Вы находитесь на странице: 1из 734

VICTOR DONNINGHRUS

MlNOERHEITEN
IN BEDRANCNI5
; ~

J " SnuumscHE Pdlitik gegenuber


Deutschen, Pdlen und anderen
Diaspora-Natidnautaten

1917-1938

MilNCHEN

DUENBDIUE UllSSNSCHAFTSUHLAC

2009

2011

94(47+57)" 19"
66.5(2)-36*63.3

:
. (Jorg Baberowski), . (Lynn Viola),
. (Andrea Graziosi), . . ,
. (Helene Carrere d Encausse),
. . , . . , . . ,
. . , . (Lennart Samuelson),
. (Robert Service), . . ,
. (Sheila Fitzpatrick), . .
. . . . .

( ) : Victor Donninghaus,
Minderheiten in Bedrangnis. Sowjetische Politik gegenliber Deutschen, Polen und
anderen Diaspora-Nationalitaten 1917-1938.

jt

.
: '
(1917-1938 .) / . ; [. . . -

; . . . . ]. .:
( ) . . ,
2011. 727 . : ., 8 . . ( ).
ISBN 978-5-8243-1535-6

.

,
: , , , , , .
1917-1938 .
.
,
,
,
,
.
, 2009 , .
94(47+57)" 19"
66.5(2)-36*63.3
ISBN 978-5-8243-1535-6

2009 in Oldenbourg Wissenschaftsverlag GmbH,


Miinchen und Bundesinstitut fur Kultur und
Geschichte der Deutschen im ostlichen Europa,
Oldenburg
, .
,

2011

ill

, , ,
,
. . ,
,
. ,
,
, , ,
, ,
,
,
. ,
, ,
1938 .
. ,
,
. , ,
,
,
,
, .
,
,

.
2002-2005 .

.
.
2006 .

. -.
. , ,
,
.
5


, .

-
. . . . ,
. .
. . ,
-,
. . .

,
.
, honoris
causa
,
, .

,

. ,
,
.

, 2 0 1 0

>



,
.
1897 ., 43 % ,
57 % 1.
, , ,

,
.

.

.


. 1917 ., ,
,
1939-1940 .,
,
,
.

,
-, ,

.

.

-

1
.: .
, , . . 1-5.
., 1897-1905.

, -
,
.


.
,
,

. ,
-
2, ,
3.

.
, , , ,
,
.
.
,
.
,
. 1920- . ,
, , ,

, 1930- .

.
1920-1930- .,
,
,

.

2 .: Allworth . A. The Modern Uzbeks. From the Fourteenth Century to the Present.
A Cultural History. Stanford, 1990; Hovannisian R. G. The Republic of Armenia. Vol. 4:
Between Crescent and Sickle: Partition and Sovietization. Berkeley; Los Angeles, 1996;
Liber G. Soviet Nationality Policy, Urban Growth, and Identity Change in the Ukrainian
SSR, 1923-1934. Cambridge, 1992; Baberowski J, Der Feind ist iiberall. Stalinismus im
Kaukasus. Miinchen, 2003.
3 . . / / . . 5.
. 26.

1.
-

,
.

4.

1920-1930- .
,

5.


6.
(1,2 .)7
,
.
.
:
,
,
.
, ,
1920- 1930- ., . , . , . , . . .
, 8.

4 ., .; . .
/ / . / .
. . . ,, 1996. . 308-331.
5 . (. 1).
6 ,
, ,
, . .
() , .: Brandes D., Donninghaus V. Bibliographie
zur Geschichte und Kultur der Russlanddeutschen (von 1917 bis 1998). Miinchen, 1999.
Bd. 2. S. 129-322.
7 17 1926 . . ., 1928. .
(. 1-3).
8 Bartels . Die deutschen Bauern in RuBland einst und jetzt. M , 1928; Gebhardt I.
Das deutsche Dorf in der Ukraine. Charkow, 1927; ., .


-,
,
.
, ,

.
,

,
. ,
, . , . . ,
9.

.


. ,
. . ,
,
1960-1970- .
. . , . . , . .
. . 10.

-.
,
,
1920- .
,
,

. - . .; ., 1931; . . . , 1931.
9 . [] ] ] []
. , 1926; . . , 1929;
Loos A. Gegen die Falschung der Geschichte der bolschewistischen Parteiorganisation der
ASSR der Wolgadeutschen. Engels, 1934.
10 . . . ., 1967; . .
. ., 1965; . . .,
1969; . . ., 1973; . .
. .
., 1978; . . . , 1967.

10

-
,
, .

,
". 1990- .

, .

. , . , . , . . 1112.


. ,
1930- .,
19201930- .13
, ,
,
.
,
,

11 .: . 19902005 / / : :
5- . .-. ., , 16-18 2006 , , 2006. . 87-95.
12 . . , 1918-1941: 2 . , 1992
1994; . , , .
., 1996; . . . -
, , 1995; . .
( 1920- 1930- ). ., 1996; . .
: 2 . , 1995; . . .
1920-1930- . ., 1998.
13 Cencov V. V Die deutsche Bevolkerung am Dnepr im Zeichen des stalinistischen
Terrors / / Forschungen zur Gesehichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 1995. Jg. 5.
S. 722; . .
/ / . ,
, 1996. . 164-174; . . . 1934
-
/ / /
. , 1995. . 47-68; MeSkov D. Ju. Der Fall KalCinovka: Zur Gesehichte
der staatlich organisierten Getreidebeschaffungspolitik in den deutschen Kolonien der
Sudukraine 1932 / / Forschungen zur Gesehichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 1995.
Jg. 5. S. 53-64.

11

. , . . ,

14.
,
.
. . ,
,

15.
,

- 16.


- ()
,
17.

14 Pinkus ., Fleischhauer I. The Soviet Germans. Past and Present. London, 1986;
Idem. Die Deutschen in der Sowjetunion. Geschichte einer nationalen Minderheit im
20. Jahrhundert / bearb. u. hg. v. K.-H. Ruffmann. Baden-Baden, 1987; Buchsweiler M.
Volksdeutsche in der Ukraine am Vorabend und Beginn des II. Weltkrieges ein Fall
doppelter Loyalitat? Tel Aviv, 1984; Idem. RuBlanddeutsche im Sowjetsystem bis zum
II. Weltkrieg. (Minderheitenpolitik, nationale Identitat, Publizistik). Essen, 1995.
15 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat, 1919-1938. Essen,

2001.
16 . . - -
/ / : 1901-1941 .
., 2000. . 163-172; . / /
: .
., 1999. . 284-293; .
(1918-1923 .) / / . . 173-183; . .
: ()
1920- / / : .
. 2. , 2000. . 133-144; . .
(1917 . XX .): .... . . .
, 2004. [].
17 Savin A. Verordnete Autonomie. Die Entstehung des Deutschen Rayons in Sibirien,
1924-1928 / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 1994. Jg. 4.
S. 89-98; . .
. 1918-1941 . 1999; . .
1920-1930 . - / /
. . 298-304; . .
-
// . . 318-328.

12


, 860 . .18,
,
19.
,
.
,
,
,
, ,
.

20.

.

,
,
21.
,
, -
22. 1945 .

18 1926 .
19 .: Brandes D., Donninghaus V. Bibliographic zur Geschichte und Kultur der
Russlanddeutschen. Bd. 2.
20 , ,
()
1967 . . . .
1917-1922 .
. .: . .
(). , 1967.
21 , , . . (. )

, ,
. .: T^goborski W. Polacy w Zwi^zku Radzieckim.
M 1929; Kon F. Rewolucja Pazdziernikowa a ludno& polska w ZSRR. M., 1929; Idem. Pod
sztandarem rewolucji. M.; Minsk; Charkdw, 1932.
22 .: Iwanow . Pierwszy nar6d ukarany. Polacy w zwiazku
radzieckim, 1921-1939. Warszawa; Wroclaw, 1991. S. 13; . .
(1920- ). ., 2001. . 4.

13

23,

24.


. .
1990 . Polacy w zwi^zku radzieckim w latach 1921-1939 (
1921-1939 )

.
,
, - ,
,
25.
, ,
() 26.
, 1990- .
,

27


28. ,

23 ., .: Sierocka . Z dziej<5w czasopi^miennictwa polskiego w ZSRR. Warszawa,


1963; Idem. Poloniaradziecka, 1917-1939. Z dzialalnoSci kulturalnej iliterackiej. Warszawa,
1968; Stspiert M. Zagadnienia literackie w publicystyce Polonii radzieckiej, 1918-1939.
Wroclaw, 1968; St^pien M , Wo2niakowski K. Polska lewica literacka. Warszawa, 1975.
24 Malak K. Polacy czerwonogwardziSci w 1917 r. w Piotrogrodzie / / Wojskowy
przeglgd historyczny (Warszawa). 1987. T. 32. 3. S. 12-25; Spustek I. Polacy w Rewolucji
Padziernikowej //N o w e drogi (Warszawa). 1987. 12. S. 70-77.
25 Iwanow M. Polacy w zwi^zku radzieckim w latach 1921-1939. Wroclaw, 1990.
, ; Iwanow . Pierwszy nar6d ukarany.
Polacy w zwiazku radzieckim, 1921-1939. Warszawa; Wroclaw, 1991.
26 Iwanow M. Pierwszy narod ukarany. S. 165-171.
27 MniejszoSci polskie i polonia w ZSRR / pod red. H. Kubiaka, T. Palecznego,
J. Rokickiego, M. Wawrykiewicz. Wroclaw; Warszawa; Krakbw, 1992.
28 Kamocki J. Polacy w Kazachstanie wczoraj i dzi$ / / Ethos (Lublin). 1995. 2/3.
S. 204-213; Lech Z. Polacy na ziemiach generalnego gubernatorstwa Turkiestartskiego / /
Wojskowy przegl^d historyczny. 1996. 1. S. 94-104; Kabzinska I. Swiat dogwiadczony
i przetywany oraz problem autoidentyfikacji / / Studia polonijne (Lublin). 1998. T. 19.
S. 53-88; Kupczak J. M. Zdziejbw polskiego rejonu narodowoSciowego na Ukrainie (1925
1935) / / Studia historyczne i politologiczne. Wroclaw, 1997. S. 169-178; Ostrowski L. K.

14

29, 1997 .

30.

,

(1937-1938)31.
2001 . . .

1920- . ,


. , ,
,
- 32.
,

33.

Polacy Syberii w latach 1890-1935 //S tu d ia polonijne. 1999. T. 20. S. 149-165; Kaluski
M. Polacy w rosyjskiej Mandfcurii / / Studia polonijne. 2001. T. 22. S. 109-149.
29 Stronski H. Represje stalinizmu wobec ludnoSci polskiej na Ukrainie w latach 1929
1939. Warszawa, 1998; Szostak J. Anatomia zbrodni. Epitafium pomordowanym w 1938 r.
przez NKWD mieszkancom polskiej wsi Wierszyna we Wschodniej Syberii koto Irkucka / /
Acta Universitatis wratislaviensis. Wroclawskie studia wschodnie (Wroclaw). 2001.
5. S. 229-245; Hryciuk G. Patria in exilio? Masowe deportacje radzieckie do Kazachstanu
w latach 30.-50. XX wieku / / Polacy w Kazachstanie. Wroclaw, 1996. S. 211-237;
Giesielski S., Materski W., Paczkowski A. Represje sowieckie wobec Polakdw i obywateli
polskich. Warszawa, 2000.
30 / . . . . 1. ,
1997.
31 . . .
1930- / / ( . . 10-21; . .,
. . 1937-1938 .// . . 22-43.
. . ,
1930- . .: .
// . . 199-208.
32 . . (1920- ).
., 2001.
33 ., .: : . . . .,
2002; : / . . . .
., 2009.

15

,


, ,
1940 .

, 1917 .,
-,
34. ,
, ,
35. 1990 .

, ( , )

, . . 36. ,
,

37. ,
, ,
-38,
,

34 ., . / / ().
1987. 2. . 38-45; . / /
. 1989. 2. . 88-96; .
/ / Lietuvos istorijos metraStis. Vilnius, 1988.
. 5-13; . .
, (1917-1920 .). , 1989.
. : . .
- / /
. , 1990. . 98-106.
35
-, 1989 . .: - .
: . , 1989.
36 1970- . .:
. . (1917-1940 .). , 1976.
37 . . , 1917-1940 . ., 1990.
38 ., .: . .
/ / (). 1995. 2. . 181-184.

16

39
1937-1938 40.
41.
, ,
. .
1917 . 42,
, ,
43, (. . )44,

39 . 1915-1921 .//
: (1914-1924). ., 2002. . 60-87; .
/ / . 2000.
1. . 18-31; . .
(1918-1920 .) / /
. . 3. , 2001. . 1. . 38-43; . .
20-30- XX . / / . 1. ,
2002. . 91-96.
40 ., .: ., . 1937-1938/ /
. 2000. 4. . 5.
41 1980- .
.
42 ., .: . . (1921-1922 .).
, 1947; . . 19211922 . ., 1949; . . .
, 1973; . . , 1918-1920. .,
1975.
43 . :
/ / . , 1993. . 91-110;
. 1930- // . .
: . . . ., 1992. . 150-75; . -
/ / XII , ,
. . 1. 1993. . 12-14; Gelb .
Karelian Fever: The Finnish Immigrant Community during Stalins Purges / / EuropeAsia Studies. 1993. No 6. P. 1091-1116.
44 . . -
(1920-1935): . , 1992; Austin . . Soviet
Finnish: The End of a Dream / / East European Quarterly. 1987. No 2. P. 183-205; Idem.
Soviet Karelian: The Language that Failed / / Slavic Review. 1992. No 1. P. 16-35; . 1920- 1930- . / /
/ . . , . . , 1998. . 207-222;
. - (20- 40- ) / /
Studia Slavica Finlandensia (Helsinki). 2000. 17. P. 116-127; Kangaspuro M. Karelian
Resistance to Finnish Korenizatsiia Policy in Soviet Karelia in the 1920s and 30s / / Ibid.
P. 87-103.

17

45,
46
1930- .47 ,
,

48.

.
49.
. .
,
. , . .

45 . . (1920-1928 .):
. .... . . . ., 1995; .
(1918-1923 .) / /
- XX ; .
, 1995. . 24-50; . .
1920- / /
- -
(1917-1940 .). , 1996. . 23-28; .
(1920-1941). , 1999; .
20-30- / /
- - . . 29-39; .
/ / . . 123-160; Kangaspuro . Nationalities Policy and
Power in the 1920s and 1930s / / Communism National & International / ed. T. Saarela,
K. Rentola Helsinki, 1998. P. 119-138.
46 . . XIX XX .
., 2001; . / / . . 66-82; . . :
- (1919-1920 .). ., 2001.
47 . . / /
. , 1991. . 92-104; .
30- / / .
, 1993. . 111-128; . /
/ / . . 161-206; Kostiainen A. Finowie w Karelii Radzieckiejjakocel
wielkiego terroru / / Studia polityczne (Warszawa). 1996. 6. S. 7-15; . .
- ;
, 1930-2002 . ., 2003.
48 . ,
, . .:
. () / /
. . 83-98.
49 .: d Encausse . The Great
Challenge. Nationalities and the Bolshevik State, 1917-1930. New York; London, 1992;
Idem. The Nationality Question in the Soviet Union and Russia. Oslo, 1995.

18

1930-1940- .50
,
.
,
1930- .,
, .
. . , ,
,
,
51. , ,

,
, .

,
.
. .
,

52. -,
, ,

.

50 CM.:PohlO.J. Ethnic Cleansing in the USSR, 1937-1949. W estport, 1999; Martin T.


The Origins of Soviet Ethnic Cleansing / / The Journal of Modern History. 1998. Vol. 70.
P. 813-861; Idem. Modernization or Neo-Traditionalism? Ascribed Nationality and Soviet
Primordialism / / Stalinism. New Directions / ed. S. Fitzpatrick. London; New York, 2000.
P 348-367; Idem. Terror gegen Nationen in der Sowjetunion / / Osteuropa. 2000. Jg. 50.
S. 606-616; Idem. Borders and Ethnic Conflict: The Soviet Experiment in Ethno-Territorial
Proliferation / / Jahrbiicher fur Geschichte Osteuropas. 1999. Jg. 47. S. 538-555; Idem.
The Affirmative Action Empire: Nations and Nationalism in the Soviet Union, 1923-1939.
Ithaca, 2001.
51 Pinkus B. La participation des ifiinorit6s nationales extra-territoriales a la vie politique
et publique de lUnion 81^, 1917-1939 //C a h ie rs du monde russe etsovitique. 1995.
36. P.297-318; Houle R. Russes et non Russes dans la direction des institutions politiques
et conomiques en URSS. Une 6tude des recensements, 1926-1979 / / Cahiers du monde
russe et sovidtique. 1997. 38. P 347 366.
52 Smith J. The Bolsheviks and the National Question, 1917-1923. New York, 1999;
Idem. The Education of National Minorities: The Early Soviet Experience / / Slavic and
East European Review. 1997. Vol. 75. P. 281-307; Slezkine Yu. The USSR as a Communal
Apartment, or How a Socialist State Promoted Ethnic Particularism / / Slavic Review. 1994.
Vol. 53. P. 414-452.

19


.

,
.
. . ,

53.

. ,

, ,

, ,
,
. -
,
,
. ,
-
. , ,
1930- .
,

.
,
-
54, ,
55.
,
56. (,

53 . . . -
20- . ., 1998.
54 .: Martin . The Affirmative Action Empire. P. 1-27.
55 ., .: . . : 2 . -, 1973; Voslenskij . S. Nomenklatura: die herrschende Klasse der Sowjetunion in
Geschichte und Gegenwart. Munchen, 1987; Klugman J. The New Soviet Elite: How They
Think & W hat They Want. New York, 1989; Farmer K. The Soviet Administrative Elite.
New York, 1992; H. . : ,
. 1900-1939. - .
, 2001.
56 . . ,
1917-1923 . ., 1987; Blank S. The Sorcerer as Apprentice. Stalin as Commissar of

20

. )
, (. , .
) .
:
,
,
.
,
,

, ,
. ,
,


(), ()
().

, ,
, ,
,
.


.


.

2.
,
, ,
,
:

- 1917 .?

Nationalities, 1917-1924. Westport, Conn.; London, 1994; Smith J. The Bolsheviks and the
National Question, 1917-1923. London, 1999; . . :
1917-1924 . ., 2003.

21

, ,
? -
?

-
?

?
,
?

-
, ,
. .

?
,

?

?
?

?


?


.
,
,
.
,
.
.
?
?
?

?

?
, , 22

,
, ?
?
- ?

.

,
.
: ) ,
,
; 6) ; )
; )

; )
; )
, .
,
,
.
,
,
? ,
, ,

?
1930- .
-
, ,
, . .
.
1917 1938 ., .
, ,
,

. :

,
?

, , , , 1929-1930 .?


1930- .
23

?
?
1937-1938 .
?

.
1917 1938 .
- .
1938 .,

:
,
,
, .

. ,


- .
,
-
.

.

,
() (),
() (
) .

.

().

57.

57
. -,

. -,
,

, .

24

, ,
( ,
, ,
.). ,
, ,

. ,
.

. .
1930- . ,


.

3.

,
.
,
,
,
,
. .58
,
,
()- () 59.

58 : . .
. 1. , 1959; : 3 . ., 1957-1964;
[] [] ]. .; ., 1928;
(): . ., 1959; (). 1921 : .
. ., 1963; (). 17-25 1923 .: . . .,
1968; XII () ,
25 1923 . / / . 1992. . 183
226; : . . ., 1929.
59 30- : . / . . , . , . , . . ., 1995;
()- () - , 1923-1944 / .
. . . ., 1997; ()- ().
. 1919-1952: : 3 . / . . . . 2000-2001;
()- () : / . . . . ., 2004;
()- () . : 1923-1939 /

25


":
(1922-1934 .), . - - . .
. .
( )
( ),
60.
,
-
.


61. ,

. . . . ., 2001; ., . ()
( 1920-1930- .). .
. . . 1. ., 2000; : ,
, 1930-1940 / . . . . . . 1. ., 2005; ()() . . 1:1918-1933 . / . . . , . .
, . . . ., 2005; . 2:1933-1945 / . . . , . . ,
. . , . . ., 2009.
60 : - (1922
1934 .): 6 . ., 2001-2002; . - - - .
. .
1922 1936 / . . . ., 2003; .
. .
. 1937-1938 / . . . 2004.
61 (1763-1992 .): 2 . / .
. . , . . . ., 1993-1994;
, 1918-1938 .: / . . . .
, 1994. URL: http://orel.rsl.ru/vers_m ay2000/books/htm l/smol_fr (22.01.2004);
. (1921-1940).
, 1997; (1918-1950 .):
/ . . . . ., 1997;
. 20- : / . . . , . . .
., 1992; (1921-1975 .): . (
) / . . . . ; ., 1997;
: . (1817-1974 .) / . . . . .
; 2000; . 1917-1999 .: .
/ . . . , 2000;
: -, (
XVIII XX .): . / . . . . , 2002.

26

1920-1930- .62
- ,
,
,
,
,
1929-1930 . 1930- .

, 1920- .,
63,

00447 .
1917-1938 .

.
,
,
.
, , (
)64,

,

:
, , , . ,
,
.
(),

62 . 1920-1980-
: .
/ . . . . ; ., 2006;
. 1920-1930- . :
/ . . . . . . , 2009.
63 Hedeler W Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne?
Die sowjetisch-deutschen Beziehungen M itte der 1920er Jahre aus der Sicht der
OGPU / / Internationale Wissenschaftliche Korrespondenz zur Geschichte der deutschen
Arbeiterbewegung. 2006. Jg. 42. H. 2-3. S. 305-324.
64 : ,
. . ., 1918
1924.

27

63.


,
.

1920-1930- . .

,

1990- .
22
.

- ()
( ),

(, ()/ (), ,
, ).
17,
, ,
. ,

,

, . . ,
.
, , ,
,
,
.

(. 3,163).
(. 162)

. , , ,
:

63 (): .
(). ., 1919-1925; :
. ., 1919-1938; ;

. 1930-1937.

: ,
.
,
:
, , . .
,
.
,
- . ,
,

(
).

( . 17. . 60).

,

( ,
,
. .). 62-64

(1917-1930), - (1918-1923) (1919
1928) . , ,
,
, ,
,

.

(. 17. . 112-120),

.
,
.

,
,
,

.

1930- . ,
1937-1938 .
29

63
( ), 445 (
) 549 ( ),

. 549

(. 4). ,

, .

.

,
, - . .

529 (
)66.

( ).

(. -1318),
, ,
,

.
,

. .
1921 .
:
, ,
-
, .

, ,
(. -1235).

66
.
. .
.: Kostenberger J. Die Geschichte der Kommunistischen Universitat der nationalen
Minderheiten des Westens (KUNMZ) in Moskau, 1921-1936//Ja h rb u c h fur Historische
Kommumsmusforschung. 2000/2001. H. 14. S. 248-303.

30


,
,
,
.
( . 3316)

,
,
.
(. -130)

,
.
,

(. -296):
, ,
, , ,
.


(),
(),
(),
()
().

<4

I.

1. :


,
, :
. , ,
. ,
.
...
. , . . 1

() . . ,
. . , :
!
100 %. , , , :
, . ,
, ...
, ,
,
, ...2

,
.

1895 . -

1 ., . . 1917
: 3 . ., 1995. . 1. . 78.
2 . . . . -, 1944. . 115.

32

- 3. ,
1903 .,
:
; ,
, , ;
4.
- .
, 1913 ., ,
(),
:
,



,
5. ,
,
, .


: 1)
, ,
; 2)
, ,
, ,

3 . . -
// . . 2. . 85.
4 .: . . / / . . 7.
. 233-242.
5 / /
, . 1983. . 1. . 446-447.

- - :
, ,
,
, .
... .:
() ().
(), 1917 . / /
. 20- : / . . . , . . .
1992. . 13.

33

, , . .6 ,
, ,
,

. ,
-
.
,
,
,
.
,
, 7.
.
:
, ,
,
?8 ,


,
.


,
9.

1917 . 10.
:

.
,
,

6 . . / / . . 24.
. 124.
7 . . 131.
8 . . / / . . 2. . 286.
9 .: . . . . 144.
10 ., .: , ( 1917 .) / /
. . 1. 1968. . 66.

34

,
11.
,
,
,
,
12.
, ,
,
,
13,
14.

,

. ,

,
.
,

.
,
,
15.

11 ., . / / . . 3. . 61-70.
12 ., . / / . . 2. . 365;
Connor W The National Question in Marxist-Leninist Theory and Strategy. Princeton,
1984. P. 5-14; Motyl A. J. Sovietology, Rationality, Nationality. Coming to Grips with
Nationalism in the USSR. New York, 1990. P. 72-78.
13 He ,
: .,,
... ,
,
. , ,
...
. ,: . . / / .
, 2. . 365,
14 ., .: . . . , , 6 1913 . / / , . 48. . 235,
15 .: Armstrong J. A. The Autonomy of Ethnic Identity: Historic Cleavages and
Nationality Relations in the USSR / / Thinking Theoretically about Soviet Nationalities.
History and Comparisonin the Study of the U S S R /ed. A. J. Motyl. New York, 1992. P. 2 3-

35

, ,
, . ,

,
16.
-,
1903 .,
...
,
...17. ,
, ,
,
,
, 18.
,

-, 19,
- ,
20.

(, , .),

,
, 21.

43; Horowitz D. L. How to Begin Thinking Comparatively about Soviet Ethnic Problems / /
Ibid. P. 9-22.
16 () (). . 12-13.
17 . . - / / . . 7.
, 104-105.
18 . . 105.
19 .; Geyer D. Lenin in der russischen Sozialdemokratie. Die
Arbeiterbewegung im Zarenreich als Organisationsproblem der revolutionaren Intelligenz.
Koln, 1962. S. 347-367; Heller K. Revolutionarer Sozialismus und nationale Frage.
Das Problem des Nationalismus bei russischen und jiidischen Sozialdemokraten und
Sozialrevolutionaren im Russischen Reich bis zu Revolution 1905-1907. Frankfurt am
Main, 1977; Frankel J. Prophecy and Politics: Socialism, Nationalism, and the Russian
Jews, 1862-1917. Cambridge, 1981; Haumann H. Geschichte Russlands. Miinchen, 1996.
S. 385-387,517.
20 .: . / .
. . ., 1997. . 171-172.
21 . . . . ., 2003.
. 42.

36




( 1913 .)22,

- ,
- 23.

,
, 2^. ,
, 25,

-
, 1930- .
26.

22 1904 .
- ?.

, --,
. .: . . . . 1.
. 40-41.
23 ,
,
.
. .: . . 446-447. . :
Boersner D. The Bolsheviks and the National and Colonial Question (1917-1928). Paris,
1957. P. 29-58; Mommsen H. Sozialismus und Nation. Zur Beurteilung des Nationalismus
in der marxistischen Theorie / / Mommsen H. Arbeiterbewegung und nationale Frage.
Ausgewahlte Aufsatze. Gottingen, 1979. S. 61-80; Idem, O. Bauer, K, Renner und die
sozialdemokratische Nationalitatenpolitik in Osterreich 1905-1914 / / Ibid. S. 195-217;
Motyl A. J. Sovietology, Rationality, Nationality. P. 76-81.
u . . . . 361-362.
25 1948 . . ,
, : .
. .: . //
: . . ., 1992. . 112. .: . / / .
: . . ., 1990. . 395-396.
26 ,
.
, ,
. , ,

( 1913 .). .: . . . , 23. . 314-322.

37

-
, ,
,
27,

, , . .
, ,
(, .)
28.
- , ,

. ,
,
,
.
,
-

. ,
,



. 1914 .

?,
,
.
, - . ,
, ,
29.
- ,
(),
,

27 . . . . 361-362.
28 []
, , .
, ... .: . .
. . 363.
29 . . ? / / . . 24.
. 295.

38

. ,
,
, , ...
,
30. 1916 .
,

,
31.
, 1917 .
()
,
, [] [] ,
. 32.
1917 .
,
.
, 2 (15) 1917 ., ,

,
33.
,
, II
, ,
, ,
34. , ,
,

.
35.
. . , ,

30 . . . . 133.
31 . .
. / / . . 27. . 255. . : Smith J. The Bolsheviks and the National
Question, 1917-23. London, 1999. P. 7-28.
32 () (). . 14.
33 . ., 1957. . 1. . 40.
34 . .
, 25-26 1917 . / / . . 35. . 11.
35 . : [] []
]. .; ., 1928. . 65.

39


, 36.
1917 .
,
, ,

,
37.
VII
() 1917 .,


38. ,
,
- , ,

, :
, .
, , ,
. ? , ...39
VII
() : ,
,
.
,
,
...40 1917 . ,

,


.
,
,
. . . , ,

36 . . ., 1997. . 3. . 279. .: Baberowski J.


Der Feind ist iiberall. Stalinismus im Kaukasus. Miinchen, 2003. S. 199-201.
37 . . . . 46.
38 . . VII () (), 2429 1917 . / / . . 3. . 52-55.
39 . . / / . . 31. . 435.
40 . . / / . . 31. . 439.

40

()
:
, (),
. .'11 ,

,

4142.
43.
, 14 1917 .
- , ,

.
,
44.
, ,
, .
1917 ., ,
,
1918 . . ,
- :
,
45.
,

,

41 . : ., . . , 1. . 72.
42 .: . . 200-201.
43 . . . , 22
1917 . / / . . 4. . 22-23.
44 . . -
, 14 1917 . / / . . 4. . 4 -5 . 1918 .
,
. .:
., . . . 1. . 71. .
1917 .: () (). . 12.
45 1918 ,
, ( 1919 .).
1919 .


. .: . ., 1958. . 2. . 246. .:
. . . ., 1961. . 282.

41

, , 46.
, ,
, ,
. 1919 ., VIII
(),
,
.
4748 ,
. ,
,
, ,
...46
()
.
,
, : ...,
,
,
, ...49

,
.

, 1917 .

46 (),
, () ,
(, , , ,
) .... .: . .
, 27 1920 . / / . . 4. . 379.
47 (),
1918 . . IV .
(
), (-), 1919 .
(). 1919 . () (6), ,
. 1920 .
() .
48 . . VIII (), 2 -4 1919 .
/ / . . 39. . 371.
49 . .
. .: . URL: http://antology.igrunov.ru/authors/gorky/mysli.
html (8.02.2010).

42

I
: 50.

,

. ,
,

51. ,
.
, ,
,
,
.

, ,

52.

,
, ,
.
,
, .
,
,

50 . . , 9 (22) 1917 . / / . . 32. . 286. .:


. . / / / .
. . , . . . ., 1995. . 296-298.
51 . ., . . :
/ / . .
, 1994. . 18; Wade R. A. The Bolshevik Revolution and Russian Civil War. Westport,
2001. P. 85-101; W erth N. Eip Staat gegen sein Volk. Gewalt, Unterdriickung und Terror
in der Sowjetunion / / Das Schwarzbuch des Kommunismus. Unterdriickung, Verbrechen
und Terror / hg. S. Courtois u. a. Miinchen, 1998. S. 51-295; . .
. . ., 1997; . ,
. ., 1996; The Bolsheviks in Russian Society. The
Revolution and the Civil Wars / ed. V. N. Brovkin. New Haven, 1997; Brovkin V Behind
the Front Lines of the Civil War. Princeton, 1994; . T.
. ., 1997.
52 . . . . 47-48. .: Baberowski J.
Der Feind ist iiberall. S. 198-204; Martin T. The Affirmative Action Empire: Nations and
Nationalism in the Soviet Union, 1923-1939. Ithaca, 2001. P. 1-27.

43

, 53.
,
, VIII ()

,
54. ,
55,
1918 . , ().

.

1921 . : ...
,
...56

,
.

,
, , ,
, . ,
1917 .,
,
, ,
.
, ,
57. , -
, , : ...
,
, ,
58.
1919 . ()
: ...

53 .: . . , 15 1918 . / / .
. 4. . 31-32.
54 (): . ., 1959. . 425.
55 . . . 3. . 279.
56 . . / /
. . 5. . 71.
57 : . . 256-257.
58 . . / / . . 4.
. 155.

44

, ,
5960.
, , ,

,
.

-
.
, 1920 .160
,
-
. , ,
,
, , , .
, ,
-
.

:
... , ,
61.

, ,
.
-
, ,
62. III
1918 . : ,
, ,
,

,

59 () / / ... . 2. . 79.
60 . .
, , () ,
3- , 1920 . / / . 42. . 1.
.: BaberowskiJ. Der Feind istiiberall. S. 186-189.
61 .: . . / / .
. 4. . 73; . . . . 144.
62 ,
. .

45



63. ,
,

,
64.

,

, . .
65.

, .

66.
, 1918 .

67. , 1918 .
,
, ,
,
68.

63 . ., 1939. . 1. . 31.
9 1923 .

() . .:
.
, 15 1927 .: . . -1235. . 122. . 386. . 22.
64 . , 1917-1924. .; ., 1949. . 54-55.
1920 . 14
. 1922 . 8
, 11 . .: . .
: 1917 . 1991 . ., 1995. . 30.
65 / / - . . . . 1910.
. 1. . 326-333.
66 .: , 20 1924 .:
. . 4372. . 31. . 1923. . 25-26;
1926 .: . . -393. . 53. . 67. . 308-311.
67 1918 . URL: http://w w w .hist.m su.ru/ER /Etext/cnstl918.
htm (8.02.2010); . . 235.
68 . .
- , 10-16 1918 . / / . . 4. . 85-90. .:

46


X (),

.
,
, ,
*69.
1921 ., ,
,
: ) ,
; ) ; )
; )
; )
70.

,
, ,
71.

, , ,
,
.
, ,
. .
72.
92 %
, 70 %
.

Martiny A. Der Nationalismus in sowjetischer Sicht / / Sowjetsystem und demokratische


Gesellschaft. Eine vergleichende Enzyklopadie. Bd. IV Freiburg; Basel; Wien, 1971.
S. 670-695.
69 X (). ., 1963. . 60;
()
, 26 1921 . / / (6)- () . . 1:
1918-1933 . / . . . , . . , . . . ., 2005. . 59.
70 . . / / . . 5. . 52-59.
71 .; (). 1921 : . . ., 1963.
. 184; . / / , 1917-1923.
., 1990. . 1. . 288; Baberowski J. Der Feind ist uberall. S. 201-202.
72 Cp.: Halfin I. From Darkness to Light. Class, Consciousness, and Salvation in
Revolutionary Russia. Pittsburgh, 2000. P. 39-84; Bauman Z. Moderne und Ambivalenz.
Das Ende der Eindeutigkeit. Frankfurt am Main, 1996. S. 323; Furet F. Das Ende der
Illusion. Der Kommunismus im 20. Jahrhundert. Miinchen, 1996. S. 41.

47

: , , , ,
,
.
:

, , .
,
,
.
,
73. 1920 .
, , ,

: , -
74.
() 1922 .,

(),
: , ,
, ,

75.
1922 . (22 ) ,
,
,
, .

: ...
...
...

73 . . . 1.. 159, 161.


74 1920 .
, .
.: . . ,
1920 . / / . . 4. . 372.
75
, . . [11 1922 .] / / . 1989.
9. . 192-193. , ,
.
.: . . / / . . 45. . 557. .: Baberowski J.
Der Feind ist uberall. S. 210-212.

48


...76
,

.
,

,
- 77.
,
, ,

, 78, ,
, ,
, . .
. ,
,
, ,
79. ,
-

76 , ,

, , ,
-...
,

... .: . . . .
, 22 1922 . / / . 1989. 9. . 198-199. .: M artin .
The Russification of the RSFSR / / Cahiers du monde russe. 1998. Vol. 39. 1-2. P. 100.
77 ,

. .: . .
1990. . 78-79.
78 ,
.
79 -
-
. , ,
, ,
.
,
, , ,
, VIII

49

-
, , 80.
,
, ,
, ()81.
( 1922 .)

.
,

82,
, .
,

- . ,
, ,
.
, ,
1919 .
() . . :
, . ,

(1936 .). .: Stalin J. W Uber den Entwurf der Verfassung der


Union der S S R // Werke. Dortmund, 1976. Bd. 14. S. 83-84.
80 . . . . 51-52.
81 , ,

, . (),
, ,
1925 . .: .
(1917-1939). ., 1997. . 193-194.
.: Carr . . Socialism in One Country, 1924-1926. London, 1959. Vol. 2. P. 231-272;
Pipes R. The Formation of the Soviet Union. Communism and Nationalism, 1917-1923.
Cambridge, 1964. P. 269-293; Arnold J. Die nationalen Gebietseinheiten der Sowjetunion.
Staatlichkeit, Souveranitat und Autonomie im Sowjetfoderalismus. Koln, 1973; . . .
, 1917-1924. ., 1991. . 114-137; . .
. . 109 116; Hildermeier . Geschichte der Sowjetunion,
1917-1991. Entstehung und Niedergang des ersten sozialistischen Staates. Miinchen, 1998.
S. 194-202; Suny R. G. The Soviet Experiment. Russia, the USSR, and the Successor States.
New York, 1998. P. 140-144; M artin T. An Affirmative Action Empire: The Soviet Union as
the Highest Form of Imperialism / / A State of Nations: Empire and Nation-Making in the
Age of Lenin and Stalin / ed. R. G. Suny, T. Martin. Oxford, 2001. P. 67-90.
82 . . ,
30 1922 . / / . . 5. . 158.

50

, , ,
, ...83 1923 .
33
- , 4
, 13 16 ,

, 1917 84.
,

85,

86.
, 1921 .,
: ,
, -
87. XII () 1923 .

,
,

88.
, -
,
,

83 . : ., . . . 1. . 166.
84 Kappeler A. Russland als Vielvolkerreich. Entstehung Geschichte Zerfall.
Miinchen, 1993. S. 302.
85 . . / / .
. 5. . 231.
86 .: Rakowska-Harmstone . The Dialectics of Nationalism in the USSR / / The
Soviet Nationality Reader. The Disintegration in Context / ed. R. Denber. Boulder, 1992.
P. 391-416; Slezkine Yu. The USSR as a Communal Apartment, or How a Socialist State
Promoted Ethnic Particularism / / Stalinism. New Directions / ed. S. Fitzpatrick. London;
New York, 2000. P. 313-347. *
87 . . / / .
. 5. . 27-28. .: Simon G. Nationalismus und Nationalitatenpolitik in der
Sowjetunion. Von der totalitaren Diktatur zur nachstalinschen Gesellschaft. Baden-Baden,
1986. S. 83-106; Sapoval Ju. Der russische Nationalismus und die Herrschaft Stalins / /
Stalinismus vor dem Zweiten Weltkrieg / hg. M. Hildermeier. Miinchen, 1998. S. 291
305; Blitstein P. A. Nation-Building or Russifikation? / / A State of Nations. P. 253-274;
Martin T. The Russification of the RSFSR. P. 99-118.
88 . . / /
. . 5. . 265.

51

X ()
89.
-
,

-, , . X. -
. . 90.

,

,
, ,
. . ,

,

.
, 1917 .
,
.

-
, .
1917 .
.

, ,
.

.

,

89 .: Simon G. Nationalismus und


Nationalitatenpolitik in der Sowjetunion. S. 47-57; Liber G. Korenizatsiia: Restructuring
Soviet Nationality Policy in the 1920s / / Ethnic and Racial Studies. 1991. Vol. 14. P. 15-23;
Siegelbaum L. H. Soviet State and Society between the Revolutions, 1918-1929. Cambridge,
1992. P. 117-126; Suny R. G. The Revenge of the Past. Nationalism, Revolution, and the
Collapse of the Soviet Union. Stanford, 1993. P. 100-112; Kaiser R. J. The Geography
of Nationalism in Russia and the USSR. Princeton, 1994. P. 107-138; Slezkine Yu. The
USSR as a Communal Apartment. P. 313-347; Martin T. The Affirmative Action Empire.
P. 9-15.
90 . . T . . 53-54; Martin . The Affirmative
Action Empire. P. 15-22.

52

. ,
,
()
91. ,
,

.

,
.
, ()
-
,
. , ,
.

(),

. ,

-
.
,

,
.

,
. ,
,

-
. ()
,

.
1922 .
-
: , ,
, , .

91 .: () (). . 27.

53

.

,
. , ,
, 92.
,


93.

2. :
,
2.1. ?
?
...
. . . . 94

, ,


,
. ,
.
1920- .

(). 1921 .
: ...
...
...
(, , , .

92 .
, :
(). , 10 1921 . / /
. . 85. .:
. . () [18
1927 .] / / ()- () . . 468-469.
93 ., .:
. . . ( 12- ), 20
1923 . / / . . 166.
94 . . . ., 2001. . 117.

54

)95.
1921 . X ()96.
, 1925 ., XII
,
-
, 1924 . 97
, ,
,
: )
) 98.

,
. , ,
- . .
1930 . ()
32,68 % (22,9 .),

99.

100.
, ,
-
:
, /
(, , , .),
, ., -
, .

95 . . / / .
. 5. . 26.
96 () / / ... . 2. . 368-369.
97 1925 . URL: http://www.constitution.garant.ru (8.02.2010);
1924 . URL: http://w w w .hist.m su.ru/ER /Etext/cnstl924.htm
( 8.02.2010).

98 . .
: . 20- / /
. . 160.
99 . .
, 6 1930 .: . . -1235. . 122. . 42. . 43. .:
, 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60. . 12.
100 ., .: , 1928 .: .
. -1235. . 123. . 4. . 123;
, 15 1928 .: . . 116.

55

12 .101
,
(),
. , 1921 .
: )
, ,
,

(, , , , .);
) ( ); ) ()
,
102.
,
- ,
,
.

, ,
. . .
1928 ., II
,

, ,
.

(, ...),
,

(, , .)103.
, 1928 .,

: ,
, ,

101 . .
. . 160.
102 /
. .:
(1918-1937). ., 1940. . 107; . .
. . 160.
103
, 1928 .: . . P-1235. On. 123. . 4. . 186.

56

104.


: 1) (,
, .); 2) (105, , );
3) (, ,
.); 4) - (, ,
, .); 5) (, ,
.)106. ,
,
(1930 .): ...
, , , ,
,
, ,
, ,
107.

( , )

,
.


.

. ,

,
.
.


108. , , -

104 . .
. . 161.
105 *
.
106
, 1928 .: . . -1235. . 123. . 4. . 183. .:
II
, 1928 .: . . 145.
107 . / /
. 1930. 1. . 82.
108 . .
. . 161-162.

57

1930 .: ... ,
,
109.

1930 .,

,
110. ,


,
, .

2.2.

. !

. .

...
. .



(, , .), ,

, .

, 1926 .
800 . 111.
,

112. 18 1921 .

109
[ 1930 .]: . . -1235.
. 122. . 42. . 20.
110 . . 21. . : .
, / / . 1931. 28. . 18.
111 17 1926 . . ., 1928.
.4.. 134-138.
112 ., .: ()- ()
- , 1923-1944 / . . . . .,
1997. . 50-51.

58

, , ,
, ,
, ,
, .
,
, ,
, ,
,
113*.
, ,
,
.

, ,


1 .
, , , ,
, ,
,
115.


(
-,
(),
. .)
(
,
1919-1920 .,
, -
, . .).

. , ,

113
.: . . (1920-
). 2001. . 34.
11,4 -
(, , ), 3 1930 .: . . -3316. . 23.
. 1360. . 5 -6 .
115 .: . . . , 1925. . 74-76.

59

:
1,6.

,
.
,
, ,
1919 .
,
. ,
,
, , , , . .,
116117.

, ,
.

,
: ) ) .
(
)
, , ,

(, ,
, .) 1920- .

,
,

. ,
118. 1918 .,
, ,
,
.
,
.
, ,
, , ,

116 Iwanow . Polacy w zwi^zku radzieckim w latach 1921-1939. Wroclaw, 1990.


S. 48.
117 CTO 6,2 1919 r. / / . 2000. 1. C. 50-52.
118 . . . 171-172. .: M artin . The Affirmative
Action Empire. P. 8-9; Connor W. The National Question in Marxist-Leninist Theory and
Strategy. P. 52-61.

60

, ,
.
,
: 119. ,
120, 1919 .
: ... ,
121.

,
. 1920 .
. . ,
()
. . .

, ,
. , ,

122, 1920 . 123.

-
1923 ., , . .
, [
. . . ]
124.
,
1920- .
(
) 125.

119 .: . . 3. . 47 53.
120 . . ., 1990. . 2. . 191-192.
121 . : ., . . . 1. . 96-97.
122 : :
. . IX () 22 1920 . / / .
1992. 1. . 16. .: , .
, 2 1920 . / / . . 41. . 321.
123 . . : ...
... ,
- ;
. ,
- - ... .: . .
. ., 1963. . 167
124 N 4 , 23 1923 .:
. . 17. . 2. . 101. . 9.
125 .: Baberowski J. Der Feind ist liberal!. S. 202-205.

61


,
(), .

, ,
126. XII
()
,
: , , ,
, , .,
.
, ...
,
,
, ...127


,
, . ,

, , ,

,
. ,
(1920 .), (),
128,
,
129130. ()
,
.
,
, .

126 .: . . 261-262; Baberowski J. Der


Feind ist liberal! S. 207-208.
127 . . / / . . 5. . 277-278.
128 1918 . ,
. 1918 . 10 .
.
129 .: . (1920
1941). , 1999. . 39-54. .: .
()/ 1920- 1950-
/ / / . . , . . , 1998.
. 20-21; . / / . . 128-129.
130 .: ., . / / : / .
. . . ., 1994. . 371. . :

62

,
() . . -
. ,
. ,

...131
,


,
, ,
132.

,
,
, .
, ,

75 , 65. ,
,
...
, , 133.
,
,
(, , ; , , - . .)134.

. ,
, . ,
, ,
,

. URL: http://gis.kcirelia.ru/atlas/eapfnrk/ist.htiii
(

8. 02. 2010) .

131 (. ] , 1925 .: .
. -3316. . 18. . 71. . 22. .: . III
, 18
1928 .: . . 4. . 156. . 59-61.
132 . .
. . 162-163.
133 . .
/ / . . 5. . 238; . / / . . 4.
. 408.
134 .: . ., . . ()
( 1920-1930- .). . .
. . 1. ., 2000. . 482-500.

63

... , ...135*
,

:
, ,
... ,
,
, . .
1.

.
,
,
,
.
:

;
. .
, ,


. , ,
,
137. ,
(),

.
2.3.

V'1

138,
,

135
. .
/ / . . 5. . 264.
138
. .
/ / . . 5. . 185.
137 .: (). 1921 : . . . 184; .
. . 288; . .
. . 164.
138
, ,
.

64

.
,
.
,
,
. ,

,
.
,
, ,
, ,
,

, . .
,
, .
1920- ., :

( ),
,
. .'39
,

.

1917 .,
,
,
. . 1926 .
,
-,
,
, , .
, 139

. , .
,
.
139
.: . .
/ / -. ., 1993. . 204-205;
. - (1926-1959 .) / /
. . 44-45.

65


1930- .
( 1918 .)
( 1918 .)

( , .),
.
, 1918 .
200 ., 1919 . 286 . .140 ,
-
: ,
1919-1921 .141
,

.
1920 . ()

, ,

142.
1920 .,
.
143,
369 . : 167 290,
18 279, 60 676,
5 763, 117 070 144.
, ,
,

. , ()

140 M^dzik . Repatriacja Polakdw z Kaukazu I wojnie Swiatowej / / MmejszoSci


polskie i polonia w ZSRR. Wroclaw; Warszawa; Krakdw, 1992. S. 326-327.
141 , 60 .
, . .: . .
. . 8.
142 () (),
5 1920 .: . . 63. On. 1. . 206. . 1, 7.
143 1920 . 72 % .
144 . . . . 8.
, ,
521 . ( 204 ., 54 .). .: Iwanow . Pierwszy nardd ukarany. Polacy w zwi^zku radzieckim, 1921
1939. Warszawa; Wroclaw, 1991. S. 76.

66

( 1920 .)
(
, ); (
) 1920 . ,
,
.
,
, ,
,

145.
21 1921 .
,
. (
) ,
, 146.
1918 . 1922 .
470 . . ,
1921 . 384 . . 300 . .
147.

, ,
-
( 1921 .).
268,8 . , 642 . (
681,5 .), 67 . ( 87,2 .),
80,6 . 3,5 .

. , 1922 .
46 731 ( 107 .), 700
. ( 1 ),
. 400 .148 () ( 1921 .)
,

145 - (1919-1920) / . . . . . 1.
., 1994. . 93, 110 111; . .
. . 146-147.
146 . . 3. . 6, 624-626.
147 Kubiak . Polacy i Polonia w ZSRR: kwestie terminologiczne, periodyzacja,
rozmieszczenie przestrenne, szacunki iloSciowe / / Mniejszosci polskie i polonia w ZSRR.
S.30.
148 . . . . 10.

67

, (, 500 . .),
3 (!).
( 10 %
), ,
(, ),
, , ,
149. (3 )
()
1923 150.

()
,


.
,
. .
, . , ,

( ),
, 1921 .
4 (!) 151.

1920- .
(-),
. .
, 1921 . ()
: ,
, , ,
, ,
...152 ,

,

149 . . . . 9.
150 . / /
. 1923. 1. . 230. .: -
: . . P-1318. On. 1. . 9. . 106.
151
. , 1921 .: . . P-1318. On. 1. . 8.
. 34. .: , 1 - 1 1922 .:
. . 549. . 4. . 77. . 36.
152 . : . . . . 8.

68

, . ,
, . , .
, , ,
, ,

. , ,

.
,
, , , ,
153. ,
. ,
,
,

. , ,
,


'54.

, ,
. ,
-,
, . ,
,
. -
1920- . 200 . . ()
. . ,
() 4 1925 ., :
- ,
-...155
() : [-. . .]
, , ,
- ...156

153 Iwanow . Polacy w zwiazku radzieckim w latach 1921-1939. S. 88-90.


154 . . . 11, 14-15.
.: . . . 2002. . 67-68.
155 (6)
(), 4 1925 .: . . 17. On. 112. . 708. . 22.
156 . . 56. .: (), 27 1923 .:
. . 17 On. 112. . 475. . 243 [].

69

: () 1926 .
-,
. ,
(), , (
400 . .) , ,

157.
.
1922-1923 .
,
,
,
. , ,
, ,
,
, . .158
1925 . :

-

, :
, ,
...159
-

1925-1926 . ,
-, ,
160.
,
(),
,
1926 .

157 Iwanow . Pierwszy nar6d ukarany. S. 99-101.


158 . . . . 12. .:
(), 27 1923 .: . . 17. On. 112.
. 475. . 243 [].
159 (1921-1925 .). ,
1957. . 477.
160 , -
, . .: . .
. . 12-13.

70

()
,
(
,
. .).

,
161. ,
.
,
.
,
, ,
.

. , (!) (28 3 1926 .)
: ,
, 162. ,
,
- ,
,
163164. ,
( ) 673 . ( 537 ) 203 .
. ,
, :
- ,
...161
, ,
,

161 .: . .
: . URL: http://dem oscope.ru/weekly/
knigi/konfer/konfer 028.htm (17.02.2009).
162 . : . .
. . 13.
163 . :
120 (), 15 1930 . [
]: . . 17. . 162. . 8. . 114.
164 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 51.

71

, 165.
. ,
1927 . ,
166.
( 1930 .),
- ,
167.
,
. , ,
1925 . (
, ) 85 %,
1926 . 22 %168.
,
. . ,

( ),
, , (. .
) 169. , ,
, ,
170. ,
, 1926 .171,

:

165 . . . . 14. .: . . , 1926. . 25;


. , 1927. . 17-18.
166 ,
8-11 1927 .: . . .
. , 1927. . 35.
167 , - 1919-1921 . , , . .: -
(, , ), 3
1930 .; . . -3316. . 23. . 1360. . 35. .: 14
, 25
1930 .: . . 1339. . 51;
. , 1927. . 1. . 21.
168 Iwanow . Polacy w zwiazku radzieckim w latach 1921-1939. S. 69.
, 15 % (1926 .).
169 .; . . . . 14.
170 Iwanow . Polacy w zwi^zku radzieckim w latach 1921-1939. S. 69-70.
171 ,
() .: Iwanow .
Pierwszy nardd ukarany. S. 80-81.

72

. 1,3 % ,
81,25 %, . 41,3 %
62,8 %, . 24,06 % 40,8 %, . 41,3 %
71,1 % . . .
, 73,6 %. .
.
864 .
, 396 . . .172
48
60 %.

173. ,
1926 .
:
, 20-30 %. ,
1920- .
1,15 1,3 174.
1926 .,
790 . .175,
529 . . (67 %) .
(61 %) ,
25 %, 12,5 %,
1,5 %176. , ,
, 43,2 %
( ) 66,7 % () (. . 1).

. , ,

172 ,
1926 .: . . 63. On. 1. . 369. . 131-132.
173 , ,
4 (!). ,
* .: Iwanow . Pierwszy
nar6d ukarany. S. 80-81.
174 Iwanow M. Polacy wzwi^zku radzieckim w latach 1921-1939. S. 63-65,72-73; Ko . . . . 15.
X.
: 1,3 1,5 . .: Kubiak . Polacy i Polonia w ZSRR. S. 28.
175 . .:
17 1926 . . . 4. . 134-138.
176 . 33 %: 65 %,
- 21 % - 20 %.

73


0,7 %, 12,5 %177178
I 178

(1926 .),

476 435

1,6

221 955

49,9

97 498

1,96

42 185

42,8

197 782

0,19

92 887

42,5

6 324

0,1

2 945

46,5

3412

0,06

2 278

66,7

830

0,09

434

52,0

782 281

0,5

362 684179

46,3


.
. .

(7 1927 .) ,
, .

(). () (7-12 1928 .)
:
,
,
,
...
... ... :
,
() ,

177 1926 . , 1927 .:


. . 63. On. 1. . 369. . 116.
178 . . . . 16. .:
1926 . , 1927 .:
. . 63. On. 1. . 369. . 116-117.
179 , 335 533 .
.: . 1926. ., 1928-1929. . XVII. . 3,8.

74




...180

, , , , ,
( )
. 1923 . (25 )
()
. . ,


, .
-
,
. ,
, ,
-,
181.

1930 . , , 1930 .
10
. ,
53 ,
. ,
, .
, , (1929 .)
, (1930 .) .
,
,
,
182.
,

( ()), ,

180 . : . . .
. 19-20.
181 .: , 1923 .:
. . 17. . 112. . 475. . 253-254;
, 27 1923 .: . . 92.
182 . . , . 88,99-101.
.: ., . ! ! (1920-i 1990-i ). , 1994. . 31-33.

75

,
. ,
,
,
, ,
183.

,
.
(
184), ,
185.

}.

'.

188 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 51.
,
, . ., .:
, 1918-1938 .
. , 1994. . 3,8.
184 ., .: -
( ). URL: http://gis.karelia.i-u/atlas/eapfnrk/ist.

htm (8.02.2010).
185 . : . .
. . 204-205; . . . 44-45. .: 14
, 25 1930 .: . . -3316.
. 23. . 1339. . 51.

.'i

I.

II.
'
1.

1 ''
[] Htfp&Sy
,
. ...
. . '


,
(), .
26 1917 .
II
(/),
. . 2.
,
3. ,
( 1918 .)
,
4. 1919-1921 . -

1 . . . . -, 17 1921 . / / . . 52. . 99-101.


2 . . (),

.
3
. 1918-1924 .: . ., 2001. . 5.
4
( , ),
19 (1 ) 1918 . . (
) . . .

77

/
27 5.
,
,
,

6. ,
-
,
.
. X. -,
,
1920 .: ...

... ,


... :
, ,
. ...7
1917 . 1923 .
VIII, X XII VIII
(), 8, ,
(), ()

. ., , , ,
. ,
,
? XII
X. . .
. . ,
,
.

5 . . : 1917
1924 . ., 2003. . 381-382, 403. .: Blank S. The Sorcerer as Apprentice. Stalin as
Commissar of Nationalities, 1917-1924. W estport, 1994. P. 31-47.
6 (1918-1937). ., 1940. . 106
108. . : . ., 1976. . 8. . 221-222.
7 , 1920 .: . . P-1318. On. 1. . 433. . 60-61.
8 .: . . -
(1917-1922) / /
. , 1977. . 181-193.

78

. 9.
, .


, .

,
.
,
, 10. 1920 .


. 1922 .

,
11.



,
(
,
,
.)12, , ,
, . .13
-

()
. ,

9 (): . . ., 1968. . 573,577.


10 1920 . 328 ,
1921 . 875. (
, .). 8 1921 .
175 . .: . . . . 63.
11 . . 136. .: . .
. . 51-52,544.
12 ., .: 50 , 24 1921 .: .
. P-1318. On. 1. . 6. . 59-60.
13
. . 5. 1922 . ()
. .: Blank S.
The Sorcerer as Apprentice. P. 107-141.

79

,
14.

. .
. . .
1921.
,
/
. , 1920 . ,
, ,
,
,
15.

.

,
"1,

17. ,
,
()
18.

14 ., .: , 1920 .: . . P-1318. On. 1. . 433.


. 84-85.
15
,
( )
. . .: . .
. . 266,474-478.
16 1918 . (, , , ,
.) . 1920 .
250 . .
-
, . .
.: ., . . 1917
: 3 . ., 1995. . 1. . 95. .: . .
(1920- ). ., 2001. . 35-39.
17 , 1920 .: . . P-1318. On. 1. . 433. . 84.
18 .: Smith J. The Bolsheviks and the National Question, 1917-1923.
New York, 1999. P. 30-43; . . . . 81-267.

80

.
,
, 19.
(), , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , ,
20.
, ,
:
,
;
; ;

. . ,
,
, , ,
. . 1919 . 21 ,
() 21.

-
,
22.
( 1917 1918 .)

: , ,
, , - 23.

19 27 1918 .
, . .: 21
, 27 1918 .: . . -1318. On. 1. . 1.. 52-55.
20
( - ),

.
21 . , . . -, . . ,
. , . . , . , . . , . . .
22
, , []
. .: . .
. 36.
23 1918 . (,
) ,
.

81

16
1917 . :

,
, ,
,
24.

: -
;
;
; ;
. .25
26 1918 . ,
,
26. 1918 .

:
,
,
27,
- ,
, -
, 28,
,
. .

, ,
, . 1919 .

: , , , , , ,
, , , , . .
24 - . . 1. .,
1963. . 197-198.
25 . . 185-186.
26
, . .:
. ., 1957. . 1. . 211-212.
27 , ,
,
(1918 .);
, .
28 1918 .
.

82

.
- ( 1920 .) ,
,
, (
(), , .),
. 1920 .
(),
.
29, ,
, ,
( ,
. .). 1921 .
(),
30.

, 4 16 .
15 1918 .

, , , ,
.
: , 31

/. 1918 . -

32.
1918 .,
: ...
,

29 . , . . .
30 .: . . . . 38-39.
31 () 14 1919 .
: () ,
,
. .: . . . . .,
2003. . 61.
32 28 1918 .
10 .: . . -, . . ,
. . , . . , . . , . . , . . ,
. . , . . , . . . .:
. . 8.

83

.
33*. ,

3,1. ,

20 : 1918 . 5 ,
1920 . 1, 1921 . 12, 1922 . 2. 1917-1920 .

,
66 68 1922 .
. , 1921 .

() 13 1921 .,
35.

36.
, 1918 .
37.
:
;
;
,
;
( , - ) . .38
17 1918 .
:
39.
. , ,

33
30 , 10 1918 .: . . -1318
On. 1. . 1. . 75-75 .
.: . ., 1964. . 3. . 556-557.
35 .: . . . . 49.
36 . . (). , 1967. . 170.
37 ( 1920 .)
, . .:
. 1917-1920. , 1920.
. 148-149.
38 . . 145-146;
. . . . 522.
39 . ., 1959. . 2. . 450-451; . ., 1964. . 3.
. 38-41.

84

1918 . 40,
1922 41.
1918 .
42,
, , ,
.

43. ,
44.

,
.
,
, ,
. -
,

45. . . ,
(
1922 .), ,
: .
...
, ... ,
... , -

40
(1921 .): (), ,
.
41 . . (). . 170;
. / . . . ., 1997. . 283.
.: . . . . 733-756.
42 / /
. 1918. 6. . 7;
. . 149-150.
43 ,
()
.
44 , ,
(1917 .) : , , , ,
, , .
45 . . . . 521-522.

85


, ,
,
, , ,
. , , ...46
1919 ., ,
.

.

, . , ,
-
47 1919 .

,
.
9 1919 .
: ,
,
... ,
...48
1919 . ,
,
49.
30 1919 .
,

50. 19 1920 .
,

46 . . , 10
1922 .: . . P-1318. On. 1. . 451. . 85 .
47 [ 1928 .]: . . -1235.
. 123. . 4. . 122-123; . . . . 46-47.
48 54 , 9 1919 .: . . -1318.
. 22. . 1. . 82. . : 60
, 12 1919 .: . . 128-128 .
49
. . 226.
j0 16 1920 .

86

51. 18 52 (1920 .),


,
, -
53. ,

, 5"1.

55.
1921 .

. : )

; ) ,
56,
,
, , , .

,
,

:

51
,
22 1920 . .
, .
52 1917 . 1918 .
.
.
.
53 -
.

54
()
.
.: . / /
. 1920. 17. . 1.
55
. . 9. .: -
. 1920. 45. . 202.
56 , 1921-1923 .
8 12 .

87

57. ,
,
,
,
58.
1922 .
,
(27 ), .

59,
, ,
60.
,
, ,
.
, , ,

.
, ,
:
, 61.

57 . . . . 52-53. .:
,
5 1921 . / / ()- () . . 1: 1918-1933 . /
. . . , . . , . . . ., 2005. . 45-46.
1921 . (26 )
, , ,
, , ,
, . .:

/ /
- . 1921. 39. . 206.
58 .: . . . . 266-267,474-478.
59
( ), ( ),
,
.
60
. . 9.
61 . . ,
X (1922 .),
,
. .: . . . . 822-823.

88

30 1922 . , ,
7 1923 ., II X
, .

, 1924 .62

.
, ,

() . .
XII
(): , .
, ,
. ,
...
.
? ?..
,
:
.
. .
...
, ...63
,
, ,
, ,
, .

1917 . - .
. , []
,
. ,
,
, ... :
.

62
. 5, 256.
63 XII () ,
25 1923 . / / . 20- :
/ . . . , . . . 1992. . 208-209.
. : Blank S. The Sorcerer as Apprentice. P. 163-182.

89

.
:
, ... []
64.
, .
, ,

.

( , . X. -65),

,
. ,
,

.
,
, ,
66. ,

, , ,
67.
. , ,
()
(1922 .)
,
,
...68.

64 . . ., 1990. . 2. . 31. . : http ://lib .ru /T R O C K lJ/


stalin4.txt (8.02.2010).
65 ., : -
/ / . 1990. 10. . 76-77. .: Blank S. The Sorcerer as
Apprentice. P. 143-162.
66 . . . . 815.
67 . . ,
, ,
,
. .: ()
. . . ( 12- ), 5 1923 . / /
. . 136-140.
68 . . , 10
1922 .: . . P-1318. On. 1. . 451. . 83 .-84.

90

,

.

.
, . 3. ,

.
(1920 .) : , , .
, ,
, , !69
,
, ,
.
?
70. ,
,

71.
,

, , ,
.

XII (): ,
. .

... , ,
.
...72

69 , 1920 .: . . P-1318. On. 1. . 433. . 84,86.


70 . . 60.
71 ,
, . ., .: . .
, 1917-1923 . ., 1987. . 12-34,103-148:
. . . . 808-809,824-825.
72 XII ().
, 25 1923 . / / . 1991. 5. . 170.

91

1.1.
, , . ,
, - .

? ,
?..
. . 73


, ,
.
,
,
1921 . - ,

. , 1921 .
, ,
, - 74.

,
.
,

.

,
. ,


. ,
(),
-
,
.

.

74 , 1920 .: . . P-1318. On. 1. . 433. . 58.


74 1921 . 1923 .:
. . P-1318. On, 1. . 1262. . 32.

92


, ,
. ,
,
75,
, ,
, , 3 -5 ( 1 . .)
( 1 . .) .
1926 ., -
(125 254 .)
(10 301 .), (10 063 .) (1502 .).
- (203 776 .)
(17 197 .), (15 344 .),
(4 078 .), (3 505 .), (2 674 .),
(1473 .) . .76
,
.

.
1921 .
- ,
( )77.
26 1921 .
:

, (
), -
;

;
- ;

-

75
(1 1921 ,) .
76 : 1926 .
788 098 ,
30
. .: . 1926. , 1928-1929. . V.
. 342-343. .: Blank S. The Sorcerer as Apprentice, P. 89-105.
77 48 , 5 1921 .: .
. -1318. . 22. , 6. . 38-40. .: . . . . 506
507.

93

,
;

78.

