdk;vSBuD;u acgif;aqmifvmrnf qkdaMumif;/

aemufwpfaeU (ewfawmfvqef; 9&ufaeU) xkwfwGifum; acsmuf owif;axmufxHrS ydkU


onfh atmufygowif;udk zwfMu&avonf/

a&eHajrrS oyd wfwyfB uD; oydwf1000ausmfygí

Ak'¨[l;aeUpwifxGufMuNyD

a&eHusyf? vrf;&Gm? acsmuf? a&eHacsmif;ponfh 4-XmewkdUrS 2000ausmfrQ


&Sdao;aom oydwfarSmuftvkyform; pma&;pmcsDwkdUonf rdrdwdkU\
oydwfarSmuf ta&;awmfykHudpöBuD; tNyD;tjywfaqmif&Guf qkH;cef;wdkif
- 156 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&mufMu&eftvdkUiSm? &efukefodkU tm;vkH;wpfa,mufrusef ajcvsifcsD


wuf oGm;a&mufaqmif&Guf awmif;qdkMu&ef trsm;oabmwl pdwftm;
xufoefpGm pnf;a0;qkH;jzwfMuaom tvkyform;aygif;pkH tpnf;ta0;
BuD;udk y&dowf 2000ausmf wufa&mufaMumif;/

tpnf;ta0;em,utjzpf oydwfarSmuftvkyform;? wGifckHpuf vuf


orm;q&mBuD; ocifoufu aqmif&Gufí tusKd;taqmiftjzpf oydwf
arSmufpma&; ocifvGifuaqmif&GufNyD;vQif bDtdkpDarmfawmfum; qdkif&m
oydwfarSmufpma&;BuD; ocifbkd;vSBuD;ESifh ocifbwifwdkUu atmufyg
qkH;jzwfcsuf 2&yfwdkUudk tus,fw0ifh a[majymaxmufcHMuaMumif;/

oydwfudpötjrefay; aphpyf&ef tqdktrSwf(1)

a&eHajr tvkyform;wkdUonf rdrdwkdU\ epfemcsuft&yf&yfwdkUudk


Armjynftpdk;&odkU ay;ydkUwifoGif;xm;cJUaomfvnf; ,aeUtxd xdkudpö
udk NyD;jywfat;Nidrf;&ef aqmif&GufaphpyfcJUjcif;r&Sdonfhjyif oydwfarSmuf
tvkyform;acgif;aqmifrsm;ESifh oydwfwm;trsKd;orD;rsm;tm; tjypf
'Pfay;jcif; tvkyfwdkUudkom awGUBuKHcJU&ayonf/ xdkuJUodkU jyKrlcsuf
wdkUudk Munfh&Ijcif;tm;jzifh Armjynftpdk;&wdkUonf "e&SifwdkU\ tvdkus
wpfzufowf jyKrlaqmif&Guf o,fydk;vmcJUaMumif; xif&Sm;vSojzihf
(u) a&eHajr tvkyform;wdkUtay:wGif ESpfaygif; 50cefUu aumufcH
vmcJUaom tcGefawmfaiGrsm;udk jyefay;&ef? (c) a&eHajroydwfarSmuf
udpöBuD;udk tjrefqkH;NyD;jywfatmif aphpyfaqmif&Gufay;&ef þ tpnf;
ta0;BuD;u Armjynftpdk;&odkU av;eufpGm wdkufwGef;awmif;qdk xm;
aMumif;/

&efukefodkUcsDwuf&ef tqdktrSwf(2)

- 157 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(u) tqkdygqkH;jzwfcsuf trSwf-1udk Armjynftpdk;&xHodkU oydwf


arSmufpm&if;0if tvkyform;pma&;rsm;yg nDnmjzjzpk&kH;í &efukefodkU
ajcvsifcsDwuf wifoGif;awmif;qdkMu&ef? (c) xkduJUodkU csDwuf
oGm;a&muf awmif;qdkMu&mwGif yg0ifaomoydwfarSmuf tvkyform;
wdkUonf 1290ck jymodkvqef; 8&ufaeUupí ,aeUxd w&m;ojzihf
at;csrf;NidrfoufpGm aqmif&GufvmMuouJUodkU a&mufav&m Xme
wdkif;ESifh oydwfudpöNyD;onhfwdkifatmif w&m;Oya't& at;csrf;om,m
pGm &GufaqmifoGm;Mu&ef þoydwftvkyform;aygif;pkH tpnf;ta0;
BuD;u av;eufpGm wdkufwGef;aMumif;/

tqdkygqkH;jzwfcsufrsm;udk twnfjyKNyD;aemuf a&eHusyfESifh vrf;&GmrS


oydwf-400cefUwdkUonf Edk0ifbmv 29&ufaeUnwGif avSrsm;jzihf
acsmufNrdKUodkU ta&mufpkefqif;vmMuí 30&ufaeU eHeuf6em&D tcsdefu
pí acsmufoydwf-500ausmfwdkUESifh pkaygif;pwifxGufNyD;aemuf vrf;c
&D;&Sd a*G;csKdwGif eHeufpmpm;MuNyD; a&eHacsmif;odkU 4if;aeUn ta&muf
oGm;um a&eHacsmif;rS vdkufygvmrnfh oydwfrsm;ESifhtwl rauG;?
awmifwGif;BuD; jynfvrf;twkdif; &efukefodkUoGm;Murnfh tpDtpOfwdkUudk
ajyma[m &kyfodrf;vdkufaMumif;/

vdkufygrnfholwdkif; ,laqmif&rnfh ypönf;wkdUrSm vG,ftdwf? t0wf


tpm; tydkwpfpkH? apmifwpfxnf? a&bl;wpfvkH;pDjzpfí tpm;taomuf
rsm;twGuf a&muf&mNrdKUwdkif;wGif tvSLcHw&m;a[m csufjyKwf
pm;aomufoGm;Murnf jzpfaMumif;/ /

]]a&eHajrtvkyform;oydwfBuD; &efukefodkUcsDwufvmNyD}} [laom owif;onf wpfwdkif;


jynfvkH;udk wkefvIyfoGm;apavonf/

a&eHajroydwfarSmuf tvkyform;wkdU\ xdktvkyfrSm vQyfppfyifr rD;cvkyfudk zGifhvkduf


onfESifh wlay\/ wpfjynfvkH;wGif ta&;awmfykHaoG;? awmfvSefa&;pdwf"mwf rD;yGifhrsm;

- 158 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vif;xdefoGm;apayonf/ om,m0wDc&dkif zm;a&Tausmf&GmwGif q&mpHwkdUvlpk ypfazmuf


vkdufaom aoewfoHxufyif ydkí e,fcsJUorm;wdkUtm; acsmufcsm;oGm;apav\/

uRefawmfwdkUonf xkdowif;udk rsufawmifrcwf t,m;razsmufbJ pdkufí em;axmif


Mu\/ csDwufvmaom tvkyform; oydwfwyfBuD;udk OmPfrsufpdjzifh ajy;BudKMunhfMu
av\/ urm&Gwftvkyform;Mum;rSm vnf;aumif;? vufzuf&nfqdkifrSm vnf;aumif;?
wuúodkvf ausmif;om;rsm;or*¾ toif;wdkufrSmaomfvnf;aumif;? pmoifcef;rSm vnf;
aumif;? tif;vsm;uefapmif;rSmvnf;aumif;? bwfpfum;ay:rSmvnf;aumif; þowif;udk
ajymqdkaeMuay\/

]]wpfaeUvQif 15rdkif csDwufrnf}}

owif;pmrsm;wGif ajcmufvdkif;pmvkH;rJBuD;rsm;jzihf ygvmonf/

(acsmufNrdKU uREkfyfwdkUowif;axmufxHrS)

]]pnfawmfoHvm;? rkd;oHvm;a[h? pnfoHyJ? rkd;oHyJa[h? atmifbmav


oajyndKqdkwJU yef;&,fESifh a&csrf;udkavmif;...}} [k oDqkdí wD;rIwf
vdkufaom pnfawmfoHonf wpfNrdKUvkH; odrfhodrfhwkefatmif jrnf[nf;
vsuf xGufvmonfhtcsdefwGif vrf;ay:ESifh xGufMunfhaomvlxkBuD;rSm
BudwfBudwfwdk; aeawmhaMumif;}}

ponfjzifh owif;axmufrsm;u pDumywfukH; a&;om;azmfjyMuonf/

]]csDwufMuaom oydwftvkyform;rsm;tm; jrif&aom y&dowfvlxk


BuD;rSm oem;jcif;jyif;jyvSojzifh rsKd;cspfyk*¾dKvfBuD;rsm;? trsKd;orD;rsm;?
wufvli,fwpfpkwdkUrSm onf;xefpGmidka<u;vsuf bDtdkpD"e&Sif
ukrÜPDudkvnf;aumif;? nGefUaygif;tpdk;&wdkUudkvnf;aumif; trsKd;rsKd;
tjypfwifpum; ajymqdkMuonfudk awGU&aMumif;/ NrdKUopfta&muf

- 159 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vkdufydkUMuaom vlxkBuD;rSm 4000-ausmfausmfcefU&SdaMumif;/ ____


wpfaeUvQif trsm;qkH;15rdkif vrf;avQmuf&ef pDpOfxm;aMumif;/ tqdkyg
ajcvsiftzGJUBuD;rSm usef;rma&;tzGJU? csufjyKwfa&;tzGJU? axmufyHUa&;
tzGJU? tkyfcsKyfa&;tzGJU[k toD;oD;yg&SdaMumif;/ usef;rma&;tzJGUrSm
jrefrmaq;? t*Fvdyfaq;aowÅmrsm; xrf;vsuf vdkufygaMumif;?
csufjyKufa&;tzJGUrSm pm;aomuf&ef tqifoifhjzpfap&ef qefqD aiGaMu;
rSpí pkaqmif;&efjzpfaMumif; tkyfcsKyfa&;tzGUJrSm tvHeD tvHpdrf;uav;
rsm;ESifh c&mwpfckpD,laqmifvsuf oGm;&ef? &yf&eftcsufay;í apmifh
a&Smufvsuf vdkufygaMumif;/ ____ c&d;pOfrsm;rSm um;vrf;twdkif;
jzpfí acsmufrS a&eHacsmif;? 4if;rS rauG;NrdKU? 4if;rS awmifwGif;BuD;NrdKU?
4if;rSatmifvHNrdKU? 4if;rSjynfNrdKU? 4if;rS &efukefNrdKUodkU a&mufoGm;&ef
pDpOfaMumif;/

]]bDtdkpDukrÜPD av;bm;AdkvfESifh a&eH0efwdkUrSm ta&;wBuD; oGm;vm


aeonfudk jrif&aMumif; ykvdyftzJGU pkHaxmufbufrS 17rdkif a*G;csKdokdU
ta&mufvkdufygí a*G;csKdokdU a&eHacsmif;ykvdyftzJGUrS vma&mufvdrfhrnf
[k Mum;od&aMumif;/ axmifxGufoydwfwm; trsKd;orD;rsm;vnf;
oajyyef;udk,fpDudkifvsuf vdkufydkUMuao;aMumif;/ wdkUArm tvkyform;
tpnf;t&kH;BuD;rSm ajcmufuyfuyfjzpfaeawmhaMumif;/ tpnf;t&kH;BuD;ü
twGif;a&;rSL;ESifh tvkyftrIaqmif ocifarmifBuD;om usef&pfcJUawmh
aMumif;/ bDtdkpDvcxkwf cefUrSef;ajc t*Fvdyfvqef; 7&ufaeUavmuf
wGif tvkyform;rsm; tvSLaiGaumufcHNyD;vQif ocifarmifBuD;yg
vdkufygoGm;vdrhfrnf jzpfaMumif;}}/

xdkuJUodkU csDwufvmaom oydwfwyfBuD;udk BudKqdkulnDMu&ef atmufygtwdkif; arwÅm&yfcH


xm;onfudkvnf; awGUMu&ay\/

oydwf wyfBuD; \ arwÅm&yfcH pm

- 160 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&eHajra&eHacsmif;rSpí rauG;? awmifwGif;BuD;? tmvH? jynfvrf;


wavQmuf &efukeftxd NrdKUe,ftoD;oD;&Sd *dkPf;*PygwDra&G; toif;
tyif; NrdKUrdNrdKUb? rsKd;cspfwdkif;cspf? qif;&Jom;cspf &[ef;&Sifvl e,fol
e,fom; taygif;wkdUtm; wifBudKEdk;aqmf arwÅm&yfcHvdkufygonf/

taqGawmfwdkU\ aqGcsif;om;csif; qif;&Jom; tvkyform;rsm; jzpfMu


ukefaom a&eHusyf? vrf;&Gm? acsmuf? a&eHacsmif; ponfh 4-XmewdkUrS
oydwfarSmuftvkyform; 1000-ausmfcefUwkdUonf jynfydkiftpdk;&
"e&SifukrÜPDBuD;wdkUu (11)vausmfwdkif vspfvsL&I wif;rmxm;rIwkdU
aMumifh ,cktcg tdrfwef;vsm;rsm;rS tESifxkwfcHMu&jcif;? taESmifh
t,Suf qif;&J'ku© BuD;pGmcH&NyD; iwfjywfukefMu&jcif;? ab;'Pf
t&yf&yfwdkUudk rcHr&yfEdkifMuonfh tm;avsmfpGm taqGwkdU\ e,fy,f
NrdKU&Gm vrf;c&D;pOftwdkif; &efukefokdUta&muf ajcvsifavQmufMurnfh
a&eHoydwfwyfrBuD;rSm 30-11-38 aeUupwifxGufcGm csDwufvmMu
ygNyD/

okdUygí tqdkygc&D;pOftwdkif; taqGwdkU NrdKUe,fy,fodkU oydwfrsm;


qdkufa&mufvmaomtcg acwÅ tarmajz wnf;ckd&ef? aqG&dyf rsKd;&dyf?
aiGtm; aqGtm;? eHeufpm npmponfh tultnDtaxmuftyHU ukodkvf
'gexl;wdkUudk apwempdwftm; xufoefpGm ulnD0dkif;0ef;Muygrnfh
taMumif; av;eufpGm wifBudKarwÅm&yfcHvdkufMu&ygonf/

ta&;awmfykHatmifygap...

ocifbdk;vS

tkyfxdef; apmifha&Smufa&;rSL;

ajcvsifcsDwufa&; wm0efcHtzJGU/

- 161 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tqdkyg a&eHajroydwfwyftm; 0dkif;0ef;ulnD&ef arwÅm&yfcHcsufudk t&yf&yfrS vufcHMu


avonf/ a&mufav&mt&yfrSm oydwfwyfBuD;onf wnf;aep&m tultnD? pm;eyf&du©m
tultnDrsm; &avonf/

a&eHajroydwfwyfBuD; csDwufvmNyD[k odMuaomtcga0g? oeyfyif? jzL;? oxkH?


om,m0wD paomt&yfrsm;rS awmifolv,form;wkdUuvnf; olwdkU awmifolv,form;
rsm; awmif;qdkcsufrsm;twGuf ta&;qdk&efESifh awmifolv,form; nDvmcHBuD;usif;y&ef
&efukefNrdKUodkU csDwufvm&ef qkH;jzwfMuavonf/ owif;pmrsm;wGif awmifolv,form;
20000-ausmfwdkUonf 'DZifbm 19&ufaeUü &efukefNrdKUodkU a&mufMurnf[k ygvmav
onf/

uRefawmfwdkUonf a&eHajroydwfwyfBuD;ESifh awmifolv,form;wyfBuD;rsm; &efukefodkU


a&mufvmrnfhtcsdefudk pdwftm;xufoefpGm BudKqdkaeMuav\/ 4if;wdkUa&mufrnfhaeUwGif
olwkdUtm; axmufcHaoG;pnf;aomtm;jzifh ausmif;om; 3000-xufrenf; &efukefNrdKUwGif
vSnfhvnfqE´jyMu&ef jyifqifMuavonf/

xkdpOfu e,fcsJUorm;wdkUvnf; tvkyform;? v,form;ESifh ausmif;om;wkdU\ tkH<u


vIyf&Sm;rIBuD;udk csKd;ESdrfzdESdyf&ef trsKd;rsKd; pDpOfvsuf&Sdavonf/ a0g? oeyfyif? oxkH?
om,m0wD paomNrdKUe,frsm;wGif ta&;ydkif? NrdKUydkif? ykvdyft&m&Sd ponfwdkUonf e,fvSnfh
um aus;&GmolBuD;rsm;tm; awmifolv,form;wdkUtaMumif; ppfaq;ar;jref;Muonf/
awmifolv,form;wkdUonf rnfonfhtzJGUtpnf;? toif;tyif;rsm;wGif ygoenf;[k
pkHprf;ppfaq;Muonf/

&efukefNrdKUodkU csDwufaeaom a&eHajrtvkyform; oydwfwyfBuD; NydKuJG&yfpJatmifvnf;


e,fcsJUorm;wdkUu enf;trsKd;rsKd; okH;Muonf/ rauG;NrdKU ta&;ydkifonf atmufyg aMunm
csufwpf&yfudk xkwfjyefavonf/

nGefUaygif;tpdk;&\ aMumfjim

- 162 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rdrdwdkUtay:ü epfemaomtcsufwdkUudk azmfjyajymqdk&eftBuHESifh &efukef


NrdKUtxd ajcvsifcsDwuf oGm;a&muf&ef &nf&G,fí a&eHajrt&yfrsm;rS
tvkyfvufrJU vlaygif; 800-cefUwdkUonf rauG;NrdKUodkU 1938ckESpf?
'DZifbm 4&ufaeUwGif ajcvsifc&D;jzifh qdkufa&mufvmMuaMumif;/
&efukefNrdKU\ tajctaerSmvnf; ,cktcg vIyf&Sm;vsuf &Sdao;onf
jzpfí &efukefpD&ifpke,f &mZ0wfw&m;olBuD;u tpnf;ta0;rsm; rjyK
vkyf&ef wm;jrpfonfhtrdefU xkwfqifhvsufyif&Sdao;onf/ tvkyf
vufrJU ajcvsiftzJGU0ifwdkUonfvnf; &efukefokdUa&mufatmifoGm;í jyef
vmEdkif&ef p&dwfaiGaMu;tajctae vkHavmufxif&Sm;pGm r&Sdonfvnf;
wpf&yf? rdrdwdkU\ acgif;aqmifrsm;uvnf; rdrdwdkU Nidrf0yfydjym;pGm
a&SUodkU qufvufí ajcvsifcsDwufoGm;Edkif&ef udpötwGuf rauG;
pD&ifpke,f &mZ0wfw&m;olBuD;u awmif;qdkxm;onfh tenf;i,frQ
aom tmrcHaiGuav;udkyif rwifEdkif&SdaeMuonfuvnf; wpfaMumif;?
rauG;NrdKU\ awmifbufusa&mufaom aus;&Gmrsm;rSmvnf; qif;&J
EGrf;yg;í þe,ftwGif; jzwfoef;oGm;&rnfh vlaygif; 800-cefUwdkUudk
auR;zdkUrqdkxm;bd? aus;&Gmom;rsm;rSm rdrdwkdUtwGufyifvQif tEdkfifEdkif
pm;aomufaeMu&ayonf/ txufyg taMumif;rsm;aMumifh rauG;NrdKU\
awmifbufodkU ausmfvGefroGm;Muap&ef rauG;e,fydkif &mZ0wf w&m;
olBuD;uvnf; 4if;ajcvsifwyfzJGU0if taygif;wkdUtm;vnf; qifhqdk
wm;jrpfxm;ay\/ 4if;wm;jrpfaomtrdefUudk 1938ckESpf? 'DZifbm 6&uf
aeUu xkwfqifhaomfvnf; ajcvsifwyfzJGUrSm rauG;NrdKUüyif &Sdaeao;
onf jzpfaMumif;/

txufazmfjyyg taMumif;rsm;udk pOf;pm;qifjcifvQif 4if;ajcvsifwyfzJGU


0ifolwdkUrSm a&SUtzdkU rnfodkU jyKvkyfoifhygoenf;[k awG;MunfhMuvQif
rdrdwdkUtdrfrsm;udkomvQif jyefvnf oGm;a&mufoifhaom vrf;wpfckom
vQif &SdaMumif;/ xdkajcvsifwyf tzJGU0ifolwdkUrSmvnf; bmrQtjypfr&SdbJ
vl&dk;vlajzmifh rsm;pGmygvsuf? xdkolwdkUrSm rdrdwdkUtdrfodkU jyefoGm;vdk
Muaomfvnf; roGm;&ef qlylaESmifh,Sufvdkonfh olrsm;u jyefroGm;

- 163 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&efom aoG;aqmifxm;onfjzpfaMumif;/ xdkodkU qlylaESmifh,Sufolrsm;


rSmvnf; ajcvsifwyftzJGUom;wdkU\ tusKd;rsm;udkom ppfppf aqmif&Guf
vdkonfh pdwfqE´oabmrsKd;jzifh jyKvkyfonfr[kwfbJ rdrdwdkU\
udk,fusKd; oufoufudkom t"duxm;í qlylaESmifh,Suf&ef BudK;pm;jcif;
rQomjzpfaMumif;/

e,f&Sift&m&SdwkdUuvnf; ajcvsifwyftzJGU\ epfemcsufrsm;udk tpdk;&


xHodkU avQmufxm;jcif;rjyKap&ef wm;jrpfvdkaomqE´ tvQif;r&Sd
aMumif;? rdrdwdkU\ epfemcsufrsm;udk rauG;NrdKU&Sd c&dkif0efxHodkUjzpfap?
ta&;ydkifxHodkUjzpfap aocsmusepGm avQmufvTmjzifh avQmufxm;vQif
vnf; vdk&if;udpö NyD;ajrmufzG,f&m&SdaMumif;/ odkUwnf;r[kwf rdrdwdkU
txJrS udk,fpm;vS,frsm;a&G;cs,fí &efukefNrdKUodkU apvTwfvdkvQifvnf;
apvTwfEdkifonf jzpfaMumif;/

tufzf-tdyfcsf-pD-rlvmh0yf

ta&;ydkif? rauG;NrdKU/

rpöwmrlvm0yf\ aMunmcsufrSm zdESdyfrIpuf,EÅ&m; acG;oGm;pdwf vSnfhvnfaumif;atmif


qDqGwfay;vdkufjcif;om jzpfonf[k uRefawmfwkdU em;vnfvdkufMuayonf/ rSefayonf/
uRefawmfwdkU awG;xifonfhtwdkif; jrefrmhtvif;owif;pmwGif atmufygtwdkif; awGU&av
awmhonf/

ArmowÅd

]]___ vlESpfa,mufwpfwGJ pDwef;um NrdKUxJodkU csDwufvm&m


vlwef;BuD;rSm rdkif0ufausmfausmfrQyif &Snfvsm;aMumif;/ a&SUqkH;ESifh
aemufqkH;rS okH;a&mufjc,ftvHBuD;rsm;udkvnf; tm;yg;w& wvGifhvGifh
&SdMuonfrSm wtm;wufzG,f aumif;vSawmhaMumif;/ ___

- 164 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rauG;NrdKUrykvdyftzGJUrS tifpydwfawmf &mZ0wftkyf? ykvdyfrsm;u txl;


apmifhMuyfvdkufygvmMuonfhjyif ajcvsifwyfBuD;\ aemufrSuyfvsuf
ykvdyfom; 20cefUwdkUonf 8aycefU&Snfaom wkwfBuD;udk,fpDESifh pdk;&drf
BuD;pGm vdkufygvmMuaMumif;/ þrQ tHUrcef;aom vlxkBuD;onf
pnf;ESifhurf;ESifh odyfodyfonf;onf; nDnDnmnm csDwufvmonfudk
wpfcgrS rjrifzl;cJUonfhtwdkif; rauG;NrdKU tdrfwdkif;rS xGufMunfhMuum
rsm;pGm tHUtm;oifhaeMuaMumif;/ ___ aeUv,fwpfem&Dxkd;rS
yef;uefjym;udk,fpDESifh xrif;? ig;ydaMumf ckHnif;cefU a0pk,lMuNyD;vQif
jrpfurf;yg; aeusJusJwGif xdkifípm;Mu&aMumif;/ ___ ukvm;rsm;
onf yJ[if;wpfcGufESifh [if;&nfrsm;rsm;qrf;um tm;&yg;& pm;Mu
aMumif;/ 4if;wdkUvlpk wpf0ufcefU xrif;pm;aepOf jrpfur;fyg;odkU
&Z0wf0efBuD;\ armfawmfum;ESifh tm&fpD 1400 bwfpfum;wGif ykvdyf
tjynfh qdkufa&mufvmaMumif;? 4if;aemuf oydwfBuD;udk tkyfcsKyfum
vdkufygvmaom acgif;aqmif ocifbkd;vSBuD;? ocifA'if? ocifAarmif?
ocifcif? ocifazBuD;wdkUESifhwuG 4if;wdkU\ q&mawmfrsm;jzpfaom
q&mawmf OD;0g,r? OD;aZmwdu? OD;uE´&? oQifeE´wdkUudk 0&rf;ESifh
zrf;qD;vdkufaMumif;/ ___ xrif;pm;aeMuaom oydwform;rsm;
vnf; Mum;vQifMum;csif; xrif;rpm;EdkifMuawmhaMumif;/ ]]wdkUacgif;
aqmifBuD;rsm;udk rw&m; zrf;qD;Muw,f/ wdkUc&D;udk vrf;w0ufrS
aESmifh,Sufw,f/ wdkUacgif;aqmifrsm; rvTwfoa&TU wdkUc&D;qufroGm;/
wdkUxrif;rpm;/ taocHr,f/ wdkUxrif;rpm;vdkU ao&if tpdk;&wm0ef}}
[k qdkum Armukvm;tm;vkH;yif wnDwnmwnf; tpmiwfcH Mu
aMumif;/

,if;odkUaom owif;rsm;udk zwfMu&aom uRefawmfwdkUonf a&eHajr"e&Sifrsm;udk ydkíydkí


rkef;wD;pdwfemvmMuonf/ a&eHajr"e&SiftusKd;udk tpGrf;ukefumuG,fvsuf&Sdaom rauG;
ta&;ydkif rpöwmrlvm0yfudk a'gojzpfMuonf/ a&eHajr"e&SifESifh AsL&dku&ufrsm;tm;
ArmrsufESmzkH;pGyfay;aeaom a'gufwmbarmf\ nGefUaygif;tpdk;&udk atmhESvkH;emvm Mu
onf/

- 165 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

urm&Gwfu uRefawmfhrdwfaqGBuD; udk<u,fum; ]]xGD}} ceJ wHaxG;axG;xkwfvkdufNyD;aemuf


ypfypfcgcg a'gufwmbarmftpdk;&udk qJvdkufonf/

urm&Gwf&Sd udk<u,fwdkUvdk omreft&yfolt&yfom;rsm;? puf&kHtvkyform;rsm;ESifh ocif


rsm;onf a&eHajr"e&SifESifh tpdk;&tmPmydkifwkdU\ a&eHajrtvkyform;wdkUtm; rw&m;
zdESdyfusifhBuHaejcif;udk uefUuGufaomtm;jzifh wpfpkHwpf&m ta&;,laqmif&Guf&ef pdwftm;
xufoefaeMuavonf/

uRefawmfwdkU wuúodkvfausmif;om;rsm;rSm a&eHajroydwfwyfBuD;twGuf wpfckckawmh


vkyfrSjzpfrnf[laom t,ltqjzifh &dk;wkd;&GwjzpfaepOf a&eHacsmif;NrdKUrSm ausmif;om;
oydwf wpfckuvnf; ay:aejyefojzifh rD;avmif&mavyifhouJUodkU jzpfaeawmh\/

xkdtcsdefu xl;jcm;csufwpf&yfrSm uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm;uJUodkU tvkyform;


v,form;wkdU\ awmif;qdkcsufrsm;udk udk,fusKd;ESifhxyfwljrifí v,form;? tvkyform;
ta&;wGif ouf0if,kHMunfpGm yg0ifaqmif&GufMuolrsm;teuf ausmif;q&mrsm; yg0ifae
jcif; jzpfayonf/ ,if;ausmif;q&mrsm;rSmvnf; rsm;aomtm;jzihf ae&Sife,f ausmif;q&m
rsm;ESifh jrefrmausmif;q&mrsm; jzpfavonf/

,if;odkUaom ausmif;q&mtcsKdUESifh udkb[def;? udkAaqG? udkxGef;&Sdefpaom ausmif;om;


acgif;aqmifrsm;onf rMumcP awGUqkHaqG;aEG;wwfMuavonf/ ausmif;om;wkdU\
ta&;oufoufwGif vnf;aumif;? ausmif;om;rsm; pnf;&kH;a&;twGufaomf vnf;aumif;
xkdq&mrsm;onf tBuHOmPfESifh tjcm;tultnDtrsKd;rsKd;udk ay;avh&SdMuonf/ ausmif;om;
vIyf&Sm;pnf;&kH;a&;vkyfief;rsm; jrefrmausmif;om;rsm;odkU ysHUESHUvmjcif;wGif xkdq&mwdkU\
ya,m* rsm;pGmygonf[k qdkEdkif\/

rauG;wGif a&eHajroydwfwyfBuD;udk tpdk;&u wm;qD;xm;NyD[laom owif; &efukefodkU


a&mufvmNyD; aemufwpfaeUwGif ausmif;om;acgif;aqmiftcsKdUESifh ,if;odkUaom q&mtcsKdU
onf a&ausmfvrf;rBuD;ay:&Sd q&mBuD;OD;a&Taz\ tdrfwGif awGUqkH&ef csdef;xm;avonf/
udkb[def;u xdktpnf;ta0;odkU uRefawmfyg oGm;wuf&ef nTefMum;avonf/ olESifh

- 166 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkbaqGrSm rwufEdkifMuacs/ olwdkUrSm c&D;xGufp&m&Sdonf[k od&ay\/ wwfEdkifvQif


or*¾'kwd,OuúX udkvSa&T? twGif;a&;rSL; udkat;ausmf? aiGxdef; udkpdk;armif? udkxGef;&Sdef
polwdkU wufMurnfjzpfavonf/ uRefawmfum; csdef;xm;aomae&mokdU BudKwifoGm;&ef
jzpfavonf/

tcsdefum; 6em&DcJG/

aeUwmwkdvmaom aqmif;wGif;jzpfojzifh nbufodkU vkH;vkH;ul;cJUavNyD/ jrLrif;vGif a0h


oavmuf&Sdaom ESif;zGJzJGonf jynfhcgeD;aeaom va&mifwGif jzLazG;pGmqdkif;vsuf&Sday\/

uRefawmfonf u&dvrf; (AdkvfjrwfxGef;vrf;)ESifh armif*dkrm&Dvrf; (AdkvfcsKyfatmifqef;


vrf;) axmifhrSaeí a&ausmfxJodkU0if&ef [efjyifaeNyD;rS npmrpm;cJU&ao;onfudk owd
&NyD; yvufazmif;ay:&Sd vufokyfqdkifwpfqdkifodkU 0ifvdkufav\/ vufokyfqdkifum; pnf
um;vSay\/ t*Fvdyfujym; usm;rwpfwJGonfyif vufokyfpm;aeavonf/ vufqGJ
"mwfrD;uvnf; tjcm;qdkifu "mwfrD;rsm;xuf vif;aeayonf/ vufrvnfEdkifatmif
vufokyfxnfhae&aom ta':BuD;um; "mwfrD;a&mifatmufwGif tom;eufausmufrESifh
t&kyfqdk;rIudk xif&Sm;pGmjyaeovdk 0if;vufaeaom em;uyfa&mifESifh vufaumufa&mif
wdkUjzifh pD;yGm;jzpfrIudkvnf; txift&Sm;jyoaeayonf/

uRefawmfhtwGuf vufokyfwpfyGJrSmNyD; apmifhaepOf ab;uxdkifaeolrsm;udk owdxm;


Munfhvdkufrdayonf/ &efukefykvdyftzGUJ0if ykvdyfom; (0g)&Jom;ESpfOD;udkvnf; awGU&\/
olwdkU bmawGajymaeygvdrfh [k em;pGifhvdkufrdonf/ olwkdUonf a&eHajrrS csDwufvmrnfh
oydwfwyfBuD;taMumif;ESifh rauG;ta&;ydkifu ydwfyifxm;onfh taMumif;udkom ajymqdkae
Muojzifh uRefawmfhrSm rsm;pGm pdwfxdcdkufoGm;ygonf/

uRefawmfum; vufokyfpkHudkpm;&if; a&eHajroydwfwyfBuD;rS &dkufcwfvdkufaom awmfvSef


a&; vIdif;*,uf\ t&SdeftmedoifBuD;ykHudk awG;aerdonf/ xkdvIdif;*,ufonf ykvdyfvdk
EdkifiHa&; atmufusaemufusEdkifvSaom vlpkudkyif ykwfcwfvIyf&Sm;EdkifavNyDwum;/

- 167 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vufokyfpkHrSm xl;xl;jcm;jcm; t&om&SdvSayonf/ csKdaEG;aom [if;csKda&usJonf


vufokyfpkHudk aqmifhíaqmifhí oGif;vdkufouJUodkU jzpfay\/ qmuvnf;qm? pm;vdkU
uvnf; aumif;onfESifh wpfyef;uefNyD;wpfyef;uef qufpm;vdkuf&m ydkufqHvnf;r&Sd?
tcsdefvnf; r&SdawmhNyD/

a&ausmfvrf;rBuD;ay:wGif vrf;avQmufíaumif;aomtcsdefjzpfonf/ um;tul;tjzwf r&Sd


oavmuf? vefcsm;pD;olvnf; r&Sdoavmuf jzpfayonf/ va&mifazG;azG;onfvnf; ywf
0ef;usif wpfckvkH;udk yufzsef;ae&m vrf;ray:wGifyif ta&mif[yfaeay\/

a&ausmfaps;ausmfí okH;av;rdepfrQ avQmufvkdufaomtcg q&mODa&TGaz\tdrfudk awGU&av


onf/ OD;a&Taz\tdrfum; ESpfxyftdrfBuD;jzpf\/ OD;a&Tazonf ausmif;q&mwpfOD; jzpfav
onf/ odkU&mwGif ausmif;q&mvcjzihf avmufi[efr&Sd/ q&muawmfonf jrefrmAdaE¨m
aq;qdkifwpfqdkif tdrfatmufxyfrSm zGifhxm;avonf/

uRefawmfonf atmufxyfwHcg;ayguf0wGif &yfvsuf twGif;odkU Munfhvdkufonf/ rSefAD&dk


BuD;rsm;wGif aq;ykvif;rsm;? aq;xkyfrsm; cifusif;xm;onfudk jrif&\/ eH&Hrsm;wGif
jyu©'defrsm;? aoG;aq;aMumfjimum;csyfrsm;tjyif pmvkH;BuD;BuD;rsm;jzihf ]&efudk&efcsif; rwkHU
vsif;ESifh} ]wefaq; vGefab;} ]&dk;&dk;usifh jrifhjrifhBuH} ponfjzifh ykHESdyfxm;aom pmwef;
rsm;udk awGUEdkifonf/ wdkifESpfwdkifwGif t*FvdyfppfAdkvfrsm; tav;jyKaeonfudk cH,laeaom
r[mAE¨Kv\ykHESifh ocifudk,fawmfrIdif;\ykHudk csdwfqGJxm;avonf/

&kwfw&ufaomf vlr&Sd[kxifrdvdkuf\/ okdUaomf taotcsmMunfhvdkufaomtcg uGyfyspf


wpfckay:wGif uRefawmfhbufausmay;vsuf r[mAE¨KvykH csdwfqGJxm;aom wdkifudkrSDum
ajcqif;xdkifí pmzwfaeaom oli,fruav;wpfa,mufudk jrif&avonf/

oli,fronf pmtkyfwGif rsm;pGmpdwf0ifpm;aeav&m uRefawmfhajcoHudk Mum;rd[efr&Sday/

uRefawmfu ]]t[rf;}} toHay;NyD; ar;vdkufonf/

- 168 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]q&maz&Sdygovm;}}

onfawmhrS oli,fronf rSDaeaomwdkifrS ausmudkcGmum qif;xm;aomajcudk r&kyfao;bJ


uRefawmhfbufodkU udk,fwapmif; vSnfhMunfhvdkufonf/ oli,fr\ udk,fvkH;ESifh[efyefrSm
ao;oG,fEke,fvSonf/ aoQmifxkH;qHawmufESifh jzpf&m jrefrmqefvSonf/ oli,frudk
,if;odkU jrifjrifcsif; uEkwfyef;cufuav;ESifh EIdif;Munfhvdkufrdonf/ oli,fronf
uRefawmfhudk twefMumpdkufMunfhaeNyD;aemuf rwfwyf&yfvdkufonf/ t&yfrSm cyf&Snf&Snf
cyfEGJUEGJU/ oli,fr\ tom;0g0gESifh [efZm;yifeDEktusÐuav;rSm yeH&vSay\/ oli,fr
onf vufxJupmtkyfudk vufnId;nSyfum ydwfvdkufonf/ v,fwDy@dwOD;armifBuD;
a&;om;aom wyifa&TxD; 0w¬KBuD;jzpfay\/

]]q&maz&Sdygovm;}}

uRefawmfu xyfar;vdkufawmhrS-

]]b,fuygvJ&Sif}}

oGm;uav; tenf;i,facgonf/ okdUaomf t&kyfqdk;oGm;atmif racg? jzLazG;vSy nDnm


aom oGm;rsm;jzpfjcif;udk jyvdkUaumif;&kHom acg\/

]]wuúodkfvfausmif;uyg? aqG;aEG;yGJcsdef;xm;vdkU}}

]]aMomf aMomf azaz tay:xyfrSm&Sdygw,f&Sif? wufoGm;yg/ q&mudkxGef;a&TwkdUvnf;


a&mufaeygNyD}}

tay:xyfodkU tdrfwGif;avSum;jzihfyif wufoGm;&avonf/ q&maz\ orD;uav;um;


þodkU vrf;nTefay;NyD;aemuf uGyfyspfay:ajcqif;xdkifí wdkifudkausmrSDum pmzwfae&pf
avonf/ oli,fronf touftm;jzihf 15ESpf wpf0dkufavmufwGif &SdayvdrfhOD;rnf/

- 169 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tay:a&mufvQifa&mufcsif; q&mudkxGef;a&Tu qD;ac:\/ udkxGef;a&Ttm; uRefawmfonf


e*g;eD pmtkyfwdkufrSm yxrOD;qkH; awGUzl;NyD;aemuf aumif;pGm&if;ESD;aeavNyD/

q&mazudkum; ,ckwpfBudrfom awGUzl;onf/ q&mazrSm tom;jzLjzL ydefydefyg;yg;


EIwfcrf;arG; a&;a&;ESifhjzpfonf/ toufrSm 50bufodkU eD;aeNyD[k xif&onf/

uRefawmfa&mufa&mufcsif; q&mazu aemufaz;aqmifodkUvSr;fí-

]]rnGefUa&? aumfzDwpfcGuf,lcJUyga[h}} [k ajymvdkuf\/

ukdxGef;a&Tu xm;0,foH0J0Jjzihf uRefawmfhtm;-

]]aemufxyf bmMum;ao;ovJ}} [k ar;vdkufonf/

]]owif;pmawGxJrSm ygwmawGtjyif bmrSxyfrMum;&ao;ygbl;/ q&mwdkU ykZGefawmif


jrLeDpy,fausmif;om;awG or*¾zGJUNyD;NyDr[kwfvm; q&m}}

udkxGef;a&Tu NyKH;vkdufNyD;-

]]b,faemufusvdrhfrvJ}}

xdktwGif; ta':BuD;wpfa,muf aumfzD,lí xGufvmavonf/ 00axmifaxmifarmif;


armif; jzpfonf/ tom;rSm cyfndKndKjzpf\/ q&muawmf a':nGefUyif jzpf[ef&Sd\/
uRefawmfhudk aphaphpyfpyf tuJcwfMunfhNyD; udkxGef;a&TbufodkU-

]]'Doli,f ta':rjrifzl;ygyJuvm;}}

udkxGef;a&Tu-

]]udkwifxGef;wJUa':a':? aumvdyfausmif;om;ocifayhg}}
- 170 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':nGefUuNyKH;vkdufonf/ oabmaumif;aom rdcifwdkU\tNyKH;rsKd;/

]][J [J 'gjzifh rif; usifhom;r&ao;bl;aygh}}

uRefawmfum; pyfNzJNzJvkyfaeaomfvnf; a':a':nGefU\ qdkvdkcsufudk t"dyÜm,fudk rayguf


ao;aMumif; a':a':nGefU &dyfrd[efwlonf/ xdkUaMumifh quf&Sif;onf/

]]ocifjzpfpqdkawmh nxrif;iwfzdkUwdkU? ajcvsifavQmufzdkUwdkU usifhom;r&ao;bl; r[kwf


vm;}}

q&mazu 0ifí-

]]npmaum pm;cUJNyDvm;}}

]]ckeuyJ qdkifrSm 0,fpm;cJUw,fq&m}}

a':a':nGefUu NyKH;vkdufjyefonf/ om;orD;udk tvdkvdkufaomrdcif\ tNyKH;rsKd;yif jzpf


onf/ þtNyKH;udk uRefawmfrarhEdkif/ 4if;tjyif a':a':nGefU\ oGm;rsm;rSm atmufwGif
awGUjrifcJUaom olUorD;\oGm;rsm;ESifh qifonfudk owdjyKrdvdkuf\/

]]bmvdkU qdkif0,fpm;ovJuGJU? aemufrSwfxm;? ta':wkdUtdrfrSm tNrJ xrif;[if; usefwwf


w,f? [J [J [J}}

udkxGef;a&TESifh uRefawmfwkdUvnf; a&m&,fae&awmh\/

udkvSa&T a&mufvmavonf/ udkvSa&T\ arSmifaeaomtom;rSm acR;pdkUaeojzifh rD;a&mif


wGif oydwfa&mifxae\/ rsufrSefxlBuD;uvnf; wzsyfzsyfawmufaeonf/ a':a':nGefU
onf aemufaz;cef;0ifoGm;NyD; aumfzDwpfyef;uef ,lvmjyefavonf/

- 171 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

q&mcspf a&mufvmjyefonf/ q&mcspfESifh udkvSa&TrSm &kyfcsif;cyfqifqif jzpfonf/


q&mcspfu udkvSa&Tavmufawmh rrnf;ay/ olwkdUESpfa,mufpvkH;wGif MoZm&Sdí
jrnf[def;aom toHrsm;&SdMu\/ okdUaomf udkvSa&T\toHu ydkBuD;avonf/

a':a':nGefUum; vlopfa&mufwdkif; aemufaz;cef;0ifí aumfzD,lvmcJUonf/

]]uJ uJ aumfzDawG at;ukefvdrfhr,f? aomufvkdufMuOD;}}

xdkokdU a':a':nGefUuajympOf udkvSa&Tonf aumfzDyef;uefudk udkifxm;NyD;jzpfonf/ olonf


yef;uefudk csxm;vkdufNyD;-

]]raomufawmhbl; a':a':}} [k cyfwnfwnfajymvdkuf\/

xdktcg tm;vkH;yif rsufESmraumif;jzpfoGm;Mu\/ a':a':nGefum; ysmysmovJ tm;yg;


wemyif jzpfoGm;onf/

]][if bmjzpfvdkUvJ}}

]]tom;rnf;oGm;rSmpdk;vdkU [m; [m; [m;}}

udkvSa&T\ &,foHum; tm;&yg;&&SdvS\/ onfhjyifvlawGvnf; 0dkif;&,fMuonf/

q&m udkxGef;a&Tu-

]]uRefawmfu a&aEG;uwl;vdkU raomufawmhbl;rsm; ajymrvm;vdkU}}

,if;odkU&,f&,farmarm pum;ajymMuNyD;aemuf udkvSa&Tu udkat;ausmf? udkpdk;armif paom


tjcm;ausmif;om;acgif;aqmifrsm; vmEdkifrnfr[kwfaMumif; ajymjyonf/ udkcspfu q&m
OD;a&TjzL? q&mvS polwkdUvnf; vmEdkifMurnf r[kwfaMumif;ajymjyonf/ 4if;aemuf
aqG;aEG;yJG pMu\/ a&eHajroydwfwyfBuD;udk ydwfyifwm;qD;xm;onfhtaMumif;? a0g?
- 172 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

om,m0wDwdkUwGif v,form;rsm; tiftm;pkaeonfudk nGefUaygif;tpdk;&u vkdufvHNcdrf;


ajcmufaeonfhtaMumif;? ausmif;om;? ausmif;q&mrSpí NrdKUay:rSvltrsm;onf tvkyfo
rm;ESifh v,form;wkdU\ awmif;qdkcsufrsm;udk axmufcHaeMuonfh taMumif;rsm;udk
ajymqdkMuonf/

udkvSa&Tu-

]]a&eHajroydwfwyfBuD;udk wm;qD;xm;wmuawmh tvkyform;awG? v,form;awG?


ausmif;om;awG &efukefrSmpka0;NyD; wyfaygif;pkBuD; jzpfrvmatmif Od;csKD;vkdufwmyJ/
'gaMumifh 'Dudpöudk vufydkufMunfhaevdkUawmh rjzpfbl;/ a&eHajroydwfwyfBuD; a&SUquf
vmEdkifatmif b,fenf;eJUrqkd vkyfMur,fvdkU qkH;jzwfxm;w,f}}

q&mazu ]]aumif;w,f? &efukefudk ra&mufa&mufatmif ac:&r,f}} [k axmufcHav


onf/

a':a':nGefUu NyKH;vkdufjyefonf/

]]tif; a&Twd*kHrSm rif;av;yg;qkHr,fqdkwJUudef; qdkufNyDxifyg&JU/ tvkyform;&,f? v,fo


rm;&,f? ausmif;om;&,f? wdkUtrsKd;orD;awGvnf; rif;wpfyg;ayghuG,f}}

tm;vkH; NyKH;aeMuonf/ udkxGef;a&Tom rNyKH;bJ oJoJrJrJawG;aeonf/ twefMumvQif olu


udkvSa&TbufodkU-

]]uJ b,fvkd a&SUqufvmEdkifatmif vkyfvdkMuowkH;}}

]]'guawmh aqG;aEG;Muwkef;bJ? 'Du vufa&G;pifawG rauG;vTwf? acgif;aqmifawG


tzrf;cH&vdkU acgif;aqmifrJUjzpfaewJU tvkyform;awGudk tJ'DvdkAdkvfawGu wpfAdkvfus
wpfAdkvfwufpepfeJU acgif;aqmifNyD; wm;qD;wJUtrdefUudkzDqefNyD; twif; qufcsDwuf
vm&kHyJ}}

- 173 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

4if;aemuf &efukefokdU tvkyform;? v,form; wyfBuD;rsm; a&mufvmvQif auR;arG;{nfhcH


a&;rsm;udk pOf;pm;Muavonf/ b@aiG&SmazGa&; aqG;aEG;Muonf/

uRefawmfu tay:tusÐtdwfxJrSm pmtdwfuav;ESifh xnfhxm;aom a&eHajroydwf&efykHaiG


"mwfykH &ifxdk;uav;wpfckudk xkwf,lNyD;-

]]a[m'D "mwfykH&ifxdk;uav;awG a&mif;NyD; &efykHaiGpkwmvnf; aumif;wmyJ? uRefawmf


wpfaeUu 25ck,loGm;NyD; a&mif;wm ck 2ckyJ usefawmhw,f}}

q&mazu "mwfykHudk,lMunfh&if;-

]]tif; aumif;om;yJ? t"dyÜm,fvnf;pkHw,f/ a&eHajra&m? rD;wkwfa&m? wlwHpOfa&m


usm;usm;vsm;vsm; ArmBuD;a&m/ b,favmufeJUa&mif;ovJ armif}}

uRefawmfrajzcif udkvSa&Tu 0ifajzvdkufonf/

]][J [J olrsm;udkawmh ig;rl;eJUa&mif;w,f/ q&mvdkcsif&ifawmh wpfusyfyJay;wmaygh}}

q&mazu uRefawmfhqD vufjzefUvSrf;&if;-

]]wpfusyfvdkcsif&if ESpfykHpvkH;ay;}}

uRefawmfonf "mwfykHESpfykHpvkH;udk q&maztm; ay;vkdufavonf/

OD;a&Tazu q&muawmftm;-

]]rnGefUa& aiGwpfusyfay;yguGm}}

a':a':nGefUonf tdwfxJprf;&if; avSum;0odkU avQmufoGm;onf/ atmufodkUikHUvsuf-

- 174 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]opfopfa& a[h rcifopf? aiGwpfusyf ,lcJUyguG,f}}

okdUuvdk vSrf;awmif;NyD;aemuf olUcifyGef;xHvmí &ifxkd;"mwfykHwpfckudk ,lMunfhaejyef


avonf/ udkvSa&T? udkxGef;a&TESifh q&mcspfwdkUum; tjcm;udpörsm;udk ajymqdkaeMu\/

opfopfodkUr[kwf rcifopf/ ao;oG,fEke,fonfh oli,fruav;onf wufvmNyD; olU


tartm; aiGwpfusyfudk ay;avonf/ a':a':nGefUu xdkaiGwpfusyfudk uRefawmfhtm;
ay;tyf\/ q&mazu &ifxkd;"mwfykHudk olUorD;tm; vSrf;ay;NyD;-

]]a&mh orD;&ifbwfrSmxdk;xm;? wkdUu a&eHajroydwfwyf&JU bufawmfom;awGqdkwJU txdrf;


trSwf ayghuG,f}}

rcifopfonf "mwfykHudk aphaphpyfpyfMunfhae\/ ezl;tenf;i,f armufaeonf[k xif&


onf/ okdUaomf r[mezl;qefonf/ rsufvkH;rsufzef aumif;onf/ EIwfcrf;rsm;rSm rqdk;
yJESifh eDaeNyD; raphwaphjzihf NyKH;wkH;wkH;aeMuonf/ tvSBuD;vSonf[k rqdkEdkifaomfvnf;
usufoa&&Sdaom rsufESmygay/ csKdomaom rsufESmygay/

rcifopfonf uRefawmfwkdUa&SUrSmyif "mwfykH&ifxkd;udk &ifbwfrSmxdk;vdkufavonf/ þwGif


uRefawmfonf rjrifhOD;ESifhrcifopf uGmjcm;ykHudk ajy;jrifvdkufrdonf/ rjrifhOD;um; [efZm;
yifeD 0wf&efyif jiif;qef\/ yifeDonf xlNyD;rvSry[kqdkonf/ rcifopfum; [efZm;yifeD
Ekuav;udk 0wfxm;onf/ rjrifhOD;onf aiG8yJawmh &efykHaiGxnfhonf? &ifxkd;"mwfykHudk
um; &ifbwfxkd;zdkUaeaeomom vufrcHvdkufay/ &ifxkd;"mwfykHu xkd;csifqifcsifpzG,f
jzpfatmif rvS[k qdkcJUayonf/ rcifopfum; xdk"mwfykH&ifxdk;udk &ifbwfrSm tjrwfwEdk;
wyfqifxm;avNyD/ ]]wkdUu a&eHajroydwfwyf&JU bufawmfom;awGqdkwJU txdrf;trSwf
ayghuG,f}} qdkaom olUtazpum;udk aumif;pGm rSwfom;em,lvdkuf[ef&Sday\/

xdktcdkuf udkvSa&Tonf onf;xefpGm orf;vkdufavonf/

]]tif;? jyefMuOD;rSyJ/ raeUnu rtdyf&bl;/ &JabmfwifxGef;aum vdkufr,fr[kwfvm;}}

- 175 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfu NrdKUxJrSm tdyfvdkufrvm;vdkU}}

]]bmjyKvdkUvJ? jyefp&mp&dwfr&SdvdkUvm;/ vmygx? [J [J vlwpfudk,f azmifwdefwpfacsmif;


pDawmh ygao;wmyJ? azmifwdefjyNyD; bwfpfum;a<u;xm;vdkU r&&if taygifqdkif ydkU&kH
&Sdwmaygh}}

uRefawmfvnf; xvdkufonf/ a':a':nGefUu pdk;&drfaomtrlt&mjzihf uRefawmfwdkUESpf


a,muftm; MunfhNyD;-

]]jyefp&dwfygMu&JUvm;? ,loGm;av? opfopfa& aiGwpfusyf oGm;,lygOD;uG,f}}

uRefawmf bmrQrajymbJ pyfNzJNzJvkyfaeonfudk ukdvSa&Tu &,fNyD;-

]]rvkdygbl; a':a':? ygygw,f azmifwdefaygifzdkUrvkdygbl;}}

rcifopfum; atmufqif;ydkufqH,lrnfvkyfNyD;rS olUtarem; vm&yfaejyef\/

uRefawmfESifhudkvSa&TwkdUonf qif;vmMuonf/ udkvSa&Tum; uRefawmfhykckH;udk vufwpf


zufESifh zufudkifvsuf/

atmufodkUa&mufaomtcg udkvSa&Tu uRefawmfhem;xJodkU wdk;wdk;uyfí-

]]twnfaygufar;aewm ydkufqHyg&JUvm;}}

]]ckeifu &efykHaiGwpfusyftjyif ESpfjym;yJygawmhw,f/ &efykHaiGuawmh okH;vdkU rjzpfbl;


xifw,f}}

udkvSa&Tonf &,fvdkufonf/

- 176 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]udk,fuvnf; armifrif;BuD;om;tm;udk;eJU ygygw,fajymwm/ &SdorQydkufqH rEÅav;


aMu;eef;&dkufvdkuf&wmeJU ukefa&m/ uJ uJ rjzpfao;bl;? a&SUrsufESmaemufxm;NyD; oGm;
awmif;OD;rS}

ukdvSa&Tonf tdrfay:odkU jyefwufoGm;avonf/

tdrfay:rS w[m;[m;&,foHMum;&\/ twefMumaomf rcifopf atmufqif;vmonf/


aq;AD&dkwGif;&Sd bl;uav;wpfvkH;twGif;rS aiGwpfusyf,lNyD; wufoGm;jyefavonf/
rcifopfonf tqif;wGifvnf;aumif; twufwGifvnf;aumif; uRefawmfhtm; NyKH;aphaph
ESifh MunfhoGm;ayonf/ uRefawmfwdkU\tjzpfudk NyKH;jcif;jzpfayvdrfhrnf/ aemuf udkvSa&T
onf 0kef;'dkif;ESifh ajy;qif;vmNyD; ]]udkif;vpfMupdkU? aemufqkH;bwfpfrrD&if oef;acgifxd
apmifhae&OD;r,f}}[k uRefawmfhtm; wGef;qGJ ac:,loGm;avonf/ /

- 177 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

19

wpfAdkvfus wpfAdkvfwuf

a&eHajroydwfwyfBuD;\ acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD;vdkufaomae&mwGif tpm;xdk;&ef


Adkvfrsm;ac:vdkufaomtcg A[dkwdkUArmtpnf;t&kH;rS ociftrsm;onfvnf;aumif;? e,f
wdkUArmtpnf;t&kH;rS ocifrsm;onfvnf;aumif; tjrefpm&if;oGif;Muavonf/

ocifpdk;? ocifxdef0if;? ocifxGef;pdef? ocifazoef;? ocifxGef;cif ponfjzihf


qkH;EdkifzG,fr&Sdaom Adkvfpm&if;udkMunfhum uRefawmfwdkUonf tm;wufírNyD; csD;usL;í
rqkH; jzpfaeMuayonf/

Akdvfrsm;xGufcJU&ef ac:onfrSm ewfawmfvjynfhaeUjzpf\/ ewfawmfvjynfhausmf wpf&uf


aeUwGif a';'&JNrdKU wkdUArmtpnf;t&kH;OuúX ocifjroGifESifhwuG Adkvf15a,muf pm&if;
oGif;vdkufavonf/

trsKd;orD;rsm;xJrSvnf; pm&if;oGif;Mu&m Munfhjrifwdkif refusnf;wef; wdkUArmtpnf;t&kH;


twGif;a&;rSL; rcifvS yxrqkH;trsKd;orD; jzpfavonf/

b,fbufudkMunfhvdkufMunfhvdkuf pdwftm;wuf<ujcif;? udk,fusKd;pGefUvTwfjcif;? ab;[l


orQ &ifqdkif&ef toifh&Sdjcif;wkdUudkom awGUjrifae&awmh\/ vlrsKd;wpfrsKd;\ jzpfpOf
ordkif;wGif þvdkrGefjrwfaomtcsdefrsKd; BuHBudKufcJvSonf/ þvdkrGefjrwfaomtcsdefrsKd;wGif
ae&onfrSm &cJvSaom tcGifhta&;aywnf;/

uRefawmfhudk,fudk,f qifjcifMunfhvdkufonf/ wpfESpfeD;yg; oydwfarSmufNyD; rdkif-400


ajcvsifavQmufí tiftm;jyvmaeaom oydwfwyfBuD;\ tiftm;? tkH<u qE´jy&ef
csDwufzdkU pnf;&kH;vIyf&Sm;aeMuaom awmifolv,form;wkdU\ tiftm;? tvkyform;?

- 178 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

v,form;wkdU ta&;twGuf ]vmrnfhab; ajy;awGU&ef} Adkvfpm&if;oGif;Muaom ocifrsm;


\ tiftm;/ ,if;odkUaom tiftm;wdkUonf uRefawmfhudk,fcE¨mwGif;odkU pkNyKH0ifa&mufvm
onf[k rSwfxif&avmufatmif tm;wufvsufaeayonf/ udk,fusKd;twGuf jzpfaom
0efaxmufta&;ydkif &mxl;rSef;xm;rI? rdbrsufESmaxmufxm;í EdkifiHa&;rS aemufqkwf&ef
tm;xkwfrI? &nf;pm;tvkd tcspfa&SUaqmif&mvdkufí trsm;tusKd;aqmif&ef zifhav;rI?
vpf[if;rI[lorQonf ,cifu arS;rdefaecJU&mrS ,ckuG,faysmufíyifoGm;avNyD/ tazql
rnfhab;? q&mjypfwifrnfhab;? &nf;pm;NidKjiifrnfhab; paom ab;uav;rsm;udkomru
axmifwef;us aoewfESifhtypfcH&rnfh ab;BuD;rsm;udkyif &ifqdkif&JvmavNyD/ þuJUodkU
qifjcifrdaomtcg udk,fhudk,fudk,f MunfndKvmonf/ udk,fhb0udk jrwfEdk;vmonf/
udk,fhtcsdefudk *kPf,lvmonf/ uRefawmfum; tcsrf;ajrUtaysmf&TifqkH;aom uRefawmf jzpf
vmayonf/ ]]ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrmy? wkdUacwfudkom a&muf&rnfrSm rvGJyg/
wdkUArm? a[h wdkUArm}} [kvnf; tBudrfBudrftcgcg &ifhusL;rdavonf/

uRefawmfESifhwuGaom ausmif;om;&Jabmfrsm;onf uRefawmfhvdkyif aysmf&TifpGm txufyg


twdkif; &ifhusL;í Akdvfpm&if; oGif;Muayonf/

odkU&mwGif Adkvfpm&if;oGif;wdkif;vnf; wm0efay;onfr[kwf/ oufqdkif&m acgif;aqmifrsm;


onf Akdvfpm&if;0ifrsm;\ t&nftcsif;? touft&G,f? t&ifhtusuf ponfrsm;udk
ppfaq;avhvmNyD;rS wm0efay;oifholudk ay;Muavonf/ uRefawmfwkdUwpfawGum; wm0ef
rcH,l&ao;/ t&efpm&if;0iftjzpfjzifh apmifhaeMu&\/ wm0efcH,laom Adkvfrsm;onf
atmufyguwdy#dnmOfudk ay;Mu&avonf/

(1) igonf a&eHoydwfwyf wpfckwnf;udkjzpfap? v,form;wyfBuD; wpfckwnf;udkjzpfap?


odkUr[kwf ESpfwyfpvkH;udkjzpfap &efukefodkUta&muf wm0efcHí BuD;rSL;ac:aqmifcJUygtHU/

(2) ig\wm0efonf &efukefNrdKUü tvkyform;tpnf;ta0;BuD;rsm; v,form;tpnf;


ta0;BuD;rsm; NyD;pD;í vlpkuGJonfhtcgrS NyD;qkH;onf[k ,kHMunfygaMumif;/

- 179 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(3) wm0efNyD;qkH;onfh pcef;odkUra&mufrcsif; rnfuJUodkU taESmifht,Sufrsm; awGUBuKHap


umrl rwGefUrqkwfbJ a&SUodkUomwdk;í wufcJUygtHU/

(4) vlpkuGJapaom vkyfief;rsm;udk b,ftcgrQrvkyfyg/ tusKd;vdka,mif &lyaqmifí aoG;cJG


jcif; vlkpkcGJjcif;ponfh y&d,m,fwkdUudk tpGrf;ukef a&Smifwdrf;ygtHUownf;/

rnfodkUaom twm;tqD;taESmifht,Sufrsm; &Sdapumrl a&eHajroydwfwyfBuD;ESifh awmifol


v,form;wkdU qE´jycsDwufyGJBuD;ESifh &efukefokdUa&mufvmrnfjzpf&m 4if;wdkUtm; BudKqdka&;?
apmifha&Smufa&;? {nfhcHa&;ponfwdkUudk aqmif&Guf&ef *dkPf;aygif;pkH? toif;aygif;pkH tpnf;
ta0;BuD;wpf&yfudk ewfawmfvjynhfausmf 1&uf? nae 5em&DtcsddefwGif a&Twd*kHbk&m;
ajcawmf&if; OD;b&DZ&yfü usif;yavonf/ v,fwDOD;Z#dvu tpnf;ta0;em,u?
xdyfwifudk,fawmfBuD;u OuúX? ocifpHxGef;vS? ocifoef;xGef;wdkUu twGif;a&;rSL;rsm;
tjzpfjzifh aqmif&GufMuavonf/ xkdtpnf;ta0;rS &efukefodkU csDwufvmaom a&eHajr
oydwfwyfBuD;udk csD;usL;onf/ ydwfyifwm;qD;aomtpdk;&udk &Iwfcsonf/ acgif;aqmifrsm;
udk zrf;qD;jcif;udk uefUuGufonf/ &efukefü yk'fr 23 tydk'f 7 udk tjrefqkH;&kyfodrf;ay;&ef
awmif;qdkavonf/

xdktpnf;ta0;ü a&eHajroydwfarSmuform;rsm;ESifh tvkyform;rsm;tm; c&D;OD;BudK&ef


twGuf tvkyftrIaqmiftzGJU zJGUvkduf\/ ocifacgif;aqmifrsm;tjyif azbD,HrS OD;bcdkif?
&JwyfrS armifarmifndK? uRefawmfwkdUausmif;xJrS udkAaqGESifh ocifausmfpdefwdkU yg0ifMu
avonf/ &efukefNrdKU &yfuGufwdkif;wGif xrif;xkyfESifh aiGaumufcH&ef xrif;xkyftzJGUESifh
b@a&;tzJGUrsm; zJGUavonf/ usef;rma&;ESifh apmifha&Smufa&;wm0efrsm;udk omome apmifh
a&Smufa&; oHCmhtzJGUBuD;ESifh omoem0dok'¨d r[ma0ykv’tzJGUu ,lavonf/

&efukefrSmomru tjcm;NrdKUaygif;rsm;pGmrSmvnf; vlxktpnf;ta0;rsm; usif;yum tvkyf


orm; v,form;wkdU\ tiftm;jywyfBuD;rsm; csDwufa&;udk axmufcHtm;ay;í zdESdyf
csKyfcs,frIrsm;udk uefUuGuf&IwfcsMuavonf/ Armjynfwpf0ef;vkH; pnf;&kH;nDnGwfMuonf/
Armwdkif;Armwkdif; aoG;pnf;Muavonf/ ]]Armjynft0Srf;tukef? wkdUtdrfrSwfyg? wdkU&m
rSwfyg}} [k oDdqdka<u;aMumfavonf/

- 180 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tqdkyg qkH;jzwfcsufrsm;udk t*Fvdyfeef;&if;0ef? t*FvdyfygvDref twdkuftcHacgif;aqmif?


NAdwdoQtvkyform;tzGJU? *seDAmNrdKU&Sd EdkifiHaygif;csKyftoif;BuD;\ tvkyform;Xme? tdE´d,
jynfvkH;qdkif&m tvkyform;tzGJUcsKyfESifh urÇmt&yf&yf&Sd owif;pmwkdufBuD;rsm;odkU ay;ydkU
Muao;onf/ ArmhqE´ESifh ArmhnDnGwfrItm;udk urÇuodNyD; Armhw&m;rIudk axmufcHvm
atmif vkyfMuayonf/

ocifxdyfwifudk,fawmfBuD;? ocifjr? ocifwif? ocifoef;xGef;? ocifAOD;? ocifvSaz


(umvuwÅm;) polwdkU wufa&mufMuaom wdkUArmtpnf;t&kH; tvkyftrIaqmiftzGJUu
tajctaetm;vkH;udk okH;oyfqifjcifNyD; atmufyg aMunmcsufudk xkwfjyefvdkufavonf/

vmrnfhab; ajy;awGU

tvkyform; qif;&Jom;rsm;tm; EId;aqmfwdkufwGef;csuf

taqGtvkyform; qif;&Jom;taygif;wdkU

,ckacwfum; vlay:cgp acwfr[kwfawmhojzifh urÇmESifht0Srf;? qif;&J


om; tvkyform;rsm; awmolawmifom;wkdUonf rdrdwdkU\ qif;&JrGJaw
jcif; taMumif;t&if;wdkUudk od&SdvmMuNyD; qif;&Jjcif; EGHAGufrS &kef;xGuf
aeMuacsNyD/ &k&Sm;jynf qif;&Jom; tvkyform;wdkUonf 1917ckESpfu
yif "e&SifwkdU\ aESmifBudK;BuD;rS twif;w&Murf; &kef;xGufcJUavNyD/

t*FvefuRef;&Sd qif;&Jom;tvkyform; taygif;wdkUonfvnf; xdkenf;


ESifESif qif;&Jom;BuD;pdk;onfh EdkifiHBuD;b0odkU tjrefqkH; a&muf&SdEdkif&ef
aeUrD;? nrD; BudK;pm;tm;xkwfvsuf aeMuukef\/ taMumif;aomfum;
"e&Siftpdk;&wdkU BuD;pdk;aeorQ umvywfvkH; qif;&Jom;vlrsm;pkwkdUü
vSvSpm;rI? vSvS0wfrI? vSvSaexdkifrIrsm; r&&SdEdkif&kHru a&m*gxljcif;?
toufwdkjcif; paom raumif;rI uyfqdk;uyfnpfrsm; yaysmuf&ef
cJ,Of;onfudk od&SdMujcif;aMumifh jzpfavonf/

- 181 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

Armqif;&Jom; taygif;wdkUonfvnf xdkuJUodkU awG;awmrdMuukef\/


vGefcJUaom ESpfrsm;u &efukefteD;tem;&Sd tdk;puf? BudK;puf? pGyfus,f
puf? &mbmpuf tvkyform;rsm; tvkyf&yfpJí 4if;wdkUtcGifhta&;rsm;udk
awmif;qdkMujcif;ESifh ,ckESpf taqGwdkU a&eHajrtvkyform;rsm; zGm;zuf
awmf tvkyf&yfpJrIvufeufudk 11vwdkifwdkif udkifaqmifí "e&SifwkdU
tm; ckcHwdkufckdufjcif;um; wjznf;jznf; igwdkUjynfwGif ay:aygufvsuf
&Sdaom edrdwfMobm r*Fvmrsm;aywnf;/

aemifaomtcg taqGwdkU\ tiftm; wefckd;owÅdrsm;aMumifh Armjynf


BuD; uRefb0rS vGwfajrmufawmhrnfudk igwdkUod\/ uRefb0rS
rvGwfajrmufrcsif; xdkuJUodkU taESmifht,Sufrsm; tNrJwap awGUBuKH&
awmhrnfjzpfí wpfckNyD;wpfck wpfpNyD;wpfp awGUBuKHz,f&Sm; aeMurnfh
tpm; avmavmq,f ]vmrnfhab; ajy;awGU} Muum vGwfvyfa&;
yef;wdkifodkU tjrefcsDwufEdkifMuygapownf;/

om;csif;taygif;wdkU

&IH;EdkifESpfwef? ckcHwdkufcdkuf? ausmü'Pf&m? rxd&m? &ifrSmxdrS


jrwf&m\/

ocifxdyfwifudk,fawmfBuD;

OuúX

Adkvfpm&if;0ifrsm;xJrS vufa&G;pifAdkvfrsm;udk a&G;cs,fum wm0efay;í rauG;odkU


vTwfvdkufonf[k uRefawmfwdkUtwGif; pum;Muavonf/ ocifazoef;? ocifpdk;?
ocifxdef0if; wdkUonf yxrqkH;tokwfoGm;aom Akdvftpkjzpfavonf/ olwkdUonf
pkHaxmufrsm;udk rsufjcnfjywfatmifvkyfNyD; oGm;Mu\/ 4if;jyif ArmEdkifiHvkH;qkdif&m
ausmif;om;rsm;or*¾ OuúX udkb[def;ESifh twGif;a&;rSL; udkAaqGwdkUonf a&eHacsmif;NrdKU

- 182 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ausmif;om;oydwfudpöudk &Sif;vif;&ef[laomtaMumif;jyí txufygAkdvfwpfpktvsif


oGm;cJUMuNyD jzpfavonf/

rauG;NrdKUum; ESpfzufrSwyfOD;csif; &ifqdkifawGUrdNyD; wdkufyGJpwifjzpfyGm;&m ppfwvif;ESifh


wlay\/

e,fcsJUwyfOD;ESifh jynfolUwyfOD;? a&eHajr"e&Sifrsm;ESifh rpöwmrlvm0yfwdkUu wpfzuf?


a&eHajr oydwfwyfBuD;ESifh ausmif;om;acgif;aqmifrsm;? Adkvfpm&if;0if ocifrsm;u
wpfzuf/

uRefawmfwdkUonf rauG;ppfajrjyifrS ppfowif;udkom em;pGifhaerdMuavonf/ wpfwdkif;


jynfvkH;\ tm&kHrSmvnf; rauG;odkU pl;pdkufvsuf&Sdav\/

okdUjzihf 'DZifbmv 11&ufaeUodkU a&mufcJUavNyD/

xdkaeUnydkif;wGif uRefawmfonf yef;qdk;wef;&Sd wkdUArmtpnf;t&kH; XmecsKyfodkU a&mufvsuf


aeavonf/ XmecsKyfwGif ysm;yef;cwfrQ vIyfvIyf&G&G tvkyfrsm;aeMupOf aMu;eef;wpfapmif
a&mufvmavonf/

]]rauG;NrdKUwGif w&m;yGJusif;y&mü a&eHwyfAkdvf ocifazoef;? ocifpdk;? ocifxdef0if; ESifh


udkb[def; udkAaqGwkdUudk ykvdyfu zrf;oGm;NyD}}

XmecsKyfay:&Sd ociftm;vkH; xkdowif;aMumifh &kwf&kwf&uf&uf jzpfoGm;avonf/ owif;


pmwkdufrsm;odkU xdkowif;udk ydkUoluydkU&onf/ &efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;odkU ydkUol
uydkU&onf/ uRefawmfhtm;vnf; aumvdyfodkU csufcsif;jyefí owif;ydkUapavonf/

wuúodkvf ausmif;om;rsm;or*¾wGif ausmif;om;acgif;aqmiftcsKdU pkrdMuonf/ owif;


tus,fudk odvdkMuonf/ b,fvdkjzpfEdkifonfudk cefUrSef;MunfhMuonf/ udkb[def;ESifh

- 183 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkAaqGudk zrf;vdkufjcif;tm;jzihf "e&Siftpdk;&onf tvkyform;rsm; ta&;ESifh ausmif;om;


rsm;ta&;udk wdkuf&dkuf qufpyfay;vdkufjcif;jzpfay\/

uRefawmfwdkUonf a&eHajroydwfwyfBuD;\ a&SUa&;twGuf pdk;&drfvmMuonf/ &efukefodkU


ta&muf csDwufvmEdkifygrnfavm/ wpfAdkvfuswpfAdkvfwuf pepfjzihf acgif;aqmifí
ac:vmrnfh AdkvfwpfOD;udkzrf;wdkif; 4if;ae&mwGif Adkvfopfwufrnfum; trSefjzpf\/ okdU&m
wGif wufvdkufzrf;vdkuf jzpfae&kHjzifhrNyD;/ a&eHajroydwfwyfBuD; qufvufcsDwufvmEdkifrS
ta&;awmfykH atmifEdkifayrnf/ wpfjynfvkH; awmfvSefa&;tkH<urIBuD; jzpfajrmufEdkifayrnf/
tvkyform;? v,form;? ausmif;om;wkdU\ wyfaygif;pkBuD;tuGufvnfayvdrfhrnf/

uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm;uvnf; wpfpcef;x&awmhrnf/ þodkUvQif rauG;uvm


aom aMu;eef;u tcsufjyvdkufayNyD/

rauG;rSm xdkaeUu tao;pdwf b,fvdkjzpfysufonfudk rodMu&ao;/ odkU&mwGif qlylrIum;


pavNyD? wdkUacgif;aqmifawGudk zrf;ukefNyD/ udkb[def;ESifh udkAaqGwdkUudk rauG;rSm zrf;vkduf
NyD/ wdkUor*¾OuúXESifh twGif;a&;rSL;udk zrf;NyD? uefUuGufMu/ ayg&dom'aq;xdk;&ef or*¾
okdU pk&kH;Mu/ &J&Jawmuf ausmif;om;aoG;jy&ef tcsdefusNyD/

1&uf 2&uf 3&uf 'Da<u;aMumfoH 'Dpmwef;rsm;onf wuúodkvfe,fajrwpfckvkH;udk vTrf;ae


ayonf/

xdktwGif; rauG;rSm 11&ufaeUu tjzpftysufrsm;onf owif;pmrsm;wGif vkH;aphywfaph


ygvmayonf/ ArmhvGwfvyfa&;ordkif;wGif rSwfwrf;wif&rnfh tjzpftysufrsm;jzpfojzifh
owif;pmrsm;wGif awGUjrifzwf&I&onfhtwdkif; þ0w¬KwGif xyfrH azmfjyvdkufyg&ap/
4if;wdkUonf rsufjrifoufao\ azmfjya&;om;csufrsm;tjzpf wnfygapawmh/

'kwd,ta&;ydkifu w&m;a[mvdkonf

- 184 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

,ck 'DZifbmv 11&uf we*FaEGaeUonf oydwfwyfBuD; rauG;NrdKUodkU


a&mufí 7&ufjynfhaom aeUBuD;jzpfaomfvnf; oydwform;wkdUonf
rqkwfaomvkHUvESifh wif;aeMuum 4if;aeUaeUv,fwGif oydwform;
tm;vkH;wdkUtm; or*¾OuúX udkb[def;u owif;pmrsm;zwfí ajymjyae
pOf rauG;NrdKU 'kwd,ta&;ydkiftjyif ausmif;q&mBuD;ESifh ta&;ydkif&kH;
pma&;wpfa,mufwkdUvmí pum;tenf;i,f ajymvdkaMumif; tcGifh
awmif;aomtcg owif;pmzwfrNyD;ao;í apmifhqdkif;apNyD;rS pum;ajym
cGifhjyKaMumif;? xdktcg 4if; 3OD;wdkUu 'ku©rcHbJ at;at;aq;aq;
jyefoGm;Muyg/ cifAsm;wkdUwm0efudk uRefawmfwdkU,lygw,f? uRefawmf
wdkU 0ifaqmif&Gufay;yghr,f ponfjzihf a[majym&m oydwform;rsm;rSm
xkdol 3OD;tm; taESmifht,Sufray; £ajE´&pGm em;axmifaeMuaMumif;/
wpfpkHwpf&m jyefMum;ajymqdkjcif;vnf; rjyKMuaMumif;/

0&rf;ESifha&mufvmjcif;

xdkUaemuf nbufwGif oydwform;rsm; wnf;ckd&mXmeü 7em&DwGif


w&m;yJGjyKvkyfrnfhtaMumif; armif;wD; aMunmvdkufaMumif;/ okdUaomf
vnf; taESmifht,Suf&Sdrnfudk odNyD;aom udkb[def;? ocifpdk;? Ocif
xdef0if; wdkUonf 6em&D15rdepftcsdefwGif w&m;yJGudkpvdkuf&m tm;ay;
Muaom NrdKUolNrdKUom;y&dowfrSm tawmfrsm;jym;aMumif;/ w&m;yJGponf
ESifh wpfNydKifeuf ykvdyfwdkUonf 0&rf;ESifha&mufvmum ocifazoef;ESifh
ocifpdk;wdkUudk zrf;qD;vdkufNyD; udkb[def; pum;ajymaepOf udkb[def;
tm; zrf;&ef a&mufvmaMumif;/

jrif;cGmwpfcsufaygufvQif rD;wpfcsufawmufrnf

udkb[def;u ]]uRefawmfonf a&eHacsmif; ausmif;om;oydwfarSmuf udpö


ESifh ausmif;om;wpfa,muf zrf;xm;onfhtwGuf toGm;vrf;c&D;wGif
'ku©onfrsm;awGUí 0ifa&mufulnD&aMumif;/ ,ckudpöESifh ywfoufNyD;

- 185 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

c&D;qufvufoGm;cGifhjyK&ef c&dkifrif;BuD;? ta&;ydkifwdkUxHavQmufxm;&m


,aeUaeUv,f wpfem&Dtcsdef trdefUcsrnf[k ajymcJUNyD; vlBuD;yDyD
uwdysufMuw,f/ 'gaMumifh cifAsm;wdkUudpöudk atmifjrif&ef reufjzef
xGufjzpfatmif xGufMuyg/ taESmifht,SufawGUu taocHyg/ usKyfudk
tckzrf;aeNyD/ udpör&Sdygbl;/ usKyfudkzrf;wJUtwGuf reufjzef Armwpf
jynfvkH; bmjzpfoGm;r,fqdkwm od&vdrfhr,f/ jrif;cGmwpfcsufaygufvQif
rD;wpfcsufawmuf&r,f}} ponfjzihf a'gygyga[mNyD; tzrf;cHaMumif;/
udkb[def;udk zrf;vkduf&m oydwform;rsm; vIyfvIyf&G&Gjzpfum a&SUwdk;
vmMuaMumif;/ odkUaomf vlBuD;jzpfolu NidrfMu[k atmfvdkufí
wkwfwkwfrQ rvIyfMuawmhbJ NidrfaevdkufMuaMumif;/

towfcH&vQif aowJUvlxm;NyD; a&SUudkwuf

4if;aemuf ocifxdef0if;u ]]cifAsm;wkdU &nf&G,fcsuf&SdwJUtwdkif; vkHUv


ravQmhMuygeJU/ reufjzef xGufjzpfatmif xGufMuyg/ usKyfwkdU zrf;oGm;
ayr,fh tm;ri,fMueJU? vrf;rSm apmifha&SmufauR;arG;r,fh vlawG apmifh
aeMuw,f/ cifAsm;wkdUudk tEÅ&,fay;w,fqdk&if usKyfwkdU axmifxJu
aeNyD; xrif;rpm;bJ taocHr,f}} ponfjzifh ajymqdkaepOf vma&muf
zrf;qD;jyefaMumif;/ okdUaomf ykvdyfwdkUudk cPtapmifhcdkif;NyD; ajymNrJ
ajymum aemufqkH;tcsKyfü onf;nnf;cHMuyg? towfcH&vQif aowJU
vl xm;ypfcJU/ a&mufatmifoGm;Muyg [kajymNyD; tzrf;cH&ef qif;oGm;
aMumif;? aemufwpfzef pifjrifhay:odkU jyefwufvmNyD; ]]ocifrsKd;a[h
wkdUArm}}? ]]ta&;awmfykH atmifygap}}? ]]rD;wkwf rD;wkwf &IdU&IdIU}} [k
a<u;aMumfvdkufonfh toHBuD;rSm wpfNrdKUvkH; odrfhodrfhwkef oGm;awmh
aMumif;/ 4if;nu ocifazoef;? ocifpdk;? udkb[def;? ukdAaqGESifh
ocifxdef0if;wdkUudk zrf;oGm;aomfvnf; oydwform;rsm;rSm qlqlnHnH
r&Sd NidrfaeMuaMumif;/

vltrnf pm&if;pm&Gufudk odrf;oGm;jcif;

- 186 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wevFmaeU eHeufapmapm 4em&DcefUwGif &mZ0wftzJGUonf aps;&yf


olBuD;OD;ndK? wufacwfem&Djyifqdkif&Sif OD;om[efESifh &GmopfolBuD;
udkav;armifwkdUudk oufaotjzpfac:vmNyD; oydwform;rsm;udk,fü
vufeuf&Sm0&rf; xkwfMuNyD;vQif &SmazGMuaMumif;/ þrQvlxkBuD;wGif
vufeufrqdkxm;bd? vufonf;vSD;"m;wpfckyif ryg/ odkUaomfvnf;
puúLwpf&GufwGif vltrnfpm&if;wpfckudk awGUí zrf;qD;oGm;aMumif;/

qD;NyD;wm;Mujcif;

eHeuf6em&DcGJwGif toifhjyif[k wpfa,mufuatmfvkduf&m 2a,muf


wpfwGJpD tm;vkH; toifhjzpfMuaMumif;/ 4if;ausmif;0dkif;rS xGufonfh
wHcg;rBuD;rSm ajrmufbufwGif&Sdí ykvdyfwyf? ppfwyf? jrif;wyfwkdU
apmifhaeMuaomfvnf; taemufbuf&Sd vrf;ajrmiftusOf;uav;rS
xGufvm&m ppfykvdyfrsm; vma&mufwm;qD;MuaMumif;/ txGuf0wGif
&mZ0wf0ef buD;? ppfAdkvfESifh NrdKUtkyf &SdaMumif;/ NrdKUtkyfu aemufjyef
qkwf&ef? &efukefroGm;&ef? epfemcsufrsm;udk 'DrSmajym&if aqmif&Gufay;
yghr,f/ &r,fr&bl;awmh 0efrcHEdkifyg/ okdUaomfajymay;yghr,f? udk,fpm;
vS,frsm;om vTwfNyD; tawmif;cdkif;yg[k trsKd;rsKd;ajymNyD; wm;qD;
aMumif;/

aovQifaoygap aemufrqkwfbl;

oydwform;wdkUu 4if;wdkU 11-vwdkif udk,fpm;vS,fvTwfcJUzl;aMumif;/


bDtdkpDu ESifxkwfvdkU aep&mvnf; tdrfr&Sd? pm;p&mvnf; aiGr&Sd
awmhbl;/ 'Dawmh jyef&ifvnf; aor,fhtwlwl vrf;rSmaocsifaoygap?
aemufawmh rqkwfbl;[k ajymaMumif;/

tvHudk yk vdyfwpfa,mufu apmfum;jcif;

- 187 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdkodkU tajctwifajymaeMupOf ppfAdkvfESifh &mZ0wf0efBuD;wdkUonf


zdeyfrcRwfbJ bkef;BuD;ausmif;0dkif;twGif; 0ifoGm;&m &[ef;ysKdtzJGUu
twif;uefUuGufMuaMumif;/ a&SUqkH;rSacgif;aqmifum tvHudkifvlESifh
tvHBuD;? trdefUay;ol aygif;4a,muf zrf;qD;xm;pOf tvHawmfudk
vdyfNyD;vQif ykvdyftapcHwpfa,mufu tvHxdyfwGif zdeyfa[mif; wpfck
udk pGyfNyD; axmifxm;aMumif;/

oydwform;rsm;crsm b,folwm;ír&/ NrdKUtkyfu ajcmufvkH;jyL;


aoewfBuD; w0ifh0ifhESifhwm;vsuf ppfykvdyfrsm;uvnf; aoewfvSHpGyf
BuD;rsm;ESifh xdk;awmhrnf csdef&G,fumxm;aomfvnf; r&/ nmoHay;um
wkd;a[h-[katmfum wkd;xGufvdkufonfhtcg &mZ0wf0efBuD;? ppfAdkvfESifh
NrdKUtkyftjyif ppfom;rsm; aemufqkwfoGm;&aMumif;/

jrif;wyfESifhwdk;jcif;

4if;aemuf jrif;wyfESifhwdk;&ef trdefUay;vdkuf&m jrif; 2aumifESifh twif;


pdkif;umwdk;aMumif;/ oydwform;rsm;onf aemufrqkwfbJ jrif;\
oHcGmMum;odkU toufudk y"merxm;bJ 0ifwdk;Mu&m vlxkBuD;udk
jrif;rsm;vefUum zifxdkifusoGm;aMumif;/

wkwfESifhodrf;í &dkufjcif;

4if;jyif a&SUqkH;rS csDwufvmolrsm;tm; wkwf&SnfBuD;rsm;ESifh odr;f&kH;í


&dkufESuf&m 4-5a,muf wkwfxdNyD;? 2-3a,muf ajray:wGif ykHvJ
oGm;aMumif;/ xkdtcg vJaeolrsm;tm; tjcm;oydwform;rsm;u ulnD
jcif;? xlrjcif;r&Sd/ a&SUrwdk;aemufrqkwf onf;nnf;cHí aeEdkifMu
aomfvnf; ppfykvdyfrsm;u wkwfawG,rf;í &dkufaepOf ykvdyftzJGU\
&dkif;pdkif;aomjyKrlykHudk MunfhraeEdkifaom vlxkBuD;xJrS cJrsm;ESifh ayguf
Mu&m ykvdyftcsKdUudk xdrSefaMumif;/

- 188 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vlxkBuD;udk jrif;ESifhwdkuf&ef a&mufvmjcif;

xdktcg jrif;pD;ykvdyfwpfa,mufonf vlxkBuD;tm; jrif;ESifhwdkuf&ef


twif;pdkif;vm&m vlxkBuD;u 'Drat-udk aqmf[mcs[mESifh tawmf
qlnHnH jzpfvdkufonfESifh tjrifus,fol t&m&Sdwpfa,muf jrif;pD;
ykvdyftm; jyefac:&aMumif;/ 4if;tawmtwGif; &mZ0wf0efBuD;onf
vlxkBuD;xJrS yGJGpm;udkayg<u,fESifh uefx&dkuf udkbvlwdkUtm; zrf;oGm;
aMumif;/ bmjyKvdkU zrf;oGm;onfudk rod&aMumif;/ oydwform;
rsm;vnf; a&SUrwdk; aemufrqkwfbJESifh aeaMumif;/ ppfAdkvfvnf;
jrif;ESifh twif;pdkif;vmNyD; &mZ0wf0efESifh wD;wkd;pum; ajymaMumif;/

uRefawmfwdkUonf ppfajrjyifowif;udk ajrykHrSmvufnId;axmufí vdkufMuovdk a&eHajr


oydwfwyfBuD;\ csDwufykHudk ajrykHrSmvufnId;axmifí vkdufMuayonf/ a&eHajr oydwf
wyfBuD;ESifhtwl pdwfxdcdkufp&mawGUvQif pdwfxdcdkufMuonf/ tm;wufp&m&SdvQif tm;
wufMuonf/ a&eHajroydwfwyfBuD;udk jrif;ESifhvdkufwdkufonf? eHygwfwkwfBuD;awGESifh qD;
&dkufonfqkdaomtcg a'gojzpfMuonf/ 4if;jyif a&eHajroydwfwyfBuD;\ pnf;urf;&SdykHudk
tHUMocsD;usL;Muonf/ a&eHajroydwfwyfBuD;udk tmPmydkifwkdUu tenf;enf;tzkHzkH
wm;qD;ydwfyifMuaomfvnf; r&/ aemufqkH; wm;qD;olawG vufavQmhvkduf&onf/ oydwf
wyfBuD;um; atmifjrifpGm csDwufoGm;avNyD[k qkdvQif uRefawmfwdkUonf vufckyfwD;
Muonf/ vufyrf;aygufcwfMuonf/ /

- 189 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

20

&nf;pm;yif pGefUvTwf&ef

'DZifbmv 13&ufaeU naeapmif;/

uRefawmhrSm Zufav;? acgif;tkH? rsufpda0 jzpfvmonfhwdkifatmif EGrf;e,f armyef;vsuf


&Sdavonf/

ESpf&ufvkH;vkH; tjyif;txef tvkyfvkyfcJU&\/ tjcm; ocifausmif;om;rsm;ESifhtwl ,ref


aeUu usif;ycJUaom &efukefausmif;aygif;pkH ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm;ESifh ArmEdkifiHvkH;
qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾ tvkyftrIaqmiftzGJU tpnf;ta0;twGuf aqmif&GufcJU
Mu&\/ ,aeUusif;yrnfh wuúokdvfausmif;om;pk tpnf;ta0;twGuf jyifqifcJU&\/
zdwfpmawGudk *sufpwifem vSdrhfMu&onf/ a<u;aMumfoH ydkpwmawG a&;Mu&onf/
tpnf;ta0; avQmufzdwfMu&onf/ owif;pmwdkuf owif;ydkUMu&onf/ ausmif;aqmif
BudKausmif;aqmifMum;wdkUü a<u;aMumfoHrsm;udk atmfMu&onf/ rifeDESifh xif;aeatmif
a&;í uyfxm;Mu&onf/

]]udkb[def;eJU udkAaqG zrf;NyD? ikHUcHraeMueJU}}

]]ayg&dom' aq;xkd;&ef or*¾odkU pk&kH;Mu}}

]]&J&Jawmuf ausmif;om;aoG;jy&ef tcsdefusNyD}}

]]vlrdkuftvdk&Sdonf}}

]]owÅd&SdMuprf;yg}}

- 190 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aMumufarG;yg Zm*emeJUqJGEkwf}}

]]EdkifiHcsJUtpdk;& ysufpD;ygap}}

ntpnf;ta0;twGuf jyifqifrIum; NyD;avNyD/ rNyD;NyD;atmif qufwdkufvkyfMuojzifh


vnf; tm;vkH;armukefMuonf/

uRefawmfum; Zufav;? acgif;tkH? rsufpda0 vmonfhwdkifatmif armvmay\/ xdkUaMumifh


tif;vsm;uef&dk;oGm;NyD; avnSif;cH&ef udkat;aiGESifh wdkifyifMu\/ ESpfa,mufom; t"dywd
vrf;rBuD;twdkif; bJGUESif;obif taqmufttkHBuD;qDodkU avQmufcJUMuavonf/ bGJUESif;
obif taqmufttkHBuD;um; ynma&;ESifh ,Ofaus;rIqdkif&m taqmufttkHESifhrwl?
&JwkdufBuD;ESifh wlayonf/ bJGUESif;cH&olwkdUtm; NAdwdoQ "e&SifwkdUtwGuf tkyfcsKyfa&;
,EÅ&m;wnf;[laom &JwkdufBuD;udk aqmufay;avmh[k nTefMum;aejcif;yif jzpfavoavm/

]]tdkifaq; at;aiG? 'DbJGUESif;obif taqmufttkHBuD;[m &JwkdufBuD;eJU rwlbl;vm;/


xkxnfBuD;awGuvnf; aumif;? Munfhprf; [dkae&mrSm ol&Jckdxm;zkdU raumif;bl;vm;}}

]]udk,fuawmh aowÅmBuD; arSmufxm;wmeJU wlw,fvdkU atmufarhw,f/ b,fvdk [mBuD;


rSef;vnf; rodbl;? rvSvdkufwmuGm}}

bGJUESif;obifwdkufBuD;udk vGefvmMuonf/ urf;ezl;a&mufatmif avQmufNyD; b,fbuf


csKd;Muonf/ om,mvSonfh tif;vsm;uef\ pdrf;vJUaoma&jyifwGif vIdif;vkH;uav;awGu
cyf&G&G vdrfhaeMuonf/ 0ifcgeD;jzpfaeaom aeonf ta&SUbufuRef;ESifh uRef;qG,fuav;
rsm;ay:&Sd opfyifrsm;udk 0gvJUvJha&mifjcnfrsm;jzihf NcKHvTrf;ay;ae&m zufzl;a&mifuav;
awmufí aeavonf/

aea&mifjcnf0gvJUvJU qGwfzsef;xm;aom taysmfpD; &GufavSuav;rsm;onf pdrf;vJUaom


a&jyifay:0,f [dkrSonfrS &GufwdkufaeMu&m yef;NcKHay: vdyfjym0JaeonfESifh wlawmh\/
ywf0ef;usifwpfckvkH;udk tkyfrdk;aeaom tjymum; tpuftajymuf wpfckrSr&Sd? yuwd

- 191 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

MunfvifoefU&Sif;aeay\/ uRefawmfhrsufpd at;jrvmonf/ uRefawmfhacgif; Munfvifvm


onf/ uRefawmfhZuf ayghvmonf/ tif;vsm;onf uRefawmfh EGrf;e,farmyef;rIudk csKddNYyKH;ae
aom vIdif;vkH;uav;rsm;atmufodkU a&mufatmif ESpfypfvdkufayNyD/ uRefawmfwdkUonf
w&m;aomtvkyfü acR;xGufcJUMu&\/ tif;vsm;avjynfuav;onf uRefawmfwkdU\
acR;udk okwfay;aeayNyD/

udkat;aiGESifh uRefawmfwdkUonf uefaygif&dk;jrufcif;ay:rSm ajcqif;xdkifMuum avnSif;ESifh


twl tif;vsm;\tvSudk tm;&yg;& &I&IdufaeMuavonf/

wpfa,mufwpfa,muf pum;yif rajymEdkifMu/

xdktcdkuf &dkUpfbifhwdkufBuD;bufrS uRefawmfwdkUqDodkU awmufywifhw,fpGm 0wfqif


jc,frGrf;xm;aom rdef;rwpfpkESifh a,musmf;wpfa,mufonf avQmufvmaeonfudk jrif&
avonf/ eD;vm&if;eD;vm&if; Munfh&if;Munfh&if; uRefawmfodaom ykHoP²mefrsm;onf
ay:vm\/ 0ifeDazwdkU wpfodkufyguvm;/ a':aX;Munf? 0ifeD? olUnDarpD? olwkdU armif
uav;/ NyD;awmh [dkvlu b,folygvdrfh? &kyfuacsmacsm *dkufuaumif;aumif;? qHyif
NzD;xm;vdkufwmuvnf; Zmwfvdkufrif;om;awmif onfavmuf raooyfEdkif/

]]a[h at;aiGa& [dkuvmaewmawG udk,fhtodawGuG? rif;eJU rdwfqufay;&OD;r,f}}

]]b,fu[mawGvJuG? udk,frodcsifygbl;/ rif;xoGm;NyD; EIwfqufvdkufyg/ udk,f'DrSmyJ


xdkif&pfcJUr,f}}

uRefawmf xoGm;NyD; a':aX;MunfwkdUa&SUrS qD;&yfvkdufavonf/

]]b,fhES,f a':a':wdkU aeaumif;Muvm;? 0ifeDaum arpDaum aeaumif;Mu&JUvm;}}

a':aX;Munfum; tHUMoaomrsufESmESifh 0rf;omaomtNyHK;wdkUudk wpfvSnfhpD jyNyD;aemuf


wpfNydKifeufwnf; pkaygif;jyum-

- 192 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tr,fav; armifwifxGef;? a':a':wkdUjzifh awGUcsifvdkufwm/ ajymprf; ajymprf;? bm


jzpfvdkU 'DavmufMumatmif tdrfrvmovJ}}

0ifeD? arpDESifh ][dkq&m} uom uRefawmhftm; 0dkif;MunfhaeMuonf/ olwdkU armifuav;u


a&uefxJcJypfí upm;aeavonf/

]]uRefawmfvnf; vkH;vkH;rtm;bl; a':a':&,f/ a&eHajru oydwfwyfBuD; csDwufvmNyD;


tpdk;&u ydwfyifwm;qD;wmawG? v,form;ESpfaomif;ausmf &efukefcsDwufMur,fvdkU
jyifqifaeMuwmawG? uRefawmfwkdU ausmif;om;acgif;aqmifawGudk barmftpdk;& zrf;wm
awGaMumifh}}

a':aX;Munfu orD;rsm;ESifh ][kdq&m} bufvSnfhNyD; ynm&SdNyKH; NyKH;jyvkdufavonf/

]]'DaeUnaeqdk&if uRefawmfwdkU wuúodkvfausmif;om;awGu uefUuGufyJGtpnf;ta0;BuD;


vkyfr,fvdkU}}

0ifeDaz(ac:) cifodef;0if;u ][dkq&m} udkMunfhNyD; NyKH;vkduf&m ][dkq&m} u ]odygw,f


0ifeD&m} [laom tNyKH;rsKd;jzihf wkHUjyefvdkufavonf/ uRefawmfwdkU\ ta&;awmfykHudk
oa&mfNyKH; NyKH;vkdufMujcif; jzpfonf[k uRefawmfxifrdayonf/

]]aeygOD; armifwifxGef;&JU? a&eHajroydwfwyfBuD;u &efukefudk bmvdkUvmcsifMuwmwkH;?


a':a':jzifh armifwifxGef; tjypfwif&ifvnf; cH&rSmyJ? oufouf qlatmif olwdkUvkyfae
Muwm xifyg&JUuG,f}}

uRefawmfonf 0ifeDESifh [dkq&m\tNyKH;udk atmifhcHEdkifao;\/ a':a':\ tar;udk rcH


r&yfEdkif jzpfvmonf/ xdkUaMumifh a'goHarmoHjzihf-

]][m ajymrSajymyav a':a':&,f? b,frSm 'Dvdk[kwfrvJ? "e&SifawGu qlatmifylatmif


vkyfvdkU ql&wm}}

- 193 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu ocifw&m;a[maepOf ][dkq&m} ESifh 0ifeDwdkUonf wpfa,mufESifhwpfa,muf


pum;wD;wkd; ajymaeMuavonf/

]]tdwfpfusL;pf}} (cGifhvTwfyg)qdkaom pum;ajymí ][dkq&m} ESifhtwl a&SUavQmufoGm;Mu


av\/ uRefawmfum; 0ifeDazESifh cspfa&;BudKufa&;udk ZufqGJxm;&ef qkH;jzwfNyD;NyD jzpf
aomfvnf; þuJUodkU tjcm;a,musmf;ysKdwpfa,mufESifh wGJckwfoGm;onfudk udk,fha&SUrSm
jrifjyef&aomtcg &efqGwm tcH&cufovdk rcHcsdrcHomjzpfaeav\/ olwdkUpkHwGJ xGuf
oGm;onfudk rsufapmif;xkd;í Munfhvdkufrdayonf/ a':a':\tar;udkvnf; rajzrd/ trSef
u a':a':ar;vkdufaom ar;cGef;udkyif arhoGm;onfxif\/ a':aX;Munfonf uRefawmf
tajcysufoGm;onfudk csufcsif;&dyfrd[ef&Sdayonf/ ][dkq&m} ESifh xGufoGm;aom olUorD;
tm; aemufrSaeí rJU&GUJMunfhNyD;aemuf wpfpkHwpf&majym&ef uRefawmfhtem; wdk;vmonf/
orD;i,ftm; rMum;apvdkaom[efjzifh ]'uf} ceJ vSrf;Munfhvdkufonf/ arpDonf a&xJ
cJypfaeaom olUarmifuav;xHodkU vkdufoGm;av\/

]]'DrSm armifwifxGef;? a':a':hwludk ajym&OD;r,f/ wpftdrfvkH;rSm armifwifxGef; buf


om;[m a':a':yJaemf od&JUvm;/ 'gaMumifh a':a':ajymwm em;axmifaemf/ 0ifeDu
ajymaew,f? armifwifxGef; ckvdk EdkifiHa&;awGvkyfaewm rBudKufbl;wJU? EdkifiHa&; rvkyf
ygeJUvm;uG,f}}

uRefawmfum; axmif;ceJ a'gyGvmonf/

]]olrBudKufwm b,fwwfEdkifyghrvJ a':a':? EkdifiHa&;awmh rvkyfbJraeEdkifbl;? olvnf;


olBudKufwmvkyf? uRefawmfvnf; uRefawmfBudKufwm vkyfrSmaygh}}

odkUuvdkajymNyD; uRefawmf\ a'goa&mifvufaeaom rsufvkH;rsm;onf 0ifeDwdkU pkHwJG


aemufodkU vkdufaeavonf/ a':aX;Munfonf uRefawmfhxHrS þrQbkusaom pum;rsm;udk
Mum;&ef arQmfvifhcJU[efrwl/ odkUaomf a':aX;Munfum; vlrIa&;ü uRrf;onfjzpfí
qufrajymjcif;u aumif;vdrfhrnf[k em;vnfvdkuf[ef&Sd\/ 4if;jyif pum;ajymif;ap&ef
ayavm? odkUr[kwf uRefawmfhwGif remvdkpdwfyGm;vmatmif qGay;vdkíayavm rodEdkif/

- 194 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aMomf a':a':arhoGm;w,f? ckeifuygvmwJU a':a':wdkUrdwfaqGeJU armifwifxGef;udk


rdwfqufray;vdkuf&bl;/ ckeifuoli,fuav;u armifatmifpdk;wJU? tjrwfawmfaMu;
0efaxmuf vkyfaew,f/ a':a':wkdUeJU tifrwefcifrifMuw,f/ 0ifeDwkdUudk &kyf&SifMunfhzdkU
vmac:aewm? ajcmufemcJG&if oGm;Mur,fvdkUwJU}}

a':aX;Munfum; þudpörsKd;wGif aemausmaeayonf/ b,ftaMumudk vTwfNyD; b,f


taMumudk zdESdyfvdkufrnfudkod\/ uRefawmfhEdkifiHa&;udk uefUuGufcsufjyKaevQif uRefawmfh
ckcHjiif;qefcsufwkdUonf py&defwGef;uefovdk ay:vmayvdrfhrnf/ ,ck armifatmifpdk;
wnf;[laom NydKifbufwpfa,mufudk jyNyD; uRefawmfhtm; wHzsmESifhwkdUay;vdkufaomtcg
uRefawmfonf vSnf;usKd;BuD;udk twif; &kef;qGJvdkpdwfyif ay:vmayonf/ tjrwfawmf
aMu;0efxmufu tEdkif,loGm;awmhrSmavvm;[k pdk;&drfNyD; ppf&IH;olvdk acgif;idkufpdkufyif
csaerdavonf/

]]uJ armifwifxGef;? a':a':wkdU oGm;r,faemf? tdrfudkvmvnfOD;/ b,favmuf tvkyf


rsm;rsm; wpfcgwpfcgawmh vmOD;rSayghuJGU}}

uRefawmfu t&Sufajy NyKH;ovdk NyKH;NyD;-

]]vmrSmaygha':a': [kwfw,f a&eHajroydwfwyftwGuf &efykHaiGawmif vmtvSLcHOD;r,f


[J [J}}

a':aX;MunfwkdU xGufoGm;Muaomtcg uRefawmfonf udkat;aiG\ab;rSm ypfxkdifonf/


aerif;onf a&mifjcnfrsm;udk &kyfodrf;aeavNyD/ avjynfuav;um; a&jyifrsufESmudk
&Syfwdkuf upm;vsuf&Sdao;onf/ udkat;aiGu uRefawmfhtm; pyfNzJNzJESifh MunfhvdkufNyD;-

]]b,fvkd tqufawGvJuGm}}

]]wkdUEdkifiHa&;rSm taESmihft,SufawGyguG}} [k uRefawmfu csLoHygatmif nnf;vkduf\/

- 195 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]&Sif;prf;ygOD;}}

]][dkieJeJU wGJoGm;wJU oli,frayghuG? udk,fhtquf}}

]][if jzpfrSjzpf&avuGm? rif;tqufu olrsm;eJUwGJoGm;w,f [kwfvm;}}

]]at; udk,fajymjyr,f em;axmif? tqufqdkayr,fh txkH;r[kwfao;bl;uG? uGif;avQm


csnfxm;wJU tquf/ olUtaru ckeifuajymw,f? EdkifiHa&;vkyfwm olUorD;u rBudKuf
bl;wJU/ 'Dawmhudk,fu olrBudKufvnf;rwwfEdkifbl;/ EdkifiHa&;udkawmh b,fol rBudKuf
BudKuf vkyfrSmyJuGm/ taztaruefUuGufwmawmifrS em;raxmifyJ[m/ olwdkUuefUuGufwm
em;axmif&rSmvm;}}

]][kwfw,f rif;udkigaxmufcHw,f/ 'gjzihf rif;ieJrudk uGif;avQmjzKwfNyD; tqufjzwf


vdkuf&kH ayghuG}}

]]jzwfw,f jzwfw,f/ EdkifiHa&;eJUywfoufvm&if b,ftaESmiftzJGU b,foHa,mZOfrS tNid


rcHbl;}}

]]uJ x oGm;MupdkU? tpnf;ta0;rwdkifcif wpfem&Dausmfausmf tcsdef&ao;w,f/ udk,fh


tcef; vdkufa&csKd;OD;uGm? xrif;vnf; pm;wmaygh}}

uRefawmfwdkUESpfa,mufonf pum;rajymMuawmhbJ NidrfoufpGm avQmufvmMuavonf/


uRefawmfum; vef;qwfvmonfomru aysmfjrL;vsufvnf; &Sdayonf/ udk,fhudk,fudk,f
auseyfvsufvnf;&Sday\/ uRefawmfum; ta&;awmfykHBuD;twGuf &nf;pm;udkyif pGefUvTwf
onf[k ajymy0HUpm;Edkifonf r[kwfygavm/

]]ta&;awmfykH atmifygap}}

]]ocifrsKd;a[h wdkUArm}}

- 196 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]EdkifiHcsJUtpdk;& ysufpD;ygap}}

wuúodkvfor*¾ tpnf;ta0;cef;rBuD;um; wuf<uvIyf&Sm;aom ausmif;om; ausmif;ol


rsm;jzifh jynfhnyfaeav\/ rsm;pGmaom ausmif;om;rsm;rSm xdkifp&m ukvm;xdkif r&Mu
ojzifh jywif;aygufrsm;ay: wufxkdifolxdkif? wHcg;0rsm;wGif NyKH&yfol&yf? cef;rBuD;jyif
buf ujyif? tzD? tqG,f ponfrsm;wGif aeolae/

{nfhonfrsm;tjzpfjzihf 0wfvkHawmf& OD;ausmfjrifh? ocifEk? ocifvSaz? wufbkef;BuD;


udkodef;az paom yk*¾dKvfrsm;tjyif A[dkrmrutzJGUrS oHCmawmftcsKdUvnf; wufa&mufMu
ao;\/

wuúodkvfor*¾ 'kwd,OuúX udkvSa&Tu tpnf;ta0;obmywdtjzpfjzifh vnf;aumif;?


twGif;a&;rSL; udkat;ausmfu tpnf;ta0; tcrf;tem;rSL;tjzpfjzifh vnf;aumif; aqmif
&Gufavonf/

tpnf;ta0;rprD obmywd\ zdwfac:cGifhjyKcsuft& 0wfvkHawmf& OD;ausmfjrihfESifh


wufbkef;BuD; udkodef;azwdkUu jynfolUvGwfvyfa&; csKyfcs,frItaMumif;udk a[majymMu
avonf/

OD;ausmfjrifhonf w&m;olBuD;tjzpfrS xGufNyD; EdkifiHa&;odkU0ifcJUykH? tdE´d,jynfrS Armjynf


cJGrxGufcif tdE´d, A[dkOya'jyKvTwfawmfü trwftjzpf aqmif&GufcJUykH? a'gufwmbarmf
vkyfykHawG rBudKufí 'D;'kwfOD;bcsKdESifhtwl cGJxGufNyD; wdkif;jynftwGuf aqmif&GufcJUMuykH?
1936 ausmif;om;rsm;oydwfü tm;wufoa&m 0ifa&mufulnDcJUykHrsm;udk uRefawmfwkdU
Mum;zl;aeMuayonf/ olUvdkyk*¾dKvfwpfOD; uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;ta&;wGif ckvdk
yg0ifulnDvmjcif;aMumifh uRefawmfwdkU tm;wufMuayonf/

uRefawmfonf OD;ausmfjrifh w&m;a[mNyD;aemuf obmywd\b,fbuf ab;ckHrsm;wGif


xdkifaeaom ausmif;olrsm;udk vSrf;Munfhvdkufonf/ rjrifhOD; rawGU&/ rauseyfao;ojzifh
xyfMunfhao;onf/ rjrifhOD; ra&mufvmacs/ uRefawmfu txl;wvnf pmwpfwef

- 197 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aywpfwefa&;í zdwfcJU\/ bmhaMumifh rvmoenf;/ rjrihfOD;tay:rSm rausrcsrf; jzpfaerd


avonf/

4if;aemuf wufbkef;BuD;udkodef;az a[mavonf/

olu ausmif;om;rsm;onf awmolawmifom; v,form;tvkyform;rsm;ESifh rnfuJUodkU


tusKd;qufoG,faeonfudk ajymvdkaMumif;jzihf tpcsDonf/ ynma&;pepf nHUzsif;ojzifh
ynmwwf tvkyfvufrJUrsm; ay:ae&ykHudk &Sif;jyonf/ xkdynma&;pepfudk zefwD;ay;ol
NAddwdoQ "e&SifpepfaMumifhyif tvkyform;ESifh awmifolv,form;wkdU qif;&Jusyfwnf;&
ykHudk pm&if;tif;ESifh azmfjyonf/ ausmif;om;? tvkyform;? awmifolv,form;wkdU b0
vGwfajrmufa&;\ &efolrSm NAdwdoQ "e&SifpepfjzpfaMumif; azmfjy&avonf/

xdkUaemuf udkvSa&Tu obmywdrdefUcGef;udk ajymavonf/ ,cifu udkvSa&T pifjrifhay:rS


ajyma[monfudk uRefawmf rMum;zl;yg/ odyfvnf; pifjrifhay:rSm tajymta[mr&SdvSyg/
,ckajymonfudk Mum;&aomtcg tHUMojcif;yifjzpfrd\/ toHatmifí a'gygvSonf/
pum;vkH;rsm;uvnf; ajymifvS\/ ausmif;om;rsm;onf udkvSa&Ttm; axmufcH Mobm
ay;Mu&m odrfhodrfhwkefoGm;ayonf/

tpnf;ta0;tNyD;wGif ausmif;om;rsm;onf awmfawmfESifh vlpkrcGJMu/ [dkwpfpk onfwpfpk


a<u;aMumfoH[pfvdk[pf aqG;aEG;vdkaqG;aEG; vkyfaeMuonf/ tcsKdUu qdkif&m rdrdwkdU
ausmif;aqmifodkU tpkvdkufjyef&if; a<u;aMumfoHatmfMuavonf/

tpnf;ta0;xufvmaom ausmif;olrsm;wGif rvSoef;qdkol Oypmausmif;oluav;rSm


rjrifhOD;ESifh uRefawmfwdkU\ ESpfOD;od rdwfaqGuav;jzpfayonf/ ausmif;olrsm;onf jyefMu
&ef avSum;ayguf0tm;onfhwdkif apmifhaeMupOf rvSoef;onf uRefawmfhxHvmí pmwpf
apmifudk ay;avonf/

pmtdwfudk azmufvkdufaomtcg aiG 5usyfvnf; ygvm\/

- 198 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xGef;uav;

tpnf;ta0;rwufEdkifwm cGifhvTwfyg/ pmzwfp&mawGu rEdkifEdkifatmif


rsm;aevdkUyg/ vludk,fwdkif wufwuf<u<u rygEdkifayr,fh pdwf&Sdygw,f/
'DudpötwGuf &efykHaiG 5usyf xnfhvdkufygw,f/

jrihfBuD;

vkH;vkH; tpnf;ta0;rwufonfESifhpmaomf þpmjzihf tvSLaiG 5usyfonf awmfygao;\/


uRefawmfhpdwf tenf;i,f oufom&m&yg\/ okdU&mwGif 'DvdktcgrsKd;üyif pmaMumihfqdkNyD;
rvmbJaejcif;udk uRefawmf oabmrusEdkifay/ rjrifhOD;onf uRefawmfwdkU arQmfvihfovdk
pGefUpm;rnfholr[kwf[k ,lqvdkufavonf/ /

- 199 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

21

[efZm;yifeDESifh rcifopf

ta&;awmfykHBuD;um; wpfxpfxufwpfxpf jrifhvm&kHru ydkíydkívnf; us,fjyefUvmayNyD/

y,fv,furf;ajcwGif 'Da&wufvmykH jrif&onfESifh wlaeay\/ a&jyifonf ukef;xvm\/


vIdif;vkH;BuD;rsm;onf vSdrfhívm&if; wpfvkH;ay:wpfvkH; ausmfwufMuayonf/

tvkyform;tkH<ujcif;u v,form;wkdUxH ul;pufonf/ tvkyform; v,form;wdkU


tkH<ujcif;wkdUu ausmif;om;udk &kdufcwfonf/ ,aeUtpnf;ta0;u raeUu tpnf;ta0;
xuf BuD;rm;onf/ reufjzeftpnf;ta0;onf ,aeUtpnf;ta0;xuf pdwftm; ydk
wufvdrhfrnf/ ,aeU &efukef? rEÅav;rSm qlyluefUuGufMuonf/ eufjzef NrdKUuav;rsm;?
aus;&Gmrsm;u qlyluefUuGufMuayvdrfhrnf/

rauG;wGif a&eHajroydwfwyfBuD;udk ta&;ydkif rpöwmrlvm0yfu ydwfyifwm;qD;xm;ojzifh


uefUuGufMuonf/ &efukef? rEÅav; paomNrdKUrsm;ü yk'fr 144? yk'fr 23(7) ponfwdkUudk
aMunmxm;&m &kyfodrf;&ef awmif;qdkMuonf/ yk'fr 107 t&qdkNyD; zrf;qD;xm;aom
ausmif;om;acgif;aqmif udkb[def;? ukdAaqGwkdUudk vTwfypf&ef qlylMuonf/

'DZifbmv 13&uf aeUu wuúokdvfor*¾ cef;rBuD;wGif usif;yaom tpnf;ta0;rSm


ausmif;om;rsm;ESifh tjyifrS{nfhonfrsm; wufMu&m BudwfBudwfwdk;atmif pnfum;onf/
aemufaeU 14&ufaeU a&Twd*kHukef;awmf &m[kaxmifh&ifjyifü &efukefausmif;aygif;pkH tpnf;
ta0; usif;y&m xdkUxufyif pnfum;jyefavonf/ wuúodkvf ausmif;olausmif;om;rsm;
omru NrdKUrausmif;? ykZGefawmifq&mjzpfoif jrLeDpy,fausmif;? vrf;rawmf jrLeDpy,f
txufwef;ausmif;? acwfopf aemfrefausmif;? uefawmfuav; jrLeDpy,f txufwef;
ausmif;? rJaom'pfausmif;? ul&Sifausmif;? pdef*Ref;ausmif;? tpdk;& [dkufpul;ausmif;

- 200 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ponfrsm;rS ausmif;om;ausmif;olrsm; wufa&mufMuavonf/ 4if;jyif wkdUArm


tpnf;t&kH;rS ocifrsm;? A[dktcGefxrf;toif;rS trIaqmifvlBuD;rsm;? bkef;awmfBuD;rsm;yg
wufMuao;&m &m[kaxmifh &ifjyifomvQifru teD;&Sd Z&yfwefaqmif;rsm;vnf; jynfhvQH
oGm;avonf/

þuJUodkUaom tpnf;ta0;yJGrsm;rSm jrefrmjynftESHUtjym;ü usif;yMu&m pnfum;


wuf<uvSayonf/ tif;0uJUodkUaom NrdKUuav;rSm vl 3000 wufonf/ tr&yl&rSm
bkef;BuD; 500? vl 9000 wufonf/ anmifOD;rSm &Sifvl 5000 ausmf wufavonf/

a<u;aMumf[pfatmfoHwkdUonfvnf; tyl&Sdef wufíwufíom vmavonf/ ]]nDnmrS


jynfomrnf}} ]]wpfAdkvfus wpfAdkvfwuf}} ]]ta&;awmfykH atmifygap}} ]]ocifrsKd;a[h
wdkUArm}} ponfjzifh wufvmcJU&m ]]rD;wkwf rD;wkwf &IdU&IdU? olykef olykef x x?
a'gufwmbarmf aoygap? "e&Siftpdk;& ysufpD;ygap}} ponfwdkUodkU a&mufvmavonf/

'DZifbmv 15-&ufaeUwGif uRefawmfwdkUausmif;om;rsm;\ aqmif&Gufcsufum; wpfqifh


jrifhoGm;jyefavonf/

xdkaeUwGif uRefawmfwdkUonf yk'fr 144 udk tmPmzDqefí tiftm;jyyJGBuD; usif;yMu


avonf/

ausmif;om; 3000 ausmfcefU NrdKUrausmif;0if;wGif pk&kH;MuNyD; ausmif;om;rsm;onf


4a,muf wpfwGJ pDwef;Muavonf/ vl 20vQif wpfAdkvfuscefUxm;í pnf;urf;
ao0yfatmif vdkuftkyfcsKyf&avonf/ a*:'Gifvrf;twdkif; csDwufpOf rdk;&Gmusvmao;\/
odkUaomf ausmif;om;rsm;onf rkd;aMumifh NzKHyifrNzKHMu? a<u;aMumfoHatmfvsuf csDwufNrJ
csDwufMu\/ a&SUqkH;rS wlwHpOftvHeDBuD;udk rm;rm;pGifhpGifhudkifoGm;avonf/ xdkaeUu
tvHudkif*kPfxl;twGuf udkxGef;&Sdef? udkMunfarmif? udkatmifausmfwdkU 3OD;om; tvk
t,uf tNydKiftqdkif jzpfMuao;onf/ rJEIduf&m udkMunfarmifrJaygufojzifh tvHudkifcGifh
&avonf/ udkatmifausmfESifh udkxGef;&SdefwdkUum; tvHaemufrS a<u;aMumfoHwdkifí

- 201 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vdkufcJUMu\/ udkaX;NrdKif ('*kefwm&m)um; udkMunfarmif\ teD;rSm&Sd&m ulí tvHudkif


ay;aeavonf/

tiftm;jy tmPmzDqefa&; ausmif;om;wyfBuD;onf a*:'Gifvrf;rS aumfr&Sifemvrf;?


aemuf armif*dkrm&Dvrf;twdkif; csDwufavonf/ qefUwef;vdkufaomf vl 3000 onf
rsufpdwpfqkH; &Snfvsm;onf/

vrf;wpfavQmufvkH; [dkbufurf;onfbufurf; vlrsm;jynfhnyfum uRefawmfwdkUtm;


Mobmay;aeMu\/ ukvm;? Arm? w&kwf ruJGrjym;bJ vlxkwpf&yfvkH;u uRefawmfwdkUtm;
tm;ay;Mu\/

ykZGefawmif vdyfuefyef;NcHodkU a&mufaomtcg vlpkcGJMuavonf/

vlpkcGJNyD; jyefMurnfvkyfaepOf q&muawmfa':nGefUESifh orD;rcifopfwdkUESifh oGm;wkd;av


onf/ olwdkUom;trdonf a&ausmfvrf;xdyfodkUxGufí ausmif;om;rsm; tiftm;jyyJGudk
Munfh&if; vdyfuefyef;NcHtxd vdkufvmcJUMujcif; jzpfavonf/ ,aeU tiftm;jyyJGwGif
pdk;&drfMuojzihf ausmif;olrsm;udk ryg&[k csefxm;cJUMuonf/ þonfrSm trSm;wpf&yf
jzpfonf[k uRefawmfxif\/ wpfenf;tm;jzifh rdef;ra,musmf; cJGjcm;rIyif jzpfayonf/

q&muawmfa':nGefUu NyKH;NyD;EIwfquf&m uRefawmfu olwkdUom;trdteD;odkU uyfoGm;


onf/ rcifopfum; rEÅav;ydk;vkHcsnf tndKtjzL refusnf;aphuGufESifh [efZm;yifeD
0goJUoJUwkdUudk 0wfqifxm;onf/ &ifbwfwGif uRefawmfa&mif;cJUaom a&eHajr&efykHaiG
&ifxkd;"mwfykHudk xdk;xm;avonf/

a':nGefUu oGm;zkH;rsm;ay:onfhwdkifatmif NyKH;NyD;-

]]armifb,folwJU}}

]]armifwifxGef;yg a':a':}}

- 202 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at; armifwifxGef;? rif;wdkUtiftm;jyyJGu ausmif;olawG ryg&bl;qdkwm w&m;ovm;uG}}

]]uRefawmfvnf; 'DvdkcJGjcm;wmudk oabmrusbl;a':a':? wcsKdUu tpdk;&drfBuD;NyD; tm;EGJU


wJU rdef;uav;awGqdkNyD; csefcJUwmyg/ aemufwcgqkd&if 'Dvkdrjzpfatmif tqdkoGif;r,f
a':a':}}

vltrsm;u uRefawmfwdkUtm; wdk;a0SUoGm;aeMuojzifh uRefawmfonf a':nGefUwdkUteD; ydkí


uyfoGm;&avonf/ a':nGefUu olUorD;yckH;udk udkifzufxm;vdkuf\/ rcifopfuav;um;
i,f&G,fEke,fvSaomfvnf; t&yfrSm olUtareD;yg;&Snfonfudk awGU&ay\/

vlusJoGm;aomtcg a':nGefUu-

]]armifwifxGef; tdrfvdkufcJUygOD;vm;? rif;wdkUarmaerSmaygh/ vm vm umzDav; bmav;


aomufoGm;OD;}}

olUtaru þodkUzdwfac:pOf rcifopfu uRefawmfhtm; vufceJMunfhvdkufonf/ olkU


rsufvkH;uav;rsm;wGif uRefawmfhtm; oem;MunfndKaom t&dyfrsm; xif[yfaeonf[k
uRefawmfxifrdayonf/ uRefawmfuolUtm; aphaphuav; Munfhaerdaomtcg olUrsufvTm
udk csypfvdkufNyD; tarhcg;udk cyfusyfusyfuav; zufvdkufonf/

uRefawmfhrSm &Sdef;ceJzdef;ceJ jzpfoGm;NyD;? wpfpkHwpfa,mufudk &Smav[efjzifh [dkMunfhonf


Munfh Munfh&if;-

]]rvdkufawmhygbl; a':a':? uRefawmf udkat;ausmfudk awGUp&m&Sdao;w,f}}

]]rif;wdkUtwGif;a&;rSL; armifat;ausmfvm;? olUvdk ykyknufnufudk 'Dvdk vlpkvla0;BuD;


xJrSm &SmvdkUawGUEdkifyghrvm;uG,f [J [J}}

uRefawmfuvnf; vdkuf&,faerdayonf/

- 203 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rcifopfu olUtartm; jyefMupdkU[laom t"dyÜm,fjzihf wGef;ac:aeavonf/

]]uJ uJ armifat;ausmfESifh awGUzdkUtvkyf&Sdao;&ifawmh ae&pfayghuG,f? a':a':wkdU


oGm;awmhr,f}}

]][kwfuJUa':a':}}

rcifopfum; tjypfuif;rJUaom? yuwd&dk;om;aom tMunfhjzifh uRefawmhftm;Munfhum


wjcm;udk,fEIwftrlt&m bmrQrygbJ EIwfqufoGm;ayonf/ olU&dk;om;aomtMunfhaMumifh
ckeifu &Sdef;ceJzdef;ceJ jzpfoGm;um wpfcPrQ pdwfvIyf&Sm;qef;jym;rI jzpfcJUjcif;twGuf
uRefawmfhudk,fudk,fuRefawmf &Sufovdkvdkyif jzpfrdayawmhonf/

udkat;ausmfudk vdkuf&Smonf/ rawGUEdkif/ a':nGefUajymouJUodkU vlxkMum;xJrSm vlyk


uav; aysmufuG,foGm;oavm/

udkat;ausmftm; &SmazGaepOf um;wpfpD;ay:odkU a&mufaeaom udkvSa&Tu uRefawmhftm;


qD;ac:vdkufonf/ 4if;aemuf pm&Gufwpf&Gufudk ay;NyD;-

]]tJ'D aMunmcsufudk ,loGm;NyD; *sufpwifemvdSrfhNyD;awmh owif;pmawG a0vdkuf? udk,fhvl


tzdkU 'DaeUwm0ef 'gyJ}}

pm&GufrSm Armjynft&yf&yfu ausmif;om;rsm;twGuf nTefMum;csuf jzpfonf/


ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; zrf;qD;jcif;ESifh ywfoufNyD; t&yf&yfausmif;om;wkdUonf
csufcsif;wkHUjyefaomtm;jzifh oydwfarSmuf&ef qkH;jzwfMuavonf/ uRefawmfwdkU oabm
t& oydwfarSmufjcif;onf zdESdyfcsKyfcs,faeaom tpdk;&tm; odyfrxd[k,lqonf/ 4if;jyif
ausmif;om;taeESifh xm0pOfoabm oydwfarSmufaejcif;vnf; rjzpfEdkif[k ,lqMuonf/
tpdk;&\ zdESdyfrIt00udk wdkuf&eftaumif;qkH;rSm ,aeU uRefawmfwdkUvkyfcJUMuovdk tmPm
zDqef&ef jzpfavonf/

- 204 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkvSa&T\ nTefMum;csufwGif atmufyg tcsuftvufwpf&yf yg&Sdav\/

]]wpfjynfvkH; ausmif;om;awG 'DZifbmv 19-&ufaeUrSm tmPmzDqefMu&ef}}

]]þnTefMum;csuf tcsdefrDa&mufvQif oifhavsmfaomaeUowfrSwfí tmPmzDqefMu&ef}}

]]tcsKdUe,frsm;wGif ,ckta&;ESifhywfoufí oydwfarSmufrIrsm; jzpfyGm;aeonfudkvnf;


tjrefqkH;Nidrf;í txufyg tmPmzDqefjcif;udkom vkHUvjyK&rnf}}

uRefawmfonf xdknTefMum;csufudk ,lvmNyD; wuúodkvfor*¾wdkufodkU vmcJUavonf/

vuG,fawmhrnfjzpfí tawmfyif arSmifrdkufaeavonf/ or*¾wdkufatmufxyf aysmfyJGpm;


cef;üum; rD;rsm; xdefvif;vsuf&Sd\/ qHyifnSyfqdkifbufüum; arSmifESifhrnf;rnf;
jzpfaeonf/ tay:xyfrSmrl OuúXtcef; tjyifbuf&Sd rD;wpfyGifhom vif;aeay&m
ausmif;om;acgif;aqmifrsm; jyefra&mufMuao;onfudk odEdkif\/ qHyifnSyfqdkifbufü
arSmifaeojzifh or*¾OpömapmifhBuD; OD;uHoef;yif &SdrS&Sdygavavm[k uRefawmf oHo,
jzpfrdavonf/

odkUaomf ]]AsKdU OD;uHodef;}} [k atmfac:vdkufaomtcg-

]]Asm;}} [laom toHESifhtwl rD;wpfyGifhvif;vmayonf/ rwfwwf&yfvsuf uRefawmfhtm;


NyKH;csKdpGm BudKqkdaeaom OD;uHodef;tm; awGU&ayonf/

]]OD;uHodef;uvnf; rD;av;bmav; xGef;xm;a&mayghAsm}}

]]tvum; "mwftm;awG ukefaerSmayghq&m}}

OD;uHodef;tm; usdwfNyD; csD;usL;aerdonf/ olum; or*¾wdkufBuD;udk OpömapmifhBuD;ozG,f


apmifha&Smuf\/ or*¾ypönf; t,dktzdwf taysmuft&S r&Sdatmif xdef;odrf;acRwm\/

- 205 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]wdkuf &dkufp&m ygvmw,fAsKdU}}

]]pma&;BuD; r&Sdao;bl;q&m/ b,fhES,fhwkH;? tmPmzDqefa&; atmifjrifcJU&JUvm;}}

]]atmifw,fAsKdU? atmiforS odyfatmifwmyJ}}

OD;uHodef;u tpdk;&drfBuD;aomtoHjzihf-

]]tpdk;&uaum aESmifh,Sufao;ovm;}}

]]raESmifh,Suf&Jbl;ayghAsm? usKyfwkdUtm;u odyfaumif;wmudk;As}}

]]aumif;ygavhAsm? usKyfjzihf pdwfylvdkuf&wm rajymygeJUawmh? bmMum;&rvJvdkU em;pGifhae&


omyJ}}

uRefawmfonf OD;uHodef;tm; tmPmzDqefa&; tiftm;jyyJGtaMumif;udk azmufonfcs&


ay\/ tNyD;ü OD;uHodef;u qdkifrS tazsmf&nfwpfcGuf0,fNyD; wdkufavonf/

uRefawmfu azsmf&nfudk Zdrf,lí aomufaepOf OD;uHodef;u av;eufpGm awG;awm&if;


ajymvdkufonfrSm-

]]q&m? a'gufwmbarmf[m pum;ajymuaumif;oESifh w,fqdk;w,faem}}

]]qkdygOD;}}

]]b,fhES,fq&m? tvkyform;awGawmif;wmvnf; bmrSray;? udkb[def;wdkU udkAaqGwdkU


vnf;axmifcs}}

]]cifAsm; olpum;ajymaumif;wm em;axmifzl;ovm;}}

- 206 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][m- axmifzl;omaygh? usKyfwdkU,leD,H vma[mwJUvlwdkif; usKyfem;axmifzl;o[myJ?


bmMumao;wkH;q&m? ukvm;Arm t"du&kPf; jzpfwkef;u [dkem;rSm ajymoGm;o[mav}}

a'gufwmbarmftaMumif; ajym&mrS nGefUaygif;tpdk;&taMumif; a&mufoGm;Muavonf/


nGefUaygif;tpdk;& axmufcHol trwfrsm;taMumif;udkvnf; ajymrdMuonf/ vTwfawmf
0efuav; OD;jrodef;tm; trmac: rvSMunfu pm;p&dwf&vdkrIESifh w&m;pGJxm;aMumif;?
vTwfawmftrwf nTefUaygif;tpdk;&bufom; OD;cspfaztm; OD;xGef;pdefqdkolu r,m;ckd;rIESifh
w&m;pGJxm;aMumif; ponfrsm;udkvnf; a&mufoGm;Muao;onf/

OD;uHodef;ESifh uRefawmf pum;aumif;aeMupOf or*¾acgif;aqmifrsm; wpfpkNyD;wpfpk


a&mufvmMuonf/ tay:xyfOuúX? twGif;a&;rSL;tcef; ponfwkdUrSm rD;rsm;ESifh xdefvif;
NyD; vIyfvIyf&G&G tvkyfrsm;vmavNyD/ aemufaeU wkdufyGJrsm;twGuf jyifqifMu&jyefNyD/

tvkyfwm0efrsm; NyD;aomtcg tawmfnOfUeufavNyD/ uRefawmfum; urm&GwftdrfodkU


rjyefawmhay/ udkxGef;&Sdef? udkatmifausmf wkdUvnf; ausmif;aqmifrsm;odkU rjyefMuawmhay/

uRefawmfwdkUonf tpnf;ta0;cef;rBuD;&Sd trSDygaom ckH&SnfBuD;rsm;udk rsufESmcsif;qdkifpDNyD;


pmtkyfrsm;acgif;tkH;í vkHcsnfNcKHum tdyfMu&ay\/ udk,fyifyef;EGrf;e,fojzifh þodkU
vJavsmif; tdyfpufvdkuf&onfudkyif rsm;pGm okcawGUaeMu\/

uRefawmfhrSm arS;ceJ tdyfaysmfawmhrnf&SdaepOf udkxGef;&Sdefu vSrf;NyD;-

]]udkwifxGef; owif;pmrsm; zwfrdao;ovm;? udk,fawmh rzwfEdkifwm MumNyD}}

]]zwfMunfhvdkufygw,fAsm? a&eHajroydwfwyfBuD; qifaygif0Jra&mufcif oydwfwyfacgif;


aqmif 20udk xyfzrf;owJU? NyD;awmh t&ifzrf;xm;wJU oydwfwyfacgif;aqmif 39 a,muf
udkvnf; axmifcsvkdufNyDAs}}

udkatmifausmfu ]wuf} acgufvkdufNyD;-

- 207 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]acG;rom; rlvm0yf aumif;rIayghAsm? t*Fvdyfw&m;Oya'pepf[m w,faumif;w,fvdkU


<um;Muw,f/ MunfhygOD;? ckawmh rlvm0yf[m rauG;ta&;ydkiftjzpfeJU yk'fr 144-xkwf
w,f? a&eHajroydwfwyf a&SUqufroGm;&bl;vdkU ydwfyifw,f}}

udkatmifausmf a'gazmif;aepOf udkxGef;&Sdefu ar;jyefonf/

]]EdkifiHjcm;owif;uav;rsm; bmav;rsm;vnf; azmufonfcsygOD;As}}

uRefawmfu owif;pmzwfcsdefyif r&atmif tvkyfrsm;&Smaom &JabmfxGef;&Sdeftm; yg&rD


jznfh&jyefygonf/

]]yufvufpwdkif;rSm t*FvdyfeJU tm&yfawGcsMuwm Mum;NyD;NyDvm;? odyfowÅdaumif;wJU


tm&yfawG? t*FvdyfawGu aoewfawGeJUwdkufwmudk tm&yfawGu "m;vGwfawGudkifNyD;
cHcsw,fwJU}}

udkxGef;&Sdefu xxdkifawmhrwwf pdwftm;xufoefoGm;ykHjyNyd;-

]]'grSowÅduG wkdUvnf; 'DvkdcHcscsifcs&rSm odvm;}}

]][dkowif;aum Mum;NyD;NyDvm;}}

]]qkdygOd;}}

]]w&kwfjynfxJrSm *syefppfOD;u awmfawmf twGif;a&mufvmawmh w&kwftrsm;tjym;[m


usKyfwkdUjynfxJ 0ifvmMuw,fqdkyJ/ tJ'D ppfajy;awGeJUtwl *syefolvQdKawGvnf; ygvm
owJU/ Aef;armf? jrpfBuD;em;? vm;&Id;wkdUrSm *syefolvQdKawG ajc&mxyfaeowJU/ w&kwfjynf
udk ydkUwJUvufeufawG[m &efukefqdyfurf;rSm oabFmeJUa&mufavawmh b,fa&GUb,frQ
a&mufw,fqdkwm apmifhMunfhzdkU *syefppfoabFmwpfpif; Armjynfudka&mufvmw,f vdkU

- 208 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vnf; owif;pmawGu a&;aeMuw,f}} [kajymNyD; uRefawmfu onf;xefpGm orf;ypfvdkuf


onf/

udkxGef;&Sdefu tvkdufodpGm-

]]uJav udkwifxGef; tdyfawmh tdyfawmh? udkatmifausmfawmh tdyfaysmfoGm;NyDxifw,f}}

udkatmifausmfum; tdyfaysmfoGm;NyDxifonf? bmrQ pum;rwkHUjyefawmhacs/ uRefawmfvnf;


tdyfcsifvSojzifh tdyfaysmf&ef BudK;pm;onf? odkU&mwGif tdyfraysmfEdkifao;/ ar;cGef;wpfck
OD;aESmufudk wawmufawmufESifh rMum;rae&atmif acgufaeavonf/

]]udkxGef;&Sdef ckaersm; t*FvdyfeJU*syef ppfjzpfvm&if b,fvkdvkyfrvJ}}

]]usKyfwdkU tjrwfxkwf&rSmayghAs? 'gayrJU ckaerSmawmh bmajymajym t*Fvdyf[m usKyfwdkUeJU


ezl;awGU'l;awGU &ifqkdifae&wJU &efolyJ? *syefu tJvdkr[kwfbl;}}

4if;aemuf olvnf; aemufxyfpum;rajym/ uRefawmfvnf; aemufxyfrar;/ wuúodkvf


tvkyform;rsm; &yfuGufqDrS MuufwGefoHudk Mum;vdkuf&avonf/ bmaMumifhygvdrfh?
b,ftcsdefygvdrfh[k awG;awm&if;yif tdyfaysmfoGm;avawmh\/ /

- 209 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

22

rjrrSD\apwem

jyóemawGu rsm;vSygbdonfwum;/ wpfckrNyD;ao;? wpfckay:vmonf/

a&aeHajrtvkyform; ausmif;om;jyóemrsm;u rNyD;ao;/ tjcm;jyóemrsm; ay:


vmonf/

ay:vmorQaom jyóemwdkif;rSmum; t*Fvdyf"e&SifESifh nGefUaygif;tpdk;&udk rauseyfp&m


taMumif;rsm;om jzpfvmay\/

vlwpfudk,fajrig;{upD a0ay;rnf[k [dwfxkwfa<u;aMumfum wufvmaom a'gufwm


barmfonf acgif;aygif;wapmif; aygif;aomrludk rysufatmif xdef;xm;Edkifaomfvnf;
,if;uwdudkum; rysufatmifrxdef;Edkif/ oD;pm;cESifhtwdk; avsmhayghatmifyif vkyfray;
Edkif/ xkdrQruao;? oD;pm;cESifhtwdk;EIef; avsmhayghEdkifatmif qlylvIHUaqmfvmaom wdkUArm
tpnf;t&kH;udkom zdESdyfvmavonf/ tkwfzdkom; Oya'jyKvTwfawmftrwf OD;b&ifonf
wdkUArmtpnf;t&kH;\ awmifolv,form;jyóemESifh ywfoufaom aMunmcsufudk a0iS
onf/ nGefUaygif;tpdk;&u OD;b&iftm; yk'fr 107ESifh w&m;pGJqdk\/ wkdUArmtpnf;t&kH;
awmifolv,form;Xmeu awmifolv,form;nDvmcHBuD;udk ac:\/ [oFmwc&dkif ZvGef
wGif xdknDvmcHodkU udk,fpm;vS,fvTwf&efESifh ZvGefNrdKUe,f awmifolv,form; tpnf;
t&kH; zJGUpnf;&ef awmifolv,form;tpnf;ta0;BuD;wpfck usif;yav\/ nGefUaygif;
tpdk;&u xkdtpnf;ta0;udk ydwfvdkufavonf/

yJcl;aps;BuD;rS aps;olaps;om;rsm;u qdkifcGefqdkifcawG avQmhay;yg[k awmif;qdkonf/


wdkif;rif;BuD;u 10&mcdkifEIef;om avQmhEdkifrnf[k qdkaomtcg aps;olaps;om;rsm;u raus
eyfojzifh qlylMuavonf/ ukvm;Arm t"du&kPf;tNyD;wGif &efukefta&SUydkif;ü Arm

- 210 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

naps;wpfck pnfpnfum;um; jzpfay:vmavonf/ jrLeDpy,fu tcGefawmfaumuf&ef


pDrHojzifh xGufcgptnGefUudk csKd;&rnfvm;? ukvm;naps;wef;tusKd;udk umuG,f&ef
Armnaps;udk zdESdyfovm; pojzihf qlylMujyefavonf/ &efukefNrdKUeDpy,fwGif Oya'
tBuHay;t&m&Sdtjzpfjzifh rpöwm&mzD;tm; wpfv 1200d ay;í cefUvdkuf&m ukvm;rJjzihf
cdkifNrJaeaom nGefUaygif;tpdk;&jzpfíom ukvm;udk cefUjcif;jzpfonf[kqdkum A[dktcGefxrf;
toif;BuD;u qlyluefUuGufjyefavonf/

a&Tbdke,f wZ,f&Gmü &Gmol&Gmom;wdkUtm; wkwfNyD;"m;NyD;aq; xdk;ay;onfqdkum oDv&Sif


r*E¨v0goD (vltrnf rat;cif)tm; tpdk;&u yk'fr 107 jzihf zrf;qD;ta&;,lavonf/
tkd... nGefUaygif;tpdk;& vSHzsm;ykpOf;em; usD;uef;uacs;ygaeoavm/ odkUuvdk jynfolwkdUu
ar;aighí ar;Muavonf/

xdkUaMumifhvnf; a&eHajroydwfrS pwifjzpfyGm;vmaom 1300jynfhESpf ta&;awmfykHrsm;onf


vlwef;pm;wdkif;ESifhqdkifaom vlwef;pm;tm;vkH;wdkUtm; odrf;usKH;ac:aqmifaom ta&;awmf
ykHBuD; jzpfcJU&ayonf/

