ALAM BAHAN TAHUN 5

P EP EJA L

C EC AIR

KONDENSASI
SEJATAN &
P ER UB AH AN KE AD A NB AH AN

PEMBEKUAN
PELEBURAN
G AS

CIRI
1.
2.
3.
4.

Bentuk
Isipadu
Jisim
Kebolehan
mengalir

5. Kemampatan

PEPEJAL
Tetap
Tetap
Ada
Tidak boleh

Tidak boleh
dimampatkan

CECAIR

GAS

Tidak tetap
Tetap
Ada
Boleh(dari tempat
tinggi ke tempat
rendah)
Tidak boleh
dimampatkan

Tidak tetap
Tidak tetap
Ada
Boleh (dari semua
arah)
Boleh
dimampatkan

KITARAN AIR SEMULAJADI

W
A
P
A
I
R

A
W
AA
NI
R
D
I
B
U
M
I

KONDENSA
SI

SEJATAN

H
U
J
A
N

LTASLPmBsN
iitdaSyEL
Ama
radthsIUK
aHm
wrmiaDTA
up
AmnutRLu
ikmsNAI
napL
elmb
ruei
ar
lau
h

a e SIFATk KEASIDAN
l
a
i
u a BAHAN
k r
i
p
ra
a
a s
r a
a
a
s
a
e
rd
t a
sa
h
i
t
i
t
m
s

n
a

LATIHAN
1. Rajah 1 menunjukkan sebiji yang telah dipam dengan udara.

RAJAH 1
Penyiasatan ini menunjukkan bahawa gas .
A
B
C
D

Gas mempunyai jisim

gas mempunyai tekanan
Gas boleh dimampatkan
Gas mempunyai bentuk yang tetap

2. Rajah 2 menunjukkan satu proses

RAJAH 2

Antara proses berikut yang manakah mewakili P,Q,R dan S ?

3. Rajah 3 menunjukkan satu penyiasatan

RAJAH 3
Mengapakah bebola logam tidak boleh melepasi gelang logam selepas ianya
dipanaskan?
A
B
C
D

Bebola logam mengecut apabila dipanaskan

Bebola logam mengembang apabila dipanaskan
Gelang logam mengecut apabila menerima haba
Gelang logam mengecil apabila dipanaskan

4. Apakah yang dimaksudkan dengan suhu?

A
B
C
D

Ukuran pengembangan sesuatu bahan

Ukuran pengecutan sesuatu bahan
Ukuran peningkatan aras merkuri dalam thermometer
Ukuran darjah kepanasan sesuatu objek

5. Jadual 1 menunjukkan hasil yang direkodkan dalam satu penyiasatan.

JADUAL 1
Antara yang berikut manakah benar tentang penyiasatan tersebut?
I
III

Air menerima haba

Air menjadi lebih panas

I dan II

II
IV

I dan III

Air kehilangan haba

Air menjadi lebih sejuk
C

II dan IV

III dan IV

6. Rajah 4 menunjukkan tiga helai tuala tangan yang dijemur di satu kawasan yang sama.

RAJAH 4
Antara berikut urutan manakah yang menunjukkan keadaan tuala bermula daripada yang
paling cepat kering ?
A

W,Y,X

W,X,Y

Y,W,X

X,W,Y

7. Rajah 5 menunjukkan tiga biji belon.

RAJAH 5
Apakah yang ingin dibuktikan dalam penyiasatan ini?
A
B
C
D.

Udara mengembang apabila ditiup

Udara tidak mempunyai bentuk yang tetap
Udara mempunyai jisim
Udara memenuhi ruang kosong

8. Rajah 6 menunjukkan satu penyiasatan yang telah dijalankan ke atas dua jenis cecair.

RAJAH 6
Cecair P telah dicampurkan ke dalam cecair Q. Antara berikut yang manakah mungkin
berlaku?
A
B
C
D

Menukarkan warna kertas litmas merah kepada biru

Menukarkan warna kertas litmas biru kepada merah
Kertas litmas biru tidak berubah warna
Kertas litmas merah tidak berubah warna

9. Maklumat di bawah menunjukkan langkah langkah yang dijalankan dalam satu

penyiasatan tentang penyejatan air.