,

, -
(, ).
, ,
1921 . 7,5 .79
, -,
: , ,
80. 1922 . ,

. -
,
. ,

, - ,
.
, -
1921 . 29
, -
81.
,
. ,

, 1922 . :
, , , , -,

78 1921 . 1923 .:
. . P-1318. On. 1. . 1262. . 32-34 .
79 (7 425 678 .) 87,7 %
12,3 % .
80 1921 . 75 .,
. . . 1922-1923 . . . . .:
. . . 507.
81 1921 . 1923 . 3/4
45 . .: . .

: . 20- / / .
. , 1994. . 172.

94

82.
1921 . .
, , 83.
, ,
, , ,
84.
(1921-1923 .)
() . . : ...
,
,
[]
, ...85

(1927 .), ,

86.


,
.
,
, , ,

. 1920 . (
, , )

82 . . (). . 170-171;
. 1922. 3. . 8. .: , . . . 733756.
83 : / /
- . 1922.
N 46. . 797-798; . , (), (),
/ / : / . . .
. 2. 2004. . 605.
84
(
), 1924 . .: . .
. . 41.
85 .: ()
. . . ( 12- ), 5 1923 . / /
. . 139.
86 ,
8-11 1927 .: . . .
. , 1927. . 24.

95

100 , 1921 . 5487.


1921 .
,
... 2/3 - , , ,
, , ,

88.
,
,
. 1921 .

.
, [] ,
OHM . . , ,
,
, ,
89.
-
1921 . 18 ,
11 ,
90. ,
:

;
; . .91 ,
. . ( 1922 .)
, ,
,

, . ,

87 . . . . 508;
1921 , 1923 .: . . P-1318. On. 1. . 1262. . 3232 . 54 34 20
.
88 1921 . 1923 .:
. . P-1318. On. 1. . 1262. . 32.
89 . . 32 .
90 1922 .
32 . 1923 .
44 .
91 1921 . 1921.
. 10.

96

,
,
,
, ... ,
,
... .

92.

93: ,

,
, 94.
,
, :
; - ;
;
; ;
. .95 , ,
,
,
.
,
: ,
, , , ,
() . .
, , ,
, .

: , ...

92 . . , 10
1922 .: . . -1318*. 1. . 451. . 83 .-85 .
93
. .:
1921 . 1923 .: . . P-1318. On. 1. . 1262.
. 32 .-35 .
94 1921 . 1923 .
73 , 60
2 .
95 ., .: 16
15 1923 .: . . -1318. . 1.. 1262.. 24 27.

97

,
, ,
-
, ,
,
,
...96
, -

() . , -

.
1922 . ,
:
, .

, , ,
, -
-. ,
92 (1922 .),
75 %97 1922 .

,

98. 3 1922 .
, -

99. :

96 1921 . 1923 .:
. . P-1318, On. 1. . 1262. . 35 . . : , .
. , 524-525.
97 1921 . 1923 .:
. . P-1318, On, 1. . 1262. . 32. ( 1922 .)
12 , 1922 . .
, , , ,
, , . , ,
-,
,
.
98 1921 . 1923 .:
. . P-1318. On. 1. . 1262. . 35 .
99 .: 52 , 3 1922 .:
. . P-1318. On. 1. . 18. . 1; . . . . 547-548.

98


, ,
, 1923
100. ,
,
.
( 1926 .) 1921-1924 .

: :
,
, ...101

- . ,
,
102, ,
, .

,
,
,
-
. ,
1923 . :
,



- ,

. ,

... ...103
, .

100 1921 . 1923 .:


. . -1318. On, 1. . 1262. . 35 .
101 . : . .
. . 173,
102 . . 285.
103 1921 . 1923 ,:
. . P-1318. On. 1. . 1262. . 36.

99

( ), ,
, .
, ,
()
. . .

1.2.
1.2.1. / ( 1 9 1 8 - 1 9 2 1 )
:
-... -... ,
, :
;
...

. - .
...
. . 104

105
, ,
,
106.
,
,
()
.
,
,
, .
: 1) ;

, 107 2)

104 (): . . ., 1968. . 613.


105 .

106 1921 .
: - ,
. .
107 [. ] , 1925 .: .
. -3316. . 18. . 71. . 27 ,-28.

100


,
( ), ,
.
,
.
, ,
/
,
. .
(1917-1924) , ,
34 108109,
(. . 2).
:
, ,
.

.
2

, ,
(1918-1924)
1918

1919

1920

1921

1922

1923

1924

16

,

, , , ,
.
( ,
)
, ,
, . 1918 .,
(21 ),

108 ,
, ,
. .
109 . .:
. . 17-215.

101

,
110.

,

, , 1921 .
111.

112,
, .

,
, .
, ,
, ,

1918 .113: ... ,
[]114.
: -
-
,

110 6 , 21 1918 .: . . -1318.


. 22. . 1. . 11 . 1919 . . . .:
40 , 16 1919 .: . On. 1. . 1.
. 93.
111 () II
1 1920 . 1 1921 .: . . 549.
. 4. . 57. . 13; II
(), 16 1921 .: . . 38-39.
112 . 1917 . / /
:
. ., 1999. . 271-283. .: Donninghaus V Revolution, Reform und Krieg:
die Deutschen an der Wolga im ausgehenden Zarenreich. Essen, 2002. S. 254-261.
113 -:
, ,
, ,
. ,
" . .: [. ]
, 1925 .: . . -3316. . 18. . 71. . 28.
114 . .
: 1918-1941 . ., 1999. . 66.

102

115.
, ( ),
,
.
,
,
. . ( ) . . () 29 1918 .

,

116. , ,
,
, ...11730
1918 .
,
118.

,
.
1, . ,


119.

,
1918 .
. , ,
, ,

115 [. ] , 1925 .: .
. -3316. . 18. . 71. . 28. . : . / /
. . 1. ., 1999. . 19.
116 : . . , 29 1918 .: . . P-393. On. 1.
. 157. . 117.
117 ,
29 1918 . / / (1763-1992 .) / .
. . , . . . . 1. ., 1993. . 72.
118 . . , 1918-1941: 2 . , 1992,
1994. . 1. . 16-20; . , ,
. ., 1996. . 39.
119 .: .
1917 . . 280-281.

103

120,
,
,
'
121.
,
, .

,
.
:
-
, ,
.
,
122,

. , ,
,
:
, ;
; . .
,
, ,
123.
( 124
120 .: .
1- / / ,
. 1995. . 187-193.
121 . . . . 1. . 22-23. .:
I
[1 1918 .]: . . P-1318. On. 1. . 88. . 102.
122 .: - , 12 1918 .: .
. P-393. On. 1. . 16. . 27-28.
123 ., .: , , 28 1918 .:
. . P-1318. On. 1. . 88. . 136-137. . : .
. , 24 1918 .: . . P-393. On. 1. . 133. . 152;
4- . , 9 1918 .: . . 35.
124 1918.
- ,
.

104

125),
,
- 1918 . ,
126.
,

,
,
. . , ,

1918 .
: ... ,
,
...
,
...
,
127. ,
,
, 128.

125 1918 . -
.

. , ,
:
,
. .: -
, 12 1918 .: . . P-393. On. 1. . 1. . 27-29;
[. ] , 1925 .: . . -3316. . 18. . 71. . 27. .
: .
1- . . 187-193.
126 1918 .
,
. .
,
. . , .: . , 13 1918 .: . . P-393. On. 1. . 47. . 78; .
, 26 1918 .: . . P-1318. On. 1. . 87.
. 18.
127 . , 1918 .: .
.-393. . 1.. 75. . 79.
128 . . 229.
. .


.
1918 . ,
(160 .)

129. . ,
() ,
: ...
,
130. ,

-
. , ,

1918 .
131. ,
, , 1920 .,
. :

132.

129 -

. . : ,
17 1918 .: . . -130. . 2. . 1112. . 69 .-70;
,
16 1918 .: . . -1318. . 1..88. . 1166;
, , , 16 1918 .:
. . 117.
130 ; . . 1. . 27. .:
[. ] , 1925 .: . . -3316. . 18. . 71.
. 27 .-28 .
131 (1921-1945). / . . . .
. 3. , 1990. . 12. .: . ., . . .
. , 1997. . 80-85.
132 1920 . ,
( )
,
. .
- , 1920 .

(). 1920 .
143 . ., 85,5 .. (59,8 %), 54,7 . .
(38,3 %), 0,9 . . (0,6 %),
1,8 . . (1,3 %). .: -

106

1918 . ,

, .
, ,
,
- ,
,
() 133.
, III
134 ( 1926 .), 1918 .,
, ,
: ...
, ,
... []
,
, . ,
II
. ,

- ,
,
...
-

:

, ...
.

: [ , 1917-1920]. URL: h ttp ://g is.


karelia.ru/atlas/eapfnrk/ist.htm (8.02.2010). . : .
/ / / . . , . .
, 1998. . 123-127.
133

-. .: .
1917-1919 . / / : . . . ,
2000. . 235-243.
134 13 1923 . ()
, 1924 .
. .: . .
, , . . 55; , 20 1924 .:
. . 4372. . 31. . 1923. . 25-26.

107


,
, ,
, , , ,
...135
,
, 1918 .


, , , . 17
1918 .
-
.
. . , 19 ,

, ,


. ,
, , ,
,

136.
1918 . (20-24 ) II


. ,


, :
,


...
:

135 1926 .: .
. -393. . 53. . 67. . 306-306 .
136 19 1918 .: . . 4372. . 31. . 1923. . 2 324.
, ,

. .: , 15
8 1918 .: . . P-1318. On. 1. . 24. . 97.

108

-
,
...137
,


138.
,
, , .

. ,

,
:
,
;
()

, 139.
,
,
,
. -
,
,
: ,

...
... :
, ,
[] ,
...
, ... ,

137 . : . .
. . 79.
,
, , , , .
.
138 - 1918 .
,
. .: . . ,
, . . 40.
139 . . . . 1. . 176.

109

.
, ,
. []
, , []
...140
1
.
,
, [] [] , ,
...141.
, , :
,
,
,
.
,
.
,

. .142

. , (
1918 .)
, ,
143. ,
1, 19 1918 .,


.
,
, .

140 - . , 1919 .: . . -393. . 2.


. 2. . 48-48 . . : . .
/ / - .
. 1. , 1997. . 62-80.
141
[ 1922 .]: . . 4372. . 15. . 112. . 30.
142 .
143 1918 . URL: http://w w w .hist.m su.ru/ER /Etext/cnst 1918.
htm (8.02.2010).

144, 1919 .
145.


.
,

.

. ,

(
, . .).

,
,
146. ,
.
, ,
,
(
, ), .
1921 . ( )
, ,
.
, ,
(, , .,
.), ,
147.

144 1919 . (17 ) . 3. ,


, ,
.
145 . .
. . 86-90. .: 223 , 19
1919 .: . . -130. . 3. . 64. . 125.
146 .: . . . . 1. . 35-38. .:
. , 30 1920 .: . . -1235. . 95. . 150.
. 176-181; -
[ 1921 .]: . . 38. . 28. . 21-24;
, 7 1922 .: . . 4372. . 15. . 112. . 32-33.
147 .: . ., . . / / : /
. . . . ., 1994. . 248.

111


,

1,18.
1920 . (26-27 ) .
,
,

148149. :
-
-
;
;
. .150
(23 1920 .)
(30 1920 .)

. .
,
, .

,
151.
, ,
-
.
, :
1917 . 1920 .

148 38 ()
. 11 . (1921), -
. 1921 . ,

, . .: , 13 1921 .: . . -1235.
. 99. . 103. . 15-16; . 353. . 4. . 371. . 49-50.
149 .
150 . , 23 1920 .: . . -1235. . 95. . 74.
. 192-192 .
151 .
. . , 10 1921 .: . . P-1318. On. 1. . 7.
. 60-60 . .: . , 23 1920 .: . . -1235.
. 95. . 74. . 192-192 .

112

152153. 11 1921 .

. ... . ,
133.



(, ). 1921 .
,

: ...
,
,
.
... ,
,
,
, ,

.
, ,
,
, ...154


155.
, ,
. 19 1921 .
,
,

152 .
. . , 10 1921 .: . . P-1318. On. 1. . 7.
. 60.
153 66 , 11 1921 .: . . -1318.
. 22. . 11. . 33.
154 .
. . , 10 1921 .: . . -1318. On. 1.
. 7. . 60-60 . .: ,
4 1921 .: . . -1235. . 58. . 50. . 190-191.
135 ., .: -
, 13 1921 .: . . -1235. . 99. . 103. . 16.

113

156.
157. 3 1921 .
, , . .
, , ,
,
158.
, 1921 .
( ),
. .

,
, ( )159.
(1920-1921 .),
, - 160.
,

1917 .161, , ,

156

. , ,

. .: 6 2 /
, 19 1921 .: . . -1235. . 96. . 95. . 106. ..
. 1920-1980- :
. /
. . . . ; ., 2006. . 260.
157 73 , 26 1921 .: .
. -1318. . 22. . 11. . 41 .
158 66 , 3 1921 .:
. . -1235. . 96. . 95. . 108.
159 , 3 1921 .: . . -1235. .38.
. 71. . 9.

. .:
. . , 5 1921 .: . . 96. . 95. . 113. . :
. . . . , 1 1921 .:
. . 114-115; . , 5 1921 .:
. . 110,112.
160 1920-1921 .
(, , .).
161 ., .: , 18
1922 .: . . -3316. . 17. . 677. . 8; 17

114

.

,
.
,

,
162.
1920-1921 .,
, ,
,
,
163.
1.2.2.
( 1 9 2 1 - 1 9 2 4 )

:

1920-1921 . ,
,
164. ,

. . : ,

, .
, , ,

, 30 1923 .: . . 16. . 177. . 3; 5


, 29 1924 .: . . 13. . 2. . 68.
162
. .:
, 21 1928 .: . . -3316. . 20.
. 789. . 2.
163
* . 1922 .
, ,
. .: 40 , 2 1922 .: .
.-1318. . 1.. 17. . 1.
164 [. ] , 1925 .: .
. -3316. . 18. . 71. . 26. .: . .
. 4 .1 . . 113-146.

115


, ,
- ...'65 ,
, ,

165166.
,
. ,
, ,
.

,
167.
, -
168:
, ,
. .169

,

, ,
. .170

165 . , 21
1922 .: . . -1235. . 100. . 145. . 14-14 .
166 - ()
[ 1921 .]: . . -1235. . 38. . 28. . 21-24.
167 .: 57 , 16 1921 .: .
. -1318. . 22. . 11. . 19.
168 , ,
,
, .
169 . . . . 57-58.
170 1921 .
(),
,
,
1921. .
1921 . , 75 %
.

. .: . .

116

. .
,

171. ,
. ,
, ,
, 172.


,
.

,

173.

. , , ,
, ,
, .

,
174.

, , . . 48-49,169-173. .
: 51 , 27 1921 .: . . -130.
. 5. . 637. . 8 -8 .; 53 , 6 1921 .:
. . P-1318. On. 1. . 6. . 82-83.
171
500 . ,
1921 . 21 . ., .: 51
, 27 1921 .: . . -130. . 5. . 637. . 8 -8 .
172 . : . . . . 1. . 119.
173 . .
. . 138-141.
174 ,
. .
- .
10
,
- . ,
1922 .
50 % .

, ,

117


. ,

(1919 .)
, -
.
,
, ,
,
, . .
, , ,
,
175.
,
.
,

. -

(, , , ),
(
). 1920 . 40 ,
,

176.

:
,
,
,

. .: . .
. . 141-144. .: [. ] , 1925 .: . . -3316. . 18. . 71. . 26 6.-27.
175
[ 1922 .]: . . 4372. . 15. . 112. . 29 . .: 3. .

/ / .
. ., 1997. . 199-201.
176
[ 1922 .]: . . 4372. . 15. . 112. . 27 . . :
- [
1921 .]: . . 38. . 28. . 22.

118

. 12 1921 .


177.
,

,


178.

179.
, , ,
,
, ...
40
?.. ,

, 180.

, , ,
,
181.
, , , ,

177 .: 3. .
. . 204-206;
. .
. . 91-92.
178
[ 1922 .]: . . 4372. . 15. . 112. . 24-27,19 .
179

. , 1926 .

, .
.: .
, 2 1926 .: . . -1235. . 121. . 423. . 23-23 .;
,
14 1926 .: . . 19.
180
[ 1922 .]: . . 4372. . 15. . 112. . 25.
181 , . ,
.

119

. ,
, ,
,
1921-1922 ., 182.
,
,
,

. X. -. 11 1922 .
,

183. ,

,
184.
, ,
185,
.


-
.
186,
,

182 .: . . . . 1. . 156.
183 .: 17 , 6 1922 .: .
. P-1318. On. 1. . 13. . 2-3; 18 , 11
1922 .: . . 141-158 .
184 [ ]
, 7 1922 .: . . 4372. . 15. . 112. . 1;
. .
, 15 1922 .: . . 19.
185 1923 . . .: 3 , 1 1923 .: .
. -1318. . 22. . 24. . 3 .
186
:
. ., .: , 7
1922 .: . . 4372. . 15. . 112. . 32-33;
, 7 1922 .: . . 34; 42
, 8 1922 .: . . 35.

120


187.

22 1922 .,
: ) ,

; ) ,
; )
. . , ,
[. . .]
[] 188. ,
, (),


.
,
.
22 1922 .

,
189.

39 %, 64 %, ,
190. , ,
- (14 191),

187 77 , 10
1922 .: . . 4372. . 15. . 112. . 5 -5 . .:
. . , 6 1922 .: . . 11-11 .
188 . .
, 22 1922 .: . . 4372. . 38. . 28. . 22. .: 3. .

. . 204-206.
189 -
. 1922. 4 3 . . 512.
190
: 67,5 % , 21 % , 9,7 % ,
1,7 %. .:
[. ] , 1925 .: . . -3316.
. 18. . 71. . 25 . . : 41 , 9
1922 .: . . P-1318. On. 1. . 17. . 20; 43 ,
11 1922 .: . . 34-35.
191 . . :
. ., 1927. . 79.

121

,
192.
,
,
:
, ,
. .
1922 .

.
,
(6)
,
193.


.
( )
194. , 1923 .

.
195,
,
196.
,
(II
)197.

192 .: [. ] , 1925 .: .
. -3316. . 18. . 71. . 22-25 .
193 . .
. . 150; . . . 704-705.
194
. . : 82
, 1921 .: . . P-1318. On. 1. . 8. . 29, 33-35 .;
10 , 27 1922 .: . . 102 ., 136.
195 ,
.
196 .: . , 22 1922 .: .
. -1318. . 1.. 11. . 136.
197 40 II
.

122


198,
199.

1922 .,
1923 .,

200. ,
, ,
. . ,
, ,

201.

, ,
,
, ,
.

,
. . . ,
, (1920 .)
,
, [] , ,
[] . ,

,
,

198 . .
, 70 %
. .: [ ]
() [1923 .]: . . 549. . 4. . 66. . 45-46.
199
. :

(), 18 1923 .: . . 549. . 4. . 66. . 25-26.
200 .: . . 25.
201 . .
. . 152-154. .: [ ]
() [1923 .]: . . 549. . 4. . 66. . 45-46.
( ) 1925 .
.: .
/ / . . 452-474.

123

.
. :

,
.
... ,
[. . .] ,
, ...202
,
, ,

( ,
, ).

( ).

, ,
,
. ,
, ,
,

, , .
1 .2 3 . ( 1 9 2 1 - 1924)

,

203...


204;
,
,
, .

202 , 1920 .: . . P-1318. On. 1. . 433. . 153.


203 , [6 1922 .]: .
. -1318. . 1.. 13. . 92.
204
, ( . )
. .: 6 , 14 1923 .:
. . -1318. On. 1. . 20. . 69,71-72.

124

1921 . (21 )
- ,
() . -
[1921 .] , , ,

205. ,
206,

,
: ,
, , .207

,

.

208,
-
209. ,

,
().
: , , :
() /
210. , (6)


(1921 .)211.
():

205 . : . . . . 510.
206 , ,
.
207 .: 1921 .
1923 .: . . P-1318. On. 1. . 1262. . 35.
208 ,
, ; .
209 ., .: (24 4 1922 .): . . P-1318. On. 1. . 1516. . 42-45 .
210 ., .: ()
, 24 1921 .: . . 549. . 4. . 68. . 68-68 .
211
, 5 -6 . . ,
,
If.'

125

() 212,
()213.
,

, , , ,
. . : ()
.
,
,
,
214.

, 1920- .

()215. ,


,

.
1921-1922 .,
,
( , , .)

-
216,
217. ,

, ,

,
.
212 .
213 [1921 .]: . . 549.
. 4. . 74. . 75.
214 . . . . 510-511.
215 . III (2.6.1. ).
216 ., .: -
, . .: . . 549. . 4. . 255. . 109-1 (4.
217 . , (), (),
. . 605.

126

( ,
, . .).
1922 .

,

. , ,

218. ,
: ) , ,
,
; )
. ,
, ,
,
,
.

, . .
,
. (1922 .),
,
: ...
[].
,
219.

,
, .

, - :
[
. . .\, ,

...220 1922 .

218 [6 1922 .]: .


. P-1318. On. 1. . 13. . 92. . : 17 ,
6 1922 .: . . 2.
219 [6 1922 .]: .
. -1318. . 1.. 13. . 89.
220

90

127


.
221.

.

222.
,
, , ,
223. . .
,

:
, ...
,
, , .
,
,
...224


, ,
. /,
1922 .,
, ...
. [ . . .]


. .
,
225.

221 . ,
, .
222 - . ,
18 1922 .: . . P-1318. On. 1. . 1519. . 23-23 .
223
1 000 . .
224 . [ 1922 .]: .
. -1318. . 1.. 1520. .7.
225 .
, 4 1922 .: . . -1318. On. 1. . 14. . 26.

128

(),
226.
8 1922 . , ,

227.


() 5 1922 .
,
:


.
()
,
...228 , ,
,
.

-
,
,

.
,
, ,
.

,
,
.
. . 11 1921 .
. . :

226 21
(), 18 1922 .: . . P-1318. On. 1. . 14. . 28;
() . , 26 1922 .: .
. 27.
227 22 , 8 1922 .; . . -1318. On. 1.
. 14. . 16.
228 , 5 1922 .; . . 549. . 4.
. 74. . 21.

129

:
229.

()

: ...

. ...

...230

()
. , ,
-
, ()
1922 .,
.
()
: []
,
[],
... []
10 000 ! !
,
. ,
, []
. ,
[],
231.
() ,

.
()
:

229 . . . . , 11 1921 . / / . . 53.


. 111. . : .
1920-1930- . : / . . .
. , 2009. . 70-75.
230 .: [ (), . .]: . . 549.
.4. .257. . 215-219.
231 [6 1922 .]: .
. -1318. . 1.. 13..91.

130


,
. ,
() 13
1922 ., :
, []
. [] ,

232.
, ,
().
-
.
- ,

,
: ...
...
,
, -
.
,

... ,
,
, ,

233.
,
,
.
,

232 . . 92. -
, 1922 . 35 .
,
() . .: ()
. (), 27 1922 .: . . 549. . 4. . 74.
. 60-61 .
233 () [. ]
, 17 1922 .: . . P-1318. On. 1. . 13,
. 82-82 .

131

23'1. :
(),

*235.
, , ,
, .,
,
. ,
, 236,
.
,

237.
,
:

.
1922 .
,
. ,
, ,
238.

(),

2 , ,
.
235 : - , 1922 .: .
. P-1318. On. 1. . 13. . 95, 99.
. , ()
.
236 : - , 1922 .: .
. P-1318. On. 1. . 13. . 96-97.
237 [6 1922 .]: .
. P-1318. On. 1. . 13. . 92-93.
238 45 , 25 1922 .: .
. P-1318. On. 1. . 17. . 82,96. , , . .
(, ()) ()

,
(-, .). .:
. . . . 660-661.

132

239
(7 1922 .)
[] -[] , ...
, ,
,
240. ,
, []
, ...
" ,
,

...241 1922 .

242, 13 243.
,
,
. 17 1922 ., ,

() -244. ,
, , .
: (),
,
,
.
1922 . :
, ,

.
- .
, 1922 .

239
()
. , 24 1922 .: . . P-1318. On. 1. . 17. . 96.
249
()
(), 7 1922 .: . . 549. . 4. . 74. . 41.
241 .
242 45 , 25 1922 .: .
. P-1318. On. 1. . 17. . 82,96.
243 .: 49 , 13 1922 .:
. . P-1318. On. 1. . 17. . 155.
244 - . , .
, 17 1922 .: . . P-1318. On. 1. . 1522. . 34.

133

,
.
,
()245, 16
1922 . () . .
() . . ,

,

(), 246.

:
;

;
. .247 2 1922 .
() , , :
1.
. 2. ,
.
,
, ,
( )
,
, .

-, ,
(), [] ,
, [ ]...248 ,

245 : - () -
(). ()
246 . ()
. .
.
247 ., .: ()
(), 27 1922 .: . . 549. . 4. . 74. . 60-61 .;
- () (), 25 1922 .: .
. 63.
248 . ()
() . . [9 1922 .]: . . 549. . 4. . 74. . 79.
.: / /
(1922-1923). 1923. . 279.

134


,
.
()
-
. , ()
: -
,
, (),
; ,
... . ,
,
(): ...
,
,
... ...

... 3.
, . .
, ,
, . 4.
,
, ,
, ... 5.
,
... , -,
,
,
... 10. ,
,
.
249
...250
:
, '

24 1920- . . . : .
, (), (), . . 605-606.
250
() [ 1922 .]:
. 549. . 4. . 151. . 75-76. .: . . . . 673-675.

135

- ,

251. 1922 .

-252.
(), ,

(, - ,
)


.
,
1920- . - .
,
,
. 1921 .
253254,
()
() ,
,
:


.

...25,1

251 (
1923 .) .: . . . ., 2001.
. 111-114.
252
,
. . 1938 ., ,
, ,
,
, ...
( , , " . .).
.: . 1920-1930- .
. . 31-32.
253 . . . . 39.
254 (), 26
1921 .: . . 63. On. 1. . 30. . 33.

136

1921-1922 .
,
, ,
-
255. 1921 ., ,
.
- ( () )
: 1922 .
()

,
. ,
()

,
. ()
, .
, ,
. . 1921 . / -256 ,
, ,
(), ,

257. 1923 . ()

,

258.
,

.

,

255 , .
256 1919 . ()
.
, . .: . . . . 87-90.
257 . . . 400-403,431-432. .:
[1992 .]: . . 17. . 60. . 995. . 26.
258 . . 279.

137

-
. 1923 .
?
- ,
-.

,

.


.
. ,
.
1923 . (
)
. 259.
,
, ,
.
, ,
(),

.

2. :
(1923-1930)

2.1.


, ,
, -
.
,
,
. .,

259
16
15 1923 .: . . P-1318. On. 1. . 1262. . 27-27 .

138

()/
()260.
(1923-1936)
,

.
, ,
, -
261.
262.


, .

, (, ,
, , , . .),
, . .
/. , (
),
, , , ,
- ,
.

,
. ,
XII ()
( 1923 .)263,
,
1922 .,

260 ,

(). .: . . :
1917 . 1991 . ., 1995. . 104. .: .
/ /
. 1930. 1. . 9-19.
261
. . 9; / /
- . 1921.
39. . 206.
262 1927 . .
263 XII () ,
25 1923 . / / . . 208-209.

139

268. ,
( ),
,
,
.

. , XII
()
, . . *265.
(
) ,

, ,
.

.
,
() 4 1923 .

266.

XII (), 1923 .
,

- ,
267268. ,
268,

,

26/1 . . (1923-1936): .
. 1991. . 12.
265 XII () .
. 187, 194,224.
266 . . . . 12. 1923 .
(12 )
, ,
II . .: , 19171956 . /. . . , . . . ., 1957. . 423-424,430-433,463-464.
267
( 5 )
( ).
268 ,
.

140

269.

, ,
1924 ., ,
270.

, 271,

. ., ,

- ,

272.
273.


,
1920- . ,

( ),
,
. .274

269 ( )

- ,
, , - .
270 (1925 .) 21 : 7 .
, 7 7 . .: . .
. , 1925. . 131-133.
271 .: . ., . .
/ / / . . . . ., 2001. . 50-51;
. . . . 128-130.
272 .: . . .
. 117-121. , , 1925 .
390 , 280
. .: . . . 27-28.
273 .: . ., . .
. . 50-51.
274 . . . . 120-121. ,
, 18 1924 .
: (),
(),
, ,

141

( ),
(),
,
.
, 1930- .

275. ,

276, ,
.
,

,

277. , ,
,

. . . ,
1923-1936 .,
,


: ...
,


,

. . .: 10
. .; ., 1928. . 282.
275 1930- .
,
. ,
,
276 () ( 21 1924 .)

,

. .: 72 (), 21
1924 .: . . 17. . 3. . 420. . 5,8 -9 .
277 ,
,
( ), . .

142


...278

, -
,

XX . 1923-1930 .
1929 .
,
, 279,
,
,
280281.

, , ()
. . . ,

.
()
, ,
:
, 28'.
,
,
,

278 . : . . . . 26.
279
. , , 1928 .

.
,
- ., .:

, 30 1925 .: . . -3316. . 18. . 71. . 2.
280 , 9 1929 .:
. . -3316. . 42. . 99. . 71. . IV, 2.1.
...:
1929 ..
281 ,
,
- ,
.

143

- 282.

. . ,

,
- , ,
, . ...

, , ... .

. ,
... , .
, ,

,
...283
,
, ,


. , ,
,
,
,
, ,

,
... , ,
, .
, ,
,
...284

282 , 9 1929 .:
. . -3316. . 42. . 99. . 83-84.
283 . . 87-88.
284 . . 82. . : 14
, 25 1930 .: .
. -3316. . 23. . 1339. . 44;
. . (), 9 1930 . / /
()- () . . 1. . 634-635.

144

,
285.

, ,
,
- , ,
,

286.
,
, 1930 .
,
-
, , ,

...287
(),
()/ ()
, ,

, ,
, 288,

.
1930 . ()


() , , ,
. ,
,
,
, .

285 , 12
1929 .: . . -1235. . 125. . 40. . 97-98 .
286 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 44-44 .
287 .
. . 18. . : 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23.
. 1339. . 47.
288 .: . . / / . . 2. . 361-362.


:
289.

. VII ()
( 1923 .) . . ,
, ,
,
(),
.
? ,
: [()]
...290
, ,
,
(),
.

,
.
2.2. ?:


,

. 29
1923 . ,
( ) 291,
, , ,
292. 1924 .

289 .
. . 19.
290 . : . . . ., 2002.
. 72-73.
291 . . . . 41.
1923 .,
1924 . . : .
. , 1926. . 11-12.
292 . ., . . HiMUi '1 (1920-i 1990-1 ). , 1994.
. 168-169; :

146

,


. , ,
9 1924 .
( ),


293.

, . . .

,
,
,
.
, .
,
, 294,
, , ,
295.
, ,
:
,
296.

:

/ / -
. 1922. 46. . 797-798.
, ,
.
293 30 1929 .,
. .:
1928/29 .: .
.-1235. . 124. . 59. . 57.
294 , ,
(1930 .) 13 % .
295 1926 .
162 . 100
.
296 23 1928 . / /
. ., 1928. . 510.

147

,
.
, ,
...297 ,
,

,
.
,

.
,
,
,
298. ,



, .
, ,

, ,
. 21 1924 . ()

,
,
, 4 :
, , -,

299.
,
(). , ,
,
, ,
.

297 . : . .
. . 173-174. .:
. . , 15 1928 .: . . -1235. . 123. . 4.
. 485.
298 . .
. 173-174.
299 . : . . .
. 41.

148


,
, . .
, -
1920- .
.
1920- .
,
. 1926 .
( ,
, - ),
22 .
,
. , 1926 .,
,
: , ,
,
...300

. , , 1926-1927 . ,
301,

(, , , , , .)302.



303.

300 . .
. . 174-175.
301 1929-1930 .
. .:
1928/29 .: . . -1235. . 124. . 59. . 18 .
302 1928-1929 .
. .:
1928/29 .: .
. -1235. . 124. . 59. . 59.
303 1924 . (22 )


. .: . . . . 41.
.: . / / . 1931. 34-35. . 10-

11.

149


, 1924-1930 .
304.
22 1924 .

, ,
. .
. ,

, (
,
.), ,
305.
1928-1930 . (! )306.

, II
(1928 .)

() 307.

,

:
,
, ;
;

304
.
305 . / /
. 1930. 1. . 87-88; .
,
15 1928 .: . . -1235. . 123. . 4. . 114-115.
306 ., .:
, 1930 .: . . -3316. . 23. . 1332. . 73;
14
, 25 1930 .: . . 1339. . 47.
307
, () ,
.
,
. .: II
[5 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 142.

150

- . .'108

1927-1928 .,
,
.
,
,
.
,
,
: ,

308309.
,
. . : ,
, ,
,

,
...310 II
1928 .
,
(, , .)

.
-

.


,
311. ,
(

308 .
, 15 1928 .: . . -1235. . 123.
. 4. . 113-114.
309
, 1928 .: . . -1235. . 123. . 4. . 186-186 .
310 . .
. . 166.
311 II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 141.

151

, )
: , -312.
,
,
-
, ,

313. ,
XII ()
. ,
9 1923 . IV ()
,
() . . :
XII ,
[ ],

...314 ,
, I

1926 . :
,
,
, , ...315
,
,
,
. .316
, .
,
( )

312 II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 142,145.
313 . . 141.
314 .
IV , 1923 . , 1992. . 14.
315 . : . .
. . 164.
316 .
, 15 1928 .: . . -1235. . 123.
. 4. . .

152

. 1927 .,
. . ,

( , -,
] [] .)...
, ...
317.
1927 .,
14 1927 .

,

318.
:
- ; ,
;
,
,
. ,
, ,
(
, );
,
;
;
319.
,
,
.
1928 . 610 .
, 10 %
: 133 . ., 115 ., 87 .,
60 ., 52 ., 39 .,

3,7 . . , 15 1928 .: ,
, -1235. . 123. . 4. , 486.
318 . .: .
. 83.
319 . . , 15 1928 .: .
. -1235. . 123. . 4. . 487-488. .: 14
, 25 1930 .:
. . -3316. . 23. . 1339. . 45 .

153

5,2 . . . 34 ,
, 14
.
. 40 . ., 6,5 % (, , , . .),
. .
. , ,
.

: 1)
,
, ;
2) , , ,
320.

. ,


,
321. ,
,
. , ,
,
,
. ,
(1930 .),
,
,

320
. . 174 175.
321

. . .

, .
, ? . ,
, .
. , ! . !
,
, , .
.: ., . . 1933. . 28-29; - .
: .
. . / / Literature, folklore, arts. Scientific papers
University of Latvia. Vol. 705. Riga, 2006. P. 72.

154


322.
-

, 1928 .
121 323324
. , ,
, ,
.

, , , . ,
.
39 . , , 70 % 120
, 5 15 .
, , . ,

( 500 3 000 .),
150
6 000 . 125
( 50 %) -
323.
,
325. 121
1928 .
(31 %).
,
,

326.
,
: ...
, ,

322 . . . 83.
323 ( 70
90 % ) (1928 .): 82,
6, 8, 8, 6, 5,
3 . .
324 66 %
.
325 , () 20
.
326
. . 177-179.

155

-
...327 1928 .
-
, .
24 : ,
, 992 .328
,
,
,
,
329.
II
( 1928 .) ,
, ,

,
.
, ,

...

.

330.
1930 . ,


. (

327 . . . 86.
.: 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 67.
328
. . 177-179. .: -
(, , ), 3 1930 .: .
. -3316. . 23. . 1360. . 31-32.
329 ., .:
- , 12 1930 . / / . 1930.
1.. 114-116.
330 .
, 15 1928 .: . . -1235. . 123.
.4 . . 117-118.

156

- ),
, ,
,
.
,
.
, ,
-
, .
:
,

,
,
...331
1920- .,
,
.
,
. , ,
,
( ) ,
, ... ,
]
. , , ,
-
-
...332
,
,
, 333 .

331
[ 1930 .]: . . -1235.
. 122. . 42. . 20.
332 . . 22.
, .: .
/ /
. 1930. 1. . 20-28.
333 , ,
, 1928 .
. .:
. . 263.

157


,
. ...
, , ,
- .
-
...
.
, , -
. ,
,


334. :

335.
1930 ., ,


.
. , ,


, 1930 .
,
...336
... , . . ,
, ... [
. . .\ 337 ,

334
[ 1930 .]: . . -1235.
. 122. . 42. . 20, 22. .:
[ 1930 .]: . . 37.
335
[ 1930 .]: . . -1235.
. 122. . 42. . 20.
336 . .
, 6 1930 .: . . -1235. . 122. . 42. . 40-45 . .:
14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 62-63.
337 .
. 18.

158

, 1930 ., . .
338.

,
339, ,
, ,
340. ,
,
,
, 1930 . 7 .
1 238 ., . . 0,5 %
341. 553
11 , ,
,
,

,
.

. ,
,
16,7 %342,

338 . .
, 6 1930 .: . . -1235. . 122. . 42. . 40-45 .
II (
1928 .)
. .: II
[ 1928 .]:
. . 123. . 4. . 141-142.
339 .: 3
, 9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 65.
340 X XII
(), III X ; 23
1925 . .
341 . / /
. 1930. 1. . 44.
342 (
) 1,2 % . ( 644
8 000 .), ,
32 055 .

159

343.

- . 19281929 . ( )
8 ,
(
3 -4 ) 344.
1930 .
,
. , 50
(1928-1929 .),
,
. , 30
( ), -
, 1930 . 14 345.
. . :
, , ()
,
. ...
,
... ,
,
,
, -
...346 ,
347
: (
) ...

343
, 1930 .: . . -3316. . 23. . 1332. . 75.
344 . . 73.
345
( , , ,
.). .:
, 1930 .: . . -3316. . 23. . 1332. . 74 . .:

, 11 1932 .: . . 1339. . 86-87; 14
, 25 1930 .:
. . 70 ., 72, 74.
346 . .
, 6 1930 .; . . -1235. . 122. . 42. . 45 .-46.
347 . . 1926 1930 . .

160

...
... ...348
2.3.
1930 .
(27 )

, ,
, ,
,
, 349350.
, ,
: ...)


; )

... , ,
,
,
950.


( , , , ,
),
, 351.
,
,
, .
-

348 . .
, 6 1930 . . -1235. . 122. . 42. . 47.
349 83 , 27 1930 .: .
. -1235. . 122. . 42. . 14 . .:
[ 1930 .]: . . 37.
350 83 , 27 1930 .: .
. -1235. . 122. . 42. . 15. .: .
, / / . 1931. 28.
. 17-18.
351 83 , 27 1930 .: .
. -1235. . 122. . 42. . 16.

161

352,
. ,

1927 ., . .
,
. ,

,
, .


1927 . -

,
353354.
35,1 ,


1930 . (25 ) :
, ...
,
, ,
, ...355
,
XII (),
,
, . .
- .
,


,
, -

352 ,
:
() ().
353 . .
. . 176.
354 , ,
, ( ). .:
14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 57-58.
355 . . 50 .

162


356. , , , , ,
.,
357.
. .
.

() , ,
358. 1930 .
. . ,
...

...
- ,

,
- ...359.
, 1923 .


,
1930- .

,
,

356 , 1930 . 20
1930 . , ,

.
357 ., : Brandes , Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat, 1919-1938.
Essen, 2001. S. 346-358; . .
. . 155-162.
358 .: .
. . 82-88; .
. . 9-19. .: 56/449
, 10 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 79-81.
359
[ 1930 .]: . . -1235.
. 122. . 42. . 20.

&

163

360.

,
(1928 .):
.
. .
, ,
,
.

, ,
,
,
...361


. . .



,
( )
.
, .


.
,
,
, -
,
, 1920- .
362.

360 .: . . , 15 1928 .:
. . -1235. . 123. . 4. . 485.
361
. . 263-264,487-490.
362 3 1930 .
. , ,


,

164


- ,
, ,
.


,
, ,
.

3.
...363
3 .1 .

-
...
. . 364


,
-
, 1920- .
, ,
-
.
.


, . ,

.

( ,
. .:
, 3 1930 . / /
. 1930. 1. . 109. . : 14
,
25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 43-43 .
363 . . . III
, 2 1920 . / / . . 41. . 315.
364 . . . . : / /
. 1960. 4. . 39.

165

, -


365. ,
()/ () ,

,
- .
,
, , 366.
, ,

,
. X
1922 .
. .
,
367.
( ,
)
,
368.

369. , ,
, ,
,
, ,

.

365 .: . . . -
20- . ., 1998. . 168-169.
366 . . (1917-1936 .).
- . ., 1985. . 95.
367 .: . . . ., 1972.
. 199-200.
368 ,

(). .:
, 1928 .: . . -296. On. 1. . 293. . 61.
369 ., .:
, 10
1930 .: . . -296. On. 1. . 430. . 30-31.

166

,
370.

,
. 1919 ., . .
,
,
,
, ,
: ) )
.
, ,
. . . ,
,
, . ,

. ,
1922 . ,
,
,
, .
-
, ,
. ,

, 371.
1924 .,
1936 . ,
372.

:
, ,
, ,
, ,

370

. .: .
/ / . 1923. 1. . 20-35.
371 . . . . 89-90.
372 1924 . (. 1, . 1, . ), URL: http://w ww .hist.
m su.ru/ER /Etext/cnstl924.htm (8.02.2010); 1936 . (. 14, . ).
URL: http://w w w .hist.m su.ru/ER/Etext/cnstl936.htm (8.02.2010).

167

. 373 ,
,
,
, ,
374.

, , ,

: , , ,
. , ,
375.
. ,
,
,
, 376. , ,
377,

. ()/ (),

:
; ,

373 , ,
(1930),
, (1935),
(1935) . .
374
,
,
, ,
. .: . . . . 9697. .: . [1926 .]:
. . -296. . 1.. 111. . 44.
375 , ,
,
.
376 . . . 94,96.
377 1918 . 17 ,
1920 . 35 198 ,
. 8,5 . . .: . . .
. 27, 40.

168

378.
()/ ()
,
1930- .
, ,

.
3 .2 .


...

. . 379

,



() . ,
, ,
,
.
, (,
)
. : , (
)
380,

. -,
-

378 /; -
; ^ . .
379 . . . . 41. . 315.
380 , , II (
1923 .) . .

, .
: ,
,
. .: . .
. . 96-97.

169

,
(, )'81.
()
. ,
1917 . -
,
.
,
,
,
. ,
,
-
381382.

, -
. 28 1918 .

:
, - ,
, , , ,
. .383
,
.
-
, ,
,
,
. ,
(
, , , -
),

381 .: . . . . 120
121; . . -
20-30- XX . ( ) / /
: . 1999.
. 395.
382
( 1917 . 20 1918 .). ., 1918. . 5.
383 . .
(1917-1922) / / . , 1977.
. 240-241.

170

384.
( ) .
, , ,
385.
-
.
,
, ,
.
-

.

, ,
-
386. ,
1923 .,
,

-
387. ,
. 30 1918 .


,
-
, ,
.
, ,

384 .:
. . 31-35.
385 -
.
,
. .: / /
. 1918. 6. . 1-2.
386 . . . 60-61.
387 . / /
. 1923. 2. . 83-84.

171

, .
,
-
388. 20 1918 .


, :

, [] ,
,

...389
,

.
,
28 1918 .390
,

. ,
,

391.
1918 . (18 )
,
392.

388 .: . . . . 160-161.
389 . : . .:
. . 241. .: . 3. . , 1970.
. 184.
'
.390 ,
.
,
.
391 .: -
. 1918. 80. . 835; / /
. 1918. 6. . 1-2.
392
. , ,
-
. (24 28 ) 1918 .

172

31 1918 .
,
393394.
29 1918 .

,
-
,
.
,

393.
, ,
,
395.
1919 .
-
396 , 1 1919.
,
397.

( 1919 .),
,

. .: . . . . 2 4 2 243; 87/123 , 1 1918 .: .


. -1318. . 22. . 6. . 38-39; / /
. 1918. 6. . 1-2.
393
. .: . . 1-2;
II [5
1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 122.
394 . . . . 85.
395 ^ .
,
. .: . . / /
. 1922. 1. . 45-46,63-67.
396 14; , , ,
, , , , , , ,
, , .
397 1 1919 .
97 . .: .
/ / . 1919. 21. . 2-3.

173

,
,
-
398. ,
,
- -
,
,
.

,
. .

,
,
399.
1919 .
,

. , , , ,
,
, ,
.
(, ,
. .) 1920 .,
.
19 1920 .
:
[] (
, ). ,

, ,

398
() ,
(6). .: . .
. . 244. .:
- . .,
1921. . 65-67.
399 . . . . 85-86. .
:
/ / . 1919. 27 (35). . 4.

174

...400
.
-


401, ,
, , ,
. 1920 .
44
402.
1919 . (13-20 )

,
.

,
() ,
. ,
,
, .
, ,
, ()
,
403.
, 23 1919 .,

400 . : . .
. . 245-246. . :
[18
1920 .] / / ()- (6) . . 1. . 30-31.
401
( ). .:
1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60. . 17-18;
, 1 1925 .: .
. 1-. . 23. . 351. . 32;
, 1* 1925 .: . . 34.
402 . .
. . 246. ,
.
,
(18-21 1920 .). .:
. . 232.
403
, 1919 .: . . -2306. . 2. . 363. . 12.

175

,
:
,
. 3 1919 . , ,
. .

. , ,
,
? ,
... 404. ,
1920 . (13 ),
,

: (, ,
, .) (
, , , .). 19 1920 .,


,
405.
(1918-1920 .)

,
. 1920 .

.
( 1920 .)

,
406.

404 . : . . . 162.
405 . .
. 246-247. 1925 .
() : )
6) .
406
, ,
. .: .
. . 84. .: . .
. . 86.

176

1921 .

.


, ,

,
.
, 1921 .
:
(),
(), ()
, 407. ,
, ,
.

. ,

,
,
408.
31 1921 .
()
409.
()

, , , . .410
, ,

,

407 . . . . 27, 43.


408 1922/1923 49
, . .:
1922/23 . .: . . -296. . 1. . 60. . 3.
409
. . 236.
410 . . . 86-87. ., .:

[9 1923 .]: . . 549. . 4. . 243. . 145-145 .

177

,
.
, ,
,
.


.

. , 1921 .
,
411.
,
,
.
,
(1922 .) ,
, , -
... , ,
, .
:
,
, , ...412
11 1921 .
,
,
(),

413. ,
,
: 130
42414, ,
, .

411 . .
. . 247-249.
412 , 1 1
1922 .: . . 549. . 4. . 77. . 37-37 .
413 , 11 1921 .: . . -296. . 2. . 10.
. 5 -5 .; . .
. . 249.
414 . / /
. 1923. 2. . 104.

178

1922 1923 .,

,
(, )415.
,
13 1921 .
,

416.
-


417.

, 418. -


,
. 1921 .

: ,
, , , , ,
, , , , ,
, , , ,
. , ,
:
, , , , . .
,
, , ,
,
. ,
, , ,

415 1923 . .: .
. . 102-103.
416 .: II
[5 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 122-123.
417 .: . .
/ / . 1921. 82. . 3-5; .
/ / . 1921. 85. . 11-12.
418
, 13 1921 . / / . 1921. 21 . . 14-15.

179

, , ,
. .419

420.
, , 1923 . 29 , ,
, ]
. ,
,
, , ,
421.


422.
, 1923 .,
, :
()
- 423.
.
,
,

419 , , 8 .
(1921 .): , ,
. .: . .

. , 2004. 1. . : http://w ww .kspu.ru/
annual/an3/pl 0-06.doc (12.08.2004).
420 . .
. . 249-250.
421 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 5.
422 , ,
(1922 .) 1923 .
, 217 . . (!). ,
, ...
: , .... .:
. .
. . 2.
423 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 5.

180

...424
,
1920- .
, 425.
, (1923 .)
11 ,
-
426.


II (1922 .).


:
, ,

[],
...
[]
...427

1- ,
1923 . .

, ,
()
428.

424 .
425 ,
, .
1920- . , II
, ( 1928 .),
,
" . .:
II [ 1928 .]:
. . -1235. On. 123. . 4. . 148.
426 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 5-6.
427 . : . .
. 87.
428 . . . 102-103.

181


, 429430. ,
:
,
4311. , ,

,
.
1923 .


.
,
1922/1923 ,
.

431.
,

.
1923 . , 432.
, 26
1923 . ,
,

III
, 1923 . .:
, 1919-1924 . ., 1985.
. 59-131.
429 . . . 106. ,
, X
,
X
.
430 . . . 113. .:
1-
, 27 1923 . / / ()- () .
. 1. .96 100.
431 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 2-3.
432
. . 5,256. .: . . . . 281.

182

433. 1923 .
,
,
(, , )434.

(4 .) (3 .),
12 .
, ,
, ,
,
435.
1924 .
,
-

. 1925 .

()436.
, ,
, ,


,
437
,
,
.
,

, . 1927 .
: ,
, ,

433 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.


. .

434 : , -, , ,
, , , .
435 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 4.
436 -
. 1925. 71. . 561.
437
[1927 .]: . . 1-. . 23. . 712.
. 76-82.

183

(, , ),
438.
, ,
, ,
,
() ,
.

,
,
439. ,
,
. ,

, ,
, .
:
-

, ,
,
, , . .


, 440.
, II
(1928 .),
: ...,
-
...441 , ,

438
, [1927 .]: . . 1-. . 23. . 712.
. 76.
439 ,
,
,
, ,
. . .:
[1927 .]:
. . 1-. . 23. . 712. . 76-77
440 . . 77-78.
441
. . 245.

184

,
: ... [ ],
, [] ,
, ...442

1920- . :
(), ,
.
, ,
,
,

.

() : ,
. ,

, ,
.
-
, , (
) 443.
. . (1928 .),

,
, ,
. , ,
,
- , ,
,
, ... -
, , , . .444

442 . . 247,260.
443 , 16 1928 .: . . -296. On. 1.
. 388. . 34-34 .
444 . . 34 . (1928 .)
340 . (. 120 ).
22
,
( , , , . .). .: II
185

, ,

, ( )
.

,
1928 ., , ,
,
[]
445.
1920- .

. ,
, , 446.


, 1925-1928 .
(!) . 1927 .


447.
.
,
1920- .,
,
: , 3 , 1,
, ...
.
,
,
, ,
,

[ 1928 .]: .
. -1235. . 123. . 4. . 123-124.
445 , 16 1928 .: . . -296. On. 1.
. 388. . 34 .
446 . . 34.
447 . . 34-34 .

186

448.

. , ,
( 1932 .)
199 ,
, , :
. ,
, ,
, ,
.
,
,
,
, ,
...449
1928 .
,
16 .

().


.
, ,
, ,
(,
, ),
450.

448
. . 249. .: , 10 1925 . / /
^ : -,
( XVIII XX .): . /
. . . . , 2002. . 135-137.
449 , 1932 . / /
, 1918-1938 . X 176. URL: h ttp ://
orel.rsl.ru/vers_may2000/books/html/smol_fr (12.08.2004).
450
,

. ,

187

, ,


45'.
1929 .

() ,
451452. 1930 .,

453,
,

454.
1930 .


, ,

,
,

455.

, ,
.
451 , 16 1928 .: . . -296. On. 1.
. 388. . 35. . : , 12
1930 .: . . 430. . 41-42.
452
(). .:
- . 1929. 31. . 323.
453 . . . . 43-44. .:
. / / . 1931. 18.
. 20-21.
454 , 12 1930 .:
. . -296. On. 1. . 430. . 41.
( ,
) . .:

, 5 1930 . / /
. 1930. 3. . 36-37:
455 .: 83 , 27 1930 .: .
. -1235. . 122. . 42. . 14 . .:
[ 1930 .]: . . 37.

188

, 1929 .


, 7156.

,

,

456457.
1920- ,
,
(), ,
458.


,


. ,

, ,
. ,

(, , . .),

456 .:
, 10 1930 .:
. . -296. On. 1. . 430. . 33-34.
457
, 1929 .: . . -296. On. 1. . 434. . 12. 1930 .

,

. .:
, 10
1930 .. . . 430. . 33-34.
458 ,
. . , XV (26
5 1931 .), ,
. , ,
1928 .
. . .: . . . . 88.

189


.

. ,
-
, ,
,
,
. 1930 .
(),
1920- .

( ) ,
,
. ,
1934 . ,
,
459.
3 .3 . :


,

...

...
. . 460

1918 .
: : ,
, , , , .
, . ,

459 -
. 1934. 23. . 132. 1933 .
, , ,
. .
, .

. .: . . . . 88,178.
460 . . XVI () / / . . 12.
. 368.

190


30 1918 .,
. ,
,
,
. :
! 461.

... 462
, ,

. ,

: 1917 1923 . , 1917-1920 .

463, 1921-1922 ., -
,

.
, 80 % -
, ,
, ,
,
464. . ,
, I II ( 1921
1922 .) 25 %465. 1921 .
() -
(), , ,

461 .: . . . 1. . 181-182.
.: . . , 2 1920 . / /
. . 41. . 303-304,313-314.
462 () / /
, , 1983. . 2.
. 71-92.
463 .: . . . . 148-149.
464 ., .: ,
19 1922 .: . . P-1318. On. 1. . 9. . 105. .: . .
/ / . 1924. 4-5. . 211-215. . :
. . 1920- / /
XX : . . . / . . .
. , 2004. . 83-115.
465 25 % , , - .

191

- 466.
() 1922 .
,
,
467. , ,
,
468.
,

469. , ...

, 1 1
, 470.
I , 1921-1922 . ,
II 47'.

:
, .
-
472.
. ,
:

466 . . . 1917-1940 . ., 1990. . 131. .: . 5 / / . 1923.


1. . 212-213.
467 .: () 1922 .:
.. 17. .64. . 114. . 55.
468 (, , )
,
. .:
, 19 1922 .: . . -1318. . . 9. . 105 . .:
[1922 .]: . . 17. . 60. . 995. . 21-23.
469 .
470 , 19
1922 .: . . -1318. On. 1. . 9. . 106. . :
, 1923 .: . . 17. On. 112. . 475. . 243245.
471 . .:
() 1 1923 . 1 1924 .: . . 17. . 60. . 1018.
. 43.
472 , 19
1922 .: . . -1318. On. 1. . 9. . 106.

192

,
--...
, [
] ... ,
...
, [ . ..]
...473 1921 -1922 .
, (1923 .)
: []
]
... ...,
...474
XII ,


475. ,

1923 . , ,
: ,
, ,
. .

( )476.
,


.
,
-477.
-
1921-1922 . :
, ,

473 .
474 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.

.1.
475 .: II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 123.
476 , , 1922 . 80 %
. (1923 .)
.
.: . . . . 122-123.
477 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 6.

193

- ,
-
. ,
,
478.

1923 .
1923 . . .
:
. ,
...479
: 25

... 4 000, [. .] 1 000
[] 0,16 ...480 ,
,
. ,
1/6 ,
1/7 . . ,
,
. , ,
30 % ,
12 %
481.

() (1925 .):

, ,
.

,
482.

478 , 19
1922 .: . . P-1318. On. 1. . 9. . 105.
479 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 12. .: () - 1923 .:
. . 17. . 64. . 114. . 89.
480 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 12.
481 .
482 . : . .
(1920-1935 .) / / . .
, 1996. . 108. .: () -

194

,
, , . , ,
, 13 ,
14- .
483. ,

, ,

() .
, 1930- .
.
,
, ,
- . .,
, ,
()/ ()484. ,
1923 .,
, .
...485
1922 .
135 714 .
, 44 945 .
(33,1 %), 8 037 . (5,9 %), 7 407 . (5,4 %),
4 207 . (3,1 %), 3 941 . (2,9 %),
4 691 . (3,5 % ) . . ,

1923 .: . . 17. . 64. . 114. . 89;


, 1923 .: . On. 112. . 475. . 250-252.
483 ,
:
18 1871 , 22 .
? .: ., . . . 1. . 182,185.
484 1933 . (12 )
() . .:
() 1917
1947 . .; ., 1947. . 1. . 166-168.
485 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 16. ., .: () 1922 .:
. . 17. . 64. . 114. . 55;
, 1923 .: . . 112. . 475. . 250-251.

195

30-40 % 486487.

1920- .
-

,
. , ,
(. . 3) 1925 .:

487

(1925 .)

50%

50%

50%

70%

50%

30%

50%

20%


1920- . II

( 1928 .),
:
) (,
, , .); )
(, , .); ) 1-2
(, , .)488.

- , (
), . . ,

486 ,
. .: 1922/23 . .: .
. -296. On. 1. . 60. . 16-17. .: ()
1923 .: . . 17. . 64. . 114. . 89.
487 . .
. . 3.
, ,
, .
488
. . 254. .:
. 10-
: 2 . , 1927-1928. . 2. . 94.

196

,

,
. II
(1928 .)

:
, ,
, , ,
, , ,
, .
...489
, ,
. , ()
1925/1926 . . . 80 . .,
1928/1929 296,3 . 490.
,

,
, ,

, .
, 1-
- 1918 .,

...491 V III
() ( 1919 .) ,
- 492

489 II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 127. .: . .
(1930-38 .) / /
: , , : . . 1998. . 16.
490 .:
J9 2 8 . / /
, 1918-1938 .: . , 1994. .
491 . . 1- -,
5 1918 . / / . . 36. . 420-421. .:

(), 1923 . / / . . 143-144.
492 , 19 1919 . / / ... . 2.
. 143-147. ()
( 1921 .) ,
. ,

197


.

,
,
() .
, 1920- .

, , ,

. ,
(1925 .), II

(. . 4).
(
)
, .
,
1921 . 17
14493. 1927 .
. . ,
1920- . . 45 . ., (
- )
19181929. (!) 494.
,
(
), . ,
81 , 1917 .
, 77 . ( 95 %)
495.


.
-
, . .:
() , 18
1921 . / / ... . 2. . 448-451.
493 ( ) 1924 .
. .: . . . . 122.
494 Iwanow . Polacy w zwi^zku radzieckim w latach 1921-1939. Wroclaw, 1990.
S. 193. .
.: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 155-160.
495 . . . . 129.

198

4'196

,
(1925 .)497

I
21
60
80
2
621
33
201
2
40

II

9
7
20
1
6
-

, :

,
,
.
II
,
. 1926/1927 . .

,
.
30 . ,
, , 1 13,
1 29*497498.

, ,
[]
,
. , ,
(), 90 % 1925 .
,

498
,
1 1925 .: . . 1-. . 23. . 351. . 32;
, 1 1925 .: . . 34.
497 ,
.
498 . [1928 .]: . . -296. On. 1. . 388.
. 123.

199

'199.
() 91
8 ., 8,8 %49500.

:
,
501. 1923 .
,
(, , , . .).
,
502: - (1923 .)
(280 .), 40 . (
), 60 . (), 40 . (),
40 . (), 30 . () . .503

15
. 1923 .
670 . 1922 .,
-
- (30 .), ,
504

499 . ,
, (1923 .)

, . .: . .
. . 124.
500 . . . . 648.
501 I ,
,
( ) . ., .:
() - 1923 .: . . 17. . 64. . 114. . 89.
502 13 552 .
503 -
,
. , ,

(1922 .) ,
78 . .: ()
1922 .: . . 17. . 64. . 114. . 55.
504 1923 . 7 000 ., ,
, .

200

. ,
(1923 .), 10 ,
505.
, ,
( 1920 . 27,
1923 . 37),
506. 1924 . [...]
180 , ...
1923 .507 , 37

: (, ,
) .
,
(
, ,
. .),
1930- ., ,
508. , 31 1925 .

,

17 .

,

505 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.


. 20. , , 45 (1923 .)
. .: . .

. . 3.
506
1923 . . 5 . . .: 1922/23 . .:
. . -296. . 1. .60. . 21.
507 . . 22. .: . .
/ / . 1924. 11-12. . 78-85.
. , , ,
1921 ., ( 22 .) 1926/1927 . .
.:
. . 86.
508 .: Schlandt . Einiges iiber die deutschen Zentralumschulungskurse fur Lehrer
in Moskau / / ZurNeuen Schule. 1925. H. 3. S. 57-60; . .
(XVIII . 1938 .). ., 2000. . 203-206.

201


. 1926 .
.
,
XV (), XIII XIV
, , , ,
, V
,
1929/1930 509.
,

, .
(),
(1928 .), . 32 .
, , -
. 700 . 510.
,
, II
(1928 .).
,
, ,

.
, ,

,
. ,
,
... ,

...511
, 50 %
(
) . ,

509 . . . . 174-175.
510
. . 249. .: .
/ / . 1930. 1. . 78-79.
511
. . 435. .: . .

. . 4.

202

, [] -
...512
,
,
, . . .
, ,
513. , , 30
1927-1928 .,
,
514.
,
70-80 %.
, , , ,
, , :
...
515.
,
516.

512
. . 183. . .: . . . . 124-125.
513 , , 1923 .
20 . .: ) 1
1923 . 1 1924 .: . . 17. . 60. . 1018. . 47.
514
. . 183-184, 254. .: . .
20- . / / .
., 1998. . 262-263; . . . . 1. , 1995.
. 120; 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 65 .
515 .: . .
, 2 1918 . / / . . 37. . 34.
, . . 26
, 1923 ., :
1 2 8 17 .
, ,
... .: ., .
. . 1. . 182.
516 ., ,

(1928-1929 .). 60 % ,
10,5 %, 20 % . .:

!'

203

, ,

:
, -
, ,
.
, , , ,
, ,
, .
,

II , ,
,
.
, ,

. , 80 % ,
II (1928 .),
20 %, 60 %.
(9- ) 0,3 %
, , , 517.
, II

, 518.
-, ,

, ,
519.


,
:
... ...
,
.


1928-1929 .: . . -296. On. 1. . 285. . 221 .
517 . . . . 232.
518 ., .: . / /
- 15 . .; ., 1933. . 128-129.
519
. . 184-185.

204

.
, ,
, ,

...520
, ,
521.

,
-522, ,
, , ,
523. 1920- .


,
. ,
I ,

,
... 524.

() 1927-1929 . 525


, 526.

520 . : . .
. . 288-289.
521 .: . . . . 123
124.
522 . ,
, (1927 .) 10 ,
11. .: . . .
. 122. . :
, 10
1930 .: . . -298'. On. 1. . 430. . 31.
523 .:
. . 184-185.
524 .: . . . . 235-236.
525
8 1927 .;
8 1929 . 12 1929 .
526 , , (1927/1928 . .),
273 . . 10 % ;

205


,
1927 ., : ,

,
,
.
, ,
,
, ,
527.
?
. . :
, ...528 ,


( I ) 529,
,
(, ),
.

,
530. ,

,
1920- . ,

635 30 . (4,7 % )
121 . (19 % ). 82
. .: . .
. . 124-125.
527 ,
27 1927 .: . . -296. On. 1. . 286. . 2.
'
528
[1929 .]: . . -296. On. 1. . 434. . 147.
529 ., .: . .
. 124-128.
530 , (1928 .)
, , , . .,
, . .: II
[ 1928 .]: . . -1235.
. 123. . 4. . 129.

206

:

25 531.
,
(
) 99 ,
,

532.
1929 .,
: , ,
,
,
,

, ,
, ,
... ,
, ,
, , ,
-, ,
...533
1926 .
39,3 % ,
(1927 .) 55 %. (
) (1929 .) 18 % ,
, , 57 %534. ,

,

531
. . 253.
*
532
[1929 .]: . . -296. On. 1. . 434. . 146. .
: () ().
(), 1917 / /
. . 14.
533
[1929 .]: . . -296. On. 1. . 434. . 145,154.
534 .: . . . 131.

207

.
. ,
1928 .
, ,
, , , , . .535

. ,
()
21 1925 .
[]
, ,
.
-,
, []
...536.
,

. , 100 (1925 .), 58 -
(1925/1926 . .)537.
1927 .

,
(. . 5):
70 %, 60 %538,
(30 %).

535 .: II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 129.
536
. . 1. . 95.
537 .
,
. , , 84 (1928 .)
. .: . .
. . 123.
538 1920- .
, , . ,
, (1923 .) 45 % .
(1926 .) 74,6 % ,
(1928 .) 91 %. .. . . . . 131.

208


1920- .,
539. ,
1929 . I
80 % ,
50 %540541.

5s41

(1927 .)

70,0

60,0

58,0

40,0

35,0

30,0

20,0


,
(. . 6):
-
80 %, 20 %.
,..

539 , 1925/1926 . . I 326,6 . .,


1928/1929 . . 415,7 . .
540 . PC / /
. 1930. 1. . 76. .: 14
, 25 1930 .: .
. -3316. . 23. . .'. 66.
541 . [1928 .]: . . -296. On. 1. .388.
. 119. , 1925/1926 . . ( 8
14 ) 53 %,
31,5 %. 38,9 %
. .:
() . . , 1928 .: . . 63. On. 1. . 369. . 44;
. 10-
. , 1927. . 50.

