Вы находитесь на странице: 1из 11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

Hipopersistente
Fechadelaltimarevisin:31/03/2011

ndicedecontenidos
1. Queselhipopersistente?
2. Culespuedenserlascausas
etiolgicasdelhipo?
3. Diagnsticodelhipo
4. Qumedidasteraputicaspodemos
instauraranteuncasodehipoenla
consulta?
5. Protocolodeactitudanteunpaciente
conhipopersistente
6. Bibliografa
7. Msenlared
8. Autores

Queselhipopersistente?
Elhipo(singultus,ensudenominacincientficacorrecta)sedefinecomounaseriede
contraccionesespasmdicas,sbitaseinvoluntariasdelamusculaturainspiratoria,
principalmenteeldiafragma,seguidasdeuncierrebruscodelaglotis,loqueoriginaunsonido
peculiarycaracterstico(WilkesG,2010LaunoisS,1993KolodzikPW,1991SouadjianJV,
1968PeresJ,1995GarcaS,1998BizecJL,1995GuelaudC,1995).Espartecomnde
nuestravida,siendogeneralmentebenignoytransitorio,culturalmentegracioso,lamayorade
lasvecesidiopticoydefisiopatologanobienconocida.
Enocasionespuedemantenerseeneltiempoincomodandoenormementeaquienlopadece,
llegandoaprovocarinsomnio,prdidadepeso,estrsemocional,dehiscenciaeinfeccinde
suturaseincluso,bradiarritmias(SuhWM,2009)ybloqueoauriculoventricular.Enestos
casospuedesersignodepatologasevera,porloqueestospacientesdebenserobjetode
unaatencinmdicaqueevalelasposiblesentidadesclnicassubyacentes.
As,elhipopersistenteesaquelquesepresentaenformadeunataqueprolongadoo
ataquesrecurrentesdehipoduranteuntiempodeterminado,generalmentemsde48horas
(WilkesG,2010LaunoisS,1993KolodzikPW,1991SouadjianJV,1968PeresJ,1995
GarcaS,1998BizecJL,1995GuelaudC,1995).Sueleresolversesintratamiento
farmacolgicoperopuedesernecesarioadministrarloyplantearsuestudioetiolgico.Elhipo
intratableesaquelquesemantienedurantemsdeunmes,msomenosdeformacontinua
(WilkesG,2010).

Culespuedenserlascausasetiolgicasdelhipo?
Lascausas(Tabla1)delhiposonnumerosasyaunqueelaumentoporsuintersest
generandopublicacionesdecasosqueocultanpatologaspocofrecuentes(MartnezC,
2007),suetiologabsicamenteselocalizaaniveldeltractogastrointestinalyelsistema
nerviosocentral.Lascausasesofgicasmerecenunaespecialatencinencasodehipo
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

