Вы находитесь на странице: 1из 217
VU TRUNG HQC CHUYEN Nee AU ANN Cals Gido trinh > SAI BEAT JUNG JA EL DUI Ns cll . KY THUAT DO LUGNG PCP eke eke mie DAO TAO HE TRUNG HOC riya hua PGS. TS. NINH DUC TON GVC, NGUYEN THI XUAN BAY GIAO TRINH DUNG S@l LAP GHEP va KY THUAT DO LUONG Sdch dang cho céc truong dao tao hé Trung hoc chuyén nghiép (Tai ban lan thif hai) NBA XUAT BAN GIAO DUC Loi gidi thiéu Viée to’ chute bién soan va. xudt bdn mét 86 gido trink phuc vu cho dao tao cde chuyén nganh Dign ~ Dién tit, Co khi - Dong lue 6 cde truimg THON —DN la mot su cé'gdng lin cia Vu Trung hoc chuyén nghigp —Day nghé va Nha xudt bdn Gidio due nham ting bude théng nhdt néi dung day va hoc & ede truiing THCN trén toan quéc, NGi dung cia gido trinh dé duoc xéy dung trén co sd h& thita nhiing ngi dung duoc gidng day d cdc truong, két hop vdi nhitng ngi dung mdi nhém dap ting yéu céu nang cao chat lugng dao tao phuc vu sv nghiép cong nghiép 46a, hign dai héa. Dé cuong cita cdc gido trink dé duge Vu Trung hoe chuyén nghiép - Day nghé tham khdo y kién cia 96 truéng nhit : Truing Coo ding Céng nghitp Ha Néi, Truong TH Viét ~ Hung, Truéng TH Cong nghiép I, Truéng TH Cong nghiép III v.v... va da nhén duge nhiéu ¥ hién thiét thuc, Biuip cho tae gid bién soan phi hop hon. Gido trink do cde nha gido c6 nhiéu kinh nghiém gidng day & cdc trang Dai hoe, Cao déng, THCN bién soan. Gido trink dupe bién soan ngdn gon, dé hiéu, b6 sung nhiéu kin thite mdi ud bién soan theo quan diém mé, nghia la, dé cap nhiing noi dung ed ban, edt yéu dé tay theo tinh chat cua cdc nganh nghé dao tao ma nha trudng tu diéu chink cho thich hop va khong trdi vdi quy dink cua chiong trinh khung déo tao THCN. Tuy cde téc gid dé eb nhiéu of ging bhi bién soan, nhung gido trinh chde khong tranh bhéi nhitng khiém khuyét. Vu Trung hoc chuyén nghiép — Day nghé dé nghi cdc triting sit dung nhiing gido trinh udt bon ln nay dé be sung cho ngudn gido trink dang rat thigu hin nay, nhém Phuc vu cho vige day vd hoe ella ede truimg dat chat lugng cao han. Cée gido trinh nay eting rat be” ich d6i vdi doi ngit ki thudt vién, cong nhan ki thudt dé ndng cao hiéh thite va tay nghé cho minh. Hy vong nhén duge su gop y cia cée truéng va ban doc dé nhitng gido trinh duge bién soan tiép hode lan tai bdn sau cé chat lugng tét hon. Moi gop ¥ xin giti vé NXB Gido duc ~81 Tran Hung Dao - Ha N6i. VUTHCN~DN Mé déu Gido trink Dung sai lép ghép va K} thudt do lang dude bién soan dé cuang do vu THCN - DN, B6 Gido duc & Bao tao xéy dung vd théng qua. Néi dung dude bién sogn theo tink thdn ngén gon, dé hiéu. Cac kién thite trong todn b6 gido trink cé méi lién hé légic chat ché. Tuy véy, gido trinh cting chi la mét phan trong néi dung cia chuyén nganh déo tao cho nén ngusi dey, ngubi hoe cn tham khéo thém ede gido trinh 6 lién quan dét vdi nganh hoc dé viéc sit dung gido trinh co hiéu qua hon. . Khi bién soan gido trinh, ching tei da 06 ging cp nhat nhiing high thite méi 06 lién quan dén mén hoc va phi: hop vdi dét tong sit dung cing nhu co géng gin nhiing néi dung li thuyét vdi nhiing udn dé thyuc t@ thuéng gdp trong sdn xudt, doi song dé gido trinh cé tink thue tién cao. N6i dung cia gido trinh duge bién sogn gém : Ph4n thit nhat : DUNG SAI LAP GHEP Chuong 1. Cac khai niém co ban vé dung sai Ap ghép ; Chwong 2. He thong dung sai lip ghép bé mat tron ; Chuong 3. Dung sai hinh dang, vi tri va nham bé m&t ; Chong 4. Dung sai kich thuéc va lép ghép cia cae méi ghép thong dung ; Chuong 5. Chubi kich thudc ; Phan thif hai: KY THUAT DO LUGNG Chuong 6. Cae khéi nigm co ban trong do luing ;Chwong 7. Dung cu do théng dung trong ché tgo cd khi ; Chwong 8. Phuong phdp do céc théng sé hinh hoe trong ché tao cd khi. On tap va kiém tra Trong qué trinh sit dung, tixy theo yéu cdiu cu thé e6 thé diéu chinh 86 tet trong méi chuong. Trong gido trinh, ching tbi khéng dé ra n6i dung thuc tap ctia iting chitong, vi trang thiét bi phuc vy cho thyc tap cia ede tring khéng déng nhét. Vi vby, cin ci vdo trang thiét bi da e6 cilia ting truéng va khd nding 16 chtic cho hoc sink thite tp ¢ cdc xt nghiép bén ngodi ma trudng xdy dung thoi litgng vé néi dung thie tap cu thé ~ Thai lugng thy tap t6t thiéu noi chung ciing khong it han thai lugng hoc li thuyét ela moi mon. Gido trinh dige bién sogn cho déi tang la hoe sinh THCN, Cong nhan lanh nghé bac 3/7 va n6 cing Ié tai ligu tham khdo b6 ich cho sinh vién Tao dang kj thuGt-ciing nhu Kj thugt vién dang lam vige 6 cdc co sé kink t€ trong nhiéu linh vuc khdc nhau. Mac dix dé c6’ gdng, nhung chée chan khéng trdnh khéi hét khitm khuyét. Rét mong nhan duoe § kiéh ding gop cia nguti sit dung dé ln tdi ban sau duge hoan chinh hen. Moi gép 9 xin dle gti vé Nha XBGD - 81 Trdn Hung Deo, Ha Néi. TAC GIA Phén thit nhat DUNG SAI LAP GHEP CHUONG 1 CAC KHAI NIEM CO BAN VE DUNG SAI LAP GHEP 1.1, KHAI NIEM VE DOI LAN CHUC NANG TRONG CHE TAO CO Kui 4.1.1. Ban chat cda tinh déi ln chute nang Mi chi tiét trong bo phan may hodc bo phan may trong may déu thuc hién mot chite nang xdc dinh, vi du : dai 6c vin vao bu long c6 chife nang bat chat, pit tong trong xi lanh thuc hién chic nang nén khi, gay né va phat luc. Khi ta ché tao hang loat pit tong, hang Joat dai 6c cing loai, néu lay bat k} dai 6c hoac pit tong cia loat vila ché tao lap vao bo phan may ma b6 phan mdy dé déu thuc hién ding chitc nang yéu cdu cia n6 thi loat dai 6c va loat pit tong da ché tao dat duge tinh déi ldn chite nang. Vay tinh di 14n chic nang cia loat chi tiét la kha nang thay thé cho nhau khong can phai Iya chon hoac sta chita gi thém ma vin.dam bao chic nang yéu cdu cia bo phan may hodc may ma chiing lip thanh. Loat chi tiét dat dugc tinh déi Mn chifc nang hoan toan néu moi chi tiét trong loat déu dat t{nh déi 14n chic nang. Cdn néu cd mot hoadc mot vai chi tiét trong loat khong dat tinh déi In chttc nang thi loat chi tiét Ay dat tinh déi lan"chite nang khong hoan toan. 83 di loat chi tiét dat dugc tinh déi lin chite nang 18 vi ching duge ché tao ging shau, tét nhién khong thé giéng nhau tuyét d6i dugc ma chiing cé sai khdc nhau trong m6t pham vi cho phép nao dé. Ching han cdc thong s hinh hoc cita chi tiét nh kich thudc, hinh dang,... chi duge sai khéc nhau trong mot pham vi cho phép goi 1A dung sai. Gié tri dung sai dy dugc ngudi thiét ké tinh to4n va quy dinh dya trén nguyén tic cia tinh déi 14n chic nang. 1.1.2. Vai tré cua tinh déi ln chic nang Tinh dé? tn chitc nang 14 nguyén tac cita thiét ké va ché tao. Néu cde chi tiét duge thiét ké, ché tao theo nguyen tac déi ln chite nang thi ching khong phy thudc vio dia diém sin xudt. Dé 1a diéu kién dé ta cé thé hop téc va chuyén mon héa s4n xudt. Sy hop tac va chuyén mOn héa san xuat sé din dén san xudt tap trung quy mé I6n, tao kha nang 4p dung ky thuat tién tién, trang bi may moe hién dai va day chuyén san xudt nang sudt cao, Nho dé ma vita dam bao chat lugng lai gidm gid thanh san phdm. Mat khac thiét ké, ché tao chi tiét theo nguyén tac d6i ldn chute nang tao diéu kién thuan loi cho viéc san xuat cdc chi 1iét du tit thay thé. Nha dé ma qué trinh stt dung cdc san phim cong nghiép sé tién Igi-v&t nhiéu. Trong ddi s6ng : ta dé dang thay mét béng dén héng bang mot bong dén mi vi cing mét dui dén, hodc dé dang thay 6 bi dd mén hong cla mét xe may bing mot 6 bi mdi cing loai. Trong san xudt, gid dy mOt banh ring trong m4y bi gay hong, ta cé ngay mot banh rang dy trit cing loai thay thé vao 14 may lai tiép tuc hoat dong dugc ngay. Do dé gidm thoi gian ngitng may dé sita chita, sir dung méy trigt dé hon, mang lai Igi (ch Idn vé kinh té va quan ly sda xudt. 1.2. KHAI NIEM VE KiCH THUGC SAI LECH GIGI HAN VA DUNG SAI 1.2.1. Kich thudée¢ danh nghia : 1a kich thuéc duge xdc dinh xust phat tir chife nang cia chi tiét sau dé quy trén Kich thuée cua chi tiét da ché tao (kich thuéc thc) nm trong pham vi cho phép ay thi dat yeu cfu. Nhu vay chi tiét ché tao dat yéu céu khi kich thuéc thyc eiia no théa man bat dang thiic sau : din $ Sin S Imax dt) Dmin $ Din $ Prnax (1.2) 1.2.4. Sai léch gidi han : 1a higu dai sé gitta cdc kich thude gidi han vi kich thuéc danh nghia. — Sai lech gidi han én : 1a higu sé dai s6 giita kich thuée gi6i han In nhat va kich thuéc danh nghia. Né duge ki hiéu la es (ES) va duge tinh nhw sau : es = dmax — Sy (3) ES = Dax ~ Dy (1.4) (chit in hoa su dung 461 v6i chi ti&t 16, chit thudng d6i véi chi tiéi truc). _JENTo ES Din Drax ¢ Hink 1.1. So d6 bigu digo kich thude gidi han ~ Sai léch gidi han dudi : 14 hieu dai s6 gita kfch thude giGi han nhé nhat va kich thuéc danh nghia. Né duge ki hiéu 1a ei (ED). ei = dyin — SN (1.5) EL = Din - Py (1.6) Tri s6 sai lech mang dau “+” khi kich thudc gidi han Idn hon kich thuéc danh nghia, mang dau “~" khi nhé hon kich thuée danh nghia va bing “0” khi ching bing kich thude danh nghia, hinh 1.1. 4.2.5. Dung sai : 14 pham vi cho phép cila sai s6. Tri sé dung sai bing hiéu sé gitia kich thinsc giéi han ldén nhét va kfch thuéc gidi han nho nhdt, hodc bang hiéu dai s6 gifia sai lech gidi han trén va sai léch gidi han dudi. Dung sai duoc ki higu 14 T (Tolerance) va duge tinh theo cdc cong thie sau: + Dung sai kich thude truc : Ty = dinax — Sin a.7) hoac Tg = es — ei (1.8) + Dung sai kich thuée 16: Ty = Dinax — Drnin (1.9) hoac Tp = ES—El (1.10) Dung sai lu6n luén cé gid tri duong. Tri s6 dung sai cang nho thi pham vi cho phép cha sai sé cang nhd, yéu cfu dé chinh xdc ché tao kich thudée cing cao. Nguge lai néu tri s6 dung sai cang 16n thi yéu cfu d6 chinh xdc ché tao cang thap. Nhu vay dung sai dac trung cho d6 chinh x4c yeu cdu cia kich thuéc hay cn goi la dO chinh xac thiét ke. Vi du 1.1. Mot chi tiét truc c6 kich thudc danh nghia dy = 32mm, kich thude gidi han 16n nhat djygx = 32,050mm kich thude gidi han nhé nhat din = 32,034mm. Tinh tri s6 cdc sai lech giéi han va dung sai. Gidi : — Sai lech gidi han kich thuéc tryc duge t{nh theo cdc cong thitc (1.3) va (1.5): es = dingy — dy = 32,050 - 32 = 0,050 mm ei =diin — dy = 32,034 — 32 = 0,034 mm — Dung sai kich thudée true duge tinh theo cOng thite (1.7) hoae (1.8) : Ty = diax ~ min = 32,050 — 32,034 = 0,016 mm hoic Ty = es — ei = 0,050 — 0,034 = 0,016 mm Vi du 1.2 : Chi tiét 16 c6 kich thudc danh nghia 1A Dy = 45 mm, kich thudc gidi han I6n nhat Diaz = 44,992 mm, kich thudc giéi han nhé nhat Dain = 44,967 mm. Tinh trj s6 cdc sai lech gigi han va dung sai. Gidi :; — Tinh c&c sai léch gidi han theo c4c cong thifc (1.4) va (1.6) ES=D, max — Dy = 44.992 — 45 = — 0,008 mm El = Dyin — Dx = 44,967 — 45 = — 0,033 mm — Tinh trj s6 dung sai theo cong thitc (1.9) hod (1.10) : Tp = Dinag — Drnin = 44,992 - 44,967 = 0,025 mm hoac Tp = ES - EI = — 0,008 - (-0,033) = 0,025 mm. Vi du 1.3 : Biét kich thuéc danh nghia cia truc 1a dy = 28 mm va cdc sai lech giGi han 1a : es = - 0,020 mm, ei = — 0,041 mm. — Tinh cdc kich thu6c gici han va dung sai. 10 — N&u sau khi gia c6ng truc ngudi tho do duoc kich thudc thuc 1A : diy = 27,976 mm thi chi tiét truc dé cé dat yeu cdu khong. Gidi : — Tir cdc céng thttc (1.3) va (1.5) ta suy ra: max = dn + 8 = 28 + (— 0,020) = 27,980 mm dmin = dy + ei = 28 + (r 0,041) = 27,959 mm. Ap dung cong thiic (1.8) ta tinh duge dung sai : Tg = €s — ci = — 0,020 ~ (— 0.041) = 0,021 mm ~ Ta da biét chi tiét ruc dat yeu cdu khi kich thudéc thuc cia né thoa man bat dang thtic (1.1) : dmin $ 4th S Imax Trong vi du nay taco: Gin = 27,959 < diy = 27,976 < dingy = 27,980 Vay chi tiét truc da gia cong 1a dat yéu cdu. Vi dy 1.4 : Biét kich thuéc danh nghia cia chi tiét 16 1a : Dy = 25 mm, cdc sai léch giéi han kich thudc 16 1a : ES = + 0,053 mm, EI = + 0,020 mm. — Tinh cdc kich thuéc gidi han va dung sai. — Kich thuéc thyc cua 16 sau khi gia céng do duge 14 : Dy, = 25,015 mm. Chi tiét 16 da gia cong cé dat yéu cau khéng ? Gidi : ~ TY cdc cong thitc (1.4) va (1.6) ta suy ra: Dmax = Dy + ES = 25 + 0,053 = 25,053 mm Dinin = Dy + El = 25 + 0,020 = 25,020 mm Ap dung céng thie (1.10) ta tinh dugc dung sai : Tp = ES - EI = 0,053 = 0,020 = 0,033 mm — Chi tiét 16 dat yeu cdu khi kich thudc thuc cia né thod man bat dang thite (1.2); Dmin $ Dth S$ Dmnax Trong vi dy nay : Dy, = 25,015. mm < Dy, = 25,020 mm tic 1a khong théa man bat dang thitc (1.2). Vay chi tiét 16 da gia cong 1A khong dat yéu cu. Trong thyc té, trén ban vé chi tiét ngudi thiét ké chi ghi kich thuée danh nghia va ké sau d6 1a cc sai I¢ch gidi han (sai 1éch gidi han trén ghi 6 phia trén, sai lech gidi han duéi ghi 6 phia dudi). Trudng hgp cia vi du 1.3 va 1.4. thi : 0.020 Kich thude truc duge ghi la: $28 boat 2 an 16 vay. 40,053 Kich thude 16 duge ghila: $25 0,020 (chit “$” biéu thi kich thuéc dudng kinh) Khi gia cong thi ngudi thg phai nhdm tinh ra céc kich thudc giéi han, r6i A6i chiéu vGi kich thudc do dugc (kich thuée thuc) cia chi tiét di gia cng va danh gid chi tiét dat yéu cdu hay khong dat yéu cdu. Dudi day 1a mot 86 vi du yé cach nhdm tinh kich thuéc gidi han va d4nh gid, bang 1.2. Bang 1.2 Kich thuée Kich thude giéi han Kich : ghi tren digg Fd OS thude DAnh gid an ve * két qua ban vé dyin = 4 + Ct thuc 1 = 30 + 0,04 = 30,04 0 Goss 30,025 Dat 0.01 dain = 30 + 0,01 = 30,01 ax = 30 + 0,02 = 30,02 30°" oom 29,992 Dat “O01 Sin = 30 - 0,01 = 29,99 + | = 30 + 0,07 = 30,07 30°" dinax 29,92 | Khong dat min = 30 ~ 0,07 = 29,93 + aux = 30 + 0,045 = 30,045 30S me 29,995 | Khong dat pin = 30 + 0 = 30,00 dipay = 30 + 0 = 30,00 30. 30,01 Khong dat 0.05 min = 30 - 0,05 = 29,950 0,02 30 64 29,99 | Khong dat 1.3. KHAI NI#M VE LAP GHEP Hai hay mot s6 chi tiét phéi hgp v6i nhau mt c4ch c6 dinh (dai 6c van chat vao bu long) hodc di dong (pit tng trong xi lanh) thi tao thanh méi ghép. Nhiing bé mat ma dua theo chting c4c chi tiét ph6i hgp véi nhau goi 1a bé mat lép ghép. Bé mat lip ghép thudng 1a bé mat bao ben ngoai va bé mat bj bao bén trong. Vi du : trong lAp ghép giita truc va 16, hinh 1.2, va lap ghép gitta con trugt va ranh trugt, hink 1.3, thi bé mat 16 va bé mat ranh trugt 1a bé mat bao, cdn bé mat truc va bé mat con truot 1a bé mat bi bao. Hinh 1.2: 1-16 Hink 1.3: \- Ranh wugt 2-Truc 2- Con trugt Kich thuéc bé mat bao duac ki hi¢u 14 D, kich thude bé mat bj bao 1a; d. Kich thudc danh nghia cia lap ghép 1a chung cho ca bé mat bao va bi bao : Dy = dy. Céc loai lip ghép thudng sit dung trong ché ta0 co khi cé thé phan loai theo hinh dang bé mat lap ghép : — Lap ghép bé mat tron bao gém : + Lap ghép tru tron : bé mat lép ghép 1a bé mat tru tron, hinh 1.2. + Lap ghép phang : bé mat 14p ghép 1a hai mat phing song song, hinh 1.3. — Lap ghép con tron : bé mat lép ghép 1a mat nén cut, hinh 1.4. — Lap ghép ren : bé mat lap ghép 14 mat xodn 6c cé dang prOfin tam gidc, hinh thang, ..., hinh 1.5. 