209

6542
( )
(1926/1927 . .)

1 000
.
%

558

56,0

780

78,0

201

20,0

551

55,0

98

10,0

85

9,0

77

8,0

1928 . II
, ,

,
542543. , ,
. 70 %, 15 %54454.

,
.
(. . 7).

7543


( 100 )

. 1911

0,13

5,82

. 1927

9,77

6,97

7 515

120

(% )
*

542 . [ 1928 .]: . . -296. On. 1. . 388.


. 120.
543 ,
1928 . 8 % .
544 II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 148.
545 . . . . 177.

210

,


. , 1920- .,
[] ...
.
,
,

546.
1927 .
, ,
,
, .
547. ,

: 52 % () 28 %
()548.

II
.

,
,
, , [. . ]
, , . .
...549 ,
,

546 . :
. . 449.
547
, , ,
, ,
. .
548 () . ., 1930. . 271. . :
() . . ,
1928 .: . . 63. On. 1. . 369. . 44;
. . 50; . / /
. 1924. 4-5. . 216-218.
549
. . 177.

211

,
.
...
, ,
,
, , 550.


-
, :
, , ,
...551
,
,
.

. . . ,
1928 .,
: ...
( 150 ), ,
, (),
... 60-70
,
...552 ,
,

, : ...

: ,
.
,
:
, -
[ ] ;
.
, ,
, :

550
. . 245-246.
551 . . 246-247.
552 . : . . .
. 125.

212

,
,
.
...553
1920- .
(,
-, .)
.
,
12 %, 1929 . 44 %554.
()
() (1928 .) :

,
- ,
,
,
...555
, ,

(1929 .),
...
, , .556


, . . 557. ,
,

553
. . 435.
554 .: ,
1928 .: . . -296. On. 1. . 293. . 61.
555 . : . . . . 2. . 76.
556
, 1929 .: J A . . -296. On. 1. . 434. . 11 . .: . .
15 / / -
15 . . 74.
557 .: ()
1917-1947 . . 1. . 119-120.
: )
(
;
. .);
) .

213

-
, , ,
-
558. . . , -
1920- ., :
... , ,
, ,
...559
XII (),
,
(1923 .)
560. 1-
, 1923 .,

.
, 90 % (),
, 56'1.
1920- ., ,
,
. ,
,
-
(1925 .)
, ,
562. , ,
()
90 %.
, ,
, 40 %
563. ,

558 .: . . / /
. . 44. . 174.
559 . . . , 1927. . 97.
560 . . . . 329-330.
561 . . . 104,108-109.
562 . . .
. ., 1979. . 3. . 325.
563 . . . . 139-140.
, .
., .: . , 1928 . ( I I I ) / / . .
. . 212-214.
214

,
, ,
. ?
1927 . : , .
, .
,
...564
, II
(
1928 .), :

...

565. 1920- .
,
,
.
1927 . ,
, . . ,
, . . :
.
.
,
. ,
,
.
, ,
,
566.
,
(1928 .),

564 . . / / . . 10.
. 133. .: Hildermeier Kommunismus und Stalinismus: Sakularisierte Religion
oder totalitare Ideologic? / / Zwischen Politik und Religion / hg. K. Hildebrand. Miinchen,
2003. S. 91-111; Baberowski J. Stalinismus und Religion / / Jahrbiicher fiir Geschichte
Osteuropas. 2004. Jg. 52. H. 4. S. 482-493.
565 II
[ 1928 .]: . . -1235. . 123. . 4. . 150.
566
, , 10 1927 . .: . 1920-1930- .
. . 214.

215

,

( , )567.

,
,
().
:

,
,
. .568

,
...
,
,


(1929 .)569.
19 1933 ., 1923 .,
,

, .
, ,


570. 1930- .
-
571.
1920-

567 . [1928 .]: . . -296. On. 1. . 388.


. 118.
568 ., .:
, 1929 .: . . -296. On. 1. . 434. . 8 .
569 . . 11 .
570 -
. 1933. 50. . 210.
571 . ()
() 6 1930 .
, ,
, ., 4 1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 42.

216

1930- . , -

,
.
... .
, .
() ( 1930 .), . ,
.
...572

1920- . . II
( 1930 .)
XIV ()
,
. ,
. . ,
,
,
,

573.
,
, , ,
, 574.
575. 26
1930 .

.: .
1920 1930- . . . 428-432.
572 . ()
() 6 1930 .
, ,
, ., 4 1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 43. . :

' . 21 1929 .: . . -296. On. 1.
. 430. . 120.
573 . . . ., 1959. . 12-13.
574 1932 .
. .: ., .
. . 1. . 278.
575 . :
[30 1930 .] / / ()- ()
. . 1. . 638-643; . ,

217

.

I 1931-1932 ., 1932
1933 ., 1933-1934 .576
1931 ., 70 %
- (
), 80 %577.
(, ,
, , , , , .), 90 %578.

,

.
,

579. -

( ).

, -

. ( ) / / - 15 .
. 86-100.
576 -
[5 1933 .]: . . -296. On. 1. . 542. . 44. .:

, 10 1930 .: . . 430. . 32.
577 -
[5 1933 .]: . . -296. On. 1. . 542. . 45.
(1928
1929 .), , , I . 80 %
-, 11 30-40 %. .: . .
. . 124.
578 , -
. .: . ,
. . 89.
579 -
[5 1933 .]: . . -296. On. 1. . 542. . 46-46 . ,
1926/1927 . . . 52 % ,
58 %, 94 %. .: . .
. . 123.

218

, ,
580.
1933 .
80 %, 0 60 %.
) 1932/1933 . . ,
78 %,
2,6 %, 70 %, 46 %, 31,5 %
1 581,
1930- .
582,
: ,
, ,
, 583. ,

,
, , ,
584.
,
. , 1930/1931 . .
( ) 72
22
(30,5 %), ( , ,
, , ). 1932 .
( )

580 .: .
. . 124-128; ., . 1930-Ti
. URL: http://m em orial.kiev.Ua/zhurnal/pdf/01-02_1995/l 16.pdf (8.02.2010).
581 . ,
. . 94. . : . / /
. 1931. 17. . 15-16; 18. . 19-21.
582 , 1930- .
, . ,
1929/1930 . . 2,7 .
, 1930/1931 . . 4,1 . . .: .
. . 128.
583 ., .:
1928-1929 .: . . -296. On. 1. . 285.
. 211-227.
584 .:
, 10 1930 .:
. . -296. On. 1. . 430. . 33.

219

45 %585.
( 1933 .) ,


586,
.
1933 .
:
1) ,

(, , , , .); 2)
,
( - -
: , , , , , .);
3) (
, , .).
,

-
,

587.
1930- .

588. , 15 1934 . ()

585 . [ 1933 .]: . . -296. On. 1. . 542. . 1. .:


. , .
. 97-98; . / /
. 1933. 6. . 21-25.
586 ,
( , , ,
, ),
, . .
587 .: 1-
, 10 1931 . / /
. 141;
1933 . // . 181; .
/ / . 1931.
10. . 45-51.

588 ., .: Die russische Sprache in der deutschen Schule / / Revolution und


Kultur. 1932. Jg. 3. H. 1-2. S. 74-78. . . IV (3.2. :
).

220

,

, . 17
1934 .

. ,
,
.
1920- . I
,
. ,
, : 12 .,
11 ., 9 ., 7 .
,
,
. ,

589.
, ,

...
XVI ( 1930 .)590.
,
. 24
1938 . ()
, ,

591. ,

,
.

592. 13 1938 .

589 . . . . 232.
590 . . XVI () / / . . 12.
. 369.
591 () ,
24 1938 .: . . 17. On. 114. . 637. . 45. .: ()
. . 2:1933-1945. ., 2009. . 342-343.
592 .: . . .
. 236. 8 1938 . . .
() ,

221

()

,

593.

3.4. :
..., ,
,
,
... -
, ,
,
. , ,
.
. . 594



,
,


595. . .
,
,
.
, 26 1919 .,
:
,
: 8 50 ,
, [


(). .: () . . 2. . 380,383-387.
593 59 (), 15
1930 .: . . 17. . 3. . 997. . 103-107. .: ()
. . 2. . 391-394.
594 (). 17-25 1923 .: . . ., 1968.
. 158.
595 , 1908 .
. .: , .
. . 1. . 184.

222

]... ,

, . ...
...
, 596.
, ,
.
, ,
,
, .
,
, ,
,
597.
, ,
, .
...598
- 1920- . . . , ,
,
599. 1-
( 1919 .)
600
- ,
601.
1920 . (2 -8 )

,

596 . : . . 185. 1919 . , ,


20 . - 1,5 . .
597 . . . . 200.
598 . . . . 174.
599 ., . . . 1. . 182, 185. . . III
(2.6.2. , ...).
600 1917 . ,
. . , ,
. . . 1918 .
, .
. .:
. . . . 181.
601 -
. 1920. 91. . 475.

223

() -
602.
1920 ., ,

( ()).


,
. ,

, 603,
()
.
,
(), ( ) .

().

()604.
-

, ,
. ,

,
,

605.
1921-1922 .
- ,
.

602 . .
, 3 1920 . / / . . 41. . 402.
603
39 . .: . .
- (1921-1923 .).
1955. . 12.
604 .: () 9 1920 . / /
. 1920. 1. . 65.
605 . . . . 204-205.

224

(1922 .), .
: ,
...606 .

,
, ,
,
.

,

607 , ,
( )
,
608. 1919 .
141 ,
7 754 ., 1920 . 530 (9 279 .)609, 1923 .
(59 .) (!)610.
XI () (- 1922 .)
- ,

,
( , -, ,
, )
. () 30 1922 .
-
-

606 1921 . . 2,5 . -


. .: 1922/23 . .:
. . -296. On. 1. . 60,. . 25.
607 ., .:
1925/26 . .: . . -296. . 1. . 111. . 2 .-.
608 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 25-26.
609 517 .
. .: . . . . 1. . 72.
610 .
1922-1925 . / /
. . III. , 1996. . 24.

225

() -
602.
1920 ., ,

( ()).


,
. ,

, 603,
()
.
,
(), ( ) .

().

()604.
-

, ,
. ,

,
,

605.
1921-1922 .
- ,
.

602 . .
, 3 1920 . / / . . 41. . 402.
603
39 . .: . .
- (1921-1923 .).
1955. . 12.
604 .: () 9 1920 . / /
. 1920. 1. . 65.
605 . . . . 204-205.

224

(1922 .), .
: ,
...606 .

,
, ,
,
.

,

607 , ,
( )
,
608. 1919 .
141 ,
7 754 ., 1920 . 530 (9 279 .)609, 1923 .
(59 .) (!)610.
XI () (- 1922 .)
- ,

,
( , -, ,
, )
. () 30 1922 .
-

606 1921 . . 2,5 . -


. .: 1922/23 . .:
. . -296. On. 1. . 60. . 25.
607 ., .:
1925/26 . .: . . -296. . 1. . 111. . 2 .-.
608 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 25-26.
609 517 .
. .: . . . . 1. . 72.
610 .
1922-1925 . / /
. . III. , 1996. . 24.

, , . .611
-
X (
1922 .)612.
1923 .
(),
()
. ,
, , ,
, ,
613.
,

614. , ,

,
. , () (
()),

( - )615.
1923 . ()
,


()
616.

611 .: . ., 1923. . 61-64; . .


- (1917 1929 .). .,
1941. . 95.
612 .: : .
. ., 1959. . 1. . 218-219.
613 .: .
. 1924. . 13; . . . ., 1973. . 124
125,170-180.
614 , ,
, ,
. .
615 .: . . . 188.
616 .: ()
1917-1947 . . 2. . 119-120.

226

,
VI ,
.
, ,
617.

, XII ()
( 1923 .), 1923 . IV
()
,


618. ,
, ,
,
1923 . . , ,

, (1923 .)619.
,
[].
1922/1923 . . ()
24
I II (1 065 .). 18
- , . .
(. . 8)620.
1923 .
68 . 621.

617 . . . . 192.
618 XII
/ / ... . 3. . 135. . :
(). IV
, 1923 . / . . . . , 1992.
6,9 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 26.
620 4 ,
18 .
621 , , 1 250 .
,
, 600 . . .:
1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60. . 26.

227

S622


1922/1923 . .


I
1
1

62623624

3
2

II
1
-

4
2

4
8
3
2
4

4
2
2
2
-

10
5
-

17

8
3
5
4
3

2
2
1

30

44

, (1922/1923 . .),
4 532
.
,
-, , , . . (. . 9).
62"*


1922/1923 . .
-

-

3
37
45
7
1
13
6
1
2
12
36
5
1
9
8
45
6
1
4
15
10
19
9
1
13
5
4
14
20
1
12
23
4
11
30
295
160
1
20
190
28
3
12
1452
120
10
1
11
630
5
50
35
1
100
25
2
2
154
53
1
31
9

622 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.


. 30.
623 .
624 1922/23 . .: . . -296. On. 1. . 60.
. 30.

228

82

22

80

20

34

64

36

150

1
1
1

41

2 245

201

674

13

13

60

12

13

30

50

87

1156

115

-
,
(). ()

/ ,
-
625. () . . ,
,

:


. ,
... - ,
,
...626

(). (),
( 1923 .),

, ,
627 -

625 ., .: ()
, 27 1922 .: . . 549. . 4. . 77.
. 23.
626 . : . . . . 600. .:
() - 1923 .: . . 17. . 64. . 114.
. 89.
627 () (1923 .)
, .

229

628. 1920 . ,
,
().

.
, , . ,
1924 . - (
) 20,
, 70629. ,
, ,
. ,
35 , 1924 .,
12 . , ,
, -
. ,


630. , -

.

,
.
( )
.
XIII (), 1924 .,
, ,

631.
,
,

628 ,
. , 1923 .: . . -296. On. 1. . 82. . 4. .:
[] 1926 .: . . 111. . 240.
629 1925 . -. .:
, 1925 .: . . -296.
On. 1. . 111. . 168. 1925/1926 . .
. 250 10 . . .:
1925/26 . .: . . 8 .
630 . : Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 162.
631 XIII (). / / ...
. 3. . 251.

230

. , 19231924 . 43 .
18 35 .
(),
, , ,
. ., . . ,
. 1924 . (4 )
,
.
, ,
1927 ., ,
. ,

[]2.
,
,
, ,
.
,
( , ),
- ,
, .
, ,
,
.

, ,
,

. -
( 1924 .) : , [ . . .]
, 5 ... ,

: ...

. , .
, [. . .]

2 . : .
1922-1925 .
. 2 8 -2 9 .

231

, , ,
...633
,
,
634. ,
,
.

.
(1926 .) -
: ...
, 10 ...
.
...635
,
- (1925-1926 .),
-
.
,
, ,

. ,
,
-. ...
,
, - ...636
, ,

633 - ,
22 1924 . / / . 50.
634 ., .: . .
(1927-1930 .) / / .
. , 2000. . 104. . :
, 13 1930 . / / . . 111;
. . 2. . 94.
635 . -, 17 20 1926 . / /
: . (1817-1974 .) / . . . .
. ; 2000. . 100.
636
- : ,
[1925/1926 . .]: . . -296. On. 1. . 217. . 8 -8 . .:
[ 1928 .]:
. . 1-. . 23. . 850. . 48-49.

232


,

637.
,
1920- .
. ( ),

,
, , .
, ,
,
.
1926 .
,
5 . ,
,
, ,
1917 .638
,
639,
. ,
640,
, , ,
. ,
II
(1928 .),
...

637 .: (
) [ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 43;
- () () [10 1929 .]; . . -3316. . 23. . 1324. . 6-9.
638 . . . 1. . 185.
639 , (1928 .), -
14 % ,
24 %, 35 %, 60 %.
,
92 % ( 24 %). .;
. . 450.
640
. , , (1929 .)
.

233

641.
-, , [] ...
, .
,
(1928 .)
5 %, 642. , , -
1920- ., -
,
, .

,
643.
, ,
-
, . ,
( 1929 .) :

. ,
, . .
. ,
, ...644

641
. . 257-258. .: . . . . 1. . 120.
642
. . 257-258. .:
. . 2. . 88.
643 , , (),
(5 772 .) - . 1930 .,
: -
.
: 2 - 4 . 1-2
,
.
, ... .:
()
, 1930 . / / . . 160. .:
. ., . . . . 125.
644 ,
1929 . / / . 124.

234

1926 .
51,1 %, 50 56,6 %645. VIII ,
, 1
1928 . 646.
,
.
,

. 1929 .
70 % 647.

( )
.
,
, :
, (, ) .
,
, .
648, ,
,

, , , 649.
() , 8
1928 . ,
,
,

645 .: . 1940. . 7, 92.


846 . . ., 1978. . 193.
647 .: . . . . 33. .: . . . ., 1959.
. 15-20.
648 1926 .,
, :
59,6 67,5 %, 50,2 48,9 %.
.: . . . . 2. . 74. .:
[. ], 1925 .: . . -3316. . 18. . 71. . 22 .
649 1927-1928 . 7 .
, 1928-1929 . 21 . .:
, 20 1929 .: . . -3316. . 42.
. 95. . 129-129 .

235

650.

1897 1926 . 30
3,7 %,
32,5 %651. 1927 .
57,2 . .652, 42,5 . .,
100 . .
1927/1928 . . 3 206 ., 1928/1929 . . 8 820 .
275 %,
(1928/1929 . .) 8,9 %
653.
,
,

. XVI (1928 .)

, ,
[. . .] .
,
,
654.


, () 1929 .
.
- ,

650 1914 . 80 %,
28,4 %; 1920 . 41,8 44,6 %; 1928 . 38,6 56,2 %.
14
. .: . . . . 2. . 74,77.
651 XV [1933 .]:
. . 4372. On. 31. . 1923. . 84.
652 1929 . 58,8 . .,
34,3 . ( 58,3 %). , 1920 .
55,3 . . .: . . . . 1.
. 72; . 2. . 197.
653
1928-1929 .: . . -296. On. 1. . 285. . 226 .
, ,
( 1931 .),
. : , 30
1931 .: . . -1235. . 45. . 16. . 158 .
654 . : . . . . 2. . 82.

236

.

15 50 1 1931 .655
,
1930- . . 1930 .
3 125 , 62 495 .656
,

. 1931 .
31,3 . . ( 15,0 ., 11,2 .)657.
,
, 1920- .
50 %,
18,4 . . , ,
658,
9,3 % (1928/1929 . .)659. 1930- .
25 . .,
, ,

655
1928-1929 .: . . -296. On. 1. . 285. . 226 .;
()
[5 1929 .1: . . 17.
. 113. . 717. . 59.
656
1928-1929 .: . . -296. On. 1. . 285. . 227. .;
, 30 1931 .: . . -1235.
. 45. . 16. . 158 .
657
, . ,
,
.
() 16 1936 . 1
1938 . .
13,4 . .,
17,5 . . .: . . . . 2. . 197;
, 1934 .: . . 4372. . 31. . 1923. . 2 2 . .: , 1941 .: . . -2306.
. 69. . 2707. . 36-39.
658 1927/1928..240., 1928/1929..
1 702.
659
1928-1929 .: . . -296. On. 1. . 285. . 226 .

237

125 . .660
,
, ?
. ,
40 %
, 48 %.

:
3.7 ., 3,1 . 661.
(20-25 1930 .)


.
,
.
,
. . (1932 .),
,
,
...662. ,
.
1920- .
,
. ,
,
1930-1931 ., 6 557 ., -
12,6 %, 7,3 %, -
8.8 % . .663 -
. 1929/1930 . . (
)
, 1930/1931 . . 11, 1931/1932 . .

660 ( ,
, ), -
, -
. , , 1928/1929 . .
. .:
, 20 1929 .: . . -3316. . 42.
. 95. . 129-129 .
661 . (), 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 42.
662 . . / /
15 . . 54.
663 . . . . 147.

238

20, 10 664.
-
()
665. 1931/1932 . .,
21 666,
3 951 .,
12,3 %, - 4,6 %,
11,5 % 667

,
, ,
1930- . .

(10 1931 .) 14-

, ,
.
:

.
-
. , -
, , , ,
, , ...668
, ,

, . ,
( 1928 .),
() :
, ,
, . [

664 , , , , , , ,
, -. .
665 1930/1931 . . 13
15 ( ),
4 356 . .
666
.
667 . . . . 151.
668
, 10 1931 . / /
. Ns 141.

239

. . .] , ...
... ; ,
...
-
, , ... . .869

. , () ,
...
,
[][] ,
-
. (2 460 .)
-

, .

, 669670.
. ,
(
1930 .),
:

, ,
- ...
-
...
, ,
... -
[]
...671

669 .: . , 1928 . ( // '' .


. . 212-214.
3
670 . . 219-222.
671 , 28
1930 . / / (1921-1975 .): . (
) / . . . . ; ., 1997. . 50-51.
.: . (), 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 43. . :

240



, , , ,
,
, , , , .
1929-1930 .672 . ,
1930 . ()

()
, , ,
. 6 1930 ., :
, .
.
,
. ,
,
,
. , ,
,
...673
3,5. :

3.5.1.
...[]
,
,

,
...674

. 1920-1930- .
. . 428-432.
672 .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat.
S. 278-300.
673 . (), 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 42.
674
, 1929 .: . . -296. On. 1. . 434. . 9.

241

-
.
,

, , ,
, . ,
, ,
,
(, ) ,

. ,
-

.
,
( )
. ,
(
) - 675.
,
- 1917 .
676.
,
, , ,
.
,
. (1924 .),
,
,
,
677.

675 .:
, 5 1920 .: . . 549. . 4. . 40. . 52 . .:
. [1926 .]: . . -296. On. 1.
.111. . 44.
676 .: Strieker G. RuBlanddeutsches Bildungswesen. Von den Anfangen bis
1941 / / Deutsche Geschichte im Osten Europas. Ru Bland / hg. G. Strieker. Berlin, 1997
S. 420-481.
677 . [1924 .]: . . -296. On. 1.
. 111. . 172-173. , (,
, )
, . ., .:

242


, , ,
,
678679.
1920- . (. . 10).
10679

I .

301680

290

.
681

24

12

1924/1925


.
-
.

/ .

15 000

400

1 100

80

301

I .

323682

312

28

15

1925/1926 >/ . .


.
-
.
17 000

420

1 200

120

323


.
.

35 000

45%


.
B03D.

35 000

50%

, [] 1926 .: . . -296. On. 1. . 111.


. 236.
678 , [] 1926 .: . . -296. On. 1.
. 111. . 237.
679 1925/26. .:
. . -296. On. 1. . 111. . 4. ,
( 1926 .) 570 , 110
, 211 - (Lesehallen) 29 (Bauernsheime). .:
Abrechnungsbericht der Deutscben Sektion beim ZK LKSMU iiber die Arbeit unter der
deutschen Jugend, 27.04.1926: . . 1-M. On. 23. . 570. . 60.
680 1922/1923 . ., no ,
259 . .: 1922/23 . .: .
. -296. On. 1. . 60. . 17-18.
681 II ,
.
682 , 313 I .,
12 . .:
1925/26 . .: . . -296. On. 1. . 1. . 4 .

243

,
,
,
,
12-16 .
() 1920 . : ...
,
,
...
: ,
,
, . . ...
, ...
,
683.
1919 1923 .
2 /3684, 80 % ,
685.
,
.
.

686.
,
,
687.
...
. (1924 .),
, . ,

683

5 1920 .: . . 549. On. 4. . 40. . 52.
68/1 , , (1921 .) 80 %
.
685 () [ 1924 .]: . . 529. On. 1.
. 504. . 8. .: . 20-30- .
XX . / / , . . 330; Brandes D., Savin A. Die
Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 154-155; . .
. . 221.
686 X
. .: . . . . 1. . 166;
. . . . 167.
687 . .
[1922-1923 .]: . . 549. . 4. . 77. . 40.

244

, ,
..,
1920- .
45 50 %. . . -
. 300
I (1925/1926 . .) ,
, 12 68689.
, 100 %

, ,
690.
,
691.


692,

,
.
.
,
, ,
. X . .
, ,
,
,
, .
21 1923 .
,
693.

688 . [1924 .]: . . -296. On. 1.


. 111. . 174.
689 .:
1925/26 . .: . . -296. On. 1. . 111. . 4 .
690 .: , [] 1926 .: . . -296.
On. 1. . 111. . 236. .: . . .
. 167-168.
691 .: . . . . 140.
692 .:
(), 1923 . / /
. . 143.
693 . . ( 1919-1928 .): .... . .
. , 2003. . 229.
245

1920- .
,
,
, 694.
,
1926 . ,
: ...
,
...695
. , (1926 .)

696.

20-60 ( ) .

,
,
, , , ,
, 697.
, 7080 %,
50 %,
698. (),
(1924 .)
,
: 75 % 37 %699.

694 . .
1920- / / . ,
. ., 1996. . 407-408; . .
. . 167-169.
695 () . . ,
1927 . / / . . 119.
696 ., .: . (1819-1941 .).
, 2002. . 159.
697 , [] 1926 .; . . -296. On. 1.
. 111. . 236.
698 , 1925 .:
. . -296. On. 1. . 111. . 165. .: [. ],
1925 .; . . -3316. . 18. . 71. . 23.
699 ()
() [ 1924 .]: . . -1235. . 119. . 39. . 85.

(1923 .), 4 %
14 22 700.
,
1920- . ,

,
701.
. 7 000 , 5 000 , 2 000
. ...
() 1928 ., 40 %
47 % .
!..702
, ,
,
. 52 %
703. , , -
,
. ,
, : ...

. ...
.
, 3
,
. ,
...704
1925/1926 . .
- ,
(

700 , 6 1923 .: . . 1-.


On. 23. . 145. . 21-21 .
701 1929 . ()
,
, (1929 .), 1913 .
.: ,
12 1929 .: . . 17. On. 113. . 719. . 23. .:
, [] 1926 .: . . -296. On. 1. . 111. . 237.
702 [ 1928 .]:
. . -296. On. 1. . 293. . 61.
703 .
704 . : . . , 1880-1990 . , 1997.
. 205.

247

)705. , ,
, ,
.
50 %.
,

50 %... ,

706.
, -
,
,
, 707.
. ,

,

II , (
). .
,
,
.
,
.

,
- . ,
,
II
,
. .708

,

705
- : ,
[1925/1926 . .]: . . -296. On. 1. . 217. . 1.
706 . . 4.
707 . . 4 .-5.
708 1926 .,
- . , 57 %
,
40 %, 29 %. .:
. . . . 139.

248

: ...

, ,
709.
,

,
,
,

, .
,
, , , ,
, , ,
, . . 710.

, ,
.
. . ,
1920- ., : ,
, 711. ,
,
:
712. ,


713714.
,
,
7. ,

709
- : , [1925/
1926 . .]: . . A-29ff. . 1. . 217. . 5 -5 .
710 . . 7 -7 .
711 . . ., 1928. . 126.
712 . . . ., 1922. . 63.
713 .: Braudes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 155-160; . . . . 206; . .
. . 218-219.
714
- [1925/1926 . .]: . . -296. On. 1. . 217. . 6 .

249


715. ,
,
, , ,

716. 1925 . ,
, ,
. ,
, ,
,

717.

, 1920- .
, , 718.

...
1926 . ,

, .
, ,
,
...719
, 1918 .,
, ,
, ,
720. ,

715
- : , [1925/
1926 . .]: . . -296. On. 1. . 217. . 6 .
716 . . 1929 . //
. 1995. 2. . 203.
7,7 23
1924 . . . , . .
. . . .: . 19201930- . . . 117-120,138-139.
718 ., .: , 6 1923 .:
. . 1-. .23. . 145. . 21-21 .;
1925/26 . .: . . -296. On. 1. . 111. . 2 .-.
719 , [] 1926 .: . . -296. On. 1.
. 111. . 237.
720 .

250

-, ,
, ,
, 721.
,
:

, ,
,
.
,
( )


, , . ,
,
, ,
,
722.
, 1925/
1926 . ., 1930 .
.
, ,
(
, ), -
723.
10 20
.
,
25.


. II ,
( 20
),

721 . : . . . . 343. .: Brandes D.,


Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 157-158.
722 . . . 409. . : 1-
, 1926 . / /
. . 2. . 137.
723
. .: , [] 1926 .: .
. -296. . 1.. 111. . 236.

251

. ,
, ,
,
,
724.
II , 1926 .
-
725.
.
, II

,
(),
726.
,
XV () 1927 .,
,
- .
1926 ., 38 %
15 30 ,
727.
10 (1927 .) ,
( )
728.
, 1920- .
,
,

724 1925/26 . .:
. . -296. . 1. . 111. . 5.
725 , [] 1926 .: . . -296. On. 1.
. 111. . 237.
726 . . . . 331-332.
727 . . 193.
728 . . . . 327-328.
- . ,
, 18,5 % ,
6 %
. ,
1929 . 1,53 ., 2,56 . .: . . . . 173.

252

.
1927 . 58 %729.
, ,
1920- ., , ,
.
,
, ,
,
, , -
730. ,
, , ,
, 1927 .
, , , 731.
.
,
...

732.


(. . I I ) 733.
() . ,
(

729 ( )
[ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 40. ,
. , 1929 .
(8-14 ) 80,4 %. .: ., . HiMni
. 120.
730 ( )
[ 1927]. . . -296. On. 1. . 273. . 40; ,
( . ), 16
1928 .: . . 1-. . 23. . 850. . 12. .:
(), 20 1930 . / /
. . 43.
731 277
9 . .: .
1922-1925 .
. 26-27.
732 , 9 1927 .:
. . 1-. . 23. . 720. . 15. .:
XIX-XX . ( 1897-1999 .) / .
. . . -, 2002. . 31-34.
733 . . . . 2. . 74.

253

1928 .), ,
. :
1920 . 42 % , 1926 .
38,6 %. - (1926 .)
58,2 %, 56 %, 35,3 %.
, ,
3 %. 734.
:
31 % ,
31,4 %, ,
-, 45 %735736.
1 736


(1914-1928 .,%)

1914

1920

1928

80

41,8

38,6

28,4

44,6

56,2

. , 1914
1928 .,
. 1914 .
, 1928 .
, 1920- .
. 1928 .
,
.
()
,

734 () , 14-16
1928 .: . . 17. . 21. . 3113. . 26. ,

. 6 (1918-1924 .) 14
, 4 21
. .: . .
20-30- . XX . . 330-331.
735 () , 14-16
1928 .: . . 17. . 21. . 3113. . 26.
736 . . . . 2. . 74. .:
XV [1933 .]: . . 4372. . 31. . 1923.
. 84.
254


737738.


. , ,
,

, ,
. ,

.
,
,
. ,
, ,
736. (1925 .),

,
,
739.
1920- .
, 1927/1928 . . 14
( ),
, . . 740.

(1927/1928 . .)741.
(, ,
), ,
.

1920- . ,
,
,

737 . . . . 2. . 74.
738 .: . . . . 168-170.
739 . . . . 168-169.
740 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 59-60.
741 1928/1929 . . . .:
Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 186-187. .:
. . . . 170-171.

255

.
,
, ,
, -
, ,
.
1920- . , ,
, ,
, ,
742.
, , , 4-

,
...743.

1920- .,
. () .

20 1929 . ,


, , ,
...744.
8 , (1929 .),
56 %745.
746. , ,

742 . : . . . . 334.
743 .
744 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 129. .:
() , ,
- [ 1929 .]: . . 17. . 113. . 717.
. 65.
745 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 129-129 .
(),
53 % . .:
, 9 1929 .: . . 99. . 66 .
746
, .

256

89 %, 54,9 %747, (
) 53 %, 47 % 748.

1920- . , , :
1924/1925 . . 45 %
, 1929 . 5 %.
, ,
, .
... ,
. . (
1929 .), [] 50 %
... ,
, ,
, 749.
,

. ,

. ,
:
.
, , ,
, ,
750. , 11
10 .
.751 I II
, ,
, ,

747
38,6 %. .: .
/ / : -
. 1871-1941. ., 2002. . 336.
748 . ,
, 10 34 . .:
, 20 1929 .:
. . -3316. . 42. . 95. . 129.
749 .: ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 84 .
750 . . 100.
751 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130-130 .
257

(
) .

,
I , II

752.
1928/1929 . . 1 401
, 73 % . ,
1920- ., I
753.
70 %
, ()
(1929 .), ,
88-90 % 754.
1920- .,
. , ,
() 1926/1927 . . 77 (3 364 ),
1928/1929 . . 113 (5 120 )755. ,

,
.
1920- .: 1920/1921 . .
160 , 1926/1927 . . 87
(. . 12).

752 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130-130 .;
[ 1928 .]:
. . 1-. . 23. . 850. . 60.
753 2 459 ,
(1928 .), 1 373 . (55,8 %),
2 443 . (61 %).
:
56 % , 32 %. .: Brandes D., Savin .
Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 186.
754 ()
. , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 65.
() 1929 . 82 % , 75 %. .:
, 6 1930 .: .
. 822. . 19.
755 1929/1930 . . ( 8 11 )
61 %, 1930/1931 . . 91 %. .: . .
. . 1. . 119; . . 1920- .
. 110-111.

258

12756

1923/1924

1924/1925

1925/1926

1926/1927

. 1927

1922/1923

1920/1921

(1920-1927 .)

160

139

125

58

77

87

109

I ,
, : )
, ; ) (
) , ,
756757.
,
758.
,
II
. , 1927/1928 . .
I 6 123
759. 2/3 , (
),
(. . 13).
,
, 10- (

756 . . . . 171.
757 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 64 .
1-2 . .:
, 12 1929 .: . . 822. . 48.
758 .: . .
. . 286-287.
759 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 129 .-130.
, , ,
1927/1928 . . (70,2 %), (1913/1914 . .)
73,0 %. .: , 30 1931 .: .
. -1235. . 45. . 16. . 157 .

259

1929 .),
, 760761.
137(il
,
(1928 .)

1 151

573

58

90

1 791

943

60

90

II
(, )
,
. , 1928/1929 . . 86
( 65 , 7
14 ),
762.
. , (1929 .)
, ,

763. 1920-
, ,
. ,
. 1928 . 8 %
, 17 % , 40 % 35 %
764. (
) 765.
:

760 . . . . 2. . 75-76.
761 . . 76.
762 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130.
763 (6)
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 64 .
764 , , , ,
. .:
, 20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130.
765 (6)
, , - [ 1929 .]:
. . 17. On. 113. . 717. . 64 .
260

,
.

()
,
766.
767768
XVI
(1928 .). :
2- ... ,
[. . . . .] .
(),
, , (1929 .)
: ,
[] 100 %,
... ,
[] ,
-
.
769.
()

( 1929 .)

770,

766
,
40 . .
76' 1928 . 9 -
(1 150 ), 8 (1 700 .), 3 (540 .), 2
(940 .). , 1 690
2 640 , . . ,
68 % . .:
. .
. . 288.
768 . : . . 289.
769 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 64. . :
, 9 1929 .: . . -3316. . 42.
.99. . 99 .-100.
77(1 1929 . 78 %
. .:
, 12 1929 .: . . 17. On. 113. . 822. . 46.
S

261

,
, :
) 1929/30
I (
4 771)
... ) II ,
... )

...772.


( 1929 .),
: )
; )
; )
; ) ,
, ; )
. . 1932 .
,

35 773.
1929 . ()
,
( )
774. ,

771 1930 .
5- .
-. .:
5- / /
. 1930. 6. . 19.
772 ()
[5 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717 . 59. .:
, 12 1929 .: . . 822. . 46-48;
-, 1928 . / /

. . 2. . 151.
773 Brandes D Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 188.
774 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130. .: 7-
, 10 1929 .: . . -2. On. 1.
. 3996. . 55-56. [ . . ()
.]
262

, ,
,
() .
,
9 1929 .
,
, ,
775.
,
()
, ,
[ . . .\
... , .
,
, ,
,
. 78 %
,
. ...
, ,
[ . . .\, ...776

1920- .
.

, , . ,
1927 . 100
(1911 .) 777.
( )
.

.

,
. ,
() 1929 . ,
, -

775 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 72.
776 .
777 . . . . 257.

263

,
, [ ]
778.
; ..
I

3 5 .2 . :
,
... ,
?..779



.
,
- 1918 .
...780

,
, ,
,
: ...
, , ,
... ,
...

, ,
781.

, , ,
782,

778 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 65 .
779 . -, 17 20 1926 . / /
. . 99.
780 . . -
, 5 1918 . / / . . 36. . 420. .:

(), 1923 . / / . . 143-144.
781 . .
, 3 1920 . / / . . 41. . 405.
782 , ,
1917 ., ,
264

,
.
,

() . . .
, ,
.
, ,
...783

1917 .
784,
,

,
785. ,
,

. ,
,
,
(1925 .),
, ,
,
...786 ,
,
[] []
, [] 787.

. .: . [1924 .]: . . -296.


. 1.. 111. . 172-173.
783 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 49.
784 , 90- . XIX ,
(,
, . .), (
) . .: Long J. W. From
Privileged to Dispossessed. The Volga Germans, 1860-1917. Lincoln; London, 1988. P. 190;
Hildermeier M. Die Russische Revolution, 1905-1921. Frankfurt, 1989. S. 41-44.
785
786
.
787

LongJ. W From Privileged to Dispossessed. P. 27-29.


, 1925 .:
. -296. On. 1. . 111. . 166.
. ,

265

, 1920- .
, , , .
,
,
, .
, ,
, . , ,
, ,
, ,
.
, ,


788. ,

,
, .
, 1930- . (
) , . .
, ,
, .

1921 .:
...
,
,
...
...789

. , ,

. .: - [1923 .]: . . 549. . 4. . 257.


. 218.
788 ,
. ,
, . , ,
1922 .
: - .
2 . 4 , . , .
, ... . : . .
. . 1. . 165-166.
789 . : . . . . 599. .:
(. ) (6),
31 1920 .: . . 549. . 4. . 40. . 121.

266

,

. ......
, ,
1923 .,
...

790. ,

, ,
, ,

791.
.
. X. 1925 .

,

, :
,
,
, ,
...792

, .

,
.
, ,
.

790
[9 1923 .]: . . 549. . 4. . 243. . 145.
791 ., .: SchleicherJ. Die deutschen Schulen im multinationalen Kreis Slavgorod
(1919-1924) / / Forschungen zu Geschichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 2000.
Jg. 10. S. 134. Cp.: Unser Liedchen istgesungen / / Hammer und Pflug (Odessa). 1924.
H. 14. S.3.
792 C m .: Bericht der KRO der OGPU Die deutsche konterrevolutionare Arbeit in
der UdSSR, Moskau (vor dem 14. Juii 1925) / / Hedeler W., Savin A. Die Deutschen in
der UdSSR eine fiinfte Kolonne? Die sowjetisch-deutschen Beziehungen M itte der
1920er Jahre aus der Sicht der OGPU / / Internationale Wissenschaftliche Korrespondenz
zur Geschichte der deutschen Arbeiterbewegung (IW K). 2006. Jg. 42. H. 2-3. S. 315-324;
. 1920-1930- .
. . 150-157.
267

,
:
,
,
. . , ( 1921 .) -
: ,
, : 1. ,
,
... 2. ,
... ... 3.
, ,
...793
V
( 1924 .)

.
, .

,
794. ,

,

. , ,

,
. , ,
,
,
795.
,
, ,
,
.

793 - (),
1921 .: . . 549. . 4. . 243. . 142. .: Brandes D., Savin A. Die
Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 148.
794 . no: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 164.
793 Ibid. S. 159. .: . .
(1920-1928 .) / / :
1901 1941.: . . ., , 17-19 1999 . .,
2000. . 338-340.
268


, , ...
,
-
,
...796


, ,
. 1920- .
- ,
, -
797.
. (1921 .),
60 % . ,
1922/1923 . .
25 79879.
1924/1925 . . 19 ,
, .

. ,
. . ,
,
() 1924 . ,
,
()...79
, ,
, ,
.

(1926 .): ,

796 1925/26. .:
. . -296. . 1.. 111. . 1 .
797 . . . . 410. .:
(), 1 1923 .: . . 17. . 60.
. 1018. . 5-6.
798 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 150, 159, 164. Cp..
. . . . 1. . 44.
799 . : Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 164.

. .: , 1923 .:
. . 17. . 112. . 475. . 254.
269

...
.
-
. ( ) ,
[ ]
, ...800

.
,
(),
1922 ., 91
8 . (8,8 %). 104
8 (7,7 %)
801. , ,
,
,
,
, .
, 1923 .
()
,
,
,

802. , ,
1920- .
2 . 803.

, 3 4 .
, ,

800 . : . . . . 196.
.:
, 25 1926 . / / . . 95-96.
801 .: . . . . 648. .:
! ,
1925 . / / ., . KpaiHi. . 114;
() [9 1923 .]:
. . 17. . 60. . 1012. . 7; . .
(19201928) / / . , 2003. . 262.
802 . . . . 1. . 166-167. .: . . . . 187.
803 . . . . 2. . 74-75.
270

,
,
804.
(
, , . .),
805.
(
, 806)
, :
. ,
,

807.
,
808.
, 1924 . 11-
,
25 . 1926 . (
) . .809
, (1926 .),

804 (. .
), , ,
.
805 (), ,
(1923 .)
:
,
. ,
, . .: Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 159. Cp. : . .
. . 191-192.
806 ., .:
, 10 1925 . / /
. . 137. .:
. [1926 .]: . . -296. On. 1. . 111. . 42.
807 ,
. ., .: . .
20- . . 264. .: Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 159-160; . .
. . 194-195.
808 ., .: Die Lehrerkurse in Moskau / / Hammer und Pflug. 1924. H. 16. S. 3;
Zentrale Lehrerkurse / / Der Landmann. 1926. H. 20 (153). S. 6.
809 T. .
20- . . 264. .:

271

, (, ),
10 %,
20 % ,
810. ,
,
811,

1920- .

,
1930- .812
, ,


,


( , )
1930- .
(),
813. , 24
1929 . 5 ( 21 %)
814. 33
1929 .
() :
, (),
,
...815*
()
1930 .: .

- : ,
[1925/26 . .]: . . -296. On. 1. . 217. . 1-1 .
810 , [] 1926 .: . . -296.
. 1.. 111. . 237.
811 ., .: . . .
. 185-186.
812 .: . . . 163.
813 . . . . 411.
814 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 59-60.
815 (), 28
1929 . / / . . 34.

272


. (
)
...8'6
() ( ),
1930 . (), :
, ,
, 80 % []
...817

,
.
. (1924 .),
. 3 000
150-200 ,

25 %. ,
, [ ]
,
15-20 (, . .), ,

8'8. ,
,
,

819. , 3 000
-,

(1925 .),
...820

, .

8.6 (),
20 1930 . / / . . 42.
8.7 (), 13 1930 . / /
. . 71. .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im
Sowjetstaat. S. 179-180.
818 . [1924 .]: . . -296. On. 1.
. 111. . 174-175.
819 .:
(), 3 1927 .: . . 1-. . 23. . 772. . 69.
820 , 1925 .:
. . -296. On. 1. . 111. . 165.

273


( ) ,
1922 .
821.

:
1926 .822 ,
( 1924/1925 . . 125 .,
1925/1926 . . 180 .823),
. 1920- .

,
,
824. , 1926 .
( )
825.
1927 . ,

821 .: ()
() [ 1924 .]: . . -1235. . 119.
. 39. . 85.
822
4 . :. . [1924 .]: . . -296.
On. 1. . 111. . 176; .
/ / . . ., 1999. . 457.
823
1925/26 . .: . . -296. On. 1. . 111. . 7. , 1924/
1925 . . 104 . .: .
. . 452. . : . .
20- . . 264.
824 1925/1926 . . 39
( 38,2 %), 1927/1928 . . 28 ( 32,5 % ) . . .: .
. . 468. .:
, 1925 .: . . -296. On. 1. . 111.
. 167-168; Das Deutsche Zentraltechnikum in Leningrad / / Zur Neuen Schule. 1926.
H .5 -6 . S. 5-8.
825 T. , 1926 .
8 .,
. .: . .
20- .
. 267. .: , [] 1926 .: . . -296.
. 1.. 111. . 237.

274

826. , 1925/
1926 . . 18 ., 1926/1927 . .
17 . . .827 ,

, ,
. , 32
(1925 .) 19 . (60 %)
, 13 . ( 40 %)
828.

,
829. , 86
, 1927/1928 . .,
5,8 %, 65,2 % 2 9 % . 1928/1929 . .
, 33,6 %830.

,
, ,
,
, ,
.
,
,
,
831. ,
-
, , ,

826 ( )
[ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 42.
827 . .
. 457-458.
828 . . 470.
829 . [1926 .]:
. . -296. On. 1. . 111. . 42.
830 . .
. 465.
831 -
.

, . . : Aufnahmebedingungen fiir das hohere
deutsche Padagogische Zentraltechnikum in Moskau, 1925 / / Hammer und Pflug. 1925.
H. 67. S. 3.
275


.
, , ,
, 832.

(1923 .), -

,
()833.
.
(),

. ,
40 (1927 .)
.
.
, 86 (1927/1928 . .)
(), 140
1928/1929 . . -834.
.
1920- .
, 19,7 %
(1927/1928 . .) 26,4 % (1928/1929 . .)835.
1920- .

836. , 40

832 .: .
. . 329-337.
833 .: . . . . 698.
834 ( )
[ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 42.

. .: Abrechnungsbericht der Deutschen Sektion beim ZK LKSMU liber die
Arbeit unterder deutschen Jugend, 27.04.1926: . . 1-M. On. 23. . 570. . 61 .;
[ ), 1 1927 .:
. . 850. . 33; 7- ,
10 1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 75.
835 . .
. 465. .: . . 1926 .:
. . 1-. . 23. . 569. . 59.
836 ,
. .:

276

1926 . 28 (70 %).



, ,
(,
, )837.
, ,
.

500 .,
( 60 . ),
,
838.
1930- ., ,
:

1920- .
,
,
839, 840,

[1927 .]: . . 1-. . 23. . 720. . 36; . . . . 200.


837 , 1926 . ,
1927 . . .: .
. . 468.
838
(6) , 1924 .: . . P-1235. On. 119. . 39.
. 84. .: . [1926 .]:
. . -296. On. 1. . 1. . 46.
839
() 1922 .
. 1923 .
. 1924/1925 . .
3 96 .
()
1927/1928 . . . .: . ., . .
/ /
. . 5. , 1997. . 76-78.
840 1930 . ()
80 ., 40 . .:
. . . . 1. . 120; . .
. . 201. , , 1920- .
(
( ), ). .: ., . . . 124.

277


. 1920- .841
, ,

( )842.

, (1928 .)
54 % ,
II 31,2 %.
. ,
1924/1925 . . 725
,
95 (1927/1928 . .)
(3,1 %)843. ,
, ,

, 31
1925 844.
,

845.
1929 ., ,
,
, 846. ,
,

841 1929 . 1
1929 . 139 ., 1 1931 . 227 .
842 1927/1928 . .
51 . (1931/1932 . .) 11 .
.: () . . 290-291; . .
. . 129.
843
1934 . 500 . .: . .
20-30- . XX . . 332; . .
/ /
, . . 337-338.
844 . .
. . 337-338.
845
.
846 :
-, ,
278

,
,
.

847.


, -
848.
1930- .
849.
, , ,
850.
,
,
, ,
/
851. 1-

1931 . - . .:
. . . . 2. . 198-199.
847 ,
(. 40 .) 1934 . , ,

. ,
, ( 1933 .
106 ., 1935 . 90 ., 1936 . 101 .). .: . .
. . 2. . 199-201. .: . .
. . 343.
848 1935 . 30 ,
1937 . 189 . .: . .
. . 2. . 204.
849 , , 1926 . 30
, 1927/1928 . . 60. .: . .
. . 203.
850 ( )
[ 1927 .] . . -296. On. 1. . 273. . 41. .:
- :
, [1925/1926 . .]: . . 217. . 1-1 .
851 ( )

( ),
.
279

, 1927 .,

,
852.

- 1928 .
.
40.
, , 853*85.
,
(75,5 %)
(15 %)853, () ,
(85,0 % ) 835. ,
(. 90 %) ,

836.

, ,
. ,
(1926/1927 . .) ,

852 ( )
[ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 44. .:
. [1926 .]: . . 111. . 44.
853 , ,
,

(). ,
, -. .:
1- , 19
1928 .: . . -296. On. 1. . 111. . 86-87 .
853 36 . (90,0 %).
: 1 3
12 . (30,0 %), 3 5 . (27,5 % ), 5 10 12 . (30,0 %), 10
16 5 . (12,5 %). 18 25 11 . (27,5 %), 25
30 14 . (35,0 %), 30 35 12 . (30,0 %), 35 40 2 .
(5,0 %), 40 1 . (2,5 %).
29 . (72,5 % ).
855 1-
, 19 1928 .: . . -296. On. 1. . 111. . 88.
836 (
., .). .: . . 88 .

280

857.

,

.
,
,


1920- .
, ()
1928 .
,
. (),
, ,

(1928 .) .
() () 1928 .,

[] .
()
(1928 .) 858.
- ()
,
(1930 .), :
.
...859

, ,
.
, , ,
() (1928 .),

857 Brandes D Sawn A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 174; . . . . 209.


. .: . . . . 647.
858 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 59-60. .:
1928 . / / :
(1922-1934 .): 6 . 2001-2002. . 6. . 276.
859 -
() () [10 1929 .]: .
. -3316. . 23. . 1324. . 8.

281

,
[ ]
[ ]...860
1920- ., (),
680 ,

60 .861 , , 1929 .
3 %
() 1/5 ( 18 %)
862.
4/5 82 % -
, 1917 .

863. ,

. , (1929/1930 . .) 20 %

3 % 864.
865.
,
, ,

, .

860 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 60.
861 ()
[ 1928 .]: . . -296. On. 1. . 293.
. 50. , , , 1920- . 90 ,
. 200. .: . . . . 1. . 120; .,
. 1 . 120-121.
862 - ,
, 6 %. .: 7-
, 10 1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 55-56.
863 ,
12-15 %. .: , 20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130 .;
7- , 10 1929 .: .
. -2. On. 1. . 3996. . 55-56.
864 . . . . 1. . 120.
865 .: .
[1 1928 .]: . . 1-.
. 23. . 841. . 8.

282

3.53.

...
, ...
,

, ...866
,
,

. ,


.
,
, 1920- .

. , 1923 .
- ,
867.
, 1917 .
868.

,
869.
, 1920 .

. ,
-

866 .
, 30 1927 .: . . 1-, . 23. . 713.
. 38-39.
867 1 000< .
868 .: Brandes D Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 152. Cp.:
, 5
1920 .: . . 549. . 4. . 40. . 52.
869
. 1923 .
; .
-
. .: . . . ., 2004.
. 195.

283

,
[ ]
[ ]...860
1920- ., (),
680 ,

60 .861 , , 1929 .
3 %
() 1/5 ( 18 %)
862.
4/5 82 % -
, 1917 .

863. ,

. , (1929/1930 . .) 20 %

3 % 864.
865.
,
, ,

, .

860 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 60.
861 ()
[ 1928 .]: . . -296. On. 1. . 293.
. 50. , , , 1920- . 90 ,
. 200. .: . . . . 1. . 120; .,
. . . 120-121.
862 - ,
, 6 %. .: 7-
, 10 1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 55-56.
863 ,
12-15 %. .: , 20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130 .;
7- , 10 1929 .: .
. -2. On. 1. . 3996. . 55-56.
864 . . . . 1. . 120.
865 .: .
[1 1928 .]: . . 1-.
. 23. . 841. . 8.

282

3.53.
...
, ...
,

, ...866

,
,

. ,


.
,
, 1920- .

. , 1923 .
- ,
867.
, 1917 .
868.

,
869.
, 1920 .

. ,
-

866 .
, 30 1927 .: . . 1-. Qn. 23. . 713.
. 38-39.
867 1 .
868 .: Brandes D Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 152. Cp.:
, 5
1920 .: . . 549. . 4. . 40. . 52.
869
. 1923 .
: .
-
. .: . . . ., 2004.
. 195.

283

870.
.

>> (11 1920 .) ,
,

. 1921 .
.
.
, 871.

. 1-
, 1921 . ,


872.
,
873.
(
) .
16 1921 .
,

, 874.

870 . . . . 164.
871 1921 . ,

-. .: Schleicher J. Die deutschen Schulen im multinationalen Kreis
Slavgorod. S. 141. Cp.: ,
, 1921 .: . . 549. . 4. . 94. . 19.
872 . ,
1- ( 1923 .)

.

,
. .: . .
. . 195.
873 . . . . 165. .:
, 5
1920 .: . . 549. . 4. . 40. . 53.
874 1922 . ,
1923 . . 1924 .

284

,
,

, 875.


( ),
,
876.
,
1920- .877
878. , 1922 .

40 ., 879.

. 1923 .

. 1924 . ,
, 5 . .
. .880 , -

(),
.
875 .: . . . . 154.
876 , 1 1
1922 .: . . 549. . 4. . 77. . 36-36 .
877 ., .: , [] 1926 .: .
. -296. On. 1. . 111. . 237. ,
. , ,
1930 . ,
. .:
. (), 4 1930 .: . . 17.
. 113. . 822. . 42.
878 () (1923 .):
,
. .:
() [10 1923 .]: . . 549. . 4.
. 257. . 37 . .: -
, . .: . . 170. . 84.
879 . . ...
1914-1931 . 1998. . 173.
880
1920- . , 1928 . 300 . .
,

285

,
, .

, .

881. ,
100 .
. ,
. ,
,
, (,.
.)882.


, ,
, - .
,
.
, ,
, ,
, .

, 883. 1923 .

,
. . ,
. . ,
( )884,
-

. .: Waschkau N. . Kulturbeziehungen der


Wolgadeutschen Republik mit Deutschland, 1918-1933 / / Forschungen zur Geschichte
und Kultur der RuBlanddeutschen. 1998. H. 8. S. 109. Cp. :
, [] 1926 .: . . -296. On. 1. . 111. . 236.
881 . . . . 142; . . . . 164.
882 . . -
20-30- XX . . 398.
883 .:
. [1922/1923 . .]: . . 549. . 4. . 77. . 40 .; Bartels . Zur
Lehrbiicherfrage / / Die Arbeit. 1923. Jg. 1. H. 12. S. 282-283.
884 1924 .
. : .
.
286

. 1924 .
,
.
,
. , 1920- .

25-40 %, 20 %885.
, XII ()
( 1923 .), :
? ...

...886 1925 .

. ,
1924 1925 .
887.
888 . ,
1925 . ,

. ,
,
,

885 .: . . . . 181.
.: Bartels . Zur Lehrbucherfrage. S. 282-283; Idem, lib er den Stand unserer
Lehrbiicherfrage / / Die Arbeit. 1923. Jg. 1. H. 16. S. 374.
( ),
. ., .:
[9
1923 .]: . . 549. . 4. . 243. . 145 .
886 . : . .
. . 66. , I
( ),
II - (
). .: , [] 1926 .:
. . -296. On. 1. . 1. . 239.
887 ,
. .: , 1925 ..
. . -296. On. 1. . 111. . 169.
888 1925 . I (
) 25 %. .: . .
20-30- . XX . . 330.
287


889.
,
. ,
, ,
, , .
,
1926 .
. ,
, ,
()890.
,
,

. , 1920- .
. 25 %
891.
, , ,
892.
,
:
, ,
. ,
, . ...
...893

889 1926 ., ,
.
(1925 . 90 . ., 1926 .
151 . ., 1930 . 450 . .). .: . .
20-30- XX . . 398. .: . .
1920- . / /
. . 280.
890 .:
1925/26 . .: . . -296. On. 1. . 111. . 2.
891
- : , [1925/
1926 . .]: . . -296. On. 1. . 217. . 4 .-5.
892 .:
, 10 1925 . / /
. . 137.
893
[1929 .]: . . -296. On. 1. . 434. . 149. .

288


,
,
: , ,
() . .894
,
, . ,
1920- .

(
) . ,
,

,
[] .
, ,
,
(1926 .),
( )
, .
, ,
,
,
. ,
,
. ,
, ,
,
,
895.
,
,
, 896,

: 5- / /
. 1930. 6. . 18.
894 , [] 1926 .: . . -296.
. 1.. 111. . 239.
895 .
. .: . . . . 204-205.
896 ( ,
I II ) , ,
289

,

. 1926 .

, ,
II ,

897.
( 1926 .) : ,
, ,
, .
...898
,
, 1927 .
( 1913 .) 899.
( 1927 .)

:

, ...
900.
, , ,
,
.
, ,
,
100 %901.

. .:
1925/26 . .: . . -296. On. 1. . 111. . 2 .
897 , [] 1926 .: . . -296.
On. 1. . 111. . 239. .: .
[1926 .]: . . 41-44.
898 , [] 1926 .: . . -296.
On. 1. . 111. . 237.
899 1913 . 717 ,
1,5 ., 1927 . 197 (676 . .),
1928 . 219 (873 . .). .: ()
. . 299. .: . . . . 206.
900 ( )
[ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 41.
901 1919 1927 . . 200
, 27 . .:
Waschkau N. . Kulturbeziehuogen der Wolgadeutschen Republik m it Deutschland. S. 112.
290


902. ,

, 903. 1927 .
,
,
-
904. , (1926/1927 . .)
50 %, 40 %,
10 %.

, 1920- .,
,
,
. , (1926/1927 . .)
54 , 18 ( 33 %) .
( )
(1927 .) ,
, 20
.
: 1927/
1928 . .
905.

1928 . ,

.

(1926 .) , , ,

. .: . . / / .
. . 214.
902 ,
. ., .: Seltenreich J. Mein Arbeitsbuch fur das 3. Schuljahr der deutschen
Schulen 1. Stufe der Krim. Simferopol: Krimer Staatsverlag, 1927.
903 Cp.: , 6
1930 .: . . 17. On. 113. . 822. . 19.
904 . . . . 196.
905 .: . . -
1920-1930- . //
: X . ., , 18-21 2003 . ., 2004. . 7.

291

906. (1928 .):


;
... ,
,

.
. .
.
, ,
,
.
50 .
( )
,
.
( )
. ,
.
, , (),

, (!)
907.
,
(1928 .),
.
,
908. ,
(1929/1930 . .)
24 - (. .
) , (12 ),

906 .: . . .
. 16.
907 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 56-57. .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen
im Sowjetstaat. S. 172;
(6) , 20 1930 . / / . . 42-43.
908 ., .: , [] 1926 .: . .
-296. On. 1. . 111. . 237; . . . . 1. . 120. .:
Lohengriin. Die Biicherfrage in den deutschen Schulen Sibiriens / / Der Landmann. 1928.
H. 52 (284). S. 6.

292

(45,2 %).

. . , 1930 .,

: ...
, ...909
1920- .
.
, 1920- .,
.

.

910.
,
,
, :
,

1928 .911
, ,
... - ,
,
912. ,

, ,

...913.

909 . : . . . . 183.
910 . : Wegele U. Die Gesellschaftskunde in den deutschen Schulen erhohten
Typs / / Revolution und Kultur. 1931. Jg. 2. H. 7. S. 236-241; T. .
Ig29 . / / (). 1995.
2. . 198;
[1927 .]:
. . 1-. . 23. . 720. . 36.
911 ( . ), 16 1928 .: . . 1-. . 23. . 850. . 12 .
912 ,
( . ), 16 1928 .: . . -1. . 23. . 850.
. 12.
913 .
293




. , ,
-
(1928 .)
II ,
, 914. ,
(), 1920- .
60 %,

915.
, () . 1929 .,
,

.
...916
1920- .

, .

,
917.
. ...
, ,
() 1928 .
,
.
,
...918 ,
,

914 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 55.
915 ,
20 1929 .: . . -3316. . 42. . 95. . 130 .
916 . . 131. .: (6)
, , -
[ 1929 .]: . . 17. . 113. . 717. . 64 .
917 ., .: ,
1928 . / / . 107.
918 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 53.
294

1920- .
919,
. ...
,
, . ,
. ,
, ...
,
()
, ,
,
, ,
,
, ,
. .
,
.
, , (. ., )
,
920.
,
. ,
, ,

, 1928 . .
( , )

.
1920- . -
921. ,
()922,

919 .: , [] 1926 .: . . -296.


. 1.. 111. . 237.
920 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 53.
921 . .: Bartels . Die neue deutsche Rechtschreibung / / Zur neuen
Schule. 1925. H. 3. S. 49-53; Mickwitz R. Gotisch oder Lateinschrift? Zur Diskussion / /
Kultur und Schule (Novosibirsk). 1927. H. 4. S. 5.
922
. ,
() ,
. .: Buchsweiler . Zur sowjetischen
295

,
, ,
, , ,
, .
,
, ,
,
. ,
,
, , ,
923.


,
, .
(),
,
.
,
, ,
.
, , ,
()
.
, ,
. ,
,
.
...
()924.

925,
.
1920- .

Sprachpolitik zwischen den Weltkriegen. Am Beispiel des Deutschen / / Rufllanddeutsche


im Sowjetsystem bis zum Zweiten Weltkrieg. Minderheitenpolitik, nationale Identitat,
Publizistik. Essen, 1995. S. 56-80.
923 . . -
1920-1930- . . 9.
924 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 54.
925
(, , , . .).
296

.
,
, ,
, ,
.
926,

. ,
,
, ,
, . ,
,
, . ,

,
.
, ,
927.
() , ,
, (1928 .), -
(,
, , , .),
928.
929

930. , ,
,
,

926 ., .. [1927 .[:


. . -296. On. 1. . 308. . 108.
927 ,
, . .:
, 1928 .: . . -296. On. 1. . 293. . 54.
928 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 55.
929 , , (1926 .)
, . .:
, [] 1926 .: . . -296. On. 1. . 111. . 237.
930 ., : ; (
) [ 1927 .]: . . -296. On. 1. . 273. . 44.

297


931.

, ,
(, ,
.)
, () 1928 .

,
, ,
.

, , . .
, 932

. , ()

: 933934.
( , ),
:
[ . . .]
931.


()
.
, , , () . .
,
.

931 [
1928 .]: . . -296. On. 1. . 293. . 55.
932

1929 . .:
, 9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 91, 94,
97-98.
933 1929 .
1930 . 100 % . .:
() 12 1929 . ,
8 1929 .: . . 17. . 113. . 719. . 129-129 .
934 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 57-58.
298




935.

: ,
,
[] .
...936 ()
,

,
,
937.
()

( 1928 .) , ,
... [ . .]
, ,
, ,
...938.
,

( , ),
()

, 939.

,

. ,

935 , 1928 .:
. . -296. On. 1. . 293. . 57-58.
936 .
*
937 ()
[ 1928 .]: . . -296. On. 1. . 293.
. 50.
938 . .:
, 9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 82.
939 ()
[ 1928 .]: . . -296. On. 1. . 293.
. 50.
299

, ,
1931 . ,
, -
(), 1930- .
9/. 12 1933 .
()
,

.
, ,
(
) 940941. 26 1933 .
()

,

,
942.
,
,
.
,
, ,
,
,
. 1920- .
, ,
. 1930- .
,

940 . . . . 154-155.
941 .: ()
1917-1947 . . 1. . 166-168; . .
. . 183-184.
942 : ,
, . :
, , , , , , , ,
, , . ,
(
): , , ,
,
. .:
/ / . 1933. 2. . 17-18.
3 0 0

-
,
.
,
.
1938 .
( )
943.

"!

U
\ .

943
., .: ()
, 23 1938 . / / . . 212-213.

III. ()

1. ()/ ()

,
, !

. . , 1918 .1
1 .1 .


.
. ,


.
.
1920- .
- .



,

. ()
1917 .
()2. ,

1 . . : . URL: http://az.lib.ru/b/blok_a_a/text_0020.shtm l
(21.09.2010).
2 XX .
,


(),
,
(),
.
() , ,
,
.
, () , . .

, .

,
. ,
()
,
.

()
. ()
: ,
,
().
.

: ().
1924 . ()
,
,

3.
1917 .
()

, .
-
. .1. . . (). , 1967.
. 37-56.
3
.: . () , 10
1928 .: . . 17. On. 113. . 595. . 24.

303

( ),
.
() 4
.
( 5)
() ,
(
),
1920 .

,
6.
1 .2 .

( )

1917 .
()
,
, 7.
,

, . .

4 , ,
, .
5 , , .

1920- . .
.: Gitelman Z. Y. Jewish Nationality and Soviet
Politics. Princeton, 1972; The Jews in Soviet Russia since 1917 / ed. L. Kochan. Oxford,
1978; Low A. D. Soviet Jewry and Soviet Policy. New York, 1990; Jews and Jewish Life in
Russia and the Soviet Union / ed. Y. Roi. Ilford, 1995; . .
. . ., 2003.
6 , 1918 .

(). .: . . ().
. 77.
7 ,

, , ,
, ,
. (),
, , , ,
. .: . .
(). . 69-70.
304


, ,
,
, 8.