NrdKUBuD;NrdKUuav; tm;vkH;rSmyif ausmif;om;rsm; oydwfarSmufMuonf/ "e&Sift*FvdyfESifh


vufyg;ap nGefUaygif;tpdk;&tm; uefUuGuf&Iwfcsaom tpnf;ta0;rsm; usif;yMuav
onf/ 4if;wdkU\ zdESdyfcsKyfcs,fa&; Oya'trdefUrsm;udk tmPmzDqefMuavonf/

,if;odkUaom oydwfuefUuGuf tpnf;ta0;ESifh tmPmzDqeftiftm; jyyJGrsm;wGif tb,f


rQ tzJGUpkHyg0ifonfudk MunfhygOD;/ Oyrmtm;jzihf 0g;c,frNrdKU uefUuGufyJGudk aqmifvdkuf
yg&ap/ &[ef;tysKdtzGJU? aps;olaps;om;rsm;tzJGU? jrLeDpy,ftzJGU? ig;yGifhqdkiftzJGU?
e0'DomtzJGU? tm&kHcHtzJGU? aq;vdyfckHtzJGU? ukr®m&DtzJGU? rD;owftzJGU? paumuftzJGU?
ausmif;om;rsm;or*¾/

odkUuvdk wdkufyGJqifMu&mü zdESdyfcsKyfcs,frI&Sdwdkif; 0kef;ceJ xuefUuGufMuonfhtjyif


atmifyGJav;wpfck &vdkufvQifvnf; wpfNyKHvkH;xí atmifpnfwD;Muayonf/ qlyl
uefUuGufMuaomaMumifh rEÅav;wGif yk'fr 23(7) udk &kyfodrf;cJUvdkuf&av&m oHCmawmf

- 211 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tyg; 2000 ESifh vly&dowf 5000 ausmf atmifpnfawmfxrf;vsuf vSnfhvnfum


aps;csKdawmftwGif;odkU 0ifMuavonf/ wuúodkvf ausmif;om;rsm;or*¾ aiGxdef;
udkodef;atmif? udkxGef;&Sdef tp&Sdaom acgif;aqmifrsm;tm; zrf;oGm;NyD; tmrcHESifh vTwfypf&
aom atmifjrifrI tao;ti,frsKd;rSm jzpfap? tcsKyfcef;udk vlxk0dkif;qlojzifh zrf;xm;oludk
vTwfypf&aom atmifjrifrItBuD;rsKd;rSm jzpfap crf;em;BuD;us,fpGm atmifyGJqifMuayonf/

uRefawmfwdkUonf 15&ufaeUu usif;ycJUaom tmPmzDqefa&; tiftm;jyyJGBuD; atmifjrif


onfjzihfvnf; atmifyGJcHMuonf/

uRefawmfwdkU atmifyGJtpnf;ta0;BuD;udk or*¾taqmufttkH cef;rBuD;wGif usif;yav&m


]]zdESdyfcsKyfcs,fwJU yk'fxD;yk'fr ysufNyD ysufNyD}} ]]ta&;awmfykH atmifNyD atmifNyD}} ]]"e&Sif
tpdk;& ysufpD;ygap}} ]]olykef olykef x x}} paom a<u;aMumfoHrsm;jzifh wuúodkvfe,fajr
wpfcGifvkH; odrfhodrfhwkefoGm;ayonf/

tpnf;ta0; pvQifpcsif; tpnf;ta0;obmywdvkyfol 'k-OuúX udkvSa&Tu &JabmfESifh


&Jartaygif;wkdUonf wpfaoG;wnf;xm;í nDnmpGm rdrdwkdUtm;rsm;udk jycJUMuojzihf
twdkif;rodatmif 0rf;omp&maumif;ygonf pojzifhajymum zGifhavonf/ xdkUaemuf
tBuHay;&ef zdwfac:xm;aom jyifyu yk*¾dKvfESpfOD;udk a[majymzdkU pifwifonf/

yxra[majymolrSm wufbkef;BuD;udkodef;az jzpfyg\/ ]]&JabmfwdkU[m vjynfhausmf 9&uf


aeUu pGefUpGefUcRHcRH rnfolrsufESmudkrS raxmufbJ? toufyify"merxm;bJ wdkif;jynf
twGuf aqmif&GufMu&m atmifjrifojzihf csD;usL;yg&ap}} [kpNyD; uRefawmfwdkUudk csD;usL;
avonf/ olu uRefawmfwdkUnDnGwfykHESifh pnf;urf;aooyfykH? txl;ojzifh &efolu
tMurf;twrf; jzpfvmatmif &IdUrD;wdkUrD; vkyfonfudkyif tMurf;twrf;rjzpfatmif
pnf;urf;ao0yfMuykHudk csD;usL;ayonf/

]]tvkyform;rsm;ESifh v,form;rsm;u olwdkUepfemcsufrsm;udk wkdifMum;zdkU &efukefodkU


csDwufvmMujcif;udk nGefUaygif;tpdk;&u bmaMumifh rESpfoufovJ? t*Fvdyf"e&SifawG
npfywfaoG;pkwfrIukd e,fwumu odukefrSmpdk;vdkU r[kwfvm;/ t*Fvdyf"e&SifawGu

- 212 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

awmif;qdkwUJtwGuf ta&;ydkifwkdU? &mZ0wf0efwdkUu yk'fr 144 xkwf&w,f? ck &JabmfwkdU


[m t*Fvdyf"e&Sifrsm; rESpfoufwJUtvkyfudk tm;ay;w,f? t*Fvdyf"e&Sifrsm; vdkvm;wJU
yk'fr 144 udk atmifjrifpGm csKd;zJUypfMuw,f? 'ghaMumifh ck yk'fr 144 r&Sdawmhbl;}}

okdUuvdk udkodef;azu ajymvdkufaomtcg uRefawmfwdkUrSm uRefawmffwdkUatmifjrifrIudk


vufckyfwD;Mobmay;í rNyD;Edkifatmif jzpfaeayawmhonf/

udkodef;azu &efoltppfrSm NAdwdoQ"e&Sifjzpfojzifh olwkdUudkom ESifxkwf&ef jzpfaMumif;


&Sif;jyonf/

]]nGefUaygif;tpdk;&[m NAdwdoQ"e&SifawG&JU vufeufomjzpfw,f/ a'gufwmbarmfu olU


trSwfwHqdyf "m;r[m tmPmudkqdkvdkowJU? tJ'DHh tmPm"m;rudk ,lNyD; &efoludk ckwfzkdU
jzpfowJU/ ajymawmh tJ'DvkdajymwmyJ? odkUayrJU "m;r[m NAdwdoQvufudkif "m;rjzpfaeNyD;
NAdwdoQu awmifolv,form;eJU tvkyform;awGudk ckwfowf&mrSm okH;aew,f/ 'Dawmh
"m;rudkudkifxm;wJU NAdwdoQ&efoludkom tNidK;BuD;BuD;xm;&r,f? olUvufxJu "m;rudk
awmh qJG,lNyD; a&xJypfcszdkUyJ&Sdw,f}}

udkodef;azajymNyD;aemuf udkBuD;Ek[k uRefawmfwkdU ausmif;om;taygif;u ac:aeaom


ocifEk pifay:odkUwufvmavonf/

]],aeUn 'Dpifjrifhay: rwfwufwuf&yf&wmavmuf 0rf;enf;wmr&Sdygbl;? a&S;u 'Dvkdrsm;


pifjrifhay:rSm rwfwyf&yfNyD; taocHzdkU ajymvdkufMuvQif uRefawmfyg cH,lEdkifygw,f?
,ckawmh ausmif;om;r[kwfojzifh xdk*kPfxl;udk r,lEdkifawmhygbl;/ wkdif;jynfrSm
tifrwefus,fwJU toHBuD;wpfoH ay:xGufaecJUwm ESpfaygif;ig;q,favmuf &SdygNyD?
odkUayrJU a&S;u ArmawG todw&m;enf;yg;ojzihf toHudkrodcJUMubl;? wdkif;jynf acgif;
aqmifwpfpku &mxl;awGudkrufNyD; avmbouúm,awG tm;BuD;vdkU 'DtoHBuD;udk
rMum;jcif;jzpfygw,f/ 'DtoHBuD;udk atmfMuwJUvlawGu awmolawmifom; v,form;
awGeJU tvkyform;rsm;jzpfw,f? ,ck "e&SifawG&JUzdESdyfrIaMumifh ArmawGrSm ausmrJGcsnf;
jzpfukefNyD; pm;p&mvnf;r&Sd? aep&mvnf;r&Sd? <uufodkufyrm tdrfpkwfawGeJU aeMu&wJUt

- 213 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wGuf a&m*gxlNyD; raocsifbJaoMu&NyD? toufwdkMu&NyD? nDtpfudkarmifESr rdwfaqGawG


eJU rcGJcsifbJ cJGMu&NyDqdkwJU toHBuD;ukd Mum;Mu&NyDjzpfwJUtwGuf qif;&Jom; awmifol
v,form;eJU tvkyform;rsm;&JU vkdtifqE´jynfh0atmif aqmif&GufMu&awmhrSmjzpfygw,f}}

olwdkUESpfa,muf ajymNyD;aemuf udkvSa&Tu nGefUaygif;tpdk;&tm; &mZoHay;avonf/


ausmif;om;wdkU\ awmif;qdkcsufudk 'DZifbmv 19 &ufaeU nae 4 em&Dxuf aemufrus
bJ vdkufavsm&rnf/ xkdokdUr[kwfu 15 &ufaeUu tmPmzDqefa&;xuf ydkjyif;xefaom
vkyfief;udk vkyfrnf[laom &mZoHaywnf;/

15 &ufaeUu tmPmzDqefa&;xuf ydkjyif;xefaomtvkyf/ b,fvkdtvkyfrsKd;ygvdrfh/


wdkif;jynfurodMuao;? tpdk;&vnf; rodEdkifao;/ uRefawmfum; odxm;ayonf/ 16
&ufaeU n 11 em&Dü or*¾wdkuf pmMunfhcef;ü wHcg;ydwftpnf;ta0;jyKvkyfí qkH;jzwf
xm;aom tvkyfjzpfayonf/ xdktpnf;ta0;odkU wuúodkvf ausmif;om;rsm;or*¾ESifh Arm
EdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾wkdU\ trIaqmifvlBuD;rsm;ESifh Akdvfpm&if;0if ausmif;
om;tcsKdUomwufaom tpnf;ta0;jzpfavonf/ Adkvfpm&if;0if ausmif;om;rsm;wGif
yg0ifaom uRefawmfvnf; wuf&ay\/ jyifyvlqdkvQif wufbkef;BuD; udkodef;azESifh
umvuwÅm; udkvSazwdkUom tm;vkH;cGifhjyKcsuft& wuf&avonf/ qkH;jzwfxm;aom
tvkyfudk tpnf;ta0;xuf&olrSwpfyg; rnfolUtm;rQ wpfqifhrajym&[k ydwfyifxm;cJU
avonf/ xkdtvkyfum; twGif;0efBuD;rsm;&kH;udk ausmif;om;xku 0dkif;xm;NyD; tmPm
zDqef&efESifh ta&;qdk&ef jzpfavonf/

twGif;0ef&kH;BuD;rSm e,fcsJUtkyfcsKyfa&;puf,Eä&m;BuD;\ A[dkcsufrBuD;jzpfonf/ nGefUaygif;


tpdk;&\ armfwmpufBuD;vnf; jzpfonf/ uRefawmfwkdUonf twGif;0efrsm;&kH;BuD;udk 0dkif;
xm;NyD; tkyfcsKyfa&;puf,EÅ&m;BuD; rvnfEdkifatmif tusyfudkifum awmif;qdkcsufrsm;
twGuf ta&;qdk&ef &nf&G,fMuayonf/

wpfenf;tm;jzihfqkdaomf uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;onf e,fcsJU"e&Sif\ A[dkcHwyf


BuD;udk wdkufckdufMu&ef jzpfayonf/

- 214 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdUonf xdkqkH;jzwfcsufudk csMuNyD;aemuf rnfrQ vQKdU0Sufa&; okH;Muygoenf;


qkdvQif qkH;jzwfcsufwGif yg0ifMuaom uRefawmfwkdUtcsif;csif;yifvQif xkdtaMumif;ESifh
ywfoufí tpnf;ta0;cef;rrSwpfyg; aqG;aEG;ajymqkdjcif; rjyKMuay/

0dkif;&ef qkH;jzwfonfhtcsdefum; 16 &ufaeU n 11 em&Djzpfí 0dkif;onfhtcsdefum; 20 &uf


aeU eHeufjzpfay&m Mum;&ufrsm;wGif jzpfysufonfh rsm;pGmaom tjzpftysufwkdUteuf
razmfjyvQifrNyD;aom tjzpftysufwpf&yf &Sdygao;onf/ xkdtcsdefrSm awmfvSefa&; tkH<urI
tcsdef? ta&;awmfykH yGufavmxcsdef jzpfay&m euf&Idif;í us,fjyefUaom tjzpftysuf
wkdUjzifh jynfhnyfaeygonf/ 4if;jyif reuf&Idif;í rus,fjyefUaomfvnf; toHjrnf&m [dwf
ay;&mrSm olrsm;xufravsmhaom tjzpftysufrsm;vnf; &Sdwwfygao;onf/ tppf&SdvQif
twk&Sd&onfrSm "r®wmyif r[kwfygavm/

taqGpmzwfol uRefawmfhtm; cGifhjyKyg/ *VKefOD;apm\ ]pwd} tmPmzDqefa&; vkyfief;udk


vnf; azmfjyvdkufyg&apOD;/

uRefawmfwdkUausmif;om;ESifh ocifrsm; tmPmzDqefa&; vkyfNyD;aomtcg OD;apmvnf;


wpfpkHwpf&mrvkyfbJ ikwfwkwfaeí rjzpfawmhyg/ olum; a'gufwmbarmftm; tpm;xdk;
&ef BuH&G,faeol r[kwfygavm/

wdkif;jynf\tm&kH olUbufvSnfhvmap&ef rD;&SL;rD;yef; vTwfjy&rnf r[kwfygavm/

OD;apm? om,m0wD OD;apm? om,m0wD *VKefOD;apm? rsKd;cspftzGJUacgif;aqmif atmufvTwf


awmftrwf OD;apm? &efukef jrLeDpy,fvlBuD;? ol&d,owif;pm t,f'DwmcsKyf OD;apm/
xdkuJUodkUaom *kPfxl;0daoo aygrsm;vSaom OD;apmonf ol\ tmPmzDqefa&;jyyJGudk
'DZifbmv 19 &ufaeU nae 3 em&DrSpí usif;yygonf/

ausmif;om;acgif;aqmifrsm;u OD;apm\ tmPmzDqefa&;jyyJGudk oGm;MunfhtuJcwfum


olwdkUtm; tpD&ifcH&ef uRefawmfhudk apvTwfMuavonf/

- 215 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf 3 em&Drxkd;rD a&Twd*kHapwDawmfBuD;\ awmifbufajcawmf&if; "mwf&xm;


vrf;ab;&Sd OD;b&D\Z&yfodkU ta&mufoGm;cJUavonf/

þtmPmzDqefyJGudk zdwfac:í BuD;rSL;olrsm;rSm OD;apmtjyif rsKd;cspfygwD0if OD;btkef;ESifh


OD;tdrf? rEÅav;ol&d,t,f'Dwm Od;xGef;&if? jrefrmh&kyf&Sif OD;armifarmifESifh r[maqGac:
&Jowif;pmt,f'Dwm OD;b&SdefwdkU jzpfavonf/

4if;wdkUteuf r[maqG\taMumif;udk tenf;i,fa&;vdkonf/ uRefawmfonf r[maqG


tm; eD;uyfpGmodolr[kwf/ rdwfaqGudkatmifausmfurl r[maqGtm; tawmf&if;ESD;pGm
odxm;onfxif\/ r[maqG\pmudkum; uRefawmfwdkUvli,frsm; tenf;ESifhtrsm; zwfzl;
Muonfom rsm;av\/ ol\ rsKd;cspfpdwfvIHUaqmfa&; pmayrsm;onf uRefawmfwdkUtm;
tawmfyif qGJaqmifEdkifcJUayonf/ odkU&mwGif uRefawmfum; tawmfajymif;vmcJUNyD;NyD
jzpfonf/ e*g;eDrS xkwfa0aeaom bkH0g'pmayrsm;aMumifh vnf;aumif;? udkb[def;?
udkAaqGpaom uRefawmfwdkU ausmif;om;acgif;aqmifrsm;\ a[majymoGefoifcsufrsm;
aMumifhvnf;aumif; bkH0g'oabmw&m;rsm; tawmf0ifavNyD/ xdkUaMumifh r[maqG\
trsKd;om;a&; vIHUaqmfrIudk av;pm;auseyfaomfvnf; olUtajccHt,ltqrsm;udk rauseyf
awmhacs/ tjypfjrifvmcJUacsNyD/ r[maqGu wpfa,mufaumif;? ESpfa,mufaumif;
acsmif;ajrmif;owfjzwfaomenf;jzifh wdkif;jynfvGwfvyfa&;&rnf[k xifaeonf/ vlxktkH
<urItpm; vlwpfpku tmZmenfvkyfjyNyD; ]eef;wGif;ta&;awmfykH} vkyfBuHenf;jzifh vGwfvyf
a&;wkdufyGJqif&ef vrf;nTefonf/ olUtzkdU vlwpfpku t&m&m qkH;jzwfvkyfaqmifNyD;
vlxku yGJMunfhy&dowfozG,faeí vufckyfwD;&kHrQom&Sdonf/ olonf awmifol
v,form; tvkyform;vlxkBuD;\ awmfvSefa&; tpGrf;tpt&nftcsif;udk r,kHMunf/
tcsKyftm;jzihfqdkvQif vlxkawmfvSefa&;udk qefUusifonf/ olUt,ltqrsm;onf
udkatmifausmfhtay:wGif awmfawmf MoZm0ifwwf&m uRefawmfwkdUausmif;om;rsm;u
udkatmifausmftm; tawmfcRwf,l&avonf/ r[maqGonf ,ck ta&;awmfykHtwGif;rSmyif
vlxkBuD;ESifhrvkyfbJ vlvufwpfqkyfESifh vQKdU0Sufa&;vkyfief;? vkyfBuHrIvkyfief;uav;
rsm;udkomvkyf&ef udkatmifausmftm; tBuHay;vdkufao;onf/ vlxkta&;awmfykHrS
udkatmifausmf uif;uGmaeatmif tm;xkwfcJUavao;onf/ 4if;jyif r[maqGonf
aeol&deftrnfjzihf bkH0g'qefUusifa&;rsm;udkvnf; a&;om;aeayao;onf/

- 216 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

þodkUvQif r[maqGtm; em;vnfxm;aomfvnf; ,aeU OD;apm\ tmPmzDqefa&;


vkyfief;wGif tb,fokdUaomenf;jzifh r[maqG ygvmonfudk uRefawmfpOf;pm;r& jzpfae
avonf/ r[maqGu MunfndKav;pm;í r[maqG\ EdkifiHa&;acgif;aqmif[kyif ac:Edkif
aom &JOD;armifBuD;(trfat)aMumifh ygvmonf[k qdk&efvnf; cJ,Of;\/ OD;armifBuD;ESifh
OD;apmrSm EdkifiHa&;tpk wpfpkwnf;r[kwfMu/ r[maqGonf OD;apmvdk EdkifiHa&;vmbf
vmb arQmfrSef;csufvnf;r&Sd/ þudpöwGif yuwd&dk;om;\/

r[maqGESifhywfoufNyD; odkUuvdk awG;awmaeNyD;aemuf ab;bDy&dowfudk tuJcwf


vdkufonf/ &[ef;&Sifvl jynfhnyfaeonf/ þtcsdefþtcg vlxkum; b,folrqdk
t*Fvdyf"e&SifESifh nTefUaygif;tpdk;&udk qefUusifrnfqdkvQif b,fa&GUb,frQ qefUusif
qefUusif tm;ay;&eftqifoifh jzpfae[ef&Sdayonf/

OD;apmwkdUvlpk csdwfqGJxm;aom pmwef;BuD;rsm;uvnf; vlxkBudKufavmufp&myif jzpfay


onf/ ]wdkif;jynftwGuf toufESifhvJyg}? ]rdef;r&Sm tvdkr&Sd}? ]owdÅ&Sd&ifxGufcJU}? ]Armjynf
jyef&a&;0g' atmifjrif&rnf}? ]igwdkU tmPmzDqefNyD}? ]igwdkUudk axmifcsvQif igwdkU
Edkifrnf}? ]tpdk;&zdESdyfjcif;udk wdkufzsufypfyg}? ]aMumufarG;yg jzKwfypfvdkuf}? ]ArmhowÅd
jyMuavmh}/

ab;uMunfhaeMuonfh y&dowfum; xdkpmwef;rsm;udk Munfhae&&kHjzihf tm;&auseyfjcif;


r&Sdonfhtvm; ]ocifrsKd;a[h wdkUArm} ]rD;wkwf rD;wkwf &IdU&IdU} ]oydwfoydwf arSmufarSmuf}
]*VKef *VKef x x} paom a<u;aMumfoHrsm;udk 0dkif;atmfMuav&m a&Twd*kHapwDawmfBuD;
ywf0ef;usifwpf0dkuf odrfhodrfhwkefoGm;avonf/

uRefawmfhpdwfxif OD;apmonf Munfhaeaomy&dowfu ]ocifrsKd;a[h wdkUArm} [k atmf


jcif;udk BudKuf[efr&Sd/ 4if;jyif olUpmwef;wGif ]Armjynf jyef&a&;0g' atmifjrif&rnf} [k
a&;xm;onfrSm xl;jcm;\/ olonf uRefawmfwkdU\ ]vkH;0vGwfvyfa&;} ]e,fcsJU"e&Sifpepf
ysufpD;ygap} paom tokH;tEIef;rsm;udk wwfEdkiforQa&Smifí olU xl;jcm;aom tokH;tEIef;
jzifh tpm;xdk;avh&Sdayonf/

- 217 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ykvdyfrsm;um; tpnf;ta0;teD;tem;wpf0dkufü vnf;aumif;? cyfvSrf;vSrf;üvnf;aumif;?


ysm;yef;cyfrQ vl;vmoGm;vm tvkyfrsm;aeMuayonf/ tcsKdUykvdyfrsm;u tm&ftD;wD
bwfpfum;rsm;udk pD;vkH;iSm;ípD;um tqifoifhapmifhaeMuayonf/ t&yf0wft&yfpm;ESifh
pkHaxmufykvdyfrsm;um; vlxky&dowfMum;wGif &SdaeMuayonf/

]igwkdUtmPmzDqefNyD} qdkaom ydwfjzLay:wGif rifeDESifha&;xm;onfh pmwef;BuD;atmufwGif


OD;apmwdkUvlpk &yfMuNyD;aemuf tcrf;tem;pavonf/ OD;btkef;u vufeufwpfpkHwpf&m
rygbJ tEkoufoufjzihf tmPmzDqefa&;vkyf&m tpdk;&olvQKdrsm;u aoG;xGufoH,dkrI
0&kef;okef;um;jzpfatmif qGay;rnfpdk;&drf&aMumif;? odkUaMumifh pnf;urf;wus xdef;odrf;&ef
vdktyfaMumif; aMunmavonf/ OD;apm\ nTefMum;csuftwdkif; wpfoa0rwdrf; vdkufem
um tmPmzDqefa&; vkyfMu&rnfjzpfaMumif; ajymqdkavonf/

xdkokdUajymNyD;aomtcg OD;apmu nTefMum;csufay;&ef [efjyvdkufonf/ olonf &kwfjcnf;


olUudk,fol *VKefppfolBuD;ozG,f xifrSwfvdkuf[ef&Sday\/ &ifudkaumhí acgif;udkarmhfvdkuf
onf/ olonf a'gufwmbarmfvdk &GJUapmif;í acgif;aygif;raygif;aomfvnf; olUrlESifhol
xl;jcm;atmif acgif;aygif;aygif;xm;onf/ yifeDa&mifydk;tay:tusÐudk &ifaphatmif toD;
wyfvsuf 0wfxm;onf/ befaumufvkHcsnfrSmvnf; yifeDa&mifjzpfavonf/ tay:tusÐ
em&DtdwfxJwGif vufudkifyk0gudk tvSjy xnfhxm;avonf/

OD;apmu ,cktcsdeftcgrsKd;wGif yg;pyfuajymaeonfh tvkyfjzifh wif;wdrfae&ef rjzpf


aMumif;jzifh yPmrcsDí ajymaomtcg y&dowfu ]]wdkUArmuG}} [k atmfMuavonf/ OD;apm
rsufESmudk Munfh&jcif;jzifh ]]wkdU*VKefuG}} [katmfoHudk rMum;&ojzihf pdwfysufoGm;ykH&onf/
4if;aemuf Od;apmu tcsKdUoHCmawmfrsm;onf tmPmzDqef&mwGif yg0ifvkdaMumif; trdefU
&SdMu&m ryg0ifbJ acwÅapmifhqdkif;zdkU awmif;yefavonf/ oHCmawmfrsm;tvSnhf rusao;
[k qdkavonf/ uRefawmfum; tHUMoaerdonf/ tb,foHCmwdkUu yg0ifvdkoenf;?
olUtiftm;BuD;aMumif;jy&ef oHCmawmfrsm; yg0ifcGifhrjyKxdkufygavm/

]]tmPmzDqefwJUtvkyf[m ArmjynfeJU awmfrSawmfyghrvm;vdkU awG;rdygw,f/ tmPm


zDqefwJU tvkyfrSm vufeufr&Sdojzifh taysmhpm;jzpf&m onf;cHEdkifrS atmifjrifrSm jzpfyg

- 218 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

w,f/ 'Dawmh ArmawG[m tmPmzDqefa&;vkyf&if jzpfrSjzpfyghrvm;vdkU apmifhaew,f/


ukvm;Arm t"du&kPf;tNyD;rSm tpdk;&u ukvm;rsm;tm; jyefawmfjyefp&dwf aiGwpfaomif;
xkwfay;w,f/ 'Dudpöudk ArmwpfjynfvkH;ESifh bdvyfygvDrefESifhwuG wpfurÇmvkH;uyg od
oGm;atmif uefUuGufyJG tpnf;ta0;BuD;wpfck *sLAvDa[mrSm usif;yzdkUpDpOfcJUw,f/
tpdk;&u cGifhray;bl;}}

uRefawmfum; þodkU tvkyform;v,form; ausmif;om;ta&;awmfykHBuD; tkH<uí nDnGwf


pGm e,fcsJUorm;udk OD;wnfwdkufckdufaeMupOf ukvm;Arm t"du&kPf;udpö xnfhajym
onfudk oabmrusyg/ OD;apmum; ukvm;Arm rkef;wD;a&;vkyfrS vlBudKufrsm;rnf[k
xifaeoljzpfavonf/ olonf ]ukvm;rsm; ukvm;jynfodkU aMu;tdk;xrf;jyefap&rnf}}
[laom a<u;aMumfoHjzihf EdkifiHa&;wufvrf;xGifcJUol r[kwfygavm/

]]uRefawmf[m ykodrfNrdKUrSm tmPmzDqefa&;vkyfzdkU ykodrfu rddwfaqGawGudk wdkifyifMunfh


w,f/ ykodrfurdwfaqGawGu rEÅav;rSmomaumif;r,fvdkU ajymMuw,f/ 'geJU rEÅav;rSm
vkyfzkdU rEÅav;urdwfaqGawGqD vSrf;wdkifyifawmh rEÅav;vm&if aoG;xGufoH,kdjzpfukefrSm
pdk;&w,f? rvmygeJUvdkU wm;Muw,f/ tpdk;&[m tifrwefvdr®mwJUvlawGyg? olwkdUom
vdr®mMu&if rauG;u &efukefudk csDwufvmMuwJU a&eHajroydwform;awGeJU a0grS
vmMur,fh v,form;awGudk cifAsm;wkdU &efukefvmMurSmvm;? a&Twd*kHbk&m;udkzl;Muyg?
uRefawmfrsm;u xrif;rauR;Edkif&if a&uav;awmhwkdufyghr,fvdkU ajymvdkuf&if vmcsif
pdwf &SdMurSmr[kwfbl;}}

tcsKdUu OD;apm\xdkpum;udk cyfNyHK;NyKH;ESifh em;axmifEdkifMuonf/ uRefawmfum; axmif;ceJ


a'gyGrdayonf/ OD;apmonf tvkyform;ESifh awmifolv,form;wkdU\ ta&;udk ayghaygh
yif awG;[ef&Sdonf/ olwkdU\awmif;qdkcsuf? olwdkU\jyóemrsm;udk vkdufavsm&ef
nGefUaygif;tpdk;&tm; wkdufwGe;f&rnfhtpm; jyuf&,fjyKap&ef? &,fp&m uav;upm;p&m
vkyfypfap&ef ]rvdr®maom} nGefUaygif;tpdk;&tm; tvdr®moifMum;ay;aeayonf/

4if;aemuf OD;apmu qufvufí ]]q&mawmf oHCmawmfawGudk rvdkufMuzdkU awmif;yef


NyD;ygNyD? t&yfxJuvlawGvnf; odyfrvdkufapcsifygbl;? tck tmPmzDqefa&;twGuf

- 219 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vSnfhvnfvrf;avQmuf&mrSm olwdkUu cJeJUayguf? wkwfeJU&dkuf? aoewfeJUypf&if cHaeMurS


om atmifjrifr,f? onf;rcHEdkif&if rvdkufMuapcsifbl;? vltpdwfavmufom vdkcsifyg
w,f? 'Dvltpdwfuom csKyfcs,fzdESdyfxm;wJU Oya'trdefUudk tmPmzDqef&ef jzpfygw,f}}

þwGif xif&Sm;vSayonf/ OD;apmonf vltpdwfavmufESifhom tmPmzDqefa&; vkyfvdk


onf/ vlwpfpkuom tmPmzDqefjyNyD; vlxku ab;uMunfhí vufckyfwD;&kHom
jzpfapvdkonf/ olUtmPmzDqefa&;um; yJGaumif;wpfck? vlxkum; yGJMunfhy&dowf/ þ
tcsufwGif r[maqGUt,ltqESifh OD;apm\t,ltq wlMuayonf/ xdkUaMumifh OD;apmESifh
r[maqG onfyGJrSm aygif;rdMuavonfwum;[k uRefawmf todOmPf xaygufoGm;ay
onf/

acgif;aqmifzdwfac:olrsm;vnf; wpfa,mufig;rdepfpDajym&&m? r[maqGvnf; ajymao;


onf/

OD;apmu r[maqGtm; y&dowfESifh rdwfqufay;avonf/

]]a[m'D yk*¾dKvfu emrnf&if;ajym&if cifAsm;wdkU odMurSmr[kwfbl;? EdkifiHausmf pma&;q&m


BuD; r[maqGqdk&if tm;vkH;odMurSmyJ? r[maqGu wdkufp&m&Sd&if owÅd&Sd&SdeJU a&SUuaeNyD;
wdkufr,fhyk*¾dKvfygyJ? Oya'qdkwm t&rf;okH;&wmr[kwfbJ t&rf;okH;vdkU &Gyf&GyfcRHcRH wkdufygh
r,fvdkU qkH;jzwfNyD;jzpfwJU yk*¾dKvfygyJ}}

y&dowfu vufckyfwD;Muonfudk r[maqGu vufjzihf t&yfcdkif;NyD;-

]]uRefawmf tmPmzDqefa&; yg0ifqifEGJwm cifAsm;wdkU vufckyfMobmay;wm cHcsifvdkU


r[kwfbl;? tpdk;&u Oya'udk tvJGokH;pm;vkyfvkdU yg0if&wm/ yk'fr 144 qdkwm vlrsKd;
wpfrsKd;eJUwpfrsKd; vlwpfpkeJUwpfpk t"du&kPf;jzpfwJUtajc&SdrS xkwf&wm? &efukefNrdKUrSm
'DtajctaersKd; vkH;0r&Sdbl;/ a&eHajrudpö? awmifolv,form;udpö tkH<uaeawmh 'DtkH<urI
tpdkiftcJBuD;&if vuf&Sdtpdk;& &mZyv’ifeJUzifrNrJbJ jzpfoGm;rSmrdkU olwdkUtusKd;twGuf
npfywfNyD; xkwfjyefjcif;jzpfw,f/ 'gudk uRefawmfwkdUu acgif;ikHUcHae&rvm;/ (rcH&bl;

- 220 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rcH&bl;? atmfoHrsm;) tJ'Dvdk rcHcsifwJUtwGuf axmifusus wef;ususqkdNyD; uRefawmf


yg0ifwmyJ}}

tmPmzDqefa&; tiftm;jyyGJvkyfaomtcg OD;apmajymovdk vltpdwfavmufomr[kwfyg?


vl 500 rQ yg0ifavonf/ rsm;aomtm;jzifh *VKefvufa&G;pif rsm;onf[k qdkavonf/

bk&m;vrf;wpfavQmuf ESpfa,mufwpfwJG vrf;avQmufcsDwufMu&m a&SUqkH;u e*g;udk


*VKefpD;xm;aom wHqdyftydkwyfxm;onfh a'gif;tvHBuD;udk vTifhxloGm;avonf/ ab;rS
rD;wkwfBuD;ESpfckvnf; ygao;onf/ txl;nTefMum;xm;ojzifh a<u;aMumfoHrsm;ratmfbJ
NidrfoufpGm avQmuf&avonf/ pmwef;rsm;udkum; udkifaqmifcJUMuonf/ a<u;aMumfoH
ratmfjcif;aMumifh 0rf;enf;aomtxdrf;trSwfESifh wlaeonf[k uRefawmfhpdwfrSm rausreyf
jzpfaeckduf usm;ul;ausmif;a&SUokdU a&mufaomtcg vli,frsm;onf pdwftm;wuf<u
vmum csrSwfxm;aom pnf;rsOf;udk rem,lawmhbJ Zmwdrmefwufonfh a<u;aMumfoH
rsm;udk atmf[pfMuavonf/

uRefawmfonf ab;rS tuJcwfvdkufcJUonfrSm odrfBuD;aps;txdjzpf\/ xkdUaemuf bwfpf


um;pD;í ausmif;odkUjyefcJUavonf/

or*¾&kH;cef;wGif acgif;aqmifrsm; tvkyfrsm;aeMuonf/ b,folrQ ttm;raeMu/


reufjzeftwGuf bwfpfum;iSm;ol? pmwef;a&;ol? wdkufyf&dkufol? *sufpwifemvSdrfhol?
b@a&; &SmazGol/

tqifoifhyif OuúXtcef;ü udkvSa&Ttm;awGUojzifh OD;apm\ tmPmzDqefa&; jyyGJ


taMumif;udk ajymjyonf/ olu tvkH;pkH Mum;emNyD;aemuf avSmif&,f&,fum-

]][J [J olUpmu pwdvkyfwmaygh? pwdtmPmzDqefa&;aygh? at;av 'gxm;ygawmh?


udk,fwkdUqD tpdk;&u bmrSpum;rjyefbl;? udk,fwdkUu tpdk;&udkay;wJU aemufqkH;tcsdefu
'DaeUnae 4 em&D? 'Dawmh reufjzefvkyf&rSmyJ}}

- 221 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

4if;aemuf udkvSa&Tonf vdyfxm;aomajrykHwpfckudk jzefUcsvdkufonf/ twGif;0ef&kH;BuD;\


ajrykHwnf;/ b,fae&mwGif vlb,fESa,muf0dkif;rnf? b,ftaygufudk b,fvdkydwfqdkUrnf
ponfjzihf twdtusowfrSwfNyD; jzpfay\/ rvG,faygufrsm;udkyif tvpfray;ay/

xkdtwGif; udkat;ausmf0ifvmavonf/ olum; a[m[Jvdkufvmatmif armae\/


tvdkvdkrS ay:csifaewwfaom olUa&SUoGm;rsm;onf armvSojzifh aphr&aom EIwfcrf;rsm;
Mum;rS jyLxGufaeMuayonf/ udkat;ausmf\ xl;jcm;csufwpf&yfrSm tay:tusÐudk NrJNrJpJGpGJ
0wfwwfjcif;jzpfonf/ tckvdk zwfzwfarmatmif [dkajy;onfajy; ajy;&aomtcgrSmvnf;
tay:tusÐESifhyif jzpfayonf/

c&D;a&mufrqdkufyif udkat;ausmfu udkvSa&Ttm;-

]]eufjzef0dkif;r,fh ausmif;om;awGudk reufpmwpfckck auR;rSjzpfr,f/ wpfaeukef 0dkif;csif


0dkif;ae&rSmAs? 'Dawmh aiG&SmzdkU vkyfOD;rSjzpfr,f}}

udkvSa&Tu acgif;armhum pOf;pm;vkdufonf/ rsufrSefu0if;ovkd acR;qDjzifha0haeaom


olUezl;vnf; 0if;aeavonf/ aemuf-

]]tif; udpör&Sdbl;? usKyf udkodef;azudk t&Smcdkif;vdkufr,f}}

udkat;ausmfu 0ifxdkif&if;-

]]okH;av;&m &rSjzpfrSm? NyD;awmh bmvkyfzdkUqdkwmvnf; zGifhrajym&bJeJU vSLwJUvl&SdrSjzpfrSm}}

]][kwfw,fav? tJ'DvkdyJ t&Smckdif;&rSmyJ}}

xkdtcg uRefawmfonf jzKef;ceJ tBuHwpfck&vmNyD;-

- 222 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]udkvSa&T uRefawmfhrSmvnf; 'umrwpfa,muf&Sdw,f/ 'DtcgrsKd;rSm oGm;tvSLcH&if


[efr,fxifwmyJ}}

udkvSa&TESifh udkat;ausmfwkdUonf uRefawmfhtm; NyHK;aphaphjzifh MunfhvdkufMuavonf/


uRefawmf\ ]'umr} [laom tokH;tEIef;udk NyKH;jcif;ayvm;? odkUr[kwf 'umrqdkolESifh
uRefawmfwdkU\ tquftoG,fudk tawG;acgifrdí NyKH;jcif;ayvm; rodEdkifacs/ bmyJjzpfjzpf
uRefawmfhacgif;aqmifrsm;u uRefawmfhtm; txifjrifrvJGapvdk? xkdUaMumifh-

]]'DvkdAs? ukvm;Arm t"du&kPf;twGif;u uRefawmfacgif;aqmifwJU ausmif;om;wpfpku


olUudk ukvm;awGMum;u u,fxkwfxm;cJU&w,f? olu touf 30ausmf 40wGif;? olU
a,musmf;u}}

udkvSa&Tu w[m;[m;&,fí olU&,foHjzifh uRefawmfhpum;udk jrKyfypfvdkufNyD;aemuf-

]]'gawG &Sif;aezkdUrvdkygbl;? udk,fhvl&dk;aMumif; ,kHygw,f? &r,fxif&if oGm;tvSLcH


ayawmh}}

]]b,favmufrsm;rvJawmh rodbl;ayghAsm? udkodef;azudk vTwfrSmvnf; vTwfvdkufyg?


uRefawmfhqDu &wmawmh tjznfhavmufaygh}}

]]udkif; ajymaeMuma&mh &JabmfwifxGef; oGm;ayawmh? b,favmuf&& tjrwfayghavAsm? [J


[J}}

udkat;ausmfurl uRefawmhtm; NyKH;íom Munfhaeavonf? bmrQrajym/ okdUjzihf


uRefawmfonf NrdKUxJodkU wpfacguf xGufcJU&jyefavNyD/

bwfpfum;ay:wGif tawmfav;MumatmifpD;rdrS csrf;pdrfhpdrfhjzpfaeaom &moDOwkudk


owdjyKrdawmhonf/ uRefawmfhrSm taEG;xnfrajymESifh? tay:tusÐawmif rygacs/

- 223 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bwfpfum;ay:rS armifaxmfav;vrf;wGif;odkU a&mufoGm;aomtcgrl tcsrf;oufom


oGm;onf/ um;vrf;ESpfzuf&Sd wkdufBuD;rsm;rS xGufaeaom tylaiGUaMumifh jzpf[ef&Sd
ayonf/ vrf;wpfvrf;vkH; "mwfrD;rsm;jzifh vif;aeaomfvnf; rjrrSDwkdU wdkufcef;odkU
wuf&aomavSum;rSmrl tawmfuav; arSmifavonf/ prf;í jznf;jznf;uav; wufoGm;
&ay\/

wHcg;acgufvdkufonf/ b,folrS vmrzGifh/ aemufxyfacgufvkdufaomtcg rD;wpfvkH;


yGifhvmonf/ okdUaomf b,folurQ vmrzGifhao;/ txJu ajcoHoJUoJUvdkvdk Mum;vdkuf
&ay&m wpfpkHwpfa,mufaomolonf wpfpkHwpfckaom tMum;uav;rS acsmif;Munfh
aeonf[k xifayonf/ uRefawmfonf tm;rvkdtm;r&jzpfNyD; xyfacgufvdkuf\/
xdktcgrS wHcg;yGifhvmayawmhonf/

wHcg;zGifholrSm uRefawmfwpfcgu 'Dae&mrSmyif awGUzl;NyD;jzpfaom vkHcsnf0wf rGwfqvif


ukvm;tbkd;BuD;yif jzpfavonf/

]]rjrrSD&Sdovm;}}

]]bmudpö&SdvkdUwkH;}}

olU&kyfuom ukvm;&kyfjzpfonf/ toHum; ArmoHvkH;vkH;jzpf\/

]]awGUcsifvdkUyg}}

]]emrnffajymygOD;}}

]]wifxGef;? aumvdyfausmif;om; wifxGef;}}

uRefawmhftoHudk twGif;&Sd rjrrSDu Mum;vdkuf[ef&Sdonf/ &kwfw&uf xGufvmNyD;-

- 224 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tdk armifwifxGef;yguvm;? vma[h 0ifcJU}}

rjrrSDonf a&rdk;csKd;NyD;cgp jzpf[efwlonf/ qHyifuydku&dkxkH;xm;í rsufESmudk oeyfcg;


a&usJ vdrf;xm;onf/ rD;ckd;a&mif wmzufwmtusÐudk tay:rS xyf0wfxm;&m Mu,foD;
rsm;yif tNyD;rwyf&ao;ojzihf uRefawmfha&SUwGif &yfvmaomtcg 'kwd,aemufqkH;
Mu,foD;wpfvkH;udk wyfae&if;awGU&onf/

ay;aomukvm;xdkifwGif xdkifvdkufpOf rjrrSDu royfr&yfjzpfaeom vkHcsnfudk oyf&yfatmif


jyKjyif&if;-

]]b,fuavQmufvmvJ armifwifxGef;? awGU&wm odyf0rf;omwmyJuG,f}}

]]udpö&SdvdkU vmcJUwm rr&JU}}

rjrrSDu rsufESmcsif;qdkifukvm;xkdifrSm 0ifxdkif&if;-

]]udpö&SdvdkUvmvdkU awGU&vnf; rruawmh 0rf;omwmyJuJGU? uJ ajymprf;ygOD; armifhudpö}}

]]uRefawmfwdkU ausmif;om;awG vkyfaeMuwmawG Mum;rSmaygh}}

]]rMum;bJ aeyghrvm;uGm? rrjzifh armifwifxGef; tzrf;rsm;cH&rvm;vdkU owif;pmxJrSm


wxdwfxdwfeJU Munfhaew,f? at; qdkprf;ygOD;}}

]]eufjzefrSm ausmif;om;awG vkyfief;wpfck&Sdw,f? ta&;wBuD;aiGvdkvdkU vmtvSLcHwmyJ?


bmvkyfMur,f? bmvkyfzkdU aiGvdkw,fqdkwmawmh aemufrS rrudkajymr,f}}

ajymNyD; rjrrSD\rsufESmudk tuJcwfMunhfvdkufonf/ NidKjiifoGm;onfudk vkH;0rawGU&/


oeyfcg;a&usJaMumifh pkwfMurf;Murf; jc,fxm;ovdk&Sdaom tvS\ 0if;vufykHudkom awGU&
ayonf/

- 225 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rruawmh ausmif;om;ta&; bmta&;awG bmrSef;rS em;rvnfbl;? EdkifiHa&;rSmvnf;


aumif;wmqdk;wm bmrSrajymvdkbl;? okdUayr,fh armifwifxGef;udk ay;wJUtaeeJU
armifwifxGef; bmvkyfvkyf vkyfEdkifwJU aiG100d vSLvkdufr,f}}

uRefawmfum; þrQrsm;rsm; rarQmfvifhcJUyg/ txl;0rf;omoGm;rdonf/ odkUaomf bmrQ


rajymbJ rjrrSDudk NyKH;íom Munfhaevdkufonf/

]]b,fhES,fvJ? enf;w,fxifovm;? vkd&ifvnf; aemufxyfvm,lvSnfhOD;aygh [kwfvm;}}

]]enf;w,frxifygbl; rr&,f? uRefawmftxl;yJ aus;Zl;wifygw,f}}

]]a[h aus;Zl;wifwJUpum; rajymaMu;aemf}}

rjrrSDonf xNyD; tcef;wGif;odkU 0ifoGm;avonf/ tjcm;wpfzufcef;qDodkU vSrf;Munfhvkduf


&m Od;xGef;0if;onf tdyf&mwGif pmzwfaeonfudk awGU&ayonf/ olUajcaxmufrsm;udk
ouúvwfapmifBuD;rsm;jzifh &pfywfxm;avonf/

rjrrSDu aiG100d udk uRefawmfhtm; ay;NyD;aomtcg-

]]uRefawmfoGm;awmhr,f rr? tvkyfawG&Sdao;vdkUyg}}

]]at; at;? tvkyf&Sdao;&ifawmh jyefawmhav? odkUayr,fh rru armifav;tay:rSm


rauseyfwm ajym&OD;r,f? tvnfvnf; wpfacgufrSrvmbl;}}

uRefawmf wu,fyif pdwfxdcdkufoGm;onf/ uRefawmfum; pdrf;um;vGef;onf/ tm;vnf;


emrdonf/

]]uRefawmfu 'Dvdk&dkif;ayr,fh rru pdwfrqdk;ygeJUaemf? uRefawmf tvnfvmjzpfatmif


vmygOD;r,f}}

- 226 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu xdkif&mrSxvdkufonf/ rjrrSDuNyKH;NyD;-

]]armifav;u pum;twwfom;aemf? tjyifrSm rcsrf;bl;vm;}}

]]enf;enf;awmh csrf;w,f}}

]]Munfhprf; taEG;xnfryg tay:tusÐrygeJU? tat;rdaeygOD;r,f? cPaeOD; (twGif;buf


odkUvSrf;í) rmrGwfBuD;a&}}

rjrrSDonf ukvm;tbdk;BuD;udkac:&if; xdkif&mrSxvdkufonf/ rmrGwfBuD; a&mufvmaom


tcg-

]]udkxGef;0if; t0wfxnfhwJU AD&dkxJrSm tv,fxyfu qG,fwm oGm;,lprf;yg}}

uRefawmfum; tHUtm;oifhoGm;onf/

]]aeygap rr&,f}}

]]b,fae&rvJ? 'Dvdk udk,fhudk,fudk,f *&krpdkufwm[m udk,fhudk,fudk,f ESpfowfwmyJ?


tat;udk MuyfMuyf*&kpdkuf&r,f? Munfhvdkufprf; [dkrSm (vJavsmif; pmzwfaeaom
OD;xGef;0if;qDodkU nTef;um) taetxdkif*&krpdkufawmh wpfoufvkH; rvlawmhbl;? arQmfvihf
csuf r&Sdawmhbl;? armifwifxGef; bmvkyfvkyf usef;rma&;udkawmh *&kpdkuf&r,f}}

uRefawmfum; rjrrSDay;aom qG,fwmudk jiif;y,f&eftaMumif; vkH;vkH;r&Sdawmh&kHru


aus;Zl;yJ wifvmayonf/ tpfrBuD;t&if;vdk cspfcif&if;ESD;jcif;vnf; jzpfvmayonf/

or*¾wdkufodkU jyef&mufaomtcg udkvSa&Ttm; OuúXtcef;ü ukvm;xdkifrsm;pDcif;um


pmtkyfrsm; acgif;tkH;í tdyfaeonfudk awGU&avonf/ olonf rsufrSefudkrcRwf? rD;udk

- 227 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vnf; rydwfbJ tdyfaejcif;jzpfay&m cPcg;qefU&if; tdyfaysmfoGm;[efwlayonf/ olUtm;


EId;NyD; aiG100d udk ay;vdkufaomtcg-

]]tif; udk,fhvlt[efom;yJ eufjzefoefbuf NrdKUxJ aiGaumufxGufMu&if udk,fhvludk xnfh


&OD;r,f}}

xdkaeUnu udkodef;azvnf; a&Twd*kH b@awmfxdef;vlBuD; qDaewm olaX;OD;oGifxHrS


aiG300d tvSLcHí &cJUonf[k od&ayonf/ odkUjzihf eufjzefrSm ausmif;om;rsm;
aygifrkefUig;aowÅmnSyfí auR;Edkif&ef zlvkHavNyD/

uRefawmfum; tpnf;ta0;cef;rBuD;odkUoGm;NyD; ckH&Snfrsm;udk rsufESmcsif;qdkifcif;í tdyfav


onf/ rjrrSDay;vdkufaom qG,fwmonfum; uRefawmfhtwGuf wrifxdk;xm;bdonfhtvm;
awmfaeavonf/ qG,fwmrSm vufxdk;qG,fwm topfpufpufvdk jzpfaeay\/ qG,fwm
0wfí tdyfav&m tawmfyifaEG;aeojzihf rjrrSDtm; wpdrfhpdrfh aus;Zl;wifaerdavonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; aEG;aomarwÅm"mwfjzihf vTrf;NcHKay;ae[ef &Sdacs\wum;/

tdyfaysmfrnfvkyfum&Sdao;? udkxGef;&SdefESifh tazmfwpfa,muf pum;wajymajymESifh 0ifvm


MuNyD; uRefawmfhvdkyif tdyf&ef xkdifckH&Snfrsm;udk qGJa&TUaeMuojzifh tawmf ZdrfysufoGm;
avonf/ uRefawmfonf olwdkUudk rsufpdzGifhíyif rMunfhawmhacs/ udkxGef;&Sdeftm;
olUtazmfu wuúodkvfausmif;tkyfq&mBuD; OD;azarmifwifESifh ywfoufí owif;wpfck
azmufonfcs aeavonf/ yJcl;ausmif;aqmifrS udkvSjrwfpdk;onf a&eHwyfBuD;udk acgif;
aqmifí &efukefodkUac:&ef Adkvfac:&m pm&if;oGif;cJUavonf/ aemufolUtm; tjcm;ol
wpfa,mufESifhtwl rauG;odkU vTwfvdkufavonf/ udkvSjrwfpdk;rSm yJcl;ausmif;aqmifom;
jzpf&m xdkausmif;aqmif 0g'ifvkyfol y&dkzufqmr*¾pfu udkvSjrwfpdk;tm; ta&;,l&rnf[k
ausmif;tkyfBuD; OD;azarmifwiftm; awmif;qkdav&m OD;azarmifwifu ausmif;om;rsm;
onf tpdk;&udkom wdkufaejcif;jzpf&m ausmif;u ta&;r,lEdkifaMumif; ajymvdkufonf[k
qdkavonf/ Armausmif;tkyfjzpfí þokdUoabmxm;onfqdkNyD; t*FvdyfvlrsKd; q&mrsm;u
tawmf rausreyfjzpfaeonf[k qdkavonf/

- 228 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

olwdkUajymaeMuonfudk þrQom em;axmifNyD;aemuf tdyfuvnf;tdyfcsif udk,fhbmom


udk,fvnf; OD;azarmifwiftaMumif; pOf;pm;aerdav&m olwdkUbmom qufajymaeMu
onfudk rMum;&awmhacs/ OD;azarmifwiftaMumif;um; þodkUwnf;/ q&mBuD;onf ocif
baomif;? ocifApdefwdkU wuúodkvfudk tajccH,lí ocifvkyfief; pvkyfMupOfu wdwfw
qdwf aiGvSLavh&Sdonf/ wpfcgu wkdUArmowif;pOfxkwf&ef tvSLaiG300d yg0ifonf[k
uRefawmf Mum;zl;xm;avonf/ /

- 229 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

23

ausmif;om;rsm;aoG; ajrodkUusaomaeU

'DZifbmv 20 &ufaeU/

ausmif;om;rsm;aoG; ajrodkUusaomaeU/

eHeufcif; qD;ESif;awGua0a0? aejcnfEkuvnf; razmufxGif;Edkifao;/ ajrmufavuav;


uvnf; aoG;vsuf&Sday&m tawmfyif at;aeayonf/

odkU&mwGif uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm;aoG;um; yla0vsuf&Sdayonf/ tat;tcsrf;udk


*&krjyKbJ tapmBuD;xMuonf/ cyfapmapmuyif or*¾wkdufodkU pka0;vmMuonf/
7em&DcGJvQifyif wuúodkvfor*¾cef;rBuD; jynfh&kHru vQHoGm;avonf/

t"dywdvrf;ray:wGifum; or*¾wkdufrS bJGUESif;obifcef;rtxd bwfpfum;rsm; pDwef;


&yfxm;onf/

8em&DwGif udkvSa&Tu OuúXukvm;xdkifrSaeí-

]]'DuaeU ArmjynfEkdifiHa&;&mZ0ifrSm wGif&r,fh ajcvSrf;wpfvSrf;udk vSrf;Mu&r,f? csKyfcs,f


wJhOya'udk tmPmzDqefMu&r,f? b,fae&mqkdwm b,fvdkqkdwm cifAsm;wkdUudk rajym
ao;bl;? odkUaomf uRefawmfwdkUu tMurf;ywrf;rIrygbl;? uRefawmfwdkUudk tpdk;&u
aoewfeJU ypfcsifvnf;ypfr,f? tJ'gudk vdkufMurvm;}}

y&dowfu ]]vdkufr,f...}} [k yJUwifxyfvmonf/

xkdtcg udkvSa&Tu xyfajymjyefonf/


- 230 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]atmufrSm bwfpfum;awG tqifoifh&Sdw,f/ tckoGm;Mur,f? uRefawmfwdkUu b,folU


udkrS twif;rac:bl;? rvdkufcsif&if aeEdkifw,f? wHcg;zGifhxm;w,f? jyefEdkifw,f}}

wuf<uaeaom ausmif;om;rsm;u ]]rjyefbl; e,fcsJUtpdk;&udk wdkufr,f}} [k xpfcsKef;


vdkufonf/

xdkUaemuf uRefawmfwkdUonf tpkvdkuftpkvdkuf udk,fhtpkacgif;aaqmifESifhudk,f pnf;urf;


wus zJGUxm;NyD; bwfpfum;rsm;ay:odkU wufMuavonf/

bwfpfum;wef;BuD;onf wuúodkvf&dyfomvrf;rS ukuúdKif;bufodkU? ukuúdKif;vrf; wpf


avQmufrS wd&pämef&kHvrf;udkjzwfum uefawmfuav;vrf;? pawmhudwfvrf; (odrfjzLvrf;)?
armif*dkrm&Dvr;fwkdUtwkdif; oGm;um pywfvrf; (Adkvfatmifausmfvrf;) pdefayg bk&m;&Sdckd;
ausmif;BuD;a&SUwGif &yfMuavonf/ pdefaygbk&m;&Sdckd;ausmif;BuD;a&SUwGif &efukef ausmif;
aygif;pkHrS ausmif;om; 7000 avmuf a&mufaeESifhMuNyDjzpf&m uRefawmfwkdU wuúodkvf
ausmif;om;rsm; bwfpfum;ay:rSqif;&m ]]ocifrsKd;a[h wkdUArm}}? ]]ta&;awmfykHatmifygap}}
ponfjzihf qD;í EIwfqufavonf/

NrdKUrausmif;rS ausmif;om;wyfum; ra&mufvmao;/ odkU&mwGif rapmifhMuawmhbJ


tpDtpOftwdkif; twGif;0efrsm;&kH;BuD;udk 0dkif;Muavawmhonf/ bmvkyfrnfudk odaomtcg
ausmif;om;rsm; ydkíwuf<uvmMu\/ tvHrsm;? pmwef;rsm;udk a0SU,rf;um-

]]wdkUacgif;aqmifawG csufcsif;vTwf}}

]]yk'fxD; yk'fr tvdkr&Sd}}

]]tvkyform;ta&; csufcsif;ay;}}

]]v,form;ta&; csufcsif;ay;}}

- 231 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]e,fcsJUtpdk;& ysufpD;ygap}}

paom a<u;aMumfoHrsm;udk atmf[pfMuavonf/ vma&mufMunfh&IMuaom y&dowf


uvnf; usdwfusdwfcJcJ pnfum;avonf/

twGif;0efrsm;&kH;BuD; wHcg;aygufwdkif;wGif tpkvdkuftpkvdkuf ydwfqdkUxm;Mu&m pywfvrf;


buf ol&d,owif;pmwkdufESifh rsufESmcsif;qdkiftaygufwGif vl 700 avmufygrnf[k
cefUrSef;&aom tzJGUudk tpkvdkuf ydwfqdkUxm;ayonf/

15&ufaeU tmPmzDqefa&; tiftm;jyyGJwGif trsKd;orD;rsm; yg0ifcGifhr&cJJUaomfvnf;


twGif;0efrsm;&kH; 0dkif;&mwGifrl ausmif;olrsm; yg0ifcGifh&avonf/ NrdKUay: ausmif;aygif;pkHrS
ausmif;olrsm; vmMu&m trsm;pkrSm jrLeDpy,fArmausmif;olrsm; jzpfavonf/ NrdKUay:rS
ausmif;olrsm;wGif q&mazESifh q&muawmf a':nGefUwkdU\orD; rcifopfudk awGUEdkifay
onf/ rcifopf\ yifeDEktusÐ&ifzkH;ay:wGif uRefawmfa&mif;cscJUaom a&eHajr&ifxdk;
"mwfykHudk awGUjrifvdkuf&m uRefawmfhrSm rcifopf\pdwf"mwfudk MunfndKaerd&kHru udk,fh
vuf&mudk y&dowfa&SUrSm jyefjrif&aom tEkynmonfwpfOD;yrm 0rf;omyDwdvnf; jynfh
aeayonf/

wuúokdvfrS acgif;aqmifausmif;olrsm;jzpfaom rEÅav; rtkef;? yJcl; rcifjr? jcif;Mum;


rrBuD;ESifh uRefawmhf rjrifhOD;wdkUudk rawGU&/ rjrifhOD;udk rawGU&ojzifh txl;0rf;enf;rd
onf/ tm;rvkdtm;r&jzifh a'gyGjcif;vnf; jzpfrdonf/ odkUaomf wuúodkvfausmif;om;rsm;
*kPf,l&ayonf/

uRefawmfESifhwuG ausmif;om;ESpfq,fcefUrSm a&ESifh tpm;taomuf wm0efcHrsm;jzpfojzifh


[dk[dkonfonf vdkufMunfhcGifh&Muonf/ [dkwHcg;ayguf onfwHcg;ayguf a&mufMu&
avonf/

uRefawmfwdkU0dkif;rdNyD; rMumrD ukvm;ESifh a*:&mykvdyfrsm; a&mufvmonf/ pywfvrf;


cyfvSrf;vSrf;wGif jrif;pD;a*:&mpmoifrsm;udkvnf; awGU&onf/ ausmif;om;rsm;u rNzKHMu/

- 232 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemuf NrdKUrausmif;rS ausmif;om; 800 wyfBuD; csDwufvm&m ]]ocifrsKd;a[h wkdUArm}}


]]ta&;awmfykH atmifygap}} ponfjzihf EIwfqufMu&m qlnHoGm;ayonf/

pywfvrf;ESifh za&Zmvrf; (taemf&xmvrf;) axmifhem;&Sd wHcg;aygufrSm yifrwHcg;ayguf


jzpfav&m uReffawmfwdkUuvnf; ausmif;om; 700rQ pkxm;onf/ ykvdyfrsm;uvnf; tm;
pkykHxm;onf/ q,fem&Dxdk;aomtcg &kH;wuf&ef pma&;? pmcsD? 0efaxmuf? twGif;0ef
uav; ponfwdkU vmpjyKavNyD/ a*:&mpmoiftcsKdUonf xkdtaygufrS ausmif;oluav;
ESpfa,mufudk ajcaxmufrSudkifum w&GwfqJGí z,fav&m &kwf&kwf&uf&uf jzpfoGm;av\/
okdUaomf ausmif;om;rsm;um; tMurf;rzuf/ w&GwftqGJcH&aom ausmif;olrsm;ae&mwGif
tjcm; ausmif;om;? ausmif;olwdkUu ,lvdkufMuavonf/ w&GwftqJGcH&aom ausmif;ol
uav;rsm;rSm yGef;yJUpkwfjywfukef\/ ykvdyfrsm;onf aemufxyfa&TUz,fívnf; r&&Sdaom
tcg ab;u&efapmifíom MunfhaeMu&avonf/ udkatmifausmftm; xdkwHcg;ayguf0rSm
awGU&ayonf/

aeum; ylvmav&m uRefawmfwkdUvlpku a&vdkufwkdufonf/ 4if;aemuf t&yfolt&yfom;


rsm;uvnf; a&wkdufjcif;? vdar®mfoD;rsm;udk jcif;awmif;ESifh o,f,lvmNyD; a0iSjcif;?
,yfawmifa0iSjcif;? t0wftrdk;rsm; vkyfay;jcif; jyKMu\/ tm;ay;onfh y&dowfaMumifh
uRefawmfwdkUrSm ydkí tm;wufMuayonf/

&kH;wuf&efvmMuaom pma&;? pmcsD? 0efaxmuf ponfwdkUum; Munfhaeaom y&dowfESihf


twl Munfhum ausmif;om;rsm;tm; csD;usL;aeMuawmhonf/ twefMumvQif tcsKdUrSm
tdrfjyefoGm;Muav\/ ]]odyftBuHydkifwJU ausmif;om;awGyJ}} ]]odyfZJGowÅd aumif;wJU
ausmif;om;awGyJ}} ]]tpdk;&u y'ltkH wkwfESifhoGm;xdk;wmudk;uG}} paom pum;rsKd;rsm;udk
y&dowfMum;rSm Mum;ae&ay\/

q,fhwpfem&Dausmfaomtcg &efukefta&;ydkif 'DpBwdwfw&m;olBuD; Od;zkd;ponf armfawmf


um;jzihf a&mufvmonf/ olESifh twGif;0ef&kH;BuD;teD;wGif O'[dkoGm;um pDrHcefUcGJaeMu
aom ykvdyfrif;BuD; rpöwmy&ufpaumh? &efukefykvdyfrif;BuD; rpöwma&;Edk;? &mZ0wf0ef
rpöwmvkyf'g;? rpöwmwpf? OD;xGef;tkefwkdU aqG;aEG;Muavonf/

- 233 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemufwpfcPtwGif; jrif;pD;ykvdyfwyfrsm;? ppfykvdyfwyfrsm; MuufaysmufiSufaysmuf


aysmufoGm;&m uRefawmfwkdUrSm tHUMoaeMuavonf/ tcsKdUu ]]atmifNyD atmifNyD}} [k yif
atmfaeMuavonf/

uRefawmfwkdUonf tqifoifhpDpOfxm;aom ig;aowÅm aygifrkefUrsm;udk puúLtdwfrsm;ESifh


vdkufa0Muav\/ ausmif;om;rsm;onf aysmfjrL;aeMu\/ atmifjrifpGm NyD;qkH;awmhrnf[k
tm;wufaeMu\/

12em&DwGif udkvSa&Tu ]]twGif;0efrsm;&kH; 0dkif;íydwfqdkUum tmPmzDqefonfhvkyfief;


atmifNyD/ ,aeUvkyfief;NyD;ojzifh jyefMu&ef vlpk&rnf}} [k trdefUay; xkwfvkdufavonf/
za&mZmvrf;ay:rS ausmif;olausmif;om;rsm;udk yxr &kyfodrf;NyD; pka0;apavonf/
4if;aemuf *sL'gtDZu,f (odrfjzLvrf;) bufodkU pDwef;avQmufMuonf/ *sL'gtDZu,f
vrf;bufwGif 0dkif;aeMuaom ausmif;om;rsm;u &kyfodrf;NyD; pkaygif;csDwufMuonf/
aemuf 'gv[dkZDvrf;odkU csKd;NyD; csDwufMuonf/ 'gv[dkZDbufrS 0dkif;xm;aom ausmif;
om;rsm;u &kyfodrf;NyD; pkaygif;csDwufMuavonf/ a&SUrS tvHeDBuD;u wvGihfvGifhjzpfay
onf/

pywfvrf;ay:odkU ausmif;om;xk a&mufaomtcg jrif;pD;ykvdyfwyfrsm;u a&SUu wm;qD;


avonf/ olwkdUum; jrefrmryg/ ukvm;ESifh a*:&mrsm; ujym;rsm;om jzpfavonf/ olkwdkU
vufwGifum; MumyGwfrsm;udkifvsuf cg;wGif ajcmufvkH;jyL; xkd;xm;Muay\/ oHcarmufykH
OD;xkyfrsm;udkvnf; aqmif;xm;Mu\/ 4if;jyif eHygwfwkwfudkifxm;aom ukvm;ESifha*:&m?
ujym;ykvdyfrsm;vnf; tzJGUtpnf;ESifh tqifoifh&SdaeMuonf/ pywfvrf;urf;em;buf
tydkif;wGifum; aoewfudkif ppfykvdyfrsm;onf tm&ftD;wD bwfpfum;BuD;rsm;ay:rS apmifh
aeMuay\/

csDwufvmaom ausmif;om;rsm;udk jrif;pD;ykvdyfwkdUu 0ifwdk;onf/ cP&yfwefUoGm;\/


odkUaomf tcsKdUu ]]ta&;awmffykH atmifygap}} ]]ocifrsKd;aph wdkUArm}} ]]csDwufMu&r,f
csDwufMu&r,f}} [k atmfay;vdkuf&m ausmif;om;xku qufvufcsDwufMuonf/
pywfvrf; wHcg;ayguf&Sd ausmif;om;rsm;uvnf; wHcg;aygufrS &kyfodrf;um csDwuf

- 234 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vmaom ausmif;om;xkxH pkaygif;&ef vmMuavonf/ jrif;pD;ykvdyfwdkUonf ausmif;om;


xkMum; twif;0ifíwkduf\/ ausmif;om;xk NydKvJusoGm;onf/ eHygwfwkwfudkifxm;aom
ykvdyfrsm;u 0ifí&dkufavonf/ cGmoHwacgufacguf wkwfoHwajzmif;ajzmif;? MumyGwfoH
w&Trf;&Trf;/

]]ausmif;om;wkdUaoG; ajrodkUusavNyD}}

]]&ufpufaom t*Fvdyfe,fcsJU}}

]],kwfnHYaom barmftpdk;&}}

ab;uMunfhaeaom vlxkonf onf;rcHEdkifawmhay/ qJolu qJMu\/ awGUu&mESifh


aumufaygufolu aygufMu\/ &kH;wufvmaom pma&;BuD;wpfa,mufu vrf;ab;
opfyifi,fudk umuG,fxm;aom wdkifwpfvkH;udk jzKwf,lí ykvdyfrsm;xH csDwufoGm;av
onf/ acgif;aygif;? tay:tusÐ? ydk;vkHcsnfwkdUudk 0wfxm;olwpfa,mufu cg;awmif;
usKdufum ykvdyfrsm;tm; oGm;cs&ef jyifqifaeonfudk jrif&onf/ ausmif;om;tcsKdUum;
a'goudk rcsKyfwnf;Ekdkifawmhí wkwfrsm;&SmazGum ckcH&ef jyifqifMuavonf/ acgif;aqmif
rsm;u wm;xm;&\/

uRefawmfum; &dkufpu ausmif;om;xktjyifodkU a&mufaeavonf/ uRefawmfhwm0efu


0dkif;&mwGifr&Sday/ odkUaomf jrif;wdkuf? vdkuf&dkufjcif;rsm; jyKaepOf ausmif;om;rsm;qDodkU
ajy;0if\/ jyifyAm[D&wm0efonf ta&;BuD;onf rSefaomfvnf; þodkU jzpfvmaom
ta&;wGif ausmif;om;xkESifh aoG;wlom;wl aowl&Sifwl wpfom;wnf; jzpfaecsifayonf/
odkUaomf uRefawmfum; t&dkufrcH&? jrif;wdkufvnf; rcH&/

ausmif;om;rsm;tm; z&dkz&Jrjzpfatmif jyefvnfpkpnf;Muonf/ ausmif;om;rsm;uvnf;


pnf;urf;&SdvS\/ onf;cH&rnfhtcsdefwGif onf;cHEdkifpdwf cdkifrmvS\/

- 235 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pywfvrf;wpfjyifvkH;wGif 'Pf&mjzihfvJaeolawG? aoG;oH&J&J jzpfaeolawG? rl;a0acGus


aeolawG jynfhaeay\/ cH&onfhtxJwGif touft&G,fi,faom q,fhESpfESpfom;uav;
wpfa,mufESpfa,mufESifh rdef;uav;rsm;rSm oem;p&mtaumif;qkH; jzpfay\/ uRefawmf
wkdUonf xrf;oifholudkxrf;í az;oifholudk az;ay;Muonf/ trsKd;om;olemjyKwyf a&muf
vmNyD; ol&d,wdkufatmufxyfodkU ydkUolydkUonf/ aq;&kHodkU olemjyKum;ay:wifvsuf ydkUol
ydkUonf/ 'Pf&m&aom rdef;uav;rsm;xJwGif rcifopfudk awGUjrifvdkuf&m pdwftawmf
xdcdkufoGm;ayonf/ csufcsif;yif q&muawmf a':nGefUa&mufvmNyD; vefcsm;ESifh wifac:
oGm;avonf/ uRefawmfu ]]aq;&kH ydkUygOD;vm; a':a':}} [k ajym&m ]]aeayap? 'if;wdkU
aq;&kHrSm rukbl;? tdrfrSmukr,f}}[k ajzvdkufojzifh uRefawmf aemufxyfrajymomNyD/

]]uRefawmfaemufrS vmMunfhr,fa':a':}}

]]at; udpör&Sdygbl;uG,f? rif;wdkU onfhjyifvkyfp&mawG vkyfMuaygh}}

uRefawmfonf ol&d,wdkufatmufxyfodkU0ifum 'Pf&m&olrsm;udk Munfhonf/ udkvSa&T


vnf; t&dkufcHxm;&onf/ tuGJt&Sum;rawGU&/ okdUaomf rtm;tuefcHxm;&ojzifh rl;a0
aeayonf/ owdrvpfwmuHaumif;/ olESifhacgif;csif;qdkifí vJaeolrSm udkatmifausmf
jzpfayonf/ udkatmifausmfum; 'Pf&mjyif;vS\/ acgif;aoG;awGtm;BuD; ,dkpD;aeay\/
okdU&mwGif ief;zrf;ovdk vIyf&Sm;aeonf/ uRefawmfMunfhaepOfyif jzKef;ceJ ukef;xNyD;
]]udkvSa&T? udkvSa&T usKyfwdkUacgif;aqmifBuD; b,fvdkaeovJ[if? ta&;awmfykH atmif&
r,f}} [k toHuGJBuD;jzifhatmfNyD; vJusoGm;jyefonf/ uRefawmfwdkUu olUtm; Nidrfatmif
zufxm;&avonf/ udkatmifausmftm; aq;&kHBuD;ydkU\/ ae&mr&[kqdkojzifh wuúodkvf
(qifeDwkd;&D;,rf;) aq;&kHodkU ydkU&jyefav\/

]]ausmif;om;wkdUaoG; ajrodkUusNyD}}

]]wpfwdkif;jynfvkH; uefUuGufMuavmh}}

- 236 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]wpfwdkif;jynfvkH; nDnDnmnm csDwufí e,fcsJUt*FvdyfESifh barmfnGefUaygif;udk NzdKzsuf


Muavmh}}

þonfwdkUum; uRefawmfwkdU\ yJUwifoH/ vlxkyJUwifoH/

xdkaeUnaewGif twGif;0ef&kH;BuD;tv,fü npmxrif;pm;yJG&Sdavonf/ nGefUaygif;0efBuD;


opf OD;bOD;? rEÅav;wGif bkef;BuD;owfrI tpGJcH&í xif&Sm;aom A[dk&fonf OD;bOD;?
ae&Sife,fuvyfwGif Armjymwmuav;udk vufoD;pGrf;jyí xif&Sm;oGm;aom 0efBuD;
OD;bOD;/ xkdOD;bOD;onf rdefUcGef;ajym&mü ausmif;om;rsm;tm; &Iwfcsjypfwifavonf/
*VKefOD;apm paomtwkduftcHrsm; ajrSmufay;í jzpfygonf[k uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;
ta&;? tvkyform;? v,form;ta&;rsm;udk odrfzsif;apavonf/ OD;bOD;ajymNyD;aemuf
ZGef;? cuf&if;ESifh yef;uefoHrsm;? 4if;aemuf tNidrfhwD;vkH;? tNidrfhrif;orD; oDcsif;oH?
vljyufjyufoH/ þonfwdkUum; twGif;0efrsm;&kH;BuD; tv,frSaeí nGefUaygif;tpdk;&u
wkHUjyefay;vdkufaom toH/ /

- 237 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

24

'Pf&m&ol rcifopf

xGef;uav;

jrihfBuD;awmh cufNyD/

wpfzufu ausmif;om;ta&;? tjcm;wpfzufu udk,fhpmay udk,fh pm


ar;yJGta&;? Mum;xJrSm Asmrsm;aeNyD/ wpfzufu trsm;ta&; tjcm;
wpfzufu udk,fhta&; Mum;xJrSm [dk,drf; onf,dkif jzpfaeNyD/ jrifhBuD;
wpfa,mufjzihf yef;jym;yif jzpfaeygNyD/

pmudkyJzwfaer,f? 'gaMumifh xGef;uav;wdkUvkyfaeMuwJU ausmif;om


;ta&; qlylvIyf&Sm;rIrSm rygao;bl;/ tpnf;ta0; rwufbl;/ tiftm;
jyyJGawG rvdkufbl;? Armpm *kPfxl; pmar;yJGrSm yxrwef;u atmif
&r,fvdkU qkH;jzwfNyD; usef;rma&; vrf;avQmufcsdefuvJGNyD; ausmif;jyifudk
rxGufcJUbl; xGef;uav;&,f/

okdUayr,fh pmzwfvdkU ajzmifhovm;qdkawmh rajzmifhbl;? pmrSm pdwf r


a&mufbl;/ ckawmh ydkqdk;w,f/ ausmif;om;awGaoG; ajr0,fusNyD
qdkawmh r[myx0DajrBuD;awmif wkefvIyf avmufayw,f/ jrifhBuD;&JU
tonf;ESvkH;wkefwmawGawmh rajymeJUawmhuG,f/ udk,fhaoG;wl om;wl
awG[m ausmif;om;awG tvkyform;awG v,form;awG&JU ta&;
awmfykH atmifjrifzdkU twGuf aoG;pufeJU ,ZfylaZmfNyD; aqmif&Gufae
MuwJUtcgrSm udk,fusKd;twGuf (udk,fusKd;u b,favmufyJ rGefjrwf
rGefjrwf? jrefrmpm*kPfxl;wef; yxrwef; qGwfcl;r,fqdkwJU udk,fusKd;

- 238 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&nf&G,fcsufyif jzpfvifhupm;) udk,fusKd;twGuf acsmifukyfNyD; tm;


xkwfaewm[m ao;i,fwJUtvkyf? odrfwJUtvkyf jzpfaeayghuG,f/
jrifhBuD;udk,fudk,fjrifhBuD; &Sufrdw,f/ 'DtxJrSm xGef;uav;u aigh
awmhawmh pma&;NyD; jrifhBuD;udk jyuf&,fjyKjyefawmh wkefvIyfaewJU
tonf;ESvkH;rSm oifwkef;"m;eJU yg;yg;vTmvTm vSD;aeovm;xif&w,f/
xGe;fuav;a& jrihfBuD;awmh rsuf&nftBudrfBudrf usrdNyDuG,f/

jrifhBuD;av... udk,fusKd;eJU trsm;usKd; jrefrmpm*kPfxl;yxrwef;eJU


ausmif;om; ta&;awmfykH atmifjrifrIawGudk csdefcGifrSm wifpuf
Munfhw,f/ 1936ckESpf oydwfwkef;u wu,f xl;cRefwJU ausmif;om;
ta&;&Sdawmh pGefUMuwmyJ r[kwfvm;/ udkcGufndK? udkomvS? udkpHaxG;
wdkUESifh aq;odyÜHbufu yxrwef;ausmif;om;awG&JU udk,fusKd;pGefUvTwf
cJUykHawG oGm; owd&w,f/

'Dawmhum aemufwpfcgta&;&Sd&if jrifhBuD;udkvmac:ygaemf/ tmPm


zDqefzkdUyJjzpfjzpf? nGefUaygif; eef;&if;0efru bk&ifcHhtdrf 0dkif;zdkUjzpfjzpf
vmac:ygaemf/ jrifhBuD;vkdufyghr,f/ vla[mif;awGuuawmh jrifhBuD;
wpfa,mufawmh aocsmayguf xm;vdkufayawmh/ rtkef;? rrBuD;?
rcifjr wdkUwpfawGawmh udk,ftm;jzihf rygEdkifMuayr,fh pdwfawmhjzifh
nGwf[ef wlyg&JU/ rtrmwpfa,mufuawmh a,musmf;&NyD; pD;yGm;a&;
vkyfaeNyD/ 'Dawmh jrifhBuD;u awmh bufyJUaewmyJ/ odkUayr,fh vlopf
uav;awG &Sdygw,fav/ tm;&Sdp&mygyJ/

aMomf 'gxuf owif;wpfckMum;NyDvm;/ jrifhBuD;wdkUawmh ArmpmXmeu


qdkawmh q&mBuD; OD;azarmifwifeJU ywfoufNyD; ydkNyD;eD;pyfwJUowif;
Mum;wmaygh/ ppfudkif;ausmif;aqmifu ausmif;om;acgif;aqmif
udkvSjrwfpdk;[m Adkvfpma&;oGif;NyD; a&eHacsmif;udkoGm;w,f r[kwf
vm;/ 'Dawmh taqmifrSL; ygarmu©ruf*pfu ta&;,l&r,fvdkU
awmif;qdkw,f/ 'Dawmh q&mBuD; OD;azarmifwifu ckudpö[m

- 239 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ausmif;om;awGeJU wuúodkvf bmrSjzpfwm r[kwfbl;wJU/ ausmif;om;


awGu ausmif;udk qlaewmr[kwfbl;/ tpdk;&udkqlaewm/ 'gaMumifh
ta&;r,lEdkifbl;vdkU qdkvdkufowJU/ q&mBuD;uawmh ta&;us&if
odyfowdÅaumif;wm xGef;uav;&JU/

uJ-pm&SnfoGm;NyD? awmfao;NyDaemf/

ta&;awmfykH atmifygapownf;/

jrifhBuD;

21-12-38

uRefawmfonf rjrifhOD;\pmudk wpfBudrfESpfBudrfru okH;Budrfusatmif zwfrdygonf/


t"dyÜm,fudk em;rvnfaomaMumifhr[kwfyg/ t"dyÜm,fudk oabmusvGef;vdkU jzpfygonf/

[,f-e,fcsJUorm;? [,f-nGefUaygif;tpdk;&? oifwdkUonf ausmif;om;wdkU\ aoG;udk


ajrodkUusatmif zdESdyfnSif;yef;jcif;jzifh oifwkdUtm; qefUusifrI? twdkuftcHrI avsmhyg;oGm;
vdrfhrnf? uG,faysmufoGm;vdrfhrnf xifoavm/ ausmif;om;? tvkyform;? awmifol
v,form;awGu oifwdkUtm; acgif;ikHU'l;axmuf t&IH;ay;rnf[k xifoavm/ odkUuvdk
xifvQif oifwkdUrSm;vdrfhrnf/ oifwdkUzdESdyfcsKyfcs,fjcif;jzifh igwdkUtiftm; avsmhíroGm;/
wdk;wufíomvmonf/ ausmif;om;wkdUaoG; ajrruscifu at;at;oufom udk,fhpmudk,f
zwfaevdkaom ausmif;om;? ausmif;olrsm;yif rcHr&yfEdkifjzpfvmcJUNyDudk oifwdkUjrifNyDavm/

odkUuvdkyif uRefawmftHBudwfí BuKH;0g;rdonf/

aMomf rjrifhOD;? ckvdkawmhvnf; tawmfom;yJ/ ta&;BuKHawmh r[kwfrcH pdwf"mwfudk


jyvdkufw,faemf/ t&ifu ausmif;om;ta&;awmfykHrSm aemufqkwfNyD; cyfukyfukyfaecJUvdkU

- 240 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xGef;uav; txifao;cJUrdao;w,f/ ckawmh trSefudkodygNyD/ ]rD;cJjymzkH;} aecJUwmyJaemf/


rjrifhOD;udk txifao;cJUrdwm rSm;NyD/

odkUuvdkawG;rdNyD; rjrifhOD;xH ajy;íyif awmif;yefcsifpdwf ay:ygonf/ uRefawmfu


awmif;yefNyefvQifvnf; rjrifhOD;u rqGwfcifu nGwfcsifNyD; jzpfayvdrfhrnf/ uRefawmf
onf rjrifhOD;\ cGifhvTwfNyDqdkaom txdrf;trSwfjzpfonfh tNyKH;udk qmavmifrGwfodyfrd\/
0dkif;pufMunfvifaom rsufvkH;tpkHrS vTwfvwÅHUaom arwÅmu&kPm a&mifjcnfrsm;udk
&rf;a&mfrday\/

tu,fí rcifopfxHodkU oGm;íMunfh&ef wm0efomr&SdcJUygrl rjrifhOD;xHodkU ajcOD;vSnfhrd


ayvdrfhrnf/

rcifopfcrsmrSm ykvdyfwkwf'Pf&mjzifh tdyf&mwGif vJavsmif;ae&&Smayvdrfhrnf/

ausmif;om;ausmif;ol 200 ausmf 'Pf&m&&Sdonfhteuf tcsKdUrSm &efukefaq;&kHBuD;wGif?


tcsKdUrSm wuúodkvf qifeDwdk&D,HwGif? tcsKdUrSm udk,fhtdrfudk,fh&mwGif ukoaeMuonf/
udkvSa&TESifhwuGaom ausmif;om;acgif;aqmifrsm;onf aq;&kHBuD;ESifh qifeDwdk&D,HokdU oGm;
um 'Pf&m&olrsm;udk ar;jref;Munfh&IMu&m uRefawmfvnf; ygoGm;avonf/ 4if;aemuf
vlpkcJGí tdrfwGifukoaeaom 'Pf&m&&Sdolrsm;udk Munfh&IMu&onf/ udkvSa&Tonf rcifopf
tm; oGm;Munfh&efjzpf\/ okdU&mwGif rtm;ojzifh olUudk,fpm; uRefawmfhtm; oGm;Munfhyg
[k wm0efay;xm;avonf/ xdkUaMumifh rjrifhOD;ae&m tif;vsm;aqmifbufodkU ajcOD;
rvSnfhEdkifawmhbJ rcifopfwdkUae&m a&ausmfodkUom ajcOD;vSnfh&ayawmhonf/

rcifopfum; tay:xyf{nfhcef;rSm yufvufukvm;xdkifESifh cyfacGacGxdkifaeonfudk awGU&


\/ olUtarum; rcifopf\ab;wGif ukvm;xdkifwpfvkH;rSmxdkifvsuf owif;pm zwfae
avonf/ olwdkUom;trdtjyif b,folUudkrQ rawGUjrif&/

rcifopfrSm acgif;wGif ywfwD;pnf;xm;onf/ *Dw0daom"eDpmtkyfudk zGifhvsuf &ifcGif


ay:rSm wifxm;um rsufpdrsm;udk rSdwfxm;onf/

- 241 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhajcoHudk Mum;vdkufaomtcg a':a':u owif;pmMunfh&mrS vSrf;Munfhvsuf-

]]aMomf armifwifxGef;vm;a[h? vm vm xdkif}}[k ajymNyD; rcifopfESifh rsufESmcsif;qdkif&Sd


ukvm;xdkifwpfvkH;udk ay;avonf/

xdktcg rcifopfonfvnf; rsufvkH;rsm;udk tomvSyfvsuf uRefawmfhtm; Munfhvdkuf


onf/

4if;aemuf olUrsufESmwGif tNyKH;uav; cyfa&;a&;ay:vmonf[k xifonf/

]]b,fhES,fhaeao;ovJ a':a':? udkvSa&Tu olrtm;vdkU uRefawmfyJ oGm;ar;vdkufyg


qdkwmeJU}}

a':a':u NyKH;vdkuf&m pdk;&drfrIuif;aeaom tNyKH;jzpfaMumif; tuJcwfrdonf/

]]udpör&Sdygbl;uGm? armifvSa&Trtm;vdkU rvmwmvnf; a':a':wdkUu bmrSaAGr,lygbl;?


odkUayr,fh armifvSa&Trtm;vdkU udk,fpm;vTwfvdkUom armifwifxGef; vm&w,fqdkwmu
awmh [J [J}}

uRefawmfhrSm &kwfw&uf bmajz&rnfrod? taeusyfoGm;NyD;rS tm;,líNyKH;um-

]]onfvkdvnf; r[kwfygbl; a':a':&,f? udkvSa&Ttm;vdkU vmvnf; uRefawmfvnf;


vmrSmygyJ}}

]]usDpm;wmyguGm? ckvdktcgBuD;rSm ta&;BuD;awmh aoG;eD;&mqdkwmvdk wpfa,mufeJU


wpfa,uf MuifemMuwm? cifrif&if;ESD;Muwm? olcH&ifudk,fcH&ovdk emMuwmawGU&awmh
a':a':wdkUjzifh trsm;BuD;tm;wufrdw,f/ ckMunfhygvm;? opfopfuav; cH&w,f
qdk&ifav vmvdkufMu? ar;vdkufMu Muifem,k,vdkufMuwm? vlpkHa&mufvmwmyJuJGU/

- 242 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

[dkoli,fawmif a&mufvmao;ouJGU? t&ifuawmh ausmif;om;acgif;aqmifwpfa,muf


ygyJ ckawmh tdkifpDtufpfpmar;yGJ 0ifaew,fav}}

]]udkausmfNidrf;vm; a':a':}}

]]at; at;}}

uRefawmfum; b,folb,f0g vma&mufar;jref;MuaMumif;xuf rcifopf\ 'Pf&m


taMumif;udkom odvdkaeNyD jzpf&um;-

]]EdkUajymprf;ygOD; a':a':&JU? rcifopf&JU 'Pf&mtajctaeu b,fvkdvJ}}

rcifopfu uRefawmfhtm; NyKH;íMunfhvdkufonf/ a':a':u olUorD;tm; Munfhvsuf-

]]bmrS pdk;&drfp&mr&Sdygbl;uG,f? acgif;rSm ig;rl;aph0dkif;avmuf yGef;yJUoGm;w,f? reufygbl;?


tay:,Hwifyg? okdUayr,fh wkwf&JUt&SdefaMumifh acgif;enf;enf;awmh rl;wwfw,f}}

uRefawmfu rcifopf\ &ifcGifay:0,f zGifhvsufarSmufxm;aom *Dw0daom"eD pmtkyfudk


nTef;vsuf-

acgif;rl;&ufeJU bmjzpfvdkUpmzwf&ovJ? pmrzwf&bl;}}

]]uG,f? a':a':uawmh pmudktvQif;rzwfzdkU ajymwmyJ}}

rcifopfu uRefawmfhbufrS olUtarbuf vSnfhMunfhvsuf-

]]pmzwfwmr[kwfygbl; arar&Jh}} [k ajymNyD; uRefawmfhbuf jyefvSnfhMunfhum ]]opfopf


&xm;wJU oDcsif;BuD;awGudk pdwfxJrSm jyef&GwfMunfhw,f? arhwJUae&mrSm pmtkyfudk
zGifhMunfhwmyg}}

- 243 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rcifopf\toHum; om,mí &Sif;vif;jywfom;\/ þvdktcsdefrsKd;rSmyif olU'Pf&m


tajctaeESifh vdkufatmif tcsdefudk tokH;cswwfykHESifh olUvkHUvudk rsm;pGm oabmusrd
ayonf/ a':a':u xdkif&mrSxNyD;-

]]pum;ajym&pfMuOD;? aumfzD oGm;,lvdkufOD;r,f}}

]]aeygap a':a':}}

uRefawmfu wm;aomfvnf;r&/ a':a':xoGm;aomtcg rcifopfESifh uRefawmfwdkUonf


a':a':UaemufodkUom vdkufMunfhaeMuonf/ a':a': aemufaz;rD;zdkxJ 0ifoGm;aomtcg
uRefawmfwdkUESpfa,mufonf tjyeftvSef NydKifwlMunfhvdkufMu\/ uRefawmfh&ifwGif;rSm
'dwfceJjzpfoGm;NyD; rsufvkH;udk vrf;rbufodkUvTJvdkufonf/ vrf;rbuf ai;Munfh&if;
rdef;rysKdESifh a,musfm;ysKd 'DvdkESpfa,mufwnf; tMunfhqkHMuvQif 'dwfceJjzpf&onfh
obm0\ Zmpfjrpfudk ppfwrf;xkwfaerdonf/ xdkcPü ESvkH;aoG;aMum &yfpJoGm;av
oavm/ þvdk zdkrqufqHa&;wGif uRefawmfhi,fq&mjzpfaom udk&ifBuD;udkboef; trdefU&Sd
ovdk 'def;'vdef;ewf yl;uyfjcif;yif jzpfavoavm/ okdUuvdk pum;rajymbJ awG;awm
ai;armae&if; pum;rajymvQif &dkif;&musvdrfhrnfxifojzifh rcifopfbufodkU vSnfhvdkuf
aomtcg rcifopfonf pmtkyfudk &ifcGifydkufí rsufpduav;arS;aeonfudk awGU&jyef
avonf/ [efaqmifrIuif;í yuwd&kd;om;aom rsufESmuav;ygwum;/ 0goJUoJU
ezl;jyifwGif taMumpdrf;uav;rsm; cyfa&;a&;udkjrif&ay&m ]a&Twvif;jyifu jra&,Of} udk
oGm;í owd&rday\/ EIwfcrf;eD;awG;awG;uav;onf racgwacg oGm;acguav;ay:wGif
raphwaph wifae[efudk Munfhrdaomtcgüum; yGifhcsyftmcgp yef;zl;uav;udk uodkPf;&I
aerdpOf EIwfcrf;eDawG;awG;uav;onf avNidrfwkef; vIdif;vIyfovdk rodrom vIyfaeonf
udk awGU&aomtcg ]]tif;-oluawmh orm"daumif;aumif;eJU oDcsif;BuD;&Gwfzwfaew,f?
iguawmh orm"dazmufjym;NyD; olUrsufESmudk uodkPf;&Iaew,f? ighESri,fuav;vdk
atmufarh&r,fhtpm; azmufjym;csifw,f? awmfawmfcsmwJU igyguvm;}} [k oabm
aygufum udk,fhudk,fudk,fyif &Sufrdayonf/ xdkUaMumifh t&Sufvnf;ajyapawmh pum;ajym
ívnf; ,Ofaus;&ma&mufapawmh [laom &nf&G,fcsufrsm;jzifh-

- 244 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rcifopf oDcsif;BuD; b,fESyk'f&ovJ}}

rcifopfonf rsufvkH;zGifhNyD;aemuf cyfa&;a&;NyKH;vsuf-

]]odyfrrsm;ygbl;}}

]]b,fESyk'fvJ}}

]]BudK; 7yk'f? bJGU 9yk'f? oDcsif;cH 5yk'f? ywfysKd; 15yk'f? ,dk;',m; 6yk'f? abmv,f 5yk'f}}

]][if-rsm;vSyguvm;}}

]]rrsm;ygbl;? ckrSenf;enf;uav; &Sdao;w,f? a[m'D wpftkyfvkH;ukefatmif usuf&r,f}}

uRefawmfum; tHUMoírqkH;Edkifatmif jzpfaeygonf/ þrQi,fi,f&G,f&G,fESifh pmayESifh*Dw


wGif þrQavhvmvdkufpm;aom tjcm;olwpfOD; rawGUzl;ao;yg/ 'Daumifruav;[m
]BuD;yk} uav;rsm; jzpfaea&mhovm;[kyif ouFmruif;jzpfvmay&m-

]]rcifopf toufb,favmuf&SdNyDvJ}}

]]q,fhig;ESpfjynfhNyD;wm rMumao;bl;}}

]][if}} [k uRefawmfhyg;pyfrS tmar#dwfoHxGufoGm;NyD; ra&S;raESmif;yif-

]]toufawGbmawGar;NyD; aA'ifrsm; wGufrvdkUvm;uGJU}} [laom a':a':\ toHudk Mum;


vdkuf&ojzifh uRefawmfhrSm &Sufudk;&Sufuef; jzpfoGm;avonf/ a':a':hqDodkU Munfhvdkuf&m
rdcifwdkU\oabmaumif;aom tNyKH;BuD;udk xif;ceJjrif&ojzifh t&SufajyoGm;onf/

]]r[kwfygbl; a':a':&JU? uRefawmf aA'ifrwGufwwfygbl;? a':a':horD;u oDcsif;BuD;awG


&vGef;tm;BuD;vdkU uRefawmfu toufar;Munfhwmyg}}
- 245 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':a':u uRefawmfhtm; aumfzDyef;uefudkay;&if;-

]]tif; olu OmPfaumif;ouJGU? q&maumif;awGvnf;&Sdw,f}}

]]q&mawGu b,folawGvJ a':a':}}

]]'D;'kwfudkbcsKdwdkU a'vDnGefUwdkU udkoef;wdkUayghuG,f}}

rcifopfu pmtkyfudk axmifudkifvdkufNyD;-

]]'D *Dw0daom"eD[m OD;av;OD;bcsKd wnf;jzwfwmyJ? OD;av;OD;bcsKd jyifxnfhwJU pmom;


awGu wu,ft"dyÜm,f&Sdw,f}}

uRefawmfu a':a':htm;-

]]uRefawmfawmh nHUw,fqdkqdk? uAsm*DwbufrSmawmh bmrSem;rvnfygbl;? 0goemvnf;


r&Sdbl;? wpfcgwpfcg *DwwdkU uAsmwdkU[m vlawGudk pdwfEkatmifvkyfwJUtwGuf tckvdk
wdkufvm;ckdkufvm; ta&;awmfykHvkyf&r,fh tcgBuD;rSm rvdkvm;tyfbl;vdkUawmif xifxif
aew,f}}

]]rSm;awmhrayghuG,f? wdkufvm;cdkufvm; vkyf&r,fhtcgrSmvnf; twdkuftckdufeJU oifhavsmf


wJU *DwuAsmawG vdkwmayghuJGU/ 'l;ae&m'l;? awmfae&mawmf qdkovdkaygh? ck rif;wdkU
vkyfaeMuwJU ta&;awmfykHtwGufvnf; ta&;awmfykHoDcsif;eJU twD;trIwf &Sd&rSmaygh}}

uRefawmfonf twdkuftcHvnf; xyfrajymvdk? ajymp&mvnf; uRefawmfhbufu rcdkifvkH/


xdkUaMumifh pum;aMumif; ajymif;oGm;ap&ef-

]]aMomf 'gxuf q&mBuD;vnf; rawGUygvm; a':a':}}

- 246 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rcifopfwkdUtazvnf; 'Pf&m&wJUausmif;om;awG ar;zdkUjref;zdkU xGufoGm;w,fav?


'DvdkayhguG,f wpfa,mufwpfa,muf tm;ay;NyD; aoG;pnf;aeMu&wmaygh? 'Dtpdk;&awmh
Mum&SnfrcHygbl;uGm? vlwdkif;u usdefqJMuwmeJU jyKwfusrSmygyJ}}

xdktwGif; {nfhonfrsm; a&mufvmonfhtjyif uRefawmfhrSmvnf; oGm;p&mudpörsm; &Sdao;


ojzifh EIwfqufí xGufvmcJUayonf/ /

- 247 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

25

Adkvfatmifausmf qkH;avNyD

xdkaeUnwGif &efukefNrdKUBuD;onf ajcmufaoGUaeavonf/

&efukefNrdKUolNrdKUom;rsm;onf rvIHUaqmfrpnf;&kH;&bJ olwdkUbmom qE´jyMu\/ aps;qdkif


rsm;udk ydwfMu\/

]]ausmif;om;wdkUaoG; ajrodkUusukefNyD}}

]]ausmif;om;awGomru ausmif;oluav;awGudkyg ykvdyfu&dkufowJU}}

]]wcsKdU'Pf&m&olawGrSm aovkajrmyg; jzpfaeowJU}}

]]ukvm;eJUt*Fvdyf ppfykvdyfawGu ausmif;om;? ausmif;olawGtay: zdeyfeJU wufeif;


owJU}}

xdkuJUodkUaom pum;rsm;onf awmrD;avmifovdk ysHUESHUvsuf&Sdavonf/ jynfolvlxk\


a'gorD;onf w[kef;[kef; awmufavmifvmav\/

]][,f-rw&m;wJU t*Fvdyf"e&Sif}}

]][,f-qdk;&Gm;wJUe,fcsJU}}

]][,f-,kwfrmwJU nGefUaygif;tpdk;&}}

okdUuvdk &Iwfcs&kHjzifh rauseyfao;/

- 248 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jynfolwdkUonf vufvSrf;rD&m rsuf0g;xifxif jrifEdkif&m t*Fvdyf"e&SifwkdU\ taqmuf


ttkHrsm;udk olwdkU\ a'gorD;wGif avmifNrdKufapvdkMuonf/ vufvSrf;rD&m rsuf0g;
xifxifjrif&m tpdk;&\ taqmufttkHrsm;udk NzdKzsufvdkMuonf/

ykZGefawmif? a&ausmfESifh Munfhjrifwdkif&yfuGufrsm;wGif tm&ftD;wDrD;vkH;rsm;udk &dkufcJGMu\/


wu,fxda&mufwm rxda&mufwm tyxm;í olwdkUpdwfwGifawmh t*Fvdyf"e&Sifudk &dkufcJG
jyvdkufjcif; r[kwfygavm/ Muufwef;wGif tm&ftD;wD xa&mfvD bwfpfum;rsm;udk zsufqD;
ypfMu\/ wu,fxda&mufwmra&mufwm tyxm;í olwdkUpdwfrSmawmh t*Fvdyf"e&Sif
pepfudk zsufqD;jcif; r[kwfygavm/

pywfvrf;wGif vrf;ovm;um jynfolawGaMumufatmif[k tiftm;jyaeaom ppfykvdyf


wyfrsm;udk jynfolvlxku cJrsm;ykvif;rsm;ESifh aygufMu\/ wu,fxda&mufwm rxd
a&mufwm tyxm;í olwdkUpdwfxJrSmawmh zdESdyfcsKyfcs,faom e,fcsJUnGefUaygif;tpdk;&udk
wdkufcdkufaMumif; aMunmvdkufjcif; r[kwfygavm/

vlxkonf 'Pf&m&ol zdESdyfcH&olrsm;bufu u&kPmoufaMumif;? 0rf;enf;aMumif;ESifh


t*Fvdyf"e&SifESifh nGefUaygif;tpdk;&wdkUtm; uefUuGuf&IwfcsaMumif;rsm;udk enf;trsKd;rsKd;jzifh
qE´jyMuonf/ aps;qdkifrsm;udk ydwfMu\/ uDvDvrf;ESifh xD;wef;&Sd Armopfqdkifrsm;onf
qdkifrsm;udk ydwfMu&kHru a'gif;vHrsm;udk wpf0ufxlMuonf/ bwfpfum;rsm;? vefcsm;rsm;
ESifh jrif;vSnf;rsm;uvnf; tvkyf&yfpJvdkufMuonf/ wpfckwnf;aom Armydkif oGif pDeDrm&kH
opfBuD;udkvnf; ydwfvdkufonf/

tif;pdefaxmifwGif ocifav;armif tp&Sdaom EdkifiHa&;tusOf;orm;rsm;u tpmrpm;bJ


aeNyD; qE´jyMuavonf/

om,m0wDtrwfjzpfol ocifjrESifh yckuúLtrwf ociftHUBuD;wdkUuvnf; trwftjzpfrS


EkwfxGufum t*Fvdyf"e&SifESifh nGefUaygif;wdkU\ tjyKtrludk uefUuGufvdkufavonf/
NrdKUrausmif;tkyfBuD; OD;bvGifuvnf; qD;edwf (txufvTwfawmf) 'kwd,OuúXtjzpfrS
vnf;aumif;? trwftjzpfrSvnf;aumif; EkwfxGufNyD; tpdk;&uay;xm;onfh autdkiftdyfcsf

- 249 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bJGUudk jyeftyfvkdufavonf/ rtlyiftrwf OD;azarmifESifh ewfwvif;trwf OD;armifarmif


wdkUonf nGefUaygif;tzJGUrS EkwfxGufavonf/ rsm;pGmaom aus;&GmvlBuD; jrLeDpy,f
tzJGU0if vlBuD;wkdUonf &mxl;rS xGufMuavonf/

oHCmawmftrsm;tjym;u qGrf;rpm;bJaeum qE´jyMuonf/ omoemha0ykv’ oHCm


tzJGUu tpnf;ta0;BuD;usif;yNyD; ESpfpOf 'DZifbmv 20&ufaeUwGif 0rf;enf;jcif; txdrf;
trSwf usif;y&ef qkH;jzwfMuavonf/

Munfhjrifwdkif wpfae&mwGifum; ydkpwmBuD;wpfckudk axmifxm;\/ ydkpwmwGif bk&ifcH


aumhu&def;? eef;&if;0ef a'gufwmbarmfESifh &efukefta&;ydkif OD;zdk;pwdkUtm; BudKuf&mae&mü
csdef;qdkum "m;csif;,SOfckwf&ef ocifpdefvGifqdkolu zdwfac:xm;avonf/

þuJUodkUaom jynfolwdkU\ uefUuGufrIudk tpdk;&wdkUu ydkí zdESdyfcsKyfcs,frIjzifh wkHUjyef


avonf/

&efukefta&;ydkif OD;zdk;p\ trdefUjzifh trsm;jynfolwdkU Nidrf;csrf;a&;ESifh Oya'pnf;urf;


&dkaoa&;wkdUudk taMumif;jyum owif;pmwdkUudk ydwfvdkufonf/ ol&d,ESifh 'D;'kwf
owif;pmwkdUudk tmrcHawmif;vdkufonf/

tm&ftD;tufpf (R.E.S) &efukef vwfwavm vkHNcKHa&;Oya' ac: bk&ifcH\ wpfcsufvTwf


tmPmjzihf aMunmxm;aom Oya'udk wGifwGifokH;um EdkifiHa&;orm;rsm;? ausmif;om;
acgif;aqmifrsm;ESifh owif;pmq&mrsm;udk zrf;avonf/ wuúodkvfor*¾ aiGxdef;
udkodef;atmifESifh udkxGef;&SdefwdkU tzrf;cHMu&\/ vufeufudkifppfykvdyf 200 rQESifh
wuúodkvfor*¾ taqmufttkHudk 0dkif;NyD; or*¾trIaqmifvlBuD; udkpdk;armifudk zrf;oGm;
avonf/

udkvSa&Ttm; vdkufzrf;&m udkvSa&Tonf a&Smifwdrf;xGufoGm;NyD; ykef;ae&avonf/

- 250 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vli,fydkif; owif;pmq&mrsm;onf txl;wdk;wufvsuf&Sdum tpnf;ta0;ac:NyD; zdESdyf


csKyfcs,frIudk wdkufzsufaeonfh wdkUArmtpnf;t&kH;ESifh yl;aygif;aqmif&Guf&ef qkH;jzwfMu
avonf/ a&eHajroydwfwyfBuD;udk oGm;a&mufulnD&ef Adkvfpm&if;oGif;olu oGif;av
onf/ 4if;wdkUteuf udkudkav;onf tm&ftD;tufpfOya'ESifh tzrf;cH&\/

okdUaomf tajctaeum; zdav<uavjzpfaeay\/

&efukefrSmzdvQif e,fu<uonf/ e,frSmzdonfqdkvQif &efukefu<uonf/

[dkNrdKUu uefUuGuf? onfNrdKUu qE´jy? [dkNrdKUu tmPmzDqef? onfNrdKUu oydwfarSmuf


ta&;awmfykH vIdif;*,ufonf tcsKdUawm&Gmrsm;odkUyif &dkufcwfavonf/ wu,fh
wpfrsKd;om;vkH; ta&;awmfykHBuD;aywnf;/

trsKd;om;a&;twGuf vSLMuwef;MuonfrSmvnf; bmoma&; pdwftm;xufoefrIxuf


omvQifomrnf? ravsmh/

oydwfarSmufausmif;om;rsm; pm;zdkU xrif;xkyfaumufMu&m prf;acsmif;&yfuGuf wpfck


wnf;rS xrif;xkyf 3000 &&Sdavonf/

uRefawmfwdkUonf NrdKUxJxGufí wpftdrfwufqif; &efykHaiGaumufcHMuonf/ aomhcwf


xm;aom ykH;pdrf;uav;rsm;ay:wGif ]ausmif;om;rsm;\ tmPmzDqefa&; &efykHaiG} [k
a&;xm;avonf/ cJ&mcJqpf bmrQrajym&/ taxGtxl; w&m;a[mrae&/ ykH;udkudkifí
tdrfa&SUrSmoGm;&yfvQif tdrf&Sifonf tajy;tvTm;vmí wufEdkifoavmuf xnfhvdkufonf/
aps;rSmqdkvQif qdkifa&SUoGm;&yfí ykH;udk xdk;cH&kHom&Sdonf/ qdkifuav; qdkifBuD;&SifwkdUonf
tqifoifh rl;aph? rwfaph? ig;rl;aph? usyfjym;? aiGpuúLrsm; udkifapmifhaeMuonf/
uRefawmfwdkUonf aps;0,fwkdUxHrSvnf; tvSLcHMu\/ vrf;oGm;vrf;vmrsm;xHrS qD;í
vnf; tvSLcHonf/ 'DZifbmv 22&ufvm;? 23&ufvm; uRefawmfrrSwfrd/ wpf&ufwnf;
uRefawmfwkdUvlpk xGufaumuf&kHjzifh aiG 3000d ausmf &av&m uRefawmfwdkUyif tHUtm;oifh
aeMuavonf/

- 251 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jynfolwkdU\ apwemo'¨gw&m;um; xufoefvSaypG/ jynfolwdkU\ axmufcHrIum;


BuD;rm;vSaypG/

udkatmifausmfwpfa,muf roufom? tajctaeqdk;íom vmonf[k odMu&ojzifh


uRefawmfwdkUtm;vkH; rsm;pGm pdk;&drfaeMuonf/ uRefawmfonf udkvSa&Ttm; ar;Munfh\/
OD;aESmufudk xdcdkufoGm;ojzifh þrQqdk;oGm;onf[k qdk\/ udkatmifausmf yufvufuav;
vJí cHpm;ae&aom wuúodkvfqifeDwdk&D,HokdU ajy;oGm;íMunfhrd\/ udkatmifausmfum;
vkH;0owdr&/ uRefawmfhrSm &ifwzdkzdkESifh ai;MunfhNyD;omjyefcJU&onf/ bmrQvnf; rwwf
Edkif? ESpfodrfhtm;ay;pum;rQ ajymvdkUr&/

uRefawmfonf ausmif;om;rsm;ta&;? ausmif;om;rsm;wdkufyGJwGifom epfjrKyfí tvkyfvkyf


aeaomfvnf; &efukefNrdKUodkU OD;wnfí csDwufvmaom a&eHajroydwfwyfBuD;udkum;
arhroGm;yg/ a&eHoydwfwyfBuD;onf taESmifht,SuftrsKd;rsKd;udk ausmfeif;um csDwufvm
ae&m ewfwvif;NrdKUodkUyif a&mufvmNyD/ ocifudk,fawmfrIdif; acgif;aqmifaom vlBuD;
wpfpkonf ewfwvif;NrdKUodkU oGm;vsuf a&eHoydwfwyfBuD;udk BudKqdkMuonf/ trsKd;rsKd;
ydwfyifwm;qD;cJUaom tpdk;&vnf; vufavQmhvdkuf[efwlavNyD/ r*Fvm'kHppfwyfudk trdefU
r&bJ jzwfoef;oGm;vmjcif; rjyK&[k bk&ifcHu wm;jrpfxm;&m a&eHoydwfwyfBuD;
jzwfoef;cGifh awmif;Muavonf/ bk&ifcHonf jzwfoef;cGifh ay;vdkuf&ay\/ bk&ifcH
aumhu&def;onf jynfolwkdU\ tiftm;udk av;pm;&ayNyD/

v,form;wyfBuD;rsm;uvnf; om,m0wD? yJcl;? oxkHwdkUrSomru rtlyifrSvnf;


v,form; 2000 wyfBuD;wpfck csDwufvmrnf[k od&avonf/

uRefawmfwdkUum; tzufzufrS tm;wufaeMuay\/

urm&Gwfblwm&kHvrf;ESifh tif;pdefvrf;axmifhem;wGif 0if;NcHus,fus,fESifh tdrfBuD;wpfvkH;


&Sdavonf/ 0if;NcHwGif;rSm yifapmufBuD;rsm;tkyfaeNyD; yef;yif oD;yifuav;rsm;udk jyKjyif
xm;jcif;r&Sdojzifh vnf;aumif;? tdrfBuD;rSm a[mif;jrif;ojzifh vnf;aumif; ay:vGif
xif&Sm;jcif;r&Sd jzpfaeavonf/

- 252 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xkdtdrfrSm udkvSa&T a&Smifwdrf;ykef;atmif;aeaom tdrfjzpfay\/

udkvSa&Ttm;zrf;&ef ykvdyfrsm;u 0&rf;xkwfxm;onf/ udkvSa&Tum; tpnf;ta0;&SdvQif


wufía[majymonf/ aemuf vlxkMum;xJrS aysmufuG,foGm;NyD; xdktdrfBuD;wGif bGm;ceJ
a&mufoGm;wwfonf/ udkvSa&T ykef;a&Smifenf;rSm vkHvnf;vkHNcKH\/ tvkyfvnf;rysuf/

uRefawmfhrSm tjcm;wm0efrsm;tjyif ykef;a&Smifaeaom udkvSa&TESifh tjcm; or*¾ acgif;


aqmifrsm;Mum;wGif tqufvnf; vkyf&avonf/

xkdUaMumifh uRefawmfonf udkvSa&Tykef;a&Smifaeaom xdktdrfBuD;odkU a&muf&avonf/

udkvSa&Tu uRefawmfa&mufoGm;oGm;csif;-

]]'DrSm bOD;ajymwJUpum; zwfNyD;NyDvm;}}

]]owif;pmrsm;Asm vkH;aphywfaphudk rzwf&ygbl;? vSefMunfh&kHom MunfhEdkifawmhw,f}}

]]zwfMunfhprf;ygOD;}}

]]NrdKUIolNrdKUom;rsm;onf rdrdwkdU&xdkufonfh tcGifhta&;xuf ydkrkdusL;ausmfvmcJUMuNyD; NrdKU&Gm


Nidrfoufa&;udk xdckdufvmonfhtcg uREkfyfwdkUonf Edkifeif;pGmzdESdyfMu&rnf/ uREkfyfwdkUonf
ausmif;om;rsm;\ tmPmzDqefa&;udpöudk Edkifeif;pGm ESdrfeif;tkyfcsKyfEdkifNyD;jzpfí a&SUtzkdU
wGif bmrQ ab;Oy'fr&SdawmhaMumif;}}

uRefawmfhrSm zwf&if; a'goxGufvmNyD;-

]]'gaMumifhvnf; 0efBuD;aygufp bOD; tdkU tdkU vdkU vlawGu ac:MuwmyJ? 0efBuD;jzpfwm


rMumao;vdkUaygh? Mum&if b,favmufuJrvJ rodbl;Asm}}

- 253 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]a[h armif&if? 'gxufta&;BuD;wmu atmufem;upum;? olu wdkUwpfawG ckvdk qlyl


vIyf&Sm;aeMuwm[m twdkuftcH EdkifiHa&;orm;awG? *VKefarmifapmwdkU wpfawG ajrSmufay;
vdkUygwJU? wdkUudkrsm; oli,fESyfpm;ajymwm[m wkdU&JU ta&;awmfykHudk odrfzsif;oGm;atmif
vkyfwmyJ? wkdUudk ocifawG&IdUay;vdkU xavmifw,fvdkUajym&if cHomao;w,f}}

]][kwfw,f? *Vkefarmifapm ajrSmufay;vdkU vkyfw,fqdkwmuawmh usKyfwkdUudk apmfum;wmyJ


udkvSa&T&JU/ *VkKefqdkwJUvlu vdkufNyD;<um;csif<um;aerSm? uRefawmfwkdUu olUwynfhygvdkU}}

]]tif; tJ'gvnf; jzpfEdkifw,f? *VKefarmifapmuawmh pwdjy tmPmzDqefa&;vkyfw,f?


axmifuscHNyD; emrnfaumif;,lr,f? NyD;awmh NAdwdoQe,fcsJUorm;&JU cHwyfBuD; tkwfrsm;
NydKusav&m ausmufESifh0ifwnfr,fhvl? wkdUudkjirf;vkyfNyD; barmfudk jzKwfcsNyD;awmh barmf
ae&m wuf,l? 'gyJ olU&nf&G,fcsuf}}

]]'D nGefUaygif;tpdk;&udk wdkufwJUae&mrSm 'DvkdvlrsKd;awGeJU yckH;csif;,SOfrdvsufom;jzpf&wm


pdwfoeoAsm}}

]]at;av oep&myJ? odkUayr,fh b,fwwfEdkifrvJ? *&kpdkufNyD; Munfhvkyf&rSmyJ? olu


wdkUqDudkvmNyD; olUudk vdk&mckdif;zkdUajymw,f? udk,fu cifAsm; wkdUArmtpnf;t&kH;oGm;NyD;
ocifawGESifh yl;aygif;vkyfygAsmvdkU ajymvdkuf&w,f/ armifrif;BuD;om; aumif;&mrGef&m
a&mufygapvdkUom qkawmif;&wmyJ [m; [m;}}

udkvSa&Tu &,faumif;aumif;ESifh tm;&yg;&&,faepOfyif uRefawmfu-

]]olu ocifacgif;aqmifawGqD roGm;bJeJU uRefawmfwdkUqDudkvmwm bmaMumifhvJAs}}

]]ocifacgif;aqmifawGudkawmh ESyfvdkUr&bl;? udk,fwkdUudkawmh ESyfvkdU&r,f rSwfvdkUaygh?


NyD;awmh wdkUausmif;om;awGudk wdkif;jynfu arwÅmxm;rSef;odawmh qifjzLawmfrSD BuHpkyf
&atmif vkyfwmayghav/ udk,fwdkUu olUudk ocifawGqD oGm;vkyfygvdkU nTef;vdkufwm[m
tzufzufu aumif;w,f? ol&dk;om;&ifvnf; ausmif;om;tvkyform; v,form; ta&;

- 254 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

awGrSm wu,fhapwemeJU aqmif&Gufcsif&ifvnf; wdkUArmtpnf;t&kH;eJU olaygif;rSmaygh?


NyD;awmh wdkif;jynfrSmvnf; udk,fwkdUausmif;om;awG[m EdkifiHa&;upm;yJGrSm rygbl;qdkwm
xif&Sm;apr,f}}

]]'DudpöeJUywfoufNyD; aMunmcsufxkwfygvm;Asm? *VkKefarmifapmu ajrSmufay;vdkU


vkyfw,fqdkwJU tpdk;&&JU pGyfpGJcsufvnf; aysmufoGm;atmif OD;apmvnf; aumif;&mrGef&m
a&mufcsif a&mufoGm;atmif}}

]]tif; udk,fvnf; 'DvdkyJ pdwful;rdwmyJ}}

]]'gjzifh cka&;Asm}}

udkvSa&Tu aMunmcsufudk a&;aepOf uRefawmfonf owif;pmudkzwf\/ okdUaomf


owif;pmwGif MumMumpdwfr0ifpm;bJ udkvSa&Ta&;aeaom aMunmcsufwGifom pdwf0ifpm;
aeojzifh vSrf;Munfhvdkufonf/

]..... rnfonfhEdkifiHa&;ygwDrsm;\ ya,m*rsm;aMumifhrQ r[kwfaMumif;/

OD;apmu uRefawmfwkdUtm; olUudkckdif;vdk&mcdkif;zkdU vma&mufajymqkdaomfvnf; ocif


tpnf;t&kH;ESifhom wdkifyifí aqmif&Guf&ef ajymMum;vkduf\/}

odkUuvdk udkvSa&Tua&;í uRefawmfuvSrf;zwfaepOf jAKef;ceJ vlwpfa,muf


a&mufvmavonf/ xkdolum; uRefawmfrod/ tom;jzLjzL ydefydefyg;yg; cyf&Snf&Snf
jzpfavonf/ olonf avSum;ayguf0uyif-

]]a[h udkvSa&T}} [k ac:NyD; tjref0ifvmonf/ olUrsufESmum; rMunfvifvSacs/

]]bmvJAsKdU tdrfajymif;&OD;rvm;}}

- 255 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'grSr[kwfygbl;? rajymif;&ygbl;? ausmif;uvmNyD; owif;ay;vdkU}}

]]qkdprf;ygOD; bmowif;vJ}}

]]armifatmifausmfqdkwJU ausmif;om; aooGm;NyDwJU}}

uRefawmfh&ifum; 'dwfceJckefoGm;NyD; [moGm;onf/ aemuf zkdvIdufvmonf/

udkvSa&Tum; azmifwdefudk w&kwfpkwfwHudkifovdkudkifum puúLay:rSm w&kwfpkwfwHqGJovdk


qGJaeNyD; twefMumidkifaeonf/ aemufrS rsufESmarmhNyD;-

]]tif; &Jabmfaumif;wpfa,muf qkH;oGm;aygh? xifawmhxifom;yJ OD;aESmufcGH tufoGm;w,f


qdkawmh}}

udkvSa&Tonf rsufESmudkikHUNyD; awG;aejyefonf/ uRefawmfhrSm udkatmifausmf\ pdwftm;


xufoefí cdkifrmaqmufwnfaom rsufESmudk jrifaeavonf/ xdkrsufESmonf cPtwGif;
ajymif;oGm;\? aemufqkH; aq;&kHwGif jrifcJU&onfh a0'emcHpm;ae&aom rsufESm/

udkvSa&Tu xdkif&mrSxNyD;-

]]uJ oGm;MupdkU}}

owif;ay;vmaom rdwfaqGu-

]]b,fudkvJ}}

]]tavmif;&Sd&mudkayghAs}}

]]oGm;vdkUjzpfyghrvm;? rif;udk ykvdyfuzrf;oGm;rSjzifh}}

- 256 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tvpf0if&rSmayghAsm? zrf;vnf; b,fwwfEdkifrvJav? uJ-vm oGm;MuygpdkU}}

]]rif;wdkUyJ oGm;MuuGm? ig'DrSmyJ ae&pfOD;r,f}}

uRefawmfwkdUESpfa,mufonf udkatmifausmf\ tavmif;&Sd&modkU oGm;Muavonf/

udkatmifausmfaojcif;onf wpfqifhwpfqifh BuD;us,fvmaom ta&;awmfykH tiftm;jyyGJ


BuD;rsm;udk jzpfapavonf/

,cifu uRefawmfwdkUonf ausmif;rsm;udk oydwfarSmuf&ef rnTefMum;ao;/ ausmif;wuf


&if;yif e,fcsJUtpdk;& qefUusifa&;wdkufyGJrsm;udk qifEGJoGm;Murnf [k oabmydkuf xm;Mu
avonf/ 'DZifbmv 20&ufaeUwGif ausmif;om;wkdUaoG; ajrodkUusaomtcgrS-

&JabmfwdkU

igwdkU\ w&m;aom vdkvm;csufrsm;udk tMurf;rzufbJ pnf;pepfusepGm


igwdkU awmif;qdkcJU&m igwdkUawmif;qdkonfudkray;? tpdk;&onf igwdkU
ausmif;om;ausmif;ol 200 ausmfudk 'Pf&mjyif;xefpGm&atmif jrif;ESifh
wdkufjcif;? wkwfESifh&dkufjcif;? zrf;qD;jcif;paom trIwdkUjzihf apmfum;&efrlcJU
onfudk uefUuGufaomtm;jzihf ArmwpfjynfvkH;&Sd ausmif;[lorQudk
oydwfarSmufMu&ef igwkdU qifhqdkvdkufonf/ igwdkUu trdefUrxkwfrcsif;
oydwfrsm;udkrvSef&/ &GmBudK&GmMum; &yfBudK&yfMum;&Sd ao;i,faom
jrefrmpmoif ausmif;uav;rsm;ygrusef tpdk;&\ taxmuftyHUudk
wdkuf&dkufaomfvnf;aumif;? oG,f0dkufíaomfvnf;aumif; ,laeaom
ausmif;[lorQyg oydwfarSmuf&rnf jzpfaMumif;/

vSa&T

jrefrmjynfvkH;qdkif&m

- 257 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ausmif;om;rsm;or*¾toif;

'kwd,OuúX

21-12-38

,ck udkatmifausmf uG,fvGefjcif;onf txufyg udkvSa&T\ nTefMum;csufudk jznfhpGuf


ay;vdkufonfESifh wlawmh\/ wpfjynfvkH;&Sd ausmif;[lorQ &Gmodrf&Gmi,f jrefrmpmoif
ausmif;uav;rsm;ygrusef oydwfarSmufí qE´jyMuavonf/

udkatmifausmf\ tavmif;udk aq;&kHBuD;&ifcJG&kHrS wuúodkvfor*¾ taqmufttkHodkU


a&TUajymif;onfh tcrf;tem;rSmvnf; qE´jyyJGBuD;wpfckozG,f jzpfvmavonf/

vlxky&dowfBuD;onf tavmif;udk apmifharQmfaeqJ vlxkxJrSm&Sdaeaom &efukefpD&ifpk


wdkUArmtpnf;t&kH; twGif;ta&;rSL; ocifpHxGef;vSudk ykvdyfwdkUu tm&ftD;tufpf Oya'
jzihf zrf;vdkufaomtcg vlxkonf 0dkif;vk&ef [efjyifMuavonf/ ocifpHxGef;vS
udk,fwdkifu wm;xm;NyD;-

]]ta&;BuD;wm NyD;atmifvkyfMuyg? v,form;eJU a&eHoydwfwyfBuD;rsm;udkom &efukef


ta&muf csDwufatmif vkyfMuyg}} ponfh pum;rsm;ygaom o0PfvTmudk a&;xm;cJU
avonf/

udkatmifausmftwGuf 0rf;enf;jcif;txdrf;trSwftjzpfjzihf wpfjynfvkH;wGif tpnf;ta0;


vkyfMu\/ tvHxuf0ufwifMu\/ csD;usL;NyD; bJGUxl;trsKd;rsKd;ay;Mu\/ udkatmifausmf
onf Adkvfatmifausmf jzpfoGm;avNyD/

Adkvfatmifausmf\ psmyeodkU &efukefrS vlxktoif;tzJGUrsm;omru oefvsif? vSnf;ul;


paom eD;pyf&ma'orsm;rSvnf; toif;tzJGUESifhvm&ef qkH;jzwfMuavonf/

- 258 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhtzkdU þrQrsm;jym;aom vlxky&dowfudk rjrifzl;ao;yg/ wuúodkvfor*¾


taqmufttkHa&SUrS bJGJUESif;obif taqmifBuD;xd? xdkrS jynfvrf;xd? jynfvrf;rS BuHawm
oif;csKdif;txd vlxktqufrjywf BudwfBudwfwdk; pnfum;aeavonf/

t*Fvdyf"e&SifESifh nGefUaygif;tpdk;&wdkUtm; rsufvkH;jyL;oGm;apaom vlxky&dowfBuD;


aywnf;/

Adkvfatmifausmf\ psmyemwGif udkvSa&Tonf a&SUaqmifíydkU\/ ykvdyfrsm;onf udkvSa&Tudk


jrifMu\/ odkUaomf rzrf;&Jacs/ þrQomruao;? BuHawmoif;csKdif;odkU a&mufaomtcg
udkvSa&Tonf psmyerdefUcGef;ajym\/ ykvdyfrsm;um; zrf;0&rf;udk qkyfudkifí Munfhíom
ae&onf/ em;axmifíom ae&onf/ bmrQrvkyf&J/

udkvSa&T\ Adkvfatmifausmfpsmye rdefUcGef;udk uRefawmf wpfoufvkH;arhrnfrxifyg/


xdkaeUu a&muf&Sdol y&dowfwkdUvnf; b,fawmhrQ arhEdkifMurnf rxifyg/

]][,f-"e&Sif t*Fvdyf}}

]][,f-nGefUaygif; barmftpdk;&}}

ponfjzihf w&m;cHrsm;tm; ac:vdkufykHrSm wpfrsKd;vkH;wpfjynfvkH;\ a'gooHudk wduspGm


yJUwifvdkufovdk &Sday\/

"e&Sift*FvdyfESifh nGefUaygif;tpdk;&tm; tajymifvufqkH;aom pum;rsm;jzifh &Iwfcsonf/


txda&mufqkH; tydkifqkH;aom taMumif;rsm;jzihf azmfxkwfonf/ wpfrsKd;vkH; wpfjynfvkH;
onf usqkH;aom Adkvfatmifausmfudk tvHozG,fvTifhxlí vGwfvyfa&;wdkufyGJ qufvuf
qifETJMu&ef vIHUaqmfavonf/

romydkUolrsm;xJwGif AdkvfatmifausmfESifhtwl ykvdyft&dkufcH&aom ausmif;olausmif;om;


tcsKdUvnf; ygavonf/ tcsKdUrSm ywfwD;pnf;udkyif rjzKwf&ao;acs/

- 259 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rcifopfum; ywfwD;jzKwfxm;avNyD/ vkH;0 'Pf&maysmufuif;oGm;av[ef &Sd\/ olUudk


uRefawmfu jrifaomfvnf; olu uRefawmfhtm; jrif[efr&Sd/ uRefawmfuvnf; oGm;í
EIwfrqufay/

rjrifhOD;ESifhwuGaom wuúodkvfausmif;olwpfpkvnf; romydkUvdkufMuonf/ rjrifhOD;um;


a,m*Da&mif ydk;wGefUvkHcsnfudk 0wfxm;onf/ tusÐrSmawmh y'kr®m ryg;rxlomjzpf\/
uRefawmfu olUudkjrifí olu uRefawmfhtm; jrifonf/ rjrifOD;onf uRefawmfhtm;
cPcPMunfh&kHru &pfoD&pfoDvkyfaeojzihf uRefawmfESifh pum;ajymvdkaMumif; odEdkif
ayonf/ uRefawmfu olUtem;uyfoGm;onfqdkvQifyif qD;í-

]]udkwifxGef; reufjzefnae enf;enf;tm;r,fvm;}}

uRefawmfonf acgif;ukwfí pOf;pm;vdkufonf/ uRefawmfhacgif;onf [mvm[if;vif;


jzpfonf[kvnf; qdkEdkifonf/ jynfhnyfaeonf[kvnf; qdkEdkifonf/ þvdk jyif;xefaom
vIyf&Sm;rI vIdif;wHydk;rsm;ay:0,f avSavSmfovdk vkyfae&aomtcsdefwGif tvkyfrrsm;bJ aeyg
rnfavm/ odkUaomf tvkyfrsm;vGef;ojzihf pufckwfovdkjzpfaeavNyD/ olUt&SdefESifhol
vIyf&Sm;aeavNyD/ tvkyfrsm;ovm;? enf;ovm;yif rpOf;pm;rdEdkifawmhNyD/

uRefawmfhrSm acgif;ukwfum pOf;pm;&if; bmrQrajzao;bJ aerd&m rjrifhOD;uyif-

]]rtm;vnf; aeygapawmhav}}

]]tm;ygw,f? bmvkyfrvdkUvJ}}

]]&kyf&SifoGm;Munfhrvm;vdkU? udkwifxGef;odyfyifyef;aew,f? 'Dawmh cPttm;,lNyD; pdwfajy


vufaysmuf &kyf&SifoGm;Munfh&if aumif;r,fxifvdkUar;wm}}

jyif;xefaom vIdif;wHydk;ay:wGif avSavSmfolonfyif aq;vdyfrD;nSdí aomufao;onf/


r[kwfygavm/ rjrifhOD;\ tBuHay;csufudk uRefawmf rsm;pGmoabmusoGm;ayonf/

- 260 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tvkyfESifh tem;,lrIonf qufaeonf/ tvkyfvkyfoavmuf tem;,l&mrSm Zdrf&Sdonf/


EdkifiHa&; qlylvIyf&Sm;rIMum;rS wpfcgwpf&H &kyf&SifoGm;Munfh&jcif;onf uRefawmfwkdUtzkdU
taumif;qkH; Zdrfwpfck jzpfaeavNyD/

]]aumif;om;yJ eufjzefnae vmac:r,f}}

]]xrif;rpm;cJUeJUaemf NrdKUxJusrSpm;Mur,f}}

- 261 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

27

,kHMunftm;xm;&ol rjrifhOD;

aps;qdkifrsm;? &kyf&Sif&kHrsm; jyefzGifhMuavNyD/

tm&ftD;wDvnf; xa&mfvDrsm;? bwfpfum;rsm;udk &kyfodrf;xm;&mrS jyefvTwfpjyKavNyD/

odkUaomf uRefawmfwdkUonf tm&ftD;wDbwfpfum;rsm;udk rpD;&JMuao;/ vlxka'go t&Sdef


onf rukefao;ojzifh qD;í cJESifhaygufwwfao;onf/

uRefawmfonf oefUoefU&Sif;&Sif; oyfoyf&yf&yf 0wfqifxm;ygonf/ rjrOD;ESifhtwl


oGm;vmwdkif; 'Dudpöudk *&kpdkuf&onf/ rjrifhOD;onf uRefawmfhtm; awmufyajymifvufpGm
ydk;zJawGudk 0wfqif&rnf[k rawmif;qdk? okdUaomf oefUoefU&Sif;&Sif; aerSBudKufonf/
zsifyifeD0wfOD;awmh? oyfoyf&yf&yf&SdrSBudKufonf/ rjrifhOD;udk,fwdkifuvnf; awmufajymif
<um;0gpGm 0wfqifonfr[kwfyg/

,aeU rjrifhOD;onf Oykofawmfqif rEÅav;vkHcsnf topfpufpuf 0wfxm;onf/ tjzL


pwk&ef;uGufuav;rsm;udk teuf rsOf;aMumif;vSvSuav;rsm;jzifh azmfay;xm;aom tqif
jzpfavonf/ ydwftusÐoufoufomqdkvQif wpfudk,fvkH; tjzLvTrf;NyD; tMunfh&qdk;oGm;
ayvdrfhrnf/ okdUaomf ydwftusÐtay:rSm rD;ckd;a&mifEkEk &ifuGJqG,fwmudk vTrf;xm;ay&m
atmufuvkHcsnfqifESifh tvGefyif tqifajyaeavonf/ olUtom;uav;uvnf; ndK
pdrfhpdrfh/

uRefawmfonf oGm;&if;vm&if; rjrifhOD;tm; wpdrfhpdrfhMunfhaerd&m rjrifhOD;u NyKH;NyD;-

]]bmrsm; onfavmufMunfhaewmvJ}}

- 262 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tqifajyvGef;vdkU Munfhaewm}}

olUyg;csKdifhESifh 0dkif;pufaomrsufvkH;wdkUonf ydkcspfp&maumif;atmif NyKH;vmonf/

]]b,fvkdtqifajywmwkH; qdkprf;ygOD;}}

]]vkHcsnftqifuav;MunfhygOD;? tjzLa&mifxJrSm teufrQifuav;awG ,Sufoef;aeMu


w,f? NyD;awmh y'kr®mtusÐtjzLay:rSm rD;cdk;a&mifEkEkuav; vTrf;NcKHxm;vdkufawmh tjzL[m
rsufpdpl;atmif rjzLEdkifawmhbl;aygh/ yef;csDq&mrsm;tjzLudk yuwdtjzLtwdkif; xm;avh
odyfr&Sdbl;/ pkwfuav;udk a&qGwfNyD; ab;uta&mifeJU wGJ,lrIef;jc,fay;&w,f? NyD;awmh}}

]]atmifr,f NyD;yJrNyD;ao;bl;vm; [J [J}}

]]rNyD;ao;bl;? jrifh&JUtom;uvnf; ndKpdrhfpdrfhrkdU odyftqifajywmyJ}}

]]ndKpdrfhpdrfhawGbmawG vkyfraeygeJU udkxGef;&,f? tom;rnf;&if rnf;w,fvdkU ajymyg}}

]]rnf;rSrrnf;bJ rnf;w,fvdkUajym&rSmvm; jrifh&JU}}

wpfa,mufudkwpfa,mufMunfhí MunfEl;aeMuavonf/ olu uRefawmfhtm; ]udkxGef;} [k


cyfnKnKac:jyefonfudk em;0ifrcsKdbJ raeEdkifyg/ twefMum bmrQrajymMubJ NidrfaeMu
onf/ tcspfonf uRefawmfhtm;om &pfywfayGUydkufaeonfr[kwf/ rjrifhOD;tm;vnf;
&pfywfayGUydkufaeonf[k uRefawmfwyftyfodonf/ odkUaomf uRefawmfuvnf; ]cspf}
qkdaompum;udk rwdkif? oluvnf; ]cspf} qdkaompum;udk razmuf/ ,aeUxd uRefawmfwkdU
ESpfa,mufonf tcspfopöm twdkiftazmufrjyKbJ aecJUMuonfrSm tHUMop&myif/

odkUaomf ESpfa,mufom; ckvdk wpfa,mufudkwpfa,mufMunfhNyD; yDwdjzpfum bmpum;rQ


rajymbJ Mum&Snfaeírjzpf/ cspfygonf[k zGifhrajymvdkufonfxuf qdk;oGm;aomtjzpfodkU
a&mufoGm;Edkifonf/ xkdoabmudk rjrifhOD;u aumif;pGm ydkufvdkufrd[ef&Sdonf/

- 263 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][dkaeUu ausmif;om;awGudk &dkufvdkufwm[m eHygwfwkwfBuD;awG usKd;oGm;w,fqdk}}

rjrifhOD;u odkUuvdk pvdkufaomtcg uRefawmfu [dkaeUu tjzpftysufrsm;udk rsufjrif


udk,fawGU tjzpfjzifh tao;pdwf ajymjy&avonf/

rjrifhOD;um; cH&olwdkUtm; oem;írqkH;/ &ufpufrIudk pkwfoyfírNyD;/ trSefppfppf rjrifhOD;


tm; uRefawmfwdkU ta&;awmfykHbufodkU oem;jcif;uom ydkUaqmifvdkufjcif;jzpfayonf/

xdkaeU tjzpftysufrsm;rSaeí 'Pf&m&olrsm;tm; oGm;MunfhykH a&mufoGm;onf/ uRefawmf


onf rjrihfOD;tm; rcifopftaMumif;udk ca&aphwGif;us pawGUonfhaeupí raeUu
psmyerSm jrifvdkuf&onftxd ajymjyaeavNyD/ rcifopf\ &kyfykHoP²mefudkvnf; a&;jc,fjy
onf/ rcifopf\ p&dkuftrlt&m t&nftaoG;rsm;udkvnf; ydkif;jcm;wifjyonf/ tcgrsm;
pGmü rjrifhOD;onf trBuD;u armifuav;tm; ar;jref;pkHprf;onfhES,f uRefawmfhtm;
taMumif;udpörsm;udk ar;jref;pkHprf;wwfonf/ uRefawmfuvnf; bmuav;rqkd rjrifhOD;
tm; wdkifMum;ajymjywwf avonf/ a,musmf;uav;tcsif;csif; oli,fcsif;rsm;ESifh
uawmufuq jzpfonfrsm;udkvnf; rjrifhOD;tm; wkdifMum;wwf\/ 0ifeDazac:
cifoef;0if;wdkU taMumif;udkvnf; ajymjywwf\/ rjrrSDtaMumif;udkvnf; tpD&ifcHNyD;
jzpf\/

rjrifhOD;um; uRefawmfhvQKdU0Sufcsufrsm;\ rD;cHaowÅmozG,f jzpfaeayonf/

uRefawmfwdkUonf w&kwfwef;rSm pm;MuaomufMuawmhvnf; pum;wajymajym? &kyf&Sif&kH


0ifMuawmhvnf; pum;wajymajym/

]][dk... a&eHajroydwfwyfBuD; qdkwmu b,fawmha&mufrSmvJ}}

]]ck ewfwvif;uxGufvmNyD; rMumcif &efukefa&mufrSmyJ}}

]]'Da&muf&if bmvkyfMurSmvJ}}

- 264 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

'Dtar;udk rjrifhOD;xHrS rMum;csif? olUbmomol odNyD;om;jzpfaeapcsifonf/ odkUaomf


rjrifhOD;um; olUpmawGrSmom pl;pdkufaecJUonf r[kwfygavm/ uRefawmfu cGifhvTwfonf/
NyD;awmh armifBuD;u ESruav; tm;ajymjyaeonfhES,f wdkif;a&;jynf&m udpötjzmjzm
awmifolv,form;ta&; jyóemtjzmjzmwkdUudk &Sif;vif;ajymjyaeavonf/

rjrifhOD;onf a&eHoydwfwyfBuD;udk ]][if tHUMop&myJaemf? odyfZJGaumif;wmyJ}} [k csD;usL;


onf/ uRefawmfu olwdkU\epfemcsufrsm;udk pm&if;tif;ESifh ajymjyaomtcgrSmum; pdwf
0ifpm;[efr&Sd? Mum;jzwfíom ar;vdkufonf/

]]olwdkU &efukefvmNyD; bmvkyfMurSmvJ udkxGef;&JU}}

]]jrihfuvnf; rodbl;vm;? olwkdUawmif;qdkcsufawG wifjyr,f? NyD;awmh wjynfvkH;&SdwJU


puf&kHtvkyform;awG&JU nDvmcHBuD;usif;yr,f}}

]]olwkdUawmif;qdkcsufawGudk b,folUudk wifjyrSmvJ[if}}

]]jynfolvlxka&SUrSm wifjyrSmaygh jrifh&JU}}

]]tkd jynfolvlxku ay;EdkifwmrS r[kwfbJ}}

uRefawmfhrSm þtcsufudk vdyfywfvnfatmifr&Sif;wwf/ vlxka&SU bmaMumifh wifjy&


rnfvJ/ vlxku ay;Edkifaom tmPm&SifawGr[kwf/

]]tpdk;&qDudkvnf; wifjyrSmaygh}}

]]awmifolv,form;awGuaum b,fawmha&mufMurSmvJ}}

]]tJ'DHh a&eHajroydwfwyfBuD;eJU NydKifwlavmuf qkHa&mufrSmbJ}}

- 265 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu awmifolv,form;rsm; jzpftifudk &Sif;jyaomtcg rjrifhOD;onf pkwfwoyf


oyfESifh u&kPmoufae&Smavonf/ odkUaomf uRefawmfu awmifolv,form;wkdU\
v,f,mvkyfief;? 0ifaiGxGufaiG? oD;pm;c? pyg;wdk; ponfrsm;udk pm&if;tif;ESifh ajymaom
tcgürlum; Mum&Snfem;raxmifbJ-