Antara berikut yang manakah paling sesuai mewakili M ?

A
B
C
D

Rekodkan isipadu air dalam setiap bekas selepas dua jam.

Rekodkan suhu air dengan menggunakan termometer
Biarkan air di dalam bekas sehingga kering
Tuangkan air yang telah disukat ke dalam bikar

10. Rajah 7 menunjukkan satu penyiasatan yang telah dijalankan oleh Amin.

RAJAH 7
apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan penyiasatan ?
A
B
C
D

Gas mempunyai isipadu yang tetap

Gas tidak boleh dimampatkan
Gas sentiasa memenuhi ruang
Gas tidak mempunyai bentuk yang tetap

11. Sekumpulan murid telah menjalankan satu penyiasatan seperti di Rajah 8.

RAJAH 8
Apakah yang ingin dibuktikan dalam penyiasatan ini ?
A
B
C
D

Rod besi mengembang apabila dipanaskan

Api lilin telah memanaskan rod besi
Logam adalah konduktor haba yang baik
Lilin menjadi cair apabila menerima haba

12. Rajah 9 menunjukkan satu penyiasatan yang dijalankan ke atas cecair.

RAJAH 9
Penyiasatan ini ingin membuktikan bahawa
A
B
C
D

cecair mempunyai jisim yang tetap

cecair tidak boleh dimampatkan
cecair tidak mempunyai bentuk yang tetap
Cecair sentiasa memenuhi ruang

13. Tiga jenis objek X,Y dan Z masing-masing telah diletakkan dengan mentega beku
seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 10

RAJAH 10
Antara berikut yang manakah benar tentang objek X,Y dan Z ?

14. Apakah yang dimaksudkan dengan proses penyejatan ?

A
Proses perubahan cecair kepada wap air secara perlahan-lahan
B
Proses perubahan cecair kepada wap air apabila mencapai suhu 100C
C
Proses perubahan keadaan bahan dari gas kepada cecair
D
Proses perubahan keadaan bahan dari cecair menjadi pepejal
15. Abu dan Hassan menguji bahan Pdalam satu penyiasatan. Mereka mendapati kertas
litmas biru telah bertukar merah. Antara yang berikut manakah yang boleh mewakili
bahan P ?
A
B
C
D

Serbuk pencuci pakaian

Asam jawa
Kicap masin
Garam

16. Rajah 11 menunjukkan satu penyaiasatan yang telah dijalankan oleh sekumpulan pelajar.

RAJAH 11
Mengapakah titisan air berwarna kelihatan bergerak ke atas ?
A
B
C
D

Udara di dalam kelalang kon telah mengembang

Udara di dalam kelalang kon telah mengecut
Titisan air berwarna menjadi ringan apabila dipanaskan
Tiub kaca mengembang apabila dipanaskan

17. Bekas P,Q ,R dan S telah diisi dengan 300cm air seperti dalam Rajah 12.

RAJAH 12
Apakah yang ingin dibuktikan dalam penyiasatan ini?
A
B
C
D

Cecair mempunyai jisim

Cecair boleh dimampatkan
Cecair tidak mempunyai bentuk yang tetap
Cecair tidak mempunyai isipadu yang tetap

18. Rajah 13 menunjukkan satu carta palang berkaitan dengan perubahan suhu air dalam
sebuah bikar

RAJAH 13
Ramalkan apa yang berlaku kepada air pada ke-6 dan minit ke-8 .
A
B
C
D

Air telah menerima haba

Air telah kehilangan haba
Air telah mendidih
Pemanasan air telah dihentikan

19. Rajah 14 menunjukkan satu proses kitaran air semulajadi .

RAJAH 14

Apakah proses yang berlaku di X dan Y ?