() ,
. ,

,
9. ,

, ,

().
1917 . 600 .
,
. ,
, , , , ,
, 10.

, 150 . . ,
1918 .
(),
() ( 1918 .) .
1918 .
, , , , , ,
, 1918 . ,
, , , , -
. 1918 .

8 . / /
. 1930. 6 (8). . 23;
. . [7 1919 .]: .
. -130. . . .705. . 80.
9 , , 1919 . 95 % ()
. .: () ()
15 1920 . 1 1921 .: . . 17. . 64. . 68. . 1.
10 . 5 / /
. 1923. 1. . 212-213; / /
. 1920. 20 (77). . 3. 1923 .
194 . , . .:
/ / . 1923. 3-4. . 211;
. . / / : / . . . .
., 1994. . 425.

305

()11. 1918 .
1- ()
,

12.

, (1917 .) . 880 . .13
()
,
(). (,
, , 2- ,
) ,
800 (), .
, , , ,
, 1918 . 14.

(). , ,

() ,
(),
-
,
( ).
,
() ,
. , ,
, ,
15. -


(). ,
()

11 . . (). . 72. . :
(1922-1923). ., 1923. . 281-283;
. , 1961. . 1. . 339-340.
12 . . 1. . 339-340. .:
. . 282.
13 880 . , (1917 .), 600 . .
. .: . . / / . . 222. .:
. . 281.
14 . . (). . 73.
15 50 %
().
306


, . . ,
()

, ,


()16.

,
17. 1918 . 1-
(),
.
,
, , ,
18.

()19. ,
, -
.
. .
: ... ,
1918 ,
, , ,
, .
,
, -,
...20 1918 .
, ,
, ,

16 . . (). . 73-75. . :
/ / . 1920. 3 (60). . 1.
17 150 .
, 50 . ,
, , , , -- . .:
. ., . . / / . . 226.
18 / / . 1918. 6. . 7-8.
19 , 1923 .
2 454 . , 443 . .: / / .
. 156.
20 . : . / /
. 1994. 2. . 35. .:
/ / . 1919. 20 (77). . 1.
307

- . 1918 .

,
()21.
,
1918.
().

1919 . ,
- 22.
(),
.
1919 . (26 ) (),


,
()23. ,
, ()
(9 1919 .), , ,
,
.
1.3. :
VIII (), 1919 . (8-23 ),

,
.
()
,

.
: ...

21
/ / . 1918. 2. . 8; .
. . 36; . . (). . 76.
22
, 15 1919 . / / - (1919
1920) / . . . . ., 1994. . 1. . 27-29.
23 ,
12 1919 . / / - . . 1. . 22-23;
, 26 1919 . / / . . 23.
308

, ,
-
. ? ... ,
.
,
24. ,

().

(), VIII
,
, , .



() .

,
.

VIII
() .

()
(),

,
.
() ,

,
.
, (),
25, (
) ,
,
.
VIII ()

24 (): . ., 1959. . 286-287; . .


(). . 96.
25 , , ,
.
309

.

. ,
, (21
1919 .)26
()27.
,
(),
1919 . ()
.

, : ...
: ,
, .
, ,
.
, ...28
, ()
, ,

( -)
, . ,
, ,

() -
().
()
() /
29,
, ()

26 ,
, .
27 . . (). . 98. .:
()
[9 1919 . ] / / ()- () . . 1:1918-1933 ./
. . . , . . , . . . ., 2005. . 26-27.
28 ()
/ / ().
1919. 7. . 2.
29
(), ,
. . : / /
. 1920. 3 (60). . 1.
310

.
-
.
.
/ () , ,
. . ,
,
, ,
,
. ,

().


[()]>>, ,
,
, ()
.


, .


.
,
().

() -
30.
/ ()

( )
. /

,
(). ,
() -
( , )
, .

30
()
/ / (). 1919. 7. . 2.

311

1919 . (2 ) ()

,
, 31.
, 1919 1920 .
()
():
1) -
, , ,

;
2) -
, (
, , , , , )
.
(), 7-
(2 -4 1919 .),

, :
(,
, . .).
.
,
...32 , 7-
()

, , ,
,
,
()

31 , ( 1920 .)
(,
)
. :
...

,
. . : . . ().
. 100. ()
,
.
32 (). 1919 .: . , 1961. . 193.

312

,
33. , (),
()
, -
()
34.
1920 .
, :



. :

...

, . .
35. , () ,
,
,
,
36.
1.4.
VIII ()
1919 . 2-
,
-
37.

: ,
() ,

33 . : . . (). . 107.
34 .: . if . (1920-
). ., 2001. . 42.
35 () , 26
1920 . / / . 1990. 2. . 221-222.
36 . : / / (). 1921. 27. . 4 -5.
37 ( )
()
().

313

,
38. 3-
() ( 1920 .)
,
: ,
,
, VIII ...39
, ,
(),
, ,
. ,

, ,
, .
() ,
40.

,
41.

()
- (
) , ,
42. 1920 .
, , , , ,
-, , , ,

38 ()
18 1 1919 .: . . 17. . 64. . 11. . 55-55 .;
. . (). . 111-112.
39 / / . 1920, 14 (71).
. 4. .: () 15
1920 . 1 1921 .: . . 17. . 64. . 68. . 1-3.
40 4 : , -, -
. . : . . . 1917-1940 . .,
1990. . 66-68.
41 ,
1919 .
. .:
() 15 1920 . 1 1921 .: . . 17. . 64. . 68.
. 1-1 .
42 ()
18 1 1919 .: . . 17. . 64. . 11. . 55 .

314

, , ,
()
. , ,
33 (), 1 200, 22,
60, 50, () 400,
645 .

()43.

. ( 1919 .)
4-

() ().
,
() (
),
VIII ()
.
1919 . ()

,
() 1919 .
44. 1919 .
30 45, ,
, , ,
, () .
(),
1919 ., -
-
(), 46.
,
. ,

43 . . (). . 113. ,
, ,
, 16 . .
44 / / . 1920. 3 (60).
. 1; . . (). . 114.
45 4- / /
. 1919. 42 (50). . 2.
46 4 -
() 1919 .: . . 17. . 63. . 4. . 4. .:
1- (), 21 1918 .: . . 4. . 95.
. 18-26 .

315

1919 . ()
68 ., 225 .,
() 140 . . .47 1920 .

() ,
1 200 . 1920 . -

() - .
-
, (),

()48.
()
,
. ,
2 1919 . 2-
,
, , , ,
, , , , , , ,
, 49.

() ,
,

. ,
, , ,
50.
()

47
(), ( ),
(). .: . 1920. 23 ; . .
(). . 114-115.
48 4 -
() 1919 .: . . 17. . 63. . 4. . 4-6; . .
(). . 115. .: / /
. 1920. 4 (61). . 4.
49 2
/ / . 1919. 22 (30). . 2; 2
/ / . 1919.
24 (32). . 2.
50 / /
. 1919. 28 (36). . 4. .: 2

316

, ()
()
. ,
,
. , 1919 .
,
()
()51. , ,
,
() ()
.
1919 .
, , : ,
, , , . 1920 .
() , , , ,
, , 52.


(). ,
-

, -
,
-
. , ,
. , ()
, 1920 ., ,

53.

()
. 1920 .

[21 1919 .] / / ()() . . 1. . 22-25.


51
.: (), . .: . . 44
On. 1. . 61. . 36;
| [26 1921 .]: . . 105.
52 / /
. 1919. 27 (35). . 2.
53
. . . . . . [29
1920 .] / / - . . 1. . 72.

317

, ()
(4 ) ,
,
54.
19 1920 .
. . , . . , . . ,
. , . . ( ) . . ,
,

55.
( ),
56.

, .
,
,
(). , 1920 .
, ,
, ,
. - 1920 . ()
,
,
, 57.

1.5. :
()


(). ,
, ,
,
- ().
,

54 6 , 4 1920 . / / . . 1. . 87.
55 . . . 43.
56 1920 . .
57 , ,
,
,
, . . .:
. . . . 43-44.

318

. ,

( ),
.
() .

1920 . ()58.
,
()
()59.


,
60 61.
1920 .
/
(),
.
()
62. .
, ()
, , ,

. ,
1920 . (11 )
()
63.

-
,

58 . . (). . 171.
59 (),
-
/ .
60 1918 .
. . .
61 . . (). . 172.
62 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 2-3.
63 . . 2. . : Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat,
1919-1938. Essen, 2001. S. 198.

319

, ,
,
. , ,
, ,
,

(
) .
.
,
, .
(
), (),

. ,
()
.
,

64.
/

,
65. 1920 .
3-
(),
(),

66.
, ()
-
, .
()

64
/ / (). 1921. 27. . 4-5.
65 3- / /
. 1920. 31 (88). . 4; . / /
. 1921. 17 (115). . 1.
66 . 3-
// . 1920. 22 (79). . 1.

320

,
.
1920 . ()
.
(),
. , ,
,
. ,
,
. ,
(),
. ()
-
,
67.

X () (8-16 1921 .).
():
...
-
,
- ...68
, X (),
,
. ( 1921 .)
: ... .
X ()
. 10- ...
,
.
,
, 69.
X ()
1921 .
.
1921 . (26 )*

67 . . (). . 182.
68 , . .,
1983. . 2. . 333.
69 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 2.

321

(),
70. ,

( )
()
. ,
,
()

.
,
.
,
():
...) , ,


; )
,
; )

...7'

72; ...

...

,
,
. , ,
. . 73. ,

() ,

70
/ / (). 1921. 34. . 8-9 . .:
() [ 1921 .]; . . 63. On. 1. . 30. . 8.
71
, 26 1921 .: . . 63. On. 1. . 30. . 12.
72 (1921 .)
(), - ,
-
.
73
, 26 1921 .: . . 63. On. 1. . 30. . 12.

322

, (!): ...
( )
2- ,

...74
1921 .
75.
, , -
- ,
,
, - -...
()
. . ,
, ,
...76
,
() .

,
77. 26 1921 .
(),
()
, , ...
, ...
/
, ,
78.

74

. . 13. .: . . 2. ., 1922. . 7 1

72.

() . . . .
76 . () [
1921 .]: . . 63. On. 1. . 30. . 9.
77 .
( 26 1921 .),
(). .:
,
26 1921 .: . . 63. On. 1. . 30. . 10-11. . : . .
. . 45-46.
78 . (), 26
1921 .: . . 63. On. 1. . 30. . 33. ,

,

323


,
, ,

.
,

. : )

;
)
, ; )
; )
() (. 18 .
.); ) ;
) ,

. .
()
,
79.

(), ,
, , , , ,
,
. 14 1921 . (),
,

()
.
,
, ()


80.

, . . :
. () [ 1921 .]:
. . 63. On. 1. . 30. . 8.
79 . (), 26
1921 .: . . 63. On. 1. . 30. . 33.
80 . . . . 47-48.

324

, ,
-
,
(1921 .)

() 1930 .

1.6. :

1919-1920 . ()
: (), -,
, -, ,
-81. ,
() ()
1920 . IX
() (22-25 1920 .)
, ()
82.

(), 1920 .
, () :
,
(), ,
83,
84. ()
(
)
- . ,
()
.

81 .: : , . , 1981. . 182-183.
82 IX (), 22-25 1920 . / /
... . 2. . 303-304.
83
.
84 1920-1921 .
: , , , , . 1921 .
, 1921 . , 1922 .
. : IX X / /
(). 1921. 29. . 10-11.

325

.
()
,
, ,
.

(). ,
(), ,
,
85.
22 1921 . ()
- (),
, ,
,
: , ,
86. ,
,
: )
,

; )
,
;
)
; )
()
; )
/ . ()
/

- 87
1921 . ()
, , , ,
.
.

85 : 2 . ., 1921-1922. . 1. . 78;
. . (). . 171-172.
86 - / /
(). 1921. 36. . 27-28. .:
() [12 1921 .]: . . 17. . 61. . 191.
. 17-18.
87 . . 2. . 62.

326

() . . : /
.
,
, , 88.
,
,
,
, ( )
. ,
() ,

.
, ,
()
,
-
.
,

()
89.
1921 .
() ,
90.
1921 .
(), ,
, ,
- ()91.

88 . () ,
10 1928 .: . . 17. . 113. . 595. . 24-25. .:
() ,
2 1923 .: . . 60. . 1018. . 61.
89 .: ()
[9 1923 .]: . . 17. . 60. . 1012. . 7;
[1922 .]: . . 995. . 18-26.
90 1920 . 24
.
91 . . (). . 195.
()
1918 .

327

1921 .
/
(),
, , ,
, , , , ,
. , , ,
, ,
, , ,
( )92. 1922 . /
(
) ,
93.
()
, 1922 .
.

/ ,
94.
1920- .
(). ,
1923-1924 . ()
, , , , ,
.
,
/
,

, , . .: . / / .
- 1920-1950- / . . , . . , 1998. . 66-67.
92 . . 2. . 64; . .
(). . 196.
93 ( , ), ( , ), ( ,
), ( , ), (
, ) . : . .
(). . 200-201.
94 1922 .
() 8 .
. .: (). 1922. 2 (38). . 18. . :
. / /
. 1923. 5, . 170-171.

328

95. ,
() 1923 ., ,

, ,
()
.

. , 1923 .
()
: ()
96.

-
. ( )
,

97. ()
()

( ),
98. , 1921 .
()
: -, , ,
, , 99.
(1924 .)

() , ,
, . 1927 .

95 . . (). . 203. .:
(), - 1923 . / / ().
1923. 5 (53). . 42-60.
96 / / (). 1923. 9-10. . 50-51.
97 , , 1921 . (), , , ,
, , . - ()
, ,
.
. 500 . . ()
3 788 . .: . . (). . 206-207.
98 . . 2. . 50.
99 . .
//
. 1960. . 34. . 1. . 199.

329

9 : , , , ,
, , , .
,
, .
(),
52 . (1920 .),
2,5 , 1927 .
19 .100
. :
,
.
,
, , ,
,
, .
1928 . ()
,
, ,
, (. . 14).
1 4

/ ( ), 1928 .
/


1
1928 .

1
1

1
1

1
1

3
2
2
2
2
2
2
1
1
19

1
1
1
1
1

2
2
2
2
1
1
1
1
1
18

1
-

100 . . . 22.
101 (), 10 1928 .:
. . 17. . 113. . 595. . 26.

330

,
,
,
()
, ,
. ,
19
11 ., 6 .

.
, , ,
,
,
.
, ,
.

:
.
1928 . . .
(),
, 102,
, , .

, , 103.
.
()
,
.
(), 11 1928 .,

15 .104

()

102
,
.
103 . () , 10
1928 .: . . 17. On. 113. . 595. . 24-25.
104 13 (), 10
1928 .: . . 17. On. 113. . 595. . 26.

331

105.
(15 1930 .),

,
() (26 )
106.
()
. 21 1930 . ()

, ,
[]
( )107.

1.7.

1921 . 4-
,
() .
,
, ,
()
,
.
() () ,

()108. , ,
,

105 ()//. 1930. 2


(4). . 70-72. .: . . . . 156-157.
106
.
107 , : )
; )

; ) ()
, ; )
; )
, , . . ..
(), 21 1930 . / / ()- ()
. . 1. . 636; .
. . 24-26.
108 . . 281-283.

332

, -
() 109.

, ,
1920- .
. ,
()
, ,
,
110. 1921 ., (),
,
,
- ().
, ,
( ) (
), 3 . .
, 1920 1921 .
15
111.
1921 .
( , -, -
() ()), 17 , 19
103 112.
5 . .113 , ( 1921 .)

109 . . (). . 190-191.


110 1922 . , ,
132 .
111 . . (). . 191.
112 / / . 1921. 24
(122), . 3; - / /
(). 1922. 1 (37). . 21.
(). ,
() (1920 .),
32 (293 ^ 266 ()),
, , , , , , , -
, , , ,
, , - . .: . .
(). . 204.
113 . . (). . 211-212. 1921 .
(),
, 1 700 . .: . . . . 108.

333

520 (),
94, 112, 167 . .114
,
, . 1922 .
16
(108 48 ()),
8 (81 29 ),
4 (30 9 )
. .115 (
, , -)
, -
.
-,
. 1920- .
:- ( ), (
), ( )116.
.
, ,
( )
,
117.
,
(), (), .

,
118.
(1921 .) ,
() (),

114 . . . . 109.
115 . . (). . 211-212. .: . .
. . 108-115.
116 - (), - 1923 . / /
(). 1923. 5 (53). . 51-52; . .
(). . 212. .: (), 27
1923 .: . . 17. . 64. . 114. . 51-56;
() 1 1 1923 .: . . 60. . 1018. . 73-74 .
117 , , (1920-1921 .)
X , . . ,
. . .
118 . . (). . 192; .
/ / . 1921. 24 (122). . 2-3.

334

- ()
119.
90 , 6 .
()120.
. 1921 .
, , ,
, , , ,
.
:

(), - ( )
, ( )
121.

-
. ,
(120 .) (20 .)122.
-
29 21 ,
- ,
(1923 .), 59 , 58 -, 19
, 9 - .
1924 . () ,

123.
(),
, . 1920 .

(), () () .
,
, . 1921
1922 .

119 , , () ,
, , , , .
.
120 . . (). . 208.
121 . . . 2-3.
122 - XII X III
() / / (). 1924. 4 (62). . 92-93; . .
(). . 208-209.
123 . . 280-281. .:
[ 5 ] / / . 1923. 1. . 207-209.
335

,
(6)124. 1923 .,
,
() 125.
,

126.
/ . ,
1920 . 30, 1921 . 81.
1921 ., (), 7
( --, , -, ,
, , ), 44 ( 29, 11,
1, 2, 1) 45
( 15, 26, 4)
.

.
1923 . 3 ( (),
() -
()), 11 25 127.
()

. 1921 .

124
( ), () ( ). : . . ().
. 213. ,
,
( 1923 ,),
. . . (). .:
1920 . / / (). 1921. 28. . 21.
125 - 15 1922
15 1923 . / / (). 1923. 2 (50). . 49. .: . 5 / /
. 1923. 1. . 220-227.
126 . . (). . 213. .: 3.
// . 1921. 24 (122). . 3.
127 . . . . 49-50. .
: . / /
. 1923. 1. . 227-231;
. , 7 1922 .: . . 63. On. 1. . 30. . 31.

336

94 128.

, , , , ,
129. 1921 . ()
6 ( , , , ,
) 5 ( , , ,
)130. 1921-1922 .
, 131, 7
23 . 1922 .
(),
6 23 132.
( 1922 .) :
,

, ,
. , ,

128 ... (). . 213. .:


/ / (). 1921. 32. . 20.
129 ,
. , 1923 .
11 , 3 , 1 , 5 1
.
: 40,
12, 3, 4 . . 1923 .
() (
) 90 . .:
[1923 .]: . . 17. . 60. . 995. . 20.
130 1923 . ()
, (, , ),
(, ). .: . / /
. 1923. 1. . 233-237; .
/ / . 1923. 1. . 242-243. .:
. . . 36-37.
131 1921 . 4-
, -
, , ,
27 : , , , ,
, , , , , , , , ,
, , , , . .:
. . 363.
132 1921 . (), (), ()
, , , . ,
. .: . .
(). . 213-214.

337

,
133.
1920- .
134,
. ,
() ( ),
,
.

( 1922 .) , -
135.
1920- . ()

, -
. 1922 .,
, ,
. , 1922 .
() :


...136 1923 .
, ,
, ,
30 %137. ,

...
138. -
,

133 . : . . . 42.
134 1920- . ,
, 25 . . .:
. , 31 1925 . / /
()- (6) . . 1. . 291-294.
135 () 1922 .: . . 17.
. 60. . 1012. . 1-5; . . . 40-41.
136 . : . . . 37.
137 . 1927 .,
12 . .
138 . . . 37.

338

,
.

- (1921 .)
()/ ().
, .
,
(),

/: ,
, , . .
, ,
()/ ()
, - -
,
,
, ,
, . .
,
.
: -,

; -,
( ),
()
( )
139.

2, ?
2.1.
(),
1917 . 1918 .,
.
, ' ,
- ,
,

139
. . / /
|. 5. . 26.

339

140.
,

()/ ()141. (16 ) 1918 .
1- -

,
()142. ()
- 1918 .
(24 )143. 1919 ., (),
(),
1920 . (26 )
()144. 1920 .
3 73 / ,
9 .
, ()
, ,
.
, ,
(). 1920 . ,
, ()
. 1920 .

140 .: . .
(1914-1917) / / . . : 6. / . . . . , 1997.
. 154-182; Schleicher J. Reichsdeutsche und osterreichische Kommunisten und die
Anfange der Sowjetisierung der sibiriendeutschen Dorfer (1919-1921) / / Forschungen zur
Geschichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 1996. Jg. 6. S. 28-42.
141 . ( 1919-1928 .): . .
, 2003. . 16. .: Pinkus ., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion.
Geschichte einer nationalen Minderheit im 20. Jahrhundert. Baden-Baden, 1987. S. 73;
T. . (1918-30 .) / /
: , , : . . ., 1998. . 138-146.
142 1917 ., 286
, .: . () / /
: . . 2. ., 2004. . 156.
143 1918 . -
17 60 . .: Pinkus ., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion.
S. 73; P () (1918-1921 .) / /
. ., 1970. . 368.
144 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 197.

340

().
145.
1920 . ()
. ,

,
(),
.
()
()

:
. []
- , ,
.
() ...
,
, . /
...
, ,
, ,
()146.

, 1921 .
()
(
, , . .). ,
() ,
, :
, ()
,
. ,
,
,
,
,

145 Pinkus ., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion. S. 74. Cp.:


. . : 1917-1924 . .,
2003. . 549-550.
146
[1924 .]: . . 495. . 292. . 11. . 43-43 .
341

(), ... ,
?147
() (17 1921 .)


().
(),
,
,
148. ,

1920- 149.
()
. , 1921 . 7 . (5
2 )150, 1924 . 4 .151, 1929 .
14 . (9 5 )152.

( 1922 . , 1926 .
). 1922 .

()
( ), (-

147
[1924 .]: . . 495. . 292. . . . 43. .:
1 1920 . 1 1921 .: . . 549.
. 4. . 40. . 3.
148 (), 17 1921 .:
. . 549. . 4. . 73. . 71.
149 . : Pinkus ., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion. S. 74.
150 , , .
[] ,
,
(), . .: 2-
(), 17 1921 .: . . 549. . 4.
. 57. . 42; 1
, 17 1921 .: . . 226.
151 1924 . () ,
,
. : , 30 1924 .: . . 549.
. 4. . 82. . 9.
152 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 96.
342

, , ),
() (
)151. 1922 .
(
)153154. ,

155.

,
, , 156.


157,
. ,
,
.
, -
100 %, ( 1922 .)

158.
(
)159

153 (6), 20 1922 .:


. . 549. . 4. . 73. . 1.
154 .: 16 (6),
1 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 4.
155 ., .: 16
(), 1 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 4;
(), 15 1922 .: . . 12.
156 27 (),
1 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 34; 28
(), 9 1922 .: . . 36.
157 , , 1922 .
() (1922/1923): 30 % , 20 %
, 15 % , 10 % , 25 %
. .: 25
(), 15 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 25.
158 29 (),
18 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 38.
159 ., .: 27
(), 1 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 34; 28
(), 9 1922 .: . . 36.

343

-
160.


.
, -
, - ,
,
, .

.

().
()
, -,
161. ,

()
.
()
,

- 162.
, , ,
()
().
-
.

2.2. : ()


() ,
(,

160 24 (), 4
1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 22; 25
(), 15 1922 .: . . 25.
161
[1924 .]: . . 495. . 292. . . . 43 .
162 . . 44.

344

), , ,

, 163.

()

2- () (
1921 .). :
[] ,
164.

():
,
"...165
,
(), ( ).



,
.
. ,
() . . :

, .
... ,

166. ,
(, 1921 .),
,
, ,
,

163 .: 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 95; [ ], 12
1921 .: . . 168.
164 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 38.
165 . . 39.
166 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 13.

345

().
,

.

()
1920-1921 . ( 2-
()),
167.
,

,
2- ().
, ,

, :
.
, ,
...
. .
...168 ,
()
:
. .
169.
, , ,

,
,
170.
: [] ,
, ,
171.

167 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 13-14.
168 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 98 .
169 .
170 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 38-39.
171 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 102-102 .

346

,
,
:
,
...172
:
... , ...173

, ,

174. ,
,
. 1922 .
(, ,
, .) .

,
175.
,
[] ,
. ,
30 1922 . , 5
,
i.

,
,
.


:
,

172 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 39.
173 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 102 .
174 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 38-39.
175 1
, 25 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 49-50.

347

...176
1920 .,
.
, 1921 . ,
,

177
X () ( 1921 .)
178,

179.
,
,
180.
,

,
.
, -
, , ,
.
,
, 1920- .
, .
()
,

176 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 53.
177 .: 2- (), 11
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 28.
178 () .
179
, 2-
() : , ,
.
, ,
, ...
180 () 1 1920. 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 14. . : 2-
(), 11 1921 .: . . 26,28.

348

181.
2- ():
.
,
, ,
. ,
, , ...182
, ,

, 183.

,
.

( 1921 .), ,
, ,
3 . 184.

1922 .
(),
.
, (
) 185.

181 .: , 9
1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 81 ., 94 .
182 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 107 .
183 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 15.
184 (), 12 1921 .:
. . 549. . 4. . 57. . 169.
185 , ,
: ();
(), ,
,
(, ),
, .
.:
, 27-30 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 59.

349

,
186.
1920- .
, ,

. 1920- . ()
( ) ,
() .

2.3. 180 :


- ,
.

. , 19 1920 .

,
() : !187
1920 ., . . 1-
(),
, ,
:
, 188.
,
, , 189.

,
. ,

186 . ,
21 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 46.
187 . . . 158. .: . . . . 9.
188 , 2 1920 .: . . 549. . 4. . 37.
. 3 .-4. . : . . / / :
. ., 1998. . 211-219.
189 .: . , 16 1920 .: . . 549. . 4.
. 37. . 68-69. .: . . : ()
1920- . / / .
. 2. , 2000. . 133-144.

350

,
: ,
,
190. ,
-
- .
,

, 1-
(), 1920 .
:
.
, .
,
, .
,
, ,
. ...191
:
. , , ,
()

. :
[ ], 192.

,
, ,
. 1-
()
,
193.
,

190 2- , 17 1920 .: . . 549.


.4.. 37. . 51.
191 , 2 1920 .: . . 549. . 4. . 37,
. 4 . .: . , 16 1920 .: . . 67.
192 , 2 1920 .: . . 549. . 4. . 37.
. 9.
193 (), 20 1920 .: . . 549. . 4.
. 37. . 105. . : 2- , 17 1920 .:
. . 44.

351

. ,
, .
...

-
...194

, ,
, ():

. ,
,
. ...
,
, . .
...195 ,

, ,
, , . ,
,
():
,
.
,
196. , ,
() ,
197. ,
, 1920-1921 .
, ,
:
, .
... ,
.
[], , -

194 . , 20 1920 .: . . 549. . 4.


. 37. . 90. . : (), 20 1920 .: .
. 105.
195 2- , 17 1920 .: . . 549.
. 4. . 37. . 46.
196 . . 44.
197 (), 17
1920 .: . . 549. . 4. . 37. . 35.

352

. 1. . . . . , 1919 .

. 2.
(. , - , 1933 .)

. 1 8 . X V I I ( ) ! , 1 9 3 4 .

. 19. ! .
. , 1 9 3 3 .

...
,
198.
1-
, (, ,
, , ) (
). ,
199. ,
. 1920 .

,
, 1920 .


, ,
.
1-
() 1920-1921 .
, :
,
.

,

.
,

200. 1-
() :
, ,
,
, .
201.

198 (), 20 1920 .: . . 549. . 4.


. 37. . 105.
199 . .:
() 1 1920 , 1 1921 .:
. . 549. . 4. . 57. . 1.
200 ., .: (), 12
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 169.
201 2- , 17 1920 .: . . 549.
. 4. . 37. . 62.

353


,
. . . 1921 .
(), 1-
, ,
, .

, ,
.
-
,
202.
,
,
, .
() . . ,
1920-1921 ., :
...
,
1920 .,
.
X (),
, 1921 .
(). ,

,
(). , ,
. :
-
, [1921 .] .

...203
,
,
(), 204,

202 . . . . 133-144; . .
. . 147.
203 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 2.
204 2- (), 11
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 23;
(), 1921 .: . . 255. . 26.

354

.
()
. ,
(),
. 1920-1921 .

().
, ()
,
.
()

.
: ... ... ,
.

205.
(),
.
- ,
,
206.
()
,
.
1920 . 1921 .
.

.
,
, 2-
() ( 1921 .). ,
...207 -

205 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 17.
206 ,
,
.
207 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 17.

355

()
: ,
,
,
. , ,
...
, 208.

(),
.
1921 . 2-
()
,

,
.

()
.

.
, ,
, .
()
, ,
.
()
, 209.

, (),

. :
, ,
,
,

208 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 17.
209 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 32.

356

.
,
2-
,
210.

. 1920 . ()
(, , ) ,
,
1921 . : !211
,

.
, ,
, ,
, ...212

,
. 2-
()
- 20
. -

,
213. ,


. ,

(),
.

210 , 12 1921 .:
. . 549. . 4. . 57. . 173.
211 . , 20 1920 .: . . 549. . 4.
. 37. . 91. , , 1920 . 70 .
.: 2- , 17 1920 .: . . 49.
212 2- , 17 1920 .: . . 549.
. 4. . 37. . 49.
2,3 , 12 1921 .:
. . 549. . 4. . 57. . 174.

357


214.

() , :
" ,
.
, ,
...215
1921 .
,
.
,


: , ,
, .
1920- .
, .
- ,
,
,
-.

,
()/ ()
.

2.4. ()/()
()


().
-. 1919 .

, , , ,
, , , , , ,

214 2- (), 15
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 36.
215 . . 102.

358

, , .
400 .
() : 1920 .
2 850 720
( ),
(. . 15). ,
, ,
1 500 . 18 . 800
, . .
. ()
(205 5 )21. ,
30 ,
900 600 ()216217.
(160 34 ),
.
()
. , 218.
, , 14
() (, , , ,
), 450 120
. , 120
5 , .
,
,
(14 21 )219.

, , ,
, -.

216 ,
20 1920 .: . . 549. . 4. . 37. . 150.
217 . . 151. 1-
36 -. . , 1920 .
682 1 315 (),
, , ,
. 32 . -
6 ().
218 ,
20 1920 .: . . 549. . 4. . 37. . 151-152.
219 . . 154.

359

15220

(), 1920 .221

()

()

1 500

1 500

900

600

1 500

450

120

570

2 850

720

3 570


.
1920 .
74 ,
1921 . 47.
43 16 ,
, .
1921 .
2201222. 1921 .,
()
. 1920 .,
, , 1921 . 34. ,
59 6.
, , ,
( 1-2 .), 1921 .
, 12.
()
(1920-1921 .)
(. 16):

220 ,
20 1920 .: . . 549. . 4. . 37. . 156.
221 (
) () .
222 22 , , 12
( ), 12 , 1 . .: () 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 18-19.

360

16223

() (1920-1921 .)

2
2
3
4

59
40
38
30
25

13
12
12
12

20
20
15
12
7
7

14
13
14
13
13
13

1920

15

1921

6
14
18
20
21
28
34

12

() 1921 .,
1921 . 4
() 6 ,
- .
,
240 .
1921 . 3
() 26 , 95
, 200 250 .
- ,
2-
() (13 1921 .)
,
:
[sic] , ,
22'*1. 1921 .
500 (),

223 () 1 1920 .
1 1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 4. . :
, 1, . .: . . 20-21.
224 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 53. . : 2-
(), 13 1921 .: . . 28-29.

361

-225.
-, ,
2- (
1921 .) .
. . ,
(70 % )
30 % 226.
1921 .

. ,
( 200 000 , 152 ) ()
-- 1921 . 1921 .
- 4 ,
90 ().
,
,
.
-,

227.


, 228.
1921 . 42
140 229.

. , ,

225 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 29. . : 2-
(), 13 1921 .: . . 53.
226 2- (), 12
1921 .: . . 549. . 4. . 57 . 48. .
() :
(), 1921 .: . . 230-231.
227 - (1921 .),

(80 %); (5 %); (15 %).
228 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 56.
229 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 29. .: Bericht iiber die Arbeit unter der
polnischen Bevolkerang, September 1923: . On. 112. . 475. . 245-247,250.

362

10 000 ( ,
), ()
.
1921 . 24 6
230. 1921 .
2 , , 4 , 8
2 -.
28 , 6 , ,

. , 6 231.
,

, . ,
2- ()
(13 1921 .), :

232. 1919 .
21 (), 1921 .
4, .
10 , 94 10
233. 1-
(), (
16 000 .) .
(1920-1921 .)
.
(),
,
, -.

230 -
. .: 2- (),
13 1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 29. .:
, . .: . . 66. . 56.
231 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 29.
232 . . 58-59. . : .
(), 4 1922 .: . . 549. . 4. . 243. . 137.
233 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 30.
363

,
,
.
-
,
,
( , . .),
,
. 1920-1921 .
,
,
, 50 -234.
1921 .
()
. . 1921 .
1922 .,
. ,

,
235.
,
-,
(),
(, , , ),

.
() ,
1920 . 236.
1921 . 250
()
, 75

234 2- (), 13
1921 .-. . . 549. . 4. . 57. . 30. .:
1921 . 1922 .: . . 243. . 102
105 .
235 . . . 158. .:
. 20- 30-
/ / . ,
1998. . 215.
236 ,
() -.
.: . . . . 133-144.

364

237.
,
. , (
, ), (, ), (, ) .238
()
(),
-239.

. .
240.
, ,
70 % 35 241. ,
:
, . ,

237 2- (), 13
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 31.
() - 40 . .: Brandes D., Savin .
Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 203.
238 5-
.
239 1922 .
:

. ()
,
(),
(), (). .: Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 210-211; .
. . 16-17. .: , 10 1922 .:
. . 82. . 2. . 154. . 115.
240 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 109.
(), 19 1920 .,

. .: . .
1920-1921 . / / :
(). 1990. . 4. . 34-39.
241 1921 ., , 12
. . : Donninghaus V Die Bevolkerung der Autonomen
Republik Krim im Spiegel von drei Volkszahlungen / / Forschungen zur Geschichte und
Kultur der Rufilanddeutschen. 1997. Jg. 7. S. 17-42.

365

, 242.
300
,
, 18 000
243. ,
(), 3/ 4
,
244. ,
, .
1921 . 3 ,
12 (). ,
1921 ., ,
, 245.
1921 .
45 ()246.
, , 1921 .
()
(1 019 .) ,
.
1922 ., ()
2 217 . (0,59 %) ( ),
-
(. . 17)247.

242 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 109.
243 , 50 000 30 %
, 25 % 45 % .
244 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 41.
245 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 109. . : . / / . 1999. 2.
. 113-120.
246 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . . 1923 . , 2 598 ()
32 . (1,2 %), 24 . (0,9 %), 51 . (1,9 %), 62
. (2,4 % ), 299 . (11,5 %). .: .
IV , 1923 . / . . . . ., 1992. . 175.
247 Pinkus ., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion. S. 73;
/ / (). 1923. 7-8. . 56-61.

366

17248

() (1922 .)
.

270 409

72,0

3,80

22 078

5,88

0,94

19 564

5,20

7,20

9 512

2,53

78,00

5 649

1,50

10,80

2 217

0,59

1,98

1964

0,53

16,30

1472

0,39

32,80

938

0,25

7,96

1 000 .


( ), ,
42 ,
. 1921 .
() 400 .
, 80 248249. 1922 .
154
(
), 1923-1924 .
, 275 250.

248 ()
,
. , 1 000 .
() 3,8 ., 1 000 78 ., 33 .,
16 . . . .: . . 61.
249 2- (), 13
1921 .: . . 549. 6. 4. . 57. . 30-31. .:
, 30 1920 .: . . -1235. . 95. . 150.
. 176.
250 () 0,08 %
( 0,38 % ,
, - 0,24 %
). .: . . . 158. .
: . . , 1918-1941: 2 . , 1992,
1994. . 1.. 162.

367

, , 1920- .
-
251.

, -
. ,
(1925 .),
, 60 -.
50 . (83,3 %)
10 (16,7 %) 252.
1926 . 7 153
415 .253

. 1 1925 .
1 % (52 .)254. . ,
,
() . .
27 1925 . :
[. . .]
,

-. ,
. 1921 1922 .
,
...255

251 IX () (1925 .)
1,3 %, 2,3 %, 10,8 %.
252 .
, 14 1925 .: . . 1-. . 23.
. 570. . 5. . : . . ...
1914-1931 . 1998. . 120.
253
, 26-27 1926 .: . . 1-. . 23. . 570. . 25.
254 (1 1925 .)
9 %, 4,6 %. ,
1,6 %, , 0,8 %. .:
( ()) XI
. , 1925. . 12-13. .: Die Parteiarbeit in den deutschen Kolonien / /
Die Arbeit. 1925. Jg. 3. H. 14-15. S. 1808-1809.
255 OK () .
, 17 1925 .: . . 4093. . 2. . 616. . 21-22.

368

, 1925 . 9 ,
- 1,1 %
() 256. 1925 .
18 ,
257.
, , ,

. (1925 .)
,
. (),
(3 1925 .), :
,
,
... [] , ,
...

...258
()
. ,
() 1926 . 7
(), ()
8259. , 46 . , 1926 . 77 .260
1925 . 34

256 ... . 61-62.


257 Donninghaus V. Die deutschen Kolonien auf der Krim in der ersten Halfte der
zwanziger Jahre des 20. Jahrhunderts: politische, wirtschaftliche und kulturelle Aspekte / /
Forschungen zur Geschichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 1995. H. 5. S. 71.
258 OK ()
, 3 1925 .: . . 4093. . 2. . 616. . 14.
259 . . . 158.
260 ()
[1 1927 .] / /
(1921-1975 .): . ( ) /
. . . . ; ., 1997. . 19-20. .: .
20- 30-
. . 215.

369

-261. XIV () (
1925 .) 705 .
262.
-
1920- ., , ,
.
(1927 .), 5 561 (0,49 %) .
( ),
(. . 18)261 ,
169 .
, 214 ., 83 ., 127 .
393 934
1 069 .264 ,
.
1920- .
-, :
,
,
,
265.

261 (), 1924 .


8 . , ,
- . .: Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 209, 252.
262 . . . 159; Pinkus .,
Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion. S. 75. . ,
1920- . 2 000 ,
()
. .:
[ 1924 .]: . . 495. . 292. . 11. . 43.
263 , 1927 . 5 561 () . 20 .
(), 700
300 . .: Pinkus ., Fleischhauer I. Die
Deutschen in der Sowjetunion. S. 75.
264 .: () . ., 1930. . 138-141. .:

, 26-27 1926 .: . . 1-. . 23. . 570. . 25.
265 . : Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 209. Cp.:
T. . . . 148-149.

370

182

(), 1927 .
( )
()

743 167

65,00

134 030

11,72

49 511

4,33

13 336

1,17

12 181

1,07

5 561

0,49

4 044

0,35

2 007

0,18

10 000
42 ().
157 , 155, 143,
621 . . (. . 19).267
1 9 ^

(), 1927 .
( )

() ()

10 000 .

480 098

208 757

688 855

64,90

88

76 889

46 039

122 928

11,60

39

34 429

10913

45 342

4,30

155

10 661

1 537

12198

1,15

868

8616

2 542

11 158

1,05

143

3 616

1610

5 226

0,49

42

2 863

819

3 682

0,35

238

2 154

423

2 577

0,24

621

1 377

433

1 810

0,17

157

266 () / / .
. . 1930. . 537-538. .: ():
. . 63. On. 1. . 377. . 3-6.
267 () . . 137.
371


: 1927 . 687 ., 1929 .
, 927 .268
: 1927 . 149, 1929 . 179.
,
: 1926 . 30,7 %,
1928 . 33,6 % (. . 20)269. ,
, -
:
1928 . 2,2 ()270271.
2 0 27i

() (1924-1928 .)
1 1924

1 1926

1 1928

()

572

49,6

1 388

60,4

1706

67,6


()

579

50,4

909

39,6

816

32,4

288

25,0

705

30,7

848

33,6

691

60,0

1 281

55,8

1 166

46,2

1 151

100,0

2 297

100,0

2 522

100,0

() ,
.
2- ()
: [
] 272.
() .

268 () . . 138-141.
269 66,4 % . .:
. . 146.
270 ()
- (10 1 . .),
(5,7 1 . .). .: . . . . 2. . 57.
271 . . 56.
272 , 12 1921 .:
. . 549. . 4. . 57. . 144.

372

():
,
. ,
273.
:
,
274. 1927 . 5 226
718 (13,7 %).
14,2 %, 21,1 %,
25,2 % (. . 21). , 1927 .
() 143
, 17, 13,
12275276.
/ 27

() 1927 .277

591 368

85,8

97 487

14,2

688 855

100,0

110 927

90,2

12 001

9,8

122 928

100,0

33911

74,8

11431

25,2

45 342

100,0

9 787

80,2

2411

19,8

12198

100,0

9 305

83,4

1 853

16,6

11 158

100,0
100,0

4 508

86,3

718

13,7

5 226

3 019

82,0

663

18,0

3 682

100,0

2 275

88,3

302

11,7

2 577

100,0

1 428

78,9

382

21,1

1 810

100,0


(), ,
,
(), ,
. ,

273 2- (), 12
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 44.
274 2- (), 15
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 139.
275 () . . 138-141.
276 : . . 137.
277 .

373

(1929 .),
, . ,
1929 .
103 ,
. 3,8 %
, 8,4 %
278. ()
, 5 .,
. 33
1929 .
, 4 () ,
279.
11 .
(1930 .) 8 0,07 %
280. 1929 .
23 . . 22 ()281.

- .
23
282
() 283 ., 40 %
283.
1928 . 86 .,

278 1928 . 52
(), 2 3 . .:

[ 1928 .]: . . 1-. . 23. . 842. . 74. .: Brandes D., Savin A. Die
Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 252-253.
279 (), 28
1929 . / / . . 35.
280 () 12 . .: . (), 20 1930 . / /
. . 39-40. 1938 . 92 . .
() 141 (0,15 %). .:
(), 2 1938 . / /
. . 91-92.
281 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 78.
282 15 , 6 2
.
283 . : 7-
, 10 1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 69.

374

- (51 .)284.
-
. , , 2 386 .
, 1928 .
.
,
(670 .) (),
- (1 716 .)
, 285.
16
() 2 ,
-286.
9
1929 . ,
, :
, 287.
() , ,
, 288.
:
1930 . 36 . .
3 (36
()), ,
(), 289.
. , 1929 .
(),
()290.

284 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. On. 113. . 717. . 67 .
285
[ 1928 .]: . . 1-.
On. 23. . 850. . 49-50.
286 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 61.
287 , 9 1929 .:
. . -3316. . 42. . 99. . 74.
288 . . 81.
289 .
[ 1930 .]: . . -3316. . 23. . 1358. . 130.
298
7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 67. ,

375

1930 . .
()
:

...
.

...291 , 1929 .
9
34 27 292. 7-

(10 1929 .) ()

-, 0,3 %
. ,

, 293.


, , - ,
()
() 24 1928 .
,
294. (1929 .)
. , ()
0,15 %,
0,08 %, -

() () ()
1930 . .: . (),
20 1930 . / / . . 39-40.
291 ()
() 6 1930 . ,
4 1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 41.
292
[ 1930 .]: . . 17. . 113. . 822. . 26. 1928 . ()
8 ., 3. .: . .
. . 1. , 1995. . 81.
293 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 57.
294 24 , 3
.

376

0,34 %, 0,22 %293.



. ,
( ) 120 - 2
,
4. , 1928 .
()
.
() 1928 . 8 ,
,

(80 %), 60 .
(), 300 ,
50 % ,
31 . ()
,

-,
, , ,
295296.

297
,
1927 .
. 1930 .,
(),
3 , 3
, 3
. ()
- .

(): , ,
, 298.

295 ()
, , - [ 1929 .):
. . 17. . 113. . 717. . 67 .
296 . . 67 .-68.
297 ., .:
, 22 1926 .: . . 1-. . 23. . 569. . 40.
298 ()
[

377


, , , ()
- (
) :
,
, ]
.
*299.

. 1927 .
-, 1929 .
13 700 .
3 19 ,
-. , ,
32 . 82 (22 60
()), 5 7
.
(58 .),
2 10 .
: 1929 . ()
24 .,
(21 .). :
,
- ()
. , ,

.
() :
, (
30 % ),
300.
, , ,
()301.

1930 .]: . . 17. . 113. . 822. . 15.


() 1930- .
.: . . . 160.
299 ()
[ 1930 .]:
. . 17. On. 113. . 822. . 17.
300 . . 18 .
301 . . : . . . . 1. . 45.

378


-, ,

,
-
.
,
(),
,
.
1920- . (),
,

,
,
,
,
, ,
. .
() (
, ,
. .)
(), -
.
. , -
41 16 .
302. (),
, , -
1929 ., :
,
.
,

...303
4

302 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 68 . . : .
. . 63.
303 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. On. 113. . 717. . 68 .

379


,
, 304.
() 1929 .
, ,
. 29
1929 .

. ,
, ,


305306. 1930 .
()
,
.
(),
,
()
, 1920- .

2.5. :
1920 .
,
. 1-
() ( 1920 .)
(
)
300. 1921 .
(),
52 ,

304 .: Bericht der KRO der OGPU Die deutsche konterrevolutionare Arbeit in
der UdSSR, Moskau (vor dem 14. Juli 1925) / / Hedeler W., Savin A. Die Deutschen in
der UdSSR eine fiinfte Kolonne? Die sowjetisch-deutschen Beziehungen M itte der
1920er Jahre aus der Sicht der OGPU / / Internationale wissenschaftliche Korrespondenz
zur Geschichte der deutschen Arbeiterbewegung. 2006. H. 2-3. S. 321.
305 .: . / .
. . ., 1997. . 288-290; . . 1900
1991. 1996. . 208-209.
306 () .:
Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 197-201.
380

307.
,
1921 .
,
308309.


(. . 22).
22309

(1920-1921 .)

1920
188
281
173
289
298
1921
278
220
258
242
384
276
206

3 093

86
376
551
620
861
541
410
431
494
695
466
475

6 006

()
250 , ,
, 500.
1920 . 1921 . 300 500 . ,
() 310.

307 ,
( ), 34
.
308 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 37.
309 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 3.
310 .
381

()
. . ,
,
( ), , , ,
, ,
311.
,
-,
()
, .
, : ()
, ,
. , , ,
,
.
(),
,
, , .
...
312.
1921 .


.
,
() .
1921 .

() .

(),
313.
17 1921 .,
(, ,

311 2- (), 16
1921 .: . . 549. On. 4. . 57. . 96.
312 2- (), 16
1921 .: . . 549. On. 4. . 57. . 93 . .: . .
. . 147.
313 Auszug aus dem Sitzungsprotokoll des Zentralbiiros der Deutschen Sektionen beim
ZK der RKP(B), 9.02.1921: . . 549. On. 4. . 162. . 76.

382

),
(, , )
, 314.
, . ,
(14 .)
()
.
.
( ),
,
.
315 ,
.
,
,
316.
,
.
()

1921 . , . . :
,
, 317.
,
,
. 1920-1921 .
,
: , ,
318.
,

314 (), 17 1921 .:


. . 549. . 4. . 73. . 71; Bericht des Zentralbiiros der Deutschen Sektionen
beim ZK der RKP(B), Februar 1921; . . 100.
315 .; . . . 607-612.
316 () 1 1920 .
1 1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 4-5. .: Brandes D., Savin A. Die
Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 200.
317 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 5.
318 (1920-1921 .)
, .
383

,
.
() ().

- :
,
(), ,

319. ,

: .
,
[] .
, ,
.

().

. ,
(1920-1921 .) 3 (, ),
4 (
, , , , )320.

,
(). 1920 . 1921 .
2 192
. (1 126 .)
, , 321.
1 066 ()
(48,6 %). 71 ., 37,
28, 16, 30, 16,
11, 31, 11 . .
64 .

-
(361 .).

119 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 5.
320 .
321 , - (, )
249 -, ().
384

(182 .), (34 .), (57 .),


() (14 .) . .322 1921 . 92
, 55323.
2- ()
1921 . .
,
,
, 324.
,
,
325,

- ,

.
, ,
-
.
,
.
,
,
(),
,
. , 1921 .

, 2- ()
,
,
:
...

322 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 7. . : Daten der Verteilung von
Parteigenossen des Z. ., . .: . . 22.
323 47
(). .: (), 17
1921 .: . . 549. . 4. . 73. . 71.
324 2- (), 12
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 25.
325 . . 26.
385

, ...326
,

327.
,

, 328.

.
, , .
1921 .

,
329. 2-
()
-
,
.
. ,
... 330.
,

, . . ,
.
(),
:
[] ,
.

... ,
.

326 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 101.
327 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 91 .
328 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 99 .
329 .: , 1921 .: . . 549. . 4.
. 57. . 221.
330 2- (), 12
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 46.
386

,
...331 ,
,
, 7 ,
(), ,

332.
(),
,
:
,
. , ,
, " .
, ,
, ...333

: (), ,
. , ,

...334

,
. ,

(), . .
335.

:
, 336.

2- , 51

331 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 90 .
332 .
333 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 92.
334 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 90.
335 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 92.
336 2- (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 101.
387

40 .337 21 (,
, , , )338.
1922 .
(, ,
)
, ,
. . ,
, ,
.
,
,

. ,
,
339.

.
( ) -
. 1922 . (
)340, 341.

, ,

337 , 13 . ( ),
13, 9, 6, 5, 5. .:
() (), 16
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 158; 42
, 21 1921 .: . . 157.
338 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 33. ()
30 ,
51 . .: 41 , 14
1921 .: . . 156; ()
(), 16 1921 .: . . 158.
339
, 27-30 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 58. . :
29 (), 18 1922 .:
. . 38.
340 , () 1921 .,
. .:
() . , 17 1925 .: . . 4093.
. 2. . 616. . 21-22.
341 .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 208.
388


- 342.
,
()
343. 1922 .


. ,
- ,

]344.
1924 .
, , 33 .
50
, , 25
12
. ,
7 500 . ,
1923 .
. 1925 . (9
4 ), ,
, -
345.
1924 .
,
. , 1924 .

- 346.
(). 1923-1924 .
36 (
, - , , , ,

342
, 27-30 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 58.
343 .
344 . . 59. . : , 30 1924 .:
. . 549. . 4. . 82. . 9.
345 , ,
. .: Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 208,253-254.
346 ,
.
389

), (20 .)
347.
1924 .
,
(), ,
.
,

,
. . ,
1923-1924 . 40
, 321 ,
120 (37 %)
102 (32 %) 348.
1920- .
: )
; ) -
; ) .
1924 . ,
- ,
().

.
, .
,
,
.
()

. , 1924 .
500
349.
.
/ (1924 .),
600 350.

347 4- 5-
, 25 1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 6.
348 .
349 , 30 1924 .: . . 549. . 4. . 82.
. 9.
350 () [ 1924 .]: . . 529.
. 1.. 504. . 10-11.
390


. , -
1920- .
, , , ,
-
- ().
351
.
.
,
,

().
()
. , ,
-
. ,
, ,

-.
, ,
, ( 25 . .)
352.

5-
( 1924 .), 35 .
16 . (46 %).
19 .:
7, 4, 1, 2, 1,
1, 1, 2.

351 1921 .
()
, .: . .
. ., 2001. . 111-115. .:
, 23 1923 .: . . 549. . 4. . 255. . 98;
9 , 12
1923 .: . . 99.
352 (), 30 1924 .:
. . 549. . 4. . 82. . 12. . :
(), 20 1926 . / / . . 18.
391

- 9
(26 %)353.
1926 .
,
: (), -- (),
(),
(), - (),
() , () , -
(), (),
(), (),
(), ()354.
()
1920- . ,
.
, ()
, ,
-
355. , ,
7-
( 1929 .), .
(),
, . , (),
,
- .
( )

, ,

353 0 ,
71,5 % (25 .), ,
. .: , 25 1924 .:
. . 549. . 4. . 82. . 7. 7-
( 1929 .) 33 . (80,5 %);
4 . (9,8 %); 2 . (4,9 %); 1 . (2,4 %);
1 . (2,4 %). 14 . (34,1 %)
. .: 7-
, 10 1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 96.
354 , 15 1926 .: . . 1-. . 23. . 569. . 96.
355 ().
.: . , 1928 .:
. . 63. On. 1. . 369. . 110.

392

356. ( ),
,
,
357. ,
358, ,
359. ,

, . .
().
73,2 %
, ()360.
7-
,
() (1921-1922 .)

361.

, ,
() 1929 . 12
1929 . ()
,

,
,
-, -
,
362.
()

-.

, ,
,

356 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 59-61.
357 . . 64-65. *
358 . . 67.
359 ,
. .: . . 64-65.
360 .
.: . . 96.
361 . . 97.
362 ,
12 1929 .: . . 17. . 113. . 719. . 23. . :
. . 26-28.
393

, ,

. .

, ()

,
1930 . ,
363.
,
,

.

,
;
, .
, ,
,
364. , .

, ,
, ,
()365.
. ,
-
,
: -,
, ,
,
, ,
. .366 1929 .,

363
. , 12 1929 .:
. . 17. . . . 719. . 127 .; ()
12 1929 .: . . 23.
364 . . . 160.
365 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 68 .
366 , ()
-

394


100 () 200
367. , , 5
(-) 1929 .
15 - 368.

() . 26
1929 . ()

369.
, (),

370. , ()
1929 .

-371.
() 26 1929 .,

5 ()372. ,
,

,
().
90
, 16, 35, 15,
( ) 35, 21,

7-
( )
. .: ()
, 24 1929 .: . . -38. . 3. . 82.
. 29. [ , . .]
367 (), 8 1929 .: . . 17.
. . . 719. . 129 . *
368 .
369 162 (. 82) (),
26 1929 .: . . 17. . . . 791. . 107.
370 () . . .
, 5 1929 .: . . 17. . 113. . 791. . 108-108 .
371 () . .
(), 16 1929 .: . . 17. . . . 791. . 111.
372 () . . .
, 5 1929 .: . . 17. . 113. . 791. . 108-108 .
395

35 . .;
, 9 1929 .,

: ,
, ,
;
...373374 ,
() .

1929 .

()
. 1930 .
(),

,
375.

2.6. : ... i
2.6.1.

[]
, ,
, ...376

()
, ,

373 ()
, 24 1929 .: . . -38. . 3. . 82. . 31-32. .:
7- , 10 1929 .:
. . -2. On. 1. . 3996. . 48.
374 , 9 1929 .:
. . -3316. . 42. . 99. . 84-84 .
375 .
/ / . 1930. 1. . 12;
,
3 1930 . / / . . 109; () / /
. 1930. 2 (4). . 70-72.
376 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 81 .
396

, 377.

() ,

. 1921 .

!.
,
378. ,
,
.
(),
379.
2- ()
1921 .
: )
; )
; )
; ) ;
) . .
-
()380.
, -

381.

, 2-
() , ()
,
.

377 ., .: . .
/ / (1890-1920- .). , 2004.
. 98-135.
378 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 33.
379 () 1 1920 . 1
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 10.
380 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 77.
381 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 34.
397


382.
,
(),
.
, , . .
,
.
-:
,
...
,
. ,
...383

,
. 1922 .

,
.
()
[]
384. ,

,
,
-
385. 1922 .
()

382 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 84.
383 . . 81.
384 2 ,
, 2 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 43.
-
, , ,
. .: Bericht der KRO der OGPU Die deutsche
konterrevolutionare Arbeit in der UdSSR, Moskau (vor dem 14. Juli 1925) / / Hedeler W.,
Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne? S. 319-320.
385 (6) [ 1925 .]:
. . 549. . 4. . 82. . 62.
398

, , [
, 386.
,

() ,
387. 4-
() 1923 .


. ,
!,
,
.


. ,



388. , ()

,
,
. .389

,

390.

.

386 ()
, 27-30 1922 .: . . 549. . 4.
. 73. . 60. . : Bericht des Leiters der Unterabteilung fiir Nationale Minderheiten
des Exekutivkomitees Donezk Bilmaer, 6.04.1923: . . 255. . 102.
387 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 100.
388 (), 15 1923 .:
. . -2. . 4. . 404. . 98-98 . [
. . .]
389 , 30 1924 .: . . 549. . 4. . 82.
. 30-31.
390 (), 15 1923 .:
. . -2. . 4. . 404. . 98-98 .

399



391
392,
1922 ., ( )393,
1923 . ,


(). :
,
.
,


,
.
,

, ,
.
,
,
,
,
. .394
,

391

. .: . .
. 20.
392
, ,
, , , 173
13 . 1925 . 14 511
. .: . . ... . 96.
393 , 20. . (1926 .),
,
. .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen
im Sowjetstaat. S. 82, 85.
394 . . . 20.
400

(),

1195. ,


.

() (14 1924 .):
,
395396.
1924 .
,
,
().

,
(),

397. 5- ()
1924 . (
, ):
10-
,
398.
,


,
399.

,

395 , , () ,
() .: . .
... . 120. '*
396 . : Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 105.
397 () [ 1924 .]: . . 529.
. 1..504. . 8.
398 4- 5-
, 25 1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 1.
399 . . 2. .: Korrespondenz der Leitung des Allrussischen Mennonitischen
Landwirtschaftsverbands und seinen Filialen vor O rt [1926 .]: . A-423. On. 1.
.292. . 123-125.
4 0 1

. ...
, ... ...

.-. , ,
,
,
5- ()400.
(1923-1924 .)


( ),
401.

( ())
.

402.

403.
,
,
.

- ,

400 [], 30 1924 .: .


. 549. . 4. . 82. . 19.
401 4- 5-
, 25 1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 3. . :
, 30 1924 .: . . 55.
402 4- 5-
, 25 1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 4. .: . .

(1920-1928) / / . ,
2003. . 257.
403 . .: Donninghaus V. Die deutschen Kolonien auf der Krim in der ersten
Halite der zwanziger Jahre des 20. Jahrhunderts. S. 70. .:
.
/ . . .-. , . . , 2001.
-
. .: Bericht der KRO der O GPU Die
deutsche konterrevolutionare Arbeit in der UdSSR, Moskau (vor dem 14. Juli 1925) / /
Hedeler W Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne? S. 318.
402

, ,
>> .
: '104.
5- ()
: ...

,
404405. ,
()

, ,
. .,
.
, ,

406.

() ( 1924 .),
407.
, : ...



408. 1924 . -

404 [], 30 1924 .: .


. 549. . 4. . 82. . 20-21.
405 . . 21. .: . 1920-1930- . :
/ . . . . , 2009. . 134-135.
() ( ), ,
,
, .
406 [], 30 1924 .: .
. 549. . 4. . 82. . 21. '
407 ,
12 1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 58. .: .
: / / : , 1871-1941 . ., 2002. . 47-48.
408 (6) [ 1925 .]:
. . 549. . 4. . 82. . 61. .:
. 1920-1930- . . . 135
138.

403

()
,
,
.

... ,
, ,
. ,

, [] ,
, 409.

()
, 4 885
20 %,
.
, ( 95 %),
, 410.

, -
411.

.

, 5-
()
.

409 . :

, 25 1925 . / / . . ...
. 218. 1924 .
. ,
,
.
410 . : . . 208.
411 .: .
, 14 1925 .: . . 1-.
. 23. . 570. . 3. . :

, 25 1925 . / / . .
... . 213.
404

,
, , []
.
(), ,
-
412,

413.
()
,

:
,
414.
, ,
,
,

,

415.

() ()
,
-
.
.
() 4 1925 .
() 6 1926 .
,

412 () [ 1925 .]:


. . 549. . 4. . $ 2 . . 61.
413 , 30 1924 .: . . 549. . 4. . 82.
. 49-53; , 30 1924 .: . . 54-57.
414 () [ 1925 .]:
. . 549. . 4. . 82. . 63.
415 (6)
,
.
.: .

405

416. 1926 . ()

.

,
1928 .417
, ()
,

,
.
2.6.2. , ...

, ,
, ,
,
.,
1917 . ,
418. ,
()
,
, ,

.

416 i
17 1926 . 1926 .

.

. .: . . ...
. 120-122.
417 .: Brandes D., Savin A. Die
Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 124-125, 133-141.

.: . 19201980- : .
/ . . . . ; ., 2006;
. 1920-1930- . :
/ . . . . , 2009.
4,8 ()
. , 1921 . / /
: (1817-1974 .) / . . . .
. ; ., 2000. . 72-73.
406


, , , ,
-
: ,
, -, , . .,
-,
, ()419.


,
.

420,


421.

.


1924 . ()

,
422.
,
, , ()

, ,
,
, 423.

419 1924 . 7 ( )
8 ( 1923 . 2).
420
() [ 1926 r.f: . . 1-. . 23. . 569. . 2-3.
421
, ,
. . .: ,
30 1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 35.
422 . . 34.
423 . . 33. .: . ., . .
/ /
. 1995. . 99-101.
407



,
, 6-
()424. ,

-
, -, . 425

(),
.

,
-426.
-
- ,
, ,
. .
:
,
,
,
427,
. . ,

424

() [ 1926 .]: . . 1-. . 23. . 569. . 6. .:
Plaggenborg S. Revolutionskultur. Menschenbilder und kulturelle Praxis in Sowjetrussland
zwischen Oktoberrevolulion und Stalinismus. Koln, 1996. S. 130-144.
42^ -
-,
()
.
, - (,
) -
. .: . . .
. 139. , 1926 . 128 -. .:
[30 1931 .]: . . 1235.
. 45. . 16. . 159 .
426 ., .: , 30 1924 .: . . 549.
. 4. . 82. . 32-35.
(),
, .
427
,
408

. ,
, ,
, ,
42. ... ...
, ,
,
428429.
-
, ,
430.
,
.
,
,

. ,
,
:
, , ,
. .
-

.
,

,
431. ()
,
, ,
.

. .: () [ 1924 .]:
. . 529. On. 1. . 504. . 8.
428 . . . . 138. . :
() . ,
1928 .: . . 63. On. 1. . 369. . 23-26.
429 ., .:
() [ 1926 .]: . . 1-. . 23. . 569. . 6.
430 , ,
25 100 .
,
( 300 .).
431 . . . . 136-137.
409

()
432. ,
, 1926 .
3 , 1929 . 10.
: 1926 ,- 4 , 1929 . 12.
, 1928 .
13 433.
1920- . ,

434.

1929 .

435.

, .
,
,
1920- . , 1927 .
, :
...
,
...436
- () ( 1929 .):
] [] ,
-
, ,

432 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 89. ,
, . .:
Plaggenborg S. Revolutionskultur. S. 153-162,198-213.
433 . . . . 2. . 82. ,
1927-1928 . 5 3 . .:
[30 1931 .]: . . 1235. . 45.
. 16. . 159 . .: XV :
. . 4372. . 31. . 1923. . 88.
434 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 66. .: Plaggenborg S. Revolutionskultur.
S. 175-184.
435 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 56.
436 , 9 1927
. . 1-. . 23. . 720. . 15.

410

, 437 ,
438.
, ,
() . , 439. ,
1929 .
()
70 440.
,

1920- ., , ,
.
441.

,
() . 1929 .,
, []

... 442.
.

. , 1927/1928 . . 23
11.

443. -

437 / -
() () [10 1929 .]: . . -3316.
.23.. 1324. . 6.
438 . . 8.
439 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 59.
440 . . 70.
441 . . 56, 64.
442 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 68 .
443 . . . . 2. . 64. ,
. ,
. 1928/1929 . .,
, 180 .

411

1929-1930 . ,
444.
2.6.3.

-,
... . ,
, .
, ,
...445



,
()/ ().
(, , . .)

, 1-
() 1920 .446

( , ,
, . .)
.
1921 .
.
,
: ,
, ., ,
. 1920-1921 .
17 044 . 278 ,
.
121 658 ,

. (),
,

444 , 9
1929 .: . . 3316. . 42. . 99. . 63 ., 68.
445 2- (), 14
1921 .: . . 549. . 4. . 57. . 82.
446 () , 20 1920 .: . . 549. . 4. . 37. . 94.

412

, - .
447. 1920 .
120 , 1921 .
391448.
,
1-
(), :
,
.
, , ,
...449
, - (III. (III ,
), ( , ),
(, ), ( ,
) .) ,
, -:
( , ),
( , ), (
, -/) . .

. ,


450.
().

, ,
, .
451.
6 1922 . -

447
.
448 () 1 1920 . 1
1921 .: . 0*549. . 4. . 57. . 12.
449 (), 17
1920 .: . . 549. . 4. . 37. . 35.
450 ,
()
.
451 () 1920 .
1921 . 128 . . .: . .
. . 133-144.

413

() ,
6 . ., 452.

. 1922 .
:
(, 10 . .), ( ,
, 6 . .) (, 500 .).
1922 .,
, ()

453.
.

