y

c u -tr a c k

.c

7.1

Gvenlik Tedbirleri-Uakta ve Atlyede

7.1.1

Atlyede Gvenlik Tedbirleri

7.1.1.1

Genel Gvenlik Tedbirleri

Gvenlik nlemleri alanlarn atlyede alet ve makine kullanrken uradklar kazalar

nlemek iindir.
Kaza nleme ynetmelii her profesyonel blmde gvenlik salamak ve kaza nlemek
iindir.
Her teknisyen bu ynetmeliklerin tamamna uymak zorundadr. Kaza bir ou nlenebilir.
Kazaya urayan personel ve hasara urayan ekipmanlarn ou gvenlik nlemlerini hesaba
katmamaktan kaynaklanmaktadr.
Aadaki gvenlik nlemleri takip edilerek kazalardan korunabilinir:
1.Risk almaktan kann.
2.Tehlikeli blgeyi koruma altna aln ve iaretleyin.
3.Tehlikeli hareketlerden saknn.
Kaza Sebepleri
Bilgisizlik, dncesizlik, ihmalkrlk gibi insan hatalar ve teknik hatalar kazalara sebep
olabilir. Teknik hatalar malzeme yorgunluu veya beklenmeyen ar yklemeden meydana gelebilir.
Olas Tehlikelerden Kanma
Kazalardan eer gvenlik ynetmelikleri takip edilir ve tehlikenin her trl kayna ortadan
kaldrlrsa saknlabilinir.
Tehlike Kaynaklar:
1.Arza makineler, aletler ve dier alma aygtlar (Bunlar hemen sorumlu personele rapor
edilmelidir.)
2.Ka ve nakil yollarndaki tkanma (Bu alanlar bo braklmamaldr.)
3.Keskin ve sivri ulu aletler (Bunlar alma giysisi iinde tanmamaldr.)
Kazalardan Saknma Yntemleri
alma alannda kazalardan korunmak iin doru koruyucu kyafet giyilmeli ve tm
gvenlik kurallarna uyulmaldr.

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

alma Kyafetleri
alma kyafetleri dayankl olmal ve vcuda dzgn oturmaldr. Geni elbise kolu, uzun
atklar, geni pantolonlar kaza nleme ynetmeliine gre yasaklanmtr.
Aadakiler makine ile alrken giyilmemelidir.
1.Rahat kyafetler
2.Yzkler
3.Kol saatleri
4.Bilezikler
5.Kolyeler
Gvenlik Botlar
htiya halinde parmak ular sert, antistatik, donmaya yaa ve aside kar dayankl botlar tercih
edilmelidir.
Kafa Koruma
Sadece test edilmi ve numaras kaydedilmi koruyucu balklar giyilmelidir. Koruyucu balk ikaz
iaretlerinin koyulduu alanlarda kesinlikle giyilmelidir.
Gz Koruma
Koruyucu gzlkler toz, metal paracklar vs. gibi zararl maddelerin gze girmesini
nlemek iin gereklidir.
Gzn kornea ksmna kymk ve sv girerse, gz kaybedilir ve hibir doktor yardm
edemez. Grme yetenei kalc olarak kaybedilir.

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Grltden Korunma
Kiisel olarak grltden korunma:
1.Kulaklk kullanma.
2.Kulak tkac kullanmak.
3. Kpkten yaplm plastik tapa kullanmak.
Kulak tkac ve kpkten yaplm plastik tapalar kulan iine skca tutturulmaldr.
El Koruma
Verimli el korumas asitler, zcler ve dier tehlikeli maddelerle alrken gereklidir.
Kauuk ya da sentetik eldivenler gerekli korumay salayacaktr. Deri eldivenler keskin ve przl
malzemelerle alrken avantajldr.
kaz ve Yasak aretleri
ekil 2 tipik ikaz iaretlerini gsterir. kaz iaretleri tehlikeli blgeyi iaretlemek iin kullanlr. kaz
iaretleri alan paralara taklmamaldr.
Kolayca alev alan, patlayan, korozyona urayan ya da toksin maddeler iaretlenmeli ve gvenlice
depolanmaldr.
Yasak aretleri
ekil 3 Dier iaret tiplerini gsterir..Bunlar atlyede yanc madde,sigara yasa gibi
nlemlerde kullanlr.

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.1.2.

Uakta Gvenlik Tedbirleri

7.1.2.1.
Rutin bakm dnda, uular arasnda bir uak zerinde yaplacak grevler, eitli konular
kapsar. zel yer ekipmanlar ou zaman bu grevlerin tatmin edici bir ekilde yerine getirilmesini
mmkn klmak iin gereklidir. Bu ekipmann, hafif uaklarda, ok temel bir kullanm olabilir, ama
byk nakliye uaklar daha sofistike bir ekipmana gereksinim duyabilir.
Hafif Uaklar
zellikle insan tayan ahap ve kumatan yaplm hafif uaklara byk zen
gsterilmelidir.
Bir burun tekerlekli ini takm olan ua tarken, bir direksiyon kolu burun tekerleine
rehber olarak monte edilmelidir. G, sadece kabul edebilecek ekilde tasarlanm yaplara
uygulanmaldr. Kuvvet, aerodinamik telllere, kanat firar kenarlarna, kontrol yzeylerine ya da
kuvvet uygulamas yasaklanm alanlarda kesinlikle uygulanmamaldr. Bir motor her zaman canl
olarak kabul edilmelidir, bu nedenle bir pervane itmek veya ekmek iin kullanlmamaldr.
Rudder pedallarna bal burun ini takmna sahip uak, tanrken burun ini takm dikmesi
zerinde iaretlenen dnme limitini amayacak ekilde tanmaldr. Bu tip uak iin rudder
kontrollerinin, ekme ilemleri srasnda kilitli olmamas nem tamaktadr.
Bir tail skid yerine kuyruk ini takm olan bir uakta bakm yaparken kuyruu kuyruk
dikmelerinden gvde balantlarnn yanna doru kaldrmak bilindiktir. Bylelikle uak ana
tekerlekler zerinde dengelenmi olur. Uak, daha sonra gerektii ekilde geriye doru itilebilir. Baz
uaklarda uak kuyruktan kaldrldnda pervanenin yere arpmasn engellemek iin pervanenin
yatay konuma getirilmesi tavsiye edilir.
Hafif bir uan ekilmesi iin, uygun tow-bar'n olmas gerekir ve nose whell' e doru
balanmas gerekir. Acil durumlar iin kokpitte fren sistemini ok iyi bilen biri olmadr.. Normal
durumlarda kullanlmamaldr.
Geni Uaklar
Geni multi-motorlu uaklarda, genellikle burun-tekerlek dikmesine bal bir ekme bar ile
ekme yaplr. zel bir rmorkr yeterli eki gc salamak iin gerekli olabilir. Burun ini
takmna fazladan kuvvet uygulanmasn nlemek iin ekme bar zerinde uak tipine uygun ap ve
uzunlukta ekme veya dnme problemlerinden dolay kopan cvatalar (shear pin) bulunmaktadr.
Burun zerinde yeterli arln var olduundan emin olmak iin, uan arlk merkezi
ekme ncesinde tespit edilmelidir. Olumsuz akaryakt datm ve uan standart d bir durumu
arlk merkezinin konumu etkileyebilir. Arlk merkezinin ne ve arkaya maksimum snrlar
genellikle ilgili bakm klavuzunda belirtilmitir. Arlk merkezini ne almak iin dikme boyu
ayarlanmal, yakt transferi yaplmal veya n kargo kompartmanna balast konulmaldr.
ekme balamadan nce ini takm kumanda kolunun down pozisyonda olmas gerekir, ini
takmlarnn yer kilitleri taklmaldr. Direksiyon mekanizmas (varsa) devre d braklmaldr.
Burun ini takm shock strut uzamas kontrol edilmelidir. Ayrca, fren basncn kontrol edilmeli ve
gerekirse, gvenli bir basn oluturulmaldr. Btn uu kumanda yzeyleri kapatlr ve yatay
7

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

stabilizer hcum kenar 0-2 yukar pozisyona alnr. Uan tm kaplar kapatlr (ak ise motor
kaportalar).
ngrlen direksiyon snrlarndan daha geni bir a ile burun tekerleini evirmek
gerekirse tork linkin zerindeki apex pin kaldrlarak daha geni bir a yapmas salanabilir.
Uak ekildii zaman yetkili kiiler frenler ve/veya gerekli olabilecek dier uak sistemlerini
altrmak iin kokpitte hazr beklemelidir. Bu yetkililerin, yer mrettebat ve traktr srcs ile
telefon iletiimi olmaldr. Herhangi bir engele kar yer mrettebat kanat ular ve kuyrukta
rehberlik yapmaldr. Bir kii ilemin genel kontroln yapmaldr.
Traktr hareket etmeden nce uan frenleri serbest olmaldr. ekme hz, gvenli bir
hzda tutulmaldr. (Towbar ile yaplan ekmelerde; Ksa mesafeli ekme ve itme srasnda hz en
fazla 5 km / saat, uzun mesafeli ekmede hz en fazla 15 km/ saat olmaldr.) Dn yaraplar ana
ini takm ve lastiklerdeki ykleri en aza indirmek iin mmkn olduunca byk tutulmaldr.
Not: Uak park edilirken uaklar arasnda en az 5 metre mesafe olmaldr.
Park ve Ua Balama
Uular Aras Park
Uak servis dndayken ve hangarda park edilmemi ise istenmeyecek hareketlere ve
olumsuz hava koullarna kar balanarak korunmaldr. Alnacak tedbirler her uan tipine
baldr. Servis d kalaca sre hava koullarna kar alnacak nlemler ilgili bakm klavuzunda
yer almaktadr.
Genellikle uular arasnda park freni uygulamann yan sra uu kumanda yzeyleri
kapatlr, park freni ON yaplr. (Frenler scakken park frenine alnmamaldr) ,tekerleklere takoz
koyulmas gerekebilir. Tpl oksijen sistemi bulunan uaklarda tpler manuel olarak kapatlr,
Kokpit srgl camlar, yolcu servis ve kargo kaplar kapatlr, Hava artlarna gre gerekli
koruyucu kapak, rt ve klflar ilgili yerlere taklr. Ayrca statik topraklama kablosu balanmaldr.
Eer kuvvetli rzgr olursa(Veya bekleniyorsa) hafif uaklarda uan burnu rzgra doru evrilir.
Tekerlek frenleri olmayan hafif uaklarda uan burnu rzgra doru evrilmeli ve tekerleklerin
arkasna ve nne takoz koyulmaldr.
Birok uaklarn uu kontrolleri kokpitte/kabinde bulunan bir kol hareketiyle kilitlenir. Bu
tr kilit takl deilken, kilitleme ekleri control column ve rudder pedallarna monte edilmi olabilir.
Ayrca kumanda yzeyi zerine taklan kilitler bu yzeylerde hareketi ve gerilimini nlemek iin
daha iyi bir yntemdir. Tm d kilitlerin taklm olduunu gstermek iin uygun grseller
eklenmitir.
Geceleri Park Etme
Tedbirler
Eer uak gece boyu veya uzun sre akta park edilecekse olumsuz hava koullarna kar
ek nlemler alnmaldr. ni takm yer kilitleri taklm olmal, statik ventler, motor hava girileri ve
soutma amal hava girileri gibi tm aklklar, kir, kular, bcekler ve ya giriini nlemek iin
gerekirse pitot ve incidence gstergeleri gibi kapatlmaldr. Eer iddetli hava bekleniyorsa kokpit /
kabin ve tekerleklerin rtlmesi tavsiye edilir.
8

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Hafif Uaklar
Hafif uaklar gece boyu veya uzun sre bal kalacaksa genellikle yere balanr. Balama
halkalar ile tutturulur (Veya picketing halkalarnn pozisyonlar salanr.)Kanatlarda ve kuyrukta
ve/veya ana ini takm dikmesinde bitiik picketing halkalar ile tutturulur. Uan rzgra doru
park edilmi olmas gerekir. Picketing noktalarnn zemin zerinde uygun balant noktalar
(rnein, ar beton bloklar) ve gvenli olmas gerekir. Mmknse kablo veya naylon ipin yeterli
gc kullanlmaldr. Doal elyaftan yaplm halat kullanlrsa, nemli koullarda bzlme iin
yeterli bolluk braklmaldr. ni takm dikmesini olumsuz hava koullarnda balanmas
gerekebilir. Byle durumlarda boru hatlar veya ekipmanlara zarar vermemeye dikkat edilmelidir.
Geni Uaklar
Byk uaklar sadece ok gl bir rzgr durumunda balanmaya ihtiya duyar. Uan
burnu rzgra doru olmaldr ve park frenleri uygulanm olmaldr ve uak picketing noktalarna
hazrlanan demirlere giden kablolar takl olmaldr. Baz durumlarda picketing kablolar, zel
bileenler ve kablo nykleme uygulandnda kullanlan bir gerilimler ierir.
Helikopterler
Sadece normal artlarda park edilmi helikopterde hava girii, egzoz ve pitot boluklarnn
donatlm olmas gerekir. Sert rzgr ve olumsuz hava koullarnda kolektif kolun minpitch
konumunda olmas gerekir.
Ana rotor palleri uaa gergin bir ekilde tutturulmaldr. Kuyruk rotor kilitleri pal
hareketlerini(Flap ama-kapama) nlemek iin tutturulmaldr.
Her koulda ana rotor palleri veya kuyruk pylonu 6 knot aan rzgrlara kar
katlanabilmelidir.
Kt hava artlarnda, hemen uu gerekli deilse helikopteri hangarda park etmek tercih
edilir.
Kuyruk rotor genellikle pallere ve ilgili picketing noktas ya da tail skide balanmtr.

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

10

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.1.2.3

Jacka Alma

Bir uak deiik sebeplerle jacka alnabilir. rnein servis, kaldrma, tekerlek deiimi ve
test iin. Jacka alma ilemi srasnda uaklarn zarar grmesini nlemek gereklidir. Jack noktalar
genellikle kanat ve gvdeden tm ua kaldrmak iindir ve ayr ayr tekerlek, burun ve ana ini
takmnn deitirilmesi iindir.

11

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Baz uaklarda her jack noktas ve tutturulmu her nokta iin jack pad gerekebilir. Dier
durumlarda zel stirrups veya kiriler ayr ayr aks kaldrmak iin gerekli olabilir.
nk uu iin tatmin edici olsa da, baz uaklarn arlk merkezi, ana jack noktasnn
gerisine debilir ve bylece jacka alma konumu jacka alma amalar iin tatmin etmeyici
olacaktr. Bu gibi durumlarda ilgili bakm klavuzunda belirtilen limitler dhilinde arlk merkezini
getirmek iin ana jack noktalarnn ilerisine balast eklemek gerekli olabilir. Ayrca her jack veya
steadying (sabitleme) noktas, bir yk snrn at takdirde, yapsal hasara yol aabilir. Jack
noktasndaki yklenmenin ar olmasndan saknmak gerekir. Bazen hidrolik ve elektriksel ykler
steadying noktasnn ar yklenmesini nlemek iin kullanlabilir.
Mikroswiler ana ini takm dikmesine tutturulmaldr ve shock absorberlarlarn uzamas ve
ksalmas elektrik devrelerinin almas ve kapanmas iin kullanlr. Uak jacka alnmken bu
devreler uua kadar alacaktr. Ancak bu istenmeyebilir. Bu nedenle bu devreler, uygun devre
kesicileri ama veya gerektiinde ilgili sigortalar kaldrarak izole edilmelidir.
Byk uaklar rzgra doru olduunda yzey, dzey ve jack noktalarda uaklarn arln
destekleyecek kadar gl olmas artyla jacka alnabilir. Jacka almak iin maksimum gvenli bir
rzgr hz genellikle ilgili bakm klavuzunda belirtilir.
Jack noktas bulunan bir kuyruk destei ile burun ini takmnn ykseltilmesi gerekebilir.
Tekerlek jacka alndnda yerden birka inch yukarda olmaldr. Uan yere
indirilmesinden nce, tm zemin ekipmanlarnn, i stantlarnn, desteklerin, vb. yanllkla zarar
grmesini nlemek iin kaldrlm olmas gerekir. Tekerlekler de frenlerin serbest olup olmadn
kontrol etmek iin el ile rotasyona tabi tutulmaldr. Jack, pressure relief valfleri alarak yava ve e
zamanl olarak indirilmelidir. Jack somunlar hatalara kar jackin 50mm (2inch) altna taklr.
Uak tekerlekleri yere tam dediinde jack tam inmeli pressure relief valfleri kapatlmaldr.
Sonra takozlar yerletirilmelidir, jack, jack pad ve adaptrler uaktan karlmal ve elektrik
devreleri, gvenlik nlemi olarak kapal olarak iade edilmelidir.

12

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.1.2.4.

Havaalanndaki Gvenlik nlemleri

Havaalan zellikleri
Bir havaalann ciddi ve kk kazalarn sk sk meydana geldii, ok byk bir tehlike
alandr. Kazalar bir nedeni olmadan asla meydana gelmez. Bir havaalan alan tm personel tm
bu gerein farknda olmal ve uygun salk ve gvenlik prosedrleri olmaldr.
Havaalannda aadaki zellikler dikkate alnmaldr:
1.Birbirine yakn birka byk ok amal binalar.
2.Uaklarn ve aralarn taxi ilemi srasnda meydana getirdii kark trafik.
3.Uak zerindeki servis ve bakm ilemleri.
4. ok eitli sayda servis ve bakm yapmak iin personel ve aralar.
5. Ambulans, yangn sndrme v.b aralarn kaza ya da kme durumunda her noktaya kolay,
gvenli eriimi olmas gerekir.
6. Tm ynlere mmkn olan uu hatt boyunca geit.
Havaalan Trafii
1.Havaalannda her kullanc, genel trafik kurallarna uymak zorundadr.
2. Yrme veya havaalannn zerinde sr iin zel izin gereklidir, kii ve aralar belirli bir grup
ile snrldr.
3. Pistte yaplan hareketler ancak hava trafik kontrol (Kule) izniyle olur.
4. Genellikle apronda maksimum hz 30km / h ile snrldr. Bu hz limiti, yangn sndrme,
kurtarma ve operasyon aralar ve ambulans iin geerli deildir.
5. Uak taxi ilemi daima yol hakkna sahiptir. Dier tm aralar iin yol hakkn alma sras
aadaki gibidir:
Optik ya da akustik uyarlar akken, yangn sndrme aralar, ambulanslar, kurtarma
aralar, polis aralar,
alan sprme makineleri.
Tespit klar ak dier aralar.
Gece boyunca ya da kapal havalarda farlar ak ve ksa olmaldr.
Havaalannda ak kullanm aralar iinde sigara kesinlikle yasaktr.
Uak park ve taxi ilemi srasnda gvenlik mesafeleri etrafnda emniyet hatlarna kesinlikle
uyulmaldr.
Uu hattnda dzenli olarak alan aralarn zel iaretleri (rnein, Emniyet renk veya
bayraklar) olmaldr.

13

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Uak Grlts

alan bir motor tarafndan retilen grlt iitme kaybna neden olabilir. 85 desibel (dB)
zerindeki grlt seviyesi zellikle tehlikeli ve iitmede onarlmaz hasara neden olabilir. Motorlar
alt zaman aadaki blgeler tehlikelidir:
1. Hava giri blgesi
2. Trbin dnme blgesi uan her iki tarafnda gvde sa ve sol tarafta krmz iaretler ile
gsterilir.
3. Egzoz blgesi motor jet borular arkasndaki yksek scaklk ve yksek hz egzoz gazlar.

14

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Dner kanatl uaklar iin aadaki kurallar uygulanr:

1.Motor ve giri / egzoz kanal dzenlemeleri.
2. Ana rotor disk:
3.Kuyruk rotor diski:
Kuyruk rotor diskinden haberdar ol. Yksek hzlarda rotor disk ekici hale gelebilir .
ekil 3 orta boy bir zemin motor operasyonu srasnda sava ua iin minimum gvenlik
mesafelerini gsterir. Dier uak tipleri iin mesafeler nemli lde deiebilir.
rnekte ekil 3 gsterilen minimum gvenlik mesafesi 6m (balang srasnda) veya bota
4m. Motor alrken tehlike blgesi iinde alan personel bu gvenlik mesafelerini bilmelidir.
Tehlikeler ile ilgili bilgi sahibi olunmaldr.
Motor alrken, gvdenin her iki tarafnda da trbin dnme blgelerinden kanlmaldr.
Krmz iaretler ile gsterilirler.
Sorumlu teknisyen motorlar almaya balatlmadan nce uan etrafnda tm tehlike tespit
etmeli ve gidermelidir.
15

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Uu Hatt Gvenlii
Kazalar nlemek her trl uak personelinin sorumluluundadr. Kaza riskini azaltmak iin,
uak iinde veya evresinde alrken uyulmas gereken gvenlik nlemlerinin listesi yerel alma
bltenleri veya Maintenance Manual'lerde yer almaktadr.
Bu nlemler, herkes tarafndan dikkate alnmaldr.
Tm personel aadaki genel gvenlik nlemlerine uymak zorundadr:
1.Kokpit kontrollerinin veya elektrik devrelerinin ksa devre olmasn nlemek iindir.
2.alma ayakkabs veya bot, yapy ve balant paralar korumak iin yumuak tabana sahip
olmaldr.
3.Uak servisi srasnda tehlikeli blgeler iaretlenmelidir. rnein; radyasyon tehlikesi.
4.Uak motorlar altrlmadan nce personel ve ekipman blgeden uzaklatrlmaldr.

Uan Balan Prosedr

Maintenance manuale uygun olarak bal olacaktr. Takip edilmesi gereken ana kurallar:
1.Ana ve burun ini takmlar gvenli durumda olmaldr.
2. Ak ana alteri OFF konumunda olmaldr.
3. Kaplar, kargo kaplar, kontrol panelleri vb. kapal olmaldr.
4. Hava girileri ve pitot aklklar uygun bir ekilde kapatlmaldr.
5. - Kablolar veya balama paralar, lastik ya da ini takm dikmeleri tek tarafl bir basn kayb
durumunda ar gerginlii nlemek iin gevek olmaldr.
6. Yer kilitleri monte edilmelidir.
Yabanc Madde Hasarlar
Uak iinde ve evresinde yabanc cisim varl her zaman bir tehlikedir. Bu nedenle tm
personel byk bir zen ve bilin ile hareket etmelidir. Aadaki liste, olas yabanc cisim
zararlarnn baz kaynaklardr:
1.Kum, toz, amur ve gevek talarn uak motoru iine ekilmesi personelin, civardaki dier
uaklarn ve ekipmanlar zarar grmesine neden olur.
2.Dikkatsiz personeller tarafndan uak iinde braklan aletler can ve uak kaybna neden olur.
3. Yanllkla boru hatlar iinde braklm bir malzeme sistemde tkanmalara sebep olabilir.
4.Sistemi, kirlenmi akkanla tekrar doldurmak sistemde hatalara sebep olur.
5.Ekipmanlarn yerde yanl istiflenmesi, bakm stantlarnn yanl alana koyulmas ve yanl yerde
park freni uygulanmas.
16

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Yabanc Madde Hasarlarn nleme Yntemleri

Tm personel tarafndan bireysel sorumluluklarnn tamamen farknda olarak ve aadaki
temel gvenlik kurallarn gzlemleyerek yabanc cisim hasar en aza indirilebilir:
1.Uakta bir i balamadan nce aletlerin numarasn kontrol edin ve tamamladktan sonra tekrar
kontrol edin. Herhangi bir terslik rapor edilmelidir.
2. Herhangi bir yabanc cisim, rnein; cvata, somun, pul vb. kullanmdan hemen sonra ya da uak
iinde yere dt zaman hemen kaldrlmaldr.
3.Asla den bir para iin ok kk kazaya sebep olmaz demeyin, olabilir.(Ve olacaktr.)
4.Yakt ve hidrolik borular gibi borular doru kapakla kapatn. Yapkan kapaklardan kullanmayn,
karrken statik elektrik ile yklenir.
5. Yabanc maddeleri eriim kaplar ve panelleri kapatmadan nce kontrol edin.
6. Temizlik, hijyen testi yaplmadan (contamine olabilir) akkanlar kullanmayn.
7. Bir hata oluursa, ne olursa ilgili amire rapor edin.
7.1.2.5.

Genel Gvenlik Kurallar

Gevek Maddeler
Uakta aralar ve dier gevek maddeleri brakarak ayrlmak uu kontrollerine zarar
verebilir. Hava uakta gevek bir enin konumunu kolaylkla deitirebilir manevra zaman, kontrol
kilidi ve uan kontrol kayb nedeniyle dmesine neden olur. Bu nedenle byle bir riski nlemek
iin her trl tedbirin alnmas gereklidir.
Bir uak zerinde yaplan herhangi bir iin tamamlanmas sonrasnda, gevek madde iin
gerekletirilen ilgili alma tam ve eksiksiz olarak onaylanm ve imzalanm olmaldr.
Tm aletler ve ekipmanlarla kontroller yaplm olmal ve ilgili belge imzalanm olmaldr.
Bu imza, kullanlan tm alet ve ekipmann ve gevek bir maddeyi kontrol ettiini belgeler. Herhangi
bir nedenden dolay kayp bir alet ya da ekipman varsa uak zerinde daha fazla aratrma
yaplmaldr.
Switchler ve Butonlar
Kokpitteki switch ve butonlara ne olduunu bilmedike asla dokunmayn. Yanl ilemler
tehlikeli olabilir ve uak ya da personelin zarar grmesine neden olabilir.
Birok switch ve buton yanl ilemlere kar korumaldr. Kokpitte girerken her havac bu
switchleri ve butonlar kontrol etmelidir:
1.Kontrol cihazlar.
2.Ekipmanlar.
3.Motor start butonlar
4. Silah ve fze dmeleri.
17

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

5.Yangn sndrme switchleri

6.Yakt boaltma switchleri.
7.Bomba kurulum panel switchleri.
8.Kalk niteleri iin switchler.
Poliretanlar
Sprey veya dier pskrtme yntemleri ile uygulanan poliretan boyalar, salk iin
tehlikelidir. Aadaki nlemlerin alnmas gerekir:
1.Bu tr boyalar kullanan tm personel ellerine koruyucu krem srerek kendilerini korumaldr.
Sramas halinde derhal sabun ve su ile ykanmaldr.
2. Bu boyalarn kullanld alanlarda sigara imek ve yiyecek yemek yasaktr.
3. Koruyucu maskeler giyilmelidir.
4. Hava sis konsantrasyonu dk tutmak iin her trl aba sarf edilmelidir.
5.Hava temizlenene kadar hangara kimsenin girmesine izin verilmemelidir.
6. Bir fra veya rulo kullanlaca zaman maske taklmaldr.
Sktrlm Gazlar
Gazlarn depolanmas iin tasarlanm silindirin normalde manuel durdurma vanas elikten
imal edilmi ve bir basn reglatr ve basn gstergesine sahiptir.
Silindirin zerinde bir renkte boyanmtr ve ierik ad zt renkte byk harflerle baslmtr.
Uaklar tarafndan kullanlan yaygn gazlar unlardr:
1.Sktrlm hava (Uak sistemleri)
2.Sktrlm nitrojen (Sistemler, tpler ve asi)
3.Sktrlm oksijen (Mrettebat / yolcu hayatta kalma)
4.Karbon dioksit (Yangn sndrcler)

18

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Gazlar iin renk kodu iaretleri ok nemlidir. nk yanl bir gaz bir sistem ya da bileen
iine yanllkla dolarsa ise mrettebat ve uak iin felaket olabilir.
Gaz silindirleri ile oluan ciddi kazalarn ou yanl ve hatal depolama sonucu oluur.
Uygun gvenlik nlemleri ve gaz silindirleri tama ve kullanm ile ilgili emniyet kurallarn bilen
her silindir operatr dorudan sorumluluk sahibidir.
Sktrlm Hava
Yksek basnl hava ve yalama ekipmanlar ile alrken nlemler her zaman dikkate
alnmaldr. Sktrlm hava ve yan vcuda temas ciddi yaralanmalara neden olabilir. Bu nedenle
yksek basnl hava veya ya giysiye, ellere veya vcudun herhangi bir dier blgesine asla
yneltilmemelidir.

19

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Asla sktrlm havay bakasna dorultmayn. Asla sktrlm havay kk paralar

temizlemek iim kullanmayn yanllkla gze veya vcudun dier paralarna gelebilir.
Oksijen
Ya veya gres ile temas saf oksijen, kendiliinden bir patlama ve ardndan yangn sebep
olabilir. Bir oksijen sisteminde herhangi bir sznt, valf ve boru hatlar temiz olmad srece
tehlikelidir.
Takm Tezghlar
Hareketli makine paralar her zaman bir tehlike kaynadr. Her zaman beklenmedik
tehlikeli bir durum dikkatinizi datr ve konsantrasyonunuzu kaybetmenize neden olur.
Bir kaza nlemek iin tek gvenli yol bir ekilde kalc olarak tehlikeli tm blmleri ve
alanlar korumaktr.
leri Seviye Salk Tehlikeleri
Radyasyon
Radar ekipman mikrodalga radyasyonun kaynadr ve salk iin ok tehlikeli olabilir.
Personeli kendi sal iin herhangi bir test ya da transmisyon srasnda uzakta tutmak gerekir.
Uaklarn radar ekipman, yarap 15 m olan bir tehlike blgesinde altrlmaldr ve lmcl
tehlikeler belirten tabela yerletirilmelidir.
Baz byk uaklarn Radyo setlerinde kullanlan radyo valfleri baz radyo-aktif maddeler
ierir. Bu valfler turuncu renkli bantlar ya da radyasyon tehlikesi yazs ile tanmlanr. Bu valfler
zararl paracklar aa kartabilir ve toz veya buharlar teneffs etmemeye dikkat edilmelidir.
Krk bir radyo-aktif valf paralarna plak elle dokunulmamaldr. Bir radyo-aktif valf krk ise
grevli bakm mhendislii personeline hemen danlmaldr.
Bir x-ray makinesi, insan vcudu zerindeki olumsuz etkisi nedeniyle potansiyel bir tehlike
kaynadr. Bu nedenle x-ray cihaz, altrma yeterlilik belgesine sahip olmayan kiiler tarafndan
altrlmamal veya test edilmemedir.
Temizlik Malzemeleri
Bu malzemeler uak paralarndan kir kartmak iin kullanlr ve nlem alnmad takdirde
vcutta tahrie neden olur. Bu malzemeler ile almaya balamadan nce bir krem ellere
uygulanabilir.
Ek olarak, lastik eldiven giyilmelidir dier dermatit veya dier inflamasyon maddeler cilde
deebilir. almalarn tamamlanmasndan sonra ellerinizi su ve sabun ile ykayarak temizleyiniz.
Personel temizlik svlarn kullanrken dikkatli olmaldr. Bu maddeler zehirli olabilir. Bu
zellikle trikloretilen ve karbon tetraklorr geerlidir. Bu temizleyiciler kullandktan sonra 30dk. ok
dikkat edilmelidir. Bu svlarn nikotin ile temas zehir oluturabilir.
Bir yerde temizlik svs ile alrken etkilenmenin ilk belirtileri, uyku hali, ba ars veya
arl gzler olabilir. Bu belirtilerden herhangi biri meydana gelirse derhal temiz hava almak gerekir.

20

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Metil-Bromr
Metil bromr, yangn sndrclerde kullanlan bir svdr, ate ya da scak malzeme ile
temas halinde toksin gaz oluturur. Bunun yan sra sv olarak ortaya kan gaz, ciltte yanklara veya
kabarcklara neden olur. Sv ellere veya vcudun dier blmlerine srar ise, etkilenen ksm derhal
sabun ve su ile ykanmaldr. Buhardan etkilenen personel sigara imemeli ve acil tbbi yardm
almaldr.
Yangn sndrcler kullanlan baka bir kimyasal temizleyici karbon tetraklorr. Etkileri ve
alnmas gereken nlemler, yukarda akland gibi ayndr.
7.1.2.6 Yangn
Yangnlar genellikle A,B veya C eklinde aadaki gibi snflandrlr.
A Snf:
Yangnlarn ou A snfdr, ahap, kt ve bez gibi malzemelerin yanmas buna rnektir.
Bu tip yangn, en etkili olarak su ile sndrlr.
B snf:
B snf yangnlar parafin, benzin, boya, vernik, ya ve gres yalar gibi yanc svlarndan
oluan yangnlar gsterir. En etkili sndrme yolu, kpk veya oksijeni hari dier sndrcler ile
sndrmektir.
C Snf:
C snf elektriksel ekipman ve kablolardan kan yangnlar gsterir. Sndrmek iin en
gvenli yntem kuru kimyasal toz kullanmaktr.
7.1.2.7

Portatif Yangn Sndrcler

Portatif yangn sndrcler genellikle kk yangnlara yangn ilk fark eden kii tarafndan
ilk mdahale olarak kullanlr.
NOT: rneklerde ngiliz standartlarna gre renk kodlar kullanlr. Dier lkeler farkl
standartlara sahiptir.
Kuru Kimyasal Toz Yangn Sndrcleri
Kuru kimyasal toz yangn sndrcler, arlkl olarak kk yangnlara annda mcadele
iin tasarlanmtr. Ak mavi renklidirler. Daha byk yangnlarla, ayn anda birka sndrc
kullanm ile mcadele edilebilir. Normalde yangn sndrme iin kullanlan kuru kimyasal toz
sodyum hidrojen karbonat tozudur. Kuru kimyasal toz B snf ve C snf yangnlar sndrmede
kullanlr.
Kuru kimyasal toz ar yanan yangnlar ile mcadelede ok etkilidir. A snf yangnlar,
tekrar yanabilmesi tehlikesi nedeniyle su ile tekrar sndrlmelidir.

21

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

22

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Tipik sndrcler 12kg (26,5 Ibs) ya da 6kg (13,2 Ibs) kuru kimyasal toz ile doldurulur.
Kuru kimyasal toz sndrcler aadakileri ierir:
1.Kuru kimyasal toz ieren silindir gvde.
2.Tama kolu.
3. Dearj kolu ile birlikte pskrtme hortumu.
4.Karbon dioksit (CO2) silindir.
5. Karbon dioksiti serbest brakmak iin dner valf.
Bir basn rahatlatma valfi sndrme ekipmanlarn basnca kar korur. 24 bar(Yaklak
olarak 350 psi)
Rotary valf alarak CO2 tamamen serbest braklr. Gaz borular zerinden akar ve ek
valfler sndrc gvdesi iindedir. Yava yava alrken kuru kimyasal toz ve yangn sndrc
gvdesi iindeki basn ykselir.15 bar(Yaklak olarak 220 psi).
Yangn sndrc artk kullanma hazrdr. Boaltma kolu altrldnda, kuru kimyasal
toz, hortum ve pskrtme ucu zerinden ile gaz basnc ile boaltlr. Boaltma kolunun serbest
braklmas ile kuru kimyasal toz kesilebilir.
altrma ve Kullanma
1.Yangn sndrcy, desteinden karn.
2. Pskrtme ucunu vcudunuzdan uzak bir yere yneltin.
3. Rotary valfi tam olarak an. Sktrlm gaz, gerekli basnca ulaana kadar bekleyin.
(Tslama sesi sonras 4 ile 5 s durana kadar)
4. Sndrmek iin denemeden nce yangn sndrme tozu kk bir patlama ile boaltlr. Bu
sndrcnn aktive edilmesini salar.
5. Eer mmknse, yangn yerinden gvenli bir mesafede durun: 3 - 5 m (9,8-16,4 ft) sndrme
etkisi bir toz bulutu gibi oluur.
6.Kuru kimyasal tozu boaltmak iin ksa bir patlama balayacaktr. Gvenlik iin basnl hortumu
(elinizin arkasnda) tutun.
7.Mmkn olduunca yangndan uzak durun (Kendinizi yangna kar korumak iin).
8. Kuru kimyasal tozu yangna doru ynlendirir ve tm yangn kapsayacak ekilde pskrtn.
Sv yangnlarna dorudan pskrtmeyin (B snf).
10. Kullanmdan sonra, ba aa evirin ve yangn sndrme hortumunu tutarken boaltma koluna
basarak sndrcdeki tm basnc serbest brakn. Sndrcy desteine tekrar takmayn ama
hemen yeniden doldurun.

23

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Su Yangn Sndrcleri
Su yangn sndrcler, kuru kimyasal toz yangn sndrclere tasarm olarak ok benzer
ama yan tarafnda CO2 iesi vardr. Kimyasal sndrcler yerine bu sndrcler su ile
doldurulur. Renkler krmzdr.
Su, elektrik tesisat yangnlar hari, A, B ve C snf yangnlar sndrmek iin
kullanlabilir. Suyun avantaj kat (A snf) yangnlar sndrebilmesidir.
altrlmas ve kullanm kuru kimyasal toz yangn sndrclerle ok benzerdir.
Karbon Dioksit Yangn Sndrcler
CO2 yangn sndrcler, elektrik sistemi, boya atlyeleri gibi yerlerde kan yangnlar
sndrmek, kk yangnlar ile mcadelede ve az miktardaki sv yangnlarn sndrmek iin
tasarlanmtr. Renkleri siyahtr.
Karbondioksit elektriksel olarak iletken deildir ve herhangi bir kalnt brakmaz. B snf
yangnlar iin idealdir ama ayn zamanda kk A ve C snf yangnlar sndrmede de
kullanlabilir. Karbon dioksit (Havadan 1,5 kat daha ardr) yangn sndrr ve atmosferik
oksijenin paralarn ortadan kaldrr. Karbon dioksit ek bir soutma ile yangn sndrr.6kg(13,2
Ibs) yaklak olarak 3.000 I (792,5 gal) karbon dioksit gazna eittir.

24

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

CO2 yangn sndrcleri aadakileri ierir:

1.Genellikle 6 kg(13,2 Ibs) ile CO2 ile doldurulmu elik silindir.
2.Tutma kolu.
3.Boaltma valfi.
4. Yksek basn hortumu.
5. Pskrtme bal veya tp.
Yangn sndrc el ark ile aktive edilir. Boaltma valfi alarak, sv karbondioksit
yksek basn hortumu zerinden akar ve kar tp geniler.
Boaltma valfi, basncn birikmesini nlemek iin bir diyafram ile bir gvenlik cihaz
iermektedir. Diyafram rptre olduunda, yeil veya krmz bir kapak disk krmz-beyaz izgili
belirten diski aa karr.CO2 serbest braklr.
50 C (122 F) stnde(tropikal alanlarda) test ederken CO2 arj azaltlmaldr.CO2 basncnn 186,4
bar(2.702 psi) gememesi iin gvenlik cihazyla CO2 serbest braklr.
NOT: arj faktr: arj kilonun hacimle orandr.