1/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

persistente,porserelorigenmsfrecuente,sobretodoelreflujogastroesofgico(R.G.E.),
presenteenlosescasosestudiosrealizados(WilkesG,2010LaunoisS,1993KolodzikPW,
1991GuelaudC,1995RodrguezJ,1991RedondoCerezoE,2008deHoyosA,2010
HatahetMA,1997CabaneJ,1992)enmsdeun50%delospacientes.
Distinguimosasalteracionesgastrointestinales,torcicas,neurolgicas,metablicasytxicas.
Enelprimergrupo,ademsdelR.G.E.,seincluyendesdecondicionesqueproducenuna
dilatacindelestomago(eructosrecurrentes[HopmanWP,2010])oirritacindeldiafragma,a
patologadelpncreas,cncerdeesfago(KhorakiwalaT,2008),hgado,herniadehiato,
cirugaabdominalosarcoidosisperitoneal(HackworthWA,2009).Dentrodelascausas
neurolgicas(delaFuenteFernndezR,1998PechlivanisI,2010NegueruelaLpezM,
2009MandalM,2010VanamoorthyP,2008MattanaM,2010GambhirS,2010Yardimci
N,2008)encontramosprocesosinfecciosos(V.I.H.conleucoencefalopata[NegueruelaLpez
M,2009]),accidentescerebrovasculares(MandalM,2010),malformacionesvasculares
(comoChiariI[VanamoorthyP,2008]),angiomacavernoso(MattanaM,2010)oaneurisma
gigantedelaPICA(GambhirS,2010)ylesionesocupantesdeespacio(neoplasiase
hidrocefalia).SeestnpublicandocasosdediagnsticodeenfermedaddeParkinson
(YardimciN,2008)trashipocomomanifestacininicial.Elorigenpsicgenonodebeser
atribuidoconrapidez,algoquesehaceconfrecuencia:puededescartarsesielhipoest
presenteduranteelsueo.Eneltraxdestacanneumonas,tuberculosis(PerryS,1996),
pericarditiseinclusoinfartodemiocardio.Otrascausassonlasalteracionesmetablicas,
comoladiabetesonefropatas.EnpacientesconV.I.H.quepresentenhipopersistentehay
queconsiderarcandidiasisesofgica,toxoplasmosisyesofagitisherptica,principalmente.
Comofrmacosqueinducenhipo(BagheriH,1999ThompsonDF,1997),loscorticosteroides
(GutierrezUreaS,1999RossJ,1999CersosimoRJ,1998)ybenzodiazepinas(MicallefJ,
2005)sonlosmsasociadosasudesarrollo,describindosecasosaisladosconotros
frmacos,comoporejemplo,betalactmicos,azitromicina(JoverF,2005SurendiranA,
2008),macrlidos,imipenem,alfametildopaochiclesdenicotina(EinarsonTR,1997).Los
mecanismosporlosqueestosfrmacosinducenhiposonpococonocidosyserelacionancon
lostransmisoresgabargicos.Apesardeciertapolmicasobrelaevidenciadequesean
causadirectadehipo,eldiagnsticodesuefectopuederealizarseporeliminacin.
Tabla1.Etiologadelhipo.
Causas
Reflujo
gastrointestinales
gastroesofgico.
Herniadehiato,
esofagitis,lcera
gstrica,pancreatitis,
carcinomaesofgico.
Distensin
abdominal:comida
abundante,ingesta
decomidafrao
caliente,bebidas
gasificadas,
irritantes,
endoscopia.
Masashepticas,
ascitis,ciruga
abdominal.
Causas
neurolgicas

Infecciones:
meningitis,
encefalitis,abscesos.
Vasculares:ictus,

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

2/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

malformaciones.
Otras:traumatismos,
neoplasias,
hidrocefalia,
esclerosismltiple.
Causastorcicas

Causas
metablicas

Causastxicas

Otrascausas

Infartodemiocardio,
ciruga,
enfermedades
mediastnicas,
subfrnicas,
pleurales(neumona,
tuberculosis,
mediastinitis,
pleuritis,abscesos,
neumotrax,bocio,
cavernoma,
neoplasias,hernia
diafragmtica).

Diabetes,uremia,
hiponatremia,
hipocalcemia,
hipocaliemia.Fiebre.
Enolismo,
tabaquismo.
Frmacos:
corticoides,
benzodiacepinas,
alfametildopa,
imipenem,
azitromicina.

Idiopticas,
embarazo,
psiquitricas,gripe,
V.I.H.

Diagnsticodelhipo
Anteunpacienteconhipopersistente,enlaconsultadeatencinprimariadebemosrealizar
(WilkesG,2010LaunoisS,1993KolodzikPW,1991SouadjianJV,1968PeresJ,1995
GarcaS,1998BizecJL,1995GuelaudC,1995)unahistoriamdicadetalladayunexamen
fsicominucioso,antesdesolicitarcualquierpruebadiagnstica.
Proponemosrealizarprogresivamente:
1. Anamnesis:cuestiones(VorvickL,2009)sobrecaractersticasdelhipo(Tabla2),
existenciadealgunapatologadebase,diagnsticoprevioosntomasdeR.G.E.,
hbitostxicos,traumatismocraneoenceflico,cirugareciente,tomadefrmacos,etc.
2. Exploracinclnica:auscultacin,abdomen,exploracinoftalmolgicaydelaesfera
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