7 . ., 5
454. 1922 .
(,
, )
. ,
(), (, , . .),
, ,
.
,
, ,

455.
-,
, ,
, ,

452 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 211.


(20 ) 1923 .
( ).
453 10 1922 . 8
, 56 . .
454 2 ,
, 2 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 43-43 .
455
, 27-30 1922 .: . . 549. . 4. . 73. . 59. .: Bericht fiber
die Arbeit unter der polnischen Bevdlkerung, September 1923: . . 17. On. 112.
. 475. . 248-249.

414

456. ,
,
,
, .
, 1922 .
,
,
457.
1922 .

()458.
(). 1923 .
500 ., , 1924 . 2,5 .
.459

,
460.
,
461.

456 : (
, -, . , ); ( , , . , ; ,
. , ); ( ,
); -
( , ) . . . : Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen
im Sowjetstaat. S. 215-216; . . . . 2. . 81.
457 , 30 1924 .: . . 549. . 4.
.82. . 17.
458 1 , 8 1922 .: . . 549.
. 4. . 73. . 63-64.
459 1,5 .,
3 . . .: , 30
1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 10. .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen
im Sowjetstaat. S. 212-213.
460 ,
, ().
, .
.: , 30 1924 .: . . 549. . 4. . 82.
. 32-35.
461
1920- . , , 105
( , )
(42 .), (22 .) (12 .).
, , ,

415


,
, ,
,
(): Die Arbeit"
, .
...
2 200
...462
1924 .
8 ,
- . ,
, , (; ) (), 75 %,
() 25 %463. 1926 .

(
),
. 1926 .
1,8 . . 1,2 . . 1926 .
()
, (
)464. ,
(),
(
), ,
2,5 . . 300 (1926 .)465.
-

(29 .). .: Das Neue Dorf , 12


1929 .: . . 1-. . 23. .914. . 108.
462
[1924 .]: . . 495. . 292. . 11. . 43 . .: W ehner . Licom
k derevne: Sowjetmacht und Bauernfrage, 1924-1925 / / Jahrbucher fur Geschichte
Osteuropas. 1994. Jg. 42. S. 20-48.
463 [ 1924 .]:
. . 1-. . 23. . 145. . 25.
464 [ 1926 .]:
. . 1-. . 23. . 366. . 21.
( ).
465 .

416

( , ),
(), 8 . .466,
(, ),
, 1 . .,
(-;
), () 1,2 .
. , ,
, ,
; ...
Das neue Dorf, ,
, ,
.
,
, ,
[] [],
...467
()
1920- 468.
, ,
()/ (6),
; ()
, , . .469
1924 .
. 1. ! -

466 1927 . 9 . . .;
1-
, 26-27 1926 .: . . 1-. . 23. . 570. . 24.
467 [ 1926 .]:
. . 1-. . 23. . 366. . 18-19.
1920- . .:
() . , 17
1925 .: . . 4093. . 2. . 616. . 21-22.
468 .:
Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 214-216.
:
. ,
1924 1926 . ( 1 800 1 890 .),
, , 1 750 . ( 1924 .) 4 500 . ( 1926 .).
.: . . . . 2. . 79.
469 ., .: () [ 1924 .]: .
. 529. On. 1. . 504. . 10-11; Plaggenborg S. Revolutionskultur. S. 111-124;
. . . . 647.
417

470. , ,
(),
, ,
, . 4-
() ( 1926 .)

:


...471


. ,

(500 .),
472.
,
,

473.
1920- .
500 . . ,
100 . .474 ,
1927 .

470 ,
1924-1925 . 114
, - . .:
4- 5- , 25
1924 .: . . 549. . 4. . 82. . 5.
471 [ 1926 .]:
. . . . 23. . 366. . 21; Bucher und Zeitungen ins Dorf / / Der
Landmann. 1926. H. 33 (166). S. 1.
472 [ 1926 .]:
. . 1-. . 23. . 366. . 21.
473 . . 19-20. , 1923-1924 . - -
Getreideschadlinge ( ). .:
4- 5- , 25 1924 .:
. . 549. . 4. . 82. . 5.
474 [ 1926 .]: .
. 1-. . 23. . 366. . 18.

418

584 . . ( 475 66 %, 34 %)476.


, 28,5 %
, 50 %, 11,7%,
5,8 %, - 2,8 %,
1,5 %477.
, : 1926-1927 . 198,5 . ., 19271928 . 285 . .478
,

- 479.
: ...
... 480.

475 , ( ).
476 1926/27
. . 1-. . 23. . 720. . 53-58.
477 - 15 ,
7, 13,
17, () 16,
5, 2, 31, -
4, 7, 17. .:
1926/27 .: . . 1-.
. 23. . 720. . 53-58.
478 45,6 %,
7 %, 7 %,
5 % . . .:
1927/28 .: . . 1-. . 23.
. 720. . 59.
479 1922 . , 1924 .
, 1927 .
- ( ). .: , 9
1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 79. . :
- [30 1931 .]: . . 1235. . 45. . 16. . 159.
480 . : . .- . . 2. . 78. . :
Wolgadeutscher Staatsverlag Nemgosizdat. Alleinvertrieb der deutschen Ausgaben
des Zentral-Volkerverlags Moskau. Bucher-Verzeichnis. Februar 1926. Pokrovsk, 1926.
S. 1-17. He
1930- . ,
1930 . 66 %.
- ,
(1931 .)
. .: [30 1931 .]:
. . 1235. . 45. . 16. . 159.

419

, ,

481.

,
-, ,
, 1924-1928 .
400
. ,
,
482.
,
483.
- ,
.
,
,
,
484. ,
, 1926-1927 ., 1929 .
65 %. , 1926 .,
54 %, . .
. 1927-1928 ., ,
1929 . 62 %,

481 ,
,
. 1928 ., ,
300 . . . .:
. . . . 2. . 78.
482 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 92.
,
.
483
. .:
[ 1926 .]: . . 1-. . 23. . 366. . 18-19. .:
Herausgebertatigkeit in polnischer Sprache fur den Zeitraum von 1925 bis 1928: .
.63. . 1.. 369. . 50-52.
484 , 1929 .
,
() . .: 7-
, 10 1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 93.

420

60 %.
. ,
1928 .
1929 485.

1920- .
, ,
1928 . 17 . .,
20 .
.486 () ,
1927 .,

[] 487. .
1928 . (),
,

.

.


()
,
, . .


.
()
, ,
, -
.

.
,

485 . . 93-94. .: Plaggenborg S. Revolutionskultur. S. 111-124.


486 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 216. Cp.:
Herausgebertatigkeit in polnischer Sprache fur den Zeitraum von 1925 bis 1928:
. . 63. On. 1. . 369. . 53-55.
487 . no: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 216.

421


. ,

. ,
, ,
(),
( )488.

1928 .
() . ,
, (
, )
489.
,
(), :
,
, []
...490 ()
,
. ,
-.

,
.


. 1929 .
, 1929 .
491.

()
,
492. 7- (),
1929 .,

488
, 4 1928 .: . . 17. . 113. . 595. . 38.
489 , 10
1928 .: . . 17. . . . 595. . 41-42.
490 . . 41. ,
.
491 .: . . . 200-208.
492 , 1928 . 3 .
5,4 . ., 6 . 8 ., 8 . 10,6 .,

422

,
493.
(),
- 494.
,
, ,

495. (1927-1928 .)
600 2 . .,
.
() 17 . 167 (
1929 .), ( ) ,
750 . , 17 0496.

. 1929 .
,
, 40 . 497.
, 7
1929 ., (27 ) .
... , ,
,

2 . 3,6 ., 1,8 . 2,4 . . .:


Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 216-217.
493 Cp. : ()
, 24 1929 .: . . -38. . 3. . 82. . 32-33.
494 , 50 %
.
.: 7- , 10
1929 .: . . -2. On. 1. . 3996. . 81.
495 . . 82, 89.
496 . . 83-84. 1928 .
(25 .)
.
497 , , 6 :
4 2 . ,
. , 6
: 2 , 2 , 1 1 .
.: , 9 1929 .:
. , -3316. . 42. . 99. . 68 .

423

498. ,
,
499.

, ,
.
, ,
, ,
,
.
-
: ,
,
500.
()
,
: ,

.
,
. ,
,
,
, ,
()/ ()
.

1920- . ,
.
-
. , ,

.

498 . . .
-, 27 1929 . / / . . 12. . 146,169-170.
499 1931 . .
7 . . .: Brandes D., Savin A. Die
Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 217.
500 1939 . , ,
. .:
75 (), 1 1937 .: . . 17. . 114. . 633. . 4-5;
X 56 (), 17 1937 .: . . 3.
. 944. . 14.

424


()/ ()
.
,
- .
,
, (),
. ,
- ( ),
,
.



()/ ().

,

. 1920- .,
,
, ()
,

.

IV.

1. :
[. . .]
, . ,
: ,
. ,
, , , ,
,
... .
...
. . 1

()
25 (7 ) 1917 .
-
2. ,
,
. . , VIII ()
( 1919 .) 34.
,
,
:
5 ...
, ,

...'*
(),

1 . . . ., 1999. . 353.
2 ()- (). . 1919-1952: :
3 . / . . . . ., 2000-2001. . 1. . 5.
3 (). 1919 : . 1959. . 285.
4 . . 425. ,
() 25 1919 ., . . , . . , . . , . . -

, (5 .)
()5.

IX (), ,
, ...
,
. ,
,
6.
, , ,
,

, ,
,
,
...7.
, ()

. ,

, ,
,
8.
XI ()
(- 1922 .)
, ,
,
: []
...9 ,

, . . , . . , . .
. . .
5 .: () -(). . 1. . 6.
6 ,
,
. XII () ( 1923 .)
. . ,
XII :
. .: (). 1725 1923 : . . ., 1968. . 702.
7 (). - 1920 : . ., 1960. . 13.
8 ()- (). . 1. . 6-7.
9 (). - 1922 : . . ., 1961.
. 35-43.

427

,

10.

, ,
. (3 1922 .)
() . .
,
, 11.
1920- .

,
. ...
,
XIV ( 1925 .).
, ,
. . ,
.
, ,
. ...12
,
XIV ().
,
13.

,
, (
), ,
14.



.
(, . .)
-
,

10 (). . 43.
11 . . : 2 . ., 1997. . 1. . 132
133.
12 XIV (6): . . ., 1926.
. 51.
13 . . . 1. . 206-211.
14 ()- (). . 1. . 9-10.

428

,

(), .
, ,
,
, ,
.

,
XVII () (
1934 .) () . . 15.


(),
.
,
.
(),
, ,
, .
, ,
,
, ,
,
- ,
, ,
. .16 : ,
, ,
, , ,
,
, , , ,
, . . , (
, )
17. ,

15 XVII (6). 26 10
1934 .: . . ., 1934. . 564. , XVII ,
:
,

... .: . . 677.
16 .: 30- : . / . .
. 1995. . 7; ()- (). . 1. . 5.
17 1934 .
(),

429

,

,

.
,
( , , , . .),
-
()/().
-
, , , . .
.
: 18.
,
, 19.
:
, ,
, ,
, ,
, , ,

. . ,
, ,
,
, 20.

,
, . ,
, 1932 .,
, :

- .
: , ,
, , ,
. . .: . ., . .
, 1934-1941: . ., 1999. . 6-7.
18 .: . . . 30- .
1996. . 3.
19 , .
20 25 1931 . 50 ; 25
1931 . 53 ; 16 1932 . 52 . . :
()- (). . 2. . 141-142, 170-172, 339-341. .: :
/ / / . . . .
., 1995. . 272-274.

430

,
, ...21
1930- .

.
, (),
.

.
( )
,

.


- .
()/
,
22.

( , ,
, ,
. .),

,
().
, ,
23
, .
24.

21 () 16 1932 . / /
30- . . 25.
22 .: . ()
/ / .
- 1920-1950- / . . , . . , 1998. . 86-87.
23 Lowenhardt J., OzingaJ. R., Ree E., van. The Rise and Fall of the Soviet Politburo.
New York, 1992; Chlevnjuk O. Das Politburo: Mechanismen der politischen Macht in der
Sowjetunion der dreiBiger Jahre. Hamburg, 1998; The Nature of Stalins Dictatorship: The
Politburo, 1924-1953 /e d . E. A. Rees. Basingstoke, 2004.
24 30- ;
()- () - , 1923-1944 . /
. . . . ., 1997; ., . ()
( 1920-1930- .): .

431

25
, 26.
,
( )27. ,
()/ ()
,
28. -
,
,
(
).
,
29.
,
(),

. , ,
, .
,
-
, , ,

. . . 1. ., 2000; ()- ();


()- () . . 1923-1939 /
. . . . ., 2001; ()- () ; 1919
1943. / . . . . ., 2004.
25 , ()
()/ ()
- (. . 17. . 3).
,
, .
1930- . ,
.
( . 17. . 163)
. .; . . . . 9-10.
26 , ,
.
. ,
, (), ,
, . .
27 ,
. .: ()- (). . 1. . 26-27.
28 , ,
( ).
(. 17. . 162).
29 .: . . . . 10-11.

432


,
.
:
. ,
, : ,
, , , . .30
,
, ,
.
,
,
31. ,
(),
. ,

().

,

()32. -

,
,
.

(),
.

,
.
()/ ()
(1919-1938 .)

30 ,
. .:
30- . . 9-10; ()- (). . 1. . 21-28;
. . . . 13-15.
31 , ,
,
,
( . . -3316).
32 ,
, . , ,
,
( . 17. . 113-116). .: . . . . 11-12.

433

: 1) 19291930 .; 2)
; 3)
1933-1936 .; 4)
1937-1938 . ,
(), ,
:
.

2. -
2.1. ...:
' 1929 .
,
, ,
. :
,
, ...

,
, 33

'
, ()
(1919-1939 .), , 2/>


, ,
, . .
, / ,
3034,
(1928-1929 .)
(1929-1930 .). , ,
,
(. . 23).

33 () . .
,
2 1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 14. . :
. 1920-1930- .
: / . . . . ,
2009. . 395-405.
34 .
- .

434

2 335

, ,
() (1928-1931)

,


3536

3 9 , . 11



[]

5 0 , . 8


[ ]

[ ]

52, . 15


[ ]

59, . 22

28
1929 .

66, . 17

[ ]

7
1929 .

67, . 8

18
1929 .

89, . 10


. [ ]

18
1929 .

103, . 3

[]

, ,
, ,

25
1929 .

107, . 8

[]

, ,
, ,
,

5
1929 .

108, . 35

, ,

, ,

, ,

,

,

5
1930 .

116, . 13

25
1928 .

12
1928 .
29
1928 .

10
1929 .

35 . .: ()- (). . 1.
:. 633-749; . 2. . 7-121.
36 ().

20
1930 .

118, . 50

25
1930 .

118, . 6

, ,
,

25
1930 .

124, .4

15
1930 .

126, . 8

30
1930 .

128, . 26

7
1930 .

129,^.31





[]

i:U

25
1931 .
[ 24, . 3/10
20
1931 .]

,
()

, , . .,

,
,
,

. .
1929 . 37,

37
., .: At the Gates of M oscow /ed. H .J. Willms. Yarrow, BC, 1964; Epp F. H.
Mennonite Exodus. The Rescue and Resettlement of the Russian Mennonites since the
Communist Revolution. Altona, 1966; . .
( 1920- 1930- ). ., 1996. . 7-127; Lopau .
Das Fluchtlingslager fur die Russlanddeutschen in Molln (1929-1933) / / Forschungen zur
Geschichte und Kultur der RuBlanddeutschen. 1997. Jg. 7. S. 107-117; Mick C. Sowjetische
Propaganda. Fiinfjahrplan und deutsche RuBlandpolitik, 1928-1932. Stuttgart, 1995.
S. 350-380; Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat, 1919-1938. Essen,
2001. S. 278-301.
436


.
,
1920- .
,
,
38.
,
, ,
, ,
39.
, 1922 . (18-19 ) (),
,
, ,
,
.
,
40.
1926 .
,

38 1870- . 1871 .
,
, 1861 .
.

, . 1870- 1880- .
.
( ), -
, .
.: Donninghaus V. Revolution, Reform und Krieg. Die Deutschen an der Wolga
im ausgehenden Zarenreich. Essen, 2002. S. 157-161.
39 Cp.: 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 70 .
.
40 . : . . ...
1914-1931 . ., 1998. . 153. Cp.: Toews J. . Die Mennoniten in der Ukraine,
1917-1927. Aspekte ihrer religiosen und okonomischen Anpassung / / Zeitschrift fur
Ostforschung. 1972. Jg. 21. H. 4. S. 652-677. 1924 .
9 . : 5 . 4 . .
.: ProtokoII des 2. Kongresses des Allrussischen Mennonitischen Landwirtschaftlichen
Vereins vom 27.-30.06.1924 / / Toews J. B. The Mennonites in Russia from 1917 to 1930:
Selected Documents. Winnipeg, Man., 1975. P. 268-269;
. 1920-1930- . . . 117.

437


(, ,
),
41.

,

42.
, 1920- . , \
, , ,
43.
,
,
, .
,
, ,

, 44.
:
()/
, ,
.
, :
, . ,
,
,

41 27/
, 29 1926 . .:
. 1920-1980- :
. / . . . . ;
., 2006. . 294-296.
'
42 .: Toews J. . Lost Fatherland. The Story of Mennonite Emigration
from Soviet Russia, 1921-1927. Scottdale, Pennsyl., 1967.
43 .: M.
. , 1998. . 88-89. .: Unger . Ein W orte liber die Emigration der Ukrainer
Mennoniten nach A m erik a// Die Arbeit. 1923. Jg. 1. H. 20. S. 471-473.
44 17
1926 .,
. , .: .
1920-1930- . . . 192-200.

438

45.
20 . 46,
47.
60 % ,
,
.
18 1926 . ?,
()
,
. , :
?
. ,
,
,
?48 ,
,

.
,

, ,
,
49.

45
(1920-1921 .)
,
. . . II, . 1.2.1. .: Gebhardt I.
Zur Auswanderungsbewegung unter den Mennoniten / / Der Herold. 1924. Jg. 38. H. 37.
S. 5-6.
46 Cp.: Ehrt A. Das Mennonitentum in RuBland. Langensalza, 1931. S. 159; Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 278.
47 ., .: , 18
1922 .; . . -3316. . 17. . 677. . 8; 17
, 30 1923 .: . . 16. . 177. . 3; 5
, 29 1924 .: . . 13. . 2. . 68. ..'
Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 278.
48 . , 30 1926 .:
. . 423. On. 1. . 292. . 124. .: Ehrt A. Das Mennonitentum in RuBland. S. 159160; Toews J. B. Formbildende Kraite zur mennonitischen Auswanderung aus RuBland
(1921-1927) / / Heimatbuch der Dentschen aus RuBland. 1967-1968. S. 111-123.
49 1927 . / /
: (1922-1934 .). . 5. ., 2003. . 48.
. : . . ... . 148-166; Ehrt A. Das Mennonitentum
439


,


50.
(- ), 1924
1928 . 13,5 . .51 1926 .
4 . . , 1927 .
416 .52
,
" ,
, ,
1926 .
. 29 1926 .
,
,

( ) ,
.
, ,
,
,
(
),

53.

in RuBland. S. 158-159; ., . (1920-i 1990-i ). ,


1994. . 16-19.
50
,
, , . .
.: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 278-279.
51
,
( , 1
). .; . . .
.15 16.
52 1928 . 1 286 . . .:
, 9 1929 .:
. . -3316. . 42. . 99. . 69.
53 . . . . 17;
. . ... . 160-161; Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen
im Sowjetstaat. S. 279-280.
4 4 0

1926 . (9 )
,

,
, ,

. . 22
1927 .
:
,
, ,
, ,

.
,
,


54.

,
55,
, ,

56. ,
, ,
. , .
. . , 1927 .
7,5 .
. 1927 .
10 .

54 .: .
1920-1930- . . . 203. . : . .
. . 18.
55
1928 .
, . .:
. . . . 18. .: Ehrt .
Das Mennonitentum in RuBland. S. 160.
56 ., .: Gebhardt I. Zur Answanderungsbewegung unter den Mennoniten.
S. 5-6; Winterkrankheit der mennonitischen Bevolkerung / / Der Landmann. 1927. H. 11
(190). S.3.

441

.57 ,
,
. ,
. . ,
1927 . (. . XV (),
),

: [
- - . ..]
.
.
,
,
, ,
...58 1928 .
,

59,
,
60.
, 1928 .
,

61.

57 1927 . / /
. . 5. . 48, 333.
58 . .
, 1927 .:
. . 17. . 85. . 289. . 27. .: 14
, 25 1930 .:
. . -3316. . 23. . 1339. . 62 .
59
.:
. 1920-1980- . . 7-43.
'
60 1928 .
,
. 8 1929 .
,
.
61 1928 . / /
. . 6. . 239-240. .: . ., . . 30-
/ / . .
, 1996. . 150-156.

442


, ,

.

(1929. 29 ) ,

.

,
62.

,

. 1928 .

.


,
63.
, ,

, 64
- 65.
1920- .,

( 66),

62 Mick . Sowjetische Propaganda. S. 352-353. .:


1928 . / / . . 6. . 268-269.
63 Auhagen . Bericht an die Deutsche Botschaft in Moskau liber die Frage einer
Hilfsaktion fur die deutschen Kolonisten in der siidlichen Ukraine, 6.08.1928// Auhagen O.
Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. Leipzig,
1942. S. 7-11. Cp.: Pinkus B., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion. Geschichte
einer nationalen Minderheit im 20. Jahrhundert. Baden-Baden, 1987. S. 179.
64 .
.: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 355.
65 Auhagen . Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren
1927-1930. S. 10. Cp.: 1928 . / /
. . 6. . 239-240, 268-269, 276-277.
66 Rundschreiben der OGPU 7/37 Ober die deutsche Spionage und den Kampf
gegensie (aufderGrundlagevonM aterialiender KRO OGPU), Moskau, den 9. Juli 1924 / /
HedelerW., Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne? Diesowjetisch-

443

1928 .
,
. 1928 . ()

67,
1928 .68
69.
()
1929 . 70.
1929 .

. ,
( 1929 .), 100

. 1929 .

148.
. ,

,
71.
1920- .

.

deutschen Beziehungen M itte der 1920er Jahre aus der Sicht der OGPU / / Internationale
wissenschaftliche Korrespondenz zur Geschichte der deutschen Arbeiterbewegung. 2006.
H. 2 -3. S. 309-310.
67 Mi 36 (), 25 1928 .: .
. 17. . 163. . 744. . 15.
68 50 (), 12 1928 .: .
. 17. . 163. . 755. . 14; 52 (), 29
1928 .: . . 757. . 22.
69 1921 . ^,
( )
.
70 59 (6), 10 1929 . [
7 1929 .]: . . 17. . 163. . 764. . 28; 66
(), 28 1929 .: . . 771. . 26; 67
(), 7 1929 .: . . 772. . 12.
71 Mick . Sowjetische Propaganda. S. 354; Klaube M. Die MennonitenDorfer im Amurgebiet Verlauf und Entwicklung der letzten groBeren deutschen
Mennonitenkolonisation in Russland / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 2000. Jg. 10. S. 5-62.

444

,
72.
, ,
,

() 73. 24
1928 ., ,

74, ()

.
-
, ,
. ,

,
.

,
. ,
,

75.

72 [2 1930 .]: . . 17. On. 113. . 822. . 11


. .: Aufzeichming fur die Botschaft, v. 28.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende
des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 59.
73 .: 1928 . / /
. . 6. . 276-277.
74 , 1928 .
: ;
- ; - . .: Aufzeichnung vom
14. November 1929 fur das AuBenkommissariat der UdSSR / / Auhagen O. Die
Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 74-75.
75 , , , ( 5 )
(166 , 1 300 . ) 38 .
, (274 , 2 700 . )
(7 . ). .:
, 20 1929 .: . . P-3316. On. 42. . 95. . 128. .:
. 1920-1930 . / / : 19011941.:
. . ., , 17-19 1999 . ., 2000. . 237238.

445

, . , ( ) 1927/1928
12 130 ., 1928/1929 .
26 100 ., ( )
17 043 . 29 528 . .

, ,

, ,
76.

( 12 %),
,
, . .
, ,
,
,
: ,
,
,
, ,
. .77

( , , ),
,
78.

76 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. On. 113. . 717. . 60-61 . .: . 1920-1930- .
. . 234-236. .:
[2 1930 .]: . . 822.
. 10,21.
77 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 67. .:
[2
1930 .]: . . 822. . 10 .-1 1.
78 ()
, , - [ 1929 .]:
. . 17. . 113. . 717. . 67-68 . .:
1928 . / / . . 6. . 276-277.
4 4 6


.
-,
:
85 % ,
65 %79.
, 80.
,
81,
.

, ,
.
,

, 82.
-,
83,
:

79
: ,
, ... .:
, 9 1929 .: .
. -3316. . 42. . 99. . 72. 1929 .
,
. .: . ., . . 30- .
. . 151.
80 ,
67 %,
85 %, 90 %, 96 %.
.: ()
, , - [ 1929 .]:
.. 17. . . . 717. . 62.
81 ., .:
( ) 1926/27-1929/30 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 23-23 .
82 , , 18 ,
, . . :
[2
1930 .]: . . 17. . . . 822. . 14-16.
83 , - 1927 . 1,7 %
, 1928 . 19,6 %.

447

, 84.
,
, . ,
( ) 1926 .
122 ., 1927 . 61, 1928 . 27.
1928 .
,
. .
, ,
,
85.
-, ,
-

86, -

87.

84 , -
1929 . 42,9 %, 6,1 %. .:
() , , [ 1929 .]: . . 17. . 113. . 717. . 6 263.
85 -

, ,
. . .: ()
, , -
[ 1929 .]: . . 17. On. 113. . 717. . 63-63 . .:

[2 1930 .]: . . 17. . 113. . 822. . 9.
86 , () 1926 .
11 (1 225 .), ,
30 (2 699 .). .: ()
, , -
[ 1929 .]: . . 17. . . . 717. . 66.
87 , ,
...
(). ,

, -
. .: ()
, , - [

448

,
,
. ()
, ,
-
.
()
12 1929 .,

,
*68. ,
, ()
.
,
, .
:
1)
; 2)
100%- ;
-; 3)

; 4)
; 5)
() ,
89. ,
() ,

1929 .]: . . 17. On. 113. . 717. . 65 . .:


1928 . / / . . 6. . 277.
68 .:
20- / . . . , . . , . . / /
. 1993. 12. . 95-96. .:
(1921-1975 ): . ( ) / .
. . . ; ., 1997. . 26-28. ,
,

. .:
()
, 5 1929 .: . . 17. . 113. . 717. . 57-59;
(), 12 1929 .: . . 719.
. 127-128.

89
()
, 12 1929 .: . . 17.
. 113. . 719. . 22-23.

449

, ,
,

, .

90,

,
()
(), ()
, , ,
, -, 91.
,
(
),
(). ,
()
, ,
, . , 1929 .

,
, ,
,
. 1929 .

;
11 , (66 .)
(45 .);

15 92.
1929 .,

90 () ( 1929 .), XVI ( 1929 .),


V ( 1929 .).
91 , , ()
, . . ,
1930 . . .:
[2
1930 .]: . . 17. . 113. . 822. . 17. .: . .
1929 . / / . 1995. 2. . 198-200.
92 () 12 1929 .
, 8 1929 .: . . 17. . 113. . 719. . 129-129 .

450

93,
, , , 94.
,
. , ,
,
. ,
,
, ,
.
,

, ,

95.

, ,
(), -...
,

,
...96

93 . . . . , 1929 .
1,3 . . .: .
1927-1932 . / . . . ,
. . . ., 1989. . 23.
94 , 1927 . 13
, . 1 % , 1929 .
79, 14,6 % . 1929 .
17 % ,
30 %. 1 1928 . 1
1929 . 110 , 1929 .
12 % .
. .:
, 20 1929 .: . . -3316.
. 42. . 95. . 126 .-127!
95 .: . . .
. 46; . . 1929 .
/ / : : VI . .-. . , 2010. . 312-322.
96 [2 1930 .]: . . 17. On. 113. . 822.
. 11. .: 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 62 .

451

1929 . (
), 300 .,
,
97.
,


, ,
.
60 ,
1929 98.
16 1929 .

,
. :
99.
,
100, 1 . .,
101. ,
, , ,
(), 20 . .102

97 .: . 19201930- . . . 246, 249-250.


- 1929 .
.: . . . . 46.
98 Aufzeichnung fur die Botschaft, v. 11.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende
des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 54.
99 [2 1930 .]: . . 17. On. 113. . 822.
. 11-11 . . : Brandes D.. Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat.
S. 283-284; . . .
. 45-47.
100
. .: Aufzeichnung fiir die Botschaft, v. 11.10.1929 / /
Auhagen O. Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 19271930. S. 50.
101 .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat.
S. 287.
102 1929 . 2 .
., .
13 . .
(, , ), (),
(, ). 3 .
,

452

,
,

. ,
,
, ,
, ,
. ,

- ,
-
(-) 103.
, , 1929 ., . .
,
,
,
104.
7 1929 ., . . ,

, -
() ,

. .: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 356-357; Aufzeichnung fiir die Botschaft,


v. 28.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauemtums in den
Jahren 1927-1930. S. 58.
103 .: . .
. . 48; Ruland . Deutsche Botschaft Moskau. 50 Jahre Schicksal zwischen Ost und
West. Bayret, 1964. S. 225-230; Dirksen G., von. Moskau, Tokio, London. Erinnerungen
und Betrachtungen zu 20 Jahren deutscher Aussenpolitik (1919-1939). Stuttgart, 1949.
S. 99-101.
104 1 1929 .,
, .
. , :

,
,
,
, , ,
. .: Akten zur Deutschen Auswartigen
Politik. 1918-1945. Aus dem Archiv des Auswartigen Amts. Serie B: 1925-1933. Bd. XII.
l.Juni bis2. September 1929. Gottingen, 1978. S. 306-308. . .: . 19201930- . . . 247-249. . : Mick . Sowjetische
Propaganda. S. 356; Aufzeichnung fur die Botschaft, 18.10.1929 / / Auhagen O. Die
Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in denjahren 1927-1930. S. 57.

453

, 105.
100%-
,
,

.

, ,

,
, .
,
: ...[ ]
...
106.
:
1929 . ,
, 5 . .107
,
.

,
108109.

.

,
,
,
, 108. ,

105 ,
(7 1929 .),
,
130 . .: . . . XII
/ / . . 12. . 130-131.
106
, 7 1929 .: . . 17. . 113. . 786. . 44-46.
107 Aufzeichnung fur die Botschaft, v. 11.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende
des rufllanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 54.
108 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 358.
109 15 1929 . . .
,

454


, . .

,
() 18 1929 .: ...
110.

,
(
;
;
. .), , ,
.
, ,
,
,
, .

, ,

. , ,

-
[ . . .],
125 111.
,
.

()
1929 .
, ()
. . . . ,
. ,
1929 .,

,
. .: . .
1929 .
. . 314.
110 X 89 [ X 87] (), 18
1929 .: . . 17. . 162. . 7. . 97.
111 . : Mick . Sowjetische Propaganda. S. 355-356.

455

112, ,
,
. . : . : ,
. .
.
, ()
, . ,
: , ,
. . 113.
16 1929 .

()114, ,

,
() 12 1929 .

.
,
,
(. .
). ,
(),
,

1,2
-.
,
. -
. CM.:Das deutsche Elend vor
den Toren Moskaus / / Hamburger Fremdenblatt. 1929.25. Okt.; Die Sibiriendeutschen vor
Moskau. Wird die Ausreiseerlaubnis erteilt? / / Kolnische Zeitung. 1929.26. Okt.; Deutsche
Sibirienbauern nach Kanada / / Vossische Zeitung. 1929. 29. Okt.
113 . , 14
1929 .: . . 17. . . . 786. . 43. .:
20- . . 96; .
1920-1930- . . . 263. . :
. . 1920-
/ / . 2002. 10. . 91.
114 : . . (
()), . . ( ()), . . (
), . . ( ()),
. . (. ) . . (.
).

456

115.


, . ,
()

,
116, 50
, 15
117.
,
():
,
...
,

, ...118
, 18 1929 .,
(), ,
,
119. 19 1929 .
2- . .
. . -

115 , 14,6 %
56,4 % . 20 %
35,2 % . . .:
[2 1930 .]:
. . 17. . 113. . 822. . 11 . .: Aufzeichnung fur die Botschaft,
v. 28.10.1929 / / Auhagen . Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in
den Jahren 1927-1930. S. 59.
116
.
117 (), 16 1929 .:
. . 17. On. 113. . 786. . 42-42 .
118 160 (), 16
1929 .: . . 17. . . . 786. . 40-41. .:
20- . . 96-97;
. 1920-1930- . .
. 263-264. . : ()
-, 17 1929 .: . . 265-266.
119 Ms 103 [Ms 101] (), 18 1929 .: . . 17. . 162. . 7. . 182;
. 1920-1930- . . . 264.

457

, :
, , 120.

,
,
. . ,
- -
.
,
.

-,
121.

,
.
,
.
,

, . . ,
. 26 1929 . . . . . : , .

122.
, . .
, ,
. 11 ,

120 . . 1929 .
. . 315.
121 .: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 361. .: Aufzeichnung vom
14. November 1929 fur das Aufienkommissariat der UdSSR / / Auhagen O. Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in d en jah ren 1927-1930. S. 74-76.
122 . . 1929 .
. . 316. 2 1929 . :
,
.
,
.

. .: .
1920-1930- . . . 273.

458

(27 ) (673 .)
123.


. 26 1929 . () ,
: (), , ,
-, -, -,
,
-...
,
.
,
,
.
1 1929 .124
,
:

, ,
, ,

. .125 [] ,
, ,
(28 ),
, .
, ,
...126 ,

123 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 286.


124 () 162 ( 82), 26
1929 . [ 13]: . . 17. . . . 791. . 107. .:
14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 62-62 .
125 , , 25 .,
, 29 . .:

[2 1930 .]: . . 17. . . . 822. . 11 .
., .:
- () ,
6 1929 .: . . 1235. . 124. . 59. . 16;
(6) . . (), 16 1929 .: .
. 17. . . . 791. . 111.
126 Aufzeichnung ffir die Botschaft, v. 28.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende
des ruBlanddeutschen Bauemtums in den Jahren 1927-1930. S. 58.

459

.
,
, , , . ,
, 12,5 . .,
(3 ) 127.
,

1930 .
, , ,
,
128.
, 2

129.

:
,

. 2- () . .

, ,

130,
,
131.

127 .:
[2 1930 .]: . . 17. . .
. 822. . 11. .: Aufeeichnung fur die Botschaft, v. 16.11.1929 / / Auhagen O. Die
Schicksalswende des rufllanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 76-78.
128 ,
,
,
3 , , ,

. .: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 362-363.
129 .: Quiring W Die Urenkel kehren heim. Die Massenflucht der ruBlanddeutschen
Bauern, 1 9 2 9 // Deutschtum im Ausland. 1935. Jg. 22. H. 5. S. 263-277.
130 .: 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 62-62 .
131 8 1929 . ,
. . ,
7 , .

460

,
, ,
, , *132.
, ,
- -
, status quo .
,
,
, ,
.


.
. . , ,


133.

.

,
,
. , 800 .
134.
,
.
, ,

.
,
. .: . .
1929 . . . 316.
132 Mick . Sowjetische Propaganda. S. 361. . : Quiring W Die Tragodie
ernes Auswanderungversuches / / Heimatbuch der Deutschen aus Ruflland. 1985-1989.
S. 100-101.
133 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 361. Cp.: Chiffriertes Telegramm an das
Auswartige Amt vom 18. November 1929 / / Auhagen O. Die Sc.hicksalswende des
ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 82.
134 Aufzeichnung fur die Botschaft, v. 18.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende
des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 57
. .: Schreiben an den
Vorsitzenden der OstpreuBischen Landgesellschaft betreffend Ansiedlung von Fliichtlingen
in OstpreuBen, 25.10.1929// Ibid. S. 61-62.

461

, , ,
, .
, -
, , ,
, , .
,
15 . ., 80 . .
-
, - 135.
,
.

136,
.

. .
() 5 1929 .,
5 -
,
,

137,
:

135 Mick . Sowjetische Propaganda. S. 362. .: Schreiben an den Vorsitzenden der


OstpreuBischen Landgesellschaft betreffend Ansiedlung von Fliichtlingen in OstpreuBen,
25.10.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den
Jahren 1927-1930. S. 61; Day D. 90.000 Russian Mennonites May Migrate; Cruel Soviet
Policies Have U tterly Ruined Russias Best Farmers / / Mennonite Weekly Review. 1929.
13 Nov. P. 1.
136 15 1929 .

. ()
. , 15 16 500 ,
' ,
100 . .: . .
1929 .
. . 317-318. , 16 1929 .
1 . . .: Aufzeichnung fur die Botschaft,
23.11.1929 / / Auhagen . Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den
Jahren 1927-1930. S. 79. .: T. . . 91.
137 . ., .: Den Kulaken wird
der Boden zu heifi / / Rote Fahne (Berlin). 1929. 9. Nov.; Die Not der Deutschen in der
UdSSR ein entlarvter Wahlschwindel / / Rote Fahne (Berlin). 1929.14. Nov.

462

,
, ,
, ,
. , , : 1)

; 2)
; 3)

, . . []
, 138.
, 5 1929 ., ()
. . .
. .
. . ,
:
...
, ,
,
- .
,
, , .
,
, ,

, .
, ,
,
: ,

]
...139 , 1929 . ,

138 ()
. . , . . () . . ()
. . , 5 1929 .: . . 17. On. 113. . 791. . 108-108 . .:
20- . . 98;
. 1920-1930- .
. . 278-279.
139 . . ()
. . , 5 1929 .; . . 17. . . . 791. . 109-110. .:
20- . . 97;
. 1920-1930- .
. . 277-278. .:
463

, ,
-
, ,
-140.
12 1929 .
.
14 1929 .

5 -6 ,

, 15
1929 .

. 15 16
500 ,
, .


.
,

,
.

. 13
( , ,
. .)
,
!.
, ,
141.

[2 1930 .]: . . 17.


. . . 822. . 10 .11.
14(1 ,
. . 1990 ., 1929 .

. .: . . : ,
? / / - . 1990. 8. . 33-35.
141
Mick . Sowjetische Propaganda. S. 363. .: Das Rote Kreuz bei Notstanden
Deutsche-Russen-Hilfe 1929/30 / / Blatt des Deutschen Roten Kreuzes. 1930. Jg. 9. H. 3.
S. 119 128.
4 6 4

,
.

,
.
,
,
142.

,

143.
,
,
.

,
,
144.
18 1929 .
,
4 . .

145. . 17
-
, 146. ,
,

,
. ,
,

142 .: Bericht uber die verzweifelte Lage der deutschen Kolonisten und die
Gefahren der herrschenden Agrarpolitik, v. 9.11.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende
des ruBlanddeutschen Bauerntums inden jah ren 1927-1930. S. 62-73. Cp.: Auhagen O. Die
Ursachen der Massenflucht der deutschen Bauern aus SowjetruBland / / Deutsche Post aus
dem Osten. 1930. Jg. 5. H. 1. S. 271-273.
143 ., .: Rosenberg A. Das deutsche Bauernsterben in SowjetruBland / /
Volkischer Beobachter. 1929. 29. Nov.
144 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 364-365.
145 25 1929 .
146 Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 287. Cp.: Aufzeichnung
fur die Botschaft, 23.11.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen
Bauerntums in denjahren 1927-1930. S. 79.

465

,
. 18
:
147. ,

() 17 1929 .,
15 .

148. 18 ,
,
,
,
,
.
- ,

, 149150.
20 . .

- ,
,

,

,

. :
25 ,
15.

, , ,
. -

147 1929 .
. .: Aufzeichnung
fiir die Botschaft, v. 23.11.1929 und v. 28.11.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende des
ruBlanddeutschen Bauerntums in den JahreH. 1927-1930. S. 79-82.
148 20- . . 99.
149 . . .
. 52-53. . :
, [] 1929 .: . . 1-. . 23. . 914. . 51-51 .
150 . : .
1920-1930- . . . 315. . : Mick . Sowjetische
Propaganda. S. 366.
4 6 6

, .

,
151.
200 .
,
.

,
.
,

8 . 152153.
21
,
[
], ,

152

154.


.
,
155. 25

151 ,
. 20- 1929 .
,
.
.
28 1929 . ,
,
. 1930 . .
.: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 368-369. .: Aufzeichnung vom 14. November
1929 das AuBenkommissariat der UdSSR / / Auhagen O. Die Schicksalswende des
ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 74-76.
152 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 366-367.
153 . no: Ibid. S. 367.
154 C m .: Ibid. S. 367-368.
155 H. H. , , ,

467

,
. 18
:
147. ,

() 17 1929 .,
15 .

148. 18 ,
,
,
,
,
.
- ,

, 149.
20 . .

- ,
,

,

,

. :
25 ,
150.

, , ,
. -

147 1929 .
. .: Aufzeichnung
fur die Botschaft, v. 23.11.1929 und v. 28.11.1929 / / Auhagen O. Die Schicksalswende des
ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren l927- 1930, S. 79-82.
148 20- . . 99.
149 . . .
. 52-53. . :
, [] 1929 .: . . 1-. . 23. . 914. . 51-51 .
lj0 . : .
1920-1930- . . . 315. . : Mick . Sowjetische
Propaganda. S. 366.
4 6 6

, .

,
151.
200 .
,
.

,
.
,

8 . 152.
21
,
[
], ,

153.

154.


.
,
155. 25

151 ,
. 20- 1929 .
,
.
.
28 1929 . ,
,
. 1930 . .
.: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 368-369. .: Aufzeichnung vom 14. November
1929 fiir das AuBenkommissariat der UdSSR / / Auhagen O. Die Schicksalswende des
ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 74-76.
152 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 366-367.
153 . no: Ibid. S. 367.
154 C m.: Ibid. S. 367-368.
155 H. H. . , ,

467

()156, :
,
157. , ,

. .
5 671 .
,

158.
, 6 .
,
, 8 . ., .
, ,
, .
, ,
.
()
,
,
. ,
,
,
, ,
159.
,

. .: Mick . Sowjetische
Propaganda. S. 368; . .
. . 63-64.
158
107 (), 25 1929
. . 17. . 162. . 8. . 4. .:
. 1920 1980- . . 321-322.
157 5 671 , , 3 885
, 1 260 , 468 , 51 .
. .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat.
S. 287; Bericht vor dem HauptausschuB des VDA in Salzburg am 7.Juni 1930 / / Auhagen O.
Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums in den Jahren 1927-1930. S. 137138.
158 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 368.
159 ., .:
, 2 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 20.

468

.

,
160.


.

,
. ,
,
,

, .

2.2. 1: ...
,
, .

,
.
,
...
13-
- ,
.

161.


() .


162, ,
,

160 .:
[2 1930 .]: . . 17. . 113.
. 822. . 12 .
161 ,
25 1929 . / / .
1920-1930- . . . 351.
162 ., .: Um Glauben und Heimat. Bruderhilfe fur die aus RuBland abgewanderten deutschstammigen Bauern / hg. P. Seyferth. Berlin, 1930.
469

,
,
.
1929 . ,

, ,
, -
,
163.
1930 . ,

164. , ,
, ,
- ,
, .
.
,

, ,
1929 1930 165.
,
()
,

1930 .166
.
()/
,
.

,

163 . . .
. 115-116; . .,1967.. 12. . 695.
164 .: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 371-379;
. . 12. . 101-102.
165 , ()
26 1929 .,
12 1929 ., () 5 1929 .,
() 6 1930 . .,
.
166 .: () / / . 1930.
2 (4). . 70-72; .
/ / . 1930. 1. . 12.

470

( 1930 .): []
, ,
,
, .
,
, ,
...167
(),
()
,
,
.
,
,
.

(9-12
1929 .),
-
168. . . 20
,
() 25 1929 .,
169.

. [-]
,
, ,
- ...
...170

167 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 62. .: .
1920-1930- . . . 420-422. .:
, 1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 130.
168 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 61-101.
169 ,
(18 ) (25 )
(), . .:
() 107,25 1929 .: . . 17. . 162. . 8. . 4.
170 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 63 .-64. .:
471

.
),
1929 .:
,
; (
) ;

;

. .
, , , .

171.

,
, , -,
.

() . ,
, , ,
,
,
172.


, : 1)
,
, 2)
173*.
,
,
,
, ]171.
, 36 . , 1929 . ,
1,4 . (3,9 %),


[2 1930 .]: . . 17. . 113. . 822. . 12 ., 14.
171 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 61 .
172 . . 82-82 .
173 . . 73 .
171 . . 84.

472

,
[]
175.
,
-
, . 176.


. . ,
: ..., ,
, .
,
. ,

, ...
177.
. . ,


, .
, [] ...
, ,
... [] .
,
... []
, , ...
,
178.


, ,
,
... - .

175 . . 64.
176 .: . .
. . 118-119;
[2 1930 .]: . . 17. . 113.
. 822. . 15; ()
, 9 1923 .: . . 60. . 1012. . 7.
177 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 75, 81.
178 . . 89-89 .

473


, -
. ,


:


- ,
, [] \
...179 , , ,
,
-
, ,

,
.
,
,
,
180. ,

.

() 21 1929 ., :

, [] 181.

: ...
, ,
-
... , 100%-

179 , 12
1929 .: . . 17. . 113. . 822. . 46.
180 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 70. .:

[2 1930 .]: . . 17. . . . 822. . 14-15.
181 73 -
(), 21 1929 .: . . 17. . 163. . 813. . 77.

474

,
182.
30 1929 .
() ,
: ...
, ...
-

, ...183
,
, , 5


()184.
27 1929 .

185. ,
130
.
: 186

182 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 75, 98. .:
() 108, 5 1929 .: . . 17. . 3. . 767. . 7.
183 108 (), 5
1929 .: . . 17. . 163. . 813. . 77-78.
184 . . 77-85. ,
() .

.
,
. , ,
, , ,
() .
. .: . . , 1918-1941: 2 . ,
1992,1994. . 2. . 102-103; . .
: 1918-1941 . ., 1999. . 231-233.
185 .: . . .
-, 27 1929 . / / . . 12. . 142.
186 .: Merl S. Die Anfange der Kollektivierung in
der Sowjetunion. Der Ubergang zur staatlichen Reglementierung der Produktions- und
Marktbeziehungen im Dorf (1928-1930). Wiesbaden, 1985; Idem. Bauern unter Stalin.
Die Formierung des sowjetischen Kolchossystems, 1930-1941. Berlin, 1990; Davies R. W

475

:

. ,
, ,
, .

187. ,
, ,
(, , ),
1929 .
1-2 .
188. () . . :
,
,
,
- , 14- [
] ,
189.
.
, ,
,
: .
,
190. 1928 . ,

The Socialist Offensive. The Collectivization of Soviet Agriculture, 1929-1930. London,


1980; Viola L. Peasant Rebels under Stalin. Collectivization and the Culture of Peasant
Resistance. Oxford, 1996; H. . (
30- ). ., 1996; : , (1930-1940)
/ . . . . . . 1. ., 2005. . 9-28.
187 .: . .
(1928-1934 .). / / .
. 1997. . 296-297. .:
, 3 1930 . / / ()- () . . 1: 19181933 . / . . . , . . , . . . ., 2005. . 637-638.
188 . .
20- 30- / / .
, 1998. . 100.
189 ,
25 1929 . / / .
1920-1930- . . . 351-360.
190 .: . . .
. 296-297.

476

,
14 %, 1 1929 . 25 %, 9 1929 .
60 %191.
-
70 % .

(11 1929 .):
40 ,
600 192.
, 1930 .
193.

, , ,
1930 . 194.

,

, :
, .
,
, ,

191 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 63, 77. .:
, 20 1929 .: .
. 95. .'126 .
192 ,
9 1929 .: . . -3316. . 42. . 99. . 6 3 ,78-78-.
193 . . 63 . , , ,
91,2 % ( 19 1930 .),
95 % ( 10 1930 .), 80 % ( 10 1930 .)
. . .: . .
(1928-1933 .) / / : . . . , 2001.
. 79-80. .: . . - (
1927-1938 .). , 2002. . 103; . ,
(), (), / / : /
. . . . 2. ., 2004. . 608-609.
194
:
[ ] ...
:
. , .
18 , . .:

, 22 1930 .: . . -3316. . 23. . 1360. . 51-52 .

477

. ,

1929 . 185 (!)
195.
,
. ,
, , (),
, ,
196. ,
1930 .
, :
,
, 197.


198. () 5 1930 .

,
, , 199.
30 ()

.
,

195 ,
- ,
, - . . ., .: ,
1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 130 .
196 .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat.
S. 301-311.
197 . . . . 69.
1930 . -,
.
. , ,
() 30 ., 10, 8,
3 . . .: . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. . 113. . 822. . 41.
198 , , -
1930 . 80 % ,
4,9 % . 83
. .: , 1930 .: . . -3316.
. 23. . 1358. . 130 .
199 .: . 1930. 6, 11 .

478

.
,
200.

,

.
, ,
, .
. 20 1930 .
17 % ,
59 %201.

1930 .202
,
: , ,
.
-
,
: .
:
200 ., 201-203.
, 1930 .
,

200 .: Merl S. Wie


viele Opfer forderte die Liquidierung der Kulaken als Klasse? / / Geschichte und
Gesellschaft. 1988. H. 4. S. 534-540; Idem. Das System der Zwangsarbeit und die Opferzahl
im Stalinismus / / Geschichte in Wissenschaft und Unterricht. 1995. H. 5. S. 277-305;
Wolkogonow D. Stalin. Triumph und Tragddie. Ein politisches Portrat. Diisseldorf, 1989;
Conquest R. Ernte des Todes. Stalins Holocaust in der Ukraine, 1929-1933. Miinchen,
1988; Baberowski J. Stalinismus von oben: Kulakendeportationen in der Sowjetunion,
1929-1933 / / Jahrbiicher fur Geschichte Osteuropas. 1998. Jg. 46. S. 572-595; Viola L.
The Other Archipelago: Kulak Deportations to the North in 1930 / / Slavic Review. 2001.
Vol. 60. P. 730-755.
201 . (1917-1939). 1997. . 355. .:
Baberowski J. Stalinismus von oben. S. 572-595.
202 ,
. ., .:
, 28 1930 . / /
. . 63-64.
203 - , [ 1930 .]: . . -3316. . 23. . 1324. . 19-20.

479


:
:
? ,
, 204.
,
.
,
:
50 70 ,

,
... ()
, ,
:
!205
,

- () 206.
,
- ,
, ,
,

, ,
,
207.

204 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 64
. .: . , !
/ / , , / . . . , 2001. . 57.
205 . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 33-34.
206 . / /
. 1930. 1, . 45.
207 . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. . 113. . 822. . 34; -
(, , ), 3
1930 .: . . -3316. . 23. . 1360. . 32-32 .
4 8 0

, ,


208. ,
, ,
, . ,
100 %,
.
,

. ,
6 % ,
10 20 % (. . 24).
,
(),
(33 %)209.
2 4


(. 1930 . , % )

20

65

15

12

56

27

10

70

20

54

40


.

() (25 1930 .), ,
, :
, ,
, ,

208 .: . / / , , .
. 19-22.
209
(), 1930 . [ 137) / /
, 1918 1938 .: / .
. . . , 1994. . 181. .: . .
. . 294; .
(1819-1941 .). , 2002. . 144.

481

210. ,

,
. ,
, ,
. , ,

9-10 %, 1930 . 17 %.

.
: , !

() . .211
,
()212.
,

,
213.
, ,
,
1929
1930 .
,
- . , ,
,
, .
(
, .)214.

210 . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 34.
211 Iwanow . Pierwszy nardd ukarany. Polacy w zwi^zku radzieckim, 1921-1939.
Warszawa; Wroclaw, 1991. S. 340-341.
212 . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 34-35.
213 .: . . -
(1917-1938). ., 1999. . 243-246; . -
: . , 2001. . 270-271, 277285.
214 . . . . 2. . 103; .
. . 1. , 1995. . 110-113. . : .

482


,
, .
,

.

, , ,
, , , ,
,
, , 215. ,
,
.
,
,

216. , 1930 .
, ,
.
,
.

, ,
-
. 5 1930 . ()
,
(
)
, , ,
3 % [][]217.
, 20 1930 .,
. . ,

(1917-1930- .) / / .
/ .-. . . . ., 1999. . 32-33.
215 .: Brandes D Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 298-300. Cp.:
1928 . / / . . 6.
. 279-280; , 1930 .: . . -3316.
. 23. . 1358. . 128.
216 . . .
. 103-105.
217 116 (), 5 1930 .:
. . 17. . 3. . 821. . 32.

483

218.
25 1930 . ()
-,
.
, ,
, ,
, .


,
( )
.

,
.
,
(),

, , ,
219. , ,
,

, ,
.
, ()
1 1930 .
, ,

218 . . , . . (.
), . . ( ) . . (.
). .: 118 (),
25 1930 . [ 20 1930 .]: . . 17. . 3. . 777.
. 10.
219 -

,
( ), ( ())
(. ). .: 118
(), 25 1930 .: . . 17. . 163. . 823. . 15-15 . .:
129, 7 1930 . / / ()() . . 1923-1939/ . . . . .,
2001. . 225-228.

484

, , ,
-220.
1930 .

221. :
- 1930 .
, 222. -

220 .: ,
, 1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 59.
5 1931. - ()
, , -
. 3 1931 . - () . ,
, . . :
, , ,
, -,
. -,
: (
) 20 80 %. ,
,
(- 90 %,
75 % . .). 100 %
, , ,
.
.
- ( ),
( ) ,
.
, ,
- . .: . .
. . 132-133;
. 1920 1930- .
. . 562.
221 .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen
im Sowjetstaat. S. 319-327.
222 ( )
15 . .: . . . 106. .:
1 1929 .
1 1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 104.22 1930 .
. .
() . . :
, [] , []
... 20 ,
-, [] -[]
, . .: .
1920-1980- . . 347.
. , ( )

485


,

, . .223
, ,
() ( 1930 .),
,
-
. ,
. , 15 ,
5 , 15 .
,
, ,

...224
1930 . ,
,
. ,
,
,
,
.225
1 1930 . :
, ...
, , 18
. []
...226

: , ... ,
...
223 , , () . .
, :
.
. [ . . .\ ...
, ... . . .:

[2 1930 .]: . . 17. On. 113. . 822. . 12.
224 . : . .
. . 95-96.
225 .: , 1930 .: . . -3316.
. 23. . 1358. . 128,130-130 . .: . . -. . 49-50.
226
, 1 1930 . / /

486

, 1930- .
, , ,
, ,
()227.
,
,
, . ,
- 1930 .
1 174 228.
1930 .

(),
-

229.
(1929 .)
()
,
,

, ()

.
()

, ,

: . (1817-1974 .) / . . . . . ; .,
2000. . 168-169. .: . . . 107.
227 .: 44 [] (), 20
1931 .: . . 17. . 162. . 10. . 91; 59 []
(), 30 1931 .: . . 177.
228 1931 . 2 488 .,
1932 . 7 207 . 1930-1934 . -
12 15 . . .: . ., . . ()
( 1920- 1930- .):
. . . . 1. ., 2000. . 528.
229 81 (), 6
1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 2. . :
20- . . 103-104. .
: . 19201930- . . . 406-407.
487

, - ,
() 230.
,
() . . ,
,
()
, ,
, .231. ,

,
. , ,
,
,
,
-
.


,
(, .),
( 300 .) . .232

:
, .
.

230 ()
, 6
1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 7 -7 .
231 81 (), 6
1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 1. . :
() -
12 26 1929 .: .
. 5-6.
232 ()
, 6
1930 .: . . 17. . 113. . 822. . 7 -8 . .: .
() , ,
, ., 4 1930 .: . . 29. .: . 1920-1930- .
. . 428-432.

488

233.

, .

100 .
234.
. 1929 .
,
,
235,
.
,

236. 1930 .
(10 . .),
(16 )

237.


,
(

233 ,
,

. .: - ()
,
1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 146.
234 .: ()
, 19 1930 . / /
. . 172-173; , 1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 129-130 .
235 ., .: Harder. Das Mennonitentum und der amerikanische Imperialismus / /
Der Landmann. 1929. H. 72 (406). S. 2; Die Emigrationshetze, ein d ie d der internationalen
Konterrevolution //N eulajid (Charkov). 1930. H. 4. S. 13-16.
236 Emma N. L. Die Auswanderung ist eine konterrevolutionare Aktion. M.; Charkow;
Minsk, 1930; Fondis F. Kanada, Deutschland oder die Sowjetunion. Die Ursachen,
Triebkrafte, Folgen und Lehren der konterrevolutionaren Auswanderungsbewegung.
Charkow, 1930; Muller A. Aussaen oder auswandem? Fiir die Durchfuhrung der
bolschewistischen Aussaat. Gegen Kulaken und Prediger, die zur Auswanderung hetzen.
M.; Charkow, [1930].
237 . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. On. 113. . 822. . 31.

489

)
, .

;
. .


(, , , , , )238.
- 1930 . , ,
,
, ,
.

.
1930 .
60 ., 120,
40 . . -
213 ., 30 .
-
, , ,
239.
1930 .
240: (
241 - )
( )242.

238 . ()
, , , ., 4 1930 .:
. . 17. . 113. . 822. . 30.
239 . . 39-40. .:
[2 1930 .]: .
. 18.
24 : 1930 .
( )
16,5 % , 78 %. .:
, 21
1930 . / / . . 188-189.
241 ,
.
.: . 20- 30-
/ /
. . 220.
242 ()
, 6 1930 . / / . . 144;

490

, . .
VIII () :
100 ...
: (. . )243.

.
()

12 1929 .
244. 1930 .
11 : 5 , 2
( )
( ), ( ),
.
, ,
.

. ,
50 .
: 21,7 .,
13 . . . ,
,
,
245. ,
,
. .246

() (), 13 1930 . / /
. . 67-71; . .
/ / . . , 2000.
. 112-113.
243 . . , 23 1919 . / / . . 38. . 204;
. . / / . . 12. . 134.
244 ()
, 12 1929 .: . . 17.
. 113. . 719. . 22-23. .: ()

, 6 1930 .: . . 822. . 7 .
245 .: Brandes D.,
Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 314-319. Cp.: no
-
( 1930 .]: . . 1235. . 124. . 59. . 10-12.
246 , ,
, , ,

491

. ,
200 . .
, , 150 . .
247.
. - (),
,
, ,

, ,
248.
1930 .
,

249.
250,
. ,
, . 3
-
, , .
,
.

,


. .:
[2 1930 .]: . . 17.
On. 113. . 822. . 12.
247
. ,
5 . , 1 , 2
70 . . (, , ).
248 . ()
, , , ., 4 1930 .: .
. 17. On. 113. . 822. . 31-32.
249 . . . / /
.. 12. . 191-199.
250 1930 . 2 .
,
700 . . .: . XX
/ . . . . , 1995. . 147.

492

251. ,
252,
-
.
, ,
.
,
, 25 1930 .,

253.
,
.
,
.
, , .
,
,
...254
,

: [

251 ,
(. ),
, ,
. .: . ()
, , , ., 4
1930 .: . . 17. On. 113. . 822. . 40,43. .: .
. . 9-19.
252
,
- . , , -
( ) - 1930 .
71,1 % 34,2 % 1929 .
65,6 % 19 % (1929 .).
, 19,6 % 9 % (1929 .). .: .
() , , ,
., 4 1930 .: . . 17. On. 113. . 822. . 38-39.
253 1930 .
,
. .: 14
, 25
1930 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 42 .
254 . . 46 .

493

. . .] ,
, ...
,
,
, ,
, ...255
,
()
, ,

,

:

... ...
...256 ,
, :
,
257.
:
,
[1930 .]
, . ...
, [] ...258
. , 1930 .

. ... ()
6 1930 . 3
1930 .
,
() 1930 . , ,
, ,

255 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 44 .
256 .
1961. . 78.
257 .: Ns 14
, 25 1930 .: . . -3316. . 23. . 1339.
. 77-76 .
258 . . 70 .

494

...259 ,
,
:
,
,
...
260.
,
,
, ,
.
, , :
,
, , ,
261.
,
. ... ,
, -
,
.
,

,

262. ,
,
...

5'
jf
'

259 . ()
, , , ., 4 1930 .: .
. 17. . . . 822. . 44. .: , 13
1930 . / / . . 106; ,
1930 .: . . -3316. . 23. . 1358. . 128 ., 129 .
260 . ()
, , , ., 4 1930 .: .
. 17. . 113. . 822. . 36. '
261 . .:
[2 1930 .]: . . 17.
. 113..822. . 11.-12.
262 . ()
, , , ., 4 1930 .: . . 17.
. . . 822. . 36-37. .: -
(, , ), 3
1930 .: . . -3316. . 23. . 1360. . 5 -6 .

495

[] .
() :

,
, . .

,

...263

264


265,
1930 .:

,
, [
]266.
.

:
, ,
, ,
-

263 . ()
, , , ., 4 1930 .: .
. 17. . . . 822. . 37.
264 , , ,
,
.
265 1930 . 73 ,
: 25, 23, 4, 15, 1,
3, 2.
266 , ,
1929 .
1 500 ,
. .:
-
(, , ), 3 1930 .: . . -3316. . 23.
. 1360. . 5 -6 . .: , 1930 .: .
. 1358. . 128.

496

;
j , 267.
' ( 1930 .),
-
,

, []
,
.
, ,
:
, ,
,
, , ,
[] ...268
,


269,
, , ()
.
-

267 -
(, , ), 3 1930 .: . . -3316. . 23.
. 1360. . 30-31.
268 . . 30. 1929 .
, 1930 . 70 %
80 % .
269 , ,
.
,
,

. .: . / /
. . 72-73.
3 1929 . 40 ,
, ,
, .
.: . . 1929 .
. . 319-320.
, . . . .
16 5 1930 .,
,
. .:
. 1920-1930- . .
. 468-472.

497


, ,

270.
,
.

271.
,
272,

, ,
, 273274.
1930 .

. .

, ,
.

27/1.
,

1930 . (16 8 )

270 .: 1928 . / /
. . 6. . 276-280.
271 . . 3.1 .
272 , , 1930-1931 .,
, 13
. .: . . .
. 80.
273 .: . . -. . 46-48.
274 , ,
. .: . .
. . 78-80; Brandes D., Savin .
Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 339. .:
[2
1930 .]: . . 17. . . . 822. . 11 . 165/

, ,
18 1930 . .: .
1920-1930- . . . 436-438.
498

.

,
275.
, , ,
. . ,

, ,
, .
. . . ,
,
276. ,

,
. ,

,
, ,

, ,
277.
,
.
,
278.
: , 279. ,

275 .: 124, 25 1930 . / /


()- () . . 222; . -
. 1925-1933. .; , 1997. . 171-181, 188-192;
. . 12. . 389; . 13. . 182-183, 202-207; Belkowez L Belkowez S.
Gescheiterte Hoffnungen. Das deutsche Generalkonsulat in Sibirien, 1923-1938. Essen,
2004. S. 69.
276 . . 12. . 389. .:
126, 15 1930 . / / ()- () . . 223-224.
1931 .
. 1931 . 35 %
. .: Mick . Sowjetische Propaganda. S. 377.
277 Mick C. Sowjetische Propaganda. S. 375. .:
[2
1930 .]: . . 17. On. 113. . 822. . 12 .
278 Mick . Sowjetische Propaganda. S. 376.
279 , , ,
.

499

, .
1930 .,
.
, 1 1930 .
20,5 %,
24 % . 1930 . -
,

, 280281.
, ,
1929 . : , , . 1930 .

7,7 %, 1931 .
92-98 %282. .
1931 . , ,

283.
, 1931 . ,
, 95 99 %
(. . 25). , 14-


.
' .

..il (

280 . . . 115.
281 .: -
- -

13 1930 . / / . 1920-1930- . . . 533-537. . :
. . . . 125-126;
Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 372-379.
282 . . . 116.
283
: . . 1235.
. 45. . 16. . 11.
. , ,
()
. 1931 . 7,2 %
. .: Iwanow . Pierwszy nardd ukarany. S. 338.

500

25284

, 1930-1931 . (% )

1930 .

1931 .

26,8

95,3

44,0

94,0

23,5

95,5

37,7

97,6

79,9

99,3

50,3

97,2

9,0

33,7

,
,
, , , .
,

, ,
1929 1930 .


()
1930 .

,

,
.

,
.

, ,
, ,
.
,
,
, -284

284

, 15 1932 .: . . -3316. . 23. . 1339. . 86.

501

,
.


,
,
.
,
,
, ,
1931 .
.
,
. 1937 .
, ,
1929-1930 . ,
285.
3.

, ...

3.1. :


, . .
.

...