Tedbirler
Yangnlar can, ekipman ve malzeme kayplarna neden olabilir. Bu nedenle tm personel
sndrcler ve yangn nlemek iin gerekli eitim almaldr. Tm yangn sndrcler her zaman
hazr olmaldr.
Aadaki ek kural ve hususlar dikkate alnmaldr:
1.Sigara ve yangn karabilecek malzemelerin kullanm apronda, hangarda, bakm atlyelerinde,
gvenlik iaretleriyle belirtilmi yerlerde, ayrca 15 m iinde park edilmi uaklar ve yakt ikmali
tehizatlar evresinde yasaktr.
2. ten yanmal motor ile ara ve yer ekipman, hangarlar ve uak onarm atlyeleri, ticari gvenlik
hkmlerine gre, rnein, havalandrma sistemleri oluan gazlarn yanma kn nlemek iin
sahip olunmas gereken bir sistemdir.
3.
- Uak hangarlar ve tamir atlyeleri veya yaknndaki kullanlan yalar ngrlen dearj cihaz ile
donatlm tanklarda saklanmaldr.
- Bo yakt yksek basn saklama kaplar gibi tehlikeli maddeler, hangarlar ve tamir atlyelerinde
tutulmaldr.
- Yanc atklar (Ya kalntlar, temizlik malzemesi, vb.) sk kapanan kapaklar ile donatlm zel
iaretli metal kaplarda toplanmal ve saklanmaldr.
- Tm yanc svlar gvenli aleve dayankl depoda muhafaza edilmelidir.
25

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

- Yalar ve gresler, boyalar, reine ve toksik maddelerden ayr tutulmaldr.

Kirlenmi tm temizlik malzemeleri doru kutularda imha edilmelidir.
Genellikle spontan atk yangnlarn nlemek iin konteynrlar boaltlmaldr. Atk ya
kutular ve benzeri kaplar boaltlmal ve kullanmdan sonra temizlenmelidir.
1.Tehlikeli maddelerin depolanmasna, zellikle radyo-aktif maddelerin, sadece zel izinle ve ilgili
gvenlik nlemlerinin olmas kouluyla izin verilir. zel olarak belirlenmi yerler dnda, ambalaj
kutular, yk depolama, malzeme, cihazlar, vb. sadece zel izinle izin verilir.
2. Havaalan tehizatlarnn kirlenmesinden kanlmaldr. Gerekli olduu kadar atk ya
konteynrlar kullanlmaldr.
3.Sadece normal atk su kanalizasyon sistemi iine atlabilir. Suyun kirlenmi olabileceine dair
herhangi bir phe varsa, radyo-aktif madde veya yakt, ya, vs. gibi zel kaplarda saklanmaldr ve
mdahale edilmelidir.
4. Resmi ulusal emniyet kurallarna dikkat edilmelidir.
Acil Durum Yangn Sorular
Bir yangn ktnda bunlar biliyor musunuz?
1.Nasl (Nereden) gecikmesiz yardm alnr?
2.Yangn alarmnn sesi nasl?
3.En yakn yangn noktas nerede?
4.Yangnla mcadele nasl doru olarak yaplr?
5.En yakn acil k nerede?
Eer bilmiyorsanz, hemen renin!

26

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.1.2.8

Petrol, Yalar ve Kimyasallarn Kullanm

Pistonlu motorlar iin yalayclar, ham petrol trevleri ve trbin yalardr, bugn ise
tamamen sentetik yalardr. POL (petrol, oil, lubricants) hidrolik yalar, su metanol karmlar, zel
yalar, temizlik svlar, zel bir gres yadr. POLn her tipinin veya spesifikasyon numaras
geerli klavuz izgileri dorultusunda kullanlmaldr. POLn depolama sresine, paketin zerinde
belirtilen tarihlere gre uyulmaldr.
POLn yer destek ekipmanlar, tr ve miktar doldurulmas belirten dolum boyutlarna
gre yaplmaldr.

27

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Benzinlerin Kullanm
Havaclk yaktlarnda tetra etil kullanm nedeniyle (% 0.06 ila% 0,12) toksik iermektedir.
Oksit silindir iinde egzoz gazlar, egzoz tpleri ve aero motor yalar biraz toksit ierebilir.
Havaclk yaktlar -25 Cde yanma noktasna sahiptir. rnein, bu scaklkta yaktn
yzeyine buhar verilirse hemen yanmaya balayacaktr. Bu nedenle, uan evresinde sigara ve ak
ate ile almak kesinlikle yasaktr.
Trbin yaktlar(JET A/JET A1) yksek slfr oran (% 0,2 ile % 0,4 ) nedeniyle ciltte
tahrilere neden olabilir.
Yalarn Kullanm
Pistonlu motorlar iin zel viskozite zellikleri ile mineral yalar kullanlr. Gaz trbinli iin,
dk scaklklarda bile ince sentetik yalar kullanlr.
Yalar zellikle eski ya, ksa sre temas etse bile cilt zerinde tahrie neden olabilir.
Yalara uzun sre maruz kalmaktan kanlmaldr nk motor yalar bolca kimyasal ierir.
Hatalar nlemek iin yalar sadece kutusundan alnmaldr.
Kimyasallarn Kullanm
Slfrik asit, hidroklorik asit ve nitrik asit korozif zellikleri nedeniyle son derece tehlikeli
maddelerdir. Hidroflorik asit, andrc ve zehirli zellikleri nedeniyle son derece tehlikeli bir
malzemedir.
Dahas, personel zerinde ok byk tehlikeleri vardr. Is veya radyasyon ile alrken
tehlike potansiyeli yksek kan dolam nedeniyle artar. Yksek hava nemi ciltte kabarma yapar ve
bylece daha ak hale getirir. Yukarda belirtilen nedenlerden dolay, vcut paralar ok byk
tehlike altndadr, tehlikeli kimyasallar ile ilgili temas yoluyla cilde girinimi nlemek iin uygun
ekilde korunmu olunmaldr.

28

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Atlye almalar
Aletler, Ebatlar ve Ayarlar
Aletler ve Test Ekipmanlar
Aletler ihtiya olduu zamanlarda uygun bir ekilde ve trlerine gre depolanmal ve hazr
bulundurulmaldr. Kullanmdan sonra btn aletlerin eksik ve kusurlu olmamas iin kontrol
edilmeli ve uygun bir ekilde yeniden depolandrlmaldr.
Yer servisinde uygulanan ana kural her bir uygulamadan sonra alma esnasnda ortala
braklan ara gerelerin yerlerine konulduu kontrol edilmelidir.

Aletler, paralar ve temizlik gereleri asla yerlere konulmamaldr.

alma sonras aletlerinizin eksiksiz olduunu her zaman kontrol ediniz.

zel aletler ve test ekipmanlar uygulanabilir kullanma talimatlarna gre

kullanlmaldr. Denetim zaman dahi uygulanmaldr.

Pnmatik, hidrolik ve elektriksel test ekipmanlar ile alrken ok daha dikkatli olmak
gerekir. Maksimum basn veya voltaj deerleri geerli uygulamay yerine getirebilecek
derecede iyi olmaldr.

Ayarl test aletlerindeki ana gstergeler ayarl tutulmaldr ve kullanmdan sonra

uygunca depolanmaldr.

EASA Part 145'e gre ekipman, aletler ve materyaller

EASA Part 145.A.40 ta nerilen ekipman alet ve malzeme hakknda kurallar :
a) irket, gerekli ekipman alet ve malzemeyi onayl i kapsamnda gerekletirmeye izin
vermeli ve kullandrmaldr,
1) Yapmcya zgn belirli alet veya ekipmanlar kullanlmaldr. Eer otorite bu ekipmann
yerine baka ekipmanlar tanmlamyorsa.
2) Ekipmanlar ve aletler daima msait olmaldr.
3) Onaylanm bir bakm merkezinin yeterince uak eriim ekipmanna ve muayene
platformuna sahip olmas gerekir.
b) irket btn alet, ekipman ve belirli test ekipmanlarnn uygun olann kontrol etmeli ve
standarda gre kalibre etmeli ve tamir edildiinden emin olmaldr. Standart kullanlan ayarlarn
dosyas ve izlenebilirlii irket tarafndan muhafaza edilmelidir.

29

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Fit ve Tolerans
Tanm
Mhendislikte tolerans, reticinin belirledii nesnenin zelliine gre nominal ls ve izin
verilen alandr.
Toleransn amac mesela hatal scaklk veya hatal hat voltaj gibi kontrol edilemeyen
faktrlerin gecikmelerini nlemektir. rnein; elektriksel zellii diren olan 100 Ohm deerindeki
diren % 1 gibi bir toleransa sahiptir. Bu u anlama gelir. 100 Ohm luk her hangi bir diren 99 Ohm
ile 101 Ohm arasnda kabul edilebilir deerdedir. Kesinlikle 100 Ohm deerindeki diren
nitelendirilmesi mantkl deildir. nk diren scaklk ve herhangi bir faktrle deikenlik
gsterecektir.
Tolerans, belirtilen nominal deerin yzdelii veya belirtilen bir faktr olabilir. Nominal
deerden maksimum sapma, izin verilen deerin net alan veya yaymc standardyla adlandrlan
bilgi belirtilidir. Tolerans 40+-0.1 mm gibi simetrik veya 40+0.2/-0.1 mm gibi asimetrik olabilir.
Sapmalar ve Toleranslar
Geerli apn sapmas istenen apa baldr. Deliin kalitesi aft yzeyinin yapsna ve
istenen aptan geerli apn yapsna baldr.
Tolerans alannn genilii
Ana apn ebatna ve istenen kaliteye baldr. Tolerans dereceleri tolerans alannn
geniliini verir ve standartlatrr. Tolerans dereceleri IT ile tanmlanr (ISO standartlar iin.) ve 1
den 18 e kadar numaralandrlr.
ekil 1 de alttaki blmde verilen standardn haricinde gsterilmitir.

30

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

31

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Tolerans derecesi sadece tolerans alannn geniliini verir ama sfr hattyla ilikili alann
pozisyonu deildir. Pozisyonlar metinde gsterilir.

32

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Fit

aft ve deliin yksek sapmasyla aft ve delik arasnda maksimum boluk olur. aft ve
deliin az sapmasyla minimum boluk oluur.
Transition fit ' de delik ve aftn yksek sapmas maksimum boluk oluur. Delie izin
verilen ap maksimum, aft ise minimum apa sahiptir. Eer aft maksimum apta ve delik
minimum apta ise az sapma yapar. aft ap delikten dzgn ve genise burada aft delie
bastrlmaldr. Bylece aftn verdii gei boluu ve genilii olumaz (sk geme dediimiz
durum) . Interference fit de aft ap her zaman delikten birka mikrometre genitir.

33

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Aletler ve Ekipmanlarn Kalibrasyonu

Kalibrasyon, belirli koullar altnda, bir lme cihaz veya bir lme sisteminin verdii
deerler ile lm standartlar ile gerekletirilen ve bunlara karlk gelen deerler arasndaki
ilikiyi kuran ilemler ( lmler ) dizisi olarak tanmlanr.
Bizler, aletlerin, cihazlarn, test aletlerinin doru altklarna, dzgn deerler ltklerine
gvenmeliyiz. Bu sebebten dolay toollarmz zaman zaman kalibre etmeliyiz. Btn l aletlerinin
kendine zg tolerans lme yntemi vardr. Bu llen deerlerin toleranslar, limitleri, cleranslar
hakknda belirsizlik, tereddt daima olacaktr.
Toollar kullanrken, kk toleranslar ve byk toleranslar olacaktr bunu bilmeliyiz..
Kalibrasyon ileminde; retimde kullanlan test / l aleti veya cihazlarn sapmalar belirlenir,
hatalar dzeltilir. Periyodik olarak yaplan kalibrasyon ilemi neticesinde hatalar minumuma
indirgenir.
Organizasyon, bakm yetki kapsamndaki ileri yapmak iin gerekli tehizat, takm ve
malzemeye sahip olmaldr.
Gerektiinde, takm, tehizat ve zellikle test tehizat, faal ve hassas durumda olduunu
belirlemek zere, sivil havaclk otoritesinin kabul edecei bir standarda gre kontrol ve kalibre
edilmelidir.
Takm ve tehizatn bakm ve kontrol iin bir prosedr olmal ve kalibrasyonu gerekenler
belirlenmi periyotlarla kalibre edilmelidir.

Her Takm ve tehizat, bir sonraki bakm, kontrol ve/veya kalibrasyonun ne zaman
yaplaca anlalacak ekilde etiketlenmelidir.
Kalibrasyonu gereken her hassas takm ve tehizat iin kayt tutulmal ve yaplan
kalibrasyonlar ve kullanlan standartlar bu kaytta gsterilmelidir.
Kontrol, servis ( bakm ) ve kalibrasyon periyotlar, imalatnn tavsiyelerine gre
belirlenmelidir. Bakm organizasyonu, gerekesini gsterebilirse, farkl periyotlar da
uygulayabilir.

Kalibrasyon etiketi
Kalibrasyon etiketinin 3 tipi vardr.
1genel tip, unlar hakknda bilgi verir

Son ayarn tarihi

Yetki kodu ieren deneti ile ayar uygulayan

Bir sonraki ayarn ay ve yl

Etiket yeil arp ile iaretlidir. Bu ekipmanlar lm iin kullanlmaz.

3. tip etiket ise ekipman iin kullanlan yuvaya kk olan genel etiket tipidir. Bu etiket sadece bir
sonraki iin tarihi gsterir.

34

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Kalibrasyon Tablosu Ve Ekipmanlarn Ayarlanmas

Kalibrasyon program ayda bir dzenlenir ve kts alnr
Ekipman listesi tm ekipmanlarn ve aletlerin ayarlanmasn salar. Bu liste unlar ierir.

Ekipmann ismi

Para tanm numaras

Kalibrasyon aral ve el kitab

lmlerin yapld ortam artlar lm sonularn dorudan etkileyebilecek nemli

unsurlardandr. Bu nedenle lm sresi boyunca ortam artlar kontrol altnda tutulmal ve kayt
altna alnmaldr.
Kalibrasyon ve Test yaplan alanlarn enerji kayna, aydnlatmas, stlmas ( Scaklk ve
Nem Kontrol ) ve havalandrlmas kalibrasyon ve testlerin doru ve uygun ekilde yaplmasna
olanak salayacak ekilde olmaldr.
Ayrca Kalibrasyon ve Test yaplan alan toz ve titreime kar korunmal, dorudan gn
almamaldr.

35

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Genel El Ve G Aletleri
aretleme Aletleri
izecekler
ekil 1 e bakn.
Yumuak olmayan metallerin markalanmasnda kullanlan sade karbonlu elikten yaplm
markalama aletidir. elik izici sac metal ilerinde sadece parann kesme izgisini iaretlemek iin
kullanlr. Bunlar kvrmlar veya gr izgisini iaretlemek iin asla kullanlmazlar. Alminyum
veya magnezyum sac malzemede elik izici kullanmak parada atlaa sebep olabilir veya
malzemeyi zayftr.

36

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Kurun Kalem
Sac metalde markalamann kalc olmayan iaretleyicilerle yaplmas iyidir.
Ancak Gaz trbinli motorlarn scak ksmlar veya pistonlu motorlarn eksoz ksmlarna
kurun kalemle herhangi bir iaretleme yapmayn. Scaklk karbonun metale emilimini salar ve
atlaa sebep olabilir.
Yine karbon ucun sert oluu malzemede izie neden olabilir.
Keeli aretleme Kalemi
Keeli iaretleme kaleminin yapsal teknisyenleri tarafndan geni kullanm sz konusudur.
nk dier iaretleme aralarndan daha iyi bir grnrm ve temiz keskin hatlar salar. Metal
yzeyini izerken deforme etmez ve keeli iaretleme kalemiyle yaplan izgiler alkolle slatlm
temizlik beziyle silinerek kolayca karlabilir.
ZIMBALAR
Noktasal Zmba
Noktalar, delik merkezlerini belirlememizde ve matkap ularna klavuz yapmas iin ok
uygundur. Noktalama ilemini kk bir eki yardmyla hafife vurarak yaparz. Merkezleme
zmbasyla sonradan geniletilir.
Merkezleme Zmba
Merkezleme zmba, noktasal zmbayla iaretlenen yeri geniletmeyi salar Merkez zmba
kr uca sahiptir ve yere gre yaklak 60 derece as vardr. Bu da kullanacamz matkap ucunun
as kadardr. Delmek iin yeterli derinlik olmal ve kesime balanmaldr.
Otomatik merkez zmbasna sahip bir teknisyen iaretlemeyi seri ve ayn kalitede yapar.
Bu zmba yay ykldr. Btn ihtiyac nokta zmba iareti ve basntr. ok fazla basn
uygulandnda yay ykl piston kurtulacak ve frlayacaktr.

37

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Transfer Zmba
Tayc zmba perin deliklerinin merkezlenmesi sabitlenmesi iin kullanlr. Bu zmba
perin delikleri gibi ayn apta gvdeye sahiptir ve merkezleme iin keskin bir noktas vardr. Bu
nokta, noktasal zmbann perin deliklerinin merkezleme iaretiyle ayn iareti yapar.

Pim Zmba
Pim zmba perin gvdesini skmek iin kullanlan nemli bir alettir.

38

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

METAL KESME G ALETLER

Dairesel Kesme Testere

Elektrikle alan tanabilir dairesel kesme testeresinde deiik apta az kullanlr. Bu

testerenin ba gerekli alara ayarlanabilir. Stringer deki hasarl blgeleri skmek iin ok pratik bir
alettir.
Bu testerenin avantajlar:

5 mm nin stndeki kalnlktaki metalleri kesebilir.

Klavuz deliine gereksinimi yoktur.
Sa metalin herhangi bir yerinden kesim yapabilir.

Yklemeden nce az, atlaklar iin dikkatlice kontrol edilmelidir. atlak az ayrlp
uabilir ve ciddi yaralanmalara yol aabilir.

39

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Pistonlu Testere
Pistonlu testere, elektrik gcyle alr ve genelde kl testere gibi alr. Kaba iler iin
kullanl bir alettir. Spar da ki hasarl blgeler ve kk stingerler de tamir amacyla kullanlr.
elii kaliteli olmak zorundadr ve metali kesebilmelidir. Kesme dii says uzunluktan fazla
olmaldr. Bu zellik, metalleri keserken nemlidir. Kaln metaller iin 6 mm kalnlnda kesme
ba kullanlmaldr. Eer iri kesme ba ince metallerde kullanlrsa, bak kayar ve krlabilir.

Pistonlu testere sa metal teknisyenleri tarafndan bazen dikkatsizlik yznden hatal

kullanlabilir. Pistonlu testerenin dikkat edilmesi gereken pf noktas testerenin etrafa kaymasn
nlemek iin sabitlemeye gayret edilmesidir.
Kl testere sa metal tamir ii iin kullanlan baka bir alettir. Elektrikle alr. Bazen
metal kanattaki delikleri veya kontrol yzeyini kesmek iin kullanlr. Kl testereyi kullanmann
avantaj ayarlanabilen ayaklardr. Bu sayede kenarlar konik olarak da kesilebilir. Bu alet ayrca
deiebilen kesme baklaryla metalden baka malzemeleri de kesebilir.
SAC KESME MAKASI
Sa makaslar, kaba kesimi iin kullanlan kk di serilerinden oluur.
Sa makaslarnn tipi mevcuttur.

El ile alan sa makas

Elektrikle alan sa makas
Pnmatik alan yarm ay kesici sa makas ( kesilen metal parann eklinden dolay)

40

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Atlye Aletleri
Giyotin
Giyotin sac metal ileri iin kullanlan en genel alettir. Elverili ebattaki kesici en fazla 1.2m
geniliindeki sac alminyum alamna izin verir.

Giyotinler klavuz kenara sahiptir ve tam olarak baa diktir. Karsnda metali skca
tutmaya yarayan kskac bulunur ve bylece parmaklarmz baktan uzak tutmu oluruz.
Giyotinler uygunca kullanlp muhafaza edildii zaman metal kesimi przsz ve
kenarlarnda minimum apak brakr.

41

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Throatless Shears

Bu kesiciler 10 l yumuak karbon sac metal ve 12 l paslanmaz elik kesmek iin en

ok kullanlr. Bu bak ismini ina etmekten alr. Gerek boazla ilgisi yoktur.
Herhangi uzunluktaki bir sac kesilebilir ve metal herhangi bir ynde dndrlerek dzensiz
ekilde paralar kesilebilir. Kesme ba levye ile kumanda edilir.
Rotary punch pres uak yaps tamir atlyesinde metal paralarda zmba delikleri amak iin
kullanlr. Bu makine kelerdeki yaraplar kesebilir. Conta yapmak iin veya delik gerektiren daha
birok i iin kullanlr.
Bu makine iki silindirik taretin birbirine birleimiyle biri dierinin stne yapy
destekleyecek ekilde monte edilmitir. Her iki taret senkronludur bu yzden birlikte dnerler. aret
pimlerinin her zaman uyumlu olduundan emin olun. aret pimleri makinenin sa tarafnda dnen
42

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

levyesinde kilitli pozisyonlarndan serbest kalabilir. Bu hareketle index pimleri tahrif deliklerden
ayrlr ve operatore taretleri istenen ebatta zmbalarla altrmaya izin verir.
Dnerken taretteki zmbay deitirmek index kolunu serbest brakr. stenen kalp vuruun
25mm iindeyse index kolu serbest kalr. Taret i dndrmeye zmba tutucunun zerine zmba tutucu
vuruun sonunda oluun iine kayana kadar taret dndrlmeye devam edilir. Tahrifli index kilitli
pimler kendi kendine deliine oturmasn salar. Ayn zamanda mekanik kilit aygtn serbest brakr
ve taretler uyumlu olana kadar zmbalamay engeller.
erit Testere

Sac metali kvrml hat boyunca kesildiinde, metal baktan ok kaln olduunda erit
testereyle kesim yaplr.
Bu testere ile herhangi bir metali kesmek iin gereken doru hz seeneini ayarlarz. Masa
yatrlabilir. Bu sayede ince metalde eik ve sivri ksmlar kesebiliriz.

43

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Kaydrma Kesme
Yuvarlak bak kenarlar kesmek dnda sacn i tarafndaki dzensiz izgileri kesmek iin
kullanlr. Alt kesme ba hareket ederken st kesme ba durur. Bu makine alt baa elle
balants ile kumanda edilir.
El le Kesme Aletleri
Sac metal makas
Popler sac makas uak bakm iinde kaba ekil ve ebattaki metalleri kesmek iin
kullanldr
Havaclk makas
Havaclk makas 3 ift setler halinde gelir. Sar sapl makaslar dz, yeil sapl makaslar sa,
krmz sapl makaslar sol keser.
Eeler
Yzeyden tala kaldrmak iin kullanlan aletlerdir.
Eenin iki eidi vardr.

Tek tarafl
ift tarafl
Eeleri eki veya keski gibi kullanmaktan saknn. Eeleri plastik klflar ierisinde
saklaynz.
apak alma aletleri
Hava matkab ya da delikten daha byk matkap ular perin deliklerinin kenarndaki
apaklar almak iin iyi aralardr.
Not: Bu kesicileri kullanrken sadece apaklar kaldrmak istenir. Hava delii amak istenmez.

44

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Sac Metalde Delik Ama

Matkap kullanarak
Eer delik kk ebatta ise matkap kullanlarak delik alabilir. Eer delik 20mm apnda ya
da daha genise gerekliyse zmpara kad ve przsz ee kullanarak ilem bitirilebilir.
Daire testere kullanarak
Daire testere ayn zamanda sac metalde delik amak iin de kullanlr. Bu tr testerelerin
matkap delii merkezi vardr. Bu dnerler farkl alarda olup, gereken ebatlarda delik ap
maximum ebatlara ular.60mm-70mm
Matkap ucu kullanarak

Sac metalindeki daha byk delikler matkap ucu yardmyla (ya da freze ba) kullanlarak
alabilir.(ekil 14 detay b)

45

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Deliin merkezi iaretlenmi ya da zmbalanmtr. Rot noktas yeri zmba iareti yerinde ve
deliin gerekli yarap kiri boyunca ayarlanm testere zmbalanmtr. Dner testere 360 derece
kavisle dnerek gerekli delik apyla izgi izen testeredeki basnc artrarak derece derece
derinleerek girintili kesmektedir.
Matkaplar
Matkap motorlar
Uak sac metal yaplarnda matkap deliklerinin byk ounluu kk delikleridir, Bu
yzden nadiren 6.4 mm mandrenden byk olan matkap motoruna ihtiya duyulur.
Elektrik motorlu matkap
Atlyelerde elektrik klnn uygunluu ve elektrik delme motorlarn greceli ucuzluu
kullanl haval delme aletleriyle karlatrlr. Deiken hz kontrol sayesinde kullanldr. Ama
elektrik delme motoru haval delme aletinden ar ve genitir ve uak yapsnda alrken sarsnt
meydana getirir
Pnmatik matkap
Sktrlm hava ile alan perin tabancalar, haval matkaplar uak yapsal tamirlerinde
kullanlr. Bu deliciler hafiftir ve iyi hz kontrol salar
En ok kullanlan tip 6.4mm mandrenli tabanca sapl modeldir. Bu delicinin hz ayar tetik
sayesinde ayarlanr. Ama eer maksimum hza ihtiya varsa reglatr son konumuna evrilerek hava
ayar kumanda edilir.
Matkap balantlar ve zel deliciler
Matkap dileri yapsal montaj ve yzeylerdeki deliklerde iyi delme salar. Matkap dileri
ok kullanldr. Vida somunu aarken veya herhangi bir yksek a gerektiren durum iin ok
kullanldr.
Perin skme aleti
Sac metal teknisyenleri tarafndan ska kullanlan hasarl uak demontajndaki perin skme
aletidir. Perin skme aleti deiik deliklere karlk gelen standart perin ebatlarn skebilir. Perin
ban krdktan sonra arta kalan gvdeye vurularak perin sklr.
Sa al balant
A motorlar limitli eriilen blgelerde delik amak iin dizayn edilmitir. A delme
motorunun iki standart as vardr. 45 ve 90 derece.

46

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Ylan balant
Esnek ylan balant limitli eriimli blgelerde kullanlrken al matkap veya balant
kullanlmaz. Ylan balant basite sa al balantnn yapt ayn ii yapar. Delinmi metale
balanmasna msaade etmeyen dzenli sapl bir motoru olan harika bir alettir.

47

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Uzatma Matkap

Uak yapsal uygulamalarnda kullanlan bir matkaptr.

Matkap
Matkaplar eitli materyallere delik delmek iin dizayn edilmitir. En genel tipleri sipiral
eklinde dner yivli olanlardr. Burgu eklinde. (twist drill). shank,body, flutes, land, web ve tip
ksmlarndan meydana gelmitir.
Bu tip matkaplarn u alar, delinecek deliin malzeme zelliine deiiklik arz eder.
Bu u alar; cutting angle (kesme as), clearance angle (matkabn serbest dnmesi iin
gerekli boluk a), web angle
Cutting angle:
Matkabn kesen ular ile gvde ekseni arasnda yapm olduu adr. bu a iki adet ve
eittir. Bu a genellikle 59 ve toplamda 118 dir. Baz yumuak malzemelerde bu a daha kk
tutulabilir.
Burgu tipli matkap alar hakknda temel baz bilgiler verecek olursak;
Yumuak metallerde: 90
elik alaml metallerde: 140
Titanyum da: 105 & 120
48

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

49

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ekillendirme Aletleri
Bkme aletleri
Press Brake
Bask fren sadece kalp yklemeye ayarlamaya ve durdurmaya, nitelikli ii tarafndan
salanr. Sonra say paralarn geliigzel ekillendirir.

50

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Cornice brake
ekil 21e baknz.
Cornice brake bakm atelyelerinde en ok kullanlan frendir, metal kalnlnn geni alann
kaplar.
Bunlarn normalde olduka keskin top-nose bar vardr, istenen radysn evresindeki barlar
yerletirilmi olabilir. st yaprak: bklmm yapran aralndan geriye hareket edebilir,
aksaklk doru olarak dzeltilmelidir.
Doru radys blou yerinde olduu zaman bklm metal frende kayar ve ayarl gr
izgisi radys blounun altndadr, st yaprak metala sk ekilde geirilir. Denge arlndaki
bklm yaprak, metal radys blounun stnden 90 dereceden daha az geri katlanr. Bu yzden
metal doru aya yaylanacaktr.

Cornice Brake'in eilme kapasitesi retici tarafndan belirlenir. Bu makinenin standart

kapasitesi 12-22 l sa metaldir ve eilme uzunluu 100 mmden 400 mme kadardr. Frenin
eilme kapasitesi eitli eilme yaprak barlarnn eilme kenar kalnl ile belirlenir.
Birok metalin eski ekline dnme eilimi vardr. Eer cornice brake 90 dereceye
ayarlanrsa(bklrse),metal eri yaklak olarak 87-88 derece arasnda bir a deeri alr. Bu
yzden,90 derece istenirse, cornice brake yaklak olarak 93 derece olmaldr.
51

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Bar Katlama Makinesi

Bar katlama makinesi bkm yapmak veya salarn kenarlarn(boyunca) katlamak iin
dizayn edilir.
Bu makine kk kenarlar, flanlar, balant yerleri ve telli kenar katlamak iin en uygun
makinedir. Birok bar makinesi, metal 22 lek kalnla kadar ve 1,000mmden daha fazla
uzunlukta kapasitesi vardr.

Bar makinesinin kullanmndan nce, materyal kalnl, katlama genilii,katlama keskinlii

ve katlama as gibi birok ayar yaplm olmaldr.
Materyal kalnlnn ayar; her bir katlama makinesinin sonunda, ayarl vidalar ile yaplr.
Bylelikle yaplm ayar istenen kalnlktaki metalin parasna katlama makinesi iinde uygulanr ve
iletme kolu,kk makara dayandrlana kadar ykseltilir.
Katlama azn (blade) bu pozisyonda tut ve tespit vidasn ayarla, bu yzden metal gvenli
olarak ve katlama aznn tm boyu eit olarak kenetlenir.
Katlama makinesi ayarlandktan sonra, her bir makinenin sonu ayr olarak bir metalin kk
52

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

bir parasyla test edilir.

Katlama yapmak; makineyi doru olarak ayarla ve sonra metal koy.Metali gstergeye kar
sk tut ve iletme kolunu gvdeye doru ek.Bylelikle kol ileri gtrlr,ene otomatik olarak
ykselir ve metali istenen katlama yaplana dek tutar.Kol orijinal pozisyonuna dnd zaman;ene
ve az kendi orijinal pozisyonuna dnecektir ve metal braklacaktr.

Box brake
Pratik fren cornice brake haricinde ayn grevi yapar, st yaprak deien genilikteki parmak
numaralaryla sabitlenir, ekillendirdiimiz kutunun iinde genilik seili olabilir, ama son iki kenar
ekillendirmek amacyla, box brake kullanlmaldr. Parmaklar, ekillendirilmi 2 para arasna
koyulmak iin seilir ve kutu yerinde kenetlendii zaman, yaprak ykselir, kutunun kenarlar
parmaklklarn arasna koyacaktr ve kutunu son iki kenarnn ekillendirilmesini salaynz.

53

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Slip Roll Former (silindirik bkme)

Btn makineler, sa metalde olduka keskin eme yapldn bildirir.Bazen hafif bir kavise
,ksmen ekilli boru veya gvde iin ekillendirilmi yzeye ihtiya duyulur.
Basit makine bir iskelet iinde 3 silindirden oluur.
-letme silindiri el krank ile dndrlr.
-Kelepe silindiri iin sk bir geme salamak iin yuvarlanm metalde, yukar ve aa ayarlamas
yaplr.
-Rads silindir ayarlanabilir ve ekillendirilmi rolln radsn i ve d olarak belirlenir.

54

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Bileik Kavisleri retmek in Gereken Aletler

Germe Presi
Modern uak fabrikasnda, byk sepetkulpu erili yzeyler germe preslerinde retilir (sa
metal enenin 2 byk setinin iinde kavranr) ve sa karya erkek kalb istenen ekilde gerilmesi
yaplana kadar ekilir. Doru boyutta dzeltilir. lem tamamland zaman, bitmi para souk
ilenmi hal ierisine braklr.
ahmerdan
lem, germe presinin ahmerdan ekillendirmesinden daha uzun srede yaplr. Byk
erkek ve dii metal kalplar ilemde kullanlr. Sa metal dii kalp zerine koyulur ve erkek kalp
dii kalbn iinde indirilir.
Hidropres
Daha kk komponentler, gvde kalb, kanat ribleri ve bileik kavisleri erili destekler
hidropresde ekillendirilir. Boluk, sa metalin dna, parann delme presi zerinde delinmesi
iindir. Bu boluk erkek metal kalp zerine koyulur ve yerinde tutulur.
Kalp hidropresini yatana yerletirilir ve ahmerdan ki bu kaln kauuk battaniyeyi tar ve
kaln kauuk battaniye kalbn zerine rtlr. Yz tonluk basn metal stnde, kauuu aa
doru preslemek iin kullanlr ve kalb ekline sokmak iin kuvvet uygulaynz

55

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Bzgler ve Gergiler
Bu aletler, her ikisi de iki ift ar eneden meydana gelmesi asndan birbirine benzerdir,
bu eneler el manivelas veya ayak pedal ile altrlr.
Bzgnn iinde, eneler alr ve materyalin kenar enelerin arasna koyulur ve manivela
geri hareket ettirilir. Hareketli kelepelerin ilk grevi eneleri skca metale balamaktr. Sonra metal
bir araya getirilir, metal skr. eneleri bkmek iin gereken gce sahip deildir, ama metali
sktracak yeterli gce sahiptir. Materyale geriye ve ileriye ve karya doru kavisin genilii
ilenir, bzme enelerinin her biri hareketlidir.
7.3.1.7 Yalama Ekipman ve Yntemler
Ya iki hareketli yzey arasndaki srtnme ve anmay azaltan madde olarak tanmlanr.
Dnya apnda, bir ylda 50 milyon tondan fazla ya tketilmektedir.
Genellikle yalar %90 orannda baz ya ierir (ou kez petrol fraksiyonu, mineral ya
olarak isimlendirilir) ve %10dan daha az katk maddesi ierir. Katk maddesi srtnme ve anmay
azaltr, viskoziteyi deitirilir, korozyon ve oksitlemeye kar dayanm gsterir.
Sentetik yalar; eitli kaynaklarn bir araya getirilmesi ile retilmitir. Ya asidi, mineraller ve
selloz gibi maddeler.
Srtnmeyi ve anmay azaltmann alternatif yolu; rnein bilyeli yatak gibi yatak
kullanmaktr. Akustik yalama yapld takdirde, rulman yataklar veya haval yataklar
kullanlmaldr.
Grease:
Sv olmayan yalar; gres ve tozlardan (kuru grafit, molibden dislfr , vs) oluur, gres petrol
esasl bir yadr. Jel maddesi ile kalnlatrlmtr. Jel aslnda bir metalik sabundur. Gresle
kullanldnda zel bir madde olur. Sodyum ve lityum gresin erime noktasn artrr ve yumuatr.
bu maddelerin katld gresler scakla dayankl olan blgelerde kullanlr. Tekerlek yataklar gibi.
Sodyum esasl greslere grafit ilave edilmesi sayesinde elde edilen gravitli gres yksek scaklklara
dayankl blgelerde kullanlr. Ayn zamanda Anti size gres olarak kullanlr. Kullama alanlar:
motor yataklar, ar ve orta yk eken yerlerde, buji- motor balantlarnda.
Alminyum jel maddesinin grese katlmas sonucunda mkemmel bir yaptrc ortaya
kar.
Kalsiyum katkl gresler ise suya dayankldr.
Molibden katkl gres zellii dk srtnmeli, ar yk tayan kayar yzeylerde kullanlr.
Silikon ilaveli gres ile metal veya lastik yalanr.
Greslerin kullanld tipik baz yerler: tekerlek yataklar, uu kontrol yzey menteeleri,
motor ve uu kontrol yzey balantlar, ini takmlar dikmelerinin balantlarnda tekerlek aks
tutucu somun ve dilileri (splines) baz vida dilerinde.
Yalama tipine bal olmak zere yalama aletleri aadaki gibi sralanabilir:
-Gres tabancas(Hava veya el ile alan)
-Yadanlk
-Fra
-Pamuksuz temizleme bezi
-Aerosol sprey
56

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Prosedr
-Yalama yapmak iin temiz ya ve alet kullan.
-Yalama ilemine balamadan nce, dikkatlice gres memelerinin ya deliklerini temizle.
-Eski gresin emniyet supabnn iinden ktna emin ol.
-Yalamadan nce, wheel bearing ler temizlenmelidir. Yataklar yalanmaldr ve hemen taklmaldr.
7.3.2 lm Aletleri
7.3.2.2 lekler ve Cetveller
elik leklerin veya cetvelleri 6 in ve 12 in uzunluunda veya 150mm ve 300mm
uzunluundaki llere sahip olmas gerekir.
lekler sl ilem grm karbonlu elik veya parlak yzeyli paslanmaz elikten yaplr ve
esnek olmayan sert skalalarnn kalnl 1mm iken, esnek skalann kalnl yaklak olarak 0,4
mmdir.
Skalalar her bir metrik lmde tam paralara derecelendirilir veya kesirli lmde skalalar
genel olarak ikiye blnr: bir taraf 1/32,dier taraf ise 1/64tir. Ondalk skalada; bir in 10 veya
50 paraya ayrlr. Baka kenarnn ls 1/100 iken,
Metrik derecelendirme santimetre ve milimetre olarak yaplr. Bazen metrik sistemin kesirli
veya ondalk olarak evrilmesine ihtiya duyulur.

57

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.3.2.3 izgeler
Metal paralar zerindeki l iaretleme yapmak iin scriber (izge) olarak kullanlabilir.
Genellikle sert metalden veya karpit u dan yaplr.

7.3.2.4 Kombinasyon Seti

elik skalann ayrntlaryla hazrlanmna kombinasyon seti denir. Bu lm aletleri 12'
veya 300 mmlik elik skalalardan meydana gelir ve kafa, skala boyunca aa yukar hareket
eder.

58

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Stock Head
Kombinasyon setinin stok kafas normal olarak kare gibi kullanlr. Kafann bir kenar
skalaya tamamyla diktir, dier kenarn as 45 derecedir.
letki (Protractor Head)
360 derecelik bir a lerdir.
Center Head
Kombinasyon setinin merkez kafas, yuvarlak ubuk stokunun bir paras gibi yuvarlak
nesnelerin merkezini bulmak iin kullanlr.
7.3.2.5 Pergeller
Pergeller; daireler ve yaylar izen aletlerdir ve boyutlar metale aktarr.Pergel iki keskin
ulu ayaa sahiptir..Pergel sabit lee sahip deildir.
7.3.2.6 Kalnlk lerler
Kalnlk lerler akl lmek iin kullanlr.
Tipik kalnlk ler, metal destelerden veya deien kalnlktaki pirin azlardan oluur.