3/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

ORL(incluyendoorofaringeyodomedio),cuello,valoracinneurolgica.Buscarsignos
quenosdirijanhaciaunadelasetiologascitadas.
3. Pruebascomplementarias:realizarECGyradiografadetraxabdomen.
4. Analticasangunea:hemograma,ionograma,bioqumicaconfuncinheptica,renaly
pancretica.
5. Pensarenposibilidaddeecografaabdominalyendoscopiasidesdeelserviciodesalud
enelquetrabajemoslotenemosconcertado.Sinosesolucionaelcasoo,desdeel
principioexistesospechadeenfermedaddigestivaoneurolgica.
6. DerivaralServiciodeDigestivodondepodrnrealizarlegastroscopia,pHmetra,
manometra,TACabdominal.
7. Sisedescartananomalasgastroesofgicassedebeconsiderarlaremisinal
neurolgooantes,silasospecharecaeenunaalteracinneurolgica.Desdeaquse
podrsolicitarunaresonanciamagnticacerebral(delaFuenteFernndezR,1998
MarsotDupuchK,1995),msespecficaquelatomografaparalocalizarposibles
anomalasenellbulotemporaloenelngulopontocerebeloso.Enlosltimosaosse
haniniciadoestudiosconT.A.C.P.E.T.(YeatmanCF,2009)(tomografaporemisin
depositrones).
Tabla2.Preguntasdestacadasparalahistoriaclnica(AdaptadodeVorvickL,2009).
Tienehipoconfacilidad?
Cuntotiempohaduradoesteepisodio,cuntosuelendurar?
Desaparecielhipounratoyluegocomenzdenuevo?
Haconsumidobebidascalientes,gasificadasocomidascondimentadas?
Qumedicamentostomanormalmenteyculeshatomadoantesdelhipo?
Quremedioshautilizadoyculeslehandadoresultado?
Lehancomentadoqueelhiposemantienemientrasduerme?
Consideraquetieneotrossntomas?

Qumedidasteraputicaspodemosinstauraranteuncasodehipoen
laconsulta?
Elhipopersistentepuedeserresultadodeunagrancantidaddeentidadesclnicas.Sise
descubrelaetiologa,elabordajeteraputicodebedirigirsehaciaella.Silacausase
desconoce,comoocurreengeneralenunprincipio,puedenensayarsediversasmedidas
tantofarmacolgicascomonofarmacolgicas.
Entrelasmedidasnofarmacolgicas(WilkesG,2010LaunoisS,1993KolodzikPW,1991
PeresJ,1995BizecJL,1995FriedmanNL,1996),disponemosdeunalargaseriede
remediospopularesymaniobrasteraputicas,solucionesquetienen,enelfondo,unabase
fisiolgica:
Realizarunaapneaforzada(aguantarlarespiracin)yrespirarenunabolsade
diuresisodepapel:aumentalaconcentracinarterialdeCO2,loqueseha
comprobadoqueinhibeelhipo.
Estimulacinvagal:seconsiguebebiendoaguarepetidamenteorealizando
gargarismos,tragandopansecootostado,hielopicadooazcargranulada,loque
estimulalainervacindelfondodelaorofaringealigualquetraccionarlalenguaofrotar
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