20. Sebuah bikar yang berisi dengan 100ml air. Paras air telah meningkat setelah dimasukkan
dengan sebiji guli seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 15.

RAJAH 15
Penyiasatan ini membuktikan bahawa .
A
B
C
D

Cecair mempunyai isipadu

Pepejal mempunyai isipadu
Jisim pepejal bertambah apabila direndam di dalam air
Isipadu cecair bertambah apabila dimasukkan guli ke dalamnya

21. Siti menjalankan satu penyiasatan untuk mengkaji sejenis bahan. Siti mendapati bahan P
mempunyai ciri-ciri yang berikut :

Bahan P tidak boleh dimampatkan

Bentuk bahan P berubah-ubah apabila dimasukkan ke dalam
bekas yang berbeza bentuk
Isipadu bahan P tidak berubah walaupun dipindahkan ke
bekas yang berlainan
Jisim bahan P ialah 50g.

Apakah bahan P ?
A
B
C
D

Minyak masak
Gas oksigen
Mentega
Kacang tanah

22. Rajah 16 menunjukkan beberapa kiub ais yang dimasukkan ke dalam air suam

RAJAH 16
Apakah yang menyebabkan kiub ais itu cepat bertukar menjadi cecair ?
A
Kiub ais telah membebaskan haba ke udara
B
Kiub ais mudah melebur apabila direndam dalam air suam
C
Air suam telah menyerap haba yang terdapat dalam bekas itu.
D
Kiub ais telah menyerap haba daripada air suam

23. Jadual 2 menunjukkan keputusan satu penyiasatan ke atas tiga bahan

JADUAL 2
Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan penyiasatan ini ?
A
B
C
D

Bahan P ialah jus limau manakala bahan R ialah minyak masak

Bahan Q berasa masam manakala bahan P berasa pahit
Bahan P bersifat asid, bahan Q bersifat alkali dan bahan R bersifat neutral
Bahan P ialah jus manga, bahan Q ialah sabun dan Q ialah air mineral

24. Sebiji belon kelihatan mengembang setelah air di dalam kelalng kon dipanaskan.

RAJAH 17

Apakah yang menyebabkan belon itu mengembang ?

A
B
C
D

Suhu air yang panas

Bekas yang berisi air panas itu mengembang
Air dalam bekas telah memasuki belon itu
Udara di dalam belon itu mengembang apabila dipanaskan

25. Rajah 18 menunjukkan perubahan semulajadi air

RAJAH 18
Antara yang berikut manakah urutan perubahan yang betul ?

26. Rajah 19 menunjukkan kertas litmas biru dan merah dicelup ke dalam cecair S.

RAJAH 19
Antara berikut yang manakah mungkin cecair S ?
A
B
C
D

Jus limau
Jus kurma
Syampu rambut
Air mineral

27. Jadual 3 menunjukkan keputusan satu penyiasatan.

JADUAL 3
Apakah hipotesis yang boleh dibuat berdasarkan penyiasatan ini?
A
B
C
D

Suhu air akan bertambah apabila kehilangan haba

Suhu air akan berkurang apabila menerima haba
Suhu air akan bertambah apabila menerima haba
Suhu air akan berkurang apabila kehilangan haba

28. Antara berikut, yang manakah cara yang terbaik untuk melambatkan bongkah-bongkah
ais mencair ?
A
B
C
D

Membalut bongkah ais dengan surat khabar

Menyalut bongkah ais dengan habuk papan
Menyalut ais dengan pasir
Membungkus ais dengan lapisan plastik

29. Antara berikut yang manakah sifat-sifat cecair?

I
II
III
IV

Cecair mempunyai isipadu yang tetap

Cecair sentiasa memenuhi ruang
Cecair tidak mempunyai bentuk yang tetap
Cecair boleh dimampatkan