59

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.3.2.7 Caliper (kumpas)

Kumpas genellikle aplar, aralklar veya llerin karlatrlmas iin kullanlr.3 eidi
vardr.
- caliper
-D caliper
-Hermafrodit caliper
Caliper pergellere ok benzerdir. Her ikisinin de 2 aya vardr.
D Kumpaslar
D kumpaslar,bir nesnenin d apn lmek iin kullanlr ve ite iki sivri aya vardr.
Hermafrodit Kumpaslar
Hermafrodit kumpaslar, rads kenarndan zel uzunluklar gsteren iaretlemeler yapmak
veya izmek iin kullanlr.Bu kumpaslar keskin bir ayaa sahiptir ve dier aya ieri doru
kavislidir.

60

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Mikrometre

Mikrometrik kumpaslarn temel paralar:

-Gvde
-Sabit lme ucu
-Hareketli lme ucu
-Sabit tambur
-Hareketli tambur
Verniyel Skalalar
Bazen,1 inin yzde birinden daha az lm yapmak iin kullanlr. Bu tip durumlarda mikrometre
ile verniyel scala kullanmak zorundayzdr.
Verniyeli Mikrometre
Verniyeli mikrometre standart mikrometre gibidir, ek olarak sabit tambur zerinde 12 tane izgi
vardr. Bu izgiler boyuna izilir. stteki boyuna izgi referans alnr.

61

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

mikrometre

Bir i mikrometre tek mikrometre kafas kullanlr ve bu kafa temel mikrometre

mekanizmasna eitli ilavelerden (ok geni bir aralkta lmler yapar) oluur.

Derinlik Mikrometresi
Bir para iindeki kanallarn veya girintilerin derinlikleri doru olarak derinlik mikrometresi
ile llr.

62

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.3.2.8 Vernier Kumpas

Vernier kumpas ok ynl hassas bir alettir, d ve i ly lmek iin kullanlr. Birok
durumda, vernier kumpas mikrometreden daha hzl kullanlr. Ayrca kumpaslarda genel olarak 6
ine kadar lm aral vardr.

63

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ngiliz Kumpas
ngiliz kumpasn vernier skalas stnde 25 aral vardr. Bar skalas stndeki 24 aralk
gibi ayn uzunluu tamamen kaplar. Bar stndeki her aralk bir inin yirmi be binde birini gsterir
(0.025)Vernier skalas zerindeki izgi bar skalasnn bir izgisiyle hizalanr,bir inin binde birinin
saysn gsterir,bar stnde vernier skalasnda sfr olmadan nce gsterilmi lye eklenir.
Metrik Vernier Kumpas
Metrik vernier kumpas ngiliz kumpasla ayn yntemle okunur. Fark udur: Metrik bar
skalas stndeki her numara 1 santimetreyi veya 10 milimetreyi gsterir. Her aralk ise 1,5
milimetreyi gsterir.Metrik vernier skaladaki aralklar 1/50 milimetrenin blmelerini gsterir.
7.3.2.9 Kadranl Gstergeler

Kadranl gstergeler hassas lm aletleridir. ekilde de grld gibi bir diskin yada bir
motor krank milinin prz miktarn kadranl gsterge ile saptanabilir.

64

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.4

Avionic General Test Equipment

7.4.1

Electronic Avionic Test Equipment

7.4.1.1

Uu hatt testleri

Avyonik sistemlere bakm ve test yapmak amac ile, uu hatt test ekipmanlar ile
uutaym gibi benzer sinyaller retilerek testler gerekletirilir.
Bu fonksiyona ek olarak uu testi ekipmanlar, avyonik sistemler iin lm yapabilme
kabiliyeti salar.
Uu testi ekipmanlar aadaki testlerle aklanacaktr;
Transponder ve DME test set
-

IFR ATC-600/A

Radyo navigasyon test seti

IFR NAV-402AP

Radyo komnikasyon test seti

IFR 1200 SUPERS

Radar test seti

IFR RD-301A.

IFR ATC-600/A
Transponder ve DME test set IFR ATC-600/A is uu hatt testi ve aadaki testleri
gerekletirir.
- uak transponder (XPDR) uygulamas
- uzaklk lme ekipman (DME) sistemi.
Genel Aklama
IFR ATC-600/A seti uu hatt testleri ve atlye bakmlarnda kullanlmak iin
tasarlanmtr. Uak transponder testleri ve uzaklk lm ekipmanlar testi iin kullanlr. erisinde
XPDR ve DME iin gerekli frekanslar retebilecek bir sinyal jeneratr vardr..
IFR ATC-600/A setinin RF(Radyo frekans) k transponder ya da DME sisteme koaksiyel
kablo, anten soketi ve 34-dB pad kullanlarak balanr.

65

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.4.2

Pitot Static Test Equipment

7.4.2.1 Accuracy of Instruments

Modern uak ekipmanlar, uu srasnda kalktan nce, indikten sonra, istenilen bilgileri
pilotlara minimum gecikmeyle ve doru olarak, her an salayabilecek durumda olmaldr.
Btn uak enstrmanlarnn hata oran vardr ve ancak bu hata oran tanmlanan limit ve
tolerans aralnda olursa kabul edilebilir.
Hata
Enstrman hatas, okunulan deer ile gerek deer arasndaki fark olarak tanmlanr.
Tolerans
Tolerans ise enstrman fonksiyonunu yerine getirebiliyorken, izin verilen gerek deere olan
farktr.
Tolerans kabul edilen ve izin verilen hatadr. Genellikle durumdan biri ile oluur.
- l aral yzdesi olarak
- okunan deer yzdesi olarak
- lm esnasnda srekli deien gsterge ktlar verilen deeri olarak
Hata Tipleri
Basn len kapsl eklindeki aletler, aletin kullanlaca uygulamaya gre belli bir hata
yzdesinden fazlasna izin vermeyecek ekilde dizayn edilirler.
Bu tip hatalar alet hatas ya da gecikme olarak isimlendirilir ve aadaki tip dier hatalarn
toplamdr.
D hysteresis (Gecikme)
D friction error (srtnme)
D creep error (srnme)
D parallax error.
Hysteresis
Histerezis kapsl materyalinin elastikiyetinden kaynaklanr. malzemeye basn sebebi ile bir
bask uygulandnda bask ortadan kalsa bile malzeme eski haline hemen dnemez. histerezis
hatasnda gerekleen, basn art ya da azalmas esnasnda alet zerindeki okumalarn bir gecikme
meydana getirmesidir.
Friction Error
Srtnme hatas, dorusal kapsl hareketini dairesel iareti hareketine eviren dili ve kol
mekanizmas yznden olur. Mekanizmada iaretinin dzensiz hareketine sebep olan "kayp
74

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

hareket" meydana gelir. Bir ok alet ierisinde skmay ve srtnmeyi nleyen titreim mekanizmas
vardr.
Creep Error
Srnme hata kapsl retiminde kullanlan malzemenin doas gerei kaynaklanr. Basn
uygulandnda kapsl gerilmesi malzeme 'kayma gerilmesine neden olur ve basn azaltldnda
kapsl kendisini yeniden dzeltene kadar hareket devam edecektir
Parallax Error
Belli bir adan alet zerinde gzlem yaplyorsa paralaks sebebiyle a hatalar muhtemeldir.
Hatann bykl lein hangi blmne bakldna ve ayrca iareti ve lek plakas arasndaki
boluk mesafesine badr.
Dairesel ekran aralarn bu tip hata azaltmak iin kullanlan bir yntemde dairesel platform
zerinde lek iaretleri ana skala iin gvenli bir mesafeye ykseltmektir, bylece iareti ucu ile
ayn seviyeye ykselir.
Temperature Compensation
Modern uak aletleri, eitli metaller ve alamlar yaplr, onlarn fiziksel zelliklerinde
scaklk etkileri nedeniyle deiiklikler oluabilir. Baz uygulamalarda zelliklerindeki deiim
avantaj olarak alnabilir. rnein elektrik termometreler, metallerin elektrik direncindeki
deiiklikler, scaklk lmnn temelini oluturur. Ancak, ou uygulama
karakteristiklerdeki bu deiiklikler arzu edilmez ve evre (ortam) scakl nedeniyle gsterge
hatalarn nlemek iin, telafi edilmesi gerekir.
Bimetal Strip
Bu tr scaklk dengelemesi, uak aletlerinde kullanlan en eski yntemdir, ve hava
srati gstergeleri, altimetre, dikey hz gstergeleri ve EGT gstergeler gibi aletlerde halen
yaygn olarak kullanlmaktadr.
Kompansatr birlikte yaptrlm iki farkl metal bir eritten olumaktadr. Metallerden
biri invar, bir elik tr, ihmal edilebilir bir genleme katsays ile, dier metal yksek genleme
katsaysna sahip pirin veya elik olabilir. Bylece, erit scaklk artna maruz kaldnda
invar uzunluunu koruyacak pirin ya da elik genileyecektir. Bu etki, iki metalin birbirine
skca birletiinden, eridin bklmesine neden olacaktr. Bimetal erit kompanzasyonunun bir
uygulamas kapsl ile alan ubuk tipi mekanizmalar zerindedir. Bu uygulamada sallanan
mile bal dikey uzanan ubuk bimetaliktir ve gsterge sektr dilisi ile birleen kar kolu tar.
Bu mekanizma zerinde scaklk temel etkisi kapsln genileme veya daralmasdr. Bylece
gsterge eleman, overread veya underread yapmaya meyilleir scakl artarsa, kapsl malzemesi
daha esnek olacak, kapsl gstergede overread neden olacak ekilde daha da genileyecektir. Ancak,
scaklk art ayn zamanda kapsl merkeze doru ie saptrmaya neden olan bimetalik deien
ubuu da etkileyecektir. Bu hareket, ekstra kapsl geniletilmesine kar olacak gstergeyi doru
okumada tutacaktr

75

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.4.2.2 Aletlerin Bakm

Gnmz aralar ve uaklarndaki neredeyse btn bilgiler endstriyel ilem
ksmlarndan salanmaktadr. Operatrler ve pilotlar bunlara gvenmek zorundadr.
Bu aletlerin doruluundan her zaman emin olmaldr ve eer doruluundan phe
duyulursa hemen test gerekletirilmelidir.
ki tip test olasdr:
Fonksiyon kontrol
Kalibrasyon

Function Check
Bu testlerin ou alet ierisinde bulunan hzl ve pratik testlerdir. Fakat doruluk llemez.
Bu testlerin nasl yaplaca manuellerde aklanmtr.
rnek: Bir termokupul iin bir akmak yada sa kurutmam makinesiyle scaklk salanabilir. Ama
ar stmamaya dikkat etmelidir. Gsterge bir deer gsterir ama bu deer tanmlanamaz.
Baz hatalar saptanabilir:
-Termokupulun ters balants
- Balantlarn kopmas
- Yanl fonksiyon ya da gsterge
- Btn termokupullerin paralel balanmas
rnein; EGT termokupulu
Not:

Basn len cihazlara azmz ile hava flememelidir. Bu sensrlere zarar verebilir.

Kalibrasyon
Kalibrasyon bilinen bir deerle llen deeri karlatrmaktr, aradaki farka doruluk denir
ve belirli bir deerin altnda olmaldr.
Kalibrasyon uygun ve temiz artlar altnda gerekletirilmelidir.
Calibration of Pressure Instruments
Basn len aletlerin kalibrasyonu gerekletirilirken, doruluundan emin olunan baka bir
alet ile seri, karlatrmal lmler yaplmaldr.
Her alet tipi kendine uygun cihazlarla kalibre edilmelidir.

76

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

lgili Aletler:
- U-tube
- quick reference manometers
- inclined limb manometers
- micro-manometer
- pressure chamber.

U-Tube
U-tube ki ucu bkl ve ii sv dolu bir tptr. Eer pozitif basn uygulanrsa sol kol
ykselir tersi durumda sa kol ykselir. ki kol arasndaki fark bize atmosfer basncn
lmemizde yardm eder.
Ykseklik (h) ile sv younluunun ( ) arpm bize basnc verir (p):
p=h .
Bazen dk basn llmesi gereken yerlerde saf su kullanld da olmutur. fakat bunun
grlmesi nispeten zor olmaktadr ve buharlaabilme riski de vardr.
Cva ise bu tr uygulamalarda yaygn olarak kullanlabilen bir materyaldir. younluu suda
13,6 kat daha fazladr ve ok yksek basnlarda yer sknts olmadan kullanlabilir. Ama tehlikeli
olduu iin kullanrken ok dikkatli olmaldr.
Quick Reference Manometers
Manometreler de u-tube gibi ii sv dolu bir tpten oluur ama tek tarafldr. nispeten dk
basnlarda kullanlr. tipik bir manometrenin paralar:
- Cistern; Sv deposu olarak kullanlr.
- Overflow jars; Her hatta bir tane vardr (P ve S). svnn stundan tamasn engeller.
- Scale; basncn llmesi iin uygun ekilde koyulmu iaretlerdir.(0 to 30 in water or 0 to 14 psi
mercury).
- Control valves; her hatta bir tane vardr. (P ve S).
Kullanlmad zamanlarda kontrol valfleri srekli kapaldr. aksi halde cva oksitlenebilir.

77

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5. Teknik izimler, Diyagramlar ve Standartlar

7.5.1 Teknik izim
7.5.1 Kurallar
izim teknik anlamda bilgi aktarmak ve iletiim salamak iin kullanlr.
Her teknisyen dizaynn teknik konusuna aina olmaldr. izim ile retim ve ilem tamamen
anlalmaldr
Aslnda, izim iletiim anlamna gelir ve daha fazla nesne ve dil gerektirir, bu yzden yanl
anlamalara yer yoktur ve tm dnyada ayn anlalr.
Teknik izimler her eyi iermelidir, i paras tamamen anlalmaldr.
Teknik izim iin gereken 3 temel gereksinim aadaki gibi zetlenebilir:
- izim, fikirleri ve grleri ortaya karmak zorundadr.
- Btn, iyi dzenlenmek zorundadr ve i parasnn ekli kolayca anlalr olmal, seilebilir
kesitlere sahip olmaldr.
- izim tm verileri, talimatlar, iaretleri, sembolleri ve boyutu ile ilgili notlar, geometri ve yzey
dokusunu iermelidir.
Standartlar
Teknik resim temel kurallara ve uluslararas standartlara uygun izildii zaman dnyann her
yerinde kolaylkla okunup btn bilgileriyle anlalr. Bu birlii salamak iin ISO standartlarndan
yararlanlr
ISO: International Standardart Organization (Uluslararas Standart Organizasyonu )
Yaz
Yazda aradmz iki zellik okunabilirlik ve uygunluktur. Bunlar ISO standartlarnda (DIN
6776) belirtilir.
Yaz stilleri ve tipleri
Yazlar dik veya saa doru 15o lik a altnda italik olmak zere ikiye ayrlr. Yazlar, dik
yazlabilecei gibi yataya 75o eik de yazlabilir. Teknik resim derslerinde yeni EN ISO 3098/1-2
standardna gre dik yaz tercih edilecektir.
Standart yaz, A tipi ve B tipi olmak zere iki eittir. Burada yaznn fark izgi kalnlnn
d/h iin 1/14 ve 1/10 olmasdr.
A tipi daha ince, B tipi daha kaln yazdr. 1/14 oran mikrofilm uygulamalarnda daha ok
kullanlmaktadr. 1/10 oran daha kaln ve dolgun grndnden teknik resim izimlerinde
kullanlr.

83

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

97

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

98

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.5 Yzey aretleri ve Toleranslar

Bir paray meydana getiren yzeylerin tamam ayn zelliklerde olmayabilir. Maliyetin
artmamas iin yzeyler, gerektii kadar dzgn ve przsz olmaldr.
Uygulamalarda farkllklar nlemek zere yzey kaliteleri standart hle getirilmitir.
Dnyada ISO (International Standard Organization) bununla ilgili olarak eitli standartlar
gelitirmitir. u anda geerli olan standartlar ISO 1302/1992 Bu standartlara gre 12 eit yzey
kalitesi belirlenmitir.
Eski standartlarda , , , gsterimi vard. (N1-N3) demek idi.(
(DIN 3141).

99

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

100

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.5.1 aret (sembol) eitleri

Esas sembol
Gsterilen ilgili yzeyde 60 eimli farkl uzunluklarda iki izgiden meydana gelir Bu
sembol tek bana ele alnan, ilem gren yzey anlamnda olup yzey przll hakknda bilgi
vermez.
(detay a)
Tala kaldrlan yzey sembol
Bir tala kaldrma ilemi gerektiinde esas sembole bir yatay izgi eklenmelidir. Bu sembol
sadece tala kaldrlan yzey anlamnda olup yzey przll hakknda bilgi vermez. (detay b)
Tala kaldrlmayan yzey sembol
Bir tala kaldrma ilemine izin verilmediinde esas sembole bir daire eklenmelidir. Bu
sembol bir sonraki yapm aamasnda tala kaldrma veya baka bir yntemle yaplm olup
olmamasndan bamsz olarak kan bir yzeyin olduu gibi kalmasn gstermek iin bir ilem
resmi zerinde de kullanlabilir, ancak herhangi bir bilgi vermez. (detay c)

zel yzey durum bilgilerinin gsterilme zorunluluu olduunda ilgili grafik sembollerinin
uzun koluna bir yatay izgi eklenmelidir.
Tm yzeylerin gsterilmesinde kullanlan sembol
Bir parann btn yzeyleri ayn yzey durumunu gerektirdiinde ekilde grlen grafik
sembollere bir daire eklenmelidir.

Tm yzey sembolleri
101

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Grafik sembollere eklenen bilgiler

Yzey durumlarna ait deiik bilgiler ekilde gsterildii gibi grafik sembole eklenmelidir.

Sembole eklenen bilgiler

7.5.5.2 Yzey Przllnn Gsterilmesi
Przllk deerlerinden olan Ra aritmetik ortalama sapma deerleri veya deeri, ilgili
semboln a ile gsterilen alanna ekilde olduu gibi gsterilir. Ayrca standartlara gre
przlln Ra dan baka deerleri (Ry, Rz, Rp vb.) przllk sembolleri ile birlikte bu alanda
gsterilecei aklanmaktadr.

102

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Rann gsterilmesi
malat Metodunun Belirtilmesi
malat metodu, ileme, kaplama veya imalat ilemine ait dier kurallar ilgili semboln b
ile gsterilen alanna yazlr

stenilen yzey durumu belli bir imalat metoduyla elde edilmek zorunda kalndnda bu
metot, grafik semboln uzun koluna eklenen yatay izginin zerinde sonu (-m) ekiyle biten
kelimelerle belirtilir (tornalanm, frezelenmi, kromlanm vb.).
leme ve kaplamayla ilgili btn bilgiler bu izgi zerinde belirtilmelidir. Belirtilen
przllk deeri, ileme veya kaplama sonrasndaki yzey iin geerlidir. lemden nceki ve
sonraki yzey durumlarnn belirtilmesi gerektiinde ekilde grld gibi uygun ekilde
aklanmaldr.
Yaznn yazlmas iin yeterli yer olmadnda yatay izginin zerine bir izgi daha
izilebilir
Esas Uzunluk ve Dalgalln Belirtilmesi
lgili sembolle birlikte dalgallk (Wt) ve rnek uzunluk (kontrole esas) deeri (L), semboln
c ile gsterilen alanna yazlr. Esas uzunluk deerleri 0,08-8-0,25-2,5 ve 25 mm serilerinden
birisidir.

103

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Kaplamayla ilgili bilgilerin yazlmas

Esas uzunluun ve dalgalln yazlmas

Yzey Yapllarna ait zelliklerin Gsterilmesi

lemeyle meydana gelen yzeyin yapln ve zellikle izlerin dorultusunu belirtmek
gerektiinde ilgili sembol, yzey durumu semboln d alanna yazlmaldr.

104

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

z Ynnn belirtilmesi
zlerin ekil ve ynn belirtmek zere eitli semboller kullanlr.

105

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

eitli izler ve sembolleri

leme Paylarnn Gsterilmesi
ISO 10135 te verilen ve zellikle dkm ve dvme ilemleriyle elde edilen paralarda
ilenecek ar kalnlk deerinin belirtilmesi gerektiinde bu deer ilgili semboln e ile gsterilen
alanna mm cinsinden ekilde grld gibi yazlmaldr.

Dier Przllklerin Belirtilmesi

Ra dan baka yzeylerin dier przllk deerleri sembolyle birlikte m (mikron)
cinsinden ilgili semboln f ile gsterilen alanna yazlr (Rg, Rz, Rp, vb. deerler bu alana
yazld gibi a alanna da yazlabilecei ilgili standartta belirtilmektedir.

106

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Sembollerin Dzenlenmesi

Semboller dorudan yzeyi gsteren veya uzant izgisi zerine sivri taraf yzeye dnk
ekilde parann d tarafna, deliklerde de i yzeyi gsterecek ekilde uygun bir yere konur.
Gerektiinde sembol, okla son bulan bir klavuz izgiyle balanabilir. Klavuz izgi birden
fazla yzeyi gsterebilir.
Grafik sembol belirli bir yzey iin sadece bir defa kullanlmaldr. Mmknse yzeyin
byklnn ve konumunun llendirildii ayn grnte olmaldr.
Montaj halindeki paralarda mil ve delie ait yzey przllk artlar detay b de
gsterildii gibi llendirme ile balantl olarak verilmelidir.
107

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.6 TOLERANS
Paralarn grevini yapabilmesi iin boyut bakmndan ne kadar toleransl yaplaca, ekil
veya konum bakmndan ne kadar toleransl olaca dikkate alnarak toleranslar iki blmde ele
alnr
Boyut Toleranslar
Boyut llerinin zerine konulan toleranslar olup iki snr deerine ait alt ve st sapma
farklardr. Sapma farklarnn seiminde esas olan l anma boyutudur.
ekil ve Konum Toleranslar
ounlukla bir boyut tolerans baz ekil ve konum hatalarn snrlandrabilir (dzlemsellik
veya paralellik gibi), ancak para ilenirken malzemenin dokusunda, ileyen tezghta ve kesici
takmda meydana gelen deiiklikler paraya da yansdndan ekil ve konum hatalarnn olumas
kanlmazdr. ekil ve konum toleranslar, eer bir paraya kullanma uygunluu salayacaksa
kullanlmaldr.
rnek: Punta mili ilenirken, tam silindirik ekil elde edilememise (farkl aplar elde
edilmise) ekil tolerans, punta ucu eilmise konum tolerans sz konusudur.

109

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Cisimdeki Geometrik Elemanlar

Tolerans Gerektiren Sebepler
Yapmda Makine ve Avadanlklarn Hatalar
Bilindii gibi makineler birok parann bir araya gelmesiyle meydana gelir. Paralar sabit
veya hareketlidir. Bu paralar, alma srasnda anma, ypranma ve yorulma nedeniyle zamanla
zelliini ve hassasiyetini kaybeder. Sonuta l hatalarnn olumas kanlmazdr.
l Aletleri Hatalar
retim srasnda lme aletleri kullanlr. lme aletleri belli bir kullanm sonunda ypranr,
hatal lmelere sebep olur. lme aletlerinin vermi olduu hatalarn, tolerans snrlar ierisinde
kalmas son derece nemlidir.
Is ve Ik Hatalar
l aletleri zel alaml metallerden retilir. Is iletkenlii nedeniyle yksek ve dk
scaklklarda (yaz-k, kutuplar-ekvator) yaplan lmlerden kaynaklanan hatalar vardr. lm
yapan kiinin scakl dahi lme ilemini etkiler. Bu nedenle lm yaplacak yerlerde scaklk
20oC olarak belirlenmitir. Ayrca lm yaplacak yerde k iddeti ve yn de hatalarn
olumasna neden olabilir.
ISO Tolerans Kodlar
ISO kodlar harf ve rakamlardan oluur. boyutlar yani delikler byk harflerle d boyutlar
yani miller kk harflerle yazlr.

110

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

111

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Toleransn Genel Kavramlar

Milde genel terimler

Delikte Genel Terimler

112

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

llendirme trne gre ve her toleransl nitelie gre tolerans blgesi:

a. Daire yzey (daire ekseni bu dairesel tolerans blgesi iinde bulunabilir demek)
b. Ortak merkezli iki daire arasndaki yzey
c. Eit aralkl iki izgi arasndaki yzey
d. Paralel iki doru arasndaki yzey
e. Bir silindir iindeki boluk
f. ki ortak eksenli silindir arasndaki boluk
g. Paralel iki dzlem arasndaki boluk
h. Eit aralkl iki yzey arasndaki boluk
j. Bir dikdrtgen prizma iindeki boluk

Tolerans eitleri Ve Semboller

Dorusallk: Straightness
Dzlemsellik: Flatness
Dairesellik: Circularity (roundness)
Silindiriklik: Cylindricity
Bir izginin ekli: Profile of a line
Bir yzeyin ekli: Profile of a surface

113

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Paralellik: Parallelism
Diklik: Perpendicularity
Asallk: Angularity
Konum: Position
E eksenlilik: Concentricity
Simetriklik: Symmetry
Yalpalama: Circular runout
Toplam yalpalama: Total runout

ereve eitleri

114

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ereve Elemanlar

115

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.8 Prizmatik Paralar

Prensip olarak, bir i parasnn izimi ve boyutlar ile ilgili birok gr vardr.
Normalde tek bir grnme sayfa gsterimi iin yeterlidir. kinci grnmde (Detay a) i
parasnn kalnl t ile gsterilir.
Temelde prizmatik form basit paralarn genellikle sadece net bir temsili iin yeterli
olacaktr. n grnme ek olarak bir yan veya bir st grnm izmek, i parasnn ekline
baldr. parasnn izometrik gsterimi (detay b) n ve yan grn aka belirtir. Yan grnm
yerine stten grnm seilmi olsayd, kesilmi blmden belli olmazd.
(Detay c) n ve st grnmn izometrik gsterimi. Bir yan grnmn (stten grnm
yerine ekilir) i parasnn profili kabul edilemez.

116

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Karmak prizmatik ekiller, veya daha fazla grnme ihtiya duyar. nden grnm
dnda, bu normalde bir yan ve st grnm ierir.
parasnn izometrik gsterimi iin (detay a) nden ve yandan grnm net bir tanm
salayacaktr. Bu kombinasyon nden, yandan ve stten de olabilir (Detay b)).

117

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.9

Hava Mhendislik izimleri ve Standartlar

7.5.9.1 nsz
Bir mhendislik iziminin amac tasarmcnn gereksinimlerini kaydetmek ve iletmektir. Bu
nedenle, izim, belirli bir bileen veya montaj, retim, planlama, test ve denetim salamak iin
yeterli bilgi iermelidir. izimlerin yanl yorumlanmasndan kanmak iin izim yapan kii
terimler, semboller, ksaltmalar ve yntemleri bilmelidir.
izimlerin Amac ve levi
Uakta, mhendislerin ve tasarmclarn zihnindeki dnceler hibir ey ifade etmez, ama
bu ifadeler kda dkld zaman ok byk tasarmlar ortaya karabilir. Daha sonra bu fikirler
alminyum ve elie dnebilir.
Yazl aklamalar sk sk takip etmek zordur. Bu gerek antik alarda kabul edilmitir. Bir
inlinin dedii gibi Bir resim binlerce kelimenin yerini alabilir.
izimler deiik ekillerde olabilir. Bazen ilkeleri gstermek iin kullanlr; bazen de
ifadeleri gstermek iin kullanlr. Ancak havaclk bakm sektrnde sadece bir uygun ekilde uak
yapmak ve ayrntlar hakknda bilgi veren izimleri ile ilgilidir.
Uakta tasarlanan izimlerin her biri bir bireyin paras gibi olmaldr. Bu izimlere detay
izimleri denir. Her parann nereye monte edilecei montaj izimleri denilen izimlerde uak
fabrikasndaki iiler iin gerekli olan tm bilgileri salayacak ekilde yaplmaldr.
Herhangi bir deiiklik gerekirse bunlar reticilere bildirilmeli ve bylece imalata btn
deiiklikler dhil edilmi olur.
7.5.9.2 izim Tipleri
Ayrntl izimler
ekil 1e baknz.
Bir para tasarlanaca zaman izen kii tezghta detayl bir izim yapmaldr. Paran btn
boyutlar belirtilmelidir. Her izim, genellikle, bu zel para retim sreci boyunca montaj ve
kurulum iin tad para numaras olur ve bir izim numarasn alr. Bu numara servis paralarnda
kullanlr.
Ayrntda lek ve boyut izimi ok dikkatli yaplr. Ama izimi yazdrrken kt zerinde
kltebilir ya da bytebilirsiniz. Bylelikle para orijinal izimde gerek boyutlarnda olmaz. Bu
nedenden dolay yazdrrken asla kttaki boyut llmez. Ktta belirtilen boyut kullanlr.
Montaj izimleri
ekil 2ye baknz.
Tm paralar imal edildikten sonra, montaj izimleri ortaya konan bilgilere gre eitli alt
bileenlerle yaplr. Bu izimler tek tek paralar halinde, para numaralar ile listelenmitir. Dahas
onlara katlmak iin kullanlacak balant elemanlar tr ve numaras yer almaktadr. Sadece
paralarn montaj iin gerekli boyutlar yer almaktadr. Detay izimlerinde belirtilen her malzeme
iin montaj izimi olacaktr.
118

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

119

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Yerletirme izimleri
ekil 3e baknz.
Bir yerletirme izimi tm yap gruplarn bir araya getirir. htiya duyulan malzemelerin
izimleri burada listelenir. izimin amac yerletirme iin gerekli tm bilgileri vermektir. Boyutlar
parann ilevini doru olarak yerine getirebilmesi iin yaplmas gereken herhangi bir ayarlamalar
iin verilmitir.
Genellikle, kurulum sreci iinde yer almayan uan blmlerinin yerini bulma kolayl
gsterilmitir. Bu blmleri fantom hatlar (ok ince izgiler) ile izilir. Bazen bu blmler Ref.
kelimesi ile etiketlenmitir. Onlar sadece referans amal olduunu belirtir.

120

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Grnm izimleri
ekil 4e baknz.
Resimli paralar genellikle, belli bir kurula ait grnm izimlerinin her ksmn gstermek
iin yaplrlar.
Tm paralar her bir paras, hem de fiziksel grnm ve adn veya referans numaras
tespit edilebilir ve bylece, kendi darya doru geniletilmi konumlar gsterilir.

121

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Blok Diyagramlar
ekil 5e baknz.
reticilerin teknisyenlere yardm etmek iin gelitirdii metotlar elektrik ve elektronik
sistem paralarn daha karmak hale getirir.
nk bu sistemler zerinde yrtlen almalarda blok diyagramlar kullanlr. Byle bir
emada gsterilen her blok genellikle bir baskl devre kart veya zerine monte edilmi birok
bileeni temsil eder.
Bir blok diyagram kullanarak sistemdeki sorun blgesi teknisyen tarafndan bulunabilir.
rnein; modl doru k almtr ama ihtiya duyulan k retilmemitir.(emada bir blok
tarafndan temsil edilen).Daha sonra yerini deitirebilir.

122

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Mantk Ak emalar
ekil 6ya baknz.
Bir dier sorun gidermede yardmc olarak, mantk ak emas gelitirilmitir. Bir sistemin
sorunlarn gidermek iin byle bir ak emas kullanldnda, teknisyen dikdrtgen sembollerden
balar ve oklar takip etmeye balar. Ne yaplacaksa dikdrtgen elmas kutular karar noktalardr. Her
elmas bir giri noktasna sahiptir ve bunun sonucu olarak sadece iki ka sahiptir.(Sonular):
1.Evet
2.Hayr
B evet/hayr mantk tablosunu kullanarak herhangi bir dikdrtgen semboller testin sonunda
takip edilebilir.
Bu tr grafik sistemdeki muhtemel hatay (Veya hata alann) tanmlayabilir. Byle bir
grafikte gereksiz testler ve kontrollerden kanlmaldr, nk sorun giderme iin gerekli zaman en
aza indirir.

ematik Diyagramlar
ekil 7ye baknz.
Bu ematik diyagram aslnda grndkleri gibi paralar gsteren, ya da aslnda fonksiyonu
olarak alma prensibini aklamak iin kullanlr. ekil 7, yapm ya da kurulum gibi btn
ayrntlar grntlemeden sabit bir hzda pervane ilemini gsterir.

123

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

124

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Resimsel Diyagramlar
ekil 8e baknz.
Pilotun el kitaplar ve baz eitim klavuzlar, genellikle elektrik ve hidrolik sistemlerin
resimsel diyagramlar kullanr. Bileenleri izimler ile gstermek yerine, ematik diyagramlar
kullanmak daha geleneksel hale gelmitir. ekil 8'de bir uan elektrik sistemi paralar ya da tm
sistemin almasn grselletirmek iin diyagramlar kullanlmtr.

125

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

126

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.10

Bakm Belgelerinin Standartlar

7.5.10.1

ATA 100

Yapsal Blm (Eski formatnda)

Eski tip bakm klavuzlar aadaki ekilde yaplandrlmtr:
1.lk blm, denetimler, arlk ve denge hesaplamalar ve genel hizmet hakknda bilgi iermektedir.
2. Her ek blm gibi bakmda belirli bir alan / alt sistem ile kapldr.
-Motor
-Yakt sistemi
-Elektrik sistemi
- Birka gvde blm (Gerektii gibi)
Her blm daha fazla ksm ierir.
-Tanmlama ve altrma
-Arza bulma
-Bakm uygulamalar
-Servis ilemi
-Skme/takma
-Ayarlama/test
-Muayene/kontrol
-Temizleme/boyama
-Onarm onaylamtr.
Bu yap, tm ua karlamak iin gerekli manuel olarak birok blm vardr. Alfabetik
indeksi referans amal klavuzda yer alr.
ATA 100 Yap
Standardizasyon
Uak reticileri tarafndan sivil ve askeri uaklarn standardizasyonu iin ihtiya yllar nce
fark edildi ve uygun dzenlemeler aadakiler tarafndan yapld.
1.The Air Transport Association of America(ATA) ya da
2.Ulusal hkmetler
ATA 100 ya da Askeri Standartlar diye bilinir.

127

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ATA 100,standart bir arzada sivil uak klavuzlar ve belgeleri salar. Ayn zamanda askeri
uaklarn standart bir arzada belgelerinin temelini oluturmaktadr. Askeri daha zel ihtiyalar
karlamak iin ek blmler eklenmitir. (rnein, silahlanma ve zel sensrler iin) .
NOT:2000 ylndan beri ATA 100 ATA Spec 2200 Havaclk Bakm Standartlarnn ayrlmaz bir
parasdr.
NOT: Aada ATA 100den baz chapterlar vardr:
ATA 100, kendi rnleri desteklemek iin gerekli olan uak, motor ve komponent reticileri
tarafndan retilen belirli veri sunumu iin bir standart kurmutur. Bu standartlar, havayollar ve
dier mteriler tarafndan reticinin veri, mekanik ve dier havayolu personeli ihtiyalar ile
uyumlu hale getirmek iin harcanan maliyet ve abay en aza indirmek iin tasarlanmtr.
Uak gvdesi reticisinin klavuzlar komple ua kapsayan verileri, birimleri ve bu tr
tehizatn ykl bileenleri ve paralar hari operatre teslim edildii anda uakta ykl bileenleri
(rnein, aletler, radyo ekipmanlar) iermelidir veya satc tarafndan tedarik edilir.
Gvde reticilerinin klavuzlar motor ve gvde ile ilgili pervane montaj verilerini
kapsayacaktr.
retici tarafndan salanan malzeme bu artnamenin ilgili blmlerindeki uygun tm
ekipmanlar kapsayacaktr.
Klavuzlarn Dkm
lk teslimatta bir uaa elik eden belgeler kmesi ok byktr.
Normal bir dizi standart referans kitaplar benzer yaynlardan ayrlr. Yaynlar genelde u
ekilde olumaktadr:
1.Uu bakm/pilot el kitab (POH)
2.Bakm klavuzu(MM)
3.Yapsal bakm klavuzu(SRM)
4.Wiring diyagram klavuzu
5.Onarm ve revizyon klavuzu
6.Resimli para katalou(IPC)
7-Motor bakm klavuzu(EMM)
8-Motor resimli para katalou(EIPC)
9-.Alet ve ekipman klavuzu
ekil 1e baknz.

128

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

129

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Boyutu ne olursa olsun, ATA-100 ile uygun olarak retilen tm uaklarn belgeleri (Wiring
diyagram klavuzu hari) tanzim edilir:
1.Gruplar
2.Chapterlar (Uak sistemleri)
3.Blmler (Alt-sistemler)
4.Konular (Birimler).
Gruplar
Bu ierii aadaki geni gruba ayran klavuzu birinci blmdr:
Uak:
Tam bir operasyonel bir makine olarak uak ile ilgili tm faktrler ile ilgilenilir.
rnek: Park, ekme, kaldrma, servis.
Gvde Sistemleri:
Gvde sistemleri motor hari btn gvde sistemlerini ierir.
rnek: Air-conditioning, iletiim, elektriksel g.
Yap:
Bu grup, uak gvde sistemleri kapsamndaki sistemler hari yap sistemlerini kapsar.
rnek: Gvde, stabilizers, kanatlar.
Pervaneler:
Pervaneler Buz ve Yamur nleme chapterndaki pervane anti-icing (Gvde sistemleri
iinde)dnda pervane sistemi ile ilgilenir.
Motor:
Powerplant grubu genel g paketini ierir
rnek: Motor, hava girii, kaporta.
Chapterlar
Klavuzdaki ikinci blm chapterlardr ve arza bulma konusunu alt sistemlere ayrr.
Her blme, 1 ile 99 arasnda bir kimlik numaras tahsis edilir. Standart 3-eleman
numaralama sisteminde ilk eleman olarak tahsis edilen numara kullanlr.(rnein,12-xx-xxx)
rnek: Chapter 09 uak ekme ve taxi ilemini gsterir. Chapter 32 ini takmlarn gsterir.
Bu chapter numaralar sabittir. htiyaca gre uak sistemlerini gsterir.

130

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Blmler
Bu chapterlar blmlere ayrlr, alt sistemler alt chapterlarda gsterilir.
Tekrar her blmde 1 ile 99 arasnda bir kimlik numaras tahsis edilmitir. Standart 3-eleman
numaralandrma sisteminde ikinci eleman olarak kullanlr.(rnein, xx-12-xx).
rnek:79-01-Ya(Genel)
79-11-Mekanik paralar
79-21-Datm sistemi
79-31-Basn gstergesi
Konular
Bu klavuzdaki son blmdr. Konular standart 3-eleman numaralandrma sisteminde
nc eleman olarak ayrlmtr.(xx-xx-00).
ekil 2ye baknz.