4/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

lavulaconunbastoncillo(BrostoffJM,2009),actosencilloquepuederealizarseenla
consulta.
Tambinpodemosrealizar,trasvalorarcontraindicaciones,unapresindigitalsobrelos
globosocularesosobrelosnerviosfrnicos,pordetrsdelasarticulaciones
esternoclaviculares.Inclusosehadescritoelmasajerectaldigital(OdehM,1990).Se
hanpublicadoartculosenlaliteraturaanglosajonasobreelusodelaacupuntura
tradicional(SchiffE,2002DietzelJ,2008)conxitoeneltratamientodecasosdehipo
persistente,mtodoyautilizadoclsicamenteenlamedicinachina.
Respectoalosfrmacos(Tabla3),nodebemosesperaralosresultadosdelaspruebas
diagnsticasparainiciaruntratamiento,teniendoencuentaquepuedesernecesarioprobar
varioshastaencontrarunoefectivoparaelpaciente.Desdeluegoypreviamenteala
administracindecadaunodelosfrmacosindicados,debenvalorarsesusinteracciones,
contraindicacionesyprecauciones.
Laescasezdecasosdificultarealizarestudiosclnicoscontroladosparacomprobarla
efectividaddelosfrmacos.Laclorpromazinaeselnicofrmacoaprobadoparaesta
patologa,aunquelostrabajosllevadosacaboconelbaclofenodesdehacealmenosdos
dcadas(GarcaS,1998GuelaudC,1995HatahetMA,1997WalkerP,1998D'Alessandro
DJ,1997PrezA,1996RamrezFC,1992YaqoobM,1989BozC,2001SmithHS,2003)
hanobtenidoexcelentesresultados,inclusoennios(AnsS,1998),porloqueactualmente
y,traseltratamientoinicialdechoqueconlaclorpromazina,puedeconsiderarsecomo
frmacodeprimeraeleccin(tenerencuentalaposiblehipotensinquesueleproducirsetras
suadministracin).
Elbaclofenoproduceunabuenarespuestaenpacientescondiferentescaractersticas,
relajandodiafragmaymusculaturadiafragmticay,suponindosequeactasobreelsistema
gabargico,reduciendolaactividaddeuncentrodelhipo,posiblementelocalizadoenel
segmentosuperiordelamdulaespinal.Sepiensaquelametoclopramida,elhaloperidolo
elcidovalproico,tambinutilizadoseneltratamientodelhipopersistente,actanenel
mismonivel.
Tambinsehanensayadoalgunoscalcioantagonistas(LippsDC,1990QuigleyC,1997
HernndezJL,1999),carbamazepina,amitriptilina,clonazepam,fenobarbitalo
nebulizacionesoralesdelidocana(NeenoTA,1996DunstMN,1993).Losltimosfrmacos
enestudioencasosderesistenciaalbaclofeno,sonlagabapentinadondesehancentrado
diferentesestudios(PetroianuG,2000HernndezJL,2004MorettiR,2004PorzioG,2003
AlonsoNavarroH,2007SchuchmannJA,2007TegelerML,2008MarinellaMA,2009
PorzioG,2010)dadossusexcelentesresultados,lasertralina(VaidyaV,2000),el