. . 286
,


, .
,
:

285 .: . . 1930- / /
/ . . . . . . , 2009.
. 323-352.
286 : . 1940. . 93-101.

502

, ,

.

,
,

,
287.
1920- .

. , ,
,
,

288. ,
1920-
1930- .
,
, ,
289.

- : . .
(1925-1935 .) . . (1932-1937 .),
(1929-1935 .)290. ,

,

287 .: . / / ,
, . . 37-38.
288 Martin . The Origins of Soviet Ethnic Cleansing / / The Journal of Modern
History. 1998. Vol. 70. P 829-832. Cp.: .
(1920-1941). , 1999. . 77-103.
289 . : . ., . . ()
. . 1. . 493.
290 1920-1930-Ti . . , 1996. . 52-53;
Sobczyriski . Polska autonomia narodowosciowa w ZSRR / / Mniejszo$ci polskie i polonia
w ZSRR. Wroclaw; Warzsawa; Krakow, 1992. S. 56-58; Buchsweiler M. RuBlanddeutsche
im Sowjetsystem bis zum Zweiten Weltkrieg. Minderheitenpolitik, nationale Identitat,
Publizistik. Essen, 1995. S. 45. M. ,
1926 . .: . .
1920-1930- . -
/ / . . 302.

503

() .
1920- . (
,
, )
,

, .


291.
1930- .,

, ,
,
292.

,

,
293.
()

,
, , , ,

.


, ,
. . , -
1930- .
. -,

291 . . . 37. .: Lemberg .


Das Konzept der ethnischen Sauberungen im 20. Jahrhundert / / Lager, Zwangsarbeit,
Vertreibung und Deportation. Dimensionen der Massenverbrechen in der Sowjetunion und
in Deutschland 1933 bis 1945 / hg. D. Dahlmann, G. Hirschfeld. Essen, 1999. S. 485-491.
292
-
,
,
(, , . .).
293 .: . ., . . ()
. . 1. . 485, 492-493.

504

: ,
,
. . -,
294
.
1927 . :

[]
... ,

, ,
...
...
295. 1920- .

,



296.
- ,

,
,

294 ,
, , , .
, - .
XVII ., , ,
, -.
-, XIX .
. .: . . URL: http://terijoki.spb.ru/
history (22.01.2010).

295 . .
, 1927 .:
. . 17. . 85. . 289. . 22-23.
296 ,
, , 1930- .
. .: . ., . . ()
. . 1. . 492-493; . .
XIXXX . ; ., 2001.
. 225.
505

- 297.
, ,
,
(),
298.
, ,
, .
, ,

. ,
-
( )
1930- .
,
. ,
, , ,

- -
299.
, ,
, ,
, ,
300.

297
-
.
298 1927 . :
.
.
[] .
- .
.: . .
, 1927 .:
. . 17. . 85. . 289. . 23. . : . . 1917
1940 . , 1990. . 88,93.
299 . ., . . ()
. . 1. . 493.
300
. ,

.
506


301.
- 1920 . 1939 .


.
,
302, ,
,
15-20 % 303,
304.
. . ,
1927 .
, , ,
:
[ ]
...305
1928 .,
, () ,
[]
306. ,

301 ., .: . . . .
, 14 1926 . // . - - - .
. .
1922 1936 / . . . , 2003. . 117-118;
. . . . , 11
1926 / / . . 118.
302 .: ()- () . . 15-16.
303 (), 27 1923 .: . . 17.
On. 112. . 475. . 241 [].
304 , , ()
(1923 .) : ... ...
, ... , ,
.
. .:
(), 27 1923 .: . . 17. . 112. . 475. . 241 [
].
305 . .:
. .
, 1927 .: .
. 17. . 85. . 289. . 27.
306 21 (), 19 1928 .:
. . 17. . 162. . 6. . 63.

507

-,
,
,
307.

,
,
3 -4 ...
308.

() 1924 .309

310. 1925 . ,
1920- .
,
. ( 1925 .),

, ()

( ) ,
311.

307 . ., . . ()
. . 1. . 82; . .
. ., 2002. . 192-196.
308 . . ? ., 1930. . 15.
309 [] 38,4 1923 . / / ()() . . 22-23; [] 20,28 1924 . //
. . 51.
310 ., .:
[] 36, 27 1923 . / / ()- () .
. 21-22; [] 47, 5 1925 .// . . 63-64.
311 , , ,
, . .;
50 ( 37) () 25 1925 . / /
()- () . . 12-15. ,
. .
18 1925 . :
( ,
) .
.: . . - 1917-1926.
/ . . . , . . . ., 2007. . 587-588. . :
. . -:
5 0 8

,

312.
,
- ... ,
[
313. , ,

314,

,
. ,
,


315. ,


316.
, ()/ ()
,

(, , , . .),
,
317*.

. 1921-1928. ., 2006. . 344-345; . .


. . 196-199.
312 54 (), 26 1925 .:
. . 17. . 162. . 2. . 92.
313 56 ( 43) (), 9
1925 .: . . 17. . 162. . 2. . 108-109 [ . 1 ,
1 , 3 1925 .].
314 . ., . . ()
. . 1. . 81-82.
315 .; Baberowski J. Der Feind ist iiberall. Stalinismus im Kaukasus. Munchen, 2003.
S. 210; Martin T. The Affirmative Action Empire: Nations and Nationalism in the Soviet
Union, 1923-1939. Ithaca, 2001. P. 311-343.
316 Cp.: .
, 30 1927 .: . . 1-. . 23. . 713. . 40.
317 . ., . . ()
. . 1. . 500.
. , 1937 .
(171 781 .), 1937-1938 .

509

1920- .
(
,
, . .)318, 1930- .

, , 3'9.
. XIV .

320.
XIX . . ,
. . ,

.

, .
, ,
, , . .
,
50 %. ,
, .


. ,
1 .,
,
321.

. , 1919 .,
,


. .: . .
. ., 2001. . 90-93.
3.8 ., .: (), 27 1923 .:
. . 17. On. 112. . 475. . 2-3;
, 27 1923 .: . . 91-93.
3.9 , , 1933-1939 .
100 . . ( 50,5 % ). .: .
- (1926-1959 .) / / . . 51,54.
320 .: / / .
1917 : : . ., 1994-2000. . 2. . 452-454.
321 . . . 27. . : Kappeler A. RuBland als
Vielvolkerreich. Entstehung Geschichte Zerfall. Miinchen, 1993. S. 284.

510

.
. 322.

1925 .
323.
,
. ,
(, , ,
)
(, , , , , -, -
)324.
, ,
,

325. ,
21 1925 .
, ,
1,1 . .,
.
326.

322 1923 .
40
- .

. ,
-
. .: . . XIX
XX . . 230-231.
323 , ,

. ., .: (), 27
1923 .: . . 17. . 112. . 475. . 140-142 [ ].
324 6 %
( 4,8 .). .: . ., . . ()
. . 1. . 486; Martin . The Origins of
Soviet Ethnic Cleansing. P. 830.
325 Cp.: Martin T. The Origins of Soviet Ethnic Cleansing. P. 837-840. . :
- (,
, ) , 3 1930 .: . . -3316. . 23.
. 1360. . 4.
326
,
- .

511

,
,
, .

, ()
( 1925 .) ,
, : 327.
, () 21
1925 .

-
,
...
328. ,
,
- 329.
() . .
() 4 1925 .

: ...
, [-] ,
330. , ()
,
,

: 1) ,
; 2)
, ; 3) ,
. .;
, 1927 .: . . -3316. . 18.
. 211. . 45-45 .
327 30 (),
20 1925 .: . . 63. On. 1. . 614. . 90.
328 .:
. , 1927. . 1. . 95-96. . :
1926-27 / /
. . (1920- ). .,
2001. . 184-185.
329 . . . 152.
330 ()
, 4 1925 .: . . 17. . 112. . 708. . 22.

512

, , , 331.
164 ., 1926 .,
55 %, 33 %, 6 % 6 %.
, 1928 .
433 (
3,2 . ),
332.
17 1925 . (),
,
,
.
,
-, 333.

,
, ,
. .


,
334.

,

[] ],
,
,
,
. . ()

335.

331 ,
1927 .: . . -3316. . 18. . 211. . 47 .
332 . . . . 151-152.
.: . . . 61-62.
333 ()
, 17 1925 .: . . 17. On. 113. . 171.
. 127 [ 2]. . : 79
(), 17 1925 .: . . 126.
314 ()
, 17 1925 .. . . 17. . 113. . 171.
. 129 [ 2).
335 . . 127-128.


,

. , (
1928 .) ,
- ;
, ;
;
, , . .
. , ,
() 60 %
, 20 % 336.

().
(7-12 1928 .)
.
, (), ; ,
, .
,
...
,
,
:
.
, , ...337

() -
( 1928 .) ,
. ,
,

, ,
(-) -
338.

336
(), 1928 .: 1. . 63. On. 1. . 367. . 27.
337 . . 147.
338
(), 1928 .: . . 63. On. 1. . 377. . 1.
514

1928 .
(), (), ()
,
() 17 1925 .
,

(), 339. ,
,
. ,
(25 1929 .) :
...
,
...340
,
, .
1930 .,

, ()
341.
,

.
,
(),

. ,
1929-1930 .
,

339 ,
( ).
.: . ., . . ()
. . 1. . 486-487.
340 , 25 1929 .: . . 63. On. 1. . 387. . 1. .:
, 1928-1953 /. . . , . . . 2005. . 35-36, 39-40.
341 , , - ,
1929
. .: . ., . .
() . . 1.
. 82. 1930 . 13 754
, 2,5 . .:
. . . 2. ., 2000. . 787-789.

515

,
.


,

342.
,
, ,
( )
, .
,

,

343.


,
.
,

.


344. , 1930 .
()
1931 .
1930 .
7580 % . , ()
. . ()

342 1930 .
,
,
. ,

. .: . ., . . ()
. . 1. . 518.
343 . . . 40.
344 .:
Iwanow . Pierwszy nardd ukarany. S. 335-351.

516

345.
,
.
,
, 1930 .
70 %. ,

, 11 1930 .
34,4 % , 1 71,1 %
( 30,7 %
62,8 %)346. 1930 . 11
(, , , , , , , ,
, )
.

, 20
2 1930 .347

. ,
, (22 3 )
, ,
300 348.
,

1930 . . , 24
()
15 150 .
60 . .

,

345 . . . . 93.
346 . ., . . ()
. . 1. . 511.
347 .: .
20 2 1930 . / / ., .
( 1929 1930 .). , 1997.
. 251-252. 871 ,
30 845. .: . ., . . ()
. . 1. . 512.
348 . . . ()
. . 1. . 512.

517

349.
, , . . ,
, . ,
,
1930 .
20 . , 350.

,
()
2 1930 . ,
, , -,


351.
, ,
, 5 1930 . ()

,

( )
,
(),

349 () -
() 23 1930 .
, 24 1930 . / / ., .
. . 143-144. () 30
1930 .
. () ,
15 .
( ). 30-35 .
( ,
),
.
. ,
()
60 50 . . .: . ., . .
() . . 1. . 512.
350 .
/ / ., .
. . 51-52.
351 () [sic]
, 2 1930 . / / ., .
. . 147-150.

518

. ,

: ) ,
, ,
, ) ,
... ,
, ,
, ,
3 -3 1/2 . 10-15 .
352. ,
,
:

( ),

...353

,
() ,
,
.
,
. 10 %,
, , ,
, . .
. ...
, ,

,

,
354. ,
() ()
200 (

352 119 ( 117) (), 5


1930 .: . . 17. . 162. . 8. . 109-110 [ 2].
: . ., . . ()
. . 1. . 508-510.
353 119 ( 117) (), 5
1930 .: . . 17. . 162. .8. . 109-110 [ 2].
354 .

519

10 . [] )
.
,
, . ,


(,
. .),
. ()


. , , ,
- . . ()
5 ., 3
2 355. , ,
,
, ,
356.
,
()
. -
. .
, ...
[]-[]


1 542 (7 710 .)357.
10-15 ,

355 , ()
,


.
356 119 ( 117) (), 5
1930 .: . . 17. . 162. . 8. . 109-110 [ 2].
357 ,
, ,
. .: .
, 13 1930 . / / ., .
. . 211-212.

520

,
15 . '58.

,
,
(). ,
,
5 1930 .,
358359360. ,

(), ,

380.

,
, :
;

;

;
-

, 361.
, ()
11 1930 ., ,

358 ,
. ,
, () . .: . .
. . 161.
359 120 (), 15 1930 . (
11 1930 .): . . 17. . 162. . 8. . 114.
: . ., . . ()
. . 1. . 514-515.
360 1930 .

. .: . ., . . ()
. . 1. . 515-519.
361 120 (), 15 1930 . (
11 1930 .): . . 17. . 162. . 8. . 114.

521

.



362. ,
11 1930 .

363.
.
,
1930 . . .
,

...364
- , ,
,
,
-
365. 1920- .

,
,
. ,
1928-1930 .
()
,
- ,
(
)366. ()

362 120 (), 15 1930 . (


11 1930 .): . . 17. . 162. . 8. . 114.
363 .: . ., . . ()
. . 1. . 516-517.
364 . .
() . .
, 30 1930 . / / ., .
. . 245.
365 . ., . . ()
. . 1. . 492.
366 . . . 68-69. ,
, . .
, . .: -

522

- (20 25 1930 .)367,



,
- .

,
. , () 5
1930 . ,
,
- .
:

368.
, (4 1930 .)
,
() . . ,
369,

,
.
,
, ,
, 1930 .370
,
,
: 50
,
.

. . . . 261; .
() . . 94; . . 37.
367 118 (), 25 1930 .:
. . 17. . 3. . 777. . 2-3, 10 [ 20 1930 .].
368 119 ( 117) (), 5
1930 .: . . 17. . 162. . 8. . 110.
369 . . . 71-72.
() ( 25 5 1930 .),
. .:
30- . . 184-185.
370 , , ,
- ,
, ( )
, . .: .
. . 72-73.

523


- 1931 .
18 . .,
, 371.
,
, ()
-
. 20 1930 .

[19]29/30 ..


, ,
, , 372.
,
,
...
( ) 373.
1931 . (1 ) ()
,
,
... ],
[] ,
, -

374.
, ,

371 ,
1931 . .: . . . 72.
, - 1931 .
552 (3 133 .). .: .
/ / . . 139; . . XIX XX . . 231.
372
. .: Ms 124
( Ms 122) (), 25 1930 . (
20 1930 .): . . 17. . 162. . 8. . 141-142 [ Ms 2].
373 . . 142. . : . ., . . ()
. . 1. . 488.
374
, 1 1931 . ( . 60/32
Ms 78): . . 17. . 162. . 11. . 76.

524

,

,
-
.
,

, . .,
()

. ,
() () ( , , )
,
20 %,
, ,
. .375
,
, ,
()
200 -, 100 ,
...376

(
), ()
1932 . ( ,
)
377.

- ,
, 378.
1932 . ,
,

375
, 1 f931 . ( . 60/32
78): . . 17. . 162. . 11. . 78-79.
376 . . 79.
377 () . . ()
. . , 21
1932 .: . . 17. On. 114. . 297. . 183.
378 . . : () 15
1932 . ( 108, 18 , 10 1932 .): . . 17.
. 114. . 297. . 14.

525


379.
1933 .
,
1920- . . .
, 28 1933 . VI 6-
, : ...
, .
, , ,
, , , ,
...380
1934 . - ,
1922 ., .
1935 . -
,
381.

382.
. . , ,
XVII () (1934 .), : ...
... ...
, , , -
160- ...383
, ,
.
,

379 .: . ., . . ()
. . 1. . 489; Iwanow . Pierwszy nar6d ukarany.
S. 155-156; Sobczyrtski M. Polska autonomia narodowoSciowa w ZSRR. S. 57-58.
380 . ., 1970. . 16. . 791. .:
. 1918-1939 :
/ / (1941-1995) / .
. . ., 1995. . 57-66; X.
1933 . / / . ., 2001. . 379-397.
381 . ()/ 1920-
1950- / / . . 25.
.: X. 1933 . . 395-396;
. . .
, 1939-1941 . ., 1997. . 52-53.
382 - . .
1920-1930- . ., 1995. . 239.
383 XVII (): .
. ., 1934. . 128.

526

, , ,
.
, . . :
...
, .
...384
1930- . ,
-
: , , , , .
,
, . .
1 1934 .

, 1 .
,
,
,

, ,
,
385.

,
.
1 1934 .

1937-1938 .386
( 1935 .)
387.

384 .: . . . (). ., 2001. . 35.


385 ()
, 3 1934 . .: () 25
1934 . ( 3 1934 .): . . 17. . 162. . 17. . 87.
386 . . . . 142. , 10 1934 .
- .
.: . ., . . (
) / / . .
. 177.
387 1935 . (9 )

, . 77 .,
. .
(16 1935 .) 5 10 19 .,

527

. ,
(),

,
, , ,
.

. ,
,
,
- . .
.
()
. ,
() 1934 . (3 )
()
.
() 16 1934 . , ,

- 388. 20 1934 .
() . . 389
() . .

, 390.
. 10 , 31
1934 ., ()
,
500 1 000 ,
391.


. 26 1935 . ()

(663 .). .: . . . . 142-143.
388 , 200
. .: . . 1930-
1940- . / / : .
., 1998. . 269.
389 1930 . . . (). .:
. . . . 286.
390 . . 1930- 1940- .
. 270.
391 () , 31 1934 . / /
. - - - . . 571.

528



. , 9 1934 .,
() ,

: ) )
392.
. , () . . ,
1934 .
,
393.
25
, 444
205 (46 %)394.

392 16 (), 13 1934 . (


9 1934 .): . . 17. . 3. . 954. . 26. ,
1934 . ()
. .
, , ,
. 26 1934 . ()
()
,


. 3 1934 .
V () . .: 11
() 5 1934 ., . 177/160 [ 1 1934 .]: .
. 17. . 3. . 949. . 33; () . . 2:1933-1945/.
. . , . . , . . , . . ., 2009. . 66-72.
393
11 ,
(,
, .). , , 11
1934 . 7 (. . 64 %).
, , . . . : .,
. 1 . . 47-48.
394
. ,
( ) 35
. .: . . . .
, 23 1934 . / / . - - . . 582-583. .: ., . ':
(1929-1941). , 2003. . 219-220. 1935 .
40 -

529


,
395.

, ,

. 23 1934 . () . .
,
()

396.
: )
(
2 000 ); )
,
8 -9
397.
,
.

,

( 4 . ),
2 . .
,
24 , 11
,
()
- -

. .: ., . 1930-Ti .
URL: http://m em orial.kiev.ua/zhurnal/pdf/01-02_1995/116.pdf (8.02.2010).
395 , ,
. .: . . . . 190.
396 ,
() 20 1934 .
, . . . , ,
, ,
, ,
. .: . .
1930- 1940- . . 270.
397 . . . .
, 23 1934 . / / . - - - . . 582583.

530

,
,
398.
() (27
1934 .) (),
399.
23 1935 . ()

(8 300 )400. 1935 . ( 20 10 )

41 650 ., 8 329 401,
60 % (2 886 ) (1 903 )402.


, 1935 . 1 188 ,
, 403. 31 1935 .
() . .


350 404.

398 . . 583.
399 .: () 18, 27 1934 .:
. . 17. . 162. . 17. . 101.
() 1935 . (31
). . .: 23
() 3 1935 . ( 31 ): .
. 3. . 961. . 62.
400 ., . HiMiji . . 75-76. .: . .
. 19201930- . ., 1998. . 79. ,
8 300 . .: .
, ,
, , , (1935-1965 .) / /
: :
. . ., , 17-20 1998 . ., 2000. . 324.
401 ,
: , , , -,
. .: . .
1930- 1940- . . 270; ., . 1 . . 75.
402 Martin . The Origins of Soviet Ethnic Cleansing. P. 848-849.
403 745
- .
404 300
, 50 . .: . . -

531

1935 .
1 500 405.

()
( )
1935 . 406.
.
1935 . (12 ) ()
,

. ,
- , ,
, ,
2 000
407. , ,

408. , ,
.
25 1935 . ()

,
6 -7 . ,

. . ,
31 1935 . // . - - - . . 682.
405 M artin . The Origins of Soviet Ethnic Cleansing. P. 848-849.

(). , , 16 1935 .
-

, . .: . - -. . 804; . . 53-54.
406 .: 33 () 29 1935 .
[ 21 1935 .]: . . 17. . 3. . 971. . 54-55. . :
Martin . The Origins of Soviet Ethnic Cleansing. P. 848-849; ., . HiMui
' . 75.
407 ()
, 12 1935 . / / . - - . . 674.
408 . . , 1938 .
,
. [)
- . .: . . . . , 30 1938 . / /
. , 1928-1941 / . . . . ., 1999. . 393.

*09, 1936 .

(. . )

409410. 1936 . ()
. . () ,
. . : , ,
.
... -
...411

(), ,
, ,

412.
17 1936 . ()
413, ,
15 1936 ., ()
.

() 9 1936 . 15 .
414. ,

409 ., . . . 76-77. .: . .
. . 79.
410 .: XX . / . . . . . 1. , 2000. . 332.
,
(
, , . .). .: Deportation,
Sondersiedlung, Arbeitsarmee: Deutsche in der Sowjetunion 1941 bis 1956 / hg. A. Eisfeld,
V. Herdt. Koln, 1996. S. 27-29.
4,1 . : H. . 1930-
1940- . . 270.
412 .: ., . '. . 61.
413 36 () 9 1936 . (
17 ): . . 17. . 3. . 974. . 50.
(), .: ., . HiMui
. 77.
414 ., . 1 . . 76-77. (6)
( 16 1936 .) 5 500 , -
3 000 , - 2 000 100 . .: Deportation, Sondersiedlung, Arbeitsarmee. S. 27-29.
: - (31 -

533

, : 28 1936 .
()

4' 5.

45 . . *415416.
, 800-
,
417.
1936 .
15 000 (69 283 .)418,
75,7 %, 23,4 % 0,8 %419.

- .
, 28 1935 .
, (),

) (6 ). .: -
(), 15 1936 . / / . . 85.
415
39 () 20 1936 . [
28 1936 ., . 57] / / ()- (). . 2. . 762.

( 776120/), . . . . . .:
XX . . 332.
4,6
,
.
,
. .: XX . . 332. .: Der Volkskommissar fur
Innere Angelegenheiten der UdSSR G. Jagoda, iiber die Unterbringung der aus Ukraine
ausgesiedelten Deutschen und Polen in Kazachstan, v. 25.01.1936 / / Deportation,
Sondersiedlung, Arbeitsarmee. S. 25.
417 6 428,3 . .
.: XX . . 332 333; . . . 88.
4,8 35 820 ,
10 % . .: XX .
. 333-334. .: Deportation, Sondersiedlung, Arbeitsarmee. S. 30-31; H. .
. . : ... ., 1995. . 11-12.
419
. . 69-70; -
(), 15 1936 . / / . . 85; . J.
Ethnic Cleansing in the USSR, 1937-1949. W estport, 1999. P. 30-31.

1935 . 550 . (!) 1936 . ( )
90 . . .: .
. . ., 1997. . 1. . 453.

534


.
-
,
, , ,
420.
1935 .,
() ,
. . . .

, ,

.
,
, ,
421.
15 1935 . ()

,

422.

. .
. . 423. 31

420 . ()
. . 94-95. .: . .
(- 1935 .) / / (-). 1998. 6-7. . 118
130.
421 . . XIX XX .
. 231-232; . ()
. . 95.
422 () 23 3 1935 . (
15 1935 ): . . 17. . 162. . 17. . 149.
,
, . ,
(
) ,
. .: . . 151.
423 . . 149. 25 1935 .
- 70 22-
. .:
XX . . 331.

535


[]
] ,
11 795 .424
, 22-
.
, 100-
50- 425.


426. ,
25 1935 ., . .
(),


427.
( 22-
), , ,
25 , 1 25 1935 .
, ,
3 457 ,
, .
25 1935 . :
5 100

424 . ()
. . 95.
425 , , 1935 .

() 22-
().
50-
,
. .: . / / /
. . 181-182.
426 ,
. .: . . . 73.
, . :
XX . . 331.
427 28 1935 .
0100 22
. . . .: . .
XIXXX . . 232.

536

(22 511 .)'128-


, ,
,
1930-1932 428429.
, 1935-1936 .,
26-27 . .430

22 . .431
. .
() 1936 . (2 ),

:
.
, ,
, 20 000 . ,
.
,
,
. ,
,
432.
1936 .

: 50 -

428 , - 1935 .
5 059 , 23 217 .,
1 556 . - , 7 354 .
, 1 998 . , 3 886 .
8 423 . . .:
. . . , 11 1935 .: .
. 9479. On. 1. .. . 13.
429 . ()
. . 95. 101 .
, . .: . .
XIX XX . . 233.
430 . . . 73. .: XX .
. 331. ,
30 . . .: . . . 87.
, 1935 . 45 . . .:
. . 47.
431 .: Martin . The Origins of Soviet Ethnic Cleansing. P. 849-850.
432 OK (), 2 1936 .:
. . 77. On. 1. . 568. . 1.
537

, ,

433.
, ,
,
. 20 .
,
434.

1937-1938 . , 1938 .
. .


435. ,
,
1 416 .
, 1 500
,
. 436. 1938 .
:


, ,

, ,

433
,
1937 ., .
, . .:
. . XIX XX . . 234;
. / . . 182. .:
(), 2 1936 .: . . 77. On. 1. . 568.
. 2.
434 . . XIX XX .
. 235.
435
1920- .
. 1931 .

(, ). 1931-1934 .
6 . ., . .: .
/ . . 168-169.
436 . . 197-198.

538

, , 437. ,
,
: ,
, .
,
, , , ,
, , .
1938 . ,

1 350 ,
438.
, ,
.
,
,
,
.
,
,
.
, ?, ?439.
,
de facto , ,


.
. . , , ,
,
, 1930- .
.
, ,
,
440.

437 . : . / . . 198.
438 . .: .
(1921-1940) / . . . . , 1997. . 344.
439 . . . 36.
440 . . . . 111-112.

539

. 441,
1940-1941 .
, , 442,

, ,
443. , ,
1940 1941 .,
320 . 444.
1930- ., 1940-1941 .
(),

445.

441 1940 . (10 ,


13 29 ). 1941 .
.
442 - 23 1939 .
28 1939 . .: Simon G. Nationalismus und Nationalitatenpolitik in der
Sowjetunion: von der totalitaren D iktatur zur nachstalinschen Gesellschaft. Baden-Baden,
1986. S. 195-206; Wozniczka Z. Die Deportationen von Polen in der UdSSR in den Jahren
1939-1945 / / Lager, Zwangsarbeit, Vertreibung und Deportation. S. 535-552; Bugaj N.
Die Deportationen der Volker aus der Ukraine, WeiBrussland und Moldawien / / Ibid.
S. 567-581.
443 , (
, , )
,
. .: . . . 35. .:
. . 105-107.
444 . . 1940-1941 . / /
. ., 1997. . 116. .:
. ., . .
1939-1941 . / / . . 77-113. ,
. . (1,7 .) . .: . .
1939-1941 . / / . 1989. 2. . 36.
445 ., .: (), 4 1939 . [. 158] (
2010558, 5 1939 .);
(), 21 1939 . [. 15] ( 2085592, 22 1939 .); (), 28 1939 . [. 54]
( 2124-620, 29 1939 .);
(), 29 1939 . [. 68] ( 2122-617,
29 1939 .); (), 2 1940 . [ , . 114] (
289-127, 2 1940 .); (), 14 1941 . [. 117]
( () N 1299-526, 14 1941 .). . :

540

. 1940 . (23 )
()
. 446.
, -
( ),
3 215 (8 716 .),
. 2 540 (6 973 .) , ,
, ,
-
447,
448. ,
, , . 675 (1 743 .)
( )449.

. . 1940-1941 . . 117-118;
()- (). . 2. . 1100; . 3. . 7, 9, 26,196.
446 (), 23 1940 . [ 17, . 256] / /
()- (). . 3. . 66.
() . .
00761 23 1940 . []
.
447 ,
( 1939 1940 .), ,
1936 . ,
1 ( );
(
, ).
.
, , 1937-1940 .,
. .
,
, ,
. ,
. .: . ()/
1920- 1950- . . 31-32; . - / /
. . 228-232.
448 1939 . 8 322 .,
1941 . -
, 12 544 . .: . -
. . 231-232. .: .
. . 216-233.
449 . . 182-186; .
(1935-1965 .). / / . . 99.

541

,
, , ,

.
,
,
450.
,
. 1941-1942 .
1,2 .451
()

1930- . , .
,
:
,
. , ,

,

452.
, 1940- .

1930- .,
, -.



1930- . , ,
,
, .

,
()/ (), ,

,
, .

450 .: . . . . : ...
. 136.
451 . . . 116; . . 286.
452 . ()/ 1920-
1950- . . 36.

542

,
,
().

,
453,
-
.

,
- ,
,
.
3 .2 .


,
. ,
.
,
, ,
. ,
.
.

. , ,
,
. ,
,
. . 454

,
,
.
, ,

453 .: Martin . Modernization or Neo-Traditionalism? Ascribed


Nationality and Soviet Primordialism / / Stalinism. New Directions / ed. S. Fitzpatrick.
London; New York, 2000. P. 348-367.
454 . . .; ., 1927. . 4 4 48.
543


,
.

() ,
1930- .
1937-1938 .
1920- .

. 1934 ., XVII ,

, ,

, ,

, 455.
, , ,
, ,
,
1937-1938 .456
,
, ,
-
() 1937 .
,
() ,
-
1930- .,
1937-1938 .

455 XVII (). 26 10 1934 .: . . .,


1934. . 28. .: Rittersporn G. . Zynismus, Selbsttauschung und unmogliches Kalkiil:
Strafpolitik und Lagerbevolkerung in der UdSSR / / Lager, Zwangsarbeit, Vertreibung und
Deportation. S. 291-315.
456 ., .: GettyJ. A. The Origins of the Great Purges. The Soviet Communist Party
Reconsidered, 1933-1938. Cambridge, 1987; Rittersporn G. T. Stalinist Simplifications and
Soviet Complications: Social Tensions and Political Conflicts in the USSR, 1933-1953.
New York, 1991; Stalinist Terror. New Perspectives / ed. J. A. Getty, R. T. Manning. New
York, 1993; McLoughlin B. Die Massenoperationen des NKWD. Dynamik des Terrors
1937/38 / / Stalinscher Terror 1934-41 / hg. W Hedeler. Berlin, 2002. S. 33-50;
: 1937-1938.
00447 / . . , . , . . ., 2009;
, 1937-1938. 00447 / . . . , . . , . ,
. . ., 2010.

544

,
:
,
, ,
,
,
,
,
.
, 1933 .,
,
,
,

457.

.
1933 ., (),

,
,
(). , ,

,
,
,
.
,
, 1933 . . .
. . ,
, ,
...
458.
(16-31 )

457 ,
, , 1933-1934 .
.: . ., . . ()
. . 1. . 101-108.
458 . . . .
, 26 1933 . / / . - -. . 420.

545

18 802 .459,
14 391 .,
4 441 .460 65
: (54), (5), (4), (1)
(1) 461. ,
. .
: ...

...
140
, ,
, - .

, ,
. . , ,
23
(15 8 )462.

, ,

. , . .
, 10 ,
- ( ),

,
. ( ),
463. , ,

459 16 26
9 514 ., 2 311 .
6 074 . 3 942 .,
203, - 445
2 844. .: . . . .
, 26
1933 . / / . - - - . . 422.
460 . . . .
, 8 1933 . / / . - - . . 460.
461 . . 461.
462 . . 462.
463 ,-,
, 1933 . .:
. . . .
, 26 1933 . / / . - - - . . 424-425.

546

,
- ,
464.

,
.
,
,
465.

, ,

: ?466
, ,
,
. , . . ,
15 1 1933 . ,
, 163 ,
, , , , . .
, 126 % ,
[] 467.
-

, ,

, 468,

464 1934 .
( ) 40
110 , 56
. .: . . .
. 68.
465 . . . . , 26 1933 . / / . - -. . 424-425.
466 . . 425.
467 . . . .
, 8 1933 . / / . - - . . 463. 1933 .
,
38 . ( .
1930-1936 .: ).
468
() 1920- 1930- . ., ., 16
1932 ., 8 1932 . . .: ()- (). . 2. . 329, 351.

547

.
-
(Drusag Deutsche-Russische Saatbau Aktiengesellschaft),
24 1922 .

( Deutsche-Saatbaugesellschaft) , 1
1923 . 1 1954 .469
, -
470.
471:
,
,
-
472.
,

.

. ,


1920- .

1929-1930 . ,
,

1933 . . :
. .
1920- 1930- . 2000. . 272-286.
469 . .
(1920- 1930- .) / / . . 223-224.
470 ,
, , .
.
471 ,
25 % , . .:
. . .
. 224.
472 , ()
1,1 . . .: . . -
- / /
, : - .
., , 22-26 1994 . ., 1995. . 75.
5 4 8

,
.
1933 . :
,
'173. 15 1933 .
(),

. . 473474.
,
() 1933 .
475. 7 1933 . (),
, ,
.
,
,
476. ,
,
,
.
[] [] ,
],
477.

() 5 1933 ., 1934 .

,

473 .: ()
. . , 20
1941 . / / : -,
( XVIII XX .): .
/ . . . . , 2002. . 174-177.
.:
!, 1932-1933. ija - XX 1:
HeeLaoMi apxiBie / . . . -,
3. , . . . 7. ; , 2008. . 98.
474 128 () 16 1933 . [
15 , . 106/86]: . . 17. . 3. . 970. . 23.
475 .: ()- (). . 2. . 390, 445-487 [ 128,
143,146-150].
476 143 () 15 1933 . [
7 , . 54/40]: . . 17. . 162. . 15. . 24-25.
477 .

549

- 478. ,

, ,
.

.
1934 . -
--,
70 .,
. -, 1934 .479
. .
,
, ,
. ,
,
,
. 480.
1935 . 24
, , ,
- ,
, 103 .481
1937 . 166
,
, , 482.

,

483.

478 ()
. . , 20
1941 . / / . . 175-177.
479 , . , ,
. ,
1- 10 1934 .,
1934 . .: .
1937 . / / . . 75-76; . 1920-1930- .
. . 23.
480 .
481 . . . . 71.
482 . . . ., 2001. . 151. ,
483 . . . . 71.

550

1933 .

484.

. -
,
, , -
, , .

, 1920- .
- 485. 1934 .
, ,

. .
. . 5 1934 . :
, ,


,
,

,

.

486, , ,
, ,
,
. ,
, , ,
,
: 1. ,

484 ,
[] ,
,
. .: . .
. . , 5 1934 . / /
. - - - . . 494.
485 . . 2.1 .
486 .: ., . 1920-1930-
/ / . . 312-315; Belkowez L.,
Belkowez S. Gescheiterte Hoffnungen. Das deutsche Konsulat in Sibirien, 1923-1938.
Essen, 2004.

551


. 2.

, .
3.
. ,
,
, 487,
,
.
:
,
, 488.


,
1934 . 81
, ,
29, 23, 21
8489. 490

487 1934 .
, .
- , ,
.
. . , ,
,
.
(). .: . - - - . . 819.
488 . . . .
, 5 1934 . / / . - - - . . 494-495.
.: Rundschreiben der OGPU 7/37 Ober die deutsche Spionage und den Kampf gegen
sie (auf der Grundlage von Materialien der KRO O GPU ), Moskau, den 9. Juli 1924 / /
Hedeler W., Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne? S. 308-315.
489 . . . .
, 5 1934 . / / . - - - . . 496.
, , -
,
(1933 .),
,
. 13 . .:
22 1933 . . 9 / /
. . . . 170.
490 , ,
,
.

552

,
, 1934 .
29 .
, , ,
,
, ,
, 491.

,
. ,

. 492,
, :
...
.
,
...493
,
:
,
, : 1)
-
; 2) -

; 3)
; 4)
,
5)
-,
- ,
...494
,

491 . . . .
, 5 1934 . / / . - - -. . 499.
492
, . .:
. . . . 69.
493 . . . .
, 5 1934 . / / . - - - .
. 495-496.
494 . . 496. .:
() . . ,
20 1941 . / / . . 172.

553

, , ,
. ,

. 1934 .
, 240 ,
85 250 .
,
, 495.
()
,

496. , 1933 .
28 ,
- 497. , ,
, -
- ,
,
, , , .
... -,
. . . ,
[]-[]
... ,
498. ,
[]-, ,

499. , ,
.

495 . . . . 68.
496 20 .
1932 . 11 . . ( 17 . .),
(,
, , , . .). .: .
. 30- . 1997. . 9.
497 ,
, .
498 . . . .
-, 15 1933 .// .
- -. . 468-469.
, - ,
1920-1924 .
499 . . . . , . . . .
, 3
1933 . / / . - - - . . 470-471.

554

61, ,
500. ,
- -

1920- ., (!)

501. 19
1933 . ()
, -,
,
502.
, -
1930- . ()

.
1935 .

, , 1931 .
. ,
,

. . ,

, ...503

1934 .
, ,
504.
,

500 . . . .
->, 10 1933 . / / . --. . 473-474.
501 . . . . . .
, 29 1934 .// . - - . . 479-480.
502 .: () 151, 20 1933 .:
. . 17. . 162. . 15. . 151; ()
1, 20 1934 . [ 19 ]: . . 16. . 3.
503
, 2 1935 .: . . 17. . 120. . 289. . 243-244.
504 . . . . 69-70.

555


[]-[] 505.
,
: 1)
, ,
,

; 2)
, ; 3)
; 4)
; 5)
-,
, ,
[]-[]
506. ,


,
507.

() 13 1934 .,
,

508.
, 509.

,
,

505 () . .
0 0 -. ,
, . . / / . . -. . 163.
506 . . 163-164.
507 1934 . ()
. ,
. .: 1
(), 25 1934 .: . . 17. . 114. . 557.
. 15.
508 . . . 95.
509 .: : . . 495. . 205. . 6913.
. 1,35.

556

, - ,
, 510.

, ,
-
,
1933 .
.


,
. ,
1933 .
, - , .

(
1929-1930 .)
, ,
. ,
,
,
. ,
1932-1933 . 511

. , 1920- .

5,0 ( ),
( ), ( , ),
. X. ( ), (
), ( , ), (. (), , - ),
( , -
) . . .: . . . . 81; . . . . 170;
, 1935 . / / .
1920-1980- . . 427-430.
511
.: . .,
. . 30- . . 150-156.0


( ): 103 , 18:
... .: ., . 11
. 53-54.

557


.

,
512.
1931 . (20 ) ()

,
, 513.
, 1933 .

.
,
,
514.

, ,

.
515. 1933 .


.
,
.

1933 .516 ( ,
, .)

512 . . .
. 164.
513 .: () 24, 25 1931 .
[ 20 1931 .]: . . 17. . 162. . 9. . 122.
514 ,

.
515 .: . .
/ / Neues Leben. 1993. 41. S. 4. .:
. ., . . 30- . . 153;
. (1934-1935 .) / / :
. . . . . 2. , 1996. . 2. . 111-115.
516
(), , 9 1933 . / / . .
558


.
,

. . 517.
518,
,

. 1933 .
500 . ,
(60 %), (20 %),
(15 %) (5 %)519.

17 520.
, 1933 .
. ,

,
25 . 521. ,
&
,
,
, 522.

, , . ., 1996.
. 216-217; . . . . 2. . 184.
517 . . . . 2. . 183-184. . :
., . HiMpi . . 54-55.
518 1922-1923 .

, 1921-1923 . .; . / / ; . . 1. 1991. . 245-246.
519 . . .
. 165.
520
(), , 9 1933 . / / . .
, , . . 216-217;
. . . . 2. . 184.
521 . . . . 72.
522 , 1933-1934 .
,
,
: ,
, . (), (), (559


,
521*523'. 1933 .
(), . .

,

, 524.

, ,
525.
1933 .

. , ,
, , . .
, .

, . :

,
526. 1933 .

), ().
, 1919-1954 .
.: . 1920-1980- .
. 392-395,406-409.
523 1937 . ,

. .: . . .
. 165-166.
524 , ,
12 %
. .:
. () . . , 22 1933 .:
. . 17. . 120. . 99. . 20;
29 1933 .: .
. 21-21 .
525 , , (),
( 1933 .), ,
,
. , , 30 %
10-20 % . ,
. .: . . . . 73.
526
.: . 1920-1980- .
. 409-410.

560


?527, ,

528.

, ,
-, .
,
, ,
,
529.
,
,
. ,
() ,

530. 1934 .

.

. ,
, ,
() . . ,

531,
, .
. .
() 22 1934 .

. , 60 %
, ,

527 ,
, ,

. .: Briider in Not? Sowjetdeutsche berichten.
M.; L 1933.
528 . . . . 2. . 185.
529 - 1933 . .: .
1918-1939 . . 57-66.
530 . . . . 2. . 185.
531 ,
1922 .

561

, 532
. , ( 1933 .
1934 .) -, ,
, , ,
490 . . 533.


.
,
, 40 %
534.
,
,

-
, , ,
535.

( ,
) . , 21 1934 .
() . . 536. ,

532
.
533 . - - - . . 816-817; . .
. . 72. ,
, , ,
1932-1933 . , 3 892
, 2 996. .: ., . (! .
. 56.
534 . : . - - - . . 817. . :
. ., . . 30- . . 154;
. , (), (),
. . 610.
535 ., . . '
/ / i . 1992. Ns 9-10. . 64. ()

. , 15 1934 .

, . .: . . .
. 76.
536 . , 21
1934 . / / . - - - . . 528-529.

562

.
, ,
, ,
.
,
,

. , ,
, , ,
, ,
. ,
, , ,
, ,
537. ,
: ,
, , , .
, ,
, []
.
...538 ,

,
... ,
() ,
...
539.
1934 .
() . . ,
.
,
(),

5 -7 -8 , 10 , , ,
.

. , ,

537 . . 528.
538 . . 529.
539 .

563

, , , , ,
. -
...540

541,
(
,
. .),
:
,
, ,
. , ,
300 ...
,

( )

(, ), ,
... , ()
( 542,
,
,
.),
,
,
.
: 1)
,
, 2)
543.
, ,

540 . . . . , 3 1934 . / / .
- - - . . 527.
541
. ,
50-60 ,
. .: . . . . 73.
542 , ,
,
- .
343 . . . . , 3 1934 . / / .
- - - . . 527-528.

564

()
. 1934 .

, ,
.
,
-544.
. 25
1934 . ()
.
( , )



545. 1934 .

,
& .
,
.
, , ,
, - ,

.
,

546.
. 1934 .
() 5 1934 .,


: ... ,
,
. ,

544 . . . . 74. . :
() . .
, 20 1941 . / /
. . 174-177.
545 11 () 5 1934 . [
25 , . 94/76]: . . 17. . 162. . 16. . 142.

.
546 . . . . 74-75.

565


, ,
,
,
...
()


, , ,
[ ]547.

-
548.
, . , ()
17 1934 .
-
,
, , ,
549.
- ()
550.
, ,


,
, ,
,

547 , (), 33, 34 5


1934 .
. . . .: : / /
. 1992. 28. . : :
/ / : - .
, 1994. . 102-103.
548 . . . . 2. . 333. .:
() 21, 22 1935 .: . . 17. . 162. . 17.
. 129.
549 . . . . 2. . 186. ,
,
1935 1936 .,
, 93 % . .: . .
. . , 31 1936 . / / . . . 322-323.
550 .: . 19201930- . . . 618-620.

566

,
, 551.
()
:
,

. .552 . . 1934 .

. , 1
1934 . 10 1935 .
16 ,

. 37
, 10
, 8 . .553 -
15 19 1934 .
36 (199 .) 2
(58.)554.-
() . . (1935 .)
() :

,
,
,

551 , ,
, ,
. .
552 . . . . 77; ., .
(1941-2001 .). - .
, 2002. . 99; . / 1930- .
: .
553 ., . . . 101.
554 .: -
() . .
,19.12.34 . / / .
1920-1980- . . 419-422. ,
() 5 1934 .
160 ,
,
. .: . . . 139-141.
1934 . -
577 , 1934 . -
293 . .: Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im
Sowjetstaat. S. 401.

567

, ,
, , ,
,
.
,
...555
- . 17 1934 . 15 1935 .,
, 187 .
556. 1935 . ()
. .
,
557
-
. .

18 - ,
,
.
, ,

(, ,
. .),

555 .: : / /
. 1992. 30; . 19201930- . . . 632-636. . : .
. . 94.
556 . . . . 2. . 187.

. 1934 . :

.
,
-
.
.


31 1935 . .: . .
/ /
(). 1994. . 3. . 71-72.
557 . . () . . , 2 1935 .: . . 17. . 120.
. 289. . 234.

568

.

, , 1933 .

,
...558
:
(
)
( )559.

,

560.

, .
,
(31 .),
. ,
,

.

, , 561.
-
. . :

.
-

558 1935 .
, 2 1935 .: . . 17. . 120. . 289. . 239-240. .: Bericht der
KRO der OGPU Die deutsche konterrevolutionare Arbeit in der UdSSR, Moskau (vor
dem 14. Juli 1925) / / Hedeler W., Savin A. Die Deutschen in der UdSSR - eine fiinfte
Kolonne?S. 315-324.
559

(
) .: . 1920-1930- . . . 28-29.
560 . . 240.
561 ,
, 2 1935 .: . . 17. . 120. . 289.
. 249-250.

569


(, , ),
( ,
.)562.
1934 1935 .
,
.
-
( 1934 .): ...
, []
; ,
563.
(
)
() 1935 .564

. , . . ,
-
1935 .
. 1935 .

12
565. 4 1935 . ()

562
, 2 1935 .: . . 17. . 120. . 289. . 243-244.
563 () 33,
34 / / . . 82. ,
1934 . . -
241 2 985 (1 397 ). .:
. . . 111-129.
564 .: () 24 26 1935 .
[ 15 ] 25 13 1935 . [ 27 ] / /
()- (). . 2. . 641, 646. ()
26 1935 .
: (6) : -,
,
, .
1- () . .
() 14 1935 . ,
. .: . . 1 . 668,
840; . 1920-1930- .
. . 637-638.
565 , . .
570


,
566.
(7 ) ()
-

567,

568.

() 13 1935 .
,
. ,
,
569. , ,


, ,
570. -
1935 . 906

. .: . . .
. 75-76,79.
566 (1933 .)
(), ,
, , , . .

. 19 1934 . ()
, ,
, ,
,
.


. .: ., . '. . 43-44.
567 ()
,
, .
.: ., . . 43-44.
568 . . . . 80. .: () . . , 20 1941 . / / .
. 177-178.
569 . . . . 146-147.
570 . . . . 2. . 186.

571

(15,5 % ()), (562 .)


, ,
571572. 94
- 1935 . 57 . (61 %),
(!), -
372.

,

573.
,
1935 . ,
,
95,9 % (!)574.
,
,

. ,
,
, ,
, .
:

.
,
, ...575

. ,
1935 .
31 .

571 . . . . 2. . 163,186. .:
(), 29 1935 . / /
. . 83; . . . 96-97.
572 . .
/ / . , :
. . ., , 20-25 1995 . ., 1996. . 447. .:
. . . 125.
573
, . .: .,
. HiMui '. . 63-65.
574 : . , 1990.

. 182.
>75 . : . . . . 88.
572

, , , . .576
, 10 1935 . . . ()
- -
,

577 1935 .
. ,
, 40 - .

, 1932 1935 .
-
10 578.
1935 .

, .

- .
579.

, ,
(
)580. 1936 .

(. , . , . , . , . ,
. ),
581. 1936 . .

576 ., .: Brandes D Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat. S. 405.


. : . . - . . 299-301.
577 . ,
. .: . . -
. . 300; ., . . 74.
578 1932 . 20 . .: . .
(19201930- .) / / . . 349.
579 -
. .
.: Donninghaus V. Die Deutschen in der Moskauer Gesellschaft: Symbiose und
Konflikte (1494-1941). Miinchen, 2002. S. 517-530.
580 . . . .
, 1 1935 . // . - - - . . 691.
581 . . - . . 300.
573

.
5 8

-
.
. . ,
. 1930-1936 .
582583.
-
,
1936 . 9 . (. . 26).
26 583


(1 9 2 9 -1 9 3 7 )

1929

1930

1931

1932

1933

1934

1935

1936

15

15

14

83

53

41

39

14


.
- 1933 .

,

. 26 1934 . -


, 584.

585,

582 1932 . 20 . .: . .
. . 350. .
: : / .-. .
, . . . ., 2000.
583 . . -
. . 277.
584 . ., . . ()
. . 1. . 103-104.
j85 ., . Penpeci'i ! 1930-Ti . . 5.
574


-.
1933-1934 .
()586,
,
587.

588
( )589,
1937-1938 . .

586
.
,
-, .
, 1917-1918 . - , ,
1918 .,
.
1921 . ( - 1919-1920 .)
.
.: . . .
1930- / / / . . .
. 1. ., 1997. . 11.
587 1929 . ,
, ,
.
588 ( 11 1937 .)
, ,
: ... 1920 .
-

" "
(), , ,
() , , - () ,
,
,
,, ,
, , ... .:
-, , ,
, 11 1937 . / /
. . .
. 1937-1938 / .
. . 2004. . 310.
589 1934-1935 .
,
- ( )

575

,
,

()
,
590.
1933 . , 15
,
.
. . : ...
[ 1932 . . .]
.

[]591.
,
1917 .,
.

:
,
,
-
. . ,
, - ,
592.
1933-1934 .
114 ., 70
593.
()
, ,
31 1934 .

( ). .. .
. . 303-304.
590
() .: ., .
. . 216 -217.
591 . : . . 20-50- : ! icTopii.
, 1993. . 329.
592 -, , ,
, 11
1937 . / / . . . 310.
593 ., . Penpeci'i 1930-Ti . . 4.
576

, . .
594.
1934 ., ()
5 1934 . ,
()

595.

( 1935 . 1936 .).
,

,
,
.
()

5965978,
397
,
398, 1935 .
,
, ,

, .
,
599. ,
1935 . -

594 .: 8 (), 9 1934 . [


31 1934 .] / / )- ()
- . . 76.
595 ., . 1930-Ti .
. .
596 .: () 18, 27 1934 .:
. . 17. . 162. . 17. . 101; 23
() 3 1935 . ( 31 ): . . 3. . 961. . 62.
597 .: 33 () 29 1935 .
[ 21 1935 .]: . . 17. . 3. . 971. . 54-55.
598 .: 16 (), 13 1934 .
( 9 1934 .): . . 17. . 3. . 954. . 26; 11
() 5 1934 ., . 177/160 [ 1
1934 .]: . . 949. . 33.
599 .: ., 1 . . . 214220,285.
577

,
,
600.
1935 . ()
()
,
, 601.
, () . .
,

. . 602.

,
,
.
, 1935 .
104 ,
,
30 -
(226 .).
,
, 603.
1935 .
. . ,

. ,
II
, - 604. ,

600 ., . Penpecii 1930-Ti . . 2 0 22; ., !ir . . . 214 -219.


601 ,
, , .

() . . . .: 35 (), 16
1935 . [ 1 1935 .] / /
()- () - . . 112-113.
602 . . . .
. .
, 3 1935 . / / . - - - . . 693694.
603 . . 694.
604 . . . .
, 15 1935 . / / . - - - . . 705706.
578

1935 ., ,
,
... . , . ,
.

...
.
() .
605. 1936 .
. . 15 1936 .,
-
-
. ( 19 .),

. -
, ,
,


606. , ,

, ,

,

,
,
. ,

, :
5607.
, ()
25 1936 .

, ,
. ()
- ,

605 . . 706.
606 . . . . . : 0
- , 15
1936 . / / . - - - . . 752.
607 . . 751-752.
579



608.
1936 .
,
1930- .
,
, ,
. .609
(),
,
. . ()
, ,
, 28
1936 . ,
,

610.
()

, ,
. 10 1936 . 0093,

,
611. 1 1936 .
5 678 , 2 210 (39 % )
. , 1 189
489 . ( 41 %),

608 . . . . 79; ., .
' 1930-Ti . . 30.
609 , , 368 , ,
79 ., 79,
- 40, - 103,
- 31, 36. .: . .
. . 14. .: .
. . 93.
610 () ,
, , 28
1936 . [ 9 1936 .] / / - - . . 738-739.
611
( 1920 .). .: Studer ., Unfried .
Der stalinistische Parteikader. Koln, 2001. S. 103-118.
5 8 0

612. ,
1936 . ,
,
,
. , ,
35 % ,
,
: 1935 . 6 409 2 253 ., 1936 .
3 669 1 275 613.


. 1929 . 928
,
2 256 . ( 98 .),
1929-1934 . 2 288,
7 070 . (
250 .). -

- 614.
1933 .
( )615,
616.
, ,

,
.
, ,

6,2 . . . . 14.
613 . . 14-15. . : Iwanow . Pierwszy narod ukarany. S. 351-369.
614 1935 1940 . 13 075 ,
15 897 ., 10 650 . .: .
() . . 92.
615
,
II ,
-
, - ,
. 1956-1962 .
, ,
. .: .
/ . . 176-179.
616 . ()
. . 93.
581

:
1)
; 2)
-
; 3)
,
; 4)
; 5)
,

; 6) ; 7)

; 8)
... 617.


23
(1 358 .)618. 577
619, (266 .)
,
, . . ,
(508 .), ,
1923 .620
( 2 %),

. ,
,
621.

. 1935 .
. .
(), 1933-1934 .

61' . : . / . . 176.
618 15 (1 048 .), 8 (310 .).
619 : 18 ., 52 ., 101 ., , 406 .
620 .
11
, 5 -1 0 ,
10 % . .: . /
. . 177-178.
621 20 ., , . .: . . . 139-140.

582


, 622.
1935 .
623,

,
, 624.
1936 .
! !,
:
. -
...625 25 1936 .
() ,
. .
. :
.
.
- .
4 ...626
,

, .
1936 .
- (19-24 )

627. 29 1936 .
. .
, ,

622 .: . / . . 182.
623 , , 1920- . 1930- .
.
. .: .
. ., 2000. fc. 81.
624 . . . 145-146. .:
. 30- / /
Studia Slavica Finlandensia (Helsinki). 1994. T. 11. S. 124.
625 ! ! / / . 1936. 1 .
626 . . 1931-1936 . / . . . . ., 2001.
. 682-683.
627 ,
. .: . . . . 159-166.

583


628.

,
1930- .

. ,


, ,
, .
, ,
,

, ,
- . .629

,
.

,
. 1936 .

- ,

, , , ,
, .
,
1931 . ,
,
,
- . . ,


. ,

628 . 30-50- . ., 1991. . 76, 177. .:


. 1930- . / /
: - , 1871-1941 . 2002.
. 214; Neutatz D. Arbeitermobilisierung, Gewalt und Militanz. Stalinismus als kiinstlicher
Kriegszustand / / Bericht fiber den 23. Osterreichischen Historikertag in Salzburg. Salzburg,
2003. S. 291-296.
629 .: .
1930- . . 214.
584

,
,

, ,
,
630.
1936 .

, ()
. 1936 .

,

. ,
1920- .,
() . . 631,
, ,
.
()
. ,
,

.
,
,
. 1925 .



. .

, ,
- 632.
,
,

630 . . . . 84-85. . : 2

, 1940 . / / . 1920-1930- . . . 685-686.
631 .: . : . . 17. . 100. . 7675/2167.
632 . : . . . . 91.

585

, 633.
,

634,
635.
,
,
,
(),
. .636 ,
,
, ,
1937-1938 .


() 19371938 .
. 1930- .
-, ,
,
, ,
,
,
( ),
. .
637. ,
(

633 . ., . .
1920- - 1930- . / / . . 312.
634 , ( ) ,
1924 . .

() , -
() , .
635 , ,
& ,
.
636 . . . . 90-92; ., - .
'. . 194-203.
637 .
, - , .: ., ., . (20-30- XX .). ; ;
, 2009. . 376-400.
586

, , . .
) 1934 ., . .
1937 .
1934-1936 .,

, ,
.

,
.


.

. ,
, ,
, ,
,

, .

3.3. 1937-1938 .
... [] ,
, [] ,
...
, , ,
.
...
, 66
.
[ . . ],
, , ,
: , ,
...
*


() . .
(), 14 1938 .638

1937 ...
,

638
(), 14 1938 . / /
30- . . 160-161.
587

,
() . . . 37-
, ...639
, ,

, .
, .
. , -,
: ,
, 640.
,
1937-1938 .
.
,

. ,
- :
, , , , . .
1937-1938 641.
,
, : ,
: , , .
, N ,
, ;
...
, N , ,
...642 ,
, ,
1930- .

,

,

1930- . .

639 . . . . 1991.
. 390-391.
640 . . 416.
641 .: . ., . . 1937
1938 . / / . . 32.
642 . . ., 2000. . 75,127. .: .
. , 1917-1991. ., 2002. . 287.
588

,


. , - 1937 .

( 16
1937 .), (
21 1937 .),
- ( 15 1937 .),

,
, 643.

,
. , ,
. .
,
1937 .

:
, ,

( , . .)644.


- () 1937 . (3 ).
,
, , ,
, , ,
,
...
, , 645.

643 .: . . . .
, 16 1937 . / / .
. . 41-44; . . . .
, 21 1937 . / / . . 52-54;
. . . .
- , 15 1937 . // . . 92-94.
644 . . . .
, 20 1937 . // .
. . 251.
645 . . - (), 3
1937 . // . . . 97-98.
589

,
,

.
, ,
.
, .
, , ,
, ...
, . , []
...646

, . .
, --
, - (1937 .)
(),
. , ,

: ,
647. -

1937-1938 . ,
,
.
,
1937 .
. , , ,
1936 1937 .
,
648.

.: Bericht der KRO der OGPU Die deutsche konterrevolutionare Arbeit in der UdSSR,
Moskau (vor dem 14. Juli 1925) / / Hedeler W Savin A. Die Deutschen in der UdSSR
eine fiinfte Kolonne? S. 315-324.
646 . . - (), 3
1937 . / / . . . 107.
.: 9 () 2 -3 1937 .:
. . 89. . 73. . 9. . 1.
647 . : . . . . 97.
648 .: Rittersporn G. The Omnipresent Conspiracy: On Soviet Imagery of
Politics and Social Relations in the 1930s //S ta lin is t Terror. New Perspectives. P. 99-115;
. ,
: 1937-1938 . / /
. . 103-105.
590

. . . . ,
,
,
: 1) -
, . . 649; 2)
, . . , ; 3)
-
.
, , ,
650.
,
,
651. ,
, , .
. . ,
: -
) , )
652. ) ,
) ) ...653
1937-1938 .,

. ,
, ,

649 .: . . . 271-272;
() . . . , 18 1937 .: . . 17.
. 120. . 290. . 1-8.
650 ., . 19371938 . // . . 37.
651 ., .: Conquest R. The Great T error A Reassessment. New York, 1990. P. 486;
Getty J. A., Rittersporn G. T., Zemskov V. N. Victims of the Soviet Penal System in the PreW ar Years: A First Approach on the Basis of Archival Evidence / / The American Historical
Review. 1993. Vol. 98 No. 4. P. 1022; Ahlberg R. Stalinistische Vergangenheitsbewaltigung.
Auseinandersetzung iiber die Zahl der GULag-Opfer / / Osteuropa. 1992. Jg. 42. H. 11.
S. 921-937; Das Schwarzbucfi des Kommunismus: Unterdriickung, Verbrechenund T e rro r/
hg. S. Courtois. Miinchen, 1998. S. 16; Getty J. A., Naumov . V. The Road toTerror: Stalin
and the Self-Destruction of the Bolsheviks, 1932-1939. New Haven, 1999. P. 489-492;
; .
652 (
1937 .) .
653 Ein unbekannter Brief Nikolai Bucharins an Josef Stalin vom 10. Dezember
1937 / / Internationale wissenschaftliche Korrespondenz zur Geschichte der deutschen
Arbeiterbewegung (Berlin). 1993. Jg. 29. H. 1. S. 22.
591

654. ,
, ,
, . ,
1936 .
. . (),

( . .
)655.
656.
,
,
. 139
(), XVII , 1936-1940 .
(98 .)657 ,
() 1938 . ()
. . ,
. . , . . , . . , . . , . . , . . , . . . 1938 .,
,
()
. . , , ,
, . .658
,
()659.

654 .: . / / , , .
. 29-32; . . . . 187-215.
655 () . . 12
1937 . , . .
: 1939 . , 1946 .
(). .: . . :
. ., 2000. . 55-57, 156-157.
6=6 , -
, - .
.: . . ., 2008;
. . . . 198-215.
657 .: (), 12 1937 . / /
30- . . 157; . . 173-174; .
, 1900-1991. ., 2002. . 243-246.
658 Rogovin V. S. Die Partei der Hingerichteten. Essen, 1999. S. 191.
659 1937 . 1938 .
, (), 17 . .: . ()/ 1920- 1950-
. . 29.
592


, , ,
660.

() 1937 .,
, , .
. 2
1937 . ()
,

,
661. (9 )
,
,
662.

, .

,
() 20 1937 .: ,
, ,
...663
: .
,
...
() 664. 25 1937 .
00439,

,
, ()
.

660 ,
, ( 1934 . ),
, .
.: . . . . 215-234.
661 () , 2
1937 . / / . . . 234-235.
662 () , 9
1937 . / / . . . 239-240.
663 . : .
1937-1938 . . 35.
664 () , 20 1937 . / /
. . . 250-251.

593

:
-, ...
... ,
...665
,
. -
. , 2 1937 .
. . ,
666,

... 66768.
(6 )
:
340 ...
19 -
...
5 , 43

52 ...666 29 472 .,

. . . . . ,
,
, 820 669.
,
, 30 1937 ., 00447

665 . . . .
, , 27 1937 . // .
. . 270-272.
666 ()

. . . ,
, , ; . . ,
; . . , ,
; . . . . .: . . . . 192.
667 . . . . , 2 1937 .: .
. 89. . 48. . 11. . 1.
668 : .
1937-1938 . . 38.
669
(4 015 . 1 1937 .) 20 %. .:
. 1937-1938 . . 49.

594

, . ,

...

670. (
) 5-15
. , ,
:
,
8 10 . ,
671.
268 950 ., 75 950
672. ,
. ,
,
(,
)673. ,

, 674.
31 () 00447,
] ,
675.

670 . . ()
00447,30 1937 .// .
. . 273. .: ., .,
. . 00447.
2008; .
671
, .
672 . . . . 189.
( 268 950 .): 35 000 .,
28 800 ., - 17 000 .,
14 000 ., - 13 000 ., 12 000 .,
10 000 . . . .: . .
() 00447, 30
1937 .// . . . 275-276.
673
/
(, ) 25 1935 . 00192.
674 , ,

, .
675 () , 31 1937 . / /
. . . 281-282.

595

1937 . ()

( 00485),
676.

00447
,
.
(
)
. ,
,
- ( 1934 .)

,
677.

: ) ,
; )
,
; ) ,
, ,
,
,
; ) ,
, (, ),
678.

, 00447 ,
. .:
. . ()
00447,30 1937 . / / .
. . 277.
676
00485,11 1937 . / / .
. . 301-303; (), 9 1937 . / /
. . 299.
677 .: . ., . . ()
. . 1. . 104. .: 12
(), 23 1934 . / / ()- ()
. . 318; 24 (), 9 1935 . / /
. . 322-323.
678 . ., . . 1937-1938 .
. 34. .: ()

596

00485,


679: )
680; )
681; ) ,
682; ) ;
) 683;
)
.

-, ,
,
. , ,
( 30 !)
684.

, , 5 1938 .:
. . 17. . 7. . 316. . 2-10.
679
00485, 11 1937 . / / , 1937-1938 .
. ., 1997. . 353-354.
680 1937 . ,
, ,
00485 .
681 - -
1919-1920 . , (
, 1,5 3 . .) . .: . ., . .
1937-1938 . . 24.
682 ,
, ,
.
.
/.
.
, . ,
1938 . , ,
100 . . .: . .,
. . 1937-1938 . . 24-25.
683
,
, , -
().
684 -, , ,
, 11
1937 . / / . . . 303-321.

597



. ,
,
685. ,
1937-1938 ., : ...
...
...686
00485 . . ,
: ... , ,
,
, ,
., ,
, , ,
()
...687 ,
,

, .

,

: , ,
, ,
,
. .688

,
1937-1938 .:
689, , , . . ,

685
. ., . . 1937-1938
. 23.
888 . / /
. 1994. 4. . 65.
887 . : . ., . . 1937
1938 . . 23.
888 -, , ,
, 11
1937 . / / . . . 303-321.
689

. 00439 25 1937 .
,

598


- .


( ). ,
, ,
,
,

690.
(20 20 1937 .).
(, ,
): 10 ,
1 1938 ., 15 , , 1 1938 .691
:

692.
1937 .

23 216 .,
(7 651 .)693. ,
: !