131

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

rnek: Yakt tanklar chapter 28deki Yakt Sistemlerinde yer alr,Depolama Sistemi
blm 28-10dadr,Yakt Tanklar konusu 28-10-11dedir.
Chapter
Blm
(Sistem)
(Alt sistem)
28
00
Yakt Sistemi
28
10
Depolama Sistemi
28
10
'Yakt Tanklar

Kapsama Alan

Konu
(Birim)

Btn sistem iin

geerli olan
Btn alt sistem iin
geerli olan
zel para/birimler
iin geerli olan.
Bu numara retici
tarafndan seilir

00
00
02

Standart Sayfa Says Bloklar

ATA-100 yapdan btn konular ana balk altnda toplanr:
1.Tanmlama ve operasyon
2.Arza bulma/hata dzeltme
3.Bakm uygulamalar.
Standart sayfa says blok numaralar bakm klavuzunda her konu iin (xx-xx-00) eklinde yaplr:

Tanmlama ve operasyon
Hata dzeltme
Servis
Skme/takma
Ayarlama/test
Muayene/kontrol
Temizleme/boyama
Onaylanm bakm.

sayfa
sayfa
* sayfa
* sayfa
* sayfa
* sayfa
* sayfa
* sayfa

1 ile 100
101 ile 200
201 ile 300
301 ile 400
401 ile 500
501 ile 600
601 ile 700
701 ile 800

(eoro bildung kitabnda byle ifade edilmi)

Eer konular yldz iareti (*) ile iaretlendiyse ok ksa konulardr.(Yaklak 8 sayfadan az).Bu
konular ayrlm konularda gzkmez ama birletirilmi konularda olabilir:
Bakm uygulamalar

sayfa 201 ile 800.

Bakm uygulamalar konusu (Sayfa blok 201 ile 300), kesinlikle, yukarda listelenen gibi alt
konu kategorilerin iine girmeyen genel bakm talimatlarn kapsayan, genel talimatlar iin de
kullanlabilir.
Balk erikleri
Tanmlama ve Operasyon
Bu konunun amac, sistemin konumunu, konfigrasyonunu, fonksiyonunu, iletilmesini ve
kontroln aklamaktr.
132

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Hata Dzeltme
Operatrn deeri hakknda dnld zaman sorun bakm klavuzunda tablolar
blmnde belirtilmitir. Bu tablo retici sistemdeki hatay dzelttikten deneyimini operatre
aktarmaktr.
NOT: Eer konu ayr ayr yok ise aadaki Bakm Uygulamalar konusunda belirtilmitir.
Servis
Bu konu bakm uygulamalarndaki servis ilemlerinin yaplmasn gsterir. rnein, yakt
ikmali yapldktan sonra yakt tank paralarnn sklp taklmas.
Skme/Takma
Bu konu bir komponent ya da birimi kaldrmak ve yeniden takmak iin gereken admlar
srasn kapsar.
Ayarlama/Test
Talimatlar verilen bir komponent ya da birimin btnln salamak iin test yapn ve
kontrol edin.
Testin kategorisi vardr:
Operasyonal Test:
Sadece sistem ya da birimin alp almadnn hibir zel ekipman kullanmadan kontrol
edildii basit bir test yntemidir.
Fonksiyonel Test:
Bir sistem ya da birimin belirtilen performans aral iinde olmasn salamak iin zel
ekipman gerektiren daha karmak bir test yntemidir.
Sistem Testi:
Sistem / birimin maksimum performansn korumak iin gerekli tm ayar ve zellikleri
ieren genelde nemli bakm dnemlerinde kullanlan bir test yntemidir.
Muayene/Kontrol
Bu konu bir birim veya komponent ile ilgili gerekli muayene/kontrol bilgi ya da
prosedrlerini salar.
Temizleme/Boyama
Bu konu bir alandaki personel ve malzemeleri korumak iin dikkat edilmesi gereken
temizlik/boyama gvenlik nlemlerini ierir.
Onaylanm Bakm
Bu konu bir onarmn yrtlmesi iin gerekli olan sre ve teknikleri ierir ve ara, gere
ve gerekli malzemeleri belirtir. Yapsal bakm klavuzunda(SRM) yer alan bakmlar ierir.
133

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Standart ekil Numaralandrma

ekilleri numaralandrma, sayfa numaralandrma gibidir:
1.Tanmlama ve Operasyon (Sayfa 1 ile 100) ekil 1,2,3 vs.
2.Hata Dzeltme (Sayfa 101 ile 200) ekil 101,102,103 vs.
3.Bakm Uygulamalar (Sayfa 201 ile 300) ekil 201,202,203 vs. ve vb.
Sivil ve askeri uak belgelerinin byk bir ounluu bu standardize edilmi sistemi takip
eder. Ancak, bazen askeri ortamlarda bulunan zelletirilmi sistemler farkl olabilir.
reticilerin Sistem Kodlar
ATA-100 uaa monte olabilecek tm sistemleri ve birimleri kapsar, sabit kanat veya dner
kanat gibi. Belirli bir tip uak manuel yaynlanmas srasnda retici sadece belirtilen uakta
donatlm sistem ve eleri listeler.
ATA-100 numaralandrma sistem kodlar kesinlikle takip edilmelidir ama sabit kanatl
uaklar iin baz chapterlar ve blmler uygulanmaz (rnein; Chapter 62 Rotor) bu blmler
atlanm olacaktr. Uakta byle belirtilenlere sistem kodu (SYCO) denir.
Uak Bakm Alanndaki Terimler ve Semboller
Eski zamanlarda, her retici, bakm aralklar tanmlamak ve malzeme vb. gstermek iin
kendi terim ve sembollerini kullanrd. Bugnlerde, birok retici standart tanmlar ve iaretlerin
kullanlmas konusunda anlamtr. Bu standart terimler ve tanmlar World Airlines Technical
Operration Glossary (Dnya Hava Yollar Teknik Operasyonlar Szlnde)(WATOG) ortaya
konmutur.
ekil 3e baknz.
Semboller ve iaretler hala deiebilir, ancak bakm personelinin iini kolaylatrmak zaten
belirli bir standarda ulamtr.

134

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.5.10.2 Resimli Para Katalogu ( IPC)

Ama
Para katalogu reticileri tarafndan uak operatrne tm hava hizmet, bakm, onarm ve
revizyon gibi konular iin gerekli olan yedek para ve dier malzemelerin tedariki iin yardmc
olarak yaynlanmtr.
Modern kataloglarn ounluu kullancnn paralarn tespitine yardmc olmak ve yaygn
hatalar ve pahalya mal olan gecikmeleri ortadan kaldrmak iin kapsaml bir bilgi gsterir. Bu
katalog genellikle yle bilinir:
1.Resimli para katalogu (IPC) ya da
2.Resimli para listesi (IPL).
135

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Yap
Resimli para kataloglar, genelde uan byklne ve karmaklna bal olarak bir
veya daha fazla cilt halinde yaynlanr. Ortalama hacim uygun izimler iin yaklak 20.000 girdi
ierebilir.
Her hacim iin giri genellikle IPC kullanm hakknda kapsaml bilgi ierir. zel kodlarn
aklamalar, rnein; kullanlan kodlarn anlamlar ya da dier aklamalarn apraz referanslar
belirtilmitir. 3 ya da daha fazla hacimli bir IPC son hacim genellikle tam bir dizin ierir. Bu indeks,
saysal ya da alfa-saysal srasna gre olacaktr.
Arza
ekil 4 ve 5e baknz.
IPC arza MM arza ile benzerlik gsterir, ayn chapterlar, blmler ve konulara ayrlmtr.
Ancak, 3-eleman says yerine 4 eleman says kullanlmaktadr. (rnein;77-00-00-01).
Aadakiler bunun sebebidir:
IPC resimlerle yaplmtr (ekil 4e baknz.) ve detaylarda karlk gelen sayfalara
yaplmtr (ekil 5e baknz.) gerekirse bu sayfalar birbirini takip eder. Bu dzen, ayrntl para
listesi resimlerden kolay apraz referans izni verir. Herhangi bir blmde ya da konuda ilk sol sayfa,
sayfa 0 olarak numaralandrlr kar sayfa (Yani para listesi) sayfa 1 olarak numaralandrlmtr.
Eer bir konuda birden fazla resim varsa, her resim (ekil 01,ekil 02,vb.) ve bu konudaki
ilgili para ayrntlar listesi sayfa 0,sayfa 1,vb. ekilde numaralandrlr, sonuta bir konuda sayfa
0,sayfa 1,vb.den birden fazla olmas resim numaralarna baldr.
3-eleman tanmlama numarasnn yerine 4-eleman numara sisteminin kullanlmasnn nedeni
Chapter-Blm -Konuya ek olarak kullanlan resimlerin ekil numaralarnn drdnc eleman
olarak Chapter-Blm-Konu-ekil eklinde eklenmesidir.

136

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

137

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

138

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Kodlar
Kodlar IPCde bakm personelinin zel ilgi gstermesi ve dikkatlice almas iin gsterilir.
Baz paralarn sipari bilgileri, deitirilmeleri, ie yaramaz paralarn atlmas ve tamir potansiyeli,
vb. ile ilgili bilgi ierir. Bakm personeli bu kodlarn anlamn tam olarak kavramaldr ve personel
herhangi bir phe duyarsa tavsiye almaldr.

Bulunan kod rnekleri:

1.Kod AX: Bakmn her seviyesine takma
2.Kod BX: Sadece ikinci hatta(Hangarda) takma
3.Kod CX: Tedarik edilmemi; yksek dzeneinin deitirilmesi
4.Kod DX: Tedarik edilmemi (Bir tanmlama hatas bu kodu aklayabilir ya da yapsal bir
tutturma)
Dier kodlar genileyebilen ve genileyemeyen malzemeler, uak bakm seviyeleri, birinci
hat, ikinci hat gibi, depo ve deerleri gsterir. Bu kodlar, uak ve ekipman reticilerine bal olarak
deiebilir.
Gnmzde birok uan IPC'leri ATA-100 sitemi chapter ve blmlerine gre gsterilir.
Bu IPC numaralarnn ve uygulanabilir bakm klavuzunun numaralarnn ayn numaralandrma
sisteminde kullanlabileceini anlamna gelir rnein, alt sistemler, paralar, vb. ayn chapter /
blm altnda iki belgede de bulunabilir.
Tipik Resimli Para Katalou
NOT: Aadaki ayrntlar 'Dornier 328 Resimli Para Katalou'nda ayrlr. Yalnzca bir rnek
olarak hizmet vermektedir.
Genel Bilgi
Bu resimli para katalou Amerika Hava Tamacl Birlii tarafndan kurulan ATA 100
uyarnca hazrlanm olup, ilgili bakm uygulamalar ve motor klavuzu iin bir yedek deil, ilgili
retici otoritesinin kabulnce bir elik edici belgedir.
ekil 6ya baknz.
IPCnin amac deitirilebilir montaj paralarn listelemek ve resimlemek ve DORNER
328 uak paralarnn ayrntlarn gstermektir.
Ayrntl Para Listesi Dzenleme
Ayrntl para listesi bakm ve motor klavuzunda uaktaki blnm blgelerdeki eleen
arzalar sunar. Bu blmler daha sonraki montaj ve para ayrntlarndaki arzalardr, daha yksek
montaj ile ilikilerini gsterir.
ekil 7ye baknz.

139

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ekil/Para Numaralar
Katalogda yer alan her para, resimler ve saysal indeksleme amalar iin bir apraz
referans olarak hizmet veren bir ekil / para saysna tahsis edilir. Numaralar saysal srayla
dzenlenmitir ancak ek paralar eklemeye izin vermek iin boluklar braklmtr. Bir son ek bir
rakam veya rn numaras ya da ek bir trevi ifade eder.
Para Numaralar
Para numaralar montaj paralar ve bir takm belgeler (izim, liste malzemeleri vb.) ile
ilgili paralar tanmlar. Para numaras montaj/ayrnt tasarm iin temel para ve gerekli son ek
para numaras ve reticiyi ierir. A-15-karakter kodu kullanlr. rnein;001A112A5001200.
Ulusal standart para numaralar aadaki n eklerle tanmlanabilir:
1.A ya da SP
ngiliz Standart Enstits(B.S.I)
2.AGS ya da AS
ngiliz Havaclk irketleri Toplumu (S.B.A.C) Standartlar
3.AN, MS ya da NAS
Amerikan Standartlar
4.DIN
Alman Ulusal Standartlar

140

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Terminoloji
Stun terminoloji parann adn belirtir. Ayn ada sahip paralarn rnein; cvata, placard
uygun ekilde aka tanmlanmas gerekir.
Montaj Bana Den nite
Montaj bana den nite numaras (UNITS PER ASSY) pozisyonda ihtiya olunan
bykl gsterir ve dier paralarn pozisyonlar iin engel tekil etmez. Kendini yenilesin ya da
yenilemesin saysal para listesi indeksi referans yaplmaldr. Dzenlemeler ya da paralar referans
amacn gstermek iindir ama montaj bana den nitedeki bir dier ekildeki IPCnin REF
harfleri (Referans anlamndadr.) btn gerekli bilgiler ile listelenir. Paralarn gerekli miktar sadece
montaj srasnda tespit edilebilir, rnein; levhalar, ksaltma AR(htiya olunan
anlamndadr.).NP harfleri parann tedarik edilebilir olup olmadn gsterir.
141

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

izimler
ekil 4e tekrar baknz.
ekil 8e baknz.

Her montaj, alt montaj ya da birimler ounlukla detay paralar gstermek iin patlayan bir
grnm ile gsterilmitir. Paralar montaj / kurulum sras gsterilmitir.
ekil 9a baknz.
Montaj bir sayfada gsterilecei zaman resimler belki alt montajlara ayrlp baka sayfalara
blnm olabilir. izim lekli bireysel blmn ak olmamas halinde de geerlidir.
142

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Saysal Para ndeksi

ekil 10a baknz.
Sadece kendi zel para numaralarn saysal bir para dizini (Yada: apraz referans para
numaras/chapter-blm numaras (CSN) (ATA 100den) kullanarak para tanmlanmasn salamak
iin eklenir. Bu indeks seici gncelletirmeyi etkinletirmek iin elverili byklkte paralara
blnr. Paralar, alfa-saysal srayla izler.
Para numaralar dzenleme sol pozisyondan balar ve soldan saa doru devam eder, para
numaras sras kadar bir defada bir stun tamamlanr.

143

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

144

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Katalog Nasl Kullanlr?

ekil 11e baknz.
Sadece para numaras bilinen bir maddeyi tanmlamak iin:
1.Saysal indeksten para numarasn bulun ve chapter/blm/konu, ekil ve para numarasn not
edin.
2.ekil/para numarasn ayrntl para listesine dndrn.
3.Para numarasn not edin.
4.Ayrntl para listesinden para numaras ve tanmlamay gsteren ekil ve para numarasn
bulun.
Ksaltmalar
Bu resimli para katalogunda kullanlan ksaltmalar unlardr:
AR

htiya halinde

Assy

Montaj

Dia.

ap

ft

Feet

Fwd

leri

HE

Yksek enerji

HFC

Hidromekanik yakt kontrol

HP

Yksek basn

HT

Yksek ekme

in

nch

LH

Sol el

LP

Dk basn

LT

Dk ekme

mm

Milimetre

Mod.

Modifikasyon

o/s

Byk boy

REF

Referans

RH

Sa el

SB

Servis blteni

TR

Bakm emas
145

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

146

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.6. GELER VE AIKLIKLAR

7.6.1 Toleranslar
7.6.1.1 Gei ve Toleransn Temelleri
Bu boyut, ekil ve mekanik mhendislik rnlerinin ayr para yzeylerinin karlkl
konumlar ve onlarn doru ve gvenilir almasn salamak iin belirli bir doruluk iinde
tutulmasn salar. Rutin retim sreleri verilen geometrik paralarn zellikleri, bakmda mutlak
doruluk vermez. izimde ideal yzeyler, ilenmi paralarn gerek yzeylerine benzemez. Gerek
yzeylerin sapmas 4 gruba ayrlr. Bunlar boyutsal, ekil, pozisyon ve yzeysel olarak tanmlanr.
Asl boyutlar genellikle ana boyutlardan az miktarda farkllk gsterir. Endstriyel bir
yaklamda gerekli toleranslar dizayn edilmitir. Bu sapmalar ve takmlar btn malzeme mr
boyunca takm zellikleri, fonksiyonlar ve performanslar iin garanti edilmitir.
Sk toleranslar ok masrafldr. Etkili toleransn manas, sk toleransn sadece nereye ve ne
zaman gerekirse uygulanmas olarak tanmlanr. Bu nedenle, farkl toleranslar farkl boyutlara
uygulanr. zel toleranslar ise kritik boyutlarda dizayn edilirler. Dier bir tolerans ise az neme
sahip olan genel toleranslardr.

Bir Geiin Temelleri

Makine paralarnn boyutsal olarak kesin doru olmas prensipte imknszdr. Aslnda onlar
gerekli ya da kullanl deildirler.
Bir parann retiminde gerekli olan doruluk pay boyutsal tolerans tarafndan salanr.
retim doruluu rnn fonksiyonu ve retim ekonomisiyle saptanmaktadr.

147

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

148

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

149

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Geme Tipleri
Birlemi paralarda tolerans alanlarnn karlkl pozisyonlar 3 gei tipine baldr.
1)Clearance Geme (serbest geme)
Bu bir geitir ve genellikle bir delik ile bir aftn birleimindeki aklktr. En dk delik
bykl en yksek aft bykl ile karlatrlrsa ya birbirlerine eit karlar ya da delik
bykl daha iyi kar.
2)Transition Geme
Bu gei tipinde, birleimde aklk ve etkileme meydana gelebilir. Delik ve aftn tolerans
alanlar ksmi olarak ya da tamamen etkilenebilmektedir.
3) Sk Geme
Bu gemede genellikle delik ve aftn arasnda biraz etki vardr. Deliin yksek bykl
aftn dk byklne ya eittir ya da ondan daha dktr.

150

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Tolerans Nedenleri
Yapm Toleranslar
Her makine ilemi kesinlikle bir kapasiteye sahiptir. Bu nedenle, yapm toleranslarna bir
ilem uygulandnda izin verilebilmektedir. lem kapasitesi ve gerekli tolerans karlatrlabilir.
Malzeme Toleranslar
alan bir makine mekanik strese, sya, yalanmaya urar.almadan sonra i paras
aadaki efektlerin reakte olmasn nler.

Bykl ve hacmi deiebilir yani yaylr ya da bzlr

ekli deiebilir yani erilir ya da bklr

Bu deiikliklerden bazlar almadan sonra meydana gelirler fakat bu olayn

gereklemesi gnleri ya da haftalar alr.
Farkl fenomenler tarafndan bu deiiklikler meydana gelir, rnein:

Meydana gelen stres ve inhomojenite (homojen olmayan dzensizlikler) malzemede

almadan sonra grnr.
Yapsal deiiklikler sl ilemdeyken ortaya kar.
Sv younluunun deimesiyle plastiklerde bzlme ya da genileme oluur.

Termal Toleranslar
Her malzeme bir ssal genilemeye sahiptir. Bu genileme s deiimlerinden dolay
meydana gelir.
Tolerans Kontrol
Tolerans kontrol tm paralar bir takm uyum iinde yapmak iin tasarlanm bir itir.
Hesaplamalar ise mhendislik malzemelerinden ve para ilemlerinden gelmektedir. Komplike
edilmi aletlerde tolerans kontrol farkl takm paralarna bakarken karmak bir grev haline
gelebilir.
ki temel problem ve zmleri:
1)Delik-aft Problemi
Bir aft belirli bir aklk deliine sar.ISO Gei ve Limit Sistemi bu problemi zmek
iin destek alnacak en makul sistemdir.
2)Delikler Aras Uzaklk Problemi
ki delik arasndaki uzakln tolerans mutlaka iki deliin aklk snrlar iinde olmaldr.

151

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Genel Toleranslar
Bir dizaynn tolerans tanmlanrken toleranslar mutlaka bir standart erevesinde olmaldr.
Alman standard olan DIN 7168 bize genel tolerans deerlerine salar. Bu standart tolerans 3 grup
olarak ayrr. Bunlar Fine ,Medium ve Coarse gruplardr ve bu gruplarla beraber tolerans
deerlerinde bu standart da verilir.(Btn ller mm cinsindedir)

Etkili Alet nerileri:

ok komplike olmayan paralar iin, 6mm ile 30 mm aras deer btn boyutlar arasnda
kullanlr.
Genellikle, tolerans gruplarndan Fine sadece yksek hassasiyete sahip olan paralarda
kullanlmaldr.
Genelde, tolerans grubu olan Medium orta seviyeli hassasiyet ieren paralarda ve kritik
makine yedek paralarnda kullanlr.
Genelde, Coarse grubu ise tm dier paralarda kullanlan tolerans grubudur.

zel Toleranslar
zel toleranslar tanmlamada izlenen baz rehber hatlar :

Sk toleranslar sadece kritik ve fonksiyonel boyutlara uygulanmaldr. Yetersiz tolerans

kontrol dar toleranslar iin iyi bir neden deildir.
retim ve malzeme tolerans artlar mutlaka izlenmelidir. ISO standartlar bu artlar kontrol
etmek iin destek alnacak harika bir sistemler kitabdr.
Ana boyutlar ve toleranslar asla kartrlmamaldr.

7.6.1.2 Gei ve Aklklar iin Standartlar

ISO STANDARD 286 Limit ve Gei Sistemi
ISO 286 standard, Avrupa standard olan EN 20286 ile tanmlanan bir standarttr. Ve uluslar
aras bir tolerans sistemi ile desteklenir. ISO 286 izgisel boyutlu toleranslarn llmesinde bir
uluslar aras standart olarak kullanlmaktadr ve birka standardn arasnda en ok kullanlan standart
olarak bilinmektedir.
Dier Standartlar: JIS B 0401 (JAPAN),BS EN 20286 (UK),CSN EN 20286(CANADA)
ISO 286 przsz paralarn toleranslarnda ve sapmalarndaki geileri kurmak iin
uygulanr. Silindirik paralarn etrafndaki blmelerde de kullanlmaktadr. Bu standartta toleranslar
ve sapmalar ayrca dier paralarn przsz blgelerinde de uygulanabilmektedir. Genellikle bu
standart silindirik paralar ve iki paralel yzey arasndaki geilerde de kullanlabilir.

152

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Temel sapmalar ve tolerans dereceleri, genel setleri ve karlkl kombinasyonlar mil

tolerans blgeleri iin kullanlabilir olsa da, pratikte tolerans blgeleri sadece snrl bir yelpazede
kullanlmaktadr. Genel bir tolerans alan grnts Figr 8 de gsterilmitir.
Gemelerin Sistemi

Genellikle birlemi paralarda hi tolerans alan bulunmamaktadr. Deliklerin ve aftlarn

birleiminde sadece 2 metot tavsiye edilmektedir. Bu metotlar da yapsal, ekonomik ve teknolojik
yollardan dolay nerilir.
Temel Delik Sistemi
Bir geite arzu edilen aklklar ve giriler delik tolerans alan H ile eitli aft tolerans
alanlaryla kombine edilerek arivlenir. Tolerans ve geilerin bu sisteminde deliin dk sapmas
genellikle sfra eittir.
Temel aft Sistemi
Bir geite arzu edilen aklklar ve giriler aft tolerans alan h ile eitli delik tolerans
alanlaryla kombine edilerek arivlenir. Tolerans ve geilerin bu sisteminde deliin yksek sapmas
genellikle sfra eittir.

157

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.6.1.3 Kontrol Aralar

Go/Nogo Gauge

Go/Nogo gstergesi bir i parasnn izin verilen toleransyla kendisini karlatrma

prensibinde kullanlan bir kontrol aracdr. smi kullanm eklinden gelmektedir nk bu gsterge 2
test olana salar: parasnn bir testten geiini kontrol eder (go) ve dierinde ise ilk bilgiye gre
hata olup olmadn belirler.(no go ).
GO / NOGO gstergesi sreler arasndaki para deitirilebilirlii salamak iin imalat
sanayinde kullanlan ve ayrc reticileri arasndaki kalite srecinin ayrlmaz bir parasdr.
Temel Konseptler
Go gstergesi maksimum metal kouluna yakn yaplr. Test rnei zellii zerinde kayma
mmkn olmaldr.
Nogo gstergesi minimum metal kouluna yakn yaplmaktadr. Test rnei zellii zerinde
kayma mmkn olmamaldr.
158

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Not : Minimum metal koulu ve Maksimum metal koulu terimleri bir i parasndaki toleransn
merkezini tanmlamak iin kullanlr.
Toleranslar genellikle maksimum ve minimum kabul edilebilir koullarda ayarlayn. Eer
zellikleri harici ise, maksimum metal koulu onun en geni bykldr ve de minimum metal
koulu onun en kk bykldr.
Gsterge Toleranslar
Gstergeleri kendileri imal edecek olmas nedeniyle, toleranslarnn retici tarafndan
atanm olmas gerekir.
Tek tarafl sistem ok kullanlr:

toleranslarnn genellikle %10 u iki gstergeye de yani hem go hemde nogo

gstergelerine uygulanr.
Eer bir i tolerans 0.0035 inchin stndeyse, i toleransnn %5 i sadece go gstergesine
eklenir.
Tm gsterge toleranslar, alma toleransnn iinde yaplr. Gsterge etkisi her zaman
maksimum tolerans limitleri arasnda olacaktr. Kt olmayan paralar onaylanmaldr. Bu
yntemin tek dezavantaj baz iyi paralarn kabul edilmeyecek olmasdr.

Go/Nogo Gstergelerinin Tipleri

Tpa Gstergesi
Figr 10a tekrar baknz.
Tpa gstergelerde bir tpa biimi kullanlr. Onlar genellikle standart paralara
montajlamtr. Dier gsterge paralaryla bizim gstergemizin paralar ara deiim yaptnda
gstergeleri sk bir ekilde birbirine tutturmak iin bir bilezik kullanlr.
Bu tip gstergenin kullanl, birinci parann iine bir u taklr ve bu testin sonucu alnr.
Daha sonra da dier u denenir.
Parann tolerans bu gstergeden 0.18mm olarak kontrol edilir. Deliin en dk bykl
12.00 mm ve en yksek bykl de 12.18 mm dir. Bu deerlerin dndaki tm deerler
toleransn dnda olacaktr.
Dili Gstergesi
Figr 10a tekrar baknz.
Dili gstergesi test etmek iin parann iini vidalanr.Go ucu tamamyla parann iine
girecek,Nogo da ise girmeyecektir.

159

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Aklk Gstergesi

Gap gstergesinin tipleri :

ift eneli Aklk Gstergesi: Bu aklk gstergesinde lm aletiyle aftlarn cvatalarn d
boyutu llr. Aklk gstergesinin Go yannda aftn st limitteki deeri llr.Nogo da ise
aftn alt deerdeki limiti llmektedir.
Tek eneli Aklk Gstergesi: Bu aklk gstergesinin kullanm tpa tip gstergeye benzemektedir.
Doru retilmi parann st limiti eneden geecektir. Fakat alt limitinki ise enede durdurulacaktr.

160

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.7.1 Elektrik Kablolar ve Konektrleri Bakm Uygulamalar

7.7.1.1 letken Kurulum ve Ynlendirme
letken Korumas
AC tayan teller baz hassas devreleri etkileyebilecek kadar enerji yayarlar. Baz daha
hassas kontrol devreleri her uakta mevcut olan babo elektrik alanlar tarafndan olumsuz
etkilenebilir. Tellerin bu alanlardaki radyasyonu nlemek iin, teller korumal olmaldr. zole
edilmi tel kalayl bakr veya alminyum bir rg ile kaplanlr. Bu rg genellikle anmaya
dayankl bir naylon d rt ile kaplanlr.
Koruyucu kalkan kendisi iinde akm akn durdurmak iin sadece bir ucundan
topraklanmaldr. Bu toprak balants aseli konektr ile kablo sktrlarak yaplmaldr. Bu ilem
kesinlikle lehim ile yaplmamaldr. Kablonun ar snmas durumunda balant kopabilir.
ekil 1, a), b) ve c), doru kablo koruyucunun nasl balandn gstermektedir.
d) tamamlanm montaj gstermektedir.

161

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Solder Sleeve Shield (Lehim kolu korumas)

Sonlandrma
Prosedr:
1. rgye zarar vermemeye dikkat ederek, ekilde grld llerde yaltkan soyun. ekil 2,
(detial a).
2. rg korumay bir tarafa doru tarayn ve korumay dzenleyin (detail b).
3. Korumay yeniden toparlayn ve bir tarafa doru kvrn (detail c).
4. Topraklama iletkenini gerekli uzunlukta kesin, teli olabilecek en ksa eklide tutun (Aksi
belirtilmedii srece maksimum 100mm).
5. Topraklama telinin yaltkann dzenlenmi koruma iletkeninin boyu kadar soyun (detail d)).
6. Topraklama telinin sonundaki ipleri dzeltin.
7. Topraklama kablosunu katlanm koruma rgsnn altna yerletirin (detail e)). Topraklama
kablosu ters ynde gitmesi gerekli olduunda katlanm kalkan rgnn st tarafnda konumlandrlr
(detail g)). Toprak telini minimum uzunlukta tutmak iin uygun yn sein.
8. Serbeste uyacak bir lehim kolu sein ama montaj zerinde ok gevek olmamaldr.
9. Lehim kolunun lehimlenecek halkasn, rg koruma ve topraklama iletkeninin birletii noktann
zerine gelecek ekilde konumlandrn.

! Bu ilemler gerekletirilirken s tabancasnn reflektrne kesinlikle dokunulmamaldr.

Yanabilirsiniz.
10. retici tarafndan belirtilen ekilde, lehim kol iin doru reflektr sein. Lehim kolunu s
tabancasnn reflektrnn merkezine gelecek ekilde yerletirin.
11. Lehim halkas parlak bir hale dnene kadar ve lehimin eksenel ak balayana kadar, lehim
koluna s uygulayn (details f) and h))
Not: Lehimin akndan nce lehim halkas kapanabilir.
12. Lehimin ak durduunda, birleim yzeyini stc sistemden yava yava karn ve lehimin
katlamasna izin verin.
13.Yeni taklan topraklama kablosunun boyu da zerinde ilem yaplan kablonun i telleri ile ayn
boyda kesilmelidir ve ucu da ayn boyda soyulmaldr.
14. Kablonun iindeki merkez iletkenlerin boyu yaplacak yeni uygulamaya gre belirlenir.

162

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

163

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ki veya daha fazla korumal telin ortak topraklama ile sonlandrlmas

Not: Farkl iletken gruplarndan gelen topraklama iletkenlerini ayn lehim kolu ierisinde
toplanmamaldr. ekil 3 blmlerinde bunun doru ekilde nasl yaplaca gsterilmektedir.

164

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Floating Shield (No Ground Lead) Termination (Toprak iletkeni balamadan sonlandrma)
Koruma Sonlandrmas:
- rg korumay disk oluturacak ekilde geriye doru ittirin (step A).
- 0,4 mm kalacak ekilde rgy kesin (step B).
- Isyla daralan tpe yerletirin (step C).

165

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Bonding and Grounding (Balama ve Topraklama)

Genel Prosedrler
Esasen, bonding ekipmann normalde rg veya baz tip esnek yaltlmam tel kullanarak bir
zemine balantsdr. Baz durumlarda, bonding balants da bir elektrik bileeni iin toprak
balants gibi davranr.
Bonding kablolar yerletirilirken, Fazla diren gstermemesi iin olabilinecek en ksa
ekilde ve 3 miliohmdan fazla diren gstermeyecek ekilde olmaldr. Eer balama eridi ok
fazla toprak dn akm tayacak ise, bonding balants zerinden kayda deer bir gerilim dm
olmamas salanmaldr.
Eer topraklanacak malzeme hareketli bir zemine balanacaksa, bonding rgsnde yeterli
boluk olduundan emin olunmaldr. Maksimum hareket miktar kadar rahata gerilmeden
esneyebilmelidir.
Bonding rgsnn akm tamasnn yannda, farkl metallerin birlemesi sebebiyle
oluabilecek korozyonun da engellenmesine dikkat edilmelidir. Alminyum alaml jumper,
alminyum alam bir yap ve alminyum alam bileenin arasndaki balantlar iin kullanlr.
Kadmiyum kapl bakr, kadmiyum kaplamal elik veya pirin ve paslanmaz elik bonding
iin kullanlr.
Birbirine benzemeyen metal birleiminden kanmak mmkn deilse, korozyona kar daha
duyarl bonding jumper' kullanlmaldr. Anodize alminyum alam bir paraya jumper
balanmadan nce, metali koruyan ama yaltkan gibi davranan oksit kaplama sklmelidir. Balant
yapldktan sonra, uygun bir koruyucu kaplama kullanlmaldr.

166

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Test Etme
Genel olarak, birok bonding jumper veya zemin asklarnn her bir balantsnn 0.003 ohm
veya daha az dirence sahip olmas gerekir. Bu lm, balanlan yzey ve bonding jumper'
arasndan alnmaldr.
Bu test ok hassas bir ohmmetre veya bonding test cihaz kullanlarak yaplabilir. Bu
lmler bir balantnn deitirildii, eklendii yada geici olarak skld zamanlarda
yaplmaldr.

167

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.7.1.2 Lacing and Tying of Wire Bundles (Kablo demetlerinin balanmas ve dmlenmesi)
Kablo demetleri uak fabrikasnda nceden oluturulmu kalplar zerinde oluturulur ve iki
yar ilmek kullanlarak kare bir dm ile gvence altna alnarak mumlu keten ve naylon kord ile
her 5 cm'den 7,5 cm'ye birlikte balanr.
ekil 7, details a) to d) Kablo demetlerini dm ile gvence altna alma.
ekil 8 spot-tying iin bir rnek

168

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Tyrap telin hzl ve dzgn demetlenmesini mmkn klan patentli naylon kay bir edir.
Bu kk naylon kay telin etrafna sarlr. (ekil 9, detail a). Bir ucu dier ucundaki bir delikten
geirilir ve skca ekilir (details b ve c). Naylon kay bir yerde kendini kilitler ve sonundan kesilir
(detail d).
Kablo demetlerinin tek ya da ift ba ile balanmas da kabul grmektedir. Bu tarz balant
tipi ayr ayr balamaktan daha hzl olmaktadr. Ancak bu balant ok fazla uygun bir durum
deildir ve back kordonu krlrsa, demetinde byk bir ksm basz kalacandan dezavantaj
vardr. Birok uakta yksek titreim olan alanlarnda, kablo sarmallar ynlendirme, back ve
balama iin zel dikkat gerektirmektedir. ni takmlar, motor, motor dikmeleri, tekerlek,
empennage, kanatlar ve klima odas gibi yksek titreim olan alanlar buna rnektir. Bu alanlarda
ynlendirilmi teller yksek titreimlere tabidir ve uygun hizmet verileri dorultusunda monte
edilmelidir.

169

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Genel olarak, bu alanlarda teller, plastik tel ile (Tyraps) birlikte sarlmaz. rlm trde
rg kordonunun zel bir dmleme tekniini gerektirir. Ek anma korumas da yksek titreim
olan alanlarnda kablo montajlama iin salanmaktadr.

7.7.1.3 Tel Sonlandrma

Kablo Soyma
Bir teli terminaline veya balantya eklemek iin, koruyucu yaltm sklmelidir. Bu yaltm,
izolasyonu keserek ve hafife kablonun sonuna doru ekerek karlr. Bu olaya kablo soyma denir.
Kablonun sadece balanty yapmaya yetecek kadar soyulmaldr. letkene belirlenen snrlarn
tesinde zarar vermemek iin byle yaplr.

170

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

El tipi kablo soyucu ile uygulama prosedr:

1- Teli soyucunun 'kesim yuvasna takn. telin kesme yuvasnn iine ortalandndan emin olunuz
(ekil 10, detail a).
2- Soyucu eneleri izolasyonu soyuncaya kadar soyucu kollarn birlikte sktrn.
3- eneleri amak iin kollar serbest brakn (detail b).
4- Soyulmu teli karn (detail c).
5- Telin gereksinimleri karladndan emin olun.

171

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Bak ile kablo soyma prosedr:

1- Telin izolasyonunu istenilen soyma uzunluunda kesin. Kablo telciklerine zarar vermemek iin
izolasyonu tamamen kesmeyin.
2- Soyulacak izolasyon boyunca bir yark an. zolasyonu tamamen kesmeyin.
3- zolasyonu iletkenden soyarak kartn.
letkenlerde en yaygn hasar oluma durumu izolasyon kesilirken meydana gelenlerdir.
Kullanlan alet ayarszsa ya da yanl kullanlrsa kablo telciklerinden bir veya birka tanesi
kopabilir. Herhangi bir iletken zerinde izin verilen entikli veya krk ipliklerini snrlar, ilgili
otoriteler tarafndan belirtilmitir. ekil11'de grld gibi 19 telcikli 20-gauge bakr tel iin izin
verilen iki entiktir, kopmaya izin yoktur. Genellikle daha byk iletkenlerde ve daha ok sayda
telcikte daha fazla kopmaya ve entie izin verilir.

172

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Lehimsiz Terminaller ve Manonlu Ekler

Modern uaklarda kablolar fabrikalarda ablonlar kullanlarak balanr. Grup teller normalde
hzl balant kesme fileri ile sonlandrlr ve her kablo kendi zerinde terminallere balanr.
Kablo Terminalleri
Ticari elektrik sanayi birok farkl ekillerde terminaller kullanmaktadr. Ama genel
havaclk iin en ok kullanlanlardan biri kadmiyum kaplamal bakrdan yaplan n yaltml veya
yaltml olmayan halka tipidir. Halka tipi, terminal seim sistemidir nk halka terminali, kilit
somunu veya kilit rondelas deliin uyaca belirli bir ekilde yaplmtr Bu balant trnn slayton-tipi terminallere gre baarszlk olasl daha azdr.
Benzer olmayan metal korozyonu olasln ortadan kaldrmak iin ek malzemelerin uyumlu
olduundan emin olmak ok nemlidir. Bakr tel her zaman, bakr veya bakr alaml terminaller ile
kullanlmaldr.
Alminyum tel, alminyumu olumsuz etkilemeyen alminyum terminaller ile veya metal
alam ile sonlandrlmaldr. Uakta kullanlan alminyum tellerin ou byk olduundan,
terminallere, el aletleri ile montaj olamaz. ou tel retim tesisleri, uygun bir balant salamak iin
yeterli basn reten pnmatik skclar kullanlr.