pramipexol(MartnezRuizM,2004)ylaamantadina(WilcoxSK,2009).Inclusoseha
llegadoarecomendarlatomademetilcelulosa(MacdonaldJ,1999),utilizadaenel
estreimiento,comoterapiacontraelhipo.
Perolorecomendablealahoradepautaruntratamientoambulatorio,esadministrarun
combinadodefrmacos(GarcaS,1998FriedmanNL,1996PetroianuG,2000MarinK,
1997)quepuedancubrirlascausasetiolgicasexpuestas,administrandodeiniciouna
combinacindebaclofenoconunfrmacoqueactesobrelaposibleexistenciadeR.G.E.:
omeprazolofamotidina(MarinK,1997).Laindicacindecisapridaseincluyeenartculos
deestarevisinpublicadosconanterioridadasuretiradadelmercadoendiciembrede2004,
loquenorestavaloralosmismos.
Porltimo,apuntarquepuedesernecesariosielhiposemantiene,inclusotrasaumentarla
dosisdelosfrmacosadministrados,remitiralnivelhospitalarioparaefectuarmedidas
quirrgicas.Estoesexcepcional,yserealizatrasunestudiocompletodetodaslasposibles
causasetiolgicas.Mediantetcnicasquirrgicasyanestsicaspuederealizarseunaablacin
delnerviofrnico,unbloqueoepiduralcervical,unbloqueodelnervioglosofarngeo(Gallacher
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

5/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

BP,1997)opuedeimplantarseunestimuladordelnerviofrnicoparacontrolareldiafragma
(DobelleWH,1999),valorandoentodosestosprocedimientoslosposiblesefectos
secundariosconelpaciente,mejorandoaslatomacompartidadedecisiones.
Tabla3.Dosisyprincipalesefectossecundariosdelosfrmacos
msutilizadoseneltratamientodelhipo.
Principioactivo Dosis(v.o.:vaoral)Posiblesefectossecundarios
Baclofeno
1025mg/8h.v.o.
Sedacin,mareos,nuseas,
Iniciocon5mgy
hipotensin.
aumentarlentamente Retirarlentamenteelfrmaco
sinexcederlos75
paraevitarefectossecundarios.
mg/da.
Enpacienteshemodializados:
mximo,5mg/da.
Clorpromazina 25mg/68h.v.o.
Administrarconcuidadoen
cardipatasyhemopatas.
Somnolencia,sedacin,
hipotensin,discinesias.
Gabapentina
400mg/8h.v.o.
Somnolencia,mareos,fatiga.
Omeprazol
20mg/24h.
Nuseas,diarrea,clico.
Famotidina
20mg/12h.
Cefalea,mareos,diarrea,
nuseas.
Metoclopramida10mg/6h.v.o.
Reaccionesextrapiramidales.
Haloperidol
5mg/12h.v.o.
Somnolencia,sudoracin,
extrapiramidalismos.
Nifedipino
1020mg/8h.v.o.
Hipotensin,cefalea,nuseas.
cidovalproico 200mg/8h.v.o.
Nuseasyvmitos,sedacin.
Sertralina
50100mg/24h.v.o. Ligerasedacin.
Domperidona 10mg/6h.v.o.
Notieneefectoscentrales.
Carbamazepina 300400mg/8h.v.o. Somnolencia,vrtigo.
Amitriptilina
2575mg/24h.v.o. Sedacin,sequedaddeboca,
hipotensin.