13 Hinh 1.4. Lap ghép con tron Hinh 1.5. Lap ghép ren - Lap ghép truyén dong binh rang : bé mat lap ghép 14 bé mat tiép xtc mot cach chu Ki cila céc rang banh rang (thutmg 1a bé mat than khai), hinh 1.6. Trong 86 cAc l4p ghép trén thi ldp ghép bé mat tron chiém phan én. Dac tinh cla lip ghép duge xd4c dinh béi hiéu s6 kich thude Hinh 1.6. Lap ghép bank ring bé mat bao va bi bao. Néu hiéu s6 d6 cé gid tri duong (D - d > 0) thi ip ghép cd do hd. Néw hiéu sé dé co gid tri am (D ~ d < 0) thi lap ghép c6 40 doi. Dua vio dac tinh d6 lap ghép dugc phan thanh 3 nhém. 1.3.1. Nhém ldp.long Hish 1.7. Lap ghép long 14 Trong nhém lap ghép nay kich thudc bé mat bao (16), Ju6én luén 16n hon kich thués bé mat bj bao (tryc), dam bao lap ghép lu6n luén c6 40 hé, hinh 1.7. Do hé cia lap ghép dugc ki hiéu Ja S va tinh nhu sau : S=D-d Tuong Ung vdi céc kich thude gidi han cla 16 (Day, Din) YA cla truc (dmax: Amin). lap ghép c6 6 hé gidi han : Smax = Dinax ~ Imin (41) Smin = Dmin~4max (1.12) Do hé trung binh cia lip ghép 1a : Sma = Sn + Sma (1.13) Ti (1.11) va (1.12) ta suy ra: Smax = (Dax — Dry) — (Amin — dy) = ES - ei (1.14) Smin = Dain — Pn) ~ inax ~— In) = EI - es (1.15) (D6i véi mot lip ghép thi Dy = dy) Néu kich thudc cia loat chi tiét duge phép dao dong trong khodng Dmax + Dyin 6i VOi 18 Va dinax #4pig GOI VOI tryc thi do hé (S) cia loat lap ghép tao thanh cting duoc phép dao dong trong khodng Syjax + Spin: tic 1a trong pham vi dung sai cha do hd, Ts = , Ts = Smax — Smin (1.16) Tw (1.11) va (1.12) ta suy ra: Ts = (Dinax — Sin) — (min ~ Imax) Ts = (Dynax — Dynin) + (max — dmin) Ts=Tp+Ty (iy) Nhut vay dung sai cla do ha (Tg) bing tong dung sai kich thudc 16 va kich thude truc. Dung sai cla do hé cdn duge goi 1a dung sai cha lap ghép long. N6 dac trung cho mite do chinh x4c yeu cdu cia lap ghép. 15 Vi dy 1.5 + Cho kidu lap ghép long trong ds kich thuée 16 1a 4520" kich thude truc 52 hay tinh : 0, eo , — Kich thuéc giéi han va dung sai cia c4c chi tiét. — Dé hé gidi han, 40 hé trung binh va dung sai cia do hd. Gidi : Theo s6 liéu da cho ta c6: me +0,030mm =0 = -0,030mm Lé $524 = -0,060mm Truc 652 {E ei ~ Kich thuéc gidi han va dung sai duge tinh tuong ty nhu vi dy 1.3 va 14: +DOivGi18: — Dax = Dy + ES = 52 + 0,030 = 52,03 mm Dain = Dy + El = 52 + 0 = 52,00 mm Tp = BS - El = 0,03 - 0 = 0,03 mm +DOi v6ittuc: — dmax = dn + ¢s = 52 + (— 0,03) = 51,97 mm nin = dy + ef = 52 + 0,06) = 51,94 mm Tg = es — ei = — 0,03 — (— 0,06) = 0,03 mm ~ Do hé gidi han va trung binh duge tinh theo (1.11), (1.12) va (1.13) Smax = Drax — min = 52.03 — 51.94 = 0,09 mm Smin = Din ~ Imax = 52 - 53,97 =-0,03 mm §, 0,09 +. 0,03 Sm = Smax + Sin _ SSS = 0,06mm — Dung sai cha d6 hd duge tinh theo (1.16) hode (1.17) Ts = Snax - Sin’ = 0.09 - 0,03 = 0,06 mm hoac Ts = Ty + Ta = 0,03 + 0,03 = 0,06 min 16 1.3.2, Nhom.lap chat Trong nhém lép chat, kich thuée bé mit bao luén luén nhé hon kich thude bé mat bi bao, dim bdo lip ghép ludn tudn 06 dé déi, hinh 1.8, Do doi cita lap ghép duge ki hiéu la N va tinh nh sau : N=d-D ISSSY Hinh 1.8. Lap ghép chat Tuong tng véi cdc kfch thude gidi han cua truc va 16 ta cé dé doi gigi han: Ninax = ¢max - Dmin = €8 — BE (1.18) Ninin = Ginin ~ Dyna = €i — ES (1.19) DO doi trungdinh cha lép ghép : Nmax + Nmnin Ne = (1.20) Dung sai 46 doi, Ty : Ty = Nmax - Nmin = Tp + Ty (1.21) Dung sai 49 doi ciing bang téng dung sai kich thuée 18 va truc. Vi-du 1.6 : Cho kiéu lap chat, trong dé kich thuéc 16 Ia 445005 | kich thude truc $4573 030 hay tinh : ~ DO doi gidi han va do doi trung binh cia ki lap. ~ Dung sai kfch thude 16, truc va dung sai d6 doi. 7 Gidi ; V6i s6 liéu da cho ta cé : ES = +0,025mm. EI=0 es = +0,050mm Lé: 645 ° { ei = +0,034mm Truc v5 — Tinh d6 doi gidi han theo (1.18) va (1.19): Nmmax = ¢8 ~ El = 0,050 —0 = 0,050 mm Niuin = ¢i — ES = 0,034 — 0,025 = 0,009 mm — Tinh d6 d6i trung binh theo (1.20) : Noy =< Nmax = Nai - 2,050 = 6,009 = 0,0295mm — Tinh dung sai kich thude chi tiét : . Tp = ES ~ Ef = 0,025 - 0 = 0,025 mm Tyg = es — ei = 0,050 — 0,034 = 0,016 mm — Tink dung sai d6 dé: theo (1.21) Ty = Tp + Tg = 0,025 + 0,016 = 0,041 mm 1.3.3. Nhém 4p trung gian Trong nhém lap ghép nay mién dung sai kich thuéc bé mat bao (16) b6 tri xen 14n mién dung sai kich thudc bé mat bj bao (truc), hinh 1.9. 4 el SS Hink 1.9, Lip ghép trung gian Nhu vay kich thuéc bé mat bao dugc phép dao dong trong pham vi cé thé 16n hon. hoac nhé hon kich thuéc bé mat bj bao va lp ghép nh4n duge 6 thé 1a d9 h& hodc do doi. 18 Trudng hop nhan duge lip ghép c6 do hé thi d6 hé 16n nhit 1a : Smax = Dmax ~ 4min Trutmg hop nhan duge lap ghép c6 dd doi thi do doi lén nhét 1a ; Ninax = Imax — Din Trong nhém lap ghép trung gian thi d6 hé va dé doi nhé ohat img véi truéng hop thuc hién lip ghép ma kich thudc 15 bang kich thud truc, c6 nghia 1a d6 hé va dQ dOi nho nh&t bing khong. Vi vay dung sai cia lap ghép trung gian dugc tinh nhu sau: ‘ Ts,n = Smax + Nmnax (1.22) Ts n=Tp+Tg Trudng hop tri s6 do hé gidi han én nhat (S_,4,) 16n hon trj 6 do doi gidi han Idn nhat (N,,,x) thi ta tinh d6 hé trung binh : Sm ~ Sas Naas (1.23) Nguge li néu tri s6 dé doi giéi han 16n nh4t 16n hon tri s6 dé hd gidi han lén nhat ta tinh do d6i trung binh: Ni Novas = Sas (1.24) Vé du 1.7 : Cho kiéu lap trung gian, trong d6 kich thudc 16 1a 482205, kfch thuée truc 1: 48272043, hay tinh : — Tinh kich thuéc gidi han va dung sai kich thudc 16 va truc. — Tinh dé ho, d6 doi gidi han va dé hd hodc d6 déi trung bink. — Tinh dung sai cia lap ghép. Gidi : Theo s6 ligu da cho ta c6; ES = +0,035mm EE=0 es = +0,045mm Lé 4 ei = +0,023mm Truc if ~ Kich thuée giéi han va dung sai tinh tugng ty nhu cdc vf dy 1.3 va 1.4: Dmax = Dy + ES = 82 + 0,035 = 82,035 mm A Dain = Dy + EI = 82 + 0 = 82,000 mm Tp = ES— El = + 0,035 + 0 = 0,035 mm dinax = dy + es = 82 + 0,045 = 82,045 mm dmin = dy + ci = 82 + 0,023 = 82,023 mm . Ta = es — ei = 0,045 - 0,023 = 0,022 mm - Do hé va dO doi giéi han 16n nhat tinh theo (1.11) va (1.18) Smax = Dmnax — 4min = 82,035 — 82,023 = 0,012 mm = dinax — Dmin = 82,045 — 82,00 = 0,045 mm Trong yi dy nay : Nyx = 0,045 mm > S, d6i trung bink theo (1.24) imax = 0,012 mm, nén ta tinh do => = 0,0165mm wy. = Nmax = Smax _ 9,045 ~ 0,012 m 2 2 — Dung sai cha lip ghép duoc tinh theo (1,22) Ts, N=Nmmax + Smax = 0,045 + 0,012 = 0,057 mm hose Ts, N= Tp + Tg = 0,035 + 0,022 = 0,057 mm 14. BIEU DIEN SO DO PHAN BO MIEN DUNG SAI CUA LAP GHEP Dé don gian va thuan tién cho tinh todn ngudi ta biéu dién lp ghép dudi dang so-dé phan b6 mién dung sai. Ding hé truc toa d6 vung géc véi truc tung biéu thi sai Iéch cla kich thude tinh theo micromet (um) (1m = 10° °mm), truc hoanh biéu thi vi tri cha kich thuéc danh nghia. Ung véi vj trf dé thi sai lech kfch thuéc bing khong, nén truc hoanh cdn goi 18 dudng khong. Sai 1¢ch cha kich thudc duge phan b6 vé hai phia so véi kich thuéc danh nghia, sai léch duong 6 phia trén, sai léch 4m & phia duéi. Mién bao gém giffa hai sai léch gidi han 1A mién dung sai kich thuéc, dugc biéu thi bing hinh chi nhat. 20 Vi dy 1.8 : Cho lap ghép c6 kich thuéc danh nghia : dy = 40 mm, sai lech gidi han cdc kich thuéc : ES = +25um + es ei Lé Truc El=0 ° -25pm = -50um — Bidu dién so d6 phan b6 mién dung’ sai cla lap ghép. um 4 — X4c dinh dac tinh ca lip ghép va tinh tri s6 gidi han cia do hd hode do doi truc tiép trén so dé, Gidi : — Vé hé truc toa dé vuéng géc : truc tung cé sé do theo pm, truc hoanh khong c6 s6 do ma chi biéu thi vi tri kich thude danh nghia nhu hinh 1.10. Trén true tung ldy 1 diém c6 tung 46 + 25pm, tng vi sai léch gidi han trén cla 16 (ES) va diém cé tung d6 0 tng véi sai Iéch gidi han dudi cia 16 (EI). Vé hinh chit nhat c6 canh dig 14 khoang cach gitta hai Hinh 1.10 sai léch gigi han. Nhu vay s6 do cia canh ding chinh,1a s6 dung sai kich thudée. Hai canh nam ngang cia hinh chit nat wing voi hai vi tri cia sai 1éch gidi han déng thdi cing 1a vj tri cha kich thuéc gidi han. Cling tuong tu nhu déi véi kich thude 18, dé biéu thi mién dung sai kich thude truc ta lay 2 diém Ung véi - 25m va - SOym. D6 1A vi tri cha hai canh nam ngang cia hinh chi nhat, cdn khodng cach giila ching chinh 14 canh dmg hinh chét nhat, hinh 1.10. S6 do cha canh ditng chinh 1a tri sé dung sai kfch thude true. — Dac tinh cia lp ghép duge xdc dinh dita vao vj tri tuong quan giita hai mién dung sai. O day mién dung sai kich ihuéc 16 Ty nim 6 phia tren mién dung sai kfch thuéc truc Ty, nghia 1a kich thuée 14 luon'16n hon kich thiéc truc, do vay lap ghép lu6n lu6n cé do hd, d6 1a lap tong. Do hé gidi han cia lap ghép duge x4c dinh tric ti€p trén so dé + Smax = 75pm > Ts = 50pm Sin = mat 2 Vi du 1.9 ; Cho lép ghép cé kich thuéc danh nghia dy = 62 mm, sai lech gidi han c4c kich thude : 1é ES = +30prh Truc es = +60um El=0 ei =+41ym — Biéu dién so 46 phan b6 mién dung sai cita lap ghép. — X&e dinh dac tinh cua lap ghép va tinh tri sO giéi han tuong ting. xm A Gidi : - Cling tuong ty nhy vi dy 1.8 ta vé duge so d6 phan : bé mién dung sai kich Q thuéc 16 va uyc nhu hinb 1.11. — Nhin so dé ta thay mién dung sai kich thuéc truc (Ty) nam & phia trén mién dung sai kich thuéc 16 (Fp). Nhu vay kich thuée true ludn luon 16n hon kich thuéc 18 do dé lap ghép ludn ludn c6 d6 doi. D6 1a 14p chat va do doi gidi han cia lap ghép 1a = 62 Hinh 141 = 60pm. Namax > Ty = 49am Nwin = Lipm Vi du 1.10 : Cho lap ghép c6 kich thuée danh nghia dy = 36 mm, sai lech giéi han cita cdc kich thuée : Lé ES = +25um Truc ss =+18um EI=0 ei =+2um ~ Biéu dién so d6 phan bé mién dung sai cha lap ghép. — X4c dinh dic tinh cia lip ghép va tinh tri 6 giéi han tuong tng. 22 Gidi : - Tién hanh tuong ty nhu vi du 1.8, ta vé duge so dé phan hm bé mién dung sai cia lap ghép nhu hinh 1.12. — Tir so dé ta thay mién dung sai cha 16 (Tp) nim xen lin voi mién dung sai cia truc (Tq). Nhu vay kich thudée 18 c6 thé 16n hon hoac nhd hon kich thudée truc, do vay lap ghép tao thanh cé thé c6 dO hd hodc do doi. D6 Ja dac tinh cha lip ghép trung gian. Do ho gidi han 1én nhét va do Hink L12 doi gidi han lén nhat cha lap ghép la: a OF 4, = 36 Sax = 23m > Ts =S, Ninax = 41 So 7 | S,N = Smax + Nmax un CAU HOI ON TAP 1. Thé nao 14 tinh d6i In chic ning ? Y nghia cha né d6i v6i san xudt va sit dung. 2. Phan biét céc kfch thuée danh nghia, thuc va gidi han. . Tai sao phai quy dinh kich thuéc gidi han va dung sai. Diéu kién dé danh gid kich thuéc chi tiét ché tgo ra 1a dat yéu cdu hay khong dat yéu cdu la gi? Thé nao 1a sai léch gidi han, c4ch kf hi¢u va phuong phép tinh ? . Thé nao 1a lép ghép, nhém lp ghép va dac tinh cha ching ? Hay phan biét dung sai kfch thuéc chi tiét vA dung sai cla lap ghép. Trinh bay céch biéu din so 46 phan b6 mién dung sai cha lap ghép. we se 23 BAI TAP 1. Chi tiét truc c6 kich thuéc danh nghia : dy = 30mm, kfch thuée gidi han : diyax = 29,980 mm va dain = 29,959. ~ Tinh sai léch giéi han va dung sai kich thuéc. — Truc gia cong xong cé6 kich thuéc thute 1a: dy, = 29,985 mm, cé ding duge khong, tai sao? 2. Chi tiét 18 ¢6 kich thude danh nghia : Dy = 55 mm, kich thude gidi han : Dax = 55,046 mm va Dyin = 55 mm — Tinh sai léch giéi han va dung sai kich thudc. ~ Truc gia cong xong 6 kich thudc thyc 1A : Dy, = 55,025 mm, cé ding dugc khéng, tai sao? 3. Tinh kich thude gidi han va dung sai kich thude chi tiét tong cdc trudng hop sau: a) 9805097 =e) 1507S ©) 49073035 +0,003 >) 1000793 9) 47225.a45 f) g12030% 4. Biéu dién so dé phan b6 mién dung sai cla cdc lap ghép cho trong bang dudi day : TT | Kich thuéc 16 Kich thudc truc TT | Kich thu6clé | Kich thuée true 1. p4gre.02s 446-308 4. g12a-peas 4124-9,005 2 o102*.054 10273209 5. 96670.030 656035 3. 958°0.030 4586-035 6. | p120%0175 $120.9.022 - Tinh kich thude giéi han va dung sai kfch thudc 18 va truc. — Xéc dinh dic tinh cia lip ghép va tinh tri so do hd, va do doi giéi han cia lap ghép. 5. Cho lap ghép trong dé kich thude 18 18 456%. Tinh sai léch giéi han cla truc trong cdc trudng hop sau : a) Do hé gidi han cba lap ghép 1 : S.,4, = 136 wm, Spiq = 60m. b) DO doi gidi han ciia lap ghép 14 : Nyjax = Slum, Nmin = 2 wm. ¢) Do ho va do doi gidi han ciia lip ghép 18: Spay = 39,5 wm; Ninax = 9,5 um. 24 CHUONG 2 HE THONG DUNG SAI LAP GHEP BE MAT TRON 2.1, HE THONG DUNG SAL Trong chuong 1 da néu su can thiét phai quy dinh dung sai va dua thanh tiéu chudn théng nhat cla quéc gia hay quéc té. Dé dép tmg yeu cdu phat wién kinh té, Nha nude Viet Nam di ban hanh hang loat cdc tiéu chudn k¥ thuat wong d6 cd tidu chudn dung sai lap ghép bé mat tron, TCVN2244-99. Tiéu chudn duge xay dung trén co sé cia ti¢u chudn qu6c té 1S0286-1 :1988. Dé quy dinh tri sé dung sai cho cdc kich thudéc va dua thanh bang ti€u chudn, truée hét cdn quy dinh ba van dé sau: 2.1.1, Cdng thie tinh tri sé dung sai Dung sai dugc tinh theo cong thitc sau : THai (2.1) i — 1a don vi dung sai, dutge x4c dinh bing thyc nghiém va phy thudc vao pham vi kich thuéc. D6i voi kich thudée tt 1 + 500 mm thi i= 0,459D + 0,001D (2.2) a — 1a hé sé phu thuéc vao mite dO chink x4c cia kich thuéc. Kich thud cang chinh xc thi a cang nhé, tri sé dung sai cang bé va ngugc lai a cing Ién thi tri sé dung sai lén, kich thudc cang kém chinh xdc. 2.1.2. Cap chinh xdc (cp dung sai tisu chuan) Tiéu chudn quy dinh 20 cap chinh xc ki hiéu 1a: ITO1, ITO, IT], ..., IT18. Céc cip chinh xéc tit IT1 + ITI8 duge si dung phé bign hién nay. Cap IT1 + IT4 sit dung d6i v6i cdc kich thudc yéu cfu dé chinh x4c r&t cao nhucéc kich thuéc mau chudn, kich thuéc chinh xéc cao cla cdc chi tiét trong dung cu 25 1000 + Gjisr'0 =F uagngo ngn res Sunp dg psc | ze | oa'z-| zoz | erz | gost | os ft ret | sor | oeo | eco | sso oor a| sie “a | 0Sz “@} O81 “G | oz1-a| os | os a | o€ Ga | BI'a | OLE | 9G. | ENP wor sie at] osz-aL]ost aL} ozt SL] 08 aL | OSL | OC AL] StL] OF“L | OL | CAL | UeHL smyysU Yuep opnt Yory SUzORY tis wop 9 AL rooot | toro | wor | tosz | toot | toor | 9 | tor | sz | Jt 101 “ 00s - (eur Suyq yup |Nb 19) upNYD NaN Fes Sump yan am BUgD wee waa, ort | star | plan | erat | Ztur | 11Lt | ort | eur | sur | cur | ont | SU (uw) ‘usu bIy8u YoRp O9Nys HO! yy IVS ONN IA NOG OS IL YA (78 = LD NYAS NGM IVS SNAG OS PAL HNIL ODL ONQO “Tz Supq 26 do. Cap ITS, IT6 sit dung trong linh vyc co kh{-chinh x4c. Cap IT7, ITS sit dung trong linh vue co khi thong dung. Cap IT9 + IT11 thudng duge sit dung” trong linh vuc co khi lén (chi tiét c6 kich thuéc 16n). IT 12+ IT16 thudng sit dung d6i voi nhitng kich thuée chi tiét yeu cdu gia cong thd. Tri sé dung sai tng véi timg c&p chfnh xdc duge tinh theo cong thitc (2.1), va chi din. cy thé trong bang 2.1 d6i véi kich thude td 1 +-500 mm. Vi du : 6 cép IT7 thi céng thitc tinh 1A : T = 16i, tri s6 a tuong img vai IT7 18 16 cdn 6 cap ITS thi: T = 25i, tri s6 a twong tng 14 25. Nhu vay tri sé a cang nhé thi cap chinh xac cang cao va ngugc lai. Ngudi ta cé thé ding tri s6 a dé so s4nh mic dé chinh xdc cia hai kich thudc bat ki. 2.1.3. Khoang kich thuéc danh nghia Bang 2.2. KHOANG KICH THUGC DANH NGHIA ‘Tri s6 tinh bang milimet Kich thuéc danh nghia dén 500 mm Khoang chinh Khoang trung gian Tren Dén va bao gém Trén [__Déa va bao gdm = 3 3 6 6 10 10 14 to 18 14 18 18 24 18 30 4 30 30 40 30 50 +0 30 50 65 50 80 és 20 80 100 50 "20 100 120 120 140 120 180 140 160 160 180 180 200 180 250 200 225 225 250 350 280 250 315 380 313 3i5 355 315 400 355 400 400 450 400 500 450 500 27 Trong cing 1 c4p chinh xc thi trj sé dung sai chi phu thudc vao i tic 1a phy thuéc vao kich thuée, cng thite (2.2). Néu quy dinh dung sai cho tat ca cée kich thuéc thi sO gid tri dung sai sé rat lén, bang gid tri dung sai titu chudn sé phic tap, sit dung khong tién loi. Mat kh4c theo quan hé (2.2) thi dung sai cia cfc kich thudc lién ké nhau sai khéc nhau khong dang ké. Vi vay dé don gian, thuan tién cho sit dung ngudi ta phai phan khodng kich thude danh nghia va méi khoang chi quy dinh | tri sé dung sai dac trung, tinh theo tr] sO trung binh cha khodng : D = ./D,.D2 (D, va Dy 1a 2 kich thudc bién cia khoang). D6i véi kich thuéc tir 1 + 500mm ngudi ta c6 thé phan thanh 13 dén 25 khoang, bang 2.2. Do vay trong cong thiic (2.1) thi don vi dung sai i dugc tinh d6i véi ting khoang kich thudéc danh nghia, bang 2.1. Theo cong thie dé, tri sO dung sai da duge tinh va dua thanh bang tiéu chudn, bang 2.3. Vi du 2.1. Cho 2 kich thuéc truc : 0457278 va o125-910p- Hoi kich thudc nao yéu cdu dé chinh x4c cao hon ? Gidi ; Dé so sdnh miic d6 chinh xdc cua hai kich thude bat ki ta phai dua vao hé s6 a, Ti cng thife (2.1) tacé: a = Th. — D6i voi kich thude 945 $075 thi : 44529078 (Tas = 0,075 — (0, 120) = 0,045 = 45pm Tu bang 2.1, ting v6i khodng kich thuéc 30 + 50 mm ta tra duge : igg = 1,56. t. 45 Vay: agg = oS = 5g 7288S Ae 0.040 ny: — D6i voi kich thude $1257p'199 thi: 1257908 {195 = 0,040 - (0,100) = 0,060 = 60pm img vdi khodng kfch thudc 120 + 180 mm tra bang 2.1 ta duge : iy25 = 2,52. 