173

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Manonlu ekler genellikle bir telin bir ksm zarar grd veya uzatlaca durumlarda
kullanlr. Lehimsiz birleim ve ekler genellikle kullanlr. birleim ve ekleri minimumda tutmak ve
kablolarn st ste binmemesini salamak ayrca nemlidir.
Bir ek veya bir terminal, bir tele takld takdirde, her zaman baka bir devre veya topraa
ksa devreden korumak iin izole edilmelidir. Yaltml olmayan terminaller, ak tel ve terminalleri
korumak iin bzlebilen s manonu izolasyonu ya da ift-bant sarg kurulu olmas gerekmektedir.
Birok ticari uan kullanm iin onaylanm ift-bant sarg yntemi ekil 13'de gsterilmektedir.
Yksek sya maruz kalan alanlarda titreim veya nem koullar onaylanm bir terminal
veya ek kullanmak da nemlidir.
174

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

ekil 14'de eklerin daha yaygn bir tr gsterilmektedir. Ek balants , her iki telin zerine
oturtulmu bir soket ile yaplr. Daha sonra manon ek yeri zerine itilir ve bir s tabancas ile
daraltlr.

175

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

nceden-zoleli Kablo Pabular

nceden-izoleli kablo pabular, kurulum kolayl ve etkinlii kantlanm olmas sebebiyle
uak sanayinde yaygn hale gelmitir. n yaltml terminaller ve eklerinin, renk kodlu bir yaltkan
(genellikle naylondan yaplmtr) pabu telli zerine oturtulmu olan terminal namlusunu ve
sktrlm ksmn kaplar. Pabu namlu yaltmnn altnda ikinci bir sktrma da tel yaltmn
kavramak iin bulunmaktadr. Bu sadece elektriksel bir koruma salamakla kalmaz pabucun teli
sard yerdeki younlamadan kaynaklanan titreim stresini de engellemeye yardmc olur.
Pabu zerindeki yaltmn rengi, pabucun iersine alabilecee telin kalnln
gstermektedir. Krmz terminaller -18 ile AWG-22 teller ile kullanlr, mavi terminaller AWG-16
ve -14 teller ile kullanlr ve sar terminaller AWG-12 ve -10 teller ile kullanlr.
Pabu balants aadaki nerilere uygun yaplmaldr:
1- Tel sonundan itibaren izolasyonlarn soyun, bylece teller sadece namlu tarafndan sarlr.
2- Tellerin hibirin izilmemesi iin uygun soyucu kullann.
3- Telin soyulmu ksmn pabucun namlusunun iine yerletirin.
4- Pabucu sktrma pensesinin iine sona dayanana kadar ittirin.
5- Pensenin iki kolunu birde sonuna kadar sktrn.
Eklemeler iin Skma Penseleri
ekil 15.
Skma aralar trleri giderek artan saylarda mevcuttur, ama en uygun olanlar pabu uygun
ekilde sklana kadar pensenin almasna izin vermeyen mandal mekanizmas olanlardr. Bu
aralar, terminale dzgn takl olduunun salanmas iin bir standarda uygun olarak periyodik
olarak kalibre edilmelidir. Snrl kullanmlar iin, mandalsz tipi ara (detay b)) kullanlabilir; Ancak
teknisyen uygun bir sktrma iin penseyi tamamen kapattndan emin olmaldr. Sanayi
retiminde birok fabrika, pnomatik tip skclar kullanmaktadr.
7.7.1.4 Elektrik Konektrleri Bakm Uygulamalar
ekil 16.
Konnektr Ama
n tarafndan gevetmeli kontaklarn almas:
1- Konektrn arka donanmn karn ve tel paketi zerinden geri kaydrn.
2- Konektre uyacak ekilde doru skma aracn sein.
3- Skme kolunun ucunu sklecek kontan u tarafna yerletirin. Konektrn karsnda arac dik
tutun.
Kontak yerine tam oturmadan kesinlikle kontak skme ilemi uygulanmamaldr.
4- Yay salml u, kontaa girene ve konta serbest brakana kadar skme aletinin koluna bastrn.
5- pistonu ileri tayn ve konta koruyucu yayn dna itin. Koruyucu yay ak konumda tutmak
iin ara kolu zerindeki basky koruyun ve yardmc tutucu klipsi ileriye doru ittirin.
6- Yardmc tutucu klipsi kontak tamamen alana kadar ileriye doru ittirin. Eer karma ilemi
baarsz olursa, Arac eyrek ierde tur dndrn ve tekrar deneyin.
Arka tarafndan gevetmeli kontaklarn almas:
1- Konektrn arka donanmn karn ve tel paketi zerinden geri kaydrn
2- Konektre uyacak ekilde doru skma aracn sein.
3- Skme aletinin kablo zerinde kaymas iin kabloya bastrn.
4- Yay koruyucu konta serbest brakmak iin, alet ivisini kontan sonuna kadar bastrn.
5- Bir itme ubuu kullanarak, konvektrn kontan n utan dar itin.
176

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

177

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

178

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Tel/Kontak Sonlandrma
ekil 17.
Krimp sonlandrma prosedr (ekil 17, detail a):
1- Her bir konektr iin artnamede verilen boyutlarda teli syrn.
2- (Sonlandrma) skma ileminin, konektr kontanda daha kk boyutlu tel kullanlmasn
gerektiren durumlarda, Aadaki tabloya gre ayn boyda daha fazla sayda kablo eklenebilir:

Contact
Size

16
12

Wire Size (AWG)

24

22

20

18

16

14

0
6

12

10

4
0

3- Soyulmu teli kontaa takn.

4- Sktrma ileminden sonra, eklenen teller kontak ucu ile ayn hizada krpn.
5- Telin kontak tarafnda muayene deliinden grlebilir olduunu kontrol edin.
6- Kontaktan kmasn engellemek iin tel zerinde pozitif basn uygulayn. Konta
konumlandrcnn iine sokun. tel zerinde pozitif basn uygulayarak tutun ve skma arac kollarn
basp kapatn.
Not: Skma ilemi tamamlanana kadar sktrma kollar almayacaktr..
7- Kontak ve teli konumlandrcdan karn. Telin yine denetim deliinden grlebilir olduunu
kontrol edin (detail b)).
ekil 18.

179

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

180

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

181

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Lehim sonlandrmalar Prosedr:

Telin kontaa takld yerde, kontak ve telin sonlandrma yeri arasnda uygun bir boluk
elde etmek iin teli syrn.
Teli kontan iinde lehimleyin.
Kontak Takma
ekil 19.
Aadaki genel yordamlar standart kablo pabulu kontaklara uygulanr. Kontaklar
merkezden da doru emerkezli olarak daha kolay bir ekilde yklenir.
1. Konta, kontan omuz ksm dayanana kadar el ile konvektrn arkasndaki grommet deliine
sokun (ekil 19, detail a).
Not: Konektr, bir tel demeti ile kullanacak isek ilk olarak konta takma aletine yerletirmek daha
iyi olabilir.
2. kontan iin doru takma aletine aadaki gibi uygulayn (detail b):
- AWG 16 veya daha byk boyutu bir konta takarken, aletin ucunu, aletin oyuundaki tel ile tel
namlusunun arkasnda kalacak ekilde konumlandrn.
- AWG 20 veya daha kk byklkte bir kontak takarken, izolasyon ve kaplama duvar ile aletin
oluundaki tel arasndaki koruma namlusuna uyacak ekilde skma aletinin ucunu konumlandrn.
3. Aracn, konektrn taklma yzeyi ile dik olduundan emin olun. Kontak yerine oturana kadar
sk bir ekilde, sabit bir basn uygulayarak arac dorudan kontak deliine itin (detail c).
4. Tm kablolu kontaklar monte edildikten sonra, Teli denmemi kontaklar ile her bir bo delii
doldurun. Sonra aadaki tabloda listelenen uygulanabilir tapalardan birini yerletirin

Contact
Size

Sealing Plug Part Number

Military Standard

Colour Code

22
20

MS27488-22
MS27488-20

Black
Red

16
12
8
4
0

MS27488-16
MS27488-12
MS27488-8
MS27488-4
MS27488-0

Blue
Yellow
Red
Blue
Yellow

Not: Tapalardan MS3187, yukarda listelenen tapalar iin kabul edilebilir bir muadildir.
Teli hafife ekerek kontan dzgn olarak monte edilmi olup olmadn kontrol edin.
Arka donanm geri takn (detail d).

182

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

183

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Elektrik Konektrlerinde Gvenlik Teli

ekil 20.
Not: sivil havaclkta, 'gvenli kablolama', 'lock-wiring' yerine kullanlr.

Kendi kendine mekanik olarak kilitlenen konektrlere tel emniyetleme uygulanmaz, tel
emniyetlemesi, kilidin almasna sebep olabilir.
Not: Self-kilitleme konektrler, sngl veya bilyeli mekanizma-tipi kaplin halkalar olan
konektrlerdir.
ekil 20, detail a konektrn bitiik yapya lock-wiring yaplmasn gsteriyor, detail b) Eyer
kelepe vidalarn tel emniyetlemesi yaplm bir rneini gstermektedir.

184

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Genel Prosedr:
1.Tel emniyetlemesi aadaki balant paralarn gerektirir:
balant halkas
backshell
Eyer kelepe vida.
2. Tm balant lock-wiring uygulamalar iin 0.02 in (0.5 mm) apnda bir Inconel tel kullann..
ekil 21.
3. Yksek titreim alanlarda ve naellerde bulunan tm konektrleri kaplin halkalarna Lock-wire
uygulanmaldr.
Not:
Konektr kaplin halkalar uak yapsna lock-wire olmaldr. Kaplin halkas ve backshell
arasnda tel emniyeti yaplmaz.
Her bir konektr ayr ayr tel emniyeti yapn. Gerekmedike bir konektrden dierine tel
emniyeti yapmayn.
ekil 21 farkl tip konektrler grlmektedir;
- MS konektr (detail a)
- SM konektr (detail b)
- DM ve DS konektrler (detail c)
- 90 konektr (detail d).

185

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Strain Relief Arm (Kablo Gerilim nleyici) Kullanarak Kablolar Konektrlere Balama
Kablo gerinim nleyici olan konektrlerde, kablo demeti, gerinim nleyiciye MS3367 ba
ile balanr. ekil 22 de ift dng teknii kullanm gsterilmektedir.
Not: Kablo gerinim nleyici zerine 90o ile bal olan konektrlerde, Gerinim nleyiciye tel
balarken, sonlandrcda gerilim oluturmaktan kann. Tel paketi balamadan nce kol zerinde
ayr ayr telleri dzenlemek gerekebilir.

186

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.7.1.5 Grommets (Koruma Halkas)

Koruma halkalar (ekil 23, a)) kablolarn metal yaplarn veya bileenlerin deliklerinden
geerken anmalarn veya syrlmasn nlemek iin kullanlr. Koruma halkalar ayrca kablolarn
deliklere giri ve k esnasnda ar hareketlerden ve syrlmalardan da korumaktadr.
Koruma halkalarnn farkl ekil ve boyutlar mevcuttur. Koruma halkalarnn retim aral
iin kullanlan malzemeler kauuk, naylon ya da yakta dayankl malzemelerden seilmektedir. Bir
koruma halkas, bir deliin keskin kenarlarnda kalp eklinde ve kablolarn, ar hareketlilik ya da
zgrlk olmadan gemesine izin verecek ekilde merkezinde bir delik vardr.
Verilen bir kablo boyutu iin doru koruma halkasn semek iin aadaki bilgiler
gereklidir:
- koruma halkasnn taklaca delik boyutu
- asi, metal ya da duvar kalnl
- kablo ap (kablo koruma halkasnn delik boyutunu belirlemek iin)
Sert Koruma halkalarnn, kablo delikleri yoktur, bileenleri veya metal yaplarn kablo giri
deliklerini mhrlemek iin kullanlr.Naylon veya benzeri malzemelerden yaplm esnek koruma
halkas eritler de mevcuttur. Olaand byklkteki delikler iin kullanlan koruma halkas eridi
uygun boyutta kesilir. Esnek eritler kablonun syrlmasn engellemek iin deliin etrafna
yerletirilir.ekil23 b blme paneli deliklerindeki bir kablo kelepesi ve koruma halkasn
gstermektedir.

187

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.7.1.6 Scaklkla Bzlen Materyaller, Tipleri, Uygulama Aletleri Ve Teknikleri

Uak kablolama sistemleri iin evresel ve mekanik koruma salamak iin balant ve
sonlandrma aletlerine ihtiya bulunmaktadr. Gerekli koruma birok ekilde gerekletirilebilir.
Bunlardan biri syla daralan malzeme kullanmaktr. Isyla daralan malzemeler ayrca kablo
demetleri iinde kullanlr.
Is ile Daralma Kavram
Isyla daralan malzemelerin z, retim aamasnda bir ekilde sya maruz braklp
geniletilmitir. Ve ayn yoldan scak havaya maruz braklarak eski hallerine gelmektedirler. Bu
daralma ya da eski haline gelme ok abuk bir ekilde olur ve malzeme artk hep o durumda kalr.
Is ile Daralan Malzemeler
ekil 24.
Is ile daralan malzemeler (ekil 24, a) aadaki durumlarda olabilir;
Farkl aplarda ve et kalnlnda (detail b)
ekil 25 ve 26.
'Y' ve 'T' eklinde olabilir. Zaten sonlandrlm bir iletken zerine yerletirilmesi
gerektiinde ekilleri geniletilebilirler.
Tp veya kullanm ekilleri uygulanamaz ya da uygun olmayan yerlerde bant eklinde
olabilir. Kablo ya da konektrn etrafna sarldktan sonra stlr ve daralarak tek paraym
gibi ekil alr.
Genellikle kullanlan s ile daralan malzemeler Neoprene, PTFE, polyolefin polythene ve
polyvinyldene fluoride gibi plastik trleridir. Malzemelerin farkl alma scaklk aralklar,
bzlme scakl ve bzlme deerleri vardr.
Ayrca farkl farkl aplarda, kalplarda ve erit geniliinde retilmektedirler. ekil 25 de
dz tipin montaj grlmektedir. ekil 26, a' da convolex malzemenin daralmas grlmektedir, b) de
montaj esnasndaki deiimi gstermektedir.

188

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

189

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

190

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Is Kaynaklar
Scaklk ile bzlen malzemelerin kltme zellii kullanmak iin dolayl bir s kayna
gereklidir. Is bir hava kaynann elektrikle stlmas ile oluturulur. Hava dahili bir fan zerinde
retilir.
Elektrikli stc, syla daralan malzeme stnden geen havay str. Skma ilemi
gereklemesi iin scak havann 135 C ile 175 C scaklk aralnda kontrol edilmesi gerekir.
Baz s kaynaklar scaklk seiciler ile donatlmtr. Is kaynaklarnn n ksmlarnda havann
kn ynlendiren reflektr sistemleri vardr. ekil 27 a' da rnek bir s tabancas grlmektedir.
Detail b) Farkl s reflektrleri grlmektedir.

Isyla Daralma Prosedr

Isyla daralan malzemeler ve s kaynaklarnn doru kullanm prosedr bakm
klavuzlarnda bulunmaktadr, ancak bunlar u ekilde zetlenebilir:
- Komponent ve uygulama alan incelenir, hangi malzemenin ve hangi sda uygulanacana karar
verilir.
- leme uygun l ve eklide materyal seilir. Dikkate alnacak l malzemenin bzldkten
sonraki lsdr. nemli bir kurala gre daralan malzeme taklaca yerden 1,4 kat daha geni
olmaldr.
- Malzeme iin uygun bir s kaynan, deflektrleri ve doru scakl sein.
- Scak havay malzemenin ortasndan balayp kenarlarna doru fleyin bylece nemin
kenarlardan kmasn salayn. Is uygularken nozul ve malzeme arasndaki mesafe sadece nozul
kullanld zaman muhafaza edilmelidir.
Not: Etraftaki alanlara zarar vermemek iin s kalkan kullanlmaldr ve s tabancas gereinden
fazla tutulmamaldr.
191

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

7.8. PERNLEME
7.8.1. Perinleme Aletleri
Perinleme iin bir ok alet ekipman kullanlmaktadr. Bunlar aada srayla
belirtilmektedir.
zel Montaj Aletleri
Perinleme ilemlerinde birden fazla delik delinir. Paralarn ayn eksende kaymadan
delinmeleri iin sabit olarak tutulmalarn salayan perinleme aletleri vardr. Bunlar delie
sabitlenen Cleko'lar ve sac metallerin sabitlenmesinde kullanlan wing-nut ve G clamps gibi geici
balantlardr.
Clekolar perin aplarna gre renk kodlarndan tannrlar. Aadaki tablodan bunlar
grebilirsiniz.

Perin aplar ( D)

Matkap aplar (M.)

Cleko Renkleri

3/32= 2,38mm

2,5mm

Gm

1/8= 3,17mm

3,2mm

Bakr

5/32= 3,96mm

4mm

Siyah

3/16= 4,76mm

4,8mm

Altn Sars

Chip chaser; Bazen delikler delindikten sonra yzeyleri birbirinden ayrmak mmkn
deildir. Bunun sonucu olarak yzey arasnda tala kalacaktr. Bu da perinin yapldnda birbirine
dz olarak oturmasn engelleyecektir.
Chip chaser talalar almak iin kullanlan bir alettir.

192

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

193

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

194

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

195

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Basnl hava ile alan perin tabancas, perini eki darbesine benzer hzl vurularla
yerine tespit eder. Yava, orta, hzl vurulu olarak snflandrlr.
Haval perin tabancasnn namlusu, tetii, sap ve
hava reglatr vardr. Namlunun dnda tespit yaynn
takld vida dileri bulunur. Perin bal namluya
taklr ve emniyet yayyla yerine tespit edilir.
Dolu gvdeli perinlerde, sonradan oluan perin
bann ekillendirilmesinde kullanlan haval perin
tabancalar 90-100 PSI (ngiliz birim sisteminde basn
birimi, Pressure Square Area) hava deposuna baldr.
Hava reglatr, tabanca vurularnn skln
ve sertliini kontrol iin mekanizmaya verilen havann
miktarn ayarlar.
Perin tabancasna takl perin bal, perinin hazr bana bir kii tarafndan dik tutulurken
ikinci bir kii de perin gvdesini uygun bir dayama demiri ile destekler.
Perin tabancas ve perin dayama demiri ve ekilde grld gibi perin gvdesine 90 dik
tutulmaldr. Aksi halde, perin ba ve metal yzeyi zedelenir, perinleme hatas oluur.
Perin balklarnn farkl tr ve lde olanlar vardr. Perin bal perin tabancasnn
ucuna yerletirilir. Bu ekilde balk, perinleme ilemi iin perinin orijinal bana kar
yerletirilerek kullanlr. ekilde grld gibi perin balarna uygun olacak ekilde perin
balklar seilmelidir.
Perin balklarnn perin bana temas eden yzeyleri przsz ve parlak olmaldr. Aksi
halde perin ban zedeler.
Emniyetlime yay, perin baln haval perin tabancasna tespit eder ve perinleme srasnda
perin bann frlamasn engeller.
Haval Perin Tabancas le alrken Dikkat Edilecek Emniyet Kurallar
1.Tabanca kullanlmad zamanlarda hava balant adaptrn aletten ayrnz.
2. Perin bal taklp karlrken mutlaka hava tertibatn kesiniz.
3.Parmaklarnz kesici ve vurucu darbeli aletlerden uzak tutunuz.
4.alma srasnda koruyucu kulaklk kullannz.
5.Her gn kullanmadan nce hava giriinden damla ya damlatnz.

196

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

197

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perin Balklar
Perin balklarnn farkl tr ve lde olanlar vardr. Perin bal perin tabancasnn
ucuna yerletirilir. Bu ekilde balk perinleme ilemi iin perinin orijinal bana kar
yerletirilerek kullanlr. ekilde grld gibi perin balarna uygun olacak ekilde perin
balklar seilmelidir.
Perin balklarnn perin bana temas eden yzeyleri przsz ve parlak olmaldr.
Aksi halde perin ban zedeler.

198

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

199

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Dayama Demirleri
Perinleme ileminde, sonradan oluturulan perin bann ekillendirilmesi srasnda perin
gvdesine dik tutulan takmlardr. eitli ekil, boyut ve arlkta olup sert malzemeden retilir.
Arlklar perin boyutuna uygun olmaldr.
Tabanca, perine bir bask uygularken dayama demiri de bu basky artrarak perinin
sonradan oluan bann ekillenmesini salar. Kk apl perinler ar dayama demiri ile yaplrsa
perin ba uygun lde oluturulamaz. Hatal perinleme olur. Perinleme srasnda dayama demiri
perine hafif temas ettirilerek 90o dik tutulur. Ar bask ile tutulursa perin ya malzemenin dnda
ier ya da fazla ezilir.
Dayama demiri yzeyi przsz olmal, zerinde izik veya kesie izin verilmemelidir.
Yzeydeki kesik ve izikler perinde hasara yol aabilir ve perinleme hatas oluabilir. Perin
apna gre dayama demiri arlklar aadaki ekilde belirtilmitir.

200

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perin Kesme Makas

Uygun boyda olmayan perinler, hesaplanan L boyuna gre istenen uzunlukta kesilir. Perin
makasnn banda, perin aplarna uygun delikler bulunur. Perinleri doru uzunlukta kesebilmek
iin mesafeyi ayarlayabileceimiz ara paralar vardr.

201

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Ayarl Hava Matkab

Hava bal balayclarn taklmas iin tam llerine uygun hava yuvas amakta
kullanlr. Ayar somunu ile hava derinlii belirli admlarla herhangi bir derinlie ayarlanabilir.
Hava as 100 dir.

Kesicinin bandaki deliklere perin gvdesi taklr. Perin bann altna uygun sayda ara
paras konulur ve kilitlenir. Daha sonra perinleri istenilen uzunlukta kesmek iin makas saplar yay
yardm ile sktrlr.
Hava bal perin ba, verilen limitlerin zerinde yzeyden fazla bir tama yapyorsa, hava
filelerinin akn bozarak aerodinamik dzgnl bozar. Bu fazlalklar, tralama makinesi
(microshaving) ile tralanarak yzeyde aerodinamik dzgnlk salanr.
Hava bal perinler iin aplar ve bu aplarn uygulanabilecei minimum sac kalnlklar
aada verilmitir.

202

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perin l Cetveli
Perin L boyunu lmek amacyla kullanlr. Dz bal ve niversal bal gibi kntl bal
perinlerde L boyu, perin bana kadar olan mesafedir.
Hava bal perinlerde ise L boyu gvde ve perin bann da dahil olduu toplam
uzunluktur.

Perin Hesaplar
Perin ap birletirilecek malzeme kalnl toplamnn katndan az olmamaldr. Seilen
perin ap kk olursa balant zayf olacandan, yapya yk bindiinde derhal kesilir ve kopar.
Eer perin ap byk seilirse, perin tabancas darbesi perinlenen malzemeyi geniletecek ve
para hasarlaacaktr.
Perin Boyu (L)
T1= Birletirilecek paralardan birincisinin kalnl
T2= Birletirilecek paralardan ikincisinin kalnl
Birletirilen btn paralarnn kalnlnn toplamna grip uzunluu denir.
C = Sonradan oluturulacak olan perin bann uzunluu C= 1,5D
D= Perin ap
L= T1 + T2 +1,5 D

203

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Kenar Uzakl (Edge Distance) (E.D)

Bir perinin merkezinden metalin

kenarna olan uzakldr.
Minimum kenar uzakl 2D,
maksimum 4Ddir.

Tercihen en ideal kenar mesafesi uzakl E.D= 2,5D olmaldr.

204

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perin Aral

Perin aral ayn sra zerindeki perinlerin merkezleri arasndaki ldr. Minimum
perin aral 3D, maksimum 12 D dir, tavsiye edilen l deeri perin apnn 6 ila 8 kat
arasndadr.
Dizi Aral
Paralel perin dizileri arasndaki uzaklktr. Dizi aral genellikle perin aralnn %75%100 kadardr.

205

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perinli Balantlarn Kontrol

Perinleme hatalar
Perin ba hatalar
Hatal perinlerin sklmesi
ki perin bann zarar grmesi halinde perinler, uak bakm el kitaplarnda belirtilen
ekilde, uygun matkap ucu ile rtlerek deitirilir ve yenisi taklr.
Perin ba etrafndaki yzey hasar genileyebilecek gibi ise yeni bir kaplama paneli ile
deitirilmelidir.

Perinleme Hatalar

Perin balar kaym

: Perin dayama demiri iyi desteklenmemi.

Perin boyu ksa

: Perin hazr ba para iine gmlm.

Perin boyu uzun

: Perin hazr bann altnda fazlalk olumu.

Perin gvdesi eilmi

: Matkap ap perin apndan ok byk delinmi.

Birletirilen paralar alm: Birletirilecek paralar iyi sklmam, perin gvdesi paralar
arasnda imi
Perin eksenleri kaym : Birletirilecek paralar ayn eksende delinmemi.
En ok yaplan perinleme hatalarndan biri sonrada oluan ban, yaplrken iyi
desteklenmemi olmas sonucu kaymasdr. Byle hatal perinler byk bir kuvvetle kaplamay
kvrabilir, daha sonraki ilerleyen zamanlarda da korozyona neden olur.
Perin balarndaki atlamalar ise genellikle montaj srasnda, perine ok fazla kuvvet
uygulanmasndan kaynaklanr. Bir baka neden ise sl ilemli perinlerin (icebox) montajdan nce
ok uzun sre, dondurucuda bekletilmesidir.
Matkap apnn perin apna gre uygun lde seilmemesi, perinleme hatalarna neden
olur.

206

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perin Ba Hatalar

ekil: Perin Ba Hatalar

207

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

HATALI PERNLERN SKLMES

*Perin gvdesini delmeyiniz, eer delik eksenden kak delinmi ise perin delii ovalleir ve
byr.

ekil: Perinlerin sklmesi

* Perin yerinden sklrken yapya zarar vermemek iin bir kii eki ile vururken, dier bir kii de
yapnn arka tarafndan, dayama demiri ile desteklemesi gerekir.
* Eer, perin iki metal arasnda imi ise perin apnda daha kk bir matkap ile biraz daha
delin, zmba ile kartmay deneyin.

208

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

y
o

c u -tr a c k

.c

Perinli Balantlar
Perinler, birletirme ilemleri ve uak zerinde hasar onarm amacyla kullanlr. Her
uaa, bakm el kitaplarnda (Maintanence Manual) belirtilen hasar onarm bilgilerine gre bakm
ve onarm yaplr.
nce hasarn boyutlar tespit edilir; sonra yama parasnn biimi, kalnl ve balant
eleman miktar ile eitleri belirlenir. Daha sonra hasarl blge, yapya uygun ekilde kesilerek veya
matkapla rtlerek karlr.
Hasarl blgede yaplan onarmlar ya gizli (geme) ya da yzeysel (stten) onarmlardr.
Gizli onarm ekli yuvarlak, kare, dikdrtgen veya herhangi bir ekilde olabilir.
a) stten Onarm (stten Yama)
Aerodinamik dzgnln ok nemli olmad i blgelerdeki hasar onarmnda kullanlr.
Bu yama biiminde doubler kullanlmaz. Hasar boyutuna uygun yama paras kullanlr.
b) Gizli Onarm (Gizli Yama)
Takviye paras (doubler) ve yama plakasndan oluur. Hava ile temas eden aerodinamik
dzgnln bozulmamas gereken blmlerde uygulanr.
Doubler, onarm yaplan blgede kaplamann altna yerletirilir. Bylece onarm blgesine
takviye grevi, yama parasna ise balant grevini grr.
* Yama ile kaplama arasnda dzgn balanty salamak iin yaklak 1/32 boluk braklmaldr.

Doubler paras onarm

blgesi ile ayn tr malzemeden
fakat bir st kalnlk lsnde
alnmaldr. rnein 0,050
malzemede doubler kalnl 0,063
Yama parasnn kalnl
hasar onarm yaplan yzey
kaplamasnn orijinal kalnlk
lsnde olmaldr.

209

.d o

.d o

lic

to

bu

y
bu
to
k
lic
C

O
W

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

O
W

F-

h a n g e Vi
e

PD

XC

er

F-

c u -tr a c k

.c

Modl 7 sorular
1) Aadakilerden hangisi koaksiyonel kablonun tercih sebebi deildir?
a)EMI kaybnn olmamas
b)bant gfebiinini yksek olmas
c)kolay bklebilir olmas
4) Remove/insertion tool da hangi ksm skm,hangi ksm takm iindir?
a)beyaz ksm _takma/renkli ksm_skme
b)beyaz ksm_skme/renkli ksm_takma
c)renkli ksm ve beyaz ksm_skme
5)Aagdakilerden hangisi kablo koruma teknii deildir?
a)clamps
b)grommet
c)blanks
6) Ar yk gerektiren yerlerde hangi tr balant eleman kullanlmaz?
a)jo-bolt
b)hi-lock
c)screw
7) Perin yaplrken iki perin aras mesafe ne kadar olmaldr?
a)3D
b)2D+1/16
c)kullanlan perine gre farkllk gsterir
8) Isl ilem perinlerinde,akldktan sonra ba ksmndaki klcal atlaklara ne sebep olur?
a)gereinden fazla kuvvete maruz kalmas
b)uygun perin tabancasyla aklmamas
c)sl ilemden sonra dolapta saklanmamas
9) uan d gvde sacnda genellikle ne tr balant elemanlar kullanlr?
a)hi_lock
b)cherry-max
c)haval perin
10) Perinleme yaplcak yap elemanlarnn bir veya birou elik veya titnayum ise balant
eleman yapya nasl geirilir?
a)klerans fit
b)interferans fit
c)transition fit
11.
Bkme eksenlerinde ne tr deimeler meydana gelir?
a. ekme yzeyi ksalr, ntr eksen uzar, basma yzeyi deimez.
b. ekme yzeyi uzar, ntr eksen ksalr, basma yzeyi deimez.
c. ekme yzeyi uzar, ntr eksen deimez, basma yzeyi ksalr.

12.
Bkme ileminde malzemenin uzama veya ksalma meydana gelmeyen orta
noktasndaki eksenine ne ad verilir?
a.
Sabit eksen.
b.
Ntr eksen.
c.
Klavuz eksen.
13.
a.
b.
c.

Aadakilerden hangisi yaptrma balantlarnn dezavantajlarndandr?

Dzgn yzeyli birletirme olana.
Yorulma ve tekrarl yk dayanm.
Dk soyulma dayanm ve darbe dayanm.

14.
a.
b.
c.

Asetilen tpleri ne renktir?

Sar.
Mavi.
Yeil.

15.
Oksijen-asetilen kaynanda, ayn cins iki metalin ayn zelliklere sahip ek kaynak teli
kullanlarak yaplan birletirmesine ne ad verilir?
a.
Sa kaynak.
b.
Telli diki.
c.
TIG kayna.
16.

Aadakilerden hangisine alrken dikkat etmeliyiz?

a)
b)
c)

alrken cebimizde her zaman torna vida bulunmaldr

Yangn tplerini ya ile temizleriz
Matkap ile alrken koruyucu gzlk kullanmalyz

17.

Aagdakilerden hangisi nitrojen tp nn rengidir?

a)
b)
c)

Bordo
Parlak gri
Parlak gri zeri siyah bandajl

18.

Aagdakilerden hangisi CLASS E snf yangn trdr?

a)
b)
c)

Yemek ya yangnlar.
Elektrik cihazlar ile ilgili yangnlar
Yanc sv yangnlar; parafin, petrol rnleri, ya vs gibi.

19.

ATA CHAPTER 26 .. dr

a)
b)
c)

Electrical power
Flight control
Fire protection

20.
Basnl . uak lastiklerini iirmede, ini takmlar dikmelerinde ve hidrolik
sistem fren aklerinde kullanlr
a)
b)

Asetilen
Nitrojen

c)

Helyum

24: MALT ksaltmasnn anlam nedir?

a) Malzeme
b) Makina
c) Maksimum
25: ematik diagram ne iin kullanlr?
a) Uakta bulunan elektrik kablolarn izmlerinde
b) Uakta bulunan kompanentlerin izimlerinde
c) Uakta bulunan hidrolik,yalama gibi sistemlerin iziminde
26.Alttaki eklin anlam nedir?

A) Sola yava dn
B) Gsterilen taraftaki motor veya motorlar yavalat
C) Gsterilen taraftaki motor veya motorlara tam g ver
D) Sola keskin dn yap
27. Uan jaka alnmasnn temel amac nedir?
A) Uak motorlarnda bakm yapabilmek.
B) Ar ve uzun sreli bakmlarda ini takmlarn korumak.
C) Uak bakmda iken havadaki hareketleri gerekletirmek isterse jaka alnmaldr.
28. Yakt uaa pompalarken max. ka psi basn ile gnderilmelidir?
A) 50 PSI
B) 60 PSI
C) 70 PSI
29. Uan APUsu almyorsa harici arala basnl hava baslmas gerekir. Bu arata
pompalanan havann basnc ka PSI olmaldr?
A) 45 PSI
B) 35 PSI
C) 25 PSI
D) 15 PSI

30. JETTISON sisteminin grevi aadakilerden hangisidir?

A) Acil ini esnasnda ini takmlarnn daha abuk almasn salar.
B) Acil ini esnasnda kuleye bilgi gnderir.
C) Acil ini esnasnda kanat altndan yakt dar atar.
D) Yakt stc sistemidir.

31_AD modifikasyonun ierii nedir?

C:AD, sivil havaclk otoriteleri tarafndan konulan direktiflerdir.
32_Yaplan bakmlarn uygunluu hangi kurallara gre kontrol edilerek CRS belgesi
dzenlenir?
C:SHT-145 ve JAR (EASA Part)-145 kurallarna gre kontrol edilir
33_ kinci kontrole tabi tutulan bakm ileri iin hangi prosedrler uygulanmaktadr?
C: (RII- Required Inspection Item), (CI- Critical Item (Critical Tasks))

Module 07.

01. Safety Precautions Aircraft and Workshop.

Question Number. 1
A dry powder extinguisher is coloured.
Option A.
green.
Option B.
red.
Option C.
blue.
Correct Answer is. blue.
Explanation. BS EN3.

Question Number. 2.
Acetylene gas forms an explosive compound with.
Option A.
tin and silver.
Option B.
tin and copper.
Option C.
copper and silver.
Correct Answer is. copper and silver.
Explanation. NIL.

Question Number. 3.
When mixing acid and water.
Option A.
the acid should always be added to the water.
Option B.
it does not matter which way the two are mixed.
Option C.
the water should always be added to the acid.
Correct Answer is. the acid should always be added to the water.
Explanation. NIL.

Question Number. 4.
You are involved with a fire caused by titanium swarf. What
type of extinguishant should you use to deal with the fire?.
Option A.
Dry asbestos wool and chalk powder.
Option B.
CO2.
Option C.
Chemical foam.
Correct Answer is. Dry asbestos wool and chalk powder.
Explanation. BL/6-18 12.5.

Question Number. 5.
An aircraft should not be refueled when.
Option A.
the APU is running.
Option B.
navigation and landing light in operation.
Option C.
within 10 metres (30 feet) of radar operating.
Correct Answer is. within 10 metres (30 feet) of radar operating.
Explanation. AL/3-8 2.1.6, GOL/1-1 7.3.2.

Question Number. 6.
refuelling is.
Option A.
15m.

The minimum 'no smoking' zone around an aircraft when

Option B.
10m.
Option C.
6m.
Correct Answer is. 6m.
Explanation. Leaflet 5-1 2.2.2.
Question Number. 7.
A CO2 extinguisher is used on.
Option A.
solid, liquid, hot metal and electrical fires.
Option B.
solid, liquid and electrical fires.
Option C.
solid and liquid fires.
Correct Answer is. solid, liquid and electrical fires.
Explanation. Hot metal and liquid fires would be extinguished with foam.

Question Number.

8.

In an oxygen system, if the pressure drops to 500 PSI, it.

Option A.
causes anoxia.
Option B.
begins to overheat.
Option C.
blocks the oxygen system regulator.
Correct Answer is. blocks the oxygen system regulator.
Explanation. At low pressure, air can mix with the oxygen. The moisture in the air freezes as
the gas expands on exit of the system and blocks the regulator. Jeppesen A&P Airframe
Technician Page 14-17.

Question Number. 9.
After working with epoxy resins, how is natural oil returned to
the skin?.
Option A.
Epoxy removing cream.
Option B.
Refatting cream.
Option C.
Acetone/lanolin mixture.
Correct Answer is. Acetone/lanolin mixture.
Explanation. Acetone is used to remove epoxy resin, but it dries the skin, so it is mixed with
lanolin to prevent this (same mixture as nail varnish remover).

Question Number. 10.

Neither oil nor grease should be used as a lubricant on couplings
or pipelines carrying.
Option A.
Oxygen.
Option B.
Kerosene.
Option C.
Nitrogen.
Correct Answer is. Oxygen.
Explanation. AL/3-25 5.4 (vi).

Question Number.

11.

Option A.
Foam.
Option B.
Water.
Option C.
CO2.
Correct Answer is. CO2.

Which type of extinguisher can be used for an electric fire?.

Explanation. AL/3-10 3.3.

Question Number. 12.
The colour of CO2 type fire extinguisher is.
Option A.
red.
Option B.
black.
Option C.
green.
Correct Answer is. black.
Explanation. NIL.

Question Number.

13.

Which type of extinguisher can be used for engine fire?.

Option A.
CO2.
Option B.
BCF.
Option C.
Water.
Correct Answer is. CO2.
Explanation. Leaflet 5-1 4.2.4 (a).

Question Number.

14.

Fire on landing gear brake should be extinguished with.

Option A.
dry powder extinguisher.
Option B.
carbon dioxide extinguisher.
Option C.
water extinguisher.
Correct Answer is. dry powder extinguisher.
Explanation. AL/3-19 10.4. Jeppesen A&P Mechanics Handbook Page 503, CAAIP S
Leaflet 5-8 10.4.

Question Number.

15.

Which type of fire extinguishers can be used in the cabin?.

Option A.
C.T.C.
Option B.
water or B.C.F.
Option C.
M.B.
Correct Answer is. water or B.C.F.
Explanation. Methyl Bromide and CTC extinguishers are toxic. Jeppesen A&P Mechanics
Handbook Page 502 and 504.

Question Number. 16.

Risk assessments should only be carried out on.
Option A.
all tasks and processes that are performed.
Option B.
tasks using hazardous chemicals.
Option C.
tasks carried out above the height of 6 foot.
Correct Answer is. all tasks and processes that are performed.
Explanation. NIL.

Question Number. 17.

brake fire would be.

The most appropriate fire extinguisher for an aircraft wheel and

Option A.
carbon dioxide.
Option B.
dry powder.
Option C.
water.
Correct Answer is. dry powder.
Explanation. AL/3-19 10.4.

Question Number. 18.

Once a person has been disconnected from the source of an
electrical shock the next step should be.
Option A.
seek assistance immediately.
Option B.
check for breathing start AR if necessary.
Option C.
check for pulse start cardiac massage if necessary.
Correct Answer is. check for breathing start AR if necessary.
Explanation. NIL.