. , ,
, , ,
00485, . .
, 00439.
690 ,
/. .: . ., . .
1937-1938 . . 28.
691 () , 26 1938 . / /
. . . 538.
:
1 1938 .
692 .: . ., . . 1937-1938 .
. 30.
693 . . . . , 14
1937 . // . . . 352.
,
. . . ,
1 1937 . 19 030 .
7 069 , 4 885. .:
. , . URL: http://www.gazetaby.
org/articles/ / (10.12.2004). . , 1937 .
35 819 . .: . .

599

- .
694. ,
,
:

695.
143 810 .,
139 835 .,
111091 . (79,44 %)696.
,


1937 . , , ,

, .

- ,
, ,
697


. 00485,
,
,
, ,
.
,

.

1937 . . URL: www.sbu.gov.ua/pdf/02


04_2000/103.pdf (10.12.2004). . 9.
694 . . . . , 14
1937 . / / . . . 359.
695 .: . . URL: http://w w w .ej.ru/010/life/
04memorial/ (10.12.2004).
696 . ., . . 1937-1938 .
. 33. .: . :
. URL: http://w w w l.ku-eichstaett.de/ZlM O S/forum /
inhaltrussl.htm l (11.02.2010). . 1-17; . . 5. . 2. ., 2006.
. 157.
697 .: ()
, , 5 1938 .:
. . 17. . 7. . 316. . 2-10.

600


. , ,
,
( ) ( ).
,
,

698.
1937 . ,
,
: []
, , , ,
[] ...
...699


,
00439 (
) 00486 (
700), .

,
. , 2 1937 .

-

698 ., . 19371938 . . 37-39. .: Rundschreiben der OGPU 7/37 Ober die deutsche Spionage
und den Kampf gegen sie (auf der Grundlage von Materialien der KRO OGPU), Moskau,
den 9. JuJi 1924 / / Hedeler W., Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte
Kolonne? S. 308-315.
699 . : 50 / / .
. . 649. . . ,

. .: . 1920-1930-
. . 46.
700 ,
- ,
15 1937 . ,
,
,
15 ,
. .: .
00486 / / - - : , , / . .
. 1, 1997. . 377-384.

601

701

702. ,
1936 .,
, ,
,
.

: 1.
- ...
2. -
... 3.

. 4.
,
... 703.


. , (1937 .)
()
.
() ,
, : ,
, ...
,
. ...704
, ,
, XIII
() (- 1937 .)705. ,
(),
,

701
;
. .
702 ., . 19371938 . . 40.
703 , 2 1937 .
[ ] / / ., .
1937-1938 . . 40-41. .: Bericht der KRO der OGPU Die deutsche
konterrevolutionare Arbeit in der UdSSR, Moskau (vor dem 14. Juli 1925) / / Hedeler W.,
Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne? S. 315-324.
704 . : ., . HiMui . . 62.
705 . . . . 102.
V
602

. ,
1937 . ,
(. . 27), 70670.
2 7 707

(1937 .)

(%)



(.)
(%)

78,2

53,2

84 915

1,5

18,9

30148

1,4

10,2

16 255

11,3

7,7

12 291

7,6

10,0

16 023

100,0

100,0

159 632


: , ,
,
, .
, 1937 .
/.
1937 .
.
: 16 2 536 .,
5 805 708.
,
(, , )
/
(

706 . . !
1937 : / / . . 54. .: . !., .
. 100.
707 . . !
1937 . . 54. .: . 1937 .
. 3; . , (), (),
. . 611-612.
708 4 921 . (85 %)
( , , . ),
(11 %). .: ., .
1937-1938 . . 40,43.
603

), ,
. .709 ,
(),
, 1933 .
,
710. ,
,
-
, -
711.


712. , ,
, , ,
, . .
, ,
, , , , ,
, ,
713.
, . .
: ,
. 1940 . -
,

709 ,

. .: . 7.
. 10,18, 34,80,106,128, 208, 325 .
710 .: . ., . . 30-
. . 154-155. 1937 . , .
, 13 719 . .: . .
1 1937 . . . 9.
711 .: . . -
/ / . , .
. 454-455. .: : . . /.
. . . ., 1992. . 118-120.
712 .: . .
1920- 1930- / / . 1920-1930- .
. . 45-55. -
,
.
713 . . . . 125-126. .: . .
1937 . . . 8.
604

1938 .
714. ,
- , ,
, 1938 ., .
, .
,
, : , - ...715

-
(18 1958 .) ,
( )
.
, ,
,
,
716. 1939 .,
,
: [
1938 . . . .] ,
...
,
.
...717

718.
1- , 1
1938 . 65 339 .,
, 1 1936 . 1 1938 .,
75 331 ., 00447
18 469 .719

714 17 1938 .
, .
715 . . ., 1992. . 112.
716 . : . . . . 455.
717 . : . . . . 132.
718 .:
. . - . . 220-236;
Bruhl V. Die Deutschen in Sibirien. Eine hundertjahrige Geschichte von der Ansiedlung bis
zur Auswanderung. Bd. 1. Niirnberg, 2003. S. 488-499; . . .
. 28-139.
719 . . 5. . 2. . 157,163. . : Savin A. Nationale
Operationen desNKVD derUdSSR 1937/1938 //L exikon der Vertreibungen. Deportation,

605

,

1 344 923 ., 0,84 % , 681 692 .
(50,7 %) ,
69 73 . . (5,1-5,4 %)720, 53-56 . . (76,0 %)
721.
,
,
722. .

(
) . 1937 .,
,
. . 723
,
. ,
,
, ,

. , ,
724,
500. ,
: , (),
1 500 .

Zwangsaussiedlung und ethnische Sauberungen im Europa des 20. Jahrhunderts / hg.


D. Brandes, H. Sundhaussen, S. Troebst. Wien; Koln; Weimar, 2010. S. 462-465.
720 40-41 . .
, 20-22 . . ,
. .: ., .
1937-1938 . . 71.
721 55 . .,
, 38 . . .: ., .
1937-1938 . . 71; .
1930-1950- / /
: - . . 474-475.
722 , 1937 .
50125 11 .
1937 . 3 639 . .:
. . 1 1937 . ' . . 3.
723 22 1938 . . .
. .: . . . . 185-186.
724 . . , 5 .
, .
606

,
, ( )
, ,
, ,
725.
30 1937 . 49990 :
48 ,

, , .
,
,
...726
,

, , , ,
,
.
00485, . . 727.
,
3-
. . ,
[ )728. , 1937 .,

725 .: 86 / / .
. . 662.
726 , ,
50499. .: .
, .
, : 1)
, , ; 2)
, 1920 .; 3) ; 4) ,
;
5)
; 6)
; 7) ,
; 8) ,
. .: 86 / / .
. . 662.
727 .: 86 / / .
. . 662. . : ., .
1937-1938 / / . 2000. 4. . 5.
728 .: . URL: http://bdg.press.net.by/2000/ll/2000_ll_09.866/
pl9.shtml (10.12.2004). , , 70 (
, ),
607

1 003
729. ,

,
,
, ,
730.
, ( ,
),
,
. . . ,
731, ,
,
: ,
. , ,
, ., (), ...732
5 20 1938 . 15
, 3 680 .
, ,
,
.
(), ,
1905-1907 .,
, () . .733
1- , 1
1938 . 23 539 .,

, 68 . .: . .
. . 189-190.
729 1937 .
1 192 . .: . .
1 1937 . . . 3,9.
730 ,
, .
1930- .
, .
731 1938 . . .
, 28 1938 . 3- 3-
. .: - - . . 534-535.
732 . . 119.
733 .: Rogovin V. S. Die Partei der Hingerichteten. S. 18. . . , 30 % , . .
. .: . . .
. 2003. . 132.
608

21392 ., 987
00447734735.
, 1938 . ,

( )
1927 . (. . 28).
28 735

()
(1927 1938 ., .)

1927

1938

11 158

10066

12 198

7215

5 226

4 562

3 682

3 001

1521

2 165

2 577

1 800

1810

1 402


.
, ,
,
. ,


736. , ,
, 1937 .737,
,

- 1937 .

(), . -

734 . . 5. . 2. . 157,163.
735 .: ,
, 5 1938 .: . . 17. . 7. . 316. . 12.
736 .: . . . 32.
737 1937 . 1 104 .
4 115 . .:
. . 1937 . . . 3,
9. 1- , 1 1938 .
2 989 . .: . . 5. . 2. . 163.
609


,
. 738
. ,
,
, ,
, , ,
. ,
,
. . ,
,
, [] []
,
, -,
(), , - 739.
,
740.
1937 .
, , ,
- ,
741.
-
,
.

:
( 00485)
( 00693 23
1937 .). 1937 .
- ,
.
:
, ,
900 ., 727 (80,8 %) .

738 . 19371938 . . 42-43.


739 . : . / . . 189.
740 .
741 .: 62 / / .
. . 652. ,
- . . .
610

(
1937 .), (64,2 %) 742.

, 1938 . (10
) . , 874 .,
, 59
, 283 , 480 .

- . .

.
194 .743 1938 .

, .
, , ,
,
, .
,
,
744. 9 1938 .

, :

...
1937-38 . 2 100 .,
20 % , ...745
1938 .
1937 . 3,3 (. . 29).
,

(!): , , , , ,
, , , , ,
.
4,2 % 15,3 % , 43,1 %,
53,9 %, 70 %746.

742 . / . . 189.
743 . . 189-190. .: .
(1921-1940) / . . . . , 1997. . 342.
744 . / . . 192-196.
745 . : . . 197.
746 . . 193-196.
611

291/'1


( 1 1937 . 10 1938 .)

224 445

60,2

2 838

29,8

109 046

29,3

2 820

29,6

12 088

3,2

3189

33,4

- 1938 .
1 805 .747748, 1 499 (83 %)
.
(55 %)
45 %
( 00447). ,
1930- . 3 % ,
40 % ( 27 %, 25 %).
, ,
73 % ( 16 %, 2 %). ,
(85,1 %)
749.

(, , , ,
. .),

, ,
. 15 1937 .

, , ,

. . ,

747 . / . . 164, 196. .


: . ,
. . 101; ,
. URL: http://visz.nlr.ru:8101/search/stat.html (12.02.2010).
748 1 708 . (94,6 % ) .
749 . / . . 199-200.
1- , 1 1938 .
10 678 , 1 490 00447.
10 598 . .: . . 5. . 2.
. 157,163.
612

(),
, .
, , ,
,
. , ,
: 1) (
)
? 2)
...750



, 1938 .
().
, (), 37 . ,
, ( 5 1938 .)751,
( 80 %) 17
,
, 752.
(46,4 %)
, , . ,
2 213 .,
938 ., 549 .,
533 ., 307 .
259 . -,
, ,
. ,
74 .,
27 .,
53 . . .
, ,
() , ,
,

750 .: 54 / / .
. . 650.
751 ( 90 %)
.
752 , , 7 703
, , 7 602,
4 572, 1 242 . . .: () ,
, 5 1938 .: . . 17. . 7. . 316. . 2-3.
613

.
,
, ,
...753
6 328 ., .

204 ., - 844 .,
- 54.
,
,
(). , , 13 ,
,
, . 16

. 9 ,
- , ., , ,
9 [] ...754
, ,
. 23
1938 . ()

.
,
,
. ,
() 23 1938 ., ,

, ,
, . ..
.
755.
(
756)

753 ()
, , 5 1938 .:
. . 17. . 7. . 316. . 8.
754 . . 3-4.
755 ()
, 23 1938 . / / .
. . 502.
756 , , ,
, ,
, .
614

1938 .757
. . ( 200 24
1938 .),
, 758.
, -
, 759.
,
() .
, 10 1938 .,
. . ,
(), . 3.
, ,
, , , , ,
760.

29 1938 . 1937 1938
,
, ,
... .

757 , ,
195 . (9 %), 74 (3,4 %), 40
(1,8 %) , . .: . . penpecifi 1937 .
. . 5.
758 . . , 4 138 .,
200, 1 919 . (46,4 %). .:
(). 1939 .
. .
, 5 1940 . / / . 1990. 1. . 188. .: . .
, 1937-1938. , 1998. . 311.
759 .
760
. ,
1925 . ( II )

,
( , : , , ,
. .). - 1930 .,
,
,
, ,
. , ,
3 000 ,
. .:
86 / / . . . 805.
615

... ...

. ,
4 761. , 19371938 . 35 020 .
. ,
, 4 138 . (11,8 %)762,
717, 1 099, 620, 312,
109, 128 763.
,

,
( 1355 17 1938 .).
764.
, ,
, 765.
, , ,
:
, ( ,

761 . 30-50- . . 300-301. 1


1937 . 1 1938 . 21,3 . .,
17,4 . .
(5 329 .). .: . . / /
. 1991. 6. . 30.
762 6-
( 1934 . 25 1939 .) / / - . 1998. 3.
. 47-49. . . . . ,
13 . . .: ., . 1937-1938 . . 74.
763
( ) 1938 . , 1939 . / /
. 1998. 3. . 50.
764
, (
), ,
(,
, , , , . .), , ,
. .: 77 / / .
. . 659.
765 ,
. .: ., .
1937-1938 . . 74.
616

),
766.
,

. 31 1938 . ()

,
.

57,2 . ., 48 .
767.
.
(31 )

, :
1. 15 1938
-
, , , , , , , 768, , -,
, .
2. 15
... 3.
15
...769
,
( , )
,
. ,

766 , , , (
), .


.
767 () , 31
1938 . / / . . . 467
468. . : . . . . 190.
768 ,
-
().
00593 20 1937 .
769 ()
, 31 1938 . / / .
. . 468-469.
617

. . ( 14
1937 .) 49990
[ . . .\ , ,
, 770.
() /
233 ( 1 1938 .),

(, , ,
, ).
,
,
, , []
00485771. ,

,
.

,
,
. ,
/
,
, 00447
772. 1938 .

.
. ,
, 773.

. . 774, ...

770 .: 62 / / .
. . 652.
771 . : ., .
1937-1938 . . 52.
772 1 1938 . 00447 600 . .
.: ., . 1937-1938 .
. 60; ., ., . . , 274-352.
773 . . .
20- 30- . /., 1992. . 62.
.: . . . . 130.
774 , -

, 1937-1938 . () . .:
618

, , .
775.
-776,
3- 3-
. . ,
,
, , , ,
, , ,
777.
, ,
, : ,
. . ...778

.
,
00447,
,
.
.
, ,

.
,

.

.
.

,

(, , ). URL: h ttp ://


w w w .m artyr.ru/content/view /6/15/(12.09.2010).
775 . : . . 118.
776 ,
, 00447,
. ,
. ,
, 1938 . ()
. .: .
. 119-120.
777 . : . . . . ., 2007. . 113; (, , ). URL: http://w w w .
m artyr.ru/content/view /6/15/ (12.09.2010).
778 . : . . 118-119.
619

,
779.
, ,
. , ,
,
- (,
, . .), ,
(, , ) . .780
,
,
. ,
.
,
( 00447)781.
, 1937 .
1938 .
782, ,

779 ,
: 49,3 % ,
73,6 % , ,
, 85 % . .: . . URL: http://w w w .
ej.ru/010/Iife/04m emorial/ (10.12.2004).
780 ,
,
. , 28 1937 .
00698,
, , .
,
,
]
. .: 55 / / .
. . 650; . ., . .
1937-1938 . . 34-35.

781 , ,
(36 768 .) 20 147, 5 215,
- 4 991, - 3 235, - 1 122, 490, 396,
271, 112, 87, 76, 59, - 53, - 47,
29, 27, 26, 23, 362.
, ,
500 ., 209 . . . .: . ., . .
1937-1938 . . 37.
782 , 1938 .
( 65 2 1938 .),
.
, ,
.
620

, 783784.
,

(, /
, , , . .),
(. . 30).
30 784

1 1936 .
1 1938 .

105 485

7,4

75331

5,3

2 1392

1,5

11002

0,8

10 678

0,7

6 565

0,4

2 989

0,2

2 818

0,2

1 184 451

83,5

1420711

100,0



(. . 31), ,
.

: ,
. ., ,
., ,
. .
, , : , ,
, . .,
,
.. .: . .,
. . 1937-1938 . . 36-37.
783 .: . ., . . 1937-1938 .
. 35-37.
784 . . 5. . 2. . 18. .:

(), XVII , 9
1956 . / / : .
/ . . . . . 1. ., 2000. . 322; Martin . The Affirmative Action
Empire. P. 426 427.
621

3 1 7S5

,
( 1 1936 . 1 1938 .)

85 931

40,1

34 034

15,9

16 876

7,9

7 198

3,4

6 209

2,9

5 064

2,4

3 227

1,5

1 109

0,5

54 439

25,4

214 087

100,0

,

(, ,
.), , ,
, ,
.
,
, . . ,
21 1938 .
. . : 10 024
, , .
:
4 142 . 390...
4 218 . 390...
237 .
12 ...
96 ...
, 5 , 8
2 ...785786

785 .: . . 5. . 2. . 158. .: 78 / /
. . . 659-660.
786 . : 78 / / .
. . 659. .: . ., . . -
1937-1938 . . 37.
622

28 1938 . 1160
1 1938 .
, , , ,
, , , , ...
787,
788.

. 1938 .
100 . .

. 15
1938 . (),

,
789.

00606 17 1938 .,
, .
.

787 .: () , 26 1938 . / /
. . . 538.
788 3- ,
(- 1938 .)
6 530 , ,
, 41 % (2 663 .). .: . .
. . 183.
789
(), ,
1937 . 00447.
:
() () , (,
), .
, 1 1938 .
, ,
.
.
. .: ()
, 15 1938 . // .
. . 549. .: . . . .
. . , 18 1938 . / /
. . 550.
623

108 . ., 72 254 . (68,79 % )


790.
(21 258 .),
(17 150 .)791.
, ,
. ,
() 15 1938 .792,

, 793.
. . ( 00762
26 1938 .)794
1937-1938 .795 15 , 1937 . 1938 .,
1,6 ., 700 .
.
, 335 513 .796,
247 157 . (73,66 %)797.
,

.

790 108 . 137


. 2 711
.
791 ., . 19371938 . . 62, 70; . ., . . 1937
1938 . . 37.
792 () , ^
1938 . / / . . . 606.
793 () ,
, 17 1938 . / / .
. . 607-611.
() 17 1938 .
794 24 1938 . . .
. .; () .
. ., 24 1938 . / / .
. . 611.
795
() 17 1938 ., 26 1938 . // .
. . 612-615.
796 346 713 . ,
, ,
, , . .
,97 .; . ., . . 1937-1938 .
. 32-33. (81 %) (80 %).
.; . . . . 132.

624

,

- -
. 29 1937 . . .

()
. ,
, ,

,
, - 798.
1937 . ()
,
. ,
() ( 1
1937 .),
. ,
,
,
,
. . () ,
, ,
, ,
() 1938 .
(
) 799.
-
() (17 1937 .)800.
1938 .
1939 . (16 ) ()
( , )

798 .: () . . 2. . 451-460.
799 75 (), 1 1937 .:
. . 17. On. 114. . 33. . 3-4. ,
.
1944 . .: . . . . 132.
800 56 () 17 1937 .:
. . 17. . 3. . 944. . 15-16.
. . 29 1937 ., , , :
,
,
- . .:
. . . . 132.
625


801.
(20 1939 .)
()802.
,

. 1 1937 .,
, ()
,


803.
() . (
22 1938 .), ,

() , ,
, () , , ,

,
804.
. ,

801 , , () , ; . ;
() , -
. .
; 39,
35, 15, 8 . . .:
68 (), 20 1939 .: . . 17. . 3.
. 1006. . 39-40;
. [ 156], 20 1939 .: .
. 94-102.
802 68 (), 20 1939 .:
. . 17. . 3. . 1006. . 39-40. .: () .
.2. . 451-460.
803 75 (), 1 1937 .: .
. 17. . 114. . 633. . 4-5. . : 56
(), 17 1937 .: . . 3. . 944. . 14.
. 3. , 30
1937 . , , , . .: ()
. . 2. . 306-308.
804 () .
() , 22 1938 .: . . 17. . 120. . 324.
. 128.

626

. , 1939 .
805,
806.
1937 .
.
() ( 1 1937 .)
(,
, , , .).

, -
807. 24 1938 .
()
808, ,
-,
809. 15 1938 .

715 ( 465, 35,
63, 24, 22 . .)810.

805
( ),
(, ), -
(, ), (, ),
(, ) .
808
.: Brandes D., Busch ., Pavlovid . Bibliographic zur Geschicht
und Kultur der RuBlanddeutschen. Bd. 1. Miinchen, 1994. S. 28-43.
807 75 (), 1 1937 .:
. . 17. On. 114. . 633. . 4. . : Ns 56
(), 17 1937 . / / . . 3. . 944. . 15;
. . ()
, 2 1938 . / /
() . . 2. . 322-325.
808 79 (), 24 1938 .:
. . 17. . 114. . 637. . 45-46. . :
() , 1938 .: . . 837.
. 102-106. .: () . . 2. . 342-343.
809 XIV () ( 1938 .) . . ,
.
.: . . . . 144. . : . .
. . 133.
810 .
() . . . . , 19 1938 .: . . 17. . 114.
. 837. . 110. . : ,
, , 1938 .: . . 111. .: . .
. . 144-145.

627

, -

1937-1938 . ,
,
. ,


, .
1937-1938 .,

. ,
, ,
.


,
(
), ,
8 .
(,
) 1938 . ,
( )
(, ,
. .).
1937-1938 .
,
,
.
,
.

. ,

.
,
1930- . -
, .81

81'
1937-1938 . () 1941
1944 ., .

1,1

f ..

i>


.


,
.
. .
,
.
, ,

.
.
,
, ()
,
.
,

. ,
,
.
, ,

. , ,
,
-
.

,
. -

- ,
, . 629

, ,
.

,
.
,
, ,
.
,
,
(, , , ,
.).

.
,
.
,
,
,
, .
,
,
,
.

.
,

, ,
(
) .


,

,
.
, ,

.
,

,
.
630


,
.

(), .
,
1917 . II
. . ,
.
,
.
,
.


. ,

,
.
,
, . . .
( )
.



,
. .,
. ,
,
,
,
.
,

. ,

, ,
.
.


,
631

. , ,
, XII () ( 1923 .),

,
, - .


, ,
,
.
,
,
.
,
-
,
(. .
) .
, .


.

, ,
.

II

1930- . ,

,
1920- .
, -
.

,
.
,


.
,
- -,
632

.
(
)
,
-
,
.
,
, .
, , ,
, ,
.

.
,
,
, ,
.

,
,

. ,
.
,
.
,

.
:
,
,
,
.
II
,
.


,
, ,
.
( ,
,
633

),
1920- . ,
.

, .
1920- .
.

,
-
70-80 %.
,
,

. , ,
,
,
,
.
,
( , , )
,
,
, ,
,
, .
, ,
,
,
.
,
, .
,
.
,

, 1930- .
,


. 1920- . 80 %

.

,
634



.

.
1920- .
.
: -
,
,
. .
(, . .)

,
:
.
,
,
.

,
.
, 1920- .
.

.


. , ,
1920- .
, , , . , ,

. 40 %
. ,

bcqx 1920- .
.

.

,

.
,
635

.
: ,
,

.


.
,
.

,
. ,
-
1920- .
( ),
,
.
,

,
.
, ,
,
,

. ,
, ,

.
,
,
.
, ,
.

1930- .
.

.

,
- .

636


.



.

III

-
,

. ()
.
, , ()
: ,
,
,
, ,
.
, . .
,
, .
,

.
. ,
,

, .
()
.
,
, ().
, ,
,
, .
,
, ,
, , .
,
637

(,
).

, ,
.
(),
1921 . -
,
.

. ()

, .


.

,

.
.
,
, ,

: -
.
,

,
.
,
.
(),
1918 .
, ,
,
,
.
,
().

,
. -
638

,
1920 . .
-

1920 . .
- .


.
- ,
,
.

. , ,

, , ,
,
,
, .
,
,
().

. ,
,
.
1920 .


, ,

.

1920- .,
-
.
. ,
, .

.
,
, ,

639

,
, .
( , ,
, . .),
.
,
, 1920- .
.
1929-1930 .
,
.

,

. ,
,
. ,
, ,
,
,
, ,
. ,
1920- .
, ,

.
.
,
()/
(), .

,
,
.
, () (,
, ), ,
(). , ,
( ,
), ,
.

.
1930 . ()
640

- .




.
, , .

IV
,
,

.
, . . ,
,
,
.
,
,
, .

,
,
.
,
.

,
,
,
. ,
,
.
,
,
, ,
,


.
1929 .

.
641

,
, ,
. ,
,
, ,
, .
, .
,

.


,
.

.
,
.
,
,
.

,
,
,
.

,
.

, , ,

.
,
,
, ,

.
,
, ,
.
,
,
,
642

.
, ,
.
1930- .,

,
, .

,
.
,
, ,
,
,
.

, ,

. ,
,
:
, ,
,
,
,
.
,
, 1925 .
,
- .
, ,
,
.
,

, ,
,
,


. ,
, ,

.
643


:
,
.
, 1929-1930 .
,
, ,

.

.


, ,
.
1933 .
,

.

. . 1 1934 .
()
,

, , , .
,
,
,

, ,

.

,
,

.


.
-
.

.
644

-, 1920- .

,
.
-
, ,
,
, .


1934 ., . . 1937-1938 .
1934-1936 .

,

,
.
.
,
.


,
1930- .
1937-1938 . , , , , ,

1937-1938 .
.
,

,
,

,
1930- .
,

.
,
,


645

. ,


, .
1937-1938 .
.

,
.

,
.
, ,
.
,
.

,
,
,
,
,
.
, .

1941-1942 . 1,2 .
:
, ,
, .

.
, ,
, , ,
1920- . , ,

,
, 1930- .
.
,
, ,

,
646

,
.


.

':\.

v .* ,v

!(

. i r . j r V ; )'

0
/
i

Hu
-yi
:

or

. Hi,

-Hjt'av/>

:' J.i
*1

? >

4 4
4

'

wqv

I 4 4T> i
4>

t>.;\

- ,

VI-

- . >

>1

>4

Vi--1'

tH

JfcPuV
>4 :

iir ..
<.*?s



( )
( )
. -130: ( )
. -393: (
)
. -1235: ,
,
( )
. -1318:
( )
. -3316: ,
( )
. P-9479: IV /
. -296: /
( )
. -423:

. -2306: ( )


- ()
. 17: ()/ ()
. 63: ()/
() ()
. 77: . .
. 82: . . ()
. 445:
()/ ()
. 495: ()
648

. 529:
. . ( )
. 549:
();
()
. 1-: /

()
. 4372:


()
. 89: [ ]


()
. 4093:

()
. -2: ()
. -38: ()

()
. -2: ()


/ /
. . . ., 1910. . 1. . 326-333.
. . : 2 . -, 1973.
*
. / / :
/ . . . . 1. ., 1999. . 15-20.
.
/ / : . . .
, 2005. . 209-239.
. , (), (),
/ / : /
. . . . 2. ., 2004. . 601-619.
649

.
1990-2005 / /
: : V . .-. .,
, 16-18 2006 . , 2006. . 87-95.
. 1917
1919 / / : . . .
, 2000. . 223-248.
.
1- / /
, . ., 1995. . 183-195.
. :
/ / : -
, 1871-1941 . ., 2002. . 30-53.
. 5 / /
. 1923. 1. . 212-213.
. . . ., 2000.
. . ., 1992.
. .
/ / .
/ . . . . ., 1996. . 308-331.
. .
(1930-1938 .) / / : , ,
: . . ., 1998. . 6-19.
.
/ / . 1930.
1. . 20-28.
3. / /
. 1921. 24 (122). . 3.
. . -
(1921-1923 .). ., 1955.
. -
(20- 40- ) / / Studia Slavica Finlandensia (Helsinki). 2000.
17. S. 116-127.
.
1920- 1930- . / / / . . , .
. , 1998. . 207-222.
. , !
/ / ,
, / . . . , 2001. . 43-63.
. .
/ / Neues Leben. 1993. 40-42.
., .
/ / (). 2000. 1.
. 18-31.
650

. .
(1928-1933 .) / / : . . .
, 2001. . 79-80.
. .
(1920-1928 .) / /
: 1901-1941 . ., 2000. . 329-342.
. . . , 1967.
. . / / . ,
. ., 1996. . 452-457.
. .
( 1920- 1930- ). ., 1996.
. ., . . 1934
/ / . , 1995.
. 47-68.
. ., .
1920-1930- / /
: . ., 1999. . 299320.
., . / / : /
. . . . ., 1994. . 371-373.
. . -
20-30- XX . (
) / / :
. ., 1999. . 393-407.
. / /
. 1924. 4-5. . 216-218.
. / /
. 1931. 10. . 45-51.
. / / : /
. . . . 1. ., 1991. . 245-246.
. (19171930- .) / / .
/ .-. . . . ., 1999. . 26-34.
., .
(1941-2001 .). - . ,

2002.
. ., . . / / :
/ . . . . , 1994. . 246-249.
. (1935-1965 .).
/ / .
/ .-. . . . ., 1999. . 95-117.
651

.
/ / . ,
. ., 1996. . 438-451.
. () / /
: / . . . . 2. ., 2004.
. 155-163.
. . . 1. , 1995.
. 1920-1930 . / /
: 1901-1941 . 2000. . 226-251.
.
, , , , ,
(1935-1965 .) / /
:
. ., 1999. 321-346.
- . .
1920-1930- . .,
1995.
. . . ., 1959.
., . ... :
1930-1950 . ., 1999.
. ., . .
: / / .
. , 1994. . 15-32.
, 1937-1938 .
. ., 1997.
. . ., 1928.
.
. , 1926.
.
- 1920-1950- /
. . , . . , 1998.
/ /
. 1919. 28 (36). . 4.
.
/ / Lietuvos istorijos metrastis.
, 1988. . 5-13.
., .
( 1929 1930 .). , 1997.
. :
. URL: http://w w w l.kueichstaett.de/ZIM O S/forum /inhaltrussl.htm l (11.07.2007). . 1-17.
. . :
, 1764-1941 .: . . , 1998.
652

. . 20 30- . XX . / / , . .,
1995. . 329-335.
. , 1977.
. , 1900-1991. , 2002.
. 200-208.
. ()/
1920- 1950-
/ / .
- 1920-1950-
/ . . , . . , 1998.
. 15-41.
. . ., 2000.
. XX
/ . . . . ., 1995.
:
. ., 1919-1938.
. .
20- 30- / /
. , 1998. . 93-103.
. . : 2 . ., 1997.
. ., . .
/ / .
. ., 2001. . 39-62.
: . . . .
, 1995.
. :
- . ., , 26-29
1995 . , 1996.
. . ? ., 1930.
(). 1919 .: . .,
1961.
() / /
, . ., 1983. . 2. . 67-165.
(*). 1919 : . ., 1959.
17 1926 .
. ., 1928.
. 1926. ., 1928-1929. . V, XVII.
1939 . . .,
1992.
[2-]
/ / . 1919. 24 (32). . 2.
653

[2-]
/ /
. 1919. 22 (30). . 2.
[] []
]. .; ., 1928.
. . . , 1925.
. ,
. (
- ) / /
15 . .; ., 1933. . 85-114.
. / /
. 1933. 6. . 21-25.
. / /
. 1930. 1. . 44-47.
. . ., 1997. . 3.
., . .
1917 : 3 . ., 1995.
. .
(1920-1935 .) / / .
. , 1996. . 106-114.
. .
(1928-1934 ). / /
. . ., 1997. . 293302.
. . (1934-1935 .) / /
: . . . . . 2. , 1996.
4 .2 . . 111-129.
. . / /
:
. ., 1999. . 284-293.
. .
/ /
. . 3. , 1994. . 66-76.
. . ,
, . ., 1996.
. . , 1918-1941: 2 .
, 1992, 1994.
. . -
/ /
: 1901-1941 . ., 2000. . 163-172.
. . :
, 1930-2002 . .,
2003.
654

. ., . .
/ /
: . . . . , 1995. . 90-104.
/ /
(1922-1923). ., 1923. . 268-285.
. . URL: http://terijoki.spb.
ru/history (22.06.2004).
. . ., 1922.
1932-1933 .: . / . . . . .,
1995.
, 1932-1933.
- XX : 1
apxiBiB / . . . ,
3. , . . . 7. ; , 2008.
. ., . .
1939-1941 . / /
. ., 1997. . 77-113.
. .
/ / . URL: http://antology.
igrunov.ru/authors/gorky/mysli.html (12.07.2004).
. [] ] ]
[] . , 1926.
( ), 1918-1960/. . .
, . . . ., 2000.
. . , 1929.
. . / /
. . , 2000. . 112
120.
. .
(1927-1930 .) / / .
. , 2000. . 101-112.
.
/ / :
. ., 2000. . 199-208.
. 1940-1941 ./ /
. ., 1997. . 114
136.
3. .

/ / .
. ., 1997.
(). 17-25 1923 .: . .
., 1968.
655

().
, 25 1923 . / /
. 1991. 5. . 155-176.
(). - 1920 : . .,
1960.
: 3 . ., 1957-1964.
/ /
. 1918. 6. . 1-2.
. .
30- . ., 1997.
. :
(1494-1941). ., 2004.
.
/ / . 1999. 2. . 113-120.
: , , /
. . . ., 2002.
() / /
, . ., 1983. . 2. . 319-418.
(). , 10 1921 . / /
. 1992. . 57-86.
(). 1921 : . . ., 1963.
.
. , 1998.
. . ., 1992.
. (),
1918-1921 . / /
. ., 1970. . 368-384.
. / /
. 1930. 6 (8). . 22-26.
.
/ / . 1930. 1.
. 9-19.
. / /
. 1920. 17 (74). . 1.
. 3-
/ / . 1920. 22 (79).
. 1-2.
()
1917-1947 .: 2 . .; ., 1947.
. / / ().
1906. 14. . 2.
. . . , 1932.
656

, 19 1919 . VIII
() / / ,
. 1983. . 2. . 133-149.
. . ()
, 2 1938 . / / ()
. . 2: 1933-1945 / . . . ,
. . , . . , . . ., 2009. . 322-325.
: 19 . /
. 1957-1974.
-
. . 1. ., 1963.
.
1927-1932 . / . . . ,
. . . ., 1989.
[.]. / /
. 1920. 3 (60). . 1-2.
. / /
. 1923. 1. . 20-35.
. // . 1922. 1. . 4567.
. - . 1925-1933. .;
, 1997.
. .

. , 2004. URL: http://www.kspu.
ru /annual/an3 / 10-06.doc (2.05.2004).
. ., . . ! (1920-i 1990-i ).
, 1994.
. .
/ / , . .,
1995. . 336-345.
. . _[] ] []
/ / .
. ., 1997. . 207-216.
. ., . .
/ / . . 5. , 1997. . 74-85.
: -
, . .,
1918-1924.
657

. ., . ., . .
. 1937 . .,
1996.
. .
1920-
1930- . ., 2000.
. . :
. ., 2000.
. , . URL:
http://www.gazetaby.Org/articles/l 0 0 / (10.10.2007).
. ., . . .
. , 1997.
. (1819-1941 .).
, 2002.
.
/ / . . ., 1999.
. 452-474.
. ., . . 30-
/ / .
. , 1996. . 150-156.
. . ( 1935 .) / / (-). 1998. 6-7.
. 118-130.
. . ( 30-
). ., 1996.
()
, 2 6 1920 . // . 1990. 2. . 221
222.
(1921-1975 .): .
( ) / . . . .
; ., 1997.
. 1917-1999 .: .
/ . . . , 2000.
: . (1817-1974 .) /
. . . . . ; ., 2000.
(). 1939 .

. . , 5 1940 . / /
. 1990. 1. . 186-192.
(): .
(). ., 1919-1925.
. .
:
658

. 20- / / .
. , 1994. . 159-178.
., . . ., 1933.

/ / . 1918. 6. . 7.
5-
/ / . 1930. 6. . 18-21.
6, 2 1919 . / / .
. 2000. 1. . 48-53.
. . -
(1917-1922) / /
. , 1977. . 181-193.
. . . . ., 1978.
():
. ., 1950.

. ., 1968. . 1.
: . .
., , 9-10 1997 . , 1998.
(1763-1992 .): 2 . /
. . . , . . . ., 1993-1994.
. URL: http://scoutm aster.ru (17.06.2003).
(1922-1923). ., 1923.
.
10- . , 1927.
/ / ().
1923. 7-8. . 56-61.
/ /
. 1919. 27 (35). . 2-3.
/ / ().
1921. 32. . 20-21.
. . .
(1719-1989).
. ., 1996.
/ / .
1917 : . . 2. ., 1996. . 452-454.
. .
. ., 1963.
.
20-30- / / - (1917-1940 .).
, 1996. . 29-39.
659

. / /
.
- 1920-1950- / . . , . . , 1998. . 123-160.
. / /
. 1921. 24 (122). . 2-3.
. .
/ / - 15 . .; .,
1933. . 115-152.
. , 1917-1923. ., 1990. . 1.
- / . . . .
., 1993.
., . ()
( 1920-1930- .):
. . . . 1. ., 2000.
. (1920
1941). , 1999.
. .
/ / - /
. . . . ., 1993. . 204-210.
. . .
20-
30- . /., 1992.
. . : , ? / /
. 1990. 8. . 32-38; 9. . 28-38.
. .
/ / : 1901-1941 . ., 2000. . 318
328.
. . . .,
1965.
. . . ., 1931.
. . .
., 1973.
. . . .,
1969.
: / .
. , . . . ., 2000.
. 1920-1930 .
- / /
: 1901-1941 . ., 2000. . 298-304.
. .
- / /
660


. , 1990. . 98-106.
, , .
/ . . , . ,
. , . . , 2001.

. ., 1961.
/ /
. 1920. 20 (77). . 1.
. . .; ; , 1932.
.
/ . . .-. , . .
, 2001.
(1918-1937). .,
1940.
1918 . URL: http://ww w.constitution.
garant.ru (17.11.2007).
1925 . URL: http://ww w.constitution.
garant.ru (17.11.2007).
1924 . URL: http://www.constitution.garant.
ru (17.11.2007).
1936 . URL: http://www.constitution.garant.
ru (17.11.2007).

/ / . 1918. 2. . 8.
/ / . 1920.
14(71). . 4.
. . :
1917 . 1991 . ., 1995.
. . .
. ., 2003.
. . . .,
2002.
. .
(1920- ). ., 2001.
. ., . ., . .
(1917 1930- ).
., 2003.
. / / . 1923. 5. . 170-171.
. . .
20- . ., 1998.
661

. .
(1917-1922) / /
. , 1977. . 238-251.
.
, ,
: 5 . ., 1897-1905.
. . . ., 1967.
. . 1930-
1940- . / / :
. ., 1998. . 267-272.
.
1930- 1950- / / : , 1871-1941. 2002. . 470494.
. . , 1880-1990 . ,
1997.
(1921-1945). / . . .
. . 3. , 1990.
.

1922-1925 . / / . . 3.
, 1996. . 2. . 23-33.
. ., 1940.
. .
. ., 1959.
. . . ., 1973.
. . .
1972.
. . : ... / .
. . . ., 1995.
. -
/ / .
- 19201950- / . . , . . , 1998.
. 223-250.
. -
(1926-1959 .) / / .
- 19201950- / . . , . . , 1998.
. 42-65.
., ., . (20-30- XX .). ; ; , 2009.
. / /
. 1923. 1. . 242-243.
662

. .
(1920-1928 .): . .... . . . ., 1995.
. . -
(1920-1935): . ,
1992.
. . .

1920- / / - (1917-1940 .).
, 1996. . 23-28.
. .
(1918-1923 .) / /
- XX :
. , 1995. . 24-50.
. . VIII (), 2-4
1919 .
// . . 39. . 370-371.
. .
, 25-26 1917 . [,
!] / / . . 35. . 11-12.
. . . III
, 2 1920 . / / . . 41. . 298-318.
. . / /
.. 24. . 115-150.
. . / /
. . 7. . 233-242.
. .
// . . 44. . 155-175.
. . ? / /
. . 24. . 293-295.
. . / / . . 7. . 102-106.
. . .
, 2 1918 . / / . . 37. . 34.
. . [] . . , 17 1921 . / / . . 52.
. 99-101.
. . [] . . , 6 1913 . / /
. . 48. . 233-236.
. . [ 136] / / . . 45. . 556560.
. . / / . . 2. . 83-110.
663

. . [7- (
) ()] // . . 31. . 439440.
. .
, 3 1920 . / / . . 41. . 398408.
. . 1- , 5 1918 . / / . . 36. . 420-421.
. .
, 2 1920 . / / . . 41. . 319-333.
. .
, ,
() , 3-
, 6 1920 . / / . . 42. . 1-6.
. . 9 (22) / / . . 32. . 277-291.
. . 29 (12 ) / /
. . 31. . 432-438.
. .
. / / . . 27. . 252-266.
. . / / . . 23.
. 314-322.
. . . . , 11 1921 . / /
. . 53. . 111.
. (1917-1939). ., 1997.
. . . . -,
1944.
., . / /
(). 1987. 2. . 38-45.
/ / . 1920.
4 (6 1 ). . 4.
. . -
(1917-1938). ., 1999.
. . - :
. , 2001.
. - - - . .
.
1922 1936 / . . . ., 2003.
.
. .
. 1937-1938 / . . . ., 2004.
(1918-1950 .).
/ . . . . ., 1997.
. . / /
(). 1989. 2. . 88-96.
6 6 4

. . (1917-1940 .).
, 1976.
. . . 1917-1940 . ., 1990.
.
1930- . / / : -
, 1871-1941 . ., 2002. . 211-220.
[.]. [ 5
] // . 1923. 1. . 207-209.
. .
, 1917-1923 . 1987.
.
/ / . 1919. 21. . 2-3.
. . ,
1917-1991. 2002.
. .
. , 1971.
. . :
. , 1995.
., Xuuiir . ':
(1929-1941). , 2003.
. / /
, , .
/ . . , . , . , . . , 2001. . 33-42.
. / /
. 1923. 1. . 227-231.
, 1937-1938.
00447 / . . . , . . , . , . .,
2010.
()- ()
- , 1923-1944 / .
. . . ., 1997.

. ., 1928.
. / /
. 1994. 4. . 63-79.
. / /
. 1921. 17(115). . 1-2.
:
: . . ., , 26-30
1997 . 1998.
. . . ., 1999.
665

. . 20- 30-
/ /
. , 1998. . 215-221.
- . 5
/ / . 1923. 1. . 220-227.
. .
X IX-X X . ; ., 2001.
. .
,
(1917-1920 .). , 1989.
. / .. . . . ., 1999.
. . / /
- 15 . .; ., 1933.
. 4-61.
: / . . . . .,
1994.
XX : / .
. . . . 1. ., 2000.
() . ., 1930.
. /
. . . ., 1997.
, 19201930-1 : 11 . , 1996.
. 20- .
/ . . . , . . . .,
1992.
. . .
1939-1941 . ., 1997.
.
(1921-1940) / . . . . , 1997.
,
(1956-2000): 9- . . ., ,
4 -7 2002 . ., 2003.

:
, (
XVIII XX .): . / . . . . , 2002.
: / . . .
. , 2000.
: . ,
().
, 2003.
666

: , , : . .
1998.
: / Die Deutschen Russlands.
Enzyklopadie / . . . . 1. 1999,
:
: 7- . .
., , 17-20 1998 . ., 1999.
: 1901-1941 .: .
. ., , 17-19 1999 . ., 2000.

, 1941-1955 .: .
. ., , 19-22 2000 . ., 2001. . 40-41.
. . .
, 1917-1924. ., 1991.
. . Penpecii !
1937 : / /
: . . . , 2001. . 51-62.
. . 1937 .
. URL: www.sbu.gov.ua/pdf/02-04_2000/103.pdf
(10.12.2004).
/ / . 1935. 25 .
. 1.

/ / -
. 1921. 39. . 206.

/ / . 1933.
2. . 17-18.
/ /
, . ., 1983. . 3. . 273-283.
/ /
. 1920. 20 (77). . 3.
() / /
. 1930. 2 (4). . 70-72.
-
/ / . 1990. 10. . 75-88.
.
. 1924.
: 1930- : /
. . . . ., 1998.
(). - 1922 : .
. ., 1961.
. . (1923-1936):
. . ., 1991.
667


/ / . 1919. 27 (35).
. 4.
. . ...
1914-1931 . ., 1998.
.
1917 : : 3 . ., 1994-2000.
-
XIII () / / (). 1924. 4 (62). . 8897.
- / /
(). 1922. 1 (37). . 18-21.
- 15
1922 15 1923 . / / (). 1923. 2 (50).
. 49.
- (), 1923 . / / (). 1923. 5 (53). . 42-60.

( ()) XI .
, 1925.

1921 .., 1921.

( 1917-20 1918). ., 1918.
- [
1922 .] / / (). 1922. 2 (38). . 18-21.
IX X / /
(). 1921. 29. . 10-11.
1920 . / /
(). 1921. 28. . 20-23.
. . URL: http://supernew .ej.ru/010/
life/04memorial/index.html (10.10.2007).
. , .
1937-1938 . / / .
/ .-. . . . 1999. . 35-74.
., . 1937-1938
/ / . 2000. 4. . 5.
. . 1.
, 1961.
/ . . . .
. 2. . 1-2. , 1995,1999.
. . .
. ., 1997.
668

. . ,
. ., 1996.
. .
(1918-30 .) / / : , , :
. . ., 1998. . 138-150.
., . .
/ / 1 i . 1992. 9-10. . 6166.
. .
1939-1941 . / /
. 1989. 2. . 26-44.
/ / ().
1921. 27. . 4-5.

, 8-11 1927 .: .
. . . , 1927.
[.]. / /
. 1921. 24 (122). . 3.
. . : . ,
1973.
. ., . . 1937
1938 . / / / .
. . . 1. ., 1997. . 22-43.
. ., . . , 1934-1941:
. ., 1999.
., . . .,
2008.
. . 20-30-
XX . / / , 2002. . 1.
. 91-96.
. .
// (). 1995. 2. . 181-184.

.
URL:
http://bdg.press.net.by/2000/ll/
2000_ll_09.866/pl9.shtm l (10.12.2007).
. . . . , 22 1922 . / /
. 1989. 9. . 198-200.
()
, 18 1921 . / /
, . ., 1983. . 2. . 448-451.
. .
. .,

2000.
669

. . -:

. 1921-1928. ., 2006.
. .
(1920- 1930- .) / / :
1901-1941 . 2000. . 217-225.
. . . .,
2001.
(19211925 .): 36. . i . , 1957.
: , , 1930-1940 /
. . . . . . 1. ., 2005.
()- (). . 19191952: : 3 . / . . . . ., 2000-2001.
()- () .
. 1923-1939 / . . . . ., 2001.
()- () : 1919-1943.
/ . . . . ., 2004.

. 1917-1920. ., 1920.

/ / (). 1921. 34. . 8 -9.
(
), 9 1920 . / /
. 1920. 1. . 65-66.
/ /
-
. 1921. 39. . 206.
- / /
(). 1921. 36. . 27-28.
:
/ / . 1922. 46. . 797-798.
- (1919-1920) / . . . .
. 1. 1994.
: / .
. . . ., 2009.
. .
. ., 2001.

/ / ,
. 1983. . 1. . 432-449.
23 1928 .

670

/ /
.
1928. . 509-511.

, 3 1930 . / /
. 1930. 1. . 109.
, 13 1930 . / /
: . , 2000.
. 106-112.
-

- , 12 1930 . / /
. 1930. 1. . 114-116.

XII / /
, . ., 1983. . 3.
. 132-137.

. 10-
: 2 . , 1927-1928.
.
/ . . . . ., 2001.
(
) / / ,
. ., 1983. . 2. . 71-92.
()

/ / (). 1919. 7. . 2.

, . . [11 1922 .] / /
. 1989. 9. . 192-193.
. / /
. 1931. 17. . 15-16; 18. . 19-21.

. 1918-1924 .: .

2001.

, 1919-1924 . ., 1985.
. . . . ., 2007.
/ / (). 1923. 9-10.
. 50-51.
. . -
- / /
, . 1995. . 73-78.
671

. / /
. 1923. 1. . 233-237.
.
/ / . 1930. 1. . 75-81.
: .
/. . . . . 1. .( 2000.
: . / . . .
. ., 2000.
:
. .,
1930-1937.
[IX (), 22-25
1920 .] / / ,
. ., 1983. . 2. . 297-304.
,
1926 . / /
. ,
1928. 4 .2 . . 136-138.
., . . -
. .; ., 1931.
- . :
. , 1989.
/ . .
. . 1. ., 1997.
. ,
: 1937-1938 .
/ / .
-
1920-1950- / . . , . .
, 1998. . 99-122.
.
/ / . 1923. 2. . 82-87.
. . 15 / /
- 15 . .; ., 1933.
. 72-84.
.
(1918-1923 .) / /
. 1995. 3(10). . 56-69.
. :
. . ., , 4 -9 1996 . ., 1997.
. ,
: . . ., , 20-25
1995 . 1996.
672

, :
- . ., , 22-26 1994 . .,
1995.
. .
(1920-1930- .) / / :
1901-1941 . ., 2000. . 343-351.
., . Penpecii
-Ti . URL: http://www.sbu.gov.ua/pdf/01-02-1995/116.pdf
(24.10.2004).
. . .
1920- / / .
, . ., 1996. . 406421.
. . ( 1919-1928 .): . . , 2003.
. . : ()
1920- / /
: . . 2.
, 2000. . 133-144.
. .
/ / (1890-1920- .).
, 2004. . 98-135.
. . 1920- / /
:
, . . , 2003. . 73-83.
. . 1930-
/ / / . . .
. . . , 2009. . 323-352.
. . 1929 .
/ / :
: VI . .-. . , 2010.
. 312-322.
X.
1933 . / / . ., 2001. . 379-397.
.
/ / . 1930. 1. . 82-88.
.
, / / . 1931. 28.
. 17-19.
. . :
, . 1900-1939.
. , 2001.
-
. ., 1921.
673

/ / .
1923. 3 -4 . . 211.
,
. URL: http://visz.nlr.ru:8101/search/stat.html
(12.12.2004).
. . ,
1994.
() ().
(),
1917 . / / . 20- .
/ . . . , . . . ., 1992. . 11-27.
().
26 10 1934 .: . . ., 1934.
: . . .
2002.
. . .,
1978.
. .
: . ., 1927.
. 1918-1939 :
/ /
(1941-1995) / . . . . ., 1995.
. 57-66.
-
: . ., 1918
1938.
:
(1922-1934 .): 6 . ., 2001-2002.
10
. .; ., 1928.
: / / :
- . , 1994. . 102.
. , 1928-1941 / . . . . ., 1999.
. .
(1920
1928) / / . , 2003.
:
. . 5. , 1997.
: . . /
. . . . ., 1992.
674

(, ,
).
URL:
http://www.martyr.rU/content/view/6/15/
(12.09.2010).

, 14 1925 . / /
. 1920-1930- .
: / . . . .
, 2009. . 150-157.
: 2 . ., 1921-1922.
. ., 1923.
/ / . 1918.
6. . 7-8.
. . . .;
., 1927.
. . ,
1927 . / / . . 10. . 92-148.
. .
- , 10-16
1918 .// . . 4. . 85-92.
. . . XII / /
. . 12. . 118-135.
. . .
/ / . . 12. . 191-199.
. .
/ / . . 5. . 236-263.
. . , 15
1918 . / / . . 4. . 30-37.
. .
[XII
()] / / . . 5. . 264-275.
. .
[XII ()] / / . . 5. . 223-235.
. . .
-, 27 1929 . / / . . 12.
. 141-172.
. . / / . . 5.
. 52-59.
. . -
? / / . . 1. . 32-55.
. . / / . . 2.
. 290-367.
. . / / . . 2. . 258-289.
675

. .
[ XII ()] / / . . 5.
. 181-194.
. . .
, 22 1917 . / / . . 4. . 22-24.
. .
/ / . . 5. . 62-87.
. . , 27
1920 . / / . . 4. . 374-381.
. .
, 30 1922 . / / . . 5. . 156-159.
. .
[ X ()] / / . . 5. . 15-29.
. . / /
. . 4. . 155-167.
. .
/ / . . 4. . 66-73.
. . [XII ()] / /
. . 5. . 276-278.
. . XVI () / / .
. 12. . 235-373.
. . / / . . 4. . 408-412.
. .
, 1920 . / / . . 4. . 370-373.
. . -
, 14 1917 . / / .
. 4. . 1-5.
. . VII () (
), 24-29 1917 . / / . . 3. 48-57.
. , 1931-1936 . / . . . . ., 2001.
: . ., 1940.
: 1937-1938.
00447 / . . , . , . .
2009.
. 1928-1953: . / .
. . ; . . . , . . . ., 2005.
30- : . / .
. , . , . , . . ., 1995.
. ()
/ / .
- 19201950- / . . , . . , 1998.
. 83-98.
676

/ / -
. 1998. 3. . 39-51.
() / /
. . 11. ., 1930. . 537-538.

() . . . ( 12- ), 5 1923 . / /
. 20- . / . . . ,
A. . . ., 1992. . 136 140.
XII ()
, 25 1923 . / /
. 20- . / .
B. . , . . . ., 1992. . 183-226.
. . . 1. . 1997.
: . ,
1990.
. .
/ / . 1991. 6. . 26-35.
. . , 1937-1938. ., 1998.
. .
1929 . / / . ,
. ., 1996. . 61-68.
. . 1929 .
/ / . 1995. 2. . 197-203.
, 1918
1938 .: . , 1994. URL: http://orel.
rsl.ru/vers_may2000/books/html/smol_fr (22.01.2004).
. / / .
1920-1950- / . . , .
. , 1998. . 66-82.
: .
. ., 1959. . 1.
.
IV , 1923 . ., 1992.
. :
/ / .
, 1993. . 91-110.
. / / /
.
- 1920-1950- /
. . , . . , 1998. . 161-206.
677

.
30- / / .
, 1993. . 111-128.
. / /
. , 1991. . 92-104,
. - / / XII
, ,
. 1993. . 1. . 12-14.
. 1930- / /
. . : .
. 1992. . 150-175.
. / / . 1931.
34-35. . 10-11.
. . : -
(1919-1920 .). ., 2001.
. ,
(1918-1968). 1969. . 1.
. . . .,
1997.
.
. / . . . . . 2:
1929 1930. ., 2000.
. .
. . 5:1937-1939. . 2: 1938-1939. ., 2006.
[3-] / /
. 1920. 31 (88). . 4.
(). / /
,
. 1983. . 3. . 251-254.
. . : . . .,
1990.
. . . ., 1990. . 2.
. . . ., 1924.
. . . ., 1990. . 2.
. . . ., 1990.
. . , 1970.
. . / / : /
. . . . ., 1994. . 423-427.
. .
/ / . 1924. 11-12. . 78-85.
. .
/ / . 1921. 82.
. 3-5. , *
678

. . / /
. 1924. 4-5. . 211-215.
. . / /
. 1923. 2. . 102-113.
. . / /
. 1921. 85. . 11-13.
. ., . . / / :
/ . . . . ., 1994. . 225-226.
. . - 1917-1926:
/ . . . , . . . ., 2007.
. . - (
1927-1938 .). , 2002.
! ! / / . 1936.
1 . . 1.
. .
1920- / / (). 2002. 10. . 89 92.
. . -
(1917-1929 .). ., 1941.
. .
. 1930- / /
/ . . . . 1. ., 1997. . 10-21.
. .
1937 . / / .
/ .-. . . . ., 1999. . 75-83.
.
(1918-1923 .) / / : 1901-1941 . 2000.
. 173-183.
.
1917 . / / :
. ., 1999. . 271-283.
. / /

, 1941-1955 . ., 2001. . 40-49.
. . 1921
1922 . 1949.
. / / , ,
. /
. . , . , , , . .
, 2001. . 19-32.
. . .
30- . ., 1996.
. . . 1918-1920.
1975.
679

7/37
( , 9 1924 . / /
. 19201930- . : / .
A. . . , 2009. . 123-128.
()- () . . 1: 19181933 . / . . . , . . , . . . .,
2005.
() . . 2: 1933-1945 / .
. . , . . , . . , . . ., 2009.
. .
(1918-1920 .) / /
. . 3. , 2001. . 1. . 38-43.
. .
: 1918-1941 . ., 1999.
. . :
1917-1924 . ., 2003.
. .
// .
. , 1996. . 164-174.
. . .
1920- 1930- . 1998.
. ., . . (
) / /
. . , 1996. . 175-185.
. .
(XVIII . - 1938 .). 2000.
. . .
(
XVIII - XX .). ., 2004.
[4-]
/ / . 1919. 42 (50).
. 2.
():
. . ., 1926.
. .
. 1961.
- - , , : 36. . i
. / . . , . , . . , 1997.
. . / / : / .
B. . . ., 1994. . 152-157.
. . . (). ., 2001.
. . . . .,
1991.
680

. 19151921 . / / : (1914-1924). ., 2002.


. 60-87.
. . 20-50- : !
icTopi'i. '1, 1993.
. . (). , 1967.
. .
1920- . / / : 1901-1941 . ., 2000.
. 265-284.
. . : / /
. 1992. 28.
. . : / /
: - . . 2.
, 1994. . 102-123.
. . / /
: . ., 1998. . 205-228.
. .
20- . / /
. ., 1998. . 260-268.
. . (19171936 .). - . ., 1985.
. . / / : /
. . . . ., 1994. . 220-223.
. . . ., 1927.
. . .
, 1973.
. .
(1917 . XX .): . . . .
, 2004 [].
20- /
. . . , . . , . . / /
. 1993. 12. . 93-104.
- . :
. .
. / / Literature, Folklore, Arts: Scientific papers, University
of Latvia. Vol. 705. , 2006. C. 72.
. / /
. 1994. 2. . 35-45.
-
. URL: http://gis.karelia.ru/atlas/eapfnrk/ist.htm
(12.06.2004).
681

.
1920-1930- . :
/ . . . . , 2009.
.
1920-1980- :
. / . . . .
; ., 2006.
., . .
00447 . ., 2003.
., ., . .
00447. ., 2008.
: :
. . IX () 22
1920 . / / . 1992. 1. . 12-30.
A State of Nations: Empire and Nation-making in the Age of Lenin and
Stalin / ed. R. G. Suny, T. Martin. Oxford, 2001.
Ahlberg R. Stalinistische Vergangenheitsbewaltigung. Auseinandersetzung iiber die Zahl der GULag-Opfer / / Osteuropa. 1992. Jg. 42.
H. 11. S. 921-937.
Akten zur Deutschen Auswartigen Politik. 1918-1945. Aus dem
Archiv des Auswartigen Amts. Serie B: 1925-1933. Bd. XII: 1. Juni bis
2. September 1929. Gottingen, 1978.
Allworth E. A. The Modern Uzbeks. From the Fourteenth Century to
the Present. A Cultural History. Stanford, 1990.
Anweiler O. Geschichte der Schule und Padagogik in Russland. Berlin,
1978.
Armstrong J. A. The Autonomy of Ethnic Identity: Historic Cleavages
and Nationality Relations in the USSR / / Thinking Theoretically about
Soviet Nationalities. History and Comparison in the Study of the USSR /
ed. A. J. Motyl. New York, 1992. P. 23-43.
Arnold J. Die nationalen Gebietseinheiten der Sowjetunion.
Staatlichkeit, Souveranitat und Autonomie im Sowjetfoderalismus. Koln,
1973.
At the Gates of Moscow / ed. H. J. Willms. Yarrow, 1964.
Aufnahmebedingungen fur das hohere deutsche Padagogische
Zentraltechnikum in Moskau 1925 / / Hammer und Pflug (Odessa). 1925.
H. 67. S. 3.
Auhagen O. Die Schicksalswende des ruBlanddeutschen Bauerntums
in den Jahren 1927-1930. Leipzig, 1942.
Auhagen O. Die Ursachen der Massenflucht der deutschen Bauern
aus SowjetruBland / / Deutsche Post aus dem Osten. 1930. Jg. 5. H. 1.
S. 271-273.
Austin P. M. Soviet Finnish: The End of a Dream / / East European
Quarterly. 1987. Vol. 21. No. 2. P. 183-205.
682

Austin P. M. Soviet Karelian: The Language that Failed / / Slavic


Review. 1992. Vol. 51. No. 1. P. 16-35.
Baberowski J. Der Feind ist uberall. Stalinismus im Kaukasus.
Munchen, 2003.
Baberowski J. Der rote Terror. Die Geschichte des Stalinismus.
Munchen, 2003.
Baberowski J. Die Verfasser von Erklarungenjagen den Parteifuhrern
einen Schrecken ein: Denunziation und Terror in der stalinistischen
Sowjetunion, 1928-1941 / / Denunziation und Justiz. Historische
Dimensionen eines sozialen Phanomens / hg. F. Ross, A. Landwehr.
Tubingen, 2000. S. 165-198.
Baberowski J . Entweder ftir den Sozialismus oder nach Archangelsk I
Stalinismus als Feldzug gegen das Fremde / / Osteuropa. 2000. Jg. 50.
H. 6. S. 617-637.
Baberowski J. Stalinismus und Religion //Ja h rb u c h e r fur Geschichte
Osteuropas. 2004. Jg. 52. H. 4. S. 482-493.
Baberowski J. Stalinismus von oben: Kulakendeportationen in der
Sowjetunion, 1929-1933 //Jah rb u ch er fur Geschichte Osteuropas. 1998.
Jg. 46. S. 572-595.
Baberowski J. Wandel und Terror. Die Sowjetunion unter Stalin,
1928-1941. Ein Literaturbericht / / Jahrbucher fur Geschichte
Osteuropas. 1995. Jg. 43. S. 97-129.
Bartels B. Die deutschen Bauern in RuBland einst und jetzt. Moskau,
1928.
Bartels B. Die neue deutsche Rechtschreibung / / Zur neuen Schule
(Moskau). 1925. H. 3. S. 49-53.
Bartels B. Uber den Stand unserer Lehrbiicherfrage / / Die Arbeit. 1923.
Jg. 1. H. 16. S. 374.
Bartels B. Zur Lehrbiicherfrage / / Die Arbeit. 1923. Jg. 1. H. 12.
S. 282-283.
Bauman Z. Moderne und Ambivalenz. Das Ende der Eindeutigkeit.
Frankfurt a. M., 1996.
Begleitschreiben des Leiters der KRO der OGPU der UdSSR, Artur
Artuzov, zu den Berichten iiber die Tatigkeit der Deutschen in der UdSSR,
Moskau, den 14. Juli 1925 / / Hedeler W Savin A. Die Deutschen in der
UdSSR eine fiinfte Kolonne? Die sowjetisch-deutschen Beziehungen
M itte der 1920er Jahre aus der Sicht der OGPU / / Internationale
wissenschaftliche Korrespondenz zur Geschichte der deutschen
Arbeiterbewegung. 2006. H. 2-3. S. 307.
Beissinger M. R. Nationalist Mobilization and the Collapse of the
Soviet State. Cambridge, 2002.
Belkowez L., Belkowez S. Gescheiterte Hoffnungen. Das deutsche
Generalkonsulat in Sibirien, 1923-1938. Essen, 2004.
683

Bericht der KRO der OGPU Die deutsche konterrevolutionare


Arbeit in der UdSSR, Moskau [vor dem 14. Juli 1925] / / Hedeler W.,
Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte Kolonne? Die
sowjetisch-deutschen Beziehungen M itte der 1920er Jahre aus der Sicht
der OGPU / / Internationale wissenschaftliche Korrespondenz zur
Geschichte der deutschen Arbeiterbewegung. 2006. H. 2-3. S. 315-324.
Blank S. The Sorcerer as Apprentice. Stalin as Commissar of
Nationalities, 1917-1924. Westport, Conn.; London, 1994.
Blitstein P. A. Nation-Building or Russification? / / A State of
Nations: Empire and Nation-Making in the Age of Lenin and Stalin / ed.
R. G. Suny, T. Martin. Oxford, 2001. P. 253-274.
Boersner D. The Bolsheviks and the National and Colonial Question
(1917-1928). Paris, 1957.
Brandes D. Die Wolgarepublik: Eigenstaatlichkeit oder nationales
Gouvernement? / / Deutsche in RuBland / hg. H. Rothe. Koln, 1996.
S. 103-130.
Brandes D Busch M., Pavlovid K. Bibliographic zur Geschichte und
Kultur der RuBlanddeutschen. Bd. 1. Mtinchen, 1994.
Brandes D., Donninghaus V. Bibliographic zur Geschichte und Kultur
der Russlanddeutschen (von 1917 bis 1998). Bd. 2. Munchen, 1999.
Brandes D., Savin A. Die Sibiriendeutschen im Sowjetstaat, 1919
1938. Essen, 2001.
Brovkin V. Behind the Front Lines of the Civil War. Princeton,
1994.
Briider in Not. Sowjetdeutsche berichten. M.; L., 1933.
Bruhl V. Die Deutschen in Sibirien. Eine hundertjahrige Geschichte
von der Ansiedlung bis zur Auswanderung. Niirnberg, 2003. Bd. 1.
Bucher und Zeitungen ins Dorf / / Der Landmann. 1926. H. 33 (166).
S. 1.
Buchsweiler M. RuBlanddeutsche im Sowjetsystem bis zum Zweiten
Weltkrieg. Minderheitenpolitik, nationale Identitat, Publizistik. Essen,
1995.
Buchsweiler M. Volksdeutsche in der Ukraine am Vorabend und
Beginn des Zweiten Weltkrieges ein Fall doppelter Loyalitat? Tel
Aviv, 1984.
Bugaj N. DieDeportationender Volkeraus der Ukraine, WeiBrussland
und Moldavien / / Lager, Zwangsarbeit, Vertreibung und Deportation.
Dimensionen der Massenverbrechen in der Sowjetunion und in
Deutschland 1933 bis 1945 / hg. D. Dahlmann, G. Hirschfeld. Essen,
1999. S. 567-581.
Bugaj N. The Deportation of Peoples in the Soviet Union. New York,
1996.
Bulletin des Zentralbiiros der deutschen Sektionen beim Zentralkomitee des LKJV der UdSSR. M., [1927].
6 8 4

Carr E. H. Socialism in One Country, 1924-1926. London, 1959.