]]olwdkU &efukefa&muf&if tpm;taomuf rcufaybl;vm;? b,folu {nfhcHrSmwkH;}}

uRefawmfhrSm {nfhcHaumfrwDtaMumif;? xrif;xkyfaumuf&onfh taMumif;rsm;udk ajymjy&


jyefavonf/ ,if;odkUajymaepOf rjrifhOD;u uRefawmfhvufudk olUvufacsmif;uav;rsm;ESifh
acgufvdkufojzifh tajym&yfum olbmajymrvJ[k em;pGifhvdkufavonf/

]][dkrSmMunfhprf; [dkrdef;r0wfvmwJU vkHcsnf}}

]]jrihftqifeJU wax&mwnf;yJ}}

]]ol0wfykH tqifajy&JUvm;}}

]]rajybl;? tay:u qG,fwma&mifu tqifodyf&ifhw,f? MuufaoG;BuD;}}

]]tom;uaum ndKpdrfhpdrhfbJvm;}}

xdktwGif; &kyf&Sifp&ef arSmifcsvkdufonf/

]]tom;ndKpdrfhpdrfhr[kwfbl;? tom;rnf;w,f? tm;vkH;tqifajywmyJ? 'gaMumifh jrifhudkom


tqiftajyqkH;vdkU csD;usL;aewmaygh}}

]]uJ awmfygawmh xGef;uav;&,f &kyf&SifpygNyD}}

- 266 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&kyf&Sif&kHxJrSm&SdaepOf a&SUujyaeaom &kyf&Sifum;ESifh ab;rSxdkifaeaom rjrifhOD;wdkUrSwpfyg;


bmrQpdwfr0ifpm; bmrQowdr&/ tvkyform;? awmifolv,form;? ausmif;om; ta&;
awmfykHrsm;udkyif arhaysmufypfEdkifayonf/

odkUaomf &kyf&SifNyD;í tjyifodkU xGufvmonfESifhwpfNydKifeuf ta&;awmfykH edrdwfvu©Pm


rsm;ESifh &ifqdkifBuKHawGU&awmh\/ &kHa&SUwGif ajcmufvkH;jyL;udk BudK;euf&Snfrsm;jzifh
vG,fodkif;xm;aom a*:&mpmoifrsm;ESifh eHygwfwkwfBuD;rsm;udk 0ifhudkifvsuf &SdMuaom
ukvm;ykvdyfrsm;onf apmifha&SmufaeMuonf/ olwkdUudk jrifvdkufvQifjrifvdkufcsif; rjrifhOD;
onf uRefawmfhvufwpfzufudk qGJxm;vkdufonf/ olUrsufESmwGif pdk;&drfaomuwkdUonf
txif;om;ay:ae\/ uRefawmfhtm;zrf;&ef apmifhaeMuoavm[k awG;awmpdk;&drf[ef wl
onf/ okdUaomf a*:&mpmoifrsm;ESifh ukvm;ykvdyfom;rsm;onf rnfolwpfOD; wpfa,muf
rQ &SmazGaeykHray:/ olwkdUbmom &yfaeMuay&m-

]]bmrS pdk;&drfp&mr&Sdygbl;jrifh&,f? vlawGu a'golykefxNyD; tm&ftD;wD "mwf&xm;eJU


rD;awGudk zsufovdk t*Fvdyf&kyf&Sif&kHawGudk zsufr,f? t*FvdyfeJU tjcm;vlrsKd;rsm;udk
&dkufr,f? ESufr,f txif&SdNyD; tapmifhcsxm;wmeJU wlygw,f vmoGm;Mur,f}}

'DawmhrS rjrifhOD;onf olqJGxm;aom uRefawmfhvufudk vTwfvdkufavonf/ NyD;awmh


pmoifESifh ykvdyfrsm;tm; cyfa&Smifa&SmifvkyfNyD; avQmufoGm;onf/ uRefawmfu olUaemufu
vdkufav&onf/

4if;aemuf ab;csif;,SOfí avQmufrdMuaomtcg rjrifhOD;u-

]]owif;pmxJrSm awGUvdkufw,f? ta&SUydkif;pawmhudwfaxmifhrSm&SdwJU a&TNrdKUawmf vufzuf


&nfqdkifudk vlawGu n9em&D omomrSm cJawGykvif;awGESifh aygufMuw,fwJU? bmvdkUrsm;
'Dvdk vkyfMuygvdrfhrvJaemf? jrifhawmh 'grsKd;[m rsK;dcspfvkyfief; ta&;awmfykHvkyfief;vdkU
rxifbl;}}

uRefawmfhrSm &kwfw&uf ajz&efrvG,f jzpfaeavonf/ twefMum pOfpm;NyD;rS-

- 267 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rSefuefwJU rsKd;cspfvkyfief; ta&;awmfykHvkyfief;awmh r[kwfbl;aygh? odkUayr,fh vlawGudk


t&rf;tjypfqdkvdkUawmh rjzpfbl;? tm;vkH;u qdkifawGydwfNyD; qE´jyMuw,f? wpfqdkifu
rydwfbJ uefUvefUvkyfaer,fqdk&if a'golykefxNyD; vG,fovdk tpGrf;jyMuwm jzpfvdrfhr,f?
vGefwmuRHwm jzpfvdrhfr,f}}

]]qdkifawGydwfNyD; qE´jyMuwm[m vlawG&JU pD;yGm;a&; tvkyftudkifawGudk rxdcdkufbl;vm;}}

]]xdckdufw,f? odkUayr,fh tJ'Dvdk txdcdkufcHNyD; qE´jyw,fqdkawmh b,favmuf qE´


jyif;xefw,fqdkwm ydkNyD;odomapwmaygh jrifh&JU}}

bwfpfum;ay:a&mufNyD; xdkifrdMuonftxd udk,fhtawG;ESifhudk,f NidrfaeMuavonf/ um;


xGufNyD; wpfatmifhavmufMumaomtcg uRefawmfu pum;p&Smí ajymvdkufonf/

]]Arm&kyf&Sif&kHawGvnf; jyefzGifhukefMuNyD? NyD;awmh MunfhcsifyGJawGvnf; jyefuMuNyD?


ykZGefawmif tkd;bdk&mrvnf; qufur,fvdkUqdkyJ}}

rjrifhOD;u ][kwfvm;} [laom ykpämudk tmar#dwfoHjzifhajymNyD; Nidrfaejyefavonf/ twef


Mumatmif olNidrfaeovdk NidrfaeNyD;rS pum;&Smí ajym&jyefonf/

]]Adkvfatmifausmf psmyeaeUu vlawGum;awG BudwfBudwfwdk;aeawmh udkboGifqdkwJU


vlwpfa,muf um;ESpfpif;Mum;rSm nyfoGm;w,fqdkwm Mum;vdkufw,fr[kwfvm;/ tJ'Dvl
[mav aq;&kHBuD;rSm aooGm;&SmNyDwJU odvm;}}

]]tkd jzpfrSjzpf&avaemf}} [k rjrifhOD;onf u&kPmoufNyD;aemuf NidrfNrJNidrfaejyefavonf/


xdkUaMumifh uRefawmfuvnf; tvdkufodpGmyif tajympcef;&yfí tawG;e,fcsJU& avawmh
onf/ AdkvfatmifausmfpsmyeaeUu vlpnfum;ykHonf rsufpdxJrSm &kyf&Sifum;vdk ay:
aeonf/ pnfum;vdkufonfhvlawG pkHvdkufonfhtoif;awG? &aohrsm;toif;? a*smfuDrsm;
toif;wdkUyif yg0ifavao;onf/ 4if;aemuf udkatmifausmfraovQif a&SUolbmjzpfrvJ[k
awG;Munfhrdjyefonf/ [dkvdkjzpfrnf onfvdkjzpfrnf [dk[mjzpfrnf onf[mjzpfrnf ponf

- 268 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jzifh axGjym;0dk;0g;pGm awG;NyD;aemuf iga&SUbmjzpfrvJ[k udk,hfudk,fudk,far;NyD; wpfoD


wpfwef;BuD; awG;Munfhaejyefavonf/ xkdtcdkuf bwfpfum;a&SUydkif; wpfae&mwGif
csdwfqJGxm;aom ]rtkdao;wJUol tysKdav;eJUwl} a,m*DaoG;aq; aMumfjimum;csyfodkU rsufpd
a&mufoGm;avonf/ aMumfjimwGifygaom rif;orD; cifcifxm;\ rsufvkH;rsufckH;ESifh qHxkH;
BuD;udk pdkufMunfhaepOf-

]]xGef;uav;}} [k rjrifhOD;u ac:vdkufojzifh olUbufvSnfhMunfhvdkuf&avonf/

]]bmvJjrifh}}

]]tkd-wpfckajymcsifvkdU? ckae jrifh tdrfjyef&if aumif;rvm;vdkU}}

uRefawmfu &kwfw&ufrajzbJ awGaepOf oluyif qufvsuf-

]]jrifh ausmif;awmhrwufawmhbl;? oydwfarSmufaew,f? tif;vsm;rSmaeNyD; pmzwfaevdkU


vnf; r&bl;? NyD;awmh tbu pma&;vdkufw,f? tdrfjyefvmcJUwJU? oydwfarSmufarSmuf
rarSmufarSmuf tdrfudkom jyefvmcJUapcsifowJU? 'DtcsdefrsKd;rSm orD;udk &efukefrSm pdwfcs
vufcs rxm;Edkifbl;wJU xGef;uav;vnf; todom;eJU jrifhwdkUu tazwpfck orD;wpfck
qkdawmh}}

uRefawmfhrSm rjrifhOD;u tdrfjyefvdkonf qdkvdkufaomtcg &ifxJrSm [mwmwm jzpfoGm;


onf/ ESajrmovdkvdk 0rf;enf;ovdkvdk jzpfoGm;onf/

]]tif;vsm;rSm raecsif&if NrdKUrausmif;oydwfpcef;udk ajymif;aeygvm; jrifh&JU}}

]][ifhtif; raecsifbl;? &efukefrSm aecsif;ae&&if tif;vsm;rSmyJ aerSmaygh}}

]]udk,fawmh jrihftdrfjyefwmrBudKufbl;}}

- 269 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]jrifhrSm wdkufyJGxJa&SUwef;u0ifNyD; ocifrwpfa,muf vkyfEdkifwJUtajctae r&Sdao;ygbl;}}

]]udk,fawmh jrifhtdrfjyefrSmudk uefUuGufcsifwmyJ}}

]]udkvSa&T&JU aMunmcsufxJrSm ygw,f? oydwfarSmufausmif;om;rsm; udk,fh&yfudk,fh&Gm jyef


aeEdkifMuw,fwJU/ tJ'D[mudk xGef;uav;u oabmrwlbl;vm;}}

rjrifhOD;u olEdkifayguf&ojzifh 0ifh0gpGmNyKH;um uRefawmfhtm;Munfhvdkufonf/ uRefawmf


onf t&IH;ay;oabmjzihf av;wJGUpGm acgif;wpfcsuf ndwfvdkuf&ayawmh\/

þokdUvQif xdkaeUtzdkU uRefawmfwdkUESpfa,muf cGJcGmMuavonf/

xdkaeUu rjrifhOD;ESifhcGJcGmcgeD; uRefawmfonf t&IH;ay;aomoabmESifh av;wGJUpGm acgif;


wpfcsuf ndwfvdkuf&m aemufaemifwGif þykH tBudrfBudrfxyfí ndwf&OD;rnfudk vkH;0
BudKwif rpOf;pm;rdygacs/

xkdaeUu awGUqkH&jcif;onf rjrifhOD;&yf&GmrjyefrD aemufqkH;awGU&aomtBudrf jzpfvdrfhrnf


[kvnf; rxifrdygav/ /

- 270 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

28

urm&GwfrSaqG;aEG;oH

atmifNyDwJU atmifNyD? i,femrnf atmifausmfwJU?


jynfay:[dkwpfavQmuf? xGef;awmufvdkU atmifNyD/
atmifNyDqdkbmudkvJar;? Armjynf[dkwpfavQmufu?
"e&SifAdkvfiarsmufwkdU ausmufuefvdkUajy;/ /

uG,fvGefol Adkvfatmifausmfudk taMumif;jyNyD; wdk;wufa&;r*¾Zif;rSm uAsmq&mwpfOD;u


odkUuvdk a&;onf/

tif;pdefaxmifwGif;rSm tusOf;csxm;cH&aom udkb[def;? udkAaqG? ocifxdef0if;? ocifpdk;?


ocifazodef;? ocifav;armif? ocifcifatmif polwkdUum; atmufygtwdkif; a&;Muav
onf/

tmZmenf&Jabmf atmifausmf

oifum; ArmyDopGm ArmvlrsKd;rsm;twGuf rdrdudk,fydkif tzkd;rjzwfEdkif


aom toufaoG;cJudkyif pGefUypfcJUavNyD/ oifhwm0efudk ausyGefcJUNyD/
oifonf a,musmf;yDoavpG? toufESifhudk,fNrJaeao;aom igwdkU
twGuf raoao;oa&TU ae&rnfh&ufrsm;wGif pufwdkifESifh vGwfvyfa&;
pcef; wpfckudk c&D;tqkH; pGefUpm;um Armhta&;udk aqmif&Guf&ef
jzpfayonf/

- 271 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

þuJUodkUr[kwfbJ ArmwpfrsKd;om;vkH;onf zifhaES;arhavsmh ayghqpGm


aeMuu oifESifhwuG aeUrtdyfnrem; aqmif&Gufaeaom Arm&Jabmf
rsm;udkom opömazmuf&kHru igwdkUvufwGif vTJtyfxm;jcif;cH&aom
ArmjynfvGwfvyfa&; rD;&SL;wdkifudk Nidrf;owfonfrnfaMumif;udk igwdkU
wxpfcs ,lqMuvdrhftHU/

igwdkUum; oifonf ArmjynfvGwfvyfa&;ppfyGJwGif ]],ckuJUodkU touf


qkH;&SLH;&ojzifh tenf;i,frQ 0rf;renf;}}

oif ,ckuJUodkU toufpGefU&jcif;tm;jzifh udk,fhrif;udk,fhcsif; avmu


edAÁmefBuD; wnfaxmifa&;pcef;onf rkcs{uef wkd;wufaptHU/

ta&;awmfykH atmifygap/

ta&;awmfykH\ tvHudkifAdkvfrSL;wpfOD;jzpfaom &Jabmfatmifausmfum; usqkH;cJUavNyD/ olU


tavmif;vnf; BuHawmoif;csKdif;*lxJü udef;atmif;aeavNyD/

okdUaomf ta&;awmfykH'Da&um; vSdrfhívSdrfhí wufaewkef;yifjzpfay\/

odkUjzihf 1939ckESpf ukefcJUNyD/

1939ckESpf opfqef;avNyD/

cgwdkif;qdkvQif c&pfprwfyGJawmf\ NAdwdoQtifydkif,mBuD; Nidrf;csrf;om,ma&;twGuf


qkawmif;oHESifh acgif;avmif;oHwkdUonf Armjynf&Sd c&pf,mefbk&m;&Sdckd;ausmif;awGrS
ay:xGufysHUESHUNrJjzpfay\/ ESpfopfqef;yGJawmf\ bifc&mESifh tajrmufoHwkdUonf bk&ifcH
tdrfawmfESifh NAdwdoQppfwyfrsm;rS ay:xGufysHUESHUNrJjzpfay\/ ,ckawmh xdktoHtm;vkH;udk
awmfvSefa&;vIdif;wHydk;wdkUu jrKyfESpfvTrf;rdk; vdkufavonf/

- 272 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tkyfcsKyfa&;udk zsufypfMu/

nGefUaygif;tpdk;& EIwfxGufay;yg/

þonfwdkUum; ESpfopfESifhtwl ydkrkdus,favmifpGm ay:vmaom jynfolU awmif;qdkcsufrsm;


jzpf\/

jynfxJa&;0efBuD;csKyf qmay:xGef;onf rmefatmifNrdKUodkU wdkif;cef;vSnfhvnfoGm;aomtcg


rmefatmifNrdKUolNrdKUom;ESifh ocifacgif;aqmifrsm;u-

]]qif;&Jom;udk aoG;pkwfwJU nGefUaygif;tpdk;& ysufpD;ygap}}

]]bkHor®wEdkifiH xlaxmifEdkifygap}}

[k a<u;aMumfum jrefrmjynftkyfcsKyfa&; (1935) ESifh nGefUaygif;tpdk;&\ jy,k*f


qmay:xGef;tm; armif;xkwfMuavonf/

0efBuD; OD;bOD;tm; jrefrmjynfvkH;qdkif&m or®moAÁK'¨ omoemawmfvkH;qdkif&m nDnGwfa&;


r[moHCmomr*¾D tzGJUcsKyfBuD;u xkwfypfvdkufNyD; nGefUaygif;tpdk;&rS EkwfxGuf&ef
awmif;qdkavonf/

&efukefoydwfarSmuf ausmif;om;acgif;wpfOD;jzpfol udkapmxGef;ESifh ppfawGausmif;om;


oydwf acgif;aqmifrsm;OD;pD;NyD; ppfawGvlxkBuD;onf nGefUaygif;trwfrsm; jzpfaom
OD;atmifZHa0? OD;xGef;atmifausmfESifh OD;a&TomwkdU\ tdrfrsm;udk0dkif;NyD; nGefUaygif;tzGJUrS
EkwfxGufay;&ef awmif;qdkMuavonf/

rdw¬Dvmausmif;om;xku trwf ae&Sife,fausmif;q&mBuD; OD;b&iftdrfudk 0dkif;NyD;


nGefUaygif;tzJGUrS EkwfxGufyg[k awmif;qdkMu&m OD;b&ifu EkwfxGufNyD;jzpfaMumif;
vlodewfMum; aMunmcsufxkwfrnfjzpfaMumif;rsm; ajymqdkavonf/

- 273 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

þodkUvQif tNrdKUNrdKUwGif nGefUaygif;tpdk;&axmufcHol trwfrsm;\ tdrfrsm;udk 0dkif;NyD;


nGefUaygif;tpdk;&tzJGUrS EkwfxGuf&ef awmif;qdkMuavonf/

vlxkonf e,fcsJUt*Fvdyfudk tvdkr&Sd/ e,fcsJUt*Fvdyfu zefwD;ay;aom tkyfcsKyfa&;pepfudk


zsufqD;ypfMuonf/ tkyfcsKyfa&; wnfNrJatmif e,fcsJUESifh yl;aygif; aqmif&GufaeolrSm
nGefUaygif;tpdk;&jzpfaMumif; jrifaeMuonf/ xkdUaMumifh trwfrsm;tm; nGefUaygif;tpdk;&udk
raxmufcHatmif tusyfudkifMujcif;jzpf\/

ewfpifukef;&GmrS oydwfarSmufausmif;om;rsm;ESifh &Gmol&Gmom;wdkUonf wGHaw;NrdKUwGif;odkU


0ifvmNyD; tiftm;jyMu&if;-

]]nGefUaygif;bufu tiwfawG? aoG;pdr;fyGufyGuftefygap}}

]]bOD; barmf acG;wpfazmf? 0efbvcsmawG ajy;bdkUjyifxm;}}

]]t&Sufr&SdwJU acG;avmif;awG? ajrrsKdMuygap}} [laom oHcsyfMurf;Murf;udk [pfatmfMu


avonf/

xkdtiftm;jyyJGwGif Munfhaeaom y&dowfxJü olawmif;pm;wpfa,mufygvm&m xkdolu


]]tif;? igwdkUqif;&JvdkU awmif;&rf;pm;&aomtpmonf nGefUaygif;0efBuD;awG pm;&aom
tpmxuf tqaygif;rsm;pGm rGefjrwfvSay\/}} [k rSwfcsufcs usL;&ifhaMumif; owif;pm
rsm;rSm ygvmavonf/

t&yf&yfü nGefUaygif;tzGJU0if jrLeDpy,fvlBuD;rsm;? 'dpBwdwfaumifpDvlBuD;rsm; ponfwdkUudk


oHykH;wD;í xkwfvTwfMu\/

&efukefokdUa&mufaeMuaom yef;waemfom; yGJpm;BuD;rsm;u yef;waemfe,frS nGefUaygif;


tzJGU0ifrsm; &efukefvmvQif olwkdUtdrfrsm;rSm wnf;ckd&ef vufcHvdrhfrnfr[kwfaMumif;
yl;wGJ aMunmavonf/

- 274 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tcsKdUt&yfrsm;wGif oHCmawmfwkdUu pnf;a0;NyD; nGefUaygif;tzGJU0ifwkdU\ oma&;


ema&;rsm;udk MuOf&ef? oydwfarSmuf&ef qkH;jzwfMuavonf/

owif;pmwkdUuvnf; nGefUaygif;tpdk;&tm; £ajEé&& EkwfxGufay;&efESifh b,fygwD tzJGU


tpnf;urSvnf; nGefUaygif;ae&mwGif &mxl;0ifr,lbJ tkyfcsKyfa&;udk wdkufzsufMu&ef
a&;om;Muavonf/

a&eHajroydwfwyfBuD;onf Zefe0g&Dv 5&ufaeUwGif tifpdefodkU qdkufa&mufvmMuav


onf/ tif;pdefaxmifxJwGif tusOf;cHae&aom ocifb[def;? ocifAaqG? ocifxdef0if;?
ocifpdk; polwkdUonf axmifacgifrdk;ay:odkU wufMuNyD; axmifacgifrkd;ay:rSaeí axmifjyif
vrf;wGif jzwfoef;vmaom a&eHajroydwfwyfBuD;udk qD;BudKw&m;a[mMuavonf/

axmiftmPmydkifwkdUonf udkb[def;wkdUvlpktm; axmif\pnf;urf; azmufzsufrIESifh


wdkufydwfxm;cJUao;\/

a&eHajroydwfwyfBuD;onf tif;pdefrSxGufcJUNyD; ordkif;wGif cPem;um urm&GwfwGif


wpfn tdyfMujyefavonf/

olwdkUtm; urm&Gwfu npmauR;arG;avonf/ urm&GwfrS wdkUArmtpnf;t&kH;? xD;puf?


pGyfus,fpufpaom tvkyform;tpnf;t&kH;rsm;? ausmif;om;or*¾rsm;ESifh qGrf;BuD;avmif;
toif; uJUodkUaom bmoma&;toif;rsm;onf ylaygif;um {nfhcHMuay\/ xkdUaMumifh
uRefawmfvnf; ausmif;oydwfpcef;rS jyefcJUNyD; urm&GwfrS &Jabmf&Jbuf ocif ocifrrsm;
ESifh yl;aygif;aqmif&Guf&avonf/

vG,ftdwfESifha&bl;udk wpfzufpDvG,f? apmifacguftdyf&mvdyfudk ausmydk;um ESpfa,muf


wpfwGJ pDwef;csDwufvmaom a&eHajr oydwfwyfBuD;udk jrif&onfrSm rsm;pGm pdwfxdcdkuf
zG,f jzpfay\/ uRefawmfhrSm rsuf&nfrsm;yif a0hvmavonf/ olwkdUonf rdkif&maygif;
rsm;pGm avQmufcJUMu\/ rnfrQ yifyef;qif;&JMurnfenf;/ olwkdUonf pm;eyf&du©m

- 275 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aqmif,lrvmcJUMu/ auR;ol &SdvQifpm;rnf? r&SdvQif tiwfcHrnf/ jynfolwkdU\ apwem


twdkif; jzpfygap/

olwkdUum; omoemjyKxGufaom oHCmhtzJGUESifh wlaeawmh\/ olwkdUjyKaom omoemum;


tvkyform;ta&; omoem jzpfay\/

olwkdUonf þodkU rdkif&maygif;rsm;pGm csDwufqE´jyjcif;tm;jzifh a&eHajrtvkyform;ESifh


wuGaom wpfjynfvkH;tvkyform;avmu\ tajctaeudk rD;armif;xdk;jyvdkufovdk &Sday
awmh\/ jynfolvlxkwpf&yfvkH;udk wyfvSefUí EId;ay;vdkufouJUodkU &Sday\/ trsKd;om;
tiftm;pktm;vkH;udk NAdwdoQe,fcsJUorm;ESifh vufyg;ap nGefUaygif;tpdk;&tm; wdkufcdkuf&ef
wdkufpnf&Grf;ay;vdkufonfESifh wlay\/

olwkdUonf þrQt"dyÜm,f&Sdaom vkyfief;udk atmifjrifpGmvkyfcJUMu\/ odkUaomf olwkdU\


rsufESmxm;? udk,ftrlt&mESifh EIwftrlt&mwdkUwGifum; axmifvTm;jcif;? rmewHcGefvTifhjcif;
wpfpGef;wpfprQ rawGU&/ olwkdU\ wnfNidrfaom rsufESm? cdkifrmaom udk,ftrlt&m?
odrfarGUaom EIwftrlt&m ponfwkdUudk rMunfndKbJ raeEdkifyg/

uRefawmfhab;wGif&yfvsuf olwkdUtm;Munfhaeaom udk<u,fum; a&SUwGJusaeaom vkHcsnf


udk tm;rvkdtm;r&jzpf[efESifh cyfwdkwkdjyif0wfvdkufNyD;-

]]tHUMop&maumif;wJU vlawGyJ}} [k csD;usL;í ai;pdkufMunfhaeavonf/ owif;pmwdkuf


'kwd,zdkrif OD;av;jrifhurl vufydkufvdkufNyD;-

]]w,fZJGaumif;MuwJUvlawGyJ}}

omreftcsdefrsm;ü OD;av;jrifhESifh udk<u,fwkdUonf qGrf;BuD;avmif;toif;\ acgif;aqmif


rsm;? &yf&Gmoma&;ema&;udpö acgif;aqmifrsm;om jzpfavonf/ ,ck ta&;awmfykH
tcsdefwGifum; oydwfwyfrsm;udk {nfhcHauR;arG;a&; acgif;aqmifrsm; jzpfaeMuavNyD/ ae&m
xkdifcif; jyifqifcsxm;&mrSmvnf; olwkdU? xrif;xkyfaumuf&m pDrHcefUcGJ&mrSmvnf;olwdkU?

- 276 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aq;zkd; uGrf;zdk; tvSLcH&mrSmvnf; olwkdU acgif;aqmifMuay\/ OD;av;jrifh\ ajcovkH;


<uufom;rsm;onf awmifhvsuf atmifhaeavNyD/ toHvnf; emvmNyD/ okdUaomf
OD;av;jrifhum; arm&rSef;rod/ udk<u,f\ em;xifaMumBuD;rsm; axmifxvmNyD; ezl;rS
acR;aygufBuD;rsm;udk vufnId;jzifh yGwfcsae&NyD/ odkUaomf udk<u,fum; arm&rSef;rod/

tm;vkH; a0,s0pörsm;NyD;í a&eHoydwfwyfom;rsm; tdyf&m0ifMuawmhrS OD;av;jrifh?


udk<u,fESifh uRefawmfwdkU tdrfjyefvmMuavonf/ okH;OD;om; vufzuf&nfMurf;0dkif; zJGUMu
avonf/ OD;av;jrifhu acgif;tkH;wpfvkH;,lí a&SUrSmcsNyD; wHawmifqpfESifh axmufum
0rf;vsm;arSmufvdkufNyD;aemuf-

]]vlawGu onfavmufrkef;wD;aeNyD; onfavmuf qlyluefUuGufaevsufom;eJU 'D


nGefUaygif;tpdk;& ckxdwnfaewm tHUMoyg&JUuGm}}

uRefawmfonf wifysOfacGxdkifae&mrS b,fbufodkU b,fajcudkqefUí tanmif;qefU


vdkufNyD;-

]]tHUMop&m b,f&SdrvJ OD;av;jrifh&,f? nGefUaygif;tpdk;&udk olUcsnf;jrifvdkU b,f&rSmvJ?


olUudk t*Fvdyfe,fcsJUwefckd;eJU axmufcHrxm;&if oljyKwfuswm MumNyDaygh}}

wdkifudkrSDvsuf xdkifaeaom udk<u,fu-

]][kwfwmaygh? nGefUaygif;tpdk;&&JU ykvdyfeJU ESdrfvdkUtm;r&awmh ppfykvdyfawG? ppfwyfawGudk


bk&ifcH&JU txl;tmPmeJU ac:NyD;okH;aeNyD r[kwfvm;? 'geJU rvHkavmufao;bl;xif&if
NAdwdoQa&wyfawG avwyfawGac:vmNyD; ArmawGudkwdkufrSmyJ}}

uRefawmfu-

]]udk<u,fajymwm rSefw,f/ ckqdk&if &efukefNrdKUBuD; vIyf&Sm;aew,fqdkNyD; jrpfBuD;em;eJU


rEÅav;rSmxm;wJU ppfykvdyf&J*sD;rifhwyfawGudk &efukefa&TUvmw,f? tdE´d,u ppfwyf

- 277 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tcsKdUudkvnf; a&TUvmrvdkvdkMum;&w,f/ ppfykvdyfwyfawGeJU ywfoufNyD; wdk;wufa&;


owif;pmu a&;xm;wm w,fcsufusw,fAs/ ykvdyftzGJUqdkwm ckd;rIwdkufrIpwJU &mZ0wfrI
awG uif;&Sif;atmifvkyfzdkU xm;cJUwmwJU? EdkifiHvGwfvyfa&;twGuf aqmif&GufaeMuwJU
rsKd;cspfjynfcspfawGudk ESdrfeif;zkdUxm;wmr[kwfbl;wJU? ckawmh ykvdyfeJU ESdrf&kHru vufeuf
w0ifh0ifheJUaewJU ppfykvdyfrsm;udk rsKd;cspfyk*¾dKvfawGESdrfbkdU okH;aejyefawmh ydkqdk;w,fwJU
NyD;awmh ppfykvdyfom; wpfaomif;ESpfaxmifausmf&SdwJUteuf Armu 711 a,mufyJ&SdowJU}}

OD;av;jrifhu-

]]at;av? ArmvGwfvyfa&; ESdrfeif;&mrSm Armppfykvdyfom;udk b,f,kHvdrfhrvJ? 'gaMumifh


Armenf;wmaygh? EdkUaeprf;ygOD;? e,fpyfta&;awGuvnf; &Iyfvmw,fvdkU Mum;&w,f}}

uRefawmfu-

]][kwfw,f? &Iyfvmw,f? w&kwfArmvrf;rBuD;udk zGifhvdkufawmh w&kwfArm e,fpyfrSm


&Iyfvmwmaygh}}

udk<u,fonf wdkifudkausmrSDí aygifrsm;udk vufESifhxkíxkí tanmif;ajz&if;u-

]]e,fpyfrSmom &Iyfvmwmr[kwfygbl;uGm? &efukefqdyfurf;rSmvnf; tar&duefeJU


t*FvdyfydkUwJU vufeufawGu &efukefqdyfurf; a&mufwJUtwGuf *syefppfoabFmawG
uvnf; 'gudkvmNyD; tuJcwfaeMuwmyJr[kwfvm;/ Armhyifv,furf;ajcrSm *syef
oabFmawG ajccsif;vdrfaeMuw,fr[kwfvm;/ wpfaeUu armfvNrdKifrSm av,mOfysHwpfpif;
xdk;qif;vdkU NrdKolNrdKUom;awG xdwfvefUukefw,fqdk r[kwfvm;? tJ'Dav,mOfysHuawmh
t*Fvdyfav,mOfysHjzpfvdkU vm;&Id;eJUuGefrif;buf qufysHoGm;owJU? wdkUjynfawmh b,f
awmh AkH;BuJcH&rvJ rodygbl;}}

OD;av;jrifh xxdkifNyD; vufzuf&nfiSJU&if;-

- 278 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]Aef;armf NrdKUolNrdKUom;awGawmh NrdKUay:AkH;BuJr,fvdkU aumv[mv jzpfwJUtwGuf usD;vefU


pmpm; jzpfaeMuw,fqdkyJ}}

uRefawmf/ / ]][kwfw,f? aumv[mv jzpfr,fqdkvnf; jzpfp&myJ? Aef;armfNrdKUay:rSm


vufeuf*dka'gifBuD;awG tylwjyif; aqmufaew,f? vm;&Id;rSmvnf; vufeuf*dka'gifawG
aqmufaeMuw,f? w&kwfjynfudk t*Fvdyftar&duefawGu ydkUwJhvufeufawGudk &efukefu
rD;&xm;eJUo,fNyD;awmh *dka'gifawGrSm cPxm;r,f? NyD;awmh avmf&Dtpif; 200 ausmfeJU
w&kwfjynfxJ ydkUMuvdrfhr,f}}

OD;av;jrifh/ / ]]&IyfvSuGm? w&kwfArmvrf;rBuD;udk ydwfypfvdkuf&if raumif;aybl;vm;}}

uRefawmf/ / ]]tJ'Dvdkqdkawmhvnf; usL;ausmfapmfum;jcif;cHae&wJh w&kwfjynfudk uRefawmf


wdkUu rulnDbJeJU *syefudkulnD&ma&mufoGm;r,f? w&kwfArmvrf;rBuD;udk ydwfa&;xuf
t*Fvdyftar&duef[m usL;ausmfol*syefudk vufeufcJ,rf; ra&mif;pwrf;? rulpwrf;
vkyf&if aumif;r,f? ckawmh olwdkUu ESpfzufpvkH; vufeufay;NyD; ppfrD;&nfpG,f&Snfatmif
vkyfxm;wmeJU wlaew,f}}

udk<u,f/ / ]]tif;-t*Fvdyfuawmh wkdUrD;&IdUrD;vkyfNyD; tjrwfxkwf&mrSm eHygwfwpfpGJwmygyJ?


cktar&duefu eHygwf2 vdkufaeNyDxifw,f? bmajymajym t*FvdyfaumifawG jyKwfoGm;rS
e,fpyfta&;awG &Sif;r,f? urÇmvnf; at;r,f/ ightxifawmh w&kwfjynfudk vufeufcJ
,rf; ydkUw,fqdkNyD; onfavmuf [dwf[efjyaewm trSefpifppfawmh 'DvufeufawGeJU
wkdUArmawGudk ajcmufaewmyg? wu,fw&kwfjynfudk apwem&dk;eJUydkUcsif&if wdk;wkd;wdwf
wdwf vkyfrSmaygh}}

uRefawmfonf udk<u,f\ xdk;axmufjrifEdkifrIudk oabmusoGm;onf/ *syefusL;ausmfjcif;


cHae&aom w&kwfudk axmufcHcsifvGef;NyD; &efoltppf t*Fvdyfudk arhroGm;tyf[k
oabmaygufoGm;ay\/ xdkokdU okH;OD;om; pum;aumif;aepOf tjyifrSvSrf;í-

- 279 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]AsKdU OD;jrihfwdkU? udk<u,fwdkU &SdMu&JUvm;}} [k ar;vdkufaomtoHudk Mum;&avonf/ þ


toHudk a&S;u Mum;zl;ovdkvdk&Sd\/ odkUaomf aumif;pGmrusufrd/

udk<u,fonf xdktoHudk Mum;oGm;aomtcg rsufESmokefrIefoGm;onfudk uRefawmf owdjyK


rd\/ OD;av;jrifhum; tawG;rSmepfNyD; ai;pdkufae&mrS toHaMumifh cyfNyKH;NyKH;jzpfvmonf/
Nyd;awmh tjyifodkUvSrf;í ]]&SdMuygw,f? vmavAsm}}

udk<u,fonf rvdkwrmNyHK;NyKH;vkdufNyD;-

]]tif;? ocif0ga,mBuD; 'DtcsdefrSm b,fursm; a&mufvmjyefygvdrfh}}

cyf00 cyfzdkifhzdkifh vlwpfa,muf tayguf0odkUa&mufvmonf/ rsufESmudk arSmifuG,fae


ojzifh b,folrSef; rodao;aomfvnf; þudk,fvkH;udk,f[ef ykHoP²mefonfvnf;
olUtoHvdkyif uRefawmfESifh uRrf;zl;onf[k uRefawmfxifonf/

OD;av;jrifhu wifysOfacGxdkifvdkuf&if;-

]]vmavAsm? pum;pjrnfajym&atmif? 'DaeUnawmh armifwifxGef;vnf;&Sdw,f? cgwdkif;


awmh oydwfudpö tvkyfrsm;aeNyD; tdrfuyfw,fr&Sdygbl;}}

xkdol 0ifvmonf/ udkwifBuD;yguvm;/ tif'dkcsKdif;em;? ,dk;',m;wkdUudk tacgufacguf


a&mufzl;NyD; ausmufukefonfolaX; jzpfzl;onfqkdol udkwifBuD;yifjzpfacs\/ jrifuGef; rif;
om;BuD;\ vl,kHawmftrIxrf;a[mif;qkdol udkwifBuD;yif jzpfacs\/ ocifawGtwGuf
vufeufESifhaiG vdkoavmuf &Smay;Edkifrnf[k uRefawmfhtm;ajymcJUzl;onfh udkwifBuD;yif
jzpfacs\/

udkwifBuD;u uRefawmfhtm; NyKH;EIwfqufonfudk uRefawmfhtNyKH;jzifhyif wkHUjyefvdkufay\/


udkwifBuD;u uRefawmfESifh udk<u,fMum;rSm xdkif&if;-

- 280 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]armifwifxGef; &Sdw,fqdkvdkU wrifvmwmyJ? b,fhES,fhvJ oydwftajctaeawG?


ausmif;om;awGtaMumif; ocifawGtaMumif; twGif;usus odcJUrSmrdkU ar;&wmygarmif}}

uRefawmfonf ajzqdk&Sif;jy&ef pOf;pm;aeqJ udk<u,fu csufcsif;Mum;0ifvkdufonf/

]]cifAsm;vnf; ocifwpfa,mufyJ? armifwifxGef;u cifAsm;xufydkNyD; twGif;usus odOD;rSm


vm;Asm}}

]]udk<u,f&JU? usKyfwdkUu urm&GwfocifAs? olwkdUu XmecsKyfocifawG? usKyfxufydkNyD;


twGif;usus od&rSmaygh}}

udk<u,fu uRefawmfhbufodkU rodrom rsufpdwpfzufrSdwfjyvdkufonf/ udkwifBuD;udk odyf


r,kH&ef tcsufjyvdkufonfxif\/ uRefawmfu ydktwGif;usus odrod[laom tcsufudk
rudkifawmhbJ-

]]udkwifBuD; b,fwkef;u ocifjzpfovJ}}

]]rMumao;ygbl;uGm? rif;a[mwmajymwmeJU igvnf; ocifjzpf&wmygyJ [J [J? ighudkav


ocifApdefwkdUbufuvnf; qGJMu? ocifodef;armifwkdU vlpkuvnf; qGJMu? wpfzufu
vnf; ighudk olwkdUXmecsKyfrSm vmvkyfygwJU? wpfzufuawmh tif;pdefc&dkif pnf;&kH;a&;
wm0ef ,lygwJU [J [J}}

udkwifBuD;\cE¨monf uRefawmf ,cifjrifwkef;uxuf ydkíazmif;<uaeNyD; vufrsm;rSm ydkí


ao;oGm;onf[k xifrdonf/ olonf ukvm;BuD;&kyfESifh t&ifuxuf ydkíwlaeavonf/

OD;av;jrifhu ar;vkdufonf/

]]EdkU ocifwifBuD;udk,fwdkifuawmh b,fbuf ydkoabmusaeovJ}}

- 281 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]b,fbufudk ydkoabmusw,fvdkUawmh r[kwfygbl;As? cktwdkif;awmh ocifApdefwkdU


vlodkufeJU ydkeD;pyfaewmaygh}}

uRefawmf/ / ]]ocifApdefwkdUu a'gufwmbarmfeJU em;vnfrI,lNyD; qufoG,faqmif&Guf ae


w,f? olUudk wpfaeUu ewfwvif;rSmvm;? vufyHwef;rSmvm; w&m;emy&dowfu
nGefUaygif;olvQKdqdkNyD; xatmfw,fvdkU Mum;vdkuf&w,f? 'DtcgBuD;rSm a'gufwmbarmfeJU
aygif;wm tHUMop&myJ}}

]]'guawmh ocifApdeftaMumif;vnf; odMuom;yJAsm? y&d,m,faygif; aygif;wmyg?


b,frSm wu,faygif;vdrfhrvJ}}

udk<u,f/ / ]]'gxufaeprf;ygOD;? [dkwkef;u ocifawGtwGuf cifAsm;vufeufawG aiGawG


&Smay;r,fqdkwm ckb,fvkdjzpfoGm;NyDvJ}}

udkwifBuD;onf tenf;i,f rsufESmysufoGm;\/ &kwfw&ufpum;ar;r&bJ ai;aMumif


aMumifyif jzpfoGm;avonf/ odkUaomf £ajEéqnfvdkufNyD;-

]]tcsdefwefawmh EGm;ydefuefvdrhfrayghAsm? ocifacgif;aqmifBuD;rsm;eJUvnf; 'Dudpöudk


aqG;aEG;ygw,f}}

]]tif;? ckvdktcsdefrS tcsdefrwef&if b,fawmhrsm; tcsdefwefOD;rSmvJAsm}}

udkwifBuD;onf wnfNidrfcHUnm;aom rsufESmoGifjyifxm;vdkufNyD;-

]]tif; udk<u,fa&? vQKdU0SufwJUudpöqdkawmh usKyfonfhxufydkrajymEdkifbl;? 'gxuf


OD;av;jrifh OD;wdavmunmPyDau qdkwmodovm;}}

OD;av;jrifhonf xkdtr;udkrajzbJ tdrfaemufaz;aqmifqDodkU vSrf;í ]]bZHa&? a[hbZH}} [k


ac:vdkufonf/ bZHu xl;aomtcg ]]vufzufuav;bmav; vkyfcJUygOD;uGm}} [k trdefU

- 282 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ay;vkdkufonf/ OD;av;jrifhum; rkqdk;zkdjzpf\/ tdrfrSm rdef;rom;wpfa,mufrQr&Sd/ bZHonf


tdrfa&;udpörsm;udk aqmif&Guf&ol jzpf\/ xkdodkU bZHtm; vSrf;trdefUay;NyD;aemuf
udkwifBuD;bufodkUvSnfhí-

]]bmwJU cifAsm;ar;aewm? OD;wdavmunmPyDau [kwfvm;? Mum;zl;&kHom Mum;zl;w,f?


rodbl;}}

]]OD;wdavmunmP&,f? a'gufwmwif0if;qdkwm&,f rMumrDu jynfa&Tawmifbuf c&D;


xGufMuw,f? *syefESifhArm pD;yGm;a&;? EdkifiHa&;? ,Ofaus;rIrsm; &if;ESD;pGm qufoG,fzdkU
taMumif; w&m;a[mzdkUwJUAs? tJ'Dbkef;BuD;udk urm&GwfzdwfNyD; *syefArm yl;aygif;a&;w&m;
ta[mcdkif;&&if aumif;r,fxifw,f}}

OD;av;jrifhu awGaeonf? bmrQrajym/ udk<u,fu Mum;0ifí-

]]tif;? w&m;yGJawGuvnf; trsKd;rsKd; a[maeMuwmyJ? wpfaeUu &aohxl; OD;pHodef; vm


a[moGm;ao;w,f/ tmPm&Sif[pfwvm csD;usL;wJU pum;awGvnf;yg&JU? odkUayr,fh
tpdk;& pdwfrqdk;atmif tpdk;&BudKufpum;vnf; ajymoGm;ao;w,f/ [pfwvm b,f
avmufyJpGrf;pGrf; aemufqkH; t*FvdyfyJ EdkifrSmyJwJh? t*Fvdyfwefckd;[m b,folzsufvdkUrS r&
Edkifbl;wJh}}

uRefawmf-

]]uRefawmfawmh t*Fvdyf[m ppfEdkifwmtyxm;? wefckd;rSdefawmhr,f? t*FvdyftmPm NydKysuf


&awmhr,fvdkU xifw,f}}

udkwifBuD;-

]][kwfw,f t*Fvdyfwefcdk;rSdefawmhr,f? a&SUa&Smuf*smrefwdkU *syefwkdUom wefckd;xGm;vmp&m


&Sdw,f? usKyfwdkU ta&SUbufEdkifiHawG[m *syefeJU eD;pyfavawmh *syefeJUr[mrdwfjzpfatmif

- 283 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vkyfxm;zdkUvdkw,f? *syefeJU ArmhpD;yGm;a&;? ,Ofaus;rI? EdkifiHa&;? yl;aygif;Edkifatmif


vkyf&r,f}}

uRefawmf/ / ]][m-*syefvnf; e,fcsJU"e&SifygyJAsm? uRefawmfwdkUawmh *syefudkvnf; tvdk


r&Sdbl;/ *syefvnf;ysuf? t*Fvdyfvnf;ysuf? "e&Sife,fcsJUawG tm;vkH;ysufatmif vkyf&
r,f}}

udkwifBuD;/ / ]]tm;vkH;wkdufzsufbkdUqdkwm tifrwefcufw,f/ atmifzkdUrajymeJU udk,f


jyKwfroGm;atmif vkyfzdkUawmif rvG,fbl;/ 'Dawmh t*Fvdyfudk t&ifcs&r,f? tJ'Dvdk cswJU
tcgrSm *syefeJU aygif;cs&r,f}}

OD;av;jrifh/ / ]][kwfw,f? igawmh udkwifBuD;ajymwm oabmusw,f}}

udk<u,f/ / ]]usKyfawmh 'Dudpö[m vG,fvG,feJU qkH;jzwfvdkUrjzpfbl; xifw,f? tzufzuf


u MunfhNyD; pOf;pm;zdkUvdkw,f}}

uRefawmf/ / ]]uRefawmfuawmh pOfpm;NyD;om;yJ? olwdkUESpfOD;pvkH; ysufatmifvkyf&r,f?


udk,hfvGwfvyfa&;udk wdkuf,l&r,f}}

udkwifBuD;/ / ]]bk&m;awmif trSD&SdrS yGifhw,farmif&ifa&U}}

OD;av;jrifh/ / ]][kwfw,f? trSD&SdrS yGifhEdkifw,f}}

udk<u,f/ / ]]'guawmhvnf; rSefw,f}}

uRefawmfum; udk,fwdkiftm;jzifh xdkt,ltqudk vufrcHaomfvnf; jiif;qefajymqdkEdkifjcif;


r&SdawmhNyD/

- 284 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vufzufyef;uef a&mufvmojzihf vufzufpm;vdkufMu? vufzuf&nfMurf; aomufvdkuf


Mu? pum;ajymvdkufMu/ w&kwfArme,fpyfrSm *syefbkef;BuD;wpfyg;udk jrefrmjynftpdk;&u
olvQKd[kxifojzifh zrf;vdkuf&m xkdbkef;BuD;\udk,frSmyif pum;ajymtoHvTifhud&d,m tpkH
tvif awGU&aMumif;? jrefrmjynf? tdE´dk,jynf? w&kwjfynfwkdUtwGuf *syefa&'D,kdu txl;
toHvTifhtpDtpOfrsm; jyKvkyfNyD; toHvTifhay;aeykHudk owif;pmwGif aMumfjimxnfhay;ae
aMumif;? *syefonf Ak'¨bmomEdkifiHjzpfojzifh Ak'¨bmomudk tm;ay;aeaMumif;? *syefU
&ifaoG; &kyf&SifZmwfum;ESifh {rdpHESifh OD;nDykwdkUtaMumif;? *syefESifhywfoufí zufpyf orQ
udk ajymqdkaeMuavonf/ uRefawmfum; em;axmifaeonfrsm;í udkwifBuD;uyif 'dkifcH
ajymavonf/ udkwifBuD; *syefudk rsm;pGmvdkvm;aeoljzpfaMumif; odomay\/

aemufqkH;wGif udkwifBuD;u ta&;awmfykH\ A[dkppfOD;pD;XmecsKyfozG,f jzpfaeaom wkdUArm


tpnf;t&kH; tvkyftrIaqmifESifh ausmif;om;rsm;or*¾ tvkyftrIaqmif twGif;a&;rSL;
rsm;udk olUtm;ajymjy&ef wdkufwGef;jyefavonf/

]]twGif;a&;? tjyifa&; ajymae&atmif XmecsKyfawGu vQKdU0Sufa&;XmecsKyfawGrS r[kwfbJ


ocifwifBuD;&JU}} [k uRefawmfu ydwfajymvkduf&m udk<u,fu xyfí-

]]tmvkH;nDnGwfaeMuw,f? tm;vkH;atmifaew,f? cifAsm;vl ocifApdefwpfa,mufwnf;


aoG;cJGa&;w&m; a[maewm olU ocifowif;pmqdk&if ta&;awmfykHBuD;udk axmufcHtm;ay;
a&;om;xm;wmxuf ta&;awmfykHBuD;udk acgif;aqmif aewJhvlawGudk &Iwfcsjypfwif ae
wmeJU NyD;aewmyJ}}

xkdtcgudkwifBuD;onf rausrcsrf; rcsdoGm;NzJNyKH;um-

]]usKyf&JU ocifApdefvdkU rajymygeJUAsm? usKyfu olwkdUbufudk wpfzufowfygao;wm


r[kwfygbl;}}

xkdtxd yg;pyfta[mif;om;ESifh cyfNyHK;NyHK;em;axmifaeaom OD;av;jrifhu ocifwifBuD;tm;


xyfaqmifhvdkuf jyefavonf/

- 285 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ocifwifBuD;&Jh ocifApdefu ckta&;awmfykHrSm acwfpm;aewJU bkH0g'ukdvnf;rBudKufbl;?


tmPm&Sifpepfudkom BudKufw,fqdk r[kwfvm;}}

udkwifBuD;tzdkU uRefawmfwkdU okH;OD;om;\ aoG;cJGa&;qefUusifrIwdkufyGJrS xGufayguf&Sdawmh


[ef rwl/ xkdUaMumifh xdkif&mrSxvdkuf&if;-

]]'D0g'awGbmawG rodygbl;Asm? nDnGwfMu&if usKyfvnf;BudKufwmygyJ? uJoGm;OD;r,f}}

olonf cE¨mudk,ftwÅabmBuD;udk rEdkifhwEdkifaxmufuefxm;&aom olUajcaxmufrsm;udk


cyf,dkif,dkifvSrf;NyD; tayguf0odkU oGm;avonf/ tayguf0odkUa&mufaomtcg <uufom;
vkH;0r&Sdaom vufarmif;udk qefUwef;NyD; vufoD;qkyfum a[h-wdkUArm[k EIwfqufoGm;yg
ao;onf/

udkwifBuD; xGufoGm;aomtcg udk<u,fonf olUvnfyif;wGifqGJaom acG;aoaumif


ykwfBuD;udk qGJypfvdkufovdk oufom&m &oGm;[efwlNyD;-

]]xGD 'DaumifrsKd; ocifjzpfaewm igomocifacgif;aqmifqdk&if xkwfypfrSm}}

uRefawmf-

]]'gxuf udk<u,f wpfcgwkef;u ajymzl;w,f? 'Dvl[m ykvdyfawGeJU tquftoG,f


&Sdw,fqdk}}

]]tif;? 'Daumifuawmh olUydkufqHay;wJhvleJUqdk&if b,foleJUjzpfjzpf qufrSmyJ? ckawmh


ykvdyfawGeJU yl;wGJyl;wGJaewm rawGUjyefbl;? &efukefxJ cPcPoGm;aew,f? b,foleJU
qufw,fawmh rodbl;? wpfa,mufa,mufeJU qufNyD; raumif;wm wpfckckawmh vkyfae
rSmyJ}}

- 286 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;av;jrifhonf onf;xefpGmoef;vdkufonf/ okH;a,mufpvkH; bmrQrajymMuawmhbJ Nidrf


aeMu\/ vrf;rBuD;ay:rSm ysif;&dzifhEGJpGm jzwfoGm;aom um;wpfpD;\ toHrSwpfyg;
bmoHrQrMum;&/ urm&Gwfwpf&yfvkH; tdyfarmusae[ef &Sdavonf/

OD;av;jrifhu xyfrHí orf;vdkufjyefonf/ udk<u,fonf ausmrSDxm;aomwdkifwGif acgif;udk


rSDvdkufNyD; rsufpdrSdwfxm;vdkuf\/ MuufwGefoHrsm;ay:vm\/ udk<u,fonf rsufpdudkzGifhNyD;
acgif;xlum-

]]uJ-tdyfMupdkUvm;}}

OD;av;jrifhu xdkif&mrSx&if;-

]]tdyfMupdkU? aMomf igarhaew,f? armifwifxGef;wdkU&Gmu vlBuKHrSm armifwifxGef;&JUtaz


pmwpfapmif ay;vdkufw,f}}

OD;av;jrifhonf ajymajymqdkqkd tcef;xJ0ifoGm;avonf/ udk<u,fvnf; bk&m;piftem;


oGm;í tdyf&mcif;aeav\/ uRefawmfum; udk<u,fausmrSDoGm;aom wdkifteD;uyfí ausmrSD
ajcqif;um xdkifaevdkufonf/ OD;av;jrifhonf tazhxHrSpmudk ,lvmcJUNyD; uRefawmfhtm;
ay;xm;cJUNyD;aemuf tcef;xJ0ifoGm;avawmhonf/

uRefawmfum; tazhpmudkudkifNyD; idkifaerd\/ pmudkazmufzwf&ef 0efav;ovdkvdk jzpfae


avonf/

MuufwGefoHrsm; qifhuJ qifhuJ ay:vmonf/ /

- 287 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

29

taz zsufaomfvnf;

atmf....tD;....tD;...tGwf

aemufqkH;MuufwGefoH/

OD;av;jrifhum; tcef;wGif;rSm tdyfaeavNyD/

udk<u,fvnf; bk&m;pifatmufem;wGif tdyfaysmfae\/

uRefawmfum; wdkifrSmrSDNrJrSDvsuf idkifíomaeao;onf/ vufxJa&mufaeaom tazhpmudk


rzwfao;/ acgif;tkH;ryg tcif;rygESifh jzpfovdktdyfaeMuaom a&eHajr oydwfwyfom;rsm;
qDodkU uRefawmfhpdwf a&mufoGm;onf/ &efukefNrdKUokdU OD;wnfcsDwufvmaeaom om,m
0wD? c&rf;? yJcl;? oxkH ponfwdkUrS awmifolv,form;rsm;tm; pdwful;jzifh BudKíMunfh
aerdonf/ tkH<uvIyf&Sm; qlylaeMuaom tNrdKUNrdKUt&Gm&Gmu ausmif;om;rsm;onf ppfykvdyf
aoewfajymif;0a&SUrSm &ifaumhí csDwufaeMuykHudk jrifa,mifaeonf/ Adkvfatmifausmf
uG,fvGefojzifh aps;qdkifudkydwf? tvkyfudk&yfpJNyD; qGrf;auR;aeMuaom NrdKUolNrdKUom;awGudk
owd&aeavonf/ twefMumaomf pdwfarmvmonf/ udk,fuvnf; EGrf;e,fvmonf[k
xifrdonf/ &ifacgif;xJrS xdk;NyD;wufvmaom torf;udk tkyfqdkif;ír&awmhacs/

onfawmhrS vufxJu tazhpmudk azmufí zwfavawmhonf/

om; armifwifxGef;

- 288 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfaeUu owif;pmwpfapmifxJrSm rif;emrnfudk Adkvfavmif;pm&if;xJ


rSm awGUvdkuf&w,f/ rif;onf ynmoifcsdefrSm ynmroifbJ olykef
ausmif;om; vkyfaewm[m rif;vnfyif;rif; BudK;uGif;wyfwmjzpfw,f/
wdkUxrif;tdk;vnf; &dkufcJGwmjzpfw,f/ ckqdk&if v,f0efrif;ua&m?
NrdKUtkyfrif;ua&m ighudkac:NyD;awmh rif;udk qlylrIxJrSm rygatmif qkH;r&
rwJU? ausmif;wufatmif wdkufwGef;&rwJU? EdkUr[kwf&if ightvkyfudk
xdcdkufr,fwJU/ NrdKUtkyfrif;uawmh rif;ausmif;wufatmif rvkyfEdkif&if
vnf; tdrfjyefac:NyD; xdef;odrf;xm;&rwJU/

at;-ckvdk tcsdeftcgBuD;rSm rif;wpfa,mufwnf; ausmif;wufae&if


vnf; oydwfawGu rif;udk &efrlcsifrlaer,f/ 'Dawmh taumif;qkH;u
tdrfjyefvmcJUzdkUyJ/ ck pm&&csif; tdrfjyefvmcJU/ p&dwfr&Sd&if 39vrf; u
rpHy,fwdkUqDu ,lNyD; jyefvmcJU/ jyefrvmcJU&if rif;awmh oda&maygh/

rif;tarvnf; rsuf&nfeJUrsufcGuf jzpfaew,f/ aomufusKd;enf;


atmifausmfwkdUvdk t&dkufrcH&wm uHaumif;ao;w,f/ ck vlBuKHeJUtwl
oeyfcg;wkH;awG ay;vdkufw,f/ rjrrSDESifhwuG rif;udk cifrifolawGudk
cGJay;zdkUyJ/ rif;OD;av;jrifhtwGufvnf; ydk;a&mcsnfyg vkHcsnfwpfxnf
ay;vdkufw,f/

tm;vkH; usef;rmyg\/

rif;ESifhwuG tm;vkH; usef;rmMuygap/

taz

uRefawmfonf pmzwfNyD;onf\tqkH;ü NyKH;yJNyKH;rdonf/

- 289 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

cgwdkif;qkdvQif tazhpmaMumifh tawmfacsmufcsm; wkefvIyfoGm;rdayvdrhfrnf/ aerxd xdkif


rom jzpfoGm;ayvdrfhrnf/ EdkifiHa&;pdwf"mwf tm;xufoefaerIawG yef;yGifhuav;udk
a&aEG;ESifhyufovdk acGtdusqif;oGm;ayvdrfhrnf/ EdkifiHa&;ESifh tazhpyfMum;wGif Asmrsm;NyD;
pdwftqif;&JBuD; qif;&Jrdayvdrhfrnf/ aemufqkH;ü tazhtqkH;trwGifwnfum tdrfodkU
jyefoGm;ayvdrhfrnf/

,cktcsdefum; cgwdkif;ESifhrwl/ uRefawmfhpdwfwGifum; ta&;awmfykHvIdif;rsm;ESifhtwl


wuf<uae\/ uRefawmfwkdU &ifqdkifae&aom jyóemrsm;um; rdk;ESifhajrBuD;urS rdk;ukyf
puf0dkif;aMumifh rjywfrom;jzpfaumif; jzpfOD;rnf/ uRefawmfwkdUjyóemum; jywfom;vS
\/ t*FvdyfESifh nGefUaygif;tpdk;&buf vdkufrnfavm? tvkyform; v,form;
ausmif;om;wkdU\ ta&;awmfykHbufodkU vdkufrnfavm/ uRefawmfonf ,wdjywf qkH;jzwf
NyD;jzpfonf/ ta&;awmfykHwyfom; Adkvfpm&if;0iftjzpfjzifh usa&muforQwm0efudk OD;vnf
rokef aqmif&Gufawmhrnf jzpfavonf/ tazhbufuMunfhvQif tazhpum;onf ysm;vdk
yif csKdvdrfhrnf/ uRefawmfhbufuMunfhawmh wrmvdkcg;aeonf/ odkUaomf tazjzpfaeí
tjypfawmh rqkdxkdufyg/ tazhay:rSm wl;wl;cg;cg; a'gorxm;vdkufyg/ aMomf taz[m
em;rvnf&SmbJudk;/ 'gaMumifh 'Dvdkajym&Smwm[k ,lqNyD; NyKH;vkdufygonf/

ta&;awmfykHaoG;<ujcif;? EdkifiHa&;t,ltq ponfwkdUü uRefwmfu zcif? tazu okH;ESpf


om;uav;? okdUuvdkyifxm;í MunfhvdkufavNyD/ tazu awmufwD;awmufwJU ajymae
aom okH;ESpfom;uav;udk NyHK;íem;axmifaeouJUodkUom &SdavNyD/

odkUaomf tvkyfjzKwfypfrvdkvdk Ncdrf;ajcmufí uRefawmfhtm; ta&;awmfykHrS pGefUcGmapaom


NrdKUydkif? v,f0efESifh tpdk;&udkum; wl;wl;cg;cg; rkef;vdkufygonf/ olwkdUtm; rkef;vdkufonf
ESifh wpfNydKifeuf tazhudkawmh oem;oGm;ao;onf/

uRefawmfhpdwf"mwf jyif;xefrIum; wpfaeUwjcm; ydkíom cdkifcHUvmavonf/ ta&;awmfykH


'Da&uvnf; wufNrJwufaeavonf/ t*FvdyfESifh nGefUaygif;tpdk;&wdkUonf xkd'Da&vIdif;
rsm;atmufwGif epfjrKyfoGm;awmhravmuf uRefawmf xifrdavonf/

- 290 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&eHajroydwfwyfBuD;ESifh v,form;wyfrsm; &efukefodkU a&mufMuavNyD/ a&Twd*kHtv,f


ypö,Hü pcef;csí vIHUaqmfaeMuonf/

a&eHajrü rlvu oydwfwGif ryg0ifcJUaom tvkyform;rsm;onfvnf;aumif;? oydwf


jyefvSefcJUolrsm;onf vnf;aumif;? oydwform;rsm;ae&m tpm;xdk;xm;olrsm;onf
vnf;aumif; vIyf&Sm;qlylvmMuonf/ a&eHacsmif; bDtdkpDukrÜPDrS "mwfrD;tvkyform;rsm;
v,form;rsm;ESifh pma&;rsm;onf xdkifoydwf arSmufvdkufMuonf/ awmif;qdkcsuf
ta[mif;rsm;udk xyfawmif;í topfrsm;udkvnf; wdk;awmif;Muavonf/

oDv0gESifh oefvsif a&eHtvkyform;rsm;u awmif;qdkcsuf 25&uftwGif; rvdkufavsmvQif


oydwfarSmufrnf[k qkH;jzwfMuavonf/ rvdkufavsmojzifh qkH;jzwfcsuftwdkif; oydwf
arSmufMuavonf/

tvkH{&m0wDukrÜPD azmif'&Dtvkyform; Arm 300 wkdUonf wnDwnGwfwnf; oydwf


arSmufum a&Twd*kHtv,fypö,HodkU csDwufvmMuavonf/ a&ausmf rpdefnGefUaq;vdyfckHrS
tvkyform; trsKd;orD;rsm;onf vkyfcESifhcGifh&uf wdk;awmif;NyD; oydwfarSmufvmMuonf/

&efukefrD;jcpfpufrsm;rS trsKd;orD;tvkyform; 1000cefUonf oydwfarSmufNyD; a&eHajr


oydwfwyf&Sd&modkU tiftm;jy csDwufvmMuonf/ olwkdUonf ]]ocifrsKd;a[h wdkUArm?
rD;wkwfrD;wkwf &IdU&IdU? ta&;awmfykH atmifygap}} ponfjzifh [pfatmfvmMuonf/ xkd
trsKd;orD; oydwfarSmuf tvkyform;rsm;aemufrS t*Fvdyfppfom;rsm;onf tm&ftD;wD
bwfpfum;BuD;rsm;udk pD;um aoewfjzihfcsdefí vdkufvmMuavonf/

'v {&m0wDoabFmusif; tvkyform;rsm;u awmif;qdkcsuf 13csufawmif;NyD; oydwf


arSmufcJUonf/ a'gykHtpdk;&oabFmusif; tvkyform;rsm;uvnf; oydwfarSmufMu av
onf/ pDwef;avQmufum tiftm;jyNyD;aemuf tv,fypö,HrSm pka0;jyefavonf/

prf;acsmif; ausmufaoG;tvkyform; 1500wkdUonf tvkyfwpf&ufydwfNyD; a&Twd*kHodkU


csDwuf tiftm;jyum taxGaxG tvkyform;oydwfBuD;tm; axmufcHavonf/

- 291 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&efukeftm&ftD;wD xa&mfvDESifh bwfpfum;armif;orm;rsm;? tmvHNrdKU pwD;puf&kHrS ajryJ


xrf;wif ulvDrsm;? jynf? ewfwvif;? okH;q,f qefpufulvDrsm;ESifh arSmfbDtpdk;&
pdkufysKd;a&;Xme tvkyform;rsm;onf udk,fhoD;jcm;awmif;qdkcsufrsm;udk wifvsuf
vnf;aumif;? taxGaxGtvkyform;oydwfBuD;udk axmufcHaomtm;jzifh vnf;aumif;
oydwfarSmuf vmMuavonf/

tpdk;&ESifh "e&Sifrsm;onf xdkoydwfrsm;udk tcsKdUae&mwGif pD;yGm;a&;tavQmhay;jcif;tm;jzifh


vnf;aumif;? tvkyfacgif;aqmifrsm;tm; zrf;jcif;qD;jcif;jzifh vnf;aumif;? tjcm; zdESdyf
csKyfcs,frIrsm; jyKvkyfívnf;aumif; zsufMuavonf/

a&eHajr bDtkdpDukrÜPD&Sd vQyfppftvkyform;rsm;ESifh vuform;rsm;\ xdkifoydwfonf


a&eHajrwpfckvkH;wGif *,uf&dkufoGm;avonf/ awmif;qdkcsufrsm;udk Zefe0g&Dv 15&uf
xuf aemufrusapbJ ay;&rnf/ okdUr[kwf oydwfarSmufrnf[k qkH;jzwfavonf/
a&eHajrukrÜPDwkdUu vdkufavsm&av\/

tmvHrS pwD;tvkyform;rsm;? armfvNrdKifrS opfpuftvkyform;rsm;ESifh okH;q,fpaom


NrdKUrsm;rS qefpuftvkyform;rsm;onf awmif;qdkcsufrsm;&ojzifh oydwfvSefvdkufMu
avonf/ tcsdKU"e&Sifrsm;um; vdr®mMu\/ tvkyform;rsm;u awmif;qdkcsufudk wifvdkuf
onfESifh wpfNydKifeuf vdkufvdkufavsmavsmvkyfum oydwfudk wm;qD;Muavonf/

tif;pdefrD;&xm;puf&kH tvkyform;rsm;u olwdkU\ epfemcsufrsm;udk xkwfazmfMuonf/


rEÅav;rS &rnf;oif;txd blwm&kHrsm;ü tvkyfvkyfMuaom n&kHydkifrsm;onf e,fvSnfh
vmaom &xm;rif;BuD;tm; 0dkif;xm;NyD; olwdkUawmif;qkdcsufrsm;udk wifjyMuavonf/

wpfzufrSmvnf; tzrf;tqD;rsm;udk vkyfNrJvkyfaeavonf/ oydwfarSmuf acgif;aqmifrsm;


udk zrf;onf/ oydwfxJrSm wuf<upGmyg0ifaom aemufvdkufrsm;udkvnf; zrf;onf/ Oyrm
{&m0wDrD;oabFmukrÜPD oydwfrsm;onf pDwef;tiftm;jyMu&m tvHudkifol okH;OD;tm;
&efukefvwfwavmvkHNcKHa&;Oya'ESifh zrf;avonf/ 4if;jyif A[dkacgif;aqmifydkif;udkvnf;
zrf;jyefavNyD/

- 292 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ocifEktm; Zefe0g&Dv 11&ufaeUwGif olaexkdkif&m tvkH {&m0wDvrf; trSwf 22ü


zrf;qD;avonf/ ocifEktm; zrfvQifzrf;csif; e*g;eDtoif;om; 100 ausmfwdkUonf
uefUuGufqE´jyMuNyD; a&Twd*kHodkUcsDwufum oydwfarSmuftvkyform;xkBuD;udk wdkifMuav
onf/ ]vlrJGwdkUxGuf&yfvrf;} qkdaomtrnfjzifh ocifEk bmomjyefxkwfa0xm;aom &k&Sm;
awmfvSefa&;taMumif; pmtkyfrsm;udk tvkyform;acgif;aqmifrsm;tm; a0iSavonf/
4if;jyif wpftkyf 10yJ a&mif;csae&mrS 4yJodkU avQmhypfvdkufum tkyfa&rsm;pGm jzefUypf
vdkufMuonf/ ocifEktm; zrf;qD;jcif;twGuf taumif;qkH;aom uefUuGUufenf;rSm &k&Sm;
awmfvSefa&;taMumif; tvkyform; qif;&Jom;rsm; tESHUtjym;odatmif vkyf&efjzpfonf[k
e*g;eDtoif;u ,lqavonf/

Zefe0g&Dv 14&ufaeUwGif wufbkef;BuD; ocifodef;azonf axmifwGif ocifEktm;


oGm;awGU&ef olaeaom bm;vrf; trSwf 267rS txGufwGif yef;qdk;wef;rS &mZ0wftkyf
OD;0rf;armifu zrf;oGm;avonf/ &efukefaxmifxJa&mufrS ocifEkESifh ocifodef;azwkdU
awGU&awmhonf[k tpdk;&tay: rvdkwrm uRefawmfwkdUtcsif;csif; ajymrdMuao;onf/

aemufwpfaeUwGifum; udkvSa&Tyif tzrf;cH&avawmh\/ ausmif;om; tmPm&Sif[k


trsm;u orkwfjcif;cH&onfh udkvSa&TrSm uRefawmfwkdUausmif;om;rsm;\ cspfMunf
av;pm;aom acgif;aqmifjzpf&kHru xkdta&;awmfykH wpf&yfvkH;wGif txif&Sm;qkH;aom
acgif;aqmifwpfOD;vnf; jzpfaeavonf/

wdkUArmtpnf;t&kH; A[dkXmecsKyf tjcm;acgif;aqmifrsm;udk rzrf;ao;aomfvnf; tv,fydkif;


acgif;aqmifrsm;? atmufydkif;acgif;aqmifrsm; udkum; woGwfoGwf zrf;aeavNyD/ þodkU
zrf;qD;jcif;? yk'frtrsKd;rsKd;okH;í csKyfcs,fjcif;? wm;qD;jcif;? zdESdyfjcif;rsm;udk jyKvkyfaomf
vnf; zdav<uav qkdovdkom jzpfawmhonf/ uRefawmfhtzdkUqdkvQif tzrf;cH&rSm? tpdk;&
tESdyfpufcH&rSm raMumuf&kHru *kPfxl;&Sdaom tvkyf[líyif ,lqrdavonf/ ocifEk?
ocifodef;az? udkvSa&TwkdUESifhtwl tzrf;rcH&jcif;udkyif 0rf;enf;ovdkvdk *kPfi,fovdkvdk
xifrdao;awmh\/

- 293 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odkUaomf ta&;awmfykH vkyfief;rsm;tvkdESifh nDnGwfpGm usifhBuH&rnfjzpf&m uRefawmfwkdU


onf axmifuswef;us? t&dkuftESuf? typftcwf cH&rnfhtwGuf wm0efudk a&Smif&rnf
r[kwfaomfvnf; rcH&bJ wm0efNyD;a&;twGuf ydkíusifhBuH&\/

]]wpfAdkvfus wpfAdkvfwuf}} þvrf;pOftwkdif; udkvSa&T tzrf;cH&aomtcg wuúodkvf


ausmif;om;or*¾ aiGxdef;rSL; udkodef;atmiftm; acgif;aqmifwifMuonf/ udkvSa&Ttm;
jynfolwdkUu tyfESif;xm;onfh ]tmPm&Sif} [laombJGUudk udkodef;atmifESifhwuGaom
uRefawmfwdkU rBudKufMu/ tmPm&SifawGudk rkef;wwfatmif &ifhrmaom EdkifiHa&;tjrif
&SdaeMuavNyD/ txl;ojzifh tmPm&Sif [pfwvmudk rvdkvm;Mu/ xkdUaMumifh udkodef;atmif
onf vufrSwfxkd;wdkif; aemufu acgif;aqmif[k xnfhavh&Sd\/ odkUaomf jynfoltrsm;u
xkdbJGUudk todtrSwfrjyKMuacs/

]]wpfAdkvfus wpfAdkvfwuf}} vrf;pOft& uRefawmfonfvnf; uRefawmfhqdkif&mtydkif;wGif


wufvmcJUavonf/ Akdvfavmif;pm&if;0iftjzpfrS AkdvfwpfAdkvftjzpfjzifh wm0efaqmif&Guf
&onfrsm;vnf; &Sd\/ 4if;jyif or*¾tvkyftrIaqmiftzJGUu uRefawmfhtm; aeUausmif;om;
rsm;\ acgif;aqmiftjzpfjzifh todtrSwfjyK xm;avonf/ uRefawmfonf tvkyf
trIaqmifESifh teD;uyfqkH; vkyfom;&JabmfwpfOD; jzpfvmcJUay\/ axmifEIwfcrf;odkU
a&mufNyD[k qdk&ayrnf/

tpdk;&\ tjyKtrlrsm;udk &IwfcsuefUuGufaomtm;jzifh &efukefNrdKU Armbwfpfum;rsm;u


ydkif&Sifa&m? tvkyform;rsm;yg oydwfarSmufMuavonf/ rEÅav;wGif &[ef;awmf 3000
tdrfawmf&mrSm pka0;NyD; qGrf;rpm;bJ qE´jyMuavonf/ ewfwvif;rSm uaeaom
a&Tref;wifarmifZmwfu wpfnydwfí qE´jyonf/ ysOf;rem;rSm jrif;&xm;? qdkufum;?
vefcsm;wkdUu oydwfarSmuf qE´jyMuavonf/

awmifilNrdKUwGif ausmif;om;rsm;u oydwfwm;aeMupOf ausmif;om;OuúX armifarmifBuD;


tm; zrf;av&m vlxku &kH;ESifh*gwfudk 0dkif;NyD; armifarmifBuD;tm; vTwfay;&ef awmif;qdkMu
onf/ 0dkif;olrsm;xJwGif yg0ifaom bkef;BuD;OD;£E´mpm&udkvnf; zrf;jyef&m aps;ol
aps;om;rsm; qdkufum;orm;rsm; oHCmawmfrsm; ausmif;om;rsm; aygif; 5000 ausmfonf

- 294 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfaeUvkH; *gwfESifh&kH;rsm;udk 0dkif;xm;MuNyD; ta&;qdkaeMuay&m naewGif armifarmifBuD;


ESifh OD;£E´pm&wdkUtm; vTwfypfvdkuf&av\/

rdw¬DvmwGifvnf; oydwfwm;ausmif;om;ig;OD;udk zrf;&m NrdKUolNrdKUom;vlxkBuD;u Xmeudk


0dkif;NyD; qlMuojzihf ausmif;om;rsm;udk vTwfypf&avonf/ NrdwfNrdKUwGif ausmif;om;rsm;udk
zrf;&m NrdKUolNrdKUom; 4000 ausmfu t&m&Sdrsm;udk 0kdif;í tusyfudkifMuav&m ausmif;om;
rsm;udk vTwfypf&avonf/ xl;jcm;csufwpf&yfrSm jrefrmykvdyfrsm;u vlxktm; twdkuftcH
rvkyfbJ aeMujcif;jzpfonf/

uom Aef;armf wkdUwGifvnf; þenf;ESifESif jzpfcJUavonf/ a&wm&SnfrS awmifol


v,form; 1000 ausmfwdkUonf awmifilodkU csDwufum ta&;ydkif&kH;udk 0dkif;vsuf zdESdyf
csKyfcs,faom NrdKUydkif a&TUay;a&;? tcGefawmfaumufcHjcif; a&TUqdkif;a&;ESifh BudK;0dkif;opfawm
rsm;wGif xif;ESifh tdrfokH;opf ckwfcGifhrsm; awmif;Muav&m ta&;ydkifu vdkufavsm&av
onf/ &ckdkifjynfbufrS awmifolv,form; wpfaxmifausmfuvnf; olwdkU awmif;qdkcsuf
rsm; wifjy&efESifh ArmjynfrS v,form;rsm;ESifh wpfom;wnf;? wpfoabmwnf;tjzpf
qE´jy&ef awmifukwfvrf;rS &efukefodkU csDwufvmMu&ef pDpOfaeaMumif; owif;&av
onf/

twGif;0efrsm;&kH;BuD;wpf0dkufwGif ausmif;om;rsm;tm; &dkufESufrIESifh Adkvfatmfausmftm;


owfrIrsm;twGuf tpdk;&tm; w&m;pJG&ef 0wfvkHawmf&rsm; jzpfaom OD;at;armif/
OD;ausmfjrifhESifh OD;bpdk;wkdUu wm0ef,lí pDpOfaeMuavonf/ tzufzufudkMunfhí
tm;&p&mcsnf; awGUae&avonf/

&efukefNrdKUay:wGif ausmif;om;rsm; w&m;yGJ? oydwfarSmuftvkyform;rsm; w&m;yGJ? wkdUArm


w&m;yGJrsm; npOf tESHUtjym; &Sdavonf/

wpfnoü uRefawmfonf wuúpDum;wpfpD;jzifh uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm; &Sif;vif;


w&m;yGJrsm;udk vSnfhNyD;Munfhonf/ a&ausmfw&m;yJGwGif vl 2000 cefU? vrf;rawmfrSm
1000? ausmufajrmif;rSm 1000 ESifh prf;acsmif;rSm 2000 cefU wufa&mufonfudk awGU&

- 295 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ayonf/ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tjyif ykZGefawmif jrLeDpy,frS rjrjr? NrdKUrrS


roef;nGefU paom ausmif;olrsm;onfvnf;aumif;? atbDtrfausmif;rS q,fhESpfESpfom;
ausmif;om;uav; atmifjrihfonf vnf;aumif; a[majymaeonfudk awGU&ay\/
atmifjrifhu udkatmifausmfhajc&mudk tb,fhaMumifh eif;&rnfjzpfaMumif; &Sif;jy\/
rjrjru olUukyfrSm ykvdyfeHygwfwkwfESifh t&dkufcH&jcif;onf vGwfvyfa&;vkyf&mwGif
bJGUxl;&jcif;[k ,lqaMumif; yv’ifcHNyD; Eke,faom rdef;uav;rsm;tm; eHygwfwkwfESifh
&dkufjcif;? jrif;ESifhwdkufjcif;rsm; jyKaom tpdk;&onf rdef;uav;rsm;udkyg EdkifiHa&; rvkyfvkyf
atmif wGefUydkUaeaMumif;rsm; &Sif;jyavonf/ roef;nGefUurl vGwfvyfa&;wdkufyJGtaMumif;
a[mav\/

þuJUodkUaom ausmif;om;rsm;ta&;udk wifjyonfh w&m;yJGrsm;omru ausmif;om;xk


tpnf;ta0;rsm;udkvnf; rMumcP usif;yMuonf/ zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;ukd &kyfodrf;&ef?
zrf;xm;aom acgif;aqmifrsm;udk vTwf&ef? pmar;yGJ a&TUqdkif;&ef? tkyfcsKyfa&; zsuf&ef
paom awmif;qdkcsufrsm;udk qkH;jzwfMuavonf/

wpfzufuvnf; ausmif;om;rsm; ausmif;jyefwufap&ef enf;trsKd;rsKd; okH;\/ yJcl;vdk


t&yfü ausmif;q&mBuD;rsm;? rif;wdkifyiftrwfESifh jrLeDpy,fvlBuD;rsm; vufrSwfxdk;NyD;
rdbrsm;u om;orD;tm; ausmif;wufzkdU EId;aqmfay;xkdufaMumif; aMunmcsuf xkwfa0Mu
avonf/ wuúodkvftmPmydkifwkdUurl ausmif;om;rsm;onf ausmif;wufrvm;? rwuf
bl;vm;? pmar;yGJ 0ifrvm;? r0ifbl;vm; paom ar;cGef;rsm;udk wduspGm tajzay;&rnf[k
qdkum pm&if;vdkufaumufavonf/ odkUaomf þenf;um; ratmifcJUacs/

rsm;pGmaomae&mwdkUwGif ausmif;q&mrsm;udk,fwdkifu twdtvif; ausmif;om;rsm;\


ta&;udk axmufcHMu\/ Zefe0g&Dv 14&ufaeU a&Twd*kH vlxktpnf;ta0;yJGwGif NrdKUr
q&m[def;u ]]wynfhawGvkyfwmawGudk tm;ay;NyD; oydwfudk q&mawGu axmufcHoifh
w,f? ,cktcgrSm EGm;uav;EdkU EGm;rBuD;pdkU qdkovdk wynfhrsm;xHrS vrf;rSefvkyfenf;udk
oifMum;,loifhaeNyD}} [k ajymqdkavonf/

- 296 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&efukef NrdKUrausmif;wGif ausmif;om;rdbrsm; tpnf;ta0;wpfck usif;yNyD; ausmif;ol


ausmif;om;rsm; oydwfudk axmufcHaMumif; tqdkudk NrdKUrq&m[defuyif wifoGif;av
onf/

Zefe0g&Dv 22 &ufaeU wGifum; xdkUxufus,fjyefUaom &efukefNrdKUvkH;qkdif&m ausmif;om;


rdbxktpnf;ta0;udk a&Twd*kHtv,fypö,HrSm usif;yavonf/ 'D;'kwfOD;bcsKdu obmywd
tjzpfjzifh aqmif&Guf\/ xdktpnf;ta0;onf ausmif;om;rsm;\ ta&;awmfykHudk vkH;0
axmufcHavonf/ xkl;jcm;csufrSm xdktpnf;ta0;wGif tdE´d,trsKd;om; ukefonfrsm;?
t,f'Dwmrsm;? a&SUae? 0wfvkHrsm; wufa&mufMuNyD; Armhta&;awmfykHudk axmufcHMuav&m
ukvm;Arm aoG;pnf;w&m;yGJBuD; jzpfonf/

odkUuvdk ta&;awmfykH'DvIdif;u jrifhonfxuf jrifhwufvmNyD; vlrsm;wum ausmif;om;


rdbrsm;u pdwfa&mudk,fyg tm;ay;aeMucsdefwGif uRefawmfhtaz\ oydwfzsufMo0g'udk
uRefawmfonf &Sufjcif; a'goxGufjcif; ponfwkdUjzifh rcH,lbJ ]]aMomf tazu
em;rvnf&SmvdkUudk;}} [laom wGufudef;jzifh cH,lonfrSm tawmfawmfao;onf[kyif qkd&
ygrnf/

ausmif;om;ta&;awmfykHbufrS rm;rm;rwfrwf aqmif&GufMuaom ausmif;q&mrsm;wGif


rcifopf\zcif q&mazvnf; yg0ifavonf/ ausmif;q&mrsm; taeESifhvnf; oDjcm;
awmif;qdkcsufrsm; xkwfí qlylvIyf&Sm;&ef wpfenf;tm;jzifhqdkaomf ta&;awmfykHBuD;wGif
ausmif;q&mrsm;vnf; udk,fxdvufa&mufygvm&ef q&mazacgif;aqmifí pnf;&kH;av
onf/

xdkUaMumifh q&mrsm;\ uif;bJvftpD&ifcHpm uefUuGufa&; paom tpnf;ta0;rsm;


jzpfvmcJUavonf/ rcifopfum; olUudk,fwdkifuvnf; pdwftm;xufoef? rdbrsm;uvnf;
tm;ay;aeav&m twGif;0ef&kH;BuD;teD; t&dkufcH&NyD;onfhaemuf ydkrdkwuf<upGm yg0ifvm
onfudk awGUae&avonf/

- 297 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfnwGif uRefawmfonf NrdKUrausmif; ausmif;om;oydwfXmecsKyfrSm tvkyfvkyfaepOf


awmom;ESifhwlaom vlBuD;wpfa,muf onf uRefawmfhtm; ar;í 0ifvmavonf/
olonf csnfvkHcsnfcyfMurf;Murf;ESifh ouúvyftusÐteufudk0wfí tarG;yG rsufESmokwf
y0gBuD;udk acgif;aygif;xm;ay&m awmrS &efukefcPvmaom v,form;BuD;jzpfaMumif;
odEdkifav\/ olu uRefawmfhtm; pmwpfapmifudk xkwfay;avonf/

xGef;uav;

uyfNyD; taMumif;Mum;w,fvdkUvnf; rxifeJUaemf/ rwdkifyifbJ vkyfoGm;


w,f vdkUvnf; pdwfrckeJUaemf/

tazu vlvTwfNyD;ac:vdkU reufjzefreuf oabFmeJU tdrfjyef&awmhr,f/


ck xGef;uav;qD pmvmydkUol[m jrihfBuD;&JU OD;av;awmfolyJ? oleJU
jyefvdkuf&rSmjzpfw,f/ xGef;uav; reufjzefreufudk oabFmqif;
Edkif&ifvnf; qif;cJUzdkUyJ/ tvkyf&Sdae&ifvnf; rqif;cJUygeJUuG,f/
tvkyfydk ray;yg&apESifh/ OD;av;qDrSmyJ pmwpfaMumif; ESpfaMumif;jcpfNyD;
rSmcsifwm ajymcsifwmawG a&;ay;vdkufyg/ 'DvlBuD;[mav OD;av;
vnf;awmfw,f/ jrifhi,fi,fuvnf; xdef;ausmif;vmol jzpfw,f/
ckvnf; jrifhwkdUajrawGudk oludk,fwdkif OD;pD;vkyfaewm/

jrifhBuD;

xdkpmudk zwfNyD;aemuf OD;av;qkdaom vlBuD;tm; uRefawmfu NyKH;í ajcqkH;acgif;qkH; Munfh


vdkufonf/ vlBuD;uvnf; &dk;om;pGmNyKH;NyD;-

]]uJ-bmrSmvdkufOD;rvJ}}

]]uRefawmf eufjzefreufrS oabFmqif;cJUyghr,f}}

- 298 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'gjzihf usKyfoGm;r,f}}

]][kwfuJUcifAsm? oydwfpcef;qdkawmh OD;av;udk bmrS{nfh0wfrausEdkifbl;}}

]]udpör&Sdygbl;Asm? usKyfu oydwfudk axmufcHygw,f}} qkdNyD; xGufoGm;avonf/

xdkaeUnwGif rsm;pGmtvkyfrsm;NyD; nOfheufoGm;avonf/ xkdUaMumifh tdyf&mx aemufus


oGm;avonf/ oabFmqdyfodkU tajy;tvTm; qif;cJU\/ okdUaomf awhvGJuav;jzpfcJUNyD;
oabFmonf qdyfurf;rS cGmpjyKaeavNyD/

rsufESmuav;udk jrif&vQif jrif&apawmh[k urf;pyfodkU tajy;qif;cJUonf/ w0kef;0kef;


cwfaeaom &[wfESifh vIdif;vkH;BuD;rsm;onf w'dwf'dwfckefaeaom uRefawmh&ifwGif;vIdif;
rsm;ESifh NydKifaeovdk&Sdonf/

w'if'ifjrnfaeaom qvif\ tcsufay;oHrsm;? oabFmukvm;wdkU\ tcsif;csif;vSrf;um


[pfatmf ajymqdkaeoHrsm;/ xdktoHawGudk ausmfvTm;í ]]rjrifhOD; rjrifhOD;}} [k atmfac:
vdk\/ w0l;0l;xGufvmjyefaom OMooHBuD;u ydwfyifwm;qD;ypfvdkufíom £ajEérJUpGm
[pfatmfvdkaomqE´ ausaysmufcJU&ay\/

oabFmay:odkU arQmfMunhfvdkufonf/ rjrifhOD;ESifhwlaom oP²mefudkyif rawGUjrif&/


tm;rvdktm;r& jzpfvS\/ [dkvSrf;Munfh'DvSrf;Munfh vkyfae&if; olUOD;av;qdkaom vlBuD;
udk jrifvdkufonf/ raeUnu vmwJUtwdkif;ygyJ/ tusÐteufESifh rsufESmokwfyk0g
acgif;aygif;/ vlBuD;uvnf; uRefawmfhtm;jrifavNyD/ olu ]]aeOD; aeOD;}} qdkaom
oabmESifh vufjyNyD; twGif;odkU 0ifoGm;avonf/ rjrifhOD;tm; oGm;ac:wmjzpfvdrfhrnf/

xdktwGif; oabFmBuD;onf a&pD;udk uefUvefUjzwfvdkufNyD; wpfzufodkU acgif;vSnfhaeavNyD


jzpf&m rjrifhOD;tm; jrifvdkuf&efyif arQmfvifhcsuf qkH;pjyKvmavonf/ odkUaomf urf;pyfrSm
&yfvsuf oabFmqDodkU oJoJrJrJ MunfhNrJMunfhaeavonf/ [dku vmaeonfrSm rjrifhOD;
r[kwfygavm/

- 299 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrifhOD;onf vuf&ef;udkudkifvsuf uRefawmfhtm; NyKH;jyvdkufonf/ wu,fhrsufpdwGif olU


yg;csKdifhBuD;udk rjrifEdkifatmif uGmvSrf;aeaomfvnf; olUtNyKH;ESifh tNrJwJGaeonfh yg;csKdifhudk
jrifa,mifrdavonf/ uRefawmfuvnf; NyKH;jyonf/ okdUaomf uRefawmfwkdU\ tNyHK;rsm;
um; wmr&Snfyg/ a0;a0;oGm;avav &ifav;oGm;avjzpfonf/ rjrifhOD;ESifh uRefawmfonf
orD;&nf;pm;[kyif twdtus rjzpfMuao;/ odkUaomf oGm;twlvmtwl wyl;wJGwGJ aeMu
aom rdwfaqGrsm;tjzpfjzifhyifvQif cJGcGmMu&pOf þrQawmh aqG;rnfyif/

awmfawmfuav;a0;oGm;awmh uRefawmfu vuf,rf;jyonf/ oluvnf; vuf,rf;jy


onf/ onfhxufonfa0;awmh uRefawmfu vufudkifyk0g ,rf;jyonf/ oluvnf;
vufudkifyk0g ,rf;jyonf/

onfvdkESifh oabFmaemufwGif pifa&mfuav;awG 0Jonfwdkifatmif ai;Munfhusef&pfav


onf/ uRefawmfonf oabFmqdyfrSaeNyD; NrdKUroydwfpcef;odkU roGm;bJ a&Twd*kHukef;awmf
odkU oGm;cJUonf/ wpfvrf;vkH; rjrihfOD;rsufESmudkom jrifa,mifí rjrifhOD;ESifh cifrif&if;ESD;pGm
aecJUonfrsm;udkom pm;NrKHUjyefaerdavonf/ ta&;awmfykHESifhywfoufí rpOf;pm;rdaom
wpfcP [lívnf; qdkEdkifayonf/ ta&;awmfykHESifhywfoufí pOf;pm;rdvQifvnf;
rjrifhOD;ESifh ywfouforQudkom pOf;pm;onf/ rjrifhOD;crsm olUtaz\ MoZmudk rvGefqef
Edkif&Smí tdrfokdUjyefí NidrfNidrfae&avawmhrnf/ ta&;awmfykHudk arwÅmydkUEdkifaomfvnf;
ta&;awmfykHESifh cyfuif;uif; ae&&Smawmhrnf/ rjrifhOD;udk oem;vdkufygbd/ uRefawmf
uawmh tazzsufaomfvnf; ta&;awmfykHtwGuf tm;rysuf/

a&Twd*kHawmifbuf wefaqmif;ajc&if;odkU a&mufaomtcg tay:odkU rwufao;bJ [dk[dk


onfonf Munfhaerdavonf/

,aeU ukef;awmfay:wGif EdkifiHvkH;qdkif&m EdkifiHa&;uGefz&ifhBuD; usif;yvdrfhrnf/

jAKef;qdk a<u;aMumfoHrsm;atmf[pfvmaom bwfpfum;okH;pD; uRefawmfha&SUodkU qdkufvm


onf/ a<u;aMumfoH atmfolrsm;rSm trsKd;orD;rsm; jzpf\/

- 300 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]xrif;xkyf b,fvdkydkUr,f}}

]]&GufvdkUydkUr,f}}

]]xrif;xkyf b,fuydkUw,f}}

]]pufqef;uydkUw,f}}

pufqef;trsKd;orD;rsm; qif;vmMuaomtcg rarQmfvifhbJ rcifopfudk oGm;awGUavonf/

rcifopfum; olUrltwdkif; at;at;uav;yif/ olU&ifbwfrSmawmh uRefawmfa&mif;cJUonfh


a&eHajroydwfwyf &efykHaiG &ifxdk;"mwfykHuav;/

tjcm;trsKd;orD;awGu atmfMu[pfMu/ rcifopfuav;uawmh cyfat;at;ESifh pm&if;


pm&Guf wpf&Gufudk Munfhaeonf/

]]a&ausmfuaeNyD; b,fhES,fhvkyf pufqef;uygvmovJ}}

uRefawmfuar;awmh cyfat;at;yif oluajzonf/

]]opfopfu pufqef;wm0efuswJU [mudk;}}

uRefawmfonf rcifopfudk pdwfxJu usdwfNyD;csD;usL;rdonf/ rcifopfvdk ta&;awmfykHxJrSm


tm;wdkufcGefwdkuf yg0ifMuaom trsKd;orD;rsm;tm; MunfndKav;pm;rdavonf/

rcifopfESifh pufqef;trsKd;orD;rsm; aumufvmcJUaom xrif;xkyfrsm;udk tv,fypö,HokdU


wif,l&ef vltiftm; tjynfhtpkH&Sday\/ odkUaomf uRefawmfum; udk,fhbmom vufcsnf;
oufoufjzifh wufroGm;Edkif? olwdkUudk 0dkif;0ef;ulnDvdkufayao;\/ ,if;okdU ulnDcsufudk
rcifopfuav;u NyKH;NyKH;uav;Munfhí todtrSwfjyKvkdufayonf/

- 301 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pufqef;trsKd;orD;rsm;um; qif;&Jom; vkyfpm;udkifpm;xJuom rsm;[efwlonf/


oydwfarSmuf tvkyform;? oydwfarSmuf bwfpfum;orm;rsm;\ r,m;rsm;ESifh ESrrsm;
jzpf[efwlonf/ wpfa,mufaom rdef;rBuD;udk uRefawmfjrifzl;onfxifí aoaocsmcsm
Munfhrdonf/ 00wkwfwkwfBuD;jzpf&m pOfhtdk;ESifh ykHoP²mefwlonf/ xrif;xkyfawmif;
wpfckudk &Gufí wtdtd ukef;awmfay:odkU wufaeonfudk aemufuMunfhvdkuf&m ]]rifhtar
wifyg;qkHBuD;? cef;0uqD;}} qdkwmudkom owd&rdawmh\/ olUtm; ausmfwufNyD; a&SUuae
vSnfhMunfhjyef\/ vlaumifBuD; BuD;oavmuf rsufESmu Ekonf/ oGm;u acg&onfhtxJ
a[m[Jvdkufatmif armaeojzifh oGm;rsm;rSm xif;aeatmif ay:aeavonf/ rsufESmudk
aoaocsmcsm Munfh&awmhrS olUtm; &kyf&SifxJrSm qdkufyuftjzpf jrifzl;onfudk owd&
avonf/

uefwdkrif;bufodkU rsufESmrlaeaom tv,fypö,Hum; tpnf;ta0;usif;y&m ae&may


wnf;/

onfae&mrSm ausmif;om;xk tpnf;ta0;vnf; usif;ycJU\/ ausmif;om;rdbrsm;


tpnf;ta0;vnf; vkyfcJU\/ a&eHoydwfwyfrsm;udk qdkufa&mufvmaomtcg &efukef
wpf0dkuf&Sd tvkyform;oydwfrsm;ESifh yl;aygif;í vkyfom;xk pnf;a0;yJGBuD;vnf; jzpfcJUNyD/
yJcl;? oxkH? om,m0wD ponfwkdUrS csDwufvmaom awmifolv,form;xkESifh t&yf&yfrS
vTwfvdkufaom awmifolv,form; udk,fpm;vS,frsm; wufa&mufaom yxrqkH; jynfvkH;
uRwf nDvmcHBuD;vnf; ac:cJUNyD/

xkdaeUu usif;yvdkufaom ArmEkdifiHvkH;qdkif&m EdkifiHa&;tpnf;ta0;BuD;rSm azmfjycJUaom


tpnf;ta0;rsm;\ txGwftxdyfESifh wlayonf/

vlwef;pm;aygif;pkH wufa&mufMu\/ tvkyform;? awmifolv,form;? ausmif;om;rsm;


tjyif a&SUaea&SU&yf? pma&;pmcsD? ukefonfyJGpm;? ausmif;q&m? ausmif;om;rdb ponfrsm;
vnf; wufa&mufMuavonf/ wdkUArm ocifacgif;aqmifrsm;ESifh ausmif;om;acgif;aqmif
rsm;udkomru nGefUaygif;tpkd;&ygwDrS EkwfxGufcJUMuaom trwftcsKdUudkvnf; awGU&
avonf/

- 302 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdUonf þrQ rsm;jym;pnfum;vSaom vlxkudk a&S;u rjrifcJUzl;ay/ xkdUaMumifh


uRefawmfwkdUtm;vkH; wuf<uaeMuay\/ ]]ocifrsKd;a[h wkdUArm? olykef olykef xx?
tkyfcsKyfa&; zsufzsuf? ta&;awmfykH atmifygap}} paom a<u;aMumfoHrsm;um; qlnH
aeay\/

uRefawmfwkdU ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm;tm; wpfae&m oD;oefUay;xm;&m uRefawmf


vnf; udk,fpm;vS,fwpfOD;tjzpfjzifh wufa&muf&ayonf/

tpnf;ta0;wGif obmywdtjzpfjzifh ocifjr? twGif;a&;rSL;tjzpf ocifav;armifwdkUu


aqmif&Gufavonf/

yxrOD;qkH;tqkdrSm 13935ck? tkyfcsKyfa&;Oya'udk vufrcHaMumif;jzpfonf/ xdkrQru Arm


jynfolwkdU\ wu,fh udk,fpm;vS,frsm;u rjyKvkyf&bJ bdvyfygvDrefrS ArmjynftwGuf
jyKvkyfay;tyfaom tkyfcsKyfa&;Oya;[lorQudk uefUuGufavonf/ tqdkESpfrSm nGefUaygif;
tpdk;&udk jzKwfcs&efESifh aemufxyf b,folurQ &mxl;0ifr,lEkdifatmif vkyf&ef
jzpfavonf/ 4if;aemuf NAdwdoQukefypönf;rsm;udk oydwfarSmufa&;? tvkyform;
taxGaxGoydwfBuD; aMunma&;? tvkyform;ESifh awmifolv,form;wkdU\ awmif;qdk
csufrsm;udk jynf0atmifaqmif&Gufa&; ponfrsm;udk qkH;jzwfavonf/ xdk qkH;jzwfcsuf
rsm;udk taumiftxnfazmfEdkif&ef awmifolv,form;tpnf;t&kH;? tvkyform;or*¾?
ausmif;om;rsm;or*¾ ponfrsm;udk tvkyform;? awmifolv,form;ESifh ausmif;om;
wdkUonf tjyeftvSef tultnDay;í pnf;&kH;oGm;Mu&ef qkH;jzwfavonf/ trsKD;orD;rsm;
&[ef;awmfrsm;tm;vnf; pnf;&kH;&ef vuf&kH;wyfrsm;vnf; zJGU&efjzpfonf/

aemuftqkdwpf&yfrSm e,fcsJUpepfonf ppfjzpfapaMumif;? ArmjynfolwkdUonf e,fcsJU


pepfudk qefUusifa&;vkyfNyD; ppfudk wm;qD;&rnfjzpfaMumif;? e,fcsJUppfyGJjzpfvmum
e,fcsJUppfudk jynfwGif;ppfokdU ajymif;vkyfypf&rnfjzpfaMumif;? urÇmhypönf;rJUtm;vkH;\
tiftm;jzifh ypönf;rJUolykefBuD;jzpfatmif vkyf&rnfjzpfaMumif; nTefMum;avonf/

- 303 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ao&nfao&ufESifh avmif;upm;ydwfyifa&;? toufarG;0rf;ausmif; ocifynma&; ponf


rsm;vnf; ygao;\/

xkd tpnf;ta0;BuD;wGif '*kHq&mwiftzGJUESifh pdefygwDtzGJUu yl;aygif;í tmZmenf


Adkvfatmifausmf oDcsif;udk oDqdkMuavonf/

tpnf;ta0;BuD; NyD;qkH;aomtcg rcifopfuav;tm; awGUjrifEdk;ESifh [dk[dkonfonf


Munfhrdawmhonf/ rcifopfuav;um; tpnf;ta0;NyD;qkH;onftxd em;raxmifbJ jyef
oGm;[ef &Sdavonf/

uRefawmfESifh udkat;aiGonf wuúodkvfor*¾odkU oGm;Mu&ef&Sdavonf/ &ifjyifay:odkU


a&S;OD;pGm wufMu\/ naeapmif; 0ifcgeD;aerif;\ a&mifjcnfwGif apwDawmfBuD;onf
a&Ta&mifwzdwfzdwfESifh aeav\/ aeUcif;u vlyg;aecJUaom &ifjyifawmfay:wGif yef;pnf;?
za,mif;wdkif ponfwdkUudk udkifaqmifvmaom usm;rysKdtkdwdkUonf at;aq;pGm vSnfUoGm;
aeMuavNyD/

uRefawmfwkdUa&SU cyfvSrf;vSrf;wGif ta':BuD;wpfa,mufESifh oli,fruav;wpfa,muf


avQmufoGm;aeonfudk &dyfceJ jrifvkdufav&m ta':BuD;rSm rcifopf\tarESifh wlvSonf
[k uRefawmfxifrdavonf/ oli,fruav;uvnf; rcifopf\ t&G,fESifh udk,fvkH;
udk,faygufyif jzpf\/ okdU&mwGif qif,ifxkH;zJGUykHrSm rcifopfESifh vkH;0rwl/ rcifopfu
qHaxmufESifh? xkdoli,fru zJjym;BudK;pnf;xm;aom uspfqHNrD;ESifh/ rcifopfu tusÐ
cyfxlxl 0wfavh&Sdonf? xkdoli,fru tusÐyg;vTm y'kr®mESifh/

]]udkat;aiG}}

]]bmvJ &Jabmf}}

]][dka&SUrSm uRefawmfhtodawGvm; [kwfr[kwf vkdufMunfhcsifw,f}}

- 304 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]vdkufav? b,fvkdtodvJ? &dk;&dk;vm; qef;qef;vm;}}

]]&dk;&dk;ygAsm apwemtifrwefaumif;wJU uRefawmfwdkU ta&;awmfykHwyfom; todawGrdkUyg}}

]]vdkufyg &Jabmf? &dk;&dk; qef;qef; udk,fuawmh tm;ay;r,fhbufucsnf;yJ}}

trSefrSm uRefawmfwkdUonf A[ef;bufwefaqmif;odkU a&mufvkNyDjzpfí qif;Mu&awmhrnf/


A[ef;bufqif;í aumvdyfodkU bwfpfum;pD;Mu&rnf/ okdUaomf rcifopfwkdU om;trd[k
xif&aom rdef;rBuD;ESifh oli,fraemufodkU tawmfMum vdkufaeMu&avao;onf/ rDSvm
aomtcg rcifopfwkdUom;trd r[kwfonfudk awGU&awmh uRefawmfhrSm &ifxJü [mceJ
jzpfoGm;NyD; yg;pyfuvnf; [D;ceJyif oufjyif;csrdygawmhonf/ udkat;aiGu NyKH;wkH;wkH;
vkyfNyD;-

]]rxl;ygbl; &JabmfwifxGef;&m? todr[kwfvnf; todzJGUMu&if raumif;bl;vm;? oli,fr


av;uvnf; acwfqefqef ,OfppeJU todzGJUcsifp&mav;? ta':BuD;uvnf; azmfa&G
ysLiSm[ef &Sdw,f? uJ b,fhES,fhvJ}}

]][m rvkyfygeJUAsm? A[ef;wefaqmif;buf vSnfhjyefMuygpdkU&JU}}

ajymajymqdkqkd uRefawmfu aemufjyefvSnfhavonf/ udkat;aiGum; jyefrvSnfhbJ


aemufwD;aemufawmuf trlt&mESifh ta':BuD;om;trdaemufodkU av;ig;vSrf; vdkufae
ao;\/ aemufrS jyefvSnfhum uRefawmfhaemufodkU ygvmcJUavonf/

A[ef;bufodkUqif;Mu&m uRefawmfwdkUa&SUwGif vlBuD;ESpfa,muf pum;wajymajymESifh


qif;aeonfudk awGU&avonf/ ESpfa,mufpvkH;rSm yifeDtusÐ? zsifMurf;vkHcsnfrsm;ESifhjzpfí
tBuD;rSm 0g;zwfOD;xkyfBuD;udk aqmif;xm;onf/ naeuapmif;? bk&m;apmif;wef;wGif
vnf; jzpfjyef&m 0g;zwfOD;xkyfBuD; aqmif;xm;jcif;rSm ocifjzpfaMumif; qdkif;bkwfwifjcif;
om jzpfonf[k xifp&m&Sdawmhonf/ ti,fum; acgif;0wfwefqmryg/ qHyifrSm
<uufodkufvkd zGmaeonf/

- 305 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

olwkdUonf pum;ajym&mwGif tvGeftuRH pdwfyg0ifpm;aeMuojzifh ayavm? aemufu


vlrsm; ygvmaomfvnf; *&krpdkuf ajymcsif&majymrnf[lí oabmxm;ojzifhayavm
rod&/ olwdkUajympum;rsm;udk uRefawmf Mum;ae&avonf/ uRefawmfwkdUuvnf;
ausmif;om;[laom pum;? ocif[laom pum;rsm;udk olwdkUxHrS rsm;rsm;Mum;ae&ojzifh
vkH;aphywfaphMum;&atmif em;pdkufrdavawmhonf/

0g;zwfOD;xkyfESifh vlBuD;u-

]]igjzifh XmecsKyf tvkyftrIaqmifrSm ocifEk? ocifatmifqef;? ocifvSazwkdUvlpk 0ifpD;


wm enf;enf;rS oabmrusbl;/ aumvdyfausmif;om; ocifawG[m wu,fa&&Snf
usawmh wkdUocifvufa[mif;awGvdk ZGJaumif;MurSmr[kwfbl;/ wkdUavmufvnf; tepfem
cHrSm r[kwfzl;/ ynmwwfuav;awGqdkawmh vwfvsm;vwfvsm;eJU NyD;rSmyJ}}

qHyifpkwfzGm;ESifh ocifu-

]][kwfw,f? t*FvdyfynmwwfocifawG[m atmufoufrausbJ jAKef;ceJ XmecsKyf tvkyf


trIaqmif wufvkyfMuwm raumif;bl;? pepfrusbl;/ bDatocifawGxJ usKyf trkef;qkH;
uawmh wufbkef;BuD; odef;azyJ/ 'Daumifu ydkNyD; aqmifh<um;<um;Ekdifao;w,f/ olU
udk,folvnf; odyftxifBuD;w,f? usKyfwdkU ocifvufa[mif;awGudkvnf; olu txif
ao;w,f/ olu tpnf;ta0;wpfckrSm usKyfwkdU ocifvufa[mif;awGudk ausmif;om;
uav;awGavmufrS pnf;urf;r&Sdbl; bmnmeJU a0zefw,fqdk r[kwfvm;}}

]]wpfaeUawmh wkdU&efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;taeeJU olUudk ta&;,l&rSmyJ/ 'ghxuf


t*Fvdyf txufwef;ynmwwf ocifawGcsif;twlwl ocifoef;xGef; wpfa,mufuawmh
tawmfom;yJ? aygif;oif;qufqHa&; aumif;w,f? tvkyfvnf; odyfvkyfwmyJ}}

]][kwfw,f? ocifoef;xGef;u aygif;oif;qufqHa&; aumif;w,f? [dkvlawGvdk bkaumif


r[kwfbl;/ uJ a&wm&Snfvrf;xJ 0ifMuOD;pdkU&JU? ocifrBuD; roef;Munfu 'DaeUnpm
0ifpm;zkdU zdwfxm;w,f? ocifzkd;xdefvnf; vkdufcJUAsm}}

- 306 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aumif;wmayghav? ck qmcsdefyJ ocifpdef;armif&JU}}

ocifvufa[mif;rsm; jzpfaom ocifzkd;xdefESifh ocifpdefarmifwkdUonf ocifrBuD;


roef;Munf tdrfodkU npmpm;&ef b,fbufcsKd;Muavonf/ uRefawmfwkdUum; a&SUodkU
wnfhwnfh avQmufcJUMuav\/

]]b,fhES,fh udkat;aiG Mum;vkdufvm;? ocifa[mif;BuD;awG&JU oabmxm;u raumif;vS


bl;As}}

]]Mum;wJUtwdkif;yJ udkwifxGef;? olwdkUu udk,fwdkU aumvdyfausmif;xGuf ocifopfawGudk


txifao;aeMuw,f}}

]]txifao;&kH rubl;? rvkdvm;Mubl;? aoG;opfom;opfavmif;vkdU tm;aumif;vmw,f


vkdU r,lqbJ udkBuD;EkwkdUvlpk A[dktvkyftrIaqmif 0ifwmudkyJ rSm;w,fxifaeMuw,f}}

]]olwdkUajymwJU pum;awGu ocifApdefwkdUxkwfwJU ocifaeUpOfxJu pum;awGeJU xyfwl


usaew,f &JabmfwifxGef;a&}}

]]uJav olwdkUbmajymajym cktcgrSm nDnGwfa&;[m t"duyJAsm? olwdkUajymwJUpum;awG


xm;vdkufMuygpdkU}}

uRefawmfwkdUonf aumvdyfbwfpfum;ay:odkU wufcJUMuavonf/

wuúodkvfor*¾wdkufodkU a&mufaomtcg udkodef;atmif? udkat;ausmf? udkxGef;&Sdef paom


ausmif;om;acgif;aqmifrsm; a&mufaeESifhMuNyDudk awGU&avonf/ olwdkUonf y&dkufAdwf
wuúpD arm&pfum;uav;wpfpD; iSm;xm;aomaMumifh uRefawmfwdkUt&if a&mufESifhMujcif;
jzpfay\/

- 307 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

or*¾wkdufodkUa&mufNyD; tay:xyfodkU wufrnfjyKaeMupOf udkat;aiGu uRefawmfhykckH;udk


udkifqGJvdkufNyD;-

]]tdkifaq; &JabmfwifxGef;? udk,fwkdU npmrpm;Mu&ao;bl;}}

]][kwfw,f? uRefawmfawmh tdrfjyefpm;csdefvnf; r&Sdawmhbl;}}

]]vm qdkifrSm pm;Mu&atmif}}

]]uRefawmfhrSm udk,fydkifydkufqH wpfjym;rSr&Sdbl;? cifAsm;rSm &Sdovm;}}

]]r&Sdbl;? &JabmfwifxGef;rSm &efykHaiGydkufqH &Sdw,fr[kwfvm;}}

]]tJ-'gawmh &Sdw,fav}}

uRefawmfum; &efykHaiGydkufqHESifh xrif;0,fpm;xkduf rpm;xdkuf aESmifhaES; awGa0aeao;


onf/ udkat;aiGu yckH;udkqGJudkifí ac:NyD;-

]]vmyg&Jabmf&m? tJ'geJUyJ pm;Mur,f? tvJGokH;pm;vkyf&m ra&mufygbl;/ ckaetcg


udk,fwdkU[m trsm;eJUywfoufwJhtvkyfukd tcsdef&Sdoa&GU vkyfaeMuwmyJ? trsm;tvSLaiG
xJu 0,fpm;wm[m w&m;ygw,f}}

uRefawmf oabmwlavonf/ xrif;[if; aumif;aumif;rSmí pm;Muavonf/

ESpfa,mufom; pm;MucgprSm bmrQrajymEdkifMu/ xrif;qmqm pm;&wkef; NrdefvSonfESifh


ukef;avG;aeMuonf/ wpf0ufausmfpm;NyD;awmh udkat;aiGu qDayusHaeaom EIwfcrf;rsm;
udk vufokwfyg0gjzifh okwf&if; pum;pavonf/

]]ausmif;om;acgif;aqmifawGxJrSm oabmuGJvJGcsuf enf;enf;ay:aew,f}}

- 308 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu atmifjrifaeonfudkom Mum;csifí qkH;&IH;onf[kqdkvQif em;raxmif0HUol


jzpfonf/ nDnGwfaeMuonfudkom Mum;csifí uGJvJGonfqdkvQif em;raxmif0HUoljzpfonf/
udkat;aiGu uGJvJGrIudk qufajymrSmudkyif pdk;&drfovdk &Sdaeonf/ xdkUaMumifh bmrQrajymbJ
xrif;udkom pm;aevdkufonf/ udkat;aiGu qufjyef\/

]]uJGvJGw,fqdkwmu oabmt,ltq uGJwmavmufygyJ/ wcsKdUu ausmif;om;taeeJU


'DaeUqkH;jzwfwJU tkyfcsKyfa&;wkdufzsufa&; vkyfief;awG? NAdwdoQukefypönf; oydwfarSmuf
vkyfief;awG pwJU EdkifiHa&;wdkufyGJawGrSm a&SUwef;u rygxdkufbl;vdkU ,lqMuw,f/
ausmif;om;awG&JU oD;oefUawmif;qdkcsufawG? zdESdyfcsKyfcs,frI uefUuGufa&;awGrSm avmuf
om uefUowfNyD; ausmif;om;wkdufyJGawG qufoGm;zdkU vdkvm;Muw,f/ EdkifiHa&;wkdufyGJawG
udkawmh ocifrsm;? tvkyform;rsm;eJU awmifolv,form;awGu acgif;aqmifNyD; vkyfoGm;
apcsifMuw,f/ tdkifaq; MuufoGefcsOf xyfawmif;ygOD;}}

udkat;aiGonf yg;pyfxJodkU xrif;wpfvkwf oGwfoGif;aeavonf/ uRefawmfu bGdKifudk


ac:NyD; MuufoGefcsOfawmif;onf/

]]wcsKdUuawmh ausmif;om;awGtm;vkH; EdkifiHa&;wdkufyJGxJ ajcpkHypf0ifzkdU vdkvm;w,f/


ausmif;jyefwufwmwdkU? oydwfjyefvSefwmwkdU? ynmjyefoifwmwkdU rawG;&awmhbl;? ocif
acgif;aqmifawGxJrSmawmh rsm;aomtm;jzifh ausmif;om;awG[m aemufjyefvSnfhrMunfhbJ
EkdifiHa&;wdkufyJGxJ ajcpkHypf0ifzkdU vdkvm;Muw,f? tjyif;xefqkH;uawmh ocifEkaygh/
wufbkef;BuD; udkodef;azuawmh ausmif;om;acgif;aqmiftrsm;eJU twlwlyJ/ ausmif;om;
awG taeeJU tkyfcsKyfa&;wkdufzsufa&; wdkufyGJ? NAdwdoQukef oydwfarSmufa&;wkdufyGJ pwJU
wdkufyGJawGrSm a&SUwef;urygoifhbl; xifaew,fwJh}}

uRefawmfum; tpu oabmuGJvJGrIqkdojzifh rMum;0HUovdk &SdcJUaomfvnf; udkat;aiG


csjyaom oabmuGJvGJrIrsm;wGif pdwf0ifpm;vmonf/

]]ausmif;om;awG[m oydwfjyefvSefzdkUawG? ynmjyefoifzdkUawG rpOf;pm;&awmhbJ ajcpkHypf


NyD; EdkifiHa&;wdkufyGJxJ 0if&r,fqkdwm jzpfEdkifyghrvm; udkat;aiG}}

- 309 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkat;aiGum; tom;wkH;udk 0g;acsrNyD;ao;ojzifh NyD;atmif0g;NyD;aemufrS-

]]'guawmh 'Dta&;awmfykH[m b,fxdoGm;Mur,fqdkwmrSm wnfw,fudk,fhvl/ tqkH;owf


vGwfvyfa&;wdkufyGJxd a&mufrvm;? ra&mufbl;vm;qdkwm tukefNcKHNyD; pOf;pm;&rSmyJ}}

]]ocifatmifqef;&JU oabmuawmh b,fvdkwJUvJAs}}

]]uRefawmfvnf; rqkH;jzwfwwfao;bl;Asm? ocifatmifqef;ajymovdk ususee pOfpm;NyD;


pkHpkHnDnD aqG;aEG;zkdUvdkr,f xifw,f}}

]]tif; 'DjyóemawGudk uaeUn OuúXtcef;xJrSm ocifacgif;aqmiftcsKdU&,f? ausmif;om;


acgif;aqmifawG&,f aqG;aEG;Muvdrhfr,f}}

udkat;aiGum; aemufqkH;xrif;vkwfudk oGif;NyD;oGm;avNyD/ uRefawmfu udkat;aiG wifjy


onfh jyóemrsm;udk awG;awm&if; qdwfNidrfpGm pm;aeavonf/ twefMumí NyD;aom
tcg-

]]at;avAsm? 'DudpöawGrSm usKyfwdkUuawmh taxGtxl; rpOf;pm;wwfygbl;/ wpf


oabmwnf; wnDwnGwfwnf; &SdMu&if NyD;wmygyJ}}

uRefawmfwdkU xcJUMuonf/ tay:xyfrSm rD;awGxdefvif;aeavNyD/ vlawGvnf; wpfpkNyD;


wpfpk a&mufvm\/ &Spfem&DavmufwGif OuúXcef;ü ocifacgif;aqmiftcsKdUESifh
ausmif;om;acgif;aqmifrsm; pnf;a0;Mu\/ azmfjyyg jyóemrsm;udk tawmfMum
aqG;aEG;Mu\/ wdkd;wdk;ajymvdkuf us,fus,fajymvdkuf at;at;avoH a'gyGyGavoH
tBudwfte,f jzpfMuonf/ nOfheufí vlpkomcJG&onf? wdusaomtajzum; ray:vm/
okdUaomf bmyJjzpfjzpf vuf&Sdtajctaet& wdkufyGJudkum; b,fenf;ESifhrQ &yfír&ao;/
vkyfp&m&Sdwmudk qufvufvkyfMu&rnfom jzpfayonf/ ta&;awmfykHonf pufukef
armif;aewkef; jzpf\/ xdkUaMumifh acgif;aqmifydkif;u oabmuGJvJGrIuav;rsm;onf
ta&;awmfykHvlxk vufawGUvkyfief;rsm;Mum;wGif ikHUvQKd;aecJUavonf/

- 310 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

30

tysKdBuD;rsm;\ tvSL

wpfcgwpfcgawmh uReffawmfonf vlawGMum; vIyf&Sm;oGm;vmae&jcif;wGif pdwfarmvlarm


jzpfvmwwfonf/ w&m;a[moH? vufckyfoH? qloHyloH a<u;aMumfoH ponfrsm;udk
Mum;&onfrSm NiD;pDpDjzpfvmwwfavonf/ xkdtcgrsKd;ü vlxkESifha0;&m qdwfNidrf&mrSm
udk,fhbmom at;at;uav; aevkdufvdkayonf/ ,if;odkUqE´&Sdonfhtwdkif; wpfaeUaom
naeapmif;wGif qdwfNidrfaeaom wuúodkvfor*¾ pmMunfhcef;xJü wpfa,mufwnf; udk,fh
bmom at;at;aecGifh&av&m twdkif;rod yDwdjzpfaeavonf/ tawmfMumatmif
pmzwfí arGUavsmfaeavonf/

xdktwGif; opfwdkyifBuD;acgif;zsm;ay:rS qifhumqifhum usL;&ifhvdkufaom OMooHudk


Mum;vdkuf&ay&m uRefawmfh&ifwGif;rSm *Dwcvkyfudk ESdyfay;vdkufovdk &Sdayawmh\/

]]OMowGefoH omawmhrS aomwmyef r[max&fwkdUawmif? rqnfEdkif rsuf&nfpdkU&w,f?


vGrf;zkdUtdkaumif; vSwaygif;}}/ xdkuAsmoHav;udk Mum;aeoa,mifa,mif? waygif;vyJ
a&mufvmovdkvdk? &Gufa[mif;a<uí &Gufopfa0vmavNyDvm;/ xifjrif0dk;0g;jzpfvmum
pmtkyfudkvTwfcsNyD; pmMunhfcef;awmifbuf 0&efwmodkU xGufvmcJUrdonf/

ywf0ef;usif opfyifawGudk armhfMunfhvkdufonf/ &Gufa[mif;awG wpf&Gufwav 0Jum0Jum


a<upjyKaeaomfvnf; &Gufopfa0zdkU a0;ao;onf/ t"dywdvrf;ay:u r&ef;yifrsm;qDodkU
vSrf;Munfhvdkufonf/ 0g0if;aeaom r&ef;oD;rSnfhrsm;udk rjrif&ao;/ OMowGefoHum;
apmvSao;onf/ udka&TOMo bmoabmESifh apmapmBuD; wGefaeygovJ/

- 311 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wuúodkvf&dyfomvrf;rBuD;udk txufrSatmuf? atmufrStxuf Munfhvdkufonf/


at;azsmhvmaom aea&mifjcnfonf rsOf;xlxlom;ovdk xif;ceJaeaom vrf;aMumif;BuD;
ay:wGif cyfa&;a&; rIef;jc,faeavonf/

]]AsKdUq&m}}

uRefawmfhtm; vSrf;ac:vdkufaomtoHonf xdwfvefUapzG,f ZdrfysufapzG,f ay:vm


avonf/ wpfa,mufwnf; at;at;uav; ywf0ef;usif\ obm0tvSudk 0ifoufESifh
twl &SL&Idufí ZdrfawGUaeqJ xkdtoHu zsufvdkufovdk &Sdayawmh\/

]]AsKdU q&m vmygOD;As}}

toHrSm cyfaMumifaMumifESifh jrnfaomtoH? cyfat;at;ESifh trdefUay;oH/ uRefawmf


vSnfhMunfhvdkufonf/ udkodef;atmifum; NyKH;vsufae\/ udkodef;atmifrSm tcgwdkif;xuf
ydkydefaeonf[k xif&onf/ olUykqdk;rSm uRwfusawmhrvkd zdkoDzwfoD 0wfxm;onf/

uRefawmfu pmMunfhcef;xJ jyef0if&if;-

]]bmvJ udkodef;atmif}}

udkodef;atmifu uRefawmfhyckH;udk qD;udkifNyD; toHcyfwdk;wdk;jzifh-

]]odef;atmif acgif;aqmif trdefUay;prf;r,f [dkrSm [dkrSm}}

udkodef;atmif rsuf&dyfrsufpjzifh pmMunfhcef;t0if0qDodkU jyavonf/ touf 40 wpf0dkuf


wGif &Sdrnfxif&aom ta':BuD;wpfa,muf &yfaeavonf/ tom;jzLjzL t&yftarmif;
BuD;BuD;xGm;xGm; cHUnm;aom&kyfjzpfonf/ 0wfqifxm;ykHrSm yGJxdkifxGufvmovdkyif xif&
\/ MunfhygOD; acgif;ay:u bD;qHywfqHxkH;? xkdacwf xdktcgrSyif bD;qHywfawG &Sm;ukef
NyDjzpfí odyfrjrifrawGUEdkifNyDjzpf&m xdkta':BuD;\ bD;qHywfudk *&kpdkuf rMunfhbJ raeEdkif

- 312 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

acs/ pdkufxm;vdkufonfh pdefwD;? xdk;xm;vkdufonfh pdefqHxdk;? 0wfxm;vdkufonfh


ausmufeD ywÅjrm; vufaumuf? pkHcsxm;onfh y0g/

ta':BuD;onf vufudkiftdwfudk vufESpfzufjzifhayGUudkifum pmMunfhcef;wGif;udk 0ifrvm&J


ovdkvdkjzifh cef;0u &yfaeavonf/

uRefawmf\rsufpdrsm;udk 'ef;vTJovdk ta':BuD;xHrS udkodef;atmifxHodkU vTJydkUvdkufNyD;-

]]uJ acgif;aqmif? bmvkyf&rSmvJ trdefUxkwfprf;ygOD;}}

]][dkta':BuD;u olwdkUtdrfudk ausmif;om;acgif;aqmif wpfa,mufESpfa,muf vdkufNyD;


xrif;pm;zdkU vmzdwfw,f? [dkus&if tvSLaiGvnf; xnfhyghr,fwJU}}

]]tJ'Dawmhudk}}

]]tJ'Dawmh &JabmfwifxGef; ckyJvdkufoGm;&vdrfhr,f}}

]]udkodef;atmifwkdU vkdufayghAs}}

]]udk,fwdkUrS rtm;bJ}}

]]udkat;ausmfudk xnfhvdkufayghAs? olwdkUu acgif;aqmifawGudk wul;wu vmzdwfwm}}

]]udkat;ausmfvnf; rtm;bl;? onfhjyifvnf; tm;Mur,fr[kwfbl;}}

xdktcg ta':BuD;u vSrf;NyD;? toHav;av; 0J0JBuD;jzifh-

]]vdkufcJUygarmif&,f? tefwDwdkUararuvnf; toufBuD;awmh b,frSrxGufEdkifbl;/


ausmif;om;acgif;aqmifuav;awGudk awGUcsifjrifcsifvScsnf&JUvdkU wwwnf; waevkdU
wul;wu vmac:wmyg armif&,f um;eJUjyefydkUygr,f}}
- 313 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhrSm ta':BuD;tm;vnf; tm;em? vdkufvnf; rvdkufcsifojzihf udkodef;atmiftm;


wdk;wdk; ajymvdkufonf/

]]apmapmpD;pD;vnf; BudKzdwfrxm;bJeJUAsm}}

]]udk,fhvl aMu;(*sD;)rsm;raeeJUawmh? tvSLaiGuvnf; &cJUOD;r,fodvm;/ uJvdkufoGm;


trdefUay;w,f odef;atmif acgif;aqmifuG}}

udkodef;atmifu olU[mol yJGusNyD; &,fonf/ uRefawmfum; NyKH;NyD; acgif;ndwfvdkuf


&onf/

ta':BuD;onf rEÅav;ydef;wef;zdeyfudk pD;xm;onf/ uRefawmfwdkU or*¾wdkuftcif;u


acsmojzifh acsmfrvJatmif renf;BuD; avQmufae&onf/ wa&GUa&GUavQmufí avSum;wGif
wtdtdqif;aeaom ta':BuD;udk aemufuMunfhNyD; vkyfvJUvkyfvD a&Tydk;wDwGefUovdk
qdkaom pum;udk owd&aerday\/

atmufa&mufaomtcg cHUnm;opfvGifaom AsLum;BuD;udk awGU&onf/ Adkvftdrfu


um;armif;orm;ozG,f tay:tusÐ? acgif;aygif; ponfwdkUjzifh qifjyifxm;aom '&dkifbm
onf um;wHcg;zGifhay;vsuf BudKaeavonf/ ta':BuD;u uRefawmfhtm; t&ifwufckdif;NyD;
olu aemufrSwufavonf/ '&dkifbmonf &kdaopGm um;wHcg;udk ydwfay;NyD;rS olUckHwGif
wufí armif;xGufavawmhonf/

tpawmh um;xJwGif xdkifckHrSxGufvmaom za,mif;eHUESifh om;a&eHUrsm;aMumifh touf&SL


usyfovdkvkd jzpfaeonf/ 'Dvkd um;aumif;um;cHUBuD;rsm;udk pD;aerusojzifh vnf;aumif;?
ta':BuD;ESifhvnf; pdrf;aeojzifhvnf;aumif; taeusLHU pdwftdkufaeavonf/ aemufawmh
avw[l;[l;0ifvmonf/ um;pD;ívnf; Nidrfhvmonf/ ta':BuD;uvnf; pum;p&Smí
ajymavawmhonf/

]]tefwDhnDrudkrsm; rif;wdkUodrvm; rqkdEdkifbl;}}

- 314 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]b,folygvJ tefwD}}

]]a'gufwmwifwifvS qdkwmayghuJGU}}

]]aMomf emrnfawmh Mum;zl;ygw,fcifAsm? tJ'g nDrt&if;vm;}}

]][kwfw,f nDrt&if;yJ? tefwDwkdUrSm nDtpfrig;a,muf&Sdw,f? olu ti,fqkH;/ wifwif


NyD;awmh tefwD? tefwDHU txufrSmawmh 3a,muf? tm;vkH; tpfrawGcsnf;yJ/ EdkU rif;
emrnfu b,fvkdac:ovJ}}

]]uRefawmfhemrnfu wifxGef;vdkUac:ygw,f}}

odkUjzifh udk,fhtaMumif; olUtaMumif; ar;jref;pkHprf;NyD; &if;ESdD;oGm;Muayawmhonf/

a'gufwmwifwifvSum; tawmfyif xif&Sm;aom q&m0efrBuD;wpfOD; jzpfayonf/


a'gufwma':apmq? a'gufwma':&ifar? a':cifcifBuD;? a':jrpdefpaom acwfynmwwf
trsKd;orD;rsm; xifay:vmonfhaemufydkif;wGif txl;xif&Sm;vmaom trsKd;orD; ynmwwf
wpfOD;taMumif;udk azmfjyygqdkvQif a'gufwmwifwifvSudkyif OD;pGm owd&rdMuay
vdrfhrnf/

a'gufwmwifwifvSwdkU nDtpfig;OD;rSm tm;vkH; tysKdBuD;awGomjzpf\/ olwdkU\ zcif


ppfuJBuD; uG,fvGefonfrSm MumavNyD/ rdcifBuD;um; ,ckwdkif &Sdaeao;\/ olwdkUonf
ywfuvdef;vrf; (ewfarmuf&dyfomvrf;) rSm aeMuavonf/

um;BuD;onf NcHus,fBuD;wpfckxJodkU xdk;0ifvkdufonf/ NcH0wGifum; ]a'gufwmwifwifvS}


qdkaom qdkif;bkwfuav;wpfck csdwfxm;onf/ NcHBuD;xJwGif yifapmufBuD; cyfrsm;rsm;r&Sd/
yef;yifawGom aygonf/ Ak'¨o&PyifawG? ESif;qDyifawGESifh a'vD,myifrsm;udk txl;jyKí
pdkufxm;[ef&Sdayonf/ pdrf;vef;pdkjynfaom jrufcif;rsm;rSm aumfaZmpdrf;rsm; cif;xm;ovdk
&Sdayawmh\/

- 315 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wdkufrSm wpfxyfwkdufuav;jzpfonf/ odkUaomf yg;yg;vTmvTmuav;r[kwf? xkxnf


aumif;aumif;ESifh us,f0ef;aom wdkufjzpfonf/

ay:wDudk (qif0if) atmufrSm um;xdk;&yfvdkufavonf/ uRefawmfuyif um;udkzGifhNyD;


t&ifqif;um ta':BuD;qif;Edkifatmif wHcg;udk udkifay;xm;vdkuf\/ ta':BuD;u
NyKH;vsuf-

]]aeygapuG,f? '&dkifbmzGifhay;rSmaygh? uJ uJ wufyg? a&SUuwuf}}

tkwfavSum;uav;udk wufMuonf/

wdkufxJ0ifaom wHcg;rBuD;rSm oHacgufwHcg; jzefUvsuf aomhcavmufESifh ydwfxm;av&m


rdef;uav;wpfa,mufu vmzGifhavonf/ rdef;uav;rSm rEÅav;ydk;vkHcsnf wpfywf&pf?
[efZm;yifeDtusÐwkdUjzifh oyf&yfpGm0wfqifxm;onf/ qHyifudk wpfywfvQKdxkH;xm;onf/
rsufESmrSm oeyfcg;a&usJ vdrf;xm;\/ touf&SLrSm;avmufatmif ysmysmovJ wHcg;zGifh
ay;onfh trlt&m? uRefawmfwdkUtm; &dkaoudkif;&Idif;onfh trlt&mrsm;aMumifhom tapcH
ruav; jzpfonf[k ,lq&awmhonf/

0ifvQif0ifcsif; {nfhcef;BuD;xJodkU 0ifrdonf/ 0ifvQif0ifcsif; a&SUwnfhwnfhwGif acgif;aygif;


jzL azmhvkH; EIwfcrf;arT;a&;a&;? odk&if;tusÐwdkUESifh udk,fwpfydkif;&dkufxm;aom "mwfykHBuD;
wpfykHudk awGUjrif&avonf/ xkdvlBuD;\ ESmacgif;rSm ]&} aumuf aZmufxkd; wyfxm;onf
ESifh wlonf/ em;&GufBuD;rsm;rSm txll;&Snfvsm;NyD; em;aygufBuD;rsm;udkvnf; awGUjrifEdkif
onf/ ]]tif;? oli,fi,fu em;uyf0wf[efwl&JU? tJ'Dem;uyfBuD;[m ckolUorD; tysKdBuD;
wpfa,mufa,muf qDrsm; a&mufaeNyDvm; rqkdEdkifbl;}}

xkdvlBuD;\ "mwfykHatmufwGifum; bJGUESif;obifrSqif;vmNyD; &dkufxm;aom rdef;rysKd


wpfOD;\ "mwfykHudk jrif&onf/ a'gufjcmESifh 0wfvkHMum;rS yGifhvif;aeaom rsufESmrSm
ArmqefaomtvSudk aqmifojzifh xl;jcm;ae\/ ezl;rSm AsmygqHESifh Munfhaumif;rnfh
ezl;rsKd;/ "mwfykHudk aq;a&mifpkHxyfí jc,fxm;onf/

- 316 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu "mwfykHrsm;udk pdkufMunfhaepOf ta':BuD;u aemufrSaeNyD;-

]]tefwDwdkU azazbk&m;ykHaygh? atmufuykHuawmh tefwDhnDr wifwifvSav}}

]]a'gufwmwifwifvSu tck toufb,favmuf&SdNyDvJ tefwD}}

]]35ESpf jynfhNyD? uJ uJ xkdifygOD;}}

ta':BuD;onf uRefawmfhtm; xdkifckdif;NyD; b,fbufutcef;wpfckxJ 0ifoGm;onf/


{nfhcef;xJwGif qkdzmxdkifckHBuD;rsm;ESifh Budrfxkd;ukvm;xdkifrsm; &Sdavonf/ ab;eH&Hrsm;
wGifum; rdef;rBuD;rsm;\ykHrsm; wpfzufESpfykHpD &SdMuonf/ tm;vkH; bD;qHywf qHxkH;?
pdefvnfwkef? y0gcsrsm;ESifh ususeeqifjyifNyD; "mwfykH&dkufxm;Muonf/ olwdkUum;
a'gufwmwifwifvS\ tpfrBuD;rsm; jzpf[ef&Sday\/ ykHwpfykH vkdaeonfxifonf/
xdkUaMumifh [dk[dkonfonf rsufpdjzifh&Sm\/ tarBuD;\ykHudk rawGU&/

ckwGifu wHcg;vmzGifhaom tapcHruav; xGufvmNyD; vdar®mf&nfzefcGuf csavonf/


aiGpD;u&ufbl;vnf; ,lcJUonf/

uRefawmfonf vdar®mf&nfzefcGufudk MunfhNyD; vdar®mfoD;b,fESvkH;pmavmuf &SdygvdrfhrvJ[k


wGufaerdonf/

wpftdrfvkH;wdwfaeay&m vdkPf*lBuD;wpfckxJ a&mufaeovdk xifrSwf&onf/ aiGpD;u&uf


bl;wGif xkvkyfxm;aom t&kyfESifh yef;cufrsm;udk Munfhonf/ aemufNyD;awmh pD;u&uf
wpfvdyf xkwf,lNyD; Munfhvdkuf&m *dk;vfzvdwfjzpfaMumif; awGU&onf/ MunfhNyD;aemuf
pD;u&ufudk jyefxnfhaepOf-

]]aMomf aomufav? pD;u&ufaomufyg}}

- 317 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

[laom ta':BuD;\ toHaMumifh xdwfvefUwMum; jzpfoGm;avonf/ b,fwkef;u


ta':BuD; tcef;xJ jyefa&mufvmygvdrfh/

olwdkUtdrfrSm toHrjrnfatmif wHcg;zGifhNyD; ajcoHrMum;atmif vrf;avQmufMu[ef&Sd\/


ta':BuD;rSm y0gygrvmawmhacs/

]]uRefawmf pD;u&uf raomufwwfygbl; cifAsm}}

]]'gjzifh aq;ayghvdyf aomufrvm;}}

]]aq;vdyfudk tvQif; raomufwwfygbl;}}

]]aumif;w,f aumif;w,f? raomufwwf&if tusifhrvkyfwmbJ aumif;w,f}}

ta':BuD;onf uRefawmfhtm;MunfhNyD; pum;ajymae&mrS uRefawmfhausmbufqDodkU armh


Munfh&if;-

]]rrav;? a[m'gu armifwifxGef;wJU}} [k qkdum b,fwkef;u uRefawmfh aemufwGif


a&mufaeonf[k rod&aom rrav;qdkolESifh rdwfqufay;aeavonf/ uRefawmfonf
txdwfwvefU wtHUwMojzifh aemufvSnfhMunfhNyD; rwfwwf&yfvdkufonf/ rrav;qdkol
rdef;rBuD;onf t&yfvnf;&Snfonf/ rsufESmvnf;&Snfonf/ olUtaz&kyfESifh tawmf
qif\/ bD;qHywfudk aMumhaeatmif xkH;xm;aomfvnf; qHjzLyifrsm;udkum; ukefatmif
EkwfEdkif[efrwl/ *syefydk;tusÐ 0gvJUvJUESifh zJBuD;vkHcsnf a&nSda&mifudk 0wfxm;onf/
yef;ESifh vufudkify0gudk acgufNyD; tusÐ&ifzkH;Mum;rSm tvSty xdk;xm;onf/
pdefMu,foD;ESifh pdefem;uyfrsm;rSm awmufyvSay\/

rrav;onf qdkzmwpfckwGif 0ifxdkif&if;-

- 318 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]xdkifyguG,f xdkifyg}} [kajymvdkuf&m vlrrmtoHygaeonf[k uRefawmf tuJcwfvdkuf


rdonf/

uRefawmfu xdkifr,fvkyfwkef; vuf0Jbuftcef;rS rdef;rBuD;wpfa,muf? vuf,mbuf


cef;rS rdef;rBuD;wpfa,muf ESpfa,mufpvkH; NydKifwlwHcg;zGifhNyD; xGufvmMuonf/ wHcg;
rsm;rSm vkH;vkH;toHrjyKbJ yGifhvmMuonf/ olwkdUzdeyfrsm;onfvnf; zsyfceJ &SJceJrS
toHray;Mu/ olwdkUavQmufvmMuykHrSmvnf; ajcatmufMurf;jyif NydKusoGm;rSm pdk;&drfbd
onfhtvm; tomt,m wpfvSrf;NyD;wpfvSrf; vSrf;ívmMuonf/ ]ajcwpfvSrf; a&T
wpfoef;wefonf} ]eef;qefonf} qkdwmawG[m 'Dvkd[mawG xifyg&JU[k uRefawmf
qifjcifrdavonf/

ta':BuD;u rdwfqufay;jyefonf/

]]rrBuD;eJU rrvwfwdkUvnf; vmMuNyD? a[m'gu armifwifxGef;wJU}}

b,folu rrBuD;? b,folu rrvwf[k uRefawmf rcGJjcm;Edkifcif vuf0JbufrS0ifvmol


rdef;rBuD;u

]]aeaumif;yg&JUvm; armifwifxGef;}}

]]aeaumif;ygw,f cifAsm}}

vuf,mbufrS 0ifvmaom rdef;rBuD;uvnf; vkyfjyefonf/

]]aeaumif;yg&JUvm; armifwifxGef;}}

]]aeaumif;ygw,f cifAsm}}

- 319 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vuf0JbufrSxGufvmol rdef;rBuD;onf bD;qHywf ykykao;ao;uav; xkH;xm;onf/


qHyifjzLrsm;udk qdk;xm;[ef&Sdonf/ ydk;wGefUvkHcsnf a,m*Da&mifESifh y'kr®mtusÐcyfxlxludk
0wfxm;onf/ vufwpfzufrSm y,if;ykwD;ESifh tjcm;vufwpfzufrSm jrvufaumuf
ESpfuGif;qifhí 0wfxm;onf/ vuf,mbufrSxGufvmaom rdef;rBuD;um; aiGjzLa&mif
qHyifrsm;udk uspfuspf0dkif; qHxkH;xkH;xm;onf/ w&kwfydk;zsiftusÐ? xm;0,fvkHcsnf
a&nSda&mifrsm;udk 0wfxm;onf/ olUvufu pdefvufpGyfBuD;rSm wzsyfzsyfawmufae\/
olwdkU toD;oD;xdkifrdMuaomtcg uRefawmfvnf; xdkifvdkufonf/ xdkaemuf pdwfxJrSm
olwdkUav;a,mufudk BuD;pOfi,fvdkuf pOfMunfhvdkufonf/ qHyifESifh qHxkH;rsm;udkrlwnfí
qHyifaiGa&mifudk uspfuspf0dkif;0dkif; aoQmifxkH;xm;olrSm tBuD;qkH;tysKdBuD; (0g) tysKdBuD;
eHygwf(1)? qHyifudkqdk;í bD;qHywfykykao;ao; xkH;xm;oludk tysKdBuD; eHygwf(2)?
qHyifjzLudk ukefatmifrEkwfEdkifbJ bD;qHywfBuD; tufuGJaeatmif xkH;xm;oltm; tysKdBuD;
eHygwf(3)? qHyifa&mifaumif;ao;í bD;qHywfBuD;wGif pdefbD;pdkuf? pdefqHxdk; xdk;xm;vsuf
uRefawmfhtm;vmac:ol ta':BuD;tm; tysKdBuD; eHygwf(4) ponfjzifh pOfxm;vkduf
ayonf/

tysKdBuD;eHygwf(4)u pwifNyD; pum;qufjyefonf/

]]nDrti,fqkH; wifwifvSuawmh tdrfrSmr&Sdbl;? tvkyfudpöeJU oGm;ae&w,f/ xrif;pm;


tcsdefrD jyefEdkif&ifjyefcJUyghr,fwJU? rjyefEdkif&ifvnf; ausmif;om;acgif;aqmifawGudk
wifwifu csD;usL;aMumif; ajymvdkufygwJUuGJU}}

tysKdBuD; eHygwf(3)u 0ifí-

]]wifwifuav rif;wdkU}}

tysKdBuD; eHygwf(2)uvnf;-

]]wifwifuav rif;wdkU}}

- 320 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ESpfa,mufNydKifwl pvdkufrdojzifh ESpfa,mufpvkH; &yfvdkufMuonf/ wpfa,muf


wpfa,muf MunfhvdkufNyD;aemuf twefMumrS eHygwf(3)u-

]]wifwifuav oefvsifbufrSm oydwfarSmufausmif;om;wpfa,mufudk &mZ0wftkyf


vkyfwJUvlu acG;eJUvdkufwdkufw,f qdkwmMum;NyD; odyfrcHr&yfEdkif jzpfaewm}}

eHygwf(4)u 0ifjyefonf/

]]tJ'g ausmif;om;rdbawGu &mZ0wf0efBuD; w&m;pGJxm;w,fqdk r[kwfvm;}}

uRefawmfum; eHygwf(4)tm; ajzqdk&ef yg;pyf[vdkufpOfwGifyif eHygwf(1)u ar;cGef;topf


xkwfvkdufonf/

]]tmPm&Sif armifvSa&Tudk &kH;rSm trIppfawmh armifwifxGef; oGm;em;axmifao;ovm;}}

]]ra&mufao;ygbl;cifAsm? rtm;wmeJU}}

,ckxd pum;rajym&&Smao;aom eHygwf(2)u-

]]armifvSa&Tu w&m;olBuD;vkyfwJU OD;zdk;pudkyJ oufaotjzpfeJU wifr,fqdkwm odyfcsufus


wmyJaemf}}

uRefawmfu olUvdkyif oabm&aMumif; ajymvdkufrnfjyifaepOf eHygwf(3)u 0ifvdkufjyef


onf/

]]OD;zdk;pqdkwm tefwDwkdU aumif;aumif;odwmaygh? azazbk&m;&Sdwkef;u olu NrdKUtkyfjzpfp