Question Number. 19.

What can cause dermatitis?.
Option A.
Washing hands in solvents.
Option B.
Not wearing eye protection when using solvents.
Option C.
Inhalation of paint fumes.
Correct Answer is. Washing hands in solvents.
Explanation. NIL.

Question Number.

20.

If an oxygen cylinder pressure falls below 500 PSI.

Option A.
the diluter stick will stick.
Option B.
the oxygen will degrade and cause anoxia.
Option C.
condensation will cause corrosion.
Correct Answer is. condensation will cause corrosion.
Explanation. NIL.
02. Workshop Practices.

Question Number. 1.
On a hollow tube where would a small indentation normally be
unacceptable?.
Option A.
Nowhere on the tube is an indentation acceptable.
Option B.
In the mid 1/3 section.
Option C.
In either of the outer 1/3 portion of the tube.
Correct Answer is. In the mid 1/3 section.
Explanation. CAAIP s Leaflet 6-4 Para 7.2.

Question Number. 2.
What type of grinding wheel would you sharpen an HSS drill bit
on?.
Option A.
A green wheel.
Option B.
A course wheel.
Option C.
A fine wheel.
Correct Answer is. A fine wheel.

Explanation. A Green Grit (Silicon Carbide) wheel is used for Tungsten Carbide bit tools
(Non-steel). For HSS you need a fine Grey Aluminium Oxide wheel.

Question Number. 3.
When using a reamer.
Option A.
use no lubricant.
Option B.
use the same lubricant as was used on the drill bit.
Option C.
use lard oil.
Correct Answer is. use the same lubricant as was used on the drill bit.
Explanation. NIL.

Question Number. 4.
How many teeth per inch are used on a hacksaw blade for
cutting hard metal?.
Option A.
54.
Option B.
36.
Option C.
26.
Correct Answer is. 26.
Explanation. Blades are available 18 - 32 TPI. Greatest TPI is for hard metals.

Question Number. 5.
cutting thick metal?.
Option A.
30.
Option B.
65.
Option C.
55.
Correct Answer is. 55.
Explanation. NIL.

How many strokes per minute are used on a hacksaw when

Question Number. 6.
When lifting a bulky component with a wire rope sling, the
component can be protected from damage by the sling by.
Option A.
fabricating alternative lifting points.
Option B.
using a suitably shaped sling.
Option C.
using spreader bars and packing.
Correct Answer is. using spreader bars and packing.
Explanation. NIL.
Question Number. 7.
Gas bottles for CO2 air and acetylene are coloured.
Option A.
grey, maroon, green.
Option B.
black, grey, maroon.
Option C.
green, grey, maroon.
Correct Answer is. black, grey, maroon.
Explanation. NIL.

Question Number. 8.
To drill a 1/4 inch hole in titanium, the correct starting
procedure would be.
Option A.
to centre drill.

Option B.
to centre punch.
Option C.
to drill 1/4 inch hole direct.
Correct Answer is. to centre drill.
Explanation. CAIP S EL/3-3 Para. 3.2.

Question Number. 9.
In a torque wrench of handle length, L = 12 in. and an extension
E = 3 in, the desired torque value is 300 lbs.in. the dial should read.
Option A.
240 lb.ins.
Option B.
375 lb.ins.
Option C.
280 lb.ins.
Correct Answer is. 240 lb.ins.
Explanation. CAAIP S Leaflet 2-11 4.4.

Question Number. 10.

When a torque loading is specified for a castellated or slotted
nut on an undrilled new bolt.
Option A.
the bolt should be pre-drilled, the torque applied and the nut eased back, if
necessary, to allow the split pin to be fitted.
Option B.
the bolt should be pre-drilled and the torque increased if necessary to allow the
split pin to be fitted.
Option C.
the torque should be applied and the bolt suitably drilled for the split pin.
Correct Answer is. the torque should be applied and the bolt suitably drilled for the split
pin.
Explanation. NIL.

Question Number. 11.

A reamer with spiral flutes is removed.
Option A.
clockwise.
Option B.
straight.
Option C.
anticlockwise.
Correct Answer is. clockwise.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-19.

Question Number. 12.

The difference between high and low limits of a size for a
dimension is known as the.
Option A.
deviation.
Option B.
tolerance.
Option C.
fit.
Correct Answer is. tolerance.
Explanation. NIL.

Question Number. 13.

Rubber components should be stored.
Option A.
in warm and humid conditions.
Option B.
in a well lit room.
Option C.
in a cool dark area.
Correct Answer is. in a cool dark area.
Explanation. CAAIP S Leaflet 1-8 3.3.

Question Number. 14.

When comparing the machining techniques for stainless steel
sheet material to those for aluminium alloy sheet, it is normally considered good practice to
drill the stainless steel at a.
Option A.
higher speed with less pressure applied to the drill.
Option B.
lower speed with more pressure applied to the drill.
Option C.
lower speed with less pressure applied to the drill.
Correct Answer is. lower speed with more pressure applied to the drill.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Technician Textbook Page 2-27.

Question Number. 15.

When drilling stainless steel, the drill used should have an
included angle of.
Option A.
140 and turn at a low speed.
Option B.
90 and turn at a low speed.
Option C.
118 and turn at a high speed.
Correct Answer is. 140 and turn at a low speed.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Technician Textbook Page 2-27.

Question Number.

16.

When stop drilling a crack, what is the typical drill size used?.

Option A.
0.025 inch.
Option B.
0.250 inch.
Option C.
0.125 inch.
Correct Answer is. 0.125 inch.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Technician Textbook Page 2-6.

Question Number. 17.

When degreasing aluminium alloys, and no trichloroethylene is
available, a suitable alternative is.
Option A.
dilute sulphuric acid.
Option B.
M.E.K.
Option C.
white spirit and naphtha.
Correct Answer is. white spirit and naphtha.
Explanation. NIL.

Question Number. 18.

A grinding wheel is normally refaced by.
Option A.
dressing with a special tool.
Option B.
grinding through using another grinding wheel.
Option C.
holding a hard wood scraper against the rotating wheel.
Correct Answer is. dressing with a special tool.
Explanation. NIL.

Question Number. 19.

When checking a torque wrench 15 inches long, the load
required to give torque of 120 lbs.in. is.
Option A.
6 lbs.

Option B.
8 lbs.
Option C.
10 lbs.
Correct Answer is. 8 lbs.
Explanation. NIL.

Question Number.

20.

How would you check the setting of an adjustable reamer?.

Option A.
Ring gauge.
Option B.
Dial test indicator and 'V' blocks.
Option C.
External calipers.
Correct Answer is. Ring gauge.
Explanation. NIL.

Question Number. 21.

What is the specified lubricant for drilling brass?.
Option A.
None.
Option B.
Paraffin.
Option C.
Lard oil.
Correct Answer is. None.
Explanation. NIL.

Question Number. 22.

In the Limit System, the term 'allowance' is the.
Option A.
difference between shaft and hole diameters.
Option B.
hole diameter variation.
Option C.
shaft diameter variation.
Correct Answer is. difference between shaft and hole diameters.
Explanation. NIL.

Question Number. 23.

Which is correct concerning the use of a file?.
Option A.
The terms 'double-cut' and 'second-cut' have the same meaning in reference to
files.
Option B.
Apply pressure on the forward stroke, only, except when filing very soft metals
such as lead or aluminium.
Option C.
A smoother finish can be obtained by using a double-cut file than by using a
single-cut file.
Correct Answer is. Apply pressure on the forward stroke, only, except when filing very soft
metals such as lead or aluminium.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-11.

Question Number. 24.

Which procedure is correct when using a reamer to finish a
drilled hole to the correct size?.
Option A.
Turn the reamer only in the cutting direction.
Option B.
Turn the reamer in the cutting direction when enlarging the hole and in the
opposite direction to remove from the hole.
Option C.
Apply considerable pressure on the reamer when starting the cut and reduce the
pressure when finishing the cut.

Correct Answer is. Turn the reamer only in the cutting direction.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-19.

Question Number. 25.

Of what tolerance is the following an example? 1 in. + 0.0020.001.
Option A.
Bilateral.
Option B.
Multilateral.
Option C.
Unilateral.
Correct Answer is. Bilateral.
Explanation. NIL.

Question Number. 26.

How should a scraper be finally sharpened?.
Option A.
By draw filing.
Option B.
On a grindstone.
Option C.
On an oil-stone.
Correct Answer is. On an oil-stone.
Explanation. NIL.

Question Number. 27.

How is a D.T.I. initially set up?.
Option A.
The gauge plunger should be fully extended and the needle zeroed.
Option B.
The gauge plunger should be partly depressed and the needle zeroed.
Option C.
The needle zeroed, then the plunger fully extended.
Correct Answer is. The gauge plunger should be partly depressed and the needle zeroed.
Explanation. NIL.

Question Number. 28.

Nickel alloy chisels should be sharpened.
Option A.
by filing.
Option B.
on a grindstone.
Option C.
on an oilstone.
Correct Answer is. on an oilstone.
Explanation. NIL.

Question Number. 29.

What type of lubricant should be used when drilling
aluminium?.
Option A.
Vegetable oil.
Option B.
Paraffin.
Option C.
None.
Correct Answer is. Paraffin.
Explanation. Paraffin is the lubricant for aluminium.

Question Number. 30.

How are spring dividers sharpened?.
Option A.
By filing the outside of the points.
Option B.
By stoning the outside of the points.

Option C.
By grinding the inside of the points.
Correct Answer is. By stoning the outside of the points.
Explanation. NIL.

Question Number. 31.

What would be the result of an insufficient clearance angle on a
twist drill?.
Option A.
It would cut slowly, if at all.
Option B.
It would produce an oversize hole.
Option C.
It would tend to pull through the hole
Correct Answer is. It would cut slowly, if at all.
Explanation. External website.
http://www.unionbutterfield.com/tech/drills/trouble_shooting.asp

Question Number. 32.

A tolerance given on a dimension is indicated.
Option A.
by a plus and minus sign preceding the permitted tolerance.
Option B.
by the prefix TOL with the permitted tolerance.
Option C.
by enclosing the permitted tolerance within a triangle.
Correct Answer is. by a plus and minus sign preceding the permitted tolerance.
Explanation. NIL.

Question Number.

33.

How much material should be allowed for reaming?.

Option A.
0.001 in.
Option B.
0.003 in.
Option C.
0.010 in.
Correct Answer is. 0.003 in.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-19.

Question Number. 34.

After cutting a 3/8 inch BSF internal thread and stud, it is found
that the stud is too large. How is a fit achieved?.
Option A.
Remove the male thread crests with a fine emery cloth.
Option B.
Grind a taper on the end of the bolt.
Option C.
Re-adjust the die and re-cut the male thread.
Correct Answer is. Re-adjust the die and re-cut the male thread.
Explanation. NIL.

Question Number. 35.

You have reamed out a hole in a piece of titanium. How should
you remove the reamer safely to prevent unnecessary damage?.
Option A.
Allow the reamer to pass right through the hole.
Option B.
Remove it, but in the same rotation as if cutting.
Option C.
Anti-clockwise.
Correct Answer is. Remove it, but in the same rotation as if cutting.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-19.

Question Number. 36.

Why are some components torque loaded?.
Option A.
To ensure that their elastic limit is not exceeded.
Option B.
To ensure they do not vibrate loose.
Option C.
To ensure that they are tightened to their yield point.
Correct Answer is. To ensure that their elastic limit is not exceeded.
Explanation. NIL.

Question Number.

37.

When using a reamer, in which direction should it be turned?.

Option A.
Anti-clockwise when Cutting and removing.
Option B.
Clockwise when cutting and anti-clockwise when removing.
Option C.
Clockwise when cutting and removing.
Correct Answer is. Clockwise when cutting and removing.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-19.

Question Number. 38.

Draw filing produces.
Option A.
a course finish.
Option B.
a fine finish.
Option C.
a mottled finish.
Correct Answer is. a fine finish.
Explanation. NIL.

Question Number. 39.

A safe edge of a file is used.
Option A.
against a finished surface.
Option B.
to give a fine polished finish to a smooth surface.
Option C.
against a rough unfinished surface.
Correct Answer is. against a finished surface.
Explanation. NIL.

Question Number. 40.

What is the minimum number of hacksaw blade teeth that
should be in contact with the material being cut?.
Option A.
2.
Option B.
4.
Option C.
3.
Correct Answer is. 3.
Explanation. NIL.

Question Number. 41.

When reading a blueprint, a dimension is given as 4.387 inches
+ 0.005-0.002. Which statement is true?.
Option A.
The maximum acceptable size is 4.385 inches.
Option B.
The minimum acceptable size is 4.385 inches.
Option C.
The maximum acceptable size is 4.389 inches.
Correct Answer is. The minimum acceptable size is 4.385 inches.
Explanation. NIL.

Question Number. 42.

Chalk when used with a fine file produces.
Option A.
a finer finish.
Option B.
a milled type surface.
Option C.
a ground type surface.
Correct Answer is. a finer finish.
Explanation. NIL.

Question Number. 43.

When using a hand file correctly, the downward pressure should
be used only.
Option A.
on a return stroke.
Option B.
on the forward stroke.
Option C.
on the forward and return stroke.
Correct Answer is. on the forward stroke.
Explanation. NIL.

Question Number.

44.

The size of the nibs of vernier calipers can be ascertained by.

Option A.
using the standard of 0.693 inches.
Option B.
measuring the steel rule.
Option C.
noting the dimension engraved on the instrument.
Correct Answer is. noting the dimension engraved on the instrument.
Explanation. BL/3-4 3.5.

Question Number. 45.

A shaft dimension given as 1.225 inches +/- 0.003 inches
followed by 'MMC' should be manufactured to what size?.
Option A.
1.228 Inches.
Option B.
1.222 Inches.
Option C.
1.225 Inches.
Correct Answer is. 1.228 Inches.
Explanation. Leaflet 2-1 5.11.3.

Question Number. 46.

2 microns is.
Option A.
0.002 mm.
Option B.
0.002 inch.
Option C.
0.000 002 inch.
Correct Answer is. 0.002 mm.
Explanation. 1 micron = 0.001 mm.

Question Number. 47.

The edge or surface of a part from which dimensions are
measured from is called the.
Option A.
water line.
Option B.
reference plane.
Option C.
datum.
Correct Answer is. datum.

Explanation. Leaflet 2-1 5.5.1.

Question Number. 48.

Water Lines are.
Option A.
front to rear measurements on the fuselage.
Option B.
vertical measurements on the fuselage.
Option C.
left and right measurements on the fuselage.
Correct Answer is. vertical measurements on the fuselage.
Explanation. AL/7-2 fig 15.

Question Number.

49.

When clamping cable looms containing co-axial cables.

Option A.
distortion of the outer sheath is allowed providing the inner cable is not
affected.
Option B.
the clamps must be no more than 1 metre apart.
Option C.
avoid distortion to the co-axial cable to maintain the dielectric constant.
Correct Answer is. avoid distortion to the co-axial cable to maintain the dielectric constant.
Explanation. NIL.

Question Number. 50.

If a test or inspection instrument has no calibration data supplied
by the manufacturer, you would use the calibration data provided by.
Option A.
the British Standards Quality Assurance documentation referring to calibration
of instrumentation and test equipment.
Option B.
CAAIP S.
Option C.
the Maintenance Manual.
Correct Answer is. the British Standards Quality Assurance documentation referring to
calibration of instrumentation and test equipment.
Explanation. Leaflet 2-14 2.2.

Question Number. 51.

Why are test or inspection instruments regularly calibrated and
certified?.
Option A.
To ensure they will perform within the required limits of operation.
Option B.
To ensure they can handle the range of measurements required of them.
Option C.
To ensure they are being used regularly.
Correct Answer is. To ensure they will perform within the required limits of operation.
Explanation. Leaflet 2-14 1.2.

Question Number. 52.

Who is responsible for ensuring that weight and balance
instrumentation is serviceable before use?.
Option A.
An engineer holding a license in the instrument category.
Option B.
The manufacturer of the equipment.
Option C.
The person responsible for carrying out the weight and balance procedure.

Correct Answer is.

procedure.
Explanation. NIL.

The person responsible for carrying out the weight and balance

Question Number. 53.

At which frequency is the calibration of frequently used
crimping tools carried out?.
Option A.
Bi-annually.
Option B.
Annually.
Option C.
Every 1000 crimps.
Correct Answer is. Every 1000 crimps.
Explanation. Or every 3 months, whichever comes first.

Question Number.

54.

When using the trepanning tool, the hole to be drilled should be.

Option A.
1/32 inch larger than the guide pin.
Option B.
same diameter as the guide pin.
Option C.
1/32 inch smaller than the guide pin.
Correct Answer is. same diameter as the guide pin.
Explanation. NIL.

Question Number.

55.

When using a strip-board, the tracks on a PCB are etched.

Option A.
before component fitment.
Option B.
after fitment but before soldering the components.
Option C.
after fitment and soldering of components.
Correct Answer is. before component fitment.
Explanation. MMC/1-1 7.

Question Number. 56.

A 'light drive' fit for a 3/8 inch diameter bolt has a maximum
allowance of.
Option A.
0.005 inch.
Option B.
0.0025 inch.
Option C.
0.0006 inch.
Correct Answer is. 0.0006 inch.
Explanation. AC43.13-1B Page 7-5 Para.7-39.

Question Number. 57.

The intervals for calibration of test equipment.
Option A.
are every year.
Option B.
are different from one appliance to another.
Option C.
are as specified in EASA Part-145.
Correct Answer is. are different from one appliance to another.
Explanation. EASA Part-145 is not specific.

Question Number.

58.

What drill angle is used to drill titanium?.

Option A.
130-140 degrees.
Option B.
105-120 degrees.
Option C.
90-100 degrees.
Correct Answer is. 105-120 degrees.
Explanation. BL/6-18 Para. 6.

Question Number.

59.

When tightening a nut on a bolt the torque loading applied is.

Option A.
inversely proportional to the force applied to the spanner.
Option B.
the tangential application of the force times the perpendicular distance from the
point of application to the centre of the bolt.
Option C.
independent of whether the threads are wet or dry.
Correct Answer is. the tangential application of the force times the perpendicular distance
from the point of application to the centre of the bolt.
Explanation. Torque = force * distance of force from centre of bolt.

Question Number. 60.

The UK standard of limits and fits is.
Option A.
BS4500.
Option B.
BS8888.
Option C.
BS308.
Correct Answer is. BS4500.
Explanation. BS4500 is Limits and Fits.

Question Number. 61.

When using a Pacific tensiometer the correct tension is found
by.
Option A.
reading dial, provided the correct riser is used for the cable diameter.
Option B.
comparing reading to chart provided.
Option C.
adding reading to riser number.
Correct Answer is. comparing reading to chart provided.
Explanation. The Pacific Tensiometer is NOT a direct reading type. See Pacific Tensiometer
instructions.

Question Number. 62.

What temperature should the heat gun be set for shrinking heat
shrink sleeve?.
Option A.
At the rated temperature.
Option B.
100C below rated temperature.
Option C.
100C above rated temperature.
Correct Answer is. 100C above rated temperature.
Explanation. Rated temperature is the normal working temperature of the heat-shrink
material. The shrink at approximately 100C above that.

Question Number.
Option A.

63.

Calibration of aircraft hydrostatic weighing equipment is.

done once a year.

Option B.

carried out every time before an aircraft is weighed and adjusted by operator.

Option C.
not required.
Correct Answer is. done once a year.
Explanation. Hydrostatic weighing equipment should be calibrated every year.

Question Number. 64.

When drilling light alloy.
Option A.
lard oil should be used.
Option B.
use the specified lubricant.
Option C.
no lubricant is required.
Correct Answer is. use the specified lubricant.
Explanation. Since the question is not specific as to which light alloy is to be drilled, the
'specified' lubricant is used (even if the 'specified' lubricant is 'nothing').

Question Number. 65.

The picture shows a torque wrench with an extension. To apply
a torque of 350 lb.in. the reading on the dial should be.

Option A.
350 lb.in.
Option B.
280 lb.in.
Option C.
245 lb.in.
Correct Answer is. 280 lb.in.
Explanation. BL/6-30 4.4.1.

Question Number. 66.

Reaming light alloy tube is done with.
Option A.
no lubricant.
Option B.
the same oil and lubrication as used for cutting.
Option C.
hard base lubricant.
Correct Answer is. the same oil and lubrication as used for cutting.
Explanation. Reaming is lubricated with the same fluid as cutting (drilling).

Question Number. 67.

Tolerance is the.
Option A.
the difference between a hole and shaft size.
Option B.
allowable error due to faulty workmanship and tools.

Option C.
difference between worn and new tools.
Correct Answer is. allowable error due to faulty workmanship and tools.
Explanation. Tolerance is allowable error due to faulty workmanship and tools.

Question Number. 68.

What should be done if a tool is found not to be working to its
calibrated requirements?.
Option A.
It should be removed from service, marked as unserviceable and sent away for
overhaul.
Option B.
It should be placed back into stores and kept in service until the next
calibration is due.
Option C.
A mechanic should adjust it to restore it to the correct operation.
Correct Answer is. It should be removed from service, marked as unserviceable and sent
away for overhaul.
Explanation. Tool should be removed from service, marked as unserviceable and sent away
for overhaul.

Question Number. 69.

When carrying out soldering to an end termination and a wire,
you should tin.
Option A.
only the end of the wire.
Option B.
neither the wire or the termination as tinning is not required.
Option C.
both the end of the wire and the termination.
Correct Answer is. both the end of the wire and the termination.
Explanation. BL/6-1 13.2.

Question Number. 70.

Run-out of a rod is measured using.
Option A.
DTI, surface plate and V-blocks.
Option B.
micrometer and V-blocks.
Option C.
vernier and V-blocks.
Correct Answer is. DTI, surface plate and V-blocks.
Explanation. EL/3-3 Page 2 fig 1.

Question Number.

71.

How would you mark a defect on an exhaust system?.

Option A.
Pencil.
Option B.
Chalk.
Option C.
Special zinc/copper tipped marking tool.
Correct Answer is. Chalk.
Explanation. AC43 Para. 8-49. Jeppesen Aircraft Gas Turbine Powerplants 5-31.

Question Number.

72.

Which of the following is the most appropriate filing technique?.

Option A.
Pressure backwards, relieve pressure forwards.
Option B.
Even pressure forward and backwards.
Option C.
Pressure forwards, relieve pressure backwards.
Correct Answer is. Pressure forwards, relieve pressure backwards.

Explanation. Jeppesen A&P Mechanics Handbook Page 537.

Question Number. 73.

Stubborn pins in file teeth should be removed by.
Option A.
tapping file gently on workbench.
Option B.
using file card.
Option C.
pricking out with sharp point.
Correct Answer is. pricking out with sharp point.
Explanation. Jeppesen A&P Mechanics Handbook Page 538.

Question Number. 74.

When using low tungsten hacksaw blades it is recommended to
use.
Option A.
60 strokes per minute.
Option B.
50 stroke per minute.
Option C.
40 strokes per minute.
Correct Answer is. 50 stroke per minute.
Explanation. Jeppesen A&P Mechanics Handbook Page 535.

Question Number. 75.

Units of torque are.
Option A.
lbs/ft2 and lbs/in2.
Option B.
Lbs and Kg.
Option C.
lbs.ft and lbs.in.
Correct Answer is. lbs.ft and lbs.in.
Explanation. NIL.

Question Number. 76.

The calibration of a piece of test equipment is suspect. Your
actions would be.
Option A.
calibrate/rectify immediately.
Option B.
note and rectify later.
Option C.
remove from service and annotate accordingly.
Correct Answer is. remove from service and annotate accordingly.
Explanation. NIL.

Question Number.

77.

What should you check before using a set of V blocks?.

Option A.
That both blocks have the same identification stamps.
Option B.
It doesn't matter.
Option C.
The calibration date.
Correct Answer is. That both blocks have the same identification stamps.
Explanation. NIL.

Question Number.
Option A.
Option B.

78.

When turning the handle on a megger with the probes kept apart.

the needle stays at infinity.

the needle deflects to infinity.

Option C.
the needle moves to zero.
Correct Answer is. the needle stays at infinity.
Explanation. The needle of a Megger rests on infinity and is deflected to Zero.
03. Tools.

Question Number.
hacksaw?.
Option A.
60.
Option B.
30.
Option C.
55.
Correct Answer is.
Explanation. NIL.

1.

How many strokes per minute should generally be used with a

55.

Question Number. 2.
What type of drill would you use on carbon fibre?.
Option A.
Diamond tipped.
Option B.
Carborundum.
Option C.
Tungsten carbide.
Correct Answer is. Tungsten carbide.
Explanation. Airbus A340-600 SRM.

Question Number. 3.
A micro-shaver is used to.
Option A.
cut rivets to length prior to forming.
Option B.
mill the rivet head after forming.
Option C.
trim the shank diameter prior to forming.
Correct Answer is. mill the rivet head after forming.
Explanation. A&P Technician Airframe Textbook 2-37 and 2-68.

Question Number.

4.

How many teeth per inch are there on a fine hacksaw blade?.

Option A.
64.
Option B.
16.
Option C.
32.
Correct Answer is. 32.
Explanation. Jeppesen A&P Technician General Textbook Page 13.

Question Number. 5.
What is the normal cutting angle of a drill?.
Option A.
59.
Option B.
130.
Option C.
12.
Correct Answer is. 59.
Explanation. Jeppesen A&P Technician General Textbook Page 15.

Question Number. 6.
When using a moving coil as an ammeter the greatest amount of
current flows through the.
Option A.
bushes.
Option B.
coil.
Option C.
shunt.
Correct Answer is. shunt.
Explanation. Jeppesen A&P Technician General Textbook Page 3-89.

Question Number. 7.
When using the old style vernier caliper for taking internal
measurements.
Option A.
add the nib measurements.
Option B.
subtract the nib measurements.
Option C.
the nib size has no relevance and can be ignored.
Correct Answer is. add the nib measurements.
Explanation. Jeppesen A&P General Textbook 9-39.

Question Number. 8.
To carry out an insulation test on a wire rated at 115 volts you
would use.
Option A.
a 250 volt megger.
Option B.
a 115 volt megger.
Option C.
a 500 volt megger.
Correct Answer is. a 250 volt megger.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-1, 4.4.2 As a rule of thumb, the megger should be twice the
voltage of the system under test.

Question Number. 9.
The normal drill angles are.
Option A.
cutting angle 59, web angle 130 and clearance angle 12.
Option B.
cutting angle 130, web angle 59 and clearance angle 12.
Option C.
cutting angle 12, web angle 130 and clearance angle 130.
Correct Answer is. cutting angle 59, web angle 130 and clearance angle 12.
Explanation. NIL.

Question Number. 10.

The abbreviation 'A/F' means.
Option A.
American Fine.
Option B.
Across Flats.
Option C.
Associated Fine.
Correct Answer is. Across Flats.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-3 Pg.7.

Question Number. 11.

A rivet shaver is used to.
Option A.
mill the head flush.
Option B.
mill the tail after cutting.
Option C.
mill the tail after setting.
Correct Answer is. mill the head flush.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Textbook 2-68.

Question Number. 12.

A drill and wire gauge has holes numbered.
Option A.
10 to 60.
Option B.
1 to 80.
Option C.
1 to 50.
Correct Answer is. 1 to 80.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Textbook Fig.2-47.

Question Number. 13.

A 250 volt megger should not be used.
Option A.
on electronic equipment.
Option B.
in fuel tanks.
Option C.
on radio aerials.
Correct Answer is. on electronic equipment.
Explanation. Leaflet 9-1 4.4.4.

Question Number. 14.

If the leads of a megger are held apart.
Option A.
the spring will return the needle to infinity.
Option B.
the spring will return the needle to the zero stop.
Option C.
if the handle was turned the meter would read infinity.
Correct Answer is. if the handle was turned the meter would read infinity.
Explanation. A megger has no spring.

Question Number. 15.

One megohm is equal to.
Option A.
1,000 ohms.
Option B.
1,000,000 ohms.
Option C.
100,000 ohms.
Correct Answer is. 1,000,000 ohms.
Explanation. NIL.

Question Number. 16.

Reamers are used to.
Option A.
drill accurate holes.
Option B.
to make holes oversize.
Option C.
enlarge holes to accurate dimensions.
Correct Answer is. enlarge holes to accurate dimensions.
Explanation. Jeppesen A&P General Textbook 9-19.

Question Number. 17.

The pitch of a hacksaw blade is.
Option A.
its length.
Option B.
the number of teeth on the blade.
Option C.
the number of teeth per inch.
Correct Answer is. the number of teeth per inch.
Explanation. NIL.

Question Number. 18.

The web angle of a normal twist drill is.
Option A.
59.
Option B.
12.
Option C.
130.
Correct Answer is. 130.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Textbook 2-27.

Question Number. 19.

The leads of a bonding tester.
Option A.
are interchangeable, one 60 foot long having two prongs and a 6 foot one with
a single prong.
Option B.
have critical lengths and the resistance of the leads is accounted for.
Option C.
are supplied in 60 foot and 6 foot lengths but can be varied due to wear.
Correct Answer is. have critical lengths and the resistance of the leads is accounted for.
Explanation. CAIP S EEL/1-6 Para 3-11-2 & CAAIP S Leaflet 9.1 3.10.2(b).

Question Number. 20.

Expanding reamers are used to.
Option A.
ream holes of different diameters by adjusting the position of the blades.
Option B.
ream tapered holes.
Option C.
ream holes in metal that has been heated.
Correct Answer is. ream holes of different diameters by adjusting the position of the
blades.
Explanation. Jeppesen A&P Technician General Textbook Page 9-19.

Question Number.

21.

The main scale on a 24/25 vernier caliper is divided into.

Option A.
inches, tenths and twentieths.
Option B.
inches, tenths and fortieths.
Option C.
inches, tenths and thousandths.
Correct Answer is. inches, tenths and fortieths.
Explanation. CAIP S BL/3-4 2.

Question Number.

22.

The vernier height gauge uses the same principle as the.

Option A.
vernier caliper.
Option B.
bevel protractor.
Option C.
micrometer.
Correct Answer is. vernier caliper.
Explanation. CAIP S BL/3-4 4.

Question Number. 23.

One revolution of the thimble of the English micrometer
produces a linear movement of the spindle of.
Option A.
0.001 inch.
Option B.
0.025 inch.
Option C.
0.040 inch.

Correct Answer is. 0.025 inch.

Explanation. CAIP S BL/3-5.

Question Number. 24.

The pitch of a metric micrometer screw thread is.
Option A.
0.02 mm.
Option B.
1.0 mm.
Option C.
0.5 mm.
Correct Answer is. 0.5 mm.
Explanation. NIL.

Question Number. 25.

When torque loading, a wrench should be selected where the
required value falls.
Option A.
at the top end of the range.
Option B.
in the middle of the range.
Option C.
at the bottom end of the range.
Correct Answer is. at the top end of the range.
Explanation. CAIP S BL/6-30 4.5.1.

Question Number. 26.

The test equipment normally used to carry out a continuity test
on an electrical cable is.
Option A.
a high tension circuit tester.
Option B.
an ammeter.
Option C.
a low reading ohmmeter.
Correct Answer is. a low reading ohmmeter.
Explanation. CAIP EEL/1-6 4.2.1 & CAAIP S Leaflet 9-1 4.2.1.

Question Number. 27.

If all three prongs on a bonding tester were shorted together, the
metre would read.
Option A.
FSD.
Option B.
zero.
Option C.
off-scale high.
Correct Answer is. zero.
Explanation. CAIP EEL/1-6 3.10.2b.

Question Number.

28.

The pitch of the screw thread on an English micrometer is.

Option A.
0.0001 inches.
Option B.
0.050 inches.
Option C.
0.025 inches.
Correct Answer is. 0.025 inches.
Explanation. Jeppesen A&P General Textbook 9-36.

Question Number.

29.

The vernier scale on an English caliper is divided into.

Option A.
50 equal divisions.
Option B.
40 equal divisions.
Option C.
25 equal divisions.
Correct Answer is. 25 equal divisions.
Explanation. Jeppesen A&P General Textbook 9-36.

Question Number. 30.

The thimble of a metric micrometer is divided into.
Option A.
50 equal divisions.
Option B.
40 equal divisions.
Option C.
25 equal divisions.
Correct Answer is. 50 equal divisions.
Explanation. NIL.

Question Number. 31.

The measuring capacity of a Vernier Caliper is.
Option A.
the length of the graduated scale less the length of the vernier scale.
Option B.
the length of the graduated scale.
Option C.
the length of the graduated scale plus the width of the nibs.
Correct Answer is. the length of the graduated scale less the length of the vernier scale.
Explanation. NIL.

Question Number. 32.

Vee-blocks are manufactured.
Option A.
as single items and may be paired with any other vee-block.
Option B.
in sets of two and identified for use as a set.
Option C.
in sets of three and identified for use as a set.
Correct Answer is. in sets of two and identified for use as a set.
Explanation. NIL.

Question Number. 33.

The metric micrometer reading shown is.
Option A.
13.87 mm.
Option B.
13.37 mm.
Option C.
10.337 mm.
Correct Answer is. 13.37 mm.
Explanation. NIL.

Question Number. 34.

A ketts saw is used because.
Option A.
it can cut thicker metal than is required by most repair schemes.
Option B.
it is available both pneumatic and electric.
Option C.
its low torque allows single handed use.
Correct Answer is. it can cut thicker metal than is required by most repair schemes.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Textbook. It describes it as electrical, with the
advantage of being able to cut sheet to 3/16 inch thick. Care to be taken to prevent blade from
'grabbing and kicking back'.

Question Number. 35.

The gears used in a pistol windy are.
Option A.
gears in a gearbox.
Option B.
gyrator type gears.
Option C.
spur gears.
Correct Answer is. spur gears.
Explanation. Sun and planet gear reduction, using spur gears.

Question Number. 36.

Cross cut files.
Option A.
cut on the backward stroke only.
Option B.
cut in both directions.
Option C.
cut on the forward stroke only.
Correct Answer is. cut on the forward stroke only.
Explanation. NIL.

Question Number. 37.

The correct size spanner for use on a unified 5/16 in. threaded
hexagon headed bolt is.
Option A.
5/16 in A/F.
Option B.
1/2 in A/F.
Option C.
1/4 in A/F.
Correct Answer is. 1/2 in A/F.
Explanation. NIL.

Question Number.

38.

The length of the Vernier Scale in a 24/25 Vernier Caliper is.

Option A.
0.6 in.
Option B.
1.2 in.
Option C.
2.45 in.
Correct Answer is. 0.6 in.
Explanation. NIL.

Question Number. 39.

What is used to measure the depth of a blend after a corrosion
repair?.
Option A.
Dial Test Indicator.
Option B.
Straight edge and slip gauges.
Option C.
Vernier caliper.
Correct Answer is. Dial Test Indicator.
Explanation. AL/7-14 Page 12. BL/4-20 Page 9.

Question Number. 40.

Vacu-blast beads re-used on a steel component, after being used
on an aluminium component will.
Option A.
cause clogging of the vacu-blast machine.
Option B.
be ineffective in abrasion.
Option C.
cause corrosion to the steel component.
Correct Answer is. cause corrosion to the steel component.
Explanation. NIL.

Question Number.

41.

The main scale on a 49/50 Vernier caliper is divided into.

Option A.
inches, tenths and thousandths.
Option B.
inches, tenths and twentieths.
Option C.
inches, tenths and fortieths.
Correct Answer is. inches, tenths and twentieths.
Explanation. NIL.

Question Number. 42.

Centre punches are made of.
Option A.
high carbon steel with the tip hardened and tempered.
Option B.
case hardened mild steel.
Option C.
high carbon steel hardened and tempered.
Correct Answer is. high carbon steel hardened and tempered.
Explanation. The whole centre punch is hardened and tempered.

Question Number. 43.

What type of flutes should be used in a reamer for cutting
titanium?.
Option A.
Spiral flutes.
Option B.
Straight flutes.
Option C.
Tapered flutes.
Correct Answer is. Spiral flutes.
Explanation. BL/6-18 7.1.

Question Number. 44.

The depth micrometer reading shown is.
Option A.
0.261 ins.
Option B.
0.361 ins.
Option C.
0.336 ins.
Correct Answer is. 0.261 ins.
Explanation. NIL.

Question Number. 45.

What should be the included angle of a twist drill for soft
metals?.
Option A.
118 degrees.
Option B.
65 degrees.
Option C.
90 degrees.
Correct Answer is. 90 degrees.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Technician Textbook Page 2-27.

Question Number. 46.

What should the point angle of a drill be if it is to be used for
drilling titanium (drill size below 1/4 inch diameter)?
Option A.
90 to 105.
Option B.
105 to 120.

Option C.
90.
Correct Answer is. 105 to 120.
Explanation. BL/6-18 6.

Question Number. 47.

How are pin punches classified?.
Option A.
By length and diameter of the small end.
Option B.
By overall length and type.
Option C.
By type and diameter of the small end.
Correct Answer is. By type and diameter of the small end.
Explanation. How are spring dividers classified?.

Question Number. 48.

The length of the legs.
Option A.
The length of the legs.
Option B.
The diameter of a circle scribed with the legs at 600.
Option C.
The diameter of the largest circle that can be scribed.
Correct Answer is. The length of the legs.
Explanation. NIL.

Question Number. 49.

The purpose of a taper tap is to.
Option A.
produce a fine thread.
Option B.
start a thread.
Option C.
form a tapered thread.
Correct Answer is. start a thread.
Explanation. NIL.

Question Number. 50.

Why is the Vee cut in the base of a scribing block?.
Option A.
to reduce the contact area with the marking off table and reduce friction.
Option B.
to allow the scribing block to be used on the edge of the marking off table.
Option C.

to trap any dirt that may be adhering to the surface of the marking off table.

Correct Answer is.

table.
Explanation. NIL.

to trap any dirt that may be adhering to the surface of the marking off

Question Number.

51.

An inside micrometers normal measurement range is.

Option A.
in. to 10in.
Option B.
2in. to 10in.
Option C.
2in. to 12in.
Correct Answer is. 2in. to 12in.
Explanation. BL/3-5 para 3.2 under Note.

Question Number.

52.

What is the purpose of Target Points on a Vernier caliper?.

Option A.
To enable spring dividers to be accurately set.
Option B.
To zero the caliper.
Option C.
For scribing lines inside tubes.
Correct Answer is. To enable spring dividers to be accurately set.
Explanation. BL/3-4 3.6.

Question Number. 53.

Die Nuts are used to.
Option A.
form internal threads.
Option B.
form external threads.
Option C.
clean up damaged threads.
Correct Answer is. clean up damaged threads.
Explanation. NIL.

Question Number. 54.

A Dial Test Indicator may be used for.
Option A.
checking a round bar for bow.
Option B.
checking dimensions to within 0.125''.
Option C.
checking any known depth.
Correct Answer is. checking a round bar for bow.
Explanation. EL/3-3 fig 1.