I dan II

I dan III

30. Rajah 20 menunjukkan satu bahan

II dan III

II dan IV

Sabun

RAJAH 20
Antara berikut yang manakah bukan sifat bahan tersebut ?
A
B
C
D

Ia menukarkan kertas litmas merah kepada biru

Ia tidak menukarkan kertas litmas biru
Ia berasa masam
Ia berasa licin apabila disentuh

31. Rajah 21 menunjukkan kitaran air semulajadi

RAJAH 21
Apakah perubahan keadaan bahan yang berlaku di kedudukan K ?
A

Cecair Gas

Gas Pepejal

Pepejal Cecair

Gas Cecair

32. Rajah 22 menunjukkan satu penyiasatan

RAJAH 22
Penyiasatan ini membuktikan bahawa ..
A
B
C
D

Udara di dalam belon mengembang dan mengecut

Udara di dalam belon bertambah saiznya apabila disejukkan
Udara di dalam belon mengecut apabila disejukkan
Udara di dalam berat berkurang jisimnya apabila disejukkan

33. Sekumpulan murid telah menjalankan satu penyiasatan seperti yang ditunjukkan dalam
Rajah 23. Selepas beberapa ketika didapati penyumbat tabung uji itu tercabut.

RAJAH 23
Apakah yang ingin dibuktikan daripada penyiasatan ini ?
A
B
C
D

Api yang panas menghasilkan haba

Penyumbat tabung uji itu telah mengecil
Penyumbat tabung uji itu telah mengembang apabila menerima haba
Udara di dalam tabung uji telah mengembang apabila dibekalkan haba

34. Rajah 24 menunjukkan satu carta palang tentang perubahan suhu air yang berlaku dalam
satu bekas

RAJAH 24
Antara pernyataan berikut yang manakah benar tentang penyiasatn ini ?
A
B
C
D

Suhu air meningkat sehingga minit ke 6

Air telah dipanaskan selama 7 minit
Air mula mendidih pada minit ke-5
Suhu air tidak berubah ketika mendidih

35. Rajah 25 menunjukkan beberapa ketul ais dimasukkan ke dalam sebuah bikar berisi air
panas.

RAJAH 25

Ramalkan apa yang akan berlaku selepas lima minit ?

I
II
III
IV

Suhu air akan menurun

Isipadu air bertambah
Suhu air akan meningkat
Paras air akan berkurang

I dan II

I dan III

II dan III

II dan IV

36. Ramlan meletakkan sehelai kertas litmus merah dan biru ke atas sepotong limau seperti
yang ditunjukkan dalam Rajah 26

Kertas litmus biru

Kertas litmus merah

RAJAH 26
Antara bahan berikut yang manakah akan menghasilkan keputusan yang sama seperti
yang dilakukan dalam penyiasatan ini?
A
B
C
D

Peria
Serbuk pencuci
Garam
Kicap

37. Satu objek didapati menjadi panas apabila diletakkan di bawah sinaran cahaya matahari
selama beberapa jam. Apakah inferens yang boleh diberikan berdasarkan penyiasatan
ini?
A
B
C
D

Objek itu telah membebaskan haba

Objek itu telah menyerap haba
Objek itu telah mengembang
Objek itu telah terbakar

38. Antara berikut yang manakah melibatkan proses sejatan ?

39. Rajah 27 menunjukkan satu penyiasatan

RAJAH 27
Apakah yang perlu dilakukan bagi memastikan paras air berwarna di dalam salur kaca
menurun ?
A
B
C
D

Letakkan kelalang itu di dalam peti sejuk

Letakkan kelalang pada suhu bilik
Letakkan kelalang ke dalam bekas berisi air panas
Jemurkan kelalang di tengah panas matahari

40. Maklumat di bawah merupakan langkah-langkah penggunaan termometer. Antara berikut

yang manakah merupakan urutan langkah yang betul ketika menggunakan termometer ?
I
II
III
IV