&Sdao;w,f}}

eHygwf(1)u toHcyfrmrmjzifh-

- 321 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][JU olu nGefUaygif;tpkd;&udk tuyfaumif;awmh ta&;ydkifjzpfvmwmaygh}}

eHygwf(3)u-

]]armifvSa&Tu a&SUae}}

eHygwf(4)u-

]]armifvSa&Tu a&SUae}}

olwdkUESpfa,muf NydKifwlajymrdMuojzifh wpfa,mufudkwpfa,muf ae&may;&ef BudK;pm;&if;


ESpfa,mufpvkH; &yfoGm;Mu&m uRefawmfu wufokwf0ifí-

]][kwfuJU? udkvSa&Tu a&SUaeriSm;ygbl;? oludk,fwdkif avQmufvJygw,f? odkUayr,fh


aemufwpfcgus&if ocifjreJU ocifbOD;wkdU vdkufMuygvdrhfr,f}}

eHygwf(2)u-

]]b,f ocifbOD;vJ}}

eHygwf(1)u-

]][dk ol&d, OD;vSaz&JU orufuav;xifyg&JU}}

olwkdUodwm uRefawmfrodjzpfaeí ai;pdkufíom em;axmifaerdonf/

eHygwf(4)u pum;pazmfjyefonf/

]]wuúodkvfausmif;q&mBuD;awGu ausmif;om;rdbrsm;qDudk ausmif;om;awG ausmif;jyef


vTwfrvTwf? ausmif;om;awG pmar;yGJ ajzrajz taMumif;jyef&r,fvdkU pmawGydkUawmh

- 322 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ausmif;om; 1600 &SdwJUteuf 1155 a,mufu pmar;yJGajzr,fvdkU pmjyefw,fqdkwm


[kwfovm;}}

]]pmar;yJGrajzcsifvdkU oydwfarSmufwmrSr[kwfbJ/ 'Dawmh 'Dtar;'DtajzeJU ausmif;om;


ta&;awmfykHudk a&csdefwdkif;vdkU rjzpfEdkifygbl;cifAsm/ [kwfcsif[kwfr,f? r[kwfcsifaer,f?
odkUayr,fh}}

uRefawmfu okdUayr,fhESifhcsDNyD; ausmif;om;wkdU\ wuf<upnf;&kH;aeykHudk &Sif;vif;jy&ef


tm;,laepOf eHygwf(3)u-

wpfaeUu A[ef;rSm a'gufwmbarmf armfawmfum;udk ayxkyfeJUxkwm uHaumif;vkdU


vGwfoGm;w,faemf? olu 'Dhjyifum;pD;NyD; olUum;ay:rSm om;orD;awG wifvTwfw,f
qdkawmh om;orD;awG "m;pmcHvkyfwmeJU wlaew,f}}

eHygwf (3)onf xdkodkUvQif a'gufwmbarmf\ um;udk ayxkyfypfrIESifh ywfoufí


pum;yJGwGif vTrf;rdk;&ef BudK;pm;aeqJ eHygwf(2)u 0ifzsufvdkufavonf/

]]wifwifi,fa& ararhudkvnf; oGm;ac:OD;av}}

wifwifi,f[k tac:cH&olrSm tjcm;olr[kwf/ uRefawmfhtm;vmac:ol tysKdBuD;


eHygwf(4)aywnf;/ a':wifwifi,fonf xdktrdefUoHudk Mum;onfESifhwpfNydKifeuf
aigufceJ xvkdufonf/ tysKdBuD;eHygwf(4)onf wpfcgrQ þrQoGufvufaom trlt&m
rjycJUzl;ao;/ ajcatmufuMur;fjyif NydKusrnfudk raMumufawmhaom trlt&m?
vkyfvJUvkyfvD r[kwfaomtrlt&mjzifh tcef;wpfckwGif;odkU 0ifoGm;avonf/

tm;vkH;aomtysKdBuD;rsm;onf nDvmcHyv’if oD[moea&SUü ]]bk&ifrif;jrwf xGufawmf


rlrnf? tm;vkH;wdwfap}} [laom aqmife&DrSL;oH Mum;vkduf&bdouJUodkU wdwfoGm;Mu
av\/ olwkdUonf olwkdUrdcif bk&ifrBuD;tvmudk apmifhpm;aeMu\/ ,if;odkU
wdwfqdwfpGm apmifhpm;aepOf uRefawmfonf [dk[dkonfonfawG;zdkU tcGifhta&;&ay\/

- 323 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&mufNyD; tysKdBuD;awGESifh pum;pajym&uwnf;u awG;awmcGifhr&/ tysKdBuD;rsm;onf


uRefawmfhtm; ttm;ray;? 0dkif;í war;wnf; ar;aecJUMuavonf/

tysKdBuD;eHygwf(1)ESifh (2)wkdU\ y,if;ykwD;rsm;onf pdwfzkdUvm;? tvS0wfxm;zdkUomvm;/


olwkdU\ pdefem;uyfBuD;rsm;udk b,ft&G,fxd 0wfMuavOD;rnfenf;/ onftysKdBuD;awGom
av;q,fausmfrS uHay:í vif&ukefMuvQif b,fvdkjzpfukefMurnfvJ/

odkUuvdk awGUu&maygufyef;aps; awG;aeqJ tysKdBuD; eHygwf(3)u cyf,dkU,dkU trlt&m?


cyftkyftkyf toHjzifh-

]]a[m ararbk&m; vmaeNyD}} [k aMunmvdkufavonf/

tysKdBuD;tm;vkH;ESifh uRefawmfwkdU\ rsufpdrsm;onf tbGm;BuD;bufodkU NydKifwla&GUoGm;Mu


avonf/

tbGm;BuD;um; touf80rsm; ausmfaeNyDvm;rqdkEdkif/ qGwfqGwfjzLaom a&mifaypl;uav;


atmufwGif tuGufvdkuf qHyifuRwfaeaom ae&mrsm;udk jrif&onf/ rsufESmta&rsm;rSm
yyfMum;tyfovdk wGefUvdyfaeMuNyD; rsufwGif;rSm tawmfa[mufaeojzifh ,if;rsufwGif;rsm;
txJü rsufpdtaumif;yuwdrS &Sdygao;oavm[k oHo,jzpfp&myif/ udk,fcE¨mwGif
tom; &Sdawmh[efrwl? t&dk;ay:ta&wifaeí ta&ay:taMumBuD;rsm;u awmifwef;BuD;
awGvdk pDwef;aeMuonf/ tbGm;BuD;onf oefU&Sif;oyf&yfpGm 0wfqifxm;\/ ydk;zJr[kwf/
vuf&ufcsnfvkHcsnf? zsiftusÐ&ifaph ponfwkdUjzpfonf/ olUvufxJwGif awmifa0S;
wpfacsmif;udk udkifxm;\/ okdUaomf awmifa0S;udkifaomfvnf; cg;vkH;0rudkif;onfudk
awGU&onf/ tm;vkH;aom olUorD;rsm;ESifhrwlyJ t&yfykonf/

tbGm;BuD;aemufrSm &yfaeonfh tysKdBuD; trSwf(4)u xdkif&mrSxum qD;BudKaeaom


uRefawmfhtm; &nfnTef;vsuf-

]]a[m'gyJ armifwifxGef;qkdwm? ausmif;om;acgif;aqmifaygh ararbk&m;&JU}}

- 324 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhrSm ausmif;om;acgif;aqmif[k tac:cH&ojzifh ausmpdrfhoGm;ovdkvdk? rsufESm


xltrf;oGm;ovdkvkd jzpfrdavonf/

]]uRefawmfu acgif;aqmifrsm; udk,fpm;vm&wJU acgif;aqmifi,fuav; ygcifAsm}}

tr,fBuD;u uRefawmfha&SU ukvm;xdkifwpfckqDodkU vm&if;-

]]acgif;aqmifawGu bmjzpfvdkU rvdkufvmovJ? w&m;a[mxGuf&vdkU tvkyfrsm;ae


rSwfw,f}}

tbGm;BuD;\ toHum; &kyfESifhrvdkuf rmonf/ Munfvifjywfom;jcif;vnf; &Sdonf/

]]xdkif xdkif rif;u ti,fav;&Sdygao;uvm;}}

þvdkajymvdkufrS tbGm;BuD;\rsufpdonf taumif;yuwd &Sdygao;uvm;[k uRefawmfh


pdwfrSm aocsmoGm;awmhonf/ tbGm;BuD;onf ukvm;xdkifwGifxdkifonf/ awmifa0S;udk
udkifxm;aomfvnf; awmifa0S;rygbJvnf; oGm;Edkif vmEdkif xdkifEdkif xxdkifykH aygufonf/
tbGm;BuD;\ vufwpfzufonf awmifa0S;cg;v,fudk udkifxm;NyD; vufwpfzufu
ukvm;xdkif vufwifay: rSmwifxm;onf/

]][JUwifwifvS rvmao;bl;vm;}} [k tbGm;BuD;u olUorD;awGudk rMunfhbJ olUorD;rsm;


tm; ar;vdkuf&m eHygwf(4)ESifh (3)u NydKifwlajzvdkufMuonf/

]]vmr,fawmh ajymoGm;wmyJ? ckxd rvmao;bl;}}

]]rvmao;bl; bmjzpfvkdU aemufusaeovJ rodbl;}}

olwkdUajzonfESifh wpfNydKifeuf eHygwf(2)u-

]]rSmoGm;om;yJ aemufus&if aemufusr,fvdkU}}


- 325 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

eHygwf(4)u ]]tpnf;ta0;rsm; &SdaeNyDvm; rodbl;}}

odkUjzihf tysKdBuD; 4a,mufpvkH; wpfa,mufwpfcGef; nDrti,fqkH;ESifh ywfoufNyD; xifjrif


csufawG ay;aeMuav&m awmfawmfuav; qlnHvmavonf/ xkdtcg tbGm;BuD;u
awmifa0S;ESifh Murf;jyifudkacgufvdkufNyD; wdwfoGm;apavonf/ touf 40ausmf 50ausmf
60eD;yg; tysKdBuD;rsm;onf olwdkUtara&SUü 4-5-6ESpf t&G,f uav;rsm;vdk jyKrlvdkufMu
onf/ rsufpdoli,fuav;rsm;jzifh wpfa,mufwpfa,mufMunfhNyD; ,dkU,dkUuav; Nidrfae
vdkufMuonf/ xdkcPü ]]aMomf 'gaMumifhvnf; 'DtbGm;BuD;[m orD;5a,mufpvkH; ,ckxd
tysKdBuD;awGjzpfaeatmif xdef;odrf;xm;Edkifaywmudk;}} [laom todOmPfonf uRefawmfh
OD;aESmufxJrSm xGef;vif;ívmavonf/

tbGm;BuD;onf b,folUudkrQrMunfhbJ olUa&SUwnfhwnfhudkom aMumifai;MunfhNyD;-

]]ausmif;om;awG wpfckvkyfzkdUaumif;w,f}}

]]bmvkyfzkdU aumif;ygovJ cifAsm}}

]]tckaetcgrSm ausmif;om;awGudk wkdif;jynfu tm&kHpdkufNyD; av;pm;aewm rif;wkdU


ausmif;om;awGuom vkyf&if awmfawmfaumif;r,f/ &Siftm'dpö0Ho[m tifrwef
xufjrufwJU bkef;BuD;/ pmqdkvnf; udk,fhbmom pmayomru bmomjcm;vnf;
wwfw,f? ynmt&nftcsif; xufjrufoavmuf owÅdvnf;&Sdw,f? &ifxJrSm&Sdwmudk
&SdwJUtwkdif; tefxkwfjy&Jw,f? tusifhoDvqdkvnf; okóefxJrSm ausmif;xkdifwmudkyJ
Munfhawmhav/ tJ'Dvkd yk*¾dKvfwpfyg; oljrwfwpfa,mufudk yumoed,uH vkyfwm
w&m;oabmvm; [if}}

uRefawmfu udk,fem;rvnfaomta&;wGif bmrQrajymvdkojzifh qdwfqdwfaevdkufaom


tcg eHygwf(1)u olUtartm; axmufcHvkdufavonf/

]]b,fw&m;rSmvJ arar}}

- 326 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at; rw&m;bl;? 'DudpörSm ausmif;om;awGu0ifNyD; rw&m;aMumif; uefUuGufajymqdkzdkU


aumif;w,f/ Munfhprf;ygOD;? b,fxd a&mifhwufvmMuovJqdk&if Mo0g'p&d,tzJGUrSm
&Siftm'dpöygaew,f/ 'gu b,folurSvnf; xkwfypfvkdU&wmr[kwfzl;? &Siftm'dpöuvnf;
xGufray;bl;/ tm*udk,fawmf? Munfhprf; b,favmuf owdÅ&SdovJqdkwm}}

tm;vkH;aomorD;rsm;u acgif;ndwfum axmufcHMuavonf/ uRefawmfum; acgif;vnf;


rndwf? acgif;vnf;r,rf;/ odkUaomf tbGm;BuD;onf uRefawmfhudk Munfhaeonfr[kwfí
uRefawmf\ Mum;aea&;udk odrnfr[kwfyg/

tbGm;BuD;onf olUbmomol qufajymjyef\/

]]tJ'Dvkd Mo0gp&d,tzJGUrSm qufraexdkufbl;vdkU wcsKdU qlylaeMuw,f/ &Siftm'dpöudk


xkwfypfEdkifbkdU w&m;pJG&r,fvkdU odrf;armifudk ajymaeMuw,f}}

eHygwf(4)u0ifí

]]tpdk;&a&SUaecsKyfBuD; OD;odrf;armifvm;arar}}

]]at;wpfcgwkef;u bkef;BuD;awGu axG;cHeJUaygufwJh bk&m;vlBuD; odrf;armifaygh}}

eHygwf(2)u-

]]aMomf aMomf 21-OD;ygwDEdkifiHa&;u ]ukodkvfwpfyJ i&Jwpfydóm} vdkU ajymqdk xGufoGm;NyD;


tpdk;&a&SUaeBuD; 0ifvkyfoGm;wJU OD;odrf;armifyJaygh}}

odkUjzifh tysKdBuD;(4)OD;u OD;odrf;armifonf awmolBuD;om;jzpfaMumif;? OD;odrf;armif\


ZeD;taMumif;? olwkdUazazbk&m;&SdpOfu tdrfb,fESacguf bmvkyfvmzl;aMumif; ponf
rsm;udk ajymqkdaeMujyef&m qlqlnHnH jzpfvmjyefav\/ tbGm;BuD;onf awmifa0S;ESifh
Murf;jyifudkacgufum Nidrfapjyefavonf/

- 327 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tbGm;BuD;u uRefawmfhtm; nTef;í ajymjyef\/

]]tJ'Dvkd t&Siftm'dpötay:rSm rw&m;wmawG vkyfaewmudk ausmif;om;awGu 0if


uefUuGuf&if raumif;bl;vm; b,folwJU rif;emrnf}}

eHygwf(4)u 0ifaxmufonf/

]]armifwifxGef;}}

uRefawmfhrSm ra&Smifomawmhojzifh ajz&avonf/

]]uRefawmfawmh 'DudpörSm udk,frEdkifwJU jyóemjzpfaevdkU rajymwwfatmif jzpfaeygw,f


bGm;bGm;cifAsm? 'Dawmh ausmif;om;acgif;aqmifawGa&SUrSm uRefawmfwifjyyghr,f}}

tbGm;BuD;onf rsm;pGm ESpfNcdKufoGm;[ef&Sdonf/ uRefawmfhbufodkU MunfhNyD;-

]]ajymvdkufyguG,f? rif;wdkUausmif;om;acgif;aqmifawGudk? tbGm;u tifrwef tm;udk;


ygw,fvkdU/ r[kwfrcHpdwf&Sdolwkdif; ausmif;om;awGudk tm;udk;aewmyJ (orD;rsm;buf
vSnfhí) [JU [JU xrif;auR;Muawmhav}}

tysKdBuD; eHygwf(4)onf oGufvufpGmxNyD; aemufaz;taqmifodkU ul;oGm;um cPav;


aeawmh jyefvmavonf/ tbGm;BuD;onf olUudk,fol ikHUMunfhvdkufojzihf uRefawmfvnf;
vdkufMunfhrdonf/ onfawmhrS tbGm;BuD;\ &ifaphtusÐwGif tdwfaxmifuav; wyfxm;
onfudk owdjyKrd\/ tbGm;BuD;onf xdktdwfaxmifuav;xJodkU EIdwfprf;NyD; *Grf;axmifh
wpfaxmifhudk xkwf,lvdkufonf/ NyD;awmh olUem;ESpfzufxJodkUxnfhí ydwfqdkUvdkufonf/
þonfum; orD;rsm;tm; ajymcsif&majymMuawmh[k cGifhay;vdkufaom tcsuf[kyif
xifp&m&Sdonf/

- 328 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

orD;BuD;rsm;onf uRefawmfhtm; ar;cGef;trsKd;rsKd;xkwfNyD; olwkdUbmom ajzonfhtcg


ajzonf/ [dktaMumif;ar;&mu onftaMumif; a&mufoGm;NyD; onftaMumif;ajymae&mrS
onftaMumif;xJu [kdvlonfvlawGtaMumif; a&mufoGm;avonf/ b,folUom;orD;udk
odovm;? olwdkU oydwfarSmufMuovm; paom uRefawmfESifhwdkuf&dkufqdkifaom ar;cGef;rS
aeí rkd;nSif;w&m;yGJudk a&mufzl;ovm;? ae&if; OD;aum0d'&JU yOöif;trBuD;taMumif;
odovm; paom uRefawmfESifhrqkdifonfh ar;cGef;rsm;txd a&mufavonf/ olwkdUuar;?
uRefawmfurajz? olwkdUbmomajz/ Mumawmh uRefawmfonf acG;aoaumifykyfudk usD;uef;
awG 0dkif;xdk;aeMuykHudkom ajy;í owd&rdawmhonf/ uRefawmfwnf;[laom rwkHUjyef
Edkifonfh acG;aoaumifykyfudk olwdkUwpfawGu ar;cGef;EIwfoD;rsm;jzifh 0dkif;xkd;aeMuonf
r[kwfygavm/

tapcHruav;u vmNyD; ]]xrif;yGJ tqifoifhjzpfygNyD}} qdkíom oufom&m&awmh\/

{nfhcef;\ aemufbufwGif uyfvsuf&Sdaom tcef;rSm xrif;pm;cef;jzpfawmh\/ opfvGif


aom pm;yGJ&SnfBuD;wGif opfvGifawmufajymifaom ukvm;xkdifrsm;u 0dkif;&Hxm;avonf/
yef;uefjym;rsm;ay:wGif usqif; ta&mif[yfaeaom rD;a&mifum; waoG;warG;vSaeonf/
ZGef;cuf&if;rsm;ay:udk usqif;ta&mif[yfaeaom rD;a&mifum; rsufpdpl;aponf/ qDjyef
[if;ay: usqif;ta&mif[yfaeaom rD;a&mifum; qmavmifjcif;udk tm;ay;aeonf/

Akdvfqefonfh tcif;tusif;ESifh [if;rsm;udkMunfhNyD; tbGm;BuD;ESifh tysKdBuD;wkdUonf


t&G,ftdkMuoavmuf tcif;tusif;tpDtrHrsm;ü ysKdaomtjrif&SdMuonfwum;[k pOf;pm;
rdayonf/

tbGm;BuD;onf pm;yGJxdyfrSmxkdif\/ uRefawmfu tjcm;xdyfrSm xdkif&\/ tysKdBuD;


eHygwf(1)ESifh (3)onf uRefawmfh nmbufrSm xdkifí? eHygwf(2)ESifh (4)onf b,fbufrSm
xkdifavonf/ tbGm;BuD;um; uRefawmfwdkUpm;aom xrif;[if;udk rpm;? olUtwGuf
oD;oefUcsufjyKwfxm;aom vltdkpm [if;xrif;udk pm;onf/

- 329 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xrif;pm;&if; tbGm;BuD;onf pum;wpfcGef;rQrajym/ olUvltdkpmudkom at;at;oufom


pm;aeavonf/ tysKdBuD;rsm;um; tpm;taomufESifh ywfoufaom pum;rsm;udk ajymae
Mu\/ uRefawmfwdkU oydwfarSmufausmif;om;rsm;ESifh a&eHajrtvkyform;awG b,fvkd
pm;MuaomufMuykHudk ar;jref;\/ olwdkUb,fwkef;u b,fq&mawmfudk tdrfrSm qGrf;zdwf
auR;ykH? b,folUudk npmpm;yJG cif;auR;ykHrsm;udk [if;trsKd;trnfESifhwuG ajymjyaeMu\/
xkdokdU xrif;pm;&if; olwdkUajymqdkaom pum;rsm; em;axmif&í tuJcwfrdonfrSm
olwdkUtdrfwGif a'gufwmwifwifvSom tvkyfvkyfí usefvltm;vkH;rSm tvkyfr&Sd? <u,f0
NyD; ypönf;udk xdkifpm;aeMuonf/

tvkyftudkifvkyfzkdU rvkdojzifhvnf;aumif;? yGJvrf;obif tjyifodyfrxGufaom tysKdBuD;


rsm;jzpfojzifh vnf;aumif; xif&Sm;olawG xrif;zdwfauR;jcif;ESifh bkef;BuD;qGrf;auR;jcif;
rSm olwdkU\0goem jzpfaeonf/ wpfenf;tm;jzifhqkd&aomf olwdkU\ NiD;aiGUzG,f
aumif;aomb0wGif 'D0goemvkyfrS oufom&m&ayvdrfhrnf/ onfvdkrSvnf; jyify
avmurS vlrsm;ESifh pum;ajym&ayvdrhfrnf/

xrif;pm;NyD;vQifNyD;csif; {nfhcef;ü tm;vkH;NidrfqdrfpGm xdkifaeMu&mu tm;vkH;u 0dkif;NyD;


tysKdBuD; eHygwf(4)(0g) a':wifwifi,fudk Munfhí rsuf&dyfrsufjcnf jyvdkufMuonf/
a':wifwifi,fonf tcef;xJodkU0ifoGm;NyD; cPaevQif jyefvm\/ olUvufxJrSm
aiGpuúLrsm; ygvmavonf/ xkdaiGpuúLrsm;udk uRefawmfhvufokdUtyf&if;/

]]ararbk&m;u 20d? tefwDwkdU nDtpf5a,mufu wpfa,muf 15dpD? aygif; 95usyf?


ausmif;om;&efykHaiGudk vSLygw,f}}

uRefawmfu aus;Zl;wifaMumif; ajymvdkufonf/ a':wifwifi,fonf '&dkifbmudk


ac:vdkufonf/ tbGm;BuD;onf olUtcef;xJodkU 0ifoGm;avonf/ uRefawmfhtm;
EIwfawmif qufroGm;/ olUoGm;awGudk wHylwHESifhwkdufaeNyD; tdyf&efudkom pdwful;ae
aomaMumifh EIwfrqufjcif; jzpfaumif;jzpfEdkifayonf/

- 330 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tysKdBuD; eHygwf(4)rSwpfyg; tm;vkH;aomtysKdBuD;rsm;onf wpfa,mufNyD; wpfa,muf


uRefawmfhtm;EIwfqufNyD; olwkdUqdkif&m tcef;xJodkU tvQKdvQKd qdwfNidrfpGm0ifoGm;avonf/
wpftdrfvkH;onf uRefawmfvmpu awGU&ovdkyif Nidrfoufaejyefay\/ aemufrMumrD
tdrfa&SUrSm um;xkd;qdkufavonf/

tysKdBuD; eHygwf(4)u-

]]uJ oGm;aya&mh? ckvdkvmwm aus;Zl;wifygw,f}}

uRefawmfvnf; aus;Zl;wifpum;ajymNyD;aemuf armfawmfum;ay:odkU wufcJUavonf/ /

- 331 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

31

eifvm;[JU "e&Sif

wuúodkvfor*¾wdkufodkU jyefa&mufaomtcg udkodef;atmifwdkUxHrS owif;xl;wpfckudk


Mum;&avonf/ txufvTwfawmftrwf olaX;OD;oGif? NrdKUrausmif;q&mBuD; OD;bvGif?
NAdwdoQbm;rm; OD;nGefU? yGJpm;BuD; OD;bdk;ajAmh paom NrdKUrdNrdKUz vlBuD;rsm;onf
ausmif;om;rsm;\ awmif;qdkcsufudk &atmif nGefUaygif;tpdk;&ESifh aphpyfaqG;aEG;aeonf
qdkaom owif;jzpfay\/

nGefUaygif;tpdk;&onf ausmif;om;rsm;\ awmif;qdkcsufudk vlBuD;rsm;\ aphpyfcsufaMumifh


vdkufavsmrnf? rvdkufavsmrnf rodEdkifaomfvnf; zdESdyfcsKyfcs,frIudk ydkívkyfvmonf[k
qdk&ayrnf/ t&ifu atmufydkif;rsm;udkom zrf;\/ ,ck txufydkif;udk zrf;pjyKavNyD/
Zefe0g&Dv 10&ufaeU EdkifiHa&;uGefz&ifhBuD; NyD;vQifNyD;csif; aemufwpfaeUwGif ocifEktm;
zrf;qD;cJUí 14&ufaeUwGif wufbkef;BuD;udkodef;aztm; zrf;NyD;aemuf 23&ufaeU eHeufwGif
um; wdkUArm xdyfydkif;acgif;aqmif tm;vkH;udk odrf;usLH;zrf;vdkufavonf/ wkdUArm
tpnf;t&kH;BuD;onf vufeufudkifykefuef&ef a&Twd*kHrSm vufeufawGpkaeMuNyD[k owif;
vTifhum Xmersm;udkvnf;aumif;? ocifudk,fawmfrIdif;\ tdrfudkvnf;aumif;? ykvdyfESifh
ppfwyfrsm; wufa&muf&SmazGavonf/ eHeuf 5em&DwGif &efukefykvdyfrif;BuD; trSL;jyKaom
ppfykvdyfwyfzJGUonf zdeyfrcRwfbJ a&Twd*kH&ifjyifay:odkU wufum armfvNrdKifZ&yfudk
0dkif;vsuf ocifoef;xGef;? xdyfwifudk,fawmfBuD; ociftmp&? ocifatmifqef;?
ocifvSaomif; (bwfpfum;acgif;aqmif)? ocifat;Munf? ocifoif? ocifvSapm
(aygif;wnf)? ocifxGef;pdefESifh ocifbomwkdUudk zrf;avonf/ wdkufyf&dkufwm? pm&Guf
pmwrf;ESifh zdkifwGJrsm;udkvnf; odrf;,loGm;avonf/

'D;'kwfOD;bcsKdtm;vnf; olUaetdrfrS zrf;qD;oGm;avonf/

- 332 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odkUjzifh ta&;awmfykH\ acgif;aqmifrIwpfckvkH;udk ,drf;yg;oGm;atmif e,fcsJUorm;ESifh


nGefUaygif;tpdk;&wdkUu wpfxpfwufí BuHpnftm;xkwfvkdufjyefNyD/

odkUaomf-

wpfAdkvfus wpfAdkvfwuf/

'kwd,OuúX ocifvSabmfu OuúX xdyfwifudk,fawmfBuD;ae&m/

ocifav;armifu 'kwd,OuúXae&m/

ocifwifarmifBuD;u taxGaxGtwGif;a&;rSL;ae&m/

ocifjrodef;? ocifausmfodef;? ociftkef;jrifh? ocifcifarmif ponfwdkUuvnf; ae&m


toD;oD;wGif tpm;xdk;vkdufMuavonf/

0dkiftrfbDat ocifwifonf wkdUArmoDcsif;udk oDukH;pyfqdkum wkdUArmrsm;\ Edk;Mum;


vmaom ]wdkUArm} todESifh ]ocif} pdwf"mwfudk xif[yfazmfjycJUavonf/ 1300 jynfhESpf
uRefawmfwkdU ta&;awmfykH\ ypönf;rJU vlxktod? "e&Sife,fcsJU qefUusifa&;tjrifESifh
ckcHwGef;vSefa&; pdwf"mwfudkum; '*kHq&mwif odkUr[kwf '*kHocifwifonf ]eifvm;[JU
"e&Sif} oDcsif;jzifh xif[yfazmfjyvdkufayonf/

trsKd;? wkdUArmuGJU? udk;&mrJUawGtoG,foG,f? aiG*kPf&Sif"eajcz0g;?


wkdUrsm;udkuG,f.....? eif;xm;Muawmhw,f? (jynfydkifrif;Oya'awGeJUnSOf;?
"e&Sifudkawmhyif;? t&if;cHtaMumif;&,f? twGif;OmPfraumif;w,f)2/
ukefa&mif;vmMu? avmbaZmawGjc,fvS,f? tqDawGpm;um tom;awG
rsKdvdkUuG,f? tusefawG t&dk;awGa0w,f? rao&kH [yf&avaygh wu,f/

- 333 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(rnSmay Mumavzdw,f)/ ('gaMumifh oydwfawGudk vufudkif&SdMu


w,f)

(ig;Muif;qD ig;Muif;aMumfonfhES,f/ wdkUajrBuD;0,f? wkdUudkpD;um;


&if;ESD;olwkdU&,f)? eifvm;[JU? eifvm;[JU? a,musmf;bom;
ukyfaoG;pkyfwm wkdUrcHw,f? urÇm&ef eifhOmPfodayghuG,f)

(rnSmay Mumavzdavw,f? 'gaMumifh oydwfawGudk vufudkif


&SdMuw,f)

(a,musmf;bom;? eifvm;[JU "e&Sif&,f? tm;pGr;fjrifapr,f/


vlrsm;pkae&mrSm pGmus,fus,f? e,fcsJUolawG csKd;ESdrfavrSuG,f)2/
jrefrmjynf0,f? BuHwmvDq,f/ ]]wdkU&JU}} jrefrmjynf0,f?
xifwdkif;jc,fvS,f? zdESdyfavawmhw,f? vkdtifqE´<u,f/

(rnSmay Mumavzdw,f? 'gaMumifh oydwfawGudk vufudkif&SdMu w,f/)

t*Fvdyfe,fcsJUESifh vufyg;ap nGefUaygif;tpdk;&wkdUu zdESdyfMuonf/

uRefawmfwkdU tvkyform; awmifolv,form; ausmif;om;ESifh NrdKUae vkyfpm;udkifpm;


vltrsm;u ckcHwkdufckdufMuonf/ oydwfawGarSmufMuonf/ qE´jyMuonf/

olwkdUu bGwfzdeyfBuD;awG rcRwfbJ a&Twd*kHukef;awmfay:wufí wkdUArmtpnf;t&kH;


tvkyftrIaqmif vlBuD;rsm;udk zrf;onf/ wdkUArmtpnf;t&kH; acgif;aqmifrsm;zrf;aom
tjypfomru bk&m;ay: bGwfzdeyfpD;wufum bmomudkapmfum;aom tjypfvnf;
usL;vGef jyefavonf/

wpfjynfvkH;&Sd Armtaygif;uvnf; Nrdwfuae jrpfBuD;em;txd/

- 334 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]wdkUArmacgif;aqmifawGudk zrf;NyD; wkdUArmtpnf;t&kH;udk rw&m;oif;aMunmzdkU vkyfBuH


aeNyD/ azmfxkwfuefUuGufMu}} [k vnf;aumif;?

]]bmomudk apmfum;aeMujyefNyD? ikHUcHraeMuESifh}} [k vnf;aumif; wyfvSefUvIHUaqmfum


uefUuGuf pnf;&kH;Muavonf/

twGif;0efBuD;rsm;&kH; ausmif;om;rsm;0dkif;pOf ykvdyf&dkufwkef;uwpfcsD? ,ckwcsD? jynfvkH;


uRwf uefUuGufqE´NyyGJrsm; ay:vmcJUjyefavonf/

,ckwpfBudrf nGefUaygif;tpdk;&ESifh t*Fvdyfe,fcsJUwkdUu ydkítMurf;zufum ESdyfuGyfvm


onf/ rsuf&nf,dkAkH;? ykvdyfeHygwfwkwf ponfwkdUudkomru aoewfESifh vSHpGyfudkyg
wGifwGifBuD; okH;vmavonf/

odkUaomf vlxkurl tMurf;rzuf? tMurf;zuf&ef olwkdUvdk vufeufcJ,rf;r&Sd/ tEkenf;


&SdorQudkom a&vJESifhokH;NyD; ckcHwGef;vSef&avonf/ vlxktEkenf;um; xkxnf ydkBuD;vm
onf/ ydkípGefUpm;vmonf/ &kH;0dkif;? *gwf0dkif;? axmif0dkif;/

oefvsifwGif ukvm; Arm tvkyform; 600 ausmfu qE´jycsDwuf&m ykvdyfu &kdufNyD;


vlpkcJGonf/ &efukef? ykZGefawmifXmeudk t&yfolt&yfom;wkdU 0dkif;&m ykvdyfrsm;u
rsuf&nf,dkAkH; azgufcJG&kHru wkwfESifhvnf; 0if&dkufum vlpkcGJonf/

tmvHwGif ocifacgif;aqmifESifh ausmif;om;rsm;udk zrf;oGm;&m vlxku *gwfudk0dkif;NyD;


vTwf&ef awmif;qdkonf/ ykvdyfu jrif;ESifh0ifwkduf? eHygwfwkwfESifh &dkufcJG? aemuf
aoewfESifhypf&m vl 50 'Pf&m&í? udkbzdk;qkdolrSm BuD;rm;aom aoewf'Pf&mjzifh
aoqkH;oGm;&avonf/ 0dkif;Muaom vlxkxJwGif pwD;qDpufrS rdef;rtvkyform;rsm; yg&m
jrif;cGmESifh teif;cH&ojzifh arhajrmaeMuavonf/ vlpkcJGNyD;aemuf tzrf;cH&aom pwD;
tvkyform; ig;a,muftm; e,fydkifOD;azonf yk'fr 143 t& ppfaq;NyD; axmif 3 v
csvdkuf\/ trIppfNyD; o&ufaxmifodkU ydkUonftxd aygif;ESpfem&Dom Mumav&m 2 ESpf

- 335 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

Mumatmif ppfavh&Sdaom tjcm;trIrsm;ESifh uGmvSay\/ e,fcsJUt*Fvdyftm; wdkuf&dkuf


xdaom tjypfayudk;/ w&m;rif;wkdU vufoGufayrSmaygh/

jrif;NcHwGif ocifrrsm;u vlxk 5000 \ a&SUrSaeí *gwfudk0dkif;vsuf a&eHacsmif;wGif


tcGefxrf;orm; 2000ausmfu e,fydkif0efaxmuftdrfudk 0dkif;avonf/ armfvNrdKifwGif
ocifoef;ESifh ocifAapmwkdUtm; zrf;oGm;&m acsmif;qkH? rk'kH? a&;ESifh armfvNrdKifrS vlxk
wyfBuD;av;wyf csDwufNyD; axmifudk 0dkif;Muavonf/

ppfom;ESifh ppfykvdyfwkdUum; ppfumv &efolEdkifiHwpfEdkifiHodkU a&mufaebdouJUodkU jyKrl


Mu\/ ppfom;rsm;vdkufygaom rD;owfpufudk cJESifhaygufygonf qdkNyD; ykZGefawmifaps;
teD;&Sd ykZGefawmif pwkd;qkdifwGif;odkU ppfom;rsm;0ifNyD; qdkif&Sifudk vSHpGyfESifhxkd;avonf/
odrfBuD;aps;wGif ykvdyfu vlwpfa,muftm; zrf;&m vlxk0dkif;wm;Muonf/ ppfwyfu
vSHpGyfjzifh vdkufxdk;avonf/ nqdkvQif &efukefNrdKUay:ü ppfwyfrsm; vkH;0rif;rlaeMu\/
&dyfceJjrifvQif vSrf;ypfwwfavonf/

olwdkUbufu þrQtMurf;zufaepOf uRefawmfwkdUbufu vufeufudkifpJGrIrygaom vlxk


wkdufyGJrsm;jzifhom wkHUjyef&avonf/ vufeufudkifpGJaom vlxkwkdufyGJqifEGJ&ef tajcr&Sd[k
,lqxm;Muayonf/ xkdUaMumifh ausmif;om;acgif;aqmifrsm;\ aMunmcsufrsm;wGifaomf
vnf;aumif;? wkdUArmtpnf;t&kH; ocifacgif;aqmifrsm;\ rdefUcGef;rsm;üvnf;aumif;?
tMurf;rzufESifh [laom pum;udk tNrJvdkvkd xnfhoGif;azmfjyaeMuay\/ odkUESifhvnf;
tMurf;zufjcif;udk rSefrSefBuD; usL;vGefaeaom e,fcsJUorm;ESifh nGefUaygif;tpdk;&onf
tMurf;zuf&ef BuHpnfygonf [k vnf;aumif;? vIHUaqmfygonf [k vnf;aumif; olcdk;u
vlyg [pfaeavonf/

tMurf;zufNyD; tpdk;&tm; jyefvSefU&ef tMurf;udkif ajcmufvSefUa&;orm;wpfpk &SdaeNyD


[kum; odEdkifay\/ &efukefNrdKUv,faumifwGif a'gufwmbarmf\ armfawmfum;udk ayxkyf
ESifh xkcJUonf/ e,l;tdufq,fvfpD,m; &kyf&Sif&kHa&SUESifh ykvdyf&kH;BuD;wGif AkH;azmufcJGcJUav
onf/ xkdolwkdUum; rnfolrsm;jzpfMuonf[k uRefawmfwkdUrodcJU/ odvQifvnf; olwkdU
vkyfief; rSm;aMumif;? olwkdUvkyfief;aMumifh e,fcsJUESifh nGefUaygif;tm; bmrQt&mrxifapbJ

- 336 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

olckd;vuf "m;&dk;urf;ovkdom jzpfaeaMumif; ajymqkdí tMurf;udkif ajcmufvSefUa&;0g'udk


wkdufzsufMurnf jzpfavonf/

vufeufrudkif? tMurf;rzufaom vlxkwdkufyGJrsm;um; qufvufay:aygufaeay\/

ta&;awmfykHwdkufyGJrsm;wGif ryg0ifao;? <uif;usefaeao;aom vlxktpdwftydkif;rsm;onf


yGJ0ifvmavonf/

&efukefwGif 0rf;qGJq&mrrsm;u tpnf;ta0;usif;yNyD; zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;udk uefUuGufMu


avonf/

&efukefNrdKUvkH;uRwf trsKd;orD;rsm; tpnf;ta0;wpf&yfudk a':oufpku OuúX? rcifjr


(cifrsKd;cspf)u twGif;a&;rSL;tjzpfjzifh ac:qdkusif;yNyD; zdESdyfcsKyfcs,frIuefUuGufjcif;? Armh
vGwfvyfa&;udk awmif;qdkjcif; qkH;jzwfcsufrsm; csrSwfavonf/

tpdk;&u ppfwyfESifh ykvdyfrsm;okH;pJG&ef bwfpfum;rsm; iSm;aomtcg Armydkif bwfpfum;


rsm;u rvkdufbJaeMu&m tpdk;&u bwfpfum;rsm;udk tpdk;&u tvdk&SdvQif riSm;bJrae&
[laom ta&;ay:Oya'wpf&yf xkwfavonf/ xkdtcg bwfpfum;ydkif&Sifrsm; yg0ifvmum
bwfpfum;oydwf arSmufMuav\/ bwfpfum;oydwfwm;&if; ajy;aeaombwfpfum;a&SU
rdrdudk,fudk,f ypfvSJolrsm;yif ay:vmcJUay\/

rkH&Gmc&dkif ulawmf&Gmü &Gmaygif; 36&GmrS awmifolv,form; 1500 ausmfwdkU pnf;a0;NyD;


tcGefawmf avQmhaygha&;? a&TUqdkif;a&;ESifh avQmfypfa&;rsm;udk awmif;qkdMuonf/ rkH&GmodkU
tiftm;jy csDwuf&efvnf; qkH;jzwfMu\/

jrif;NcHc&dkif? ausmufyef;awmif;NrdKUe,f? pwdrf;&GmrSm vl 200 ausmf pnf;a0;NyD; tcGefawmf


avQmhaygha&;? a&TUqdkif;a&;ESifh avQmfypfa&;rsm;udk awmif;qdkMuonf/ 4if;jyif ]]a<u;NrDESifh
"e&SifwkdU\ ab;rSvGwf&ef trawmfaMu;aiG wpfOD;vQif 100 usyf xufrenf; 3 ESpfqdkif;
jzifh acs;&ef}} awmif;qdkMuonf/ xkdtpnf;ta0;ü rMumrDu axmifrSvGwfvmaom

- 337 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&mZ0wfrItusOf;orm; udkxGef;OD; qdkolu ]],ck udkatmifausmfaojcif;? ausmif;om;rsm;


tzrf;cHjcif;? ocifrsm; epfemcHjcif;rsm;onf qif;&Jom ;tusKd;twGufom jzpfaMumif;}}
a[majymavonf/

MunfhygOD;/ &mZ0wfrIusL;vGefonfqkdNyD; olUtm; axmifcsxm;cJUonf/ axmifxJrSm


EdkifiHa&;tusOf;om;awGtaMumif; Mum;cJU&onf/ EdkifiHa&;w&m; emcJU&onf/ axmifu
vGwfí &Gmjyefaomtcg awmifolv,form;wkdU\ wkdufyGJrsm;udk pnf;&kH;avNyD/
ta&;awmfykH vIyf&Sm;rIum; qDvkdtayguf&Smí awmBudKawmifMum; aus;&Gmrsm;odkUyif
a&mufcJUavNyD/

þodkUaom tajctaewGif 'kwd,tBudrf jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;vTwfawmfudk


ac:cJUavonf/

NrdKUrausmif;om;vTwfawmf usif;y&mXmejzpfay\/

&efukefwuúodkvfESifh &efukefNrdKU t*FvdyfjrefrmESifh jrefrmpmoif ausmif;aygif;pkHrS udk,fpm;


vS,frsm;tjyif NrdKUe,faygif; 124 e,frS ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm; wufa&mufMuav
onf/

wufa&mufMuaom ausmif;om;udk,fpm;vS,f tm;vkH;onf oydwfwdkufyGJrsm;? qE´jy


csDwufyGJrsm;? *gwf? axmif0dkif;í tusyfudkif ta&;qkdyGJrsm;rS wufvmcJUMuolwkdU jzpf&m
ta&;awmfykHaoG;jzihf wuf<uaeMuonf/ wkdufyGJt&yf&yf? tawGUtBuKH trsKd;rsK;drS
oifcef;pm,l&ef pdwftm;xufoefaeMuonf/ b,fawmif;qdkcsufrsm;wGif pl;pdkufí wdkufyGJ
qif&rnfudk qef;ppfa&G;cs,fMurnf/ a&SUvkyfief;pOfudk jywfjywfom;om; csrSwfvdkufMu
onf/

tpnf;ta0;udk q&mBuD;ocifudk,fawmfrIdif;u zGifh\/ q&mBuD;\ rdefU>rufpum;rSm


&dkufESufzdESdyfjcif; trsKd;rsKd;udk cHae&aom ausmif;om;rsm;twGuf oludk,fwdkifcHpm;&ovdk
emMunf;aom t"dyÜm,f ]]e,fcsJUt*FvdyfESifh &SL;wkdufwdkif; udkufwJU acG;rom; nGefUaygif;

- 338 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tpdk;& aumif}} awG tay: a'golykefjzpfaom t"dyÜm,f? ausmif;om;rsm;tm; tEdkifrcH


t&IH;ray;bJ qufvufwdkufcdkufap&ef tm;ay;onfht"dyÜm,fudk aqmifavonf/ odkUaomf
uRefawmfonf q&mBuD; xdkrdefUcGef;udk ajymaepOfwpfavQmufvkH; q&mBuD;\ rsufESmonf
wnfNidrfaeonf/ q&mBuD;\ toHonf at;csKdaeonfudk txl;owdjyKvkdufrday\/

udkvSa&Tonf tmrcHjzifh axmifrSvGwfvmaomfvnf; tpnf;ta0;wGif OuúXtjzpfjzifh


raqmif&Guf/ rlvtpDtpOftwkdif; udkodef;atmifu OuúXtjzpfjzifh vnf;aumif;?
udkat;ausmfu twGif;a&;rSL;tjzpfjzifh vnf;aumif; aqmif&Gufavonf/

tpnf;ta0; pvQifpcsif; udkat;ausmfu &efukefaxmifwGif;rS xdyfwifudk,fawmfBuD;?


'D;'kwfOD;bcsKd? udkEk(ocifEk)? udkode;faz (wufbkef;BuD; ocifodef;az) polwkdU a&;om;
ay;ydkUaompmudk zwfjyavonf/

wef;vsm; eHygwf(7)

&efukefaxmifBuD;

30. 1. 39

&JabmfwkdU-

ausmif;om;? tvkyform;ESifh awmifolv,form;wkdU aoG;pnf;Muavmh


[laom a<u;aMumfoHjzifh igwdkUonf ta&;awmfykHBuD; twGif;odkU 0ifcJU
Mu\/ xdka<u;aMumfoHudk vdkufemNyD; vkyfaqmifrIaMumifh oif&JabmfwkdU
onf t&dkufcH&NyD/ axmifwef; tcscH&NyD/ nSOf;yef;jcif;trsKd;rsKd; cH&NyD/
odkUaomf &JabmfwkdUonf xdka<u;aMumfoHudk [pfa<u;í aemufrwGefUbJ
csDwufvQif igwdkU\ ta&;awmfykH atmifjrifonfudk awGUvdkuf&rnf
jzpfownf;/

- 339 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

axmifwGif;&Jabmfrsm;

qkH;jzwfcsuf trSwf-1 rSm zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;ESifh qdkifonf/ zrf;xm;aom EdkifiHa&; tusOf;


orm;rsm;udk vTwfypf&ef? ta&;awmfykHvkyfief;rsm;ESifh ywfoufí w&m;pGJxm;onfrsm;udk
&kyfodrf;&efESifh jynfolUvGwfvyfrIrsm;udk csKyfcs,faomOya'rsm;udk &kyfodrf;&efwkdU jzpfav
onf/

qkH;jzwfcsuf trSwf-2 rSm ausmif;om;wkdUtm; ausmif;jyefwufaomtcg ta&;awmfykHwGif


yg0ifcJUjcif;twGuf tjypf,ljcif; rjyK&efESifh pmar;yGJrsm;udk ausmif;jyefwufNyD; 3vMumrS
usif;y&ef jzpfavonf/

þqkH;jzwfcsufudk MunfhvQif ausmif;om;rsm;onf xm0pOf oydwfarSmufxm;&ef r&G,f/


oifhavsmfaomtcsdefwGif ausmif;jyefwufNyD; pmayavhvmMurnf qdkonfudk jyayonf/

aemuf tqkdwpf&yfrSm twGif;0efBuD;rsm;&kH; ywf0ef;usifwGif ausmif;om;rsm;tm; ykvdyfu


&dkufESufvlpkcGJjcif;ESifh ywfoufNyD; pkHprf;&ef ausmif;om;or*¾u oabmwlaom yk*¾dKvfrsm;
ygonfh ckHorm"dtzGJU cefUay;&ef awmif;qdkavonf/

aemufqkH; qkH;jzwfcsufrSm 91-XmetkyfcsKyfa&;(0g) 1935ckESpf? jrefrmEdkifiH tkyfcsKyfa&;


Oya't& wnfaxmif pcef;oGm;aeaom t*FvdyfnGefUaygif;tkyfcsKyfa&;udk wkdufzsuf&ef
tpDtpOfrsm; csrSwfavonf/

(1) nGefUaygif;tpdk;& (0g) a'gufwmbarmf acgif;aqmifaom 0efBuD;tzGJU EkwfxGuf&rnf/


4if;ae&mwGif b,ftrwfurQ wufNyD; tpdk;&tzGJUrzJGU&/

(2) trsKd;om;pD;yGm;a&;xGef;um;NyD; NAdwdoQpD;yGm;a&; NydKysufapjcif;iSm trsKd;om;qkdifrsm;udk


tma;y;&ef wdkif;&if;jzpf ukefypönf;rsm;udkom okH;pJGMu&rnf/

(3) rokH;rjzpfonfh ukefrsm;rSvGJí t*Fvefjzpf ukefypönf;rsm;udk oydwfarSmuf&rnf/

- 340 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ArmEdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾ tvkyftrIaqmiftzJGUu oydwfarSmuf&efjzpfaom


NAdwdoQukefypönf;rsm; pm&if;udk jyKvkyf&ef jzpfayonf/

þonfum; 91Xme tkyfcsKyfa&;udk wdkufzsuf&ef EdkifiHa&;ESifh pD;yGm;a&; vufeufrsm;


jzpfay\/

ausmif;om;vTwfawmfodkU wufa&mufvmMuaom tjcm;ausmif;om; udk,fpm;vS,frsm;


tzdkUawmh uRefawmfrajymEdkif/ uRefawmfhtzkdUawmh 91Xme tkyfcsKyfa&;qkdaom ArmjynfwGif
t*FvdyfwdkU rif;rlBuD;pdk;aeaom tkyfcsKyfa&; taqmufttkHudk wkdkufzsuf&ef csrSwfvdkuf
aom EdkifiHa&;a&;ESifh pD;yGm;a&;tpDtpOfrsm;wGif ,kHMunfrIrjyif;xefvSyg/ a'gufwmbarmf
wkdUu &mxl;rSxGufay;rnf[k rarQmfvihfEdkif/ olwdkUu xGufay;OD;awmh? tjcm;trwfrsm;u
olUae&mwufNyD; &mxl;r,lygbl;[k tmrrcHEdkif/ NAdwdoQukefrsm;udk oydwfarSmuf&mrSm
vnf; odyfxda&mufrnfrxifay/ NAdwdoQvkyf txnftvdyf? pD;u&uf? qyfjym ponf
avmufudk oydwfarSmuf&kHjzifh Armjynfudk NAdwdoQ pD;yGm;a&;vuf0g;BuD;tkyfrI raysmufysuf
Edkif/ ysufEdkifyghrvm;? NAdwdoQ\ pD;yGm;a&; vuf0g;BuD;tkyfrIrSm þukefypönf;rsm;rSm
r[kwf/ qefpyg;? uRef;opf? a&eH? ow¬K? rD;oabFm? rD;&xm;? bPfwdkuf ponfwkdUrSm
jzpfonf/

þodkUaom tkyfcsKyfa&; wkdufzsuf&ef EdkifiHa&;ESifh pD;yGm;a&;vufeufrsm;ESifh ywfoufí


ausmif;om;vTwfawmf tpnf;ta0;wGifum; tjiif;ryGm;Mu/ tjcm; tpnf;ta0;rsm;
rSmvnf; tjiif;ryGm;Mu/ tjiif;yGm;ívnf; rjzpfEdkif/ vufeufudkif qifETJEdkifaom vlxk
wdkufyGJtqifhodkU roGm;EdkiforQawmh þvdkvkyfief;awGom vkyfp&m&Sdawmhonf r[kwfyg
avm/

tpnf;ta0;jyifyrSmum; tawmftjiif;yGm;avonf/ uRefawmfwkdU tcsif;csif;omru


ocifEkESifhwuGaom wkdUArmtpnf;t&kH;acgif;aqmif ociftcsKdUu wpfzuf? udkodef;az?
ocifvSaz polwdkUuwpfzuf tjyif;txef jiif;ckHMuavonf/ ocifEkESifh ocifacgif;
aqmiftcsKdUum; tdE´d,uGef*&ufESifh *E´D0g'udk erlemxm;MuaMumif;? uvuwÅm;jyefrsm;
jzpfaom udkodef;azESifh ocifvSazwkdkUu tdE´d,jynf uGefjrLepfygwD\ 0g'vrf;pOfrsm;udk

- 341 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

erlem a&SUaqmifvrf;jyxm;aMumif; xdkjiif;ckHyGJrsm;rS uRefawmfwkdU Mum;od&dyfrd&avonf/


wpfcgu wuúodkvfausmif;om;rsm; or*¾wkdufrSm tcef;ydwftpnf;ta0; wpfck&Sd&m
ausmif;om;rsm;tjyif ocifEk? ocifvSazESifh udkodef;azwdkU wufa&mufMuavonf/
91XmetkyfcsKyfa&; ysufatmif b,fenf;eJU wdkufrvJqdkaom jyóemay:vm&if; tjiif;yGm;
Mu&m ocifEku NAdwdoQukefypönf; oydwfarSmufa&;? trwfrsm; &mxll;r,la&;rsm;udk
axmufcHajymqkdí udkodef;azu xdkvufeufrsm;onf rxda&mufaMumif; ajymqdkav&m
ocifEku ]]'gjzifh rif;wdkUu bmvkyfrvJ}} [k aigufqwfqwfjzifh udkodef;aztm; ar;vkduf
avonf/ udkodef;azu ]]uRefawmfwkdU ArmjynfrSm ckbmvkyfMurvJ qkdwmuawmh tck
aqG;aEG;aeMuwmyJ? tdE´d,uGefjrLepfygwDuawmh}} [k tpcsDNyD; 91XmetkyfcsKyfa&;ESifh
tdE´,tm; NydKifwlay;vkdufaom tdE´d,tkyfcsKyfa&; (1935) Oya'udk wdkufzsuf&ef csrSwf
xm;aom tdE´d,uGefjrLepfygwD\ 0g'vkyfief;pOfrsm;udk &Sif;vif;ajymaeavonf/
olU&Sif;vif;csufrsm;wGif jynfe,frsm;wGif trwftrsm;pk&xm;aom tdE´d, trsKd;om;
uGef*&ufonf jynfe,ftpdk;rsm;zGJUNyD; v,form;? tvkyform; wdkUtm; avmavmq,f
oufomacsmifcsda&;? tcGeftwkwfrsm; avQmhaygha&; oD;pm;c avQmhaygha&;rsm; vkyfay;&
rnf/ tvkyform;? v,form;wkdU\ ajrydkifqefUusifa&;? t*Fvdyf"e&Sif qefUusifa&;
wdkufyGJrsm;ESifh tvkyform;? v,form; pnf;&kH;a&;rsm; vG,fulap&ef jynfolU tcGifht
a&;rsm; ay;&rnf ponfrsm;ygav&m ocifEkonf twefMumai;NyD; em;axmifae&mu
udkodef;aztm; rsufcGufaphaphMunfhNyD;-

]]a[h a[h uGef*&ufu jynfe,ftpdk;&tzGJUawG zJGU&r,f [kwfvm;}}

]][kwfw,f zGJU&r,f}}

]]'gjzifh &mxl;vufcHcdkif;wmayghav? jzpf&avuGm avmurSm uGefjrLepfawGu tkyfcsKyfa&;


oydwfarSmuf&mrSm a&SUqkH;u yg&r,fhtpm; jynfe,ftpdk;&awG tzJGUckdkif;aew,f? &mxl;
vufcHbdkU wdkufwGef;aew,f}}

- 342 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkodef;azu tdE´d,uGefjrLepfawGu &mxl;vufcHcdkif;onfrSm nGefUaygif;tpdk;& &mxl;


vufcHenf;rsKd; r[kwfaMumif;? vlxkwkdufyGJawG BuD;xGm;apatmif vkyf&efomjzpfaMumif;
&Sif;aeao;\/ ocifEku MumMumem;raxmifbJ-

]]awmfuGm awmf? 'Dykqkd;0wf 'Dacs;ygrSmyJ? igtxifBuD;wJU rif;uGefjrLepfawGu &mxl;


vufcHcGifhjyKwm igtHUMow,f}}

ocifEkonf tawmfyif a'gazmif;ae[ef&Sdonf/ ukvm;xdkifudk pm;yJGausmay;NyD; jyef


cif;vsuf tpnf;ta0;tm; ausmay;xdkifum-

]]a[h wdkUuawmh &mxl;oydwfarSmufa&;yJuG? NAdwdoQukef oydwfarSmufa&;? wdkif;&if;jzpf


ukef tm;ay;a&;yJuG? aemufxyf &IyfraeeJU awmfNyD}}

ocifEkonf aemufxyf pum;rajymawmhacs/ olrsm;ajymwm em;axmifraxmifawmh rod/


udkodef;azurl at;at;yif? olajymvdk&m qufajymaeavonf/ xdkaeUnu aqG;aEG;yGJ
omjzpf\/ wpfpkHwpf&m,wdjywf rqkH;jzwfay/ udkodef;az ajymNyD;aomtcg tjcm;vlrsm;
ajymMuonf/ ocifEkum; tpnf;ta0;NyD;onfhtxd bmrQrajymbJ ausmay;íom xkdif
onf/ tpnf;ta0; NyD;aomtcgürlum; ikHUpma&;aeaom udkodef;az\ yckH;udkykwfvsuf-

]]vma[h jyefMupdkU igtdyfcsifNyD}} [k ac:avonf/ udkodef;azuvnf; uysmu,mxí


olUaemufu vdkufoGm;onf/ ocifvSazu olwdkUESpfa,muftm; tayguf0rS BudKNyD;
vdkufoGm;onf/ olwdkUokH;OD;onf twlwlaeMuolawG jzpfavonf/ þtjzpftysufum;
olwdkU axmifrusrDuav;rS jzpf\/

- 343 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

32

axmifuszdkU tvSnfhay;yg

udkvSa&Tu axmifuvGwfvmNyD; jzpfaomfvnf; uRefawmfESifh pum;aumif;pGm rajym&


ao;acs/ axmifxJu tajctaersm;ESifh axmifxJrSaeí ocifEk? ocifpHxGef;vS?
udkodef;azESifh udkvSa&TwdkU wdkifyifNyD; a'gufwmbarmftm; axmifodkUac:um aphpyf
aqG;aEG;MuykHrsm;udk udkvSa&TxHrS Mum;vdkonf/ uRefawmfhpdwfxJrSm r&Sif;vif;onfrsm;udk
ar;jref;vdkonf/ okdUaomf ausmif;om;vTwfawmf usif;yaeonfhtwGif; olvnf;rtm;
uRefawmfvnf;rtm; jzpfayonf/

ausmif;om;vTwfawmfNyD;onfh aemufwpfaeUnaewGif NrdKUrrSaeí paumhaps; e*g;eDodkU


vrf;avQmufoGm;Muonf/

udkvSa&Tu uRefawmfhtm; axmifxJrSm olwdkUwpfawG aeMuxdkifMuykH? tpm;taomuf


pDrHcsufjyKwfMuykH? pmzwfMuykH? axmiftmPmydkifawGESifh wdkufyJGqifMuykHrsm;udk ajymjy
avonf/

]]axmifxJ udk,fwdkUaewJUwef;vsm;rSm 'efUovGefyifawG&Sdw,f/ &JabmfawGu 'efUovGef


&Guf[if;csKd aomufcsifw,fqdkawmh udk,fu csufwmudk;/ udk,fwdkU zsmykHom;awGu
iHjym&nf aumif;aumif;? ykpGefajcmuf aumif;aumif; okH;aeusqkdawmh iHjym&nfaumif;eJU
ykpGefajcmufaumif; r&EdkifwJU axmifxJrSm cufwmaygh/ 'Dawmh [if;csKdatmif b,fvdk
vkyfvJ odovm;}}

]]qdkprf;ygOD;Asm}}

udkvSa&Tu tm;&yg;&&,f&if;-

- 344 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]oMum;xnfhcsufwmaygh armif&if&JU [m; [m;}}

]]pmzwfMuykHuaum}}

]]axmifxJudk rmhufpf0g' pmtkyfawG oGif;vmw,f/ zdk;odef;az oGif;wmyJ/ axmifrSL;awGudk


b,fvdkNzD;w,fawmh rodbl;/ oleJUudk,feJU wpfa,mufwpfvSnfh zwfjy&Sif;jy vkyfwm
vnf; &Sdw,f? aemuf zdk;atmifqef;wdkU ocifoef;xGef;wkdU a&mufvmMuawmh 0dkif;NyD;
aqG;aEG; avhvmMuwmawGvnf; &Sdw,f}}

]]ocifEkaum}}

]]oluawmh ykwD;pdyfvdkU odyfZdrfawGUaewmaygh? [J [J pmvnf;zwfygw,f}}

]]udkvSa&T 'Dwpfcgawmh uRefawmfhudk wpfvSnfhay;ygOD;}}

þodkU awmif;yefvdkufaom uRefawmfhtoHrSm rlrSef[efrwl/ aMuuGJ0rf;enf;aom cHpm;rI


onf toHrSm *,uf&dkufae[ef wlonf/ NyKH;NzJNzJvkyfaeaom udkvSa&Tonf rsufESm
wnfoGm;NyD;-

]]armif&ifhudk bmwpfvSnfhay;&rSmvJ}}

]]uRefawmf axmifwpfcguscsifw,f? ckawmh uRefawmfhrSm axmifuszl;wJU*kPfvnf; r&Sdbl;?


axmifuszl;wJU tawGUtBuKH A[kokwvnf; r&bl;}}

]][m; [m;}} udkvSa&Tu xkH;pHtwkdif; tm;&yg;& &,fypfvdkufonf/ NyD;awmh rsufESmydk;


owfvdkufNyD;-

]]usKyfu armif&ifhudk axmifcsEdkif&atmif qmay:xGef;rS r[kwfbJ? axmifqdkwm csol&SdrS


uswm armif&if}}

- 345 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfygw,f? cifAsm;wkdUu axmifrcsEkdifygbl;? odkUayr,fh axmifusEdkifapr,fh wm0efudk


ay;Edkifw,f/ tckawmh ta&;awmfykHpuwnf;u uRefawmfhudk axmifusEkdifapr,fh wm0ef
wrif ray;bJxm;w,f? 'gaMumifh wpfvSnfh uRefawmfhay;ygOD; udkvSa&T&,f}}

]]tm;vkH;axmifusukef&if cufrSmaygh? rif;wdkUvdk axmifrusbJeJU aemufuvkyfaewJU


vkyfom;&JabmfawG&SdvdkU wdkUta&;awmfykHBuD; aqmf'ga&ykvif;rjzpfwmaygh udk,fhvl&JU}}

]]EdkU 'DaeUyJ axmifwGif; wkdUArmtpnf;t&kH; tvkyftrIaqmiftzJGUu aMunmcsuf wpfck


xkwfw,fr[kwfvm;/ od*FkwÅ&ukef;wGif wyfpJGvsuf&SdMuaom oydwfwyfom; 7000 ausmf
&efukefaxmiftwGif;odkU tm;vkH; 0ifMuonfhtcgudk igwdkU apmifhpm;arQmfvifhaeMu\/
wpfjynfvkH;&Sd axmifBuD; 8 axmif? axmifuav; 24 axmif? aygif; 32 axmifudk jynfhvQH
tufuJGxGufoGm;atmif igwdkUwpfawG tpkvdkuftNyKHvdkuf xkBuD;xnfBuD;ESifh 0ifMu&
rnfwJU/ 'Dawmh uRefawmfvnf; axmifxJ0ifzkdU wpfvSnfhcGifhawmif;wm bmrSm;ovJ
udkvSa&T}}

]]'Dvdk 'Dvdk? ckaMunmcsufu vltrsm;twGuf &Jaq;xdk;ay;wm/ vlawG[m t&ifuqdk&if


axmifusrSm aMumufaew,fr[kwfvm;? tckawmh wdkif;jynftwGufqdk&if axmifudk
&,fwmayghtaysmhxifw,f qdkwm jyvdkufwmyJ/ axmifBuD;eJU ajcmufvSefUaewJU t*FvdyfeJU
nGefUaygif;tpdk;&udk raMumufbl;uGvdkU ajymvdkufwmyJ/ tjyifrSm tvkyfvkyfr,fhvl r&Sd&if
b,fjzpfrSmvJ/ 'Dawmh wpfvSnfhrSray;yg&apeJU udk,fhvl}}

]]cifAsm;xGufvmykH ajymprf;ygOD;}}

]]tmrcHay;NyD; xGufvmwmaygh/ tck udk,fwdkUudkzrf;wJU &efukefta&;ay:vkHNcKHa&;Oya'u


aiG 200d wef tmrcHay;&if vGwfEdkifwmyJ/ 'DtcGifhta&;udk ,lwmaygh/ 'grS tjyifrSm
vkyfp&m&SdwmawG vkyf&rSmudk;/ udkodef;azawmif eufjzefoefbuf tmrcHeJU xGufvmyg
vdrfhr,f? olUudk tmrcHzdkU ajcvsifudktkH;cifeJU jrefrmhaeUpOfukdxGef;pdefwdkUudk ajymxm;w,f/
udkBuD;Ek udkvnf; tmrcHeJUxkwfMurSmyJ? 'Dhjyif wdkUArmacgif;aqmifawGudkvnf; tmrcHeJU
xkwfMurSmyJ}}

- 346 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

axmifht&omudk cHpm;&zdkU uRefawmfhrSm tvm;tvmr&SdawmhNyD/

]]axmifxJwkef;u cifAsm;wkdUwpfawG a'gufwmbarmfeJU ac:aphpyfMuw,fqdkwm bmvdkU


aphpyfzdkUvdkw,fvdkU uRefawmf oabmraygufbl;Asm}}

]]awmif;qdkcsuf&zdkU aphpyfwmaygh/ udk,fwkdUaphpyfwmudk *VKefarmifapmwdkU twdkuftcH


ygwDu oabmrusbl;/ bmjzpfvdkUvJqdkawmh olwdkUu wkdUawmif;qdkcsufudk barmfu
rvdkufavsmapcsifbl;? 'grS barmfjyKwfusr,fvdkU wGufwmudk;/ wdkUu wkdUawmif;qdkcsuf
&wmomvdk&if;? b,foluay;ay;aygh/ wdkUu &mxl;vk,lzdkU? udk,fhygwDBuD;yGm;zdkUqdkwJU
tacsmiform; EdkifiHa&;wGufudef;rsKd;eJU vkyfaewmrSr[kwfbJ/ aphpyfa&;qdkwmu ppfwdkuf
&if;vnf; vkyf&wmyJ? b,ftcsufrSm oabmwloGm;&r,fqdkwmrSom uGmwmudk;}}

]]a'gufwmbarmfu axmifxJvmw,fqdkawmh cifAsm;wdkUaewJU wef;vsm;xd vmovm;}}

]]rvmygbl;? olu axmifydkif&kH;cef;xJrSm aew,f? NyD;awmh udk,fwdkUudk ac:awGUw,f}}

]]olu bmawGajymovJAs}}

]]olajymwmawG csKH;Munfhvdkuf&if tck ausmif;om;awG&JU awmif;qdkcsufawGudk tjynfht0


olrvdkufavsmEdkifwJUtaMumif;? (Law and Order) eJU ywfouf&if bk&ifcHuom tmPm
ydkifwJUtaMumif;? zrf;qD;xm;wJU EdkifiHa&;orm;awGudk bk&ifcHoabmrwlbJ rvTwfEdkif?
zdESdyfcsKyfcs,frIOya'awG olr&kyfodrf;Edkifbl;qdkwJUtaMumif;awG oluajymw,f/ t*Fvdyfudk
olvnf; tvdkr&Sdygbl;? 91XmetkyfcsKyfa&;udk olvnf;rBudKufbl;vdkU ajymao;w,f?
'Dawmh xGufvdkuf&if a&SUavQmufNyD; EdkifiHa&; £ajEé&&vkyfoGm;Edkifw,f/ cifAsm;u &mxl;
pGefUvTwfEdkifw,fqdkwJU owÅd&Sd&if uRefawmfwdkU[m wdkif;jynfbufuvlawGygvdkU wpmpm
atmfaewJU twkduftcH*dkPf;u trwfrsm;[mvnf; &mxl;,lEdkifzkdU odyfcJ,Of;oGm;rSmyJ/
'DaemuftJ'Dvkd toHukef[pfaeMuwJUtrwfrsm; &mxl;r,lEdkifatmifvnf; usKyfwdkUqufNyD;
BudK;pm;r,fvkdU udk,fwkdUuajymMuw,f/ 'gayrJU a'gufwmbarmfu olxGuf&if twkduf
tcHtrwfawG wuf,lrSmyJvdkUom ajymaew,f/ NyD;awmh olu t*FvdyfawGudkcszdkU tcsdef

- 347 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rusao;bl;wJU? ppfjzpfvmawmhr,fwJU/ tJ'Dh ppftwGif;usawmh csufaumif;&rSmygwJU?


acgif;at;at;xm;NyD; tcGifhaumif;udk apmifhMuprf;ygwJU/ 'DvdkeJUyJ udk,fwdkUaphpyfa&;[m
NyD;wmygyJ/ oluvnf; olajymcsif&majym? udk,fwkdUuvnf; udk,fwdkUajymcsif&majym}}

]]bmrS awmif;qdkcsufawG r&bl;ayghaemf}}

]]ausmif;om;awG[m b,foleJUjzpfjzpf udk,fhvdkvm;csuf&r,fxif&if aphpyfaqG;aEG;r,f?


b,folvufudkifwkwfrS r[kwfbl; qdkwmawmh jyvdkuf&wmaygh}}

uRefawmfwkdU paumhaps;odkU a&mufvmMuNyD/ e*g;eDodkU roGm;ao;bJ wuúodkvf or0g,r


qdkifodkU 0ifMuav\/ udkxGef;tkefonf qkdif0rS&yfvsuf qD;BudKvsuf&Sd\/ olUrsufESmrSm
tNyKH;tjynfhESifh/

udkxGef;tkefudk uRefawmfonf udkxGef;tkefrSef;odaomfvnf; roduRrf;zl;? pum;rajymzl;acs/


udkxGef;tkefu udkvSa&Ttm;-

]]b,fhES,fvJ axmifxJrSm awmfawmfaysmf&JUvm;}}

udkvSa&Tuvnf; tNyKH;tjynfhrsufESmjzifh-

]]aysmfqdk axmifxJuawmif xGufrvmcsifbl;/ [m; [m;? ckyJ axmifxJu aysmfykHawG


'D&Jabmfudk ajymjyawmh 'D&Jabmfu olyg axmifxJoGm;aecsifw,fvdkU em;ylem;qm vkyfae
w,fAs}}

udkxGef;tkefonf rsufESmtwnfxm;vsuf uRefawmfhtm; tuJcwfovdk MunfhvdkufNyD;-

]]'D&Jabmfudk jrifawmhaewmyJ? emrnfu b,fvdkwJUvJAs}}

udkvSa&Tuyif-

- 348 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ocifeDwm&J &JabmfwifxGef;wJUAsm;? [m; [m;}}

udkxGef;tkefum; NyKH;a&mifuav;om jyNyD;aemuf rsufESmnSKd;oGm;ovkd jzpfonf/

]]uRefawmfvnf;Asm a[mh'Dqdkifwm0ef,l&wm onfjyifwm0efawG vpf[if;ukefNyD/ axmif


a&mufzkdUa0;a&m? cifAsm;wkdUqDawmif w,fNyD; ra&mufEdkifbl;/ pdwfxJrSm r&dk;r&GBuD; jzpfae
w,f/ rcsifhr&J rausreyf jzpfaew,f}}

udkvSa&Tonfvnf; rNyKH;Edkif? r&,fEdkifawmhbJ twefMumawGoGm;onf/ udkxGef;tkeftwGuf


0rf;enf;oGm;[ef wlonf/ twefMumrS-

]]'Dvkdoabmxm;vdkU b,fjzpfrvJAs/ cifAsm; 'DrSmr&Sd&if 'Dor0g,ruav; ysufoGm;rSm


ayghAs/ usKyfwkdU rD;wkwfausmif;om;awG[m raumif;wmawG? aumif;wmawG &SdU&wJU
Mum;xJu wnfaqmufxm;wJU? pdkufysKd;xm;wJU tvkyftoD;tyifuav;udk cifAsm;vdk
ZGJaumif;aumif;eJU apmifha&SmufaewJU O,sOfrSL;r&Sd&if b,fjzpfEdkifyghrvJ}}

udkxGef;tkef\ rsufESmwGif tNyKH;0ifvmonf/

]]aq;q&m0efavmif;BuD;uvnf; uAsmqefqef pum;ajymwwfoudk;? [J [J}}

]]uAsmqefqdkAsm? aq;wuúodkvfom ra&muf&if uRefawmfvnf; rif;ok0PfwdkUeJU tNydKif


tqdkif jzpfaerSmaygh? b,fhES,fhvJ qdkiftajctae}}

]]cifAsm;wdkUbufu wufoavmuf qdkifuvnf; wufaewmyJ/ t*FvdyfukefawG oydwf


arSmufa&; vkyfMu&ifawmh uRefawmfwdkUvnf; onfhjyifukefawG wifzdkU pDpOf&OD;rSmyJ/
aeygOD; udkBuD;EkwdkU? zdk;odef;azwdkU? zkd;atmifqef;wdkUaum b,fawmhvGwfMurSmvJ}}

]]uaeU eufjzef vGwfvmMuygvdrfhr,f/ 'DvdkayghAsm axmifqkdwm 0ifvdkufxGufvdkufaygh


[J [J? uJ e*g;eDudk oGm;vdkufOD;r,f}}

- 349 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]oGm; oGm;? udkxGef;a&TwdkU? q&m[defwdkUvnf; ckeifuyJoGm;Muw,f? awGUygvdrfhOD;r,f}}

uRefawmfwdkUonf e*g;eDbufodkU vmcJUMuavonf/

- 350 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

33

tif;vsm;uRef;qG,frS {nfhcHyGJ

NyD;cJJUaomv 1939ck? Zefe0g&Dv tv,favmufuwnf;u pma&;q&mBuD; tdyfcsf*sD0Jvf


(H.G.Well) onf azazmf0g&Dv 1&ufaeUü bkHabNrdKUrS &efukefodkU qdkufa&mufrnfh
taMumif;? Armpma&;q&mESifh owif;pmq&mrsm;onf BudKqdk{nfhcH&ef {nfhcHaumfrwDzJGU&ef
vdkaMumif;? wdk;wufa&;owif;pm t,f'DwmwpfOD;jzpfaom udkodrf;u pwifaqmfMocJU
avonf/

,ck rpöwm 0Jvfpf a&mufvsuf&SdNyD; wuúodkvf&uf*spfpMwm q&mvif;qD tdrfrSm wnf;ckd


aeavonf/ azazmf0g&Dv 2&ufaeU nae 4em&DwGif wuúodkvfbkwfuvyfü rpöwm
0Jvfpftm; *kPfjyK{nfhcHyGJwpf&yf usif;yavonf/ uruxjyKolrsm;rSm wuúodkvf pma&;
q&mrsm;tzJGUESifh vli,fowif;pmq&mrsm; tzGJUwkdUjzpfavonf/

uRefawmfwkdUonf urÇmausmfaom t*Fvdyfpma&;q&mBuD; rpöwm0Jvftm; txifBuD;


Mu\/ olUtaMumif; bmrQrodbl; xm;OD;awmh/ olU BuD;aomemrnfaMumifhyif olUtm;
Munfhjrifzl;awGUvdkayonf/ uRefawmfhtzkdUqkdvQif olUpmtcsKdUudkvnf;zwfzl;\/ oabm
vnf;us\/ aemufESpf&maygif;rsm;pGmtMum vmvwÅHUaomumvü avmu"mwfynm
rnfrQwdk;wufvmNyD; b,fvdkaevdrfhrnf? vlawGu b,fvkdusifhBuHvdrfhrnf? ppfawGudk
b,fvdkwdkufvdrfhrnf ponfjzifh edrdwfzwfa&;om;jcif;rsm;onf uRefawmfwdkU\ pdwful;
OmPfudk vGifhysHapavonf/ vGifhysH&aom pdwful;OmPfwGif t&omawGUvSay\/
rsufuef;awGavmuodkU rsufjrifwpfa,muf a&mufoGm;ykHudk BuHBuHzefzef pdwful;í
,pfrl;cJU&ay\/ pma&;q&mwdkUwGif pdwful;jzifh,pfrl;atmif vkyfEdkifjcif;onfyif wpfenf;
ajym&aomf pdwful;jzifh &l;Edkifatmif zefwD;ay;Edkifjcif;onfyif xl;cRefaom t&nftcsif;
jzpfonf[k xif&ayonf/ xdkUaMumifh rpöwm 0Jvfpfudk MunfndK\/ av;pm;\/ awGUjrif
vdk\/

- 351 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odkUuvdk awGUvdkjrifvdkaeqJ axmifrSxGufvmNyD;pjzpfaom wufbkef;BuD; udkodef;azu


uRefawmfvnf; xkd{nfhcHyGJudk wufEdkif&ef zefwD;ay;avonf/ uRefawmfonf pma&;q&m
r[kwfapumrl pmtawmfrsm;rsm; a&;ae&onf/ ausmif;om;vIyf&Sm;rI owif;rsm;udk
owif;pmrsm;odkU a&;ydkU&\/ wpf&Hwpfcg or*¾aMunmcsufrsm;udk a&;om;&\/
udkodef;azu udkvSa&Ttm; ausmif;om;avmuwGif jzpfysufaeykHtvkH;pkHudk rpöwm0Jvfpftm;
ajymjyzkdUvdkaMumif;? odkUjzifhwpfqifh urÇmodjzpfoGm;EdkifaMumif;? &JabmfwifxGef;rSm pma&;
q&m aygufpuav;? owif;pmq&m aygufpuav;jzpfaeaom ausmif;om; wpfOD;
jzpfojzifh xdkwm0efESifh oifhavsmfaMumif; ajymjyavaomaMumifh udkvSa&Tu uRefawmfhtm;
udkodef;azESifhtwl xnfhvdkufavonf/

twlwloGm;MupOf uRefawmfu rpöwmtdyfcsf*sD0Jvfpftm; txifBuD;ykH? olUpmrsm;udk BudKufykH


ajymav&m-

]]wkd;wufaompmayqdkwm bmvJvdkU rif;em;rvnfvdkU olUpmawG oabmusaewmaygh}} [k


udkodef;azu bkajymvdkufavonf/ udkodef;azonf wpfNydKifeufwnf; uRefawmf txif
BuD;aom rpöwm0Jvfpftm; apmfum;jcif;ESifh ESHUpyfatmifpmzwfaom uRefawmfhtm; apmfum;
jcif;udk jyKvkdufaom bkaumifjzpfayonf/ 'gaMumifh 'Dvludk wcsKdUrkef;MuwmyJ[k pdwfxJ
rSm rSwfcsufcsvdkufonf/ udkodef;azwGif uRefawmfESpfvdkoabmusaom t&nftcsif;rsm;
&Sdyg\/ olUpmrsm;udk uRefawmf av;pm;pGmzwfyg\/ odkUaomf olonf olUudk,fol
txiftawmfBuD;onfjzpf&m xdktcsufudk uRefawmfrBudKuf/ 4if;jyif bkawmjcif;udk wrif
vkyfaeonf[k xifonf/ olrsm;tm; ypfypfcgcg ajymqkda0zefjcif;rSm emrnfBuD;vdkí
wrifvkyfaeovm;[kvnf; xifrdayonf/

]]'gjzifh cifAsm;qkdcsifwJU wkd;wufaompmayqdkwmu b,fvkd[mvJAs}}

uRefawmfu aighawmhawmhar;vdkufonf/

]]udk,fhvl? udk,fa&;wJU ocifudk,fawmfrIdif;tw¬KywÅd zwfzl;w,fr[kwfvm;/ tJ'DxJrSm


ygwJU ed'gef;[m wkd;wufaompmaytaMumif;ayghuG}}

- 352 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]zwfzl;om;yJ tJ'DhtxJu ed'gef;vnf; tBudrfBudrfzwfzl;w,f/ ed'gef;ppcsif; a&S;twdwf


Armpmay[m udk,fydkifOmPfeJU wDxGifzefwD;rI acgif;yg;w,fvdkU a0zefw,fav}}

]][kwfw,fav? ZmwfuGufZmwfvrf;eJU ywfoufNyD; udk,fydkifOmPfeJU wDxGifzefwD;rI


acgif;yg;w,f? taMumif;t&meJU ywfoufNyD; udk,fydkifOmPfeJU wDxGifzefwD;rI acgif;yg;
w,f/ Ak'¨bmomusrf;*efrSmygwJU ZmwfawmfBuD;awG? edygwfawGu &SdNyD;jzpfaeawmh
udk,fydkifOmPfeJU wDxGifzefwD;zdkUrS rvdkbJ[mudk;/ odkUayr,fh tJ'Dtydkif;udk xm;vdkufOD;?
ed'gef;tv,fydkif;eJU aemufydkif;rSm wkd;wufaompmayeJU ywfoufNyD; &Sif;vif;csufawG
ygw,f}}

uRefawmfwkdUonf tif;vsm;ausmif;aqmifa&SUodkU a&mufvmMuonf/ ausmif;aqmifBuD;


um; wdwfqdwfae\/ txJu tNrD;udk vkyfvJUvkyfvD [efcsDjyaeaom Muufrrsm;vnf;
r&Sd/ tjyifu uawmfuawmfESifh atmfjrnfum &pfoD&pfoDvkyfaeMuaom Muufzrsm;vnf;
r&SdMu/ ausmif;aqmifa&SUu uHUaumfESifh r&ef;yifrsm;atmufwGif t&Gufajcmufrsm;onf
omvQif vGwfvyfaysmfyg;pGm wkd;a0SUupm;aeMuavonf/ uRefawmfonf rjrihfOD;tm;
uGufceJ owd&rdavonf/ ajcmufaoGUaeaom tif;vsm;aqmifBuD;udk MunfhNyD; vGrf;qGwf
aerdonf/

udkodef;azuawmh olU wdk;wufaompmay oabmw&m;rsm;udk ocifw&m;a[monfh


av[efyefwdkUESifh a[majymaeavonf/

olajymjcif;rsm;onf q&mvGef;tw¬KyÜwdÅwGif ola&;xm;aom ed'gef;atmuf azmfjyyg


oabmrsm;udk ajz&Sif;jcif;jzpfonf/

]]owif;pma&;? 0w¬Ka&;? uAsma&; paom pma&;q&mrsm;onf ygwDpGJr&Sd? tpnf;t&kH;


wpfckrSr0if&[k qdkMuonf/ onf0g'udkum; uREkfyfrBudKuf/ tNrJwrf; uefUuGufrnf
jzpfavonf/ xkdolwkdU\ t,ltqt& pma&;q&monf awmifxdyfodkUwufí ajrjyifü
oGm;vmvIyf&Sm;aeMuaom vltaygif;udk NyKH;NyKH;uav;Munfhum a0zef&efomjzpf\/

- 353 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pma&;q&mwkdUonf vlUavmutxufwGifaeí vlESifhewfaygif;pyfíjzpfaom vlujym;rsm;


toGif aeapcsifavonf/

]]wdkUArmqif;&Jom; awmifolv,form;rsm;rSm xif;ukvm;wkH;uJUodkU tnGefUwkH;atmif


rJGvsuf &SdavNyD/ trsKd;\ tnGefUtzl;[k qdktyfaom vli,frsm;rSmvnf; tvkyfvufrJU
awavMurf;ydk;rsm;jzpfvsuf Armjynf aZmufxkd;arSmufckH EkHEkHcsmcsmjzpfaeonfudk tb,f
pma&;q&monf b,fbufrS ryg0ifbJ yGJMunfhovdk Munfhaecsifao;oen;f}}

udkodef;azu ArmjynfvGwfvyfa&;twGuf wu,fwkdufaeaom ygwDrSm 0ifyg&rnf[k


awmif;qdkonf/ q&mvGef;onf wkdUArmtpnf;t&kH;wGif 0ifovdk? pma&;q&monf
ygwD0if&rnf bufvdkuf&rnf[k qkdayonf/

]]uRefawmf tJ'DtcsufawGudk oabmwlom;yJ? odkUayr,fh cifAsm;ajymwJU rpöwm0Jvf&JU


pmay[m wkd;wufaompmay r[kwfbl;qdkwmudkom oabmrwlwmyJ/ uRefawmf
em;rvnfvdkU 'Dpum;udkajymw,fvdkU cifAsm;xifcsifxifawmh}}

uRefawmfwkdUonf bkwfuvyf&Sdaom uRef;qG,fqDodkU avQmufvmMuonf/ tif;vsm;


a&jyifwGif Munfvifaom rkd;jym[yfojzifh ywf0ef;usif &Icif;wpfckvkH;onf tjymEk
tvif;a&mifwGif txl;MunfvifvSyaeayonf/

]]at; rif;BudKufvSygw,fqdkwJU tESpf&maygif;rsm;pGmMum&if b,fvdkjzpfrvJqdkwJU pmtkyf


udkyJ MunfhygOD;/ avmavmq,f ta&;BuD;wJUjyóemawGudk ausmfNyD; tJ'gawGtwGufawmh
tajzr&Sm tysif;ajy pdwful;,OfwmawGyJjzpfw,f}}

]]tkdAsm? olu avmu"mwfynm&JU wefckd;udk ,kHMunfolrkdU avmu"mwfynm[m a&SU


b,favmufxd wkd;wufvmr,fqdkwm BudKwifpdwful;Edkifwmu wu,fhOmPfBuD;&SifrkdU
r[kwfvm;As}}

- 354 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at; tJ'Dvkd ajym&ifawmh ajymEdkifwmaygh? okdUayr,fh wu,fusawmh wkdU[m


vlowÅ0gawG BuD;yGm;wkd;wufapcsif&if urÇmBuD;rSm ppfqdkwmr&Sdapcsif&if "e&Sif pepfqkd;
BuD;udk wkdufzsufypf&r,fvdkU ,kHMunfw,f/ 'gudkvkyfwJUvl[m wu,f wkd;wufwJUvl?
avmu"mwfynm a&SUwpfqifhwkd;wufapcsif&ifvnf; tJ'D"e&Sifpepfqkd;BuD;udk wkdufzsuf
Nypf&r,f/ 'DtvkyfawGudk vkyfatmif vIHUaqmfwJU pma&;q&mrS wkd;wufwJU pma&;q&mvdkU
ac:Edkifr,f? rifhq&m 0Jvfpfu 'Dtvkyfudk arhapNyD; pmzwfwJUvludk pdwful;,Ofwkdif;jynf
udkom ac:oGm;wmjzpfawmh wkd;wufwJUpma&;q&mvdkU rac:Edkifbl;/ rif; pOf;pm;Munfh
ygvm;? rsufrjrifawGcsnf; aexkdifwJU wdkif;jynfqkdwm b,f&SdEdkifrvJ}}

udkodef;az\ ajympum;rsm;rSm uRefawmfhtawG;tac:udk uRrf;xdk;arSmufckH jzpfapjyefav


onf/ rpöwm0JvfpfESifh ywfoufaom uRefawmfhcH,lcsufrsm;udk jyefvnfokH;oyf aerday
onf/ uRefawmfonf "e&Sifpepfudk NzdKzsufypfrS vlUavmuaumif;rnfudk ,kHMunfaeol
jzpf\/ okdUaomf ,cifu rpöwm0Jvfpftm; aomfvnf;aumif;? tjcm; pmayjyóemrsm;udk
vnf;aumif;? "e&SifpepfNzdKzsufa&; rSwfausmufjzihf wifrMunfhcJUrdyg/

bkwfuvyfa&SU jrufcif;&ifjyifwGif pm;yJGrsm; cif;xm;onf/ opfyift&dyf tm0gorsm;u


aumif;vSonf/ avjynfavnif;uav;uvnf; tif;vsm;a&jyifay:rS ausmfjzwfum
uRefawmfwdkUqDodkU wokefokefwdkufcwfvmae\/ tif;vsm;rsufESmjyifwGif vl;vGefUaeaom
vIdif;i,fuav;rsm;onf urf;ajcudk rxdwxd woGifoGif &dkufcwfupm;aeMu\/
armfawmfum; ,mOf&xm;oHawGudkvnf; rMum;? vlolav;yg; atmf[pfqlnHoHawGvnf;
rMum;&? urÇmavmuBuD;rS oD;jcm;uif;uGmvSaom &dyfNidrfom,m urÇmuav; jzpfae
ay\/

uRefawmfu xkdae&m xkdywf0ef;usifudk cspfaeavonf/ rpöwm0Jvfpftm; {nfhcH&ef þ


ae&mudk a&G;wwfoltm; csD;usL;aerdonf/ udkodef;azuawmh-

]]pdwful;,Of pma&;q&mtwGuf pdwful;,Ofywf0ef;usifeJU ae&muav;ygyJ}}

- 355 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rvdkwrm ajymvdkufavonf/ pma&;q&mawG? owif;pmq&mawG wjznf;jznf; a&mufvm


Muonf/ okdUaomf uRefawmfwdkU pm;yGJrSmawmh uRefawmfwkdUESpfa,mufom &Sdao;onf/
udkodef;azum; y;gpyfu ypfy,faompum;udk qkdaeapumrl þae&m þywf0ef;usifwGif
MunfEl;csrf;ajrUaeonfrSm olUrsufESmwGif xif&Sm;ae\/ twefMum MunfEl;aeNyD;aemuf
olu-

]]tkdifaq; &JabmfwifxGef;? rpöwm0Jvfpf&JU OD;aESmufxJudk udk,fwkdUta&;awmfykH ra&muf


a&mufatmif oGif;ay;&r,f}}

]][kwfuJU? ay;zdkU pm&Gufpmwrf;tpkH ,lvmcJUygw,f? jyifqifvmcJUygw,f/ 'gxuf


udkodef;az ArmjynfrSm uGefjrLepfygwDqdkwm r&Sdbl;vm;}}

udkodef;azonf uRefawmfar;vdkufaom ar;cGef;aMumifh tHUMooGm;[ef&Sdonf/ awmfawmf


ESifh rajzao;bJ uRefawmfhtm; aphaphMunfhaeonf/ uRefawmfhudk tuJcwfaebdoavm/
twefMumrS jznf;jznf;ESifh cyftkyftkyf-

]]&Sdawmhr&Sdao;bl; udk,fhvl? b,folUrSvnf; rajymeJUaemf? &Sdatmif BudK;pm;aeMuw,f/


udk,feJU ocifvSaz uvuwÅm;u tdE´d,uGefjrLepfygwDacgif;aqmifBuD; rlZmzmtmrufudk
ajymNyD; uGefjrLepfpnf;&kH;a&;orm;wpfa,muf zdwfvmcJUw,f/ tJ'D&Jabmf[m tck &efukef
a&mufaew,f? olu cktwGif; aqG;aEG;wkef; oifwef;ay;wkef;yJ &Sdw,f/ uJ 'DavmufyJ
udk,fhvludk today;Edkifr,f? b,folUrSvnf; rajymeJUaemf}}

]]pdwfcsygAsm}}

xdktwGif; uRefawmfwdkUtzGJUodkUvnf; vltrsm;a&mufvmavonf/

rpöwm0Jvfpf a&mufvmaomtcg wuúodkvf pma&;q&mwpfOD;jzpfaom udkndKjru


y&dowfESifh wpfa,mufpDvkdufí rdwfqufay;avonf/

- 356 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rpöwm0Jvfpfonf uRefawmfwdkUpm;yGJqDodkU a&mufrvmao;rD ai;arQmfMunfh&if; uRefawmfu


udkodef;aztm;-

]]1936ckESpf wkef;uawmh udkndKjr[m oydwfarSmuf acgif;aqmifwpfa,mufaemf? ckawmh ol


rygyguvm;}}

]]at; 'Daumifu ausmif;om;awG EdkifiHa&;rvkyf&qdkwJh a<u;aMumfoHatmfNyD; ab;rSm


xdkifaew,f}}

]]olu bdvyfoGm;NyD; owif;pmynmoifzkdU oabFmapmifhaew,f r[kwfvm;}}

]]tif; [kwfw,f}}

]]cifAsm;vnf; bdvyfowif;pm ynmawmfoif avQmufao;w,f r[kwfvm;}}

]][kwfw,f 'DudpöawGrSm igu udk,fhoabmeJU rpDrHygbl;uGm/ ppDpOfwkef;u udk,fawmif


rodbl;? udkEkoabmygyJ? igtdE´d,oGm;wmvnf; udkEku oGm;zdkUaumif;w,fqdkvdkU oGm;
wmyJ/ wpfcg ckwpfacguf tdE´d,ujyefvmawmh trfat bDt,fvf bJGUawG rvdkcsifygeJU
wJU? tdE´d,rSm 2ESpfae& awmfa&mayghwJU? bdvyfoGm;&atmif ol a'gufwmbarmfudk
ajymqdkNyD;NyDwJU? EdkifiHjcm;a&mufwJU A[kokw vdk&if;yJwJU? 'geJU igvnf; oabmwlNyD;
owif;pmynmawmfoif avQmufwmyJ/ aemufusawmh ukvm;Arm t"du&kPf;udpöawG? ck
ta&;awmfykHawG ay:vmawmh udkEkuyJ rif; bdvyfoGm;zdkU[m *&kpdkufraeeJUawmhwJU?
vkyfp&m&SdwmawG vkyf&r,fwJU? 'gvnf;rSefwmyJ? 'DtcsdefrSm nGefUaygif;tpdk;&udk
rqefUusif&if igwdkU[m wkdif;jynfopömazmufwmeJU twlwlyJ}}

]]cifAsm; 'Davmufawmif udkBuD;Ekpum;udk em;axmifvsufeJU [dknwkef;uawmh bmhaMumifh


olUudk bkrIwfaewmvJ}}

]]tJ'guawmh EdkifiHa&;t,ltq uGJvJGrIudk;uG}}

- 357 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdktwGif; rpöwm 0Jvfpf uRefawmfwdkUpm;yJGodkU a&mufvmavonf/

udkndKjru udkodef;azESifh pí rdwfqufay;avonf/

]]ol[m Armjynf&JU rmwifvlomyJ}}

udkodef;az-

]]tJ'Davmufawmh rBuD;us,fygbl;}}

rpöwm 0Jvfpfu udkndKjrtm;-

]]Armjynfu rmwifvlom ac:&atmif olUaqmif&Gufcsuf odyg&apOD;}}

udkndKjru udkodef;azonf AkE´bmomemudk jyKjyif&ef wufbkef;BuD;0w¬Ka&;aMumif;?


bkef;awmfBuD;rsm;\ oydwfarSmufjcif; cH&aMumif;rsm;udk ajymaeavonf/

udkodef;azu uRefawmfESifh rpöwm0Jvfpftm; rdwfqufay;aomtcg uRefawmf toifh


jyifqif ,laqmifvmcJUaom ausmif;om;ta&;awmfykHESifh ywfoufonfh pm&Gufpmwrf;
rsm;udk ay;vkdufavonf/ 4if;aemuf t*Fvdyfe,fcsJUorm;ESifh nGefUaygif;tpdk;&wdkUu
ausmif;om;rsm;tm; zdESdyfcsKyfcs,faeykHudk ajymjyvdkufavonf/

rpöwm0Jvfpfu ]]igom ArmjynfrSmae&&if wpfESpfrSm 365&uf oydwfarSmufaerSmyJ}} [k


&,fp&m ajymoGm;ao;onf/

uRefawmfwkdUpm;yGJESifh uyfxdkifaeaom jrrsKd;vGifESifh rdwfqufay;aomtcg rpöwm0Jvfpfu


]]0w¬Ka&;q&mqkd&if b,fESyk'f a&;NyD;NyDvJ}} [k ar;onf/

jrrsKd;vGif/ / ]]tyk'f 70ausmf 80xufrenf; a&;NyD;ygNyD}}

- 358 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rpöwm0Jvfpf/ / ]]tkd tHUMop&maumif;wJU pma&;q&myguvm;? usKyfwdkUawmh 'Davmuf


rwwfEdkifbl;}}

vGwfvyfa&; trsKd;orD;rsm;tzGJUcsKyf twGif;a&;rSL;jzpfol pma&;q&mr cifrsKd;cspfESifh


rdwfqufay;aomtcg cifrsKd;cspfu ausmif;om; tvkyform; ta&;awmfykH "mwfykHrsm;udk
rpöwm0Jvfpftm; ay;vkdufav\/

rpöwmy&krf;trnfcH OD;armifarmifajyu vli,fowif;pmtzJGUudk,fpm; rpöwm0Jvfpftm;


pmwrf;wpfapmifay;quf&m xkdtxJwGif t*Fvdyf"e&SifESifh nGefUaygif;tpdk;&wkdU\ zdESdyf
csKyfcs,frIrsm;? tvkyform;v,form;ESifh ausmif;om; pma&;pmcsD? pma&;q&m? owif;pm
q&mESifh tjcm;aomvlwef;pm;wkdU\ tajctaersm;? vuf&Sd EdkifiHa&;tajctaersm;udk
azmfjyxm;avonf/ urÇmvnfhaeaom rpöwm0Jvfpfonf a&mufvmav&m&mt&yfwdkUü
xkdtaMumif;rsm;udk azmufonfcsygav/ t*Fvefjyefa&mufí pmtkyfa&;yguvnf; þ
taMumif;rsm;udk xnfhygav[k wdkufwGef;xm;avonf/

rpöwm0Jvfpfum; t&G,ftm;jzifh tawmftdkrif;NyDjzpfaomfvnf; &kyf&nftm;jzifh tkdpem


wkefcsnfhjcif; vkH;0r&Sdao;? trlt&mrSm zswfvwf\/ tajymtqdkrSm [moOmPf&TifvS\/

olUtm; acgif;aygif;? ykqkd;awmif&Snf? ydef;wef;zdeyfpaom ArmtokH;taqmifrsm;udk


vufaqmifay;&m olonf csufcsif; acgif;aygif;udk pGyfvdkufojzifh tm;vkH;u wNyKH;NyKH;
MunfhaeMu&ao;onf?

udkodef;azu a0zefvdkufojzifh rpöwm0Jvfpf\ pmayrsm;udk &IaxmifhwpfrsKd;rSaeí


MunfhrdNyDjzpfaomfvnf; rpöwm0Jvfpftm; txifBuD;rI? MunfndKrIrSm aysmufroGm;acs/ ck
vludk,fwdkif awGU&aomtcg ydktxifBuD; ydkMunfndKvm&kHru &if;ESD;cspfcifpdwfvnf;
aygufvmavonf/

- 359 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

35

tEkenf;tpGrf;ukefNyD

a&SUb,fvdk pcef;oGm;MurvJ/

uRefawmfomru uRefawmfhxuf EdkifiHa&;tjrif 0g&ifhMuaom udkat;aiG? udkxGef;&Sdefpaom


ausmif;om; acgif;aqmifrsm;vnf; tBuHtdkufaeMuavonf/ xkdudpöESif hywfoufí
uRefawmfu olwdkUtm;ar;wdkif; olwkdUu wdusjywfom;aom tajzudk ray;EdkifbJ
tvkyftrIaqmiftzGJUu tcsdefwefawmh vrf;nTefygvdrhfr,f[kom ajymwwfavonf/

tpmtiwfcHjcif;udk &yfpJvdkufonfh aemufaeUnaewGif uRefawmfwkdUokH;OD;om; qkHrdNyD;


uRefawmfu xdkar;cGef;udk ar;vdkufonfqdkvQifyif udkat;aiGu oufjyif;wpfcsuf
csvdkufNyD;-

]]tJ'Dudpö cPab;csdwfxm;vdkufOD;? uJ vm &kyf&SifoGm;Munfh&atmif}}

udkxGef;&Sdefvnf; uRefawmfhtar;aMumifh jzpfay:vmaom tusyftwnf;rS xGufayguf&


aomaMumifh touf&SLacsmifoGm;[ef&SdNyD;-

]]aumif;w,f? bk&ifh&kHoGm;Mu&atmif? at0rf;u ESpfaqmifNydKifZmwfum; jyaew,f/


oydwfwyfaygif;csKyf owif;um;vnf;ygw,f}}

tBuHtdkufaeaom uRefawmfonfvnf; pdwfajyvufaysmuf &kyf&SifoGm;Munfh&ef oabm


wlavonf/ okdUaomf vufiif;jyóemudk arh&rnfqdkvQif vkH;0 arhaysmufapvdkaom
aMumifh-

- 360 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]onfhjyif&Hk oGm;MuygpdkUAsm? oydwfwyfaygif;csKyf owif;um;ygaew,fqkdawmh uRefawmf


wkdU[m pdwfajyvufaysmuf rjzpfbJaerSmaygh? arhr,fharh vkH;vkH;arhMunfh&atmif}}

udkat;aiGa&m? udkxGef;&Sdefyg toHxGufí &,fvdkufMuonf/ udkxGef;&Sdefu-

]]'Dvdkarhxm;vdkUvnf; r&ao;bl; udk,fhvl? awm&Jwd&pmäefawGeJU wmZHum; oGm;Munfh


awmif udk,fwdkUudpöawG arhvdkU&rSmr[kwfbl;? a*ghaqhzfouif; oDcsif;u rarhatmif
vkyfay;ygvdrfhr,f? NAdwdoQukef;wyfa&wyf ppfrufvuf&kH;jywJU owif;um;awGu
rarhatmif vkyfay;vdrfhOD;r,f? uJ-ESpfaqmifNydKifqDudkom oGm;MupdkU}}

uRefawmfwkdUonf bk&ifh&kHoGm;vsuf oydwfwyfaygif;csKyf owif;um;ESifh ESpfaqmifNydKif


Zmwfum;udk MunfhMuavonf/ oydwfaygif;csKyfum;wGif &kyf&SifMunfh y&dowfu vufckyf
Mobm cPcP ay;Muaomtcg uRefawmfwdkUonf pdwftm;wuf<u vmMuayonf/
aysmf&TifjrL;wl; vmMuayonf/

&kyf&SifMunfhNyD;aomtcg za&Zmvrf;rSm zmvl'g 0ifaomufMuNyD; ql;avbk&m;qDodkU


avQmufoGm;Muonf/ vrf;ab; yvufazmif;ay:wGif vefcsm;ESifh ulvDukvm;rsm;onf
tdyf&mcif;ukefMuavNyD/ wcsKdUrSm 0dkif;zJGUí pum;pjrnf ajymaeMuonf/ wcsKdUum;
tdyf&mrSmvSJí bD'Dudk rSdef;aeMu\/ aqmif;u rukefwwfao;í cyfat;at;&Sdaomfvnf;
aeíaumif;&kHyif jzpfayonf? vqkwfjzpfojzifh vrxGufao;aomfvnf; aumif;uifrSm
wdrfajcjrLESif;uif;pifojzifh Mu,frsm; pkHnDxGef;awmufaeMuonf/

udkxGef;&Sdef-

]]vefcsm;ukvm;awG b,fawmhrsm; tdrfeJU&meJU aeEdkifMurvJ rodbl;aemf}}

udkat;aiG-

]]olwdkUjynf vGwfvyfawmh olwdkUvnf; tdrfeJU&meJU ae&rSmaygh}}

- 361 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmf-

]]bkHbdkifNrdKUwpfNrdKUwnf;rSm ckvdk tdrfr&SdvdkU vrf;ay:trdk;rygbJ tdyf&ol wpfodef;ausmf


&SdowJU}}

olwdkUu [if;ceJnnf;NyD; pkwfoyfvdkufMuonf/

uRefawmfwkdUonf ql;avbk&m;vGefNyD; yef;NcHwGif;odkU0ifMu\/ yef;NcHwGif rD;cyfusJusJ


xGef;xm;&m rarSmifvGef; rvif;vGef;ojzihf at;ajrMunfvifaom t&dyftm0goozG,f
jzpfaeayonf/ jrifcsifvQifvnf; jzpfí rjrifcsifvQifvnf; jzpfonf/ tjrifrcHcsif
vQifvnf; &í tjrifcHcsifvQifvnf; &onf/

uRefawmfwkdUonf opfyif&if; ckH&SnfwpfckwGif xdkifMuonf/ taemufbufodkU rsufESmrl


xm;Mu&m ql;avbk&m;vrf;BuD;ay:&Sd wdkufBuD;rsm;udk jrifaeMu&onf/ jrefrmhtvif;
owif;pmwkdufrSwpfyg; tm;vkH;aom wkdufBuD;rsm;rSm rD;rsm;ydwfxm;ojzifh vnf;aumif;?
wHcg;rsm;ydwfxm;ojzifh vnf;aumif; cyfrnf;rnf; cyfrIdif;rIdif; wnf&SdaeMuay\/

bmpum;rQrajymbJ twefMumxkdifaeMuNyD;aemuf udkxGef;&Sdefu-

]]udk,fwkdU rjyefcif jrefrmhtvif; cP0if&atmif}}

udkat;aiG-

]]bmvkyfzkdUvJ}}

udkxGef;&Sdef-

]]aemufqkH;owif;av; bmav;vnf; zwf&wmaygh? NyD;awmh t,f'DwmawGeJUvnf;


awGU&atmif}}

- 362 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkat;aiG-

]]vm 'gjzifh oGm;MupdkU}}

uRefawmf-

]]aeygOD;As? aqG;aEG;p&muav;awG aqG;aEG;Mu&atmif}}

udkxGef;&SdefESifh udkat;aiGwdkUonf wpfa,muf wpfa,muf MunfhaeMuonf/

uRefawmf-

]]uRefawmfwkdU a&SUb,fvkd ajcvSrf;MurSmvJ qdkwJUudpö[m rawG;csif? raqG;aEG;csifvdkU &wJU


udpör[kwfbl;? tcsdefusawmh tvkyftrIaqmiftzJGUu vrf;pOfcsay;ygvdrfhr,f qkd&kHeJUvnf;
rNyD;bl;}}

udkat;aiG-

]]udkwifxGef;ajymwmvnf; rSefwmyJ udkxGef;&Sdef&? acgif;aqmifawG cdkif;awmhvnf; xvkyf


wmaygh qkdNyD; oabmxm;&kHeJU rNyD;bl;xifw,f}}

udkxGef;&Sdefonf ckH&SnfausmrSDay:wGif wtm;rSDum ausmvSefcsNyD;aemuf jyefrwfvkdufum-

]][kwfawmh[kwfwmaygh? odkUayr,fh cifAsm;wkdU uRefawmfwkdU tBuHtdkufovdk olwkdUvnf;


tBuHtdkufaeMuwmyJ/ a&SUwkd;xrf;ydk;? aemufqkwfvSnf;wkwf qkdwmrsKd;eJU &ifqkdifae
&w,f}}

uRefawmfwkdUonf tv,frSxkdifaeaom udkxGef;&SdefbufodkU udk,fudk vSnfhxdkifNyD;


em;axmifaeMuonf/

- 363 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uJ-ck tpmiwfcHNyD;NyD/ tpuawmh &yfzkdUawmif cyfcufcufyJ? ckawmh vlBuD;rdbawGu


Mum;0ifawmif;yefvdkU awmfoGm;wm/ tMurf;rzufbJeJU vkyfcJUwJU enf;awGujzifh tm;vkH;
pkHoGm;NyD/ 'Da&SUqufvkyfzdkUqkd&if wpfvrf;yJ &Sdawmhw,f/ olwkdUu tMurf;zuf vufeufeJU
ESdrfaewmudk udk,fwkdUu vufeufeJUjyefNyD; ckcHcszkdU? t*FvdyfawGudk wpfcgwnf; armif;
xkwfzkdUyJ usefawmhw,f? uJ tJ'gudk vkyfEdkifMuyghrvm;}}

uRefawmfonf MuufoD;jzef;ceJ xoGm;onf/ udkxGef;&Sdefu qufonf/

]]udk,fwkdUtm;vkH; em;vnfxm;MuzkdUu 'De,fcsJUorm;udk vufeufeJU jyefrcsorSsawmh


udpörNyD;bl;qkdwmyJ/ odkUaomf ckrcsEdkifao;bl;/ vufeufqkd&if "m;rwdkawmif
aumif;aumif; r&Sdbl;/ vufeufudk pkaqmif;&r,f? r& &wJUenf;eJU &Sm&r,f? EdkifiHjcm;eJU
tquftoG,f,lNyD; vufeuf&atmif vkyf&r,f}}

udkat;aiG-

]]tJ'gudkawmif vkyfaeMuNyDr[kwfvm;}}

]]'D EdkifiHjcm;eJU tquftoG,f&SmwJU vkyfief;? vufeuf&enf;&SmwJU vkyfief;udk udk,fwkdU


wpfawGu wpfzufu vkyfaeygw,f/ 'gu tifrwefvQKdU0SufNyD; vkyf&r,fhvkyfief; od&JU
vm;/ aemufNyD;awmh pnf;&kH;a&;vkyfief;awGuvnf; vdkao;w,f/ tckvdk pnf;urf; odyf
rusao;wJU tpnf;t&kH;tzJGUtpnf;awGeJU rjzpfao;bl;/ txl;ojzifh wdkUArm vuf&kH;wyf
wkdU? ausmif;om;wyfOD;wdkU wyfzGJUawG zJGUMu&r,f? avhusifh&OD;r,f}}

uRefawmf-

]]tif;? 'gawGrvkyfbJeJU vufeufudkifwkdufyGJ qufoGm;vdkUawmh rjzpfbl;ayghAsm}}

udkat;aiG-

- 364 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'gaMumifhvnf; acgif;aqmifawGu t&rf;ajcvSrf;usJvdkU rjzpfao;wmaygh}}

udkxGef;&Sdef-

]]'Dawmh tEkenf;eJUvkyfwJU tvkyfudkyJ a&G;Mu&OD;r,f? cufwmu tEkenf;rSmawmh tpm


tiwfcHwmxuf ydkNyD;Ekwm ydkNyD; txufwef;uswm r&Sdawmhbl;/ 'Dawmh b,fenf;
vkduf&rvJqdkwm &SmrawGUavmufatmif cufaewmaygh/ taocHzdkUqdkwm rvG,fbl;/
olrsm;udk taoowfzkdUu vG,fw,f? udk,fhudk,fudk,f taocHzdkUu rvG,fbl;/ tpmiwf
cHwm[m wpdrfhpdrfh taocH&wmrkdU ydkcufwmaygh/ ck udk,fwkdU tpmiwfcHNyD;awmh udk,fwkdU
trIaqmiftzGJUawGu a&SUajcvSrf;tusJqkH; vSrf;Edkifr,fhvlpm&if; ay;MuygvdkU wdwfwdwf
vdkufawmif;w,f r[kwfvm;? b,fESa,muf pm&if;ay;ovJ odvm;}}

uRefawmfwkdUonf ai;MunfhaeMuonf/ twefMumrS uRefawmfu-

]]awmfawmf pm&if;ay;Muw,f r[kwfvm;}}

udkxGef;&Sdef-

]]b,frsm;rSmvJ? 15 a,mufavmufyJ pm&if;ay;awmhw,f? tpmtiwfcHMuwkef;u vl


2000 ausmfeJUpmMunfhayawmhav}}

udkat;aiG-

]]a&SU ajcvSrf;usJusJvSrf;zkdU 'DvlavmufeJU b,fjzpfrSmvJ/ cufygw,f? tkyfcsKyfa&;


wkdufzsufzkdU tpDtpOfqkdwmuvnf; rvG,fbl;/ cknGefUaygif;tpdk;&uawmh jyKwfusawmh
rSmyJ? odkUayr,fh useftrwfawGu &mxl;0ifr,lygeJUvdkU wm;vdkUr&Edkifbl; xifw,f/ olwkdU
[m trwfawGr[kwfbl;? tm;vkH; tiwfawGcsnf;yJ}}

uRefawmf-

- 365 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]udkvSa&TtBuHay;ovdk trwfawGtukef or*¾taqmufttkH cef;raqmifxJ ac:xnfhxm;?


ausmif;om;awGu ydwfxm;? wnDwnGwfwnf; &mxl;vufrcHa&; vkyfrvm; rvkyfbl;
vm; ar;? rvkyfbl;vkdU uwdr&rcsif; jyefrvTwfeJU}}

udkxGef;&Sdefu rvdkwrm oa&mfNyKH;NyKH;vkdufNyD;-

]]uwdawmh ay;csifay;oGm;rSmyJ? vTwfawmfcef;rxJvnf;a&mufa&m? &mxl;vkMua&m jzpfrSm


ygyJ [J [J? *def*defeJU udkufoHawG qlnHaerSmygyJ}}

uRefawmf-

]]'Dvkdqkd&if 91XmetkyfcsKyfa&; wkdufzsufzdkUqdkwmu rjzpfEdkifwJU vkyfief;pOfayghaemf}}

udkxGef;&Sdef-

]]trwfawG tm;udk;vdkUawmh rjzpfEdkifbl;aygh}}

uRefawmf-

]]&mxl;vufrcH jiif;y,fNyD; tkyfcsKyfa&;wkdufzsufr,fqdkawmh &mxl;vufrcHbl;qkd&mrSm


trwfawGu um,uH&Sifjzpfaeawmh olwkdUtm;rudk;vdkU b,folUtm;udk;rvJ? 'Dvkdqkdawmh
tkyfcsKyfa&;wkdufzsufzdkUvkyfief; pGefUvTwfxm;&kHayghaemf}}

udkxGef;&Sdef-

]]rpGefUvTwf&ygbl;/ ocifEk? ocifvSaz? ocifoef;xGef;? ocifatmifqef;eJU wjcm;


wkdUArmtpnf;t&kH; acgif;aqmifawGu pdwfvnf;rysufMubl;/ tkyfcsKyfa&;wkdufzsufzdkU?
&mxl;vufrcHa&;? NAdwdoQukef oydwfarSmufa&;? tvkyform; taxGaxGoydwfBuD;awG
awmifolv,form;wdkufyGJawG qufvkyfoGm;Mur,f}}

- 366 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkat;aiG-

]]qufvkyfwmawmh aumif;yg&JU? 'gayrJU ck nGefUaygif;jyKwfusa&m qkdygawmh? usefwJU


trwfawG &mxl;r,lzdkUawmh vkyfvkdU atmifrSmr[kwfygbl;}}

uRefawmfESifh udkxGef;&Sdefu xdktwdkif;yif jzpfrnfhtaMumif; oabmwlvdkufMuavonf/

uRefawmf-

]]'Dawmh uRefawmfwkdU&JU oydwfawGudk b,fvkdvkyf ajz&Sif;rSmvJ? 'Dtwdkif;yJ qufoGm;&


rSmvm;}}

udkxGe;f&Sdef-

]]ausmif;om;awGvnf; xm0pOf qufNyD; oydwfarSmufaeEdkifwm r[kwfygbl;? tvkyform;


awGvnf; xm0pOf oydwfarSmufaeEdkifwm r[kwfygbl;? a&eHajroydwfwyfBuD;vnf;
&efukefrSm tNrJaevdkU&wm r[kwfbl;? a&eHajrNyefMu&rSmyJ}}

,if;uJUodkUajymNyD; udkxGef;&Sdefu &yfaeonf/ uRefawmfonf tm;rvkdtm;r& jzpfvmum-

]]onfawmh b,fvdkvkyfMurvJ}}

]]awmif;qdkcsufawG txkduftavsmuf &atmifvkyfNyD; oydwfjyefvSefzdkUyJ/ odkUayr,fh ck


nGefUaygif;tpdk;&eJUawmh aphpyfvdkUr&awmhbl;/ 'gaMumifh nGefUaygif;jyKwfusatmifawmh
vkyf&rSmyJ/ NyD;awmh aemufwwfwJUtpdk;&eJU qufNyD; aphpyf&rSmyJ}}

uRefawmf-

]]'Dvkdqkdawmh usKyfwkdUbufu ckdifckdifrmrmaer,fhvlawG aemuftpdk;&tzJGUzJGU&if aumif;rSm


aygh}}
- 367 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkxGef;&Sdef-

]][kwfw,f? 'gayrJUudk,fhvl 'Dpum;rsKd; ckrajymeJUOD;? &mxl;vufcHa&; axmufcHovdk


jzpfaeOD;r,f/ rMum;bl;vm;? udkBuD;odef; 'Dpum;ajymrdvdkU acsmufusaew,f/ wkdUArm
tpnf;t&kH;u wcsKdUocifBuD;awGu wufbke;fBuD;odef;az[m &mxl;vufcHa&; vkyfae
w,f/ tpnf;t&kH;u xkwfypf&r,fvdkU awmif;qdkaeMuw,f/ 'Dawmh 'Dpum; ckrajymeJUOD;?
aemufrS ajymcsifajym/ ckajym&rSmu wdkUawmif;qdkcsuf r&&if a&SUajcwpfvSrf; wufOD;r,f?
tdrfajc wpfoef;ig;odef; wkefvIyfacsmufcsm;oGm;ap&r,f? nGefUaygif;tpdk;&udk jzKwfcs&
r,f? aemufxyf rzGJUEdkifatmif vkyf&r,f}}

udkxGef;&Sdefonf ajymajymqkdqkd xkdif&mrSxonf/ uRefawmfwdkUvnf; rwfwyf&yfvdkuf


Mu\/

uRefawmf-

]]aeygOD;? wdkUArmtpnf;t&kH;u udkodef;azudk wu,f xkwfypfOD;SrSmvm;}}

]]rodbl;? xkwfcsifxkwfrSm/ udkBuD;odef;uvnf; &,fwmaygh? taysmhygvdkU oa&mfNyD;


olxif&m pGwfpGwfvkyfaeawmh &efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;u odyfrkef;aew,f/
udkBuD;odef;u vlxktpnf;ta0;wpfckrSm ocifacgif;aqmifwcsKdU pnf;urf;rJUykH a0zef
xm;avawmh ydkrcH&yfEdkif jzpfaeMuwmaygh}}

udkat;aiG-

]]tpuwnf;u &efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;u XmecsKyf wdkUArmtpnf;t&kH; tvkyf


trIaqmifrSm ocifEk? ocifatmifqef;wkdUvkd aumvdyfausmif;xGufawG 0ifvmwm w,f
rBudKufbl;vdkU ajymoHMum;&w,f? 'Dawmh udkBuD;odef;vdk bkorm;udk ydkrBudKufrSmaygh}}

udkxGef;&Sdef-

- 368 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uJ oGm;MupdkU}}

udkat;aiG-

]]jrefrmhtvif; 0ifOD;rvdkUvm;? r0ifygeJUawmhAsm nOfheufaeNyD}}

uRefawmfum; bmrQrajymbJ apmapmupum;rsm;udk pdwfxJrSm pm;NrKHUjyefí avQmuf


vmonf/

udkxGef;&Sdef-

]]r0ifcsif aeygawmhav? &JabmfwifxGef; ckwavm EdkifiHjcm;a&;owif;uav;rsm; zwfrd


ao;ovm;/ ta&;BuD;wmuav;rsm; azmufonfcsygOD;}}

uRefawmfum; pum;odyfrajymvdkawmhacs/ ckeifu Mum;xm;aom pum;rsm;udk ausnuf


atmif tEkvkHy#dvkH qifjcifzkdU vkdaeonf/ tawmfMum bmrQrajymbJ avQmufvmcJUMuNyD;rS
uRefawmfu-

]]pydefor®wtpdk;&awmh vkH;vkH;EdkifvkdU [pfwvmeJU rlqdkvdkeDwkdUawmh odyf0rf;omaeMu


wmyJ}}

udkxGef;&Sdef-

]]'Dta&SUbufu owif;awGuaum}}

]]w&kwf-*syeffppfyGJeJU ywfoufvkdUawmh w&kwfqDudk w&kwf-Arm vrf;rBuD;uaeNyD;


vufeufydkUaewJU owif;yJ trsm;tjym; a&;aeMuw,f/ wcsKdUvufeufawGudk &efukef
*dka'gifawGuaeNyD; bwfpfum;eJU wkduf&dkuf uGefrif;ta&mufydkUw,f? wcsKdUudkawmh rD;&xm;
eJU vm;&Id;xdydkUNyD; wpfcg bwfpfum;eJUydkU&w,f? 0yfqifukrÜPDawmh yGwmyJ}}

- 369 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkat;aiG-

]]bmjzpfvdkUvJ}}

]]x&yfum; tpD; 50 a&mif;vdkuf&w,f? w&kwf-Armvrf;rBuD;ay:rSm ajy;zdkUav}}

udkxGef;&Sdef-

]]tif;? t*FvdyfrS wu,fhidkpm;&,fpm;aumifaemf}}

udkat;aiG-

]]"e&Sife,fcsJUawG &SdaeorQawmh urÇmBuD; b,fawmhrS at;rSr[kwfbl;}}

uRefawmfwkdUonf yef;NcHrSxGufvmNyD; ql;avbk&m;udkyif vGefcJUavNyD/ ql;avbk&m;vrf;


twdkif; avQmufcJUMu&m yvufazmif;ay:wGif ukvm;rsm;rSm tdyfvsufaeMuavNyD/

udkxGef;&Sdef-

]]'gxuf udk,fwdkU b,foGm;tdyfMurvJ}}

uRefawmf-

]]NrdKUrausmif;rSmyJ tdyfMuwmayghAsm}}

udkat;aiG-

]]bmvJ &JabmfxGef;&Sdefu ukvm;awGeJUtwl yvufazmif;ay:rSmyJ 0iftdyfcsifvdkUvm;}}

- 370 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdUonf jznf;jznf;at;at;yif vrf;avQmufí vmcJUMuonf/ uRefawmfwkdU


aemufrS avw[l;[l; wkdufcwfay;aeonf/ /

- 371 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

36

rEÅav;rS tmZmenfrsm;twGuf

xdktwGif; bk&ifcHonf Oya'jyKvTwfawmfudk usif;yay;vkdufonf/

Oya'jyKvTwfawmfwGif rdefUcGef;ajymMum;&mü bk&ifcHonf owif;pmrsm;ESifh tjcm; qlyl


vIHUaqmfa&; tiftm;pkrsm;udk &Iwfcsvkdufonf/ ausmif;om;uav;rsm; qlylvIyf&Sm;rIrSm
EdkifiHa&;orm;awG vIHUaqmfay;í jzpf&onf[k qkdavonf/ ykvdyfrsm; tMurf;zufrIESifh
ywfoufí wpfvkH;wpfyg'rQ rajym/ wpfwdkif;jynfvkH;u rvkdvm;aom 91Xme
tkyfcsKyfa&;taMumif;udk bmrQrajym/

bk&ifcHonf trsKd;om;pdwfwuf<uí qlylvIyf&Sm;aeaom Armrsm;udk trsKd;om;tvHwpfck


ay;í at;apvdk[ef&Sdavonf/ bk&ifcHu jrefrmjynftwGuf vsmxm;aom trsKd;om;tvH
ykHoP²mefudk ajymjyonf/ NAdwdoQ ,leD,H*suftvH\ axmifhpGefwpfckwGif a'gif;&kyfygrnf/
þum; jrefrmtrsKd;om;tvHwnf;/ uRefawmfwdkUArmawGu wlwHpOfESifh a'gif;? wlwHpOf
ESifh okH;a&mifjc,frsm;udk trsKd;om;tvHvkyfxm;onf/ bk&ifcHu ,leD,H*sufESifha'gif;udk
ay;&ef BuH&G,faeonf/

odkUaomf Oya'jyKvTwfawmf usif;yvdkufonfhtwGuf wkdif;jynf\tm&kHonf vTwfawmf


qDodkU a&mufoGm;ayonf/ vrf;rsm;ay:wGif tiftm;jy&mü a&mufaeaom tm&kHonf
vTwfawmfwGif; pum;&nfvkwkdufyGJodkU ul;ajymif;oGm;avonf/

xkdUaMumifh a'gufwmbarmf? qmay:xGef; paom vlMurf;rsm;udk ESdrfESif;&ef OD;yk? OD;apm?


OD;bazwkdUu Zmwfvkdufrsm;? tmZmenfvlpGrf;aumif;rsm; jzpfvmMuayonf/

- 372 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bk&ifcHu Oya'jyKvTwfawmfudk ac:ay;onf/ OD;apmu nGefUaygif;tpdk;&tay:wGif


t,kHtMunfr&Sdrqkd wifoGif;vdkufonf/ OuúXBuD; OD;cspfvIdifu cGifhjyKvdkufonf/
'Drdkua&pDudk vufawGUusifhokH;aeMuonf r[kwfygavm/ wpfwdkif;jynfvkH;u nGefUaygif;
tpdk;&tm; atmhESvkH;emaeMu\/ jzKwfcsvdkMu\/

jzKwfcsvdkvQif jzKwfEdkifMuygNyD/ Oya'jyKvTwfawmfBuD;udk ac:ay;NyD;ygNyD/ t,kHtMunfr&Sd


tqkdudkvnf; vufcHNyD;ygNyD/

wpfwdkfif;jynfvkH;onf Oya'jyKvTwfawmfwGif nGefUaygif;tpdk;&udk jzKwfcs&awmhrnfh wGuf


wmaMumifh 0rf;omwuf<uvmMuonf/ Od;apm\ t,kHtMunfr&Sdtqkd oGif;rnfhaeUudkom
apmifhpm;aeMuonf/ tpdk;&bwf*sufwGif ukefaiGu &aiGxufrsm;aeí umrdatmif
bdvyfa&ykvif;rsm;ay:wGifyif tcGefawmfaumuf&ef Oya'jyKonfudk vltrsm; owd
rxm;vdkufrdMu/

,if;uJUodkU pdwftm;xufoefpGm t,kHtMunfr&Sdtqdkudk BudKqdkaeMuqJ rEÅav;NrdKUrS


owif;wpfck a&mufvmavonf/

rEÅav;NrdKUwGif NrdKUvkH;uRwf vlxktpnf;ta0;BuD;wpfck usif;yNyD; zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;udk


uefUuGufMuavonf/ 4if;aemuf vlaxmifaomif;rsm;pGm yg0ifaom qE´jypDwef;csDwufyGJ
usif;yav&m 26vrf;ESifh usKH;xdyf aMueef;&kHa&SU a&mufaomtcg ppfykvdyfu &yf&ef
trdefUay;avonf/ ppfykvdyfESifhtwl w&m;olBuD;wpfOD;vnf; ygvm\/ ppfykvdyf
aemufwGif bm;rm;&dkifz,f ppfom;rsm;vnf; &Sdav\/ qE´jyaom vlxka&SUwGif
oHCmawmfrsm;u csDwufaeMuonf/ vlpkcGJ&ef ppfykvdyfu trdefUay;aomfvnf; qufvuf
csDwufMuavonf/ ppfykvdyfu vltkyfxJodkU aoewfypfxnfhvdkuf&m oHCmawmftcsKdUESifh
vltcsKdU vJusoGm;avonf/ vlxkBuD;onf csDwufjcif;&yfoGm;aomfvnf; vlpkrcJGbJ &yfcH
aeonf/ 4if;aemuf ]]rD;wkwf rD;wkwf &IdUH&IdU? ocifrsKd;a[h wdkUArm? ta&;awmfykH
atmifygap}} ponfjzifh atmf[pfMuavonf/ xkdtcg bm;rm;&dkifz,frS ppfom;
wpfa,mufu vlxkxJodkU aoewfjzihf ypfxnfhvdkufjyefavonf/ vltrsm; twkH;t&kH;
vJusukefavonf/ oHCmawmf 2yg;ESifh vl 5a,muf csufcsif;usqkH;í 'Pf&mjzifh

- 373 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemufxyf uG,fvGefolrsm;ygqdkaomf aygif; 17a,mufjzpfavonf/ 'Pf&m&&SdolrSm


trsm;tjym; jzpf\/ 4if;wdkUteuf uRefawmfwdkU wuúodkvfor*¾rS udk,fpm;vS,f
vTwfvdkufaom udkvSarmif\aygifrSm aoewfrSefavonf/

rEÅav;wGif þuJUodkU e,fcsJUt*FvdyfESifh nGefUaygif;wdkUu &uf&ufpufpuf owfjzwfvdkuf


jyefonf[laom owif;onf wpfjynfvkH;udk acsmufcsm;oGm;apjyef\/ a'golykefxap\/
uRefawmfwkdUonf &EdkiforQvufeuf? "m;jzpfjzpf wkwfjzpfjzpf aumufudkifNyD; xcsvdk
awmh\/ xcsvdkU rjzpfao;bl;[laom tajctaeESifh todwdkUu wm;qD;aejyef&m tcH&
vnf;cuf tBuH&vnf; usyfvSavonf/

ausmif;om;awGtaeESifh pDwef;vrf;avQmuf qE´jyzdkUuvnf; &kd;oGm;oavmufjzpfae\/


ausmif;om;rdbrsm;? oHCmawmfrsm;? trsKd;orD;rsm;ESifh &efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;u
qE´jy pDwef;vrf;avQmufum uefUuGufzdkU pDpOfMuavonf/

yJcl;rSm vlwpfaomif;ausmf csDwufqE´jyavonf/ a&TbdkrSm awmifolv,form; 7000


ausmf csDwufqE´jyonf/ NrdwfrSmvnf; ocif? ocifr? ausmif;om;? ausmif;olrsm;
csDwufqE´jyonf/ wpfjynfvkH;rSm uefUuGuf&Iwfcsjcif;rsm; jyKMu\/ tcsKdUNrdKUrsm; &Gmrsm;
rSmrl tpmiwfcH qE´jyMu\/

Oya'jyKvTwfawmfwGifum; pum;ppfxdk;aeMuonfh OD;apmonf olUtmpvQmpudk tpGrf;ukef


jyaeavonf/ vTwfawmfwGif udpöwpfckESifhywfoufNyD; olu tpdk;&tm; uefUuGufí
rJay;&mwGif olUemrnf jrefrmhtvif;owif;pmwGif rygojzifh OuúXtm; wdkifMum;onf/
jrefrmhtvif; owif;axmufonf olESifh *syefodkUoGm;pOfu olUxHrSaiGacs;NyD; a<u;jyef
awmif;ojzihf olUtm;rkef;aeNyD; emrnfudk csefxm;cJUjcif;j zpfygonf[kqdk\/ vTwfawmfrSm
þpum;rsKd; Mum;ae&aomaMumifh trwfrsm;udk uRefawmfwkdU ydkítxifao;Mujcif;
jzpfayonf/ odkUaomf uRefawmfwdkUrkef;vSaom nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusa&;twGuf olwkdU
udkom tm;udk;ae&ayawmhonf/

- 374 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

okdUjzihf nGefUaygif;tpdk;&tm; Oya'jyKvTwfawmfwGif t,kHtMunfr&Sd tqkdoGif;rnfhaeUodkU


uyfvmcJUayonf/

wkdUArmtpnf;t&kH;u t,kHtMunfr&Sd tqdkoGif;rnfhaeUwGif jynfoljynfom; vltrsm;


onf qE´jyyJGrsm;vkyf&ef nTefMum;csuf xkwfvdkufayonf/ wpfjynfvkH; tdrfwdkif; tvHeuf
rsm; wpf0ufxl&ef? reufwpfBudrf? aeUv,fwpfBudrf? naewpfBudrf okH;Budrf oHykH;wD;í
awmxkwf&ef? eHeuf 11em&DwGif ]nGefUaygif;tpdk;&} [laom pma&;xm;onfh acgif;udk
vnf;aumif;? 0efBuD;csKyft&kyfrsm;udk vnf;aumif;? rD;&IdU&ef? ta&mif;t0,f toGm;tvm
rsm;udk nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusNyD[laom owif;rMum;&rcsif; &yfpJxm;&ef ponfwkdU
jzpfayonf/

&efukefNrdKUwGif &yfuGufwdkif;vdkvdk xdktwdkif;yif vkyfMuavonf/ awmxkwfoHawG qlnH


oGm;onf/ a'gufwmbarmf\ t&kyfBuD;rsm;udk romcsNyD; rD;oif;*dKvfMuonf/
yef;qdk;wef;üum; vlwpfa,mufonf a'gufwmbarmf\ rdef;rozG,f 0wfqifNyD;
nGefUaygif;romidkcsif;&Snf csavonf/

Oya'jyKvTwfawmfwGif;rSmum;-

befaumufykqdk;? befaumuftay:tusÐ? acgif;aygif;p axmifaxmif? uwÅDygzdeyf


ponfwkdUjzifh qif,ifxm;aom OD;apmonf t,kHtMunfr&Sdtqdk wifoGif;aeavonf/

Od;apmajymaompum;rsm;wGif ta&;tBuD;qkH;aom tcsufrSm ]]tpdk;&rSm wdkif;jynf Nidrf0yf


ydjym;atmif rtkyfpdk;EdkifaMumif;}} [laomtcsufyif jzpfavonf/ ]]ygwDtoD;oD;wdkUwGif
xifjrifcsuftoD;toD; &SdMurnfjzpfaomfvnf; wkdif;jynfNidrf0yfydjym;a&;twGuf tm;vkH;yif
tvdk&SdMuaMumif;}}

olUpum;wGif ausmif;om;ta&;? awmifolv,form;ta&;? a&eHajroydwfwyfom;rsm;ESifh


wuGaom tvkyform;ta&;udk rnfodkU &Sif;vif;ay;&rnf [laom pum;wpfvkH;rQrygay/

- 375 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tdE´d,trwfrsm;\udk,fpm; rpöwm*ef*gqif;uvnf; tpdk;&onf Nidrf;csrf;atmif rtkyfpdk;


wwf[k qkdoGm;avonf/ odkUaomf tdE´d,trwfrsm;onf t,kHtMunfr&Sd tqdkwGif
rJray;bJ Mum;aernf[k aMunmavonf/

nGefUaygif;tpdk;&onf tdE´d,rJrsm;udkvnf; tm;xm;ae&aom tpdk;&tzJGUjzpfav&m


rJray;bJ Mum;aejcif;yifvQif wpftm;,kwfoGm;avonf/

Oa&mywkdufom; trwfrsm;udk,fpm; rpöwm&pfcswfurl ,cktpdk;&onf Nidrf0yfydjym;atmif


rtkyfcsKyfEdkifojzifh 4if;ae&mwGif Nidrf0yfydjym;atmif tkyfcsKyfEdkifaom tpdk;&tzGJUopfudk
wifzdkUvdkaMumif; ajymqkdum t,kHtMunfr&Sdtqdkudk axmufcHoGm;avonf/ 4if;jyif
a'gufwmbarmfonf 91XmetkyfcsKyfa&; wdkufzsufrnfh pum;ajymaMumif; owif;pmrsm;
wGif awGU&onfhtwGuf opömr&Sd&ma&mufaMumif; ajymoGm;avao;onf/

twdkuftcHtrwfrsm; ajymNyD;aemuf tpdk;&bufu jyefvnfacsy&mü jynfxJa&;0efBuD;csKyf


qmay:xGef;rSm tmabmft&Sif;qkH; jzpfavonf/

]]t"du&kPf;ta&;wGif rdrdwdkUuJUodkU rnfolrQ Edkifeif;pGm zdESdyfEdkifrnf rxifaMumif;?


vk,ufolrsm;ESifh owfjzwfolrsm;udk aoewfjzifhypfowf&efyif trdefUay;cJUaMumif;? rdrdrSm
a,musmf;yDopGm wm0efxrf;aqmifcJUaMumif;? ,ck qlylaeolrsm;rSm ukvm;rsm;? NAdwdoQ
vlrsKd;rsm;ESifh "e&Sifrsm;udk rkef;wD;olrsm;om jzpfaMumif;? ausmif;om;rsm;ta&;wGif
ykvdyfwdkU jyKrlykHrSm enf;vrf;usaMumif;}}

a'gufwmbarmfum; olUtajctaeudkol wif;wif;rmrm rumuG,f&Jacs/ ,ckvdk vlxk


qlylaejcif;rSm ArmjynfrSmomru wpfurÇmvkH;rSm qlyljcif;jzpfaMumif;? tdE´d,jynfrSm
onfhxufru qlylaeaMumif;rsm; ajymum &mZ0ifvrf;aMumif;\ oabmudk ol rwm;qD;
Edkifonfhoabm ajymavonf/ 4if;jyif rpöwm&pfcswf\ pGyfpGJcsufudk ajz&Sif;avonf/
olUtm; tkyfcsKyfa&;wkdufzsufrnfhol[k pGyfpJGoGm;&m trSefpifppf nGefUaygif;wnfaeorQ
umvywfvHk; nGefUaygif;udk opömazmufNyD; tkyfcsKyfa&;wkdufzsufa&; vkyfrnfr[kwf
aMumif;? nGefUaygif;rSm oabmuGJvJGrI&SdvQif &mxl;rSEkwfxGufNyD; udk,fBudKufovdk

- 376 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aqmif&Guf&efomjzpfaMumif; ajymavonf/ olUpum;rSm nGefUaygif;tpdk;&tjzpfjzifh


wnfaevQif tkyfcsKyfa&;udkrzsuf? nGefUaygif;tpdk;usNyD;vQif tkyfcsKyfa&;udk zsufrnf[k
qdkvdk&m a&mufayonf/ aemufqkH;wGif a'gufwmbarmfu twdkuftcH trwfrsm;onf
aemif tpdk;&zJGUpnf;aomtcg rdrdxuf uHaumif;Muygap[k qkawmif;oGm;avonf/
rJcGJaomtcg t,kHtMunfr&Sd tqdkbufrS rJ 70ay;NyD; tpdk;&bufrS 37rJom &ojzihf
nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusoGm;avonf/

nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusoGm;aomtcg wpfwdkif;jynfvkH; aysmf&TifoGm;ayonf/ oufjyif;cs


NyD; cPrQ oufomaeEdkifayonf/

okdUaomf pdwfat;vufat;jzpfNyD; tm;xkwfrI ravQmhEdkifao;acs/ ESpfeHygwf w&m;cHom


usqkH;jcif;jzpfNyD; wpfeHygwfw&m;cH rusqkH;ao;/

xkdUaMumifh ausmif;om;rsm;or*¾ trIaqmiftzGJUtaeESifh aMunmcsufrsm; xkwfjyefvdkuf


ayonf/

]]nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusaomfvnf; igwdkUawmif;qdkcsuf r&ao;?