Question Number. 55.

Which cut of a file should be used on mild steel?.
Option A.
Single cut.
Option B.
Double cut.
Option C.
Second cut.
Correct Answer is. Double cut.
Explanation. NIL.

Question Number. 56.

Which of the following statements is correct?.
Option A.
To cut thin mild steel plate use a coarse blade.
Option B.
To cut an aluminium block use a fine hacksaw blade.
Option C.
To cut thin sheet metal use a fine blade.
Correct Answer is. To cut thin sheet metal use a fine blade.
Explanation. AC65-9A Chapt 12-Metal Cutting Tools.

Question Number. 57.

A power meter indicates that a circuit has a power of 4 kW.
Separate readings of the voltage and current are 400 V and 20 A respectively. The Power
factor is.
Option A.
2.
Option B.
.
Option C.
20.
Correct Answer is. .
Explanation. PF = TP/AP TP = 4,000 AP = 20 * 400 = 8000 4000/8000 = 1/2.

Question Number. 58.

What is a key-seat rule used for?.
Option A.
Marking lines which are parallel to a true edge.
Option B.
Marking lines parallel to an axis of a round bar.
Option C.
Providing a positive driving force.
Correct Answer is. Marking lines parallel to an axis of a round bar.
Explanation. NIL.

Question Number.

59.

When measuring current in a circuit, the ammeter is placed.

Option A.
in series with the circuit.
Option B.
in series with the shunt.
Option C.
in parallel with the circuit.
Correct Answer is. in series with the circuit.
Explanation. NIL.
Question Number. 60.
A 3 bit multimeter will indicate readings up-to.
Option A.
9999.
Option B.
999 .
Option C.
1999.
Correct Answer is. 1999.
Explanation. A&P General Textbook CH3-109 PG 167 Para 2A, and Eismin Aircraft
Electricity and Electronics 5th edition P171.

Question Number. 61.

The resolution a bevel protractor can be read to is.
Option A.
50' minutes.
Option B.
5' minutes.
Option C.
1 .
Correct Answer is. 5' minutes.
Explanation. BL/3-4 5.2.

Question Number. 62.

If an English micrometer is showing 4 main divisions, 3 subdivisions and the 25th thimble division was in line, what would the reading be?.
Option A.
0.475 in.
Option B.
0.175 in.
Option C.
0.555 in.
Correct Answer is. 0.475 in.
Explanation. BL/3-5 Para 2.3, 4.1.2.

Question Number. 63.

An open circuit on an ohmmeter would be indicated by a
reading of.
Option A.
infinite resistance.
Option B.
zero resistance.
Option C.
a negative resistance.
Correct Answer is. infinite resistance.

Explanation. Eismin Aircraft Electricity and Electronics P165/166.

Question Number. 64.

The leads of an ohmmeter should be replaced if their resistance
is greater than.
Option A.
0.5 ohms.
Option B.
1 ohm.
Option C.
0.05 ohms.
Correct Answer is. 1 ohm.
Explanation. NIL.

Question Number. 65.

Torque loading is determined by multiplying the tangent force
applied at the free end of the spanner.
Option A.
by the dia. of the bolt and the distance of its point of application.
Option B.
by the distance moved by the point of application.
Option C.
by its distance of application from the axis of the bolt.
Correct Answer is. by its distance of application from the axis of the bolt.
Explanation. Leaflet 2-11 pg 3 para 4.2.

Question Number.

66.

Which electrical measuring device needs a power source?.

Option A.
A voltmeter.
Option B.
An ohmmeter.
Option C.
An ammeter.
Correct Answer is. An ohmmeter.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 165.

Question Number. 67.

When measuring voltage or current with a digital multimeter,
the indication is.
Option A.
Average values.
Option B.
peak values.
Option C.
RMS values.
Correct Answer is. RMS values.
Explanation. A&P General Textbook Page 3-94. DMMs are 'Average-Responding' meaning
they read RMS if AC.

Question Number. 68.

On a multimeter, what colour lead is connected to the Common
socket?.
Option A.
Green.
Option B.
Red.
Option C.
Black.
Correct Answer is. Black.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 3-94 fig 3-201 and fig 3202.

Question Number. 69.

The Vernier scale of a Bevel Protractor is shown below. What is
the reading?.
Option A.
38 45minutes.
Option B.
86 15minutes.
Option C.
63 15 minutes.
Correct Answer is. 63 15 minutes.
Explanation. NIL.

Question Number. 70.

Three point micrometers are for measuring.
Option A.
internal dimensions.
Option B.
external dimensions.
Option C.
linear dimensions.
Correct Answer is. internal dimensions.
Explanation. BL/3-5 3.4.

Question Number. 71.

When is a coarse hacksaw blade used?.
Option A.
When cutting material of thick cross section.
Option B.
When cutting ferrous metals only.
Option C.
When cutting material of thin cross section.
Correct Answer is. When cutting material of thick cross section.
Explanation. Jeppesen A&P General Technician Textbook Page 9-13.

Question Number. 72.

A voltage drop across a component is measured by placing the
meter in.
Option A.
parallel with the component.
Option B.
series with he component.
Option C.
series with the power source.
Correct Answer is. parallel with the component.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 164 and CAAIP S
Leaflet 9-1, 4.3.

Question Number. 73.

Which of the following reamers would you use in a hole having
a keyway?.
Option A.
Expanding reamer.
Option B.
Spiral fluted reamer.
Option C.
Parallel reamer.
Correct Answer is. Spiral fluted reamer.
Explanation. NIL.

Question Number. 74.

What is the purpose of a Morse taper on large sizes of twist
drills?.
Option A.
To allow the drills to be fitted to a drilling machine.
Option B.
To ensure that the drill is fitted correctly.
Option C.
To give a positive drive when fitted into a tapered chuck.
Correct Answer is. To give a positive drive when fitted into a tapered chuck.

Explanation. NIL.

Question Number. 75.

What should be the included angle of a twist drill for hard
metal?.
Option A.
90 degrees.
Option B.
100 degrees.
Option C.
118 degrees.
Correct Answer is. 118 degrees.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Technician Textbook Page 2-27.

Question Number. 76.

The threads per inch on the spindle of an English micrometer
are.
Option A.
40 t.p.i.
Option B.
50 t.p.i.
Option C.
25 t.p.i.
Correct Answer is. 40 t.p.i.
Explanation. BL/3-5 4.1.

Question Number. 77.

The spring loaded ratchet attached to the spindle of a standard
external micrometer produces.
Option A.
a pre-set feel during use.
Option B.
a means for controlling thread binding.
Option C.
a smooth free run during use.
Correct Answer is. a pre-set feel during use.
Explanation. BL/3-5 2.2.

Question Number. 78.

The purpose of the land on a twist drill is to.
Option A.
to allow clearance for swarf.
Option B.
reduce friction.
Option C.
present the cutting edge at the required angle.
Correct Answer is. reduce friction.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Technician Textbook Page 2-27.

Question Number.

79.

The name given to the moving scale on the Vernier caliper is.

Option A.
the main scale.
Option B.
the vernier scale.
Option C.
the cursor.
Correct Answer is. the vernier scale.
Explanation. BL/3-4 fig 2 (although the whole moving frame - which has the scale - is called
the cursor).

Question Number.
below?.

80.

What is the reading of the Vernier caliper scale in inches shown

Option A.
0.1816.
Option B.
1.816.
Option C.
1.8016.
Correct Answer is. 1.816.
Explanation. BL/3-4 2.5 and fig 1.

Question Number. 81.

What does the cut of a file refer to?.
Option A.
Arrangement of the teeth.
Option B.
Number of teeth per inch.
Option C.
Grade.
Correct Answer is. Arrangement of the teeth.
Explanation. A&P Technician Airframe Textbook Page 220.

Question Number. 82.

Why are teeth of hacksaw blades off-set?.
Option A.
To allow a quick cutting positive action.
Option B.
To provide greater strength.
Option C.
To provide clearance for non-cutting part of the blade.
Correct Answer is. To provide clearance for non-cutting part of the blade.
Explanation. NIL.

Question Number. 83.

How are files classified?.
Option A.
By length, grade and material.
Option B.
By length, grade, cut and section.
Option C.
By length, grade, cut, section and material.
Correct Answer is. By length, grade, cut and section.
Explanation. NIL.

Question Number. 84.

Hammers are classified by.
Option A.
shape of head and length of shaft.
Option B.
weight and length of shaft.
Option C.
weight and type of head.
Correct Answer is. weight and type of head.
Explanation. NIL.

Question Number. 85.

What does the term 'second cut' indicate as applied to hand
files?.
Option A.
The grade of the file.
Option B.
The section of the file.
Option C.
A reconditioned file.
Correct Answer is. The grade of the file.
Explanation. NIL.

Question Number. 86.

What comprises a full set of BA taps?.
Option A.
A taper, second and plug tap.

Option B.
A taper and second tap.
Option C.
A taper and plug tap.
Correct Answer is. A taper and plug tap.
Explanation. Most tap sets are sets of 3. Except BA tap sets which do not have a second tap.

Question Number. 87.

The teeth on a hacksaw blade.
Option A.
does not matter which way they point.
Option B.
should point away from the handle.
Option C.
should point towards the handle.
Correct Answer is. should point away from the handle.
Explanation. NIL.

Question Number.

88.

What is the clearance angle on a normal twist drill?.

Option A.
130 degrees.
Option B.
59 degrees.
Option C.
12 degrees.
Correct Answer is. 12 degrees.
Explanation. NIL.

Question Number. 89.

When tapping blind holes.
Option A.
a set of three taps is used.
Option B.
a set of two taps is used.
Option C.
a single tap is used.
Correct Answer is. a set of three taps is used.
Explanation. NIL.

Question Number. 90.

On a torque wrench the torque loading is.
Option A.
the tangential application of the force divided by the perpendicular distance to
the centre of the bolt.
Option B.
the tangential application of the force times the perpendicular distance to the
centre of the bolt.
Option C.
the tangential application of the force plus the perpendicular distance to the
centre of the bolt.
Correct Answer is. the tangential application of the force times the perpendicular distance
to the centre of the bolt.
Explanation. Leaflet 2-11 pg 3 para 4.2.

Question Number. 91.

Surface Plates are used.
Option A.
for marking out work and testing flat surfaces.
Option B.
for filing flat surfaces.
Option C.
only on surface tables.
Correct Answer is. for marking out work and testing flat surfaces.
Explanation. NIL.

Question Number.

92.

The main scale of a Metric Vernier Caliper is calibrated in.

Option A.
millimetres.
Option B.
micro-meters.
Option C.
millimetres and half millimetres.
Correct Answer is. millimetres and half millimetres.
Explanation. BL/3-4 2.5.1

Question Number. 93.

For a drill to cut properly it is essential that the point angle be
the same on each side, for general use the angle is.
Option A.
12.
Option B.
130.
Option C.
59.
Correct Answer is. 59.
Explanation. Jeppesen A & P Technician Airframe page 2-27.

Question Number. 94.

The pitch of a hacksaw blade is.
Option A.
the number of teeth per inch.
Option B.
its length.
Option C.
the number of teeth on the blade.
Correct Answer is. the number of teeth per inch.
Explanation. NIL.

Question Number.

95.

When using a bench grinding machine the wheel rotates.

Option A.
from the top down towards the work piece.
Option B.
either direction as selected on starting the machine.
Option C.
from the bottom upwards past the work piece.
Correct Answer is. from the top down towards the work piece.
Explanation. NIL.

Question Number.

96.

The thimble of an English micrometer is divided into.

Option A.
50 equal divisions.
Option B.
40 equal divisions.
Option C.
25 equal divisions.
Correct Answer is. 25 equal divisions.
Explanation. BL/3-5 fig 1.

Question Number. 97.

The reading on the inch micrometer scale shown is.
Option A.
0.483 ins.
Option B.
0.488 ins.
Option C.
4.758 ins.
Correct Answer is. 0.483 ins.

Explanation. BL/3-5.

Question Number.

98.

The vernier height gauge uses the same principle as.

Option A.
the vernier caliper.
Option B.
the micrometer.
Option C.
the bevel protractor.
Correct Answer is. the vernier caliper.
Explanation. BL/3-4 4.

Question Number.

99.

The pitch of the screw thread on an English micrometer is.

Option A.
0.050 in.
Option B.
0.001 in.
Option C.
0.025 in.
Correct Answer is. 0.025 in.
Explanation. BL/3-5 4.1.

Question Number.

100.

An avometer can measure alternating current because it has a.

Option A.
moving coil.
Option B.
bridge rectifier circuit.
Option C.
moving iron.
Correct Answer is. bridge rectifier circuit.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 113 and 167 read
together.

Question Number. 101. Taper reamers are classified by.

Option A.
a type number (1 to 10).
Option B.
the diameter of the small end.
Option C.
the diameter of the large end.
Correct Answer is. a type number (1 to 10).
Explanation. Taper reamers are classified by a type number 1- 10.

Question Number. 102. A crimped electrical connection is suspected to be high

resistance. How would you verify this without disconnecting the circuit?.
Option A.
Measure the millivolt drop across the connection with a millivolt meter.
Option B.
Measure the resistance with an ohmmeter.
Option C.
Measure the resistance with a 250 volt megger.
Correct Answer is. Measure the millivolt drop across the connection with a millivolt meter.
Explanation. EEL/1-6 4.3.

Question Number.

103.

How would you measure continuity of a coaxial cable?.

Option A.
With a safety ohmmeter.
Option B.
With a reflectometer.
Option C.
With a 250 volt megger.
Correct Answer is. With a reflectometer.
Explanation. Other versions of this question say Time Domain Reflectometer, or Time
Delay Reflectometer.

Question Number. 104. On a long coaxial cable how would you check for discontinuities
and shorts in situ?.
Option A.
Continuity tester.
Option B.
Safety ohmmeter.
Option C.
Time Domain Reflectometer.
Correct Answer is. Time Domain Reflectometer.
Explanation. A TDR will find damaged bits of long coax runs. One version of this question
says Time 'Delay' Reflectometer - which means the same thing.

Question Number. 105. If the leads of a bonding tester are damaged, what is the
procedure?.
Option A.
The damaged leads and the tester should be returned to the manufacturer for
repair and calibration.
Option B.
Provided that the damage is situated close to the end of the leads the cable may
be shortened.
Option C.
A new lead may be manufactured using the correct current rated cable.
Correct Answer is. The damaged leads and the tester should be returned to the
manufacturer for repair and calibration.
Explanation. Leaflet 9-1 3.1.1. & EEL/1-6 Para 3.11.2.

Question Number. 106. When carrying out a continuity test on a circuit when a known
resistance exists, what instrument would you use?.
Option A.
A lamp and battery.
Option B.
A high resistance insulation tester.
Option C.
A multimeter.
Correct Answer is. A multimeter.
Explanation. NIL.

Question Number. 107. Taper pins are classified by.

Option A.
length and diameter of large end.
Option B.
length and diameter of small end.
Option C.
length and taper.
Correct Answer is. length and diameter of small end.
Explanation. Leaflet 2-5 11. BL/6-13 11.

Question Number. 108. Live AC circuits are to be checked for open circuits by the use
of.
Option A.
multimeter set to AC volts.
Option B.
ammeter set to amps.
Option C.
ohmmeter set to megohms.
Correct Answer is. multimeter set to AC volts.
Explanation. A voltmeter would be used because it does not require the breaking of the
circuit.

Question Number. 109. A multiplier resistance is used to extend the working range of
the.
Option A.
ammeter.
Option B.
voltmeter.
Option C.
ohmmeter.
Correct Answer is. voltmeter.
Explanation. Multipliers are used with voltmeters. A&P Airframe Technician Textbook.

Question Number. 110. On twist drill chart, small drills have.

Option A.
smallest numbers.
Option B.
largest numbers.
Option C.
their sizes in fractions, in inches.
Correct Answer is. largest numbers.
Explanation. Numbered drill go from 80 (0.0135 inches - smallest) to 1 (0.228 inches largest) and are then lettered.

Question Number. 111. The Sine Bar is used to.

Option A.
check accuracy of slip gauges.
Option B.
produce angles using slip gauges.
Option C.
by itself to calculate angles.
Correct Answer is. produce angles using slip gauges.
Explanation. Workshop Technology Part 2 WAJ Chapman Pg.57.

Question Number. 112. On a vernier micrometer, what will three turns of the barrel
represent?.
Option A.
0.075 inch.
Option B.
0.100 inch.
Option C.
0.050 inch.
Correct Answer is. 0.075 inch.
Explanation. One full turn of a vernier micrometer thimble is 0.025 inch.

Question Number. 113. How does a windy drill get its power?
Option A.
Spur gears.
Option B.
Impeller.
Option C.
Bevel gears.
Correct Answer is. Impeller.

Explanation. Windy drills have an impeller to derive power from the air pressure.

Question Number. 114. How are taper reamers classified?.

Option A.
Length, diameter of large end, and diameter of small end.
Option B.
Taper and diameter of small end.
Option C.
Length and diameter of large end.
Correct Answer is. Length and diameter of large end.
Explanation. Taper reamers are normally classified by a number 1-10, but if not, by diameter
of large end.

Question Number. 115. An AC voltmeter reads.

Option A.
peak value.
Option B.
peak to peak value.
Option C.
average value.
Correct Answer is. average value.
Explanation. An AC voltmeter (known as Average Responding) measures RMS.

Question Number. 116. A hydrometer is used to.

Option A.
check battery electrolyte specific gravity.
Option B.
check battery electrolyte density.
Option C.
take humidity reading.
Correct Answer is. check battery electrolyte specific gravity.
Explanation. Specific gravity is the density relative to water at 4 degrees C.

Question Number. 117. A pyrometer is a.

Option A.
thermometer for use at high temperature.
Option B.
pyramid shaped altimeter.
Option C.
foam/granule fire extinguisher.
Correct Answer is. thermometer for use at high temperature.
Explanation. A pyrometer measures high temperature.

Question Number. 118. A hygrometer is used to.

Option A.
check battery electrolyte relative density.
Option B.
take humidity reading.
Option C.
check battery electrolyte specific gravity.
Correct Answer is. take humidity reading.
Explanation. A hygrometer measures humidity.

Question Number. 120. To measure AC with a moving coil, it.

Option A.
can be directly connected.

Option B.
is rectified and measures peak value.
Option C.
is rectified and measures average value.
Correct Answer is. is rectified and measures average value.
Explanation. Also known as a D'Arsonval meter. See Jeppesen A&P General Textbook
Section 3. Note that the word 'Average' is incorrect because the meter reads RMS, but average
is the closest of the three answers.

Question Number. 121. What is a countersink tool used for?.

Option A.
To prevent damage to pipework in a blind hole.
Option B.
To adjust the depth of a countersink.
Option C.
To adjust the angle of a countersink.
Correct Answer is. To adjust the depth of a countersink.
Explanation. The countersink tool is to cut and adjust depths of the countersink.

Question Number. 122. PIDG crimp tools are marked by.

Option A.
wire crimp size on tool only.
Option B.
coloured handles and wire crimp size on tool.
Option C.
coloured handles only.
Correct Answer is. coloured handles and wire crimp size on tool.
Explanation. Leaflet 9-3 fig 2. Handles are red, blue or yellow and the AWG is stamped on
the jaws.

Question Number. 123. When measuring a square waveform with a multimeter, what
voltage does it display?.
Option A.
Less than RMS value.
Option B.
More than RMS value.
Option C.
Equal to RMS value.
Correct Answer is. Equal to RMS value.
Explanation. A multimeter measures RMS of whatever waveform it is measuring.

Question Number. 124. If an ammeter reads 0 - 1mA FSD, what would you be required
to do to enable it to read 10mA FSD?.
Option A.
Place a 5.8 ohm resistor as a shunt in parallel with the meter.
Option B.
Place a 9.9 ohm resistor across the coils.
Option C.
Place a 9 ohm resistor in series with the meter.
Correct Answer is. Place a 5.8 ohm resistor as a shunt in parallel with the meter.
Explanation. No calculation necessary (nor possible, with information given). A shunt is
used with an ammeter to bypass unwanted current.

Question Number. 125. The internal resistance of a voltmeter is.

Option A.
no more than 0.05 ohms.
Option B.
low.
Option C.
high.

Correct Answer is. high.

Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 164.

Question Number. 126. The internal resistance of an ammeter is.

Option A.
low.
Option B.
1 ohm.
Option C.
high.
Correct Answer is. low.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 162.

Question Number. 127. A drill bit of 0.250 inch would be.

Option A.
7/32 and letter G.
Option B.
8/32 and letter E.
Option C.
6/32 and letter F.
Correct Answer is. 8/32 and letter E.
Explanation. See a drill chart.

Question Number. 128. Needle grease points are used on.

Option A.
items with gland seals.
Option B.
small pivoted joints.
Option C.
large pivoted joints.
Correct Answer is. small pivoted joints.
Explanation. Needle grease points are flush grease nipples which require a pointed adapter
on the grease gun.

Question Number. 129. A flat chisel being used for aluminium should have a point angle
of.
Option A.
65 degrees.
Option B.
30 degrees.
Option C.
55 degrees.
Correct Answer is. 30 degrees.
Explanation. NIL.

Question Number. 130. A mill file can be used for.

Option A.
corners less than 60 degrees.
Option B.
saw sharpening.
Option C.
general purpose.
Correct Answer is. saw sharpening.
Explanation. External document. http://www.rockler.com/tech/12369.pdf

Question Number. 131. A rawhide mallet is.

Option A.
available with copper inserts.
Option B.
less expensive than bossing mallet.
Option C.
used for giving softer blows than boxwood mallet.

Correct Answer is.

Explanation. NIL.

used for giving softer blows than boxwood mallet.

Question Number. 132. Tension files.

Option A.
can be used to cut in one direction only.
Option B.
clog easily.
Option C.
can cut in either direction.
Correct Answer is. can cut in either direction.
Explanation. Also known as an ABRAFILE.

Question Number. 133. The scale on an ohmmeter is.

Option A.
cramped at high resistance.
Option B.
linear.
Option C.
cramped at low resistance.
Correct Answer is. cramped at high resistance.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 169 photo, fig 826.

Question Number.

134.

Three revolutions of a 40 T.P.l. micrometer will show.

Option A.
0.03 inch.
Option B.
0.075 inch.
Option C.
0.003 inch.
Correct Answer is. 0.075 inch.
Explanation. 0.025 inch * 3 = 0.075.

Question Number. 135. To carry out a continuity test you would use.
Option A.
ammeter.
Option B.
an HT circuit tester.
Option C.
a low reading ohmmeter.
Correct Answer is. a low reading ohmmeter.
Explanation. NIL.

Question Number. 136. What is the resolution of a standard DTI?.

Option A.
0.020 mm.
Option B.
0.050 mm.
Option C.
0.010 mm.
Correct Answer is. 0.010 mm.
Explanation. Some modern DTIs can do 1/10th of that.

Question Number.
Option A.
Option B.

137.

In a moving coil meter the deflecting force is provided by.

a soft iron permanent magnet.

a current carrying coil pivoted in a permanent magnet field.

Option C.
hairsprings which move the pointer towards full scale.
Correct Answer is. a current carrying coil pivoted in a permanent magnet field.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 159.

Question Number. 138. The force acting on a meter which returns the pointer to zero is
called the.
Option A.
turning force.
Option B.
deflecting force.
Option C.
controlling force.
Correct Answer is. controlling force.
Explanation. NIL.

Question Number. 139. The forces acting on a meter which moves the pointer over the
scale is called.
Option A.
the controlling force.
Option B.
the turning force.
Option C.
the deflecting force.
Correct Answer is. the deflecting force.
Explanation. NIL.

Question Number. 140. The resistance of an ammeter must be.

Option A.
high to create a large volts drop across it.
Option B.
low to prevent volts drop across it.
Option C.
low because the ammeter is in parallel with the circuit.
Correct Answer is. low to prevent volts drop across it.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 162/3.

Question Number. 141. The resistance of a voltmeter must be.

Option A.
high so that little current passes through it.
Option B.
low to prevent overloading the circuit.
Option C.
low to provide a parallel path for the circuit current.
Correct Answer is. high so that little current passes through it.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 164.

Question Number. 142. When operating a grease gun, you.

Option A.
verify grease fitting can accept grease by hand feel.
Option B.
apply a pressure of 50 - 80 psi.
Option C.
clean grease fitting with clean dry cloth beforehand.
Correct Answer is. clean grease fitting with clean dry cloth beforehand.
Explanation. NIL.
04. Avionic General Test Equipment.

Question Number.

1.

A fuel quantity test set has an externally adjustable.

Option A.
capacitor.
Option B.
inductor.
Option C.
resistor.
Correct Answer is. resistor.
Explanation. AL/10-3 8.2.6.

Question Number. 2.
How would you test a mach switch in-situ?.
Option A.
Use built in test equipment.
Option B.
Use an external test kit.
Option C.
It is not possible to test a mach switch in situ.
Correct Answer is. Use built in test equipment.
Explanation. NIL.

Question Number.

3.

The maximum value of bonding of a secondary structure is.

Option A.
1 megohm.
Option B.
1 ohm.
Option C.
1 kilohm.
Correct Answer is. 1 ohm.
Explanation. CAIP S EEL/1-6 Para 3-8.

Question Number. 4.
Circuit tests on aircraft should be carried out in the following
order:
Option A.
bonding, continuity, insulation, functional.
Option B.
continuity, bonding, functional, insulation.
Option C.
functional, bonding, continuity, insulation.
Correct Answer is. bonding, continuity, insulation, functional.
Explanation. Code to remember, B C I F.

Question Number. 5.
Before using a dead weight tester you would.
Option A.
calibrate the tester using a standard weight.
Option B.
pressurize the tester to the required pressure.
Option C.
replace the oil.
Correct Answer is. pressurize the tester to the required pressure.
Explanation. The dead weight tester is first pumped up to the required pressure
(platform/weights floating) then gauge under test is connected.

Question Number. 6.
How should a dead weight tester be used?.
Option A.
The pressure increasing handle should be screwed in before the addition of
fluid and screwed out when fluid is added.
Option B.
The outlet should not be connected to the instrument until the required weights
are raised by the platform.
Option C.
The platform should be removed and fluid poured into the hole.
Correct Answer is. The outlet should not be connected to the instrument until the required
weights are raised by the platform.

Explanation. Handle is wound in until the weights are floating, then the outlet pressure is
slowly released to the gauge under test.

Question Number. 7.
When testing thermocouples using a test set the ambient
temperature.
Option A.
never needs to be considered.
Option B.
is considered every time.
Option C.
is only considered when temperatures of 20C or above.
Correct Answer is. is considered every time.
Explanation. AL/10-3 11.11.1. To test the system the test set has to be trimmed for ambient
temperature, as the system when in operation is adjusted for ambient temperature by the
compensating resistor. This is clearly stated in the B 737 AMM.

Question Number. 8.
Electronic test equipment for fuel tank contents systems usually
incorporate variable.
Option A.
resistors.
Option B.
inductors.
Option C.
capacitors.
Correct Answer is. capacitors.
Explanation. NIL.

Question Number. 9.
Before using a bonding tester, the 6 foot lead has the two prongs
shorted together with a piece of metal. What would the indicator read?.
Option A.
Full scale left.
Option B.
Full scale right.
Option C.
Zero at the centre.
Correct Answer is. Full scale right.
Explanation. Leaflet 9-1 3.10.2 a Infinity is full scale to the right.

Question Number. 10.

When using a megger to test insulation resistance, capacitive
filters should be disconnected for what reason?.
Option A.
Remove the risk of damage to the megger.
Option B.
Remove the spurious readings caused by the capacitors charging and
discharging.
Option C.
Prevent damage to the filters.
Correct Answer is. Prevent damage to the filters.
Explanation. Leaflet 9-1 4.4.4 e AandP Mechanics General Handbook Pg 351.

Question Number. 11.

When carrying out a serviceability check on a bonding tester short together the three prongs of both probes and ensure which of the following?.
Option A.
The meter reads 0.1 ohm.
Option B.
A zero reading.
Option C.
A full scale reading is obtained.
Correct Answer is. A zero reading.

Explanation. Leaflet 9-1 3.10.2 (b).

Question Number. 12.

If an insulation resistance tester is operated and the leads are
suspended in free air, what will the meter read?.
Option A.
Zero.
Option B.
Mid scale - it is a ratiometer movement and there is no current flowing in the
external circuit.
Option C.
Infinity.
Correct Answer is. Infinity.
Explanation. NIL.

Question Number. 13.

When using a digital meter to test a diode, a correct operation of
the diode is indicated by a volt drop of.
Option A.
0.3V to 0.7V.
Option B.
2.5V to 2.8V.
Option C.
1.5V to 2V.
Correct Answer is. 0.3V to 0.7V.
Explanation. Forward voltage drop of a diode is 0.2V (germanium) or 0.6V (silicon).

Question Number. 14.

To check that the ident pulse is being generated from an ATC
transponder,.
Option A.
select an ATC channel and check the morse code.
Option B.
select ident and check the indication on the instrument panel.
Option C.
press the ident and monitor the indication on the ramp test set.
Correct Answer is. press the ident and monitor the indication on the ramp test set.
Explanation. The ident is a button on the transponder panel, which, when pressed, causes the
indication on the ATCs radar screen to 'bloom'.

Question Number. 15.

A pressure gauge is fitted to a Dead Weight Tester. The piston
area is 0.25 sq.in. and the total mass of the mass carrier and masses is 5lb. If the pressure
gauge is accurate what pressure in pounds per square inch (PSI) will it read?.
Option A.
1.25 psi.
Option B.
20 psi.
Option C.
200 psi.
Correct Answer is. 20 psi.
Explanation. Pressure = Force / Area = 5/0.25 = 20 PSI.

Question Number.

16.

When testing a fuel metering unit, how is it checked?.

Option A.
With the meter in series with the unit.
Option B.
With the unit disconnected.
Option C.
With the meter in parallel with the unit.
Correct Answer is. With the meter in series with the unit.
Explanation. A fuel metering unit is checked with the fuel meter in series with the meter
under test. No reference found.

Question Number. 17.

When using a bonding tester.
Option A.
ensure prongs penetrate anodised layer.
Option B.
ensure prongs do not penetrate anodising layer.
Option C.
an anodised component cannot be tested.
Correct Answer is. ensure prongs penetrate anodised layer.
Explanation. Leaflet 9-1 Para.3.10.6.

Question Number. 18.

On a static leak tester, pressure is released by.
Option A.
an internal balance valve in the tester.
Option B.
slowly opening the release knob for 3 minutes.
Option C.
a bleed valve in the tester.
Correct Answer is. slowly opening the release knob for 3 minutes.
Explanation. The pressure in the pitot/static leak tester must be released slowly.

Question Number. 19.

A fuel calibration test set when used to check an aircraft with
half a fuel load is connected.
Option A.
to gauge with fuel level in parallel.
Option B.
to gauge with fuel level capacitance.
Option C.
to gauge with fuel level in series.
Correct Answer is. to gauge with fuel level in series.
Explanation. The test set is connected in series with the fuel level conditioner.

Question Number.

20.

A capacitive fuel contents system should be tested with.

Option A.
a ratiometer.
Option B.
a Wheatstone bridge.
Option C.
a decade box.
Correct Answer is. a Wheatstone bridge.
Explanation. By elimination.

Question Number. 21.

Continuity of a fibreoptic cable is tested with a.
Option A.
light source and optometer.
Option B.
multimeter.
Option C.
calibrated light generator and opto-power meter.
Correct Answer is. calibrated light generator and opto-power meter.
Explanation. External website.
http://www.tpub.com/neets/tm/109-13.htm

Question Number. 22.

When using transistorized test equipment, what should the
output be?.
Option A.
Not affected by impedance.
Option B.
High impedance.
Option C.
Low impedance.
Correct Answer is. Low impedance.

Explanation. Transistorised equipment generally has a high input impedance and a low
output impedance.

Question Number. 23.

To read the transponder coding from an aircraft's transponder
you.
Option A.
use the code signal and a chart to determine the signal.
Option B.
use a ATC600 test set.
Option C.
use the output on the flight deck.
Correct Answer is. use a ATC600 test set.
Explanation. Jeppesen Aircraft Radio Systems - Powell Page 136/7.

Question Number. 24.

Bonding lead testers are attached with.
Option A.
a 60 feet lead is connected to the main earth and a 6 foot test lead is connected
to check the resistance between selected points.
Option B.
a 6 feet test lead is connected to the main earth and a 60 feet lead is connected
to check the resistance between selected points.
Option C.
either of the leads can be connected anywhere.
Correct Answer is. a 60 feet lead is connected to the main earth and a 6 foot test lead is
connected to check the resistance between selected points.
Explanation. Leaflet 9-1 3.10.3.

Question Number. 25.

On a Bonding Tester the number of probes on the 60 ft and 6ft
leads respectively are.
Option A.
1 and 2.
Option B.
2 and 2.
Option C.
2 and 1.
Correct Answer is. 1 and 2.
Explanation. Leaflet 9-1 3.10.

Question Number. 26.

The damping force in a meter.
Option A.
prevents oscillation of the pointer.
Option B.
returns the pointer to zero.
Option C.
assists the pointer to move over the scale.
Correct Answer is. prevents oscillation of the pointer.
Explanation. NIL.

Question Number. 27.

On a VOR/ILS test set the 'Tone Delete' function.
Option A.
functionally checks that the glideslope pointer moves down-scale.
Option B.
functionally checks that the glideslope failure flag operates.
Option C.
functionally checks that the glideslope pointer moves up-scale.
Correct Answer is. functionally checks that the glideslope failure flag operates.
Explanation. The Tone Delete tests the flag.
05. Engineering Drawings, Diagrams and Standards.

Question Number. 1.
What is third angle projection?.
Option A.
each view represents the side of the object furthest from the adjacent view.
Option B.

each view represents the side of the object nearest to it in the adjacent view.

Option C.
each view is at an angle of 30 degrees to the plane of projection.
Correct Answer is. each view represents the side of the object nearest to it in the adjacent
view.
Explanation. CAAIP S leaflet 2.1 page 7 para 5.3.1.

Question Number. 2.
This drawing indicates.
Option A.
a countersunk hole.
Option B.
a blind tapped hole.
Option C.
a counterbored hole.
Correct Answer is. a blind tapped hole.
Explanation. CAAIP S Leaflet 2-1 Table 3.

Question Number. 3.
The width of a visible outline on a drawing is.
Option A.
0.3 mm.
Option B.
0.7 mm.
Option C.
0.5 mm.
Correct Answer is. 0.7 mm.
Explanation. CAAIP S Leaflet 2-1 5.2.

Question Number. 4.
What does GA stand for on a drawing?.
Option A.
General assembly.
Option B.
General arrangement.
Option C.
Gradient Axis.
Correct Answer is. General arrangement.
Explanation. NIL.

Question Number. 5.
Design drawings of aircraft components are produced by
organizations approved by.
Option A.
SBAC.
Option B.
British Standards Institute.
Option C.
CAA in accordance with the BCARs.
Correct Answer is. CAA in accordance with the BCARs.
Explanation. NIL.

Question Number.

6.

This symbol found on an engineering drawing would mean.

Option A.
cylindricity.
Option B.
angularity.
Option C.
concentricity.
Correct Answer is. angularity.
Explanation. Leaflet 2-1 5.6.

Question Number. 7.
Which pictorial projection shows one face in true elevation and
line of depth normally draw at 30 or 45 to the horizontal?.
Option A.
Oblique.
Option B.
Perspective.
Option C.
Isometric.
Correct Answer is. Oblique.
Explanation. NIL.

Question Number. 8.
If a design amendment is made on a drawing.
Option A.
a new issue number and date must be allocated to the drawing.
Option B.
the old issue number is retained, with the amendment date added.
Option C.
no change in issue number or date is necessary.
Correct Answer is. a new issue number and date must be allocated to the drawing.
Explanation. Leaflet 2-1 4.2.

Question Number. 9.
The British Standard for Engineering Drawings is.
Option A.
BS 308.
Option B.
BS 306.
Option C.
BS 307.
Correct Answer is. BS 308.
Explanation. Leaflet 2-1 1.3.

Question Number. 10.

P.C.D. is an abbreviation for.
Option A.
Pitch Circle Diameter.
Option B.
Pitch Cord Diameter.
Option C.
Precision Circle Dimension.
Correct Answer is. Pitch Circle Diameter.
Explanation. Leaflet 2-1 table 3.

Question Number.

11.

This represents.

Option A.
bearing on shaft.
Option B.
squared shaft.
Option C.
relief valve.
Correct Answer is. squared shaft.
Explanation. Leaflet 2-1 5.9.

Question Number.

12.

This represents

Option A.
an internal thread.
Option B.
a counterbored hole.
Option C.
an external thread.
Correct Answer is. an internal thread.
Explanation. NIL.

Question Number. 13.

Drawing numbers are.
Option A.
the same as serial numbers.
Option B.
changed after each drawing amended after May 28, 1999.
Option C.
unique to each drawing.
Correct Answer is. unique to each drawing.
Explanation. Leaflet 2-1 4.1.

Question Number. 14.

Hatching lines are usually drawn at:.
Option A.
60.
Option B.
30.
Option C.
45.
Correct Answer is. 45.
Explanation. Jeppesen A&P General Textbook fig 5-20 and Leaflet 2-1 5.4.1a.

Question Number. 15.

The scale of an engineering drawing is shown as 1 : 4. This
indicates it is.
Option A.
drawn to a quarter.
Option B.
drawn to scale.
Option C.
drawn four times larger.
Correct Answer is. drawn to a quarter.
Explanation. Leaflet 2-1 5.1.

Question Number. 16.

An orthographic projection usually shows.
Option A.
one, three-dimensional view of an object.
Option B.
a pictorial view of the object.
Option C.
three, two-dimensional views of an object.
Correct Answer is. three, two-dimensional views of an object.
Explanation. Leaflet 2-1 5.3.

Question Number.

17.

When dimensioning a drawing, the dimension lines should be.

Option A.
the minimum number of dimensions necessary to enable the component to be
manufactured.
Option B.
as many dimensions as possible.
Option C.
only size dimensions.
Correct Answer is. the minimum number of dimensions necessary to enable the component
to be manufactured.
Explanation. Leaflet 2-1 5.5.

Question Number. 18.

PFD' on an engineering drawing would indicate.
Option A.
dye penetrant check.
Option B.
ultra-sonic test.
Option C.
repair and recondition.
Correct Answer is. dye penetrant check.
Explanation. CAAIP S Leaflet 2-1 Table 4.

Question Number. 19.

S.W.G. is an abbreviation for.
Option A.
Standard Wire Gauge.
Option B.
Screw Width Gauge.
Option C.
Standard Water Gauge.
Correct Answer is. Standard Wire Gauge.
Explanation. CAAIP S Leaflet 2-1 Table 3.

Question Number. 20.