6! Vay : ays = 7 = £2381 Ta nhan thay ring : aygs = 23,81 < a45 = 28,85 vay kich thude truc 12500 yeu cdu d6 chinh xdc cao hon O45 DGS . 28 L6 9 + is ssl | 260 | €9°0 oor ose Sst 16 © or Lz oos 00r 68 1) LS | oe | ez | ve | seo | eso | O9€ | OFZ | OFT | 68 is 9¢ sz oor sit ve zs ve ica er Is'o | zs‘o Ooze oz O€T 18 7s te tz gle Ost TL or 67 sor sit | ze’0 | 9P°O 06Z sal SIE aL oF 67 Oz osz O8T £9 ’ sz | 9 I €9'0 | pO | ose | oor | oor | £9 ov st aI ost 0z1 eS Se vz eT 280 | pS‘ | se‘O rad OFT Lg +S se a4 st OzT og ov € et | zr | eo | 90 |} co | ost | oct | ve oF of 61 £1 08 os 6 j Sz | OT I zoo | 6c'0 | sz'o | oor | oor | z9 6f St 91 I os 0 ee vz er psa | zo | Ef'O | Iz’ | Off ‘| $8 ts ££ ca el 6 of 81 Lz | 81 tr | co | cro | ee’o | sto |] ot | 0% er Lz 8st 1 g st or zz | Sl | 60 | 960} 9€°0 | zo | zI'0 | 06 as 9€ we st 6 9. or 9 at | zi | seo | sro} co | Bro} zo] se 8p o€ 31 a 8 s 9 € v1 l 90 | po | svo ; HI'0 | To | 09 Ob SZ +1 ol 9 ¥ € - wu unt uig8ora] a, res Sung eG SELT | £UL1 | ELE | SULE | PELE) ctl | @ULl | alr | OL | 610 SLI ii] LI SLI (wu) e1ysu ugnyp nan tes Bunp dy qOEp 29nq1 Yt NYNHO NIL IVS ONA OS 1HL “€°Z Supg 29 2.2, HE THONG LAP GHEP Dé dap tmg yeu cau sir dung cdc moi ghép, ti¢u chudn quy dinb hang loat céc kiéu lap theo hai he théng : he thong 16 co ban va hé thdng truc co ban. 2.2.1. H8 thditg 16 co ban : 1a he thong céc kidu lép ghép ma vi tricia mién dung sai 16 1a c6 dink, con mu6n duoc céc kiéu lap c6 dac tinh khac nhau (léng, chat, trung gian) ta thay adi vi uf mién dung sai tryc so v6i kich thuéc danh nghia, hinh 2.1. Sai léch co ban cia 16 co ban duge ki hieu 1a H va tng véi cdc sai léch gidi han sau: ES =+4Tp EI=0 Tp : 18 tri s6 dung sai kich thuGe 16 cg ban, dugc x4c dinh tuy thudc vao c&p Hinh 2.1. So 6 bidu dién he thong chinh xéc va kich thuéc danh nghia, 18 co bin 2.2.2, Hé théng truc co ban : 1a hé thong cfc kiéu lap ma vj tri cha mién dung sai truc 1 c6 dinh, con muén duge céc kiéu lap ¢6 dac tinh khdc nhau ta thay déi vi if mién dung sai 16 so v6i kich thuéc danh nghia, hinh 2.2. “m Sai i@ch co ban cila truc co ban duge ki hiéu 14 h va img voi cdc sai léch gidi han sau : + = 7, 0 {ore dlp ei =-Ty 3 + Ty : Wa tri s6 dung sai kich thuée . tryc co ban, duge xac dinh thy thugc vao Mp chinh xdc va kich thuéc danh nghia. Hinh 2.2. So dé biu dién he thong 2.2.3. Sai Igch co ban (SLCB) : true eg ban 1a sai Iéch xc dinh vi tri cla mién dung sai so véi kich thuéc danh nghia. Néu mién dung sai nim phfa trén kich thuée danh nghia thi SLCB 1A sai léch duéi (ei hode El), cdn néu nam phia duéi kich thudéc danh nghia thi SLCB la sai Iéch trén (es, ES), hinh 2.3. 30 ‘Mién dung sai tric Mién dung sai 1. K - y + + 3 ii _ 0 «| WAL. Sai léch co ban @ y a a Sai léch co ban + + . | Sailéch oa ban . Sai léch oo ban gg o 8 . Bb y a “ zl oo 4. 2 B) --4- 5 8 z 2 . yA 2 = a 3 b 5é al 14 8g “oS 2) 1. Zs = KA £ & ‘Hinh 2.3. So d6 diéu dién sai lech co ban Dé c6 hang loat kiéu lip thi phai quy dinh mot day mién dung sai tryc va mot day mién dung sai 16 cé vi tri khéc nhau, tic 1a cd SLCB khdc nhau. Xuat phat tir yéu cau thyc té tiéu chudn da quy dinh mot day SLCB cua truc ki higu bang chit thuding « a, b,c, ..., z, Za, zb, zc. ya mot day SLCB cia 16 ki hiéu bing chir in hoa : A,B,C, ..., Z, ZA, ZB, ZC. Day edc SLCB d6 duge biéu thj tren hinh 2.4. Tri sé cla céc SLCB cho trong bang 2.4 va 2.5. Tw hinh 2.4 ta nhan thay ring, mudn hinh thanh moe kiéu lap trong hé théng 18 co ban, ta ph6i hgp mién dung sai 16 c6 SLCB 1 H v6i mién dung sai bat ki nao cia truc, ching han ph6i hop mién dung sai cé SLCB 1a H voi mién dung sai truc cé SLCB 1a f ta dugc kiéu lip H/f. Ciing tuong tu, khi phoi hgp mién dung sai truc véi SLCB 1a h véi b&t ki mién dung sai ndo ca 16 ta duge kiéu lap wrong hé truc co ban, chang han : E/h, F/h, ... 31 Kfch thutic danh nghia +] Sailch w gies Bunp ug Kich thuée danh ghia "| + Sailéch ‘fis res Bunp ueIAy Hink 2.4. Vj tel cfc mién dung sai tng véi céc sai Ieeh co ban cita trac va 16 2.2.4,.Ky higu mién dung sai cia kich thuéc va l4p ghép Lap ghép bao gid cing duge tao thinh béi su phéi hop cia 2 mién dung sai kich thudc-16 va truc. Cing kich thuéc danh nghia thi d6 lén cha mién dung sai phy thu§c vo c4p chinh x4 yeu cdu (xem bang 2.3), cdn vi tri mién dung sai thi tiy thudc vao dac tinh yéu cdu cia lip ghép va dugc bidu thi bang tri s6 SLCB. 32 P z UQANSU OS OW E] —— F OY OBS PY URE 9 98 101 Wty UY: a uytl oY OWE UPED 95 IDA Lop UQN UR ddNP aaT gO OU ‘g[ Ys IOUT BYU dpo HA SUN L] 9s in ngU “T}T Uap Z5f yes Sup 9¢q 929 198 1G “T ee EI aot | ope | ect 6 st o | oc- | s9- | ser-| oce- | -S¢—| + vere a w+ | Let | Tet Qo pt 0 8I- | Z- | Str—]| o1e- a oe + ge} Ft ce | bee | oct 0 vt o | et- | 9s- | ott-| o6r- |S a OrI+ | 8+ os7 Sze ocr* { 08+ | os+ | tee | Lit 0 bt o | st- | os- | oof- | oxt~ Ste 002 i+ | a+ ‘ 007 Ost gor+ | 99+ ae 087 oH oor+ | so* | ch+ | iz+ | cit 0 e+ | MP] o | vi- | er- | se- | spr- 091 OFT B+ | ot : go eu ort O@T 6L+ oo + ‘9p 3uon _ _ _ _ Ott OL tL ise ue+ | z+ | ert 0 e+ a 9 [ ai- | 9e- | te- | 088 BOT 08 ot i w+ | oct | I+ 0 ze | SL 0 | of- | of- | o9- | oo1- # os wal Ps te oF te+ | pet | oz+ | et+ | 6+ 0 a+ o | 6- | sz- | os- | or- of OF se+ | eee | eee | sie | a+ 0 we o | e- | oz- | o- | so- oe ut 4 se+ | cze | ore | cre | et 0 1+ o | 9- | ot- | ze- | os- at n e+ [ ort | six [ort [ 9+ 0 T+ of -s= [er- | se— | = or 9 6+ | i+ | are [e+ [ +e 0 T= o_ | e | or- | oc— | oc~ 9 € eit | ore | 9+ | + | zt 0 0 o [2 | 9- | vi [ oc= € : s 2 d a w 4 df y | 3 3 2 Pe pee val ‘upnyp ngn yes Sunp dys 160 or, ea a a an ugnyp nay res Bunp dyo your om (una (2) NP Da ES a) tian WaT eS e1y3u quep 99M) YOY and “SAL V0 NYd 09 HOFT IVS OVO OS IML “7 Supe 33 (url — Bung ta Keun) uit 6 - = Sa] “um 1¢-= > + S£ —=SA 9P-OP “why = Vy “wins OF + Bi M1 SuyoHY SuoN 9g cep sa Bug eno teuld wag ® 7-08 121 Bunp dey LL (98 09 Bs) HEP OZ HaP d URAL TAS RA SLL updndu 9s 16W BL = ou ons ay UpIt KOU OUU Ugyo gs ty UQN UE dap py) surg = +2 - =Sd 9p op wn g=y WUE +s (uIQ8 0¢q BA) URP NCW HOTS 98 bn Mulp ox PC *Z 99 ou “2 98 30ur wy u des tA Tun LL os i gu" s"fugp £51 yes dunp o$q 999 194 LOG “T “WUE G1 £ = Oz BupOUy Buon gyy 289 WA IOP 391g TEP doy Bugnsy, *¢ 1 Sugoyy Buon Ly - qse— | el ous | ose ve — | veEt— 5 ve fect er) 2 Peet oee | 8 0 ove | ez-| Veet ves | oz | so+ | cert los + --Coe Toop soz | biI- ‘oor | ssé ze ~ 0 | vece- | 12-] Vee + iz] 10) & opto [aor] 2 le vee o| ats | zoe | szi+| ome te Tote out- | se | - sis | az - - | ytoz~ + oz oz] 6 | & bested 28 0 | verE- | 02 z yer o| crt | 9s | ort+| 061" |—og2 Lose ovi- [ ¥8- ose | sez gz | er| 6 | 9 [octet os | os- 0 | vete~ jaro] veet- vee o| ste | ose Joor+|ozr+[ s2z_] 00% wel [eb ooz__| o8t B0l- | Bo ue T ost | oot ezl st | ¢ | 9 Coop so Jer | Vell) oo | weez | si) vest~ vite Jo) pie | evt | set [sbi+]_o9t | ort —1 S97 wan dy> ago BU 76—_| 9 op 400 ovr | o@t si [os ~ | orl veer 7 7 ozt_| 008 eter] 2,8 Seti o | veez- | er} Veer vee: o| cts | see | zee |ort+ oor Tos os [eb iu _ _ . os | 59 gt} it] 9 |S pe o | veoe- | ti] Vat vee ei 0} ort | o€ | 09+ [ool coo, pt] 6] S| & | ce | bee | 9e- 0 | veLt- | o | vee vet | o| oF | sz | os | 08+ os oe + ajale |e | se | se | ae 0 | vest- | a | vee- vet of et | oz | ope | sor oe st 6} e| eye] se | ee | at o | vezi- | Le | vem vet- o| ot | oi | zes | ose st of clolelel ee [or [st o | veor- | | vee" WE o| s+_| ers | sz [oe [ot 9 ofele{ ty er | se fer o | wae [i | ve vi of form |oz lor [ “9 | ofo}ofot rr or | s- rLe [ej z= tol eo oft oe [ve [ow] = 5 8 ow: If 441] 9Lt] st} 3 we 2 Ww a c wos ced BLE LLL 1 aid | Spa aN «ee @ af |} of a | 2 | 4 fue was | til SLI alt BL upnys nett yen upnys te sgunp ay ite aunp a9 tug oq oh wiy3 oq a ug? ong at wg onq) — upnyp nap Tes Bump dy. (way eyau ‘ " eA UI ea uaa RAE AWG UEP ogni 4O53H yen 98 HL «Sg uaa G29) FS) (ED WNP ORT ES. ui "QT V0 NYG 09 HOGT IVS DY9 OS iaL st Fupg 34 Nhu vay mién dung sai kfch thuéc duge ki hiéu nhu sau: - Sai léch co ban : H Vidu: 7: mién dung sai kich thud 16 eg ban : - Cap chinh xéc :7 f Sai lech co ban : © e8 : mién dung sai kfch thudéc tryc - Ciip chinh rfc : 8 Mién dung sai cia lap ghép thi kf hi¢u duéi dang phan 36, tir sé 1a mién dung sai kich thuéc 16 cdn mau sé ta mién dung sai kich thudée tryc, vi du: - Mién dung sai 15 co ban : H7 f7 - Mién dung sai truc H7 = hole HTH7 { F8 - Mién dung sai 16: F8 <= hodc F8/h7 h7 - Mién dung sai tryc co ban : h7 Tit tej sé dung sai tiéu chutin va tri s6 cdc sai léch co ban ta xdc djnh duge trj s6 sai l¢ch gidi han voi mdi mién dung sai tieu chudn. Vi dee 2.2. Chi tit 16 6 dudng kinh danh nghia 1a dy = 46 mim, mién dung sai Kich thuée 14 K7. Tinh cdc sai lech giéi han cia kich thuéc. - Kich thudc danh nghia dy = 46mm Gidi : Tacé $46K7, - Cap chinh xac, 1T7 - Sai lech co ban K — Tw bang 2.3, dua vao dy = 46 mm, tng véi khoang kich thuéc danh nghia 1a 30 + 50 mm va c4p chinh x4c 7, nghia la cp dung sai ti¢u chadn IT7, ta tra dugc tri s6 dung sai Tyg = 25m. — Ti bang 2.4, cing dya vao khodng kich thuée danh aghia va cip dung sai tiéu chudn nhu trén ta tra duge tri s6 SLCB. ES=-2+Avé6iA=9 ES=-24+9=+7 pm. ~ Tinh sai léch giéi han dudi El: El = ES-T=+7-25=-18 pm. 35 Vay sai léch giéi han ting voi mién dung sai kich thuée da cho 1a = ES =+7ym o46K7 EI = -18pm Vi dy 2.3. Cho chi tiét truc c6 dudng kinh danh nghia 14 dy = 105 mm, mién dung sai kich thudc 1a : g6. Tinh cdc sai lech giGi han ca kich thudc. Gidi : Tién hanh tuong tu nhu vi du 2.2: — Tit bang 2.3, v6i dy = 105 mm, c&p chinh xéc IT6 ta tra duge : T= 22 pm. — Ti bang 2.4 ta tra duge tri sé SLCB : es = ~ 12pm. — Tinh sai léch gidi han dudi : eises—T=- 12—-22=- 34 pm. —-Sai léch gidi han cia kich thuée da cho la: es = -12) 105g6 nm ei = —34pum 2.2.5. Lap ghép tiéu chuan Tieu chudn TCVN2244-99 da quy dinh mot day kiéu lap trong hé thong 18 co ban, bang 2.6, va mot day kiéu lap trong hé th6ng true co ban, bang 2.7. He thong cdc kiéu lip tieu chudn nay dit dap tmg cho yéu cdu thuc té san xuat. Céc kiéu 14p tieu chudn dug phan thanh 3 nhém sau: — Nh6m lap long g6m cdc kiéu lip : HH H + Trong hé 16 co ban: ab" + .. AB H + Trong he truc co ban : wh oh DO bé cia lip ghép giém dan ty 2 dén a — Nhém Jp trung gian : , : HHHH + Trong hé 16 co ban + jk mn 36 ke ot Bang 2.6. Af THONG LO, LAP GHEP DOL VGI CAC KiCH THUGC DANH NGHIA TU 1 DEN’S00mm, TCVN 2245-99 Sai léch ca ban edia truc Lé co} a |b | c | a e t g b is bin ip shen HS H6 H7 HB T H9 HI1O HO | HIO m0 a0 | 0 All | Hil | Hl HY aur | or | ar | air HIZ Hi Hi2 uw Som 5 8 Sai lech co ban cla truc k m fo P ' s t u v x z Lép ghép Lé co ban H8 EJ H& HB H8 HE HB | a7 | m7 | a7 w H9 Hio HL HI2 Chi thich : CI Lap ghép uu tien 37 Bang 2.7. Hf THONG TRUC, LAP GHEP DOI VG CAC KfCH THUGC DANH NGHIA TU 1 DEN 500mm. TCVN 2245-99 Truc Sai Iéch co ban cia 16 eo | A] BIC D E F G H bin Lap ghép ha = hs | 6 | D8 né D8 tT #8 | 8 | DS BD ht =| $ | ha | he D9 | DIO ” we | DIO hlo Oo iy | AML] BEL] Guy] But jhil bil | hil ALL BI2 hil? = Truc Sai lech cg ban cba 1S co} ts K M N P R s T U ban —T Lap ghép we | ss] KS TMS [ NS i hd h4 he As6 | Ke M6 | N6 Pb s hs hs hs hs wB RF] 7) re | n6 | te 7 us h7 nT 7 a7 _| tT ns | no Ty }— hid | bili créer: ~=[L__] Lap ghép uu tien 38 Js h’ D6 doi tang dan ty H dén x. Js n x h M h + Trong hé truc co ban: > oy ower amt me — Nhém lip chat! + Trong hé 16 co ban : Sai léch gidi han cha kich thuéc ting véi céc mién dung sai titu chudn 4 duoc tinh (xem vi du 2.2, 2.3) va dua thanh bang tiéu chudn, TCVN2245-99. Vi vay khi can biét tri sé sai lech gidi han kich thudéc tng voi mién dung sai bit ki nao ta tra trong cdc bang | va 2, phu luc 1. 2.2.6. Ghi ki higu sai léch va lap ghép trén ban vé —Trén ban vé chi tiét c4c sai lech gi6i han duge ghi ki hieu bang chit hoac bang s6 theo mm, ben canh kich thuéc danh nghia, hinh 2.5. Hinh 2.5. Ki higu sai lech trén ban vé Tren hinh 2.5a ta ghi ki hiéu trén ban vé chi tiét truc : + Ki hieu bang chit : 4087 aii kinh danh nghia cua truc 1A 40mm — Sai léch giéi han kich thudc tmg voi miéa £7 39 + Ki hieu bang s6: — Duong kinh danh nghia cia truc 1a 40mm. 409.036 — Sai léch giéi han tren cia true: es = — 0,025mm — Sai léch giéi han duéi cia truc ei = — 0,050mm + Cling cé thé ghi ki hi¢u phéi hgp, nhung kf hieu bang so duoc dat trong ngoac, thi du & hinh 2.5a: eso 293) Trén hinh 2.5b biéu thi cdch ghi ki hieu trén ban vé chi tiét 18. Tuong tw nhu d6i voi chi tiét truc. — Duong kinh danh nghia cha uc 12 4Omm + $40H7 ~ Sai léch gidi han kich thuéc ting v6i mién H7 — Dutng kinh danh nghia cia 16: 40mm. + 40505 — Sai lech gidi han wen : ES = +0,025min — Sai léch gidi han dudi : El =O mm + Ghi kf hieu phi hop : o40H17 (5005 ) Truéng hop ghi kf hieu bang s6, néu trj s6 sai lech giéi han bang nhau ma ngugc du thi cho phép ghi d&u “£” truéc gid tri sai lech, vi du : 932#9.0125 | — Ghi ki hiéu lép ghép Trén ban vé i4p, ki hi¢u l4p ghép duoc ghi dudi dang phan s6 sau kich thude danh nghia, vi du : trén hinh 2.5c ta ghi 1a: — Dudng kinh danh nghia cia lap ghép 1A 40 mm H7__|— Sai léch gisi han kich thudc 15 img voi mién H7 “FT | ~ Sai lech gii Han kich thud truc ting véi mign £7 — Lap ghép trong hé 15 co ban, kiéu l4p long H7/f7 Vi du 2.4 : Cho lap ghép tru tron c6 kich thuéc danh nghia rr 52 mm, mién dung sai kfch thudc 16 1A H8, mién dung sai kich thuéc truc 1a e8. Hiy ghi ki hiéu sai léch, lip ghép bang chit hodc bang s6 trén ban vé chi tigt va ban vé lap. 40 Gidi : Truéc hét ta vé méi ghép ty tron va vé riéng timg chi tiét tham gia 14p ghép nhu hinh 2.6. — V6i s6 ligu da cho : kich thuée danh nghia, mién dung sai kich thudc 16 va truc, ta dé dang ghi dugc ki higu bing chi nhu trén hinh 2.6. Dé ghi ki hieu bang s6 ta can phai xdc dinh tri s6 cdc sai léch gidi han kich thudc 16 va truc. Dya vao kich thuéc danh nghia va mién dung sai, tra bang 1 (phy luc 1} ta dugc tri sé sai léch gidi han kich thuéc 16 va tra bang 2 (phy Iyc 1) ta duge ti s6 sai léch gidi han kich thu6éc truc : ES = +0,046mm EI=0 es = —0,060mm Lé 952H8 EI = -0,106mm Truc es2e8| Biét tri sO cdc sai léch gidi han, ta tién hanh ghi ki hiéu bang sé hoac ghi phi hop nhu trén hinh 2.6. mazes @52H8/e8 Hinh 2.6. Ghi kf hieu lp ghép trén ban vé Vi dy.2.5 : Cho lip ghép tru tron c6 kich thuéc dank nghia 1a 68 mm. Mién dung sai kich thuéc 16 1a H7, kich thuéc truc 1 n6. _— Lap so d6 phan b6 mién dung sai cila lap ghép. — Lap ghép da cho thudc nhém lap ghép nao? Xac dinh do hd, do doi gidi han clia lip ghép. Gidi : Dé lap so dé phan bS mién dung sai cia lap ghép ta phai x4c dinh tri sO cAc sai léch gidi han kich thuéc. Tuong ty nhu vif dy 2.4, sai lech giéi han kfch thuéc 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phu luc 1). 41 ES = +0,030mm Lé $68H? H7 68 EI = 0mm Lap ehep $6876 cs = 40,039mm Truc $6806 {°” ei = +0,020mm pm P= =—----~ J == +395 -- +30 bh -— -% f°], +e2oL--. L--¥-- z u7 4 a 2 qT 3 Hinh 2.7 So d6 phan b6 mién dung sai cia lip ghép biéu thi nhw hinh 2.7. Nhin so dé ta nhan thdy vi tri mién dung sai 16 va truc nim xen Jan nhau (phan tir +20um dén 30j1m). Do vay lip ghép qos thu6dc nhém lap ghép trung gian. Do doi va 46 hb gidi han cia Mp ghép 1a : Nyx = 8 — EE = + 0,039 -0= 0,039 mm = 39 um Smax = ES ei = 0,030 — 0,020 = 0,010 mm = 10pm. 2.3. CHON KIEU LAP TIEU CHUAN CHO MOI GHEP KHI THIET KE Trong qua tinh thiét ké céc méi ghép, thy thudc vio chifc nang sit dung mi ghép ma ngudi thiét ké xdc dinh yéu cfu vé dé hd hoac do doi gidi han cia lap ghép. Xudt phat tir gid tri do ho hoac do doi gigi han yeu cu d6 ma chon mét kigu l4p tieu chudn c6 do hé hodc do doi gidi han phi hop. Dé ho, 46 doi gidi han cila cdc lap ghép tiéu chudn cho trong céc bang 3, 4 va 5, phu luc 1. 