Vol. 2.
Carrfere d'Encausse H. The Great Challenge. Nationalities and the
Bolshevik State, 1917-1930. New York; London, 1992.
Carrfere dEncausse H. The Nationality Question in the Soviet Union
and Russia. Oslo, 1995.
Cencov V. V Die deutsche Bevolkerung am Dnepr im Zeichen des
stalinistischen Terrors / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 1995. Jg. 5. S. 7-22.
Chlevnjuk O. Das Politbiiro: Mechanismen der politischen Macht in
der Sowjetunion der dreiBiger Jahre. Hamburg, 1998.
Connor W. The National Question in Marxist-Leninist Theory and
Strategy. Princeton, 1984.
Conquest R. Am Anfang starb Genosse Kirow. Sauberungen unter
Stalin. Diisseldorf, 1970.
Conquest R. Ernte des Todes. Stalins Holocaust in der Ukraine, 19291933. Miinchen, 1988.
Conquest R. The Great Terror: A Reassessment. New York, 1990.
Das Deutsche Zentraltechnikum in Leningrad / / Zur Neuen
Schule. 1926. H. 5-6. S. 5-8.
Das Rote Kreuz bei Notstanden: Deutsche Russenhilfe 1929/30 / /
Blatt des Deutschen Roten Kreuzes. 1930. Jg. 9. H. 3. S. 119-128.
Das Schwarzbuch des Kommunismus: Unterdriickung, Verbrechen
und Terror / hg. S. Courtois, N. W erth u. a. Miinchen, 1998.
Das Schwarzbuch des Kommunismus 2. Das schwere Erbe der
Ideologie / hg. S. Courtois u. a. Miinchen, 2004.
Davies R. W The Socialist Offensive. The Collectivization of Soviet
Agriculture, 1929-1930. London, 1980.
Day D. 90.000 Russian Mennonites May Migrate; Cruel Soviet
Policies Have Utterly Ruined Russias Best Farmers / / Mennonite
Weekly Review. 1929. 13 Nov. P. 1.
Deportation, Sondersiedlung, Arbeitsarmee: Deutsche in der
Sowjetunion 1941 bis 1956 / hg. A. Eisfeld, V. Herdt. Koln, 1996.
Der Kulturfeind die Religion traumt nicht / / Der Landmann. 1929.
H. 14 (348). S. 3.
Der Landmann: Organ der deutschen Sektion des Sibirischen Biiros
der RKP. Erschien als W ochenblatt von 1923-1931.
Deutsche Geschichte im Osten Europas. Russland / hg. G. Strieker.
Berlin, 1997.
Die Arbeit: Politisch-okonomische Halbmonatsschrift ftir die
deutschen Kolonisten SowjetruBlands. Organ des Zentralbtiros der
deutschen Sektionen beim ZK der RKP(B). M., 1922-1925 (Forts.:
Deutsche Zentralzeitung fur Stadt und Land. M., 1926-1927; Forts.:
685

Deutsche Zentralzeitung: Organ des Zentralbiiros der deutschen


Sektionen beim ZK der VKP(B). M., 1927-1938).
Die
Emigrationshetze:
ein
Glied
der
internationalen
Konterrevolution //N e u la n d (Charkov). 1930. H. 4. S. 13-16.
Die Jugend in den deutschen Kolonien / / Hammer und Pfl ug ( Odessa).
1924. H. 11. S. 4.
Die Lehrerkurse in Moskau / / Hammer und Pflug (Odessa). 1924.
H. 16. S. 3.
Die Parteiarbeit in den deutschen Kolonien / / Die Arbeit. 1925. Jg. 3.
H. 14-15. S. 1808 f.
Die russische Sprache in der deutschen Schule / / Revolution und
Kultur. 1932. Jg. 3. H. 1-2. S. 74-78.
Die Schulerselbstverwaltung in den Dienst fur Steigerungder Qualitat
der Schularbeit und Festigung der bewuBten Disziplin der Kinder / /
Revolution und Kultur. 1931. Jg. 2. H. 10-11. S. 365-369.
Die Werbekampagne fur den Landmann und die Aufgaben der
Korrespondenten / / Der Landmann. 1927. H. 43 (222). S. 1.
Dirksen H., von. Moskau, Tokio, London. Erinnerungen und
Betrachtungen zu 20 Jahren deutscher AuBenpolitik (1919-39).
Stuttgart, 1949.
Djilas M. Gesprache mit Stalin. Frankfurt a. M., 1962.
Donninghaus V Die Bevolkerung der Autonomen Republik Krim im
Spiegel von drei Volkszahlungen / / Forschungen zur Geschichte und
Kultur der RuBlanddeutschen. 1997. Jg. 7. S. 17-42.
Donninghaus V. Die Deutschen in der Moskauer Gesellschaft:
Symbiose und Konflikte (1494-1941). Munchen, 2002.
Donninghaus V. Die deutschen Kolonien auf der Krim in der ersten
Halfte der zwanzigerj ahre des 20. J ahrhunderts: politische, wirtschaftliche
und kulturelle Aspekte / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 1995. Jg. 5. S. 65-80.
Donninghaus V. Revolution, Reform und Krieg. Die Deutschen an der
Wolga im ausgehenden Zarenreich. Essen, 2002.
Donninghaus V., Neutatz D. Sowjetunion / / Lexikon der Vertreibungen. Deportation, Zwangsaussiedlung und ethnische Sauberungen im
Europades 20.Jahrhunderts/hg. D. Brandes, H. Sundhaussen, S. Troebst.
Wien, 2010. S. 608-615.
Duck N. Der deutsche Lehrer / / Zur Neuen Schule. 1926. H. 12-13.
S. 55-58.
Diafarli M. Die deutsche Linie von GPU bzw. NKVD in den 1930er
Jahren in Aserbaidschan: [Thesenpapier].
Ehrt A. Das M ennonitentum in Russland. Langensalza, 1931.
Ein unbekannter Brief Nikolai Bucharins an Josef Stalin vom
10. Dezember 1937 / / Internationale wissenschaftliche Korrespondenz
686

zur Geschichte der deutschen Arbeiterbewegung (Berlin). 1993. Jg. 29.


H. l.S . 20-25.
Emma N. L. Die Auswanderung ist eine konterrevolutionare Aktion.
M.; Charkov; Minsk, 1930.
Epp F. H. Mennonite Exodus. The Rescue and Resettlement of the
Russian Mennonites since the Communist Revolution. Altona, 1966.
Farmer . C. The Soviet Administrative Elite. New York, 1992.
Feldmann I. Baut den Sowjetdeutschen / / Der Landmann. 1927.
H. 30 (209). S. 1; H. 37 (216). S.4.
Fitzpatrick S. Education and Social Mobility in the Soviet Union,
1921-1932. Cambridge, 1979.
Fitzpatrick S. Everyday Stalinism: Ordinary Life in Extraordinary
Times: Soviet Russia in the 1930s. Oxford, 1999.
Fitzpatrick S. Stalins Peasants: Resistance and Survival in the Russian
Village after Collectivization. New York; Oxford, 1994.
Fitzpatrick S. The Commissariat of Enlightenment. Soviet
Organization of Education and the Arts under Lunacharsky, 1917-1921.
Oxford, 1970.
Fitzpatrick S. The Cultural Front. Power and Culture in Revolutionary
Russia. Ithaca; London, 1992.
Fitzpatrick S. The Russian Revolution: 1917-1932. Oxford; New
York, 1994.
Fondis F. Kanada, Deutschland oder die Sowjetunion. Die
Ursachen, Triebkrafte und Lehren der konterrevolutionaren
Auswanderungsbewegung. Charkov, 1930.
Fondis F. Zur Arbeit unter der deutschen Jugend / / Die Arbeit. 1925.
Jg. 3. H. 20-2 l.S . 20 I l f .
Gebhardt I. Das deutsche Dorf in der Ukraine. Charkow, 1927.
Gebhardt I. Zur Auswanderungsbewegung unter den Mennoniten / /
Der Herald. 1924. Jg. 38. H. 37. S. 5-7.
Getty J. A. The Origins of the Great Purges. The Soviet Communist
Party Reconsidered, 1933-1938. Cambridge, 1987.
Getty J. A., Naumov . V. The Road to Terror: Stalin and the SelfDestruction of the Bolsheviks, 1932-1939. New Haven, 1999.
Getty J. A., Rittersporn G. T., Zemskov V. N. Victims of the Soviet
Penal System in the Pre-W ar Years: A First Approach on the Basis of
Archival Evidence / / The American Historical Review. 1993. Vol. 98.
No. 4. P. 1017-1049.
Geyer D. Lenin in der russischen Sozialdemokratie. Die
Arbeiterbewegung im Zarenreich als Organisationsproblem der
revolutionaren Intelligenz. Koln, 1962.
Giesielski S., Materski W., Paczkowski A. Represje sowieckie wobec
Polakdw i obywateli polskich. Warszawa, 2000.
687

Gitelman Z. Y. Jewish Nationality and Soviet Politics. Princeton,


1972.
Gorsuch A. E. Woman is Not a Man. The Culture of Gender and
Generation in Soviet Russia, 1921-1928 / / Slavic Review. 1996. Vol. 55.
P. 636-660.
Halfin I. From Darkness to Light. Class, Consciousness, and Salvation
in Revolutionary Russia. Pittsburgh, 2000.
Hammer und Pflug: W ochenblatt fiirdie Krimer deutschen Kolonisten.
Organ der deutschen Sektion beim Gebietskomitee der RKP(B).
Simferopol, 1921-1922. (Forts.: DasNeue Dorf. Charkov, 1926-1936).
Harder. Das Mennonitentum und der amerikanische Imperialismus / /
Der Landmann. 1929. H. 72 (406). S. 2.
Harms J. Das deutsche Dorf und die deutsche Zeitung / / Der
Landmann. 1929. H. 93 (427). S. 4.
Haumann H. Geschichte Russlands. Miinchen, 1996.
Hedeler W., Savin A. Die Deutschen in der UdSSR eine fiinfte
Kolonne? Die sowjetisch-deutschen Beziehungen M itte der 1920er
Jahre aus der Sicht der OGPU / / Internationale wissenschaftliche
Korrespondenz zur Geschichte der deutschen Arbeiterbewegung. 2006.
H. 2-3. S. 305-324.
Heller K. Revolutionarer Sozialismus und nationale Frage. Das
Problem des Nationalismus bei russischen und jiidischen Sozialdemokraten und Sozialrevolutionaren im Russischen Reich bis zur
Revolution 1905-1907. Frankfurt a. M., 1977.
Hildermeier M. Die Russische Revolution 1905-1921. Frankfurt,
1989.
Hildermeier M. Die Sowjetunion, 1917-1991. Miinchen, 2001.
Hildermeier M. Geschichte der Sowjetunion, 1917-1991. Entstehung
und Niedergang des ersten sozialistischen Staates. Miinchen, 1998.
Hildermeier M. Kommunismus und Stalinismus: Sakularisierte
Religion oder totalitare Ideologie? / / Zwischen Politik und Religion.
Studien zur Entstehung, Existenz und Wirkung des Totalitarismus / hg.
K. Hildebrand. Miinchen, 2003. S. 91-111.
Hildermeier M. Revolution und Kultur. Der neue Mensch in der
friihen Sowjetunion //Ja h rb u c h des Historischen Kollegs 1996. Miinchen,
1997. S. 51-67.
Hildermeier M. Russische Revolution. Frankfurt a. M., 2004.
Hildermeier M. Stalinismus und Terror / / Osteuropa. 2000. Jg. 50.
H. 6. S. 593-605.
Hirsch F. Empire of Nations: Ethnographic Knowledge and the
Making of the Soviet Union. Ithaca, 2005.
Hirsch F. The Soviet Union as a Work-in-Progress: Ethnographers
and the Category Nationality in the 1926, 1937, and 1939 Censuses / /
Slavic Review. 1997. Vol. 56 No. 2. P. 251-278.
688

Hirsch F. Toward an Empire of Nations: Border-Making and the


Formation of Soviet National Identities / / Russian Review. 2000.
Vol. 59. No. 2. P. 201-226.
Hirsch F. Towards a Soviet Order of Things: The 1926 Census and the
Making of the Soviet Union / / Categories and Contexts: Anthropological
and Historical Studies in Critical Demography / ed. S. Szreter,
H. Sholkamy, A. Dharmalingam. Oxford, 2004. P. 126-147.
Horowitz D. L. How to Begin Thinking Comparatively about Soviet
Ethnic Problems / / Thinking Theoretically about Soviet Nationalities.
History and Comparison in the Study of the USSR / ed. A. J. Motyl. New
York, 1992. P. 9-22.
Houle R. Russes et non Russes dans la direction des institutions
politiques et 6conomiques en URSS. Une 6tude des recensements, 19261979 / / Cahiers du monde russe et sovidtique. 1997. Vol. 38. P. 347-366.
Hovannisian R. G. The Republic of Armenia. Bd. 4: Between Crescent
and Sickle: Partition and Sovietization. Berkeley; Los Angeles, 1996.
Hryciuk G. Patria in exilio? Masowe deportacje radzieckie do
Kazachstanu w latach 30.-50. XX wieku / / Polacy w Kazachstanie.
Wroclaw, 1996. S. 211-237.
In the Shadow of Revolution: Life Stories of Russian Women from 1917
to the Second World W ar / ed. S. Fitzpatrick, Yu. Slezkine. Princeton,

2000.
Iwanow M. Pierwszy nardd ukarany. Polacy w zwiqzku radzieckim,
1921-1939. Warszawa; Wroclaw, 1991.
Iwanow M. Polacy w zwigzku radzieckim w latach 1921-1939.
Wroclaw, 1990.
Jews and Jewish Life in Russia and the Soviet Union / ed. Y. Roi.
Ilford, 1995.
Kabzinska I. Swiat doSwiadczony i przezywany oraz problem
autoidentyfikacji / / Studia polonijne (Lublin). 1998. T. 19. S. 53-88.
Kaiser R. J. The Geography of Nationalism in Russia and the
USSR. Princeton, 1994.
Kaluski M. Polacy w rosyjskiej MandZurii / / Studia polonijne
(Lublin). 2001. T. 22. S. 109-149.
Kamocki J. Polacy w Kazachstanie wczoraj i dzi3 / / Ethos (Lublin).
1995. T. 8. 2-3. S. 204-213.
Kangaspuro M. Karelian Resistance to Finnish Korenizatsiia Policy
in Soviet Karelia in the 1920s and 30s / / Studia Slavica Finlandensia
(Helsinki). 2000. 17. P. 87-103.
Kangaspuro M. Nationalities Policy and Power in the 1920s and
1930s / / Communism National & International / ed. T. Saarela,
K. Rentola. Helsinki, 1998. P. 119-138.
Kappeler A. Rufiland als Vielvolkerreich. Entstehung Geschichte
Zerfall. Mtinchen, 1993.
J
689

Katholischer Pfaffe Konterrevolutionar und Kindermorder / / Der


Landmann. 1930. H. 5 (436). S. 4.
Kentner R. Die Politbildungsarbeit als Waffe des Jugendverbandes im
deutschen Dorfe / / Der Landmann. 1929. H. 75 (409). S. 2.
Klaube M. Die Mennoniten-Dorfer im Amurgebiet Verlauf und
Entwicklung der letzten groBeren deutschen Mennonitenkolonisation
in Russland / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 2000. Jg. 10. S. 5-62.
Klugman J. The New Soviet Elite: How They Think & W hat They
W ant. New York, 1989.
Kon F. Rewolucja Pazdziernikowa a ludnoSd polska w ZSRR. M.,
1929.
Kostenberger J. Die Geschichte der Kommunistischen Universitat
der nationalen Minderheiten des Westens (KUNMZ) in Moskau, 1921
1936 / / Jahrbuch fur Historische Kommunismusforschung. 2000-2001.
Jg. V I-V II. H. 14. S. 248-303.
Kostiainen A. Finowie w Karelii Radzieckiej jako cel wielkiego
terroru / / Studia polityczne (Warszawa). 1996. 6. S. 7-15.
Kubiak H. Polacy i Polonia w ZSRR: kwestie terminologiczne,
periodyzacja, rozmieszczenie przestrenne, szacunki iloSciowe / /
MniejszoSci polskie i polonia w ZSRR /p o d red. H. Kubiaka, T. Palecznego,
J. Rokickiego, M. Wawrykiewicz. Wroclaw; Warszawa; Krakbw, 1992.
S. 17-34.
Kuhr-Korolev C. Gezahmte Helden: die Formierung der
Sowjetjugend. Essen, 2004.
Kupczak J. M. Z dziejbw polskiego rejonu narodowoSciowego na
Ukrainie (1925-1935) / / Studia historyczne i politologiczne. Wroclaw,
1997. S. 169-178.
Laar M. Estland und der Kommunismus / / Das Schwarzbuch des
Kommunismus 2. Das schwere Erbe der Ideologie / hg. S. Courtois u. a.
Miinchen, 2004. S. 261-323.
Lager, Zwangsarbeit, Vertreibung und Deportation. Dimensionen
der Massenverbrechen in der Sowjetunion und in Deutschland 1933 bis
1945 / hg. D. Dahlmann, G. Hirschfeld. Essen, 1999.
Lech Z. Polacy na ziemiach generalnego gubernatorstwa
Turkiestanskiego / / Wojskowy przeglgd historyczny (Warszawa). 1996.
T. 41. 1. S. 94-104.
Lemberg H. Das Konzept der ethnischen Sauberungen im
20. Jahrhundert / / Lager, Zwangsarbeit, Vertreibung und Deportation.
Dimensionen der Massenverbrechen in der Sowjetunion und in
Deutschland 1933 bis 1945 / hg. D. Dahlmann, G. Hirschfeld. Essen,
1999. S. 485-491.
690

Leonhard W Die Revolution entlafit ihre Kinder. Koln, 1987.


Liber G. Korenizatsiia: Restructuring Soviet Nationality Policy in the
1920s / / Ethnic and Racial Studies. 1991. Vol. 14. P. 15-23.
Liber G. Soviet Nationality Policy, Urban Growth, and Identity
Change in the Ukrainian SSR, 1923-1934. Cambridge, 1992.
Lohengrtin. Die Bticherfrage in den deutschen Schulen Sibiriens / /
Der Landmann. 1928. H. 52 (284). S. 6.
Long J. W From Privileged to Dispossessed. The Volga Germans,
1860-1917. Lincoln; London, 1988.
Loos A. Gegen die Falschung der Geschichte der bolschewistischen
Parteiorganisation der ASSR der Wolgadeutschen. Engels, 1934.
Lopau C. Das Fltichtlingslager fur die Russlanddeutschen in
Molln (1929-1933) / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 1997. Jg. 7. S. 107-117.
Low A. D. Soviet Jewry and Soviet Policy. New York, 1990.
Lowenhardt J., Ozinga J. R., Ree E., van. The Rise and Fall of the
Soviet Politburo. New York, 1992.
Luft W Wie ist die Arbeit unter der deutschen Jugend zu gestalten / /
Die Arbeit. 1925. Jg. 3. H. 18. S. 1919-1921.
Mgdzik M. Repatriacja Polakbw z Kaukazu po I wojnie Swiatowej / /
Mniejszosci polskie ipolonia w ZSR R /pod red. H. Kubiaka, T. Palecznego,
J. Rokickiego, M. Wawrykiewicz. Wroclaw; Warszawa; Krakbw, 1992.
S. 321-330.
Malak K. Polacy czerwonogwardziSci w 1917 r. w Piotrogrodzie / /
Wojskowy przegl^d historyczny (Warszawa). 1987. T. 32. 3. S. 1225.
Martin T. An Affirmative Action Empire: The Soviet Union as the
Highest Form of Imperialism / / A State of Nations: Empire and NationMaking in the Age of Lenin and Stalin / ed. R. G. Suny, T. Martin. Oxford,
2001. P. 67-90.
Martin T. Borders and Ethnic Conflict: The Soviet Experiment
in Ethno-Territorial Proliferation / / Jahrbticher fur Geschichte
Osteuropas. 1999. Jg. 47. S. 538-555.
Martin T. Modernization or Neo-Traditionalism? Ascribed Nationality
and Soviet Primordialism / / Stalinism. New Directions / ed. S. Fitzpatrick.
London; New York, 200Q. P. 348-367.
Martin T. Terror gegen Nationen in der Sowjetunion / /
Osteuropa. 2000. Jg. 50. S. 606-616.
Martin T. The Affirmative Action Empire: Nations and Nationalism in
the Soviet Union, 1923-1939. Ithaca, 2001.
Martin T. The Origins of Soviet Ethnic Cleansing / / The Journal of
Modern History. 1998. Vol. 70. P. 813-861.
Martin T. The Russification of the RSFSR / / Cahiers du monde
russe. 1998. Vol. 39. 1-2. P. 99-118.
J

691

Martiny A. Der Nationalismus in sowjetischer Sicht / / Sowjetsystem


und demokratische Gesellschaft. Eine vergleichende Enzyklopadie.
Bd. IV Freiburg; Basel; Wien, 1971. S. 670-695.
Marx K., Engels F. Manifest der Kommunistischen Partei / / Marx K.,
Engels F. Werke. Bd. 4. Berlin (Ost), 1980. S. 461-493.
McLoughlin B. Die Massenoperationen des NKWD. Dynamik des
Terrors 1937/38 / / Stalinscher Terror 1934-41 / hg. W Hedeler. Berlin,
2002. S. 33-50.
Merl S. Bauern unter Stalin. Die Formierung des sowjetischen
Kolchossystems, 1930-1941. Berlin, 1990.
Merl S. Das System der Zwangsarbeit und die Opferzahl im
Stalinismus / / Geschichte in Wissenschaft und Unterricht. 1995. H. 5.
S. 277-305.
Merl S. Die Anfange der Kollektivierung in der Sowjetunion. Der
Obergang zur staatlichen Reglementierung der Produktions- und
Marktbeziehungen im Dorf (1928-1930). Wiesbaden, 1985.
Merl S. Wie viele Opfer forderte die Liquidierung der Kulaken als
Klasse? / / Geschichte und Gesellschaft. 1988. H. 4. S. 534-540.
Mekov D. Ju. Der Fall KalCinovka: Zur Geschichte der staatlich
organisierten Getreidebeschaffungspolitik in den deutschen Kolonien
der Stidukraine, 1932 / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 1995. Jg. 5. S. 53-64.
Mick C. Sowjetische Propaganda. Fiinfjahrplan und deutsche
RuBlandpolitik, 1928-1932. Stuttgart, 1995.
Mickwitz R. Gotisch oder Lateinschrift? Zur Diskussion / / Kultur
und Schule (Novosibirsk). 1927. H. 4. S. 5.
Mniejszosci polskie i polonia w ZSRR / pod red. H. Kubiaka,
T. Palecznego, J. Rokickiego, M. Wawrykiewicz. Wroclaw; Warszawa;
Krakbw, 1992.
Mommsen H. Arbeiterbewegung und nationale Frage. Ausgewahlte
Aufsatze. Gottingen, 1979.
Mommsen H. O. Bauer, K. Renner und die sozialdemokratische
Nationalitatenpolitik in Osterreich, 1905-1914 / / Mommsen H.
Arbeiterbewegung und nationale Frage. Ausgewahlte Aufsatze. Gottingen,
1979. S. 195-217.
Mommsen H. Sozialismus und Nation. Zur Beurteilung des
Nationalismus in der marxistischen Theorie / / Mommsen H.
Arbeiterbewegung und nationale Frage. Ausgewahlte Aufsatze. Gottingen,
1979. S. 61-80.
Motyl A. J. Sovietology, Rationality, Nationality. Coming to Grips
with Nationalism in the USSR. New York, 1990.
Miiller A. Aussaen oder auswandern? Fur die Durchfiihrung der
bolschewistischen Aussaat. Gegen Kulaken und Prediger, die zur
Auswanderung hetzen. M.; Charkov, [1930].
692

Neues Leben: Zentralzeitung der sowjetdeutschen Bevolkerung. M.,


1957 (U ntertitel seit 1991: Unabhangige deutsche Zentralzeitung).
Neutatz D. Arbeitermobilisierung, Gewalt und Militanz. Stalinismus
als ktinstlicher Kriegszustand / / Bericht tiber den 23. Osterreichischen
Historikertag in Salzburg. Veranstaltet vom Verband Osterreichischer
Historiker und Geschichtsvereine in der Zeit vom 24. bis 27. September
2002. Salzburg, 2003. S. 291-296.
Neutatz D. Schmiede des neuen Menschen und Kostprobe des
Sozialismus: Utopien des Moskauer Metrobaus / / Utopie und politische
Herrschaft in Europa in der Zwischenkriegszeit / hg. W. Hardtwig.
Mtinchen, 2003. S. 41-56.
Neutatz D. Zwischen Enthusiasmus und politischer Kontrolle. Die
Arbeiter und das Regime am Beispiel von Metrostroj / / Stalinismus.
Neue Forschungen und Konzepte / hg. S. Plaggenborg. Berlin, 1998.
S. 185-208.
Olejnikova S. Gerichtsprozesse gegen Kolonisten in Azerbaidzan in
den Jahren 1930-1936: [Thesenpapier].
Ostrowski L. K. Polacy na Syberii w latach 1890-1935 / / Studia
polonijne (Lublin). 1999. T. 20. S. 149-165.
Pinkus B. La participation des minoritds nationales extra-territoriales
ala vie politique et publique de lUnion Sovi6tique, 1917-1939 //C a h ie rs
du monde russe et sovi6tique. 1995. Vol. 36. P. 297-318.
Pinkus B., Fleischhauer I. Die Deutschen in der Sowjetunion.
Geschichte einer nationalen Minderheit im 20. Jahrhundert. BadenBaden, 1987.
Pinkus B., Fleischhauer I. The Soviet Germans. Past and Present.
London, 1986.
Pipes R. The Formation of the Soviet Union. Communism and
Nationalism, 1917-1923. Cambridge, 1964.
Plaggenborg S. Grundprobleme der Kulturgeschichte der sowjetischen
Zwischenkriegszeit / / lahrbiicher fiir Geschichte Osteuropas. 2000.
Jg. 48. S. 109-118.
Plaggenborg S. Revolutionskultur. Menschenbilder und kulturelle
Praxis in SowjetruBland zwischen Oktoberrevolution und Stalinismus.
Koln, 1996.
Plaggenborg
S.
Stalinismus
als
Herrschaftssystem.
Ein
Problemaufriss / / Lager, Zwangsarbeit, Vertreibung und Deportation.
Dimensionen der Massenverbrechen in der Sowjetunion und in
Deutschland 1933 bis 1945 / hg. D. Dahlmann, G. Hirschfeld. Essen,
1999. S. 175-186.
Plaggenborg S. Stalinismus. Neue Forschungen und Konzepte. Berlin,
1998.
Pohl O. J. Ethnic Cleansing in the USSR, 1937-1949. Westport,
1999.
693

Politik und Religion in der Sowjetunion, 1917-1941 / hg.


R. Tuchtenhagen, C. Gassenschmidt. Wiesbaden, 2001.
Quiring W. Die Tragodie eines Auswanderungsversuchs / /
Heimatbuch der Deutschen aus RuBland. 1985-1989. S. 96-103.
Quiring W. Die Urenkel kehren heim. Die Massenflucht der
ruBlanddeutschen Bauern, 1929 / / Deutschtum im Ausland. 1935. Jg. 22.
H. 5. S. 263-277.
Rakowska-Harmstone T. The Dialectics of Nationalism in the
USSR / / The Soviet Nationality Reader. The Disintegration in Context /
ed. R. Denber. Boulder, 1992. P. 391-416.
Redaktionskollegien und Dorfkorrespondenten rustet euch. Bauern
verstarkt die Zeitungsfront / / Der Landmann. 1927. H. 3 (182). S. 5.
Rittersporn G. T. Stalinist Simplifications and Soviet Complications:
Social Tensions and Political Conflicts in the USSR, 1933-1953. New
York, 1991.
Rittersporn G. T. The Omnipresent Conspiracy: On Soviet Imagery
of Politics and Social Relations in the 1930s / / Stalinist Terror. New
Perspectives / ed. J. A. Getty et al. New York, 1993. P. 99-115.
Rittersporn G. T. Zynismus, Selbsttauschungund unmogliches Kalkiil:
Strafpolitik und Lagerbevolkerung in der UdSSR / / Lager, Zwangsarbeit,
Vertreibung und Deportation. Dimensionen der Massenverbrechen in
der Sowjetunion und in Deutschland 1933 bis 1945 / hg. D. Dahlmann,
G. Hirschfeld. Essen, 1999. S. 291-315.
Roemmich H. Die RuBlanddeutschen und die Revolution 1917 / /
Osteuropa. 1967. Jg. 17. S. 672-680.
Rogovin V Die Partei der Hingerichteten. Essen, 1999.
Ruland B. Deutsche Botschaft Moskau. 50 Jahre Schicksal zwischen
Ost und West. Bayreuth, 1964.
Rundschreiben der OGPU 7/37 Uber die deutsche Spionage
und den Kampf gegen sie (auf der Grundlage von Materialien der KRO
OGPU), Moskau, den 9. Juli 1924 / / Hedeler W., Savin A. Die Deutschen
in der UdSSR eine ffinfte Kolonne? Die sowjetisch-deutschen
Beziehungen Mitte der 1920er Jahre aus der Sicht der OGPU / /
Internationale wissenschaftliche Korrespondenz zur Geschichte der
deutschen Arbeiterbewegung. 2006. H. 2-3. S. 308-315.
Sapoval Ju. I. Der russischeNationalismus und die Herrschaft Stalins/ /
Stalinismus vor dem Zweiten Weltkrieg. Neue Wege der Forschung / hg.
M. Hildermeier unter Mitarb. von E. Muller-Luckner. Miinchen, 1998.
S. 291-305.
Savin A. Nationale Operationen des NKVD der UdSSR 1937/1938 / /
Lexikon der Vertreibungen. Deportation, Zwangsaussiedlung und
ethnische Sauberungen im Europa des 20. Jahrhunderts / hg. D. Brandes,
H. Sundhaussen, S. Troebst. Wien, 2010. S. 462-465.
694

Savin A. Verordnete Autonomie. Die Entstehung des Deutschen


Rayons in Sibirien, 1924-1928 / / Forschungen zur Geschichte und
Kultur der RuBlanddeutschen. 1994. Jg. 4. S. 89-98.
Schippan M., Striegnitz S. Wolgadeutsche. Geschichte und Gegenwart.
Berlin, 1992.
Schlandt H. Einiges iiber die deutschen Zentralumschulungskurse fur
Lehrer in Moskau / / Zur neuen Schule. 1925. H. 3. S. 57-60.
Schleicher J. Die deutschen Schulen im multinationalen Kreis
Slavgorod (1919-1924) / / Forschungen zur Geschichte und Kultur der
RuBlanddeutschen. 2000. H. 10. S. 133-146.
Schmiechen-Ackermann D. Diktaturen im Vergleich. Darmstadt,

2002.
Schnegelberger F. An die deutschen Partei- und Jugendzellen,
Dorfrate, Kooperatiwerwaltungen und alle Burger des Akmolinsker
Gouvernements / / Der Landmann. 1928. H. 37-38 (270). S. 3.
Siegelbaum L. H. Soviet State and Society between the Revolutions,
1918-1929. Cambridge, 1992.
Sierocka K. Polonia radziecka, 1917-1939. Z dzialalnoSci kulturalnej
i literackiej. Warszawa, 1968.
Sierocka K. Z dziejow czasopismiennictwa polskiego w
ZSRR. Warszawa, 1963.
Simon G. Nationalismus und Nationalitatenpolitikin der Sowjetunion.
Von der totalitaren Diktatur zur nachstalinschen Gesellschaft. BadenBaden, 1986.
Slezkine Y. Das jiidische Jahrhundert. Gottingen, 2006.
Slezkine Y. The USSR as a Communal Apartment, or Flow a Socialist
State Promoted Ethnic Particularism / / Stalinism. New Directions / ed.
S. Fitzpatrick. London; New York, 2000. P. 313-347.
Smith J. The Bolsheviks and the National Question, 1917-1923.
London; New York, 1999.
Smith J. The Education of National Minorities: The Early Soviet
Experience / / Slavic and East European Review. 1997. Vol. 75. P. 281307.
Sobczynski M. Polska autonomia narodowoSciowa w ZSRR / /
MniejszoSci polskie i polonia w ZSRR/ pod red. H. Kubiaka, T. Palecznego,
J. Rokickiego, M. Wawrykiewicz. Wroclaw; Warszawa; Krakow, 1992.
S. 53-59.
Spustek I. Polacy w Rewolucji Pazdziernikowej / / Nowe drogi
(Warszawa). 1987. 12. S. 70-77.
Stalin J. W Ober den Entwurf der Verfassung der Union der SSR / /
Werke. Dortmund, 1976. Bd. 14. S. 83-84.
Stalinism. New Directions / ed. S. Fitzpatrick. London; New York,
2000.
695

Stalinismus vor dem Zweiten Weltkrieg: neue Wege der Forschung /


hg. M. Hildermeier unter Mitarb. von E. Muller-Luckner. Miinchen,
1998.
Stalinist Terror. New Perspectives / ed. J. A. Getty et al. New York,
1993.
StQpien M. Zagadnienia literackie w publicystyce Polonii radzieckiej,
1918-1939. Wroclaw, 1968.
StQpieri M., Woiniakowski K. Polska lewica literacka. Warszawa,
1975.
Strieker G. Russlanddeutsches Bildungswesen von den Anfangen
bis 1941 / / Deutsche Geschichte im Osten Europas. Russland / hg.
G. Strieker. Berlin, 1997. S. 420-481.
Stronski H. Represje stalinizmu wobec ludnoSci polskiej na Ukrainie
w latach 1929-1939. Warszawa, 1998.
Studer B., Unfried B. Der stalinistische Parteikader. Identitatsstiftende
Praktiken und Diskurse in der Sowjetunion der dreiBiger Jahre. Koln;
Weimar; Wien, 2001.
Suny R. G. The Revenge of the Past. Nationalism, Revolution, and the
Collapse of the Soviet Union. Stanford, 1993.
Suny R. G. The Soviet Experiment. Russia, the USSR, and the
Successor States. New York, 1998.
Szostak J. Anatomia zbrodni. Epitafium pomordowanym w 1938 r.
przez NKWD mieszkancom polskiej wsi Wierszyna we Wschodniej
Syberii kolo Irkucka / / Acta Universitatis wratislaviensis. Wroclawskie
studia wschodnie (W roclaw). 2001. 5. S. 229-245.
T^goborski W. Polacy w Zwi^zku Radzieckim. M., 1929.
The Bolsheviks in Russian Society. The Revolution and the Civil
Wars / ed. V. N. Brovkin. New Haven, 1997.
The Jews in Soviet Russia since 1917 / ed. L. Kochan. Oxford, 1978.
The Nationalities Factor in Soviet Politics and Society / ed. L. Hajda,
M. Beissinger. Boulder, 1990.
The Nature of Stalins Dictatorship: The Politburo, 1924-1953 / ed.
E. A. Rees. Basingstoke, 2004.
The Soviet Nationality Reader. The Disintegration in Context / ed.
R. Denber. Boulder, 1992.
The Structure of Soviet History: Essays and Documents / ed.
R. G. Suny. New York et ah, 2003.
The Twentieth Century. Bd. 3 [Cambridge History of Russia] / ed.
R. G. Suny. Cambridge, 2006.
Thinking Theoretically about Soviet Nationalities. History and
Comparison in the Study of the USSR / ed. A. J. Motyl. New York,
1992.
696

Toews J. . Die Mennoniten in der Ukraine, 1917-1927. Aspekte


ihrer religiosen und okonomischen Anpassung / / Zeitschrift fur
Ostforschung. 1972. Jg. 21. H. 4. S. 652-677.
Toews J. B. Formbildende Krafte zur mennonitischen Auswanderung
aus RuBland (1921-1927) / / Heimatbuch der Deutschen aus
RuBland. 1967-1968. S. 111-123.
Toews J. B. Lost Fatherland. The Story of Mennonite Emigration from
Soviet Russia, 1921-1927. Scottdale, Penn., 1967.
Toews J. B. The Mennonites in Russia from 1917 to 1930: Selected
Documents. Winnipeg, Man., 1975.
Tuchtenhagen R. Geschichte der baltischen Lander. Miinchen, 2005.
Tuchtenhagen R. Religion als minderer Status. Die Reform der
Gesetzgebung gegenuber religiosen Minderheiten in der verfaBten
Gesellschaft des Russischen Reiches, 1905-1917. Frankfurt a. M., 1995.
Tuchtenhagen R. Zwischen sozialer Utopie und Verfolgung. Die
protestantischen Freikirchen in der Sowjetunion, 1917-1941 / / Politik
und Religion in der Sowjetunion, 1917-1941 / hg. R. Tuchtenhagen,
C. Gassenschmidt. Wiesbaden, 2001. S. 139-164.
Um Glauben und Fleimat. Bruderhilfe fiir die aus RuBland
abgewanderten deutschstammigen Bauern / hg. P. Seyferth. Berlin,
1930.
Unger H. Ein paar W orte fiber die Emigration der Ukrainer
Mennoniten nach A m erika// Die Arbeit. 1923. Jg. 1. H. 20. S. 471-473.
Unser Liedchen ist gesungen //H am m e r und Pflug(Odessa). 1924.
H. 14. S.3.
Utopie und politische Herrschaft in Europa in der Zwischenkriegszeit /
hg. W Hardtwig. Miinchen, 2003.
Viola L. Peasant Rebels under Stalin. Collectivization and the Culture
of Peasant Resistance. Oxford, 1996.
Viola L. The Other Archipelago: Kulak Deportations to the North in
1930 / / Slavic Review. 2001. Vol. 60. P. 730-755.
Voslenskij M. S. Nomenklatura. Die herrschende Klasse der
Sowjetunion in Geschichte und Gegenwart. Miinchen, 1987.
Wade R. A. The Bolshevik Revolution and Russian Civil War.
Westport, 2001.
Waschkau N. E. Kulturbeziehungen der Wolgadeutschen Republik
mit Deutschland, 1918-1933 / / Forschungen zur Geschichte und Kultur
der RuBlanddeutschen. 1998. H. 8. S. 104-118.
Wegele U. Die Gesellschaftskunde in den deutschen Schulen erhohten
T yps//R evolution und Kultur. 1931.Jg. 2. H. 7. S. 236-241.
Wehner M. Licom derevne: Sowjetmacht und Bauernfrage, 19241925 / / Jahrbficher fiir Geschichte Osteuropas. 1994. Jg. 42. S. 20-48.
W erth N. Ein Staat gegen sein Volk. Gewalt, Unterdriickung und
Terror in der Sowjetunion / / Das Schwarzbuch des Kommunismus.
697

Unterdrtickung, Verbrechen und Terror / hg. S. Courtois, N. W erth u. a.


Munchen, 1998. S. 51-295.
Wie und was in die Zeitung schreiben / / Hammer und Pflug (Odessa).
1925. H. 59. S. 3.
Wolkogonow D. A. Stalin. Triumph und Tragodie. Ein politisches
Portrat. Diisseldorf, 1989.
Wozniczka Z. Die Deportationen von Polen in die UdSSR in den
Jahren 1939-1945 / / Lager, Zwangsarbeit, Vertreibungund Deportation.
Dimensionen der Massenverbrechen in der Sowjetunion und in
Deutschland 1933 bis 1945 / hg. D. Dahlmann, G. Hirschfeld. Essen,
1999. S. 535-552.
Yannakakis I. Die griechischen Opfer des Kommunismus / / Das
Schwarzbuch des Kommunismus 2. Das schwere Erbe der Ideologic / hg.
S. Courtois u. a. Miinchen, 2004. S. 447-468.
Zentrale Lehrerkurse / / Der Landmann. 1926. H. 20 (153). S. 6.
Zur Neuen Schule: Padagogische Monatsschrift. Deutsche
Lehrerzeitschrift. Hg. vom deutschen Zentralbiiros der Volkskommissariate
von
RSFSR
und
UdSSR
und
vom
Volksbildungskommissariat der Republik der Wolgadeutschen. M.,
1925-1926. (Forts.: Revolution und Kultur: Organ der Agitprop des
Gebietskomitees der KP(B)SU und des Volksbildungskommissiariats
der ASSR der Wolgadeutschen. Pokrovsk (Engels), 1930-1935).

j?

i'- '

,.
i

<

71


1926,1937 1939 . ( . .)

12

17 1926

6 1937

17 1939

1 238,5
782,3
213,8
154,7
134,7
141,6
41,5

1 151,6
636,2
268,9
91,1
144,7
66,9
9,8

1 427,2
630,1
286,4
143,6
143,4
128,3
32,6

147 027,9

161 753,7

170 557,1

L .....

'~

1 Simon G. Nationalismus und Nationalitatenpolitik in der Sowjetunion. Von der


totalitaren D iktatur zur nachstalinschen Gesellschaft. Baden-Baden, 1986. S. 422-424;
. ., . ., . . .
1937 . 1996. . 86-87;
1939 . . 1992. . 57-58.
2
699

23

4
1926,1937 1939 . (.)

17 1926
379 630
93 915
81 414

54 064

67 793

66721

43 631
98 254

50 576
100 505

51299
171 820

750 908

651 429

862 504

6 1937
322 652
109 903

17 1939
366 685
112 944
93 0356


1926,1937 1939 . (.)

34567









17 1926

6 1937

17 1939

750 908
393 924
51 102
13 149
12 047
7 075

651 429
401 880

862 504
392 458
92 571
23 133
20 527
8 448
10 049
11741

4 6465
4 291
1 276

131
1 238 549

80 568

1430
9 677





1151 602

3 346
2 022
433
1 427 232

3 .
1930- 1950- / / : -
, 1871-1941. ., 2002. . 471. .: .
/ /
, 1941-1955 . 2001. . 40-41.
4 .
5 .
6 .
7 . 6*4
1930- 1950- . . 471.


. . ,
, . ., 1996. (5)
. : . ., 1996. (1)
. . . 1917-1940 . 1990. (7 -9 )
/ . . . . . . 8.
., 1930. ( )
. . : . ,
1973.(10-11)
. . .
1920- 1930- . ., 1998.
( 20)

. .
(XVIII . - 1938 .). 2000. (2 -4 )
. 100 :
. 1907-2007. ; , 2007. (6)
Iwanow . Pierwszy nar6d ukarany. Polacy w zwi^zku radzieckim,
1921-1939. Warszawa; Wroclaw, 1991. (12-17)

m:

'4 1


,
, .
. -.
(1928) 164
( ,
1884-1930) (1918-1919)
8 1 ,8 3

() (1893-1938) . -'
(1933-1934), 1- .
(1934-1937) 550,554
. ,
- (. 1930- .) 5 5 9
. ( .) 573
. . (1928) 212
(1893-1937) .
(1926-1930) 442, 507
(1901-1932)
, . . 77
(. 1926) . . 588
() (1920) 353

(1934) 55 6
(1895-1971)
() (1932-1952) 5 3 2 , 594, 626
. . .
() (1925) 194
() (1891-1937) .
(1922-1927), .
- ( 1931), .
. (1934-1937).
267
702


-
(1928-1930), , 443, 445, 456,
459,461,465, 4 6 7
() (1891-1938)
(). .
569
(1892-1937)
(1923-1931), . (19311934), (1934-1937) 522, 533,
551-553,561-562,570,573
(1890-1937) (1923), () (1924-1925),
. Die deutschen Bauern in R utland einst
und jetzt (M 1928). 1937 ,
. 1 1937

. 9, 242,244,
273
(1892-1937)
() (1929-1930), () (1929-1934) 592
. Lerne lesen (1923) 286
. ( .) 573
10
11
(1891-1938)
(1923-1927) 121
(1897-1962) -,
(The Anabaptist
Vision) 4 9 7
. - (1919) 109
()
586

-
() (1934) 550
(1899-1953)
, (1938-1953),
() ( 1946) 5 4 1 ,5 9 2 , 624
(1902-1935) .
() (- ).
557

(1877-?) (,
)553
21
() (1882-1937)
,
(1918),
() 83
() (1873-1928)
, ,
222
12
(1872-1955) , (1920-1932)462
( , 1883-1956) .
(1921-1923) 88, 123,
134

11,3 5 9 ,5 3 1
(1928) 202,212
(1878-1938)
(1926-1930) 436, 48 4
(1884-1938) .
() (1922-1923),
(1929-1937) 134, 189, 217, 238,435, 592
12
. .
4
(), () (1929-1930) 411
(1896-1938) . .
() (1928-1930),
(1932-1937) 4 56
(1894-1937) ,
2- (1935), 1930
() 592
(1888-1938)
(1918-1929), () (19241929) 249, 427, 526, 591
. (1921) 3 4 2
<
(1930) 4 7 7
()
(1925)512
.
(1930) 496
(1929) 477
704

(1885-1918)
(1918),
81
(1895 1954) .
() (1928-1929) 382, 384, 397, 475
. . - (1924)
250


(. 1930- .) 5 5 9

(1874-1951)
() (1927-1951) 435
,- () 5 7 5
() 4 23
()
(1924)341
. . 83
() 5 7 5
(1881-1969)
(1925-1934),
(1934-1940), 1926 () 615-616
(1878-1928) -,
(1920) 365,383,508
(1883-1954)
(1935-1939) 574, 579, 583, 599, 619
(1934) 565
. 5 5 7
2 5 7
. . . . , 1923
.
j
101, 117, 120
(1936) 585
-
(. 1930- .) 5 5 9
(1897-1945)
,
(1933-1945) 569, 586
(, ) (1896-?)
1920- . (),
()
() (1927-1930), . 1-
-. 1930- . .
705

1936 , .
(Das deutsche Dorf in der Ukraine. Charkow, 1927)
9, 143, 217, 241, 263, 294, 299, 372, 376-379, 385, 394, 397, 411, 435,
4 5 6 , 462, 466, 471-472, 494-496, 585, 5 86
() (1920) 353
(1896-1939) 1-
() (1930-1932) 516
(1922-1997) 39
() (1886-1937)
(). ,
, . , .
-
. 323,5 7 5
(1935) 573
(1908-1938?) . 3-
() 607
(1893-1946)
, .
569
11
. . (1922) 85, 96
(1897-1938) 1-
() (1932-1937), 1937 1-
(). 1938 ,
578
(1877-1941) -,
(1923, 1928-1929) 462
, (1847-1934) '
(1925-1934) 464, 467, 559
(1889-1945)
526, 533,546-547, 551,556-559, 561, 563, 569
(1894-1937) 1925
(), 1927 , 1930
() 4 84
( , 1868-1936)
42
() (1897-1937)
- - . 1934

( ). 1935 10 .
1937 , 5 7 3
() . () (1929) 281, 410, 480
. () (1936) 585
706

-
() 5 8 6
-
(1922)130
(1890-1938) -.
(1929-1930). 1934 ()
484

(1896-?) .
, .
(1935-1937), . .
. (1937-1939). 1940 5 .
1942 568-569
. . 10,
63
. 10
15
(1893-?) . ()
(1928), 2-
() (1930) 253-254,435
(1881-1938)
(1923-1935) 5 8 3
451
(1872-1947) -,
(1918-1920) 61
(1911-1995)
37

(. ) (18821968) 1924 (),


. . 514
(1877-1926)
--, 1924 61,
318, 339
() (1886-1939) .
(
) , .
()/ () (1924-1930).
77, 8 1 ,8 3 , 143-146,158, 265, 299, 327, 331, 375, 422, 472
() (1903-1941) .
(1935-1936)
555
(1904-1935)
- - 5 5 7
707

(1885-1962) ( 1928),
. (1929-1931) 454
, (1882-1955)
(1928-1933) 4 4 3 , 453,455,460,468,499
. () 550
() (1901-1939) .
. (1936-1938) 601, 618, 622
( .) (1890-1937)
,
. 1923
.
,
(1923-1928). -
(1932-1934), ,
(), ,
() 1 3 ,5 7 5
. (1928),
(1927-1930). 1938
56, 151, 153
(1891-1940) .
(1929-1931), 1934
() 435
(1883-1939) (1935), 1- .
(1937-1938) 532
(1895-1940)
(1936-1938), (),
() (1937-1939) 136, 538-539, 5 7 5 ,5 7 8 , 580581, 583, 589-590, 592-594, 595, 596-599, 601, 606-608, 610-614,
617-619, 623,6 2 4 , 626
(1902-1937) 1918
, 1924 , 1926
(), 1936.
(). 20 1937,
1937 5 7 5
(1896-1948) 1934
() 1- (), 1935
, 1939 () 2 21, 535,
537, 568,579, 594, 626
708

. ( -,
) 557

(1930) 162
( ,
1894-1938) . . (1934-1938)
535 ,5 3 6
(1888-1937)
() (1921-1922), () (1923-1925) 5 2 7
6 0 7
(1888-1938)
(1923-1924, 1933-1937) 166, 576
(
, 1883-1936) (19191926), ()/ () (1921-1926) 50, 61,
426, 427, 528
. . 510
295
(1893-1938) () (1927-1931) 592
14-15,59,69
1
451
-
. (1924) 231
(1898-1938) ,
1925 , 1934 (), 1929
() . 5 7 0
10
(1893-1991)
, () (1930-1957)
429,455,462,488,-527-528, 5 3 0 , 560-561 ,5 9 4
(1875-1946)
(1919-1938), () ( 1926)
4 2 7 , 435,456, 4 9 7 ,498
() (1883-1936)
() (1919-1925), (19181926), . (1923-1926) 123,152, 427,
528

709

(1881-1936)
(1919-1924), 1-
(1935), .
(1927-1934 ) 6 1
(1885-1938) .
,
85,91, 111
() (1895-1938)
() 1913, () (1925-1927,
1930-1937), . , ,
() (1929
1930). 435
( , 1884-1939)
, .
(1919) 83, 128
- (1935) 578
-
(. 1930- .) 5 59
() (1894-1938) .
(1918),
, , .
() () ,
(1921-1928). 106
(1881-1970) ,
- (1917) 135
(1881-1940) . .
() (1928-1930) 2 9 8
3 0
(? 1921) .
(1920-1921) 269,284
5 41
(1888-1922)
339
(1886-1932) ()
(1925-1930) 435, 4 5 6
<*'*/*
() (1886-1934) 1-
() -
() (1926-1934), 1930

() 522, 523, 527,567, 644


4 64

, - 1921
.
,
(1923-1928) 112-113 ,1 1 4

. ( .) 573
9-10
. . () 5 7 0
(1876?)
(1918-1919),
(1918-1919), .
(1920-1924), . .
(1925-1931) 81, 102, 105, 108,
117,345-347
(1890-?) .
(1921-1923) 125, 127-129,132-133, 135, 137-138,342,
353, 398
() 5 5 7

(1918-1919) 81, 83
(1885-1975)
() (1927-1929), . () (1929-1934)
486

. . 5 0 3
(1874-1920) ,
,
(1918-1920) 354
(1864-1941) ,
13 ,318
. . (1897-?) ()
(1925), 1920- . . -
(),
() 476 ,4 8 5
(1889-1939) 1928
(), 1930
() 484, 528-531,562, 593
-
(- ) 605
6 08
15, 69 ,5 2 1
20
-
. (1924) 231
(1883-1938)
(1921-1930), .
(1930-1933) 4 2 6 , 457-458,467
10
711

(1894-1937)
() (1924-1927), 1927 .
(), 1934 - () 69, 456, 512
(1869-1939)
, 1927 (), . .
214 ,2 2 3
() (1865-1940) ,
. 1932
3 . 1935 -
,

. 28 1935 10
, 3 1935 5 7 3
(1893-1937) .
, 1937 . .
. 1937, 83
(1881-1937)
(1928-1931) 435
73
(1888-1935)
() (1922-1923), 1927 () 134,
508

(1897-1941) ,
,
(1918) 8 3
(1877-1948)
467
(1892-1938)
-
(1918). 1920 ().
1922 ,
1924 , . .
(1929-1937),
(1931-1937).
293,3 4 2 , 345-347,353-354,358,362,382,384, 387,397,
436 ,4 8 4
(1885-1937) ()
(1919-1920), -
(1930-1933),
(1935-1937). 5 7 5
. (1934) 570
712

- ,
1938 605
(1870-1937)
(1924-1930) 163
() (1870-1924) 32-40, 42-43,45,
48-50, 52-53, 60-62, 78, 86, 90, 104-105, 108, 129, 140, 171, 178,
197, 222-223, 264,3 2 3 , 426, 427, 491, 629-630
(1896-1938) .
(1929-1931),
(1937-1938) 520, 578,5 9 9
() (1889-1937)
(1918),
-
(1919), ( 1925),
(1929-1937) 81
32

(1928) 184-185,
211-212
( ,
1876-1951) . /
(1921-1930), (1930-1939)
435-436, 456, 458, 467, 4 8 4 ,4 9 7 , 499,526
. ( , , 1921-1922) 364
( ,
1888-1924) . .
() (1922) 134
(1881-1953) 286
(1902-1937) .
, 1936
. 10
(1972-1948) ( .) 5 7 3
(1875-1933)
(1917-1929) 169, 206-207, 215, 245, 288
(1897-1937) ()
(1927-1934)435
7-
() (1929) 392
(1899-1937) () (1921-1922),
(1936-1937) 130, 133, 292,3 4 2
713

16
() 5 7 5
-
() 550
21
( ) (1888-1938)
.
(1919), . 1921
,
,
. 176
. . 510
() (
, 1929)272
(1901-1988) .
() (1934-1939)
614-615, 625-626
11
(1860-1947)
, .
1936 569
(1888-1941) . .
() (1925),
. . . (1928-1931) 435
2-
() (1921) 345

128
(1818-1883) 295
18-19,504, 539
(1866-1925)
-
, *
61, 318,3 2 3
(1897-1940)
(1938) 538-539
( ) (1877-1937)
(1921-1922) 52,140

(1930) 493
(1893-1938) 1927
(), 1934 - () 5 3 4 ,592
714

( ) (1865-1934)
, ( 1924) 569
. . 569
(1876-1933) .
2 2 3
(1874-1934)
(1926-1934) 436
(1880-1937) .
, ().
1920- . . 80, 90,
95,123,137,307 ,6 2 6
(1889-1953) .
. (1937-1940) 615
(1895-1978)
() (1926-1934), 1935
() 435 ,5 9 4
(1901-1940)
- (1937 1939) 605

(1930) 470
- (-) ()
(1880-1935)
- (1918
1919) 8 1 ,8 3
() (1890-1986)
()/ () (1921-1930),
() (1926-1957), (1930-1941) 75,
222,455-456,463, 5 3 4 , 549,588
(1889-1938)
,
(1921-1922). 115, 117
. 5 5 7

(1861-1930)
,
(1920-1922). 1921
.
1922 .,

444
715

(1897-1940) .
. (1937), (1938)
606-607
539
iV
(1875-1955) ,!/;
(). .
573
() 5 7 5
. . (1926) 232

(1925) 368
-
(1922) 130
(1901-1941) .
() (1938). 626
, 4
599, 604
(1861-1935) (
.). 1935
.
28 1935 573
. . 510
142
() (1897-1937) .
(1927-1930),
( 1931) . . .
463
() (1925) 69
591, 594, 600, 616
5 4 0
(1892-?) ,
() (1923), . . 585
() (1875-1938)
, (1918). 1920- .
. 8 3
(1882-1937)
(1917), .
(1917-1919) 81, 83, 89, 108
716

,
,
(1918) 102
(1878-1958)
(1917-1919) 103, 105
(1886 1940) .
() (1925-1927) 368
() (1921) 3 4 2
(1867-1935)
,
5 7 5
12, 19
,
(1893-1945) -
(1929) 461
. . . 9 4
18
510, 5 3 7
. .
- . 562-563
() (1920-1921) 353,
373, 384
() (1903 1954) . 3-
()
. 1940 15 598,619
(1887-1939) 2- (),
() (1934-1938) 531, 533,
563-564, 593
() 5 7 5
(1895-1937) .
(1932-1933) 546-547
(1888-1937) -
1903,
(1917-1918), 1920
(), 1925
. 318
() (1890-1937)
()/ () (1923-1927, 1930-1936). 40, 435
() (1885-1939)
, () (1919-1924).
317-318
717

( )
(1904-1940) . (1938),
. 3- 3- (1938) 608
(1897-1937) ,
. . 2- (1929). 1937
. 457, 4 5 8
( , 1873-1941)
(1919
1923), () (1919-1920) 78
2-
() (1921) 349
. 9
(1889-1953)
(1918), -
(1950 1953) 102
() (1870-1938) , 1928 ( .). 1935, 1936
5 .
. 573
- 16
. . 250
590
591, 594,600, 606, 6 16
.
(1922-1923) 171, 182,194, 225
(1893-1946)
586
(.: ) (1870-1919)
-
77
7-
() (1929) 393
(1887-1938)
() (1926-1932) 435, 593
(1889-1938) ()
( 1924), () (1927-1930) 592
(1881-1938)
(6)/ () (1922-1930), (19241930) 32, 63, 436, 483
(1894-1938) .
(1926-1937) 435
718

12, 601

(1930)57, 154-155
() (1898-1938)
() (1937) 602
.
(1927) 72
() (1930)
273
() (1891-1942)
()/ (6) (1921-1925). 527
(1898-1939)
. (1937-1938) 618
. (1929) 375
()
().
575,576
(1879-1941) 2-
(1919), .
(1921-1922), .
(1922-1923) 9 4 , 96-97,99
(1872-1933) 1927
78,144,473
-
604
19-20
19
() (1878-1953) 8,10,
20, 23, 25, 33, 34, 37-38, 40-41, 43-44, 46-52, 54, 62-63, 77-80,
83-85, 87-91,100-104, 139-140, 145, 163-164, 215, 221-222, 3 1 9 ,
380, 422-424, 426, 428-430, 433, 441, 4 5 4 , 455, 475, 485, 491-492,
498,502, 515, 526-527, 5 2 8 , 530-531, 5 3 2 , 535, 537, 541, 543-547,
551-554, 562-565, 567, 571, 573-574, 578-579, 583, 586, 588-594,
596-600, 613, 617, 619, 626, 630-631, 641, 644-645
18
(1896-1938) 1930 .
() 5 2 9
53 4
(1882-1941) .
(1934-1938) 435-436
( ) (1865-1932) .
(1921-1923), 1923
33 4
719

- (1892-1940)
(1919-1923) 52, 78,90,120
(1899-1938?)
(1930). 257, 493
(1890-1938?)
, 1934
.
1935 10 . 5 73
, (1890-1970) ,
1930- . .
1929 . . 1932
460, 465, 467,
497

. .
(1897-1938)
(1937-1938) 610-611
. 439
(1889-1935)
(1918-1920) 8 3
(1883-1940) .
(1926-1929), . - )
(1930-1934) 55,160 ,4 5 6
() () (1879-1940)
(1917-1918),
/ (1918-1925),
(6)/ () (1919-1926) 37,42, 62, 90,104, 3 2 3 ,4 2 6
. (1919) 81
295
19
() , .
(1919-1954) 5 6 0
(1879-1938)
, () (19251937)318
(1902-1940) .
. (1937), (1938)
605,612-613
297
(1883-?)
() (1921-1925) 401
720

6 5
12
(1895-?)
(, - - ).
1934 557
7-
() (1929) 392

,
(1920),
(- 1921),
(1922).

(1923-1928),
''
. 112-113,455
.
557
. 9
(1875-1937) ,

(, , , , --,
). 1935
( ). 573
(1898-1940) .
(1936-1938), -
(1938-1939) 589, 6 1 0 , 611,622
() (1905-1938)
(1928-1929), .
(1934). ,
556 ,5 8 6
(1885-1925)
, (1925),
() (1924-1925) 140
. ()
'(1923) 270
(1894-1937)
(1921-1925).
1937 .
. 124
() .
(1921)542
5 5 0
721

(1895-1937)
(1927),
. 74, 143,
257, 472
(1892-1938)
() (1930-1934) 435
(1885-1938)
() (1921-1922), .
(1924-1928) 194, 229
(1894-1971) 598, 6 2 7
() (1920)
353
. . 592
.
(1923) 286
() (1865-1950)
(1923-1930) 375,473
^
21
m
11
(1892-1937)
(1920-1937) 146
(1891-1938) 1934
(), 592
(1872-1936)
/ (1918-1930) 129, 460, 461
(1891-1939)
(1923-1934), () ( 1935) 593
(1893-1937) 2-
() (1928-1936) 535
(1929) 263, 447
. . () 8 3
. . 13
(1929) 259
(1895-1937) -^
() (1928-1931) 4 7 5
(1893-?)
() (1926-1929) 421
(1872-1938)
, 1924 .
. 1934.
722

1935
-
. 14 1936
5 . 574
() () (18971939) (1934-1935) 583
292
1- ()
(1920)351-353
(1930) 479, 494
5 6 6
(1925) 368
. X. 557
() .
472, 474
2 7 4
( ^
, 1927) 410
(1892-1961) ,
-, . 2-
(1925-1931),
(1933-1934) (1934-1939). 1945
4 5 4 , 458, 460-461, 466
( .) 5 4 6
(1883-1938)
. . 573
(1894-1965)
- (1922-1931) 214, 223
.
204
. () 553
(1885-1951) .
,
( 1937) 6 1 5
(1890-1940) () (1930-1937),
() (1935-1938) 485, 567, 593
() (1889-1927)

(1919)511
292
723

608
5 0 5

?!
-

'I1' ( , 1891-1938) .
(1931-1934),
(1934-1936) 435, 441,456,463, 484, 533,536, 545-547, 552,
573, 578-579, 581,583, 592
() (1896-1938) 1930
() 435,592
(1884-1941) .
(1922-1929) 185-186, 215


( ., 1928) 154, 202-203
5 8 6
.
(1920) 284
. . 250
. -
(1936)579
,|...;

I!

. <

I ' J

>i ,' lly?K'

! Iiyt]( t

.1

..

,.ik
, jrflH

i 'W

V '

.'

) l i 1 ' I,:

dll4'
J i h \ !C<

41

^,1:

i *"*1'?!

1
\

v v -v ^ 'ts 1 ";-

14-^ j,
) i

.
..

5
7

1.
2. .

9
21

3. .

25

I.

1. :
-

2. : ,
2.1. ?
2.2. .
2.3.

II.

1.

1.1.
1.2.
1.2.1. / (1918-1921)
1.2.2.
"1
(1 9 21-1924).
1.2.3. (1921-1924)
2. :
(1923-1930)
2.1.

2.2. ?:

2.3. .

32

32
54
54
58
64

77
77
92
100
100
115
124
138
138
146
161

725

3.
...
3.1.
3.2.

3.3. :
3.4. :
3.5. :
.
3.5.1. .
3.5.2. :

3.5.3.

III. ()
.

165
165
169
190
222
241
241
264
283

302

1. ()/ ()
302
1.1. .
302
1.2. (). 304
1.3. :
308
1.4. .
313
1.5. :
()
318
!.
1.6. :

325
1.7.

332
2. ? .
339
2.1.
339
2.2. : ()

344
2.3. 180 :
. ) ...........
350
2.4. ( )/ ( ).. 358
2.5. :
380
2.6. : ...
396
$
2.6.1.
................
396
2.6.2. , ...
406
2.6.3.
.
412

IV.

426

1. : .. . . .................426

726

2.
2.1. ...:
1929 .
2.2. 1: ...
3. , ...
3.1. :
__
3.2. :
..
3.3. 1937-1938 .

..
............................
.............................................................
..........

: \'

. i : i-

,?1 . n u - W W * ! ;

'!>!7!
1

' .

434
434
469
502
502
543
587
629
648
699
701
702

Вам также может понравиться