&atmif vkyf&OD;rnf/

igwdkU aoG;pnf;wdkufyJG0ifvdkU usqkH;onf? okdUaomf xyfNyD; aoG;pnf;Mu


&OD;rnf}}

vSa&T (16? 2? 39)

]]igwdkU trIaqmiftzJGU\ pdwfoabmxm;onfum; nGefUaygif;tzGJUudk


,ckvdk jzKwfcsvdkuf&kHESifh wdkif;jynf\ &efoltppfudk Edkifeif;vdkufNyD[k
r,lq? pifppfrSmum; nGefUaygif;tpdk;&tzJGUonf wdkif;jynf&efolppf\
om;aumifrQom jzpfay\/ &efoltppfum; 91XmetkyfcsKyfa&;yif
jzpf\/}}

- 377 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

trIaqmiftzGJUu tkyfcsKyfa&;udk qufvufwdkufzsuf&ef aqmfMo\/ 4if;aemuf &mxl;iwf


trwfrsm;udk owday;\/ vlxku uefUuGufygvsuf &mxl;ZGwf,lvQif ]odrnf} [k
owday;\/

wdkUArmtpnf;t&kH;u aMunmcsufwGif-

]]91Xme tkyfcsKyfa&;onfom &efol/

&mxl;vufrcHa&;? yxrtqifh/

aemufNyD;awmh &mxl;vufrcHa&;udk vufeufozG,ftokH;jyKí


tkyfcsKyfa&;udk wdkufzsufNyD; oumv t&G,fa&mufolwdkif; rJqE´ay;í
wifajrSmufonfh jynfolUudk,fpm;vS,frsm; ygaom (uGefpwDMuL;,ifh
tqifAvD) wdkif;jynfEdkifiHjyKvTwfawmf zGJUpnf;um udk,fhrif; udk,fhcsif;
EdkifiHawmfBuD;udk wnfaxmifoGm;rnfjzpfaMumif;/}}

þum; ta&;awmfykHudk acgif;aqmifaeaom tzJGUtpnf;rsm;\ nTefMum;csufaywnf;/

nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusoGm;NyD[k qdkaomowif;onf tif;pdefNrdKUodkU naeydkif;wGif


a&mufoGm;avonf/ xkdtcg tif;pdef tpdk;&ausmif;oydwf? tif*sifeD,mausmif; oydwfESifh
pOfhilpGyfus,fpufoydwfwdkU yl;aygif;um NrdKUwGif;rSm csDwufatmifyGJvSnfhMuavonf/

naeapmif;rSaeí vSnfhMu&m n10em&DavmufwGif tif;pdefaxmifBuD;ab;rS pkNyD; atmf[pf


Muonf/ a<u;aMumfoHrsm; atmfMuonf/ tjyifrS w&m;a[mMuavonf/

twefMumaomtcg txl;wef;rS vlESpfa,mufonf axmifaxmifh wHwdkif;twGif;


axmifeH&Hay: wufvmMuonfudk tjyifrSvlxkonf jrifMu&onf/ odkUaomf jrif&kHjzifh
vlcJGí rodEdkifMuacs/ xdkolESpfOD;u w&m;a[maomtcgrS ArmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;

- 378 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

or*¾ twGif;a&;rSL; udkAaqGESifh ocifxdef0if;wkdU jzpfaMumif; toHjzihf rSef;qrdMu


avonf/

]]&JabmfwdkU.... nGefUaygif;tpdk;& jyKwfuswm[m 0rf;omtm;&p&mygyJ?


okdUayr,fh aemufwufrnfh pm;cGufvkrnfh rsKd;zsuf trwfrsm;udk
ausmif;om;eJU tvkyform; yl;aygif;apmifhMunfhNyD; &mxl;qdkwJU
pm;cGufqDudk 0if[yfcsifwJ UtrwfawG&JUEIwfoD;udk &dkufzdkUwm0ef
&Sdao;w,f/ cktcsdefrSm vkyfief;wm0efrNyD;ao;bl;? rEÅav;tmZmenf
rsm;udk &ufpufpGm owfypfwJUtwGuf nGefUaygif;jyKwf&kHeJU rauseyf
Edkifao;bl;? oydwfrsm; pdwfrat;Edkifao;bl;? nGefUaygif;jyKwfuswm[m
oydwfarSmuform;rsm;twGuf avSum; 3-xpf rSm wpfxpfom
jzpfw,f? a&SUqufvkyf&OD;r,f/ &JabmfwdkU awmifhxm;Mu? &JabmfwkdU
qufcsDwufMu}}

þum; axmifwGif;rS acgif;aqmifrsm;\ toHaywnf;/

a&SUquf xrf;&Gufp&mwm0efawG b,favmufrsm;aeae nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusonfh


twGufawmh uRefawmfwkdUtm;vkH; &ifayghoGm;ovdk jzpfrdMuayao;onf/ ]&yfem;}
raeEdkifMuao;onfhwdkifatmif ]vpf} xGufoGm;um ]oufom} aerdayvdrfhrnf/ rjrifhOD;ESifh
twlwl NrdKUxJxGufí vnfywfrdayvdrhfrnf/ &kyf&SifMunfhayvdrfhrnf/ cspf&dyfcspfaiGU
ruif;aompum;ESifh tjyKtrlrsm;wGif rxdwxd upm;aysmfyg;rdvdrfhrnf/ ckawmh rjrifhOD;
um; uRefawmfvufvSrf;rSD&m olU&yfXmerSm zcif\ t&dyftm0goudk cdkvIHvsuf olUpmay
wGifom arGUvsuf&Sdaeonf/ uRefawmfwdkUta&;awmfykHudkrS tm&kH0ifao;ygap/ uRefawmfh
udkrS owd&ygavp/

rjrifhOD; jyefoGm;onfrSm rMumvSao;ay/ odkUaomf uRefawmfhxHodkU pmuav;wpfapmif


awmh a&;xdkufonf/ pma&;vQifvnf; a&mufvmxdkufayNyD/

- 379 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

nGefUaygif;tpdk;& jyKwfusNyD; aemufwpfaeU naeapmif;wGif uRefawmfonf urm&Gwf


aetdrfodkU jyefoGm;avonf/ urm&Gwf tazmftaygif;rsm;Mum;wGif ]oufom} ae&ef
jzpfonf/ xdkUjyif rjrifhOD;xHrS pmrsm; a&mufaernfavm/ odkUr[kwf rdbrsm;xHrS pmrsm;
owif;rsm; a&mufaernfavm/ odkUaomf trSeftwdkif;qdkaomf rdbxHrSpmudk rBudKqdkyg/
rawmifhwyg/ tazonf uRefawmhftm; ta&;awmfykHwyfom; vkyfaejcif;twGuf jypfwif
armif;rJjcif; jyKaompmrSwpfyg; tjcm;a&;p&m taMumif;r&Sdyg/

urm&GwftdrfodkU a&mufaomtcg pmwpfapmifrQ a&mufaeonfudk rawGU&/

udk<u,fESifh OD;av;jrifhwdkUtm; tqifoifhyifawGU&onf/

waygif;vaumif;uifum; MunfvifvSonf/ taemufbuf rdk;ukyfpuf0dkif; tay:pyfwGif


um; yg;vTmaom wdrfawmifuav;rsm;onf w&dyf&dyfvGifhaeonf/ xdk wdrfawmifuav;
rsm;qDodkU wa&GUa&GU usqif;aeNyDjzpfaom aerif;onf 0goJUoJU a&mifjcnfrsm;udk
vTwfvsuf aeavonf/ 0goJUoJUa&mifjcnfrsm;wGif &GufopfwkdUonf ydkopfaeí
zufzl;a&miftpdrf;jzifh vufaeMuavonf/ uRefawmfwkdUtdrf 0J,mab;ESpfzufwGif
tkyfudkif;aeMuaom pdefyef;yifrsm;um; eD&JawmufypGm yGifhaeMu\/

xkd&Icif;ESifh xdk&Icif;ywf0ef;usifMum;rS tm;&Sdyg;&Sd yGifhvif;vSaom tNyKH;jzifh qD;BudK


EIwfqufvdkufMuaom OD;av;jrifhESifh udk<u,fwkdUtm; jrifvdkuf&aomtcg armvmoludk
zefjymcGufESifhausmufpufa& qD;wkdufvdkufbdouJUodkU &Sdaomfvnf; ta&;awmfykH wkdufyGJ
rsm;ESifh tqufjywfum ta&;awmfykH a<u;aMumfoHrsm; rMum;&Edkifaom axmifhwpfaxmifh
odkU a&mufvmonfxifrSwfp&myif jzpfawmhonf/ tdrf0if;xJ0if0ifcsif; pdwfudk ]oufom}
xm;vdkufonf/ pdwfudk ]oufom} vdkufonfESifh wpfNydKifeuf EGrf;e,faom udk,fudk
owd&vmavonf/ tdyfaeustdyf&may: ypfvJSvdkufrnf/ acgif;u ,m;vmonf/
qHyifnSyf&rnf/ wpfudk,fvkH; eHapmfvmonf/ a&pdrfí csKd;vdkufrnf/

]]b,fhES,fvJarmifwifxGef;? aemuftpdk;&udk b,folzJGUrSmwJUvJ}} [k OD;jrifhu qD;ar;onf/

- 380 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ausmif;om;awG ta&;aumuG armifwifxGef;&? awmif;qdkcsufawG &yghrvm;}} [k


udk<u,fu qifhvdkufjyefonf/

uRefawmfu 'DudpöawG cParhxm;vdkufcsifonf/ olwkdU odcsifaZmESifh ar;aeMuaomfvnf;


uRefawmfu 'DudpöawG rajymcsif/ ]]aeprf;ygOD;Asm? uRefawmf tarmajzvdkufprf;yg&apOD;}}
[k aigufqwfqwfyif ajymvdkufcsifawmhonf/ odkUaomf olwkdUtay:rSm onfvkd
rarmufrm&ufay/

]]nusawmhrS ajymMuwmayghAsm}} [k ajymNyD; uRefawmfhtcef;xJodkU 0ifoGm;avonf/


tdyf&may:rSm ypfvSJvdkufonf/ twefMumawmh xNyD; a&csKd;&efjyifonf/ tusÐcRwfNyD;rS
qHyifnSyf&ef owd&vmNyD; tusÐjyef0wfjyefavonf/ 4if;aemuf a&t&ifcsKd;um aumif;yg
w,fav[k awG;rdjyefNyD; tusÐcRwfjyef\/

]]b,fhES,fvJ armifwifxGef;? tusÐcWwfvdkuf 0wfvdkuf jyefcRwfvdkufeJU bmjzpfaeovJ}}

OD;av;jrifhu ar;vdkufonf/ OD;av;um; uRefawmhftm; tjyifrS vSrf;tuJcwf Munfhae


[ef&Sday\/

uRefawmfu anmifememESifhNyKH;NyD;-

]]a&t&ifcsKd;& aumif;rvm;? qHyift&ifoGm;nSyf& aumif;rvm; jzpfaevdkUyg}}

]]vlvef;qef;oGm;atmif a&t&ifcsKd;vdkufayghuGm}}

]]tJ'DvdkyJ uRefawmfoabm&w,f}}

uRefawmfwdkUtdrf\ ajrmufbufu uyfvsuf&SdaomNcHrSm &Srf;trsKd;om; OD;'geydkifaom


NcHjzpf\/ xdkNcHxJwGif a&wGif;wpfwGif;&Sd&m uRefawmfwdkUonf xdka&wGif;odkU oGm;í
a&csKd;Mu&\/

- 381 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&wGif;rSm tkwfpDabmifcwfxm;NyD; a&iif&ef armif;wyfxm;\/ uRefawmfu a&pnfydkif;


wGif;odkU a&tjynfh cyfxnfhvkduf\/ okdUaomf &kwfw&uf a&rcsKd;ao;bJ yef;yifuav;
awGudk avQmufMunfhaeavonf/ MuufaoG;a&mif ESif;qDESifh ESif;qDa&mif ESif;qDwkdUonf
txl;ojzihf pnfum;pGm zl;yGifhaeMu\/ arNrdKUa&mifpkHyef;rsm;onfvnf; qGwfcl;í rEdkif
Edkifatmif yGifhaeMuonf/ Munfjymyef;uav;rsm;um; usaeavNyD/ uRefawmfum;
Munfh&kHjzifh tm;r&ojzifh ESif;qDEG,frsm;udk vufjzifh nTwf,lí yef;udkerf;Munfhrd\/
arNrdKUyef;rsm;udk cl;,lNyD; ajrSmufupm;rd\/ Munfjymyef;csyfvTmuav;rsm;udk avjzihfrIwfí
vTifhaerd\/

uRefawmfonf yef;\t&omudk wpfcgrQ þtcgavmuf rcHpm;zl;bl;cJU[k xifonf/


vlwpfudk,fvkH;vnf; vef;qef;jrL;xl;vmayonf/ pdwfuvnf; at;jrcsrf;omvmonf/

uRefawmfa&csKd;awmhrnf[k zvm;udkifvdkufpOf udk<u,fonf a&wGif;aygifodkU uyfvm


avonf/

]]armifwifxGef;pm;zkdUawmif bmrSr&Sdao;bl;? xrif;vnf; rcsuf&aobl;}}

]]udkbZHu b,foGm;ovJ}}

]]olvnf; a&Twd*kHoydwfpcef;udk urm&Gwfu oydwfawGeJU vdkufoGm;w,f/ ckxd jyefrvm


ao;bl;}}

]]udpör&Sdygbl;? uRefawmf odyfrqmygbl;}}

]]a&csKd;NyD;&if a':vkH;wifqDoGm;NyD; bl;oD;aMumf pm;Muwmaygh}}

uRefawmfu rsufESmopf&if;-

]]aumif;om;yJ}}

- 382 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rsufESmudk qyfjymwdkuf? a&ESifh0oGm;atmif opfNyD;aomtcg udk<u,fu-

]]rif; 0ifeDvnf; vufxyfawmhrvdkUwJUarmif}}

]][kwfvm; b,foleJUwJUvJ}}

]]tjrwfawmfaMu;0efaxmufqkdvm; bmqdkvm;? aumif;aumif;awmif rodygbl;/ 'gayrJU


ckcsufcsif;awmh [kwfr,frxifygbl;? oBuFeftNyD;avmufrS xifyg&JU}}

]][kwfvm;? aumif;om;yJ}}

uRefawmfum; wu,fyif 0ifeDazac: cifoef;0if;ESifh ywfoufí twG,ftwm uif;ae


ayNyD/ uRefawmfESifh 0ifeDrSm b0csif; vkH;0jcm;em;aeMuavNyD/ ta&;awmfykHrwdkifrD
wkef;uom þowif;rsKd;Mum;&ygu ESajrmjcif;rjzpfawmif rcrcsdrcHom jzpfrdayvdrhfrnf/
ckawmh enf;enf;uav;rQ rwkefvIyfaompdwfudk xm;Edkifonf/ opfyifjrifhxdyfzsm;ay:0,f
qGwfzsef;aeMuaom 0ifcgeD;aerif;\ a&mifjcnfeDrsm;udk wpfcsufarmhMunfhvdkufNyD;aemuf
a&wzGrf;zGrf;avmif;í csKd;aeawmhonf/

a&rdk;csKd; t0wfvJNyD;aemuf udk<u,fESifhtwl tif;pdefvrf;rBuD;ay:odkU xGufcJUMuavonf/

]]qHyifnSyfqdkif t&if0ifcsifw,fAsm}}

udk<u,fu uRefawmfhacgif;udk apmifharmhí MunhfNyD;-

]]aumif;om;yJ? qHyifrnSyfwm b,favmufrsm;MumNyDvJ &SnfvSygyaumvm;}}

]]b,favmufMumNyDvJ rrSwfrdygbl;Asm? rtm;wmeJU rnSyfrdbl;}}

]]at; rif;wdkUausmif;om;awG 'DavmufvkyfMuvdkUvnf; acG;rom;nGefUaygif;tpdk;& jyKwfus


wmyJuG? tif; aemufwpfaumif rwufEdkifatmif EIwfoD;&dkufcsKd;&OD;r,faemf}}
- 383 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfum; bmrQrajym/ ]urm&Gwf wkdUArmqHoXme} [k qdkif;bkwfwyfxm;aom


qdkifwGif;odkU 0ifoGm;avonf/ þqdkifrSm ukvm;Armt"du&kPf;NyD;rS ay:xGufvmaom
qHyifnSyfqdkifjzpfavonf/ þqdkifrS rSefpDa&TcsabmifBuD;rsm; wyfxm;aom udk,fvkH;ay:
rSefBuD;ESpfcsyfrSm wkdUArmpD;yGm; jrifhwifa&;udk tm;ay;aomtm;jzifh wyfwGif;ausmif;
q&mawmfu pGefUBuJxm;aom rSefBuD;rsm;jzpfavonf/ qdkif&SifudkbusL;onf rD;pmwGif
rD;pJGcgpjzpfaom vufqJG"mwfrD;udk avxdk;vsuf&Sd\/

udkbusL;onf ,cifu ukvm;ydkif qHoqdkifwpfqdkifrSm ulnDa&mif;cs&aom vcpm;


ta&mif;orm;jzpfcJU\/ ,ck olUqdkifrSm qHyifnSyfckHESpfckH&Sd&m wpfckHwGif udk,fwdkifnSyf?
tjcm;wpfckHrSm vliSm;xm;avonf/ nydkif;wGif vliSm;r&Sdawmhacs/ "mwfrD; avxdk;aeaom
udkbusL;onf uRefawmfwdkUtm; armhrMunfhtm;/ rD;rSmvnf; awmfawmfESifh avrvdkufEdkif
ao;/ uRefawmfonf qHyifnSyfcHkwpfckHrSm 0ifxdkifNyD; Nidrfaevdkuf\/ udk<u,fu cPrQ
udkbusL;tay:rS rkd;MunfhaeNyD-

]]uJz,fprf; ocifbusL;? udk,fvkyfprf;r,f}}

ocifbusL;onf acR;jzifh0if;aeaom rsufESmudk armhMunfhNyD;-

]]aMomf ocif<u,fwdkUvm;? uJ-vkyfprf;ygOD;Asm? "mwfrD;u acs;cPcP ydwfwwfw,f}}

udkbusL;onf z,fay;NyD; xvdkufonf/ olonft&yf&SnfNyD; ydefyg;yg; jzpfonf/ qHyifudk


udkatmifausmfvdk AdkvfaunSyfxm;&m olU&kyfolU&nfESifh rsm;pGm tqifrajyjzpfaeayonf/
udkbusL;onf twefMum acR;okwfaeNyD;aemuf uRefawmfhbuf vSnfhvdkufonf/

]]aMomf ocifwifxGef;ygvm;? tdrfjyefrtdyfwmMumNyDqkd? b,fwkef;u jyefvmovJ}}

]]ckeifuyJ}}

- 384 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk<u,fum; "mwfrD;udk tyfESifhqGNyD; avudk zGifhvdkufydwfvdkufvkyfae&m rSefBuD;rsm;rSm


vQyfppfypfaeovdk jzpfaeMuonf/ udkbusL;u uRefawmfhtem; uyfvmNyD;-

]]bk&ifcHu OD;bazeJU OD;ykudk ac:NyD; tpdk;&zGJUzkdU ajymw,fqkd r[kwfvm;}}

uRefawmfu rcsdNyKH;NyHK;NyD; olUtm; pdkufíom Munfhaeonf/

]]OD;ykuawmh tpdk;&tzJGU zJGUyghr,f? eef;&if;0efBuD; vkyfyghr,fvdkU uwday;vdkufNyDqdk


r[kwfvm;}}

]]Mum;wJUtwkdif;yJ}}

"mwfrD;um; udk<u,f\vufcsufjzifh vkH;0vif;xdefoGm;avNyD/

]]ocifwifxGef;wkdU ausmif;om;awGu trwfawG &mxl;r,lEdkifatmif vkyfr,fqdk r[kwf


vm;}}

]]uJ- uRefawmfhqHyif nSyfay;prf;ygOD;}}

udkbusL;onf tHqGJudkzGifhí qHyifnSyf ud&d,mwefqmyvmrsm;udk xkwfaeonf/


udk<u,fu "mwfrD;udk csdwfrSmqGJxm;vdkufonf/ NyD;awmh udk<u,fu udkbusL;bufodkU-

]]trwfawGudk tm;udk;&wm cufygw,fAsm/ nGefUaygif;vnf; jzKwfcsyghr,f? aemuf


wufr,fh tpdk;&udkvnf; tm;ray;ygbl;? raxmufcHygbl;vdkU uwday;cJUwJU trwf 26
a,mufyJ &Sdw,f? 'DtxJu wpfcg t[Gwf... t[Gwf..}}

udkbusL;u uRefawmfhqHyifrsm;udk aygif'g&dkufae&m jyif;xefvSojzifh uRefawmfhyg;pyfxJ


odkUyif ajy;0ifvmMuavonf/

- 385 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tJ'D 26 a,mufxJu 5 a,mufu t,kHtMunfr&SdtqdkrSm nGefUaygif;tpdk;&bufu


rJay;cJUMuao;oAs}}

udk<u,fonf xGDceJ wHawG;axG;vkdufNyD;-

]]ESray;awG}}

udkbusL;u-

]]t&dk;t&if; udkuf&wmawmif 'Davmuf tirf;r&jzpfaeMu&if tif;....}}

twefMumatmif NidrfaeMuonf/ pufuwfaMu;oH w&Syf&Syfom Mum;&onf/ udk<u,fum;


oifwkef;"m;BuD;udk udkifí olUEIwfcrf;arG;ESifh yg;odkif;arG;rsm;udk &dyfvsufaeavonf/
udkbusL;uyif pum;wkdifjyefonf/

]]ausmif;om;awGuaum a&SUquf b,fvkdpcef;oGm;MurSmvJ}}

]]uRefawmfwkdUuawmh awmif;qdkcsufawG&&if oydwfvSefrSmyJ? awmif;qdkcsuf&zdkUqkd&if


b,ftpdk;&eJUjzpfjzpf aphpyfrSmyJ? nGefUaygif;tpdk;&udk jzKwfcswm[m awmif;qdkcsuf ray;Edkif
vdkUyJ}}

udk<u,fu oifwkef;"m;BuD; vufrSrcsao;bJ-

]]aemufwufr,fhtpdk;&uawmh awmif;qdkcsufawGudk ay;EdkifrSmwJUvm;/ a&eHajrtvkyform;


awG&JU awmif;qdkcsufawG? tm&ftD;wDtvkyform;? rD;jcpfpuf tvkyform;? opfpuf
tvkyform; oydwfaygif;pkH awmif;qdkcsufawGudk ay;EdkifrSmwJUvm;/ awmifolv,form;
awG&JU awmif;qdkcsufawGaum}}

- 386 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk<u,f\ tar;pum;rsm;um; olUvufxJrS oifwkef;"m;toGm;vdk xufjrufvSay\/


,if;tar;pum;wkdUonf uRefawmfhtonf;ESvkH;udk xd&SoGm;\/ uRefawmfh OD;aESmufxJ
rSmum; tajzray:vSm/ uHtm;avsmfpGm pufuwfaMu;\ zdwGef;rIaMumifh Zufpif;acgif;ikHUí
cHae&av&m wpfpkHwpf&mjyefajym&ef rvdkovdk jzpfaeayonf/ udkbusL;u udk<u,ftm;
jznfhpGufavonf/

]]zdESdyfcsKyfcs,frIawGujzifh jyif;xefNrJjyif;xefaewmygyJ? rEÅav;rSm aoewfypfcH&olawG


vnf; aq;&kHrSm xyfaojyefowJU? NyD;awmh aoewf'Pf&moufomwJUvl 4a,mufudkawmh
aq;&kHuaeNyD; axmifxJac:oGm;w,f? w&m;pGJcsufwifxm;w,f}}

odkUjzifh udk<u,fESifh udkbusL;onf Mum;orQowif;rsm;udk tjyeftvSef zvS,fajymqdkae


Muavonf/ ocifvSa<u acgif;aqmifaom yifv,ful;oabFmBuD; vkyfom;rsm;
oydwfwGif bkef;BuD;rsm; yg0ifí oydwfwm;&m ykvdyfu ESdrfeif;ykHrsm;? rEÅav;
aoewfypfrItwGuf uefUuGufaomtm;jzifh ppfudkif;bufrS vl 1000 Adkvfauy,fí
acgif;wkH;wkH;MuykH? uwGefuRJNcHrS ocif ocifr 500 oxkHodkU csDwufvmNyD; &kH;ESifh
axmifrsm;udk 0dkif;um zrf;xm;aom ocifcspfvIdiftm; vTwfay;&ef awmif;qdkykH? rEÅav;
tmZmenf romcs&mwGif vlpnfum;ykH? pkHaeatmif olwkdUtcsif;csif; ajymaeMu&m
uRefawmfhrSm cGusaomar;cGef;rsm;rS vGwfuif;pGm qHyifnSyfjcif; tNyD;odkUwdkif a&mufcJU&
avawmhonf/

uRefawmfwdkUonf qHyifnSyfqdkifrS xGufcJUMuNyD; bl;oD;aMumfqdkifodkU oGm;Muavonf/

a':vkH;wif\ bl;oD;aMumfqkdifum; tif;pdefvrf;rBuD;ab; ajrmif;ezl;ay:wGif wnf&Sdav


onf/ trkd;tumr&Sd/ taMumfzdk\ b,fbufwGif ESD;aMumzsmrsm; cif;xm;NyD; 4if;wdkU
tay:wGif pm;yJG0dkif;rsm;&Sd\/ ajrmif;wpfzufurf;&Sd wpfxyftdrfuav;um; a':vkH;wif\
tdrfyifjzpf\/ tdrfESifh bl;oD;aMumfqdkifudk Murf;jym;BuD;wpfckjzifh wHwm;ul;xm;avonf/

uRefawmfu ESD;aMumzsmay:wGif wifysOfacGí xdkifvdkuf\/ udk<u,furl aqmifhaMumifh


xdkifvdkufavonf/

- 387 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':vkH;wifum; touf 40ausmf? orD; tysKdjzef;uav; 2a,muf\rdcif rkqkd;rjzpf\/


a':vkH;wif\ xl;jcm;csufrSm iSufaysmzl;ESifhwlatmif acgif;ao; atmuf&SL;NyD; tv,f
azmif;onfh udk,fcE¨m&Sdjcif;wnf;/ MunfhygOD;? þudk,fcE¨mBuD;ESifh taMumfzkdteD; zifxdkifckH
uav;ay:wGif zifcsxdkifvsuf ajcESpfzufudk um;qif;xm;NyD; a&SUuZvkHwGif rkefUESpf
e,fae&m ckHuav;ESifhrqHUatmif wifyg;zifom;rsm;u ydkaeojzifh ab;wGif tdqif;
aeonf/ vufu vIyf&Sm;oavmuf udk,fcE¨mu rvIyf&Sm;aomfvnf; ao;i,faom
acgif;uav;u avavsmhaeaom Muufaygif;ap;&kyf\ OD;acgif;vdk [dkonf,drf;xdk;vsuf
&Sdonf/ yg;pyfwGifum; aq;ayghvdyfBuD;udk cJxm;onf/

a':vkH;wifonf udk<u,ftm; vifvkyfvdkonfrSm vlodewfMum;jzpf\/ udk,f<u,fu


wkHUjyefírBudKuf/ odkUaomf udk<u,fonf a':vkH;wiftm; tcifrysuf? ulnDapmifrp&m
&SdvQif ulnDapmifr\/ olUtm; a':vkH;wifu vdkufpm;vdkvm;onfudkvnf; rawmfrw&m;
tjrwfrxkyfay/ xdkUaMumifh olwkdUqufqHMuykHrSm vGefpGmyif &if;ESD;Mu\/

orD;tBuD; jrMunfrSm touf 16ESpfrQ &SdNyD; tkyfvkH;odrf;p jzpfonf/ vkH;BuD;aygufvS


tom;jzLjzL rsufESm0dkif;0dkif;? ESmacgif;jym;jym;ESifh Munfhaysmf&Iaysmfaom rdef;uav;wpf
a,muf jzpf\/ ti,fjr&DrSm 13ESpfausmfausmf 14ESpfeD;yg;? qHawmufzm;pjzpf\/ olum;
tarESifhvnf;rwl? tpfrESifhvnf;rwl? ydefydefyg;yg;? ESmacgif;cRefcRef? rsufvkH;jyL;jyL;
jzpf\/ jrMunfu taMumfaMumfvsuf&SdNyD; jr&Donf bl;oD;aMumfpm;vmolrsm;tm; pm;yJGxdk;
vsuf &Sd\/

uRefawmfwdkU xdkifvkdufonfESifhwpfNydKifeuf rjr&Du-

]]OD;av;wdkU b,fuavQmufvmovJ? taMumfpm;ygOD;vm;}}

udk<u,fu-

]]pm;r,fvdkU xdkifwmaygh[}}

- 388 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk<u,fajymvdkufonfudk a':vkH;wif Mum;vkdufonf/ ZvkHudkifxm;aomvufjzifh yg;pyf


xJu aq;vdyfudk xkwf,lxm;vdkufNyD;-

]]udk&if<u,fu rpm;&if rxdkifawmhbl;wJUvm;}}

]]'Dvdkvnf; r[kwfygbl;Asm? 'DaeUawmh pm;zdkU wrifvmvdkUyg? a[m'Du armifwifxGef;


npmrpm;&ao;wmeJU}}

jr&Du 0ifpGufvdkufonf/

]]OD;av;udkwifxGef;wdkUrsm; rjrif&wm MumvSNyD}}

onfaumifruav;onf uRefawmhftm; udk<u,fESifhwGJodojzifh OD;av;[k a&mac:aejcif;


jzpfonf/ odkUaomf olu OD;av;ac:wdkif; uRefawmfu cHjyif;onf/ uoduatmuf
jzpfonf/ uRefawmfhrSm olvdkt&G,fu OD;av;ac:&eft&G,fr[kwf[k ,lqxm;onf/

]]rjrifwmMumNyDqkd? igu NrdKUrausmif;XmecsKyfudk oGm;ae&wm;udk;uG}}

]]bmaMumfxnfhcJU&rvJ OD;av;}}

udk<u,fu taMumfzdkqDodkU vSrf;Munfh&if;-

]]&SdwmxnfhvmcJU[m/ rvkH;wif 'Dem;rSm aumifnSif;aygif;jzpfjzpf? rkefUaygif;jzpfjzpf r&Edkif


bl;vm;}}

a':vkH;wifonf rkefUESpfxJodkU bl;oD;acsmif;uav;rsm;udk jznfhxnfh&if;-

]]pmwkdufem;u r,fcifhqDrSm aumufnSif;aygif;usnfawmufawG jrifcJUw,f? &SifhorD;udk


t0,fvTwfvdkufygvm;}}

- 389 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]&SifhorD;}} qdkonfrSm jr&Dudkqdkvdkonf/ olwkdUrSm 'Dvdkcsdwfjcif;rsKd;um; &dk;aeNyD/ orD;awG


udkvnf; &Smp&mrvdkMuawmhNyD/ udk<u,fu-

]][JU-orD; jr&Da& oGm;0,facs[m? usnfawmufESpfacsmif;avmuf}}

udk<u,fu ydkufqHxkwfay;onfudk jr&Du r,l/ olwkdUu 0,fauR;rnf[k qkdum


cyfokwfokwf xGufoGm;avonf/

uRefawmfonf jrMunfbufodkU Munfhvdkufonf/ jrMunf\rsufESmum; rD;&SdefaMumifh


eD&Jae\/ olonf taMumfrsm;udkxnfhNyD; uRefawmfwdkUa&SUodkU vmcsonf/ 4if;aemuf
vufzuf&nfMurf;tdk; vmcs&if;-

]]udkwifxGe;fwkdU ausmif;om;ta&;awmfykHawG NyD;awmhrSmvm;}}

jrMunfurl uRefawmfhtm; OD;av;[k rac:awmhay/ wpfcgu oluvnf; uRefawmfhtm;


OD;av;[k ac:ao;\/ ]]ighudk OD;av;vdkU rac:ygeJUuGm}} [k wpfcgwkef;u olUtm;ajym&m
olu twefMumawGaeNyD;rS b,fvkdt"dyÜm,f aumufoGm;onfrod? &Sufudk;&Sufuef;
vkyfvsuf ]]aemufrac:ygbl;}} [k ajymum vSnfhxGufoGm;avonf/ w[d[dvnf; &,f
oGm;vkdufavonf/

]]rNyD;ao;ygbl;}}

]]91Xme tkyfcsKyfa&;qdkwm zsufrS NyD;rSmayghaemf}}

]]tif; tif;}}

uRefawmfu cyfayghaygh ]at;} [k ajzvdkufrdaomfvnf; csufcsif;yif jyefjyifí ajymvdk


aomaMumifh twdtus b,fvdkajz&yghrvJ pum;p&SmaepOfyif jrMunfonf taMumfzdkodkU
oGm;avonf/ bl;oD;aMumfrsm;udk wkwfacsmif;uav;ESifh vSefay;aeavonf/

- 390 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk<u,fu-

]]udk,fhvl&? 91Xme tkyfcsKyfa&;[m vG,fvG,feJU ysufyghrvm;uG}}

]]tJ'gaygh cufaewm? vlawGu vG,fvG,feJU ysufr,fxifaeMuw,f/ uRefawmfwdkU


uvnf; xifcJUwmyJ/ wu,fzsufMunfhawmh rvG,fbl;As? yxrtqifhjzpfwJU nGefUaygif;
tpdk;& jzKwfcs&wmuyJ b,fhavmufcufovJ/ aemufwpfqifhrSm b,ftrwfrS &mxl;
vufrcHatmif vkyf&r,fqkdwm 'guvnf; vkyfvdkUrjzpfao;bl;/ &mxl;vufrcH&kH tpdk;&
tzJGU zJGUrjzpf&kHeJU 91XmetkyfcsKyfa&; ysufoGm;rvm; roGm;bl;vm; qkdwmawmh uRefawmf
rodbl;/ ocifacgif;aqmifawGeJU owif;pmwcsKdUuawmh &mxl;vufcHwJUvlr&SdvdkU tpdk;&
zGJUrjzpf&if ysufrSmyJvdkU ajymaeMuw,f/ udkvSa&TwkdU? wufbkef;BuD;udkodef;az wdkUuawmh
rysufbl;wJU? bk&ifcHBudKufovdk tkyfcsKyfoGm;rSmyJwJU}}

jr&Donf aumifnSif;usnfawmufBuD;rsm;udk wpfzufwpfacsmif;udkifí ckefaygufajy;vTm;


vm\/

]]EdkU bmvkyfMurSmvJ}} [k udk<u,fu tm;rvkdtm;r&toHjzifh ar;avonf/

]]uRefawmfawmh rajymwwfygbl;Asm}}

]]EdkU rif;wkdUXmecsKyfu cPcP aMunmaew,fr[kwfvm;? tmPm&Sif udkvSa&Tr[kwfvm;?


91XmetkyfcsKyfa&;udk zsufypfr,f? wpfjynfvkH; tdrfajcav;oef; vIyf&Sm;oGm;r,fh
vkyfief;pOfawG csr,fvdkU ajymw,fr[kwfvm;}}

]][kwfw,f? ajymw,f}}

]]ajym&if tJ'gu bmvkyfief;pOfvJ}}

]]uRefawmfawmh rajymwwfbl;}}

- 391 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][if rif;wdkUu txufuaeNyD; rajymwwfwmawG ajymaeovm; udk,fhvl&JU}}

uRefawmfhrSm cGusaejyefygNyD/ taMumfpm;vdkuf aumufnSif;pm;vdkufESifh vkyfNyD; Nidrfae


vdkuf&ygonf/

udk<u,fonf twefMum NidrfaeNyD;aemuf qufajymjyefavonf/

]]bmajymajym wdkif;jynfuawmh ckeu jrMunfxifovdkyJ? rif;wdkUwpfawG[m 91Xme


tkyfcsKyfa&;udk ysufatmif zsufMuvdrfhr,fvkdU xifaew,f/ oydwfawGvnf; qufarSmuf
aeMuw,f? tiftm;jyyJGawG qufvufvkyfaew,f? awmifolv,form;awGu NrdKUwufNyD;
&kH;awG? *gwfawG? axmifawGudk 0dkif;NyD; ta&;qkdaew,f? tJ'gawG b,fhES,fvkyfrvJ}}

]]uRefawmf rajymwwfbl;? uRefawmf OmPfrrDbl;}}

]]'gjzifh udkvSa&TwdkU? udkodef;azwkdUu bmajymovJ}}

]]udkvSa&Tuawmh bmrSrajymbl;? onfhjyifacgif;aqmifawGvnf; bmrSajymoH rMum;


ao;bl;/ udkodef;azuawmh &oavmuf tcGifhta&;awG,lNyD; wdkufyGJawGudk &kyfodrf;&
rSmyJwJU/ 'Dpum; olu odyfajymaevkdU ocifacgif;aqmifawGu olUudk rauseyfMubl;}}

]]'Dtwdkif;qdk&if udkodef;azudk ocifacgif;aqmifawGu rauseyfwm rSefwmyJvdkU xifw,f/


wdkufyGJawG b,fhES,fvkyf&yfrvJ? tpdk;&uvnf; b,favmufESdyfpufaeovJ? rif;todyJ
r[kwfvm;}}

]]'gjzifh cifAsm;txif wdkufyGJawG b,fxdquf&if aumif;rvJ}}

udk<u,fonf rajzEdkifawmhacs/ olvnf; uRefawmhfvdkyif aumufnSif; pm;vdkuf? taMumf


pm;vdkuf? vufzuf&nfusKdufcsvdkuf vkyfaeayawmhonf/

- 392 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':vkH;wifu jrMunftm;-

]]jrMunf vufzufwpfyef;uef xnfhNyD; ay;vdkufygOD;}}

jrMunfonf taMumfzdkrSxí a':vkH;wifu taMumfzdkwGif xdkif&pfonf/

taMumfzkdESifh wpfvHuGmavmufwGif pifuav;wpfck&Sdonf/ pifuav;ay:ü zefbl;BuD;rsm;


&Sd\/ þum; olwkdUom;trd zGifhxm;aom vufzuf? csif;okyf qdkifuav;yifwnf;/

jrMunfu vufzufxnfhaepOf uRefawmfonf rwfwwfxvdkufonf/

]]uJ-udk<u,f oGm;MupdkUAsm}}

a':vkH;wifu cifus,fus,f-

]]aeMuOD; aeMuygOD; vufzufjyifaew,f? [J jrMunf jrefjrefvkyfav}}

]]uRefawmf rpm;csifawmhbl;As? ntdyfraysmfbJaerSm pdk;w,f}}

udk<u,fu xkdif&mrS rxbJ-

]]aeOD;av? enf;enf;jzpfawmh pm;OD;rSaygh? udk,fu cyfrsm;rsm; pm;ypfvdkufyghr,f}}

vufzufyef;uefudk vmcsaom jrMunftm; uRefawmfonf pdkufMunfhaeonf/ uspfuspf


vspfvspf jzLjzLazG;azG; udk,fcE¨muav;wGif wyfrufpdwfrsm; a&mufoGm;ay\/ ,if;odkU
aom tjzpfudk udk<u,f &dyfrdoGm;[ef&Sd\/ jrMunfonf olUtvkyfol vkyfaeaomtcg
uRefawmfhtm; udk<u,fu toHwdk;wdk;uav;jzihf-

]]'Daumifrav;awGvnf; yifyef;&Smw,f? wpfaeukefwpfaecef; rkd;a&maEGa&m tm;&w,f


r&Sdbl;/ aps;a&mif;wJUtcga&mif;? aq;vdyfwJUtcgvdyf? 'geJUvnf; xrif;eyfrSef pm;&&kHyJ
- 393 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&Sdw,f/ qif;&Jawmh BuHrdBuH&m BuHwmyJarmif&if? olUtar ukkvm;eJU ay;pm;r,fvkdUwJU


wpfaeUu ajymw,f}}

]]aMomf [kwfvm;? jzpfrSjzpf&avAsm}}

]]olUtaru udk,fhudkwdkifyifw,f? udk,fu zsufxm;&w,f? uGm-ukvm;eJU ay;pm;r,fh


tpm; ArmqDrSm r,m;i,ftjzpf tyf&wmu aumif;OD;r,f}}

]]'gvnf; raumif;ygbl;Asm}}

udk<u,fonf NidrfNyD; vufzufudkom pm;aeawmhonf/ uRefawmfum; rsufESmarmhum


aumif;uiftmumjyifxJwGif ai;armaeav\/ vxufjcrf;onf ukuúdKyifxdyfzsm;rSm
yGifhvif;ae\/ uRefawmfonf vxufjcrf;ay:ü wifyg;vTJxdkifum tmumjyifxJwGif
vGifhaerdonf/ tajzray;Edkifaom jyóemtrsKd;rsKd;ESifh &ifqkdifae&aom ta&;awmfykHESifh
a0;onfxuf a0;&modkU vTifhMunfhonf/ qif;&Jjcif;aMumifh ukvm;r,m;i,f jzpf&rnf
qdkaom jrMunfwdkUESifh a0;&m? onfhxufonf a0;&modkU vTifhaerdavonf/ odkUaomf odyf
Mum&SnfvTifhraeEdkifyg/ vxufjcrf;ay:rS jAKef;ceJvdrfhusvmygonf/

taMumif;um; vrf;rBuD;ay:wGif vli,fwpfpkonf oDcsif;oHNydKifqdkí b,fnmnDpGm


csDwufvmMuaomaMumifhwnf;/

&J&Jawmuf wkdUArmajy/
owÅdcJawG
&mZ0if xdk;avmufatmif pGefUay?
Armhvuf&kH; wyfawmfom;ay?
tmZmenfaoG;awG?
t&dk;aMuaMu?

- 394 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wkdUajy wkdUajr?
acwfaqG;udk ajymif;jyef?
wufacwfudk pDrH?
wkd;wufatmif pdwfoef?
nDapaemf?
ppf&Jarmf?
csDwufMupdkU aysmfaysmf/
b,fnmb,fnm/
Armajy igwkdUajy?
Armajr igwkdUajr?
cifcifrifrif trsKd;apmifhMu?
b,fnm b,fnm?
(onfcsdefcg) Armajy
ZmwdaoG; ta&mifwifap?
Armqdk *dkPf;uPpdwf aysmufzkdU awmfNyDav/ /

uRefawmfwkdUonf csDwufoGm;aom vuf&kH;wyfom;rsm;udk ai;Munhfusef&pfpOf udk<u,fu


uRefawmfhvufarmif;udk udkifvdkufNyD;-

]]Mum;vm;? vlwdkif;udk csDwufMupdkUvdkU ac:aewkef; rif;wdkUu aemufqkwfr,frsm;


rBuHeJUaemf}} [k owday;avonf/ /

- 395 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

37

xdk;csifaomqif aemufwpf vSrf;qk wf

tJ'DtawmtwGif; okH;av;&uf uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;twGuf &ifwzdkzdkESifh aeMu


aom&ufrsm; jzpfonf/ wpfckckudk rqkH;jzwfbJr&/ bmyJjzpfjzpf ZGwfESpfí a&SUudkom
csDwufrnfavm/ xdk;csifaomqif aemufwpfvSrf;qkwfqkdaom pum;uJUodkU tcsdefaumif;?
tcGifhaumif;udk apmifh&if; aemufodkU wpfvSrf;qkwfrnfavm/

pdwf"mwftm;jzifhqdkvQif ta&;awmfykHBuD; a&SUqufcsDwufa&;wGifom csdefcGifnSm omae


onf/

odkUaomf tajctaetjzpftysufrsm;u aemufrqkwfvQif rjzpf/

pdwf"mwfESifh tajctae twdkuftcHjzpfaeMuavonf/ tpmtiwfcH wkdufyGJuwnf;u


qufí BuHUBuHUcHEdkifaom ausmif;om;ta&twGuf enf;vmonfrSm odomonf/

uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm; xifovdk trwfrsm;tm; &mxl;vufrcHatmif rwm;qD;


EdkifMu/

t*FvdyftmPmydkifrsm;ESifh 4if;wdkU\ tmPmpuf,EÅ&m;um; pufukefarmif;aewkef;jzpf\/


wpfurÇmvkH;tajctaeESifh uyfMunfhvQif t*Fvdyfe,fcsJUtmPmonf NydKysuf&ef tvm;
tvm r&Sdao;/ ab;usyfeHusyf rjzpfao;/ rD;ukef,rf;ukef tMurf;zufí uRefawmfwkdU\
ta&;awmfykHudk wkdufckdufrnfom jzpf\/ &mxl;vufcHrnfUolr&Sdu bk&ifcHwpfOD;wnf;
tkyfpdk;vdrhfrnf/ Oya'jyKvTwfawmfudk zsufodrf;vdrfhrnf/ odkUaomf uRefawmfwkdUtm;
tavQmhay;vdrfhrnf r[kwf/

- 396 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwdkUrSmum; vufeufqkdí "m;rwdkwpfacsmif;rQr&Sd/ pnf;&kH;a&;uvnf; pcgp


&Sdao;onf/ EdkifiHjcm;tultnD qkdonfrSmvnf; arQmfvifhEdkifaomt&mr[kwf/ EdkifiHjcm;
rsm;ESifh tquftoG,fyif r&SdMu/

uRefawmfwkdU acgif;aqmifrsm;onf þtajctaersm;udk vlxktm; todray;Mu/ vlxk\


pdwf"mwfudkom enf;trsKd;rsKd;jzifh jrifhwifay;xm;Muavonf/ xkdUaMumifh vlxku ]]nDap
aemf ppf&Jarmf? csDwufMupdkU aysmfaysmf? b,fnm b,fnm? Armjynf igwkdUajy}} [k
oHNydKifqdkí vuf&kH;qefUwef;aeMupOf ]]&mxl;vufcHa&; tvkdr&Sd}}? ]]nGefUaygif;tpdk;&
jyKwfNyD;&if aemufxyftpdk;& rwufapESifh}}? ]]91Xme tkyfcsKyfa&; wkdufzsufypf}} paom
a<u;aMumfoHrsm;udk atmfaeMupOf *kPfrysufaom aemufqkwfa&;udk a&S;&Iíom
xGufayguf &SmaeMu&avonf/

xkdtwGif; bk&ifcHu qmay:xGef;udkyif eef;&if;0efcefUí tpdk;&zGJUapawmhrnf[k


owif;rsm; ysHUvGifhvmavonf/

xdkowif;udk uRefawmfwkdU\ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;onf acR;wvkH;vkH;jzifh pOf;pm;


Muonf/ udkvSa&T? udkodef;atmif? udkat;ausmf? udkpdk;armif? udkxGef;&Sdef? udkausmfjrifh?
ukdbpH? udkoef;wif? udkaomif;cif/

olwkdUESifhtwl tjyifrS EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;jzpfaom ocifEk? ocifatmifqef;?


wufbke;fBuD; udkodef;az? udkausmfNidrf;? udkcspf polwkdUvnf; acgif;csif;&dkufMuonf/

qmay:xGef; eef;&if;0efrjzpfatmif[laom enf;vrf;wpfcktjzpfjzifh atmufygpmudk OD;oGif


xHodkU a&;vdkufMuavonf/

OD;oGif

txufvTwfawmftrwf

- 397 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;rif;cifAsm;

(1) uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm;\ awmif;qdkcsufrsm;ESifhwuG


wdkif;jynfwGif rausreyfjzpfaeaom tcsufrsm;udk auseyfpGm &&Sdatmif
OD;udk,fwdkif eef;&if;0ef&mxl;udk vufcHrS jzpfEdkifrnf[k ,kHMunfygvQif
eef;&if;0ef&mxl;udk vufcHí txufyg awmif;qdkcsufrsm;udk
aqmif&Guf ay;yg/

(2) tu,fí txufygtcsufrsm;udk oifhavsmfaomtcsdefwGif


uRefawmfwdkU auseyfavmufatmifr&cJUaomf eef;&if;0ef&mxl;rS
xGufcJUyg/

(3) tu,fí txufyg tcsufrsm;udk &&SdNyD;aomfvnf; jrefrmEdkifiHvkH;


qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾ toif;trIaqmiftzJGUtaeESifh OD;onf
&mxl;qufvuf vufcHaejcif;tm;jzifh wkdif;jynftusKd;rrsm;[k oabm
&&Sdí txGufckdif;aomtcg &mxl;rSxGufcJUyg/

(ykH)vSa&T

ArmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;rsm;or*¾ trIaqmiftzGJU/

uRefawmfwkdUonf OD;oGif\ orm"dESifh ausmif;om;rsm;tay:wGif xm;tyfaom apwemudk


vkH;0 ,kHMunfMuonf/ OD;oGifonf rnfonfh EdkifiHa&;*dkPf;*PwGifrQ rygaomaMumifh
vnf; udk,fusKd;riJU &mxl;rwG,faom tpdk;&tzGJUudk zGJUjzpfEdkifonf[k xifMuonf/
,if;uJUodkUaom ausmif;om;acgif;aqmifwkdU\ pD&ifcsufudk uRefawmfwdkUonf toifhavsmf
qkH;ESifh tvkyftjzpfEdkifqkH; tpDtpOf[k ,kHMunfcJUayonf/ xdktawmtwGif; OD;ykonf
tpdk;&tzJGUopfzJGU&ef bk&ifcHtm; uwday;vdkufNyDjzpfaMumif; owif;rsm;ygavonf/

- 398 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

NrdKUrdNrdKUzvl BuD;tcsKdUonf jrefrmukefonfBuD;rsm;toif;wdkufü pn;fa0;MuNyD; atmufyg


aMunmcsufudk xkwfvkdufavonf/

(1) ausmif;om;rsm;\ awmif;qdkcsufonf oifavsmfonf[k uREfkyfwdkU


oabm&&Sdonfhtwdkif; rnfonfhtzJGUacgif;aqmifrqkd tpkd;&opf
rzGJUpnf;rD ausmif;om;rsm;\ awmif;qdkcsufudk ay;tyfrnf[k bk&ifcH
xHrSm a&S;OD;pGm 0efcHcsuf&&Sdap&ef aqmif&GufoifhaMumif;/

(2) bk&ifcHxHrS xdk0efcHcsuf r&&SdvQif tpdk;&tzGJUopfzGJUpnf;&ef vkyfief;


wm0efudk rnfonfhygwDurQ vufrcH&ef wdkufwGef;aMumif;/

(ykH) OD;oGif
/ OD;vSbl;
/ OD;nGefU
/ OD;bdk;aAsmh
/ OD;jrifh
/ OD;bkd;atmif
/ OD;xGef;OD;

NrdKUrdNrdKUzrsm; aMunmcsufESifh ra&S;raESmif;yif pDtifeftD;ac: trsKd;om;ynma&;aumifpD


uvnf; tvm;wlyif aMunmavonf/

OD;ykonf tpdk;&zGJU&ef BudK;pm;\/ OD;baztm; tpdk;&tzJGUwGif 0efBuD;wpfOD;tjzpfjzifh


vufcH&ef OD;yku zdwfonf/ olU ig;yGGifhqdkif *sDpDbDatuvnf; vufcH&ef wdkufwGef;onf/
OdD;bazu vufrcH/ bmhaMumifh vufrcHonfudkvnf; r&Sif;/ OD;ykonf OD;apmtm;
vufcH&ef qJG\/ OD;apmum; vlodewfMum; vufrcHyg/ nGefUaygif;tpdk;&udk zsufNyD;aemuf

- 399 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemuftpdk;&wufvQif raxmufcHbJ 91XmetkyfcsKyfa&; zsuf&efudkom vkyfrnf[k


aMunmNyD;jzpf\/ ausmif;om;rsm;or*¾udkvnf; uwdvufrSwf a&;xdk;ay;NyD;jzpf\/
okdUaomf ,cktcg avoHajymif;vmonf/ OD;oGifpaom NrdKUrdNrdKUzrsm;\ toHudk vkdufvm
onf/ ausmif;om;rsm;awmif;qdkcsufudk vdkufavsmatmifvkyfygrnf[k OD;yku 0efcHvQif
&mxl;vufcHrnf[k qkdavonf/

aemufqkH; OD;ykonf ausmif;om;rsm;ta&;udk at;atmif NyD;jywfatmif aqmif&Gufygrnf[k


qdkavonf/

OD;oGifpaom NrdKUrdNrdKUz ukefonfBuD;wkdUuvnf; ausmif;om;ta&;ay;&rnf/ ausmif;om;


rsm;ESifh ausat;&rnf/

pDtifeftD; trsKd;om;ynma&;aumifpDwdkUuvnf; ausmif;om;ta&; ay;&rnf/


ausmif;om;rsm;ESifh ausat;&rnf/

*VKefOD;apmuvnf; ausmif;om;rsm;awmif;qdkcsuf ay;&rnf/ ausmif;om;rsm;ESifh ausat;


&rnf/

OD;ykuvnf; ausmif;om;wkdUta&; NyD;jywfausat;atmif aqmif&Gufygrnf/

uRefawmfwdkU ausmif;om;awGuvnf; v,form;tvkyform;ESifh tusKd;xyfwl aqmif&Guf


&rnf[k a<u;aMumfNyD; ta&;awmfykHBuD;udk pcJUMuaomfvnf; ckawmh ausmif;om;rsm;ta&;
NyD;jcif;wGifom tm&kHpdkufaeMuavNyD/ tvkyform; v,form;wkdU awmif;qkdcsufrsm;udk
rarhaomfvnf; awmifrif; ajrmufrif;ru,fEdkif jzpfNyD/ udk,fhta&;udk,f NyD;jywfatmif
vkyfMu&kHom &Sdawmhonf/

xdkUaMumifh ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESifh eef;&if;0efOD;ykwkdUonf OD;oGiftdrfü


azazmf0g&Dv 24&ufaeUwGif wpfBudrf 25&ufaeUwGif wpfBudrf awGUqkH aphpyfa&;
vkyfMuavonf/ 24&ufaeU tpnf;ta0;wGif eef;&if;0ef OD;ykESifh OD;oGif? OD;bkd;aAsmh?

- 400 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;nGefUpaom NrdKUrdNrdKUz vlBuD;rsm;ESifh udkvSa&T? udkodef;atmif? udkoef;wifpaom


ausmif;om;acgif;aqmifrsm; wufMuavonf/ 4if;jyif ocifEkESifh a'gufwmxifatmif
wkdUvnf; wufMu\/ 25&ufaeUrSmum; txufygvlBuD;rsm;ESifh ausmif;om;acgif;aqmif
rsm;tjyif *VKefOD;apmESifh ocifatmifqef;wkdUvnf; wufa&mufMuonf/ xdkodkU
ausmif;om;ta&; ausat;NyD;jywf&ef aqG;aEG;aeMupOf ae&mtESHUtjym;rSmum; eef;&if;0ef
&mxl;udk qufcHoGm;aom OD;yktm; &IwfcsoHrsm; ay:vmayonf/ Od;ykrSm &rnf;oif;
tv,fydkif; rJqE´e,frS trwfjzpfav&m &rnf;oif;tv,fydkif; rJqE´&Sifrsm;u csufcsif;
tpnf;ta0;vkyfNyD; OD;yktm; &Iwfcsavonf/ tpnf;ta0; OuúXvkyfolrSm OD;yk\wl
awmfol ysOf;rem;ocifjr jzpfay\/ olwkdUonf &efukefta&mufcsDwufum uefUuGufMu
rnf[k qkH;jzwfavonf/ tpdk;&opfudk awmxkwfjcif;vnf; jyKavonf/ &efukef wdkUArm
tpnf;t&kH;uvnf; OD;yk tpdk;&opfzJGUjcif;udk uefUuGuf&ef tpnf;a0;ac:\/

aocgeD;rS &du© m,l

tbdZÆmxlum iyk iyk/


nGefUaygif;vufopf &mxl;,l
wkdif;jynfql&if olwkdUaMumifhyJ/
ArmjynfBuD; epfzdkUzef
uvdrfOmPfESifh iapm iapm/
iapmrdkU wufvdkUvm
olUrsufESm t&Sufr&Sd/
nmwm0g' vSdrfhvdkUzef
rsKd;cspfOmPf[m barmfvdkyJ/ /

- 401 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bwfpfum;rsm;jzifh vSnfhí oHcsyfxdk;olu xdk;Muavonf/

OD;yktpdk;&ESifh aphpyfaeaom 2&uftwGif; uRefawmfhrSm aerxdxdkifrom jzpfaeayonf/


vnfyif;w&Snf&SnfESifh xGufvmrnfhtajzudk apmifhae&if; XmecsKyfrSm tNidrfraeEkdif/
25&ufaeU nae udkvSa&TwkdUvlpk OD;ykESifhaqG;aEG;&ef OD;oGif\tdrfodkU xGufcGmoGm;Mu&m
uRefawmfonf a&ausmf rcifopfwdkUtdrfodkU xGufvmcJUrdavonf/ oufouf *emrNidrfvdkU
vrf;&Smum xGufvmrdoavm? odkUr[kwf rcifopfuav;tm; awGUcsifpdwfaygufvmí
xGufvmcJUrdoavm? odkUr[kwf olwdkUwpfawG txl;ojzifh q&mazESifh q&muawmf
a':nGefUwkdUESifh eD;pyfaom jrefrmausmif;q&mESifh ausmif;om;wkdU\ tajctaeudk pkHprf;
avhvmvdkí xGufvmcJUrdoavm/ udk,fwdkifcJGjcm;rodyg/

rcifopfwkdU\ tdrfatmufxyf&Sd aq;qdkifwGif uRefawmfrjrifzl;ao;aom rdef;rBuD;


wpfa,mufonf rcifopfxdkifavh&Sdaom uGyfyspfwGifxdkifvsuf aq;ayghvdyf rSdef;aeav
onf/ xdkrdef;rBuD;tjyif b,folrQr&Sd/ xdkrdef;rBuD;rSm q&maz\ t&yftarmif;avmufyif
&Sdí q&maz\ rsufESmESifh cRwfpGyfwlavonf/ acgif;rSm qHyifjzLtenf;i,fESifh ezl;jyif
wGif ta&;okH;aMumif;xifatmif ta&wGefUaeNyDjzpfí q&maz\ tpfrBuD;jzpf&rnf[k
uRefawmf wyftyfwGufvdkufayonf/

]]q&meJUa':a':wdkU &SdMuygovm;cifAsm}}

rdef;rBuD;onf &kwfw&uf rajzao;bJ uRefawmfhtm; pkHprf;onfhoabmjzifh aphaphMunfh


aeao;onf/

]]r&Sdbl;? rif;ub,fuvJ}}

]]uRefawmfu ausmif;om;rsm;or*¾uyg cifAsm? rcifopfaum &Sdygovm;}}

rdef;rBuD;onf uRefawmfhtm; {nfh0wfysLiSmvnf;rjy? ae&mxdkifcif;vnf; ray;? pkHprf;onfh


tMunfhjzihfom aphaphqwfMunfhNyD;aemuf-

- 402 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]b,fausmif;u or*¾vJ}}

]]wuúodkvf ausmif;om;or*¾ygcifAsm}}

bmaMumifhrSef;rod? ,dkU,dkUuav; NyKH;aerdonf/ twefMumrS-

]][kwfuJU? uRefawmf'Dtdrf cPcP a&mufzl;ygw,f/ rcifopfeJUvnf; aumif;aumif;


odygw,f}}

]]opfopfwpfa,mufawmh tay:rSm&Sdw,f? awGUcsif&if wufoGm;ayawmh}}

bmaMumifhrSef;rod? uRefawmfonf tay:xyfwufzkdU cyfawGawG jzpfaeonf/

]]wufoGm;av wufoGm;}}

avSum; yxrqkH;txpfudk wufvdkufonfESifhwpfNydKifeuf wokefokefvGifhvmaom


apmif;oHoJUoJUuav;udk Mum;vkduf&avonf/ Nidrfhanmif;om,maom apmif;aumufoH/

wpfxpf? ESpfxpf? okH;xpf wufíwufíoGm;vQif apmif;oHoJUoJUuav;onf ydkí ydkí


yDopGm &dkufcwfvmonf/ em;axmifcsKdat;aom oDcsif;qdkoH cyfwdk;wkd;uvnf; apmif;oH
vIdif;udk pD;í vdkufygaeonfr[kwfavm/

uRefawmfonf tay:xyfa&muf&ef avSum;okH;xpfom vdkaomae&mwGif &yfaeNyD;


em;axmif aevdkufonf/

Nidrfhanmif;aom apmif;oHESifh csKdat;aom BudK;oDcsif;oHudk taESmifht,Suf jzpfroGm;apvdk/

rcifopfonf rdcifu om;i,ftm; ydkufxm;ovdk apmif;udk &ifcGifrSm ydkufxm;NyD;


oG,faysmif;onfh vufacsmif;uav;rsm;udk BudK;rsm;ay:wGif upm;aeavonf/

- 403 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tdrfa&SUbufodkU rsufESmrlxm;NyD; tmumjyifjymvJUvJUxJokdU ai;pdkufumMunfh&if; csKdat;


onfh toHvIdif;rsm;udk vTifhaeavonf/

]]apmif;awmfod*Fg at;at;nSif;nSif;/ jrnfoHomvS rSef&mwGif;? xHaygif;aw wsmoGif;?


omjcif; omjcif;? vGefom,mpG wD;bJGUvufoHrSm? yef;yGm;yef;yGm;? a0qmqm?
a&Tvuf&dk;i,f wkd;udEé&m? vufoH vufoH vufoH &Sdefjyif;? omwnfhom bdjcif;i,fESifh?
okH;,H oef;acgifwGif;ayrdkU? wHrTmwH&Snf nSif;ygvdkU apmif;rif;yOöodefavwnfhrS apmif;rif;
yOöodef}}

rcifopfonf oDcsif;qkH;aomfvnf; twD;r&yf? tjcm;BudK;oHrsm;udk qufaeavonf/


rsufESmudk apmif;ay:wGif ikHUxm;NyD; wpfudk,fvkH;rSm tm&kH[lorQudk apmif;BudK;ESifh
vufacsmif;uav;rsm;qDodkU vTwfxm;[ef &Sdayonf/

uRefawmfwdkUwpfawG a,muf,ufcwfaecsdefwGif rcifopfum; Nidrf;at;oufom &SdvS


ay\/ trsm;wumu a<u;aMumfoHawG atmfaeMucdkuf rcifopfu Nidrfhanmif;aom
apmif;oHESifh csKdat;nifomaom BudK;oDcsif;oHwkdUwGif epfjrKyfvsuf&Sd\/ uRefawmfonf
&kwfw&ufawmh rcifopftm; tHUMord\/ okdUaomfawG;Munfhawmh tHUMop&mr[kwfyg/
uRefawmfonfvnf; urm&GwfoGm;í yef;rsm;tMum;wGif vdyfjymuav;rsm;ESifhtwl 0JysHae
cJUonf/ waygif;v\ naecif;tvSwGif epfjrKyfaecJUonf/ vxufjcrf;ay:pD;í
aumif;uifjymvJUvJUwGif vGifhaecJUao;onf/ rtHUMo&kHruao;? rcifopfESifh uRefawmf
onf OmOfwlonf? 0goemwlonf[kyif atmufarhrdao;\/

]]wufoGm;av? wufoGm;? [JU-opfopf {nhfonfvmaew,f}}

[laom rdef;rBuD;\ us,favmifaomtoHonf avSum;ajc&if;rS tay:odkU wufvm


av&m uRefawmfhrSm 'dwfceJyif jzpfoGm;awmh\/ onfawmhrS rcifopfvnf; uRefawmfh
bufodkU Munhfvdkufavonf/ tHUMooGm;aom rsufESmrSm cPtwGif; csKdoGm;onf/
odkUaomf NyKH;íom EIwfqufNyD; vufuawmh BudK;NyD;atmif qufwD;aeay\/

- 404 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf ukvm;xdkifwpfvkH;wGif 0ifxdkifvkdufonf/ wD;NyD;onfhwdkifatmif olUrsufESm


av;udk wpdrfhpdrfh Munfhaevdkufonf/ rsufESmay:wGif xif;ceJ 0if;yvmaom tNyKH;onf
awmfawmfESifh aysmufroGm;/ apmif;BudK;rsm;ay:wGif vufuav;rsm; aomhvdkufaomtcg
qHawmufuav;onf vkyfvJUvkyfvD jzpfaeayonf/

]]q&meJUa':a':wdkU b,foGm;MuovJ rcifopf}}

]]azazu bwfpfum;oydwfvSefr,fh tpnf;ta0;wufzkdUwJU? OD;av;OD;bcsKdeJU OD;av;Ek


wkdUu ac:oGm;w,f/ araruawmh vGwfvyfa&;trsKd;orD;tzGJU&,f aq;vdyfckHtrsKd;orD;
awGeJUtwl bwfpfum;awGeJU xGufoGm;Muw,f/ OD;apm &mxl;,lr,fvdkU uefUuGufqE´jyzkdU
wJU}}

]]'Dwpfcg rcifopfawmh vkdufroGm;bJudk;}}

]]aumif;aumif; aeraumif;wmeJU vdkufroGm;bl; q&m&JU}}

]]ckeuqkdwJU BudK;[m odyfaumif;wmyJaemf? rcifopf apmif;wD;wmuvnf; odyf


aumif;wmyJ}}

]]tif;? [efrygayvdkUomaygh opfopf&,f? [efomyg&if}}

rcifopfonf apmif;udk ckHay:wifxm;vdkufNyD; cyfvSrf;vSrf;u ukvm;xdkifwpfvkH;rSm


xdkifvkdufonf/

]]q&mu *Dw0goem rygbl;aemf}}

]]b,folu ajymovJ}}

]]tdk-t&ifwpfcgwke;fu q&myJajymw,f r[kwfvm;}}

- 405 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tif; [kwfom;yJ? opfopfu w,frSwfrdwmudk;}}

uRefawmfonf rcifopfuav;u uRefawmfajymcJUzl;onfh pum;udk rSwfom;xm;ojzifh


auseyfNyD; tNyKH;BuD;NyKH;aeonf/ bmaMumifhrSef;rod? rcifopfuvnf; NyKH;íaeonf/

]]ckeuBudK;[m apmif;awmfbJGUBudK;wJUq&m&JU/ apmif;BudK;&JUtoH? apmif;wD;ol&JU vufoH


om,mykHudk csD;usL;zGJUqdk&kHwifru apmif;BuD;rSm yef;yGm;awGeJU b,favmufa0qmw,f?
wdk;&kyf udEé&m&kyfawGu b,fae&mrSm ygw,fqdkwmawGudkvnf; azmfjyxm;w,f/
A[kokwvnf; jzpfapwJU BudK;aygh q&m&,f}}

]]'gxuf opfopfudkwpfck owday;&OD;r,f}}

rcifopf\rsufESmrSm pdk;&drfjcif;jzifh ndKoGm;onf[k xif&onf/

]]wjcm;r[kwfygbl;? apmif;wD;wJUtcgrSmav tdrfa&SUbuf rsufESmrlNyD; rwD;apcsifbl;/


tvif;a&mifawGu wkduf&dkufrsufpdudkxkd;awmh rsufpdudk xdckdufrSmpdk;&w,fodvm;}}

xdktwGif; tdrfa&SUwnfhwnfh vrf;ay:rS us,favmifpGm oHNydKif[pfvkdufaom a<u;aMumfoH


rsm;onf uRefawmfhpum;rsm;udk ydwfypfvdkufygavonf/

*VKef *VKef OD;apm OD;apm


vdrfwm vdrfwm olyJ olyJ/
tkyfcsKyfa&; tkyfcsKyfa&;
wdkufzsufMu wkdufzsufMu/
OD;apmvdrfwm olUtBuH
igwdkUrcH bmxifvdkUvJ/
&mxl;i,fwJU armif*VKef

- 406 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tBuHukefvkdU *VKefqm;csuf/

oHNydKifatmfMuNyD;aemuf trsKd;orD;wpfa,mufu ]]*VKef&SufzG,f}} [k [pfvkdufonf/ tjcm;


wpfa,mufu ]]v'&SufzG,f}} [k atmfaomtcg tjcm;wpfa,mufu ]]ESHjynfpkwf
&SufzG,f}} [k [pfjyefavonf/

rcifopfonf jywif;aygufqDodkU oGm;Munfh&if;-

]]a[m-ararwkdU jyefvmMuNyD}}

uRefawmfum; xdkifNrJomxdkifaeonf/ tcsKdUtrsKd;orD;rsm; bwfpfum;ay:rS qif;MuoHudk


Mum;&onf/ atmufxyfwGif uRefawmfawGUcJU&aom rdef;rBuD;ESifh bwfpfum;ay:rS
rdef;rBuD;wpfa,muf tjyeftvSef atmfus,f[pfus,f pum;ajymMuoHudkvnf; Mum;vdkuf
&ayonf/

rdef;rBuD;-

]]b,fhES,fvJa[h? *VKeftdrf a&mufcJUMu&JUvm;}}

]]a&mufvnf;a&mufcJUyg? a<u;aMumfoHawGvnf; atmfcJUygw,f&Sif}}

]]'gjzifh jyD;a&mayghat}}

]]rNyD;bl;trda&U? *VKeftdrfu aumifawGaumifrawGu vSefjyvdkufMuw,f/ wkdUu


*VKefom t&Sufr&Sdbl;xifw,f? ckawmh oif;wkdU wpfrsKd;vkH;wpfaqGvkH; t&Sufudkr&Sdwmudk;
trd&JU}}

xkdUaemuf bwfpfum;xGufoGm;avonf/ rMumrDyif a':nGefUonf tay:okdU wufvmav


onf/ uRefawmfu rwfwwf&yfNyD; qD;BudKaeonf/

- 407 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aMomf armifwifxGe;f? a&mufaewmMumNyDvm;}}

]]odyfrMumao;ygbl; a':a':}}

]]xdkifyguG,f xdkifyg? opfopfa& ararhudk a&wpfcGufay;prf;uG,f}}

a':nGefUonf ukvm;xdkifwpfvkH;wGif 0ifxdkifvdkufonf/ awmfawmfyif armvmcJU[ef


&Sdonf/ tvkdvdk ay:aecsifaom twefi,facgonfh oGm;rsm;onf NyKH;a&miforf;aeaom
EIwfcrf;rsm;Mum;rS azG;ceJay:aeMuonf/ rcifopfu a&cyfay;onfudk aomufNyD;aemuf-

]]b,fhES,f rif;wdkU wuúodkvfausmif;om;awGu iapmeJU aphpyfaeMuNyD qkdyguvm;}}

]]OD;apmeJU&,fvdkU r[kwfygbl; a':a':? OD;ykeJU aphpyfaqG;aEG;aewmyg}}

]]twlwleJU tElElayghuG,f? a':a':wkdUoabmuawmha[h oydwfvSefwmudk rBudKufbl;uG?


91XmetkyfcsKyfa&; rysufrcsif; oydwfrvSefapcsifbl;}}

rcifopfonf olUtar\ab;rSm rwfwwf&yfvsuf uRefawmfbmajymrnfudk odvdkaZmESifh


apmifhMunfhaeavonf/ uRefawmfum; &kwfjcnf; bmrQjyefrajymEdkif/ tawmf uefUuGuf
acsy&ef cufaom pum;rsm;aywnf;/

]]a':a':wkdUuawmha[h NrdwfNrdKUu ausmif;om;rdbawG&JU qkH;jzwfcsufudk BudKufouJGU/


vGwfvyfa&;r&rcsif; oydwfarSmufaer,fwJU}}

uRefawmfu; bmrQrajymEdkifawmhacs/ a':':onf olUorD;tm; armhMunfhNyD;-

]]orD;a& tarqmNyDuG,f? uJ-aemufaz;oGm;NyD; xrif;jyifzkdUajym? orD; azaztwGuf


csefxm;vdkufaemf? armifwifxGef; xrif;pm;oGm;ygvm;}}

]]rpm;ygbl; a':a':}}
- 408 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]bmvdkUrpm;wmvJuJGU? 'gxuf armifvSa&TwdkU OD;ykeJUaphpyfaeMuwm bmawGrsm; &owJU


vJ}}

]]tNyD;owf rqkH;jzwf&ao;bl;wJU a':a':&JU? 'Dawmh uRefawmfvnf; bmrS rnfrnf&&


rodao;bl;/ udkvSa&TwdkUvnf; 'DaeUnaeyJ OD;oGiftdrfudk oGm;Muav&JU? olwkdU tJ'D
oGm;Muwke;f uRefawmf 'DudkvmwmyJ}}

a':a':onf bmrQrajymbJ ai;aeonf/

uRefawmfvnf; Nidrfíaevdkufonf/

tawmfMumaomtcg rcifopfu xrif;pm;vmac:ojzifh a':a':onf xdkif&mrSx&if;-

]]vmavuG,f armifwifxGef; xrif;pm;oGm;ygvm;}}

]]rpm;awmhygbl; a':a':? q&mawmh awmfawmfeJU jyefrvmao;bl; xifw,faemf}}

]]rajymwwfbl;? bwfpfum;orm;awG&JU tpnf;ta0;udk q&mOD;bcsKdeJU vkdufoGm;wmyJ/


bwfpfum;oydwfawGuawmh vSefMurSmxifyg&JU? q&mOD;bcsKdwdkU 0ifaphpyfvdkU awmif;qdk
csufawG awmfawmfrsm;rsm;yJ&w,f/ aumfzDaomufygOD;vm;}}

uRefawmfvnf; xdkif&mrSxvdkufNyD;-

]]raomufawmhbl;a':a':? uRefawmfoGm;awmhr,f}}

]]oGm;awmhrvm; at;at;}}

a':a':htm;Munfh&onfrSm tawmfyif yifyef;EGrf;e,faeykH&onf/ qmuvnf; tawmfqm


aeonf/ uRefawmfhtm; rvTJomí {nfhcHajymqkdae&aomfvnf; uRefawmfoGm;awmhrnf
qdkaomtcg tawmfoufom&m &oGm;onf[k xifonf/
- 409 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

NrdKUrausmif;odkU uRefawmfjyefa&mufaomtcg udkvSa&TwkdUvlpkum; jyefra&mufMuao;/

,aeU aphpyfa&;tpnf;ta0;odkU udkvSa&T? udkat;ausmfESifh udkpdk;armifwkdUom vkdufygoGm;


NyD; useftrIaqmifrsm; ae&pfcJUMuonf/ olwkdUum; udkvSa&TwkdUtvmudk warQmfarQmfESifh
apmifhaeMuonf/ tcsKdUu pmzwfaeMuonf/ tcsKdUu tdyfaeMuonf/

uRefawmfum; ajcukefvufyef;usaeonf/ pum;0dkif;odkU r0ifcsif/ pmvnf; rzwfcsif/


aysmfoGm;atmifom tdyfypfvdkufvdkayonf/ odkUaomf þvkd *emrNidrfEdkifatmif apmifh&
arQmf&aom tcsdefrsKd;ü vSJvdkufvQifvJSvdkufcsif; tdyfaysmfEdkifonf r[kwfay/ ppfajrjyifwGif
oJoJrJrJ wkdufaeMuqJ tdyfvdkí acgif;csvdkufvQif tdyfaysmfoGm;wwfonfqdkaom
ppfolBuD; eydkvD,Hudk ajy;owd&rdavonf/

uRefawmfonf acgif;tkH;wpfvkH;ESifh owif;pmwpfapmifudk qJG,lNyD; tcef;wpfcef;wGif;odkU


0ifavonf/ yufvufvSefvSJí aq;ayghvdyfESifh Zdrf,laeaom udkxGef;&Sdefudk awGU&
avonf/

]]jyefrvmMuao;bl; r[kwfvm;}}

uRefawmfu olUab;rSm acgif;tkH;cs&if;-

]]rvmMuao;bl;? olwkdUjyefa&mufavmufNyDqkdNyD; uRefawmfjyefvmwm}}

]]udk,fhvlu b,fujyefvmwmwkkH;}}

]]a&ausmfu q&mazwkdUtdrfu}}

udkxGef;&Sdefonf aq;ayghvdyfudk vTifhypfvkdufNyD;aemuf-

]]olwkdUqDu bmxifjrifcsufawGrsm; ay;MuovJ}}

- 410 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]q&muawmfuav 91XmetkyfcsKyfa&;ysufrS oydwfvSef&r,fwJU/ Nrdwfu NrdKUrdNrdKUzawG


qkH;jzwfcsuf? [dk vGwfvyfa&;r&rcsif; oydwfarSmuf&r,f qkdwmav/ tJ'gudk
q&muawmfu oabmusaew,f}}

uRefawmfonf tdyf&mrS vSJvdkufonf/

udkxGef;&Sdefu olUbmomol ajym[efESifh uRefawmfMum;avmufatmif-

]]tif; cufawmhwmyJ}}

uRefawmfonf owif;pmzwfí aevdkufavonf/

]]ykodrfnGefUqm;*dka'gifwGif xnfhxm;aom vufeufrsm;udk w&kwfNynfodkU wifydkUvdkufNyD}}

]]jyifopftpdk;&onf pydefjynfolykef z&efukdtpdk;&udk todtrSwfjyK&ef qkH;jzwfvkdufjcif;}}

]]ynmawmfoif&ef *syefjynfoGm;csifovm;}}

þ aemufqkH;acgif;pOfrSm owif;r[kwf? aMumfjimjzpfonf/ xdkaMumfjimudk xnfholrSm


rnfolygvJ/ International Students Institute, Tokyo ESifh quf&rnf [k
qkdxm;onf/ *syefjynfuaeNyD; þaMumfjimudk rydkUwef&m/ ArmjynfrSm *syefudk,fpm;vS,f
&Sdwef&m\/

uRefawmfonf owif;pmzwf&if; pOf;pm;cef;0ifaeckduf udkxGef;&Sdefu-

]]udk,fhvl&JU oli,fruav;aum awGUcJUao;ovm;}}

]]b,folUudk ajymwmvJAs}}

]]q&mazhorD; rcifopfav}}
- 411 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'DvdkrajymygeJUAsm? uRefawmf pdwfawmifrul;rdao;ygbl;}}

]][kwfuJUvm; udk,fhvl? wu,fpdwfrul;wmvm;? 'Dvkdqdk&if udk,fwdkUawmif NydKifyGJ0ifEdkif


ao;wmaygh}}

]]wu,f pdwfrul;ao;ygbl;? aumifrav;u i,fi,fuav; &Sdao;w,fAs}}

]]awmufwD;awmufwJU b,fi,f&rSmvJ? 15ESpfawmh ausmfa&maygh? udk,fhvl [efaqmif


raeeJU? ab;vltjzpfeJU tuJcwfMunhfawmh udk,fhvl[m aumifrav;udk bmuvdkwdkwkd
jzpfaeNyD [J [J}}

uRefawmfuvnf; bmrQrajymawmhbJ [J [J ESifh toHxGufí NyKH;aevdkufygonf/

olajymcgrS rcifopfuav;tm; jrifa,mifaeonf/ tvSBuD;vSonf r[kwfaomfvnf;


usufoa&&Sdonf/ csKdonf/ cspfp&maumif;onf/

owif;pmudk qufzwfonf/

]]vm;&Id;ESifhcsKHuif; av,mOfysH tNrJoGm;awmhrnf}}

rcifopfuav;[m i,fayr,fh vdr®mw,f/ rsKd;cspfpdwf&Sdw,f/

]]*syef BuKH;0g;oHudk zwfyg}}

rcifopfuav;[m uAsm*DwrSm t&G,feJUrvdkufatmif awmfw,f/

]]*syefwdkif;owif;pmudk zwfyg? ta&SUtm&StaMumif; em;vnfyg}}

owif;pmudk &ifbwfay: csxm;vdkufonf/

- 412 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rcifopf? w&kwf? *syef? rcifopf? z&efudk? csdefbmvdef? rcifopf? rsufpdxJrSm axG;vkH;


&pfywf ay:aeonf/

tdyfaysmfoGm;vdkufonfrSm reuf5em&DcGJavmuf udkxGef;&SdefvmEId;rS Edk;awmhonf/

]]udkvSa&TwdkU jyefvmMuNyDvm;}}

udkxGef;&Sdef\rsufESmrSm tqDawG0if;aeonf/ rsufwGif;vnf; tenf;i,f a[mufaeykH


&onf/

]]MumvSNyD jyefa&mufwm}}

]]bmawG&cJUMuovJ? tajctaeb,fvdkaeovJ}}

udkxGef;&Sdefonf olUxufxJu pm&GufawGudk uRefawmfhtm;ay;&if;-

]]tJ'gawGyJ/ udk,fwkdU raeUnu 2em&DrSmrS tpnf;ta0;vkyf&w,f/ udkvSa&T?


udkodef;atmif? udkat;ausmf? udkpdk;armif? udkausmfjrifh? udkaomif;cif? udkbpH?
NrdKUrudkoef;wifeJU udk,fwkdU wufMuw,f/ wdkUzdwfMum;csuft& tjyifuwufwJU vlawG
uawmh ocifEk? ocifatmifqef;? ocifodef;az? udkausmfNidrf;eJU udkcspfwdkUjzpfw,f/
udkvSa&TwkdUvlpku eef;&if;0efOD;ykeJU aphpyfaqG;aEG;csuf oabmwlnDcsufrsm;udk wifjyMu
w,f/ wpfnvkH; aqG;aEG;NyD; vufcHMuzkdU qkH;jzwfw,f/ ckyJ tpnf;ta0;NyD;w,f}}

]]oydwfvSefzkdU qkH;jzwfNyD;NyDvm;}}

]]tif;? qkH;jzwfNyD;NyD/ tJ'gawGudk udk,fhvl vufESdyfpufvkyfay;OD;rSyJ/ csufcsif; owif;pm


wdkufawGudk ydkU&r,f? [kwfvm;}}

pm&Gufrsm;udk,lí [dkvSefonfvSef tay:,HvQHíMunfh&if; uRefawmfu-

- 413 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfNyDav vkyfwmaygh}}

]]udk,fawmh tdyfvdkufOD;r,f}}

udkxGef;&Sdefonf uRefawmfhacgif;tkH;udkyg olUtdyf&mokdU ,loGm;NyD; acgif;tkH; 2vkH;Mum;rSm


acgif;udkxm;í wapmif;acGum tdyfaeavonf/

oydwfvSefvdkufNyD/

uRefawmfonf þowif;udk tNidrfraeEdkifatmif apmifhaecJUaomfvnf; Mum;&awmh


rtHUMo? arQmfvifhaeNyDjzpfonf/ 0rf;vnf;rom 0rf;vnf;renf;/

awmif;qkdcsufawGaum tNidrfraeEdkifatmif apmifhaecJUaomfvn;f Mum;&awmh rtHUMo?


arQmfvifhaeNyDjzpfonf/ 0rf;vnf;rom? 0rf;vnf;renf;/

awmif;qdkcsufawGaum b,fhavmuf&vdkU b,fhavmufr&ovJ/ OD;yktpdk;&eJU uRefawmfwdkU


acgif;aqmifawG bmawGrsm; oabmwlnDcJUMuovJ/

uRefawmfonf tcef;xJrS pBuFodkUxGufcJUNyD; pBuFwHwdkif;ay:wGif vufydkufí tjyifodkU


ai;Munfhaeonf/ jrif;NydKifuGif;a[mif;BuD;xJwGif jrLawGqdkif;aeonf/ aerif;um; rxGuf
ao;/ ta&SUaumif;uifrSm ESif;qDa&mifpdkUaeonf/ a&Twd*kHapwDawmfBuD;um; jrLrsm;
Mum;wGif *Grf;EkvTmMum;u a&TawmifBuD;vdk wnfaeavonf/ iSufrsm;onf O'[dk
ysHoef;&if; eHeufoDcsif;rsm; usL;&ifhaeMu\/ OMowGefoHonf &ifwGif;rSm pdrfhoGm;atmif
om,mat;jronf/

ausmif;ydwfcsdefygwum;/

odkUaomf ausmif;awGudk oydwfvSefvkdufayNyD/

- 414 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

twefMum eHeufcif;tvSudk eHeufcif;avnif;ESifhwuG &SL&IdufNyD;aemuf oufjyif;csí


&ifav;rIudk ayghapNyD; wdkufyf&dkuf&rnfh pm&Gufrsm;udk zwfvdkufonf/

NrdKUrdNrdKUzrsm;ESifh tpdk;&rif;wdkUonf ausmif;om;rsm;udpöESifhywfoufí


atmufyg tcsufrsm;udk oabmwlnDMuNyD jzpfaMumif;/

jrefrmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;rsm;or*¾toif;u 4if;wdkU


vufatmuf&Sd ausmif;om;tm;vkH;udk atmufygtcsuftvufrsm;udk
vdkufemap&rnf/

(u) w&m;Oya'ESifh qefUusifaom trIrsm;udk jyKvkyfjcif;rSjzpfap?


tm;ay;jcif;rSjzpfap? a&SmifMuOfMu&rnf/

(c) ,ck vuf&Sd wuúodkvfausmif;ESifh pmoifausmif; oydwfarSmufjcif;


rsm;udk &yfpJ&rnf/

tpdk;&u atmufygtwdkif; aqmif&GufrnfjzpfaMumif;/

1/ tpdk;&udk tMunfndKysufatmif a[majymjcif;? tMurf;jyKvkyfjcif;?


tMurf;jyKvkyfatmif vIHUaqmfay;jcif; yg0ifaom trIrsm;rSwpfyg;
,ckvuf&Sd qlyloydwfarSmufrIESifh ywfoufí zrf;qD;jcif;? odkUr[kwf
ppfaMumpD&ifí tjypf'Pfay;jcif;cH&aom wynfh ausmif;om;rsm;tm;
vTwfrnf/

tpdk;&tm; tMunfndKysufatmif a[majymjcif;? tMurf;jyKvkyfjcif;


tMurf;jyKvkyfap&ef vIHUaqmfay;jcif;rsm; ryg0ifonfh trIrsm;ESifh
pyfvsOf;í w&m;&kH;awmfwGif tppfaq;cHae&olwdkUtwGufrSm tpdk;&rif;
wdkUu pD&ifpke,f &mZ0wfw&m;olBuD;tm; qdkif&mtrIvdkuf a&SUaeESifh
wdkifyifí trIudk &kyfodrf;cGifhjyK&ef oifhroifhudk pOf;pm;&eftwGuf

- 415 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ajymMum;vdrfhrnf/ þtcsufü w&m;Oya't& w&m;&kH;awmfu


qkH;jzwfonfhtwdkif; wnfrnf/

2/ ,aeUrwdkifrD vuf&Sd pmoifausmif;ESifh wuúodkvfausmif; oydwf


arSmufjcif;rsm;ESifh ywfoufí usL;vGefMuaom trIrsm;twGuf
usL;vGefonfhtrIonf tMurf;jzpfap? &mZ0wfrIjzpfap? rusL;vGefvQif
wynfhausmif;om;rsm;tm; ausmif;pnf;urf;t& ta&;,lvdrfhrnf
r[kwfacs/

4/ ausmif;pm;ar;yGJESifh ywfoufí ,ckvuf&Sd oydwfudk vSefNyD;aemuf


tenf;qkH; okH;vcGmí aemufxyf pmar;yJGrsm; usif;yvdrfhrnf/ 4if;
pmar;yGJtwGuf 0ifcrsm;rSm pmar;yGJ0ifonfhausmif;om; ajzqkdrnfh
bmom&yftwGuf tcsKd;us ay;&vdrfhrnf/ wuúodkvfausmif; pmar;yGJ
twGufvnf; xkdenf;twl ta&;,l&ef tpdk;&u qdkif&modkU axmufcH
tBuHay;vdrfhrnf/

5/ 1938-ckESpf? 'DZifbmv 20&ufaeUwGif twGif;0efrsm;&kH;teD;ü


ykvdyfrsm;ESifh ausmif;om;rsm; jzpfyGm;onfhudpötwGuf pkHprf;a&;
aumfrwDBuD;wpfck cefUxm;vdrfhrnf/ 4if;tzGJUü tpdk;&t&m&Sd
r[kwfaom yk*¾dKvfrsm; ydkrkdyg0ifvdrfhrnf/

(ykH) armifyk? eef;&if;0efBuD;

26-2-39

(ykH) OD;oGif? NrdKUrdNrdKUztzJGU OuúX

26-2-39

- 416 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

(ykH) vSa&T? jrefrmEdkifiHvkH;qif&m

ausmif;om;rsm;or*¾toif;

26-2-39

]txufyg vufrSwfxdk;aompmwrf;udk xyfrHí t"dyÜm,frsm; ay:vGifatmif &Sif;vif;jy


aomtcg atmufyg tpnf;ta0;rSwfwrf;rsm;udk axmufxm;í em;vnfMu&rnf
jzpfaMumif;} [kqkdum 23&uf? 25&ufaeUu tpnf;ta0;rSwfwrf;rsm;udk azmfjyxm;
avonf/

xkdrSwfwrf;rsm;wGif ausmif;om;rsm;onf rauseyfaom tcsufrsm;udk awmif;qdk\/


&oifhaomtcsdefwGif r&í tMurf;rzufbJ tEkoufoufjzifh oydwfarSmufcJUaomf?
odkUr[kwf oydwfwm;cJUaomf rw&m;[k rqdkEdkifaMumif;/ ]tpdk;&tm; tMunfndKysufrI}
qkdaom pum;ygaomfvnf; tMunfndKysufrIESifh tMurf;zufrIwkdUjzifh zrf;qD;jcif;?
ppfaq;jcif;? tjypfay;jcif; cH&aomtrI wpfckrQ r&SdaMumif;/ bk&ifcH\ wpfcsufvTwf
&efukefNrdKU vwfwavmvkHNcKHa&;Oya'ESifh tjcm; jynfolUvGwfvyfrIudk csKyfcs,faom?
Oya'rsm;udk jyefí&kyfodrf;&ef tpdk;&tzGJUu bk&ifcHtm; wkdufwGef;rnfjzpfaMumif;/
4if;tjyif wpfjynfvkH;wGif yk'fr(107)? (108)? (144) ykvdyfOya'ESifh bk&ifcH wpfcsuf
vTwf Oya'rsm;t& w&m;pGJcH&í tjypf'Pfay;cH&aom ausmif;om;r[kwfolrsm;tm;
ausmif;om;rsm;enf;wl vTwfypf&ef tpdk;&tzGJUu bk&ifcHtm; wkdufwGef;rnfjzpfaMumif;?
&efukefrEÅav;wkdUü ykvdyfESifh ppfykvdyfwdkUu wkwfESifh&dkufjcif;? aoewfESifhypfjcif;paom
udpörsm;udk pkHprf;&ef zJGUaom pkHprf;a&;aumfrwDrsm;wGif ausmif;om;rsm; auseyfaom
[dkufuGwfw&m;olBuD; wpfa,mufudk xnfh&ef eef;&if;0efOD;yku oabmwlaMumif;/
ausmif;om;rsm;ta&; ay:onfhaeUrSpí trsKd;rsKd;aom tultnDay;aom ausmif;q&m
q&mrrsm;ESifh ausmif;rsm;ay:wGif vkH;0tjypfr,lygaMumif; ponfrsm;ygavonf/

- 417 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

4if;jyif yk'fr144 xkwfxm;aom NrdKUaygif; 16NrdKU&SdcJU&m aphpyfcsufjyKaom tcsdefwGif


3NrdKUrSmom xkwfxm;onfjzpfNyD; usef3 NrdKUwGif vlrsKd;a&;t"du&kPf;&Sdaeojzifh r&kyfodrf;
&jcif; jzpfaMumif; OD;yku ajz&Sif;xm;avonf/

uRefawmfwdkU\ ausmif;om;rsm;onf a&eHajroydwfrsm;udk ulnD&efoGm;Muaom


udkb[def;ESifh udkAaqGwdkUtm; tpdk;&wdkUu zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;udk zDqefyGJ? tiftm;jyyGJrsm;
vkyfcJUonf/ oydwfarSmufcJUMuonf/ jynfolwkdU\ vGwfvyfcGifhrsm; 'Drkdua&pD tcGifh
ta&;rsm;twGuf wdkufyJG0ifcJUMuonf/ ,ck xkdudpörsm;wGif tpdk;&u tawmftwef
tavQmhay;&ef oabmwlnDcJUNyD r[kwfygavm/ xkdUaMumifh uRefawmfwkdU ausmif;om;
acgif;aqmifrsm; oydwfvSef&ef qkH;jzwfjcif;onf wu,fawmh t&IH;ay;jcif; r[kwfyg/
xdkUaMumifh trIaqmiftzGJU\ qkH;jzwfcsufudk uRefawmfhtaeESifh auseyfpGm vufcHayonf/

okdUaomf uRefawmfwkdUonf

]]tvkyform;? v,form;ESifh ausmif;om;wdkU aoG;pnf;NyD; ta&;awmfykHBuD;


atmifjrifatmifvkyfMu}}

]]91Xme tkyfcsKyfa&; NzdKzsufMu}}

]]ArmhvGwfvyfa&; t&,lMu}}

paom aqmifyk'frsm;udk trsm;qkH; azmfxkwfxm;Muonf/

jynfolvlxkrsm;uvnf; uRefawmfwkdU\ ta&;awmfykHonf xkdaqmifyk'frsm;udk csufcsif;


taumiftxnfazmfawmhrnf[k xifMuonf/ xdkUaMumifh-

tvkyform;v,form;wkdUta&; rat;bJESifh ausmif;om;u cJGNyD; bmvdkU aphpyfat;Nidrf;


&rnfvJ/

- 418 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

91XmetkyfcsKyfa&; rysufbJ bmvdkU oydwfvSef&rSmvJ[laom ar;cGef;rsm;onf ysHUESHU


vmay\/

oHo,rsm;onf &IyfaxG;pGmay:vmay\/ vGwfvyfa&;&rS oydwfvSef&rnf[k wkdufwGef;


olwkdUu wdkufwGef;vmMuay\/

&J&Jawmuf udkoef;wifonf tvkyftrIaqmiftzJGUwkef;u oydwfvSef&ef oabmwlNyD;rS


tjyifwGif uefUuGufum twdkuftcHvkyfvm\/ or*¾tvkyftrIaqmif qkH;jzwfcsufudk
axmufcHaomtm;jzifh wpfem&DrQ oydwfvSefNyD; qufí oydwfarSmufMu&ef olUvlpktm;
vrf;pOfcsay;\/ oydwfvSefa&;vrf;pOfonf wuúodkvfausmif;om;BuD;rsm; &mxl;
arQmfrSef;aeolrsm;\ vrf;pOf[k ykwfcwf\/ olwkdUbufu [dkufpul;ausmif;rsm;?
wkdif;&if;jrefrmrsm; ygonf[k qdkay\/

wkd;wufa&;owif;pm? q,foef;owif;pm ponfwkdUu &J&JawmufwdkUbufrS tom;ay;


azmfjyMu\/ oydwfvSefbufu aeolrsm;tm; trsKd;rsKd; ykwfcwfa&;om;Mu\/

]udkvSa&Tonf atmifausmftm;owfaom w&m;cH} [lí pmvkH;rnf;BuD;rsm;jzihf &IwfcsMu\/


]ausmif;om;rs;mu oifhtm; tmPmukefay;tyfjcif;onf vdkvm;csufuav;r[kwf?
jrefrmjynf vGwfvyfa&;&&ef[k arQmfvifhwBuD;BuD;pGmESifh oifhtm; acgif;aqmif wifajrSmuf
jcif;udk oifrodí þuJUodkU OD;ykpaom 0efBuD;csKyftzJGUESifh oabmwlpmcsKyf csKyfjcif;
ayavm}} [k ar;\/

wkd;wufa&;owif;pmwGif ]ausmif;om;udpöESifh ocifudpö} [laom acgif;pOfjzifh ocifEk


"mwfykHESifh wufbkef;BuD;udkodef;azwdkU\ "mwfykHrsm;udk ab;wpfzufwpfcsufrSm xnfhum
aqmif;yg;wpfck xnfhvkdufavonf/ ocifEk? ocifatmifqef;ESifh ocifodef;az/ þ
&JabmfokH;OD;onf ausmif;om;r[kwfaomfvnf; ausmif;om;udpöü yg0if\/ ocif
r[kwfaomfvnf; ocifvkyfMu\/ EdkifiHa&;üvnf; yg0ifMuao;\/ taMumif;rnfodkUenf;
[k ar;\/ þ&JabmfokH;OD;aMumifh oydwfvSefonf[kqdk\/ 6-3-39 ESifh 9-3-39
wdk;wufa&;owif;pm owif;ESifh rSwfcsufü av;uRef;om; pum;ajymcef;wGif ausmif;om;

- 419 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ta&;awmfykHonf wufbkef;BuD;odef;az? ocifEk? ocifatmifqef;wkdUaMumifh z&dkz&J


jzpfMuonf[k xifaMu;ay;\/ xdkokH;OD;onf yl;owfMuaom olvQKdvdkvlpm;rsm;jzpfonf
[k a&;xm;ay\/

&efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;u ]ausmif;om;rsm;onf tkyfcsKyfa&;wkdufzsuf&ef


EdkifiHa&;pum;rsm; qufatmfcJUMuaomfvnf; tkyfcsKyfa&; wnfwHUapaom oabm
oufa&mufaeojzifh 0rf;enf;aMumif;} [k qkH;jzwfavonf/ 4if;aemuf wufbkef;BuD;
ocifodef;aztm; &efukefpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;rS xkwfypfonf[k aMunmavonf/

txufyg ta&;tom; tjzpftysufrsm;aMumifh uRefawmfhrSm rsm;pGm tm;,kwfrdonf/


pdwfysufrdonf/ oydwfrvSefvQif rjzpf[k em;vnfaeaomfvnf; oydwfvSefa&;bufu
aeNyD; ajym&? qkd&? vkyf&? udkif&rSm aMumufvmavonf/ rjrihfOD;vdk udk,fhtdrfudk,fh&Gm
jyefNyD; at;at;pmzwfíom aevdkawmhonf/

rjrifhOD;qD vkdufoGm;NyD; twlpmzwfae&vQif ydkaumif;OD;rnf[kyif pdwful;aygufrdonf/

uRefawmfhrSm xGufvkdUom xdkifaevdkufcsifavonf/

uRefawmfonf oydwfvSef&ef wpfvrf;wnf;om &Sdawmhonf[k em;vnfcJUoljzpf\/


xdkUaMumifhvnf; ArmjynfvkH;qkdif&m ausmif;om;rsm;or*¾ESifh wuúodkvfausmif;om;rsm;
or*¾ tvkyftrIaqmifwkdUu aemufwuf OD;yktpdk;&xHrS twwfEdkifqkH;aom vdkufavsm
csufrsm;udk &,lum oydwfvSef&ef qkH;jzwfjcif;wGif trSm;[lí wpfa&G;om;rQ rjrifjcif;
jzpfayonf/

okdUaomf pdwftwuftusjrefaom t&yfom;wkdUu þta&;awmfykHESifh ausmif;om;oydwfrS


Armjynf\vGwfvyfa&; jzpfay:vmvdrhfrnf[k arQmfvifhcJUNyD; vGwfvyfa&;&rS oydwfvSef&
rnf[k awmif;qkdaeavonf/ csdefcGifudkifaeaom aps;onfwkdUonf ukefcsdefwG,f&mrSm
csdefcGifvQmudk xdef;Edkifaomfvnf; EdkifiHa&;a0zefcef;wGif csdefcGifvQmudk rxdef;EdkifbJ
udkvSa&Ttm; tmPm&Sif[k ac:&if;u udkvSa&TajymorQpum;wkdUonf tmPm&Sifvdk wefckd;

- 420 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xuf&rnf[k ,lqvmavonf/ tmPm&SifudkvSa&Tu wpfcsufa[mufvQif NAdwdoQ


tifydkif,mBuD; ysufravmuf xifjrifvmavonf/ xdkUaMumifh awmif;qdkcsuf wpf0uf
wpfysuf&&kHESifh wkdufyGJudk r&kyfodrf;ao;bJ tdrfajcwpfoef;ig;odef; oGufoGufcg vIyf&Sm;
oGm;onftxd qifEGJapcsifMuao;onf/

xkdolwkdUtm; &Sif;vif;jyí udk,fhbufodkU ygvmatmif odrf;oGif;&ef uRefwmfhrSm EdkifiHa&;


uRrf;usifrIr&Sd/ olwdkUajymorQudk cHEdkifaom EdkifiHa&;ta&xlrIvnf; r&Sd/ t&IH;udk &ifqdkif
&Jaom ZJGvnf;r&Sday/

uRefawmfum; tawGUtBuKHrsm;pGmenf;ao;aom ausmif;om;EdkifiHa&;orm; rEl;reyfuav;


rQom jzpfayonfwum;/

tcufwumh tcufqkH;rSm NrdKUrudkoef;wifwkdUvlpk jzpfavonf/

udkoef;wifwdkUonf ArmjynfvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾ toif;aygif;csKyf tvkyf


trIaqmif wpfOD;taeESifh OD;yk? udkvSa&T oabmwlnDcsufudk vufcHNyD; oydwfvSef&ef
qkH;jzwfonfwGif olvnf;yg0if\/ owif;pmxJü oydwfvSef&efaxmufcHaom ol\
oD;jcm;aMumjimcsufudkyif xkwfjyefcJUao;onf/

odkUygvsuf olacgif;aqmifaom &efukefNrdKU t*Fvdyf-jrefrm txufwef;ausmif;rsm;ESifh


jrefrmpm txufwef;ausmif;rsm;rS ausmif;om;acgif;aqmiftcsKdUwkdUonf tqdkyg
oydwfvSef&ef qkH;jzwfcsufudk uzsufuzsufvkyfvmavonf/ ]udkvSa&T\ trdefUudk
emcHaomtm;jzifh oydwfvSef&rnfaeUwGif eHeuf 6em&DrSm vSefNyD; eHeuf 7em&DwGif rlrrSef
aom oydwfvSefjcif;udk rauseyfaomtm;jzifh jyefarSmuf&rnf} [k nTefMum;csuf xkwfav
onf/ udkoef;wif\ aumif;rIaMumifh arSmufolarSmuf? vSefolvSef jzpfukefMuonf/
oydwfudk arSmufvdkufvSefvdkuf vkyfukefMuonf/ udkoef;wifwkdUvlpkonf wkdufyJGudk
uav;uvm; upm;ovdk vkyfypfaeMuav\/

&J&Jawmuf udkoef;wif/

- 421 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&J&Jawmuf udkoef;wiftm; wdk;wufa&; q,foef;paom owif;pmrsm;wGifuvnf;


jrSifhwifay;Mu\/

&J&Jawmufvkyfief;rsm; qufvkyf&ef[laom &J&JawmufaMunmcsufrsm;udk xkwfvsuf


&J&Jawmuf udkoef;wifESifh tazmfwpfpkwkdUonf NrdKUroydwfpcef;rS a&Twd*kHpcef;odkU a&TU
oGm;Muav\/ 91XmetkyfcsKyfa&; ysufrSaomfvnf;aumif;? vGwfvyfa&; &rS aomfvnf;
aumif; oydwfvSef&ef oEédXmefcsMuavukef\/

olwkdUuvnf; a&Twd*kH&ifjyifawmfay:rSm tpnf;ta0;BuD; usif;yavonf/ olwkdU\


ausmif;om;tiftm;pkomru vGwfvyfa&;r&rcsif; oydwfarSmufaeapvdkaom NrdKUrdNrdKUz
tcsKdUESifh wkdUArmtpnf;t&kH;acgif;aqmif ociftcsKdU wufa&mufMuavonf/ xkd tpnf;
ta0;wGif udkoef;wifESifh tjcm; &J&Jawmufwpfpku udkvSa&TESifh wuúokdvfor*¾
acgif;aqmifwkdUonf rkd;vm;uJvm;ajymNyD; tzsm;&l;oGm;NyDjzpfaMumif;? ausmif;om;rsm;ESifh
wdkif;oljynfom;wdkUtm; toufaoao t&dk;aMuaMu 91XmetkyfcsKyfa&; ysufonftxd
&J&JawmufcsDwuf&rnf[k trdefUay;NyD;? ckawmh 91Xme oufqdk;&Snfaprnfh OD;yktpdk;&xHrS
bmrQrjzpfavmufaom vdkufavsmcsufuav;rsm;udk vufcHum oydwfvSefjcif;rSm opöm
azmuf&m a&mufaMumif;rsm; a[majymMuavonf/ ArmjynfvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;
or*¾ toif;csKyfBuD;onf wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;ESifh oD;jcm;vdk aecJUonf[kvnf;
qkdavonf/ ausmif;om;rsm;or*¾ toif;csKyf acgif;aqmifrsm;onf þokdUaom trSm;odkU
a&muf&ef MoZmay;BudK;udkifaeolrsm;rSm ocifEk? ocifatmifqef;? wufbkef;BuD;odef;az?
q&mcspfESifh udkausmfNidrf;wkdUjzpfaMumif; w&m;cHrsm;tjzpfESifh azmfxkwfavonf/

odkUaomf udkoef;wifvlpku b,fvkdyifajymajym? ausmif;om;trsm;u ArmjynfvkH;qkdif&m


ausmif;om;or*¾\ nDnGwfa&;udkom awmifhwaeMuonf/ wuGJwjym; vkyfMujcif;udk
rvdkvm;Mu/ ausmif;om;tzJGUtpnf; pifNydKifaxmifjcif;udk uefUuGufMuonf/ xkdUaMumifh
xkdtpnf;ta0;rS ausmif;om;or*¾ nDnGwfa&;udk xdef;odrf;&rnf? axmifu xGufvmNyD
jzpfaom OuúX udkb[def;ESifh twGif;a&;rSL; udkAaqGwkdU BuD;rSL;ac:qdkvdkufonfh
ausmif;om;vTwfawmfodkU wufrnf pojzifh qkH;jzwfcsuf csavonf/

- 422 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkoef;wifvlpk trsm;qkH; ajymqkdaeaom pum;wpfckrSm ]aumvdyfausmif;om;awG


xif&mvkyfoGm;vdkU 'Dvdkjzpf&w,f}} [lí jzpfav\/ udkoef;wifwdkUvlpk? txufwef;
ausmif;om; tawmfrsm;rsm;ESifh jrefrmbmom ausmif;om;rsm;? t&yfol t&yfom; tcsKdU\
txifwGif or*¾toif;csKyf tvkyftrIaqmifwGif aumvdyfausmif;om;awGom vTrf;ae
onf/ aumvdyfausmif;om;wkdUonf bJGUxl;*kPfxl;ESifh &mxl;&mcHawGtwGuf jyifqifae
olrsm; jzpfonf/ &mxl;&mcH udk,fusKd;ESifhrQm;vQif ygvG,fonf/ xkdUaMumifh ,if;odkU
OD;yktpdk;&ESifh aphpyfNyD; oydwfvSefjcif;rSm &mxl;&mcH ynmawmfoifpaom qkvmbfrsm;udk
arQmfrSef;í vkyfMujcif;jzpfonf/ xkdUaMumifh udkvSa&Tonf ynmawmfoiftjzpfjzifh ta&G;cH&
vdrfhrnf/ OD;yku udkvSa&Ttm; orufzrf;awmhrnf/ wufbkef;BuD;odef;azonf OD;oGiftm;
eef;&if;0efwifNyD; twGif;0efjzpfawmhrnf paom r[kwfwrf;w&rf; aumvm[v owif;
rsm; vGifhvmjcif;jzpfav\/ þodkUaom xifjrif,lqcsufonf ausmif;om;y&dowftm;
aoG;uJGap\/ aumvdyfausmif;om;? bDat? trfatavmif;rsm;udk t*FvdyfjrefrmESifh
jrefrmbmomoufouf ausmif;om;rsm;onf ouFm,eruif;jzpfap\/ xkdUaMumifh
xkdtpnf;ta0;u topfzJGUrnfh or*¾toif;csKyf trIaqmifwGif t*FvdyfjrefrmESifh
jrefrmbmomoufoufausmif;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm; oD;oefUyg&rnf[k awmif;qdkav
onf/

uRefawmfonf xkdpOfu jyóemrsm;udk ,ckvdk tuGusus tusKd;oifhtaMumif;oifh


qufpyfí rMunfhjrifwwfao;acs/ xkdUaMumifh ckdifrmaom ,kHMunfrI&Sdonf[k rqdkEdkifay/
ausmif;om;ta&;awmfykHwGif twGif;usus yg0ifae&ojzifh ausmif;om;wkdU\ tajctae
rSefudk od&um oydwfvSefrSjzpfrnf[k ausmif;om;acgif;aqmifrsm;enf;wlyif ,kHMunfav
onf/ odkUaomf rsm;pGmaom t&yfolt&yfom;rsm;ESifh &J&Jawmufudkoef;wifwkdUuJUodkUyif
xkdta&;awmfykHrS vGwfvyfa&; jzpfyGm;vmvdrfhrnf[k vnf;aumif;? tpdk;&tzGJU ajymif;aomf
vnf; a&SUquf oydwfarSmufvdkufvQif 91-XmetkyfcsKyfa&; ysufoGm;vdrfhrnf[k vnf;
aumif; txifBuD;aerdcJhayao;onf/ xkdUaMumifh udkoef;wiftm; trSm;BuD; rSm;aeolrsm;
tjzpfjzifh tjypfrwif? ra0zef/ olwkdUonf ausmif;om;xktaeESifh nDnDnGwfnGwf
wkdufp&m&Sd twlwl? qkwftwlwl? rSefp&m&Sd twlwl? rSm;p&m&Sd twlwl? omtwl? emtwl
rvkyfbJ aoG;cGJpum;ajymjcif;? rnDrnGwf uzsuf,zsuf vkyfjcif;rsm;twGufom
udkoef;wifwkdUtm; tjypfwifayonf/ rkef;wD;ayonf/ uRefawmfum; nDnGwfa&;wGif

- 423 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tm;wufwufoljzpfoavmuf uGJa&;wGif tm;ysufwwfol r[kwfygvm;/ tuJGtNyJ


t&Iwftcsrsm;udk &ifrqkdif&Jol r[kwfygvm;/ tcuftcJrsm;onf tjcm;olrsm;tm;
oHrPdjzpfapEdkifaomfvnf; uRefawmfhtm; za,mif;jzpfapayonf/

xkdUaMumifh uRefawmfonf twdkuftcHrsm;aom oHykH;wD;jcif; awmxkwfjcif;yifcH&aom


oydwfvSefjcif;udk rumuG,f&Jacs/ uRefawmfonf udkvSa&Tpaom acgif;aqmifrsm;\
pifMu,frIudk vkH;0,kHMunfaomfvnf; udkoef;wifwkdUvlpkESifh tjcm;olrsm;u oGm;ykyf
avvGifh ajymMuonfrsm;udk rckcH&Jacs/ uRefawmfonf ausmif;om;xk nDnGwfa&;udk
udk;uG,fqnf;uyfol jzpf\/ odkUaomf ausmif;om;xk nDnGwfa&;udk zsufqD;&m
a&mufaeaom udkoef;wifwkdU\ vkyfie;frsm;udk &Gyf&GyfcRHcRH rwdkuf0HUacs/ tcsKyfrSm
uRefawmfwkdUonf uGJjcif;NyJjcif;rsm;twGuf [dkuwpfayguf 'DuwpfoH Mum;&jcif;rsm;
twGuf qkwfoluqkwf? wufoluwuf? z&kdz&J wkdufyGJ0ifaeMuonfudk jrif&onfhtwGuf
pdwfysufwwf&kHom em;vnfavonf/ ,if;uJUodkU pdwfysufae&onfhtxJwGif
oydwfvSefa&;ESifh ywfoufí okdUavm odkUavm ra0cJGEdkifatmif jzpfoGm;aponfh taMumif;
wpf&yf &Sdao;\/ xdktaMumif;um; udkoef;wifwkdU\ oydwfrvSefa&; &J&Jawmuf ajcvSrf;
udk ocifav;armif? ocifoef;xGef;? ocifpHxGef;vS paom wkdUArm acgif;aqmifBuD;rsm;u
aemufuG,fuG,frS tm;ay;enf;jyvsuf&Sdonf qdkaomtcsufyifjzpfonf/ olwkdUum;
uRefawmftxifBuD;aom EdkifiHa&;acgif;aqmifBuD;rsm; r[kwfygavm/ olwkdU\ EdkifiHa&;
wGufudef;rsm;onf uRefawmfwkdUwGufudef;xuf ydkrrSefEdkifaybl;vm;/ Mumav ckdifrmaom
,kHMunfrI enf;vmav? pOf;pm;av awGa0vmav jzpfayawmh&m ab;xGufNyD;om
xdkifaevdkufawmhonf/ /

- 424 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

38

cspfol vrf;Mum;rS rrxm;ESifh tyg

uRefawmfonf xdkaeUnaeawmh pdwfajyvufaysmuf avQmufvnfawmhrnf[k qkH;jzwfxm;


avonf/

wuúodkvfor*¾taqmufttkH atmufxyf OD;uHodef;\ qHyifnSyfqdkifwGif a&csKd;NyD;


tay:xyfodkU wufvmcJUonf/ udk,fcE¨mESifh rsufESmwGif tayguftaygufwifaeaom
a&udk pifatmif rokwf&ao;ojzifh wufoGm;&if;yif okwfvsuf&Sdayonf/ xdkUaMumifh
avSum;xdyfrSm&yfí uRefawmfwuftvmudk apmifhaeMuaom olESpfOD;udk *&krxm;rd
vdkufacs/

]]a[h zdk;wifxGef;? armif&ifhudkudk,fwdkU vkduf&Smaew,f}} [k udkvSa&Tu qD;ajymvdkufawmhrS


olwkdUESpfa,mufudk Munhfvdkufrdonf/ udkvSa&TESifh udkb[def;? olwkdUESpfa,muf ,SOf&yf
aeawmh udkvSa&Tu tcgwdkif;xuf ydkrnf;í ukdb[def;u tcgwdkif;xuf ydkjzLonf[k
xif&ayonf/ odkUaomf ESpfa,mufpvkH;\ tNyKH;rsm;onf NydKifwlyGifhvif;vsuf BuD;rm;í
jzLazG;aom oGm;rsm;udk NydKifwl jyaeMuavonf/

]]vdkuf&SmaeMuw,f [kwfvm;}}

]][kwfw,f? armif&ifhudk wm0efay;p&m&SdvkdU}}

]]bmwm0efvJAs}}

- 425 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ck XmecsKyf udk,fpm;vS,fawGudk e,fawGvTwfNyD; oydwfvSef&wJU tajctaeudk &Sif;jy


ae&w,f/ ausmif;om;vTwfawmfudkvnf; e,fudk,fpm;vS,fawG pepfwuswufvmatmif
pnf;&kH;&r,f? &JabmfwifxGef;u o&ufeJU tmvHudk oGm;&vdrhfr,f}}

cgwdkif;qdkvQif wm0efay;tyf nTefMum;oHMum;&u uRefawmfhrSm wuf<ujrL;xl;oGm;avh


&Sdayonf/ wm0efay;jcif;cH&onfudkyif *kPfwpfck[k xifrdonf/ ,ckrlum; udkvSa&T\
nTefMum;oHudk vufcH&aomtcg &ifav;oGm;ayonf/ acgif;idkufpdkuf csxm;NyD; awGae
onf/

udkvSa&Tu qufí-

]]'DaeUn&xm;eJU xGuf&vdrfhr,f [kwfvm;}}

uRefawmfu bmrQ tif;-tJ rvdkufbJ olwkdUudk ai;Munhfaejyefaomtcg udkb[def;u


0ifí ajymavonf/

]]udk,fhvludkMunfh&wm tm;r&p&mBuD;yJ/ bmjzpfaevJ? udk,fwkdUudk ajymprf;ygOD;}}

uRefawmf &kwfw&uf jyefrajzjcif;rSm uRefawmfhpdwfxJrSm &SdorQudk zGifhrajym&Jí jzpfav


onf/ oydwfvSefjcif;udpöESifh udkoef;wifwdkUESifhuGJjcif; paom udpörsm;wGif uRefawmf
udk,fwdkifu awGa0ae&m b,fodkUvQif e,fxGufí &Sif;vif; a[majymvdkayvdrfhrnfenf;/

]]bmrSrjzpfygbl;? enf;enf; aeraumif;vkdUyg}}

udkvSa&T\ nmbufvufokH;acsmif;onf uRefawmfhezl;ay:odkU csufcsif; ,k,ylaEG;pGm


a&mufvmNyD;

]]jyprf; jyprf;? tzsm;rsm; &Sdaeovm;}}

- 426 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkvSa&T\ rsufESmrSm t&Tef;taemufuif;pifNyD; wu,fhq&m0efBuD;vdk wnfNidrfaeonf/


twefMum prf;NyD;-

]]tzsm;awmh r&Sdygbl;}}

udkb[def;u &,fvdkufNyD;-

]]b,f tzsm;prf;vdkU&rSmvJ? &JabmfwifxGef;u ckyJ a&csKd;cef;u wufvmwJUOpöm}}

udkvSa&Tu NyKH;vdkufNyD; uRefawmfhvufudk qGJzrf;um aoG;wdk;prf;jyefavonf/ uRefawmfhrSm


vdrfrdjcif;aMumifh &SufoGm;\/ ausmif;ajy;csifí aeraumif;yg[k vdrfrdaom om;tm;
rdbvkyfolwkdUu pdk;&drfwBuD; ,k,ukoMuaomtcg ausmif;oGm;csifpdwf aygufrvmao;
onfhwdkifatmif rdbrsm;tay:wGif tcspfopf ylaEG;rdovdk &JabmfBuD; udkvSa&Ttay:wGif
&Jabmfpdwf topfopf ylaEG;jcif;jzpfrdonf/

]]aoG;tm;twkd;uvnf; ykHrSefygyJ? tJ'Dawmh oGm;r,fr[kwfvm;}}

]]aeraumif;wmawmh trSefyJAs? NiD;pdpdBuD; jzpfaew,f/ wpfudk,fvkH;vnf; EkH;aew,f/


NyD;awmh}}

uRefawmfu xyfvdrf&rnfudk aESmifhaES;aepOf udkb[def;u Mum;0ifí [m;wdkuf&if;-

]][m; [m; NyD;awmh bmjzpfovJ udk,fhvl? vmcsif teD;uav; rvmcsif c&D;a0;wJU}}

]]t[kwfyg? ckvnf; udk,fa&;udk,fwm udpöuav;awG &Sdao;vkdU oGm;p&m &Sdao;w,f}}

uRefawmfu onfvdkvdrfNyD; wdrf;a&Smifaeaomfvnf; udkvSa&TESifh udkb[def;um; pdwfqkd;ykH


ray:/ udkvSa&Tu NyKH;íMunfhaeonf/ udkb[def;u NyKH;íajymjyefonf/

- 427 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]a[m udk,fa&;udk,fwmudpö ay:vmjyefNyD/ ckvdk trsm;udpöawG ta&;awmfykHudpöawG


ta&;BuD;aewkef;? ausmif;om;oydwf uvem;owfp&mawG trsm;BuD;vkdaewkef; udk,fa&;
udk,fwm udpöawGbmawG xnfhwGufaewm[m &JabmfwifxGef;twGuf obm0rusbl;/
t0Smt0Sm wjcm;taMumif; wpfckckaMumifhom &Jabmf roGm;csifwmjzpf&rSmyJ}}

uRefawmfu bmrQrajymbJ nSdK;i,faomrsufESmESifhom aevdkufavonf/ xyfvnf;


rvdrfcsif/ taMumif;pkHzGifhajymNyD; uRefawmfawmh pdwfysufaeNyD? xGufxdkifyg&apawmh
[kvnf; trSeftwdkif; rajym&Jao;/ pdwfxJrSm usdwfí awGa0aeonf/ 4if;jyif þ
cspfp&maumif;aom &Jabmfrsm;\ qE´udk jiif;qef&efvnf; tm;emaeavonf/ nSKd;i,f
aom uRefawmfhrsufESmonf olwkdUrsufESmwGif xif[yfvmavonf/ olwkdU\ tNyKH;rsm;
onf awmifpG,frSm aeuG,fovdk wjznfjznf;uG,foGm;&m EIwfcrf; &kwfw&ufrzkH;Edkifí
oGm;uav;rsm; ay:ae&pf&kHom usefawmh\/ udkvSa&Tu-

]]uJ-aemufrS qufaqG;aEG;Muao;wmaygh/ &JabmfwifxGef;&JU udk,fa&;udk,fwmudpöudk


NyD;atmif oGm;vkyfacsOD;? odkUayr,fh acgif;NiD;pdpdjzpfaew,f? wpfudk,fvkH; udkufcJaew,f
qkd&if vkyfzkdUaumif;wmuawmh aumif;aumif;pm;aomufNyD; eif;uef tdyfypfvdkuf? uJ uJ
udk,fwdkU oGm;p&m&Sdwm oGm;MuOD;pdkU&JU}}

olwdkUESpfa,muf qif;Muavonf/

uRefawmfonf pmMunfhcef;xJodkU vmcJU\/ pmMunfhcef;um; uRefawmfwdkU\ wnf;ckd&m


tcef; jzpfaeayonf/ wHcg;a'gufrSm qJGcsdwfxm;aom uRefawmfhvG,ftdwfudk ,lNyD;
'dkdbDay;NyD; &SyfvufwdkESifh yef;a&mifydk;ESifh teD&ifha&mifcsnfudk tuGufi,fuav;rsm;
azmfum &ufxm;aom ydk;a&mcsnfygvkHcsnfudk xkwf,lavonf/ acgif;NzD; t0wfvJ&if;
udkvSa&TwdkUtm; vdrfcJUonfwkdUudkom owd&aeavonf/ olwdkUay;aom wm0efudk
jiif;y,fcJUrdí pdwfraumif;jzpfaeonf/ NrdKUxJoGm;vnfzkdUyif pdwfrygUwyg jzpfaeay\/

NrdKUxJodkU bwfpfum;pD;í xGufvmcJUonf/ b,folUqD oGm;vnfrnf[kvnf; rnfrnf&&


qkH;jzwfrxm;/ bmMunfhrnf[kvnf; &nf&G,fcsufr&Sd/ bwfpfum;ay:rSm awmifawG;

- 428 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ajrmufawG; awG;&if;jzifh rjrrSDxHodkU tvnfoGm;&ef qkH;jzwfvdkufayonf/ ukvm;Arm


t"du&kPf;twGif;u cifrif&if;ESD;cJUaom rjrrSD? uRefawmfhtay:rSm apwem aumif;&Smaom
rjrrSD? oGufcgyg' vdkufaeaom vifonftwGuf pdwfqif;&J&&Smaom rjrrSD/ ,ck
wpf&ufESpf&uftwGif; jzpfyGm;cJUonfh [dE´L-rGwfqvif t"du&kPf;Mum;wGif b,fvkdrsm;
ae&Smygvdrhf/ rjrrSD\ aetdrfonf armifaxmfvrf;rSm wnf&Sdonfjzpfí tvkyfwdkufrSm
r*dkvrf;wGif jzpfay&m ukvm;Mum;xJrSm ae&&Smonf/

tcsdefrSm naeig;em&Dausmfausmfom &Sdao;ojzifh rjrrSDonf tdrfodkU jyefa&mufaumif;rS


a&mufOD;rnf/ xkdUaMumifh uRefawmfonf tvkyfwdkufodkU 0ifoGm;avonf/

rjrrSDum; olUtvkyfpm;yJGay:wGif tvkyfvkyfwkef;jzpfavonf/ bmblwpfa,mufESifh


pum;ajymae&if; uRefawmfhtm; jrifvQifjrifcsif; 0rf;omtm;&jzihf-

]]vma[h armifwifxGef; armifwifxGef;wkdU rsufESmudk rjrif&wm MumNyDaemf}}

*E´DOD;xkyftjzLESifh qGma'&SDyifjzLudk jzLpifoefU&Sif;pGm 0wfqifxm;aom bmblonf


uRefawmhfbufodkU vSnfhMunfhvdkuf\/ rkwfqdwfusifpG,fwkdUudkvnf; ajymifacsmaeatmif
&dwfxm;onf/ uGrf;aoG;tenf;i,fonf aphxm;aom olUyg;pyfaxmifhrsm;wGif ,dkxGuf
aeavonf/

uRefawmfu rjrrSD\ 0Jbuf&Sd ukvm;xdkifqDokdUoGm;&if;-

]]rr&,f? uRefawmfwkdUvnf; oydwfeJU tvkyfodyfrsm;aevdkU vmrvnf&wmyg? ckawmh


oydwfvSefNyD;NyD}}

]]at;? rrvnf; rtm;vdkU rvmwmbJvdkU odxm;ygw,fuG,f? oydwfvSefvdkufNyD


qkduwnf;u rr armifav;vmvnfrSmyJvdkU arQmfaewmyJ odvm;}}

- 429 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bmblonf [if'Dpum;jzihf oGm;awmhrnf[k EIwfquf&if; xavonf/ olUazmif;<uaom


0rf;AdkufBuD;onf a&SUupm;yJGpGef;ESifh rvGwfaomaMumifh ukvm;xdkifudk aemufodkU wGef;a&TU
NyD;rS xEdkifavonf/ rjrrSDonf bmbl\udpöwGifodyf pdwfr0ifpm;awmhaom avoHjzihf-

]]aemufrS jznf;jznf; pOf;pm;Muao;wmayghav}}

bmblonf uGrf;NrKHUaeaom yg;pyfudk aemufxyfr[awmhbJ rjrrDSudka&m uRefawmfhudkyg


qvHay;í xGufoGm;avonf/

]]uJ qdkprf;ygOD;? b,fuavQmufvmovJ}}

]]'Dudk oufoufvmwmyJ rr&JU? oydwfvSefNyD;awmh ysif;ysif;&SdwmeJU? NyD;awmhvnf;


wpfaeUu [dE´L-rGwfpvif t"du&kPf;jzpfwkef;u rrwkdU ab;roD&efrc &SdrS&Sdygavvm;
vdkU odcsifwmeJU}}

]]rrwdkUrSm ab;roD&efrcygbJ armif&,f/ 'Dvdk owd&azmf&vdkU aus;Zl;wifygw,f/ uJ-


tqifoifhyJ armifwifxGef;uvnf; tysif;ajy tvnfvmw,f? rrvnf; tysif;ajy
uefawmfBuD; vrf;avQmufxGufr,f vdkufrvm;}}

uRefawmfum; rqGwfcifu nGwfcsifaom tajctaerSm &Sdavonf/

]]vdkufr,fav}}

]]'gjzihf cPxdkifvdkufOD;? rr aemufaz;cef; cP0ifNyD; rsufESmopfvdkufOD;r,f}}

rjrrSD\ rsufESmrSm oeyfcg;aygif'grsm; jy,foavmufjzpfaeavNyD/ ESmacgif;ESifh yg;rdkU


rsm;wGif tqD0if;pyif jyKaeavNyD/ ezl;jyifrSm ajymifxif;aeavNyD/ okdUaomf tvSEGrf;&kHom
EGrf;onf/ tvSum; rysufyg/ jywif;ayguftxuf ausmufrSefrS xkd;0ifaeaom
tvif;a&mifwGif pdefem;uyfESifh pdwfvufaumufwkdUonf wzsyfzsyf 0if;vufaeMu\/

- 430 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrrSDonf '&dkifbmudkac:NyD; um;tqifoifhvkyf&efESifh uRefawmfhtwGuf zmvl'gwpfcGuf


rSmvdkuf&efajymNyD; aemufaz;cef;wGif;odkU 0ifoGm;avonf/ xdktcef;onf vlaevQif
rD;zdkcef;jzpfzkdU &Sdavonf/ tvkyfwkdufjzpfojzihf rjrrSD\ jc,fo&eftcef; jyKvkyfxm;[ef
&Sd\/

rjrrSDudk apmifhae&if; owif;pmwpfapmifudk qJGvSefvkdufonf/ oydwfvSefjcif; tjypf


qdkaom aqmif;yg;rsm;ESifh &J&Jawmuf udkoef;wifwkdUtm; axmufcHonfh txufwef;
ausmif;om;or*¾ aMunmcsufrsm; udkvn;faumif;? ausmif;om; awmifolv,form;ESifh
tvkyform;rsm;udk qufvufzdESdyfcsKyffcs,faeaom jynfwGif;a&;owif;rsm;udkvnf;aumif;
rzwfcsifbJ jrifae&ojzifh owif;pmudk cyfjrefjref vSefaeayonf/ EdkifiHjcm;owif;rsm;
udkom aphaphpyfpyfyif zwfMunfhaerdavonf/

csufukdpvdkAufuD;,m;jynf&Sd *smrefvlenf;pk? [efa*&D,H vlenf;pkrsm;onf qlylvIyf&Sm;


aeMuonf/ [pfwvmESifh wuGaom emZDacgif;aqmifBuD;rsm;u *smrefvlenf;pkudk
0ifa&mufu,fq,f&efrS wpfyg; tjcm;vrf;r&Sdawmh[k BuKH;0g;aeMuavonf/

w&kwfArmvrf;rBuD;rSaeí w&kwfjynfodkUwifydkUaom "mwfqD? a&eHqD rsm;udk taumuf


awmfcGef yvyfvdkufaMumif;udkvnf; awGU&ay\/

ukvm;wpfa,mufu zmvl'gwpfcGuf vmcsojzifh owif;pmudk ypfcsNyD; zmvl'gudk


aomuf\/ wpfZGef;pD wpfZGef;pD t&omcHíaomuf&if; &ifat;oGm;um t&omcHrdo
avmuf zwfvdkufrdaom EdkifiHjcm;owif;rsm;twGuf &ifrat;Edkif jzpfaeayonf/

tdE´d,jynfrSmvnf; trsKd;om;uGef*&ufOuúX qlbwfpfcsef'&mbkdUpfu ]NAdwdoQwkdUtm;


vGwfvyfa&; ay;ray; ,wdjywfar;í &mZoHay;oifhNyDjzpfaMumif;? tdE´d,jynfolwkdUonf
tqkH;owfvGwfajrmufa&; wkdufyGJudk qifEGJ&eftajctaeodkU qdkufa&mufaeNyD jzpfaMumif;}
ajymqdkavonf/

- 431 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aMomf? 'gaMumifhvnf; a'gufwmbarmfu olUjzKwfcszdkU t,kHtMunfr&Sdtqdkudk ajzMum;


&mrSm qlylaewm[m urÇmESifht0Srf; qlylaewm? ArmjynfrSmom r[kwfbl;? 'ghaMumifh
Armjynfudk Nidrf;csrf;pGm rtkyfxdef;Edkifwm olUtjypfr[kwfaMumif; ajymaywmyJ}}

okdUjzifh uRefawmfrpOf;pm;vdkaom EdkifiHa&;rsm;udk pOf;pm;OmPfa&mufaejyefavonf/


a&SUquf rpOf;pm;awmhbl;[k udk,fhpdwfudk,f xdef;vdkufNyD; aemufaz;cef;qDodkU arQmfMunfh
vdkufpOf rjrrSD xGufvmavonf/

rjrrSD\qHxkH;rSm wpfywfvQKdbD;pdkuf aemufuGJqHxkH;jzpfojzifh cyfaMumhaMumhjzpfonf/


apmapmu ajymifwif;aeaom ezl;jyifay:wGif eHUomjc,fxm;&kHru AsmygqHEkuav;rsm;
csxm;ojzifh ,Ofppjzpfonf/ EIwfcrf;udk obm0a&mif qdk;xm;ojzifh £ajEé&aom
tvSudk aqmifaeayonf/ 0wfxm;aomvkHcsnfrSm tjym&ifha&mif pl&wDvkHcsnfjzpfí
tjzLajymufuav;rsm;rSm azmif;<uwufaeonf[k xifrSwf&ay\/

Zmyef;rygaom &SHom;tusÐ rxlryg;udk pdefMu,foD;BuD;rsm;wyfí 0wfxm;onf/


uspfvspfpdkjynfonfh e*dkaetwGif;oP²mefudk rlrSefaom aumufaMumif;rsm;ESifh ykHrysuf
apbJ ajyjypf,Ofaus;pGm rGrf;rHay;onfh tqiftjyif jzpfayonfwum;/

uRefawmf pl;pdkufMunfhaeonfudk rjrrSDonf 0rf;ompGmESifh owdjyKrd[ef wlavonf/


olUudk,fol t&dyfMunfh&if; uRefawmfhem;uyfvmNyD;-

]]armifav; apmifh&wm ysif;rSmpdk;vdkU uwdkufu&dkuf jyifcJU&wmyJuG,f}}

]]uwdkufu&dkufjyifwm aoaocsmcsm tcsdef,ljyifwmawGu y"mer[kwfygbl; rr&,f}}

]]'gjzifh bmuy"mevJ armif&if&,f}} [k ar;NyD; rjrrSDonf rsufpcsDum uRefawmfhtajzudk


apmifhaeavonf/ uRefawmfurl &ifxJrSm cHpm;ae&aom t"dyÜm,ftwGuf oifhjrwfaom
pum;rsm;udk &Smaeonf/

- 432 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]qdkprf;ygOD; armif&if&,f? bmu y"mewkH;}}

]]onfc&D; onfxD;eJUawmfw,f? onftcsdef onfxbDeJUawmfw,f ponfjzihf e&Dudkuf


atmif a&G;cs,f0wfqifwwfjcif;om y"meyg rr&JU}}

]]tr,fav; ajymwwfvkdufwm t&G,feJUrvdkufbl;? aumvdyfausmif;om;BuD;rdkU 'Dvdk


ajymwwfwm xifyg&JU? uJ xoGm;MupdkU}}

rjrrSDonf ajymajymqdkqdk a&SUuoGm;&m uRefawmfu aemufuvdkufonf/ uRefawmfh[efrSm


cyfukyfukyfjzpf\/ rjrrSDu um;wHcg;udkzGifhay;NyD; uRefawmfhtm; t&ifwufaponf/
um;ay:wGif rjrrSDu cHUcHUxdkifNyD; uRefawmfu r&Jw&J xdkifvdkufonf/

]]zdk;atmif uefawmfBuD;udkarmif;a[h}}

þum;orm;onfyif þum;wGif uRefawmfESifhtazwkdUtm; wifí &efukefNrdKUudk vSnfhywf


jycJUayonf/ odkUaomf xdkpOfu olUemrnfudk rodcJUacs/ ar;vnf; rar;rdacs/

ql;avbk&m;vrf; &kyf&Sif&kHrsm;a&SUodkU a&mufaomtcg rjrifhOD;udk ajy;í owd&avonf/


rjrifhOD;om &efukefrSm&SdvQif olESifhom &kyf&SifMunfhaeayvdrfhrnf/ tckvdk rjrrSDESifh
uefawmfBuD;odkU avnif;cHxGufrnfr[kwf[k xifonf/ rjrifhOD;udk vGrf;qGwfovdkvdk?
wrf;wovkvdk jzpfvmay\/

]]armifav;&JU pum;rajym bmrajymeJU b,folUtaMumif;rsm; awG;aeovJ}}

uRefawmfu &Sufudk;&Sufuef; NyKH;vdkufNyD;awmh ]]b,folUtaMumif;rS rawG;ygbl;? ,ck


jyaewJU &kyf&SifawGtaMumif; awG;aevdkUyg/ Mad About Music qdkwJU&kyf&Sifum;[m
odyfaumif;owJU/ *sL'D*gvifqdkwJU Zmwfvkdufaumifrav;udk uRefawmfu odyfBudKufwm
rr MunfhNyD;NyDvm;}}

- 433 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rru t*Fvdyfpm odyfrwwfawmh t*Fvdyf&kyf&Sif odyfrMunfhygbl;uG,f/ armifwifxGef;


awmh MunfhNyD;NyDvm;}}

]]rtm;wmeJU rMunfh&ao;bl;? odyfMunfhcsifwmyJ}}

]]rrjyr,fav? MunfhrSmvm;? ckvdk t*Fvdyfpm aumif;aumif;wwfwJUvleJU Munfh&awmh


rrrSmvnf; em;vnfyg;vnfeJU t&omcHEdkifwmaygh}}

]][kwfuJU}} [k ajymNyD; uRefawmfu Nidrfaevdkufonf?

um;onf wd&pämef&kHaxmifh ]cspfolUvrf;Mum;} (Lover's Lane) xdyfodkU a&mufvmaom


tcg rjrrSDu-

]]zdk;atmifa&? bkwfuvyfbufudkarmif;uG,f/ tJ'DbufuaeNyD; rrwdkUESpfa,muf orÁmefeJU


tv,fuRef;udk ul;Mur,f? rif;u tv,fuRef;xdyf0rSm oGm;NyD;apmifhaeayawmh}}

um;onf abmfw,feDu,f*g'ifbufodkU csKd;vkdufNyD;aemuf wpfcPü rjrrSDu-

]]zkd;atmifa&? &yfay;prf;uG,f/ rrwdkU a[m[dkvrf;Mum;xJuyJ avQmufNyD;oGm;awmhr,f/


rif;u tv,fuRef;xdyfudkom oGm;apmifhayawmh/ awmfawmfanmif;aeawmh vrf;ydkavQmuf
rS aumif;r,f}}

um;&yfvdkufonf/ uRefawmfwkdUonf qif;NyD; ]cspfolUvr;fMum;} wGif;odkU 0ifavonf/


r*dkvrf; ql;avbk&m;vrf; ponfwkdUESifh uGmjcm;vSaom vrf;Mum;uav;yifwnf;/
&GufopfwkdUjzihf pnfum;vSaom 0g;yif? opfyif? yef;yifwkdUaMumifh naecif; tvif;a&mif
rSm pdrf;vJUvJUta&mif[yfaeayonf/ xdk pdrf;vJUvJUaemufcHta&mifwGif pdefyef;yGifh\
eD&Jaomta&mif? ikeDvm\ eDvma&mifESifh ika&T0g\ a&T0ga&mifwkdUu pkwfwHupm;
xm;Muayonf/ avjynfrSmvnf; vwfqwfonfomru oif;aeonf[k xif&ay\/

- 434 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdUonf ab;wdkufavQmufoGm;Muonf/ tcgwdkif; rjrrSDtm; uRefawmfhxuf


t&yftarmif; tenf;i,fjrifhOD;rnf[k xifcJU\/ ,ckvdk ,SOfavQmufvkdufawmhrS
uRefawmfhxufyif tenf;i,fedrfhaeonfudk tHUMopGm awGU&ayonf/ 'ghaMumifhvnf;
i,fi,fwkef;u udk&ifBuD;udkboef;u ]a,musmf;[m rdef;rxuf ydkbkef;BuD;w,f?
'ghaMumifh tcsif;csif;,SOfvkduf&if a,musmf;u ydkjrifhjcif; jzpfw,f} vdkU ajymcJUwmyJ/
aEGOD;&moD\ pdrf;vJUvJUa&mifjcnfrsm;Mum;wGif jynfhNzdK;awmifhwif;aom udk,fykHoP²mefESifh
vef;qef;pGm vSyaeaom rjrrSDrSm EkysKdaeonf[kyif uRefawmfxifrdonf/ ,if;odkUaom
taMumif;awGaMumifh uRefawmfESifh rjrrSDwkdU\Mum;0,f q,fESpfrQ uGmjcm;aeaom
toufwmonf wpfpp aysmufuG,foGm;awmhonf/