42 Vi du 2.6. Cho lip ghép tru tron cé kich thuéc danh nghia 18 35 mm, do hd yeu cu 18: Snax yo= SOMM, Srrin ye = 9m. — Chon kiéu lp tigu chudn cho lap ghép. — Xde dinh sai léch gidi han kich thudc 16 va truc. Gidi - - Dua vao bang gid tri do ho gidi han cia lap ghép ling, bang 3 (phy luc 1). Ta tién hanh tra ra kiéu Jp tiéu chun nhy sau : Dua vao kich thuéc danh nghia, dy = 35 mm ta xdc dinh tren cot 1 Khoang kich thuéc 30 + 50. Ti khoang dé dong theo hang ngang tim cOt cé tri s6 do hd 14,50 pm va 9 um {ct 8). Theo cot dé déng lén phia trén ta sé duge kiéu ldp. Trong vi du nay, thee bang ta x4c dinh duge hai kiéu lap 1a : + $35H7/g6 : Lap ghép wong he 14 ca ban, sit dung wu tién. + $35G7/h6_: Lap ghép trong hé truc co ban. Truéc hét ta phai chon kiéu lap sit dung uu tién (c6 déng khung). Trudng hop ca 2 kiéu lap déu 1a sit dung uu tién hodc khéng uu tién thi ta chon kiéu l4p trong hé 16 co ban. Trong trutmg hop vi ly do cong nghé va két cdu khong cho phép sit dung kiéu lép trong he 16 co ban thi ta phi chon kiéu lap trong he truc co ban. Theo vi dy nay ta chon kiéu lap 935H7/g6. ~ Sai lech gidi han kich thuéc 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phu luce 1). ES = +25pm EI =0 = -9ym SH7 #8 { —25um $3586 {ee Vi dy 2.7 : Cho l4p ghép tru tron cé kich thuéc danh nghia 14 68 mm. Dé doi gidi han yeu cu 1a: Nanay yo = 51 MO, Ninin yo = 2 Hm. ~ Chon kiéu lp tiéu chugn cho l4p ghép. — Xac dinh sai l¢ch giéi han kich thude 16 va truc. Gidi : - Dya vao bang gié tri 60 doi gi6i han cia cdc kiéu lip chat tieu chudn, bang 4 (phu Inc 1), tién hanh tuong ty nu vi du 2.6 ta tra dugc hai kiéu lip tigu chudn 1A : 668H7/p6 va $68 P7/h6, ca hai kiéu 14p déu sir dung wu tin. O day ta chon kiéu lép trong ha 16 co ban : ¢68H7/p6. + + Sai iéch gi6i han kich thuée 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phu luc 1) : = =451 46817 ES=+30um 068p6 es=45]um EI =0 =432 pm 43 Vi dy 2.8 : Cho lap ghép try tron cé kich thude danh nghia 14 92.mm. Dé doi vi do hé giéi han yeu cdu 1a: Ninax yo = 25 wm, Smax ye = 32 pm. — Chon kiéu 14p tiéu chudn cho lip ghép. ~ Xée dinh sai lech gidi han kich thuéc 18, truc va biéu dién so dé phan bé mién dung sai cia lip ghép. Gidi : — Dya vao bang gid tri dO doi gidi han cha cdc kiéu lap trung gian tiéu chudn, bang 5 (phu luc 1) tra duge 2 kiéu lép tiéu chudn la : $92H7/K6 va $92 K7/h6. Can chi ¥ : Khi tra bang thi do hd duge coi 1a do doi c6 gid uri am (dé waénh nhdm Min). Vay §, = 32 pm duge coi 1a max yc Ninin yc = — 32 pm va ching ta tra bang theo cap gia tri : Nimax = 25um tie = -32um 6 day ta chon kiéu lap trong hé 16 co ban : 692 H7/k6 — Sai lech giéi han kich thudéc 16 va truc tra theo bang 1 va 2 (phy luc 1) : ES =435ym 92H7 ‘ fe =0 es =+25um 92k6 ¢ {e =+3pum So d6 phan b6 mién dung sai cia 4p ghép duge biéu dién nhu hinh 2.8. Hinh 2.8 44 Nhin vi tri ca hai mién dung sai ta nhan ra ngay day 14 lap ghép trung gian va cfing dé dang xdc dinh duge dé hé va do d6i gidi han cila lap ghép. 2.4. PHAM VI UNG DUNG CUA CAC LAP GHEP TIEU CHUAN 2.4.1. Pham vi (mg dung cla cdc kiéu lap lang Cac kiéu ldp léng ti¢u chudn thudng duge sit dung d6i v6i méi ghép ma hai chi ciét chuyén déng tuong déi vi nhau. Nhung tiy theo chic nang cia mé6i ghép ma ta chon kiéu lip cé d6 hd nhd, trung binh hodc 1én, 2, H? H8 HS 5 . - Kiéu lap ne’ RT" he: Cac kiév Jap nay c6 do ho nhd, dac biét 1a do hé nho nhat bing khéng (S,,;, = 0). Ching duoc sit dung déi vGi mdi ghép dong, nhung chuyén déng tuong d6i cilia chi tiét cham, va thudng doc theo truc dé dam bao do chinh x4c dinh tam cao. Vi du bénh rang thay thé Mp véi truc trong m4y cOng cu, can pittong lap voi bac din hudng. «2g. H7 G7 “tag 3 nae - Kiéu lap 6° 16 > Cac kidu lap nay cd do hd nhd, ching duge sir dung d6i véi moi ghép dong chinh x4c. DO hY ahd cia lip ghép nhim gidm sai léch d6 déng tam, Thutng st dung cho méi ghép ma chuyén dong tong d6i 1a chuyén déng tinh tién, hode 6 quay chinh xc tdi trong nhd, vi du : 6 truc chinh cia céc m4y chinh xdc, truc thanh do véi bac dan cha déng hé so, banh rang dich chuyén trén truc,... ~ Kiéu lip z 2 : C6 do hé trung binh, dO hd di dam bao truc quay w do trong 6 trugt, c6 boi tron md hoae ddu. Vi du: 6 Iruc trong cc hop truyén d6ng, banh rang hodc banh dai quay l6ng khong trén truc, con trugt trong ranh trugt,... + H7 HB x . > lan Ad 2 ~ Kiéu lap a a: Cé d6 hé tuong déi 1én, dé ho 1én dam bao truc quay ty do véi ché do'lam viéc nang : tai trong 1dn, t6o d6 16n, nhiét 46 cao. Vi du : 6 14p v6i truc tua bin cia may phat dién, cé truc chinh cia truc khuyu vi 6 trong dong co 6 té, «2,2 HO H8 ie 4g ‘ + . ~ Kiéu lap Do! cdc kiéu lip c6 do hé 16n, cho phép béi thudng sai lech J6n vé vj trf cha bé mat l4p ghép va bién dang nhiét, vi du : truc méy can, méy nghién bi lap vdi 6 truc, vong gang lap véi ranh pittong cla mdy nén khi. 45 2.4.2. Pham vi mg dung cilia cdc kiéu Ip trung gian Neudi ta thudng sir dung cac kiéu lap trung gian d6i vdi céc mOi ghép cd dinh nhung chi tiét cin th4o lip dé dang va dim bao dinh tam tét. — Kiéu lap a ist : Khi thyc hieén cdc kiéu lp may thi thudng nhan is i dugc do hé hon 1a 40 doi. HO doi khong I6n nén thao lip dé dang, chi can lac nhe va cing khong da dam bao trayén mo men xon ma phai ding chi tiét kep chat phy nhu then, vit, ... Vi du si dung d6i vGi m6i ghép banh rang voi truc cé then, banh dai, tay quay véi dau truc cé then. — Kiéu lép z u : Day 14 kiéu lap trung gian sit dung phd bién nhat. Khi thuc. hién lap ghép theo kiéu nay thi thutng nh4n duge do doi hon 1a do hé. Trong thuc té lap ghép, do anh hudng cia sai s6 vi tri nén khi Jp ta khong cam nhan duge do hé. Ngudi ta thudng sit dung ching déi véi cdc mOi ghép b4nh rang trong hOp t6c do, banh dai, v6 lang, cing gat lap véi true cé then ; bac bién lap vdi ddu bién cha déng co my kéo. - Kiéu Hip a z : Ta lap ghép bén chac nhat wrong cdc kiéu lap wrung gian. Khi thyc hién lap ghép, thuc té khong xudt hién 46 hd. Dd doi twong déi idn nén khi théo Jap cdn Ive 16n, thudng phai sit dung méy ép. Chung thudng duge sis dung d6i vGi céc m6i ghép banh rang, ly hgp, tay quay vdi truc cé chi tiét-kep chat phy khi tai trong nang. V{ dy : banh rang lip voi truc trong m4y bia hoi, may nghién dé. Ching cing duoc ding d6i véi méi ghép cd dinh khong c6 chi tet phu kep chat nhung tai trong khong I6n, chi tiét 16 co thanh mong. 2.4.3. Pham vi tng dung cia cac kiéu l4p chat : Ching duge sit dung déi véi cdc mdi ghép c6 dinh khong théo, khong 6 chi tiét phu kep chat nhu then, vit, ... BO d6i cia 14p ghép di dam bdo truyén mo men xoén. : H7 P7 * ee vA — Kiéu lip eo’ he : duge sit dung déi véi cdc méi ghép truyén m6 men xodn nhé, méi ghép c6 chi tiét thanh mong kh6ng cho phép bién dang én. Vi du vong dinh vj lap voi truc dong co din, vong c6 dinh vi tr{ vong trong 6 lan trén tryc. 46 ~ Kida lip a a 18 kigu lp 06 9 doi vim phi, khodng (0.0002 + 0,0006\ty. Ching duge sit dung d6i véi cc moi ghép chiu tdi trong ndng nhung cé chi tiét kep chat phy. Vi du : bac 6 trugt lap véi than 6 khi tai nang cé va dap, do xi lanh J4p véi than bom pittong, vanh rang déng cia banh vit Hip véi than gang cé kep chat. aq, & + Ta kiéu lap c6 d9 d0i lén, khoang (0,001 + 0,002) dy. Ching duge sit dung d6i véi cic moi ghép truyén tai nang, khong c6 chi tiét kep chat phy. Vi du : banh t4u héa Lap véi truc toa tdu, vanh rang déng cha banh vit l4p véi than thép, bac 6 trugt lip v6i than 6 trong may ép banh léch tam. ~ Kiéu lip Khi thue hign cdc lap ghép cé do doi nguai ta thudng sit dung 3 phuong phap : + Lap bing mdy ép nho luc chidu truc cha n6 & nhiét 46 binh thutng. Lap nhu vay goi 1a “lip ép doc”, + Lap bing céch nung néng chi tiét bao hode 1am lanh chi tiét bi bao (truc) dén nhigt 49 x4c dinh réi lp. Day la phuong php bién dang nhiét hay phuong phap ép ngang. + Trong truéng hop cin thiét cé thé ding phéi hgp ca hai phuong phap tren. Vi du : nung néng chi tiét bao hodc lam lanh chi ti¢t bj bao, réi lap nha may ép. Lap bang may ép 1A don gidn va thudng sir dung nhat. No duge sit dung uu viet Khi do doi khong I6n (dén 0,001dy). CAU HOI ON TAP 1. Ti¢u chudn dung sai lip ghép bé mat tron TCVN2244~99 quy dinh bao mhiéu c4p chinh xdc va ki hiéu ching nhu thé nao. 2. Thé nao 1a hé théng lap ghép 16 co ban va truc co ban, 3. Sai lech co ban 1a gi ? TCVN2244-99 quy dinh day c4c sai léch co ban nhu thé nao, 4. Cé may nhém lip ghép tiéu chudn va dac tinh cia ching nhu thé nao. AT 5. Cho vi du vé ki hiéu sai léch va lip ghép tén ban vé va giai thich cac ki higu d6. 6. Néu pham vi img dung cia 2 kiéu Jip sau : uw va a BAI TAP 1. Cho cdc lap ghép try tron ghi trong bang I' dudéi day. Hay ghi ki hiéu sai léch va lap ghép bang chit va bang s6 trén ban vé. Bangi TT | dy. mm Kidu hép TT | dy.mm Kiéu hip L 30 a ~ 2 4 92 z va aq 2 | 4s 3 ae 5. 15 Wh vg Ph 3 n 2 va isl 6. 124 Ht va u 2, Cling vi cdc 14p ghép tru tron cho trong bang 1. — Hay 14p so dé phan bé mién dung sai cha lap ghép. — Lap ghép da cho thudc nhém lap ghép nao ? Xdc dinh 46 hd, dQ d6i gidi han cia ching. 3. V6i cdc dac tinh yéu cdu cla lép ghép cho trong bang 2 dudi day. Bang 2 TT| aqmm Smut Suse TT] yam | Newz ye| Nounye [1-7 | dye | Ninax ye | Nova ye ym | am am | am 1 | 42 | go | 25 Jal 46 | 42 1 |7| 48 a | -33 2 56 180 60 4 66 ao ii 8 16 39 -10 3 62 76 0 6 86 93 36 9 82 25 ~32 — Chon kiéu lép tiéu chudn cho tig trudng hgp. ~ Xdc dinh sai léch gidi han kich thudc 16 va truc. 48 CHUONG 3 DUNG SAI HINH DANG, VI TRI VA NHAM BE MAT 3.1, DUNG SAI HINH DANG VA VI TRI BE MAT Trong qué tinh gia cong, khong chi kich thuée ma hinh dang va vi tri bé mit cing bi sai Iéch di, ching han khi ta tién chi tiét truc ma ban md4y mang dao dich chuyén theo phwong khong’ song song v6i dudng tam truc chinh may tign thi tryc sé bi con. Bién dang dan héi do kep chat chi tiét 15 1am cho 15 sau khi gia cOng xong bi méo, hinh 3.1. Hiah 3.1. Bién dang do kep chi tr&a mim c&p 3 vau a) Phoi dé gia cong 18 e) L8 sau khi gia cong b) Phoi kep tren méy bj bién dang d) Sén phdm thdo ra khdi may Khi phay mot tm phdng dat trén ban my, nu ban may chuyén dong theo phuong khong song song vi mat ban may thi mat phdng sau khi phay sé khong song song véi mat déy cia n6. Khi khoan 16, néu mii khoan dich chuyén theo huGng (S) khong vuong géc v6i ban may thi 16 sau khi khoan sé nghiéng so vdi mat d4y chi tiét (mat chudn) (hinh 3.2). Dudi day ta khdo sat ¢&c dang sai Jéch hinh dang va vi tri bé mat. 49 3.4.4. Sal l@ch hinh dang 1, Sai léch hinh dang bé ¢ mat tru id ! DEi voi chi tiét try tron thi sai léch duge xét theo hai phugng : Mat day chi tiat — Sai léch profin theo phuong ngang (mat c&t ngang) bao gém cic dang : + Sai léch d6 tron: 18 khoang cd4ch Idn nhat A tit cdc digém cia profin thuc dén vong | : tron 4p, hinh 3.3. Hinh 3.2. Hudng mdi khoan aghiéng mat ban may Vong ton ap Snax aie Sree Sein Préfin thie AS z Hink 3.3. Sai léch 6 tron Hinh 3.4, Sai lech 49 0 van Hinh 3.5. Sai lech dQ phan canh Khi phan tich sai léch hinh dang theo phuong ngang ngubi ta con xét cic dang thinh phan ctia sai l¢ch d6 tron 1a do Ovan va dQ phan canh, + DO Ovan : 1a sai 1éch dO tron ma prOfin thyc 1 hinh dvan, hinh 3.4. + DO phan canh : 1a sai léch dQ tron ma profin thuc 14 hinh nhiéu canh, hinh 3.5. = Sai lech profin mat cét doc : 1a khodng c4ch Idn nhat tir cdc diém trén profin thyc dén phia tugng ing cila profin 4p, hinh 3.6. Tuong tr nhu sai }éch hinh dang theo phuong ngang, khi phan tich cfc sai léch hinh dang theo phuong doc ngudi ta cfing xét cdc dang thanh phan cia sai léch préfin mat cit doc. + Bo con : 1a sai Iéch profin mat cdt dgc ma cAc dudng sinh 14 nhing dutng thing, nhumg khong song song v6i nhau, hinh 3.7, 50 MT Profin thie Hinh 3.6. Sai \éch profin Hinh 3.7, Sai léch préfin theo mat cAt doc d6 con + Do phiah ; 1a sai lech profin mat cét doc ma cdc duéng sinh khong thang, ma céc dudng kinh tang tl mép bién dén gid mat cat, hinh 3.8. 2 Hinh 3.8. Sai lech Hinh 3.9, Sai lech profin 49 phinh profin dg that + DO that : 14 sai lech profin mat edt doc, ma céc dung sinh khong thing va duéng kinh gidm tir mép bien dén gitla mat cAt, hinh 3.9, ” Khi dénh gié téng hop sai lech hinh dang bé mét try tron ngwdi ta ding chi tieu “sai 1¢ch 49 tru”. — Sai léch d6 tru : 1& khodng cdch lon nhat A td cdc diém cla bé mat thyc tdi mat tru 4p, trong gidi han cia phan chudn, hinh 3.10, ‘88 mat thue Hink 3.10. Sai tech 40 tru 51 2, Sai i¢ch hinh dang phang : D6i voi bé mat phing thi sai l¢ch hinh dang bao gém : ~ Sai lech d6 phang : 1a khoang cach 1én nhét A ti cde diém cia bé mat thuc tdi mat phang 4p, trong gidi han cia phin chudn (L), hinh 3.11. ~ Sai Iéch 46 thing : 14 khodng cdch 1én ahat A tit céc diém cia profin thye dén dudng thing 4p, trong gidi han cla phan chudn (L), binh 3.12. Mat phang 4p Dudng thang 4p Profin thye Mat phaing thyfe Hinh 3.11. Sai lech do phing Hinh 3.12. Sai Ich 49 thing D6i v6i nhimg mat phing hep va dai thi sai lech do phAng duge dac trung bang chinh sai lech do thing theo chiéu dai chi tiét. 3.4.2. Sal léch vj tri bé mat C4c chi tiét my 18 nhimg vat thé duge gidi han bdi cdc bé mat phang, tru, cau... Cac bé mat ay phi cd vj tri trong quan chinh xdc thi m6i dam bao duge ding chitc nang cia chi tiét. Ching han mt do cia mé cap phai vung géc voi than thuéc cap thi méi dim bdo chite nang do cia nd. Troag qué trinh gia cong, do téc dong cita sai 36 gia cong ma vi tri twong quan giita cc bé mat chi tit bi sai Iéch di. Sai lech 6 thudng c6 cdc dang sau: — Sai Iéch vé 46 song song cia mat phdng : [8 higu A khoang céch ién nhft va nho nhat gitta céc mat phing 4p, trong gidi han cia phin chudn, hinh 3.13. — Sai l¢ch vé dO song song cac dung tam : 18 téng hinh hoc A cdc sai lech vé a6 song song céc hinh chiéu cua dudng tam len hai mat phing vung géc, mot trong hai mat phdng nay 1a mat phang chung cia duéng tam, hinh 3.14. 52 Mat ph3ng &0 4 oF ON 1 s l if 4 --- ie f-pP 7 “ey * ae Aza-b Mat phang thuc Hinh 3.13. Sai tech 49 Hink 3.14. Sai lech a9 song song cila mat ping song song cdc dudng tam ~ Sai léch vé dé vudng géc cia céc mat phdng : 18 sai lech géc gitia cac mat phing so v6i géc vung, biéu thi bing don vi dai 4 trén chiéu dai phan chuga, hinh 3.15. ~ Sai lech vé dQ vung géc cba mat phang hoae dudng tam 46) v6i dutmg tam : 18 sai léch g6c gitta mat phing hodc duéng tam va dutmg tam chudn so véi g6c vudng, biéu thi bing don yj dai A trén chiéu dai cia phan chufin, hinh 3.16. Hinh 3-15. Sai lech do Hinh 3.16, Sai lech yudng géc cfc mat phing dudng tam 53 - Sai lech vé do déng tam 461 voi dudmg tam bé mat chudn : 1 khoang Ach 16n nhat A gidia duéng tam cha bé mat quay duge khdo sat va duéng tam ‘ia bé mat chudn, ten chiéu dai phan chudn, binh 3.17. ~ Sai lech vé dO doi xing d6i vdi phin ti chudn : la khoang céch 16n nhat A gita mat phang 461 xing cha phan tir duge khao sdt va mat phang d6i xing ca phan tir chudn, trong gidi han cua phén chudn, hinh 3.38. Mat phang 481 ximg chudn TAL Buong thm bé mat chudin a Hinh 3.17. Sai lech vé 49 dong am Hink 3.18. Sai lech vé 9 d6i xing. ~ Sai lech vé d6 giao nhau cia cic dudng tam : 18 khoang cach nho nhaét A gitta c4c dudng tam giao nhau danh nghia, hinh 3.19. — DO dao hudng kinh ; 18 higu khoang cAch én nhét va ahd nhat A, tir cfc diém trén profin thyc cha bé mat quay dén dudng tam chudn, trong mat cat yudng géc voi dudng tam chudn, hinh 3.20. = DO dao mat mit: 1 higu khoang cAch Ién nha va nbd nhat A, tir cdc diém trén profin thyc cha mat mit dén mat phing vudng géc voi dudng tam chudn, hinh 3.21. Bung tam chudn ‘yong tam chuén Hink 3.19. Sai lech vé 06 Hinh 3.20, Do dio huéng kinh © giao nhau gitta céc dutmg tam 54 _——ao Jn 3.1.3, Ghi ki hié sai !