Protocolodeactitudanteunpacienteconhipopersistente

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

6/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

AlgoritmodeHipoPersistente
Protocolodeactitudanteunpacienteconhipopersistente.

Bibliografa
AlonsoNavarroH,RubioL,JimnezJimnezFJ.Refractoryhiccup:successful
treatmentwithgabapentin.ClinNeuropharmacol.200730(3):1867.PubMedPMID:
17545753
AnsOlivnS,AlvarezMartnT,MerinoArribasJM,SanchezMartnJ,Carpintero
MartnI,GonzlezdelaRosaJB.Hipocrnicoenlainfancia:utilizacindelbaclofeno.
AnEspPediatr.199849(4):399400.PubMedPMID:9859556.Textocompleto
BagheriH,CismondoS,MontastrucJL.Hoquetd'originemedicamenteuse:enquetea
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

7/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

partirdelaBanqueNationaledePharmacovigilance.Therapie.199954(1):359.
PubMedPMID:10216420
BizecJL,LaunoisS,BolgertF,LamasG,CholletR,DerenneJP.Hoquetenadulte.Rev
MalRespir.199512(3):21929.PubMedPMID:7638419
BozC,VeliogluS,BulbulI,OzmenogluM.Baclofeniseffectiveinintractablehiccups
inducedbybrainstemlesions.NeurolSci.200122(5):409.PubMedPMID:11917982
BrostoffJM,BirnsJ,BenjaminE.The"cottonbudtechnique"asacureforhiccups.Eur
ArchOtorhinolaryngol.2009266(5):7756.PubMedPMID:19224234
CabaneJ,DesmetV,DerenneJP,SimilowskiT,LaunoisS,BizecJL,etal.Lehoquet
chronique.RevMedInterne.199213(6):4549.PubMedPMID:1344930
CersosimoRJ,BrophyMT.Hiccupswithhighdosedexamethasoneadministration:a
casereport.Cancer.199882(2):4124.PubMedPMID:9445200.Textocompleto
D'AlessandroDJ,DeverLL.BaclofenfortreatmentofpersistenthiccupsinHIVinfected
patients.AIDS.199711(8):10634.PubMedPMID:9223746
deHoyosA,EsparzaEA,CervantesSodiM.Nonerosiverefluxdiseasemanifested
exclusivelybyprotractedhiccups.JNeurogastroenterolMotil.201016(4):4247.
PubMedPMID:21103425.Textocompleto
delaFuenteFernndezR.Hiposecundarioadisfuncindelcomplejoolivarinferior.
MedClin(Barc).1998110(1):224.PubMedPMID:9527983.Textocompleto
DietzelJ,GrundlingM,PavlovicD,UsichenkoTI.Acupunctureforpersistent
postoperativehiccup.Anaesthesia.200863(9):10212.PubMedPMID:18699885.
Textocompleto
DobelleWH.Useofbreathingpacemakerstosuppressintractablehiccupsofupto
thirteenyearsduration.ASAIOJ.199945(6):5245.PubMedPMID:10593680
DunstMN,MargolinK,HorakD.Lidocaineforseverehiccups.NEnglJMed.
1993329(12):8901.PubMedPMID:8355763.Textocompleto
EinarsonTR,EinarsonA.Hiccupsfollowingnicotinegumuse.AnnPharmacother.
199731(10):12634.PubMedPMID:9337460
FriedmanNL.Hiccups:atreatmentreview.Pharmacotherapy.199616(6):98695.
PubMedPMID:8947969
GallacherBP,MartinL.Treatmentofrefractoryhiccupswithglossopharyngealnerve
block.AnesthAnalg.199784(1):229.PubMedPMID:8989036.Textocompleto
GambhirS,SinghA,MaindirattaB,JaegerM,DarwishB,SheridanM.GiantPICA
aneurysmpresentingasintractablehiccups.JClinNeurosci.201017(7):9456.PubMed
PMID:20399665
GarcaS,BixquertM,AndreuJ,MartnezM,CerveraV,MedinaE.Hipopersistente:
desarrollandounprotocolodeactituddiagnsticayteraputica.RevSocValenciaPatol
Dig.199817(3):109.
GuelaudC,SimilowskiT,BizecJL,CabaneJ,WhitelawWA,DerenneJP.Baclofen
therapyforchronichiccup.EurRespirJ.19958(2):2357.PubMedPMID:7758557.
Textocompleto
GutierrezUreaS,RamosRemusC.Persistenthiccupsassociatedwithintraarticular
corticosteroidinjection.JRheumatol.199926(3):760.PubMedPMID:10090205
HackworthWA,KimmelshueKN,StravitzRT.Peritonealsarcoidosis:auniquecauseof
ascitesandintractablehiccups.GastroenterolHepatol(NY).20095(12):85961.
PubMedPMID:20567531.Textocompleto
HatahetMA.Intractablehiccupsandgastroesophagealrefluxdisease.AnnInternMed.
1997127(12):1135.PubMedPMID:9412332
HernndezJL,FernndezMieraMF,SampedroI,SanromaP.Nimodipinetreatmentfor
intractablehiccups.AmJMed.1999106(5):600.PubMedPMID:10335738
HernndezJL,PajarnM,GarcaRegataO,JimnezV,GonzlezMacasJ,Ramos
EstbanezC.Gabapentinforintractablehiccup.AmJMed.2004117(4):27981.
PubMedPMID:15308440
HopmanWP,vanKouwenMC,SmoutAJ.Does(supra)gastricbelchingtrigger
recurrenthiccups?WorldJGastroenterol.201016(14):17959.PubMedPMID:
20380015.Textocompleto
JoverF,CuadradoJM,MerinoJ.Possibleazithromycinassociatedhiccups.JClin
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