Baca ukuran yang direkodkan pada termometer

Tunggu sehingga aras merkuri dalam termometer berada dalam keadaan tetap.
Rendam bebuli thermometer ke dalam bahan
Pastikan kedudukan masa selaras dengan aras meniscus pada thermometer

II,III,IV,I

II,I,III,IV

III,II,IV,I

III,IV,II,I

41. Rajah 28 menunjukkan pelan lantai sebuah kedai. Pemilik kedai itu telah meletakkan
cermin pada kedudukan bertanda X.

RAJAH 28
Mengapakah beliau berbuat demikian ?
A

Menjadikan kedainya kelihatan luas dan lapang

Menjadikan kedainya lebih kelihatan moden

Menjadikan kedainya lebih cantik

Untuk mengawasi keseluruhan kedai itu dari kaunter

42. Rajah 29 menunjukkan dua buah gelas A dan B yang melekat di antara satu sama lain.

RAJAH 29
Apakah yang perlu dilakukan untuk memisahkan kedua-dua gelas itu ?
A
B
C
D

Masukkan air sejuk ke dalam gelas A dan letakkan gelas b dalam air panas.
Masukkan air panas ke dalam gelas A dan letakkan gelas B dalam air sejuk
Masukkan air panas ke dalam gelas A dan letakkan gelas B dalam air panas
Masukkan air sejuk di dalam gelas A dan letakkan gelas B dalam air sejuk

43. Jadual 3 menunjukkan pemerhatian yang direkodkan terhadap cecair X,Y dan Z

JADUAL 3
Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan pemerhatian tersebut?

44. Rajah 28 menunjukkan dua jenis sudu yang direndam ke dalam air kopi yang panas.

RAJAH 28
Antara berikut yang manakah benar menerangkan tentang sifat sudu-sudu di atas ?
A
B
C
D

Sudu plastik
Konduktor haba
Penebat elektrik
Penebat haba
Konduktor elektrik

Sudu logam
Penebat haba
Konduktor elektrik
Konduktor haba
Penebat elektrik

45. Aminah baru sahaja selesai mengelap lantai di ruang tamu rumahnya. Apakah yang boleh
dilakukan oleh Aminah supaya lantai tersebut cepat kering?
A
B
C
D

Memasang kipas dengan kelajuan maksima

Membuka semua pintu dan tingkap yang ada di situ
Membentangkan kertas surat khabar di atas lantai
Memasang alat pendingin hawa

46. Apakah ciri-ciri pepejal ?

A
B
C
D

Tidak mempunyai isipadu yang tetap

Boleh dimampatkan
Mempunyai bentuk yang tetap
Tidak mempunyai jisim yang tetap

47. Terdapat ruang yang disediakan di antara besi landasan kereta api. Apaah tujuan ruang
ini disediakan ?
A
B
C
D

Memberikan ruang kepada besi landasan mengembang apabila cuaca panas

Memberikan ruang kepada roda kereta api mengembang apabila cuaca panas
Memberikan ruang kepada besi landasan menegecut apabila cuaca sejuk
Memberikan ruang kepada roda kereta api mengecut apabila cuaca sejuk

48. Manakah antara berikut benar tentang perubahan keadaan air ?

I
II
III

Suhu air mendidih dikenali sebagai takat didih

Isipadu air akan meningkat semas ia mendidih
Air bertukar menjadu ais apabila suhu mencapai 0C

A I sahaja

B II dan III

C I dan III sahaja

D I,II dan III

49. Zarina suka menambahkan air asam di dalam masakannya. Namun demikian bekalan
asam jawa di rumahnya telah habis. Antara berikut yang manakah boleh menggantikan
asam jawa ?
I Cuka
A I dan II

II Kicap

III Air limau

B I dan III

IV Garam
C II dan III

D II dan IV

50. Rajah 29 menunjukkan keputusan satu penyiasatan

RAJAH 29
Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan penyiasatan ini ?
A
B
C
D

Belon mengembang apabila dipanaskan

Udara mengembang apabila dipanaskan
Belon mengecut apabila disejukkan
Udara mengecut apabila disejukkan

51. Rajah 30 menunjukkan sehelai baju yang disidai di bawah matahari. baju itu didapati
kering selepas disidai selama 40 minit .