]]armifwifxGef; 'Dvrf;uav;&JUemrnfudk b,fvdkac:ovJuJGU}}

Lover’s Lane wJUrrr&JU? [J[J cspfolvrf;Mum;ygvdkU bmomjyefMuygpdkU rr&,f}}

rjrrSDuvnf; udk,frvkH[efjzifh oJUoJU&,fvkdufNyD;-

]]cspfolvrf;Mum;wJUaemf? [J [J emrnfay;oluvnf; awmfw,f? bmomjyefwJUoluvnf;


awmfw,f}}

uRefawmfa&m rjrrSDyg wNrKHUNrKHUNyKH;&if; acgif;idkufpdkufcsum jznf;jznf;uav; avQmufae


Muavonf/ awmfawmfESifh pum;p rawGUEdkifMu/ opfyifjrifhzsm;qDrS OMowGefoH ay:vm
onf/ NyD;awmh a&arT;yufzsef;xm;aom vufudkifyk0gudk jzefUvsuf ,yfcwfaeonf/
oif;jraom teHUuav;onf uRefawmfhtm; ,pfapavonf/

uRefawmfu idkufpdkufcsxm;aom rsufESmudk armhNyD; rjrrSDtm; Munfhvkdufonf/ rjrrSDonf


nSKd;i,faom rsufESmjzifh a&SUodkU ai;Munfhaeonf/

]]rrukodkvfuH[m odyfqdk;wmyJ? cspfola,musmf;&Sdayr,fh oGm;twl vmtwl aysmfaysmf


&Tif&Tif rae&bl;uJGU? olUudkvnf; oem;ygw,f}}

- 435 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]olUa&m*g b,fawmhaysmufrSmwJUvJ rr? q&m0efawGu b,fvdkajymovJ}}

]]b,fawmhrS aysmufr,fvdkU b,folrSrajymEdkifwJU tajcrSm &Sdygw,fuGm cufwmyJ}}

uRefawmfonf rjrrSDtm; wu,fyifoem;rdonf/ ]ap} wpfvkH;ydkifvQif aumif;avpG[k


awmifhwrdonf/ rr\a,mufsm; oGufcgyg'tajcrS csufcsif;aysmufap[k ref;rIwfvdkuf
rnf jzpf\/ ckawmh bmrQra&&maom pum;jzihfyif ESpfodrfhap&awmh\/

]]wpfaeUawmh aysmufrSmaygh rr&m? uHqdkwm tNrJwrf; edrfhae&dk;xkH;pH r&Sdygbl;}}

xkdtcsdefwGif arsmufrsm;u tlvkdufonf/ aemufqufNyD; usm;awG? jcaoFhawGu a[mufMu


onf/ aemufNyD; bmoHrScJGr&aom wd&pämef&kHqloHBuD;udk Mum;&avonf/

uRefawmfwdkUvnf; bkwfuvyfteD; a&mufMuavNyD/ orÁefwpfpif;udk iSm;Mu\/

rjrrSDu orÁefcwfoludk ausmay;vsuf orÁefOD;udk rsufESmrlum xdkifonf/ uRefawmfu


orÁefOD;udk ausmay;vsuf rjrrSDudk rsufESmrlum xdkifonf/

qnf;qma&mifjcnfonf tawmfyifvif;wkef; jzpfonf/ Munfvifaom aumif;uifjyif


uvnf; awmufyaeayonf/ avnSif;uav;u wokefokef wdkufcwfvsuf&Sd\/

rjrrSDonf &TifNyKH;vmjyefNyD; vufudk a&xJrSmcsí upm;aeonf/

]]armifwifxGef;MunfhwJU &kyf&SifawGxJrSm taumif;qkH;u b,fum;vJ}}

]]b,fum;[m taumif;qkH;vdkU ajymzkdUcufw,frr&JU/ rMumao;cifu Munfhvdkuf&wJU


um;wpfck[m odyfaumif;wmyJ? ]ar&D,m0,fvlUpfum} wJU/ ZmwfvkdufawGu *&dwm
*gbdkeJU csm;vfbGdKif,m? *&dwm*gbdkavmuf aumif;wJUrif;orD; uRefawmfawmh wpfcgrS
rawGUzl;ao;bl;}}

- 436 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrrSDonf avnif;uav;u qGojzifh yGaeaom r[mezl;qHprsm;udk oyf&if;-

]]Zmwfvrf;udk ajymjyygOD;uG}}

uRefawmfonf pum;r&SdvdkUom þZmwfum;taMumif;udk ajymvdkuf&aomfvnf; Zmwfvrf;


udkum; rajymcsif/ Zmwfum;udk BudKufrdíom BudKufrdaMumif; ajymvdkufaomfvnf;
Zmwfvrf;\oabmudk rjrrSDtm; rodapcsif/

]]ajymprf;ygOD;uG? rrwdkUu t*FvdyfZmwfum;awG rMunfhEdkifawmh rif;wdkUvdku azmufonf


csrSuG,fh}}

]]Zmwfvrf;&JU twdkcsKyfuawmh ydkvefjynfudk eydkvD,HppfcsDoGm;awmh t&G,ftdkrif;wJU


ydkvefNrdKUpm;BuD;wpfOD;&JU t&G,fEkysKdwJU NrdKUpm;uawmfeJU awGUMuw,f/ eydkvD,Hu
wrf;wrf;pJG vdkufydk;NyD; odrf;ydkufw,f/ y&'g&uHusL;vGefwJU Zmwfvrf;rdkU oifcef;pmu
raumif;bl;rr&JU}}

rjrrSDu ai;em;axmifae&mrS 0wfauswef;ukef ajymvdkuf[efjzifh-

]]at;aygh raumif;bl;}}

]]'gayrJU csm;vfbGdKif,mu eydkvD,Hudk tufvkyfwm odyfaumif;wmyJ? *&dwm*gbkd


NrdKUpm;uawmfvdk tufwif;uvnf; odyfaumif;w,f? 'gaMumifh tJ'Dum;udk BudKufwm}}

rjrrSDonf bmrQrajymbJ eD;uyfvmNyDjzpfaom tv,fuRef;qDodkUom ai;íMunfhaeonf/


olUrsufvkH;rsm;onf a&SUuxdkifaeaom uRefawmfhudkyif jrif[efr&Sdawmhacs/ uRefawmf
ajymvdkufrdwm rSm;oGm;avNyDvm;/ uRefawmfonf þZmwfvrf;udk roefU&Sif;aom
&nf&G,fcsufjzifh ajymonf[k rru xifoGm;avNyDvm;/

- 437 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rr\ESvkH;tdrfwGif pufqkyfjcif;? &GHrke;fjcif; ponfwkdU csif;eif;0ifa&mufoGm;avNyDvm;/


odkUr[kwf rr\ESvkH;tdrfwGif Mumcdkaom Zmwfvrf;cif;NyD; arSmifBuD;usaeNyDavm/

uRefawmftzdkUum; xdkZmwfvrf;okdU &nf&G,fcsufr&SdbJ a&mufoGm;onfrSm trSefjzpf\/


xdkcPxdktcdkufxd rjrrSDtay:wGif uRefawmfxm;cJUaomarwÅmrSm &dk;om;pifMu,f&dk; {uef
rSefygonf/ tu,fwd rjrrSD\ &lyg&kH *E¨m&kH ponfwdkUwGif uRefawmf ,pfrl;cJUygrl
obm0"r® rvGefqefEdkifíom jzpfygonf/ rjrrSD\ &kyftqif;u vSayoudk;? vlrSefvQif
tvSudk cspfjrwfEdk;onf r[kwfygvm;/ rjrrSD\ udk,fcE¨mu wyfrufzG,faumif;oudk;?
vlrSefvQif wyfrufp&mudk wG,fwmonf r[kwfygvm;/ rjrrSD tjc,ftrIef;wdkUu arT;BudKif
ayoudk;? vlrSefvQif *E¨m&kHwGif ,pfwwfonf r[kwfygvm;/ odkU&mwGif uRefawmfh
wkHUjyefrIrsm;onf þwGifom &yfcJUonf/

wpfqifhwufí pdwfrupm;? umrydkifvif&Sdonf[laom todESifh toufuGmjcm;rIwkdUu


wHwdkif;BuD;awGvdk umqD;xm;cJUonf/ ckawmh r&nf&G,fbJESifh ar&D,m0,fvlpfum;
Zmwfvrf;udk ajymrd&mrS MumcdkaomZmwfwGif pdwfupm;MunfhaerdavNyD/ r&dk;rom;
awmawG;awmifawG; awG;rdavNyD/ uRefawmfhwpfudk,fvkH;onf acsmufcsm;vm\/
uRefawmfhpdwfonf npfnL;vm\/

urf;ay:odkU uRefawmfu t&ifwufNyD; BudKae&m apmif;oGm;aomorÁefrS rjrrSDonf


uRefawmfhykckH;udk udkifNyD; wufvdkufavonf/ urf;ay:a&mufaomfvnf; uRefawmfhyckH;rS
vufudk awmfawmfESifhrvTwf/ vIyf&Sm;apaom &lyg&kHESifh *E¨m&kHwkdU tay:wGif r&dk;r&G
jzpfaeaom azXAÁm&kHu o&zlaqmif;ay;vdkufjyefavonf/ uRefawmfum; pdwfvIyf&Sm;
oavmuf vlu Nidrf&yfaeonf/ bmvkyf&? bmudkif&rSef; rod/ ,kwfpGtqkH; tkyfavSum;
tqifhuav;awGwGif wufoGm;&rnfudkyif rod jzpfygav\/

cPrsm;pGmMumatmif 2a,mufom; Nidrf&yfaeNyD;rS rjrrSDu vIyfEId;vdkufonf/

]]uJ- armifav; bmvkyfaeovJ wufav}}

- 438 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tay:a&mufaomtcg rjrrDSonf xdkifckHuav;wpfckay:wGif xdkifNyD; ab;u0ifxdkif&ef


uRefawmfhtm; udk,ftrlt&mjzifh ae&may;aeavonf/ xdktcsdefwGif uRefawmfonf
udk,fhudk,fudk,f tawmfxdef;EdkifNyDjzpfí-

]]jyefMuOD;pdkUvm; rr&,f? awmfawmfMum arSmifvmawmhr,f}}

]]xdkifygOD;uGm? awmfawmfeJUrarSmifao;ygbl;? rawGUbl;vm; vlrsm;awGvnf; rjyefMuao;


ygbl;}}

xdktcg rjrrSDu cyfplplrsufESmxm;vdkufNyD; atmifhoufoufavoHjzihf-

]]atmifr,fav; armif&if&,f? b,foleJUcsdef;xm;vdkU 'DavmufavmaqmfaewmvJ?


tm;w,fysif;w,fqdkvdkU armifhudk rru ac:vmwm/ uJ-'Davmufawmif jyefcsif&if
jyefr,f}}

rru xjyefawmhrnfh[efjzihf atmufwGif cRwfcsxm;aom zdeyfudk vQKdvdkufonf/


uRefawmfum; 0rf;enf;tm;emjzpfoGm;um olUab;u 0ifxdkifNyD; NyKH;wkH;wkH; vkyfaevdkuf
avonf/

avnif;uav;u woGifoGif wdkufvmjyefonf/ rronf a&arT;qGwfzsef;xm;aom


vufudkifyk0gjzihf ,yfcwfaejyefonf/ [dkrSm wpfwJG? 'DrSm wpfwGJ? [dkrSm okH;a,muf? 'DrSm
okH;av;a,muf wpfajzmufajzmuf awGU&ao;aomfvnf; vl&Sif;pjyKavNyD/ qnf;qm
a&mifjcnfum; wpfwpfp rSdefcJUavNyD/

rjrrSDonf aygifwpfvkH;ay: wpfvkH;xyfNyD; cg;udkaumhvsuf xddkifckHausmrSDay:wGif wtm;


ypfNyD;rSDaeonf/ vufESpfzufudk aemufypfum ywÅmqufxm;NyD; armhaeaom acgif;
atmufrSm uyfxm;onf/ tdpufvkH;acsmaom aygifwH? uspfvspfjynfhNzdK;aom wif?
oG,f0dkif;onfh cg;ESifh armufrkdUaom &ifom;wkdUudk aumufaMumif;xif&Sm;pGm jyaeaom
aexdkif[efyifwnf;/ xdkoP²mefodkU uRefawmfhrsufpdtpkHonf tarSmif&dyfrsm; wpfvTmNyD;

- 439 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfvTm usa&mufvmavav &pf0Jrdavav jzpfvmrnfudk pdk;&drfojzifh uRefawmfonf


pum;r&Sd pum;&Sm&avonf/

]]rr jrefrm&kyf&SifawGudk Munfhw,fajymw,f? b,fum;udk tBudKufqkH;vJ}}

]]jrm;ewfarmifudk tBudKufqkH;}}

]][if? [kwfvm;}}

]]rif;aum rBudKufbl;vm;}}

]]BudKufygw,f? tawmfaumif;wJUum;yJ? uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;or*¾uawmif


a&TwHqdyfay;ao;wmyJ}}

odkUjzihf rrxm;ESifh armifuav;tygwkdU\ cspfcef;wGif pdwfupm;aejyefavNyD/ rrxm;


ae&mrS rjrrSD? tyghae&mrS uRefawmfwifxGef; a&mufoGm;avNyD/ vIyfavjrKyfav
qdkouJUodkU þvdk roefU&Sif;aomtawG;udk a&SmifcgrS xdktawG;pufuGif;odkU qdkufqdkuf
NrdKufNrdKuf a&muf&ayonf/ onfpdwfrsKd;rSm py&defvdk zdav<uavygwum;/ rjzpfbl;/
MumMumaevkdU rjzpfbl;/ uRefawmfonf xdkif&mu qwfceJxvdkufonf/

]]rra&? oGm;MupdkU arSmifvmNyD}}

rjrrSDonf uRefawmfhtm; armhí csKdomaysmhaysmif;pGm Munfhvdkufonf/ NyD;vQif vufrsm;udk


qefUwef;um tanmif;ajz&if;-

]]at;? jyefMur,f}}

rrpdwfxJrSm rcsifhr&Jyif jzpfaeovm;/ odkUr[kwf ausauseyfeyf jzpfovm;/ uRefawmfu


tuJrcwfwwfay/ rronf xdkifckHrS oGufvufpGmxNyD; uRefawmfha&SUuyif avQmufESifh\/

- 440 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu aemufuvdkufae&m udkuf 50 avmuf a&mufMuvQif rronf uRefawmfhtm;


ab;csif;,SOfrdonfhwdkifatmif apmifhNyD; avQmuf\/

]]armifwifxGef;rSm &nf;pm;&Sdovm;}}

]]&nfpm;&,fvkdUawmh r&Sdygbl; rr&,f}}

]]tkd-rifhpum;u qef;vSacsvm;uG? &nf;pm;&,fvkdU r&Sd&if bmtaeeJU &SdwmvJ}}

]]'Dvdkrr&JU? 0ifeDazqdkwJU cifodef;0if;qdkwJU rdef;uav;wpfa,mufeJU &if;ESD;cJUw,f/ olwkdU


uvnf; uRefawmfhudk vdkvm;ygw,f? uRefawmfuvnf; BudKufrdygw,f? okdUayr,fh
twdtvif; zGifhrajym&ao;bl;/ aemufawmh wpfa,mufeJUwpfa,muf 0goemcsif;
&nf&G,fcsufcsif;rwlwmeJU cyfcGmcGmaevdkufw,f/ ckawmh 0ifeD[m a,musm;f,lawmhr,f
vdkUawmif Mum;w,f}}

]]'gjzifh rif; usef&pfayghuG}}

]]usef&pfvdkUvnf; rqdkEdkifygbl;? uRefawmfurS irf;irf;pGJrvdkufwmyJ/ aemufNyD;awmh


wpfa,muf &Sdao;w,f? 'guawmh uRefawmfeJU ausmif;aezuf rjrifhOD;yJ/ olu
jrefrmpm*kPfxl;wef;u? uRefawmfuvnf; olUudkcspfw,f? oluvnf; uRefawmfhudk
cspfw,fvkdU wyftyfajymEdkifw,f/ odkUayr,fh wpfa,mufwpfa,muf zGifhrajym&ao;bl;?
oli,fcsif;vnf;ru &nf;pm;vnf;rus qdkwmvdkaygh rr&,f}}

]][if rif;[mu ra&r&mBuD;uGm? 'DvdkyJ zGifhrajymbJae&if vJGoGm;OD;r,faemf/ bmjzpfvdkU


zGifhrajymovJ? wu,fcspf&if zGifhajymvdkufaygh}}

]]'Dvdk rr&JU? podcgpu uRefawmfu rdwfaqGtaeeJU olUqD pmwpfapmifa&;w,f?


enf;enf;ta&;rSm;oGm;wJU pum;uav;aMumifh olUudk &doJUoJU ydk;wkd;wkd; vkyf&yghrvm;
qdkNyD; uRefawmfhudk &efawGUw,f/ 'Dawmh uRefawmfuvnf; rcHcsifwmeJU ]wufwufpif

- 441 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&dk;ygvsufu,fESifh? uvufwufwuf xifol&,f? wpfrsKd;o'¨grysufapESifh? tydk;0goem


bufudkwJU uGif;orkdUy,f? jiif;vdkUuG,fEdkifyg&JU ajzmifhpGmoabm? rif;wdkUt&G,fudkjzifh
ausmif;wum rapm} qkdwJU ocifudk,fawmfrIdif;&JU av;csKd;BuD;wpfyk'fxJu aumufEkwfNyD;
jyef&Sif;w,f/ tckvnf;rydk;bl;? aemufvnf;rydk;bl;? EIwfvGefvufvGef jzpfoGm;wm
ayghav/ oleUJuRefawmf tJ'Dwkef;uwnf;u &if;EDS;oGm;MuwmyJ? wpfpeJUwpfp wpfa,muf
eJUwpfa,muf cspfvmMuw,f/ odkUayr,fh tJ[dktpwkef;u pum;vGefxm;vdkU zGifhajym&rSm
cufaeNyD}}

uRefawmfonf ajym&if;ajym&if; aMuuGJ0rf;enf;oHygvmonf/ rjrrSDuawmh &,fvkduf


onf/

]]atmifr,fav;[JU? bmrsm; cufp&m&Sdao;ovJ? zGifhomajymvdkuf/ a,musm;uav;eJU


rdef;uav;wdkU&JU tcspf[m rkef;w,f rcspfbl;qdkwJU pum;eJU pwwfMuwmyJ/ tJ'Dawmh
EIwfvGefvufuRHaewmudk jyif&kHyJ&Sdw,f/ armifav;&JUudpörSm cspfw,fqdkwJU uwdudk
wnfzkdU ta&;BuD;oavmuf? rcspfbl;rydk;bl;qdkwJU uwdudk zsufzkdU ta&;BuD;w,f/
awmfawmfMum zGifhrajymvdkU armifrif;BuD;om;u raocsmygbl;avqdkNyD; onfhjyifvludk
vufcHoGm;&if usef&pf ESpfcgjzpfae&OD;r,f [J [J}}

]]usef&pfjzpfvnf; aumif;wmygyJav}} [k uRefawmfu rlvusDvkyfí oHa0*oH ay;vkduf


aomtcg-

]]bmjzpfvkdUvJ? aemufxyfwpfa,muf awGUaevdkUvm;? ajymprf;ygOD; aemufxyf awGUol


uav;&JU taMumif;}}

]][J [J rawGUygbl;? awGUvdkUajymwm r[kwfygbl;}}

uRefawmfonf bl;uG,fvkduf&aomfvnf; udk,frvkHacs/ rcifopfuav; wpfa,muftm;


aemufxyfawGUxm;onf r[kwfygvm;/ odkUaomf rcifopfESifh ywfoufNyD; pdwf
ydkif;jzwfxm;jcif;vnf; r&Sdao;? 4if;jyif uRefawmfonf rcifopftm; udk,fwpfOD;wnf;om

- 442 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odtyfaom vQKdU0Suftyfonfh ausmufrsuf&wemuav; awGUxm;onfhozG,f oabmxm;


ayonf/

rjrrSDonf tuif;yg;\/ uRefawmfonf wpfpkHwpf&mudk zkH;uG,faeaMumif; &dyfrd\/

]]aemufxyfawGUxm;wJU rdef;uav;taMumif;udkawmh rajymwmu rrzsufrSmpdk;vdkUvm;}}

]]tdkr[kwfygbl; rruvnf;? aemufxyfrawGUvdkU ajymwmyg}}

]]aemufxyfawGU&ifvnf; ajymOD;aemf? rru tBuHOmPfay;wwfygw,fuG,f? armifav;u


awGUxm;wJU rdef;uav;awGtaMumif; ajymjy&if b,frdef;uav;[m rif;udkcspfw,f?
b,frdef;uav;[m oabmoum,BuD;w,f qdkwmawGudk rrwkdU rdef;rom;csif;u
ydkodEdkifw,f/ 'gaMumifh om;rsm;[m udk,fh&nf;pm;taMumif; tareJU aqG;aEG;wdkifyif&if
rrSm;wwfbl;? armifwifxGef;rSmawmh tareJUcGJae&awmh rrudkyJ wdkifyifaqG;aEG;ayghuG,f
[kwfvm;}}

]][kwfuJUrr}}

tv,fuRef; tayguf0odkU a&mufvmMuavNyD/ ywfvrf;ay:wGif um;okH;pD; &yfxm;onf


udk jrif&aomfvnf; tarSmifvTrf;aeNyDjzpfojzifh b,fum;onf uRefawmfwkdU\um;[kyif
cJGjcm;í rodEdkifNyD/

um;rsm;qDodkU uRefawmfwdkU avQmufvmMupOf tuf'0yfaMu;&kyfajc&if;wGif xdkifaeaom


zdk;atmiftm; uRefawmfwkdUu owdrxm;rd/ zdk;atmifu ajy;vkdufvmNyD; um;ay:ajy;wuf
oGm;vsuf twGif;rD;udk zGifhvkdufonf/ rjrrSDu um;wHcg;udk zGifhay;NyD; uRefawmfhtm;
t&iftwufcdkif;onf/ um;onf A[ef;bufodkU xGufvmonf/ rjrrSDonf ul&Sifay:wGif
udk,fudkvSefcsNyD; rSDum orf;vdkufonf/ um;ay:wGif cHUnm;vSaom wpfayGUwpfydkuf rjrrSD
BuD;yguvm;[k uRefawmfhpdwfwGif;rSm usdwfí O'gef;usL;aerdjyefygonf/

- 443 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]armifwifxGef; &kyf&SifvdkufMunfhr,f r[kwfvm;}}

]]uaeUawmh tcsdefr&Sdawmhygbl; rr&,f? uRefawmfhudk ausmif;omjyefydkUygawmh}}

]]tdk b,f[kwf&rSmvJ? NrdKUxJvdkufNyD; pm;OD;rSaygh? EdkUr[kwf&if armifav; qmaer,f}}

]]rqmygbl; ausmif;om jyefydkUygawmh rr&,f}}

rronf bmrQrajymawmhbJ uRefawmfhtm; tm;rvkdtm;r& rl[efjzihf Munfhaeonf/


uRefawmfonf rrudk tm;emoGm;onfESifh-

]]rrqm&ifawmh uRefawmf tazmfvkdufcJUr,fav}}

]][ifhtif;? armifav;rSrqmbJ rru udpör&Sdygbl;/ zkd;atmifa& aumvdyfausmif;bufudk


armif;a[h}}

tif;vsm;uefapmif; ,leDbmpDwD&dyfomvrf;odkU a&mufonfhwdkifatmif bmrQ rajymMu


awmhay/

vxGufvmNyD/ odkUaomf aiGa&mifjcnfum; rjzmao;/ odkUaomf tif;vsm;\ &Icif;um;


rIefwdrIef0g; tMurf;jc,fxm;aom yef;csDum;yrm wpfrsKd;vSae\/ nOfhiSufwdkU\ yPmr
oDcsif;oHudk Mum;ae&avNyD/ um;xJodkU wdk;a0SU0ifvmaom avjynfonf uRefawmfwkdUtm;
cyfMurf;Murf;yif erf;&IwfMu\/

]]om,mw,faemf armifav;}}

]][kwfw,f? odyfom,mwmyJ? tv,fuRef;udk vSrf;Munfhvdkufprf; rr? uRef;[m a&ay:rSm


arsmaew,fxif&w,f? Mu,fwm&mawGvnf; a&rsufESmjyifay:udk a&TrIefaiGrIefawG BuJcs
aeMuNyD}}

- 444 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][J [J tJ'Dvdk uAsmpyfNyD; rjrifhOD;qD ydkUvdkufygvm;uGm/ tqkH;owfrSmawmh rjrifhOD;a&


a&TrIefaiGrIefeJU rauseyfbl;? a&TwkH;aiGwkH;awG BuJcsay;yg/ tjzLtrnf;oJoJuGJuGJ odyg&
apvdkU a&;xnfhvdkuf 'grS ajymNyD;qdkNyD; jzpfoGm;rSmuJGU [J [J}}

rronf olU[mol oabmusaeonf/ rr\ oJUoJU&,faeoHonf uRefawmfhtm;


uvdqGaeovdk &Sdaeayonf/

um;onf or*¾wdkufteD;odkU a&mufvmaomtcg uRefawmfu-

]]udkzdk;atmif nmbufu taqmufttkH0if;xJ 0if&r,f}}

um;onf t0dkif;uav;udk vSnfhaepOf rru-

]]uJ b,fawmh rrqDvmawGUOD;rSmvJ}}

]]okH;av;&uftwGif; vmcJUr,f}}

]]wpfn a&Tref;wifarmifZmwf oGm;Munfh&atmif? armifav; Munfhzl;&JUvm;}}

]]emrnfawmh awmfawmfBuD;aewmyJ? odkUayr,fh ckxd rMunfhzl;ao;bl;}}

]]at;? 'gjzifh aemufwpfacgufvm&if a&Tref;wifarmif oGm;MunfhMur,f}}

uRefawmfu zkd;atmiftm; um;&yf&ef ae&mnTef;NyD;aemuf-

]]rroGm;aya&mhaemf}}

rronf uRefawmfhtm; jyefEIwfrqufawmhbJ uRefawmf um;ay:uqif;oGm;onfudk


rMunfromrsufESmjzifh ai;Munfhum usef&pfavonf/ um;xGufaomtcg zkd;atmiftm;
rru-
- 445 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]jynfvrf; odef;odef;wkdUtdrfudk armif;a[h}} [k ajymvdkufoH Mum;&ayonf/ ukvm;Arm


t"du&kPf;twGif;u rjrrSDtm; uRefawmfwkdU ydkUvdkuf&aom olUoli,fcsif;rsm;\ tdrfjzpf
[ef&Sdayonf/

- 446 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

39

ausmif;om;vTwfawmf\ twnfjyKcsuf

or*¾taqmufttkH ywf0ef;usifESifh ausmif;om;avmuxJodkU jyefa&mufaomtcg


uRefawmfhrSm ]Zdrf} tdyfruf jrifrufNyD; &kwfw&ufEdk;vmolESifh wlayawmh\/ armfawmfum;?
rjrrSD? cspfolvrf;Mum;? uefawmfBuD;? eydkvD,H ]MumckdZmwfvrf;}? jrm;ewfarmif Zmwfvrf;
ponfESifh or*¾taqmufttkHywf0ef;usif? tvkyfrsm;aeMuaom ausmif;om;acgif;aqmif
rsm;? wdkufyf&dkufoHrsm;? *sufpwifemvSdrfhoHrsm;ESifh jiif;ckHaqG;aEG;oHrsm;onf pdwful;,Of
tdyfrufESifh wu,fhtjzpfvkd uGmjcm;csifwkdif; uGmjcm;aeay\/ odkUaomf uRefawmfonf
pdwful;,OftdyfrufwGif rnfrQ om,maecJUygoenf;qkdaomf or*¾wkdufa&SUjrufcif;ay:odkU
wpfa,mufwnf;oGm;xdkifum tdyfrufcef;udk pm;NrKHUjyefaevdkayao;onf/ odkUaomf
uRefawmfjyefvmonfudk b,fae&muaeNyD; jrifvkdufrSef; rodEdkifaom udkat;aiGu
qwfceJ uRefawmhfvufarmif; vmqGJNyD;-

]]a[hvl vmcJU? b,foGm;aeovJ? tvkyfawG&Sdw,f}}

]]bmtvkyfawGvJAs}}

]]ausmif;om;vTwfawmfac:a&;eJU ywfoufNyD; aMunmcsufawGudk owif;pmwkdufawG


ydkU&r,f/ a[h 'gxuf udk,fhvl b,fujyefvmovJ rSefrSefajymprf;}}

]]NrdKUxJudk udk,fa&;udk,fwmudpö&SdvkdU oGm;NyD;jyefvmwmyg}}

]]armif&ifhudk um;BuD;eJUvdkufydkUwmu b,folvJ}}

]]uRefawmfhta':wpfa,mufyg}}

- 447 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfuJUvm; udk,fjrifvdkufawmh ta':t&G,feJU rwlygbll;/ cyfi,fi,f azmif


aumif;aumif;}}

]][m awmfprf;yg udkat;aiG&m? r[kwfwmawG ajymraeprf;ygeJU? uRefawmfhta':u touf


40ausmfvdkU ig;q,fwGif;awmif a&mufawmhr,f/ qHjzL? oGm;usKd;? ta&wGefU [m; [m;
uJ vm vkyfp&m&Sdwmvkyfr,f}}

udkb[def;? udkAaqG? udkvSa&T? udkxGef;&Sdef? udkpdk;armif ponfwdkUtm;vkH; &SdMu\/


OD;uHodef;BuD;vnf; [dkajy;&onfvTm;&? rmvDukvm;yifvQif *sufpwifem 0ifvSdrfh&
ao;onf/ tm;vkH;onf ausmif;om;vTwfawmftwGuf jyifqifaeMuavonf/

apmapmu uRefawmfhrSm ab;xGufxdkifaevdkaomqE´ tjyif;txef jzpfcJUonf/


&JabmfpdwfESifh qufqHMuaom udkvSa&TESifh udkb[def;wdkUaMumifh xdkqE´rSm avsmhyg;oGm;cJU
onf/ udkvSa&TwkdUay;aom wm0efudk a&SmifcJUonfhtwGuf aemifwBuD;pGmyif jzpfcJU&
ayonf/ ckawmh cspfvSpGmaom udkat;aiGu tvkyf&Sdonfqdkum NrdKUxJodkUac:jyefay&m
rjiif;&uf rjiif;Edkif rjiif;tm; jzpfum vdkufoGm;&ayawmh\/

tjyefwGif bwfpfum;r&rnf pdk;ojzifh or*¾rS iSm;xm;aom arm&pftdwfwuúpDuav;udk


pD;oGm;Muavonf/

wuúpD'&dkifbm udkpHyum; t&yftavmawmf? cyfydefydef jzpfonf/ rsufvkH;jyL;jyL; ESmwH


cyfoG,foG,fESifhjzpf&m ArmrqefvSaom rsufESmjzpfonf/ acgif;wkH;wkH;xm;onf xif&
avmufatmif wdkaom Adkvfau&Sday\/ udkpHyrSm ausmif;om;acgif;aqmifrsm;\
azmufonfjzpf&kHru rdwfaqGvnf; jzpfaeayonf/ wpfenf;tm;jzifhqdk&vQif &Jabmf&Jbuf
ozG,fvnf; jzpfaeum uRefawmfwkdU\ ta&;awmfykHwGif pdwfyg0ifpm;pGm yg0ifae
avonf/

]]b,fudkarmif;&rSmvJ udkat;aiG}}

- 448 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]owif;pmwkdufawGudk}}

þrQom udkpHytm; ajym&onf/ olUbmomol tpDtpOfESifh uRefawmfwdkU oGm;aeus


owif;pmwkdufrsm;odkU armif;oGm;awmh\/ jrefrmhtvif;? ol&d,? q,foef;? wkd;wufa&;
ponf/

jrefrmhtvif;wGif t,f'Dwm OD;cspfarmifESifh awGU&avonf/ OD;cspfarmifonf


uRefawmfwkdU\ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESifh &if;ESD;aomfvnf; uRefawmfESifhum;
r&if;ESD;vSay/ Od;cspfarmif\ ESmacgif;? ezl;ESifh acgif;wkH;AdkvfauwkdUonf '&dkifbm
udkpHyESifh rsm;pGmwlonfudk owdjyKrdavonf/ ESmacgif;cRefNyD; tom;rnf;ojzifh udkpHy
xuf ydkNyD; ukvm;ESifhwl\/ rsufrSeftxlBuD;u zkH;xm;ojzifh olUrsufvkH;rsm;rSm udkpHyvdk
cyfjyL;jyL; [kwfr[kwf rcefUrSef;wwfacs/

rsm;pGmaom t,f'DwmwkdUonf pm;yJGwGif cg;ukef;vsuf xdkifwwfMu\/ OD;cspfarmifum;


cg;qefUNyD; cyfrwfrwfxdkifavonf/ olonf yifeDtay:tusÐESifh zsif&SyftusÐudk 0wf
xm;\/

OD;cspfarmifu udkat;aiGtm;-

]]bmaMunmcsufvJAsKdU}}

]]jynfvkH;qdkif&m ausmif;om;vTwfawmfeJU ywfoufwJU aMunmcsufawGygAsm}}

]]b,fhES,fvJ pkHpkHnDnD wufyghrvm;}}

]][kwfuJU? pkHpkHnDnDwufatmif BudK;pm;aeMuwmygyJ/ &efukefuqdk&if oydwfvSefwJU


uRefawmfwkdUbufu udk,fpm;vS,f 2a,muf? oydwfqufarSmufaecsifwJU udkoef;wifwkdU
bufu udk,fpm;vS,f 2a,muf wufcGifhay;xm;wmyJ/ udkoef;wif[m ArmjynfvkH;qkdif&m
ausmif;om;rsm;or*¾ toif;csKyfBuD;&JU tvkyftrIaqmifwpfOD;taeeJU wuf&OD;rSmyJ}}

- 449 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;cspfarmifu aMunmcsufudk cyfaomhaomhzwfaeonf/ uRefawmfwkdUu xGufcGmMuawmh


rnf vkyfaepOf avjynfwkdufovdk nifompGmESifh olu ajymjyefonf/

]]at;Asm uRefawmfwdkUuawmh nDnGwfapcsifwmygyJ/ vTwfawmfBuD;u oydwf tvSef


tarSmuf? trSeftrSm;udpö? udkoef;wifwkdU cGJxGufoGm;wJUudpö 'gawGudk ckHorm"dozG,f
pOf;pm;&rSmygyJ/ ausmif;om;vTwfawmfrSm trsm;qE´eJU qkH;jzwfwJUtcgrSm wnD
wnGwfwnf; vkdufemaqmif&GufMu&if nDnGwfMurSmygyJ}}

]]udkb[def;wkdUuvnf; 'DrlcsNyD; vkyfaeMuwmygyJ}}

]]'gxuf udkodef;azwpfa,muf b,fa&mufaeovJ odMu&JUvm;}}

]]udkat;aiGu tHUMooGm;aom rsufESmjzifh acgif;cgNyD;-

]][if rodbl;? uRefawmfu &efukefrSmyJ &Sdaew,fxifaewm}}

]]r[kwfbl;? &Srf;jynfvm;&Id;a&mufaew,f? tJ'DuaeNyD; w&kwfArmvr;frBuD; ol


oGm;MunfhykH olaqmif;yg;a&;ydkUvdkufw,f}}

]][kwfvm; w&kwfArme,fpyfta&;rsm;vnf; od&OD;rSmaygh/ uJ uRefawmfwkdU wjcm;


owif;pmwkdufawG oGm;OD;r,f/ aemufqkH;azmif rrDbJaerSmpdk;&w,f}}

udkcspfarmifu NyKH;Munhfusef&pfonf/ olUrsufrSefxlBuD;rSm vufaeonf/

tjcm;owif;pmwkdufrsm;odkU oGm;NyD;aemuf uRefawmfhtm; qmavmifjcif;u zdpD;aeNyD


jzpfavonf/

]]udkat;aiG uRefawmf xrif;rpm;&ao;bl;}}

]]apmapmu NrdKUxJa&mufwkef;u udk&ifhta':u rauR;vdkufbl;vm;}}


- 450 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]auR;awmh auR;yg&JU? uRefawmfu tm;emaewmeJU rpm;cJUbl;}}

udkat;aiGu uRefawmfhtm; rouFmaom rsufapmif;wpfcsuf xdk;vkdufNyD;-

]]ta':wpfa,mufvkH;rsm; tm;emae&ao;ovm;}}

]]ckavmufvnf; rqmao;vdkU tm;emwmayghAsm? uJ w&kwfwef;oGm;Mur,faemf}}

]]r*dkvrf;rSmyJ pm;&atmif}}

uRefawmfonf ukvm;pmudk pm;&rnfxuf r*dkvrf;wGif rxdkifcsifaompdwfu Asmrsm;


aeayonf/ r*dkvrf;rSm rjrrSDwkdU usufpm;&mvrf;jzpfonf/ uRefawmfqkdifrSm xdkifpm;ae
onfudk rjrrSDjrifoGm;&if tajz&usyfaeayvdrfhrnf/ olu pm;zkdUac:wkef;uawmh bmvdkU
vdkufrpm;ovJ/

]]uJygAsm? w&kwfwef;udkom oGm;pm;&atmif? udkpHy w&kwfwef;udkAsKdU}}

udkpHyonf um;&Sif;aom vwÅmvrf; (vomvrf;) ab;wpfae&mwGif um;udk &yfvdkuf


av&m udkat;aiG\tBudKuf qdkifodkUa&mufatmif 'gv[dkZDvrf;wpfavQmuf tenf;i,f
avQmufMu&ao;onf/ w&kwftpmudk uRrf;usifem;vnfpGm rSmwwfaom udkat;aiGonf
bJuif? 0ufacgufuif? 0uftlacsmif;wkdU csdwfqGJxm;&m a&SUrSm&yfNyD; aygufazmfBuD;ESifh
tvkyfrsm;aecdkuf tanSmfESifh a0;EdkiforQa0;aom pm;yJGwpfckrSm uRefawmfu oGm;í
xdkifaeavonf/ rsufESmudk vrf;bufodkU rlxm;aomfvnf;? rsufpdrSmum; udkat;aiGxHodkU
vnf;aumif;? uRrf;usifoyf&yfpGm ckwfvSD;aeaom w&kwfvlBuD;xHodkU vnf;aumif;?
taMumftjyKwfwdkUudk aysmfaysmfBuD;vkyfaeaom w&kwfvlvwfxHodkU vnf;aumif;? to,f
tydkUESifh tac:trSmrsm;udk rem;wrf;vkyfae&aom w&kwfvli,fxHodkUvnf;aumif;
wpfvSnhfpD a&mufaeayonf/ em;xJrSmvnf; awmufawmufpOf;oHESifh &SJ&SJaMumfoHudkom
Mum;ae&pOf-

- 451 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]a[h armifwifxGef;}}

[laom uRrf;0if&if;ESD;rItjynfhygaom toHwpfoHudk xl;jcm;pGm Mum;&avonf/ toH


vm&modkU Munfhvdkufaomtcg wpfqdkifjcm;qdkifa&SUwGif uyf&yfxm;aom um;ay:rS
0if;xGufaeaom rjrrSD\ rsufESmudk tHUMopGm jrif&avonf/

uRefawmfu rjrrSDxHodkU taomhoGm;NyD; uav;qdk;yrm NyKH;í&yfaerdonf/

]]vmcJU rif;awmhrdaeNyD rrac:wkef;uawmh vkdufrpm;bl;/ odef;a& 'Doli,fudk rSwfrdvm;}}

um;ay:rSm rodef;odef; ygvmavonf/

rodef;odef;rSm rjrrSDESifh &G,fwljzpfaMumif; odNyD;jzpfayvdrfhrnf/ odkUaomf rjrrSDvdk &kyf&nf


rysKdrspf/ 0vnf; twefi,f0vGef;onf/ rsufpdarS;onf/ tom;rSmrl rjrrSDuJUodkUyif
jzL0if;onf/

rodef;odef;u udkifxm;aom a<uZGef;udk um;ay:rSmwifxm;aom Murf;jym;ay:&Sd [if;csKd


yef;uefwGif xnfhvdkuf&if;-

]]jrifzl;ovdkvdkawmh &Sdw,fxifw,f? aumif;aumif;rrSwfrdbl; jr&JU}}

]]ukvm;Arm t"du&kPf;jzpfwkef;u aumvdyfausmif;om;uav;awG jrudk odef;wkdUtdrf


vdkufykdUwm rSwfrdw,fr[kwfvm;}}

]]tkd [kwfNyD pdwfr&SdygeJUuG,f? acgufqJGpm;ygOD;vm;}}

rjrrSDuvnf;-

]]'Dqdkif ajymif;pm;ygvm;uG}}

- 452 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfholi,fcsif;u rSmaeNyDrr&JU? [dkrSmawGUvm;}}

udkat;aiGonf uRefawmfxdkifcJUaom pm;yGJodkU jyefa&mufaeNyD; uRefawmfwkdUqDokdU vSrf;


Munfhaeavonf/

]]rr&JU ausmif;vnf;jyefa&mufa&m owif;pmwkdufawG oGm;&r,fqdkvkdU NrdKUxJ uRefawmfh


oli,fcsif;eJU csufcsif;xGufcJU&w,f/ ck owif;pmwkdufawGu udpöNyD;vdkU qmvmwmeJU
0ifpm;Muwm}}

rjrrSDu NyKH;í em;axmifaeonf/ aemuf bmrQrajymao;bJ acgufqJGudk qufpm;aepOf


rodef;odef;u-

]]owif;pmwdkufawGu [dkowif;? aemufqkH; bmMum;cJUao;ovJ? ukvm;vifr,m;


tjzpftysufav? r,m;u xrif; &kwfw&ufcl;rauR;vdkU a'gyGNyD; r,m;EIwfcrf;udk
oifwkef;"m;eJU vSD;ypfwJU ukvm;trI}}

]]bmrSawmh aemufxyfrMum;cJUbl;cifAs? tvkyfvufrUJjzpfaevkdU pdwfnpfnpfeJU tdrfjyef


vmwkef; tcefUroifhjzpfoGm;wmvdkUawmh ajymMuwmyJ/ odkUayr,fh 'Dukvm;udkawmh
zrf;xm;NyD}}

rodef;odef;um; a&SUuacgufqGJudkyif arhaea&mhovm;rod/

]][dkowif;aum aemufqkH; bmMum;ao;ovJ? a&Munfawmf0wftoif;eJU a&Twd*kH


bk&m;vlBuD; jzpfMuwJUtrIav}}

]]uRefawmf tJ'DtrI bmrSrodbl;cifAsmh}}

]]'gjzifh [dkowif;aum}}

- 453 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrrSDu aigufqwfqwfjzifh 0if[efUvdkuf\/

]]tkd odef;uvnf;uG,f tvkyfr&Sdwdkif; owif;pmawGzwf? aemufqkH;owif; avQmufar;?


awmfawmhuG,f? armifwifxGef; [dkrSm rif;oli,fcsif;u pm;zdkU apmifhaeNyD}}

rodef;odef;um; uav;BuD;vdk vQmwpfvpf wpfcsufxkwfNyD; NidrfusoGm;um acgufqJGudk


om qufpm;avawmh\/ uRefawmfhrSm rjrrSDtpm;yif tm;emoGm;ao;\/

rjrrSDum; rodef;odef;tay:wGif tpfrBuD;u nDri,fvdk Edkif[ef&Sdayonf/

uRefawmfonf pm;yGJodkU jyefa&mufaomtcg udkat;aiG\ tar;udk arQmfvifhNyD;om;


jzpf&kHru ]NzD;} &ef tqifoihfvnf; jzpfonf/

]]udk,fhvludk ckeifu vdkufydkUwJUum; r[kwfvm;}}

]][kwfw,f}}

]]udk,fhvlta':u i,fvSygvm;? oGm;vnf; usKd;ao;r,frxifygbl;}}

uRefawmfu usdwf&,fvdkufNyD;-

]][dkbufuxdkifaewm uRefawmfhta':av? cifAsm; 'DuaeNyD; b,fvdkvkyfjrif&rSmvJ}}

udkat;aiGonf awGoGm;onf/

]]'gjzifh 'Dbufuxdkifaewmu b,folvJ? awmfawmfacsmw,f}}

uRefawmfu olar;wm rMum;usKd;uRefaqmifNyD; pm;p&mudk ukef;avG;aeavonf/


rMumcifyif olvnf; vdkufavG;&avawmh\/

- 454 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrrSDwdkUqDodkU pum;jyefra&mufatmif uRefawmfu udkat;aiGtm; NrdKUrudkoef;wifwdkU\


tiftm;tajctaeudk ar;vkdufavonf/

]]t&nfrvnfcifom enf;enf;tm;&Sdaewmyg/ 'Dvdk pdwf"mwfjyif;xefaewJU tcsdefBuD;rSm


oydwfrvSefzdkU? qufvufqlylaezdkU qGay;oludk BudKufolawG&Sdwm rqef;ygbl;/ odkUayr,fh
tajctaeudk vdyfywfvnfvmatmif jrifr,fqdk&if oef;wifwkdUudk axmufcHr,fhvl
&SdrSmr[kwfbl;}}

]]ausmif;om;vTwfawmfus&if b,fvdkaer,fxifovJ}}

]]udk,fwdkUbufu EdkifrSmaygh/ tajctaerSefudk wifjyr,f/ oydwfarSmuf[? arSmuf[?


vGwfvyfa&;r&rcsif; arSmufae[? raorcsif; arSmufae[qdkwJU vrf;pOfrsKd;[m vufawGU
r&bl; qdkwm e,fudk,fpm;vS,fawG jrifvmrSmygyJ}}

]]rjrif&if b,fhES,fvkyfrvJ}}

]]rjrif&if jrifatmif BudK;pm;&r,f/ 'grS oydwfBuD; a&pkefrarsmr,f? ta&;awmfykHBuD;


a&pkefrarsmr,f/ ckvdk arSmufolvSefol z&dkz&Jjzpfaer,f? ckvdk aoG;cGJa&;orm;awG t&rf;
uma&m r[kwfwmawG ajymaewm vTrf;rdk;aer,fqdk&if tEÅ&,fodyfBuD;w,f/ ta&;awmfykH
vkyfief;wpfckvkH; trsm;BuD;emr,f? vGwfvyfa&;wkdufyGJvnf; tawmfyJemr,f/ 'Dawmh ckvdk
tEÅ&,fBuD;aewJUtcsdefrSm udk,fwkdUwpfawGu ydkvkyfMu&vdrfhr,f/ rSefwJU vrf;pOftwGuf
raMumufr&GHU tm;remyg;rem udk,fusKd;riJUbJ vkyfoGm;&r,f}}

udkat;aiGum; r&nf&G,faomfvnf; uRefawmfhtm; wdkuf&dkufqkH;raeonfESifh wlayawmh\/


pdwfysufcsifaeaom uRefawmfhtm; aoG;xdk;ay;aeonfESifh wlay\/

xdktckduf '&dkifbm zkd;atmifonf uRefawmfwdkUqdkif&Siftm; aiG 5 usyfwef xkwfay;&if;


uRefawmfwkdUpm;yGJudk vufnSKd;xdk;jyaeonfudk jrif&avonf/

- 455 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]a[h uddkzdk;atmif bmvkyfwmwkH;}}

]]rru cifAsm;wkdUtwGuf ydkufqHay;&r,fqdkvdkU}}

]]tdk aeygap? ydkufqHjyef,loGm;}}

zkd;atmifum; jyefr,l? ZGwfay;oGm;avonf/

uRefawmfu pm;ae&mrSxNyD; rjrrSDxHoGm;í EIwfqufOD;rnf vkyfao;onf/

odkUaomf um;uxGufavNyD/ rjrrSDuvnf; NyKH;í vufjyEIwfqufaeavNyD/

udkat;aiGu-

]]a[hvl? 'Dbufuxdkifaewm b,folvJvdkU ar;aewm rajymao;ygbJuvm;}}

]]'gu uRefawmfhtpfrayghAsm}}

]]tnmom;u 'Dvdk 00NzdK;NzdK; jzLjzL0if;0if; aqGrsKd;awG &efukefrSm&Sdw,fqdkwm ,kHp&m


r[kwfbl; &Jabmf}}

uRefawmfwkdUvnf; vufpodrf;vdkufMuNyD;aemuf jyefMuavonf/

or*¾toif;wdkufrSmum; ysm;tkHvdk tvkyfrsm;jzihf vIyf&Sm;aeayonf/ uRefawmfonf


ysm;tkHwGif olrsm;enf;wl vIyf&Sm;vmjyefavNyD/ pdwf"mwfusqif;jcif;vnf; aysmufuif;vm
avonf/ ausmif;om;vTwfawmftwGuf tm;wufoa&m 0ifa&mufaqmif&Gufjyefygonf/
ausmif;om;vTwfawmfonf ausmif;om;nDnGwfa&;udk wnfaqmufrnf r[kwfygavm/

odkUjzifh 1939 rwf 8&ufaeUwGif ausmif;om;vTwfawmf tpnf;ta0;BuD; usif;ycJUonf/

- 456 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

1939ckESpf? rwfv8&ufaeU/

EdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;vTwfawmf usif;yaomaeU/

eHeuf 10em&D wdwdrSm pavonf/

aeUrSm 0if;xdefom,maeonf/

ausmif;om;wdkUtzdkU cgwdkif; pmar;yJGajzaeMu&aomtcsdef/ ,ckawmh oydwfvSefjcif;udk


axmufcHrnfavm? qufarSmufjcif;udk axmufcHrnfavm[k qkH;jzwfaeMu&onf/ wpfjynf
vkH;&Sd ausmif;om;tm;vkH;vdkyif þvTwfawmfqDodkU em;pGihfaeMuonf/ wpfjynfvkH;uvnf;
þvTwfawmf\ aqG;aEG;csuf? qkH;jzwfcsufrsm;wGif pdwf0ifpm;aeMuonf/ xkdUaMumihf
owif;axmufrsm; txl;tvkyfrsm;aeMu\/ vufa&;wdkorm;u Mum;orQudk aumufa&;
aeonf/ "mwfykHorm;u jriforQ zrf;&dkufaeonf/ ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm;
xrif;pm;aeMuykHudkyif "mwfykH&dkuf,lMuao;\/

ab;xGufxdkifaeawmhrnf[laom pdwful;wdrfwdkufrsm;onf uRefawmfh&ifwGif tkHUqdkif;


raeMuawmhbJ vkH;0uif;pifoGm;ygavNyD/

uRefawmfum; oydwfvSef&onfh taMumif;jcif;&mrsm;udk tprStqkH; em;vnfayonf/


rSefonf[kvnf; vufcHonf/ odkUaomf qefUusifbuf tiftm;pktrsKd;rsKd;\ avjyif;
rkefwdkif;Mum;wGif xdktrSefudk r,drf;r,dkifatmif rxdef;udkifEdkifjcif;om jzpf\/ okdUaomf
udkb[def;? udkvSa&T paom acgif;aqmifrsm;\ &JabmfpdwfESifh pdwf&SnfpGm azsmif;zs
ay;jcif;ESifh udkat;aiGpaom &Jabmfrsm;\ az;rac:,ljcif;jzihf trSefudk xdef;udkifEdkif
cJUavNyD/

ausmif;om;rsm;vTwfawmfodkU udk,fpm;vS,fwpf&mausmfrQ wufa&mufonfhtjyif ocifEk?


NrdKUr q&m[defESifh NrdKUrdNrdKUz 38-OD;aumfrwD\ udk,fpm;vS,f vlBuD; 3 OD;vnf;
wufa&mufí tuJcwfavonf/

- 457 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ArmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;rsm;or*¾ udkb[def;u tpnf;ta0; obmywdtjzpfjzifh


aqmif&Gufí twGif;a&;rSL; udkAaqGu tcrf;tem;rSL;tjzpfjzifh aqmif&Gufavonf/

udkb[def;u obmywdrdefUcGef;udk ]ausmif;om;rsm;[m nDnGwfpGmESifh wpfoHwnf;[pfNyD;


twwfBuD;wufcJUjyD;rS tckvdk oydwftvSefwGif ausmif;om;tcsif;csif; tenf;i,f
oabmuGJvJGMuvdkU 0rf;enf;ygw,f}} [laom pum;jzihf pwifavonf/

udkb[def;u vuf&SdjrefrmjynfwGif wu,fhvGwfvyfa&;wkdufyGJudk wdkufaeonfh


tpnf;t&kH;BuD;rSm 2-ckom&Sdí wpfckrSm wkdUArmtpnf;t&kH;ESifh tjcm;wpfckrSm
ausmif;om;rsm;or*¾ tpnf;t&kH;BuD;om jzpfaMumif;? rdrdwkdUrSm rSefudkaxmifí wufae&
ojzifh tvGefcufcJpGm vkyfaqmifae&ojzifh wpfBudrfwnf;ESifh r&EdkifbJ wjznf;jznf;
wufvSrf;&rnfjzpfaMumif;? ,ck ausmif;om;udpörSm tmPmukefvTJtyfxm;onfh trIaqmif
rsm;u aumif;w,fxifojzifh vkyfaqmifvdkuf&m uefUuGufp&mrvdkaMumif;? trIaqmif
rsm;udk rauseyfu jzKwfypftyfaMumif;? pifppfrSm oydwfvSefola&m? arSmufola&mrSm
jrefrmjynf\ &J&Jawmufuav;csnf;jzpfojzifh twlwlyifjzpfaMumif;? ,ck uGJ&onfh
ta&;rSm pdwfwuf<uvGef;íom jzpfay:vm&aMumif;? ,ck ausmif;om;vTwfawmf
tpnf;ta0;rSm ckHorm"dozG,fjzpfí xdkufoifhovdk ta&;,l&efjzpfaMumif; ponfjzifh
ajymoGm;avonf/

trIaqmiftzJGU\ tpD&ifcHpmudk udkvSa&Tu wifoGif;NyD; &Sif;vif;csufrsm; jznfhpGuf


ajymqdkavonf/

tkyfcsKyfa&;wdkufzsuf&mü tpu trwfrsm;tm; txifBuD;NyD; vkyfief;pOfrsm; cscJUonf/


odkUaomf trwfrsm;tm; txifBuD;jcif;rSm trSm;wpf&yf jzpfonf/ jrefrmtrwf 90teuf
67a,mufu oabmwlrnf xifaomfvnf; trwf 26a,mufom vufrSwfxdk;cJUonf/
t,kHtMunfr&Sd tqdkoGif;aomtcg xdk 26a,mufxJrS 5OD;onf tpdk;&bufrS rJay;NyD;
2OD;rSm Mum;xkdifaecJUonf/ a'gufwmbarmftpdk;& jyKwfusjcif;rSm ausmif;om;rsm;
tpmiwfcHNyD; qlylcJUojzifh jzpfonf/ tpmiwfrcHvQif nGefUaygif;tpdk;&yif jyKwfcsifrS
jyKwfayrnf/

- 458 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'DtajctaerSm tkyfcsKyfa&;wkdufzsufzkdU qufvkyfrvm;? awmif;qdkcsuf 5-csufudk ,lNyD;


oydwfvSefrvm;qdkwm a&G;&r,f/ tkyfcsKyfa&;wdkufzsufzdkU qufvkyf&if vl? vufeuf? aiG?
owÅd paomt&mrsm; tvGefvkdw,f? ck 'D[mawG bmrS rjynfhpkHao;bl;/ ausmif;om;
awG&JU pdwftm;xufoefrIawmifrS tpuvdk r[kwfawmhbl;? wjznf;jznf; ausmif;om;
tiftm; enf;vmwmudk awGU&w,f/ 'Dtcsufudk tjypfwifzdkU r[kwfbl;/ tdkif,mvef[m
vGwfvyfa&;&atmif tESpf 500 wdkuf&w,f? 'gawmifrS ckxd vkH;0 vGwfvyfa&;&NyDvdkU
rqdkEdkifao;bl;/ &k&Sm;jynfrSm Zmbk&ifESifh "e&SifBuD;rsm;vufatmufrS vGwfatmif
b,favmufMumatmif wkduf&ovJ Munfh? ckrSyJ vGwfvyfa&;&Muw,f}} p onfjzifh
udkvSa&Tu tkyfcsKyfa&;wkdufzsufonfqdkjcif;rSm t*Fvdyfvufatmufu vGwfajrmufatmif
wdkuf&jcif;yif jzpfaMumif;? vGwfvyfa&;tm; vG,fvG,fESifh oabmrxm;EdkifaMumif;?
xkdUaMumifh ,ckta&;awmfykHwGif oydwfwdkufyGJrsm;udk vGwfvyfa&;ppfyGJBuD;twGuf wdkufyGJ
uav;rsm; tjzpfjzifhom ,lq&rnfjzpfaMumif;? xkdUaMumifh tajctaeudkMunfhí ,ck
oydwfudk awmif;qdkcsuf 5-csuf&&kHjzihf tEdkifESifhydkif;&jcif;omjzpfaMumif; &Sif;jyavonf/

]]usKyfwdkUtrIaqmifu oydwfvSefzkdU qkH;jzwfwJUtcgrSm ausmif;om;rdbrsm;udk bmhaMumifh


rwdkifyifovJvkdU ar;Muw,f/ oydwfarSmufwkef;u rdbrsm;udkwdkifyifNyD; arSmufwmr[kwf?
rdbrsm;u wkdufwGef;vdkUvnf; arSmufwmr[kwf? 'gaMumifh wkdifyifzdkUrvdkbl;/ wcsKdUu
oydwfvSef&mrSm ausmif;om;vTwfawmfac:NyD; bmvdkUrwdkifyifovJvdkU ar;Muw,f/ yxr
tcsufuawmh tcsdefr&vdkU ausmif;om;vTwfawmfrac:Edkifbl;/ 'kwd,tcsufuawmh
oydwfarSmufaepOfu usif;ycJUwJU ausmif;om;vTwfawmfu tvkyftrIaqmifudk oydwf
vSefvdku vSefzdkU tmPmtjynfhtpkH ay;tyfcJUMuw,f/ 'gaMumifh rwdkifyifwmygyJ/
trIaqmiftzGJUrSmvnf; wpfa,mufruseff oabmwlwJUtwGuf oydwfvSefcJUw,f/
uRefawmfwkdUu barmftpdk;& jzKwfcsNyD; armifyktpdk;&udk bmaMumifh rjzKwfovJvdkU
ar;Muw,f/ trIaqmiftzGJUvkyfief;twdkif; ,aeU rjzKwfaomfvnf; eufjzef jzKwfcsif
jzKwfr,f/ jzKwfr,f rjzKwfbl;qdkwm ,wdjywf uRefawmf rajymEdkifbl;}}

þodkUajymNyD; udkvSa&Tu tcsKdUowif;pmrsm;u olUtm; r[kwfwrf;w&rf; a&;aeMuykHrsm;


ajymjyavonf/

- 459 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ckvdk r[kwfrw&m; pGyfpGJaeMu&mrSm cdkifvkHpGm taxmuftxm;ESifh ajymqdkifEdkifvQif


uRefawmfwkdU trIaqmifwpfzGJUvkH;udk owfypfcsifvQif owfypfyg/ cifAsm;wkdUu qkH;jzwfyg}}
[k udkvSa&Tu &J&JBuD;ajymvkdufaomtcg udk,fpm;vS,frsm;u tm;wufoa&m Mobmay;
Muavonf/

uRefawmfonf udkvSa&TajymaepOf udk,fpm;vS,frsm;\ rsufESmudk tuJcwfMunfhonf/


udk,fpm;vS,ftrsm;pkonf trIaqmiftzGJU\ taMumif;jycsufrsm;udk oabmaygufaMumif;
xif&Sm;aeayonf/ udk,fpm;vS,ftrsm;pk\ axmufcHrIudk trIaqmiftzJGUu &&SdNyD[k
uRefawmf,kHMunfvmonf/ uRefawmfhrSm rsm;pGmtm;wufvmonf/ rSefrSef;odvsuf
qefUusifa&;orm;wkdU\ uefUuGufoH avjyif;rkefwdkif;Mum;wGif rwfrwfr&yfEdkifcJUaom
uRefawmfhtjzpfudk &Sufyif&Sufrdygonf/

4if;aemuf udkodef;atmifu pmar;yGJudk a&TUqdkif;jcif;ESifh ywfoufaom tcsufrsm;udk


&Sif;jyavonf/ pmar;yGJudk tmPmydkifwkdUu a&TUay;onf/ yxrpmar;yGJwGif usolrsm;
onf ZGefvwGif usaombmomü ajzqdkcGifh&rnf jzpfavonf/

e,fudk,fpm;vS,frsm;tm; ar;cGef;ar;cGifhjyKaomtcg e,fudk,fpm;vS,ftrsm;yif ar;jref;


Muonf/ xdkokdUar;&mü oydwfvSefjcif;udk qefUusifíar;jcif;u rrsm;vSbJ oydwf
vSefjcif;udk vufcHxm;NyD; ar;jcif;om rsm;ay\/ oydwfvSefjcif;udk vufcHxm;NyD;
ar;olrsm;rSm oabmwlnDcsuft& zrf;qD;xm;aom ausmif;om;rsm;udk b,fawmh
vTwfrnfenf;/ pGJxm;aomtrIudk b,fvdk&kyfodrf;rnfenf;/ ausmif;om;rsm;udk axmifrS
vTwfouJUokdU zrf;qD;xm;aom tvkyform;rsm;? v,form;rsm;? aps;olaps;om;rsm;tm;
vTwfrnfvm; paom zdESdyfcsKyfcs,frIESifhywfoufaom ar;cGef;rsm;? twef;trsKd;rsKd;twGuf
pmar;yGJtrsKd;rsKd;ESifh ywfoufaom ar;cGef;rsm;? ausmif;vcay;a&;ESifh ywfoufaom
ar;cGef;rsm;udk ar;Muonf/

tcsKdUrSm oydwfvSefjcif;taMumif;&if;rsm;udk em;vnfaomfvnf; e,fjyefoGm;vQif &Sif;jyzdkU


cufonf[k ,lqMuonf/ olwdkUrSm uRefawmfuJUodkUyif qefUusifa&;orm;rsm;\
uefUuGufoH avrkefwdkif;Mum;wGif trSefudk xdef;udkifrxm;Edkifolrsm;om jzpfavonf/

- 460 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ajrmif;jrudk,fpm;vS,fu e,fjyefa&mufí &Sif;jyvsuf e,fausmif;om;awGu rauseyfvQif


b,fvkdvkyfrvJ[k ar;avonf/

udkb[def;u ]]cifAsm;[m cifAsmhe,ftay:rSm MoZm&Sdr,fvkdUxifw,f? cifAsm;e,fu


vlrsm;udk em;vnfatmif ajymjyEdkifr,fh t&nftcsif;&Sdr,fvkdU ,lqw,f? cifAsm;udk
udk,fpm;vS,fvTwfwm[m cifAsmhe,fu trsm;pku ,kHMunfvdkU vTwfvkdufw,fvkdU
,lqw,f}} ponfjzifh &Sif;aomfvnf; xdkolonf udk,fhudk,fudk ,kHMunfpdwf ayguf[ef
rwlao;/

]]uRefawmfhudk uRefawmfhe,fu rSmvdkufw,f/ vrf;rSefrSefvkyfcJUyg? vrf;rSefvkyf&if;


acgif;jywfusef&pf&if usKyfwdkUu o&P*kHwifvdkufr,f? vrf;rSm;vm&if oabFmqdyfu
aeNyD; oHykH;wD;r,fwJU}}

udkb[def;ESifh tjcm;acgif;aqmifrsm;u þausmif;om;vTwfawmf qkH;jzwfcsufudk e,fu


vufcH&rnfomjzpfaMumif; &Sif;jyaomfvnf; olonf pdwfat;[efrwl/ aemufqkH; olu-

]]e,fu rauseyfvQif 'DuulNyD; &Sif;ay;rvm;}}

]]ulNyD;&Sif;ay;r,f}}

xkdtcgusrS auseyfoGm;ayawmhonf/ þrQ pdwf"mwfjyif;xef wuf<uaecsdefwGif


oydwfvSef&jcif;rSm wu,fyif rvG,fulygwum;/

tcsKdUu e,fudk rwdkifyifjcif;udpö xyfar;Muonf/ wpfa,mufu tpmiwfcHí vlawG


aoukefvQif wdkif;jynfydk tusKd;r&Sdaybl;vm;[k ar;onf/ tcsKdUu ausmif;om;awG
tm;avsmhoGm;onf qkdaomtcsufudk apm'uwufMu&m NrdKUrudkoef;wifu xdkolwkdUtm;
axmufcHNyD;-

- 461 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tpmiwfcHaeMupOfu aemufvkyfief;twGuf udkvSa&Tu vl 200 vdkw,fvkdU ajymygw,f/


pm&if;,lawmh 1000 &ygw,f/ 'gudk b,fvdkajymrvJ}}

udkvSa&T-

]]vl 200 &r,frSef;w,f? 71 a,mufyJ &ygw,f}}

udkoef;wif-

]]'g[m tpmiwfcHpOfuvm;}}

tvkyftrIaqmifvlBuD; udkat;ausmfu-

]]tpmiwfcHNyD; 2&uftMumrS ,lwJUpm&if;yg}}

xkdtcsdefwGif udkvSa&TESifh udkoef;wiftm; axmufcHolwpfpkwdkU tjyeftvSef wpfa,muf


wpfayguf pum;rsm;aeMu&m tif;pdefrS udkarmifarmifu OuúXtm; rqdkifaom ar;cGef;rsm;
udk vufrcHbJ ausmif;om;awmif;qdkcsufrsm;ESifh ywfoufaom ar;cGef;rsm;udkom cGifhjyKzdkU
wkdifMum;&m MobmoHBuD; qlnHpGm xGufay:vmavonf/ udkoef;wifwkdU aoG;cJGa&;orm;
pkudk &Iwfcsaom MobmoHaywnf;/

wpfa,mufaom ausmif;om;udk,fpm;vS,fwpfa,mufu-

]]tck ausmif;om;rsm; EdkifiHa&;aqmif&Guf vdkUqdkw,f? b,ftzGJU0ifNyD; aqmif&Guf&if


aumif;rvJ}}

OuúXudkb[def;-

]]cifAsmhoabmaygh}}

- 462 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]OuúXoabm odyg&ap}}

udkb[def;-

]]wkdUArmtpnf;t&kH;}}

xkdtcg MobmoHBuD; qlnHpGmay:vmavonf/ ausmif;om;udk,fpm;vS,frsm;u udkb[def;


udkomru wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;udkyif Mobmay;jcif; jzpfayonf/

OuúXudkb[def;u ,ckESpftwGif;ü ArmEdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;uGefz&ifhwpfck usif;y


OD;rnfjzpfaMumif; aMunmavonf/

4if;aemuf udkvSa&Tu-

]]or*¾tvkyftrIaqmiftzGJUrS oydwfvSefcJUonfudk þausmif;om;vTwfawmfrS twnfjyK


aMumif;}} [laom tqdkudk wifoGif;&m udkodef;atmifu axmufcHavonf/ xdktqdkudk
NrdKUrudkoef;wifu tenf;i,f&Sif;NyD; uefUuGufavonf/ udkoef;wiftm; tmvH
udkaomif;vSu axmufcHonf/

puúLwGif vufrSwfa&;xdk;í rJay;jcif;pepfjzifh rJcGJNyD; udkb[def;u oufaoav;OD;a&SUwGif


a&wGuf&m oydwfvSef&ef trIaqmif\ tqdkrSm 87rJ&NyD; uefUuGufonfhbufrS 23rJ
&avonf/ xkdtcg wpfcJeufMobmoHBuD; ay:vmjyef\/

udkb[def;u ausmif;om;vTwfawmf\ trsm;qE´udk tm;vkH;u vdkufemum ausmif;om;


nDnGwfa&;udk qufvufcdkifNrJatmif vkyf&rnfjzpfaMumif; nDnGwfa&;rdefUcGef;jzifh tqkH;
owfavonf/ aemufqkH; wkdUArmoDcsif;jzifh ed*kH;csKyfvkdufMuavonf/

]]ausmif;om;rsm; pnf;vkH;nDnGwfa&;}}

- 463 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

þonfum; ausmif;om;vTwfawmf\ aemufqkH;owday;vdkufaom aqmifyk'faywnf;/

odkUaomf udkoef;wifwkdUvlpkum; aoG;cJGa&;pum;ESifh tvkyfrsm;udk r&yfpJMuay/

olwkdUtm; tjcm;owif;pmrsm;uvnf; tm;ay;aeMuao;onf/

ausmif;om;vTwfawmfwGif olwkdUvlpkonf vGwfvyfpGm ajymqdkcGifhr&[k qdkMuavonf/

ausmif;om;vTwfawmfwGif or*¾trIaqmif\ oydwfvSeftqkd atmifjrifatmif


udkb[def;u vdr®myg;eyfpGm BudK;udkifoGm;onf[k axhMuavonf/ tcsKdUowif;pmu
udkb[def;onf onftwGufESifh onfrQ yg;eyfvdr®mjcif;rSm olUt&nftcsif; oufouf
[kwf[efrwl? tjyifu ocifEk? ocifatmifqef;? ocifodef;az polwdkU\ oGefoifcsuf
yg[efwlonf[k a&;Muonf/

okdUaomf olwdkUonf ausmif;om;tzJGUtpnf; pifNydKifaxmif&efum; tm;r&SdMuay/


qefUusifbuf rJay;cJUolrsm;xJrSyif ausmif;om;vTwfawmf trsm;qkH;jzwfcsufudk vufcHí
ausmif;om;nDnGwfa&;udk wnfaqmufMu&ef qkH;jzwfMuonf/ rMumrD udkoef;wif(NrdKUr)?
udkMunfvGif(NrdKUr)? armif0dkif; (pdefayg)? armifa&T(OD;nDyk q&mtwwfoifausmif;) tp
&Sdaom ausmif;om; 34OD;onf ausmif;xGuf&ef qkH;jzwfNyD; owif;pmrsm;wGif aMunmcsuf
wpf&yf xkwfavonf/

]]jynfolUvGwfvyfrIudk toufESifhvJí umuG,frnf/}}? ]tdrfajcwpfoef;ESifh ig;odef;


odrfhodrfhwkefaprnf}? ]a&Twd*kHbk&m;rSm t&dk;awmifvkdykHaprnf} paom rsm;jym;pGmaom
<um;vkH;0g;vkH;wkdUudk a&vJESifh acgif;aqmifrsm; okH;cJUMuonf/ xkdpum;awGudk uRefawmf
wdkUvnf; ,kHpm;NyD; okH;cJUMuonf/ <um;oavmuf tvkyfrygojzifh ta&;awmfykH &IH;cJUNyD/
axmifuscH&wm? atmifausmfao&wm? rEÅav;tmZmenfawG aoewfESifh typfcH&wmawG
tcsnf;ESD;jzpfNyD ponfjzifh olwkdUaMunmcsufu nnf;nL\/

- 464 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odkUaomf ausmif;om;tjzpfjzifh pifNydKifraxmifbJ ausmif;rSxGufum EdkifiHa&;vkyfawmhrnf


[k qkd\/ usefausmif;om;wkdUudk ausmif;rsm;odkU jyefwufMuyg[k wdkufwGef;\/

aemufrsm;rMumrSD owif;wpf&yf ay:xGufvmavonf/ udkoef;wifwdkUvlpkrS ausmif;om;


ausmif;oltcsKdUonf oydwfvSefaomaMumifh pdwfysufNyD; xGufoGm;Mu&m b,faysmufae
onfrod[k qdkavonf/ udkoef;wifu owif;pmrSaeí jyefcJU&efac:onf/ olwkdUvlpk
vkduf&SmMuonf[kvnf; Mum;&onf/ aemuf bmjzpfonfudkum; rod&awmhacs/ uRefawmf
wkdU vlpkMum;rSmum; jyufvkH;xdk;p&m jzpfaeayawmh\/

udkoef;wifu olwpfOD;wnf;taeESifh aMunmvdkufjyefonf/ oydwfvSef&ef qkH;jzwfcJU


onfhtwdkif; tjcm;ausmif;om;rsm;onf uRefynmudkyif ]opfr&SdcifpyfMum; 0g;ul}
qkdovkd oabmxm;í ausmif;jyefwufMu&ef wdkufwGef;onf/ oludk,fwdkifurl ausmif;
xGufawmhrnf[k qkdonf/ ]xdkifaetaumif;om;? xoGm;rS tusKd;rSef;od} qkdouJUodkU
ausmif;om;ta&;awmfykHBuD; rvkyfcJUbJae&if taumif;om;? vkyfcJUaomaMumifh
ausmif;om;awG emcJUMuonf/ 'g igwdkUtjypfygyJ[k qdk\/

axmifusaeaom ausmif;om;tcsKdUonf ]xdkifaetaumif;om;? xoGm;rS tusKd;rSef;od}


qkdaom pdwf"mwf ul;pufNyD; tpdk;&tm; 0efcsawmif;yefum vufrSwfxdk;í xGuf&ef
qkH;jzwfMuavonf/

tcsKdU e,fausmif;rsm;wGif oydwfrvSefMu/ ausmif;om;vTwfawmf\ qkH;jzwfcsufudk


vufrcH[k qdkonf/

tcsKdU ausmif;q&mBuD;rsm;onf tpdk;&ESifh ausmif;om;or*¾ oabmwlnDcsufudk


todtrSwfrjyKbJ oydwfjyefvSefaom ausmif;om;acgif;aqmiftcsKdUudk tjypfay;Mu
avonf/

ArmEdkifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾ tvkyftrIaqmiftaejzifh atmufygnTefMum;csufudk


xkwf&avonf/

- 465 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]e,for*¾rsm;onf ausmif;om;vTwfawmfqkH;jzwfcsufudk ykefuefvQif


csufcsif;ta&;,lum tjypf'Pfay;rnf/ oydwfudpöü aqmif&Gufonfh
twGuf tmPmydkifwdkUu tjypfay;vQif tjrefqkH; taMumif;Mum;yg}}

AaqG(twGif;a&;rSL;)

ArmjynfvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;

or*¾toif;csKyfBuD;

uRefawmfwkdUonf ausmif;om;tm;vkH;u vTwfawmfqkH;jzwfcsufudk vufcHvmatmif


tjyif;txef BudK;pm;Mu&onf/ aoG;cJGolwdkU\ 0g'jzefUjcif;rsm;udk enf;trsKd;rsKd;ESifh acsy
&Sif;vif;&onf/ e,fodkU vlrsm;vTwfí oydwfvSef&ef qkH;jzwfcsufudk &Sif;vif;jyNyD;
ausmif;om;nDnGwfa&;udk wnfaqmufMu&\/

(pD&ifovdkcHrnf)

udk,fusKd;twGuf aiG,lonf? &mxl;,lvufcHonf? acgif;ykHjzwfonf?


udk,fusKd;&Smonf[k ckdifvkHpGmjyEdkifvQif pD&ifovdkcHrnf/

(ykH) vSa&T? odef;atmif? at;ausmf? pdk;armif?

ausmfjrifh? aomif;cif? bpH? boef;? xGef;&Sdef

þodkUvnf; &J0HUpGm vkyfMu&onf/

jynfolwkdUxHrS tvSLcHaiGpm&if;ESifh tokH;pm&if;rsm;udkvnf; rnfolrqkd vma&muf ppfaq;


EdkifaMumif; zdwfMum;vdkufayonf/

- 466 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tHUMop&mESifh csD;usL;p&m taumif;qkH;aom t&mrSm uRefawmfwkdU\ ausmif;om;


acgif;aqmif tcsif;csif; wpfOD;ESifhwpfOD; ,kHMunfrI jzpfayonf/ ,kHMunfEdkifavmufatmif
vnf; r&dk;om;rIESifh udk,fusKd;&SmrI uif;Muonf/ axmifxJrSm usaecJUaom udkb[def;ESifh
udkAaqGwkdUonf wu,fqdkvQif tjcm;ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESifh uif;uGmaecJUí
tjcm;acgif;aqmifrsm;tay:wGif ouFmruif;jzpfp&m ay:vmrnfqdkvQif ay:Edkifonf/
odkUaomf axmifxJuaeí axmifjyifu&Jabmfrsm;udk ,kHMunfonf/ olwdkU xGufvmaom
tcg igwdkUr&SdvkdU rif;wdkU'DvdktrSm;awG vkyfaew,f [laom a0zefcsufrsKd;? tjypf&SmrI
rsKd;vnf; rawGU&/

þvdk tcsif;csif; ,kHMunfrI&Sdaeaom &JabmfwkdU\ todkif;t0dkif;rS uRefawmfonf


b,fenf;eJUrQ rypfcGmEdkif[k qkH;jzwfvdkufjyefonf/ /

- 467 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

40

&nf;pm;pum;awG odyfrajymMuESifhOD;

tif;vsm;a&rsufESmjyifwGif wdrfoavmuif;pifaom aumif;uifjyif rdk;jym xif[yf


aeojzifh ywf0ef;usifwpfckvkH;onf jymEka&mifjzifh 0if;vufaeonf/ aeUv,fcif;
a&mifjcnfonfyif jymEka&mifaMumifh Munfvifat;jraeonf[k xifrSwf&\/ avnif;
uav;u wdkufcwfaeaomaMumifh vIdif;uav;rsm; wa&;wa&; wjznf;jznf; wGefUoGm;
aeMu\/ &GufopfwdkUjzifh pnfum;aeaom opfyifBuD;rsm;uvnf; t&dyftm0go
tpGrf;ukef ay;aeMuonf/

]]trsKd;orD;wdkU? ewfa&uef&Sifh?

ZD0uxHrSm? <ua&mufpkHprf;/

b&PDrdk;ewf? BudK;jywfykH&Sifh?

orD;awmfcif&kH? aq;uvGefpGrf;}}

udkat;aiGu cyfaMumifaMumiftoH rawmfrwnfhqdk[efjzifh oDqkdaeavonf/ olonf


tusÐvkHcsnfcRwfNyD; ydwfabmif;bDwkduav;ESifhjzpf\/ uRefawmfu tusÐcRwfNyD; ykqdk;
cg;awmif;usKduf&if;-

]]a[hvl b,fuoDcsif;udk qdkaewmvJAs? taygufvnf; rwnfhbJESifh}}

]]&wmqdk&wmyJav? orD;awmfcif&kH aq;aMumfjimwJUAs/ owif;pmawGxJrSm r'DumwGef;&kyf


awGeJU cPcP awGUaevdkU 'DoDcsif; tvGwf&awmif aeNyD}}

- 468 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pGyfus,fvufjywf npfwD;npfywfESifh ykqdk;wdkwkd0wfum zifcsxdkifp&mae&m&Smaeonfh


udkxGef;&Sdefu-

]]qdkcsif;qdk&ifuGm jrpf{&mBudK;uav; bmuav; qdka&maygh}}

uRefawmfwdkUonf tif;vsm;uef bJGUESif;obifcef;rESifh bkwfuvyfMum;&Sd uRef;qG,f


uav;wpfckwGif a&csKd;&ef vma&mufcJUMujcif;jzpfonf/ tu,fpifppf aysmfyGJpm;xGufonf
[kvnf; qdkEdkifonf/ EGm;EdkUykvif;rsm;ESifh udwfrkefUrsKd;pkHudk ,lcJUMuonf/

udkxGef;&Sdef-

]]uJav a&rcsKd;cif pm;MuOD;pdkU&JU}}

uRefawmf-

]]a&csKd;NyD;rS pm;&if raumif;bl;vm;}}

udkat;aiG-

]]taumif;qkH;uawmh a&wpfcsDul;NyD; EdkUykvif;wpf0ufaomuf? rkefUwpf0ufpm;/ NyD;awmh


a&xyful;? a&ul;&mu wufawmhrS usefwmpm;}}

udkxGef;&Sdef-

]]'Ddvdkvkyf? a&rcsKd;cif okH;ykHwpfykHpm;? a&csKd;&if; tv,faumifrSm wpfykHpm;? aemuf


a&csKd;NyD;awmh usefwmpm;? 'gtaumif;qkH;yJ}}

udkxGef;&Sdef\ tBuHay;csufudk vufcHNyD; uRefawmfwkdUESpfa,mufonf olUtm; 0J,mNcHvsuf


xkdifMuavonf/ wpfa,muf EdkUykvif;wpfvkH;pD aumufudkifMuavonf/

- 469 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdUonf EkdUykvif;udk armhíaomufaeMupOf a&SUwGif ,ufcsfac: t*Fvdyf


&GufavSuav;wpfpif; jzwfoGm;onfudk jrifMu&onf/ 4if;ay:wGif a&ul;t0wfESifh
rsufESmjzLpkHwGJ ygavonf/

udkat;aiG-

]]'DaumifawG? aumifrawGawmh b,fvdkZdrfcH&r,fqdkwm em;tvnfqkH;ygyJuGm}}

uRefawmf-

]]tif; ZdrfyJ? [dkaumifru rsufrSefteufBuD;wyfxm;vdkUaygh? EdkUr[kwf&if [dk[mawmif


jrif&OD;r,f}}

udkat;aiG-

]]bmvJuG}}

]]rsufpduav; rSdef;xm;wmav}}

udkxGef;&Sdefonf EdkUykvif;okH;ykHwpfykHudk ukefNyDjzpfojzifh csxm;NyD; rkefUwpfckudk aumuf,l


&if;-

]]wkdUArmxJrSmvnf; olwkdUavmufeD;yg; Zdrf,lwJUaumifawG rif;wdkUod&JUvm;}}

udkat;aiG-

]]qkdprf;ygOD;? b,folawGvJ}}

]]rif;wkdifyiftrwfawGayghuG? zmeJU ZdrfcHwJU rif;wdkifyiftrwfwpfa,muf zmu


ajcmufvkH;jyL; ,lupm;vdkU aygif ajcmufvkH;jyL;rSefoGm;wm rSwfrdao;vm;/ trwf
- 470 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;cspfazrSmawmh olrsm;r,m; pdefpdefudk cdk;,laygif;oif;rIeJU w&m;pJGcHae&w,f/


vTwfawmftwGif;0ef OD;jrodef;rSmawmh pm;p&dwf trIjzpfaew,f}}

uRefawmf-

]]tif; owif;rxGufbJeJU wdwfwdwfZdrf,laer,fh trwfawGeJU 0efBuD;csKyfawGvnf;


trsm;BuD; aerSmayghAsm? uJ a&ul;MuOD;pdkU}}

uRefawmfESifh udkat;aiGwdkUonf a&xJajy;qif;NyD; awmfawmfa0;atmif ul;Muonf/


udkxGef;&Sdefum; pGyfus,fcRwfNyD; rwfwwf&yfum a&xJqif;&ef [efjyifaeonf/ vkHcsnfrSm
'&D;'&GwfESifh/

uRefawmfwkdU a&ul;&mrS jyefvSnfhvmonfhwdkifatmif udkxGef;&Sdefonf a&xJodkU rqif;ao;/


a&csKd;&rSm aMumufovdkvdkvkyf&if; ausmESifhaygifwkdUudk wjzif;jzif;ukwfaeavonf/

udkat;aiG-

]]a[hvl qif;av? a&csKd;rSm csKd;wmr[kwfbl;}}

udkxGef;&Sdefonf vkHcsnfcg;awmif;usKdufNyD; qif;vm\/

twefMum a&upm;MuNyD;aemuf ukef;ay:wufí EdkUaomufrkefUpm; vkyfMujyef\/

t*FvdyfpkHwGJ\ &GufavSuav;onf uRefawmfwdkUa&SUwGif jyefvSnfhjzwfoGm;jyefavonf/

udkxGef;&Sdef-

]]t*FvdyfawG rMumcif acsmufusawmhr,f? olwkdUudk [pfwvmu tkyfawmhrSmuG/


csdefbmvdefwdkUvlpku vlvnfvkyfNyD; qdkAD,uf&k&Sm;eJU wdkufay;zkdU [pfwvmwkdUvlpkudk
vufoyfarG;vmw,f/ wkdUbufrvmeJU? &k&Sm;bufoGm;wdkufacs qkdNyD; tpmacsmhauR;w,f/
- 471 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ckawmh udk,fxifw,f? [pfwvmudk acsmhr&awmhbl;? t*Fvdyfbuf jyefcsrSmyJ/


aumif;w,f? t*Fvdyfudk vlEdkifay:rS aumif;w,f/ 'DawmhrS wkdUcsufaumif;jzpfw,f}}

uRefawmf-

]][kwfuJU? t*Fvdyfudk Edkifr,fhvlay:vmwmawmh aumif;yg&JU? odkUayr,hf [pfwvmwkdU


vlpk[m vlaumif;awGr[kwfawmh uRefawmfwdkU tm;ay;zkdUcufw,f/ ck Munfhprf;
b,favmuf apmfum;ovJ? csdefbmvdef&JU oabmwlnDcsufeJU qla'wefe,fudk odrf;,lcJU
w,f/ 'Dwifr&yfbl;? aemufqkH;owif;t&awmh csufudkpvdkAufuD;,m;rSm [pfwvmu
olarG;xm;wJU zufqpfawGeJU *smrefvlenf;pkawGudk tqlcdkif;w,f/ olUvl zufqpf
acgif;aqmifawGudk csufudkpvdkAufuD;,m; tpdk;&tzJGUxJrSm xnfh&r,fvkdU awmif;w,f/ ck
qlqlylyl jzpfvmawmh csufudkpvdkAufuD;,m;rSm Law and order r&Sdawmhbl;? toufeJU
pnf;pdrfawG rvkHNcKHawmhbl;qkdNyD; emZDwyfawGudk t0ifckdif;w,f/ csufudkpvdkAufuD;,m;udk
odrf;vdkufw,f/ *dk;tm;&if;u csufudkpvdkAufuD;,m;EdkifiH[m r&Sdawmhbl;vdkU aMunm
w,f}}

udkxGef;&Sdef-

]]'g[m t*Fvdyft&Idufudk xdk;wmyJ}}

]][kwfygw,f? t*Fvdyft&Idufudk xdk;wmygyJ/ odkUayr,fh vufiif;cH&wmuawmh


csufudkpvdkAufuD;,m; jynfom;awG/ *smreDu usL;ausmfapmfum;NyD; olwkdUuRef
vkyfvkdufwm/ 'Dvdk uRefvkyfvdkufvdkU t*FvdyfMoZmysufoGm;wm rSefw,f? odkUayr,fh
emZD*smreD[m olusL;ausmfcsifovdk usL;ausmfcGifh&NyD; a&SUavQmuf &rf;OD;r,f/
&k&Sm;bufudk 0ifr&rf;bl;vdkUvnf; rqdkEdkifbl;}}

udkxGef;&Sdef-

- 472 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]&k&Sm;0if&rf;&if olUudk tkyfvTwfrSmaygh/ wpfaeUu pwmvifu ajymw,fqdk r[kwfvm;?


tcsKdUu qdkAD,ufeJU *smreDjynfudk &efwkdufay;wJUoabmeJU qdkAD,uf ,lu&def;jynfudk
*smrefawGu wdkufckdufodrf;ydkufzkdU BuHpnfaew,fvdkU ajymaeMuw,fwJU/ *smreDrSmvnf;
tJ'Dvdk odrf;ydkufzkdU pdwful;aewJU t&l;rsm;&Sdw,fvdkU olem;vnfxm;ygw,fwJU/ odkUayr,fh
tJ'Dt&l;rsKd;awG qdkAD,uf,lu&def;xJ 0ifvm&if 0wfay;zdkU Strait-jacket awG trsm;BuD;
&Sdygw,fwJU}}

udkat;aiG-

]]tdkifaq; px&dwf *sufuufqdkwm bmvJuG}}

udkxGef;&Sdef-

]]tusÐwpfrsKd;ayghuGm? tJ'gudk 0wfay;xm;&if wpfudk,fvkH; vIyfr&awmhbl;wJU/


pwmvifu pum;vkH;ajymifw,fuG? 'gaMumifh rif;[pfwvm &k&Sm;buf roGm;&Jygbl;/
tm;&Sd&if t*Fvdyfbufom oGm;rSmyg}}

uRefawmf-

]]ck emZDawGu &lar;eD;,m;udk awmif;qdkcsuf xkwfvkdufjyefNyD/ &lar;eD;,m;[m


pufrIvufrIxlaxmifa&;awG rvkyf&bl;wJU/ vkyfvufp[mawGudkvnf; &yfvkduf&r,fwJU/
&lareD;,m;[m pdkufysKd;a&;bufrSmom tm&kHpdkufNyD; xGuforQ aumufyJoD;ESHeJU
ukefMurf;awGudk *smreDudk a&mif;&r,fwJU/ b,favmuf qkd;0g;&rf;um;wJU emZDawGvnf;
qkdwm 'gyJ pOf;pm;Munfhayawmh}}

udkxGef;&Sdef-

]]tif; 'gvnf; t*Fvdyfudk xdwmyJ? &lar;eD;,m;qkdwm t*Fvdyf"e&Sif&JU t&if;tESD;


trsm;qkH; jrKyfESHxm;&m a'oyJ}}

- 473 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkat;aiG-

]]'Dawmh 'gawGudk t*Fvdyfu Munfhaeovm;}}

uRefawmf-

]]udk,fhtwwfeJU udk,fhjyefpl;wmayghav/ &k&Sm;bufoGm;NyD; wdkufvdrfhr,f ,kHMunfcsufeJU


vufoyfarG;cJU? tpmauR;cJU? tavQmhay;cJUorQ olUjyefxdaewmaygh/ ckawmh t*Fvdyf
eef;&if;0ef csdefbmvdefu ajymw,f/ [pfwvm[m olUudk jrLepfcsf rSmwkef;u qla'wefudk
odr;fjcif;[m aemufqkH;ygyJ/ aemif wpfckckjzpf&if t*Fvdyfudk today;yghr,fvkdU uwd
ay;cJUw,fwJU/ tJ'Dwkef;u ay;cJUwJUuwdawGtm;vkH; zsufw,fwJU/ ck csufudkpvdkAuf
uD;,m;udk odrf;wm[m rawmfrw&m; vkyfwmwJU? &yfwef;u r&yf&if t*Fvdyfu
jyifopfeJU wkdifyifNyD; ta&;,lawmhr,fwJU}}

udkxGef;&Sdef-

]]'Dawmh [pfwvmu t*Fvdyf*smref a&wyfbufqkdif&m oabmwlnDcsufudk zsufodrf;r,f?


avwyfudkvnf; csJUr,fqdkwJU avoHvTifhNyD; Ncdrf;ajcmufvkdufw,f/ *smrefa&wyf[m
t*Fvdyfa&wyf&JU 35&mckdifEIe;fom xm;&r,fqdkwJU oabmwlnDcsufudk zsufypfawmh
rSmaygh}}

uRefawmf-

]]tif;? ppfBuD;uawmh jzpfvmawmhrSmygyJ rMumygbl;? urÇmol urÇmom; awGawmh


'ku©ygyJAsm}}

udkxGe;f&Sdef-

- 474 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ppfjzpf&if udk,fwkdU csufaumif;aygh? e,fcsJUppfyGJudk wkdUvGwfvyfa&;ppfyGJjzpfatmif


vkyf&r,f}}

udkat;aiG-

]]uJ ppf&dyfppfaiGUawGu ylvSNyD? a&pdrfMuOD;pdkU&JU}}

udkat;aiGonf xkdif&mrSxvdkufonf/ uRefawmfonf EdkUykvif;ukd axmifNyD; ESpfusKduf


okH;usKduf aomufvkdufonf/

udkxGef;&Sdefum; xdkif&mrSrvIyfao;bJ-

]]cktcsdefrSm £ajEét&qkH;uawmh pwmvifyJ/ olajymwJUpum;awG b,favmuf tqDyg


ovJ? 17-Budrfajrmuf uGefjrLepfuGef*&ufrSm ajymwmav/ ]igwkdU[m Nidrf;csrf;a&;udk
tvkd&Sdw,f? e,fpyfwljzpfwJU tdrfeD;csif; wkdif;jynfBuD;awGeJU wpfOD;eJUwpfOD; twkHUtvSnfh
ul;oef;a&mif;0,fa&; zGHUNzdK;apvdkw,f? usL;ausmfwkdufckdufjcif; cHae&aom vlrsKd;rsm;ESifh
udk,fhwkdif;jynfudk,f vGwfvyfatmif BudK;pm;aewJU vlrsKd;wkdUudk ulnDaxmufyHUvdkw,f/
igwkdUe,fpyfudk usL;ausmfapmfum;ol? ppfjzpfatmif vIHUaqmfolawGudk EdSrfeif;zdkU
toifh&Sdw,f} wJU}}

udkat;aiG-

]]udkif; q&mwkdU? urÇmBuD;udk arhMuOD;pdkU&JU? at;jrMunfvifwJU tif;vsm;a&uefxJu


ig;awGeJU ajy;wrf;vkdufwrf; upm;MuOD;pdkU&JU}}

ukdxGef;&Sdefu xdkif&mrSx&if;-

]]tif;? wkdUrSmawmh ig;eJUyJ ajy;wrf;vkdufwrf; upm;aew,f}}

- 475 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkat;aiG-

]]ydkaysmfp&maumif;rSmuawmh rDeDqufwkdUvdk tif;vsm;aqmifu a&ul;r,fawGeJU ajy;wrf;


vkdufwrf; upm;&&if ydkaumif;rSmaygh}}

uRefawmf-

]]'Dpum;awG ajymaeawmh uRefawmfu &mreJUoDwm a&upm;Muwm owdoGm;&w,f/


&mrrif;om;u oDwmrif;orD;udk olUjynfaqmif,loGm;pOfu vrf;rSm MumrsKd;ig;rnfeJU
wifhw,fwJU uefwpfckudk awGUw,fwJU/ tarmtyef;ajy udk,fvuf vef;qwfjcif;
jzpfatmif uefxJrSm a&qif;csKd;Muw,fwJU/ 'DvkdcsKd;Mu&if; oDwma'0Du ]pdefac:awmhr,f?
armifawmfbk&m; ESrawmfudk vkduf&Smygawmh} qkdNyD; a&rSm ikyfvQKd;NyD; MumyGifhawGMum;
ykef;aeowJU/ &mrrif;om;vnf; t&Sm&cufoGm;w,f? 'Dawmh &mrrif;om;u ]tdkESrawmf
oDwma'0D? MumyGifhawGMum;u MumyGifhudk armifbk&m; b,fvkdvkyfNyD; &SmEdkifyghrvJ} vdkU
wrf;wa<u;aMumfvkdufowJU/ MumvdkvS MumvdkarT; Mumvdkvef;qwfwJU oDwmu ]0g;}
ceJvkyfNyD; ]tkd armifawmf&mr? tjcm;tjcm;aom MumawGu ysm;ydwkef;wkdUom
0wf&nfpkyfrSD0J&m jzpfygw,f? ESrawmfoDwmuawmh armifawmf&mr 0wf&nfrSD0J&m
jzpfygw,f/ 'gaMumifh &SmrawGUEdkifp&m taMumif;r&Sdyg bk&m;} vdkUqkdNyD; tzrf;cHawmh
owJUAs}}

udkat;aiGonf ]pdef} [k atmfNyD; jzef;ceJ a&xJqif;ajy;avonf/

udkxGef;&Sdef-

]]udk&ifhbmomudk&if pdefayawmh? b,folrS vkdufzrf;rSm r[kwfbl;/ a&uefxJ rdausmif;


&Sd&ifawmh zrf;vkdufrSmyJ}}

uRefawmfwkdUonf ckefaygufjrL;xl; a&ul;Mujyefonf/ tm;&atmif a&upm;NyD;rS


wufMuonf/

- 476 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

opfyif&dyfrSmxdkifNyD; usefaeao;aom rkefUrsm;udk pm;aomufMuavonf/ b,ft&omESifhrQ


rwlatmif pdwfMunf&TifoGm;Mu\/ udk,fcE¨m vef;qwfayghyg;oGm;Mu\/ tm;opfawG
wufvmovdkvnf; xif&ayonf/

udkat;aiGonf aemufqkH;tBudrf EdkUykvif;udkarmhcsNyD;-

]]tif; w,faumif; w,faumif;? a&ul;vdkUvnf;aumif; pm;vdkUvnf;aumif; aomufvkdU


vnf;aumif;}}

udkxGef;&Sdefonf pdkaeao;aom qHyifrS a&rsm;udk rsufESmokwfy0gjzifh okwfae&mrS-

]]ayghvdyfawmhrygbl;? *dk;vfzvdwfwpfbl; 0,fcJUw,f}}

uRefawmfu vG,ftdwfxJrS pD;u&ufwpfbl;ukd xkwf,lNyD; zGifh,lay;onf/

udkxGef;&dSef-

]]tif; udk,fwdkUawmh 'DaeU w,fNyD; blZ0gqefaeMuwmyJ}}

pD;u&ufudk okH;a,mufpvkH; aomufaeMuaomfvnf; uRefawmfum; tazmfaumif;þom


zGmaejcif; jzpfayonf/

udkxGef;&Sdefu pD;u&ufudk rSdef;&if;-

]]udk,fawmh 'D'kwd,ywfrSmvnf; yxrodef;qkBuD;udk vGwfoGm;jyefNyD/ odef;xDayguf&if


b,favmufaumif;rvJ}}

xkdtcg udkat;aiGonf wcpfcpf&,fíaeonf/ uRefawmfESifhudkxGef;&Sdefu olUtm;MunfhNyD;


,m;usdusd uoduatmuf jzpfaeMuonf/

- 477 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmf-

]]bmrsm; 'Davmuf &,fae&wmvJAs}}

udkat;aiGonf ar;awmhrS [m;wkdufí &,fcsvkdufonf/

]][m; [m;? udk,fu odef;qkeJUywfoufNyD; pdwful;eJU&l;cJUrdwm wpfck&SdvdkUyg/ udk,fu


odef;qkudk arQmf&kHrubl;? [m;[m; xDaygufawmh ewfwvif; raiGjrqdkwm aygufoGm;
w,fqdkawmh pdwful;,OfMunfhvdkufw,f/ udk,fwkdU[m ydkufqH&SdrS EdkifiHa&;udk pdwfcsvufcs
vkyfEdkifr,fr[kwfvm;/ EdkUr[kwf&if 0rf;a&;? om;auR;rI r,m;auR;rIawG vkH;yef;ae
&wmeJU EdkifiHa&;vkyf&mrSm uRwfuRwfvGwfvGwf rjzpfEdkifbl;/ 'Dawmh odef;qk&Sif raiGjr
qdkwmudk oGm;NyD;ydk;&aumif;rSmyJ? bmnmeJU pdwful;eJU&l;ypfvkdufw,f/ 70ausmf tr,fBuD;
jzpfaew,f [m; [m; [m;}}

uRefawmfwkdUvnf; &,frdMuonf/

uRefawmf-

]]tr,fBuD;qdk&if ydkaumif;wmaygh? udk,fhcsnf; aiGawGokH;&wmaygh? tysKd [kwfr[kwf


oGm;pkHprf;ygOD;vm; [J [J}}

]][m rpkHprf;awmhbl; udk,fhvl&m onfhjyifenf;eJUyJ ydkufqH&Smygawmhr,f}}

udkxGef;&Sdef-

]]taumif;qkH;uawmh tdrfaxmifrjyKbJeJU EdkifiHa&;vkyfwm taumif;qkH;yJ? oHa,mZOf


vkH;vkH;uif;w,f? qlbwfpfcsef'&mbkdUpfwkdUvdkaygh? tckxdvlysKdBuD;}}

uRefawmf-

- 478 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rdef;rr,lbJaezkdUqkdwm obm0eJUqefUusifaeawmh ajymoavmuf wu,fvkyf&wm


rvG,fbl; xifw,f}}

udkxGef;&Sdef-

]][J [J armif&ifuawmh rSef;xm;NyD;&Sdaewmudk;? 'Dpum;rsKd;ajymrSmaygh/ b,fhES,fvJ


armif&ifhjrifhBuD; jyefrvmao;bl;vm;}}

]]olUqDu bmoHrSrMum;bl;? pmar;yGJeD;NyDrkdU rMumcif vmr,fxifw,f}}

udkat;aiG-

]]&JabmfwifxGef;udk Munfh&wm jrifhBuD;wpfa,mufwnf; [kwf[efrwlygbl;? rSefrSef


ajymprf; b,fESpfa,muf&SdovJ}}

]]trSefu &nf;pm;&,fvkdU ydkifydkifEdkifEdkif ac:&avmufatmif wpfa,mufrS r&Sdao;wm


trSefygyJ}}

udkxGef;&Sdef-

]]uJ uJ ckaetcgrSm &nf;pm;pum;awG odyfajymraeMuOD;pdkUeJU? awmfawmfMum oef;wifwdkU


vlpku aemufydk;acgif;aqmifawG rBudKufvdkU oydwfvSefwmygvdkU ajymaeOD;r,f}}

uRefawmf-

]]udkoef;wifwdkUvlpku usKyfwkdU oydwfarSmufcJUwmawG? ta&;awmfykH wkdufyGJawG vkyfcJUwm


awG[m bmrStusKd;r&Sdbl;wJU/ xkdifae taumif;om;? xoGm;rS tusKd;rSef;odqdkwmvkd
rvkyfbJaecJU&if aumif;r,fwJU b,fvdkvlawGrSef;vJ rodbl;}}

udkxGef;&Sdef-
- 479 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]oufouf em;rvnfvkdU ajymwm/ pdwf"mwfr&ifhrmol? em;a0;ao;wJUvlawG xGufxdkif


ukefatmif ajymwJUpum;yJ/ trSefu tckavmuf ArmjynfrSm Edk;Mum;vmwm? EdkifiHa&;
pdwf"mwf 0ifvmwm 'D ta&;awmfykHwdkufyJGawGaMumifhyJ r[kwfvm;/ vGwfvyfa&; r&ao;
ayr,fh vGwfvyfa&;pdwf"mwfawG? EdkifiHa&;A[kokwawG wpfjynfvkH;&vmMuw,f r[kwf
vm;? 'g[m tjrwfaygh/ NyD;awmh oydwfvSefvkduf&kHeJU wkdUu vGwfvyfa&;wkdufyJGvnf;
&kyfodrf;vkdufwmr[kwfbl;? 'Djyifenf;awGeJU pcef;oGm;MurSmyJ/ NyD;awmh 'D ta&;awmfykH
aMumifh vlxkawG b,favmufpnf;&kH;MuovJ/ wdkUausmif;om;or*¾ tiftm; ydkBuD;vm
w,f? ydkus,fjyefUvmw,f/ ck wkdUor*¾[m &GmBuD;awGudkawmif a&mufaew,f/
awmifolv,form; tpnf;t&kH;BuD;awG ay:vmw,f? tvkyform;tpnf;t&kH;awG
ay:vmw,f/ ck ArmEdkifiHvkH;qkdif&m wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;uvnf; armfvNrdKifrSm nDvmcH
ac:OD;r,f/ ckta&;awmfykHBuD;aMumifh EdkifiHa&;rSm tvkyform;awG? ausmif;om;awGom
wu,fhxda&mufwJU tiftm;pkawG jzpfw,fqdkwm jyvkdufw,fr[kwfvm;}}

]]ckaecgrSm oydwfarSmufwm vSefwmu t"dur[kwfbl;/ nGefUaygif;tpdk;& jyKwfuswm?


armifyktpdk;&wufwm 'gawGu t"dur[kwfzl;/ trSefu 'gawG[m bk&ifcH rsufESmzkH;
ajymif;wmavmufyJ &Sdw,f/ t"dutvkyfu wkdUwpfawG pdwfrysufzkdU? wkdUwpfawG
qufvufnDnGwfzkdU? ,ck ta&;awmfykHwGif;rS EdkifiHa&;&JU txda&mufqkH; tiftm;pktjzpfeJU
ay:xGufvmwJU tvkyform;? v,form;eJU ausmif;om;xkawG&JU tiftm;udk rysufatmif
vkyfzkdU? tpnf;t&kH; ydkrkdcdkifrmatmif pepfusatmif vkyfzkdUjzpfw,f}}

udkxGef;&Sdefonf pD;u&ufwpfvdyfudk rD;nSdí rSdef;jyefonf/

udkat;aiG-

]]tif; oef;wifwkdUvlpkuawmh wdkU&JUatmifjrifrIawGudk arhwm? rvkyfcJU&if aumif;rSmyJvdkU


qkdaewmawG[m owÅKcsMunfhvdkufawmh a&SUqufvkyfief; rvkyfatmif? pdwf"mwfysuf
atmif aoG;uGJatmif vkyfwmoufouf jzpfaewmyJ}}

okH;a,mufom; udk,fhtawG;ESifhudk,fawG;&if; NidrfaeMuavonf/

- 480 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

av&l;wokefokef aqmfjrL;vmonf/ vIdif;vkH;uav;rsm;onf wzsyfzsyf &dkufcwfaeMu\/


jymEka&mif a&rsufESmjyifrSm aejcnfonf NydK;NydK;jyufjyuf a&mifjyefvufíaeonf/

udkxGef;&Sdefu xdkif&mrSx&if;-

]]uJjyefMuOD;pdkU&JU? udk,fu udkb[def;eJUtwl a&Twd*kHtvkyform;oydwfpcef;udk oGm;&


OD;r,f}}

uRefawmfonf EGm;EdkUykvif;vGwfrsm;udk vG,ftdwfxJrSmxnfhonf/

udkat;aiG pydkU&Syfudk acgif;ay:rS pGyfcs&if;-

]]rdkif 400 csDwuftiftm;jycJUwJU a&eHoydwfwyfom;awG&JU ZGJudk csD;usL; rSwfwrf;wif


avmufw,f/ NyD;awmh ckxd BuHUBuHUcHusef&pfwJU oydwfwyfom;awG[m oHrPdeJU
vkyfxm;wJU tonf;ESvkH; &Sdw,fvdkUqkd&rSmyJ/ wpfaeUu tmVm0uocifbkd;vSBuD;eJU
oydwform; 80 "edawm bDtkdpDeJU tkdifbDyD tayguf0rSm oydwfwm;&if; tzrf;cH&w,f/
aemufwpfaeUusawmh tzrf;rcH&bJ usef&pfwJU a&eHoydwform;awG[m ukrÜPD&kH;BuD;rsm;
udk oydwfwm;&if; ykvdyfeHygwfwkwfeJU t&dkufcH&w,f/ 'gayrJU usefwJUvlu qufvkyf
aewmyJ}}

uRefawmfwkdUonf pum;wajymajymESifh or*¾taqmufttkHodkU t"dywdvrf;twdkif;


jyefcJUMuavonf/ /

- 481 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

41

rvSefao;aom tvkyform;oydwftm;

ausmif;om;oydwfBuD;udk vSefvkdufNyDjzpfaomfvnf; uRefawmfwkdUvkyfief;rSm ravsmhacs/

oydwfvSefjcif;rSm vrf;rSefjzpfaMumif; &Sif;vif;&jcif;ESifh ausmif;om;nDnGwfa&;? pnf;&kH;


a&;udk wnfaqmuf&jcif;rSm aeUn qdkif;xm;í&aom tvkyfrsm;r[kwfay/

xdkUjyif tpdk;&ESifh oabmwlnDcsuftwdkif; zrf;xm;aom ausmif;om;rsm;udk tjrefvTwfypf


&ef vkyf&jcif;ESifh oabmwlnDcsufudk todtrSwfrjyKbJ oydwfvSefausmif;om;rsm;tm;
ESdrfvdkESdrf? tjypfay;vdkay;? oa&mfvkdoa&mf vkyfaom ynma&;tmPmydkifwkdUESifh twdkuf
tcH vkyf&jcif;wkdUrSm vufrvnfatmif tvkyf&Iyfayonf/

tvkyform;oydwftcsKdUrSm vSefukefNyDjzpfaomfvnf; oydwftrsm;tjym; usefaeao;onf/


tm&fwD;wD? *sDtD;pD? caemifwdk rD;jcpfpuf? ykodrfnGefUrD;jcpfpuf? BudK;puf? aumfpuf?
oabFmusif;ulvD? &mbmpuf? pwD;wkHuif;? pwD;pma&;? arSmfbDtpdk;& pdkufysKd;a&;?
{&m0wD oabFmusif; ('v)? tpdk;& oabFmusif;(a'gykH) oydwfrsm;rSm wkdufyGJqifEGJ&wkef;
jzpfonf/

tvkyform;oydwfrsm;ESifh tvkyform;vTwfawmfOuúX ocifodef;armifwdkUonf uRefawmf


wkdU ausmif;om;vTwfawmf usif;yaepOfyif bk&ifcHtdrfudk 0dkif;í tiftm;jyMuao;onf/
aemufaeUrsm;wGifum; puf&kHrsm;? tvkyfwkdufrsm;ESifh tm&ftD;wD xa&mfvDESifh bwfpfum;
rsm;udk oydwfwm;Muonf/ oydwfwm;olrsm;udk tpdk;&u tpkvdkuftNyKHvdkuf zrf;qD;
onf/ eHygwfwkwfESifh &dkufESufonf/ rsuf&nf,dkAkH;jzifh vlpkcGJonf/ uRefawmfwkdUu
oydwfvSefvdkufjcif;udk tjrwfxkwfum tvkyform; oydwfwm;rsm;udk rJí ESdyfpufonf

- 482 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

[kyif xifp&mjzpfayawmh\/ &efukefNrdKUwGif rwfv 14&ufaeU wpfaeUwnf;üyif


tvkyform; 300 zrf;qD;cJUavonf/

zrf;qD;ol rsm;vSojzifh &efukefaxmifBuD; rqHUjzpfav&m tcsKdUudk wHwm;uav;


t&l;axmifodkU ydkUxm;cJUavonf/

awmifolv,form;wkdU\ oD;pm;cESifh tcGefawmfavQmhaygha&; qE´jyyGJrsm;rSm wpfjynfvkH;


rSm tESHUtjym; ay:aeonf/ armfvNrdKifuRef;odkU aus;&Gmrsm;pGmrS v,form; 1000
csDwufvmonf/ "EkjzLNrdKUay:okdU v,form; 2000? ppfudkif;NrdKUay:odkU 5000? rkH&GmNrdKU
ay:odkU 3000? a&TbkdNrdKUay:odkU 5000? Aef;armfNrdKUay:odkU 2000? oefvsifNrdKUay:odkU 2000?
c&rf;NrdKUay:odkU 3000? okH;cGNrdKUodkU 1000 ponfjzifh aus;&Gmrsm;rS NrdKUrsm;odkU csDwuf
vmum tpdk;&rif;rsm;odatmif qE´jyMuavonf/

tpdk;&tzGJUopfwGif 0efBuD;&mxl; vufcHoGm;Muaom trwfrsm;\ ydkrkdjyif;xefaom


uefUuGuf&IwfcsyGJrsm; usif;yavonf/ txl;ojzifh OD;apmtm; a&G;aumuf wifajrSmuf
vkdufaom [oFmwajrmufydkif;e,fwGif jyif;xefavonf/ ocifoef;xGef;? ocifpHxGef;vS
ESifh oDcsif;a&;q&m '*kHq&mwifwkdUonf [oFmwajrmufydkif;e,fwGif ydkufpdyfwdkuf
vSnfhvnf0g'jzefUMu&m *VKeftiftm; NydKavonf/

0efBuD;OD;xGef;tm; a&G;aumufvkdufaom "EkjzLwGif vl 2000 pnf;a0;í OD;xGef;tm;


olykef[k aMunmavonf/ tpnf;ta0;usif;yaeqJ "EkjzL wdkUArmtpnf;t&kH; OuúX
ocifAodef;ESifh twGif;a&;rSL; ocifjroef;wkdUtm; yk'fr 107 t& or®mefay;av&m
]igwdkUonf r[momuDrif;rS qif;oufaom rif;rsKd;rif;EG,f rif;aoG;&Sdolrsm;jzpfí &dk;&dk;
wef;wef; ac:jcif;jzifh rvdkufEdkif/ a0g? a>c&H ponfwkdUESifh vmac:rS vkdufrnf} [k
ocifjroef;u ajymvTwfvkdufNyD; &kH;udk oydwfarSmufaeMuavonf/ aemuf tmPm
zDqefrIjzifh ocifAodef;ESifh ocifjroef;wdkUtm; zrf;qD;aomtcg vlESpfaxmif *gwfudk
0dkif;í vTwfypf&ef qlylMuavonf/

- 483 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

odkUuvdk wpfjynfvkH; vIyf&Sm;aecsdefwGif uRefawmfonfvnf; vIyf&Sm;aeayonf/


uRefawmfwkdU ausmif;om;rsm;\ pnf;&kH;a&;vkyfief;rsm;wGif aZmufcsí vkyfae&if;u
awmifolv,form; tvkyform;ESifh NrdKUolNrdKUom;wkdU\ vIyf&Sm;pnf;&kH;rI rsm;wGifvnf;
pdwfr0ifpm;bJ raeEdkifyg/

wpfaeUwGif uRefawmfonf NrdKUay:&Sd oydwfwm;&m ae&mrsm;udk vkdufMunfhonf/


ukefonfvrf; bDtkdpDpaom t*FvdyfukrÜPDBuD;rsm;a&SUwGif oydwfwm;aeMuonfudk
MunfhNyD;aemuf tm&ftD;wD "mwf&xm;ESifh xa&mfvDrsm;udk oydwfwm;onfh ae&modkU
a&mufoGm;avonf/ yef;qkd;wef;ESifh armif*dkrm&Dvrf;axmifhwGif "mwf&xm;udk oydwfwm;
Muvsuf za&Zmvrf;ESifh yef;qdk;wef;vrf;axmifhwGif xa&mfvDudk oydwfwm;Muavonf/

eHeuf 11em&D ausmfausmfjzpfonf/ aeonf uRwfuRwfvGwfvGwfBuD; ylaeNyD/

oydwfwm;rsm;udk MunfhaeMuaom y&dowfBuD;rSm vrf;ab;wGif jynfhnSyfae\/

oydwfwm;Muolrsm;wGif a&Twd*kHoydwfpcef;rS oydwfarSmuf tvkyform;? tm&ftD;wD


oydwfarSmuf tvkyform;rsm;omru uefawmfav; roef;&Sifaq;vdyf&kH? rcifapm
a&Tvuf0g;aq;vdyf&kHESifh rpdefnGefUaq;vdyf&kHrS trsKd;orD;rsm;ESifh tjcm; trsKd;orD;rsm;
ygavonf/ 4if;jyif odrfjzLwkdufe,f &J&Jawmuf &[ef;ysKdrsm;vnf; txufyg
trsKd;orD;rsm;tm; acgif;aqmifí oydwfwm;Muavonf/

oydwfwm;olrsm;tm; a&wdkufjcif;? aq;vdyfwnfjcif;? aeylrS tumtuG,f&Smay;jcif;


paom a0,sm0pö aqmif&Gufay;aeMuolrsm;rSm 'D;'kwfa':vSar OD;pD;aom jrefrmjynf
vGwfvyfa&; trsKd;orD;tzGJUcsKyf0ifrsm; jzpfonf/ vGwfvyfa&; trsKd;orD;rsm;wGif
a':nGefUESifh orD;rcifopfudkvnf; awGUjrif&onf/ olwkdUu uRefawmfhtm; rjrifMu/
olwkdUbmom tvkyfrsm;ae&m uRefawmfonf cyfvSrfvSrf;rS tuJcwfí Munfhaeavonf/

a':nGefUonf 'eftdk;BuD;wpfvkH;wGif vdkif;r*sL;pfazsmf&nf azsmfaeonf/ rcifopfu


olUtarteD;rSm rwfwwf&yfí Munfhaeonf/ tjcm;trsKd;orD;rsm;rSm a&cJcJGolcGJí

- 484 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

zefcGufaq;olu aq;aeMu\/ tdyfvsufwpfzkH? &yfvsufwpfenf; oydwfwm;aeMu


avonf/ xD;rdk;ay;olay;í t0wfumay;oll ay;aeMu\/

a':nGefUonf a&cJwkH;BuD;rsm;udk azsmf&nftdk;xJxnfhNyD; cGufwpfckjzifh arT&m uRefawmf


teD;uyfvmonfudk rjrifay/ rcifopfuvnf; rjrifao;/

]]a':a':? oydwfwm;awG azsmf&nfat;at;udk aomufvkduf&&if udk,fa&mpdwfa&m


tm;wufoGm;MurSmyJ}}

uRefawmfu okdUuvdk toHjyKvdkufawmhrS om;trdESpfa,mufpvkH; uRefawmfhtm;


vSrf;MunfhMuonf/ rcifopfu uRefawmfhtm; NyKH;jyaepOf a':nGefUu-

]]a[h armifwifxGef;ygvm;? rif;wdkUausmif;om;awG oydwfvSefayr,fh tvkyform;awGu


oydwfrvSefao;bl;uG}}

uRefawmfonf a':a':htm; toifhavsmfqkH;aom pum;vkH;jzihf acsy&ef pOf;pm;aeckduf


rcifopfu uRefawmfhtm; NyKH;íom Munfhaeonf/ tNyKH;Mum;rS yifyef;EGrf;vsaejcif;udk
owdjyKrdonf/

]]xdk;csifwJUqif wpfvSrf;qkwfwJU a':a':}}

a':a':onf a&SUoGm;zkH;ay:onfhwdkifatmif NyKH;vkdufNyD; vufurl azsmf&nftdk;awG arT&if;-

]]aumif;ygavh armif&,f? tJ'DqifawG wpfvSrf;qkwfNyD; xkd;wJUtcgus&if a':a':wkdUu


BuHvmauR;r,f [J [J}}

]]a':a':wkdUOuúXawmh ygvmw,f? twGif;a&;rSL; cifrsKd;cspfawmh rawGUyguvm;}}

a':a': avoHwdk;wkd;jzifh

- 485 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at;? 'Dpma&;q&mrudk ykvdyfu tvdk&Sdaew,fMum;vdkU a&Smifaew,f}}

xkdUaemuf a':nGefUonf olUtrsKd;orD;rsm;tm; oydwfwm;rsm;udk azsmf&nfwkduf&ef pDpOf


ay;aeavonf/ rcifopfonf vufwpfzufvQif azsmf&nfwpfzefcGufpD udkifvsuf
acgufwkHUacgufjyef tvkyfrsm;aeavonf/

uRefawmfonf 0JESifh,mrS &yfaeMuaom tm&ftD;wD xa&mfvDum;rsm;udk MunhfNyD;


t*Fvdyft&if;&Sif puf,EÅ&m;BuD;wpfckvkH; &yfaeonf[k xifrSwfvdkufonf/ oydwfwm;
aeaom tvkyform;rsm;ESifh trsKd;orD;rsm;tm; ayGUzufarTU,rf;NyD; uRefawmhfacgif;ay:odkU
ajrmufwifvdkawmhonf/ olwkdUtm; azsmf&nfvkdufwkdufaeaom rcifopfESifh uRefawmf
wkdU\ tonf;ESvkH;wkdUonf wpfckwnf;aom [',&kyf0w¬KtdrfwGif udef;0yfaeMuNyD[k
xifvkdufonf/

twefMumaomtcg rcifopfonf zefcGuf 2vkH;udk olUtarvufodkUay;&if; rsufpdarS;


xm;um-

]]arar opfopf acgif;enf;enf;rl;w,f}}

a':a':onf ysmavmifcwfoGm;onf/ rcifopfteD;rSm oGm;&yfNyD;-

]]orD; xdkifvkdufxdkifvkduf? ararajymom;yJ r[kwfvm;? rvdkufcJUygeJUvkdU}}

rcifopfonf olUrdcif\ az;rjcif;jzifh olUrdcifESifhtwl xdkifcsvkdufNyD; vufESpfjzihf


olUacgif;ol udkifxm;onf/ ysmysmovJjzpfoGm;aom uRefawmfonfvnf; olwkdU om;trd
teD;rSm &yfae&mrS a':a':u uRefawmfhtm; armhMunfh&if;-

]]a':a':u opfopfudk rvdkufcJUzdkU ajymw,fuGJU? ajymr&bl;}}/ tjcm;wpfOD;u aoG;aq;


vmay;onf/

- 486 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rMumcifwGif rcifopfonf trl;aysmufoGm;NyD; acgif;udkifxm;aom vufESpfzufudk


vTwfvdkufum-

]]udpör&Sdygbl; arar&m? aysmufoGm;ygNyD}}

aoG;aq;vmay;aom trsKd;orD;u-

]]opfopf tdrfjyefae&if aumif;r,fuG,f? aeuvnf; odyfylw,f}}

a':a':u uRefawmfhtm; tm;udk;wpfcktjzpfjzifh armhMunfhNyD;-

]]a':a':awmh opfopfudk jyefydkUcsifwmyJ? armifwifxGef; pDpOfEdkifrvm;}}

]]uRefawmfvkdufydkUr,f a':a':? wuúpDwpfckavmuf oGm;ac:OD;r,f}}

a':a':htajzudkrQ rapmifhawmhbJ uRefawmfonf vefcsm;udk tajy;ESifí ayig;q,fodkU


vmcJUonf/ tqifoifhyif uRefawmfwkdU\rdwfaqGBuD; udkpHyESifh awGU&ayonf/ udkpHy\
armf&pf(p)um;pdrf;uav;udk pD;NyD; a':a':wdkUqD jyefa&mufaomtcg rcifopfonf
xlxlaxmifaxmif jzpfaeavNyD/

]]tdrfjyefzkdUawmif rvkdawmhygbl; arar&,f}}

]]tdk orD;uvnf;uG,f jyefrSjzpfr,f/ uJ-armifwifxGef;a& tdrfjyefydkUvdkufyguG,f?


olUtazawmh &Sdr,frxifbl;? tdrfrSm olUa':BuD;awmh &Sdygw,f}}

]]uJ-vmrcifopf}}

rcifopfonf uRefawmfhaemufrS cyf,dkU,dkUvdkufvmavonf/

- 487 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rcifopftm; um;aemufckHrSm txdkifckdif;NyD; uRefawmfonf a&SUckHwGif udkpHyab;u xdkifí


vdkufayonf/

uRefawmfu aemufvSnfhí-

]]ckb,fhES,f aeao;ovJ opfopf}}

]]bmrSrjzpfawmhygbl; q&m&JU}}

]]aeuvnf;yl yifudkuvnf; tm;enf;awmh rl;wmaygh opfopf&,f? tyifyef;vnf;


odyfrcHeJU? tm;&Sdatmifvnf; tm;wdk;aq;uav; bmav; rSefrSefpm;rSaygh}}

]]topf pwkr"l rSefrSefpm;aew,f}}

]]udk,fvufvIyf&Sm; usef;rma&;vnf; rvkyfbl;vm;}}

]]rvkyfbl;q&m}}

]]tdk vkyfrSaygh? bmrSrupm;wwf&if vrf;avQmuf&r,f? opfopfudk Munfh&wm aexd


rcHwJU rdef;uav;vdkyJ}}

]]ukodkvfuHaygh q&m&,f}}

]]tdk opfopfuvnf; t&m&mrSm uHudkypfrcs&bl;/ uH? pdwf? Owk? tm[m& vdkU qdkw,f
r[kwfvm;}}

]][kwfuJU? taMumif;av;yg; nDnGwfatmif BudK;pm;yghr,f}}

opfopfu ryGifhwyGifhNyKH;aeonf/ a&ausmfvrf;xJodkU um;csKd;0ifcJUNyD/

- 488 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]opfopfwkdUtdrfu ta':BuD;u b,folvJ? opfopftaz&JU tpfreJUwlw,f}}

]][kwfw,f q&m&JU/ q&mu &kyfudkzrf;NyD; rSef;w,fxifyg&JU/ opfopfta':BuD;&JU


emrnfu ra&TopfwJU/ opfopfarG;awmh oluyJ rcifopfvdkU emrnfay;cJUwmwJU}}

]]aMomf[kwfvm;? udkpHy a[m[dktdrfa&SUudk &yfAsKdU}}

rcifopfwkdUtdrfa&SUwGif ra&Topfu qD;BudKaeonf/

]]tvdkrcifopf jyefvmNyDvm;? nnf;taraum b,foa0xdk;usef&pfcJUovJ}}

opfopfonf olUta':BuD; b,fbufvufudk udkifqJGxm;vdkufNyD;-

]]oydwfwm;&mrSm ae&pfw,f a&Ta&T&JU? opfopfav ckeifrl;aevkdU? 'geJU araru


tdrfjyefawmhqdkNyD; a[m'Du udkwifxGef;udk tydkUvTwfvkdufwm}}

uRefawmfu a':a&Topftm; ta&m0if azmfa&GpGm MunfhNyKH;aeonf/ a':a&Topfum;


uRefawmfhudk pdrf;pdrf;BuD; Munfhaeav&m uRefawmfhpdwfwGif olUwlrudk uRefawmfhtm;
tyfvTwfvdkufaom a,mufrudk tjypfwifaejcif;ayavm? odkUr[kwf onft&G,f oli,fr
uav;ESifh onft&G,f oli,fuav;wkdU ta&m0ifonfudk tm;ray;vdk oabmrusvdk
ojzihfavm[lí odkUavmodkUavm jzpfaeavonf/ uRefawmhftm; pdkufMunfhaeonfudk
rcHEdkifatmif jzpfaeNyD; rsufESmvTJum jyefoGm;awmhrnfh[ef jyifvdkufonf/

]]'Doli,f tdrfudka&mufzl;w,f xifw,f}}

uRefawmf-

]][kwfygw,f? tacgufacguf a&mufzl;ygw,f/ ta':eJUvnf; awGUzl;ygw,f}}

]]at; at; rSwfrdNyD}}


- 489 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfjyefawmhr,f}}

]]tdk aeOD;avuG,f? cP0ifygOD;vm;? [JU-opfopf ac:av}}

]]q&m tdrfay:wufygOD;}}

uRefawmfum; rqGwfcifu nGwfcsifygonf/

uRefawmfonf udkpHyxHoGm;í aiGokH;usyfxkwfay;NyD; jyefcsifvQifjyef&ef ajymonf/


wpfaeUvkH;iSm;vQif 8usyfESifh "mwfqDzdk;om ay;&av&m 3usyfonf &ufa&maomay;jcif;
jzpfonf/ udkpHyu-

]][m 'DeJU'D bma0;wmvdkufvdkU? r,lygbl;/ 'DuaeNyD; ausmif;jyefrvm; vkdufydkUr,fav/


b,fawmhavmuf jyefcJU&rvJ}} [k qdkavonf/

]][maeygap? uRefawmf 'Dtwdkif;jyefyghr,f}}

udkpHy xGufoGm;aomtcg rcifopfaemufodkUvdkufí tdrfay:odkU wufcJUavonf/


a':a&Topfu aemufqkH;rS vkdufvmonf/

]]wufMu? wuf wuf? ig eHuxdkifawG vkyfxm;w,f? auR;&OD;r,f}}

avSum;rSwufNyD; xdyfwdkuf{nfhcef;odkU a&mufvQif rcifopfu-

]]xdkifygOD;q&m}} [k ukvm;xdkifwpfckudk &dkaopGmnTefjyNyD; aemufaz;cef;qDodkU 0ifoGm;


onf/ uRefawmfonf vrf;buf ausmay;vsufxdkifum AE¨Kv*sme,fudk qGJzwfvkdufonf/
acgif;BuD;ydkif; pmrsufESmudk vSefvkdufonfqdkvQifyif uGif;uGif;uGufuGuf txl;vkyfNyD;
azmfjyvkdufaom awmif;yefpmodkU rsufpda&mufoGm;ayonf/

awmif;yefjcif;
- 490 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

AE¨Kv*sme,f 23-2-38 aeUxkwfwGif 'D;'kwfOD;bcsKdtm; w&kwfrsm;u


aiGwpfodef;ay;onf[k acgif;pOfwyfí a&;om; yg&Sdaom owif;rSm
tvQif;rrSefaom owif;jzpfí OD;bcsKdtm; *kPfoa&udk rsm;pGm
xdcdkufaeonfhtwGuf uREkfwdkUu rsm;pGm 0rf;enf;ygaMumif;/
xdkowif;udk &kyfodrf;vdkufygaMumif;/

(ykH) bkd;rif;

AE¨Kv

'D;'kwfOD;bcsKdonf *syefppf0g'DwkdUu w&kwfNynftm; usL;ausmfwdkufckdufonfudk


uefUuGuf&IwfcscJU\/ ckcHwkdufckdufaeaom w&kwfjynfbufrS 'D;'kwf*sme,fwGif tm;ay;
a&;om;&kHru t&yf&yfwGif w&m;a[mpifwufívnf; a[majymao;onf/ *syef
usL;ausmfrIudk uefUuGufaomtm;jzifh *syefukefrsm;udk oydwfarSmuf&efvnf; vIHUaqmfcJU
onf/ AE¨Kv*sme,fum; a'gufwmbarmf\ qif;&Jom;ygwDwGif acgif;aqmifwpfOD;jzpfol
OD;pdef\ *sme,fjzpfavonf/ OD;bcsKdonf a'gufwmbarmftpdk;&tm; qefUusifolvnf;
jzpfavonf/ xdkpOfu *syeftm; tm;udk;vdkvm;aeaom olwkdUonf *syefusL;ausmfrI
qefUusifa&;vkyfolrsm;udk rvkdrkef;xm;aeMuonf/ *syefusL;ausmfrIudk wdkuf&dkuf raxmuf
cH&JbJ *syefusL;ausmfrI qefUusifolwkdUtm; yk*¾dKvfa&;pGyfpGJcsufrsm;jzifh tremy a&;om;
ajymqdkMuavonf/ OD;bcsKdtm; w&m;tm;xkwfol (w&kwftm;xm;ol) [k oa&mfMu
onf/ AE¨Kvurl w&kwfrsm;u aiGwpfodef;ay;onf[kyif pGyfpGJavonf/

yDrdk;eif;\ 0w¬Kwpfyk'fudk zwfaepOf rcifopfjyefxGufvm\/ rcifopfum; rsufESmopf


vmcJUonf/ rsufESmopfNyD; aygif'guav;rQ rwkdUcJUojzifh rsufESmrSm ajymifwif;aeonf/
ukyfay:ESifh qHawmufNrdwfrsm;wGif a&pdkvsufyif &Sdao;onf/ ESma&mif tenf;i,f
aumufonf xifrdojzifh rsufESmudk aphaphMunfhvdkufaomtcg ESma&mifaumufjcif;\
t&dyfta,mifudkyif rawGUawmhacs/ vef;qwfaom rsufESmonf csKdNyKH;jcif;jzifh xGef;y
aeonfudkom awGUae&awmhonf/ uRefawmf aphaphMunfhonfudk rcifopfonf Mum&Snf

- 491 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

cHEdkifjcif;r&Sdojzifh rsufvTmcsí vufrxdyfjzifh vufoef;vufonf;cGHudk yGwfwkdufae


avonf/

odkUjzihf pum;rajymbJ NidrfaeMu&m twefMumoGm;ayonf/ þodkU rdef;uav;ESifh


a,musmf;av; ESpfa,mufwnf;awGUpOf aphaphMunhfrdMu&mrS rsufvTmcsNyD; pum;rajymbJ
Nidrfaejcif;onf pdwfudk rsm;pGmvIyf&Sm;aponf/ yg;pyfu vIyf&Sm;ay;rS pdwfu Nidrf
oGm;Edkifonf/

xdkUaMumifh uRefawmfu rcifopftm; AE¨Kv*sme,fudk nTef;NyD;-

]]awGUvm; rcifopf? AE¨Kvu 'D;'kwfOD;bcsKdudk 0efcsawmif;yefaeNyD}}

]]awGUw,fq&m? owif;pmawGxJrSmvnf; xnfhay;&w,f/ rawmif;yef&bJ aervm;q&m


OD;av;OD;bcsKdwkdUu toa&zsufrIeJU w&m;pGJvdkufwmudk;/ r[kwfwmawG tom;vGwf
a&;xm;awmh AE¨Kv w&m;&IH;zkdUaocsmw,f? avsmfaMu;ay;&zkdU aocsmw,f? 'gaMumifh
awmif;yefwm q&m}}

]]tif; vlawG[m vkyfBuHpGyfpJGwJUae&mrSmjzifh odyfavhMuwmyJ/ udk,feJU oabmt,ltq


rwl&if tJ'D t,ltqrwlMuwmudk "r®'dVmefusus jyefvnfacsyjcif; rjyKwwfMubl;/
yk*¾dKvfpGJ uavmfwkwfzdkUyJ wwfMuw,f? acgifawG;NyD; pGyfpGJcsuftrsKd;rsKd; vkyfMuw,f}}

]][kwfw,fq&m? opfopfjzihf tJ'D yk*¾dKvfpGJeJU uavmfwkwfwmawG tm;BuD;rkef;wmyJ/ ckqdk


MunfhygOD;? ae&mwumrSm uavmfoH pGyfpGJoHawGeJUcsnf; qlaewmyJ}}

]]tif;? udkvSa&Tudk wpfcgwkef;u tmPm&Sif tmPm&SifvdkU ac:oltcsKdU[m tckawmh


cGmem&SifvdkU ac:aeMuw,f/ awhawhqdkifqdkif udkvSa&TwdkU&JU oabmt,ltqudk a0zef
Edkifovm;qdkawmh ra0zefEdkifbl;? udkvSa&T[m 0efBuD;csKyforuf jzpfcsifvdkU qkdNyD;
BuHBuHzefzef pGyfpGJw,f/ wu,fuawmh udk,fwkdU twGif;odyg? udkvSa&TrSm olU&nf;pm;eJU
ol &Sdw,f}}

- 492 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aMomf &nf;pm;&SdowJUvm;q&m}}

xdkokdUajymaeMupOf aemufaz;aqmifqDrS rcifopf\ta': a':a&Topf xGufvmonf/


uRefawmfonf a':a&Topf b,fwkef;u tdrfay:a&mufaeonfudk rodvdkufojzifh tHUMo
oGm;&onfhtxJ rcifopfESifhajym&mwGif &nf;pm;qdkaom pum;vkH;ygoGm;um em;pGefem;zsm;
Mum;NyD; txifvGJoGm;rSmavvm;[kvnf; xdwfvefUrdayonf/ rcifopfrSmrl b,f
taMumif;aMumifhrQ xdwfvefUykHray:ay/

a':a&TopfaemufrS tckdif;tap rdef;rwpfa,mufonf eHuxdkifzefcGuf 2vkH;wifxm;aom


Aef;uav;udk vufESpfzufjzifhudkifum cyfukef;ukef; vkdufcJUonf/ xdkrdef;ronf
uRefawmfha&SU wpfzefcGuf/ rcifopfa&SU wpfzefcGuf csay;aepOf a':a&Topfu-

]]uJ aomufvkdufMu/ opfopf ukefatmifaomufaemf? aeylrdvdkU yifyef;NyD; rl;cJUw,f


r[kwfvm;/ eHuxdkif[m &ifat;r,f? tm;&Sdr,f Mum;vm;/ ukefatmifaomuf? [JU r,fcif
opfopf ukefatmifraomuf&if ighvmajymvSnfh}}

ponfjzifh ajym&if;qdk&if; avSum;xpfrsm;wGif qif;aeavonf/ uRefawmfonf


a':a&Topftm; rsufpdwqkH; vkdufMunfhaerdonf/

]]rcifopfta':[m b,fwkef;u tdrfay:a&mufaewmwkH;? ckeifu udk,fwdkUudkom


tay:wufMucdkif;NyD; olu atmufrSm ae&pfcJUw,f r[kwfvm;}}

]][kwfw,fq&m? aemufrS aemufaz;avSum;u wufvmwm}}

]]aMomf tdrfaemufaz;rSm avSum;&Sdao;wmudk;}}

]]'gxuf opfopf&JUta':[m ckxd opfopfudk &dkufwkef;vm;}}

- 493 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfhtar;uRefawmf oabmusNyD; cpfceJyif&,fvdkufrdonf/ rcifopfu tm;yg;w&


NyKH;vdkufNyD;-

]]&dkufawmh r&dkufygbl;? cPcPawmh qlw,f? NyD;awmh ckxd opfopfudk uav;xifaewm


q&m&JU/ uJ uJ aomufvkdufygOD;}}

uRefawmfonf zefcGufaumufudkifNyD; aomufawmhrnfvkyfNyD;rS zefcGufudkyif rudkifao;


aom rcifopftm;-

]]opfopfvnf; aomufav}}

]]aomufygq&m&JU? q&mpaomufyg}}

uRefawmfonf wpfZGef;aomufNyD;-

]]uJav opfopfvnf;aomuf? EdkUr[kwf&if udk,fyJ a':a&TopfqD oGm;wdkifvdkufr,f


odvm; [J [J}}

onfawmhrS opfopfvnf; &,fNyD; zefcGufudk aumufudkifavawmhonf/ uRefawmfu


wpfcGufvkH; aomufNyD;aomtcg opfopfrSm wpf0ufrQ ukefao;onf/ opfopfu
zefcGufudk csxm;NyD;-

]]q&m pmar;yGJ ajzOD;rvm;}} [k rarQmfvifhaomar;cGef;udk xkwfvkdufonf/ uRefawmfhrSm


þar;cGef;udk arQmfvifhrxm;onfomru ajz&eftqifoifhvnf; r&Sdao;acs/ pmar;yGJ
ajzrnfrajzrnfudk vnf;aumif;? ausmif;qufwufrnf rwufrnfudkvnf;aumif;
,wdus qkH;jzwfxm;jcif; r&Sdao;acs/

]]rajymwwfao;bl; opfopf&,f}}

- 494 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

trSefrSm ajz&efpm&if;ay;NyD;jzpf\/ wu,f 0ifajz&ef rajz&efom rqkH;jzwf&ao;jcif;


jzpfonf/

]]uRefynmawG? uReftNrD;bJGUawG? 'D*&DawG &vdkUvnf; tydkygyJq&m&,f/ pmar;yGJ


ajzraeygeJUawmh}}

]]'Dvdkvnf; ykHaoxm;vdkUrjzpfbl;/ cktcgrSm uRefynmqkdNyD; roifbJxm;&if bmrSwwfrSm


r[kwfawmhbl;? uRefynmudkwwfNyD; uRefynmrSef;odzkdUomvdkw,f? tJ'Dvdk odawmhrSvnf;
uRefynmudk ocifynmjzpfatmif vkyfEdkifr,f}}

odkUuvdkajymNyD; rcifopftm; tuJcwfí Munfhvdkufonf/ uav;oli,f ykHem;axmifovdk


em;axmifaeonf/ xkdUaMumifh uRefawmfu qufNyD; uRefynm ocifynmrsm;taMumif;?
ausmif; wpfcgwnf; xGufxkduf rxGufxdkuftaMumif;? 91XmetkyfcsKyfa&; rysufrcsif;
oydwfarSmufrnfqkdaomvrf;pOf rSm;aMumif;rsm;udk ajymaeayonf/ opfopfu pdwfyg
0ifpm;pGm em;axmifoavmuf uRefawmfu pdwfyg0ifpm;pGm ajymaeonfr[kwfay/
twefMum ajymNyD;aomf pum;pOf ajymif;Nypfcsifvmavonf/