8/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

PharmTher.200530(4):4136.PubMedPMID:15985056
KhorakiwalaT,ArainR,MulsowJ,WalshTN.Hiccups:anunrecognizedsymptomof
esophagealcancer?AmJGastroenterol.2008103(3):801.PubMedPMID:18341501
KolodzikPW,EilersMA.Hiccups(singultus):reviewandapproachtomanagement.Ann
EmergMed.199120(5):56573.PubMedPMID:2024799
LaunoisS,BizecJL,WhitelawWA,CabaneJ,DerenneJP.Hiccupinadults:an
overview.EurRespirJ.19936(4):56375.PubMedPMID:8491309
LippsDC,JabbariB,MitchellMH,DaighJDJr.Nifedipineforintractablehiccups.
Neurology.199040(3Pt1):5312.PubMedPMID:2314596
MacdonaldJ.Intractablehiccups.BMJ.1999319(7215):976.PubMedPMID:10514164
MandalM,RufaA,CeraseA,BraccoS,GalluzziP,VenturiC,etal.Lateralmedullary
ischemiapresentingwithpersistenthiccupsandvertigo.IntJNeurosci.
2010120(3):22630.PubMedPMID:20374092
MarinK,HavlakD.Baclofenwithfamotidineforintractablehiccups.EurRespirJ.
199710(9):2188.PubMedPMID:9311525.Textocompleto
MarinellaMA.Diagnosisandmanagementofhiccupsinthepatientwithadvanced
cancer.JSupportOncol.20097(4):1227,130.PubMedPMID:19731575
MarsotDupuchK,BoussonV,CabaneJ,TubianaJM.Intractablehiccups:theroleof
cerebralMRincaseswithoutsystemiccause.AJNRAmJNeuroradiol.
199516(10):2093100.PubMedPMID:8585500.Textocompleto
MartnezReyC,VillamilCajotoI.[Hiccup:reviewof24cases].RevMedChil.
2007135(9):11328.PubMedPMID:18064367.Textocompleto
MartnezRuizM,FernndezRiestraFdeA,QuesadaRubioR.Pramipexolenelhipo
intratable.MedClin(Barc).2004123(17):679.PubMedPMID:15563811.Texto
completo
MattanaM,MattanaPR,RoxoMR.Intractablehiccupinducedbycavernousangiomain
themedullaoblongata:casereport.JNeurolNeurosurgPsychiatry.201081(3):3534.
PubMedPMID:20185478
MicallefJ,TardieuS,PradelV,BlinO.Benzodiazpinesethoquet:proposdetrois
cas.Therapie.200560(1):5760.PubMedPMID:15929474
MorettiR,TorreP,AntonelloRM,UkmarM,CazzatoG,BavaA.Gabapentinasadrug
therapyofintractablehiccupbecauseofvascularlesion:athreeyearfollowup.
Neurologist.200410(2):1026.PubMedPMID:14998440
NeenoTA,RosenowEC3rd.Intractablehiccups.Considernebulizedlidocaine.Chest.
1996110(4):112930.PubMedPMID:8874292.Textocompleto
NegueruelaLpezM,AlvarezAlvarezB,LpezCastromanJ,BacaGarcaE.
[Persistenthiccupsandconductdisorder:anatypicalclinicalpresentationofHIV
associatedprogressivemultifocalleukoencephalopathy].EnfermInfeccMicrobiolClin.
200927(10):6089.PubMedPMID:19631419
OdehM,BassanH,OlivenA.Terminationofintractablehiccupswithdigitalrectal
massage.JInternMed.1990227(2):1456.PubMedPMID:2299306
PrezdelMolinoA,SampedroI,GonzlezMacasJ.Tratamientodelhipo"intratable"
conbaclofn.RevClinEsp.1996196(12):8313.PubMedPMID:9132860
PechlivanisI,SeizM,BarthM,SchmiederK.Ahealthymanwithintractablehiccups.J
ClinNeurosci.201017(6):7813.PubMedPMID:20359895
PeresSerraJ,MartnezYlamosS,BallabrigaPlanasJ,BasartTarratsE.Hipodel
adulto.Neurologia.199510(2):816.PubMedPMID:7695948
PerryS,StevensonJ.Anunusualcauseofhiccups.JAccidEmergMed.
199613(5):3612.PubMedPMID:8894871.Textocompleto
PetroianuG,HeinG,StegmeierPetroianuA,BerglerW,RferR.Gabapentin"addon
therapy"foridiopathicchronichiccup(ICH).JClinGastroenterol.200030(3):3214.
PubMedPMID:10777198
PorzioG,AielliF,NarducciF,VarrassiG,RicevutoE,FicorellaC,etal.Hiccupin
patientswithadvancedcancersuccessfullytreatedwithgabapentin:reportofthree
cases.NZMedJ.2003116(1182):U605.PubMedPMID:14581957
PorzioG,AielliF,VernaL,AloisiP,GallettiB,FicorellaC.Gabapentininthetreatment
ofhiccupsinpatientswithadvancedcancer:a5yearexperience.ClinNeuropharmacol.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