@ch, dung sai hinh dang va vi tri bé mat trén ban vé Theo TCVN1O-85, trén ban vé ngudi ta ding caéc dau hieu dé chi cdc sai léch, bang 3.1 va kém theo cdc d&u hiéu d6 Ja tri sé dung sai cia ching. Bang 3.1. Hink 3.22 Loai sai !¢ch Ten sai léch Diu higu Sai l¢ch hinh dang Sai lech 46 phing £7 Sai lech d6 thing Sai lech 49 teu Sai léch do tron OY O Sai léch pr6fin mat cét doc Sai I¢ch vj tef bE mat Sai i¢ch do song song Sai l¢ch do vuong géc Sai léch vé 49 d6ng truc Sai léch vé d6 giao tryc Sai lech vé 49 d6i xing Sai léch vé vi tt x |OJF e| tl Sai tech vé 49 do (dao hung kinh, do mat mut) \ 55 _ Vi dy 3.1. Cho chi tiét truc o6 kich thuéc 18 $32h7, dung sai do won 18 0,01 mm, dung sai cia sai léch profin mat cat doc 14.001 mm. Hay ghi ki hi¢u sai l¢ch va dung sai trén ban vé. Gidi : Vé chi tiét truc nhu hinh 3.22, Trudc hét ghi kf higu sai l¢ch va dung sai kich thuéc. Kéo dai dudng ghi kich thudéc réi vé | hinh chi nhat gém 2 0: mot 6 ghi kf hi€u dang sai léch, 6 cdn lai ghi trj sé dung sai. Vi dy trén hinh 3.22 dau hi¢u “0”, “=" chi sai léch dO trdn va sai léch profin mat cét doc cla bé mat $32h7. Tri s6 dang sai cla ching 14 0,01 mm. Vi du 3.2. Cho chi tiét 16 nhu hinh 3.23. Kich thuéc cha hai 1618 20G7 va 650H7, 16 A $50H7 duge chon lam chudn va kf hiéu 1a A. Sai Iéch dO trdn va profin mat cét doc cha 18 A khong duge vugt qué 0,01 mm. Sai Iéch d6 song song dwing tam 18 $20G7 so véi dudng tam 16 4$50H7 khong vot qué 0,1mm, Hay ghi ki hiéu sai léch va dung sai trén ban vé, Gidi : Vé chi dé 15 nhu hinh 3.23. Trude héet phai ghi kf hieu sai léch va dung sai kfch thuéc 356 ° 0,04 0,01 Hink 3.22 Bang 3.2. MOT S6 Vi DU Ki HIEU DUNG SAIHINH DANG). VA VI TRI BE MAT TREN BAN VE Ki higu ‘Yeu edu kg thuat 0,05 Dung sai 40 phang cia b¢ mat A 1a * 0,05mm Dung sai do thing cla bé mat A [a 0,1 mm uén toan bo chidu dai bé mat Dung sai 46 try cia bé mat A 1A 0,01 mm Dung sai d9 tron cia bé mit A 1d 0,03 mm Dung sai profin mat cit doc cla mat ABOO! mm Dung sai d9 song song cia bd mat B so véi bé mat A 14 0, mm tren chiéu dai 100mm Dung sai d6 vudng géc cila mat B so véi mat A 14 0,1 mm 37 Tiép bang 3.2 Kihitu Yeu cfu ky thuae ~ Dung sai do déng tryc ota cdc bé mat AvaB 1a 0,lmm Dung sai ¢6 adi xtmg cla mit B $0 véi dutng tm 15 A 1 0,04 mm ae x[o05] A] Oo Dung sai 46 giao nhau cia hai dung tain 18 1 0,05 mm A Dung sai d9 dao hudng kinh cia bé mat C so v6i dudng tam chung cla hai mat A, B 1a 0,04 mm Dung sai d9 dio mst mut B so véi a+ duong tm cia mat A 12.0.1 mm theo ding kinh 50 mm. 58 Ki higu sai lech binh dang duge ghi twong ty nhu wi du 3.1. D6i voi sai 1éch vj trf thi binh chi nhat duge chia thanh ba 6. O thi 1 va thi 2 cing ghi ddu higu sai lech va tri s6 dung sai vj ti, con 6 thir 3 ghi yéu td chudn nhu biéu thi trén hinh 3.23. & day yéu t6 chudn 18 mat 16 A (950H7) va duge kf higu trén ban vé nhw hinh 3.23. Mot s6 vi du vé kf higu sai Ich, dung sai hinh dang va vi Ui bé mat trén ban v8 duge chi dan trong bang 3.2. 3.1.4, X4c dinh dung sai hinh dang va vi tri khi thiét k& Theo TCVN384-93 thi dung sai hinh dang va yi tri bé mat duge quy dinh tiy thudc vao cp chinh xdc ciia ching. Ti¢u chudn quy dinh 16 c&p chinh xac hinh dang va vi.urf bé mat va ki higu theo mute chinh x4c gidm dan 14: 1, 2, .., 16. Gid tr] dung sai img véi cdc cp chinh x4c khdc nhau duge chi din trong cdc bang 6 + 9, phu luc 2, Muén x4c dinh trj sé dung sai hinh dang va vi tt Khi thiét ké c4c chi tiét, truée hét phai chon c&p chinh xéc, Cap chinh x4c hinh dang va vi tri bé mat thudng duge chon dya vao phuong ph4p gia cong bé mat, vi du bé mat sau mai tinh cé thé dat cp chinh x4c 5 hodc 6 yé hinh dang va vi tri bé mat. Sau khi chon dugc c&p chinh x4c r6i thi dya vao kich thuée danh nghia tra tri sé dung sai theo céc bang tieu chudn, bang 6 + 9, pha luc 2. D6i vi bé mat try tron thi chon c&p chinh xéc¢ hinh dang cé thé dya vao quan hé giifa c&p chinh x4c hinh dang va cp chinh x4c kich thude nhu chi din trong bang 3.3. Theo quan hé nay thi ngoai cap chinh xéc kich thuédc, c&p chinh x4c hinh dang cdn duge chon thy thudc vao do chinh xdc hinh hoc tuong 461. Do chinh x4c hinh hoc tuong A6i c6 4 mic ; thudng, hoi cao, cao, dac biét cao. Chon mite'nao 1a tay thugc vao chic nang quan trong cha timg chi tet. Bang 3.3. CAP CHINH XAC HINH DANG UNG v6I CAC CAP CHINH XAC KiCH THUGC D6 chénh Cfip chinh xéc kich thute xée hinh hoc | IT] ] 1T2 | IT3 I 174 | ITS ) IT6 | 117 Lr 19 | (T10 | IT11 [IT12 tuong 461 a ‘Cap chinh xdc hinh dang ‘Thudng 1 2 3 4 4 6 7 8 9 10 Hai cao 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Cao 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 L {Si Die biét cao 1 1 2),3)4]s]e474 8)? 59 Vi dy 3.3 ; Cho chi tiét true nhu hinh 3.24, — Xée dinh dung sai dg tron ~ va profin mat c&t doc oda hai bé 6,02) 48 ; mat ngdng truc $30k6. 2 0.8 I - Xéc dinh dung sai 49 dao huéng kinh ciia mat $50k7 so voi 2 mat ngdng truc. ~ Ghi ki hiéu sai léch dung sai hinh dang va vi trf trén ban vé. Hinh 3.24 Gidi ; — Trudc hét ta phai chon cap chinh x4c : Theo bang 3.3 ta chon cfp chinh xdc hinh dang cita hai bé mat $30k6 1a cap 6, img vdi yeu cdu dO chinh xdc hinh hoc tuong déi 1a binh thong, C&p chinh xdc vj tri cha bé mat 950k7 cling 6 thé chon 1a cp 6. — Theo bang 7 (phy luc 2) tmg véi ep chinh xc 6 va kich thuéc danh nghia 1a 30mm ta tra dung sai 66 trdn va dung sai profin mat ct doc 12 0,006mm, — Theo bang 9 (phu luc 2), img véi cdp chinh x4c 6 va kich thudc danh nghia ; 50mm ta tra dung sai 49 déo huéng kinh 14 0,02 mm. — Sai I¢ch va dung sai hinh dang, vi tri bé mat duge ghi kf higu trén ban vé nhu hinh 3.24. G day yéu 6 chudn 1a hai bé mat ng6ng truc A, B. Vi dy 3.4 : Cho chi tiét nhu hinh 3.25. — Xfc djnh dung sai d6 phing cha mat A. — Xe dinh dung sai do song song cla mat 18 ¢20H8 va dung sai dQ vudng géc cha mat 16 $30H9 Adi voi mat A. , — Ghi ki hiéu sai léch, dung sai hinh dang va vi ti bé mat tren ban vé. Biét ring dung sai hinh dang vA vi tri cha chi tet 6 c&p chinh xdc 8. Hinh 3.25 60 Gidi : — V6i c&p chinh x4c cp 8 va kich thuéc danh nghia la 165 mm (kich thuéc 16n nhat cha mat A), tra bang 6 (phy luc 2) ta duge tri sé dung sai dO phang 1 0,03 mm, ~ Cling tuong tr nhu trén, tra bang 8 (phy luc 2) ta duge dung sai do song song cha mat $20H8 va do vudng géc cua mat ¢30H9 d6i v6i mat chudn A 1a 0,05 mm. . ~ Sai léch va dung sai hinh dang va vi tri bé mat duge ghi kf higu trén ban vé nhu hinh 3.25. 3.2. NHAM Bf MAT 3.2.1. Ban chat nham bé mat Bé mat chi tiét sau hi gia cong khong bing phing m6t cach Ii tuéng ma 6 nhing map mo. Nhimg map mo ny 1a két qua cia qué trinh bign dang déo cia bé mat chi tiét khi cét got lép kim loai, la vét ludi cAt dé Jai tren bé mat gia cong, 18 anh hudng cia chén dong khi ct va cla nhiéu nguyén nhan khéc nita, Tuy vay, khong phai toan bO nhimg map mo trén bé mat déu thudc vé nhém bé mat, ma né 1A tap hgp nhimg map mo c6 bude trong déi nhd va dutge xét trong giéi han chiéu dai chudn, 1 (chiéu dai cha phan bé mat duge chon dé do nham). ‘Trn hinh 3.26 1a hinh anh phong dai cia profin bé mat sau gia cong. Trén 46 c6 nhiing loai map m6 kh4c nhau : — Nhing map m6 c6 ti s6 gitta bude map mé, p, vA chiéu cao mfp mo, h, bé hon hode bang 50 (2 s 50) thi thude vé nh4m bé mat, map m6 cé chiéu cao hg trén hinh vé. Hink 3.26 61 — Nhiing map mé ma 50

140 mm. Vi du 4.7 ; Cho bO phan lip nh hinh 4.3, truc quay, than h6p ding yén, tai trong tic dung lén 6 1a tai trong hudng tam cé dinh phyong. 6 bi d& cé sé hiéu 1a 315, c&p chinh xdc 0. Hink 4.3 — Chon mién dung sai kich thuée truc va 18 than dp lép v6i 6 Jan. ~ X4c dinh tri s6 sai léch gidi han cia cdc kich thuéc lip ghép va ghi ki hiéu lap ghép trén ban vé. Gidi : - Truéc hét ta phai xéc dinh cdc thong s6 kich thudée co ban 6 lan, Dya vao s6 hiéu 6 14 315, tra bang 10 (phu luc 3) ta duge : duéng kinh trong 71 vong trong d = 75 mm ; dudng kinh ngoai vong ngoai D = 160 mm, chiéu rong 6B=37 mm. - Phan tich dang tai trong tc dung lén cdc vong 6 lan : véi diéu kien da cho 14 truc quay, tai trong hudng tam cd dinh phuong thi : + Vong trong quay cing véi truc nén tai trong ldn luot tac dung lén khap dudng lan cha 6 va lap lai sau méi vong quay cia truc. Vay dang tai trong cha vong trong 14 dang tai chu ki. . + Vong ngoai dimg yén nén luc chi tac dung Ién mét phan dudng lan. Dang tai trong cla vong ngoai 1a dang tai cuc bd. — Chon mién dung sai: + Di vdi kich thuéc tryc ; truc lap véi vong trong cd kich thuée danh nghia dy-= 75 mm (dy < 100 mm), dang tai chu ki, theo bang 4.1 ta chon mién dung sai kich thuéc tryc 18 k6. + Déi véi kich thuéc 16 : 16 than hdp 14p v6i vong ngoai cé kich thuée danh nghia Dy = 160 mm (Dy > 140 mm), dang tai cue b@, theo bang 4.1 ta chon mién dung sai kich thudéc 15 hop 14 H7 (trong truéng hgp cén thao lap thudng xuyén thi ta chon mién dung sai Js7). — Sai iéch giéi han émg véi cdc mién dung sai da chon, tra trong bang | va 2 (phu luc 1): es = +21ym. 975k6 160H7 ej = +2um ES = 40pm — Ghi ki hiéu l4p ghép trén ban vé : Tren ban vé, kf hiéu lép ghép 6 lin khéng can ghi duéi dang phan sé mA chi ghi kf hieu mién dung sai kfch thuéc tryc va 16 than h6p lép véi 6 lan, nhuw biéu thi trén hinh 4.3. 4.2, DUNG SAI LAP GHEP THEN 4.2.1. Dung sai : Lap ghép then dugc sit dung r&t phd bitn, dé c6 dinh cfc chi tiét trén tryc nhu : b4nh rang, b4nh dai, tay quay,.. va thuc hién chitc ning 72 trayén mo men xodn hoac din huéng chinh xéc khi cdc chi tiét cfin di trot doc truc. Then c6 nhiéu loai : then bang, then ban nguyét, hinh 4.4. Dung sai kich thudc va ldp ghép cia then bing va ban nguyét duge quy dinh theo TCVN4216 + 4218-86. ae a) Then bing b) Then ban nguyét Hinh 44 Trén hinh 4.5 1& mat ct ngang cha m6i ghép then. V6i chic nang 1 truyén mo men xoan va dan huéng, lap ghép then duoc thuc hién theo bé mat bén va theo kich thuée b. Then lap v6i ranh truc va tanh bac (b4nh rang hodc b4nh dai). Dung sai kich thuéc lip ghép tra theo ti¢u chudn dung sai lap ghép bé mar tron, TCVN2244-99. Hinh 4.5 Mién dung sai kich thuéc b cia then 1. Trye ; 2 - Bac ; 3 - Then duge chon 1a h9. Mién dung sai kfch thuéc b cia ranh truc cé thé chon 14 N9 hoac H9. Mién dung sai kfch thudéc b cha ranh bac c6 thé chon 1a : Jg9 hode D1O. 4.2.2. Lap ghép then + Tuy theo chic nang cia mdi ghép then ma ta cé thé chon kiéu lp tiéu chudn nhu sau : Trutng hop bac 6 dinh wen tryc ta chon kiéu lép nhu so dé hinh 4.6a, Then lap c6 dO doi Idn véi truc va c6 do doi nhd vdi bac dé tao diéu kién thio lap dé dang. : 73 Trung hgp then din huéng, bac di trugt doc truc, ta chon kiéu lap nhu so 46 hinh 4.6b. Then l4p v6i ranh bac c6 do hé Ién, dam bao bac dich chuyén doc truc dé dang. um 7 am hg o| Hinh 4.6 Hinh 47 (4 - Mién dung sai chiéu rong then (J - Mién dung sai chiéu rong then WZ) - Mién dung sai chiéu rong ranh bac SW - Mién dung sai chiéu rong ranh bac PRBS — Mien dung sai chidu rong ranh truc — Mién dung sai chiéu rong ranh tryc — Trvdng hgp méi ghép then c6 chiéu dai lén, | > 2d, ta chon kiéu 14p nhu so 46 hinh 4.7. Then lip c6 46 hd v6i ranh truc va rinh bac. DO hé cha lap ghép nhim béi thutng cho sai sé vi trf rinh then. 4.3. DUNG SAI LAP GHEP THEN HOA 4.3.1. Khai niam vé mai ghép : Trong thyc t€ khi cn truyén mo men xoan én va yéu cdu dO chinh xéc dinh tam cao giifa tryc va bac thi méi ghép then khong dép img duge ma ta phai sit dung méi ghép then hoa, MGi ghép then hoa c6 nhiéu loai ; then hoa dang rang chit nb4t, rang hinh thang, ring tam gidc, rang than khai. Nhung phé bién nhét 1a then hoa dang rang chit nbat, hinh 4.8. 74 Trén hinh 4.8 bdigu thi mat cét ngang cla mdi ghép then hoa rang chit nhat. Dé dam bdo chitc n&ng truyén Iyc thi lap ghép thyc hién theo kich thuéc b, cdn dé dam bdo d6 déng tam giita bac va truc thi thuc hién lap ghép theo D hodc d hoae b, hinh 4.9 a, b,c. Thuong str dung phuong phdp lam déng tam theo D vi no kinh té hon, Cén trugng hgp can do chinh x4c déng tam cao va do ran bé mat chi tiet bac qué cao thi phai chon phuong phap lam déng Hink 4.8, Mat ct ngang cha tam theo bé mat kich thudc d, con lam déng tam _méi ghép dim bdochiic nang theo'b thi ft ding vi do chinh x4c déng tam thép. truyén luc . Hinh 4.9, Mat cit ngang cia méi ghép dam bao dg déng ttm 4.3.2. Dung sai kich thuée Lap ghép then hoa chi thy hién theo 2 trong 3 yéu té kich thuGe d, D va b. — Khi thyc hién déng tam theo D thi lap ghép theo D va b. — Khi thae hién d6ng tam theo d thi lép ghép theo d va b. - Khi thyc hien déng tam theo 6 thi lap ghép chi theo b. Tiéu chugn TCVN2324-78 quy dinh day mién dung sai cla cdc kich thudc lap ghép nhu trong bang 4.2 va 4.3. Sai léch gidi han tng voi cdc mién dung sai tra theo TCVN2245-99, bang 1 va 2 (phy luc L). Nhitng mién dung sai c6 déng khung 14 nhitng mién dung sai sir dung wu tién. 75 Bang 4.2. MIEN DUNG SAI CAC KfCH THUGC TRUC THEN ~ HOA RANG CHU NHAT TCVN 2324 - 78 . Sai lech co ban Cap chinh x4c — A 5 1. 6 né 7 8 9 10 410 . hid Bang 4.3, MIEN DUNG SAI CAC KiCH THUGC LO THEN HOA RANG CHU NHAT Sai lech co bin Cp chinh xdc D E F G H Js 6 7 8 ° 10 DIO FIO Ig1O Tay theo phuong phdp thyc hin déng tam hai chi tiét then hoa ma ta chon cfc mién dung sai cho cdc kich thude lip ghép. Sit phdi hgp c4c mién dung sai kich thudc 16 va truc then hoa cé thé tao thanh mot day céc kiéu lap théa min chite nang sit dung coa méi ghép then hoa, bang ! 2+ 15, phu luc 3. 4.3.3. Chon kiéu Hp tiéu chudn cho méi ghép Trong thuc t€ thiét ké ché tao ngudi ta thudng sir dung mot s6 kigu 4p uu tién cho méi ghép then hoa nh sau : 76 — Trudng hop bac then hoa cé dinh trén truc thi : + Khi thyc hi@n déng tam theo D thi cé thé chon kiéu lp : H7/j,7 46i véi lap ghép theo kich thuéc D F8/j,7 d6i voi lép ghép theo’ kich thuse b. + Khi the hién déng tam theo d tht c6 thé chon kiéu lap : H7/g6 d6i vGi lap ghép theo kich thuée d D9/j,7 d6i véi lap ghép theo kfch thuée b. ~ Trung hgp bac then hoa dich chuyén doc truc thi : + Khi thuc hién déng tam theo D ta chon kiéu lip : H7/f7 d6i vei lap ghép theo kich thuéc D F8/f7 d6i vi lap ghép theo kich thudc b. + Khi thyc hign déng tam theo d ta chon kiéu lap : H7/f7 d6i v6i lap ghép theo kich thuéc d FLO/f9 d6i véi Lip ghép theo kich thudc b. Cén nhé rang trong tung hop cdn thiét néu nh cdc kiéu lip trén khong di d4p ting cdc diéu kien cy thé ca moi ghép thi cho phép lua chon kiéu lip tiéu chudn khdc (xem TCVN2324-78), 4.3.4, Ghi ki hiéu dp ghép then hoa trén ban v6 Lp ghép then hoa duge ghi ki hi¢u giéng nhu cfc lip ghép bé mat tron Khéc néu trén ban vé cé mat cat ngang cha m6i ghép. Trong trudmg hop khong thé hien mat cét ngang thi ghi kf higu nu sau ; V{ du : Hi2 a d-8. 36 Os Theo kf hiéu 14n luot 1a : thyc hién déng tam theo bé mat kich thuée d ; sé ring then hoa z = 8 ; lap ghép theo yéu t0 déng tam d 14 936 H7/f7 ; bé mat khong thyc hin déng tam D cé kich thuéc danh nghia 1a 40 mm, mién dung sai kich thuéc D cha bac then hoa 14 H12, mién dung sai kich thuéc D cha truc 1a al] ; kiéu lp theo bé mat ben b 1a 7F10/19. 77 Tit kf higu lap ghép trén ta c6 thé ghi ki hiéu trén ban vé chi tiét nhu sau : - Trén ban vé bac then hoa : d_8. 36H7 . 40H12 . 7FL0 — Trén ban vé truc then hoa : d_8. 36f7 . 40a11 . 