]]uJ uJ opfopf eHuxdkif ukefatmifaomufav}}

]]aomufrSmyg q&m&JU}}

]]aomufrSmqdk&if aomufrSaygh opfopf&JU? tukefraomuf&if oGm;wkdifr,f aemf [J [J}}

opfopfu eHuxdkifaomufaepOf atmufxyfwGif a':nGefUwkdU jyefa&mufvmMuoH


Mum;&onf/

]]zrf;oGm;jyefNyD ra&Topfa&}} [k rdef;rBuD;wpfa,mufu vSrf;ajymvdkufonf/

- 495 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]at;[,f nnf;ygroGm;ao;wm awmfao;wmaygh}} [k a':a&Topfu jyefajymae\/


a':nGefUum; tay:odkUom wufvmaeonf/ opfopfu avSum;0odkUoGm;um tartm;
BudKonf/ uRefawmfu ukvm;xdkifrS rwfwwfxum BudKonf/

]]orD; b,fhES,faeao;ovJ}}

]]vkH;vkH;aysmufoGm;NyD arar}}

a':nGefUonf uRefawmfhbufvSnfhum oGm;BuD;awG azG;ceJay:atmif NyKH;NyD;-

]]orD;wdkU armifwifxGef;udk bmauR;MuovJa[h}}

]]a&Ta&Tu eHuxdkifvkyfxm;w,f arar? tJ'g wkdufNyD;NyD}}

]]tif; tif; aumif;w,f}}

uRefawmf-

]]b,fESpfa,muf zrf;oGm;ovJ a':a':}}

a':a':wkdU oydwfwm;pcef;rSmawmh 30 avmuf zrf;oGm;w,f? wpfNrdKUvkH; qkd&ifawmh


ESpf&mxufrenf;bl; Mum;wmyJ/ &efukefaxmifBuD;vnf; rqHUawmhbl;? a,musmf;tusOf;
orm;awG t&l;axmifydkU? rdef;rtusOf;orm;awGudk om,m0wDaxmif ydkUaew,f}}

]]zdESdyfcsKyfcs,frIawGu r&yfwJUtjyif wkd;vmw,fawmifxifw,f? tpdk;&tzJGU ajymif;ayr,fh


'guawmh rajymif;bl; a':a':}}

]]tpdk;&tzJGU ajymif;w,fqdkwmu bk&ifcHu rsufvSnfhjywmudk;uG,fh? uJ uJ opfopfeJU


pum;ajym&pfOD;}}

- 496 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':a':onf tdrfcef;xJodkU 0ifoGm;onf/ uRefawmfESifh opfopfonf pum;quf&ef


pum;p &Smr&Muacs/ twefMumaomf a':a':onf tdrfcef;xJrSxGufNyD; aemufaz;cef;odkU
0ifoGm;avonf/

a':a':u aemufaz;rSvSrf;NyD;-

]]opfopfa& cPa[h}}

rcifopfonf xdkif&mrSx&if; awmif;yefonf/

]]cPae&pfOD; q&m}}

]]udk,fvnf; oGm;awmhr,f}} [k ajymNyD; uRefawmfu rwfwwf&yfvdkufonf/

]]tdk...}} [k tmar#dwfoHjyKNyD; rcifopfu uRefawmfhtm; tHhMopGmai;Munfhaeonf/

]]a':a':hudkom EIwfqufvdkufygawmh}}

uRefawmfonf avSum;rSqif;pOf rcifopfonf avSum;xdyfrS pD;MunfhNyD; usef&pfonf/

aemufaz;rS-

]]rcifopfa& cPvmOD;uG,f}}

uRefawmfonf avSum;atmufqkH;xpfa&mufNyD; zdeyfpD;&if; tay:armhMunfhvdkufaomtcg


rcifopftm; rjrif&awmhNyD/ uRefawmfh&ifxJu [mwmwmESifh uRefawmfhtrlt&mrSm
aMumifawmifawmifjzpfoGm;NyD; cPrQawGum &yfaerdonf/

]]jyefawmhrvm;? b,foluG,fh rif;emrnf}}

- 497 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdktoHMum;rS a':a&Topftm; xdwfvefUwMum; owd&awmhonf/

]][kwfuJh a':a':a&T? uRefawmfhemrnfuawmh armifwifxGef;ygcifAsm;}}

]]rif;u b,frSmaeovJ}}

]]uRefawmf urm&GwfrSmaeNyD; ausmif;wufygw,fcifAsm}}

]]pmar;yGJ rajzbl;vm;}}

]]rajymwwfao;bl; cifAsm;}}

]]bmvdkUrajymwwf&rSmvJ? ajzrSaygh}}

uRefawmfonf a':a&Topf\ tmPmoHaMumifh tcH&rcuf&kHru NyKH;yifNyKH;rdao;onf/

]]a':a':hwlr opfopfuawmh pmar;yGJ rajzygeJUajymw,f}}

a':a&Topfu uRefawmfhtm; opfopfudk,fpm;xm;NyD; rsufapmif;xdk;vdkufonf/

]][if; 'if;u bmem;vnfvdkUvJ? 'Daumifrav;u olUtar oHa,mifvkdufNyD; ajymaewm/


udka&Tazuvnf; bmrStoGeftoifr&Sdbl;? r,m;a&m orD;a&m 'Dtwdkif;vTwfxm;wm/
oydwfarSmufwJUtcgarSmuf? vSefwJUtcgvSef? ausmif;wufwJUtcgwuf? pmar;yGJajzwJU
tcgajz? ckawmh olwkdUu 'Dvdkr[kwfaygifawmf? tNrJwrf; oydwfarSmufae&r,fwJU}}

a':a&Topfonf armifESifh a,mufrwkdUtm; rnfrQavmufMumMumu rnfrQavmuf BuD;rm;


aomxkxnfjzifh tcJraus jzpfaeonfrod? uRefawmfuom oGm;&ef[efrjyvQif pum;rQif
rjywf/ u&m;a&vGwf wwGwfwGwf jrnfwGefaeOD;rnf xif&onf/

]]cGifhjyKygOD; a':a':a&T}}
- 498 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tif; oGm;awmh}} toH rmausmoavmufawmh a':a&Topf\rsufESm rrmrausmyg/


uRefawmfonf vrf;ay:odkU qif;xGufaeqJ aemufrSaeí a':a&Topfu ac:vdkufjyefonf/

]]oli,f cPaeOD;}}

a':a&Topfonf ajymajymqdkqdk a&mif;&efaq;rsm;xnfhxm;onfh AD&dkqDodkU oGm;NyD;zGifhonf/


aq;tcsKdUudk ,lvmNyD;-

]]a&mh 'Daq;xkyfawG,loGm;? pmaumif;aumif;usuf? okdUayr,fh tanmif;rdNyD; 0rf;rcsKyf


atmif a[m'D 0rf;EIwfaq;udkpm;? npmusufNyD;&if a[m'D aoG;aq;udk uGrf;oD;vkH;
avmufpm;? 'grS ESpfESpfNcdKufNcdKuf tdyfaysmfr,f/ tdyfw,fqdkwm cPom jzpfayr,fh
ESpfESpfNcdKufNcdKuf tdyfaysmf&if aumif;wmyJ Mum;vm;/ pmaumif;aumif;usuf? pmar;yGJudk
atmifatmifajz Mum;vm;}}

,if;odkU MoZmay;onfudk uRefawmfu NyKH;em;axmifNyD; ]]aMomf onft&G,f tysKdBuD;[m


t&G,f&Sdwkef;u a,musmf;&cJU&if olUom;orD;udk onfvdkyJ MoZmay;aerSmyJ}} [k pOfpm;
aerdonf/ ay;aom aq;rsm;udkvnf; aus;Zl;wifpGmjzifh vufcHNyD; ]]aMomf onfrdef;rBuD;
[m pum;taygufqkd;ayr,fh apwemawmh rqkd;bl;}} [k qifjcif&if; xGufvmcJUawmh
ownf;/

- 499 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

42

ta&;awmfykHrS oifcef;pmrsm;

uRefawmfwdkUtzkdUawmh &Sif;aeNyD/ vuf&Sd Oya'jyKvTwfawmftrwfawGudk tm;udk;í 91Xme


tkyfcsKyfa&;udk rzsufEdkif/ odkUaomf tcsKdUrSmawmh r&Sif;Muao;/ OD;yktpdk;&tzJGU jyKwfus
atmif t,kHtMunfr&Sdtqdk oGif;oluoGif;onf/ olwkdUudk,folwkdU ]trsKd;om;tpdk;&} [k
uifyGef;wyfxm;aom OD;yktpdk;&tm;enf;atmif OD;baz &mxl;r,lzkdU ajymolu ajymMu
onf/ OD;baztm; jynfxJa&;0efBuD; vkyfvSnfhyg[k bk&ifcHoabmwlnDcsufjzifh OD;yku
qG,fonf/ trsKd;orD;tpnf;t&kH;u OD;baztdrfokdU aeUa&mnyg 0dkif;xm;NyD; oydwfwm;
xm;onf/ OD;baztm; a&OD;wdkufopfq&mawmfbk&m;u &mxl;vufcH&ef arwÅm&yfcHonf
qkdNyD; OD;bazu &mxl;vufcHonf/ usrf;usdefoGm;&ef trsKd;orD;wkdUu vrf;z,fray;aom
tcg ykvdyftultnDac:í z,f&Sm;NyD; bk&ifcHtdrfoGm;um usrf;usdefavonf/

*VKefOD;apmvnf; ususee taqmifta,miftjynfhjzifh 0efBuD;jzpfoGm;avNyD/ ]]uREkfwdkU


trsKd;om;tpdk;&[m qif;&Jom; tvkyform;rsm;udk txl; umuG,faeygw,f}} [k
vTwfawmfwGif ajymNyD; tcGefawmfrsm;udk twif;t"r® awmif;cHaeavNyD/ oydwfwGif
yg&rnfavm[k tvkyform;rsm;tm; tvkyfxkwfypfaeonfudk Munfhaeavonf/ Oa&my
wdkufom;wkdU\ nOfh0wftay:&kH&SnfBuD;udk 0wfvsuf wGJjzLBuD;pD;NyD; t&yfwumwGif
*VKefwyfom; 3-odef;pkrnf? *VKefavwyfawG xm;rnf? NyD;awmh Armjynfudk jyefay;zdkU
awmif;qdkrnf ponfjzihf [def;a[mufaeavNyD/ onfvkd [def;a[muf&if; olU
*VKefwyfom;rsm;onf 0g;&if;wkwfrsm; aumufudkifaeMuonf/ OD;apmtm; oHykH;wD;í
awmxkwfaeaom ocifrsm;tm; &dkufESuf&ef jyifqifaeavonf/

&mxl;vufrJUjzpfoGm;aom a'gufwmbarmfwkdU vlpkonf tkyfcsKyfa&;wkdkufzsufa&; pum;


ajymonf/ OD;yktpdk;&tzJGUtm; t,kHtMunfr&Sdtqdk oGif;aeMuonf/ olwkdU\

- 500 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

owif;pmrsm; *sme,frsm;rS udkvSa&TESifhwuGaom ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; oydwf


vSefonfhtwGuf jypfwif&IwfcsMuonf/ pGyfpJGMuonf/

xdkokdUvQif trwftoD;oD;wdkU\ EdkifiHa&;ajcvSrf;udk jrifae&cdkuf udk,fa&;udk,fwm


raumif;owif; rsm;uvnf; zkH;r&atmif ay:aeavonf/ trwfawG vmbfpm;ygonf[k
Oay'jyKvTwfawmfwGifyif trwftcsif;csif; azmfxkwfMuonf/ olrsm; om;r,m; ckd;,l
aygif;oif;rIjzihf vnf;aumif;? r,m;i,fp&dwf ray;rIjzihfvnf;aumif; w&m;pJGcH&aom
trwfrsm;uvnf; [dkav;wausmfausmf jzpfcJUonf/

xkdUaMumifh vuf&Sdtrwfrsm;ESifh vlBuD;ydkif;rS acgif;aqmifrsm;udk uRefawmfwkdUonf


t,kHtMunf r&SdMu/ vGwfvyfa&;wdkufyJGwGif olwdkUtm; xnfhrwGuf&kHru olwkdUudk
qefUusifí vkyf&rnf[kyif em;vnfxm;Mu\/

ta&;awmfykH vufawGUoifcef;pmay;aeonfrSm t*FvdyftmPmydkifwkdUonf tpdk;&tzJGU


wpfckNyD;wpfck ajymif;ay;rnf/ Oya'jyKvTwfawmf wpfckjzKwfNyD; wpfcka&G;aumufaprnf/
okdUaomf olwkdU\ wu,fhpdk;rdk;rIudkum; rajymif;/ tcsKyftjcmtmPmudk t*FvdyfwkdU\
vufxJrSm rvGwfwrf;qkyfudkifxm;onf/ ,if;odkUaom t*FvdyfwkdU\ pdk;rdk;rIudk aemufqkH;
wpfaeUwGif vufeufESifh ykefuefawmfvSefí NzdKzsuf&ayvdrfhrnf/

xkdUaMumifh uRefawmfwkdUonf vufeufudkifEdkifrnfh tzJGUtpnf;rsm;udk zGJUMuonf/ ]&J}


tzJGUudk uRefawmfwdkU txifrBuD;/ ]&J} tzJGUrSm &mxl;EdkifiHa&;orm; trfatOD;armifBuD;\
tzJGUjzpfonf/ xkdUaMumifh wkdUArmtpnf;t&kH;u Armhvuf&kH;wyf zJGUonf/ uRefawmfwdkU
ausmif;om;rsm;u oHrPdwyfrsm; zJGUonf/ ArmEdkifiHvkH;qdkif&m ausmif;om;rsm;or*¾
tvkyftrIaqmifrS oHrPdwyfzJGUpnf;&ef wm0efvTJtyfjcif;cH&aom udkxGef;&Sdefu ]]vufeuf
onf yxr? vufeufonf 'kwd,? vufeufonf wwd,}} [k ajymavh&Sdayonf/

þrQ ta&;BuD;aom vufeufudk b,fu&Murnfenf;/ uRefawmfwkdUbmom vkyfEdkifzkdU


vnf; rjrif/ wdwfwdwfykef; cdk;0Suf0,f,lEdkifonfxm;OD;? 0,f,l&ef aiGtvkHtavmuf &zdkU

- 501 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rjrif/ xkdUaMumifh tqkH;owf wpfcsdefcsdefwGif EdkifiHjcm;wpfckckrS vufeuftultnD &atmif


,l&rnf[k EdkifiHjcm;udk tm;udk;aeMuayonf/

wpfzufwGifvnf; pnf;&kH;a&; rsm;pGmvdkonf[k oabmaygufaeMuonf/ ,ck


ta&;awmfykHudk onfhxufjywfom;pGm onfhxufydkí raqmif&GufEdkifonfrSm pnf;&kH;a&;
csKdUwJhaeí jzpfonf/ vlrsm;íyJGrpnf jzpfaeonf/ pnf;&kH;a&; tm;enf;ojzifh pnf;urf;r&Sd
wkdufyGJqifjcif;rsm;udk awGUcJU&onf/ ta&;awmfykHwGif;wGif ta&;awmfykH pdwftm;
xufoefrIonf rsm;pGm BuD;rm;cJU\/ wpfenf;tm;jzifh pdwftm;xufoefrIonf rD;ESifh
wlonf/ onfwdkif;xm;vQif avmifcsif&mavmifEdkifonf/ pnf;&kH;a&;onf xkdrD;udk
xdef;odrf;Edkifonf/ avmifapcsifaomt&mudk avmifapEdkifonf/ xkdUaMumifh uRefawmfwkdU
txJwGif ]]pnf&kH;a&;onf yxr? pnf;&kH;a&;onf 'kwd,? pnf;&kH;a&;onf wwd,}} [k
ajymqdkolwkdUvnf; &SdMuay\/ ausmif;om;or*¾udk pepfuspGmESifh ydkíus,fjyefUpGm
pnf;&kH;Mu\/ ArmwpfjynfvkH;wGif tvkyform;or*¾rsm;udk pnf;&kH;Mu\/ awmifol
v,form; tpnf;t&kH;rsm;udkvnf; zJGUpnf;Mu\/ ArmwpfjynfvkH;twGuf A[dkXmecsKyfrsm;
vnf; ay:vm\/ wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;uvnf; EdkifiHvkH;qdkif&m nDvmcHBuD;udk
armfvNrdKifNrdKUü ac:xm;avonf/ xkdnDvmcHBuD;twGuf jyifqifrIrsm;udk tapmBuD;
BudKwifjyKvkyfMuonf/ rEÅav;rS vuf&kH;wyfrsm;u armfvNrdKifta&muf pufbD;rsm;jzihf
csDwufvmrnf/ vrf;wpfavQmufvkH;&Sd vuf&kH;wyfrsm;u yl;aygif;vdkufygMurnf/

&efukefpD&ifpk? yJcl;pD&ifpk? [oFmwpD&ifpk? rEÅav;pD&ifpk paom pD&ifpknDvmcHrsm; usif;y


MuNyD; EdkifiHvkH;qdkif&m wkdUArmnDvmcHBuD;odkU udk,fpm;vS,frsm; a&G;aumufaeMuonf/
ocifudk,fawmfrIdif;onf ocifESpfjcrf;uGJpu qkH;rr&í? aphpyfa&;ratmifjrifí xGufawmh
rnf[k qkdcJUaomfvnf; ,cktcg ocifEk? ocifatmifqef;? ocifoef;xGef; paom
acgif;aqmifrsm;ESifhtwl wpfjynfvkH;vSnhfvsuf wkdUArmw&m;a[mí armfvNrdKif nDvmcH
BuD;twGuf pnf;&kH;aeMuayonf/

ta&;awmfykHrwdkifrDu ocifEk? ocifatmifqef; polwkdUonf ausmif;rSxGufNyD; wkdUArm


tpnf;t&kH;odkU 0ifcJUMu\/ ,ck ta&;awmfykHtwGif;wGif udkb[def;onf ausmif;rSxGufNyD;
wkdUArmtpnf;t&kH;odkU 0ifavonf/

- 502 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf wkdUArmtpnf;t&kH;odkU0ifí EdkifiHa&;vkyf&ef uRwfuRwfvGwfvGwf rqkH;jzwf


ao;ay/ ajcvSrf;uawmh wkdUArmtpnf;t&kH;xJ a&mufaeayNyD/ udkvSa&TESifh wkdifyifonf/
udkvSa&Tu trfbDbDtufpf (q&m0efpmar;yJG) atmifonfhwdkif ausmif;qufaeOD;rnf[k
qkdonf/ toufarG;0rf;ausmif;rI wpfckck&Sdxm;rS EdkifiHa&;vkyfí aumif;rnf[k olu
qdkonf/ uRefawmfonf olUerlemudk tm;usonf/ okdUaomf uRefawmfwkdU bDatrSm
q&m0efvdk vGwfvyfaom toufarG;0rf;ausmif;rIokdU rydkUEdkif/ bDatatmifNyD;
udkausmfNidrf; wdkUvdk? uRefawmfhzcifBuD;u acgif;xJ&dkufoGif;xm;cJhovdk tdkifpDtufpf
ajzvQifajz odkUr[kwf tpkd;&tvkyfwpfckck0ifNyD; uReftBuD;pm; vkyfvdku vkyfEdkifayonf/
þvr;fudkvnf; uRefawmf rvdkufcsifawmhNyD/ bDatatmifvQif bDt,foifí a&SUae
vdkufum vGwfvyfaom toufarG;0rf;ausmif;rIjyKí EdkifiHa&;vkyfrnfavm/ bDt,f
atmif&ef ausmif; 2ESpf qufae&OD;rnf/ ausmif; 2ESpf qufae&efvnf; pdwfr&SdawmhNyD/
uRefawmfha&SUa&;rSm a0cGJír&atmifyif jzpfaeayonf/ pmar;yGJ0ifajzzkdU? rajzzkdUyif
,wdjywf rqkH;jzwf&ao;/

ausmif;om;vTwfawmf NyD;uwnf;u or*¾taqmufttkHrSm wjznf;jznf; ajcmufaoGU


vmonf/ udkb[def;? udkxGef;&Sdef paom EdkifiHa&; ajcpkHypf0ifolwkdUonf NrdKUxJ wdkUArm
tpnf;t&kH;odkU oGm;aeMuonfom rsm;onf/ udkvSa&T? udkAaqG? udkodef;atmif? udkpdk;armif
paom ausmif;rxGufbJ ausmif;om;ta&; NyD;jywfatmif vkyfae&aom trIaqmif vlBuD;
rsm;rSmvnf; oydwfvSef&m ay:xGufvmaom jyóemrsm;udk vdkufaqmif&GufaeMu&ojzifh
or*¾taqmufttkHrSm em;raeMu&/ oydwfvSefNyD; ausmif;jyefwufaom acgif;aqmifrsm;
tm; ausmif;rS vufrcH[k vnf;aumif;? 0efcsawmif;yef&rnf[k vnf;aumif;? 'PfaiG
wpfrsKd;? axmifrS rvTwfao;aom ausmif;om;rsm;tm; vTwfay;zkdU tpdk;&ESifh oGm;í
ta&;qdkaeonfu wpfrsKd;? &J&Jawmuf udkoef;wifwkdU vlpk\ pGyfpJGcsufrsm;udk oGm;a&muf
ajz&Sif;&onfu wpfrsKd;? or*¾rsm; rNydKvJbJ pnf;urf;usus? xlxlaxmifaxmif
&yfwnfEdkifatmif vdkufvHpnf;&kH;ae&onfu wpfrsKd; trsKd;rsKd; tvkyfrsm;um vIyf&Sm;
oGm;vm aeMu&avonf/ tjcm;ausmif;om;rsm;rSm pmar;yGJajz&ef ausmif;pmtkyfrsm;Mum;
odkU wdk;0ifaeMu&avNyD/

- 503 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xkdUaMumifh uRefawmfhvdk bmvkyf&rnf ra&&mao;aomoltcsKdUom or*¾taqmufttkHrSm


a,mifcsmcsmESifh usefae&pfcJUayonf/

wpfn 7em&DcJG 8em&DavmufwGif uRefawmfwpfa,mufwnf; or*¾ pmMunhfwdkufcef;wGif;


wGif pmzwfvsuf&Sdayonf/ Budrfukvm;xdkifBuD;ESpfvkH;udk rsufESmcsif;qdkifí csxm;NyD;
wpfvkH;rSmxdkifí wpfvkH;ay: ajcwifxm;onf/ tay:wnfhwnfhu rD;wpfvkH; zGifhxm;
onfrSwpfyg; wpfcef;vkH;&Sd tjcm;rD;rsm;udk ydwfxm;onf/

uRefawmfonf ausmif;pmtkyfrsm;udk zwfcsifpdwfr&Sd/ aumufíyif rMunfhrd/ ,ck


uRefawmf pdwf0ifpm;aeaom pmtkyfrsm;rSm bdvyfrSxkwfa0aom vuf0Jpmtkyfuvyf
(Left Book Club) pmtkyfrsm;ESifh e*g;eDpmtkyfrsm; jzpfonf/ xkdnu zwfaeaom
pmtkyfrSm *Refpx&yfcsDa&;aom qkd&S,fvpfoabmw&m;ESifh vufawGU Theory and
Practice of Socialism jzpfonf/ pmtkyfwpfae&mrSm t&if;&SifpepfvufatmufwGif
ynm&SifwkdU\ tBuHOmPfynmrsm;onf rawmfrw&m; tokH;cscH&ykHudk zwf&NyD;
oabmaygufMunfEl;NyD; {uu©&m usaeaomcPü vlESpfa,muf pmzwfcef;qDodkU
vmaeoH Mum;&onf/ uRefawmfhtay:wnfhwnfhuom rD;a&mifusqif;NyD; ab;bufrSm
cyfarSmifarSmifjzpfojzifh b,folb,f0g jzpfonfudk &kwfw&ufrod/

]]a[h zkd;wifxGef;? wpfa,mufwnf;vm;}}

udkat;aiGyifjzpfonf/ udkat;aiGu uRefawmfhxHvmaepOf olESifhygvmolu wHcg;0rS


awGí &yfaeonf/ xkdol\ oP²mefudk rIwfwdrIef0g;om jrif&aomfvnf; xdkoP²mefudk
uRefawmfhrsufpd usufrdaeonf[k xifonf/ udk,fxnfBuD;rm;NyD; ajcvufu rrQrw
ao;i,faom oP²mefjzpfonf/ ,if;oP²mefudk uRefawmfu pdkufMunhfaepOf
udkat;aiGu-

]]&JabmfwifxGef; wpfa,mufwnf;vm;}}

]][kwfw,f tm;vkH; tjyifoGm;aeMuw,f}}

- 504 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tif; aumif;ygw,f}}

udkat;aiGu olESifhygvmolbufodkU vSnfhí ]]0ifcJUygAs? udpör&Sdygbl;/ 'gu uRefawmfeJU


tifrwef&if;ESD;wJU &Jabmfyg}}

xkdoP²efonf uRefawmfwkdU&Sd&m rD;a&mufqDodkU csOf;uyfvm&m uRefawmf tHUtm;oifh


oGm;avonf/ xkdolum; urm&GwfrS ocifwifBuD;yif jzpfay\/ olonf udkat;aiGu
ac:íom uRefawmfwkdUteD;odkU csOf;uyfvmcJU&aomfvnf; uRefawmfESifh awGU&rSm 0efav;
aeaMumif; odomayonf/

þ ocifwifBuD;rSm wpfcgwkef;u tif'dkcsKdif;em;rSm jrifuGef;rif;om;BuD;ESifh &if;ESD;onf


qdkNyD; uRefawmfwkdUtm; aiGpuúLvkyfay;rnf? vufeufoGif;ay;rnf[k ajymzl;aom
ocifwifBuD;yif jzpfonf/ þ ocifwifBuD;rSm ukvm;Armt"du&kPf; twGif;u
t"du&kPf; vIHUaqmfay;cJUaom ocifwifBuD;yif jzpfayonf/ þ ocifwifBuD;rSm *syef
vdkvm;aom 0g'udk uRefawmfwkdUtm; a[majymcJUzl;aom ocifwifBuD;yif jzpfonf/ þ
ocifwifBuD;um; udk<u,fESifh uRefawmfwkdUu ykvdyfpaomolrsm;ESifh &Iyf&Iyf,Suf,Suf
qufoG,fae[ef&Sdonf[k ,lqNyD; cyfcGmcGma&Smifxm;aom ocifwifBuD;yif jzpfonf/

olonf wkduf&dkufxkd;usaeaom rD;a&mifxJodkU 0ifrvmbJ rD;a&miftjyifbufrSm &yfum


uRefawmfhtm; rNyKH;csifNyKH;csif NyKH;um Munfhaeonf/

udkat;aiG-

]]a[m'gu &JabmfwifxGef;wJUAs? t,kHMunf&qkH; uRefawmfh&JabmfwpfOD; ygyJ/ udkwifxGef;


a[m'gu yJGpm;BuD; OD;wifwJUAs}}

uRefawmf tHUtm;oifhoGm;onf/ odkUaomf tHUtm;oifhjcif;udk &kwfw&uf azsmufzsuf


vdkufNyD; NyKH;vdkufonf/

- 505 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfwkdUtcsif;csif; odNyD;ygAs? yGJpm;BuD; OD;BuD;wif ckb,fa&mufaeovJ}}

ocifwifBuD;u oGm;wpfcsufNzJvdkufNyD;-

]]ck NrdKUxJrSmyJaew,f? rJaqmufu jyefa&mufwm rMumao;bl;}}

]]aMomf'Dvdkudk;? 'gjzifh ,dk;',m;a&mufcJUao;w,f xifyg&JU}}

udkat;aiGu ocifwifBuD;tm; ukvm;xdkifwpfck xkd;ay;NyD;-

]]uJ xkdifAsm? usKyfwkdUokH;a,muf twlwl pum;ajymMur,f}}

ocifwifBuD;u rD;a&mifudkMunfhNyD; rsufESmudk&IHUvdkufum rD;yGGifhudk vufnSKd;xdk;vdkufonf/


NyD;aemuf ab;bDudk usD;uef;vlrd Munfhaeavonf/

udkat;aiGonf ysmavmifcwfoGm;NyD; avoHwkd;wkd;jzifh-

]]rD;ydwfvkduf&if aumif;r,fxifw,f}}

uRefawmfu ukvm;xdkifay:rSm wifxm;aom ajcudk&kyfvkduf&if;-

]]rD;awmh ydwfzkdUrvdkygbl;? rD;ydwf&if ydkNyD;rouFmp&mjzpfr,f/ Oyrm cifAsm;wkdUaemufu


vlwpfa,mufvkdufNyD; acsmif;Munfhaer,fqkdygawmh/ rD;udkydwfvkduf&if ]][m 'Dvlvnf;
wufoGm;a&m tajcvnf; ysufoGm;a&m} vdkU wGufvdkufrSmyJ/ NyD;awmhvnf; rD;ydwfNyD;
pum;ajymaeMuw,f qdkygawmh? wpfa,mufa,mufwufvm&if b,fvkdqifajcay;rvJ}}

udkat;aiGonf ysmavmifcwfaom trlt&mjzifhyif-

]]'Dawmh b,fvdkvkyfrSmvJ}}

- 506 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rD;udk 'Dwkdif;xm;? uRefawmfwkdUuawmh rD;a&mifjyifbufuswJU [dkaxmifhrSm pum;ajym


Muwmaygh}}

ocifwifBuD;u ynm&Sd[efjzihf acgif;udk ndwfumndwfumaeonf/ uRefawmfnTefjyaom


axmifhwGif okH;a,mufom; xdkifMuavonf/ twefMum wpfa,mufESifhwpfa,muf
MunfhNyD; NidrfaeMuNyD;aemuf udkat;aiGu tkwfeH&Hrsm;rSmyif em;&Gufrsm; &Sdaeoavm
[laom pdk;&drfjcif;rsKd;jzifh [dk[dkonfonf Munfhí-

]]uJ OD;BuD;wif qdkprf;ygOD;}}

OD;BuD;wif(ac:) ocifwifBuD;onf tjyifpBuFwHwdkif;udkausmfNyD; pkHaxmuf&Sdr&Sd MunfhEdkif


&ef [efjyifaomtm;jzifh cg;qefUNyD; ar;udk a&SUodkUxkd;vkdufonf/

twefMumrS-

]]'Dudpöuawmh aumif;aumif;BuD;vQKdU0SufrS jzpfr,faemf? ESpfa,mufpvkH;As}}

udkat;aiG-

]]pdwfcsyg? usKyfudka&m &JabmfwifxGef;udka&m pdwfcsyg}}

]]'DvkdAs? usKyftaMumif;uawmh ocifwifxGef;vnf; odoavmuf odNyD;om;yg/ cktacguf


,dk;',m; roGm;cifuwnf;u 'DrSm *syefeJU tquftoG,f&SdcJUw,f/ usKyfuwifjywJU
tcsufawG[m ta&;BuD;vGef;tm;BuD;awmh 'DrSm&SdwJU *syeftqufu oleJUrNyD;Edkifbl;?
,dk;',m;udk wdwfwqdwfoGm;ygqdkvkdU ukef;aMumif;eJUyJ oGm;&w,f/ rJaqmufuaeNyD;
,kd;',m;xJ 0if&w,f/ ,dk;',m;e,fxJ a&mufw,fqdk&ifyJ *syeftqufu qufay;vdkuf
wJU vlu BuKdaeNyD; csufcsif; befaumuf ydkUay;wmyJ/ befaumufusawmh tawmfBuD;wJU
*syeft&m&SdwpfOD;eJU awGUqkH;aqG;aEG;&w,f/ usKyfawmif;wmuawmh 'Du ausmif;om;awG?

- 507 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ocifawGudk NAdwdoQudk ykefuefzkdU vufeufeJUaiG awmif;wmyJ/ ay;yghr,fvkdU uwd


tcdkiftrm &cJUw,f}}

ywf0ef;usifwpfckvkH; wdwfqdwfaeonf/ vrf;ay:u um;toGm;tvmyif tqufa0;


aeonf/ udkat;aiG oufjyif;csonfudkyif Mum;Edkif\/ ta&;awmfykH atmifEdkifa&;onf
vufeuf&a&;wGif rSDaeonf[k ,lqxm;Muaom uRefawmfwkdUtm; vufeufay;rnf
qkdaom uwdonf rnfrQ acsmufcsm;oGm;aprnfudk cefUrSef;MunfhEdkifMuayonf/
ocifwifBuD;\ pum;rsm;onf olUtaMumif; rodolwpfOD;tm; avxJrSm vrf;avQmufae
ovdk txifa&mufapEdkifayonf/ uRefawmfum; ocifwifBuD;tm; r,kHMunfrdatmif
txl;BudK;pm;ae&\/ ocifwifBuD;u qufjyefonf/

]]'Dawmh cifAsm;wkdUausmif;om;awGu ykefuefzdkU jyifqifMu&r,f/ vQKdU0SufwJU tzGJUtpnf;


awG zJGUMu&r,f/ usKyfuwpfqifh bmvufeufawG vkdw,f? aiG b,favmufvdkw,fqdkwm
befaumufu *syeft&m&SdBuD;qD taMumif;Mum;&r,f}}

udkat;aiGu ar;udk b,fbufvufacsmif;uav;rsm;ESifh yGwfwdkufae&mrS-

]]'guawmh uRefawmfwkdUvnf; acgif;aqmifawGeJU aqG;aEG;OD;r,fAs? vufeufqdkwmuawmh


vdkcsifwmayghAs? okdUayr,fh usKyfwkdUacgif;aqmifawGeJU aqG;aEG;&OD;r,f}}

ocifwifBuD;-

]]'gaMumifh usKyfu udkb[def;wkdU? udkvSa&T? udkAaqGwdkUeJU awGUcsifwmayghAs}}

udkat;aiG-

]]at;av awGUzdkU uRefawmfpDpOfay;yghr,f}}

- 508 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf udkat;aiGtm; [efUwm;jcif;jzifh pdwftaESmifht,Suf ray;csifaomfvnf;


a&SUvGefukefvQif cufrnfpdk;ojzifh-

]]aeOD; udkat;aiG? OD;BuD;wifeJU usKyfwdkUacgif;aqmifawGeJU awGUray;cif OD;BuD;wifudk


tpkHtvif ar;MuygOD;pdkU&JU? 'DrSm cifAsm; *syeftqufu b,folvJAs}}

]][m 'guawmh b,ftoday;vdkUjzpfrSmvJ}}

]]'gjzifh Armvm; *syefvm;qkdwmawmh ajymtyfygw,fAsm}}

]]vQKdU0Sufa&;qdkwm 'gawG rajym&bl;? ocifwifxGef;vnf; odom;eJU}}

]]uJ 'g xm;ygawmhAsm/ r,kHvdkUar;aewm r[kwfygbl;aemf? uRefawmfwkdU acgif;aqmif


awGu ar;&if aNym&atmif? cifAsm; ,dk;',m;oGm;wm b,favmufawmif MumcJUovJAs?
'guawmh vQKdU0Sufa&; r[kwfygbl;Asm}}

ocifwifBuD;onf ol\ ao;i,faom vufuav;rsm;udk ukvm;&kyfBuD; vuf,rf;ovdk


avsmh&J&J,rf;NyD;-

]]ESpf&ufyJ Mumw,f}}

]]befaumufNrdKUb,fvrf;rSm wnf;cJUovJAs}}

]]aq;*kHvrf;rSm}}

uRefawmfonf befaumufNrdKUtaMumif; aumif;pGmroday/ aq;*kHvrf;qdkwm &Sdr&Sdvnf;


roday/ odkUaomf odav[efjzifh-

]]aMomf aq;*kHvrf; Mum;zl;w,f? 0dZ,apwDqdkwm &Sdw,f? 0ifzl;cJUao;vm;}}

- 509 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ocifwifBuD;onf twefMumawGoGm;onf/ okdUaomf owdwjcm;a&mufoGm;í &kwfw&uf


rajzrd[ef aqmifvsuf-

]]tif; tif; wpfacgufa&mufao;w,f}}

uRefawmfonf befaumufNrdKUü aq;*kHvrf;&Sdr&Sd rodaomfvnf; xdkvrf;ü 0dZ,apwD


r&Sdonfudkum; taotcsmod\/ 0dZ,apwDonf uRefawmfhpdwful;xJrSmom &Sdonf/

]]pmxJrSm zwf&wmuawmh 0dZ,apwD[m ,kd;',m;rSm&SdwJU tjcm;apwDykHrsm;eJUrwl?


jrefrmjynfu apwDykHrsm;eJUom wlw,fajymw,f? [kwfuJUvm;}}

]]tif; [kwfw,f}}

xdkokdUvQif [kwfwma&m? r[kwfwma&m ar;jref;Munhfvkdufaomtcg ocifwifBuD;onf


,dk;',m;okdU ra&mufcJUbJ a&mufcJU[efaqmifí aeonfudk uRefawmfod&avonf/
ocifwifBuD;onf cPMumvQif pdwfwkdvmonf/ odkUaomf csKyfwnf;xm;NyD;
cyfwnfwnfjzifh a&SmifxGuf&ef BudK;pm;avawmhonf/

]]'DrSm ocifwifxGef;? vQKdU0Sufa&;vkyfief; vkyf&w,fqkdwm taMumif;rSefudk zkH;EdkiforQ


zkH;&w,f r[kwfvm;? NyD;awmh vQKdU0Sufa&;vkyfief;rSm vkyfoltcsif;csif; wpfa,mufudpö
wpfa,muf rpyfpkcsif&bl; r[kwfvm;? odoifhodxdkufwmudk odzkdUyJ r[kwfvm;/ uJ
ocifwifxGef;u udk,fhudkodxm;wJUemrnfeJU tck &Jabmfat;aiGu udk,fhudk odwJUemrnf
rwlwmbJ Munfhayawmh uJ udkoGm;r,f}}

udkat;aiGonf pdwfraumif;jzpfoGm;[ef wlonf/ uRefawmfhtm; rausrcsrf;Munfhvsuf-

]]zkd;wifxGef;uvnf; rar;tyfwmudk ar;raeygeJU/ aeygOD; OD;BuD;wif&JU roGm;ygeJUOD;}}

ocifwifBuD;u rcsdNyKH;NyKH;í vufywfem&Dudk Munfh&if;-

- 510 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ocifwifxGef; ar;wmudk aAGr,lygbl;? olu ar;aeusyg/ okdUayr,hf oGm;rSjzpfr,f/


csddef;xm;wJU udpöwpfck &Sdao;w,f/ aemufwpfBudrf xyfcsdef;awGUMuao;wmaygh/ aiGudpö
vufeufudpöawG pOf;pm;xm;Muaemf? vufeufrygbJeJU ta&;awmfykH ratmifbl;
t*FvdyfawGudk armif;xkwfzkdU 'Dhjyifenf;r&Sdbl;? AdkvfatmifausmftwGuf vufpm;acszdkU
'Dhjyifenf;r&Sdbl;? *syefArm yl;aygif;NyD; vufeufeJU ykefuefrSjzpfr,f/ uJ oGm;r,f}}

ocifwifBuD;onf rwfwwf&yfvkdufonf/ uRefawmfwkdUvnf; rwfwwf&yfvkdufMuonf/


ocifwifBuD;onf olUvl ighbufom; vkyfNyD; uRefawmfwkdUxHrS pum;rsm;udk EIduf,lvdkí
þpum;rsm; ajymqdkaeonf[k uRefawmfpdk;&drfrdonf/ xkdUaMumifh uRefawmfu-

]]uRefawmfwkdUu *syefArmyl;aygif;a&; vkyfr,frvkyfbl;? vufeuftultnD ,lr,fr,lbl;


qdkwmawG rpOf;pm;cif *syefawGtaMumif;udk pOf;pm;&OD;r,fAs/ w&kwfjynfrSm *syefawG
bmvkyfaew,fqdkwm tm;vkH;todMuom;yJ/ tifrwef &ufpufMurf;MuKwfwJU enf;awGeJU
olrsm;jynfawGudk 0iftkyfcsKyfaeolawGrkdU usm;aMumufvkdU &SifBuD;udk;? &SifBuD; usm;xufqkd;
qdkwmvdk jzpfaerSm pdk;&w,f}}

ocifwifBuD;onf rsm;pGm roufomaom rsufESmjzifh em&DudkMunfhjyefNyD;-

]] udk,fhvlu t*Fvdyf 0g'jzefUxm;wmawG ,kHaewmudk;? uJ uJ aemufrS aqG;aEG;r,fav}}

olonf taygufqDokdU ajcokH;vSrf;rQ vSrf;NyD;aemuf ajcwkHUvsuf uRefawmfwkdUbufodkU


vSnfhvdkufjyef&m wpfcgwkef;u ocifwkdU\ vGwfvyfa&;wkdufyJGtwGuf aiGESifhvufeuf ol
wm0ef,lí&Smay;rnf ajymNyD;aemuf uRefawmhxHrS xGufcGmoGm;cgeD; aiG 5usyf acs;iSm;
cJhykHudk owd&vdkufrdavonf/ tckvnf; aiGacs;zkdU ajcwHkUjcif;yifavm/

]]udkat;aiG}}

]]bmajymcsifygovJ yJGpm;BuD; OD;BuD;wif}}

- 511 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]udkb[de;f? udkAaqG? udkvSa&TwdkUeJU b,fawmhavmufawGUEdkifrvJ}}

]]uRefawmfwkdU ar;MunfhygOD;r,f? uRefawmfwdkU vmajymyghr,f}}

]]'gjzifh &JabmfeJUudk,f aemuftywfpaeaeU awGUr,f? 'DaeUawGUwJUtcsdef tJ'Dae&mrSmyJ


[kwfvm;}}

]]aumif;ygNyD cifAsm}}

ocifwifBuD; xGufoGm;avNyD/ uRefawmfwkdUxHrS aiGracs;onfudk axmufaomf tawmf


uav; yGaeNyD[k xifvdkufrdavonf/

udkat;aiGu uRefawmhftm; rausrcsrf;MunfhNyD;-

]]&JabmfwifxGef; ckeu ajymykHawGu cGawmaewmeJUwlw,f}}

]]vm vm xkdifMuOD;pdkU&JU? cifAsm;u olUtaMumif;rodbl;}}

rD;a&mifxkd;usaeaom ckeu pmMunhfcJU&m ukvm;xdkifrsm;wGif xdkifMuavonf/

]]olUemrnfu udkwifBuD;wJU? t&ifu urm&Gwfaps;BuD;em;rSm aew,f? olUudk uRefawmfeJU


ocif<u,fwkdUu ykvdyfolvQKdvdkU xifaeMuw,f}}

udkat;aiGtm; ocifwifBuD;taMumif; uRefawmfwkdUodoabmuf azmufonfcs&avonf/


ckeu ocifwifBuD;onf befaumufodkU ra&mufcJUbJ a&mufav[ef vSnfhjzm;ykHudkvnf;
&Sif;jy&onf/ udkat;aiGrSm idkifusoGm;av\/

yJGpm;BuD; OD;BuD;wifESifh aemufwpfBudrfawGU&ef csdef;onfudkvnf; zsufodrf;vdkufMu


&avonf/ /

- 512 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

43

rjrifhOD;tm; ay;&onfhuwd

tif;vsm;aqmif

xGef;uav;

jrihfBuD;awmh tif;vsm;aqmifudk jyefa&mufaeNyD/ pmar;yGJajzzkdU jyefvm


w,fav/ wpfrdepfrS ttm;rxm;Edkifatmif pmusufae&w,f/ 'gayrJU
xGef;uav;eJUawmh awGUcsifao;w,f/ ta&;awmfykHBuD;eJU uif;a0;ae
wmvnf; MumNyD/ xGef;uav;eJU uif;a0;aewmvnf; MumNyD/
wpfnae tif;vsm;aqmif vmcJUygOD;/ jrifhBuD; b,frSroGm;bl;/ tNrJ
taqmifrSmyJ &Sdaew,f/

jrifhBuD;

aMomf rjrifhOD;wpfa,muf jyefa&mufaeNyDudk;/

]uG,f&ifarh? awGUaoatmifvGrf;} qdkaom vlpm;rsKd;um; uRefawmfvdkyif jzpf[ef&Sdonf/


rjrifhOD;onf Adkvfatmifausmfudpö NyD;pavmufu tdrfjyefoGm;cJUavonf/ ,ckqdkvQif
ESpfvausmfokH;vrQ MumoGm;ayNyD/ &SnfMumvSaom umvr[kwfyg/ okdUygvsuf þ
umvtwGif; taMumif;wpfpkHwpf&mESifh wdkufqdkifojzifh rjrihfOD;tm; uGufceJ uGif;ceJ
owd&wwfaomfvnf; waiGUaiGUvGrf;jcif; rjzpfcJU/ wjrnfhjrnfhwrf;wjcif; r&SdcJU/ rjrifhOD;
tdrftjyef oabFmqdyfvdkufydkUonfh aeUuomvQif vGrf;aiGUuav; a0cJUonf/ uRefawmf
tenf;i,f aemufusoGm;ojzifh oabFmxGufcGmaeNyDjzpf&m pum;rajymvdkuf&bJ cyfvSrf;
vSrf;rS rsuf&dyfrsufjcnf vuf[efajc[efjzifhom EIwfqufvdkuf&avojzifh tm;rvdk

- 513 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

tm;r& jzpfcJU&onf/ xdkaeUwpfaeUvkH; wjrnfhjrnfhwrf;wrdonf/ aemufaeUrsm;rSmrl


rjrifhOD;twGuf uRefawmfhrSm ylaEG;aomcHpm;rI r&Sdawmhacs/ at;pufaom cHpm;rIom
&Sdonf[k rqdkEdkif&kHwpfrnfom usefavawmh\/ bmhaMumifh xkdokdUjzpf&ovJ/ puúefUESifh
twl vIyf&Sm;aeaom ta&;awmfykHBuD;wGif epfjrKyfaeonfh uRefawmfhtajcESifh awmjyef
pmzwf at;aq;pGmae&onfh rjrifhOD;\ tajctaewkdU uGmjcm;rIaMumifh jzpfavoavm/
rjrifhOD;ESifh uRefawmfwkdUonf orD;&nf;pm;rsm;tjzpfjzifh cdkifNrJpGm uwdcsnfaESmifxm;jcif;
r&Sdíayavm/ okdUr[kwf uRefawmf\ylaEG;aom cHpm;rIwkdUonf eD;eD;uyfuyfawGUae&aom
rjrrSDBuD;ESifh rcifopfuav;wkdUbufodkU a&pD;aMumif;ajymif;oGm;í ayavm/

rjrifhOD;xHrS þvdk zdwfMum;pm&vQif omreftm;jzifh jrL;xl;ckefayguf 0rf;tajrmufBuD;


ajrmuftyfayonf/ ,ckrl xdkodkUr[kwf/ ]]aMomf rjrifhOD;wpfa,muf jyefa&mufaeNyDudk;}}
[kom oHa0*usL;&ifhol\ at;pufjcif;jzifhom &Gwfqdkrdonf/ okdUaomf rjrifhOD;tm;
rawGUcsifrjrifcsifawmh r[kwfyg/ xkdUaMumifh csdef;onfhtwdkif; tif;vsm;aqmifodkU oGm;
vdkufygonf/

uHHUaumfyifrsm;wGif &GufopfwkdUonf &Gufa[mif;rsm;tay:rS xyfqifha0qmaeMu&m


tpdrf;ay: eDndKa&mif jc,fvdrf;xm;onfESifh wlaeay\/ ydawmufyifrsm;onf oBuFefcg
twGif; zl;yGifh&ef jyifqifaeMu\/

tif;vsm;a&jyifjymrS [yfvdkufaomta&mifonf tif;vsm;aqmifywf0ef;usif wpfckvHk;udk


MunfvifjymvJUapavonf/

tif;vsm;aqmifonf touf0ifvsuf&Sdonf/ O'[dk0ifxGufoGm;vmaeaom ausmif;olrsm;?


ausmif;aqmifrsufESmpm jrufcif;rSm acgufwkHUacgufjyef vrf;avQmufaeaom ausmif;ol
rsm;? wif;epf(pf) &dkufaeaom ausmif;olrsm;? a&csKd;NyD; xbD&if&Sm;jzifh pBuFrSm avQmuf
oGm;aom ausmif;olrsm; tm;vkH;yif vIyf&Sm;aeayonf/ olwdkU\ vIyf&Sm;rIMum;wGif
rvIyfr&Sm; &yfwefUaeolrsm;rSm uRefawmfESifhwuG uRefawmfhvdkyif cifrif&if;ESD;tyfaom
ausmif;olwkdUudk awGU&ef wHcg;0rSmapmifhaeaom ausmif;om;wkdUyif jzpfavonf/
uRefawmfwdkU &yfapmifhaepOf tcsKdUaom ausmif;olwkdUonf teD;rS jzwfoef;oGm;cdkuf

- 514 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwdkUtm; MunfhMunfhoGm;Mu&m avSmifajymifoa&mfjcif;\ t&dyftaiGU olwkdU\


tMunfhrSm awGUEdkifonf/ aemufydk;vmMuwmvm;&Sif[k yg;pyfu rar;aomfvnf;
uvdqGaom xdktMunfhrsm;jzifh ar;aeMuonf/

rjrifhOD;um; qif;rvmao;/

armfawmfum;wpfpD; xdk;qdkufonf/ ausmif;olwpfOD; txkyftydk; 0efpnfpvG,fESifh ausmif;


jyefvmjcif;jzpfonf/

rjrifhOD;onf avSum;ay:rSyif uRefawmfhtm; NyKH;íEIwfqufvdkuf\/ aumhaeaom


rsufawmifatmufrS 0dkif;pufMunfvifaom xdkrsufvkH;rsm;ESifh ndKpdrfhonfh yg;jyif0,f
xif;ceJay:vmaom xdkyg;csKdifhrsm;onf uRefawmfhtm; ta[mif;rStopf jzpfapygonf/
okH;vwmrQ uif;uGmNyD; cyfat;at; jzpfoGm;aom cHpm;rIudk ylaEG;aom cHpm;rItjzpfodkU
jyefydkUvdkufygonf/

uRefawmfwkdUonf pum;rajymEdkifMu/ wpfa,mufrsufESmwpfa,muf 00MunfhNyD; NyKH;íom


aeMuonf/ aemuf rjrifhOD;u {nfhcef;odkUoGm;onf/ uRefawmfum; pufarmif;aom
t&kyfvdk a&GUoGm;um rjrifhOD;aemufrS vdkufoGm;onf/ {nfhcef;wGif pm;yJGvGwf ukvm;xdkif
vGwf rawGUEdkifojzifh pBuFrSm qufavQmufMuonf/ [dkbufaxmifh ukvm;xdkifrsm;?
pm;yJGrsm;um; vGwfaeonf/ em;NiD;p&maumif;aom olrsm;wum ajymMum;onfh pum;rsm;
rS uif;a0;um em;axmifírNiD;? Mum;emír0aom pum;rsm; udk,fhtcsif;csif; ajymqdk
Edkifygonf/ okdUaomf rjrifhOD;u {nfhcef;xJodkU r0ifawmhbJ-

]]uefaygifrSm vrf;avQmuf&&if aumif;rSmyJ}}

]]avQmufr,fav? rjrifhOD;rSm odyfanmif;aer,fxifw,f? pmcsnf; wukyfukyf zwfaewm


udk;}}

]][kwfw,f? awmfawmfanmif;aew,f}}

- 515 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdU vrf;avQmufxGufcJUMuonf/

]]&Gmwkef;u teif;tESdyfcH cJU&rSmayghaemf}}

]]&Gmwkef;u ranmif;ygbl; udkwifxGef;&,f? NcHxJrSm yef;yifawGjyKjyifa&;? wHjrufpnf;


vSnf;&if;? awmufwkdrnf&vkyf&if; tanmif;ajyw,f? v,fuefoif;&dk;ay:rSmawmif
vrf;avQmufxGufao;w,f}}

xkdrSpNyD; rjrifhOD;wkdU&GmBuD;taMumif;? rjrifhOD;wdkU&GmBuD;ESifh uyfaeaom NrdKUuav;taMumif;


a&mufoGm;Muavonf/

]]udkwifxGef; enf;enf;ydefoGm;w,faemf? usef;rma&;udkvnf; *&kpdkufOD;rSaygh}}

olU&yf&GmtaMumif; ajymae&mrS rjrifhOD;u u&kPmoHuav;ESifh uRefawmfhtm; ajymvkduf


onf/ xdktar;ESifh xkdtoHaMumifh uRefawmfhrSm udk,fhudk,fudk,f oem;oGm;NyD; wpfudk,fvkH;
yDwdawG jzmceJysHUoGm;onf/ cyfaigaigydefoGm;ovm;[if? usef;rma&;udkawmh *&kpdkuf
om;yJ}}

odkUjzifh ta&;awmfykHtwGif;u tvkyf&IyfykHrsm;odkU a&mufoGm;Muonf/ wcsKdUnawGrSm


rdk;xdefxdefvif;oGm;onfhwdkif tvkyfvkyfMuonf/ wcsKdUaeUawGrSm wpfaeUvkH;ukefatmif
ajcvsifavQmufum tvSLcHMuonf/ wpfcgwpf&H toHawGuJGukefatmif a<u;aMumfoH
atmf[pfMuonf/ rjrifhOD;u uRefawmfhtm; oem;oGm;av? uRefkawmfu oem;p&m aumif;
avmufatmif ajymavjzpf\/

uRefawmfwkdUonf bJGUESif;obif taqmufttkHBuD; ajrmufbufvrf;ay:rS tif;vsm;


uefaygif&dk;vrf;ay:odkU wufcJUMuonf/ uefaygif&dk;vrf;rSm ausmufp&pfcJrsm;? ausmufrD;
aoG;rIefUrsm;? oJrsm;jzifh jyefUjyL;ae\/ taemufbufwGif urm&Gwfonf opfyifrsm;
Mum;wGif jrKyfae\/ aerif;onf opfyifxdyfzsm;udk xdvkeD;yg; usqif;ae\/ uRefawmf
wdkU\ &Snfvsm;aom t&dyfBuD;rsm;onf tif;vsm;a&jyifay:odkU xdk;qif;aeMu\/

- 516 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]udkwifxGef;a&m pmawG awmfawmfusufNyD;NyDvm;}}

]]ausmif;pmqD ra&mufwm tawmfMumNyD? pmzwfzkdUaeaeomom pmtkyfawmif


aumufrudkifrdao;bl;}}

]][if;-pmar;yJGu eD;vSNyD}}

rjrifhOD;\ rsufESmonf tHUMojcif;rS ndSK;i,fjcif;odkU ul;ajymif;oGm;avonf/ uRefawmf


wdkUESifh rsufESmcsif;qdkifbufrS ]"eaA'} enf;jyq&m udkbodef;onf cyfjrefjref
avQmufvm\/ olonf enf;jyq&mvkyf&if; tdkifpDtufpmar;yGJtwGuf BudK;pm;aeol
jzpfonf/ ol\ pmawmfonfqdkaom *kPfowif;onf wuúodkvfe,fwpf0dkufwGif ysHUvGifh
vsuf&Sdayonf/ ]]pmar;yGJu eD;vSNyD}} qkdaom rjrifhOD;\ nnf;nLoHudk axmufvQif
rjrifhOD;onf uRefawmf pmar;yJG0ifrnf[k wpfxpfcs ,lqxm;aMumif; odomayonf/
uRefawmfum; pmar;yJGtaMumif;udk raqG;aEG;bJ a&SmifuGif;vdkonf/ xkdUaMumifh olu
nnf;nLvdkufaomfvnf; bmrQrwkHUjyefbJ Nidrfaevdkufonf/

udkbodef;u uRefawmfwdkUtm; NyKH;í todtrSwfjyKNyD; jzwfausmfum avQmufoGm;avonf/


cyfvSrf;vSrf;rSm ausmif;olokH;OD; jrufay:xdkifum wvGefUvGefUvIyf&Sm;aeaom vIdif;vkH;
uav;rsm;udk uodkPf;&IaeMuonf/

]]pmar;yGJ rajzawmhbl;vm;}}

]]rajzawmhbl; atmufarhwmyJ}}

]]tkd rajzvdkUb,fjzpfrSmvJ? wpfoufvkH; oifvmwmawG[m 'D*&Dr&&if tv[ó


jzpfukefrSmaygh/ bk&m;wnfNyD; xD;rwifovdk jzpfoGm;rSmaygh/ 'D*&D&NyD; tpdk;&tvkyf
vkyf&r,fvkd jrifhurqdkvdkygbl;? 'D*&Dawmh &atmif,l&r,f}}

- 517 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

olu 'D*&D,l&r,fqkdawmh uRefawmfu [D;&dk;vkyfjyvdkufcsifonf/ 'D*&DbDatbJGUudk


pGefUvTwf&Jaom {&mr vlpGrf;aumif;BuD; tjzpfjzifh rjrifhOD;u jrifapcsifayonf/

]]tdk 'D*&DawGbmawG rvdkcsifygbl;? vltrsm;awGu wefzdk;xm;ayr,fh udk,fu wefzkd;


rxm;awmhbl;/ jrifhuvnf; 'D*&Dudk wefzdk;xm;wkef;yJvm;}}

rjrifhOD;\ rsufESmonf rmwif;vmonf/ uRefawmfhtm; rsufapmif;wpfzufxkd;NyD;-

]]avmuBuD;taMumif; odxm;wJUvlqdkawmh wefzdk;xm;wmaygh/ 'D*&D&Sdw,fqkd&if vl&dkao


wmaygh? NyD;awmh}}

rjrifhOD;u a&SUrqufbJ cPawGaeonf/ avjynfuav;u wpfcsufarTU,rf;vdkufonf/

]]NyD;awmh bmjzpfovJ}}

]]tkd a&SUa&;vnf; Munfh&OD;r,f r[kwfvm;? a&SUbmvkyfrSmvJ}}

]]EdkifiHa&;vkyfr,fav}}

trSefpifppf uRefawmfhpdwfxJrSm EdkifiHa&;vkyf&ef pdwf'kef;'kef;csxm;jcif;r&Sdao;/ odkUaomf


rjrifhOD;tm; xdktwdkif; odapvdkonf/

]]EdkifiHa&;vkyfwmvnf; vkyfaygh? EdkifiHa&;vkyfvnf; toufarG;0r;fausmif;rI wpfck&Sd&r,f


r[kwfvm;/ tlrawmifhrS oDvapmifhEdkifw,fqdkwJU pum;vnf; owd&ygOD;/ uRefr
oabmuawmh udkwifxGef;[m bDatatmif&r,f? NyD;awmh bDt,fvf wuf&r,f? NyD;awmh
0wfvkHawmf& jzpfatmifvkyf&r,f? 0wfvkHawmf&vkyf&if EdkifiHa&;vnf; vkyfEdkifw,f}}

uRefawmfum; xdkpum;udk racsyEdkifawmhNyD/ bmrQrajymbJ avQmufvmMuonf/ pdwfxJ


rSmawmh wpfcgu rjrihfOD;onf ol0w¬Kwpfyk'fa&;xm;w,fqdkNyD; a&;ay;cJUaom 0w¬Kwdk

- 518 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uav;udk jyefvnf zwfMunfhaeonf/ 0w¬Kwkduav;rSm wuúodkvfausmif;om;ESifh


ausmif;ol orD;&nf;pm;jzpfMuonf/ ESpfa,mufpvkH; rsKd;cspfpdwf&SdMuonf/ pmudkvnf;
BudK;pm;oifMuonf/ ausmif;om;u 0wfvkHawmf&jzpfvmNyD; ausmif;olu trsKd;om;
ausmif;wkdufwGif ausmif;tkyfq&mrBuD; jzpfvmonf/ ESpfOD;vufxyfNyD; aysmf&Tifcsrf;ajrUpGm
ae&if; EdkifiHESifh trsKd;om;tusKd; aqmif&GufMuavownf; [líjzpfav\/ 0w¬KrSm
uRefawmfhtm; vrf;nTeftjzpfjzifh a&;ay;cJUaom 0w¬KjzpfaMumif; xkdpOfuyif odcJUay\/

&dkUpfbifhcfa*[mudk a&mufaomf jyefvSnfhavQmufMu\/ uRefawmfum; bmrQrajymbJ


pOfpm;cef; 0ifaeonf/ rjrifhOD;onf uRefawmfu olajymorQudk pOfpm;aeNyDjzpfaMumif;
&dyfrd[efwlonf/ xkdUaMumifh wwGwfwGwf pmar;yJGajz&ef qkH;roGefoifaeavonf/
pmar;yGJ rajz&vQif uRefawmfhrdcifzcifrsm;yif rsm;pGm pdwfqif;&Jjcif; jzpfrnfxifaMumif;
ajymNyD;aemuf-

]]udkwifxGef; t&nftcsif;udk jrifh aumif;aumif;odw,f? pmrusufeJUOD;awmh ajz&if


atmifrSmyJ/ rajz&if ESajrmp&maumif;vGef;vkdU jrifhu awmif;yefaewmyg odvm;? uJ
ajzr,fr[kwfvm;}}

uRefawmfu rjrifhOD;udk aphaphMunfhNyD; NyKH;vkdufonf/

]]uJajzr,fvdkU uwday;yg xGef;uav;&,f [kwfvm;}}

]]aumif;ygNyD q&mrBuD;&,f}} [kajymNyD; &,fvdkufrdonf/ rjrifhOD;\ &Trf;pdkaom rsufvkH;


0dkif;BuD;rsm;onf NyKH;vsuf &,fvsuf aeMuayonf/

odkUjzifh uRefawmfonf pmar;yJGajzjzpfoGm;av\/ rjrifhOD;ajymovdkyif pmrusufbJESifh


bDat atmifcJU&avownf;/ /

- 519 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

44

b0vkHNcKHrItvkyfESifh ocifEdkifiHa&;orm;

xdktcsdefwGif uRefawmfwdkUonf ork'´&mjyifus,fü oabFmpD;ae&onfESifh wlavonf/


vIdif;vkH;BuD;rsm;onf uRefawmfwkdU oabFmBuD;tm; jzwfausmfNyD; tdqif;oGm;av&m
oabFmpD;&jcif;onf at;NidrfhnifomoGm;ayonf/ cyfa0;a0;odkU MunfhvQifum; vIdif;
rsm;onf wpf[kefxdk;ajy;Muum tcsif;csif; MuufcGyfaeMuonfudk azG;ceJ azG;ceJ
jrifEdkifayonf/ onfhxufa0;a0; MunfhvQifum; awmifvkH;BuD;rsm;oP²mefjzifh ckH;wuf
aeaom vIdif;vkH;BuD;rsm;udk jrifEdkifay\/

ausmif;om;ta&;awmfykH vIdif;vkH;BuD;rsm;onf uRefawmfwkdUtm; jzwfausmfNyD; tdqif;oGm;


av&m uRefawmfwkdU\b0rSm at;NidrfhnifomoGm;onf[k xifrSwf&ayonf/ uRefawmfwkdU
onf pmar;yJGcef;rwGif xdkifEdkifMuavNyD/ pmar;yGJ atmifpm&if;udk Munfh&if; b0vkHNcKHrI
twGuf tvkyftudkifrsm;udkyif arQmfrSef;pOf;pm;EdkifMuay\/ ausmif;om;avmu jyifyudk
MunfhvQifum; ta&;awmfykHwkdufyJGvIdif;wkdUonf MuufcGyfvsuf&Sdonfudk awGU&\/ a&eHajr
oydwfacgif;aqmif ocifbkd;vSBuD;onf axmifxJrSaeNyD; tcGifhta&;twGuf tpmiwfcH
wkdufyJG0ifae\/ OD;yk\ nGefUaygif;opftpdk;&onf a&eHajroydwfwyfom;rsm;tm; p&dwf
puay;í a&eHajrodkUjyef&ef pDpOfvsuf&Sd\/ "e&SifukrÜPDwkdUonf tcGifhta&; tenf;
tusOf;ay;í oydwfrsm; ajyaysmufatmif aqmif&Gufvsuf&Sd\/ awme,frsm;rSmum;
awmifolv,form;wkdUonf oD;pm;cavQmhaygha&;? tcGefawmfavQmhaygha&;? a<u;NrD
a&TUqdkif;a&; ponfrsm;twGuf qlylvIyf&Sm;vsuf&Sd\/ &kH;pdkuf&m NrdKUrsm;odkU csDwufvsuf
ta&;qdkaeMu\/ tm&Sta&SUzsm;ESifh Oa&mywdkufodkU MunfhvdkufvQif urÇmppfBuD;qDokdU
OD;wnfaeaom ppfyJGrsm; aygufuJGaeonfudk awGU&ayonf/

uRefawmfum; ausmif;om;wpfa,muftaeESifh eD;uyfaom ywf0ef;usif\ at;Nidrfh


nifomrIudk rcHpm;bJ raeEdkifyg/ pmar;yJGwGif 0ifajzjzpfonfomru atmifvnf;

- 520 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

atmifcJUygNyD/ atmifpm&if;udk Munhf&if; b0vkHNcKHrItwGuf tvkyftudkifrsm;udkyif arQmfrSef;


pOf;pm;rdayonf/ bDatatmifvQif b0\ b,fc&D;wGif avQmuf&rnf[k ,wdjywf
qkH;jzwf&onfrSm aumvdyfausmif;om;wpfa,muf\ "r®wmvdk jzpfaeayNyD/

odkUaomf uRefawmfum; &dk;&dk;ausmif;om;wpfa,muf r[kwfcJUyg/ ocifwpfydkif;


ausmif;om; jzpfcJUygonf/ xkdUaMumifh uRefawmfhtzkdU b0vkHNcKHrI tvkyftudkifudk arQmfrSef;
pOfpm;&jcif;rSm rvG,fulyg/ uRwfuRwfvGwfvGwf udk,fhb0vkHNcKHrI wpfckwnf;udkom
Munfhvsuf tvkyftudkif a&G;cs,frnfavm/ udk,fhb0vkHNcHKrIudk vkH;0*&krjyKbJ ajcovkH;
tdrfwdkif jzpfovkdae? jzpfovdkpm;í ocifEdkifiHa&;orm;tjzpfodkU 0ifrnfavm/ okdUr[kwf
udk,fhb0vkHNcKHa&;wpfydkif; ocifwpfydkif; vkyfEdkifonfh tvkyfwpfckckudk &Smrnfavm/
awGa0onf[k olrsm;tm; pGyfpJG&ef? odkUr[kwf ihgES,f awGa0&efaum[k udk,fhudk,fudk,f
rauseyf&ef vG,ful\/ odkUaomf jywfom;&efrSm rvG,fulyg/

uRefawmfhtm; ydkrkdqGJaqmifaeaom b0c&D;rSm ajcovkH;tdrfwdkif jzpfovdkae? jzpfovdkpm;


ocifEdkifiHa&;orm;b0 jzpfayonf/ udk,fusKd;udk vkH;0pGefUvTwfEdkifjcif;onf a*gwr
jrwfpGmbk&m;\ usifhpOfuJUodkU jrifhjrwfonf[k xifayonf/ axmif? wef;? pufwdkif
ponfwkdUESifh &ifqdkif&aom c&D;onf pGefUpm;vdkaom vli,fvl&G,f\ pdwfudk vIHUqGay;
aeonf/ avmuESifhywfoufaom uRefawmf\ tawG;tac:txiftjrifwkdUonf NAdwdoQ
e,fcsJUESifh ajr&Sifya'o&mZfwkdU\ aESmifBudK;rS &kef;uefxGuf&ef acgif;aqmifaeaom ocif
wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;qDodkU rsufarSmufjyKaeayonf/

xdkUaMumifhvnf; uRefawmfhzcifBuD;xHrS pmar;yJGNyD;vQif tdrfjyefcJUzdkU pma&;ac:aomfvnf;


tdrfrjyefbJaejcif;jzpfonf/ ratmifvQif aemufpmar;yJG qufajzzdkU pmBudK;pm;&ef [laom
qifajcjzifh qufaecJUavonf/ wdkUArmtpnf;t&kH;ESifh ocifacgif;aqmifrsm;\ teD;tem;
wGif &pf0JaecJUonf/ pmar;yJGatmifaomtcg ydkíaumif;aom qifajcudk &jyefavonf/
bDatatmifNyD; rdbrsm;tm; vkyfauR;&ef tvkyf&SmaeNyD ponfjzifh taMumif;jyum
tdrfrjyefbJ aejyefavonf/ rdbrsm;xHjyefvQif tazu Budrf;vm;armif;vm; wkwfwpf
jywf "m;wpfjyufjzifh EdkifiHa&;udk pGefUvTwf&ef? tazwoufvkH;rSef;xm;aom &mxl;pmar;yJG

- 521 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

0if&ef ajymayvdrfhrnf/ tarurl rsuf&nfpuav;jzifh ]]EdkifiHa&;rvkyfygeJU om;&,f}} [k


toem;cHvdrfhrnf/

]]uRefawmfawmh tazhBudrf;0g;oHudkvnf; em;raxmifcsifbl;? tarhrsuf&nfpudkvnf;


rjrifcsifbl;}} [k uRefawmfu OD;av;jrifhtm; ajymvdkufavonf/ OD;av;jrifhonf tazu
olUxHa&;vdkufaom pm&Gufuav;udk uawmhvkyf&if; twefMum awGaeNyD;aemuf-

]]at;av igawmh aemufxyf bmrSrajymwwfawmhbl;? rif;vnf; t&G,fa&mufNyDyJ?


rif;bmom pOf;pm;EkdifavmufygNyD/ ighoabmtcsKyfuawmh EdkifiHa&;udk tvQif; rvkyf&
bl;vdkU rydwfyifcsifbl;? okdUayr,fh toufarG;0rf;ausmif; tvkyfwpfckck vkyf&r,f/
tusKd;aqmif&mrSm avmuw¬p&d, avmuvltrsm;tusKd;? Omww¬p&d, aqGrsKd;om;csif;
udk ypfxm;&,fqdk&if r[efao;bl; r[kwfvm;udk<u,f}}

bmrQrajymbJ wkdifrSmrSDum Murf;jyifwGif ajcqif;íxdkifaeaom udk<u,ftm; OD;av;jrifhu


ppfulawmif;vdkufavonf/

udk<u,fu uRefawmfhtm; pdkufMunhfvkdufonfwGif ezl;jyifrSm ta&;okH;ck wGefUxifoGm;


ayonf/

]]tif; tusKd;okH;yg;pvkH; wpfNydKifeufNyD;wJU tvkyfudk vkyf&r,fqdk&ifawmh twdkif;xuf


tvGef wHcGefESifhbk&m;aygh}}

]]OD;av;jrifh&,f? tazhqDukd uRefawmf[m tusKd;okH;yg;pvkH;NyD;wJU tvkyfrsKd; vkyfEdkifzkdU


tvkyf&Smaew,fvkdUyJ aumif;atmif Munfha&;vkdufygawmhAsm}}

OD;av;jrifhu rsufpdarS;oGm;atmif NyKH;vdkufNyD;-

]]aumif;atmif Munhfa&;vdkufqkdawmh armifwifxGef;u 'Dtwdkif; oabmrusvkdUvm;/


tw¬p&d,m? Omww¬p&d,m rygbJ avmuw¬p&d,mom usifhcsifvdkUvm;}}

- 522 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][J [J onfvdkvnf; r[kwfygbl;}}

twefMum udk,fhtawG;ESifhudk,f NidrfaeMuonf/ uRefawmfwkdU okH;OD;om;onf wpftdrf


wnf; aeMuaomfvnf; vomrSeftdrfatmuf tckvdk qkHNyD; pum;ajym&onfh tcGifhta&;rSm
rMumcPay:onfr[kwfay/ OD;av;jrifhrSm owif;pmykHESdyfwdkuf 'kwd,zdkriftjzpfjzifh
wpfvjcm; ntvkyfqif;&onf/ udk<u,frSm &yfa&;? &Gma&;? oma&;? ema&;? ukodkvfa&;
Am[D&udpö rsm;ojzifh rMumcP tjyifxGufae&wwfonf/ uRefawmfurl ta&;awmfykH
puwnf;u wpfnwavom tdrfjyeftdyfEdkifcJUavonf/

]]'DrSm OD;av;jrifh&JU? udk,fhtusKd;? aqGrsKd;om;csif;tusKd;udk vspfvsL&Ixm;zdkUqdkwm cufcJ


oavmuf trsKd;om;vGwfvyfa&;? ArmawGocifjzpfa&; tvkyfudk vspfvsL&Ixm;zdkU cufcJ
wmyJ/ uRefawmf[m trSeftwdkif;ajym&&if vspfvsL&Ixm;zdkU BudK;pm;cJUygw,f? b,fol
aoao iawrmNyD;a&mqdkNyD; udk,fhpmukd,fusufaer,fvdkU qkH;jzwfrdcJUw,f/ okdUayr,fh
r&bl;? pmudkzwf&if; tJ'DpmxJu taMumif;awG pOf;pm;cJUw,f/ bkef;BuD;ausmif;
aewkef;u udk,fhArmjynfedrfhuswm odyfrodcJUbl;/ wuúodkvfausmif; ynmoifawmh
udk,fhArmjynf edrfhuswm? urÇmhtv,frSm rsufESmi,fwm ydkodvm&w,f/ bkef;BuD;ausmif;
aewkef;u urÇm[m odyfrBuD;vSbl;? wuúodkvfa&mufawmh urÇm[m Armxuf tqaygif;
rsm;pGm BuD;wm awGUvm&w,f/ uRefawmfwdkU ausmif;om;awGudk pmzwfcef;tjyif
pmoifcef;tjyif vSrf;rMunhfatmif ydwfvdkUvnf; r&Edkifbl;/ tjyif vSrf;rMunhf&atmif
ydwfavav uRefawmfwdkUausmif;om;awGeJU tmPmydkifawG twdkuftcHjzpfavav jzpf&wm
yJ/ twdkuftcH jzpfaewmxJrSm uRefawmf rygbJae&atmif BudK;pm;Munhfw,f? aer&wm
udkawGU&wmyJ/ tvGefw&moefwJU a&pD;Mum;u opf&Gufajcmufuav;vdkyJ jzpfaewm
awGU&w,f/ pOf;pm;Munfhav? 1936ckESpf wkef;u rsufESmjzLq&mBuD;awG[m q&mpdwf
r&Sd? AsL&dku&uft&m&Sdpdwf0ifNyD; ausmif;om;awGtay:rSm armufrmMuw,f? taoG;ta&mif
uJGwJU vlawGtjzpfeJU rwlrwef oabmxm;NyD; ESdrfcsifMuw,f? ausmif;om;acgif;aqmif
awGudk bmr[kwfwJU taMumif;uav;awGjyNyD; xkwfypfMuw,f/ 'Dawmh ausmif;om;
oydwfBuD; ay:cJU&w,f/ tJ'DtcsdefrSm ausmif;om;trsm;eJU vrf;cJGNyD; ausmif;qufwufzkdU
qdkwm rjzpfEdkifbl;/ pmzwfcef;xJ aomhcwfNyD; ydwfxm;OD;? pmtkyfudk udkifMunfhrdrSm
r[kwfbl;/ ckta&;awmfykHusawmh ab;xGufaezdkU ydkcufw,f/ ausmif;om;acgif;aqmifawG

- 523 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udk zrf;w,f? qD;w,f? aemufNyD; ausmif;om;xkudk &dkufw,f? ESufw,f? jrif;eJU


wkdufw,f? 'DvdkjzpfaewJUtcsdefrSm b,fvdkvkyfNyD; NidrfaeEdkifrSmvJ/ Akdvfatmifausmf
tavmif;udk tvHvkyfNyD; csDwufaewJU ausmif;om;awG&JU ta&;awmfykHac:oHudk b,fvkd
vkyfNyD; rxl;bJ aeEdkifyghrvJ}}

olwkdUa&SUwnfUwnfhodkU ai;pdkufMunhfaeMuaom OD;av;jrifhESifh udk<u,fwdkUonf NydKifwl


ajymvkdufMuavonf/

]]'gawmhtrSefyJ armifwifxGef;}}

]]'gaMumifhvnf; OD;av;wkdUudk,fwkdif axmufcHtm;ay;cJUMuwmaygh}}

olwkdUESpfa,muf 0ifaxmufí ajymvdkufjcif;aMumifh uRefawmfhpum;pOf ysufoGm;onf/


twefMum wdwfqdwfaeayonf/ taemufbufrS rD;&xm;ckwfarmif;oHudk w0kef;0kef;
Mum;vm&ay\/

OD;av;jrifhu qif;xm;aomajcudk &kyfNyD; wifysOfacGxdkifvsuf-

]]'gayrJU ta&;awmfykHu tNrJjzpfaerSm r[kwfbJ? ckqdk&if rif;wkdU ausmif;om;


ta&;awmfykHu NyD;aeNyDyJ}}

]]wpfoufvkH; tNrJjzpfaerSmuawmh [kwfygw,f/ ausmif;om;ta&;awmfykH uGufuGuf


uav; Munfh&ifvnf; NyD;NyDvdkU ajymr,fqdk ajymEdkifygw,f/ 'gayrJU Armta&;awmfykHu
rNyD;ao;ygbl;/ Munfhav? avmavmq,fudkyJ uRefawmfwkdU&efukefrSm at;ovdkvdk &Sdae
ayr,fh e,fawG Munfhvdkufprf;ygOD;/ tvkyform;ta&; at;ovdkvdk&Sdaeayr,fh wjcm;
vlwef;pm;ta&;udk Munhfvdkufprf;ygOD;/ awmifolv,form;awG[m Nrdwf? weoFm&Du
aeNyD;awmh Aef;armf? jrpfBuD;em;txd vIyf&Sm;qlylaeMuw,f/ &kH;pdkuf&m? *gwfwnf&m?
axmif&Sd&m NrdKUawGudk aus;&Gmu awmifolv,form;awG &mvdkufaxmifvdkuf csDwufNyD;
&kH;*gwfawGudk 0dkif;NyD; ta&;qdkaeMuw,f/ 'gawGudk arhaysmufxm;vdkU r&bl;/ uRefawmf

- 524 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

[m pmar;yJGajzaewkef;u arhxm;vdkU&oavmuf &ygw,f/ pmar;yJGatmifpm&if;MunhfNyD;


tvkyftudkif awG;awm&if; arhxm;vkdU &oavmuf&w,f/ odkUayr,fh cPyJ OD;av;jrifh&JU/
NyD;awmh 'Dxufta&;BuD;wJUtcsuf &Sdao;w,f? awmifolv,form; ta&;awmfykH[mvnf;
tNrJwrf;ay:aer,fh ta&;awmfykHawmh r[kwfbl;/ NyD;wJUtcgNyD;? NidrfwJUtcg NidrfoGm;rSmyJ/
odkUayr,fh ArmhvGwfvyfa&; ta&;awmfykHBuD;u NyD;zdkUa0;ao;w,f/ toGiftrsKd;rsKd;eJU
qufquf ay:aeOD;rSmyJ/ tJ'D vGwfvyfa&;ta&;awmfykHBuD; atmifjrifNyD;qkH;wJUwkdif
pnf;&kH;acgif;aqmifaewJU wdkUArmtpnf;t&kH;BuD;&JU EdkifiHa&;xJ0ifzkdU qdkwmuawmh
ta&;awmfykH ta&;BuKHvmwkef; 0ifwmrsKd;r[kwfbl;/ &uftuefUtowfeJU vkyf&wmrsKd;
r[kwfbl;/ tNrJwrf; 0ifvkyf&wm/ ck uRefawmfwdkU&JU acgif;aqmifawG[m wkdUArm
tpnf;t&kH;BuD;xJudk 0ifNyD; tNrJwrf; aqmif&GufaeMuNyD/ udkEk? udkatmifqef;? udkb[def;
wkdUudk Munfhygvm;/ ajcovkH;tdrfwdkif jzpfovdkpm;? jzpfovkdaeNyD; wkdUArmtpnf;t&kH;0if
ocifawG jzpfukefMuNyD/ uRefawmfawmh olwkdUudk rMunfndKbJ raeEdkifbl;/ tm;rusbJ
raeEdkifbl;/ olwkdUvkdyJ udk,fusKd;udk vkH;vkH;pGefUNyD; EdkifiHa&;xJ ypf0ifcsifw,f}}

udk<u,fu acsmif;wpfcsuf[efUvdkufNyD; ajcmufuyfaomtoHjzifh-

]]at;av? oHa,mZOfjywfvdkU vkyfEdkif&ifawmh aumif;wmaygh}}

OD;av;jrifhu rmqwfqwftoHjzifh-

]]oHa,mZOfqdkwm udk,fhbufucsnf;MunfhNyD; jzwfaevdkU NyD;wmr[kwfbl;/ armifwifxGef;


rSm udk,fhqE´csnf;MunfhNyD; oHa,mZOfjzwfvdkU jzpfwmr[kwfbl;? rdbbufuvnf;
aeMunfh&OD;r,f/ udk,fhudk 'Dtajca&mufatmif auR;arG;okwfoifvmwJU rdbrsufESm
udkvnf; iJU&ao;w,f}}

uRefawmfonf OD;av;jrifhtm; acsy&ef qifajc&SmrawGUojzifh zsmay:wGif axmuf


xm;aomvufudk &kyfvkdufNyD; vufz0g;wGifxifaeaom zsmuGufuav;rsm;udk aphaphMunfh
NyD; twefMum awGaerdavonf/ aemufrS-

- 525 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]Asm- taztarr&SdwJU rdbrJUjzpfae&ifvnf; taumif;om;}}

OD;av;jrifhu oa&mfNyKH;NyKH;vkdufNyD;-

]]rdbrJUjzpfae&if armifwifxGef; 'Dtajc'Dtaeawmif ra&mufbl;/ wdkif;jynfvGwfvyfa&;


awG? vltrsm;aumif;pm;zkdUawG awG;Edkifavmufatmif ynmoifMum;cGifhawmif &EdkifrSm
r[kwfbl;/ awmufwD;awmufwJU aus;Zl;rJUpum;awG ajymraeeJU? rdbaus;Zl;qkdwm
b,fawmhrS rarh&bl;}}

OD;av;jrifhonf ajymajymqdkqkd xoGm;NyD; bk&m;pifa&SUrSm bk&m;0wfjyKvsufaeavonf/

uRefawmfu udk<u,ftm; t"dyÜ,frJUpGm Munhfvkdufonf/ udk<u,fuvnf; uRefawmfhtm;


t"dyÜm,frJUpGm Munhfvdkufonf/ xdkUaemuf uRefawmfwkdUESpfa,mufpvkH; bk&m;0wfjyK
aeaom OD;av;jrifhtm; vSrf;MunhfMu\/

udk<u,fu uRefawmfhudk vufjzifhukwfvsuf wkd;wkd;uav;-

]]uJ vm? qGrf;csuftdrfudk oGm;&atmif]]

uRefawmfwkdUonf bk&m;0wfjyKaeaom OD;av;jrifhtm; &dkaoav;pm;aomtm;jzifh


jznf;jznf;&G&Guav;xum Murf;oHyifrjrnfatmif avQmufíxGufcJUMuavonf/

qGrf;csuftdrfum; &ufvnfqGrf;auR;rnfh jrif;vSnf;orm; OD;zkd;cif\ tdrfjzpfayonf/


OD;zdk;cif\ orD;jzpfol rwifa&T\a,musmf; udkNyKH;rSm urm&GwfblwmwGif tvHjy vkyfae
ayonf/ olwkdU\ ESpfcgvnfom;uav;? Od;zkd;cif\ ajr;uav;onf uG,fvGefcJU&m
reufjzef &ufvnfqGrf;auR;rnf jzpfayonf/ uRefawmfonf OD;zdk;cifwkdUtdrfom;wpfpkESifh
cifrif&if;ESD;ol jzpfay\/ OD;zdk;cif\om; udkwifazESifhqkdvQif oHCmh'ge qGrf;avmif;
oif;rS qGrf;qefpdrf;xGufpOfu [dkbufonfbuf xrf;ydk;xrf;&olrsm; jzpfay\/ odkUaomf

- 526 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

rtm;cJUojzifh uav;tavmif;om ajrodkUa&mufí uRefawmfum; romtdrfodkU wpfacguf


rQ ra&mufcJUacs/ ck &ufvnfqGrf;csufawmhrS a&muf&ayawmhrnf/

uRefawmfwkdUonf vrf;Mum;uav;rS avQmufMuonf/ [dkbufonfbufwGif yk@&dufcsKH


rsm;ESifh Mucwf0g;&kHrsm; &Sdavonf/ tawmfuav;arSmifaomfvnf; oGm;aeus vmaeus
vrf;Mum;jzpfojzifh uRefawmfwkdU\ ajcrsm;onf prf;w0g;0g; r[kwfMuay/

]]udk<u,f? uav;u b,fvdkjzpfNyD; qkH;oGm;wmvJAs}}

]]oli,fem&dk;&dk;ygyJ}}

jynfrodAm&mPoD qdkouJUodkU uav;a&m*grod oli,fem[k trnfwyfvkdufMuonfh


xkH;pHtwdkif; udk<u,fu ajzvdkufayonf/

]]q&m0ef ac:ao;ovm;}}

]]rac:bl;? r,fZvDukef;u q&mpdef&JUvufxJrSmyJ udpöwkH;oGm;wmyJ}}

]]q&m0efuav; bmav; ac:zkdUaumif;oAsm}}

]]b,frSm q&m0efac:EdkifvdrfhrvJ armifwifxGef;&m? q&m0efajc<uac:w,fqdk&if tpdwf


okH;q,fawmif ukefr,fr[kwfvm;/ olUtazvcawmif onfavmufr&bl;}}

uRefawmfum; bmrQrajymawmhbJ awG;awmp&mtjynfhESifh acgif;idkufpdkufcsí vkdufvmcJU


ayonf/ odyÜHynmu awGUxm;aom wefckd;xufjrufonfh aq;0g;wkdUonf jrif;vSnf;
orm;ajr;? rD;&xm;tvHjy\ om;uav;twGuf awGUxm;jcif; r[kwfaywum;/ onfvdk
ESifhyif Armhvlabmif\ atmufvTmwGif uav;aygif;rsm;pGm aoae&ay\/ uRefawmfonf
uav;qkH;ojzifh csKH;csíidkaeaom rwifa&T\rsufESmudk jrifa,mifaeonf/

- 527 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;zdk;cif\tdrfrSm txyftcif;[lí r&Sd/ ajrBuD;rmudkyif tcif;xm;NyD; wdkif&Snfpdkufum


trkd;jrifhjrifhrdk;xm;onf/ ab;okH;bufrSm uyfumxm;NyD; rsufESmpmrSm [mvm[if;vif;
jzpfonf/ acgifwkdifrsm;\ausmbuf tdrfaemufydkif;wpfjcrf;wGifrl txyfcdk;wpfck vkyf
xm;onf/ xdktxyfckd;wGif vlrsm;tdyfMuonf/ txyfckd;a&SU tdrfa&SUydkif;wGif jrif;vSnf;ESifh
jrif;udk xm;avh&Sdayonf/ ,aeUnrl jrif;ESifhjrif;vSnf;udk tjyifxkwfxm;NyD; xdkae&mrSm
qGrf;csufaeMuavonf/ txyfckd;atmufü uGyfyspfwpfck&Sd\/

rD;zdkay:wGif ',ftkd;BuD;wnfxm;onf/ 0ufom;eD',ftkd;BuD; aywnf;/ [if;csufaeolrSm


OD;zdk;&SifNzpfonf/ olonf 0ufom;eDcsuf? r,fZvD[if;csKdcsufwdkUwGifom xl;cRefonf
r[kwf? rkefU[if;cg;[if;? MumZHBuD;? acgufqJG[if;csufrsm;üvnf; xl;cRefvSayonf/
odkUaomf olonf tcsuftjyKwfjzifh vkyfudkifpm;olr[kwf/ ESif;qDNcHpdkufí pm;avonf/
oma&;ema&; tauR;tarG;&SdvQif olUtm; csOf;uyfMu&\/ olonf csuf&jyKwf&rnf
qkdvQif reufaps;ydkUp&m ESif;qDaumufzkdUudkyif *&krpdkufbJ vdkufvmavh&Sdayonf/
tEkynmq&monf rdrdzefwD;vdkufaom tEkynmvuf&maumif;wpfckckwGif MunfEl;í
rqkH;EdkifouJUodkU OD;zkd;&Sifonf olcsufjyKwfvkdufaom [if;aumif;wpfckckwGif MunfEl;í
rqkH; jzpfaewwfayonf/ b,fwkef;u b,folUtvSLrSm igcsufvdkufwm b,foluawmif
csD;usL;&wmyJ[k olUatmifjrifcsufrsm;udk vdyf-aeUpJGESifhwuG ajymavh&Sdayonf/

OD;zkd;cifESifh OD;zdk;&SifwkdUonf vlcsif;vnf;cif? emrnfcsif;vnf; qifaomfvnf; nDtpfudk


rsm; r[kwfMuukef/

rD;zkdab;wGif rdef;rokH;a,muf MuufoGeftcGHoifaeMuavonf/ tBuD;qkH;rSm OD;zdk;cif\


ZeD; a':vSarjzpfí usefESpfa,mufrSm bl;oD;aMumfzkd&Sif a':vkH;wif\ orD;tBuD;
jrMunfESifh tjcm;rdef;uav;wpfa,mufjzpf\/

rwifa&TrSmum; rD;zdkteD; rD;usD;ay:wGif wifxm;aom a&aEG;ykH;xJrS a&aEG;udk rIwfjzihf


cyfum vufzuf&nfMurf;u&m;xJodkU xnfhvsuf&Sdayonf/ udk,fav;vuf0ef&Sdojzifh
tukef;tuG txdkiftx cGusaeonfudk jrifEdkifayonf/ uav;aoayr,fh azsmfajzp&m
tpm;&awmhrnfjzpf&m awmfayao;\[k atmufarhvdkufrd\/ odkUaomf rsufwGif;a[mufí

- 528 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ndK;EGr;faeaom rsufESmudk jrifvkdufaomtcg aemufarG;r,fhuav;vnf; 'Dvkd raooifhbJ


ao&&if olUcrsm vlUjynfrSmawmif aecsifawmhrSmr[kwfbl;[k awG;rdNyD; oem;aerd
avonf/

uGyfyspfay:wGifum; OD;zkd;cifonf vlokH;a,mufESifhtwl xdkifaeavonf/ wpfa,mufrSm


OD;zkd;cif\om; udkwifazjzpfonf/ tjcm;wpfa,mufrSmum; qHyifnSyfqdkifydkif&Sif qHyif
nSyform; udkbusL;? odkUr[kwf ocifbusL;yifjzpfí usefwpfa,mufrSm uRefawmf
rodaom vlpdrf;wpfa,mufjzpfavonf/ jrifvQifjrifcsif; olUrsufESmrSm ygarmu©
OD;azarmifwif\ rsufESmESifh tvGefwlonfudk owdjyKvdkufrday\/ uRefawmfESifh udk<u,f
a&mufoGm;vQifoGm;csif; ocifbusL;u qD;í-

]]vma[h ocifwifxGef;? vmudk<u,f xdkif? qGrf;qefraq;cif pum;uav;bmuav;


ajymMuao;wmaygh}} [k ac:vdkufonf/ OD;zdk;cifu wpfzufodkU zifa&TU&if; xdkifp&mae&m
vkyfay;aeonf/ OD;wifazurl NyKH;í EIwfqufvkdufonf/

OD;zkd;&Sifuvnf; ac:jyefonf/

]]a[harmif<u,f? cPvmNyD; igh[if; jrnf;Munfhprf;ygOD;}}

OD;zkd;&Sifonf ajym&if;qdk&if; 0ufom;eD',ftkd;BuD;wGif a,mufrBuD;pdkufNyD; arTvdkufonf/


OD;zkd;&Sifum; tusÐryg? vufESD;xuf romvSaom rsufESmokwfy0gwpfxnfudk vnfyif;rSm
ywfxm;onf/ ol\xlí eDMuifhaom csKdif;arT; (*sKdif;arT;) rsm;udk xif&Sm;pGm jrifae&ay\/
OD;zdk;&SifrSm us,faomezl;? ajymifaomacgif;wkH;ESifh 0NzdK;aom udk,fcE¨m&Sdav&m ouFef;
0wfvdkuf&vQif b,favmuf q&mawmfBuD;ESifh wlrvJ[k awG;xifMunhfvkdufrdonf/

ac:Muolrsm;tMum;wGif cPrQawGí &yfae&mrS udk<u,fu uRefawmfhtm; vSrf;MunfhNyD;-

]]vm 0ufom;[if; jrnf;MunfhMuOD;pdkU&JU}}

- 529 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfwkdUonf OD;zkd;&Sif\ teD;wGif oGm;í&yfMuonf/ OD;zkd;&Sifonf a,mufrudk


csxm;NyD; 'efZGe;fBuD;wpfckjzifh 0ufom;wkH;wpfwkH;udk cyf,lí udk<u,ftm; ay;vdkuf
avonf/ NyD;awmh tqD0if;aeaom olUrsufESmESifh ezl;jyifudk vnfyif;rSm ywfxm;aom
rsufESmokwfyk0gjzihf okwfae&if; uRefawmfhwkdUtm; Munhfvsuf&Sd\/ udk<u,fonf taiGU
waxmif;axmif;ESifh teHUoif;aeaom 0ufom;wkH;ygonfhZGef;udk udkifvsuf jrMunftm;-

]][ jrMunf eifhtar rygbl;vm;}}

MuufoGeftcdk;0ifojzifh rsufpdayuvwfayuvwfjzpfaeaom jrMunfu-

]]tar taMumfzdkodrf;NyD;rS vmvdrfhr,f}}

rsufESmokwfNyD;NyDjzpfaom OD;zdk;&Sifu-

]]a[h armif<u,f&? vkH;wifu rif;udk ypfrajy;ygbl;/ [if;jrnf;r,fh[m jrnf;prf;ygOD;}}

]]r[kwfygbl;/ usKyfu jrMunfudk yef;uefuav;wpfcsyf t,lckdif;r,fvdkU EIwfqufwmyg/


jrMunfa& yef;uefuav;wpfcsyf ,lcJUprf;yg[m}}

jrMunfonf ikHUNyD; MuufoGeftcGHoifae&mrS xvdkufonf/ olum; [efZm;yifeDtusÐ


cyfusyfusyfuav; 0wfxm;&m &ifom;rsm;rSm xif;íaeayonf/ jrMunfonf yef;uefjym;
oGm;,laepOf udk<u,fu cyfwdk;wkd; OD;zkd;&Siftm; ajymvdkufonf/

]]cifAsmh 0ufom;[if;u rvkH;wifxuf aumif;rSmuawmh aocsmygw,fAs}}

OD;zkd;&Sifonf jyufvkH;vnf;jzpf MobmoHvnf;jzpfaom udk<u,f\pum;udk oabmusNyD;


w[m;[m; &,favonf/ MuufoGeftcGHoifaeMuaom usefrdef;rESpfa,mufvnf;
Mum;vdkuf[ef&SdNyD; wcpfcpf&,faeMu\/

- 530 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jrMunfonf yef;uefjym;uav;wpfckudk vmay;aomtcg udk<u,fonf 0ufom;wkH;udk


xnfhvdkufNyD; ZGef;oGm;jzifh xuf0ufjzwfvkdufonf/ 0ufom;wkH;um; wdceJ jywfoGm;jcif;
tm;jzifh rnfrQEl;jrnfhaeNyDjzpfaMumif; odEdkifay\/ udk<u,fu wpfydkif;udk ,lpm;NyD;
uRefawmfhtm; wpfydkif;udk ay;avonf/

pm;NyD;vQif udk<u,fonf 0ufqDjzifh 0if;aeaomEIwfcrf;rsm;udk rokwfbJ-

]]t[kwfyJAs? uRefawmfckeuajymwm rrSm;bl;}}

OD;zkd;&Sifum; w[m;[m;&,fí ae&pf\/

uRefawmfwkdUonf uGyfyspfay:odkUoGm;Muonf/ uRefawmfu udkwifaz\teD;rSm xdkifNyD;


olU'l;udk vufESifhykwf&if;-

]]udkNyKH;wpfa,mufawmh rjrifygvm;}}

]]ntvkyfqif;ae&w,f}}

]]ckvdk udk,fhom;udpö &SdaewmawmifrS cGifhr&bl;vm;As}}

]]tokbudpöwke;fu cGif,lvdkufwmeJU cGifh&ufawGu ukefoGm;qdkxifyg&JUAsm/ reuf


bkef;BuD;qGrf;auR;rDawmh jyefa&mufvmrSmygyJ}}

uRefawmfonf udkNyKH;\ pdwfemzG,faumif;aomtjzpfwGif pdwful;e,fcsJUawmhrnf


vkyfaeqJ udk<u,fu pum;0dkif;tqufudk jyefaumufvdkufavonf/

]]uJ bmawGrsm; ajymqkdaqG;aEG;aeMuovJ? tbd"r®mvm;? yk*H&mZ0ifvm;? udkbusL;


a&mufaew,fqkdawmh rdk;nSif;tbd"r®m pum;jzpfrSmyJ}}

qHyifnSyfqdkif&Sif udkbusL;u NyKH;vkdufonf/


- 531 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]r[kwfbl; udk<u,fa&U? 'DaeUnawmh ta&uvmyf tzwfuvmyfawGtaMumif; raqG;aEG;


awmhbl;? oBuFefwkef;u ArmawG&JU tokH;tjzKef;awGudk ajymaeMuw,f}}

ygarmu©OD;azarmifwif\ rsufESm&Sdaom {nfhonfu 0ifí-

]]usKyfwkdUArmawG[m okH;&mtjzKef;&mrSmjzifh yxrwef;ygyJAsm}}

udkbusL;- ]]&efukefrSm tckvdk tBuD;tus,f a&obifusif;ywm rMumao;bl;As/ [dkwkef;


uawmh a&yufcsifolawGu vdkufyufMuw,f? armfawmfum;awGeJU vkdufyufwmvnf;
xkH;pHr&Sdygbl;/ armfawmfum;BuD;eJU a&yufcHxGufwmwdkU tvSjyxGufwmwkdU[m wpfjref
ESpfurS pay:wm r[kwfvm;}}

udk<u,f- ]][kwfw,f? armfvNrdKifu oBuFefudk twkckd;wmav}}

udkbusL;- ]]'DESpfawmh a&yufcHOD;xkyfuvnf; ay:vmao;w,f/ *syefaumif;rIayghAsm?


*syefuawmh b,fvdk tjrwfxkyf&yghrvJvdkU MunfhaewmyJ/ trsKd;om;aeUrSm vlawG
pdwftm;xufoefwm jrifwmeJUwpfNydKifeuf a'gif;tvHawG vkyfvmNyD; a&mif;wmyJ/ a[m-
oBuFefyJGawmfrSm vlawG pdwftm;xufoefwmjrifjyefawmh a&yufcH &mbmOD;xkyfawG
vkyfvmw,f? wpfvkH;wpfrwfqkd xifyg&JU? 'DESpfoBuFefrSm "mwfqDzkd;wdkU? um;cwdkU?
t0wfzkd;wkdU? OD;xkyfzdk;wkdU jzKef;vdkufMuwJUaiG[m &efukefrSmcsnf; ckESpfodef;ausmfavmuf
&Sdr,fvdkU owif;pmwpfapmifrSm pm&if;wGufjyxm;oAs}}

ygarmu©OD;azarmifwif\ rsufESm&Sdaom {nfhonfu vufzuf&nfyef;uefudk qGJ,l&if;-

]]tif;-uqkefanmifa&oGef;yJGawmfuvnf; uyfaeNyDaemf}}

ocifbusL;u aq;ayghvdyfudk tpDcHbufu olUvufzuf&nfMurf;yef;uefxJrSm ESpfNyD;


wqwfqwfcg&if;-

- 532 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfw,f? wpfyJGNyD;wpfyGJayghAsm? yGJrsm;&mrSmjzifh usKyfwkdUArmudk rDwJUvlrsKd; urÇmrSm


&Sdr,frxifbl;}}

udk<u,f- ]]tif; ArmawGu yJGuaewkef; urÇmBuD;uawmh ppfBuD;yJjzpfawmhrvkdyguvm;}}

,ckxd bmrQwpfvkH;wpfyg' 0ifrpGufao;bJ olrsm;ajymorQudk pdkufem;axmifaeaom


OD;zdk;cifu uRefawmfhtm; rsm;pGmtm;xm;aom tMunfhjzifh MunfhvdkufNyD;-

]]armifwifxGef;a& wkdUwpfawGudk urÇmhowif;uav;bmav;vnf; azmufonfcsprf;ygOD;?


ppfjzpfaeNyDvdkvdkvnf; Mum;&&JU/ a[m'Du udktkef;az Mum;vmwmuawmh 'dAÁpu©K
q&mausmf&JU a[mudef;t& [pfwvmqdkwm bkef;BuD;OD;r,fwJU}}

OD;zkd;cifu ]a[m'Du udktkef;az} qdkonfrSm ygarmu©OD;azarmifwif\ rsufESm&Sdaom


{nfhonftm; qdkvdkaMumif; awGU&ayonf/ ygarmu©rsufESm&Sdaomfvnf; 'dAÁpu©Kq&mudk
rsufarSmufjyKolaywum;[k uRefawmf pOf;pm;rdayonf/

udkbusL;onf vufzuf&nfwpfusKduf usKufcsvdkufNyD; uRefawmfhtm; BuD;pGmaom


tm;xm;jcif;jzifh Munfhjyefonf/ NyD;aemuf-

]]uJ vkyfprf;ygOD;? urÇmhEdkifiHa&;uav;rsm; Mum;&atmif}}

uGyfyspfay:u vlwdkif;onf uRefawmfhtm; tm&kHpdkufaeMuonf/ urÇmhowif; ppfBuD;


owif;udk vlwdkif; em;axmifcsifMuonf/ uRefawmfum; vufzuf&nfMurf; ESpfusKduf
okH;usKduf pdrfajyeajyaomufae\/ tm;vkH;u bmrQrajymbJ uRefawmfhpum;udk apmifhae
Muonf/ uRefawmfum; aemufxyf vufzuf&nfMurf; ESpfusKdufokH;usKduf pdrfajyeajy
aomufaejyefavonf/ aMu;udkifjcif;um; r[kwfyg/ b,fupajym&rnfvJ[k tp&Sm
aejcif;jzpfygonf/

- 533 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ckwavm ta&;BuD;qkH;uawmh *smreDu rif;rJvfqdkwJUNrdKUudk odrf;ydkufvdkufwJUudpöyJAs/


rif;rJvfqdkwmu vpfola,;eD;,m; jynfuav;rSm&SdwJU yifv,fqdyfurf;NrdKUuav;As/
vpfola,;eD;,m;qdkwJU jynfu *smreDeJU &k&Sm;Mum;rSm &Sdw,f}}

udk<u,f-

]]Edkif&mpm;acwfBuD;rSm wdkif;jynfBuD;u jynfi,fuav;&JUNrdKUudk odrf;w,fqdkwm "r®wm


aygh? *smreDeJU t*Fvdyf? *smreDeJU &k&Sm;jynfBuD; tcsif;csif;jzpfMuwmrS r[kwfbJ?
acG;avS;ckefvdkU zkefrx qdkwmvdkjzpfrSmaygh}}

]]onfvdkvnf; ao;i,fwJUudpö r[kwfbl;As/ jynfBuD;tcsif;csif; wdkuf&dkufjzpfwm


r[kwfayr,fhvdkU udpöawGu qufaew,fAs? [pfwvm *smreD odrf;vmwmawGu
rsm;NyDudk;/ rMumcifu csufudkpvdkAufuD;,m;jynf tm;vkH;udk odrf;cJUw,f/ yxr
wpfydkif;om odrf;pOfwkef;u t*Fvdyftpkdk;&u tavQmhay;oabmwlcJUw,f/ wpfjynfvkH;
odrf;wJUtcgusawmh t*FvdyftoHu rmvm&w,fAs/ a[h *smreD aemufxyfrusL;ausmfeJU?
wdkif;i,fjynfi,fawGudk odrf;ydkufwJUtvkyfudk r&yf&if wkdUrcHawmhbl;vkdU csdefbmvdefqdkwJU
t*Fvdyfeef;&if;0efBuD;u aMunm&w,f/ tJ'Dvdk aMunmajymqdkaewJU Mum;xJu
[pfwvm *smreDu ckeuajymcJUwJU rif;rJvfNrdKUudk odrf;wmyJAs/ 'Dawmh 'DtjyKtrl[m
wpfeHygwftm;jzifh t*Fvdyfudk *smreDu tefwkzufNydKifaMumif; aMunmwmjzpfw,fAs?
ESpfeHygwftm;jzifh &k&Sm;e,fpyfrSm&SdwJU jynfuav;wpfjynfu NrdKUudk odrf;w,fqdkwm &k&Sm;
jynfBuD;teD;rSm *smreDppfpcef;csEdkifzdkUvnf; vkyfjcif;jzpfoAs/ vpfola,;eD;,m;rSm&SdwJU
tpdk;&uvnf; "e&Siftpdk;&qdkawmh &k&Sm;qif;&Jom;tpdk;&udk oabmrusbl;? 'Dawmh
rif;rJvfNrdKUudk *smreDodrf;wJUtcgrSm oabmwl xdk;tyfwJUoabm vkyfcJUw,fAs? 'DvkdeJU
vpfola,;eD;,m;wpfjynfvkH;u *smreDppfajcukyf,lp&m jzpfvmr,fqdkawmh &k&Sm;udk
Ncdrf;ajcmufae&mvnf; a&mufaeoAs? 'gaMumifh ao;i,fwJUudpö r[kwfbl;As? Oa&my
tajctae[m rD;yGm;wpfckus&kHeJU 0kef;ceJ aygufuJGEdkifwJU ,rf;ykHBuD;vdk jzpfaew,f}}

ygarmu©OD;azarmifwif\ rsufESm&Sdaom OD;tkef;azu oufjyif;BuD;csvkdufNyD;-

- 534 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tif; ppfBuD;jzpfvm&ifawmh uyfBuD;okH;yg; qdkufvmawmhrSmyJ/ rjzpfatmif b,fvdk


vkyfvdkUrS r&awmhbl;xifw,f/ jrwfpGmbk&m;om oufawmfxif&Sm;&Sd&if uydv0wfeJU
aumvd,jynfwkdU ppfjzpfcgeD;rSm ppfwyfrsm;Mum;rS xuf0,fzJGUacG aeawmfrlNyD; Nidrf;csrf;a&;
w&m; a[mawmfrlovdk ppfrjzpfatmif wm;qD;qkH;rawmfrlrSmyJ/ ckvdk qkwfuyfBuD;rSmawmh
jrwfpGmbk&m;ocifvnf;r&Sd? bk&m;w&m;awmf&JU tqkH;trrSm wnfolvnf; r&Sd? cufawmh
wmyJ}}

]]ckawmh wpfckyJ arQmfvifhcsuf&SdoAs/ cktcg ae&mwum vkdufusL;ausmf &efpaewmu


*sreD acgif;aqmifwJU zufqpfawGjzpfw,f/ tJ'D usL;ausmf&efpoludk 0dkif;NyD; ckcH
umuG,fzkdUqdkwJU pnf;vkH;rI&Sd&if usL;ausmf&efprIudk [efUwm;ovdk jzpfrSmyJ/ ta&;tBuD;
qkH;u t*Fvdyf jyifopfeJU qdkAD,uf&k&Sm; pwJUEdkifiHBuD;awGu yl;aygif;vkHNcKHa&;qdkwJU rleJU
pkaygif;ckcHzdkU oabmwlnDMur,f? BuHUBuHUcHNyD; &yfwnfMur,fqkd&if ppfBuD;udkwm;qD;vdkU
&rSmyJ/ ckjzpfaewmu t*FvdyfeJU jyifopfu &k&Sm;eJU ryl;aygif;csifbl;/ [pfwvm *smreDudk
tm;ay;NyD; &k&Sm;bufudk &SL;wdkufay;csifMuw,f? okdUayr,fh [pfwvmwkdUvlpkuvnf;
tar&duef jyifopfeJU t*FvdyfwkdUu tm;ay;vdkU tm;&SdvmwmeJU wpfNydKifeuf &k&Sm;buf
rvSnfhbJ t*FvdyfeJU jyifopfbuf vSnfhaewmom awGUae&w,f? t*FvdyfeJU jyifopfwdkU&JU
tusKd;udk xdyg;aewmom awGUae&w,f/ 'gaMumifh tckqdk&if yl;aygif;vkHNcKHa&;rludk
tajccHNyD; &k&Sm;eJU t*Fvdyf jyifopfwkdU aqG;aEG;aphpyfaeMuNyDAs/ atmifratmifawmh
rodbl;? cufaewmu ckxd t*Fvdyftpdk;&[m rvTJomvdkU qkdAD,uf&k&Sm;eJU aqG;aEG;aphpyf
ae&ayr,fh ESpfOD;ESpf0 tusKd;wl wef;wl pdwfwl oabmwlxm;NyD; ryl;aygif;csifMu
ao;bl;/ &k&Sm;bufudk *smrefppfOD;vSnfhay;zdkUom pdwfxufoefaewkef;yJ? olwkdUoabmu
&k&Sm;eJU *smreD csaeMuNyD; ESpfzufpvkH;rS MuufESpfaumif tcGyfcdkif;NyD; armawmhrS ESpfaumif
pvkH; zrf;pm;wJU Oyrmtwdkif; vkyfcsifMuw,f}}

udk<u,fu xGDceJ wHawG;axG;vdkufNyD;-

]]t*FvdyfqdkwJU t,kwfwrmaumifyg&if 'Dvdkcsnf;yJ? 'if;awmh wpfaeUaeU acsmifydwfNyD;


ab;xdygapAsm}}

- 535 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkwifazu-

]]t*Fvdyfvnf; raumif;bl;? jyifopfvnf; raumif;bl;? tar&duefvnf; raumif;bl;/


"e&SifEdkifiHBuD;awGrSef&if b,faumifrS raumif;bl;}}

OD;zdk;cifu vufzuf&nfyef;uefrsm;wGif vufzuf&nfxnfhvdkufNyD;aemuf-

]]'Dta&SUbufrSmvnf; rat;bl; r[kwfvm;}}

uRefawmfu vufzuf&nfMurf;udk ESpfusKdufokH;usKduf pdrfajyeajyaomufNyD;-

]][kwfw,f rat;bl;/ w&kwjfynfBuD;xJ *syefu tvkH;t&if;eJU wpfcgwnf; odrf;ydkufzkdU


0ifwdkufaewm ESpfESpfausmf okH;ESpf&SdaeNyD/ ckwavm w&kwf*syefppf[m ydkjyif;xefvmw,f/
wpfaeUuyJ w&kwfjynf usefpkjynfe,fNrdKUawmf eefeif;udk *syefwyfawGu odrf;vdkufw,f/
w&kwf-Armvrf;rBuD;udkvnf; *syefu rMumcPAkH;vmBuJw,fvdkU Mum;&w,f/ ppf[m
uRefawmfwkdUe,fpyf a&mufvmwmayghAsm/ NyD;awmh *syefeJU qdkAD,uf&k&Sm;uvnf; olwkdU
e,fpyfrSm ppfyJGuav;rsm; jzpfaew,f}}

OD;zkd;cif-

]]&k&Sm;eJU *syef e,fpyfqufaeovm;? rif; ckeuajymawmh &k&Sm;eJU *smrefuvnf; Mum;rSm


jynfuav;wpfjynfom jcm;w,fqdk r[kwfvm;? &k&Sm;BuD;u BuD;vSyguvm;}}

]][kwfw,f qkdAD,uf&k&Sm;[m tm&Sa&m? Oa&myrSma&m cGNyD; wnf&Sdw,f/ urÇmajrjyif&JU


ajcmufykHwpfykH us,fw,fcifAs/ &k&Sm;rSm ypönf;rJUtpdk;& wnfaxmifxm;w,f}}

xkdtcsdefwGif tkd;olBuD; OD;zkd;&Sifonf uRefawmfwkdUpum;0dkif;wGif vmí rwfwwf&yfum


acR;pdkUaeaom olU&ifbwfudk rsufESmokwfy0gjzifh okwfvsuf&Sdonf/

- 536 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

OD;tkef;az-

]]ypönf;rJU tpdk;&qkdwm bmvJuGJU}}

uRefawmfu wpfpkHwpf&m rajz&ao;cif udk<u,fu-

]]cifAsm; ocifEka&;wJU vlrJGwdkUxGuf&yfvrf;qkdwJU pmtkyfudk rzwf&bl;vm;}}

OD;zkd;&Sifu rwfwwfae&mrSyif vufzuf&nfMurf;yefudk qGJ,l&if;-

]]olurS pmrzwfwwfbJ[m udk&if<u,fuvnf;}}

tkd-OD;tkef;azu bke;fBuD;ausmif;uyÜd, vkyfaew,fr[kwfvm;? pmrwwfbl;vdkU b,f


xifrdrSmvJAs}}

OD;zkd;&Sif-

]]pmqdkwm oifrSwwfawmhrSmaygh? ausmif;aewdkif; wwf&rSmvm;}}

OD;tkef;azum; &Id;wdk;&SefUwefUjzpfaeygonf/ uRefawmfwkdUtm;vkH;tm; awmif;yefwdk;vQKd;


aom rsufESmjzifhMunfhaeonf/ NyD;awmh-

]]i,fi,fu pmrwwfawmh BuD;rSpmoifzdkU cufw,fAs? ajr;avmufuav;awGeJUtwl


uBuD;uacG;oif&rSm &Sufw,fAs? 'gaMumifh roifjzpfwmyJ}}

ygarmu©OD;azarmifwif\ rsufESm&Sdaom OD;tkef;azonf pmwpfvkH;rS rwwfaom bkef;BuD;


uyÜd, jzpfaeonfudk awGU&jcif;rSm uRefawmfhtzkdU rsm;pGm pdwf0ifpm;zG,f jzpfaeygonf/

OD;zkd;&Sifu usefaomvufzuf&nfudk armhcsvdkufNyD; yef;uefudk uGyfyspfay:odkU ypfwifvkduf


onf/
- 537 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

NyD;awmh-

]]uJ bk&m;'um ausmif;'umwkdU? qGrf;qefaq;MuzdkU aumif;NyD}}

udk<u,fu t&ifxvkdufonf/ udkbusL;u aq;vdyfwkdudk tdrftjyifa&mufatmif vTifhypf


vdkufonf/

udkwifazonf a&xrf;&ef xoGm;avonf/ uRefawmfum; ODzkd;&Siftm; qGrf;qefo,f&mrSm


0dkif;ulavonf/ udk<u,fESifh udkbusL;wkdUu qefaq;Muav\/

jrMunfwkdU rdef;rodkufum; MuufoGeftcGHoifí NyD;MuNyDjzpfojzifh i&kwfoD; axmif;olu


axmif;? c&rf;oD; "m;ESifhvSD;olu vSD;? ykpGefajcmufjymolu jym vkyfaeMuavonf/

xdkodkU toD;oD; tvkyfrsm;aeMucsdefwGif jrMunfu OD;zdk;&Siftm;-

]]OD;BuD; OD;zdk;&Sif? OD;BuD;&JU r,fZvD[if;csKd[m bmaMumifh onfavmuf emrnfBuD;aewmvJ


0Sufxm;wJU enf;uav;rsm;&Sd&if uRefrwdkU odyg&ap&Sif}}

]]&Sdawmh&Sdwmaygh[? okdUayr,fh vlwdkif;ay;vdkU jzpfwmr[kwfbl;/ ighr,fZvD[if; emrnf


ausmfwm tawmfMumNyD[? [dk0HomEkawG ay:cgpu OD;OwÅr odyfemrnfrBuD;cif wkdU
urm&GwfwyfwGif;ausmif;rSm oDwif;okH;w,f/ tJ'Dwkef;u igu wyfwGif;ausmif;rSm
udk&ifBuD;0wfaew,f? 'Dwkef;u igcsufwJU r,fZvD[if;udk OD;OwÅr bkOf;ay;&wmudk;[/
'Dawmh OD;OwÅr[m oabmusvGef;vdkU olrsm;twGufawmif rcsefbl;? olcsnf; bkOf;ay;
oGm;w,f/ OD;OwÅru ighr,fZvD[if;csKdudkvnf; cPcP csD;usL;w,f}}

]]0Sufxm;wJUenf;uav;udk ay;cJUyg OD;BuD;&,f}}

tjcm;rdef;uav;uvnf; enf;awmif;aeavonf/ OD;zkd;&Sifum; bmrSrajzao;bJ NyKH;í


omae\/ udk<u,fu rdef;uav;rsm;tm; jznfhpGufí-

- 538 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aq;enf;0Sufxm;wJU orm;awmfawGvdk rvkyfeJUAsKdU? cifAsm;vnf; ocsFKdif;eD;aeNyD/


enf;uav;bmuav;rsm; tarG ay;cJUrSjzpfr,f}}

Od;zkd;&Sifu jyifxm;aom [if;csKdtkd;udk rD;zdkay:wifNyD;aemuf pG,foGm;ESpfacsmif; ay:onfh


wkdifatmif tm;&Sdyg;&SdNyKH;NyD;aemuf-

]]0Sufxm;wJUenf;uav;uawmh wjcm;r[kwfbl;? [if;csuf&if; udk,fuxGufwJU acR;udk


[if;csKdtkd;xJ tenf;qkH; wpfaygufESpfaygufjzpfjzpf xnfhay;&w,f/ acR;rsm;av [if;
av;avyJ [J [J}}

rdef;uav;rsm;onf wcpfcpf&,faeMu\/ OD;zdk;&Sifonf þodkU &,fp&majymNyD;


pum;vTJvdkufjcif;rSm vQKdU0Sufaomenf;udk ray;csifíavm? odkUr[kwf acR;wvkH;vkH;ESifh
tm;xkwfí csufjyKwfvQif [if;aumif;onf[k qdkifcsifavoavm rajymwwfay/

uRefawmfwkdUvnf; qefaq;í NyD;MuavNyD/

OD;zdk;&SifESifh OD;tkef;azwkdUonf rD;zdkwpfckcGJzkdNyD;aemuf a&aEG;usKdaeMuavonf/

aemuf qGrf;tdk;wnfMu\/

qGrf;tkd;wnfxm;pOf uRefawmfwdkUonf uGyfyspfrSmxdkifNyD; vufzuf&nfMurf; aomufjyefMu


avonf/ OD;zkd;cifu udkbusL;bufodkU-

]]wkdUurm&Gwfu ocifcifarmifwpfa,muf b,fa&mufaeovJuG? rawGUwm Mumygaum}}

]]aygufacgif;rSm ausmif;q&mvkyfaeqdk xifyg&JUAsm}}

]]ocifawGuGJwkef;u b,folUbufygoGm;ovJ}}

udkbusL;u rajzrDyif uRefawmfu Mum;0ifvkduf\/


- 539 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]ocifApdefwkdUbufudk ygoGm;w,fMum;w,fAs}}

ukdbusL;-

]]tJ'Dvkdvnf; aoaocsmcsm [kwfrxifygbl;Asm}}

udk<u,f-

]]wdkUocifwifBuD;awmh urm&Gwfudk tvnfawmif rvmbl;xifw,f}}

OD;zdk;cif-

]]wpfaeUuawmh jrifvdkufw,fa[h? igu aps;BuD;em;rSm jrif;vSnf;&yfxm;wkef; olu


armfawmfum;BuD;eJU jzwfoGm;w,f/ olUab;u w&kwfvdkvkd bmvdkvdk vlwpfa,mufeJU/
olUMunfh&wmvnf; ajymifajymifvufvufyJ/ BuD;yGm;aew,f xifyg&JU? ighudkNyKH;NyD;
EIwfqufoGm;w,fuG}}

OD;tkef;az-

]]umrm0p&ukodkvf tusKd;ay;csdefwefNyDqkd&if b,folwm;vdkUrS r&bl;? BuD;yGm;vmwmyJ}}

udk<u,fESifh uRefawmfwdkUu wpfa,mufudkwpfa,muf MunfhNyD; ocifwifBuD;taMumif;


todudk,fpDESifh NyKH;vdkufMuonf/

udkbusL;onf aq;ayghvdyfwpfvdyfudk zifydkif;rS vufzuf&nfMurf;wGifESpfí wqwfqwf


cgjyefNyD;-

]]armfvNrdKifrSm usif;yoGm;wJU wkdUArmtpnf;t&kH;nDvmcHBuD;[m w,fBuD;us,f qdkyg


uvm;? ocifwifxGef; vdkufroGm;bl;vm;}}

- 540 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfawmh vdkufroGm;bl;cifAsmh? pmar;yGJudpöawGeJU rtm;bl;/ pnfum;w,f


qdkwmawmh oGm;wwfwJU ocifacgif;aqmifawGqDu Mum;ygw,f/ armfvNrdKif 'dkif;0ef
uGif;BuD;qdkwm {&mruGif;BuD;yJ/ tJ'DxJrSm r@yftus,fBuD;xdk;NyD; usif;yowJU/
udk,fpm;vS,fawGvnf; Armjynft&yf&yfu tpkHvmMuw,f/ armfvNrdKifNrdKUay:rSm
ocifBuD;wdkU? ocifoef;wkdU? ocifxGef;pdefwkdU tiftm;u tifrwefMuD;awmh vlawG
BudwfBudwfwkd;aewmaygh/ Armhvuf&kH;wyfom;awG vkyfvdkufykHuvnf; wpfjynfvkH;udk
vIHUaqmfay;vkdufovdk jzpfaew,fAs/ rEÅav;NrdKUu vuf&kH;wyfom;awG armfvNrdKiftxd
pufbD;awGeJU csDwufvmMuw,f? vrf;wpfavQmufvkH;rSm&SdwJU vuf&kH;wyfom;awGu
qD;BudKNyD; vdkufMuw,f? &efukefu vuf&kH;wyfom;awGu armfvNrdKifxd ajcusifcsDwufNyD;
wpfvrf;vkH; aqmfMooGm;Muw,f}}

OD;tkef;az-

]]v,fwDy@dw OD;armifBuD;vnf; armfvNrdKifnDvmcHudk wufovm;}}

]]udk,fwdkifawmh rwufygbl;/ q&mBuD;u aumif;aumif;rrmbl;As/ 'Dawmh rkH&GmuaeNyD;


nDvmcHudk o0PfvTmydkUw,f? urmÇBuD;rSm bkH0g'[m ajrBuD;vufcwfrvGJovdk atmifjrif
xGef;um;vmr,fhtaMumif;? wkdUArmtpnf;t&kH;BuD;u bkH0g' vufcHwmudk q&mBuD;u
axmufcHaMumif; a&;NyD; wdkUArmtpnf;t&kH;udk wwfEdkifwJUbufu tm;ay;r,fhtaMumif;
uwdjyKw,f qdkyJAs}}

OD;tkef;az-

]]tif; olawmfcsif;csif; owif;avGUavGU? aygif;zufawGUqdkwmudk q&mBuD; ocif


udk,fawmfrIdif;eJU v,fwDy@dw OD;armifBuD;wkdU zwfrdMuwmayghAsm}}

udk<u,f-

- 541 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tif; wkdUArmtpnf;t&kH;awmh tm;wufaewmyJ? ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrmy?


wkdUacwfudkom a&muf&rnfrSm rvJGygqkdwJU oDcsif;[m w,fr*Fvm&SdwJU edrdwfyJ}}

,if;odkUvQif wkdUArmnDvmcHBuD;udk pm;NrHKUjyefaeMucdkuf qGrf;tdk;yGufaeNyD jzpfí toD;oD;


vkyfp&m&Sdwm xvkyfMu&jyefavonf/

rdef;uav;rsm;um; tvkyfNyD;ojzifh vkyfp&myif r&Sdoavmuf jzpfaeNyD/ OD;zdk;cif\ZeD;


a':vSaryg 0dkif;zGJUí pum;ajymaeMuavonf/

OD;zdk;cifu rdef;uav;rsm;bufodkU-

]][UJaumifrav;awG cP tdrfjyefMuygOD;vm;? t&kPfwufawmh wkdUvmNyD; EdI;rSmaygh}}

rdef;uav;rsm;rSm wpfa,mufudkwpfa,muf jyefrvm;? rjyefbl;vm; tazmfndSaeMu&m


OD;zdk;cifu-

]][JU jrMunf tdrfjyeftdyfygOD;vm;}}

jrMunfu udk,fudkqefUí vufESpfzuftanmif;qefU&if;-

]]jyefawmhjyefcsifom;yJ}}

OD;zdk;cif-

]]vSara& eifhom;eJUtwl 'Daumifruav;udk vdkufydkUvdkufyg[m}}

xdktcg uRefawmfonf udkwifaza&m? rjrMunfyg tajcysufaeonfudk owdjyKrdayonf/


udkwifazuvnf; vdkufrydkUcsifovdk rjrMunfuvnf; olvkdufydkUvQif roGm;csifovdkvdk?
a':vSaruvnf; olUom;ESifh jrMunfudk tuJcwfMunhfaeavonf/ bmrQ &dyfrd[ef
rwlaom OD;zdk;cifurl-
- 542 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][JU- vkdufydkUvdkufMuyg qkdaewm}}

udkwifaz a&xrf;xrf;ydk; aumufudkif&if;-

]]uRefawmfa&xrf;&OD;r,f tb&}}

udk<u,fu NyKH;vkdufNyD;-

]]uJ uJ jrMunfudk usKyfeJU armifwifxGef; vdkufydkUvkdufr,f? [JU jrMunf eifhtaruvnf;


vdkufvmr,fqdkNyD; bmvdkU vdkufrvmovJ}}

]]tdyfysufrcHEdkifvdkUxifyg&JU OD;av;&,f}}

Od;zdk;&Sif-

]]uJ armif&if<u,f rif;orD; rif; vdkufydkUaya&mhav? odkUayr,fh jyefawmhjyefvmcJUOD;aemf}}

udk<u,f-

]]jyefawmfhvmrSayghAs? anmifylaZmf&OD;rSmyJ}}

odkUjzifh uRefawmfESifh udk<u,fu jrMunftm; vdkufydkUMuonf/ tjcm;olrsm;u tjcm;


rdef;uav;ESpfa,mufudk vdkufydkUMuavonf/ tcsdefum; oef;acgifausmf 2em&DcefUjzpf\/
racsmaomfvnf; Munfhírqdk;aom ESmacgif;yG? rsufESmjym;ESifh jrMunfum; ,cifwpfcg
awGU&wkef;uxuf ydkí vkH;uspftdxpfaeonf[k xifayonf/

jrMunftm; olUtdrfodkUydkUxm;cJUNyD; jyefvmMu&if; udk<u,fu-

]]jrMunfeJU wifaz BudKufaew,fuG}}

- 543 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tckeifu &dyfrdvdkufom;yJ? bmjzpfvdkU rnm;Muao;ovJ}}

]]aumifuav;u tvkyfr&Sdao;bl;uG/ aumifuav;tvkyf&&if igawmh ay;pm;vdkufrSmyJ?


