Mekanika eshte pjesa e fizikes qe merret me studimin e levizjes se trupave.

Mekanika ndahet ne
dy pjeset e saj kinematika, dinamika. Kinematika studion se si levizin trupat, madhesite qe
karakterizojne levizjen e tyre, si: zhvendosjen, shpejtesine, nixitimin dhe lidhjen ndermjet ketyre
madhesive etj. Dinanika studion shkakun e levizjes se trupave, lidhjen ndermjet nxitimit dhe
forces qe shkakton nxitimin e trupave (ndryshimin e levizjes).
Nganjher si pjes e pavarur e mekaniks, merret dhe statika e cila studion kushtet, pr t cilat
lnda sht n prehje (qetsi).

Prmbajtja

1 Lvizja e trupit

2 Zhvendosja e trupit

3 Historia
o 3.1 Antikiteti
o 3.2 Mesjeta
o 3.3 Koha e re
o 3.4 Koha m e re

4 Nndisiplinat e mekaniks
o 4.1 Mekanika klasike
o 4.2 Mekanika Kuantike

5 Referencat

6 Bibliografia

7 Lidhje t jashtme

Lvizja e trupit
Vija t ciln e prshkon trupi i zgjedhur pr krahasim q quhet trup krahasues (referent). Pr t
prshkruar ndonj lvizje jan t domosdoshme disa parametra ose madhsi fizike, q ne i
quajm elemente t lvizjes. Meqense lvizja kryhet n hapsir dhe koh ather elementet
kryesore t lvizjes jan hapsira dhe koha. Hapsira fizike prmban tri prmasa : gjatsin ,

gjersin dhe lartsin. Q t trija kto madhsi jan distanca ose si i quajm n mekanik
rrug. Rruga n mekanik zakonisht shnohet me shkronjn s (nga latinishtja Spatium). Njsia pr
rrugn n SI sht metri q shnohet me shkronjn m. Koha q i nevojitet trupit rferent t
prshkroj rrugn, zakonisht shnohet me shkronjn t (nga latinishtja tempus).

Zhvendosja e trupit
Vektori me origjine ne piken fillestare te levizjes se trupit dhe me skaj ne piken e fundit te
levizjes se tij quhet zhvendosje. Zhvendosja e trupit sht ndrrimi i pozits s tij n boshtin x
nga nj pik n pikn tjetr. Zhvendosja sht madhsi vektoriale. Pra zhvendosja e nje trupi
quhet nderrimi i pozites se tij prej nje pike ne piken tjeter te hapsires. Ndersa bashkesia e krejt
ketyre pikave quhet rruge .

Historia
Antikiteti
Historia kryesore e mekaniks n antikitet ishte mekanika e Aristotelit.[1] Kt tradit e vazhdon
Hipparchus.[2]

Mesjeta
N Mesjet, teorit e Aristotelit u kritikuan dhe u ndryshuan nga nj numr figurash, duke filluar
me John Philoponusin n shekullin e gjasht. Nj problem qendror ishte ai i lvizjeve t pjerrta,
t cilat u diskutuan nga Hipparchus dhe Philoponus. Kjo oi n zhvillimin e teoris s impulsit
n shekullin e 14-t nga Jean Buridan, i cili zhvilloi teorit modern t inercis, shpejtsis,
nxitimit dhe sasis s lvizjes. Kto punime dhe t tjera u zhvilluan n kt shekull edhe nga
Llogaritart e Oksfordit si Thomas Bradardine, i cili studio dhe formuloi ligje t ndryshme gjat
rnies s trupave.

Koha e re
Dy figurat kryesore n kohn e re jan Galile Galileo dhe Isak Njutoni. Deklaratat prfundimtare
t Galileut n mekanik, pjesrisht n rnien e trupave, ndodhen n librin Two New Sciences
(1638). Vepra e Njutonit Philosophi Naturalis Principia Mathematica paraqet llogari t
detajuara matematikore t mekaniks. [2]

Koha m e re
Dy zhvillimet kryesore modern n mekanik jan relativiteti gjeneral i Anshtajnit, dhe Mekanika
kuantike, t dyja t zhvilluara n shekullin 20 si pjes e ideve n fillim t shekullit 19.

Nndisiplinat e mekaniks

N vazhdim jan dy lista me subjekte q studiohen n mekanik.

Mekanika klasike

Mekanika Njutoniane, teoria origjinale e lvizjes (Kinematika) dhe forcs (Dinamika).

Mekanika analitike sht formulim i mekaniks njutoniane me rndsi t veant n

sistemin e energjis, m shum se n forca. Dy degt kryesore t mekaniks analitike
jan:
o Mekanika Hamiltoniane
o Mekanika Lagrazhiane

Mekanika klasike statike gjeneralizon mekaniken klasike ordinere pr t konsideruar

sistemet n nj gjendje t panjohur; shpesh prdoret pr t derivuar vetit termodinamike.

Mekanike qiellore, lvizja e trupit n hapsir: planetet, kometat, yjet, galaksit, etj.

Astrodinamika, navigimi i anijeve, etj.

Mekanika e trupave t ngurt, elasticiteti, vetit e trupave t paformsuar.

Mekanika e thyerjes

Akustika, zri n trupa t ngurt, lngje dhe gaze.

Statika, trupat gjysm t ngurt n ekulibrin mekanik.

Mekanika e fluideve, lvizja e fluideve

Mekanika kontinuale

Hidrostatika, vetit mekanike t lngjeve

Statika e fluideve, lngjt n ekuilibr

Mekanika e aplikuar ose Inxhinieria Mekanike

Biomekanika, trupat n biologji

Biofizika, proceset fizike n organizma t gjall

Relativiteti ose mekanika e Anshtajnit

Mekanika Kuantike
N vazhim jan pjest e mekaniks kuantike:

Mekanika e valve t Shrodingerit, e prdorur pr t prshkruar funksionin valor t nj

pjesze t vetme

Mekanika matrikse q sht nj formulim alternativ q lejon konsiderimin e sistemeve

me nj numr t fundm dimensionesh.

Mekanika kuantike statistikore q prgjithson mekaniken kuantike ordinere n

konsiderimin e sistemeve n gjendje t panjohur; shpesh e prdorur pr t derivuar vetit
termodinamike.

Fizika parciale, lvizja, struktura, dhe reaksionet e pjeszave.

Fizika brthamore, lvizja, struktura, dhe reakstionet nukleare

Fizika e materies s kondensuar, gazet kuantike, trupat e ngrut, lngjet etj.

Referencat
1.

^ "A history of mechanics". Ren Dugas (1988). p.19. ISBN 0-486-65632-2

2.

^ a b "A Tiny Taste of the History of Mechanics". The University of Texas at

Austin.

Bibliografia

Robert Stawell Ball (1871) Experimental Mechanics from Google books.

Landau, L. D.; Lifshitz, E. M.: Mechanics and Electrodynamics, Vol. 1. Franklin Book
Company, Inc 1972, ISBN 0-08-016739-X

Lidhje t jashtme
WikiFjalori: Mekanika shfletoni m shum n fjalorin e lir

iMechanica: the web of mechanics and mechanicians

Mechanics Definition

Mechanics Blog by a Purdue University Professor

The Mechanics program at Virginia Tech

Physclips: Mechanics with animations and video clips from the University of New South
Wales

U.S. National Committee on Theoretical and Applied Mechanics

Interactive learning resources for teaching Mechanics

The Archimedes Project