RAJAH 30
Ramalkan masa yang diambil untuk baju itu menjadi kering jika cuaca pada hari itu
mendung .
A

20 minit

30 minit

40 minit

60 minit

52. Rajah 31 menunjukkan proses perubahan semulajadi air.

RAJAH 31
Antara berikut manakah urutan yang betul ?

53.

K,L,J,M

K,L,M,J

K,M,L,J

K,J,L,M

Rajah 32 menunjukkan satu sumber cahaya menyinari objek legap

RAJAH 32
Imej yang terbentuk di skrin berukuran 4 cm tinggi.Objek legap digerakkan ke arah lampu
suluh.Apakah saiz baru bagi imej yang terbentuk di skrin?
A

C
3cm
5 cm

D
4 cm

2 cm

54. Sekeping kertas litmus merah dan litmus biru dicelupkan ke dalam cecair M. Rajah 33(a)
menunjukkan apa yang berlaku kepada kertas litmus itu.

RAJAH 33(a)

Sekeping kertas litmus merah dan kertas litmus biru yang lain dicelupkan ke dalam
cecair N. Rajah 15(b) menunjukkan apa yang berlaku kepada kertas litmus itu.

RAJAH 34(b)

Apakah sifat setiap cecair itu?

A W

B X

C Y

D Z

55.

Rajah 35 menunjukkan titisan air yang terdapat pada permukaan luar sebuah bikar.

RAJAH 35
Apakah proses yang berlaku ?
A Penyejatan

B Peleburan

C Kondensasi

D Pembekuan

56. Razak memanaskan sekeping duit syiling dan kemudian memasukkannya ke

dalam bikar berisi air pili. Antara yang berikut, yang manakah akan berlaku?
I Saiz duit syiling mengecut kepada saiz asal
II Sebahagian air di dalam bikar berubah menjadi wap air
III Duit syiling kehilangan haba
A I dan II sahaja
B I dan III sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

57. Rajah 36 menunjukkan perubahan suhu sejenis cecair

RAJAH 36
Antara berikut, yang manakah betul tentang cecair tersebut ?
A
B
C
D

Cecair itu sangat lambat mendidih.

Cecair itu memerlukan suhu yang tinggi untuk mendidih.
Takat didih cecair itu ialah 110C.
Semua cecair akan mendidih apabila dipanaskan.

58. Antara yang berikut, yang manakah TIDAk menggunakan konseppengembangan dan
pengecutan?
A

Terdapat celah pada landasan kereta api di bahagian penyambungannya.

Kabel telefon dan elektrik dipasang dengan kendur di antara tiang.

Wayar penyambung seterika ke suis haruslah cukup panjang.

Bola pingpong yang kemik direndam dalam air panas.

59. Rajah 37 menunjukkan bahagian luar sebiji gelas yang berisi ais dan air.

RAJAH 37

Terdapat titisan-titisan air di luar gelas. Antara proses berikut, yangmanakah akan
berlaku ?
I peleburan
II kondensasi
III pembekuan
A

I sahaja

I dan II sahaja

I dan III sahaja

I, II, dan III

60. Rajah 38 menunjukkan sebuah alat

RAJAH 38
Apakah prinsip cahaya yang diaplikasikan oleh alat ini ?
I

Cahaya bergerak lurus

II

Cahaya boleh dipantulkan

III

Cahaya dihalang oleh objek

IV

Cahaya terdiri daripada tujuh warna

I dan II

I dan III

I dan IV

II dan IV