9/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

201033(4):17980.PubMedPMID:20414106
QuigleyC.Nifedipineforhiccups.JPainSymptomManage.199713(6):313.PubMed
PMID:9204645
RamrezFC,GrahamDY.Treatmentofintractablehiccupwithbaclofen:resultsofa
doubleblindrandomized,controlled,crossoverstudy.AmJGastroenterol.
199287(12):178991.PubMedPMID:1449142
RedondoCerezoE,ViuelasChicanoM,PrezVigaraG,GmezRuizCJ,Snchez
ManjavacasN,JimenoAyllonC,etal.Apatientwithpersistenthiccupsandgastro
oesophagealrefluxdisease.Gut.200857(6):763,771.PubMedPMID:18477678
RodrguezMartnJ,RodrguezRamrezJ.Hipopersistentecomonicamanifestacin
deesofagitisporreflujo.MedClin(Barc).199197(14):5556.PubMedPMID:1753833
RossJ,EledrisiM,CasnerP.Persistenthiccupsinducedbydexamethasone.WestJ
Med.1999170(1):512.PubMedPMID:9926738.Textocompleto
SchiffE,RiverY,OlivenA,OdehM.Acupuncturetherapyforpersistenthiccups.AmJ
MedSci.2002323(3):1668.PubMedPMID:11908864
SchuchmannJA,BrowneBA.Persistenthiccupsduringrehabilitationhospitalization:
threecasereportsandreviewoftheliterature.AmJPhysMedRehabil.
200786(12):10138.PubMedPMID:18090442
SmithHS,BusracamwongsA.Managementofhiccupsinthepalliativecarepopulation.
AmJHospPalliatCare.200320(2):14954.PubMedPMID:12693648
SouadjianJV,CainJC.Intractablehiccup.Etiologicfactorsin220cases.PostgradMed.
196843(2):727.PubMedPMID:5638775
SuhWM,KrishnanSC.Violenthiccups:aninfrequentcauseofbradyarrhythmias.West
JEmergMed.200910(3):1767.PubMedPMID:19718379.Textocompleto
SurendiranA,KrishnaKumarD,AdithanC.Azithromycininducedhiccups.JPostgrad
Med.200854(4):3301.PubMedPMID:18953158.Textocompleto
TegelerML,BaumruckerSJ.Gabapentinforintractablehiccupsinpalliativecare.AmJ
HospPalliatCare.200825(1):524.PubMedPMID:18292481
ThompsonDF,LandryJP.Druginducedhiccups.AnnPharmacother.199731(3):367
9.PubMedPMID:9066948
VaidyaV.Sertralineinthetreatmentofhiccups.Psychosomatics.200041(4):3535.
PubMedPMID:10906358.Textocompleto
VanamoorthyP,KarP,PrabhakarH.Intractablehiccupsasapresentingsymptomof
ChiariImalformation.ActaNeurochir(Wien).2008Nov150(11):12078discussion
1208.PubMedPMID:18958392
VorvickL.Hipo[internet]2009.[consultado24/01/2011].Disponibleen:
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/ency/article/003068.htm
WalkerP,WatanabeS,BrueraE.Baclofen,atreatmentforchronichiccup.JPain
SymptomManage.199816(2):12532.PubMedPMID:9737104.Textocompleto
WilcoxSK,GarryA,JohnsonMJ.Noveluseofamantadine:totreathiccups.JPain
SymptomManage.200938(3):4605.PubMedPMID:19735905.Textocompleto
WilkesG.Hiccups[Internet].2010.[consultado23/01/2011].Disponibleen:
http://emedicine.medscape.com/article/775746overview.RegistradoporWebCite
en:http://www.webcitation.org/5vq8AOGM4
YaqoobM,PrabhuP,AhmadR.Baclofenforintractablehiccups.Lancet.
19892(8662):5623.PubMedPMID:2570261
YardimciN,BenliS,ZileliT.AdiagnosticchallengeofParkinson'sdisease:intractable
hiccups.ParkinsonismRelatDisord.200814(5):4467.PubMedPMID:18329942
YeatmanCF2nd,MinoshimaS.F18fluorodeoxyglucosePET/CTfindingsinactive
hiccups.ClinNuclMed.200934(3):1978.PubMedPMID:19352293

Msenlared
EncinasSotillosAetal.Elhipo:Actuacinytratamiento.MedicinaGeneral200130:4044.
Textocompleto
WilkesG.Hiccups[Internet].2010.[consultado23/01/2011].Disponibleen:
http://emedicine.medscape.com/article/775746overview.RegistradoporWebCiteen:
http://www.webcitation.org/5vq8AOGM4
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

10/11

1/4/2016

GuaclnicadeHipopersistente

KnottL.Hiccups.[Internet]2009.[consultado31/01/2011].Disponibleen:
http://www.patient.co.uk/doctor/Hiccups.htm.RegistradoporWebCiteen
http://www.webcitation.org/5vq8ErCzI
VorvickL.Hipo[Internet]2009.[consultado31/01/2011].Disponibleen:
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/spanish/ency/article/003068.htm

Autores
GarcaVicente,Sergio

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

MartnezLapiedra,Carmen MdicoEspecialistaenAparatoDigestivo(2)
CerveraCentelles,Vicente MdicoEspecialistaenAparatoDigestivo(3)
(1)HospitalImedLevante.Alicante
(2)InstitutoValencianodeOncologa(I.V.O.)
(3)HospitalArnaudeVilanovaValencia
Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hipopersistente/

11/11

Вам также может понравиться