EdkUr[kwf&if aumifrav;[m wpfa,mufa,muf&JU r,m;i,fjzpfoGm;rSm pdk;&w,f/
igvnf; aumifrav;twGuf tvkyf&Smaew,f/ rif;vnf; &Smvkdufprf;yguGm}}

]]&Smr,fav [J [J uRefawmfhtwGufvnf; tvkyf&Sm&OD;r,f}}

aemuf bmrQ rajymMuawmhbJ xrif;csKd;ESifh 0ufom;tESpfvl;um anmifylaZmf&ef


qGrf;auR;tdrfodkU wef;í at;aq;pGm avQmufvmcJUMuonf/ uRefawmfum; pum;rajym
aomfvnf; pdwfxJrSmawmh uRefawmfESifh udkwifaztzdkU tvkyf&Sm&rnfhta&;udk tEkvHk
y#dvkH aqG;aEG;aeayonf/

- 544 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

45

ta&;awmfykH AdkvfrSL;oifwef;

wpfaeUoü nOfhtcsdefwGif uRefawmfonf udkvSa&TESifhtwl udkvSa&T\tpfudk ocifvSaz


aexdkif&m bm;vrf; wkdufcef;wpfckodkU vdkufygoGm;avonf/

udkvSa&Tum; ausmif;xGufí EdkifiHa&;ajcpkHypf0ifaomvrf;udk rvdkufbJ ausmif;wufNyD;


aq;ynmbJGU trfbDbDtufpf NyD;pD;atmifoifrnf[k qkH;jzwfNyD;jzpfavonf/ rkqdk;r
jzpfusef&pfNyD; om;rsm;tm; wif;MuyfpGm csKyfudkifavh&Sdaom olUrdcif\ tvdkESifh qefUusif
um bmjzpfjzpf ZGwfESpfí olUcspfol rcif&Dtm; vufxyf,l&ef jyifqifvsuf&Sdayonf/
ocifvSazxHodkU oGm;jcif;rSm xdkudpöESifh ywfoufavonf/

xkdpOfu ocifvSazonf wufbkef;BuD;odef;azESifh twlaeavonf/ ocifatmifqef;ESifh


ocifpdk;wkdUum; twnfwus aep&mr&Sd/ wu,fh ajcovkH;tdrfwdkifrsm;jzpfonf/ wpfcg
wpf&H wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyfrSm tdyfMuNyD; wpfcgwpf&H udkodef;azwkdU tcef;rSm
tdyfMuonf/ ocifoef;xGef;ESifh udkb[def;wkdUum; pma&;q&mZ0e tdrfcef;rSm aexdkifMu
avonf/ xdkESpftdrfpvkH;rSm vlysKdtdrfrsm;jzpfí vGwfvGwfvyfvyf 0ifxGuf oGm;vmEdkif
ayonf/

udkodef;azwdkU aexdkif&m bm;vrf;wdkufcef;onf 'kwd,xyfrSm &Sdavonf/ yxrxyfwGif


rnfolaeonf[k uRefawmf rodaomfvnf; avSum;\ 0JbufwGif a*:&if*sDrsm; aeonf
udkvnf;aumif;? ,mbufwGif Asyfxdk;acgif;&Guf Armaps;onfrsm; aeonfudkvnf;aumif;
awGU&\/

- 545 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

avSum;t0wGif vrf;rD;a&mif0ifojzifh tenf;i,f vif;aeaomfvnf; tay:üum;


arSmifrnf;aeavonf/ a&SUuwufoGm;aom udkvSa&T\ zswfvwfaocsmaom ajcvSrf;wdkU
onf wjzn;fjznf; arSmifxkydkxlvmaom avSum;ay:wGif prf;w0g;0g; jzpfvmNyD;-

]]udk,fhvl t&ifu 'Dudka&mufzl;ovm;}}

]]ra&mufzl;bl; udkvSa&T}}

]][m; [m; tvif;a&mifawGqDudk a&mufcgeD;&if arSmifNrJyJ}}

uRefawmfum; olUpum;\ t"dyÜm,fawGudk a0cJG&efBudK;pm;&if; prf;w0g;0g;jzifh


wufvkduf\/

'kwd,xyfodkU a&mufaomtcg udkvSa&Tu wHcg;udkacgufNyD;aemuf uRefawmfhtm; vSnfh


Munfhvdkufonf/ arSmifxJwGif olUrsufrSefudkawmh jrif&onf/

]]'Dtcef;xJrSmaewJU vlawG[m tvif;a&mifawGcsnf;yJ odvm;? 'gaMumifh tvif;a&mifawG


qDudk ra&mufcif wkdUwpfawG tarSmifxJwdk;&wm [m; [m;}}

uRefawmfvnf; vdkufí oJUoJU&,frd\/ udkvSa&Tu wHcg;udk acgufjyefonf/ twGif;rS


wHcg;zGifhoH Mum;&NyD;aemuf wHcg;yGifhvmaomtcg uRefawmfwdkUa&SUrSm ocifvSaz &yfae
onfudk awGU&awmhonf/

]][if-udkpkvm;? vm vm 0ifMu? 'D&Jabmfuav;emrnfu b,folwJU? arhaevdkU}}

udkpk[k tac:cH&ol udkvSa&Tu-

]]armifwifxGef;wJU}}

uRefawmfwdkU 0ifNyD;aomtcg wHcg;udk csufrcsbJ aphxm;vdkufonf/


- 546 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wkdufcef;rSm ay 40 awmh ausmfvdrfhrnfxifonf/ okH;ydkif;uefUxm;&m a&csKd;cef;? tdrfom


ESifh rD;zdkrSm aemufaz;cef;wGif&Sdonf/ tdrfa&SUcef;wGif ocifpdk;ESifh udkodef;azwdkU xdkifaeMu
avonf/ tv,fcef;wGifum; ocifatmifqef; wpfa,mufwnf; &Sdavonf/ avSum;rS
0if0ifcsif; a&mufaomtcef;rSm xdk tv,fcef;jzpf\/

tv,fcef; acgif;&if;buf tv,f<uufavQmufay:wGif za,mif;wdkifESpfwdkifxGef;NyD; ocif


atmifqef;onf rwfwwf&yfvsuf pmzwfaeonf/ uRefawmfwdkU 0ifvmonfudk vSnfhírQ
rMunfhay/

a&SUydkif;wGifum; pm;yJGwifrSeftdrfwpfckudk xGef;NyD; Murf;jyifay:rSmcsxm;onf/ rSeftdrfab;


wGif ocifpdk;ESifh udkodef;azwkdUonf wifysOfacGxdkifvsuf pum;ajymaeMuavonf/
ocifvSazum; olwkdUxHrS xvmcJUjcif;jzpfNyD; uRefawmfwdkUtm; olwkdUxHodkU ac:oGm;
avonf/

ocifpdk;u xdkif&mrS uRefawmfwdkUtm; armhMunfhvdkufonf/ za,mif;wdkifrD;rS ab;wkdufvm


aom tvif;a&mifwGif ol\ armufaeaom ezl;ESifh aumufaeaom ESma&mifwdkUonf
xif&Sm;vSay\/ udkodef;azurl a&SUwnfhwnfhokdUom ai;Munfhae\/ ocifpdk;u
wifysOfacG xdkifNrJxdkifí udkodef;azu aqmifhaMumifhxdkifvkdufavonf/

udkvSa&Tu uRefawmfhtm; ocifpdk;wkdUab;wGif oGm;xdkifapavonf/ olESifh ocifvSazu


tdrfa&SU0&efwmodkU xGufNyD; wD;wdk;pum;ajymaeMuavonf/ udkvSa&T\ tdrfaxmifjyKa&;
twGuf aqG;aEG;Mujcif;jzpfonf[k em;vnfvdkufayonf/

ocifpdk;wkdUonf wpfpkHwpf&m av;av;eufeuf aqG;aEG;Mu&m uRefawmfwkdU0ifvmojzifh


taESmifht,Suf jzpfoGm;[efwlonf/ uRefawmfonf olwkdUtem; 0ifxdkifaomfvnf; &Id;wdk;
&SefUwefU jzpfaeonf/ tm;emovdkvnf; jzpfaeonf/ olwdkUuvnf; olwkdUbmom tawG;
udk,fpDESifh ai;aeMuNyD; uRefawmfhtm; pum;wpfvkH;wpfyg'rQ rajymMu/ uRefawmfonf
olwkdUxHrS xoGm;csifaeonf/

- 547 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xkdtcdkuf tv,fcef;wGif rwfwwf&yfvsuf pmzwfaeaom ocifatmifqef;onf


toHxGufí pmzwfvdkuf\/ pmtkyfrSm t*Fvdyfpmtkyfjzpfonf/ toHxGufaeykH av,l
avodrf;ykHrSm a'gufwmbarmf[efjzpfonf/ ocifpdk;ESifh udkodef;azwkdUonf wpfOD;ESifh
wpfOD; MunfhNyD; NyKH;vkdufMuonf/ ocifatmifqef;tm; avSmifMujcif;jzpfonf[k
uRefawmf &dyfrdyg\/

ocifpdk;u NyKH;&kHru [JvkdufNyD;-

]]zkd;atmifqef; usifhjyefNyD? udkodef;az&m xMunfhprf;ygOD;? barmfvdk yg;pyf &GJU&JUvm;vdkU}}

udkodef;azonf ocifatmifqef;qDodkU vSnfhMunfhvdkufonf/ uRefawmfvnf; vSrf;Munfh


vkduf\/ okdUaomf ocifatmifqef;tm; aemufausmrSom jrifMu&onf/

udkodef;azu oJUoJU&,fvkduf&if;-

]]r&TJUbJ aerSmr[kwfygbl;? axmifxJwkef;u barmfpwdkifeJU aq;jyif;vdyfawmif cJprf;


aeao;w,f [J [J}}

olwkdU\ rsufESmrsm;onf NyKH;ae&mrS wif;rmoGm;Mujyefonf/ ocifatmifqef;u


barmfav usifhaeonfudk olwkdUESpfa,mufpvkH; Mum;vdk[efr&SdonfrSm xif&Sm;\/
em;Mum;jyif;uwfjcif;rS oufomapvdkaom[efjzihf ocifpdk;u-

]]b,fhES,fvJ ausmif;om;udpöawG? b,folwJU &JabmfemrnfarhaevdkU}}

udkodef;azu uRefawmfrajzcif 0ifajzonf/

]]&JabmfwifxGef;av? uRefawmfyJ cifAsm;eJU rdwfqufay;wm}}

- 548 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rSwfrdygNyD? rSwfrdygNyD? ausmif;om;or*¾eJU tpdk;&csKyfwJU pmcsLyf puúLpkwfavmufrS


tzdk;rwefawmhbl;vdkU Mum;&w,f/ tif; oydwfarSmuf ausmif;olausmif;om;awG
aoG;pnf;pOfwkef;u ArmwpfjynfvkH; oGufoGufcgatmif wkefvIyfacsmufcsm;apEdkifcJUw,f?
aoG;uGJvmwJUtcg bmr[kwfwJU "e&Siftvdkawmf&d omaygif;nmpm; EdkifiHa&; tacsmif
orm;rsm;u 0ifa&muf apmfum;vmw,f/ oydwfarSmuf tvkyform;awG aoG;pnf;rd
wkef;u pkHprf;a&;tzJGU? zsefajza&;tzGJU ponfawG zJGUpnf;NyD; "e&SifawGu vdkufavsmcJU
w,f/ tvkyform;rsm;&JU pnf;vkH;rIcGeftm; ysufjym;vmwJUtcg tJ'D zsefajza&;ckHtzGJU?
pkHprf;a&;tzGJU tpD&ifcHpmrSmygwJU jyXmef;csufawGudk "e&Sifudk,fwdkif tvdkawmf&dawG
tultnDeJU aeUaMumifawmif ajAmifcsKd;zJUzsufqD; Muw,f/ v,f,m awmifol qif;&Jom;
awGrSmvnf; 'DvkdyJ cHMu&w,f/ v,f,mqif;&Jom;awG nDnGwfwkef;u vkyfxm;wJU
v,foD;pm;Oya'udk olwkdUuJGjym;NyD; pnf;&kH;a&;r&SdwJUtcsdefrSm v,fydkif&SifBuD;tcsKdUu
zsufqD;Muw,f? tEdkifusifhenf; pmcsKyfawGESifh v,foD;pm;orm;rsm;udk apmfum;Muw,f?
'Dawmh ausmif;om;awG ck cHpm;ae&wm[m rqef;bl;/ ausmif;om;wkdU? ynmwwf
vlwef;pm;wkdUqdkwm "e&SifaygufpawGaygh? aumuf&dk;rD;vdk [kef;[kef;xawmufNyD; NyD;wm
yJ/ yxroydwfBuD;wkef;uvnf; Munfhygvm;? aumuf&dk;rD;vdkyJ w[kef;[kef; xawmufcJU
w,f? NyD;awmhvnf; NyD;oGm;wmyJ/ tcsKdU ausmif;om;awG tpdk;&ausmif;rsm;rSm acgif;vQKd
NyD; jyef0ifw,f? tcsKdUoydwfacgif;aqmifawGuawmh tpdk;&t&m&SdtjzpfeJU 0ifNyD; trIxrf;
oGm;Muw,f? ausmif;om;awGudk EdkifiHcsJUpepfatmufrSm uRefyDyDaeapwJh ynma&;pepfrSm
awmh NzKHawmifrNzKHbl;}}

uRefawmfonf ocifpdk;\ ausmif;om;ESifhywfowfaom pum;rsm;udk em;r0ifEdkifatmif


&Sdaeygonf/ okdUaomf cGef;wkHUcGef;jyef ajym&efum; tm;r&Sdyg/ udkodef;azu uRefawmfh
udk,fpm; ajymvdkufovdk &Sdayawmhonf/

]]yxrausmif;om;oydwfeJU ywfoufNyD; ocifpkd; ydkif;jcm;a0zefykHudk uRefawmf oabm


rwlbl;/ cifAsm;ajymykHu yxrausmif;om;oydwfBuD;[m tcsnf;ESD; tusKd;rJUovdk jzpfae
w,f/ rSefygw,f? e,fcsJUynma&;pepfBuD;udk vkH;0 zsufqD;rypfEdkifcJUygbl;/ okdUayr,fh
e,fcsJUynma&;pepfBuD;[m BuD;rm;wJU 'Pf&m'Pfcsuf &oGm;w,fvdkU qdk&r,f/ vkH;vkH;
aysmufatmif ukr&wJU'Pf&mvdkU qdk&r,f/ NyD;awmh e,fcsJUynma&;pepf&JU "m;oGm;udk

- 549 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wkH;apwJU trsKd;om;ausmif;rsm; ay:aygufvmapcJUw,f? aemufqkH;wpfcsufuawmh ck


uRefawmfwdkU acwfausmif;om;rsm; 'Davmuf pdwfwuf<uvmwm[m tJ[dkacwfu
pdwf"mwftarGudk cH&vdkUjzpfw,f}}

ocifpdk;onf cg;udkqefUvdkufNyD;-

]]cifAsm; bmyJajymajym ausmif;om;qdkwm ynmwwfvlwef;pm;yJ? "e&SifaygufpOmOf


&Sdw,f? awGa0w,f? ,drf;,dkifw,f? opömazmufw,f}}

ocifpdk;wGif uRefawmfwdkU ausmif;om;rsm;tm; tyfESif;p&m bJGUxl;rnfrQ aemufxyf


&Sdao;onf[k rod&awmhyg/ ocifvSazESifh udkvSa&TwdkU 0ifvmNyD; uRefawmfwdkU0dkif;rSm
xdkifjyefojzifh pum;&yfoGm;ygonf/ udkvSa&Tonf zifcsírQ rxdkifbJ-

]]uRefawmfawmh oGm;p&m&Sdao;w,f? cifAsm;wkdU aqG;aEG;yJGudk em;axmifcsifayr,fh raetm;


awmhbl;? &JabmfwifxGef;awmh aecsifaecJU? udk,ftjyefusawmh 0ifac:r,f}} [k qkdNyD;
xoGm;avonf/ ocifvSazonf olUnDtm; wHcg;ydwf vTwfvdkufNyD;aemuf uRefawmfwkdU
qD vmí xdkifjyefavonf/ olxdkifykHum; 'l;wpfzufcs wpfzufaxmif rkqdk;xdkifjzpf\/

tv,fcef;rS ocifatmifqef;\ barmfpwdkif pmzwfoHudk Mum;ae&onf/ vrf;rS


]*sbm;ae;0gvm;} atmf[pfoHu wufvmonf/

ocifvSazonf rsufrSefudkcRwfí rD;a&SUrSm axmifMunfhonf/ olUrsufrSefum; yg0g


rsm;[ef&Sd\/ rsufrSefrygaom olUrsufvkH;rsm;onf rD;a&mifwGif &IHUwGefUwGefUjzpfaeMuonf/
rsufrSefudkokwf&if;-

]]aqG;aEG;yGJ b,ftcef;a&mufaeMuNyDwkH; udkodef;az}}

]]a[m'D &JabmfwifxGef;vmwmeJU ausmif;om;ta&;a&mufoGm;w,f}}

- 550 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ocifvSazonf rsufrSefwyfNyD;aemuf wifysOfacGxdkifvdkufonf/ ocifpdk;bufodkU-

]]uJ qufvkyfprf;ygOD;? cifAsm;&JU ArmhEdkifiHa&;ordkif;udk qifjcifokH;oyfykH? om,m0wDolykef


ta&;a&mufaeNyDaemf}}

ocifpdk;onf acgif;udkikHUí twefMumawG;NyD;aemufrS acgif;udkarmhvdkufonf/ acgif;armh


vdkufjcif;ESifhtwl touf&SLvkdufonf/ xdkUaemuf oufjyif;BuD;csNyD;vQif-

]]*VKefolykefta&;awmf ay:vm&wJUt"dyÜm,fu bmvJvdkU pOf;pm;&r,f/ EdkifiHcsJUtpdk;&


wnfaxmifxm;wJUpepf? EdkifiHcsJU "e&SifOya'udk zsufqD;okwfoifNyD; wkdif;oljynfom;
qif;&Jom;awG rdrdwkdU BudKufESpfouf&m Oya'topfwpfrsKd;udk topfwpfzkH xlaxmifNyD;
tJ'D Oya'topft& ArmjynfBuD;udk tkyfpD;&ef BuHpnfjcif;jzpfw,f/ "e&Siftpdk;&u
a&;qJGxm;wJU Oya'trsKd;rsKd; pnf;rsOf;trsKd;rsKd;awG[m "e&SifawGu qif;&Jom;awGudk
acsmif;ajrmif;owfjzwf&ef ykef;uG,fapmifhqdkif;&m csKHBudKcsKHMum;eJU tvm;oP²mefwlw,fvdkU
rmhufpfu ajymjycJUzl;w,f/ olyefxwm[m tJ'D Oya'pnf;rsOf;rsm;udk jzwfawmufzdkU
xjcif;jzpfw,f/ pD;yGm;a&;pcef;rSm xifovdkjc,fvS,fEdkifzdkU EdkifiHa&;pcef;udk yxr 0ifpD;&
w,f? Armjynfudk NAdwdoQEdkifiHcGJorm;awG ppfyJGokH;yJGwkdufNyD; EdkifiHa&;tmPmtydkifpD;NyD;
ArmhpD;yGm;a&;pepfudk tydkifpD;w,f/ tJ'Denf;twdkif;yJ qif;&Jom;awGuvnf; pD;yGm;a&;
pcef;rSm xifovdkjc,fvS,fjyKjyifcsif&if EdkifiHa&;pcef;udk yxr0ifpD;&r,f/ ydkaeNrJ
usm;aeNrJ aeorQ umvywfvkH; qif;&Jom;wdkU&JU oufomacsmifcsda&; a&G;aphrQr&Edkifbl;/
t&m&mrSm BudK;qJGaewJU tkyfcsKyfa&;tzJGUudk 0ifa&mufBudK;udkifEdkifzkdU vuf&Sdtajctaeudk
vkH;0 ajymif;vJypf&r,f/ jynfolqif;&Jom;awG&JU tusKd;eJU wdkuf&dkufqefUusifaewJh
"e&Sifpepf wnfwHUaeorQ umvywfvkH;awmh b,fawmhrS aumif;pm;EdkifMuawmhrSm
r[kwfbl;vdkU awG;rdMuNyD; iwfíaornfvm;? 'grSr[kwf vufeufudkudkifí vuf&Sd
tajctaeudk awmfvSefykefuefjcif;jzifh aornfvm;? tar; 2ckrSm 'kwd,tar;udk *VKef
ta&;awmfykHorm;awG ajzvdkufw,f}}

ocifpdk;\ toHum; cyfrSefrSefyifjzpfonf/ uRefawmfonf olUpum;rsm;wGif pm[ef


ay[efukd *&kjyKrd\/ ocifvSazonf aoawmhrnfh za,mif;wdkifrD;udk topfwpfwkdifjzifh

- 551 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

toufqufay;aeonf/ bm;vrf;odkU tvsm;vdkuf pD;0ifwkdufcwfvmaom avonf


uRefawmfwdkUtcef;wGif;odkU jzmqif;0ifa&mufvm\/ xkdavwGif rdk;eHUuav;ygvmonf/
ocifpdk;onf vIyf&Sm;aeaom rD;awmufudk ai;Munfh&if; *VKefta&;awmfykHBuD; r&IrvS
qkH;&IH;cJUykHudk qufvufajymjyaeavonf/ aemufNyD; &mZ0if oifcef;pmrsm; aumufcsufcs
jyavonf/

]]oifcef;pmwpfuawmh avmu"mwfynmeJUxGifNyD; tqef;wMu,f pDrHvkyfudkifxm;wJU


vufeuftjynfhtpkH&SdwJU EdkifiHcsJUorm;udk 0g;&if;wkkwfjzifh b,fenf;ESifhrQ rEdkifeif;Edkif?
vufeufcsif;rwlbJ &ifqdkifMu&if tcsnf;tESD;yJ jzpfr,f}}

udkodef;azu 0ifjzwfvdkufonf/

]]'DrSmAs ocifpdk;? tifyD&D&,fvpfudk EdkifiHcsJUorm;vdkU ac:raeygeJUawmh? ck trsm;ac:ovdk


e,fcsJUorm;vkdUom ac:ygAsm}}

ocifpdk;um; qifajcvnf; rwuf? tif;tJvnf; rvkduf/ olUpum;pOfudkom qufaumuf


jyefonf/ atmifNrifatmif aqmif&GufEdkifjcif;r&Sdwmudk axmufawmh wpfrsKd;om;vkH;
ESpfESpfNcdKufNcdKufBuD; EdkifiHcsJUt"r®pepfatmufrS vGwfvyfvdkpdwf raygufao;bl;qkdwm
odEdkifw,f/ [dkajymufusm; onfajymufusm; xcJUwmjzpfwJUtwGuf [dkwpfcgwkef;u
xcJUMuwJU rif;avmif; rif;oefU? pHzJ? &Srf;ieD wkdUwpfenf; cyfBuD;BuD;yJ jzpfw,f/
tcsufokH;uawmh acwfopfrqefbJ acwftvdkuf ppfcsDppfqkwf ppfy&d,m,f a00kpfudk
rokH;&if ta&;awmfykHqkH;&IH;&rSm trSefjzpfw,f/ w&kwfjynfuGefjrLepfawG rdrdwdkUxuf
vufeufvnf; ydkaumif;? vltm;vnf; ydkaumif;wJU "e&SifawGeJU wkdufwdkif; rdrdwkdUcsnf;
tEdkif&wm[m wjcm;aMumifh r[kwfbl;? w&kwfjynf uGefjrLepfawG ppfwkduf&mrSm use
aooyfvGef;vdkUjzpfw,f/ aemufqkH;tcsufuawmh ausmif;om;tvkyform;? v,form;wdkU
wvkH;wpnf;wnf; yl;aygif;NyD; usifhom;&zl;olwkdU&JU a&SUaqmifrIrygcJUjcif; jzpfw,f/
'gawG[m *VKolykefawGu aoG;eJUvJNyD; tarGay;cJUwJU oifcef;pmawGjzpfw,f}}

ocifpdk;u em;vkdufonf/ udkodef;azu jznfhpGufaxmufcHaomtm;jzifh-

- 552 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]][kwfw,f? aoG;eUJvJNyD;ay;cJUwJU tarGygyJ? ckta&;awmfykH ratmifjrifbJ rtDrvnf


jzpf&wJU taMumif;xJrSmvnf; cifAsm;ajymwJU aemufqkH;tcsuf[m ta&;tBuD;qkH;ygyJ/
ausmif;om;tvkyform; v,form;awG wvkH;wpnf;wnf;yl;aygif;NyD; usifhom;&zl;olwkdU
a&SUaqmifrI? uGefjrLepfygwDacgif;aqmifrI rygcJUwJUtcsuf[m ta&;BuD;wJU cRwf,Gif;csuf
yJ? ck cRwf,Gif;csuf jyKjyifaeMuwm..}}

udkodef;azonf olUpum;udk qwfceJ&yfvdkufNyD; uRefawmfhtm; iJUMunfhvdkufonf/


ocifpdk;? ocifvSazwdkU\ rsufvkH;rsm;uvnf; uRefawmfhqDodkU a'gufceJ a&mufvmMu
onf/ uRefawmf&Sdaeí þudpöudk þwGif&yfxm;&ef olwkdUvdkvm;onfudk uRefawmf
&dyfrdyg\/ uRefawmfhrSm tae&txkdif& usyfoGm;onf/ odkUaomf ocifpdk;u *VkKefolykef
aqG;aEG;cef; aumufqufvdkufojzifh awmfayao;\/

]]tcsdeftcg rqdkufa&mufrD vlenf;pktiftm;eJU olykefxwJU owÅdudkawmh csD;usL;xdkuf


w,f? rdrdwdkUtoufpnf;pdrfudk y"merxm;bJ EdkifiHcsJUpepfatmufrSm igwdkUraevdk?
jzpfvkd&mjzpfapawmhvdkU pGefUpm;vdkufwJh owÅdudk tHUMovdkUrqkH;Edkifbl;/ okdUayr,fh twk,l
xdkufwJU t&mawmh r[kwfbl;/ pepfusus acgif;aqmifEdkifjcif; r&SdwJUtwGuf wcsKdU
'dpBwdwfrsm;rSm tcsif;csif; vk,ufwkdufckduf owfjzwfMu? &efNidK;&Sdzl;olawGwpfOD;udkwpfOD;
uvJUpm;acsMu? ukvm;vlrsKd;rsm; vdkufNyD; owfjzwfMu? tdrf&m usDMursm; rD;wif&IdUMu?
'gawGaxmufawmh olykefxcJUwJU olawGrSm EdkifiHa&;rsufpdyGifhrI? EdkifiHa&;Edk;Mum;rI vkH;0
r&Sdoavmuf jzpfw,fqdkwm odEdkifw,f/ aoG;&l;aoG;wef;eJU pD;yGm;a&;ief; tzrf;cH&ol
rsm;om jzpfaMumif; xif&Sm;w,f}}

uRefawmfonf ocifpdk;\ pum;rsm;rSm &ifhoD;vSonf[k xifonf/ em;0ifcg;vSayonf/


okdUaomf NidrfoufpGm cg;cg;ESifhyif em;axmifaeavonf/

]]olykefwyfom;rsm;u wpfzuf? ykvdyfrsm;ppfom;rsm;u wpfzuf &ifqdkifwkdufcdkufrIaMumifh


vlawGaoMu? Opömypönf; ysufpD;wmawGxuf tqaygif;rsm;pGm tjypfuif;pifol Mum;vl
awGrSm ab;awGU&w,f/ wcsKdUolykefwyfrsm;[m ppfwyfykvdyfwkdUudk a&Smif&Sm;NyD;&if &GmpOf
avQmuf "m;jywkdufMuw,f? &Gmaygif;rsm;pGmudk rD;wkdufcJUw,f? olykefta&;rSm yg0ifolawG

- 553 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

trsm;tjym; aoausysufpD;cJh&w,f? orD;ysKdrsm;tcsKdU olykefeJUppfom;wkdU&JU usL;vGef


apmfum;jcif; cH&w,f? ykvdyfrsm;udk rulnDwJU &Gmrsm;udk ykvdyfESifhppfom;rsm;u rD;wif&IdU
w,f? olykefudk rulnDwJU&Gmrsm;udk olykefu rD;wif&IdUMuw,f? wkdif;oljynfom;awGrSm
&SifBuD;vufrS usm;? usm;vufrS &SifBuD;? tjyeftvSef oufqif;cHpm;Muw,f? olykef
rxrDu vIHUaqmfxm;wJU vkyfief;eJU ysKd;xm;wJU 0g'awGuawmh aemufvdkufolykefrsm;eJU
EdkifiHa&;t,ltqrSm rsm;pGmrwlvSwJU olykefacgif;aqmifrsm;&JU vufwef; Budwfxm;wm
awGom jzpfw,f}}

ocifpdk;onf uRefawmfhrsufpda&SUrSm jrifhrm;aom taqmufttkHBuD;udk NzdKcs zsufcs qGJcs


aeonfESifh wlayonf/ *VKefolykeftay: uRefawmf\ txiftjrif taqmufttkHBuD;/

rdk;wajzmufajzmuf usvmonf/

uRefawmfonf ocifpdk;\ cg;aompum;udk rMum;vdkawmhívm;? odkUr[kwf pum;0dkif;udk


rdk;rzsufapvdkaom apwemaMumifhvm;rod? jzKwfceJ xNyD; wHcg;awG avQmufydwf
aeavonf/ ocifatmifqef;onf pmtkyfudk <uufavQmufac: eH&Hwef;ay:rSm axmifí
wifxm;cJUNyD; aemufaz;cef;odkU 0ifoGm;avonf/ olUvufxJrSm za,mif;wdkifwpfwdkifudk
udkifxm;onf/ rkd;onf;xefpGm &Gmusvm\/ qlnHaom rkd;oHonf ocifpdk;\ pum;rsm;udk
vTrf;tkyf&ef BudK;pm;ae\/ ocifpdk;u tEdkifrcH/

uRefawmfonf twefMumatmif a,mifcsmcsmESifh rwfwwf&yfaeao;onf/

ocifpdk;um; usrf;ausoljzpf&kHru usrf;udk;wwfolvnf;jzpfaMumif; awGU&onf/

]]&nf&G,fcsuf0g'r&Sdaom vkyfief;onf tNrKHESifhaomfvnf;aumif;? vufawGUvkyfief;


rygaom &nf&G,fcsuf0g'onf oufrJUt&m0w¬KESifhaomfvnf;aumif; tvm;oP²mef
wlonfvdkU vuf&Sd urÇmhtvkyform; AdkvfrSL;BuD;jzpfwJU *sKd;Zufpwmvifu ajymcJUao;
w,f}}

- 554 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkodef;az-]]vufawGUESifh oabmw&m; nDnGwf&rSmaygh}}

ocifvSaz- ]]vufawGUrygaom obmw&m;onf tNrKH? oabmw&m;rygaom vufawGU


onf tuef;vdkUyJ qkdxm;w,f r[kwfvm;}}

ocifpdk;- ]][kwfw,f? qkdxm;w,f/ usKyfwkdUu 'DESpfck aygif;ay;&r,f/ vuf&kH;&nf


ESvkH;&nfjynfhpkHwJU ta&;awmfykHAdkvfrSL;awG ay:vmatmif vkyfay;&r,f/ vufawGUrSmvnf;
uRrf;usif? oabmw&m;rSmvnf; xufjrufwJU ta&;awmfykHAdkvfrSL;awG tvkd&Sdaew,f/
ta&;awmfykHacgif;aqmifBuD;jzpfwJU vDeifu acwfajymif;awmfvSefa&;0g' ray:aygufbJ
acwfajymif;awmfvSefrI acwfajymif;awmfvSefa&;vkyfief; ray:aygufEdkif? acwfajymif;
awmfvSefrIvkyfief; ray:aygufu acwfajymif;awmfvSefrI atmifjrifjcif; rjzpfEdkifvkdU ajymcJU
zl;w,f}}

uRefawmfonf 0ifxdkifvdkuf\/ ocifpdk;\ ajymykHrSm El;nHUvmonf/

]]ta&;awmfykH AdkvfrSL;awGrSm r&SdrNyD;wJU t&nftcsif;awGu wpftcsuf udk,fusifhw&m;


aumif;&r,f/ "e&Sif udk,fusifhw&m;rsKd;udk rqkdvdkbl;? t"r® csKyfcs,fnSif;yef;rI
[lorQwdkUudk vkH;0y,fazsmuf&ef &nf&G,f&if;&SdwJU tpnf;t&kH;tvkyfpcef;rSm azmfaumif?
owif;ay;? opömazmuf? vlvdrfvlaumuf rvkyfr,fh udk,fusifhw&m;udk qdkvdkw,f/
awmfvSefa&;wm0efudk a&SmifuGif;jcif; vkH;0r&SdbJ &Gyf&GyfcRHcRH aqmif&GufwJU udk,fusifh
w&m;udk qdkvkdw,f/ tcsufESpfu wu,fhta&;usvQif taocH&JwJU owÅd&Sd&r,f/
aemufqkH;tcsuf qkd&S,fvpf0g' &kyfydkif;tbd"r®m? &kyfydkif;&mZ0if ponfwkdUudk tcktcH
txpftaighr&SdbJ 'dk;vdkarTEdkifwJU ynmt&nftcsif; &Sd&r,f}}

xdktwGif; tdrfomxJrS a&armif;udk qJGvdkufaomtoH wa*smif;a*smif; w*sKef;*sKef;


ay:vmavonf/ ocifatmifqef;onf a&vG,fvG,frqif;ojzifh pdwfwdkae[ef&Sd\/

uRefawmfom ocifatmifqef;qDokdU tm&kHa&mufaeonf? ocifpdk; ocifvSazESifh


udkodef;azwdkUum; aqG;aEG;yJrSmom tm&kHpl;pdkufaeMu[ef&Sdonf/ orm"d aumif;vGef;Muí

- 555 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

avm/ ocifatmifqef; wa*smif;a*smif; w*sKef;*sKef; vkyfoHudk Mum;zl;zefrsm;ojzifh


xkHaeMuayNyDavm rodyg/

]]ta&;awmfykH &JabmfAdkvfrSL;awGqdkwm AdkvfrSL;jzpf&r,fh yg&rDxl;&Sd&r,f/ yg&rDqdkwm


tusifhudk ajym&wm? qkd&S,fvpfacwfBuD; {ueftrSef qdkufa&mufawmhrnfudk odNyD;
tysif;ryGm;bJ vGwfvyfa&;vrf;rSm Budrfzefrsm;pGm tm;xkwf&r,f/ ESpfaygif;rsm;pGm
tBudrfaygif;rsm;pGm avhusifhom;&NyD;rS ta&;awmfykHAdkvfrSL; jzpfEdkifw,f/ acwfajymif;
awmfvSefa&; vkyfief;twwfonf aeUcsif;ncsif; wwfajrmufatmifjriftyfaom vkyfief;
r[kwf? acwfajymif;awmfvSefa&; vkyfief;onf twwfynmuJUodkU wjznf;jznf; oif,l
&aom t&mjzpfonfvdkU um;vfrm;ufpfu ajymcJUzl;w,f}}

ocifatmifqef; xGufvmonf/ acgif;&if;eH&HwGif t0wfwifxm;aom BudK;wef;uav;


&Sdonf/ olonf xkdBuKd;wef;qDodkU oGm;onf/ olUvufrS a&awG &TJaejcif;tm;jzifh
aemufaz;oGm;&m a&udkifcJUonfrSm xif&Sm;ae\/

BudK;wef;ay:wGif vkHcsnfESifh rsufESmokwfy0grsm;udk vSef;xm;&m ocifatmifqef;onf


rsufESmokwfy0gudk qJG,lí vufokwfaeavonf/ udkodef;azonf olUbufudk vSrf;
rsufapmif;xdk;vkdufNyD;-

]]a[hvl rvkyfygeJUAsm? aemufaz;ukef;vmwJU vufudk rsufESmokwfy0geJU okwf&ovm;/


cifAsm;[m pnf;urf;uav; bmav;vnf; xm;ygOD;rSayghAs/ vkHcsnfqdkvnf; usKyfu
w&dkwao aeUcif;oGm;wkef;vmwkef; 0wfzkdUxm;wJU vkHcsnfudk cifAsm;u ntdyf&m0if
aumuf0wfw,f}}

ocifatmifqef;um; [J[JESifh pyfNzJNzJvkyf&kHrSwpfyg; bmrQ pum;rwkHUjyefay/

xdkudpöaMumifh aqG;aEG;yJGrSm qdkif;oGm;av&m udkodef;azuyif qufvdkufavonf/

- 556 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]cktcgrSm ta&;tBuD;qkH;uawmh oabmw&m;avhvmzkdU jzpfw,fAs/ oabmw&m;


avhvmNyD; vufawGUvkyfief;rSm avhusifhzkdU jzpfw,fAs/ ocifpdk;ajymwmvdk yg&rDjynfhwJU
ta&;awmfykH AdkvfrSL;au'gawG trsm;tjym; ay:vmatmif vkyfMu&vdrfhr,f? tJ'Dwm0efudk
&nfpl;NyD; ,aeUvufiif; wdkUwm0efqdkwJU pmwrf;uav;wpfck uRefawmfa&;aew,f?
e*g;eDuxkwfr,f? trsm;zwfzkdUtwGuf wpfyJwpfrl;avmufESifh a&mif;zkdUyJ}}

ocifpdk;-

]]usKyfvnf; 'D&nf&G,fcsufESifh ]ArmhawmfvSefa&;} pmtkyfudk a&;aew,f? cifAsm;[mvdk


wkdwkdr[kwfbl;? usrf;wpfapmif ac:avmufr,f}}

uRefawmf xkdpmtkyfESpftkyfudk rSwfrdygonf/ ESpftkyfpvkH;udkvnf; xGufxGufcsif; 0,fzwf


vdkufrdojzifh ukodkvfaumif;onf[k qdk&rnf/ taMumif;rlum; xkdpmtkyfrsm; xGufvmNyD;
aemuf tpdk;&u ydwfypfvdkufaomaMumifhwnf;/

ocifvSaz-]]ppfBuD;jzpfzdkUuvnf; wpfaeUwjcm; eD;vmw,fxifw,f? emZDawG[m &av


vdkav tkdwapäjzpfaeawmh csdefbmvdefwkdUvlpk aemufxyfvdkufavsmzdkU cufaeNyDAs}}

ukdodef;az-]]NAdwdefeJU jyifopfu vkdvdkcsifcsifeJU aqG;aEG;[ef rwlygbl;Asm? r&dk;ygbl;/


*smreDudk ajcmufvSefU&kHavmuf &k&Sm;eJ h aqG;aEG;aewJU oabmyJxifyg&JU/ olwkdUvTwfwJU
udk,fpm;vS,fudk MunfhygOD;? 'Davmufta&;BuD;wJUudpörSm 0efBuD;wpfOD;OD; vTwfwm r[kwf
bl;? qm0DvD,efp&if;qdkwJU qdkAD,ufqefUusifa&;orm; 'kwd,twGif;0efwpfOD;udk vTwf
wmyJAs? NyD;awmh jyifopfeJU NAwdoQwkdU&JU awmif;qdkcsufawG[m wpfzufowfusvGef;tm;
BuD;w,f/ Oyrm &k&Sm;u *smreDwkdufzkdU ta&;BuKHvm&if ydkvef? zifvefpwJU EdkifiHawGudk
jzwfoGm;&r,f r[kwfvm;? tJ'g jzwfcGifhray;bl;wJU/ 'Dawmh *smreDu &k&Sm;xJ vmwdkuf
atmif vufydkuf apmifhae&rvdk jzpfaew,f}}

ocifatmifqef;um; bmrQrajym/ xkdifvnf;rxdkif/ cg;axmufí rwfwwf&yfum


ocifpdk;wdkU ajymorQudk em;axmifaeavonf/

- 557 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ocifvSaz- ]]rMumcifu wkd;wufa&;owif;pmxJrSm owif;xl;ygvmw,f/ emZD?


*smreDeJU qkdAD,uf&k&Sm; tcsif;csif; rusL;ausmfa&; pmcsKyfcsKyfzkdU aphpyfaeMuw,fvkdU
qdkw,f? NAdwdoQowif;pmwpfapmifu owif;OD; owif;xl;tjzpfjzifh a&;wmjzpfowJUAs}}

udkodef;az- ]][kwfcsifvnf; [kwfrSmyJ/ wpfOD;wpfOD; rusL;ausmfa&; pmcsKyfqdkwm


qkdAD,uf&k&Sm;u b,foleJUrqdk csKyfEdkifwmyJ/ rif;ighrpeJU? igvnf; rif;rpbl;qdkwJU
udpöavmuf [myJ? tjyeftvSef ulnDa&;oabmawG bmawGvnf; ygwmr[kwfbl;?
aemufNyD;awmh emZD*smreDeJU csdefbmvdefNAdwdoQawG bmxl;ovJ? e,fcsJUorm;awGcsnf;yJ}}

ocifatmifqef;u 0ifaxmufvkdufonf/

]][kwfw,f? twlwleJU tElElawGygyJ? b,folrS bdef;wpfyJzkd; ydkr&SLxdkufygbl;}}

ocifpdk;u av;eufpGm awG;awmí ajym[efjzifh-

]]xl;oavmufawmh xl;ao;w,f}}

xkdpum;aMumifh cPNidrfoGm;Muonf/ rkd;um; tawmfyg;oGm;NyD/ armif*dkrm&Dvrf;ay:rS


twif;w&Murf;armif;oGm;aom "mwf&xm;oHudk Mum;&onf/ "mwf&xm;awG odrf;ukefNyD/
udkvSa&Tum; ,ckxdjyefrvmao;/ odkUaomf uRefawmfum; 0rf;yifomao;\/ olwkdU
ajymorQ em;axmif&onfrSm BuKHBudKufcJaom tcGifhta&;yif r[kwfygavm/

ocifvSaz ]]jyifopf0efBuD;csKyfu Nidrf;csrf;a&;twGuf arQmfvifhcsuf&Sdygw,fvdkU ajymw,f?


jyifopfumuG,fa&; tajctae[mvnf; pdwfcsp&mygyJwJU}}

udkodef;az- ]]olwkdUwpfawGuawmh yg;pyfu ajymcsifwmawG ajymaewm? emZDawGudk


yg;pyfuawmh &Iyfcsaew,f r[kwfvm;? tjynfjynfqdkif&m pmcsKyfawG azmufzsufwm
rw&m;ygbl;? vufeufawG tjyif;txef wyfqifaewm vrf;rusygbl;? csufudk
pvdkAufuD;,m; odrf;wm usL;ausmfapmfum;aewmyg ponfjzifh ajymawmhajymwmyJ?

- 558 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

&k&Sm;eJU yl;aygif;umuG,fa&; tvkyfusawmh jzpfatmif rvkyfbl;/ 'gudk Munfhvdkufawmh


olwkdU[m pum;omajymNyD; vufrygbl;qdkwm jrif&w,f/ csdefbmvdefvnf; umuG,fa&;
vufeuftiftm;awG ESpfqwdk;NyDvdkU aMunmw,f? ppfav,mOfysH atmf'gawG tyfaeNyDvkdU
aMunmw,f? &k&Sm;eJUtwlwuG yl;aygif;umuG,fzkdUawmh uzsuf,zsuf vkyfaew,f/
wu,fhaomhcsufu emZDzufqpfpwJU usL;ausmfa&;orm;awGudk t*Fvdyf? jyifopf? &k&Sm;?
tar&duefpwJU EdkifiHrsm;u yl;aygif;umuG,fa&;vkyfjcif; jzpfw,f? 'grvkyfrcsif; emZD
usL;ausmfrI r&yfpJEdkifbl;? usL;ausmfrI r&yfpJ&if ppfjzpfzdkU aocsmwmyJ}}

ocifatmifqef;onf cg;axmufxm;&mrS vuf&kH;qefUwef;vsuf-

]]ppf ppf ppfBuD;uawmh vmaeNyD? usKyfwkdUu jyifqifrIr&SdbJeJU ppfBuD;udk &ifqdkif&


awmhr,f}}

xkdodkU ocifatmifqef;u ajymvkdufaomtcg tm;vkH;NidrfusoGm;NyD; pOf;pm;cef;0if aeMu


avonf/ uRefawmfonf olwkdUrsufcGufawGudk MunfhNyD; olwkdUpdwfxJrSm bmawG&Sdae
rnfudk tuJcwfaeavonf/ rkd;u vkH;0pJoGm;NyD/ &efukefNrdKU\ qlnHoHwkdUonf rkd;ESifh
a&mygoGm;ovdk &Sdayawmh\/ qlnHonfhae&mwGif qdwfNidrfvmaomtcg wpfavmuodkU
a&mufoGm;ovdk cHpm;&onf/ tm&kHawG ydkxufjrufvmMuonf/ aomw tMunf"mwfu
ydkí oefU&Sif;xufjrufvmonf/ ocifpdk;\ oufjyif;csoH? ocifvSaz\ tHBudwfoH?
udkodef;az\ vufqpfcsKd;oH? ocifatmifqef;\ acgufwkHUacgufjyef avQmufoHwkdUonf
uRefawmfhtm; NidrfonfxufNidrfoufpGmae&ef MoZmay;aebdouJUodkU &Sd\/ Nidrfonfxuf
Nidrfatmif BudK;pm;aecgrS uRefawmfhESvkH;om;wkdUonf w'kwf'kwfckefaeMuonfudk uRefawmf
Mum;ae&\/

ocifvSaz- ]]uRefawmfwkdU wwfEdkifoavmuf jyifqifNyD; ppfudk&ifqdkif&r,f}}

ocifpdk;- ]]t&nftcsif;eJU jynfhpkHwJU ta&;awmfykHAdkvfrSL;awG ay:atmif tm;wdkufcGefwdkuf


vkyfMu&r,f}}

- 559 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

udkodef;az- ]]e,fcsJUppfyGJBuD;udk jynfwGif;ppfyJGjzpfatmif ajymif;ypf}}

ocifatmifqef;- ]]EdkifiHjcm;tultnD &atmif,l&r,f}}

tm;vkH;NidrfoGm;NyD; udk,fhtawG;ESifhudk,f aeMuavonf/ uRefawmf&SdaevkdU a&SUquf


aqG;aEG;&rSm usyfaeNyDvm;[k uRefawmf tm;emrdonf/ xdkif&mrSxNyD; udkvSa&TjyefvmEdk;ESifh
arQmfMunfh&if;-

]]udkvSa&Tuvnf; jyefrvmao;bl;? uRefawmfhbmomuRefawmf jyefawmhr,f}}

ocifvSa&T-

]]armifpk rjyefvmvnf; &Jabmf'DrSmyJ tdyfaygh? rjyefeJUawmh}}

uRefawmfhrSm Za0Z0g jzpfoGm;onf/ tjcm;olrsm;oabmu b,fvdkvJod&ef rsufESmi,f


jzifh Munfhvdkufonf/

ocifatmifqef;onf vufrsm;udkcgum tanmif;qefUNyD;aemuf orf;vdkufonf/ tv,f


tcef;xJ 0ifoGm;NyD; oifjzL;wpfcsyfudk cif;aeavonf/ NyD;aemuf uRefawmfwkdUbufodkU
vSrf;NyD;-

]]udkodef;az acgif;tkH;wpfvkH; vkyfygtkH;}}

udkodef;azonf tv,fcef;xJodkU 0ifoGm;avonf/

ocifpdk;um; bmrQpum;rajymbJ wifysOfacGxdkif&mrSvnf; rvIyf&Sm;bJ acgif;idkufpkdufcsum


awG;ae\/ ocifvSazu ocifpdk;tm; ausmay;xdkifvkdufNyD;aemuf uRefawmfhtm;-

]]xkdifav &JabmfwifxGef;? vSa&Tjyefvmygvdrfhr,f? oGefrqifvrf; (Adkvfwaxmif


bk&m;vrf;) yJ oGm;wmyg}}
- 560 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfu ocifvSaztem;rSm xdkifvdkuf&m ocifpdk;u acgif;axmifvdkufNyD; uRefawmfh


bufodkU-

]]&JabmfwifxGef; acwfajymif;awmfvSefa&;rSm AdkvfrSL;aumif;jzpfzkdU avhusifhygvm;}}

uRefawmfu olUtm; aMumifMunhfaeonf/ tajzudk &kwfw&uf ray;Edkif jzpfaeonf/

]]avhusifhr,fqkd&if tcsdefjynfhvkyf&vdrhfr,f? ajcovkH;tdrfwdkifaeNyD; aeUa&m na&m


qkdwmvdkyJ vkyf&r,f? EdkifiHa&;oifwef;vnf; wuf&r,f}}

uRefawmfh&ifrSm w'kef;'kef;ckefaeonf/ xGufvmaomtoHrSm ajcmufuyfuyfESifh-

]]uRefawmf avhusifhcsifwJUpdwf&Sdygw,f/ odkUayr,fh 0rf;a&;twGufvnf; wpfzufu


tvkyfvkyfcsifao;w,f? 0rf;a&;tvkyfvnf; vkyf? EdkifiHa&;vnf; vkyfEdkifwJU tpDtpOfrsKd;
&Smaeygw,f}}

ocifpdk;onf oa&mfNyKH; NyKH;vkdufonf/ NyD;awmh acgif;idkufpdkufcsaejyefonf/ uRefawmfhrSm


BuD;av;aom tjypfwpfckck usL;vGefrdcJUovdk cHpm;ae&\/ ocifpdk;onf wifysOfacG&mrS
aqmifhaMumifhxdkifvkdufNyD; uRefawmfhrsufcGufudk aphaphpl;pdkuf Munfhvsuf oa&mfNyKH;jzifh-

]]tif; ynmwwfvlwef;pm;[m ausm&dk;r&Sdwwfbl;vdkUqdkwm trSefyJudk;}}

uRefawmfonf &Sufvnf;&Suf\/ 0rf;vnf;enf;\/ tjypfBuD; usL;vGefrdNyD[kvnf;


tm;i,fae\/ onfhxufom toufi,fNyD; onfhxuf tawGUtBuKHenf;ygu csKH;csí
idkrdavrnfvm; rqkdEdkifyg/

ocifpkd;onf xkdokdUajymNyD; aemufaz;odkU xoGm;avonf/ udkodef;azonf tdyf&mvdyfudk


r,lvmNyD; tdrfa&SUwHcg;teD;wGif cif;&efjyifavonf/ aemufrS rkd;zGm;pdkaeonfudk awGU&NyD;
twGif;bufwkd;um cif;vdkufavonf/ olUtdyf&mvdyfrSm &Gufxnfom;a&wkdUjzifh ususee

- 561 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

csKyfvkyfxm;aom tdyf&mvdyfjzpf\/ ouúvwfapmifwpfxnfESifh acgif;tkH;wpfvkH;udk


awGU&onf/ acgif;tkH;ay:rSm a&csKd;&müokH;aom teDpif;ESifh ukvm;eHi,fydkif;wpfxnfudk
wifxm;avonf/ xkdeHi,fydkif;jzifh tdyf&mudk ykwfcwf&if; udkodef;azu uRefawmfhtm;-

]]&JabmfwifxGef;? 'DrSmtdyfr,f r[kwfvm;? udk,fhqDu apmifwpfxnf&r,f? udkvSazqDu


acgif;tkH;wpfvkH; ,l}}

]]udkvSa&T jyefvm&if uRefawmfjyefrSmyg}}

]]jyefraeygeJUawmh? urm&Gwfa&mufatmif jyef&r,fr[kwfvm;? ckrS bwfpfum;qdyfoGm;&if


em&Djyefwpfcsufxdk;rS um;&awmhr,f/ zkd;vSa&Tjyefvm&if 'DrSm tdyfcsiftdyf? rtdyfcsif
oGefrqifvrf;udk jyeftdyfzkdU ajym&r,f? a&mh apmif}}

ouúvwfapmifudk vSrf;ay;vdkufonf/ uRefawmfonf ouúvwfapmifudk ayGUxm;vdkuf\/


udkodef;azonf aemufaz;odkU vSrf;NyD; ocifpdk;tm;-

]]ocifpdk;BuD;awmh tv,fcef;xJrSm zkd;atmifqef;tem;rSmyJ tdyfayawmh? uRefawmf zsmcif;


xm;cJUw,f? apmifwpfxnfvnf; xm;cJUw,f? acgif;tkH;uawmh pmtkyfayghAsm}}

ocifvSazum; uRefawmhfteD;rSm xdkifNrJxdkifonf/ tdyf&mrjyifao;/

]]bmtvkyfvkyfr,f &nf&G,fxm;ovJ}}

]]&Smwkef;As? toufarG;0rf;ausmif;rIvnf;jzpf? EdkifiHa&;vnf; vkyfcsdef&wmjzpfzkdU tqif


oifhzkdUvdkw,f}}

]]at;av? &Smaygh? udk,fwkdUvnf; MunfhvdkufygOD;r,f}}

xdktcsdefwGif avSum;rSwufvmaom ajcoHjyif;jyif;udk Mum;&onf/ ocifvSazu-

- 562 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]a[m armifpkvmNyD}}

]][kwfw,f? udkvSa&T&JU ajcoHyJ}}

ocifvSazu avSum;qDokdU xoGm;&m uRefawmfonf apmifBuD;udk ayGUvsufyif aemufrS


vdkufoGm;avonf/ wHcg;zGifhvdkufaomtcg udkvSa&Tu uRefawmfhtm; MunfhNyD; &,fvkduf
onf/

]][m; [m; 'DrSmtdyfr,fvdkUvm;? armif&ifhudk usKyfu 'ku©ay;ovdk jzpfaeNyD/ 'DrSmtdyfzkdU


apmifwpfxnf&w,fqkd&if renf;ygbl;? odkUayr,fh xm;cJUyg oGm;MuygpdkU}}

udkodef;azu tdyf&may: ausmcif;ae&muyif-

]]vSa&Ta& rjyefygeJUawmh NrdKUxJrSm tdyfygvm;uGm? rif;rtdyfcsif&if oGefrqifvrf; oGm;tdyf?


&JabmfwifxGef;awmh 'DrSmtdyfyapayghuGm}}

]]udpö&Sdao;vkdU jyef&OD;r,f udk,fhvl&? uJ udkvS uRefawmfjyefr,f}}

]]rif;udpöaum [efus&JUvm;}}

]][efygw,f}}

uRefawmfonf olwdkUESpfa,muftm; wD;wkd;pum;ajymae&pfapNyD; apmifudk w&dkwao,lí


udkodef;azokdU oGm;ay;vdkufavonf/

]]uRefawmf jyefvdkufoGm;awmhr,f}}

]]udkvSa&Tu udpö&Sdao;w,fqdkawmh jyefMu&kHyJaygh}}

uRefawmf olUtem;odkU a&mufoGm;onfqkdvQifyif udkvSa&Tu-


- 563 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]a[h zdk;odef;az jyefawmhr,faemf? uJ tm;vkH; *GwfEdkuf? jcifudkufcHMu&ygapaomf [m;


[m;}}

ocifatmifqef;ESifh ocifpdk;wkdUtm; tdyf&may:rSmvJSNyD; za,mif;wdkifwpfwdkifpDjzifh pmMunfh


ae&pfMuavonf/

uRefawmfwkdU avSum;ay:a&mufí ocifvSaz\ toHudkMum;&onf/

]]AsKdU ocifpkd; a[m'Dacgif;tkH; tkH;tdyfAsKdU? pmtkyfxufawmh aumif;ygw,f}}/ /

- 564 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

46

owif;pmwkdufrS tvkyf

bkef;awmf tvGefw&mBuD;awmfrlaom a*smhbk&ifrif;jrwf\ t&dyftm0gowGif ckdvIHae


&aom jrefrmEdkifiHwGif tcuftcJqkH;tvkyfonf tb,ft&menf;[k ar;vQif tvkyf&Sm&
onfh tvkyfjzpfonf[k ajz&ayvdrfhrnf/ tvkyf&Sm&onfh tvkyf/

bDatatmifNyD;onfhwdkifatmif ynmawGoifxm;&ojzifh tvkyf&Sm&mü rvG,fulbl;vm;[k


ar;p&m&Sdonf/ uRefawmhf vufawGUuawmh bDatatmifxm;ojzifh tvkyf&Sm&ydkcufonf/
ynmrwwf? us&mBuKH&m vkyfrnfqkdvQif tvkyf& vG,fOD;rnf/ ulvDxrf;rnfvm;?
vrf;ay:[pfatmfí aps;a&mif;rnfvm; awmif,mpdkufysKd;rnfvm;? uyÜd,vkyfrnfvm;?
aps;qG,fol vkyfrnfvm;/

bDatatmifNyD;rS wpfv 70d ESifh pma&;BuD; 0ifvkyfolwdkUudk uRefawmfawGU&\/ ,cifu


xdkvlrsm;tm; EkHwJhvlawGudk;[k atmufarhrd\/ raumif;aom oem;jcif; jzpfrd\/ ,ck
udk,fwkdif tvkyf&SmMunfhawmhrS udk,fcsif;pmrdonf/ &mxl;pmar;yJG ratmifbJ bDat
atmif&kHjzifh bmoGm;vkyfrnfenf;/ pmrwwfolvdk ulvDxrf;&zkdUvnf; rjzpf? vrf;ay:
avQmuf[pfatmfum aps;a&mif;vdkUvnf; rjzpf? wpfv 70d pm; pma&;BuD;om vkyfp&m&Sd
onf/ q,fwef;orm;awGESifh ,SOfNydKifwkd;&vQif cyfacsmifacsmifyif EdkifEdkifonf/ bDat
atmifxm;onfqkdawmh wpfaeU &kH;0efaxmuf jzpfoGm;Edkifonf/ NrdKUtkyf&mxl;jzifh csD;jrSifh
rpjcif; cH&Edkifonf/ okdU&mwGif uRefawfmhtzkdUawmh onfvrf;u vkH;0ydwfaeonf/
uRefawmfhwkdUEdkifiHtm; Nidrf0yfydjym;atmif uReftjzpfrS &kef;rvGwfatmif jyKvkyfaeaom
puf,EÅ&m;BuD;wGif BuD;onfi,fonfr[l? b,fae&mujzpfjzpf 0ifa&muftrIxrf;jcif;
rjyKEdkifyg/ pma&;vkyf&if; ocifvkyfvQifvnf; txkwfcH&rnfom/

- 565 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bDatatmif&kHjzifh vG,fvG,fESifhvkyfEdkifaom tvkyfrSm ausmif;q&mjzpf\/ tpdk;&


ausmif;rsm;rSmxuf ae&Sife,fausmif;rsm;ESifh tjcm; taxmuftyHUcH ausmif;rsm;rSm ydk
vG,fulonf/ ocifoef;xGef;onf rGwfpvifausmif;wpfausmif;wGif q&mvkyf&if;
EdkifiHa&; vkyfaeEdkifao;onf/ uRefawmfaum olUvdk rvkyfEdkifaybl;vm;/ olUrSm
uRefawmfhvdk bDatyif ratmifyg/ uRefawmfonf ausmif;q&mtvkyf vdkuf&Sm\/
&kwfw&uf &efukefNrdKUay:rSm r&? NrdKUrausmif;rSmyif q&mawG jynfhaeonf/ c&rf;
ae&Sife,fausmif;rSm &Edkifonf/ okdUaomf uRefawmfu &efukefNrdKUrS rxGufcGmvdk/ ocif
acgif;aqmifrsm;ESifh uif;a0;rnfht&yfonf uRefawmfESifh e*g;vSnfhrwnfh/

okdUESifh tvkyftaygufrwnfhEkdif jzpfaepOf aea&;xkdifa&;u cufvmonf/ uRefawmfu


zcifBuD;xHodkU uRefawmfbDatatmifNyD; vGwfvyfaomtvkyfwpfckck &SmaeygNyD/ rMumrD
&ygvdrfhrnf/ xkdUaMumifh aiGydkUray;ygESifhawmh[k pmwpfapmif a&;cJUNyD;NyD/ ,if;odkU tvkyf
raocsmao;bJESifh aiGrydkU&ef pma&;jcif;rSm taztar rBudKufwm BudKufwm tyxm;NyD;
vGwfvGwfvyfvyf udk,fvkyfcsif&mvkyf&ef jzpfayonf/ olrsm; aiGtultnD rajymESifh?
udk,fhrdbaiG ,lokH;jcif;onfyifvQif udkf,fhvGwfvyfa&;udk xdckdufaprnf r[kwfygavm/

tazhxHrS aiGvnf;rvm? pmvnf;ra&muf? aiGra&mufojzifh OD;av;jrifhtm; xrif;vc


ray;Edkif/ OD;av;jrifhuawmh rawmif;yg/ rMunfrjzL vu©Pmudkvnf; rjyyg/ okdUaomf
olUrSmvnf; wpfv 80d avmufom&aom 'kwd,zdkrifrdkU acsmifvnfvSonfr[kwf/
uRefawmfu olUtm; tm;emaeonf/ tm;ememESifh xrif;pm;aevkdU&ao;onf/ tm;emem
ESifh tdrfrSmaevdkU &ao;onf/ onfhxufusyfonfrSm tao;okH;r&Sdjcif; jzpf\/ t0wfawG
udk 'dkbDay;zkdU cufvm\/ udk,fwdkif avQmfjyefawmh qyfjym0,fp&m vkdvmonf/ wpfcg
wpfcg qmwkef; ]awmufawmuf} ESifh wkH;acgufívmaom acgufqJGw&kwftm; vSrf;í
ac:vkdonf/ tdwfxJrSm ydkufqHr&Sdojzifh awmufawmufESifh wkH;acgufoH wjznf;jznf;
a0;oGm;onfhwdkif qmavmifjcif;udk onf;cHaevdkuf&onf/ c&D;p&dwfr&Sdojzifh toGm;
tvm usKHUjyefonf/ ocifwkdUrnfonf tmaygiftm&if; oef&rnfomru ajcoef&rnf[k
qkdaomfvnf; ae&mwum ajcusifavQmufaeívnf; rNyD;/

- 566 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf ,cifuqkdvQif rdbrsm;xHrSvJGí olrsm;xHrS udk,fhtwGuf okH;pJG&ef vuf0g;


jzefUcHum rawmif;zl;yg/ ausmif;om;ta&;awmfykHxJ a&mufvmaomtcg ausmif;om;
ta&;awmfykHtwGuf tvSLcH&Jvmaomfvnf; udk,fhtwGuf okH;pJG&ef rawmif;&Joavmuf
jzpfaecJUonf/ okdUaomf ausmif;om;ta&;awmfykHwGif vkyfazmfudkifzuf &Jabmf&Jbuf
jzpfvmolrsm;xHrS awmif;,lokH;pJG&efum; wjznf;jznf;&Jvmonf/ olUr&Sd udk,fuay;?
udk,fhr&Sd oluay;? bmrQ tm;emp&m &Sufp&m r&SdMuawmhay/ odkUaomf uRefawmfonf
ausmif;om;&Jabmf tcsif;csif;rSmom awmif;&J &rf;&J iSm;&J acs;&Jayonf/ ,ckvdk ausmif;rS
xGufNyD; ocifEdkifiHa&;orm;jzpfatmif BudK;pm;&if; jyifyavmuodkU 0ifa&mufaomtcg
tusyfawGUjyefygonf/ c&d;p&dwf wpfrl;wpfrwfr&SdvdkU zGifhrajym&J? awmif;zkdUvnf;
vufr&J/ wpfcgwpf&H bwfpfum;cr&Sdojzifh ajcusifavQmuf&avonf/ wpfcgwpf&H
tdwfxJrSm yJaphwpfaphyg\/ vufzuf&nfvnf; qm\/ aomufrnfqkdvQif vufzuf&nf
wpfcGuf0,fí aomufEdkif\/ okdUaomf ab;utazmfawGudk rwkdufEdkifojzifh udk,fvnf;
vufzuf&nf raomufvdkuf&bJ tmacgif tajcmuf cHxm;&avonf/

uRefawmf\ þtcuftcJrsm;udk udkb[def;? udkvSa&T? udkxGef;&Sdef paom ausmif;om;


acgif;aqmifrsm;ESifh udkat;aiG paom ausmif;om;oli,fcsif;rsm;u odMu\/ udk,fcsif;pm
Mu\/ olwdkUrSm&SdvQif uRefawmfhtm; rQMu\/ rawmif;&bJ ay;wwfMu\/ twl
c&D;oGm;vQif tvdkufodpGm olwdkUuyif ydkufqHxkwfay;Mu\/ pm;aumif;aomufzG,f tcGifh
tvrf; ay:vQif uRefawmfhudkyg ac:oGm;wwfMu\/ olwkdU &kyf&SifMunfhEdkifvQif uRefawmfh
udkyg ac:wwfMuay\/ wpfa,mufwnf; wpfusyfwnf;u Munfhrnfhtpm; uRefawmfhyg
ac:NyD; &SpfyJwef;u MunfhMu\/

wpfaeUoü udkat;aiGESifh uRefawmfwkdUonf [kdavQmufonfavQmuf avQmufNyD;aemuf


armuvnf;arm? anmif;uvnf; anmif;aomaMumifh *vkyf&kHwGif naeyGJMunfh&ef
ig;rl;wef; vufrSwfaygufü wdk;aeMuavonf/ ig;rl;wef;rSm vlBudwfBudwf wdk;aeaomf
vnf; txufwef;rsm;rSmum; wajzmufajzmuf vmaeavonf/ uRefawmfonf vufrSwf
r&vdkufr&Sd&ef vufrSwfaygufqDodkU pl;pdkufpGm OD;wnfí wkd;aepOf vlwpfa,mufu
uRefawmfhvufudk qJGNyD; ac:vkdufonf/

- 567 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]q&muav; rrwkdUu ac:aew,f}}

uRefawmfonf olUtm; vSnfhMunfhvdkufaomtcg rsufESmudk jrifzl;ovdkvdk &Sdaomfvnf;


b,folb,fyg[k cGJjcm;owdr&ay/

]]vufrSwf&atmif,lNyD;rS vmcJUr,fvdkU cifAsm;wkdUrrudk ajymvkdufygAsm}}

uRefawmfwkdU tcsDtcsajymaepOf ab;uvlrsm;u uRefawmfwdkUtm; 0dkif;Munfhaeavonf/

]]r[kwfbl; q&mav;? rrwkdUu olwkdUeJU vmMunfhvSnfhygwJU? uRefawmfhudkvnf;


q&mwdkUzdkU yxrwef;vufrSwf0,fzkdU ckdif;vdkufNyD}}

uRefawmfu tHUMoaeonf/ udkat;aiGu uRefawmfhtm; rsufpypfvdkufonf/

]]vmygq&m? rrav;wdkU apmifhaew,f}}

]]aeygOD;As pdwfvnf;r&SdygeJU? cifAsm;rrawGu b,folawGvJ}}

xdkolonf tHUMopGmjzifh-

]]tkd-q&mav; uRefawmfhudk arhoGm;NyDvm;? uRefawmf tNidrf;pm;0efaxmufBuD; OD;aztdrfu


'&dkifbmav? a':aX;Munfu tac:ckdif;vkdufwm? 0ifeDa&m arpDa&m ygvmw,f}}

uRefawmfu tlaMumifaMumifvkyfaepOf udkat;aiGu uRefawmhfzifudk vufoD;ESifh usdwfxdk;


vdkufNyD;-

]]uJ rlvusDvkyfraeeJU? olwkdUeJUtwlwl oGm;MunfhMur,f}}

uRefawmfwkdUESpfa,mufonf vltkyfxJrS &kef;xGufcJUNyD; '&dkifbmaemufodkU vdkufMu


avonf/
- 568 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':aX;Munf/ cgwdkif;vkdyif 00 pdkpdk csKdcsKdjzpfaom rif;uawmfBuD; a':aX;Munfyguvm;/

orD; 0ifeDaz ac: cifodef;0if;um; cgwdkif;ESifhrwl[k xifrdonf/

yxrtBudrfawGUpOfu 0ifeD\ vef;qef;aomtvSudk olwkdUaexdkif&m tdrftkdBuD;ESifh


qefUusif,SOfNydKifí owdxm;rdcJUonf/ ,ckawmh 0ifeD\tvSonf nSKd;a&mfEGrf;vsaeonf
[k xifonf/ 0ifeDudk jrifvQifjrifcsif; a,musmf;&oGm;NyDqkdaom owif;udk owd&
vdkuf\/

nDr arpDum; rmea&mif[yfaeonfh rsufESmESifh aMumhaMumharmharmh &Sdayonf/

olwdkUtem; a&mufoGm;vQifoGm;csif; a':aX;Munfu qD;í-

]]rawGU&wm MumygNyDaum armifwifxGef;? aysmufcsufom; aumif;vScsnfhvm;uG,f?


b,fhavmufyJ tvkyfrsm;ayr,fh cPwpfjzKwfavmufawmh tdrfvmvnfzkdU aumif;ygw,f}}

orD;awGuvnf; uRefawmfhtm; ryGifhwyGifhNyKH;jzifh &efawGUaeMuonf/

]]rtm;vGef;vkdUyg a':a':&,f? rvmcsifbJaeyghrvm;? 'gxuf uRefawmfMum;wJU owif;


rSefvm;rodbl;}}

tara&m orD;rsm;yg em;pGifhaeMuonf/

]]bmowif;rsm;ygvdrfh? armifwifxGef;&,f}}

uRefawmfonf uRefawmfhrsufESmESifh trlt&mrsm;udk uRefawmfhowif; rrSefvnf; &,fp&m


jzpfavatmif? rSefvnf; uRefawmfu *&krpdkufbl;qkdaom t"dyÜm,fay:atmif ayghqq
jzpfEdkifoavmuf jzpfapNyD;-

]]0ifeD vufxyfoGm;NyDqdkwJU owif;av}}


- 569 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

0ifeDu &SufoGm;[ef&Sdonf/ arpDu uvdqGaom tNyKH;udk jyonf/ a':aX;Munfu


cyfwnfwnf £ajEéqnfNyD;-

]]at; ckr[kwfao;ygbl;? tefwDwkdUbufu pOf;pm;wkef;yJ? orD;&Sifqkdwm t&m&mrSm


pOf;pm;&w,f r[kwfvm;/ a,musmf;av;bufuawmh cyfjrefjref NyD;apcsifMuw,fuJGU?
'gayrJU a':a':hoabmu a,musfm;av;bufu b,favmuf vkdvm;vdkvm; orD;&Sif
bufu 0w¬&m;ausatmif aqmif&Gufay;&rSmawG &Sdw,f}}

uRefawmfonf xkdpum;Mum;vdkufonfESifh wpfNydKifeuf ]]aps;qpfvdkU rwnfhMuao;bl;}} [k


wGufrd\/

xdktcdkuf '&dkifbmonf vufrSwfrsm; 0,f,lvmcJUavNyD/

]]uJ armifwifxGef; &kHxJ0ifMupdkU? rif;rdwfaqGu b,folwJUvJ}}

onfawmhrS rdwfqufay;&ef owd&NyD;-

]]'g uRefawmfwdkU ausmif;om;acgif;aqmifwpfa,muf udkat;aiGygwJU a':a':/ udkat;aiG


'gu uRefawmf cPcPajymzl;wJU a':aX;Munfqkdwmav? tNidrf;pm;0efaxmufBuD;
OD;az&JU rpöufaygh}}

a':aX;Munfu a&SUuoGm;&if;-

]]uJ uJ vmMu tay:usrS pum;ajymwmaygh}}

avSum;ay:odkU wufMu&if; a':aX;Munfu uRefawmfhtm; vSnfhMunfhNyD;-

]]armifwifxGef; bDatatmifoGm;NyDaemf}}

]]atmifoGm;w,fcifAs? uHaumif;vdkU t0ifcsdwfoGm;wmaygh}}


- 570 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]'Dvdk rajymygeJUuG,f? armifwifxGef;u odyfawmfygw,f? OmPftifrwef aumif;w,f}}

&kHxJodkU 0ifMuaomtcg a':aX;Munfonf udkat;aiGtm; t&ifqkH; oGif;vdkufonf/


NyD;awmh om;uav;? aemufarpD? onfhaemuf 0ifeD? aemufNyD;awmh a':aX;Munf
udk,fwkdif0ifonf/ aemufqkH;rS uRefawmfu vdkuf&onf/ onftpDtpOftwdkif;yif
xdkifMu&onf/

]]armifwifxGef; bDatatmifNyD; bmrSrvkyfbl;vm;}}

]]vkyfw,fav? uRefawmf EdkifiHa&;vkyfaew,f? tck ocifaygufp r[kwfawmhbl;/ 0g;zwf


OD;xkyfaqmif; ocif? Armjynfwpf0ef; tukef wkdUtdrfrSwfxifwJU ociftjynfht0jzpfaeNyD
[J [J}}

]][J [J tefwDu 'gudk ar;wmr[kwfygbl;? toufarG;0rf;ausmif; tvkyftudkifudk


ajymwmyg}}

]]tJ'gawmh rvkyfao;bl; tefwD? vkyfr,fvnf; ratmufarhbl;? ajcovkH; tdrfwkdifaeNyD;


EdkifiHa&;udkyJ &SdorQ tcsdef,lNyD; vGwfvGwfuRwfuRwf vkyfr,f pdwful;aew,f}}

]]'Dvdkb,fjzpfrSmvJuG,f? toufarG;zkdU tvkyfudk vkyf&rSmaygh}}

]]vkyfzdkUrvkdygbl; tefwD}}

uRefawmfonf a':aX;Munftm; odkUuvdk tm;usrcH ajymaeaomfvnf; pdwfxJurl


a':aX;Munf rSefaMumif; axmufcHaeonf/ vufawGUtm;jzifhvnf; tvkyf&Smaeonf
r[kwfygavm/ okdU&mwGif tvkyf&Smaeonf[laom b0onf odrfi,fonf/ tvkyfr&ao;
[laomtjzpfonf atmufusonf/ &Sufp&maumif;onf/ txl;ojzifh a':aX;MunfwkdUvdk
vlrsm;a&SUwGif zkH;uG,fxm;&rnf[k xifonf/

- 571 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rif; pdwful;rvJGoifhbl;uG,f? tdkifpDtufpmar;yGJ rajzawmif bDpDtufpmar;yJG 0ifajzzdkU


aumif;w,f? armifwifxGef;&JU OmPfrsKd;eJUqdk&if atmifzkdUcufrSm r[kwfygbl;}}

uRefawmfum; ajz&Sif;raecsifawmhyg/ awmfygao;\/ uHtm;avsmfpGm &kyf&Sifjy&ef arSmifcs


vkdufavNyD/

&kyf&SifjyaepOfwGif &kyf&SifqDodkU awmfawmfESifh tm&kHra&mufyg/ tvkyftudkif &mxl;XmeEÅ&


*kPfponfrsm;udk pOf;pm;aerdavonf/ a':aX;MunfwdkU rdom;wpfpk taMumif;udkvnf;
awG;rdonf/ tNidrf;pm; 0efaxmufBuD; OD;azum; tdrfrSm pm;aumif;aomufzG,fawGpm;NyD;
oGm;Mum;xdk;&if; jrif;pmtkyfudk aumufudkifaeaya&mhrnf/ 0ifeD vufrxyfjzpfao;onfh
taMumif;&if;rSm bmjzpfoenf;/ owkdUom;u vkdvdkcsifcsif jzpfaevsuf olwdkUu
bmaMumifh tifwifwifvkyfaeMuoenf;/ olwkdUu vufzJGUcef;0ifypönf; rxnfhEdkifíavm/
0ifeD\tvSrSm nSKd;EGrf;aeonf/ olwdkUtdrftkdBuD;ESifh ypönf;a[mif;rsm;vkd jzpfvmonf[k
xifonf/ tefwDu tdrfudkzsufí wkdufopfaqmufrnfajymwdkif; ratmifojzifh orD;
vkyfol pdwfnpfNyD; vef;qwfaomtvSrSm nSKd;EGrf;oGm;avoavm/ odkUr[kwf owkdUom;
vkyfolu yl;wGJNyD;rS cGJcGmoGm;aomaMumifh vef;qwfaom yef;tvS nSKd;EGrf;usoGm;
avoavm/

rmemvGdKif;\ ukvm;r[ef trlt&mESifh &lyg&kHwkdUum; qGJiifrI jyif;xefvmygonf/


taemufEdkifiHolwkdUonf qm&Dudk 0wfvkdufvQif EJGUaESmif;ajyjypfvmNyD; ydkí tvSt,Of
xGufvmonf[k xifygonf/ wkdif&kH;yg0g\ [eftrlt&mESifh &kyfuvnf; cHUnm;oyf&yf
vSonf/

onfaemufawmh &kyf&SifxJrSm epfjrKyfoGm;ygawmhonf/ tm;vyfcsdefay;aomtcgrSmyif


ajymMuaompum;rSm &kyf&Sifum;ESifh ywfoufaompum;rsm; jzpfayawmhonf/

&kyf&SifNyD;í qif;cJUMuaomtcg a':aX;Munfu olwdkUum;ESifh vkdufcJUzdkU ac:avonf/


uRefawmfwdkUu aus;Zl;wifpGmESifh jiif;qefMuavonf/ olwdkU um;ay:odkUa&mufatmif
vkdufydkUMupOf a':aX;Munfu-

- 572 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]tdrfvmvnfOD;aemf? b,favmufyJ tvkyfrsm;rsm; b,ftvkyfrsKd;yJ vkyfaeae tefwDwkdUqD


vmjzpfatmif vmyguG,f? rif;tefu,fuvnf; apmifhaew,f? armifwifxGef;&JU rdwfaqG
vnf; vmaemf}}

um;u tcgwdkif;um;a[mif;yif jzpfonf/ rMumcP vluum;udkrpD;&/ um;u vludk


pD;onfh um;yifjzpfonf/ ,ckvnf; pufEId;ír&ao;/ '&dkifbmcrsmrSm atmufqif;í
aumufESifh vSnhfMunhfvdkuf tay:wufNyD; q,fhvfpwmESifh prf;vdkuf jzpfaeavonf/
a':aX;Munfu xkdtcuftcJrS rsufESmrysufbJ pum;jzifh ausmfxGufaeonf/

]]um;topfvJzdkU[mvnf; pdwfwkdif;usudk r&ao;bl;? rif;tefu,fvf tvdkqdk&if vJNyD;wm


MumNyD/ tefwDuawmh um;eJUywfouf&if aMu; (*sD;) rsm;w,fav? armifwifxGef;vnf;
odom; r[kwfvm;}}

xkdtwGif;um; pufEdI;oGm;onf/ rIefaeMuaom 0ifeDESifh arpDwkdU\ rsufESmrsm;um;


vif;vmMuonf/

]]oGm;NyDaemf armifwifxGef;}}

]]bkdif bdkif udkwifxGef;}}

um;xGufoGm;aomtcg udkat;aiGu uRefawmfhtm; NyKH;MunfhvkdufNyD;-

]]orD;awGxuf tarBuD;u ydkNyD; [J [J tdtdpufpuf 00NzdK;NzdK; azG;azG;BuD;qdkawmh}}

]][kwfw,f vlwpfzufom;udk wdrf;nGwfvmatmif qJGiifEdkifwJU &kyfaumif;BuD;ygyJ?


tifrwef azmfa&Tw,f}}

]]uJ udk,fwkdU b,foGm;MurSmvJ}}

- 573 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfawmh tdrfjyefcsifw,f}}

]]uJ 'gjzifh udk,fhvl jyefaya&mh? udk,fawmh NrdKUxJrSm oGm;p&mtdrfawG &Sdao;w,f}}

uRefawmfwkdU cJGcJUMuonf/

tdrfa&mufaomtcg OD;av;jrifhu qD;NyD; b,fa&mufcJUovJ[k ar;avonf/ tvkyf


&cJUNyDvm;[kvnf; pkHprf;onf/ uRefawmfu uRefawmfh&nf&G,fcsufESifh oifhavsmfrnfhtvkyf
rawGUcJU[k ajymvdkufaomtcg-

]]wkdUowif;pmwkdufrSm vkyfrvm;/ aMu;eef;owif;awG bmomjyefay;&r,f? nn tvkyf


qif;&r,f? wpfcsufxdk;avmuftxdaygh/ vkyfr,fqkd&if wdkuftkyfudk OD;av; ajymvkduf&kHyJ?
wpfvudk 75usyf &r,fxifw,f}}

tHUMop&maumif;vSonf/ uRefawmfhrSm cg;Mum;nSyfxm;NyD; ypönf;aysmuf vkduf&Sm


aeonfESifh wlvSonf/ tdrfuxGufxGuf tvkyf&Smae&onfh&uf rsm;vSavNyD/ tvkyfu
awmh tdrfrSmyif &aeavNyD/

]]aumif;w,fOD;av;jrifh? uRefawmfvkyfr,f}}/ /

- 574 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

47

aA'u0defESifh twlae&jcif;

ac:awmh vufaxmuft,f'Dwm? &awmh wpfv 65usyf/ þum; uRefawmfhb0opf


jzpfonf/

vufaxmuft,f'Dwm[k qdkaomfvnf; t,f'Dwmtvkyfudk vkyf&onfr[kwf/ aMu;eef;


owif;rsm;udk bmomjyef&avonf/

&dkufwm aMu;eef;owif;rsm;rSm naeydkif;avmufrSm pvmNyD; nwGif rsm;rsm;vmavonf/


uRefawmfhrSm naeydkif;wGif tvkyfqif;NyD; oef;acgifausmfonftxd tvkyfvkyf&\/

uRefawmfonf aumvdyfausmif;rSm aewkef;uyif EdkifiHjcm;owif;rsm;udk txl; pdwf0ifpm;


pGm zwfcJUzl;oljzpf\/ ,ck owif;pmwdkufü tvkyf0w¬&m;taeESifh EdkifiHjcm;rSvmaom
aMu;eef;owif;rsm;udk zwf&aomtcg tcsKd&Sm oumawGUovdkom aeawmh\/ bmom
rjyefcif aMu;eef;owif;rsm;udk pdwf0ifpm;pGm zwfvkduf\/ ausnufatmif rSwfom;xm;
vdkuf\/ NyD;awmhrS aumufbmomjyefvkdufonf/ t*Fvdyfpmudkvnf;Edkif? jrefrmpmudkvnf;
Edkifaom bDatwpfa,mufvnf; jzpfjyef&um; uRefawmfh bmomjyefaMu;eef;owif;rsm;rSm
xl;xl;cRefcRef aumif;aeavonf/

xdkUaMumifh nt,f'DwmrSpí t,f'DwmcsKyfuyg oabmusaeMuavonf/

olwkdUoabmusjcif;aMumifh roufomvSay/ tcgwdkif;qdkvQif nt,f'Dwmonf aMu;eef;


owif;tcsKdUudk cGJ,lí bmomjyef&ao;onf/ ckawmh uRefawmfhudkcsnf; vTJay;avawmh\/
xkdUjyif t,f'DwmcsKyfonf t*Fvdyfowif;pmrsm;? *sme,fr*¾Zif;rsm;rS aqmif;yg;tcsKdUudk
bmomjyefjcif;? rSD;jcif;rsm;jyKí uRefawmfwdkUowif;pmrSm xnfhavh&Sday&m uRefawmf

- 575 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a&mufawmh uRefawmfhtm; cJGay;jyefavonf/ roufomaom tvkyfjzpfaomfvnf;


arm&rSef; nnf;&rSef;rod zdvkyfygonf/

urÇmBuD;u vIyfaeonf/ EdkifiHjcm;owif;awGu xl;aeonf/ wpfaeUxufwpfaeU ydkíom


vIyf\/ wpfaeUxufwpfaeU ydkíomxl;\/ wpfem&Dxufwpfem&D ydkíydkívIyf\/
wpfem&Dxufwpfem&D ydkíydkíxl;\/ [pfwvmu BuKH;0g;onf/ rlqdkvdkeDu xpfcsKef;
onf/ csdefbmvdefu tmcHpum;ajymonf/ a&SUwpfvSrf;rwdk;ESifh? wkd;vQif odr,f[k
qkdonf/ [pfwvmu ZGwfodrf;vdkufonf/ rlqdkvdkeDu wyfvSefUNyD; tacsmifEdIufonf/
csdefbmvdefu 'gaemufqkH;yJ [kqdkum aemufajcwpfvSrf; qkwfay; tavQmhay;vdkufonf/

*syefu refcsL;&D;,m;e,fpyfrSm qdkAD,ufwyfeDawmfESifh wpfyJGwpfvrf; tuJprf;vkdufonf/


t*FvdyfESifh tar&duefwkdUu &ifayghoGm;NyD; oufjyif;csvdkufMuonf/ *syefESifh em;vnfrI
,l&ef rsufESmcsKdaoG;vdkufMuonf/ csefau&SdwfwkdUu qdkAD,ufqefUusifa&; r[mppfyJGBuD;
udk usdwfíarQmf&if; ,m,Dr[mrdwf uGefjrLepftm; udk,fhwyfudk,fjyefeif;rIrsm; wkd;í
vkyfvmMuonf/

*syefwkdUonfum; qkdAD,ufwyfeDudkvnf; rEdkif? qkdAD,ufe,fajr wpfvufrudkrQvnf;


r&/ w&kwfjynfrS e,fajrrsm;udkom wkd;csJUodrf;ydkufvdkufMuonf/

qkdAD,ufu t*Fvdyf? jyifopfwkdUESifh pkaygif;vkHNcKHa&;r[mrdwfzGJU&ef awmif;qdkonf/


csdefbmvdefum; qdkAD,ufESifh em;vnfrI rvdkcsif/ [pfwvmESifhom em;vnfrIvdkcsifonf/
xkdUaMumifh tavQmhay;NyD;&if;ay;&if; e,fauR;NyD;&if;auR;&if;om aeavonf/ odkUaomf
[pfwvmum; &avvdkav tkdwapä/ urÇmppfBuD;um; aygufuJGvkeD;avNyD/

b,fawmh urÇmppfjzpfrSmvJ/ þum; wkdUArmtaygif;wkdU ar;cGef;jzpfaeawmh\/ þ


ar;cGef;jzifh owif;pmrsm;udk vSefavSmMuonf/ uRefawmfwdkU bmomjyefí xkwfa0Mu
&aom owif;rsm;onf þtar;rsm;udk ydkrdkrsm;jym;apavonf/ owif;pm acgif;BuD;ESifh
aqmif;yg;rsm;rSm þar;cGef;udk qGay;aeMuayonf/

- 576 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

vlwkdif;\ todwGif ppfBuD;onf taES;ESifhtjref aeUvm;nvm; vmawmhrnf[k pJGuyf


aeavNyD/

b,folrQ ppfBuD;jzpfrvmatmif wm;qD;Edkifrnf[k rxifMu/ r,kHMunfMu/ ppfonf


rvGJraoG jzpf&rnfht&mwnf;/

rvGwfvyfaom ArmhvufwGif ppfudkwkduf&efaomf vnf;aumif;? wm;qD;&efaomf


vnf;aumif; tmPmr&Sd? tcGifhta&;r&Sd wm0efr&Sd/

þuJUokdU awG;Muonf/ þuJUodkUyif owif;ay;Muonf/

wkdif;jynfvGwfvyfa&;udk a&S;&Iaom olwdkUtzdkUvnf; ppfonf xGufaygufvdk xifae&


onf/ t*Fvdyftcuf? Armhtcsuf/ þum; a'gufwmbarmf\ wdwfwqdwf a<u;aMumfoH?
0efBuD; *VKefOD;apm\ usdwfBuHjcif; jzpfayonf/ e,fcsJUppfudk jynfwGif;ppfokdU ajymif;ypf/
þum; ocifrsm;\ a<u;aMumfoH? jyifqifrI/

uRefawmfwdkU owif;pmrsm;onf tpdk;&Oya'udk aMumufaeojzifh a&Smifum auGUum


a&;ae&aomfvnf; azmfjyyg a<u;aMumfoHrsm;qDodkUom nGwfaeMuayonf/

uRefawmfhrSm owif;pmwdkufwGif oef;acgifausmfxd tvkyfvkyf&onf/ aemufqkH;azmif


uvnf; 2em&Dxkd;rS ydwfonf/ xkdUaMumifh urm&GwfaetdrfodkU jyefrtdyfEdkif/ rsm;aom
tm;jzifh t,f'Dwmcef;&Sd pm;yJGrsm;ay:rSm owif;pmzdkifudk acgif;tkH;í wkH;vkH;yufvuf
qkdovdk tdyf&awmhonf/ wpfcgwpf&H yef;qkd;wef; wkdUArmtpnf;t&kH;odkU oGm;tdyf&onf/
arGU&m jcifaxmifwkdUESifh vkH;0rawGUxd&/ ausmif;om;ta&;awmfykHtwGif;u þokcrsKd;ESifh
rawGUxd&onfrSm raxmif;wm? trIrxm;/ ck tvkyftudkifESifh jzpfaeonfhtjyif
ausmif;om;ta&;awmfykHvkd xl;jcm;aom tajctaersKd;t& aoG;<uaejcif;vnf; r&Sd&um;
uoDvifw tdyfae&onfh udpötwGuf pdwfxdckdufvmayonf/

- 577 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

xdkUaMumifh NrdKUxJrSm ajymif;a&TUae&ef pOf;pm;&avawmhonf/ urm&Gwf tdrf&Sif


OD;av;jrifhESifh yxrqkH; wkdifyif&\/ OD;av;jrifhu uRefawmfhtcuf csufcsif;jrifonf/
udk<u,fu rcJGcsif/ uRefawmfuvnf; udk<u,fESifh rcGJcsif/ udk<u,fum; uRefawmfh
wkdifyifazmf wkdifyifzuf jzpfaeavNyD/ ausmif;rSawGUqkH&aom oli,fcsif;rdwfaqGaumif;ESifh
aygif;&onfh t&omu wpfrsKd;? t&yfxJrSm twlae&aom oli,fcsif;rdwfaqGaumif;ESifh
aygif;&aom t&omu wpfrsKd; jzpfayonf/ udk<u,frSm uRefawmfhxuf rsm;pGmBuD;\/
okdUaomf ajymrem qdkrem qdk;wlaumif;zuf oli,fcsif;rdwfaqGvdk aygif;oif;cJUMu\/
taMumfonf rvkH;wifwkdU om;trdESifhvnf; uif;a0;Mu&OD;rnf/ udk<u,fESifhtwl
bl;oD;aMumfteHUcH&if;? vufzuf&nfMurf;ylyl rIwfaomuf&if; ajymcJU? qkdcJU? avSmifcJU?
ajymifcJUMu&onfrsm;udk owd& woae&ayOD;rnf/ qHyifnSyfqdkif ocifbusL;?
jrif;&xm;orm; OD;zdk;cifwkdU rdom;wpfpkESifh &yfa&;? &Gma&;? oma&;? ema&; aqG;aEG;
vkyfudkifcJUjcif;rsm;rSmvnf; tzkd;wefaom tawGUtBuKHrsm;yif/ OD;zdk;cif\ orD;ESifhoruf
rD;&xm;tvkyform;wkdU\ 'ku©rsm;wGif uRefawmfhpdwfonf El;nHUcJUonf r[kwfygavm/
urm&Gwf pGyfus,fpuf? 'eftkd;puf? BudK;puf tvkyform;wkdU\ vIyf&Sm;rIrsm;?
pnf;&kH;rIrsm;? oydwfrsm;\ t&Sdef[yfojzifh uRefawmftm;wufcJUonf r[kwfygavm/
tzsif;qkH; ocifwifBuD;vdk EdkifiHa&;avvkH; ykvdyfolvQKdrsKd;ESifh awGUqkH& qufqH&jcif;
onfyif uRefawmfhtawGUtBuKHudk <u,f0aponf r[kwfygavm/

xkdUaMumifh uRefawmfonf urm&GwfrS av;uefaomajcvSrf;? vSnfhMunfh vSnfhMunfh


aerdaom rsufESm? ydav;aom pdwfESvkH;wkdUjzihf omvQif a&TUajymif;vm&ayawmhonf/

&efukefxJwGif aep&mae&mudkvnf; OD;av;jrifhyif &Smay;avonf/ aep&m tazmfpyf


ay;onf[kqkdu ydkrSefayvdrfhrnf/ 45vrf;xJwGif wdkufcef;wpfck&Sdonf/ wpfvrSm tcef;c
25usyfjzpfí OD;av;jrifh\ rdwfaqGwpfOD;u iSm;vsufaeonf/ xkdolrSm wpfOD;wnf;orm;
jzpfvsuf tjcm; wpfOD;wnf;orm;ESpfa,mufudk &Smae&m wpfa,muf&NyD jzpfonf qkd\/
olu uRefawmfwkdUESpfa,mufxHrS wpfa,muf 10dpD tcef;c ,lrnfjzpf&m oludk,fwkdifu
aiG 5usyfom ay;vdrhfrnf jzpfayonf/

- 578 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wdkufcef;rSm tay:xyfwGif&SdNyD; taemufbufodkU rsufESmvSnfhxm;&m naebufwGif


aetawmfylavonf/ tvsm; 25ay? teH 12ayrQ &Sdvdrfhrnf[k cefUrSef;rdayonf/
tdrfa&SUcef;\aemuf xyf0ufwGif avSum;u uRefawmfwkdUtcef;bufrS 3ayrQ ,lxm;
ao;&m 9ayrQom usefayonf/ tcef;wGif;rSm tpdrf;ykyfa&mif qkd;xm;ojzifh tdE´d,
awmifydkif; ukvm;ydkifaom tdrfjzpf&rnf[k uRefawmf,lqvdkuf\/ b,fenf;ESifh 0ifonf
rod? atmufxyfu rD;ckd;onf vSdrhfí0ifae\/ anSmfvQifvnf; uRefawmfwdkUxH rkcs
anSmfeHUa&mufrnf xifayonf/ vGwfvyfpdrf;vef;aom urm&Gwfywf0ef;usifESifhum;
uGmjcm;vS\/

uRefawmfESifh twlae&rnfh OD;av;jrifh\ rdwfaqGum; touf 40rQ &SdOD;rnfxifonf/


ykykzdkifhzdkifhjzpfNyD; oGm;vQif ajcudk ,ufuef,ufuef bJvdkoGm;onf/ Adkvfauudk
atmifausmfxufwkdatmif jzwfxm;\/ i,fxdyfay:wGif qHjzLuGufuav; a&;a&;jrif&\/
OD;av;jrifhu olUtm; q&m[k &dkaopGmac:ojzifh bmq&mrsm;jzpfygvdrfh[k uRefawmf
odvdkayonf/ odkUaomf vlcsif;r&if;ESD;cif rar;tyfao;onfh ,Ofaus;rIxkH;pHudk apmifhxdef;
ae&onfjzpf&m jznf;jznf;rS tuJcwfpkHprf;ar;jref;&ef tcsdefapmifhae&ayawmhonf/

yxrawmh olonf y&Gwf&D;'g; pmjyifq&mjzpfaMumif; od&\/ uRefawmfwdkU


owif;pmwkdufrSm vkyfonfum; r[kwfacs/ odkUaomf OD;av;jrifhrSm owif;pmwkduf
wpfwkdufwGif zdkrifwpfOD;jzpf&m pmjyifq&mudk þrQ&dkaozkdUtaMumif; r&Sd[k awG;xif
rdonf/ xkdUjyif y&Gwf&D;'g; pmjyifq&m tvkyfudkvnf; rSefrSefoGm;vkyf[ef rwlacs/

]]q&m tvkyfroGm;bl;vm;}}

]]onfhjyiftvkyfawG rsm;aewmeJU roGm;tm;ao;bl;}}

olUtoHrSm jymwmwmEdkifaomfvnf; bkef;BuD;w&m;ay;oH aygufae\/ onfavmufom


ajzNyD; yufvufukvm;xdkifrSm rsufpdarS;í ykwD;pdyfaeavawmh&m aemufxyf rar;
awmhacs/

- 579 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wjznf;jznf; ol\ onfhjyiftvkyfawG odvm&onf/ olonf owif;pmxJrSm aA'if


aqmif;yg;rsm; a&;onf/ olUuavmifemrnfrSm aA'u0def q&mOD;wuf&Sdef jzpfayonf/
aA'ifaqmif;yg;wpfyk'f 5usyfxufawmh ydk&rnf rxifay/ q&m OD;wuf&Sdefonf
aA'u0def jzpfaomfvnf; aA'ifa[monfudkum; rawGU&acs/ ZmwmzJGUay;[efvnf; r&Sd/
tu,fí aA'ifa[monfjzpfbdrl tdrfrSmra[mbJ yifhzdwf&mvdkufa[mjcif;om jzpfayvdrfh
rnf/ q&mOD;wuf&Sdeftm; tyifhtzdwfum; tawmfrsm;ay\/ bmvkyfzdkU yifhMuzdwfMu
onfudk uRefawmf awmfawmfESifh rodao;/ olUudkar;awmhvnf; q&mu twkdifyifcH
qdkawmh yifhMuzdwfMuwmaygh[kom ynm&SdtNyKH;jzifh ajzNyD; ykwD;pdyfaejyefavonf/

tcef;twlaebuf tjcm;wpfa,mufum; wHqdyfxktvkyform; udkwifat;qkdol


jzpfonf/ ukrÜPD wHqdyfwkH;? toif;tyif; wHqdyfwkH;? vlESifhaq;vdyf wHqdyfwkH;?
wHqdyfwkH;trsKd;rsKd;udk trSwftom;trsKd;rsKd;? pmvkH;trsKd;rsKd;jzifhvnf; vkyfay;Edkifonf/
a&mfbmESifhomru cJESifhvnf; vkyfay;Edkifonf/ udkwifat;rSm 25ESpfatmufrSmom
&Sdrnfjzpf&m uRefawmfESifh &G,fwl? odkUr[kwf rsm;pGm rBuD;Edkifacs? t&yftarmif;
tavmawmfjzpfí tom;rSm aumf&if*sDavmuf rnf;ajcmufayonf/ qHyifvIdif;xae\/
vSyaom EIwfcrf;rSmum; tNrJwrf;vdkvdk eDjref;aeonf/ tom;rnf;jcif;udk axmufnSm
aomtm;jzifh EIwfcrf;vSatmif zefwD;ay;vkdufaom obm0vuf&mayavm rajymwwfay/

olUtvkyfckHrSm tdrfomESifh a&csKd;cef;ab;? tdrfaemufaz;ayguf tvif;a&mif atmufwGif


&Sdayonf/ tvif;a&mif&onfh tjrwfonf atmufxyfrS wufvmavh&Sdonfh rD;ckd;ESifh
anSmfoif;wkdUaMumifh t&IH;ay:aeayonf/ olUtvkyfckHum; crf;em;BuD;us,fvSonf
r[kwfyg/ tvkyfypönf; ud&d,mtm;vkH;udk xnfhíxrf;&rnfqkdvQif vuform;wpfa,muf
avmufyif 0efpnfpv,f rus,fyg/

q&mOD;wuf&Sdef\ bk&m;cef;u tdrfa&SUrSm&Sdonf/ pm;yJGuav;wpfvkH;rSm avSum;tdrfESifh


tdrfa&SUjywif;aygufMum;rSm &Sdonf/ pm;yJGay:rSm pmtkyf10tkyfrQom &Sdonf/ pma&;p&m
ypönf;vufeuf wpfpkHwpf&mrawGUojzifh q&mOD;wuf&Sdefonf xkdpm;yGJwGif aA'if
aqmif;yg;rsm; a&;rnfr[kwf[k wGufqEdkifayonf/ a&mufNyD; aemufwpfaeUrSmyif q&m
OD;wuf&Sdefu-

- 580 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]udkwifxGef; tJ'Dpm;yJG okH;csifokH;/ q&mrokH;ygbl;? q&mu pm;yJGrSm xkdifavhr&Sdbl;?


pma&;csifawmif tm;vsm;arSmufa&;wm}} [kqkdum okH;cGifhjyKavaomaMumifh rsm;pGm
0rf;omoGm;ayonf/ taMumif;rlum; uRefawmfhae&m[k owfrSwfEdkifaom tv,fydkif;rSm
tvGefarSmifvGef;aomaMumifh jzpfonf/

uRefawmfhae&m[k owfrSwfxm;aom tydkif;wGif tdyf&mcif;&\/ jcifaxmifaxmif&\/


pma&;pmzwf rsm;pGmvkyf&efvkdaom vufaxmuft,f'Dwm? EdkifiHa&;orm;aygufptzdkU
oifhavsmfaomae&m r[kwfay/ nrSm rD;cGufudk tm;udk;Edkifaomfvnf; aeUcif;
tvif;a&mifrSm tm;udk;p&mr[kwfay/

OD;wuf&Sdef\ pm;yJGay:u pmtkyfrsm;udk ,lMunhfvkdufonf/ aA'ifpmtkyfrsm; awGU&rnf


xifaomfvnf; rawGU&bJ bk&m;&Sdckd;pmtkyf? 0dyóempmtkyf? 0w¬KpmtkyfESifh e*g;eD
pmtkyfrsm;udkom awGU&ay\/ pmtkyfacgif;pOfrsm;udk zwfaewkef; ukvm;xdkifrS Murf;ydk;rsm;
u zifudk xdk;aeavonf/

uRefawmfwkdU okH;OD;pvkH; ckwifr&SdMu? Murf;jyifay:rSm tdyfMu&onf/ okH;OD;pvkH; tdrfrSm


csufjyKwfpm;olrsm; r[kwfMuojzifh Am[D&udpöenf;vSaom tdrfjzpfayonf/ q&m
OD;wuf&Sdef r&SdvQif yufvufukvm;xdkifwGif udkwifat;ESifh uRefawmfonf OD;ol 0ifxdkif
Muonf/ udkwifat;onf yufvufukvm;xdkif xkdif&vQif xdkifaomfvnf; uRefawmfu
OD;oGm;í rxkdif&vQif tdrfa&SU0&efwmodkU xGufum rwfwwf&yfNyD; [dk[kdonfonf
ai;Munfh aewwfonf/

uRefawmfwkdUtdrfrSm tNrJraeaomfvnf; Mum;ayguf wpfcgwpf&H vmtdyfwwfaom


vlwpfa,muf &Sdao;\/ xdkvlum; a&ausmfxdyf&Sd w&kwfvufzuf&nfqkdifwGif tcpm;
ulnDa&mif;csaeaom udkpHazqkdoljzpf\/ olvnf; uRefawmfESifh &G,fwl avmufyif
jzpfonf/ t&yf&Snf&Snf tom;jzLjzL cyfao;ao;jzpfNyD; w&kwfbdef;pm;ESifh wlayonf/
olu uRefawmfwdkUtm;vkH;tm; q&m[kac:onf/ olonf vufzuf&nfqdkifrSm pm;tdyf
aexdkifí uRefawmfwkdUxHrSm wpfcgwpf&H vmtdyfjcif; jzpfonf/ olESifh q&mOD;wuf&Sdef
wkdUum; tawmfcifrifMu[ef&Sd\/ ol uRefawmfwkdUxH vmtdyfonfjzpfap? rtdyfonf

- 581 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

jzpfap? eHeufwkdif; EdkUqDcGufESifh vufzuf&nfxnfhcJUNyD; q&mOD;wuf&Sdeftm; wkdufonf/


yef;uefaq;aMumNyD; xm;aeusae&mxm;NyD;rS jyefonf/ wpfcgwpf&H OD;wuf&Sdefu
awmufwkdrnf& ckdif;onfudk vkyfoGm;&ao;onf/

wifxGef;wpfa,muf vufaxmuft,f'Dwm jzpfaeNyDwJU[laom owif;udk tjcm;olrsm;


*&kxm;vkdufMu[ef rwlaomfvnf; ocifrdwfaqGrsm;Mum;wGifum; csufcsif; *,uf&dkuf
oGm;avonf/ nOfheufoef;acgif bGm;ceJaygufvmNyD; aemufqkH;aMu;eef;owif; ar;olu
ar;onf/ okwfoD;okwfysm 0ifvmNyD; xnfh&efowif; ykHESdyf&efaqmif;yg; ay;olu
ay;onf/ uRefawmfhrSm tmPmr&Sdygbl;qdkonfudk vufrcH/ aemufwpfaeU rygjyefygu
vnf; ]]ocifwifxGef;[m wkdUArmryDbl;? tzArmjynf&JU wm0efudk rxrf;&Gufbl;}}
ponfjzifh ajymqdka0zefwwfonf/ wpfcgwpfcg vlpkvla0;ESifh aysmf&TifpGm0ifvmNyD;
vufzuf&nf vdkufwkduf&rnf? rkefUvkdufauR;&rnf[k nSOf;olwkdUu nSOf;Muonf/
uRefawmfu 0ifaiG&Sdaom vufaxmuft,f'Dwm jzpfaeNyDudk;/

b,fenf;b,fykH ocifawGvmvm uRefawmfu 0rf;omtm;& qD;BudKygonf/ uRefawmfhrSm


olwkdUvkd ajcovkH;tdrfwkdif tcsdefjynfh 0efxrf;ocif rvkyfEdkifaomfvnf; tcsdefydkif;
0efxrf;ocifaygufp jzpfaeonf r[kwfygavm/

tvkyf0ifpu uRefawmfonf bDt,f Oya'wef;udk wuf&ef BuH&G,fcJUao;onf/ &aom


vc 65usyfrS ausmif;vc 25usyf udkay;NyD; usefaiG 40usyfjzifh urm&GwfrSm qufae
oGm;rnf[k rSef;cJUonf/ ,ckawmh rSef;wkdif; raygufawmhacs/ aiGaMumifhum; r[kwf?
xrif;wpfeyf wpfrwfESifh pm;jzpfaomaMumifh cufp&mr[kwfay/ ntvkyf jzpfaomaMumifh
reuftapmBuD; ausmif;wuf&efrjzpfEdkif/ xkdUjyif rjzpfjzpfatmif vkHUvpdkufí bDt,fvf
wuf&efvnf; bDt,fvfrufarmpdwf r&SdawmhNyD/

wpfcgwkef;u EdkifiHa&;wGif 0wfvkHawmf&rsm;? a&SUaersm; xif&Sm;cJUMuonf/ olwkdU


EdkifiHa&;ESifh olwkdU toufarG;0rf;ausmif;rItvkyfudk Edkifeif;vdr®mpGm ,SOfwGJEdkifcJUMuonf/
uRefawmfwdkU\ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;jzpfaom udkBuD;Ek? udkatmifqef;? udkodef;az
ponfwkdUvnf; xdkolwkdUtm; erlemxm;&ef BudK;pm;cJUMuao;onf/ okdUaomf EdkifiHa&;\

- 582 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

oabmonf rsm;pGm ajymif;vJcJUNyDjzpfojzifh ,if;odkU erlemxm;jcif;rSm pdwful;,Ofjcif;om


jzpfaMumif; olwkdU vufawGUBuKHMuavonf/ olwkdUonf oifaeaom bDt,fvfudk
wef;vef; pGefUypfMu&avonf/

wkdUArmEdkifiHa&;onf 0wfvkHawmf&? a&SUaewkdU\ Oya'ynm? tacstwif pum;&nf


ponfwkdUxuf rsm;pGm ausmfwufoGm;avNyD/ wkdUArmEdkifiHa&;onf 0wfvkHawmf&? a&SUae
wkdUu trIvkduf&mrS tm;rSay;aomtcsdefxuf acgif;aqmifwdkUxHrS rsm;pGmydkay;Edkifaom
tcsdefudk awmif;aeavNyD/ xdkUjyif wkdUArmocifwkdUonf 0wfvkHawmf&BuD;? a&SUaeBuD;rsm;
acgif;aqmifcJUMuaom vlBuD;EdkifiHa&;udk pm;zm; udk,fusKd;&Sm EdkifiHa&;ESifh wpfom;wnf;
jrifaeMuNyD r[kwfygavm/

uRefawmf bDt,fvfrwufjcif;udk rjrifhOD;u rauseyf/ uRefawmfh qkH;jzwfcsufudk jyif&ef


rjrifhOD;u trsKd;rsKd;azsmif;zsonf/ uRefawmfu rjyifEdkif/ azsmif;zsr&awmh rjrihfOD;u
0rf;enf;pum; ajymonf/ pdwfaumufovdk vkyfjyonf/ rjrifhOD;onf uRefawmfhtm;
bDatpmar;yGJ ajzatmif jyKjyifay;Edkif\/ bDt,fvfwufatmifum; rjyKjyifEdkif/ rSwfrdao;
onf/ uRefawmfESifhrjrifhOD;wkdU cifrif&if;ESD;pu rjrifhOD;onf 0w¬Kwdkuav;wpfyk'f
a&;ay;zl;\/ ausmif;olESifhausmif;om; awGUqkHMuonf/ usdwfí cspfMuonf/ wpfOD;udk
wpfOD; tm;ay;um pmudk BudK;pm;oifMuonf/ ausmif;tkyfq&mrBuD;ESifh 0wfvkHawmf&BuD;
rsm; jzpfMuonf/ olwkdUESpfa,muf nm;NyD; wkdif;usKd;jynfusKd; aqmifMuavownf;/
uRefawmfum; rjrifhOD; rSef;xm;onfhtwkdif; rjzpfbJ qifajymifBuD; tNrD;usrS wpfavNyD/

rjrifhOD;\ 0rf;enf;pum;rSm [efaqmifr[kwfaMumif; olUrsufESmrSm wyftyfay:aeonf/


rjrifhOD; pdwfaumufovdk vkyfjyjcif;rSm uRefawmfhqifjcifOmPfudk rjyKjyifEdkifawmhí
uRefawmhf tcspfpdwfudk qGjcif;omjzpfonfxif\/

'Dvdk rjrifhOD;u 0rf;enf;pum;ajymNyD; pdwfaumufovdk vkyfjyvdkufawmh uRefawmfhpdwfwGif


]]aMomf rjrifhOD; ighudk wu,fcspfayom;yJ}} [k atmufarhNyD; MunfEl;aerdonf/ odkUaomf
olrSef;xm;ovdk BudK;pm;&efum; rjzpfEdkifawmhyg/ /

- 583 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

48

O,smOfrS L;ESifh ESif;qDyef;

uRefawmf\ae&mopfrSm 45-vrf;wGif &Sdojzifh a&ausmfvrf;rBuD;wGif aeaom rcifopf


wkdUESifh rsm;pGmeD;aeayonf/

ae&mopfokdU ajymif;vmNyD; rMumrDyif rcifopfwkdUtdrf a&mufoGm;avonf/

rcifopfum; atmufxyfrSm &Sdaeonf/ yxrqkH;tBudrf awGUjrif&onfh ykHtwdkif;yif


jzpfonf/ wkdifBuD;udk ausmrSDvsuf uGyfyspfay:rSm ajcqif;xdkifum pmzwfaeavonf/
bmoHrSvnf; Mum;[efr&Sd/ b,ft&dyfb,fta&mifrQvnf; jrif[efr&Sd? pmwGifom
tm&kHpdkufaeonf/ olUteD;wGif olUta': a':a&Topfu xdkifNyD; aq;xkyfuav;rsm;udk
puúLtdwfuav;rsm;xJodkU xnhfaeonf/

a':a&Topfonf uRefawmf0ifvmonfudk csufcsif;jrifonf/ vufutvkyfudk vkyfNrJ


qufvkyf&if; aeonf/

]]a':a':wkdU &SdMuvm;cifAsm? q&mazaum &Sd&JUvm;}}

]]ESpfa,mufpvkH; &SdMuw,fuJGU? tay:wufoGm;? EdkUrif; ckb,fu vmwmvJ}}

]]uRefawmf tdrfuvmwmcifAs/ ck uRefawmf 45vrf;xJ ajymif;vmw,fav}}

uRefawmfu tm;wufoa&majymNyD; 'Dpum;aMumifh rcifopfu pdwf0ifpm;jcif;jzifh


uRefawmfhtm; Munfhavrnfvm;[laom arQmfvifhcsufjzifh rcifopftm; Munfhí

- 584 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

ajzvdkufonf/ rcifopfum; pmudkomzwfaeonf/ bmawGrsm; pJGaeonfrod/


a':a&Topfu-

]]at; at;? ajymif;vm&if tdrfeD;em;csif;jzpfwmayghuG,f? rif;a':a':eJU awGUcsif&if


tay:wufa[h}}

]][kwfuJU? wufr,fvdkUygyJ}}

uRefawmfonf avSum;qDodkU avQmufcJU&aomfvnf; uRefawmfhudpöwGif pdwf0ifpm;rI


rjyaom rcifopf\ trlt&mtwGuf rausrcsrf;jzpfvsuf aemufvSnfhum-

]]opfopf bmawGrsm;zwfaevdkU onfavmuf pJGae&wmvJ}}

onfawmhrS rcifopfonf anmif;aeaom rsufvkH;uav;rsm;udk uRefawmfqD qefUvTwf


vkdufonf/ orf;a0jcif;ESifh a&mpyfaeaom tNyKH;ESifhtwl pmtkyfrsufESmzkH;udk jyvdkufonf/
cifjrifhBuD;0w¬K 'kwd,wJG/

tay:a&mufawmh a':a':nGefUa&m? q&mOD;azudkyg tqifoifhawGU&onf/ a':a':rSm


awmif;wpfawmif;xJ&Sd aq;ykvif;rsm;udk a&G;aeonf/ q&mazum; ausmif;oifcef;pm
pmtkyfrsm;udk ppfaeonf/

]]a':a':}}

]]armifwifxGef;vm;a[h xkdifuGm}}

a':a': Murf;jyifay:rSm tvkyfvkyfaeojzifh uRefawmfonf ukvm;xdkifay:rSm rxkdifbJ


a':a':ESifh reD;ra0;wGif Murf;jyifay:rSmyif xkdifvkdufonf/

]]xdkifyguG? ukvm;xdkifay:rSmyJ xdkifyg}}

- 585 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]aeygap a':a':&,f}}

q&mazonf yufvufukvm;xdkifrSm pefUpefUxdkifí tem;,lvdkuf&if;-

]]b,fu aygufvmovJa[h}}

]]uRefawmf tck 45-vrf;udk ajymif;vmw,f? eD;vmvdkU vmvnfwmyJ}}

a':a':u ykvif;rsm;udk a&G;&if;yif-

]][kwfvm;? b,fbufavmufrSmvJ}}

]]armif*dkrm&D (AdkvfcsKyfvrf;)eJU uyfvkdUygyJ a':a':}}

]]at; aumif;w,f aumif;w,f? cPcP vmvnfwmayghuG,f? ausmif;qufaeao;


ovm;}}

]]tpuawmh bDt,fvf qufoifr,fvdkUyJ? ckawmh roifawmhygbl;? wefzdk;odyf&Sdw,f


vnf; rxifawmhygbl;}}

OD;a&Tazum; bmrQMum;r0ifawmhbJ uRefawmfwkdUESpfa,muftm; pdkufMunhfNyD; ajymMuorQ


udk em;axmifíom aeavonf/ a':a':u a&G;xm;aom ykvif;vGwfrsm;udk *syfpuúL
aowÅmwpfckxJrSm xnfh&if;-

]]bmvJa[h bDt,fvfqkdwm 0wfvkHawmf& a&SUaetwwfvm;}}

]][kwfw,fa':a':}}

]]at;uGm roifwmbJ aumif;ygw,f? vQmt&dk;r&Sdwkdif; vdrf&wJUtvkyfyguG,f [J [J}}

- 586 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

a':a':htNyKH;rSm a&SUoGm;BuD;rsm;ESifhtwl vufoGm;onf/ a':a':onf tvkyfudkcsxm;NyD;


xkdif&mrSxonf/

]]vmuGm ukvm;xdkifay:xdkif}}

a':a':u ukvm;xdkifwpfvkH;rSm 0ifxdkif\/ uRefawmfvnf; ab;u vdkufxdkif&awmhonf/


q&mazonf olUausmif;oifcef;pmpmtkyfrsm;ESifh tvkyfrsm;aejyefavNyD/ a':a':ESifh
uRefawmfum; pum;wajymajymESifh rarmEdkifMu/ ociftvkyftjyif bmvkyfao;ovJ
ar;onf/ vufaxmuft,f'Dwm jzpfvm&ykHudk ajymjy&onf/ vkyf&onfh tvkyfoabm?
tvkyfvkyfcsdefrSpNyD; ae&xdkif&ykH? pm;&aomuf&ykHygrusef taMumif;pkH ar;jref;ajymqdk
aeMuavonf/

]]wdkUtdrfvnf; rMumcP 0ifxGufNyD; pm;csifwJUtcg vmpm;ayghuG,f? wpfa,mufwGuf


qdkwm rxl;ygbl;? tNrJ ydkydkrdkrdk csufxm;wmyJ}}

]]aus;Zl;wifygw,f a':a':? okdUayr,fh uRefawmfwkdUu tcsdefrSefwJUvlawG r[kwfawmh


qdkifeJUyJ udkufygw,f}}

]]qdkifxrif; qdkif[if;qkdwm Mumawmh NiD;aiGUvmwmyJuJGU/ wkdUudkawmh tm;emp&m


r&Sdygbl;? pm;csifwJUtcg vmpm;? aMomf pum;aumif;aevdkufwm armifwifxGef;udk bmrS
rauR;&ao;bl;}}

]]aeygapa':a':? uRefawmfrqmygbl;}}

uRefawmfu jiif;aomfvnf; a':a':onf wpfpkHwpf&m ,lauR;&ef xoGm;avawmhonf/


a':a':uxoGm;awmh teD;u owif;pmwpfapmifudk aumufzwfvdkufonf/ eef;&if;0ef
OD;yku olUnTefUaygif;tpdk;& atmifjrifrIrsm;teuf a&eHajrrS &efukefa&mufaeaom oydwf
wyfom;rsm;tm; tpkd;&p&dwfjzifh a&eHajrokdU jyefydkUEdkifjcif;rSm wpfckjzpfaMumif; ajymMum;

- 587 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aeavonf/ oHykH;wD; awmxkwfaeaom ocifrsm;tm; OD;apm\ *VKefwyfom;rsm;u


0g;&if;wkwfESifh &dkufMuonf/

]]armifwifxGef;&JU rif;wkdUocifawGu t,loD;vGef;w,fuG}}

uRefawmfonf owif;pmzwfae&mrS tHUMopGm Mum;vkduf&onf/ ausmif;oifcef;pm


pmtkyfjzihf tvkyf&Iyfaeaom q&maz\ toHjzpfaeí tHUMordonfhtjyif onf
xifjrifcsufrsKd;udk q&mazhxHrS rarQmfvifhojzifhvnf; tHUMordjcif;jzpfonf/

]]b,fudpörSm t,loD;wmvJ q&m? OD;apmudk oHykH;wD;NyD; awmxkwfwJUudpövm;}}

]][m q&mtJ'gajymwm r[kwfygbl;/ iapmvdkvlawmh awmxkwf&kH r[kwfbl;/ romcs


vnf; csxdkufwmyJ/ q&majymcsifwmu olwkdUbkH0g'udk ajymwm/ q&mwkdUvnf; bkH0g'udk
BudKufoavmuf BudKufygw,f? EdkUaywJU armifwkdUocifawG&JU bkH0g'u jyif;xefvGef;w,f/
tm;vkH;wef;wl&r,fqkdwm rjzpfEdkifbl;uG? oabFmusif;u ulvDwpfa,muf&JU todOmPf
t&nftcsif;eJU aumvdyfausmif;u ya&mfzufqmwpfa,muf&JU todOmPftqifhtwef;
uGmw,fr[kwfvm;/ vefcsm;ukvm;eJU ArmulvDawmif todOmPf tqifhtwef; uGmw,f
r[kwfvm;/ aumf&if*sDukvm;u bdwfbdwfwkH; OmPfr&Sdbl;? ArmulvDu OmPfydk&Sdw,f?
OmPfudk vTmokH;wwfw,f}}

uRefawmfu a&SUqufajymrnfh t&Sdef,laewkef; q&mazu vkí0ifvkdufonf/

]]NyD;awmh wpfck&Sdao;w,f? armifwkdUocifawGu a&S;t,ltqawG tm;vkH;y,f&r,f


ajymaew,f? a&S;t,ltqtm;vkH;om y,fvkduf&if ArmawG ckjzpfaewmxuf
aZmufxkd;rdk;arQmf jzpfukefMurSmyJ/ q&mxifw,f vlBuD;olr &dkao&aumif;rSef;rod?
a&S;ynmawG wefzdk;xm;&aumif;rSef;rod? bk&m;w&m;oHCm qnf;uyfudk;uG,fzkdUarh? a[m
avmurSm tzdk;weforQawG ysufpD;ukefawmhrSmyJ/ q&mwkdU[m ocifawGudk wu,fh
ta&;rSm axmufcHcJUwmyJ? vGwfvyfa&;udpörSmqdk&if wpfoabmwnf;yJ? ckvdk
t,loD;rIawG? *g&0enf;rIawG? &dkif;rIawGudkawmh raxmufcHEdkifbl;? onf;rcHEdkifbl;}}

- 588 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

q&mazonf a':a':nGefUom aumfzDwpfcGufESifh iSufaysmoD;rsm;,lí a&mufrvmvQif


a&SUqufí rnfrQ ajymOD;rnf roday/ a':a':u tm;yg;w& NyKH;vdkufNyD;aemuf-

]][J [J udkazhrSmvnf; ckwavm onf;rcHEdkifwmawG rsm;aeNyD? ckbmrsm; onf;rcHEdkif


jyefNyDvJ}}

]]ocifawG&JU t,loD;rIawG? *g&0w&m;enf;rIawG? &dkif;rIawGudk ajymwmyguGm}}

]]tr,fav; awmfyg? ocifw&m;yJGwJUqdk&ifudkyJ t&ifqkH;a&mufwm r[kwfvm;? ocifawG


oydwfarSmufNyDqdk&ifudkyJ t&ifqkH; tvSLajy;xnfhwm r[kwfvm;}}

]]awmfprf;yguGm? 'gu wjcm;yJ}}

a':a':u uRefawmfhtm; rdcifu om;i,ftm;Munfhovdk NyKH;NyKH;BuD; MunhfNyD;-

]]'Docifuav;uawmh awmfygw,f udkaz&,f? *g&0w&m; &Sdygw,f/ [J [J? uJ uJ a&mh?


aumfzDaomuf? iSufaysmoD;u 0ufrvGwfuJU}}

q&mOD;a&Tazonf ausmif;oifcef;pmpmtkyfrsm;ESifh tvkyf&IyfaejyefavNyD/ uRefawmfwdkU


ESpfa,mufvnf; pum;vufqkH usoGm;jyefavNyD/ rcifopf\ ynma&;udk uRefawmfu
par;rdonf/ [dkwkef;u oydwfjyefrvSefvdkonf r[kwfygvm;/ a':a':nGefUudk,fwdkifyif
vGwfvyfa&;r&rcsif; oydwfarSmufaejcif;udk axmufcHcJUonf r[kwfygavm/ rcifopf
onf oydwfrvSef? ausmif;jyefroGm;/ odkUaomf pmudkawmh oifzkdUaumif;ao;onf/
oifvnf; oifvdkonf/ &Spfwef;avmufESifh &yfxm;&rnfqdkaomf paumpu jzpfaeonf/
pmar;yJGrajzwm tyxm;NyD; q,fwef;pmavmufawmh wwfxm;tyfonf r[kwfygavm/

odkUjzifh rcifopftm; tvGwfynmoifay;a&;udk aqG;aEG;Muonf/ t*Fvdyfpmu cufonf/


q&mOD;a&Taz rwwfEdkif/ okdUjzifh armifwifxGef;u oifay;rnfvm;[laom tar;odkU
rvTJra&Smifom a&mufvmonf/ a':a':nGefUum; xdktar;udk tm;wufoa&m ar;vkdufNyD;

- 589 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

aemufrS bmpOf;pm;rdonfrod/ aemufqHiifaeaom trlt&m vu©Pm ay:vmonf/


uRefawmfu-

]]uRefawmfuawmh oifay;zkdU tqifoifhygyJ a':a':? a':a':horD;vnf; ar;MunfhygOD;?


NyD;awmh}}

a':':u olUtawG;ESifhol ai;armae&mrS uRefawmfquf&ef tmav;aeaom t&mudk


qufvkdufonf/

]]udka&TazeJU wdkifyifvkdufOD;r,f}}

onfrQESifh ajymp&mpum; ukefovkd jzpfoGm;avawmhonf/

þudpöwGif a':a': aemufqHiifaeonfhoabmudk uRefawmf&dyfrdygonf/ a':a':


awG;awmai;armoGm;onfh t"dyÜm,fudk zwfEdkifygonf/ OD;a&TazESifh wdkifyif&rnfh
wm0efudkvnf; em;vnfygonf/ orD;ysKduav;udk vlysKduav;wpfOD;ESifh eD;pyfapjcif;rSm
wm0efBuD;vSonf r[kwfygavm/ bmrQrjzpfOD;awmh? vllajymp&mrsm; jzpfaernfavm/

onfhaemuf rMumyg? naewdkif; uRefawmfonf rcifopftm; pmjyay;&avonf/ tpOD;


wkef;u t*Fvdyfpm? aemuf rcifopfu a*smfrufx&D ykpämwpfyk'f ar;&if; a*smfrufx&D?
t,fvf*sDb&mrsm; oifjyay;aerdawmhonf/ wpfcgwpf&H yx0D? wpfcgwpf&H &mZ0if/
naewdkif; 3em&DrS 5em&Dtxd/

tdrfa&SU{nfhcef;\ taemufawmifaxmifhwGif pm;yGJ0dkif;BuD;wpfck cif;xm;onf/ xkdpm;yJG0dkif;


BuD;um; pmoifpm;yJG0dkif;aywnf;/ uRefawmfwkdU pmoifonfhtcgwdkif; a':a':onf
reD;ra0;rSm tvkyfwpfckck xkdifívkyfaewwfonf/ odkUr[kwf rcifopfuJUodkUyif uRefawmf
uvnf; a&Ta&T[k vdkufac:aeonfh ta':tysKdBuD; ra&Topfonf tvkyfwpfckck vkyfae
wwfonf/ olwdkUrSm vkyfp&mawGuvnf; trsm;om;/ tdrfrIa&;&m atmufxyfrS
aq;qdkiftwGuf Am[D&udpö? aq;xkyf? aq;ykvif; wHqdyfuyf/

- 590 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

q&mOD;a&Tazum; xdktcsdefrSm r&Sdonfom rsm;\/ olUausmif;tvkyfESifhol udpörsm;


aeavh&Sdonf/

uRefawmfhtzkdU rcifopftm; pmoifay;&jcif; tvkyfonf aysmfp&m taumif;qkH;aom


tvkyfwpfck jzpfaeavNyD/ yef;yifuav; pdkufysKd;,k,ay;ae&onfESifh wlaeonf[k
atmufarhrdonf/ yef;yifuav;u "mwfcH aumif;vS\/ rcifopfonf OmPfaumif;onf?
vkHUv&Sdonf? yef;O,sOfuav; bGm;ceJ pnfpnfum;um; aygufvmonf/ uRefawmfum;
O,smOfrSL;vnf; [kwf\/ ydwkef;vdyfjymvnf; [kwf\/

tvkyf b,favmufrsm;rsm; tcsdefusvQif pmoifpm;yJGqDodkU a&mufatmifvm\/


rcifopfu tqifoifhxdkifí apmifhaeonf/

rcifopftm; awGUjrifpu q,fhig;ESpfjynfh[efr&Sdao;[k xifonf/ ckawmh uRefawmfh


rsufpda&SUrSmyif tysKdzm;zm;jzpfvmayNyD/ usufoa&&Sdí csKdat;aom rsufESmwGif cspfp&m
a&m,Sufvmonf/ ,Ofaus;EGJUaESmif;aom udk,frSm BuD;aumif0ifvmí pdkjynf zJGUNzdK;
vmonf/ wu,fh 16ESpf orD;unmygyJ/ qHawmufudkum; rodrf;ao;/ r[mezl;
csxm;vdkufjyefojzifh eef;qefvmayonf/

a':a':onf olUtvkyfol vkyfaeaomfvnf; uRefawmfwkdUtm; tuJcwfMunfhae&kHru


em;vnf; pGifhae[efwlonf/ pmoif&mrSaeNyD; onfhjyifpum;udk a&mufoGm;onfESifh
wpfNydKifeuf-

]]a[holi,fwdkU oli,frwdkU? pmoif&mrSm avrazmaumif;bl; [J [J? avemxwwfw,f


aemf [k a':a':u &,fp&mvkdvdkESifh 0if[efUwwfonf/

onfvdk[efUawmh pum;wefUoGm;onfrSef\/ pmudkyJ qufoifMuonf rSef\/ odkUaomf


pdwfxJurl ESpfa,mufwnf; b,folrS rMum;apbJ pum;ajymcsifaeavonf/

- 591 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfcgaomf a':a':nGefUudk,fpm; a&Ta&Tu apmifhaeonf/ t*Fvdyfoifcef;pmrSaeNyD;


&,fp&mjzpfvmojzifh uRefawmfwkdUESpfa,mufpvkH; wcpfcpf&,frdMuavonf/ a&Ta&Tonf
uRefawmfwkdUtm; rsufapmif;BuD;xkd;NyD;-

]][J [JU bmrsm; [m;wkdufaeMuwmvJ}}

uRefawmfu wcpfcpf&,f&if;yif-

]]a&Ta&Tuvnf; uRefawmfwkdU [m;rwkdufygbl;? enf;enf;&,fwmyg}}

]]rif;wkdUpmrSm bm&,fp&mygvdkUwkH;}}

rcifopfu NyKH;pdpdESifhyif-

]]t*FvdyfpmvkH; toHxGufu &,fp&maumif;vdkU a&Ta&T&JU/ q&muqdkjy? opfopfu


vdkufqdk? yDvnf;ryDbl;/ bmwJUq&m? a&Ta&TUudk tqdkcdkif;Munfhprf;yg? a&Ta&T qdkMunfhprf;?
b,favmuf &,fp&maumif;ovJvdkU}}

uRefawmfwkdUESpfa,mufpvkH; &,fMujyefonf/ a':a&Topfum; rsufapmif;wpfcsuf vufceJ


xdk;NyD;-

]]igvnf; r&,fcsifbl;? nnf;wdkUvnf; r&,fMueJU}}

uRefawmfwkdU t&,f&yfMuonfum; rSefygonf/ oifcef;pmudk qufMuonfum;


rSefygonf/ okdUaomf pdwfxJrSmum; b,folrSrMum;apbJ ESpfa,mufwnf; usdwf&,fovdk
aeayawmhonf/

- 592 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

[dkt&ifwkef;uyif rcifopfonf uRefawmfhtm; q&m[k ac:cJUonf/ tvG,fwul


b,fvdkac:&rnfrodojzifh ac:[ef wlavonf/ ,ckrl uRefawmfonf rcifopf\q&m
wu,fyif jzpfayNyD/

wynfhruav; rcifopf/

wpfaeUoü a':a':nGefUu aq;ykvif;rsm;udk aumfuyf&if; uRefawmfwkdUtm; apmifhMuyf


aeonf/ oifcef;pm tv,favmufwGif rcifopfonf olUtarbuf wpfcsufavmuf
vufceJ MunfhvdkufNyD;aemuf uRefawmfa&SUodkU pm&Gufacgufuav; ao;ao;wpfckudk
csay;vkdufavonf/ uRefawmfuvnf; ZwfceJ aumuf,lxm;vdkuf\/ bmawGrsm;
a&;xm;ygvdrfh/ odcsifaZmaMumifh pmoifrajzmifh/ a':a':a&SUrSmvnf; rzwf&J/ aemufrS
tBuH&NyD; aemufaz;oGm;um tdrfomxJ0ifí zwf&avonf/

pm&Gufuav;udk uspfuspfygatmif acgufxm;\/ pmudk ajzvkdufonfqdkvQifyif-

]udkudk} [laom tac:udk zwfvkduf&onf/ a&SUqufrzwfEdkif/ wpfudk,fvkH; wkefvIyf


acsmufcsm;oGm;onf/ yDwdvIdif;wkdUonf abmifbifcwfaeavonf/ taMumtjcifawG
axmifwufvmonf[k owdjyKvkdufrdonf/ b,fwkef;urQ þt&omrsKd; rcHpm;zl;yg/
twefMumrS pmudkzwfEdkifonf/

udkudk

ckvdk BudK;pm;oifjyay;wm txl;aus;Zl;wifygonf/ '*kefr*¾Zif;rSm


aqmif;yg;NydKifyJG opfopf 0ifcsifygonf/ opfa&;wJU aqmif;yg;udk
udkudk Munfhjyifay;r,fvm;? odyg&ap/

opf

- 593 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

pmudk,fum; bmrQ r&dk;wmrygyg/ ay;ykHESifh ac:ykHu qef;aeonf/ uRefawmfhtm;


wkefvIyfacsmufcsm;apayonf/ at;at;vlvl jyefpOf;pm;vkdufaomtcg rcifopfonf
uRefawmfhtay:rSm qef;qef;jym;jym; oabmrxm;bJ nDrcspfuav;u ]udkudk} [k
ac:vdkufjcif;rsKd;vnf; jzpfEdkifaMumif; awG;rdavonf/ xkdUaMumifh uRefawmfonf
rcifopftm; xkdpmjzifh pvdkufonf[k txifao;jcif; vkH;0r&Sdyg/ xkdpmaMumifh uRefawmfh
udk,fudkawmh udk,f aumif;pGmodoGm;ayNyD/ rcifopftm; uRefawmf cspfaeavNyD/

b,fhavmufxd cspfovJ/

rajymwwfao;/

rcifopf NydKifyJG0if&ef a&;vkdufaom aqmif;yg;rSm pum;ajyESifhum&ef a&mpyfxm;onfh


&SpfvkH;bJGUuAsm ESpfyk'fygonf/ ojzefuav;wpfyk'fESifh tqkH;owfxm;onf/ pum;vkH;
uav;rsm;rSm EkvScsKdvS\/ EGJUvSaemhvS\/ rEÅav;armifcifarmif ac: v,fwDy@dw
q&mOD;armifBuD;a&;aom cifjrifhBuD;0w¬KrS pmEkpm,OfwkdU\ MoZmruif;onfudk owdjyK
rdonf/ t"dyÜm,fuvnf; uGefUjrL;wifhqef;vSonf/ tuRefonf (þpum;okH;&mrSmum;
rif;ok0Pf qefvSonf) wdrfawmifwdrfvdyfMum;rS bGm;ceJay:vmaom vrif;BuD;udk
Munfhí þodkUqdkrdonf/ romvnf;w omvnf;w zkd;a&Tv[k vlwdkU ac:qkdjcif;rSm
,kwÅd&SdvSygonf/ tuRefUrSm aiGpE´mromawmh b,fuRef;oGm; xGef;aeygvdrfhvdkU pdk;&drfrdNyD;
tuRefUqD rxGef;awmhbl;vm;vdkU wrdonf/ aiGpE´momjyefawmh tuRefUqDrSm tNrJom
aeygvm;vdkU wrdonf/ tuRefUcspfOD;onf zkd;a&Tvayavm/

rcifopf\ aqmif;yg;udk jyifqifp&m rvdkvSyg/ acsmay;vdkuf&ygonf/ uAsmrSmawmh


uRefawmfhwGif jyifEdkifaomt&nftcsif; r&Sdyg/ okdUaomf rcifopf\ uAsmuav;rsm;onf
&Gwfqdkí csKdonf/ em;0ifyD,Hjzpfonf/

rcifopf\ aqmif;yg;onf a&G;cs,frnfhf t,f'Dwmtm; rnfa&GUrnfrQ qJGaqmifEdkifrnf?


pmzwfy&dwfowftm; rnfa&GUrnfrQ ESpfodrfhaprnfudk uRefawmfrcefUrSef;Edkif/ uRefawmfh
udkum; odrf;usK;HqGJiifvkdufygNyD/

- 594 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

uRefawmfonf olUaqmif;yg;udk oifcef;pmpmtkyfMum;xJrSm nSyfNyD; ,loGm;&onf/


tdrfrSmzwfNyD; '*kefr*¾Zif;okdU ydkUay;vdkufonf/ aemufwpfcg pmoifcsdefusawmh
oifMum;ydkUcs NyD;oGm;aom ]Zif;'g;utusOf;om;} qkdaom 0w¬Kudk tvG,fzwfEdkif&ef
jyKjyifxm;onfh avmif;*frif; zwfpmpmtkyfudk rydwfao;bJ-

]]opfopfu pma&;odyfawmfwmyJ}}

opfopfonf NyKH;NyD; Nidrfaeonf/ twefMumrS-

]]opfopfu onfavmufr[kwfygbll;? opfopf&JU q&mawGu awmfwmyg}}

]]e*dk&SdrS e*dkif;xGufowJU opfopfuJU? opfopf q&mawGu b,folawGvJ qkdprf;ygOD;}}

]]oifq&m jrifq&m Mum;q&m tm;vkH;aygh q&m&,f/ azaz&,f? ausmif;u q&mawG&,f?


q&mudkwifxGe;f&,f? 'gawGu oifq&mawGawGaygh/ v,fwDy@dw OD;armifBuD;wdkU?
rEÅav;armifcifarmifwdkU? ,k0wDcifwkyfwkdU qdkwmawGu jrifq&mawGaygh}}

uRefawmfu w[J[J&,fvkdufrdonf/ &,foHudkMum;ojzifh a':a':u uRefawmfhbufodkU


vSnfhMunfhvdkufonf/

]][J [J v,fwDy@dw OD;armifBuD;&,f? rEÅav; armifcifarmifqdkwm&,f? ,k0wDcifwkyf


&,f wpfa,mufwnf;yJ opfopf&JU}}

rcifopfonf tHUtm;oifhoGm;onf/ tvGeftMuL;vnf; 0rf;omoGm;onf/

]][if [kwf&JUvm;q&m? tkd q&mOD;armifBuD;u odyfawmfwmyJaemf}}

a':a':u vSrf;NyD; owday;vdkufonf/

]]a[h oli,f oli,frawG? 0w¬Kzwfcsdef r*¾Zif;zwfcsdef r[kwfbl;aemf}}


- 595 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]uRefawmfwdkU tckoifcef;pm oifae&wmu Zif;'g;utusOf;orm;qdkwJU emrnfausmf


t*Fvdyf0w¬KBuD; jzpfaeawmh pum;pyfrdvdkU uRefawmfwkdU pma&;q&mv,fwDy@dwqD
a&mufoGm;wmyg a':a':&,f}}

]]a[ [kwfvm;? rodygbl;uG,f}}

]]tJ'D Zif;'g;u tusOf;orm;qkdwm a':a': &kyf&SifMunfhzl;rSmaygh? ]armifha'0D} qdkwmav?


uRefawmfwdkUawmh rMunfhzl;ygbl;? Mum;om Mum;zl;w,f}}

]]aMomf tJ'D&kyf&Sifvm;? Munfhzl;wmaygh? vef'eftwfu &dkufwm? bwifhwkdU cifcifEkwkdU


emrnfBuD;wkef;uayghuG? opfopf okH;av;ESpft&G,fwkef;u ay:wJU Zmwfum;}}

]]udkif; a':a':? &kyf&SiftaMumif; ajymcsdefr[kwfbl;? pmoifvkdufOD;r,f [J [J}}

okH;a,mufpvkH; &,fvkdufMuonf/

rcifopfu nKonfhpmayuav;awG a&;ojzifh uRefawmfh&ifxJrSmvnf; wmonfh pmay


uav;awG yJUwifvl;vGefUvmonf/ uRefawmfonf pmayoabm oufa&mufonfh pm
,ckxd ra&;zl;ao;yg/ ausmif;om;b0uwnf;u owif;pmrSm aqmif;yg;a&;cJUonf/
owif;ydkUcJUonf/ ,ck vufaxmuft,f'Dwm tjzpfjzifh bmomjyefrsm;pGm vkyfae&onf/
þonfwkdUum; pmayr[kwfyg/

rjrifhOD;um; pmayorm;jzpf\/ jrefrmpm*kPfxl;,loljzpf\/ rjrifhOD;aMumifh uRefawmfonf


pmaywGif pdwf0ifpm;rI ydkvmonf/ odkUaomf pmayzefwD;&efqE´ aygufzGm;rvmyg/ ,ck
rcifopfaMumifh pmayzefwD;&ef? olrsm;pmayudk zwf&kHavhvm&kHom ra&mifh&JrIí udk,fwkdif
zefwD;&ef qE´rsm; ay:vmayonf/

rcifopf\ ]romvnf;w omvnf;w? zkd;a&Tv} udk wkHUjyef&rnf/ uRefawmfh


Zmwfvkdufonf ,mOfpMum&xm;ol jzpfavonf/ a&aMumajraMum &IHUíoGm;Edkifonf/

- 596 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

awmifZrÁL'Dyg wpfckvkH;udkvnf; vSnfhvnf&kHru ajrmufuRef;? ta&SUuRef;? taemufuRef;


rsm;udkvnf; vSnfhonf/ odkUaomf b,frSmrS raysmfydkuf/ awmifuRef;odkU jyefNyD; olU&GmodkU
vmcJUonf/ olUcspfolrsufarSmuf a&mufawmhrS csrf;ajrUaysmfydkufEdkifawmhonf/

okdUjzifh uRefawmfESifh rcifopfwkdUonf pmaytwkHUtjyef zefwD;Mu\/

wpfa,mufESifhwpfa,muf pmay;pm,lvkyfMuonfrSmvnf; a':a':nGefUESifh a':a':a&TwdkU


apmifhMuyfonfhtxJuyif jzpfonf/ oifcef;pmpmtkyfBuD;xJrSm acgufxnfhxm;vQif In
the Exercise Book [k t*Fvdyfpum;jzifh tcsufay;vkdufonf/ uGefygaowÅmxJrSm
xnfhxm;vQif In the Compass Box [k tcsufay;vdkufonf/ tcgrsm;pGm tdrfomonf
xdkpmuav;awGudk zwf&mae&m jzpfcJU&\/

uRefawmfonf rcifopftay:0,f þykHþenf;jzifh þrQom nKwmae&&kHESifh rauseyf


EdkifawmhNyD/ rjrifEdkifaom? r&kef;Edkifaom owÅdwpfcku qJGiifaeovdk xif&onf/ aemif
bmjzpfjzpf yGifhyGifhvif;vif;om cspfvkdawmhonf/ xkdtwkdif;yif rcifopftm; pma&;ay;
vdkufay\/ rcifopfum; ]cspfygonf} [laom pum;vkH;ygonfh pmwpfapmifrQrjyef/
yg;pyfjzifhajym&efum; a0;bdao;\/ rcspfbl;xifp&mvnf; vu©Pmtrlt&m wpfckrQrjy/
cgwdkif;vkdyif a&;om;ajymqdk qufqHaeayonf/ uRefawmfuvnf; olUxHrS ]cspfygonf}
qdkaompum;udk twkH;vdkuftwpfvdkuf Mum;vdkjrifvkdonf/ tm;rvdktm;r& vGefpGm
jzpf&aom tcsdefygwnf;/ xyfcgwvJar;? rajz&if pdwfqkd;&vdrfhr,f[k Ncdrf;ajcmufíar;?
rcspfvdkUvm;[k ceJUar;awmhrS ]]opfopfvnf; udkudkUvdkygyJ}} [k ajymayawmhonf/
rdef;raumif; rdef;rjrwfwkdUonf ]cspfygonf} qdkaompum;udk wGefUwdkvSacsonf wum;/
odkUuvdkyif MunfEl;tm;& O'gef;usL;rdavonf/

rcifopfonf uRefawmf\ &nf;pm;OD;jzpfonf[k qdk&rnfjzpfonf/

vlysKdjzpfuwnf;u tysKduav;awGESifh awGUcJUvSNyD/ wpfzufowf BudKufonfvnf;&Sd\/


ESpfzufusdwf BudKufonfvnf;&Sd\/ odkUaomf orD;&nf;pm; rrnfEdkifyg/ vlysKdBuD;zm;zm;
aumvdyfausmif;om;b0 a&mufjyefawmh 0ifeDazESifh awGU&onf/ ]bmuvdkwdkwdk

- 597 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

bdkuvmwmwm} ESifh pv,f0ifzifrrnf;cifu uJGcJU&onf/ rjrifhOD;um; oli,fcsif;vnf;


ru? orD;&nf;pm; vnf;rus/

rjrifhOD;ESifh yGifhyGifhvif;vif; ododomom cspfBudK;aESmif&ef bmrQrcJ,Of;yg/ tNrJwrf;


tcGifhomonf/ tpOf wHcg;yGifhaeonf/ bmaMumifh uRefawmf omaomtcGifhudk
r,lcJUoenf;/ yGifhaomwHcg;jzifh r0ifcJUoenf;/ uRefawmf tBudrfBudrf okH;oyf Munfhrd
onf/ bmaMumifh rcifopfESifhawGUrS yGifhyGifhvif;vif; ododomom cspfBudK;aESmifvdkufrd
oenf;/ uRefawmf tBudrfBudrf qifjcifMunfhrdonf/

rjrifhOD;xuf rcifopftm; tcspfydkívm;/ onf[m rjzpfEdkif/ ESpfa,mufpvkH;udk uRefawmf


wef;wlcspfonf[k xifonf/ ydkjcif;ydkvQif rjrifhOD;tay:rSmom ydkxkdufonf/ rjrifhOD;ESifh
wpfa,muftaMumif;wpfa,muf xGif;azmufí odMuonfrSm MumNyDr[kwfygvm;/
rcifopf\ oabmvu©Pm taMumif;t&mawGudk odonfrSm rMumao;/ ynmt&mrSm
qdkvQif rcifopfxuf rjrifhOD;u tqrsm;pGm omayonf/ rcifopfrSm yifudkOmPfESifh
ynmvkHUv xl;uJaomfvnf; ynmrjynhfpkHao; r[kwfygvm;/ ypönf;OpömrSmvnf;
rjrifhOD;u omayonf/ okdUjzpfvQif rcifopfu i,fvkdU? vwfqwfvdkU? i,f&G,fjcif;\
xufjrufrI&SdvdkU ydkcspfoGm;rdavovm;/ odkU&mwGif rcifopfu yGifhopfp rufarmp&m
taumif;qkH; yef;jzpfvQif rjrifhOD;u yGifhaumif;wkef; ta0qmqkH; yef;? um;um; pGifhpGifh
usufoa&wifhaom yef; r[kwfygvm;/

rjrifhOD;\tcspfu cyfat;at; cyftkyftkyfjzpfí rcifopf\ tcspfu cyfaEG;aEG;cyfyGifhyGifh


jzpfírsm; ayvm;/

rjrifhOD;u uRefawmfhtm; olvdk&modkU jyKjyifykHoGif;vkdufNyD; rcifopfu uRefawmfvdk&modkU


jyKjyifykHoGif;cHcsifonfh edrdwfvu©PmaMumifh ayavm/

bmaMumifhjzpfjzpf rcifopfESifh uRefawmf yGifhyGifhvif;vif; orD;&nf;pm; jzpfMuygayNyD/


uRefawmfonf rcifopfxuf ckESpfESpfrQBuD;\/ vlysKdaygufuav; r[kwfawmhyg/ odkUaomf
rcifopftm; vlysKdaygufuav;vdk t&l;trl;cspf\/

- 598 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

wpfckawmh xl;jcm;onf/ ,cifu uRefawmfonf rjrifhOD;tm; uRefawmfESifh&if;ESD;aom


rdef;rrsm;taMumif; tpD&ifcHavh&Sdonf/ Oyrm 0ifeDazhtaMumif;? rr rjrrSDtaMumif;/
odkUaomf ,ck rcifopftaMumif;udkum; rjrifhOD;tm; tpD&ifrcHyg/

a':':wkdU\ apmifhMuyfrIonf ydkrdkwif;Muyfvmonf xifonf/ uRefawmfwkdUESpfa,muf


cspfaeMuNyD[kvnf; &dyfrdNyD; jzpf[ef&Sdonf/ odkUaomf apmifhMuyfjcif;um; rvGefatmif
apmifhMuyfjcif;om jzpf[efwlonf/ a':a':onf uRefawmfhudk om;uJUodkU cspfaomtrlt&m
udk jyonf/ uRefawmfwkdUESpfa,muf rdom;zom;yDyD cspfMuNyD; tcsdefwefawmh wifhawmifh
wifhw,f nm;MuvQif a':a':xuf0rf;omrnfhol &Sdrnfrxifay/ odkUaomf uRefawmfwkdU\
tcspf,mOfonf a':a':cif;ay;aom vrf;twkdif;om a':a':owfrSwfaomEIef;jzifh
armif;&rnf/ rwdrf;&? rapmif;&? rvGef&/

okdUaomf a':':nGefUESifh a':a':a&TwkdU\ apmifhMuyfjcif;udk wif;vGef;vSonf[k uRefawmf


xifavonf/ pmoifpm;yJG0dkif;wGif a':a':wkdUrsufarSmufü cspf&onfudk tm;r&/
pmtkyfMum;xJ pmnSyfívnf;aumif;? uGefygaowÅmxJ pmxnfhívnf;aumif;? r*¾Zif;
*sme,fxJ &dk;wkd;&dyfwdyfa&;í vnf;aumif;? &ifwGif;&SdorQ zGifh[í rukefEdkif[k xifvm
ayonf/ a':a':wkdUrsufuG,frSm awGUvdkufcsifonf/ wwfEdkifvQif ESpfa,mufom; rom
vnf;w omvnf;w zkd;a&TvBuD;tay:wufí orD;&nf;pm;pum; ajymcsifaeavonf/

wpfcgawmh uRefawmfwkdUowif;pmwdkuf ydwf&ufBuKHojzifh ig;em&Dxdk;NyDjzpfaomfvnf;


rcifopfwkdUtdrfrS rjyefao;/ naepmxrif; 0ifpm;aeonf/ xrif;pm;NyD;aomf uRefawmf
pmoifpm;yGJ0dkif;rSm xdkifaeonf/ a':a':wkdUum; aemufaz;rD;zdkaqmifrSm &SdMuonf/
q&mazonf atmufxyf aq;qdkifrSm tvkyfrsm;aeonf/ rcifopfonf uRefawmf&Sd&m
pmoifpm;yJGokdU vmvdkuf? aemufaz;rD;zkdaqmif olUtarqD oGm;vkduf vkyfaeonf/
rcifopf\ trlt&mrSm oydwfvG,fiSufuav; jrufcif;ay:rSm ckefaygufoGm;vm
aeonfESifh wl\/ aemufqkH;wpfacguf uRefawmfhqDvmNyD; tem;rSmxdkifvkdufum &Sdao;/
a':a':u a'gooHjzifh-

]][JU rdcifopf}} [k atmfac:vkdufonf/

- 599 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

]]rdcifopfaemf vGefyJvGefvGef;w,f? vmcJU 'Dudk}}

qlylBudrf;armif;oHaMumifh rcifopf\rsufESm rnf;oGm;avonf/ uwkdufu&dkuf xNyD; olU


tarqD ajy;&avonf/

a':a':htoHum; raumif;qkd;0g; wpfwDwl;toHxuf uJae\/

]][dkem; cPcPoGm;&wm 'g pmoifcsdefrkdUvm;}}

rcifopfu bmrQjyefajymoH rMum;&ay/ a':a':u olUorD; usdwfqlaeoHudkom


Mum;ae&\/ a':a':\ csKyfcs,frIaMumifh uRefawmfrsm;pGm pdwfnpfoGm;onf/ avmuwGif
onfhxuf usOf;usyfaomae&m r&Sdawmhbl;[k xifonf/ uRefawmfonf pdwfysufysufESifh
b,folUrQEIwfrqufbJ xvmcJUavonf/ tdrfrSm q&mOD;wuf&Sdef\ pm;yJGwGifxkdifNyD;
pmwpfyk'f a&;csvkdufavonf/

O,smOfrSL;onf cGmndK&kHuav;udk wpfESpfvkH;vkH; a&avmif;cJUonf/ jyKjyif ,k,cJUonf/


ajrMoZmxnhfcJUonf/ jymodkvodkU a&mufvmNyD/ aiGESif;pdkpdkwGif cGmndKyef;awG yGifha0vmNyD/
O,smOfrSL;u cl;awmhrnfvufvSrf;wkef; ydkif&Sifu ]rydkifolESifh rqkdifbl;? rcll;&} [k
wm;jrpfvkdufavonf/ jymodkv ukefoGm;NyD/ cGmndKyef;awGvnf; wkH;oGm;avNyD/ O,smOfrSL;
um; cGmndK&kHteD;wGif xdkifvsuf tonf;ESvkH; cGmndKESifhtwl wkH;oGm;ovdk rIdifai;ae&
onf/ cGmndKyifteD;uvnf; rcGmEdkif/

onfvkd uRefawmfa&;vkdufaom pmudk rcifopfwkHUjyefvkdufaom uAsm\ t"dyÜm,frSm-

tuRefonf O,smOfrSL;\ jyKpkysKd;axmifí aygufzGm;BuD;xGm;cJUonf/


tuRefUrSm &moDtvdkufyGifhaom cGmndKr[kwfyg/
tuRefUwGif yGifha0aeaom yef;rSm q,fhESpf&moD yGifhonfh ESif;qDyef; jzpfygonf/
tuRefUudkydkif&Sifa&m? O,smOfrSL;yg qdkifygonf/ /

- 600 -
odef;azNrifh ta&SUuae0ef;xGufonfUyrm

________________

(yxrydkif; NyD;\)

- 601 -

Вам также может понравиться