7f9 Vi du 4.2 : Cho m6i ghép then hoa giita banh rang vdi truc cé kich thudce danh nghia 1a: 8 x 36 x 42. @@ x d x D). Banh rang c6 dinh trén truc va thuc hién déng tam theo bé mat kich thude D. - Chon kiéu dp tiéu chudn cho méi ghép réi ghi kf hiéu trén ban vé. - Tra cdc sai léch gidi han cia kich thudc va bidu dién so dé phan bd mién dung sai cia lap ghép. Gidi : — Dya vao c&c kich thudc z x d x D, theo bang 11 (phu luc 3) ta tra duge kich thuée danh nghia cia b : by = 7 mm. Nh vay ta cé: dy = 36 mm, Dy = 42 mm, by = 7 mm. — V6i diéu kien 44 cho : b4nh rang c6 dinh tren truc, thuc hien déng tam theo D ta chon kiéu lép nhu sau : + Kiéu lap theo yéu t6 déng tam D: 642 a Js + Kiéu lép theo bé mat bén b : a s — Ki hiéu sai léch kich thudc va lip ghép duge ghi trén ban vé, cé thé theo hai phuong dn nhu hinh 4.10 va 4.11, — Sai léch giéi han céc kich thudc tra theo bang 1 va 2 (phy luc 1): ES = 425m ES =435ym $42H7 TFB EI=0 EI = +13um __fes=+8nm _ [es = +7,5um $42j,6) Tis) ei = -8um - ei = -7,5um 78 HT 7 EB pease D\ 7 Hinh 4,10 Hink 411 - So dé phan bé mién dung sai cha cdc lap ghép duge biéu dién trén hinh 4.12. »m “wm +25 #7 ] +8 + + ; 6 i8 9 Lo, XM 7 v a 4 6) Hink 4.12 4.4. LAP GHEP CON TRON Lap ghép c6n duge sit dung phé bién 1a nha céc tinh chat wu viet cha nd nhu : dd kin, 49 bén cao, 6 thé dé dang diéu chinh khe hé hode dQ doi nha sz thay déi vj trf doc tryc cita chi tiét, ty dinh tam t6t, kha nang théo lép nhanh ma khéng lam hu hong bé mat lip ghép cia cdc chi tiét. 79 4.4.1. Géc cén va d6 cén G6c con 1a géc gitta hai duéng sinh trong mat edt doc truc cha con, hinh 4.13. Mat c&t ngang da cho Hink 4.13. So a5 bidu dién géc con DO cén, C: 1a ti s6 gitia hiéu dudng kinh 2 mat c&t ngang vdi khoang c4ch gitta ching 14 L. D6i voi con cut, hinh 4.14, thi d6 con IA ti s6 cha hiéu dwong kinh day I6n va déy nhé voi chiéu dai con : VLLZZZZLIIZ Li aS Hinh 4.14, So 46 biéu dién do con 4.4.2. Dung sai kich thuée géc Lap ghép cOn thie hién theo kich thu6c géc, vi vay dung sai kich thud con cing chinh 1a dung sai kich thude géc. Dung sai kich thude gée duge ki hiéu 1a AT (Angle Tolerance). - Tri s6 dung sai dugc tinh bang hiéu sé cha géc giéi han !n nhat va géc gidi han nhé nbat : 80 AT=4, 'max ~ Omin Dung-sai géc cé thé biéu thi bang don vi géc (radian hoac 46, phut, giay g6c) hoac bang don vj dai, micromet (um). Tay theo don vi biéu thi ta c6 céc ki hiéu sau, hinh 4.15, . Hinh 4.15, So d6 biéu dién dung sai kich thuéc g6c AT — Dung sai géc tinh theo don vi géc, hinh 4.15a ATy, — Tri sO-quy trdn cha dung sai géc tinh theo d6, phiit, gidy géc AT, — Dung sai géc duoc bigu dién bing doan vudng g6c véi mot canh cha géc tai vi tri cfich dinh mét khoang L, va nam 46i ditn véi géc dung sai AT AT, = ATo. Ly. 107 v6i AT, — lm, ATg, ~ prad, Ly - ATp, Dung sai géc con duge biéu dién bang dung sai hieu dudmg kfith cha 2 mat cdt ngang cha cOn va céch nhau mot khodng L da cho. + Khi g6c con ting v6i 40 con CS 1: 3 (hinh 4.15b) thi ATp = AT, + Khi g6c cOn ting voi 46 cn C> 1: 3 (hinh 4.15¢) thi ATp = AL cos y6i & 14 géc con danh nghia. 81 4.4.3. C3p chinh xac Tuong tu nhu kich thyée dai, dung sai kich thuéc géc duge quy dinh tty thudc cap chinh xdc ché tao kich thuée géc. Tiéu chudn TCVN260-86 quy dinh 17 cap chinh xdc ché tao kich thude géc, ki higu 1 1, 2, -... 17. DO chinh xdc gidm dan tir 1 dén 17. Trong ché tao co khi, eip chinh x4c tir7 + 12 dugc sit dung phé bién. Cap 7 va 8 duge sit dung khi ché tao cac chi tiét con d@ chinh xdc cao, yeu céu dinh tam t6t nhu déu dinh tam cia trac [4p véi banh rang, 16 cOn trong banh rang do chinh x4c cao, chudi con eta dung cu cat... Cap chinh xéc 9 + 12, sit dung d6i véi nhitng chi tiét con 6 chinh x4c binh thudng, vi dy nhu con cha khép ndi ma sdt, mii tam va 16 tam, sGng truot géc, ranh géc trong cde ban trugt,... Tri s6 dung sai gée tuong ting voi cdc c&p chinh xde va cdc khoang chiéu dai danh oghia L khac nhau. Tra trong cde bang tiéu chudn TCVN260-86 (bang 16, phu lye 3) 4.4.4. Lap ghép cén tron Lap ghép cén tron cing 6 dic tinh tong ty nhu lap ghép tru tron : lap co do déi (lap c6 dinh), lap c6 do hé (4p dong) vA ldp ghép khft. DO h& va dO doi cia lap ghép thy thudc vao vi tef huéng tryc cla céc chi tiét lap ghép. Vi tri huéng truc cha ching duoc xc dinh so voi mat phang chudn da chon, hinh 4.16. Mat phang chudn cia con duge chon [a mat phing vuong géc-v6i dutmg tam con. Khi di Hinh 4,16. Lép ghép con tron chon mat phang chudn thi vi tri huéng truc cha hai con lp ghép véi nhau duge xée djnh bang khodng cach chudn, Zp. Khoing cfch chudn Z,, hinh 4.16, 1a khoang c4ch gitta hai mat chudn cia con lip ghép do theo huéng truc cha con. Tutong ting v6i céc kich thudée gidi 82 han cia géc c6n ta cling cé khoang itr gi6i han ban dfu céch chudn gidi han : Zpmaxr Zomin Va dung sai khodng céch chudn T,, duge tinh nhw sau : T, =Z, ‘pmax ~ Zpmin Zomaxr Zpmin : 1&8 khodng cach chudn gidi han & vi trf ban ddu cua cn l4p ghép, hinh 4.17. Hinh 4,17 Khi thuc hign lap ghép thi thy thee dac tinh lép ghép (do d6i hoac do hd) ma vi tf cha con lép ghép dich chuyén tuong déi véi nhau mot lugng E,, hinh Vitsi ban déu 4 4.18, Vi trf sau khi Mp 18 vi ti E. ich chuy&n 6 cho ° cudi cla con, Py. Viti cust Mat phang chugn ! Khi yéu cd dung sai khodng c4ch chudn ta c6 thé tinh duge dung sai géc cha con lap ghép. Hodc ngugc lai véi dung sai g6c da cho cha con lap ghép ta cfing cé thé tinh ra dung sai khodng céch chudn. Trong ché tao nguoi ta thudng kiém tra con théng qua kiém tra khoang céch chudn. Hinh 4.18 4.5. MOL GHEP REN M6i ghép ren dugc sit dyng phd bién trong cdc thiét bi dung cy dé néi ghép cdc chi ti€t v6i nhau, dé kep chat chi ti€t (dai 6c van vao bu léng), dé truyén chuyén dong va truyén luc (vit me dai Oc trong m4y cOng cu, vit dai 6c trong é 16, kich). Tuy theo dang ren ma ngudi ta phan ra: moi ghép ren dang rang tam gidc, hinh thang, chit nhat v.v... Theo chife nang m6i ghép ta phan ra : ren kep chat hé mét va hé Anh, ren truyén dong. Trong pham vi mon hoc nay ta chi xét hai loai phé bign 1a: ren kep chat hé mét va ren truyén dong dang rang hinh thang (ren hinh thang). 83 4.5.1. Dung sai l4p ghép ren hg mét Cac yéu t6 kich thuée co ban cia ren dugc trinh bay theo TCVN2248-77. Trén hinh 4.19 1a mat cit doc theo tryc ren dé thé hién profin ren’ cia moi ghép. Chi tiét bao la dai 6c, chi tiét bj bao 1a bu long (vit), Ren dai 6c con goi 1a ren trong, ren bu long hode vit goi 1a ren ngoai. Cac théng sé kich thudc co ban cla ren 12 ° dutmg kinh ren: duong kinh ngoai G, D), dudng kinh trong. (dy, Dp) va dudng kink trung binh (42, D,) ; bude ren p va g6c profin ren &. — Dung sai kich thuéc ren : khdc v6i lap ghép tru tron, anh huéng dén tinh lap lin céa ren khong chi c6 ki¢h thiéc duéng kinh GG Hinh 4.19, Mat cat doc theo uc ren 4 — dwong kinh ngo&i cha ren ngodi (bu long) D— dung kinh ngoai cla ren trong (dai 6c) dy ~ duing kinh trung binh cha ren ngodi D, - dudng kinh trung binh cia ren trong dy - dudng kink trong efi ren ngoai Dy — dung kinh trong cila ren trong P— bude ren @ — géc profin ren (0 = 60° véi ren he mét, = 55° v6i ren he Anh) H — chigu cao cia profin goo Hy —chidu cao lam vite cia profin ren S~chigu dai van ren nhém ngén N~ chigu dai van ren nhom binh thudng L— chigu dai van ren nh6m dai. ma can cA buéc ren (p) va g6e préfin ren (c). Nhung khi phan tich anh huéng sai s6, bude ren va gdc profin ren, ngudi ta da quy luong anh huéng cia ching vé phuong cia duéng kinh trung binh goi 1a: + lugng bi hung kinh cha dudng kinh trung binh cho sai s6 bude ren, fp: _Tri 36 cia no dugc tinh theo cong thite : f, = 1,732. AP, (4.4) AP, 1a sai s6 tich Ify n bude ren. + lugng ba huéng kinh cla duéng kinh trung bink cho sai s6 gée profin ren, fg, Tri 80 fg, duge tinh theo cong thie : “84 fg = 0.36245 pm (4.2) + a yl ssa véi P tinh theo mm, va aS = aS z (phiit géc) Duong kinh trung binh cé tinh dén anh hudng cia sai s6 bude va géc profin ren duge goi 1a “dudng kinh trung binh biéu kién”, (4, D2). Tri s6 cia ching dugc tinh theo cong thife sau : dy = doy, + fy + fos A6i voi ten vit (4.3) D2 = Day — (fp + fa), di v6i ren dai 6c (4.4) Nhu vay dé dam bao tinh déi lin cia ren, ti¢u chudn chi quy dinh dung sai kich thuée duong kinh ren : do, d ddi véi ren vit va Do, D, d6i vi ren dai 6c. ~ Cép chinh xac ché tao ren ; Dung sai kfch thuéc ren duoc quy dinh tiy thuge vao c&p chinh xdc ché tao ren. TCVN1I917-93 quy dinh céc cp chinh xdc ché tao ren hé mét lip cé do hd, bang 4.4. ~ Lap ghép ren : lép ghép ren cing c6 dac tiah 1a : lap c6 do hd, lap cé 46 di va lap trung gian. Trong chuong nay ta chi gidi thiéu lap ghép ren cd 0 hd, Bang 4.4. CAP CHINH XAC KICH THUGC REN Dang ren Didng kinh cia ren Cp chinh xée 4 45658 Ren ngobi 4 3545556575859 D, 455565758 Ren trong D, 455565758 Tri sé dung sai duéng kinh ren ting v6i cdc c4p chinh x4c kh4c nhau tra theo bing TCVN, 1917-93. 85 Bang 4.5. MIEN DUNG SAL K{CH THUGC REN (LAP GHEP C6 DO HO) Chidu dai van ren Loai chinh xée S N L Mién dung sai ren ngodi Chinh xdc Ghd) 4g | an | (Sh4n) ‘Trung binh | 56g |Sh6n)| 6d | se | of | os | 6h | (7e6e)| 7g63 |(7h6H) Tho. 8g | (8h) posse Mién dung sai ren trong Chinh xée aH 4HSH Trung biah | (5G) eG Tho 16 [7 in cung sai duge wu tien si dung 2. © Mién dung sai han ché sit dung 5. Khi chiéu dti vin ren thuge nhém ngin (S) va nhém dai (L) hh cho phép sit dung mién dung sai dyoe quy dinh cho chidu dai van sen thude nm inh thudng (N). Mién dung sai cha cde kich thude ren duge chi ra trong bang 4.5 (TCVN1917-93). Khéc vi lip ghép try tron, mién dung sai kich thuéc ren duge ki higu, vi du : 6H nghia 1a cp chinh xdc ren 1a 6 (dat truéc sai lech co ban), sai 1éch co ban dudng kinh ren dai 6c 14 H ; hoac 6¢ = cap chinh xc ren 1a 6 sai léch co ban dudng kinh ren vit 18 e. Khi mién dung sai dwang kinh dy va d ho&c D3 va D, khac nhau thi ki higu nhu sau, vi du : 4HSH nghia 1a mién dung sai dong kinh D, 18 4H, mién dung sai duéng kinh D, 1a SH. Hoac 76g mién dung sai dudng kinh d, 18 7g, mién dung sai duéng kinh d Ja 6g. ’ Tri s6 sai lech gidi han kich thude ting v6i cdc mién dung sai tra trong bang 18 va 19, phu luc 3. ~ Ghi ki higu sai léch va 14p ghép ren trén ban vé. + Tren ban vé lap, ki higu lip ghép duge ghi duéi dang phan 86, tir s6 kf higu 46i vGi ren trong, mau 6 ki higu d6i v6i ren ngoai, vi du : M12 x 1—7H/7g68. Ki higu lan luot 12 ¢ Ren hé mét duung kinh d= 12 mm, budc ren p= 1mm. 86 Mién dung sai duéng kinh trong binh D2 va dung kinh trong Dy déu 1a 7H. Mién dung sai duong kink trung binh dy la 7g, duéng kinh ngoai d 1a 6g. + Tren ban vé chi tiét : Tir ki higu lip ghép tren ta c6 thé ghi kf hi¢u wen ban vé chi tiét nhu sau ; . M12x 1 — 7H, déi- véi ren dai be MI2x 1 ~ 7g6g, déi véi ren vit. Vi du 4.3 : Cho lap ghép ren M24 x 2 - = ~ Giai thich kf higu lip ghép. — Tra sai I¢ch giéi han va dung sai kich thuée ren. — Gia sir mot bu long sau khi ché tao ngudi ta do dude cdc thong sé sau : Duong kinh trung binh ren : dy, = 22,540 mm se . a... ‘ a. + Sai s6 géc préfin ren : As phai =50'; Ay trai =-30 Sai s6 tich Iiy bude : AP = 0,024 mm. H6i ren bu long c6 dat yéu céu khong ? Gidi: ~ Ki hiéu lp ghép ren da cho 1a : M24 x 2_7H/6g, c6 nghia 1a ren hé mét, c6 duéng kinh d= 24 mm, buéc ren p= 2mm, mién-dung sai ren trong (dai 6c) 14 7H, mi€én dung sai ren ngoai (bu long) 1a 6g. . ~ Sai léch gidi han kich thudée Dy vA Dy ting voi mién dung sai 7H tra theo bang 18, pho luc 3. ES = +280um ES = +450um Dy D, Ei=0 EI=0 ~ Sai léch giéi han kich thudéc dg, d ting véi mién dung sai 6g, tra thec: bang 19, phu luc 3, es = -38um es = -38um day ay ei = ~208um ei = 318m 87 — Dé dinh gid xem ren bu long da ché tao 6 dat yéu cau khong ta phai tinh dvong kinh trung binh bidu kin, dz, theo két qua do da cho. Theo cong thite (4,3) ta cd ; dy = dog, + fy + fa vai + doy, = 22,540 mm (theo két qué do a cho) + fp = 1,732 AP, 6 day AP = 0,024 mm (theo két qua do 44 cho) f= 1,732 « 0,024 = 41,6 am + fy = 0,36P.AS.10-P ym theo cong thiic (4.2) V6i bude ren p = 2 mm ; sai sO géc profin ren da cho : “4S phat = 50% a tdi = -30° As phai = 50% A> wai 30 a a |A— phai|+)A—> ph fr . a | 2 2 _ [50']+ 30] _ yo: Tacé: Ags 5 2 =40 vay fy, = 0,36.2.40°.10 > = 28,8 pm. Thay cdc tri sé bang sO vao cong thitc (4.3) ta tinh duge : dy = 22,540 + 0,0416 + 0,0288 = 22,610mm Ren bu long dat yéu cdu khi dudng kinh trung binb biéu kién dy phai théa man bat déng thite sau : domin £42 S domax voi Gmin = dan + ci = 22, 701 - 0,208 = 22,493 mm ymax = dan + &8 = 22,701 - 0,038 = 22,663 mm (day — tra theo bang 17, phu luc 3) Nhu vay ren bu long da ché tao dat yeu cau vi duéng kinh dy thda man bat ding thitc trén. amin = 22,493 < dy = 22,610 < dy max = 22,663 88 4.5.2. Dung sai lAp ghép ren hinh thang M6i ghép ren hinh thang duge sit dung dé truyén chuyén dong tinh tién, vi du : vit me, vit ban xe dao trong may tién, vit nang cla m4y va may ép y... Ren hinh thang cé hai loai : ren hinh thang mot dau mi va ren hinh thang nhiéu dau mdi. — Cac théng 86 kich thuée co ban cia ren. Profin ren va cdc thong sO kich thuée co ban cha Hinh 4.20. Céc thong 30 kich thuée ca bin ten vit vA dai de duge quy cha ren vit ya dai 5c djnh theo TCVN 2254-77 va duge chi dn trén hinh 4.20. — Dung sai lap ghép ren. Sai Iéch co ban va cap chinh x4e ché tao ren duge quy dinh theo TCVN4683~89 va 2255-77 va chi dan trong bang 4.6. Bang 4.6. SAI LECH CO BAN VA CAP CHINH XAC K{CH THUGC REN HINH THANG Dang ren L Duong kinh Sai as Cfip chinh x4c ngotid | h 4 vit trung binh, dy 8 73859; 10 trong, di L h 75859510 ngoai, D H - Baise trang binh, D, H 75859 trong, Dy H 4 Duong kinh trong d, cha ren vit phai & cing cp chinh xdc véi duong kinh trung binh d, cia nd. RO Mién dung sai kich thuéc ren cing duge quy dinh theo tiéu chudn va chi dan trong bang 4.7 va 4.8. Bang 4.7. MIEN DUNG SAI KiCH THUGC REN (REN HINH THANG MOT DAU MOD Vit Dai 6c Chiéu dai van ren N L N L Loai chinh xéc Mién dung sai Chinh xée be, 6g Te 6H 7H Trung binh Te, 18 8e 7H 3H Tho Be, Be 9c 8H ou Bang 4.8. MIEN DUNG SAI KiCH THUGC REN (REN HiNH THANG NHIEU DAU MOD) Vit Dai 6c Chién dai van ren Loai chinh xéc N L N L Mién dung sai Chinh x4c Te, 7g | ge 7H 8H T ‘Trung binh se, [se] 9 9H Tho 9c 10c oH oH —t Mién dung sai trong khung duoc sit dung uu tién Viéc chon mién dung sai va kiéu Ip 1a tay thuge chi yéu vio mite dé chinh xéc va dic tinh yéu céu cia lp ghép gidng nhu 46i vdi ren hé mét. Tri 56 sai lech co ban va dung sai kich thuéc ting v6i cdc cp chinh xc khéc nhau cho trong cdc bang 20 + 23, phu luc 3. — Ghi ki higu ren trén ban vé. Tuwong tu nhu ren hé mét, sai léch va dung sai kich thude chi tiét ren duge kf hi€u nhu sau. Vi du: 90 Tr. 20 x 4 — 7H, 46i véi ren trong (dai 6c) Tr. 20x 4 — 7e, déi véi ren ngoai (vit) G day, Tr — chi ren hinh thang, duéng kinh danh nghia dy = 20 mm, buéc ren p = 4 mm. Mién dung sai ren trong Ja 7H, mién dung sai ren ngoai 1a 7e. Néu 18 ren tréi thi them chit LH sau gid tri bude, vi du : Tr.20 x 4 LH —7e. Néu ren nhiéu d4u méi thi ki hiéu ca bude vit 14n bude ren nhung bude ren dat trong ngoac. Vi du Tr. 20 4 (P2) - 8e c6 nghia 18 ren hinh thang, duéng kink danh nghia dy = 20mm, cé buée vit 1a 4 mm, bude ren 14 2 mm, day 1a ren hinh thang hai dau méi, Tren ban vé lap, Hp ghép ren cing duge ki hiéu dudi dang phan sé, vi du : Tr. 20 x 4 - 7H/7e. Tit s6 ki higu mién dung sai ren dai 6c cOn mau sé kf hieu mién dung sai ren vit. Vi du 4.4 : Cho lap ghép ren hinh thang Tr.24 x 6 (P3) — 8H/8e ~ Xéc dinh sai léch co ban va dung sai kich thuée ren. — Tinh sai léch gidi han cae kich thuéc, ~ Ghi ki higu ren trén ban va. Gidi ; — Ti kf higu lap ghép : Tr. 24 x 6 (P3) — 8H/8e ta x4c dinh duge : + Ren hinh thang c6 kich thuéc danh nghia : dy = 24 mm. + Bude ren P = 3 mm, bude vit 14 6 mm, s6 mdi ren: n =3 + Mién dung sai ren dai 6c 1a 8H, ren vit la 8e, ~ Tu bang 20, 21 va 23, phy luc 3 tra duge céc sai léch co ban va dung sai kich thuée ren : gus p, =e HI=0 + BH Pag, = 425m "}Ip, = 315m 8 4 es = -85um e=0 + Re hin = 315um Ty, = 236um + Déi vdi kich thudée dy cita ren vit thi sai léch co ban ludn ia h (hang 4.6), c&p chinh xdc duge chon bang cap chinh xac cha duéng kinh trung binh dy. Vay mién dung sai cia kich thuée d, 14: 8h. Fra bang 22, phy luc 3 ta duge : or anla7o Ty, = 570mm — Sai léch gidi han cdc kich thuée duge tinh theo céng thie : ES¢es) = Eley) + T Eley = ESies) — T Két qua tinh duge nhu sau : ES = +425um ES = +315ym 2 dD El =0 EL=0 es=0 4 es =0 ei = -236pm “lei= -570um — Kf higu ren duge ghi trén ban vé nhu hinh 4.21. Tr.24x6(P3) - BH/BE Tr 24x6(P3) - 8E Tr.24x6(P3) - 8H Hink 4.21 4.6. DUNG SAI TRUYEN DONG BANH RANG Truyén dong banh rang duge sit dung rat phé bién trong céc may va thiét bi co kh. N6 thudng ding 46 trayén chuyén dong quay tit truc nay sang tryc hdc v6i mo men xoan 1én. Banh rang trong truyén dong 6 nhiéu loai : baénh tru rang thing, banh try ring nghiéng, banh con rang thing, banh con rang .. Vé dang profin rang thi cé = dang ring than khai, dang rang Trong ph4n nay ta chi xét bénh try rang thing véi profin rang dang than khai. 92 ae ey lt 6.1. Cac théng sé kich thudc ca ban m ~modun cha ring 4; - dutmg kfnh yong chin ring 1 —s6 rang bénh ring 4, = dudng kinh vong dinh rang of — g6c an khop cha truyén dong dp — dung kinh vong co bin B —g6c nghieng cia huéng rang h ~chiéu cao cia rang p — bude rang ' b -chiéu rong banh rang Pp — bude ring tren vong co bin w — khoang phép tuyén chung a — dvdng kinh vang chia cia binh ring a — khoiing céch tam hai banh rang trong truyén dong Hinh 4:22. Cac thong s6 kich thuée eg ban 4.6.2. Cac yéu cdu ky thuat eda truyén dong banh rang Tay theo chic nang sit dung cia truyén dong ma ching 6 c4c yeu cau khde nhau : ~ Yeu cu “mite chinh xéc d0ng hge” 1a yeu cdu sy phéi hgp chinh xfc vé géc quay cia baénh dan va banh bi d&n cha truyén dong. Yéu cfu nay dé ra 61 y6i trayén dong banh rang cla xich dong hc chinh x4c cha dung cu do, xich * phan 46 cia may gia cong banh rang, xich cét ren cla mdy tign ren v.v... BSnh rang trong truyén dong nay thutmg c6 mddun nhd, chiéu dai rang khong 16n, 1am viée voi tai trong va tc 46 nhd. . — Yeu cau “mite lam viée ém” nghia 18 bénh rang phai cé t6c dd quay én dinh, khong cé sy thay 61 tic thai vé toc do gay va dap va én. Yéu cfu nay dé ra d6i v6i nhitng truyén dng trong hop toc do cha dong co may bay, 6 t6, 93 oy tua bin, v.y... Banh rang trong truyén déng thudng c6é médun trung binh, chiéu dai rang Idn, téc dd vong cita banh rang c6 thé dat t6i 120 + 150 m/s, céng sudt truyén dong téi 40.000 kW. ~ Yéu cdu vé “mite tiép xtc mat rang” lén d&c biét 1a tiép xiic theo chidu dai. Mite tiép xtic mat rang dam bdo do bén cia rang khi trayén mo men xodn 1én. Vi dy truyén dong banh rang trong m4y can thép, trong can truc, edu truc... Bénh ring trong truyén dong thudng cé médun 1én va chiéu dai rang 1én, — Yéu cfu “dé ho mat bén” giita cfc mat rang phia khong lam viéc cia ‘cp rang an Khép (mite khe ho canh rang), hinh 4.23. Bat yay 4.29, Bigu didn dai luong ki bé truyén baénh rang nao ciing yéu céu do mic khe hd canh rang ho mat bén dé tao diéu kién b6i tron mat rang, b6i thudng cho sai s6 dan n& nhiét, sai s6 do gia cong va lap rép, tranh hién tugng ket rang. Nhu vay d6i v6i bat ki truyén dong bénh rang nao ciing ddi hdi ca 4 yeu cdu ten, nhung tiy theo chiic nang sit dung ma yéu cdu nao 1a chi yeu déi véi bdnh rang. Tat nhién yéu cdu chi yéu 4y phai & mic chinh xéc-cao hon cdc yeu cfu khdc. Vi du : truyén dOng banh rang trong hp t6c do thi yeu cdu cha yéu 1a “mic 1am viéc ém” va n6é phai & cap chinh xc cao hon yéu cfu “mic chinh x4c dong hoc” va “mifc.tiép xuic mat rang”. 4.6.3. Danh gid mifc chinh x4c cia truyén déng banh rang Trong ché tao banh rang, mite chinh xdc ché tao duge danh gid thong qua 4 yéu cdu : mite chinh x4c dong hoc, mic lam viée ém, mifc tip xc mat rang va mite dé hé mat bén. — Ddnh gid mie chinh xac dong hoc. Mic : sgh | chinh xc dng hoc duge danh gid bang chinh sai sé dong hoc cha banh rang ki hiéu la Fy. Jf D6 1a sai s6 l6n nhat vé géc quay cia bénh ce, rang trong pham vi mét vong quay khi né an | khép véi bénh mau chinh x4c, hinh 4.24. Sai s6 déng hoc 1a téng hop anh huéng cia tat ca cc loai sai sé gia cOng dén mite chinh xéc Hinh 4.24, Bidu din dai iugng sai dong hoc. 86 dong hoc cia banh rang 94 Ngudi ta cing c6 thé dénh gid thong qua 1 clip thong sé trong cdc loai sau : + Do dao huéng kinh cia vanh rang, F,, : 18 higu lén nhét khodng c4ch ti tam quay banh ring d&n doan thang chia (s) cha préfin géc danh nghia, dat trén rang hay rinh rang, trong giéi han vanh rang cia bénh rang, hinh 4.25. Hinh 4.25, Biéu dién dai lugng d9 dao hung kinh cia vanh rang + Dé dao déng khoang céch tam do sau mot vong, EF, : 1& sy thay déi 1én nhat cia khodng céch tam (a) gitta banh rang c6 sai s6 (banh rang do) va bénh rang mu chinh xdc an khép khit véi nhau khi quay banh rang do di mot yong. hinh 4.26. Sail@cham * Sailéch duo 16n nat f " [dn nhat Hink 4.26. Bia din 46 dao dong Hinh 4.27. Biéu dién dai lugng Sai 86 khoang céch tam do tich luy butte rang 95 + Sai sé tich lay budc rang, Fp, 1A hiéu dai s6 16m nhifit cba cdc gid tri sai $6 tich lily k bude rang v6i tat cd cdc gid tri k tt 2.dén > Ching han trudng hop k =$ thi sai s6 tich ly k buéc nhu biéu thi trén hinh 4.27. For = Poke max — Fpice min +-Dé dao déng khodng phdp tuyén. chung, F,,,,. Su dich chuyén profin rang theo huéng tiép tuyén truc tiép gay ir a6 dao dong khodng ph4p tuyén chung trong pham vi mot vong quay cia baénh rang, hinh 4.28a. Powe = Wanax — Wmnin * Phdép tuyén chung, W, la khodng cach giita hai mat phdng song song tip xic v6i 2 préfin khdc tén, hinh 4.28b. + Sai sO lin rang, F,, : 1a sai so dOng hoe cia xich bao hinh cia may cat rang. D6 1a sai-s6 én nhat vé g6c quay, giita banh rang gia cong va dung cy cat rang, tinh bang gidy géc. Ngudi ta cé thé do tryc tiép gid tr} sai s6-lan (F,,) trén mAy cét rang. — Dénh gid “mite lam viée ém”. Mic chinh xdc lam viéc ém duge d4nh gid bing “sai s6 dong hoc cuc b6” cha banh ring, f,,: 1A higu s6 1én nhat va nhd nhdt ké tiép nhau cia sai s6 dong hoc cuc b6 cita banh rang, hinh 4.29. Sai s6 dong hoc cuc bé 1a thanh phan tan s6 cao cia sai s6 dong hoc. N6 chinh 1a sy thay déi t6c 46 géc tic thdi, sinh gia téc, gay va dap va én, Sai s6 dong hoc cyc bd thé hién téng hop anh huéng cha cdc sai s6 gia cong dén mic lam viéc ém. “96 Hinh 4.28, Bidu dién dai lugng 9 dao dong khoang phép tuyén chung 1 vong quay olla banh ring Sai s6 dong hog banh rang Hinh 4.29. Biéu dién dai lvgng sai sO dong hoc cuc bo Ngudi ta cing c6 thé danh gid Vang trn dinh rang mic lam viée ém théng qua mét cap thong s6 trong cdc loai sau : Vong bat dau vat + Sai s6 pr6fin rang, f;, : 1a khoang cach ph4p tuyén gitta hai profin m&t d4u danh nghia bao lay profin mat du thuc, hinh 4.30. + D6 dao dong khodng cach tam do sau mét rang, fi,. Dé la thanh phan tan sé cao cia dé dao dong khoang céch tam do, hinh Hinh 4.30. Bidu dikn dai tugng sai s6 426. profin ring + Sai léch bude rang, four : 1a higu giita hai bude vong bat ki trén mot vong trdn cha bénh rang, hinh 4.31. Hinh 4.31. Bigu dibn dai Luong Hinh 4.32. Biéu dién dai lugng sai l¢ch budée rang sai Itch buée co si + Sai léch bude co sd, fobr : 18 hieu gitta buéc co sé thuc va danh nghia, do trong mat phing thing géc véi hudng rang, hinh 4.32. — Danh gid “mite tiép xd mat rang” WY SSNS Mit chinh xdc ti€p xtic duge dénh gid bang chinh vét ti¢p xtc mat rang cia banh ring trong truyén dong. Vét tiép xtic 1aphdn 1am viée cia z mat rang c6 tiép xtic véi rang cilia banh 8 rang thit 2 trong c4p truyén, sau khi quay cap truyén dong cé tdi, hinh 4.33. Hinh 4.33. VE isp xac mét ring 97 Vét tiép xtic duge danh gid theo hai chiéu : Theo chiéu cao : Bm 100% Pp Theo chiéu dai : {a= shoes 100% ‘@ day :h,, - chiéu cao trung binh cha vét tiép xtc chiéu cao 1am viéc cla rang chiéu réng banh ring h B B géc nghiéng cua ring, v6i banh rang thing thi cos = 1 Mitc chinh xde tiép xiic ciing cé thé duge danh gid thong qua cdc thong s6 khiac, vi du: + Sai sé hudng rang, Fp,, 1 khodng cach gita hai dung thing ho&c duéng xodn (khi rang nghiéng) Ii thuyét nam trén hinh try di qua giita chiéu cao rang va kep ldy hudng rang thuc, hinh 4.34, Hinh 4.34, Sai sO huéng ring + Sai sO hinh dang va vi tri cha duting tigp xtic, Fy,, 1A Khoang céch ph4p tuyén gitta hai dudng Gidi han phan thing (1) nam trong mat phang tam wige ota profin tip tuyén v6i hinh try co sé, song song voi dudng tiép xtic danh nghia va kep lay duéng tiép xtc thyc (2), hinh 4.35. Hinh 4.35, Sai sO hinh dang va vi tri cia dung ip xtc Trong thiét ké ché tao baénh rang, dé chon bO théng sé danh gia muic chinh x4c ngudi ta dya vio cap chinh xéc cia truyén dong, déng thdi dua vao diéu kien san xudt va kiém tra & titng co sd sin xudt. Chon bo thong so edn phai két hgp sao cho kiém tra don gidn nhat, s6 dung cu st dung it nh4t, vi du : chon thong s6 dénh gid mic chinh xdc dong hoe 1A F,,, thi sir dung ngay thong sé fj, dé dénh gid mic lam viéc ém. Chon bé thong s6 kiém tra banh rang cé thé dya vao bang 4.9 TCVN1067-84. 98 Béng 4.9. BO THONG SO DANH GIA MUC CHINH XAC CUA BANH RANG TRU S6 bO Thong s6 dénh gid, ki higu | Dung sai — kf higu | Cap chinh xac khi m2 1 Mic chinh xc dong hoc 1 Fr F 38 2 Foes Foxe Fr Fox 3-6 3 For F, 18 4 Fas Fyor Fu Fw, 3-8 3 Fas Fe F,. Fy 3-8 6 Fes Powe Fs Few 58 7 . Fy. Fey RF, 5-8 8 F, 5 9412 9 Fy F, 8 ‘Mic lam viee em (vdi eB < 1,25) 1 fi, f 3-8 2 fobe: fte foes fy 3-8 3 fbr fore Eyes foe 38 4 fi, f 5-8 Mite tiép xtic rang trong truyén dong Vét tip xtc tng - 3H 2 Fp, Fg 3412 3 Fi, Fy 3-12 8B — hé s6 tring khép doc danh nghia 4.6.4. Cap chinh xac ché tao banh rang Theo ti¢u chudn TCVN 1067-84, cp chinh xe ché tao binh rang duge quy dink 12 cap, ki hiéu 14 1, 2, ..., 12. Cap chinh xdc gidm dan ti 1 dén 12. 99 6 méi c&p chinh xéc tiéu chudn quy dink gid tri dung sai va sai lech gidi han cho cdc thong s6 danh gid mite chinh x4c, bang 24 + 30, phu luc 3. Viée chon c&p chinh xéc cia truyén déng bénh rang khi thiét ké phai dua yao diéu kin lam viéc cu thé céa truyén dong, chang han t6c do vong quay, cong sudt truyén, ... Trong san xut co khi thudng sir dung cp chinh xdc 6.7, 8, 9. Viée chon edp chinh x4e cé thé dya theo kinh nghiem, bang 4.10. Bang 4.10. PHAM VI SU DUNG CAP CHINH XAC CUA BANH RANG TRU, RANG THANG VGI m > Imm Se Diu kign lam vige va pham | T6e do wee Phuong phap cis cone a vi sit dung vong mys] NO oft rang mat rang Banh rang lam vigc em & tc 40 cao, higu sust cao, khong Phuong php |... | én, béinh sing cba co ef penis | 0.99 [ose hinh trén Mai chia phan dé, banh rang dic bigt n . may chinh xde sas fer quan trong trong ché 20 cao e méy bay va O10 Banh rang & 6c dd hoi cao Bing dung va cong suat vita phai hoac cu e&t chinh aguge lai, banh ring trong Phuong phép_ | xdc, voi truyén dOng cia may cit kim bao hinheren | bah rang 7 ioai ofn su phéi hgp chuyén | P&™10 | 98 may chink xéc | khong toi. dong, banh rang hop te do cao, Mai hoae ca may bay, O16, truyén dong khi banh cia co cau tinh, dém rang cAn toi Banh ring trong che tg0 may ni chung khong yéu cdu chinh xéc dae biet, binh Pawan PPP rang trong mdy cong cu, tt chép hinh Khéng mai, xich phan 49, banh rang bh P ur khi cfin thiét 8 | khOng quan trong trong may | Dén 6 0,97 ing CuNB CY | thi gia cong bay, 616, bénh rang cita co inh ind (tint ln oui cau nang, binh ring quan wong Hag YO! Vhoac nghién trong trong méy néng sé ae ine nghiép, bénh rang hép gidm eda banh rang t6c thong thutng Banh ring ding cho truyén dong khéng di héi chinh Khong yeu 9 | xdc, tuyén dong khong tai Dén2 0,96 Bat ki cdu gia cong thye hién do If do két cfu 1d tinh aac bigt cha yéu . 100 4.6.5. Dang déi tiép mat rang va dung sal dé hd mat bén, Tha Tuy theo yéu cdu vé gid tri dg hd mat bén nhé nhét, jamin Ma tieu chudn quy dinh 6 dang d6i ti€p, kf hieu 1a H, E, D, C, B, A, theo TCVN1067-84. Dang H 6 gid tri do hd mat ben nhé nhat bang khong Gnmin = 9) va 46 ho ting dan tir H déa A, hinh 4.36, Trong diéu kién lam viée binh thudng thi si: dung dang B, dang nay efing duge sit dung phé bién trong ché tao eo khi. Titu chugn cting quy dinh 8 mién dung sai cha d6 ha mat bén, kf hieu lah, d, ¢, b, a, z, y, x. Trong thiét ké c6 thé si dung dang d6i tiép va mién dung sai tuong ting, vi du dang B, mién dung sai b. Nhung cing c6 thé sit dung khéng tuong ting, vi du dang d6i tiép 1a B mién dung sai a. Khi dénh gid “mic khe hd canh inh 4.36. Che dang doi tiep mgt ring rang” ngudi ta co thé kiém tra truce vA dung sai dg hé mit ben tip gid tri do hd mat ben nhé Nhat, jamin: 4.6.6. Ghi ki higu cap chinh x4c va dang déi tlép mat rang Trén ban vé thiét ké, ché tao banh rang thi cp chinh xdc vA dang d6i tiép duge ghi kf hiéu nhu sau, vi du: 7-8— 8B. TCVN1067—-84 Tir trai sang phai lan uot ki hiéu 1a: 7 — cap chinh xdc cla mic chinh xdc dong hoe 8 — cap chinh x4c cia mite lam viée ém 8 — cp chinh x4c cha mifc tiép xtic mat rang B — dang 46i tiép mat rang va dung sai 46 ho mat bén tuong tng 1a b. Vi dy 4.5 - Cho truyén dong banh rang tru, rang thang cha hop téc do dong co 6t6 lam viéc véi van téc v < 10 r/s. ‘Cée-yéu t6 ee ban cila bénh ring la: m=2,5;2= 50; a= 20° %=0;B=0°; 101 — Chon cap chinh x4e cho mttc chinh xfc dong hoc, mifc 1am viéc ém, mic tiép xtc mat rang va dang déi ti€p mat rang ; ~ Chon b6 thong s6 kiém tra banh rang, xdc dinh tri sO dung sai va sai léch gi6i han cha cdc thong s6 d6, trong diéu kién xi nghiép c6 ca dung cu kiém tra bude rang. - Vé ban vé ché tao banh rang. Gidi : - C&p chinh xéc cha truyén déng duge chon theo bang 4.10. Véi banh rang cla hép téc d6, van téc v < 10 m/s ta chon c&p chinh xdc cho mic chinh x4c lam viéc ém 1a 7, Vi 1a truyén déng t6c dé nén yéu cdu cha yéu 1a mvc lam viéc ém con c4c yéu céu khac thi thap hon do vay ta chon c4p chinh xac cho mic chfah xc dong hoc 1a c&p 8 (thap hon 1 cap). Cap chinh xdc cha mite tiép xtc mat rang thi khong duge thdp hon so vdi mic lam viéc ém nén ta ceding chon cap 7. Dang d6i tiép 18 dang B c6 mién dung sai dO hd mat bén, Tj, tvong ting [a b. Nhu vay ta cé ki hiéu 1a : 8-7-7B. TCVN 1067-84, — Dura vio cap chinh xéc, theo bang 4.9 ta chon bé théng s6 kiém tra nhu sau : + Déi véi mite chinh xéc d6ng hoc ta chon cap théng s6 : Do dado huéng kinh cha vanh rang : F,, Do dao déng khoang phép tuyén chung : Fyyr + D6i véi mitc lam viée ém ta chon cAp thong sé : Sai s6 bude rang (bude vdng) ; foe Sai léch bu6e co sé (bude an khép) : fobr + D6i voi mite tip xc mat rang ta chon : vét tiép xtc téng. + D6i v6i mite khe hé canh rang : ngudi ta c6é thé kiém tra irc tiép khe hé canh rang (49 h& mae ben) can thiét nhd oh4t jamin. Nhung trong trudng hop nay & tren d4 chon chi tieu : F,,,, nén 6 day, dé don gian ta chon chi tieu : sai Iéch nhé nh&t cia khoang phap tuyén chung trung binh Eyme- Trj sO dung sai, sai l¢ch giGi han dugc tra theo c4c bang ti 26 d&n 30, phy luc 3 va duge ghi vao ban vé nhu hinh 4.37, 102 ‘Thong s6 kich thudée co ban Ten Kihigu| Trisd Modun m | 25mm S6 rang z ). 50 7 [0.03 fA, Géc Bn khop a 20° Géc nghieng cia 0 huéng ring 6 o He 86 dich rang x | 2 8-7 ~ 7B TCVN1067 ~ 84 Dong si a tie noone tint] | as um Derg te | Foe | 2m Sai Itch gidi han buse ring | f, | #14 um Sai Iéch gi6i han buéc cobain} f,, | +13 pm [--4- Theo chigw KSA ; Vat tip xsic tong { oe Rs ai 60% Sai léch nhd nit ca khoang phép tuyén chung | —Eyaq, | - 121 um trung binh Hinh 4.37, Ban vé ché tao banh rang - CAU HOLON TAP - 1. Tiéu chudn quy dinh may cap chinh x4c ché tao 6 Lan va ki higu chéng nhu thé nao. 2. C6 may dang tai trong téc dung én cdc ving 6 lan va dac tinh cia timg dang. 3. Neu phuong phdp chon kiéu lip tiu chudn cho lip ghép 6 lan v6i truc va v6i 18 than hop 4, Neu cdc mién dung sai tiéu chudn duge quy dinh déi véi kich thuéc chiéu rong b ca then, ranb truc va ranh bac. 103 5, Tir cic mién dung sai tigu chudn hay chon mot kiéu lap cho mdi ghép then khi bac c6 dinh trén truc. 6. Lap ghép then hoa duge thyc hién theo may yéu t6 kich thuéc, tai sao? 7. C6 may phuong phdp thyc hién déng 14m hai chi tiét then hoa, tvong img v6i céc phuong phdp d6 thi l4p ghép ditgc thyc hién theo yéu t6 kich thud nao. 8. Trinh bay cach ghi ki hiéu lap ghép then hoa trén ban vé. 9. C6 may cach biéu thi dung sai kich thudc géc. 10. Néu cdc tinh chat wu viet cla dp ghép con tron. 11. Thé nao 1a khong céch chudn va dung sai cia né trong l4p ghép cOn tron. 12. Tiga chudn da quy dinh dung sai cho nhing yéu t8 kich thudéc nio cba ren vit va dai 6c trong lap ghép ren. ' 13. Thé ndo 1a dudng kinh trung binh biéu kién, néu cong thie tinh n6 01 voi ren vit va dai Sc. 14, Neu céc yeu cau ky thuat dé ra déi v6i trayén dong bénh rang 2 Mot truyén dong banh rang bat ki thi can cé nhiing yéu cdu nao ? 15, Néu cdc thong s6 dé dinh gié mic chinh x4c dong hoc, mifc 1am viéc ém, mic tiép xtc mat rang va khe hd canh rang (46 ho mat ben). 16. Tiéu chudn TCVN1067-84 quy dinh my c&p chinh x4c ché tao binh rang. Néu phuong ph4p chon cp chinh xdc cho truyén déng banh rang khi thigt ké, 17. Tiéu chudn quy dinh may dang d6i tiép mat rang va dya vao thong s6 nao dé phan biét cdc dang ay. . ‘ BAI TAP 1, Cho m6i ghép 6 Hin lam vigc trong diéu ki¢n 1a : truc ding yén, than hop quay, t4i trong t4c dung len 6 18 tdi trong huéng tam o6 dink phuong, 6 lan c6 s6 hiéu 14 317, c&p chinh xéc 0. — Chon mién dung sai kich thuéc truc va 16 than hdp lép véi 6. — Xéc dinh tri s6 sai léch giéi han cia cdc kich thuée lp ghép. 2. Cho méi ghép then bang gitta banh rang vdi truc dé truyén momen xoan, Banh rang (bac) cO dinh trén truc va cén théo lap khi thay thé. Kich thuéce chiéu rong cia then 1a: b = 14 mm. 104 - Chon kiéu tap cho méi ghép then voi ranh tryuc va ranh bac. — X4c dinh tri s6 sai léch gidi han cua cdc kich thuée tham gia 1p ghép va biéu dién so 46 phan b6 mién dung sai cia lap ghép. 3. Cho m6i ghép then hoa giita banh rang v6i truc cé kich thudéc danh nghia 1a 8 x 42 x 48 (2 x d x D). Banh rang can di trugt dé dang trén truc va thyc hién déng tam theo bé mat kich thude D. ~ Chon kigu lép tiéu chudn cho méi ghép rdi ghi ki hieu tren ban vé Lip va ban vé chi tiét. _ Tra sai léch gidi han cha c4c kich thudéc lép ghép va biéu dién so dé phan bé mién dung sai cia lap ghép. 4. Cho lip ghép ren M 20 x 2 — GH/6e ~ Giai thich kf higu lip ghép. = Tra sai léch gidi han va dung sai kich thude ren. — Gid sif sau khi gia cOng mOt ren vit ngudi ta do duge cdc théng s6 sau : Dudng kinh trung binh cita ren vit : dy yy = 18,516 mm : a hae a. ' Sai s6 géc profin ren vit: Az phai = 40' As trai = -20 Sai s6 tich lity budée : AP = 0,02 mm Héi ren vit c6 dat yéu cdu khong. 5. Cho lip ghép ren hinh thang Tr. 20 x 8 (P4) - BH/8e — Giai thich ki hiéu ren da cho. : — Tra tri s6 sai léch co ban va dung sai kich thudc ren vit va dai &c. + Tinh sai léch gidi han kich thuéc ren vit va dai 6c. 6. Cho truyén dong binh ring try rang thing cia hop gidm téc thong thudng lam viée véi van t6c v < 6 m/s. Cac yéu t6 co bin cia banh rang 1a: m=3, 2=62:04220°; B=0°; 4% =0( x — he s6 dich rang). — Chon 4p chinh xée cho mite chinh xéc d6ng hoc, mic 1am vigc ém, mitc ti€p xtic mat rang va dang d6i tiép mat rang. — Chon b6 thong sé kiém tra banh rang, xéc dinh tri s6 dung sai va sai léch gidi han cia cdc théng s6 4a chon, trong diéu kien xf nghiép khong cé bénh rang m4u ding cho kiém tra. 105 CHUONG 5 cHu6I KicH THUGC 5.1. CAC KHAI NIM CO BAN 5.1.1, Chudi kich thudée Chudi kfch thude 1 mot tap hop cdc kich thudée c6 quan hé lin nhau 140 thanh mot vong kin va x4c dinh vi tri cdc bé mat (hodc dudng tam) cha mot hoc mot sO chi tiét, Nhu vay dé hinh thanh chudi kich thudc phai c6 2 diéu kien : Céc kich thuée quan hé ni tiép nhau va tao thanh vong kin. Dua theo khéi niém trén ta dua ra 3 vi du chuéi kich thuéc nhu hinh 5.1. a) b) c) Hink 5.1. Chc ogi chubi kich thude Chudi kich thuée c6 nhiéu loai, trong ki thuat ta phan chung thanh hai loai : ~ Chuéi kich thude chi tiét : cdc kfch thuGc cia chuéi cdn goi 1a khau, thudc vé mot chi tiét, nhu chudi hinh 5.1a va 5.1¢. 106 — Chudi kich thudc lip ; céc khau cia chudi 1a kich thudc cdc chi tit khdc nhau lip ghép trong bO ph4n may hodc may, nhut chuéi hinh 5.1b. Vé mat hinh hoe ngudi ta cé thé phan loai chudi than : chuéi dudng thing, chudéi mat phdng va chudi khong gian. Thi dy nhu chudi didng thang : cdc khau cha chudi song song voi nhau nam trong cing mot mat phing hodc trong ahing mat phang song song véi hau, nhy chudi hinh 5.1a va 5.1b. 5.1.2. Khau (kich thuéc cla chudi) Dua vao dic tinh cdc khau ta phan ra hai loai : — Khau thanh phan, A; : 1a khau ma kich thuéc cia ching do qué trinh gia cong quyét dinh va khong phy thudc ln nhau. — Khau khép kin, Ay: 14 khau ma kich thudc cha né hoan toan phu thudc vao kich thuéc ciia céc khau thanh phn. Trong qué trinh gia cong va lip rap thi khau khép kin khong duge thuc hién truc tigp, ma né 1a két qua cia sy thyc hién cdc khau thanh phan, nghia 1a né duge hinh thanh cudi cing trong trinh ty cOng nghé. Vi du : chuéi hinh $.1b thi cic khau Aj, Aa, Az, Ag 1a cdc khau thanh phdn, ching duge thy hién tryc tiép khi gia cong ce chi tiét 1, 2, 3,4 va d6c lap véi nhau, Khe ho Ag 1a khau khép kin, no duge hinh thanh sau. khi lip cde chi tiét thanh bd phan lap. Kich thudc cia khau khép kin AY = As hoan to’n phy thudc vao cdc kich thuée Ay, A, Az, Ay cla cdc chi tiét tham gia lap ghép. Cing tuong ti nhv trén, trong chudi hinh 5.1a, mudn phan bigt khau thanh phan va khau khép kfn ta phdi dya vao trinh ty cong nghé gia céng. Khau nao hinh thanh cudi cing trong trinh ty cong nghé 1a khau khép kin. Chang han ta gia cOng A» réi A, thi Ag sé hinh thanh va hoan ton phy thuge vao A, A; nén A3 14 khau khép kin. N&u ta thay 46i trinh ty cong nghé thi khau khép kin ciing thay déi. Trong mot chudi chi cé mot khau khép kin, Ay, cdn lai 1A cdc khau thanh phan, Aj. Trong c4c khau thanh phdn con chia ra : + Khau thanh phén tang (khaw tang) : 4 khau ma khi ta tang hogc gidm kich thuée cia né thi kich thuéc khau khép kin cing tang hode giam theo. + Khau thanh phan gidm (khau gidm) : la khau ma khi ta tang hoac giam kich thuée cia né thi ngugc lai, kich thuéc khau khép kin lai giam hoac tang. Vi du chuéi hinh 5.1b, véi As 1A khau khép kin thi A, 1a khav tang, cdn Ap, Ay, Aq Bi khau gidm. 107 5.2. GIAI CHUOI KICH THUGC 5.2.1, Bai toan chudi va phuong trinh co ban cia chudi kich thuée Gidi chudi kich thudc, thudng phai giai hai logi bai todn sau : ~ Bai todn 1 : Véi kich thuéc, sai léch.gidi han va dung sai da cho cia cic khau thanh phdn, Aj, phai xée dinh kich thuéc sai léch gidi han va dung sai cia khau khép kin Ay. Vi du: voi kich thudc, sai léch gidi han va dung sai cia céc khau thanh phéin A,, Ap, A3, Ag trong chudi hinh 5.1b, edn phai x&c dinh khe hé As (khau khép kin) 18 bao nhiéu. Bai todn 1 thudng duge sit dung dé tinh todn kiém tra chudi kich thudc. — Bai todn 2 : Voi kich thude, sai Jéch gidi han va dung sai da cho cha khau khép kin, Ay, can xdc djnh sai léch gigi han vi dung sai cba cdc khau thanh phan, Aj. Chang han khi thiét k€ bd phn may hode may, xuat phat tir yeu cdu chung cia chéng (khau khép kin), ta tinh todn xac dinh sai léch gidi han va dung sai cia cdc kich thudée chi tiét (cdc khau thanh phan) lap thanh bo phan may hoac mdy 4y. Bai todn 2 thudng duge sit dung dé tinh toan thigt ké 46 chinh xéc kich thuée cia chi tiét trong cdc bo phan may hogc may. Muén giai hai bai todn trén ta phai x4c lap cde cong thie quan hé vé kich thuéc, sai léch gi6i han va dung sai gitta cfc khau thanh pan va khau khép kin. Dé thuan tign cho viée gidi chudi ngudi ta thutng so d6 hda cc chuéi. Céec chudi trén hinh 5.1a, b, ¢ duge so d6 héa thanh cdc chudi trén hinh 5.2a, b,c. Ay AS AL Ay A! A A by °) Hinh 5.2, So 46 hod chudi kfch thude — Quan hé kich thu6c. Ty ba so d6 chudi tren va voi diéu kién khép kin chudi ta xdc lap cong thite quan hé kfch thuée nhu sau : 108 4+ Chudi 1, hinh 5.2a voi Ay = Ag tacé : Ay = Ag = Ay — Ap + Chudi 2, hinh 5.2b voi Ay = As tacé: Ay = As = Ay- Ag — A37 Aq + Chudi 3, hinh 5.2c véi Ay = Ag tacé : Ay = Ag = cos oA + sin a. Ag (Trong 46 cos a. A; va sin a. A» 1a hinh chiéu cla khau Aj, Ag len phuong khau khép kin A3). . Tit ba triving hop trén ta di dén cong thie téng quat nhu sau : AT = BiAL + BoAg t+ + BoAn 4 Ay= DiBiAi (5.1) i=l Trong d6 n 18 sé khau thanh phan cha chuéi ; Bj; 1 cc he so Anh hudng, biéu thi méc do anh hudng cla cdc khau thanh phan dén khau khép kin. B; o6 gid tri + 1 trong cdc chudi dudng thang (chudi 1, 2) va ldy gid wi +1 v6i cdc khau tang va -1 véi cdc khau giam. Trong chudi phang nhw hinh 5.2c thi gid tri cha B; 6 thé 14 sin hodc cos cha mot géc a nao dé va mang d&u (+) & khau tang, mang du (-) 6 khau gidm. Khi x4c dinh khau tang va khau gidém cia chuéi kich thudc ta xéi so 66 chuéi nh 1a 1 vong kin cdc vée to kich thuée ndi tiép nhau. Véc to kich thuéc hoe véc to hinh chiéu cia kich thude tren phuong khau khép kin ma nguge chiéu voi khau khép kin thi 14 khau ting cdn cing chiéu véi khau khép kin 18 khan giam. ‘Trong mot chuéi c6é n khau thank phdn, néu ta dénh sé thé we ti 1 dénm 1a cc khau tang thi tir m + 1 dénn sé 1a cfc khau gidm (v6i m < n). Nhu vay cong thife (5.1) c6 thé viet dudi dang : n 1 Ag = DilpilAi- 20 BilAi (5.2) isl j=m+1 D6i v6i chudi dudng thang ta c6 : Ape DA DY Ai véimen (5.3) Tren co sé phuong winh co ban cita chudi kich thuée (5.3), x4c lap cac cong thitc quan hé vé sai léch gidi han va dung sai giila cdc khau thanh phan va khau khép kin dé gidi cdc chudi kich thuéc dung thing. 109 5.2.2. Gidi chudi kich thuée bing phuong phap déi ln chife nang hoan toan C6 nhiéu phuong phdp giai chudi kich thude, trong chuong nay ta chi gidi thigu phuong phép déi ln chic nang hoan toan. Khi gidi theo phuong phap nay thi dung sai cia cdc khau thanh phan va khau khép kin duge tinh sao cho ching dam bdo tinh déi lan chic nang hoan toan. Theo cong thc quan hé (5.3) va dé dim bao tinh 06i l4n chite nang hon todn thi khau khép kin, Ay, s€é dat gid tri ldn nhdat, ASmax khi cdc khdu thanh phdn tang 1a ién nhat, Ai max: C4c khau thanh phin giam 18 nhd abit, Ajmin, do dé : . m a Ardmax = > Aimax ~ > Simin 6.4) i=l ism4l cing tuong ty ta cé gid tr] bé nhat ca khau khép kin AD yj: m a ASmin = >/Aimin~ 3) Aimar : 6.5) isl ismet Céng thite quan hé (5.4) va (5.5) chinh 1a diéu kien dé gidi chudi bang phuong phdp 46i lin chttc nang hoan toan. TY ba céng thiic quan hé (5.3), (G.4) va (5.5) dé dang thiét lap cdc céng thite quan hé vé sai léch gidi han va dung sai dé gidi bai todn 1 va 2. 1. Giai bai todn 1 : Biét kich thudc sai léch giéi han va dung sai cla c&c khau thanh phan Aj, tim kich thitéc, sai l¢ch gidi han vA dung sai cua khau khép kin. ~ Dung sai khau khép kin : tir cdc cong thite (5.4), (5,5) ta tinh duge : TE = Admax ~ AZ min = [Sic > Ain [$A > Am | i=m4+1 i=l ism+1 weeds h+ 4 = En (5.6) i=l i=m+1 Nhu vay dung sai cia khau khép kin Ty bao gid cing bang téng dung sai cia céc khau thanh phan T;. ~ Sai lech giéi han cia khau khép kin. 110 Tw cong thtic quan hé¢ (5.4) va (5.3) ta tinh duge sai léch trén ESy; cilia hau khép kin. ESy = AY max ~ AZ i=m4+t isl i=m+1 m a ESs = ES;- >) ei 67 ist i=m+l Tir cong thttc (5.5) va (5.3) ta cling tinh duge : Ely = AS min ~ AE i=m+1 rn 2 Bly = SEI;- >) es (5.8) i=l i=m+1 ' bday ES, El, 1 sai léch gidi han trén va duéi cha khau tang. , ¢i; 1a sai lech gidi han trén va duéi cua khau gidm. Thay céc gid tri bing sO cha dung sai va sai lech gidi han cdc khau thanh phan vao céc c6ng thite (5.6), (5.7) va (5.8) ta tinh duge dung sai va sai léch gidi han cia khau khép kin. Vi dy 5.1. Cho chi tiét nu hinh 5.3, v6i céc kich thuéc : A= 00593 Ay = 50° Ag = ater Hay tinh kich thudc, sai léch gidi han va dung sai cia khau Aq, Biét trinh ty cong nghe gia cong 18 Ay, Ag, Ay. Hinh 5.3 Mi ——oe ae Gidi : — So dé chudi duge biéu thi nhu hinh 5.4. V6i tinh ty cong nghe gia tide Ae cong 1a Ap, Ag r6i Ay thi Ag la khau Yo, hinh thanh cu6i cing trong trink tu cong A nghé nén Ag 1a khau khép kin Ay = Ag. Vée to kich thuée A; nguge chiéu véi vécto kich thuéc Ay nén Ay la | khay tang con Az, Aj 1a khau giam. Hinh 5.4 Theo $6 liéu da cho ta c6: ES; = +0,1mm _ 89 = +0,1mm Ay = 60°64) SEL; = -0,2mm Az = 50% J ein = 0.1mm T, = 0,3mm T) = 0,2mm es; = +0,lmm Ag = 87! Jeig = Omm T; =0,lmm + Kich thuéc danh nghia cilia khau khép kin duoc tinh theo (5.3) : Ay = Ag= 60-50-8=2mm + Dung sai khau khép kin dugc tinh theo (5.6) a Ty = xT =0,3 + 0,2 + 0,1 = 0,6 mm i=l + Sai léch giéi han cha khau khép kin duge tinh theo (5.7) va (5.8) m a ESy = °ES;- > ei) =+01-(C0,1+0)=+0.2mm isl i=m+l m . n Ely = ER - 3) es; =-0,2- 40,1 +01) =- 04 mm jel ism+1 Vay: ADs Ag= 200% 2. Gidi bai toan 2 : Biét kich thuéc sai lech gidi han va dung sai cia khau khép-kin, tinh sai Ich giéi han va dung sai cha c4c khau thanh phan. Kich thuéc danh nghia ca cdc khau thanh phan hoan to&n phy thudc vao két cfu nén sau khi thiét ké két cdu 1a ta da biét kich thuéc danh nghia cia ching ma khong cfn tinh 6 bai toén nay. Véi chudi c6 n khau thanh ph4n thi bai todn c6 n an sé. 412 Dua vao cong thie (5.6) ta khéng thé tinh duge dung sai cia n khau thanh phan (a dn s6). Muén tinh duge ta phai dua vao gid thiét dé khit di (n — 1) an s6. ~ Gia thiét cdc khau thanh phdn duge ché tao 6 cing mot cAp chinh xéc, tite 14 cé cing hé s6 cp chinh xac: a, = az = asa vay dung sai cia khau b&t ki nado (T;) déu duge tinh theo cong thie Tj =a. ij {xem muc 2.1 chuong 2). Theo (5.6) ta c6 ; n no Ts Ty = 0G = Mai a= (5.9) 4 4 n i=l ist Yi isl . — Ti céng thite (5.9), véi dung sai da cho cia khau khép kin Ty, v6i cdc ii sé don vi dung sai i; cba cic khau duoc tra theo bang 2.1, sé tinh duoc he 86 cAp chinh x4c chung cho cdc khau thanh phan (a). — Tira, tra c&p chinh xc chung cho cdc khau theo bang 2.1. — Biét kich thude danh nghia, biét cp chinh xéc chung clla cdc khau thanh phén, tra sai Iéch gidi han va dung sai cho (n — 1) khau thanh phan, véi quy wéc 1a : Khau tang, coi nhy 16 ¢é sai lech co ban H. Khau giam coi nhu tryc c6 sai Iéch co ban b. Ching han khau thanh phén tang cé kich thudc danh aghia Ja 100mm & c&p chinh xéc chung 18 10 thi ta coi nhu 16 100H10, con khau giam cé kich thudée danh nghia 1a 50mm thi ta coi nhu truc 50h10. Sai lech giéi han va dung sai ca (n — 1) khau thanh phiin tra theo bang | va 2, phu luc 1. Cén lai khau thanh phén thir k 1a Ax thi sai léch giéi han va dung sai ca né duge xéc dinh bing tinh toda, Lam nh vay la dé bd lai nhitng sai sO ma ta da pham phai chdng han nh sy khdc nhau gitta h¢ s6 a da chon va hé s6 a tinh theo cong thife (5.9). — Tinh sai léch giéi han va dung sai cha khau Ay + Néu A, 1a khau tang thi: m-1 n THS.7)tacé: ES, =ESy- SES;+ > ej (5.10) isl i=m+! ml n Tw(5.8)tacé: EL =Ely- ) E+ >> es; (6.11) i=] isme1 113 + Néu A; 1a khau giém thi: m n-1 TE (5.8) acd; ey = DEL; - >) es; - Ely (3.12) isl i=m+l m n=l Tr(5.7)tacé: ei= DYES;|- D) ei, - BSy (5.13) i=l ism+h Vi da 5.2. Cho bd phan lp nh hinh 5.5. Yéu céu chung cia b6 phan lip nay 1& dam bao khe hé gifa mat mit vai truc va mat mut bac 6 truc trong giéi han Ay = 1*°?'mm dé cho banh rang quay ty do ma khong c6 dich chuyén chiéu tryc lén. Yeu cfu chung dy chinh 1a khau khép kin cia chudi kfch thude nhu so dé hinh 5.5b. Hay gidi chudi kich thude dé x4c dinh sai léch giéi han va dung sai cic kich thuéc chi tiét. a M

Вам также может понравиться