If you are unable to identify a structure 'classification' as either
primary or secondary, what action should you adopt?.
Option A.
Grade it as 'secondary'.
Option B.
Upgrade it to primary.
Option C.
Paint it red and stamp it as 'tertiary'.

Correct Answer is.

Explanation. NIL.

Upgrade it to primary.

Question Number. 21.

What colour is used to indicate a tertiary structure on a diagram
or drawing?.
Option A.
Red.
Option B.
Green.
Option C.
Yellow.
Correct Answer is. Green.
Explanation. NIL.

Question Number.

22.

Which parts of the aircraft are classified secondary structures?.

Option A.
Highly stressed parts but if damaged will not cause failure of the aircraft.
Option B.
Highly stressed parts and if damaged may cause failure of the aircraft and loss
of life.
Option C.
Lightly stressed parts such as fairings, wheel shields and minor component
brackets etc.
Correct Answer is. Highly stressed parts but if damaged will not cause failure of the
aircraft.
Explanation. NIL.

Question Number.

23.

This symbol found on an engineering drawing would mean

Option A.
angularity.
Option B.
cylindricity.
Option C.
concentricity.
Correct Answer is. concentricity.
Explanation. Leaflet 2-1 Page 17.

Question Number.

24.

This symbol means.

Option A.
first angle projection.
Option B.
third angle projection.
Option C.
second angle projection.
Correct Answer is. first angle projection.
Explanation. Leaflet 2-1 Page 7.

Question Number. 25.

The abbreviation B.A. means.
Option A.
British Assembly.
Option B.
British Association.
Option C.
British Arrangement.
Correct Answer is. British Association.
Explanation. Leaflet 3-3.

Question Number.

26.

This tolerance symbol means.

Option A.
position.
Option B.
angularity.
Option C.
diameter.
Correct Answer is. position.
Explanation. Leaflet 2-1 table 5.

Question Number. 27.

Where are correct layout, dimensioning, numbering and
reference procedures for engineering drawing are to be found?.
Option A.
BS 31.
Option B.
BS 1916.
Option C.
BS 308.
Correct Answer is. BS 308.
Explanation. Leaflet 2-1 1.1.

Question Number. 28.

10 : 1 on an engineering drawing indicates.
Option A.
the drawing is full size.
Option B.
the drawing is one tenth full size.
Option C.
the drawing is ten times full size.
Correct Answer is. the drawing is ten times full size.

Explanation. Aircraft Instruments and Integrated Systems, Pallett Page 1 5.1.

Question Number.

29.

When reading an engineering drawing, this symbol means.

Option A.
profile of a line.
Option B.
profile of a surface.
Option C.
profile of a position.
Correct Answer is. profile of a surface.
Explanation. Leaflet 2-1 table 5.

Question Number. 30.

Lines known as short dashes (thin) are used on drawings to
indicate.
Option A.
hidden detail.
Option B.
visible outlines.
Option C.
cutting revolved.
Correct Answer is. hidden detail.
Explanation. Leaflet 2-1 table 1.

Question Number.

31.

This symbol means.

Option A.
flatness.
Option B.
perpendicularity.
Option C.
position.
Correct Answer is. flatness.
Explanation. Leaflet 2-1 table 5.

Question Number. 32.

Any change to a drawing.
Option A.
must be notified to the S.B.A.C.
Option B.
must be accompanied by the new issue number and date.
Option C.
requires a new drawing number.
Correct Answer is. must be accompanied by the new issue number and date.
Explanation. Leaflet 2-1 4.2.

Question Number.

33.

This symbol on a drawing means.

Option A.
washed and packed.
Option B.
solution treated and precipitated.
Option C.
solution treated and requiring precipitation.
Correct Answer is. solution treated and precipitated.
Explanation. Leaflet 2-1 table 4.

Question Number.

34.

This symbol means.

Option A.
dimensionality.
Option B.
diameter.
Option C.
concentricity.
Correct Answer is. concentricity.
Explanation. Leaflet 2-1 table 5.

Question Number. 35.

Break lines are used.
Option A.
to show where components are expected to break.
Option B.
in sectional drawing.
Option C.
where it would be inconvenient (because of limited space) to draw long lengths
of the same section.
Correct Answer is. where it would be inconvenient (because of limited space) to draw long
lengths of the same section.
Explanation. Leaflet 2-1 5.45.

Question Number. 36.

An oblique projection.
Option A.
is the same as an isometric projection.
Option B.
has one view looking directly at one face with the lines representing depth
drawn at 90.
Option C.
has one view looking directly at one face with the lines representing depth
drawn at a constant angle.
Correct Answer is. has one view looking directly at one face with the lines representing
depth drawn at a constant angle.
Explanation. NIL.

Question Number. 37.

A drawing in which the subassemblies or parts are shown as
brought together on the aircraft is called.
Option A.
an installation drawing.
Option B.
a detail drawing.
Option C.
a sectional drawing.
Correct Answer is. an installation drawing.
Explanation. NIL.

Question Number.

38.

A thread on a drawing is labeled -20 UNF 1B. The thread is

Option A.
either external or internal, depending on the application.
Option B.
external.
Option C.
internal.
Correct Answer is. internal.
Explanation.

Question Number. 39.

NTS on a drawing stands for.
Option A.
Not True Scale.
Option B.
No Tolerance System.
Option C.
Not To Scale.
Correct Answer is. Not To Scale.
Explanation. Leaflet 2-1 table 3.

Question Number.

40.

A hydraulic system schematic drawing would indicate the.

Option A.
type and quantity of the hydraulic fluid.
Option B.
specific location of the individual components within the aircraft.
Option C.
direction of fluid flow through the system.
Correct Answer is. direction of fluid flow through the system.
Explanation. NIL.

Question Number.

41.

Which statement is true regarding an orthographic projection?.

Option A.
There are always at least two views.
Option B.
It could have as many as eight views.
Option C.
One-view, two-view, and three-view drawings are the most common.
Correct Answer is. One-view, two-view, and three-view drawings are the most common.
Explanation. NIL.

Question Number.
Option A.
Option B.

42.

break line.
phantom line.

A line used to show an edge which is not visible is a.

Option C.
hidden line.
Correct Answer is. hidden line.
Explanation. Leaflet 2-1 5.2 table 1.

Question Number.

43.

One purpose for schematic diagrams is to show the.

Option A.
size and shape of components within a system.
Option B.
functional location of components within a system.
Option C.
physical location of components within a system.
Correct Answer is. functional location of components within a system.
Explanation. NIL.

Question Number.

44.

This type of break line represents.

Option A.
round bar.
Option B.
round tube.
Option C.
square tube.
Correct Answer is. round bar.
Explanation. Leaflet 2-1 fig 10.

.
.

Question Number. 45.

What type of line is normally used in a mechanical drawing or
blueprint to represent an edge or object not visible to the viewer?.
Option A.
Alternate short and long light dashes.
Option B.
Medium-weight dashed line.
Option C.
Light solid line.
Correct Answer is. Medium-weight dashed line.
Explanation. Leaflet 2-1 5.2 table 1.

Question Number. 46.

A specific measured distance from the datum or some other
point identified by the manufacturer, to a point in or on the aircraft is called a.
Option A.
zone number.
Option B.
station number.
Option C.
specification number.
Correct Answer is. station number.

Explanation. AL/7-2 6.

Question Number.

47.

This electrical symbol represents a.

Option A.
double pole double throw switch.
Option B.
double pole single throw switch.
Option C.
single pole double throw switch.
Correct Answer is. double pole double throw switch.
Explanation. A&P Airframe textbook, 12-37 figure 12-57 symbol for DPDT.

Question Number.

48.

This electrical symbol represents a.

Option A.
variable inductor.
Option B.
air core inductor.
Option C.
iron core inductor.
Correct Answer is. iron core inductor.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 384.

Question Number.

49.

This electrical symbol represents a.

Option A.
Zener diode.
Option B.
PNP transistor.
Option C.
NPN transistor.
Correct Answer is. PNP transistor.
Explanation. A&P Airframe Textbook CH12-37 Fig 12-57.

Question Number.

50.

In a first angle orthographic projection the plan view is placed.

Option A.
above the front elevation.
Option B.
below the side elevation.
Option C.
below the front elevation.
Correct Answer is. below the front elevation.
Explanation. Leaflet 2-1 Figure 3.

Question Number. 51.

When a cutting plane on a drawing cuts a web longitudinally,
the web is.
Option A.
sectioned the same as the rest of the view.
Option B.
not sectioned.
Option C.
sectioned with different direction of hatch.
Correct Answer is. not sectioned.
Explanation. BS 308.

Question Number.

52.

This electrical symbol represents a.

Option A.
push to reset circuit breaker.
Option B.
push-pull circuit breaker.
Option C.
toggle switch circuit breaker.
Correct Answer is. push-pull circuit breaker.
Explanation. A&P General Textbook CH3-24 Pg 82 Fig 3-57.

Question Number.

53.

This electrical symbol represents a.

Option A.
fuse.
Option B.
flexible coupling.
Option C.
light bulb.
Correct Answer is. fuse.
Explanation. AC43 11-115. A&P General Textbook CH3-24 Pg 82 Fig 3-57.

Question Number. 54.

When a cutting plane goes through a bush and bolt assembly, on
the sectioned view.
Option A.
both the bush and the bolt will be hatched.
Option B.
the bush will be hatched but the bolt will not.
Option C.
neither the bush nor the bolt will be hatched.
Correct Answer is. the bush will be hatched but the bolt will not.
Explanation. Leaflet 2-1 fig 5 5.4.1 (b).

Question Number.

55.

This symbol indicates that.

Option A.
chisels must not be used.
Option B.
machining is required on a particular surface.
Option C.
machining is required on all surfaces.
Correct Answer is. machining is required on a particular surface.
Explanation. Leaflet 2-1 5.7. CAIP S BL/3-3 7.2.

Question Number.

56.

This is a diagram of.

Option A.
a voltage regulator.
Option B.
a potentiometer.
Option C.
a voltage divider.
Correct Answer is. a potentiometer.
Explanation. NIL.

Question Number.
drawing?.

57.

Which of the following lines indicate hidden detail on a

Option A.
A broken line as shown in 2.
Option B.
A broken line as shown in 3.
Option C.
A continuous line as shown in 1.
Correct Answer is. A broken line as shown in 2.
Explanation. Leaflet 2-1 5.2.

Question Number. 58.

The letter A.F.D. in a circle stamped on a material indicates that
it has.
Option A.
been anodic flaw detected.
Option B.
been annealed fired and doped.
Option C.
an across flats diameter bolt.
Correct Answer is. been anodic flaw detected.
Explanation. Leaflet 2-1 Table 4.

Question Number. 59.

Where would Zone 324 be found in ATA 100?.
Option A.
Between rear spar of wing and trailing edge of wing.
Option B.
Tip of horizontal stabilizer.
Option C.
Fwd of the wing rear spar.

Correct Answer is. Tip of horizontal stabilizer

Explanation. Zone 3xx is empennage.

Question Number.

60.

This is a diagram of a.

Option A.
potentiometer.
Option B.
variable resistor.
Option C.
rheostat.
Correct Answer is. potentiometer.
Explanation. Don't let the circuit fool you. It still has 3 connections and so it is still a
potentiometer.

Question Number. 61.

The latest drawing is identified by the.
Option A.
issue number.
Option B.
amendment number.
Option C.
date.
Correct Answer is. issue number.
Explanation. CAAIP\'s leaflet 2-1 pg 4 para 4.2.

Question Number. 62.

A geometric tolerance symbol indicating that one edge must be
parallel to a datum edge would be shown in which of the following conventions?.

Option A.
Convention A.
Option B.
Convention C.
Option C.
Convention B.
Correct Answer is. Convention C.
Explanation. Leaflet 2-1 5.11.3 table 5.

06. Fits and Clearances.

Question Number. 1.
Tolerances are classified in two ways, these are.
Option A.
Dimensional and isometric.
Option B.
Upper and lower.
Option C.
Dimensional and geometric.
Correct Answer is. Dimensional and geometric.
Explanation. CAAIP S leaflet 2-1 p16 para 5.11.

Question Number. 2.
The maximum permissible bow in a steel tube is.
Option A.
1 : 400.
Option B.
1 : 200.
Option C.
1 : 600.
Correct Answer is. 1 : 600.
Explanation. CAAIP S Leaflet 6-4.

Question Number. 3.
The equipment required to carry out a run-out check on a shaft
would be.
Option A.
a DTI and 'V' blocks.
Option B.
a ball bearing and a micrometer.
Option C.
a surface plate and a three leg trammel.
Correct Answer is. a DTI and 'V' blocks.
Explanation. AC43.13-1B Page 4-20.

Question Number. 4.
What is the maximum bow allowed in a strut?.
Option A.
1 in 200.
Option B.
1 in 500.
Option C.
1 in 600.
Correct Answer is. 1 in 600.
Explanation. CAAIP S Leaflet 2-10.

Question Number. 5.
Which of the following shafts would you use to obtain a
clearance fit in a bush 0.750 inch diameter?.
Option A.
0.752 inch.
Option B.
0.748 inch.
Option C.
750 inch.

Correct Answer is.

Explanation. NIL.

0.748 inch.

Question Number. 6.
Which of the following is checked when using a 'GO / NO -GO'
gauge?.
Option A.
Clearance.
Option B.
Tolerance.
Option C.
Allowance.
Correct Answer is. Tolerance.
Explanation. NIL.

Question Number. 7.
Which of the following is a 'Bilateral Tolerance'?.
Option A.
2 inches -0.002.
Option B.
2 inches +0.002.
Option C.
2 inches 0.002.
Correct Answer is. 2 inches 0.002.
Explanation. NIL.

Question Number. 8.
A tolerance is.
Option A.
a permitted difference between new and worn dimensions.
Option B.
a permitted variation on a dimension to allow for inaccuracy of equipment.
Option C.
a required difference in dimension between mating parts to obtain a certain
class of fit.
Correct Answer is. a permitted variation on a dimension to allow for inaccuracy of
equipment.
Explanation. NIL.

Question Number. 9.
A transition fit is one in which the shaft is.
Option A.
larger than the hole.
Option B.
smaller than the hole.
Option C.
the same size as the hole.
Correct Answer is. the same size as the hole.
Explanation. BS 4500 Datasheet 4500A., External document.
www.tech.plym.ac.uk/sme/disnotes/tola.pdf

Question Number. 10.

The length of a blended repair of corrosion should be no less
than.
Option A.
10 times its depth.
Option B.
20 times its depth.
Option C.
5 times its depth.
Correct Answer is. 20 times its depth.
Explanation. NIL.

Question Number. 11.

If there is a positive allowance between the smallest possible
hole and the largest possible shaft, the fit is known as.
Option A.
a transition fit.
Option B.
a clearance fit.
Option C.
an interference fit.
Correct Answer is. a clearance fit.
Explanation. NIL.

Question Number. 12.

After mechanical removal of corrosion on an aluminium alloy
casting, the length of the blended recess should be.
Option A.
no less than ten times the depth.
Option B.
no less than twenty times the depth.
Option C.
no more than twenty times the depth.
Correct Answer is. no less than twenty times the depth.
Explanation. AC43 6.118 6-23.

Question Number. 13.

A press fit requires.
Option A.
some sort of driving force.
Option B.
the shaft to be shrunk by cooling.
Option C.
the hole to be expanded by heat.
Correct Answer is. some sort of driving force.
Explanation. A press fit is a small interference only.

Question Number. 14.

What is the typical acceptable limit of a dent on a frame
member?.
Option A.
One and a half times the skin thickness.
Option B.
Twice the skin gauge and 0.75 inch diameter.
Option C.
One gauge depth and 0.75 inch diameter.
Correct Answer is. One gauge depth and 0.75 inch diameter.
Explanation. NIL.

Question Number. 15.

A light drive clearance between 3/4 inch diameter bolt and hole,
on a drawing would be shown as.
Option A.
0.005 Inches.
Option B.
0.0015 Inches.
Option C.
0.0025 Inches.
Correct Answer is. 0.0015 Inches.
Explanation. AC43 says 0.0006 for a 3/8 in. bolt, so 0.0015 is the closest (and reasonable for
a 3/4 in. bolt).
07. Electrical Cables and Connectors.

Question Number. 1.
In a front release connector the pin will be.
Option A.
released from rear and extracted from the front.
Option B.
released from the front and extracted from the front.

Option C.
released from the front and extracted from the rear.
Correct Answer is. released from the front and extracted from the rear.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-3 8.3.2.

Question Number. 2.
A wire clamped vertically at one end and horizontally at the
other end should have a bend radius of no less than.
Option A.
3 times the diameter of the wire.
Option B.
5 times the diameter of the wire.
Option C.
10 times the diameter of the wire.
Correct Answer is. 3 times the diameter of the wire.
Explanation. CAIP S AL/3-2 6.4.

Question Number.

3.

Glycol deicer fluid in contact with a silver cable can cause.

Option A.
a fire.
Option B.
disintegration of the cable insulation.
Option C.
corrosion.
Correct Answer is. a fire.
Explanation. CAAIP S Leaflet 11-5 Para.8.8.

Question Number. 4.
With a rear release connector, the pin will be.
Option A.
released from the front and extracted from the rear.
Option B.
released from the rear and extracted from the front.
Option C.
released from the rear and extracted from the rear.
Correct Answer is. released from the rear and extracted from the rear.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-3, 8.3.2 (b) (i).

Question Number. 5.
The maximum operating temperature for a nickel plated copper
or aluminium connector is.
Option A.
260C.
Option B.
135C.
Option C.
200C.
Correct Answer is. 260C.
Explanation. CAAIP S leaflet 11-5 para 7.2.1.

Question Number. 6.
What gauge of pin would a yellow plastic insert/extract tool be
used on?.
Option A.
16 - 14.
Option B.
12 - 10.
Option C.
22 - 18.
Correct Answer is. 12 - 10.
Explanation. NIL.

Question Number.

7.

Can the insulation grip be adjusted on a PIDG crimp tool?.

Option A.
No.
Option B.
Yes by turning a knob.
Option C.
Yes by adjusting the pins.
Correct Answer is. Yes by adjusting the pins.
Explanation. NIL.

Question Number. 8.
What gauge of pin would a red plastic insert/extract tool be used
on?.
Option A.
12 - 10.
Option B.
22 - 18.
Option C.
16 - 14.
Correct Answer is. 22 - 18.
Explanation. Boeing Standard Wiring Practices, External website.
http://www.cheifaircraft.com/Aircraft/InstallationSupply/Terminals.html

Question Number. 9.
What cable would you use where temperatures are going to
exceed 200C?.
Option A.
Tinned copper or aluminium.
Option B.
Silver plated copper or aluminium.
Option C.
Nickel plated copper or aluminium.
Correct Answer is. Nickel plated copper or aluminium.
Explanation. CAAIP S Leaflet 11-5, 7.2.1.

Question Number. 10.

How long should a fireproof cable last in a fire?.
Option A.
5 minutes.
Option B.
50 minutes.
Option C.
15 minutes.
Correct Answer is. 15 minutes.
Explanation. NIL.

Question Number. 11.

What gauge of pin would a blue plastic insert / extract tool be
used on?.
Option A.
12 - 10.
Option B.
16 - 14.
Option C.
22 - 18.
Correct Answer is. 16 - 14.
Explanation. NIL.

Question Number. 12.

The insulation resistance for wiring in undercarriage wheelwells should normally be not less than.
Option A.
10 megohms.
Option B.
5 megohms.
Option C.
2 megohms.

Correct Answer is. 2 megohms.

Explanation. CAIP S EEL/1-6 Para 4-5-4 (a).

Question Number.

13.

What causes knuckling on older type electrical cables?.

Option A.
Over-temperature soldering.
Option B.
Applying cable ties too tightly.
Option C.
Excessive pull through forces.
Correct Answer is. Excessive pull through forces.
Explanation. Leaflet 1l-5 8.6.

Question Number. 14.

To find a high resistance or open circuit, carry out.
Option A.
a milli-volt drop test.
Option B.
a continuity check.
Option C.
a bonding check.
Correct Answer is. a continuity check.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-1, 4.2.1.

Question Number. 15.

The maximum bonding resistance on an aircraft primary
structure should be.
Option A.
0.01 ohms.
Option B.
0.001 ohms.
Option C.
0.05 ohms.
Correct Answer is. 0.05 ohms.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-1, 3.8.

Question Number.

16.

Before effecting a crimp, the bare ends of a cable should be.

Option A.
tightly twisted.
Option B.
twisted lightly in the direction of the lay.
Option C.
straightened out.
Correct Answer is. twisted lightly in the direction of the lay.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-3, 7.5.3.

Question Number. 17.

The number of the dots impressed on the insulation of the preinsulated connectors during crimping indicates that.
Option A.
the correct connector has been used.
Option B.
the correct tool was used to effect the connection.
Option C.
the crimp is properly formed.
Correct Answer is. the correct tool was used to effect the connection.
Explanation. NIL.

Question Number. 18.

tool can be changed by.

The pressure of the insulation crimp jaws on the PIDG crimping

Option A.
varying the torque applied to the handles.
Option B.
using different coloured crimping pliers and terminations.
Option C.
changing the position of the pins.
Correct Answer is. changing the position of the pins.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-3 fig 2.

Question Number. 19.

When referring to fuses, HRC means.
Option A.
high rupture capacity.
Option B.
hot running capacity.
Option C.
high running current.
Correct Answer is. high rupture capacity.
Explanation. High Rupturing Capacity.

Question Number. 20.

When wiring an electrical component to a plug, the live wire is
coloured.
Option A.
blue.
Option B.
green and yellow.
Option C.
brown.
Correct Answer is. brown.
Explanation. NIL.

Question Number.

21.

A hole is placed in the lowest point of electrical cable conduit.

Option A.
to allow for pull-through of the cables.
Option B.
to secure the conduit to a piece of aircraft structure.
Option C.
to allow for drainage of moisture.
Correct Answer is. to allow for drainage of moisture.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 65.

Question Number.

22.

The minimum distance between electrical cable splices is.

Option A.
3 feet.
Option B.
12 inches.
Option C.
500 mm.
Correct Answer is. 500 mm.
Explanation. NIL.

Question Number. 23.

A fire resistant cable is proof tested by exposure to a standard
fire for.
Option A.
30 minutes.
Option B.
5 minutes.
Option C.
15 minutes.
Correct Answer is. 5 minutes.
Explanation. CAAIP S Leaflet 11-5 4.5 and EASA CS-1 Pg.6.

Question Number.

24.

When fitting coaxial cable connectors it is important to.

Option A.
fit the correct lock nuts.
Option B.
make sure the outer cup is fitted the correct way round.
Option C.
not damage any seals fitted.
Correct Answer is. not damage any seals fitted.
Explanation. NIL.

Question Number. 25.

When inserting pins into a front release connector the inserting
tool should be used with the gap facing which direction?.
Option A.
The centre of the connector.
Option B.
Either direction.
Option C.
The outside of the connector.
Correct Answer is. The outside of the connector.
Explanation. Leaflet 9-3 Para.8.3.2.

Question Number. 26.

When using a hydraulic crimping tool, after completing the
crimping operation, the crimp is formed when when.
Option A.
the bypass valve opens and the ram returns to neutral.
Option B.
the foot pedal force is at maximum.
Option C.
the bypass valve closes and the ram returns to neutral.
Correct Answer is. the bypass valve opens and the ram returns to neutral.
Explanation. NIL.

Question Number. 27.

The type of binding tape used for cables in temperatures above
260C is which of the following?.
Option A.
Nomex.
Option B.
Teflon.
Option C.
Nylon.
Correct Answer is. Teflon.
Explanation. This is probably referring to the Teflon tape referred to in Aircraft Electricity
and Electronics by Eismin 5th Edition Page 69. Also AC43 Para.11.96 z and Appendix 1
(Teflon is Dupont trade-name for PTFE).

Question Number. 28.

What is the minimum bend radius of a loom adequately
supported at a terminal block?.
Option A.
10 * diameter.
Option B.
8 * diameter.
Option C.
3 * diameter.
Correct Answer is. 3 * diameter.
Explanation. Leaflet 9-3 7.3.

Question Number. 29.

How are front release pins removed?.
Option A.
The tool is inserted from the front and the pin is removed from the front.

Option B.
The tool is inserted from the rear and the pin Is removed from the front.
Option C.
The tool is inserted from the front and the pin is removed from the rear.
Correct Answer is. The tool is inserted from the front and the pin is removed from the rear.
Explanation. Leaflet 9-3 8.3.2 (b)(ii).

Question Number. 30.

If a co-axial cable clamp is over tightened so as to compress the
dielectric, how will the capacitance change?.
Option A.
Stay the same.
Option B.
Increase.
Option C.
Decrease.
Correct Answer is. Increase.
Explanation. AC43 11-117. Decreasing dielectric thickness (of a capacitor) increases its
capacitance.

Question Number.

31.

What is the minimum bend radius of a single co-axial cable?.

Option A.
10 * diameter.
Option B.
8 * diameter.
Option C.
6 * diameter.
Correct Answer is. 6 * diameter.
Explanation. AC43.13-1B Page 11-45 Para.11-96 bb. No British reference found.

Question Number. 32.

What is wet arc tracking?.
Option A.
A fault caused by hot stamp printing.
Option B.
A fault caused by insulation damage.
Option C.
A fault caused by 'knuckling through'.
Correct Answer is. A fault caused by hot stamp printing.
Explanation. AC43.13-1B, 11-210 and CAAIP S Leaflet 11-5 Para.8.2.

Question Number. 33.

When using a heat shrink gun, what should the temperature of
the gun be set to?.
Option A.
100 below the heat shrink temperature.
Option B.
15 below the heat shrink temperature.
Option C.
100 above the heat shrink temperature.
Correct Answer is. 100 above the heat shrink temperature.
Explanation. A trick question. The 'Heat shrink temperature' is the normal 'room'
temperature of about 20-25C. Most heat shrink materials shrink at around 125C.

Question Number. 34.

In an electrical cable 1EF6B22NMS, what does the letter E
represent?.
Option A.
Circuit function.
Option B.
Cable size.

Option C.
Segment letter.
Correct Answer is. Circuit function.
Explanation. Leaflet 9-3 Para.9.1.1.

Question Number. 35.

On a coaxial cable, cable impedance is.
Option A.
proportional to length.
Option B.
not effected by length.
Option C.
inversely proportional to length.
Correct Answer is. not effected by length.
Explanation. The length has nothing to do with a coaxial cable impedance. External website.
http://www.epanorama.net/documents/wiring/cable_impedance.html

Question Number. 36.

A secondary earth is.
Option A.
not less than 0.5mm cross sectional area.
Option B.
18 AWG.
Option C.
22 AWG.
Correct Answer is. 18 AWG.
Explanation. Leaflet 9-1 para.3.3 & EEL/1-6 3.3.1 (a) ii.

Question Number. 37.

E' on a wire, under ATA 100 is a.
Option A.
phase indication.
Option B.
system ID code.
Option C.
cable size.
Correct Answer is. system ID code.
Explanation. Leaflet 9-3 para.9.1.1.

Question Number. 38.

To prevent wet arc tracking.
Option A.
cable grips should be tight.
Option B.
ensure hot stamp printing is controlled.
Option C.
cables should not be stretched.
Correct Answer is. ensure hot stamp printing is controlled.
Explanation. Leaflet 11-5 8.2 and 6.7.

Question Number. 39.

When splicing a cable with a soldered joint, the operation is
finished when.
Option A.
the solder has melted.
Option B.
the solder sleeve disappears.
Option C.
the solder and insulation have formed.
Correct Answer is. the solder and insulation have formed.
Explanation. The solder sleeve is a plastic cylinder with two rings of plastic at each end and
a solder ring in the middle. When heated the cylinder first melts on to the wires, then the
plastic rings melt, sealing the ends of the cylinder.

Question Number. 40.

When manufacturing an electrical connector the unused holes
are.
Option A.
filled with connectors.
Option B.
filled with connectors and blanked.
Option C.
covered with blanks.
Correct Answer is. filled with connectors and blanked.
Explanation. Leaflet 9-3 para 8.3.2 f)iii) and AC 43.13B 11-234.

Question Number. 41.

Co-axial cable is preferred to airframe cable in which
application?.
Option A.
Where the diameter of cable is not important.
Option B.
High frequency interference.
Option C.
Low frequency interference.
Correct Answer is. Where the diameter of cable is not important.
Explanation. Cable is susceptible to all frequencies of interference. Co-axial cable is
reasonably well protected from all frequencies of interference but is much thicker overall than
airframe cable.

Question Number. 42.

Forward release electrical connectors are removed by the wire
being.
Option A.
pushed forwards.
Option B.
twisted to the right.
Option C.
pulled backwards.
Correct Answer is. pulled backwards.
Explanation. Leaflet 9-3 8.32 II.

Question Number. 43.

When crimping wires, the wires should be.
Option A.
straight.
Option B.
lightly twisted.
Option C.
twisted.
Correct Answer is. lightly twisted.
Explanation. Leaflet 9-3 7.5.5 .

Question Number. 44.

Why are copper wires used in electrical systems?.
Option A.
They have high permeability.
Option B.
They do not give off a magnetic field.
Option C.
They have a low resistance to current.
Correct Answer is. They have a low resistance to current.
Explanation. Copper has a low resistance to current.

Question Number. 45.

When crimping wires, the wire should.
Option A.
be flush with the crimp.
Option B.
extend 0.8 mm beyond the crimp.
Option C.
be beneath the crimp.
Correct Answer is. extend 0.8 mm beyond the crimp.

Explanation. NIL.

Question Number. 46.

1EF6B22 NMSV. What does the B mean?.
Option A.
Segment letter.
Option B.
Cable number.
Option C.
Circuit function.
Correct Answer is. Segment letter.
Explanation. Leaflet 9-3 9.1.1.

Question Number.
of what size?.
Option A.
10.
Option B.
22.
Option C.
16.
Correct Answer is.
Explanation. NIL.

47.

A white/blue insertion-extraction tool would be used on a cable

16.

Question Number. 48.

The value of the insulation resistance of an electric motor
compared to its supply leads is.
Option A.
greater.
Option B.
same.
Option C.
smaller.
Correct Answer is. smaller.
Explanation. Leaflet 9-1 4.5.4 (c) 'Rated voltage / 150' whereas supply leads must take the
supply voltage at least.

Question Number. 49.

According to ATA 100, a symbol code 'X' on a wiring number
denotes.
Option A.
a warning circuit.
Option B.
a ground circuit.
Option C.
AC power.
Correct Answer is. AC power.
Explanation. Aircraft Electricity and Electronics. Eismin 5th Edition page 79.

Question Number. 50.

When securing wire after it leaves an LRU, cable bundle bends
should be not less than?.
Option A.
minimum radius of five times the outside diameter of the cable, or cable
bundle.
Option B.
minimum radius of three times the outside diameter of the cable, or cable
bundle.
Option C.
minimum radius of eight times the outside diameter of the cable, or cable
bundle.
Correct Answer is. minimum radius of eight times the outside diameter of the cable, or
cable bundle.

Explanation. CAAIP 9-3, 7.4 states 8 times the diameter (not 3 times, because it is not at a
terminal block).

Question Number. 51.

When terminating an aluminium cable, what preparations would
be carried out before crimping?.
Option A.
Degrease stripped cable.
Option B.
Just terminate.
Option C.
Apply a mixture of 50% petroleum jelly and zinc oxide.
Correct Answer is. Apply a mixture of 50% petroleum jelly and zinc oxide.
Explanation. CAAIP S Leaflet 9-1 3.5.4.

Question Number. 52.

An in-line splice should be positioned on the.
Option A.
terminal of the loom.
Option B.
outside of the loom.
Option C.
outer surface of the loom for easy inspection.
Correct Answer is. outer surface of the loom for easy inspection.
Explanation. NIL.

Question Number. 53.

A conductor after being crimped. The maximum amount of
conductor which protrudes from the terminal end should be
Option A.
1/32 inch.
Option B.
1/8 inch.
Option C.
1/16 inch.
Correct Answer is. 1/32 inch.
Explanation. Leaflet 9-1 Fig 1 (0.8 mm = 1/32 in.).

Question Number. 54.

Two or more operations should be performed to strip wire with
hand operated wire stripper if the total stripping length exceeds.
Option A.
0.50 in.
Option B.
0.75 inch.
Option C.
0.25 in.
Correct Answer is. 0.75 inch.
Explanation. Leaflet 9-3 7.5.5 (d).

Question Number. 55.

A cable loom should be protected by conduit when fed through
the.
Option A.
main equipment centre.
Option B.
wheelwell door.
Option C.
cargo compartment ceiling.
Correct Answer is. wheelwell door.
Explanation. NIL.

Question Number.

56.

The size of proper conduit for electrical wires must be.

Option A.
75% larger than the maximum diameter of wires.
Option B.
25% larger than the maximum diameter of wires.
Option C.
100% larger than the average diameter of wires.
Correct Answer is. 25% larger than the maximum diameter of wires.
Explanation. AC43 11-249.

Question Number.
Option A.
16.
Option B.
12.
Option C.
22.
Correct Answer is.
Explanation. NIL.

57.

Blue metal extract tool would be used with contacts sized.

16.

Question Number. 58.

A Silver coated conductor in an unpresurised area is subject to
moisture and has a damaged coating would be likely to cause.
Option A.
Wet Arc Tracking.
Option B.
Knuckling Through.
Option C.
Red Plague.
Correct Answer is. Red Plague.
Explanation. NIL.
08. Riveting.

Question Number. 1.
When riveting, the distance from the edge to the rivet (land)
should not be less than.
Option A.
1D.
Option B.
2D.
Option C.
4D.
Correct Answer is. 2D.
Explanation. A&P Technician Airframe Textbook 2-53.

Question Number. 2.
The strength of a riveted joint compared to that of the original
metal is.
Option A.
75%.
Option B.
100%.
Option C.
125%.
Correct Answer is. 75%.
Explanation. NIL.

Question Number.
Option A.
Option B.
Option C.

125%.
75%.
100%.

3.

A repair has a double riveted joint. The shear strength would be.

Correct Answer is.

Explanation. NIL.

75%.

Question Number. 4.
Option A.
2 1/4 D.
Option B.
3 D.
Option C.
4 D.
Correct Answer is. 4 D.
Explanation. NIL.

The standard minimum rivet row spacing is.

Question Number.
Option A.
2 D.
Option B.
4 D.
Option C.
3 D.
Correct Answer is.
Explanation. NIL.

5.

What is the normal spacing between rivets?.

Question Number.

6.

4 D.

In British rivets (solid) what is the length grading unit?.

Option A.
1/16.
Option B.
1/10.
Option C.
1/32.
Correct Answer is. 1/16.
Explanation. CAIP S BL/6-1, 4.2.

Question Number. 7.
If the thickness of a single sheet of material, about to be joined
by riveting was 1/16 of an inch thick what would be the approximate diameter of the rivets to
be used?.
Option A.
1/16 inch.
Option B.
3/16 inch.
Option C.
1/8 inch.
Correct Answer is. 3/16 inch.
Explanation. CAIP S BL/6-29 Para 3.

Question Number.

8.

Regarding riveting, which of the following is correct?.

Option A.
Both of the above are correct.
Option B.
The length of a countersunk rivet (flush head) is measured from the end of the
rivet to the top of the countersunk head.
Option C.
The length of a round head or flat head is measured from the end of the rivet to
underside of rivet head.
Correct Answer is. Both of the above are correct.
Explanation. Jeppesen A&P Airframe Textbook 2-36 and AC43 page 4.16.

Question Number. 9.
When riveting, a certain clearance must exist between the rivet
and the hole in which it is fitted, to allow for shank expansion. If the clearance is too large,
what could be the result?.
Option A.
Indentations by rivet head on the material.
Option B.
Separation of the sheets may occur.
Option C.
Sheet may tend to buckle.
Correct Answer is. Separation of the sheets may occur.
Explanation. CAIP S BL/6-29 Para 9.3.1 -Fig 4, Too small a hole causes buckling, too large
causes separation.

Question Number. 10.

To replace one 1/8 inch rivet.
Option A.
three 1/16 inch rivets would be required.
Option B.
two 1/16 inch rivets would be required.
Option C.
four 1/16 inch rivets would be required.
Correct Answer is. four 1/16 inch rivets would be required.
Explanation. CAIP BL/6-27 in the NOTE below para 5.3.

Question Number. 11.

If treated rivets have not been used within the prescribed time
they can be re-treated. What is the maximum number of times that they can be heat-treated?.
Option A.
If no more in Stores, as many times as required.
Option B.
Twice only.
Option C.
Three times.
Correct Answer is. Three times.
Explanation. CAIP S BL/6-27 Para 6-3.
Question Number. 12.
Rivets kept at a temperature of between 15C and 20C are
usable for.
Option A.
150 days.
Option B.
150 minutes.
Option C.
150 hours.
Correct Answer is. 150 hours.
Explanation. CAIP S BL/6-27 Para 6-2.

Question Number. 13.

Avdel rivets are closed by.
Option A.
a broaching process.
Option B.
a tapered mandrel.
Option C.
a squeezing process.
Correct Answer is. a broaching process.
Explanation. CAIP S BL/6-28 Para 3.2 Fig 2.

Question Number. 14.

What is the purpose of the Avdel pin tester?.
Option A.
To test the tightness of the pin in the rivet.
Option B.
To test the tightness of the rivet in the hole.
Option C.
To test the shear strength of the pin.

Correct Answer is. To test the tightness of the pin in the rivet.
Explanation. Inspection after Installation of AVDEL rivets. The security of the mandrel
must be tested.Use the AVDEL PIN TESTER (Part Number 79/95-0700) set to 35 Lbs. No
movement of the mandrel is permitted. Ref. SRM A300-600.Chapter 51-40-21.

Question Number. 15.

The stems of an Avdel rivet are.
Option A.
removed with the riveting tool.
Option B.
nipped off and milled flush with the head.
Option C.
removed with a taper punch.
Correct Answer is. nipped off and milled flush with the head.
Explanation. NIL.

Question Number.

16.

What is the pressure range for the Avdel Riveter Type F?.

Option A.
40 to 60 lbs per sq. in.
Option B.
20 to 60 lbs per sq. in.
Option C.
60 to 80 lbs per sq. in.
Correct Answer is. 60 to 80 lbs per sq. in.
Explanation. NIL.

Question Number. 17.

When countersinking rivet holes in a material.
Option A.
a special countersinking bit with a pad to prevent drilling too deep should be
used.
Option B.
a plain countersinking bit should be used.
Option C.
the rivet head should stand 1/32 of an inch above the surface.
Correct Answer is. a special countersinking bit with a pad to prevent drilling too deep
should be used.
Explanation. NIL.

Question Number.

18.

The riveting defect in the figure shown is.

Option A.
too much hammering.
Option B.
the dolly was not square.
Option C.
the snap was not square.
Correct Answer is. the snap was not square.
Explanation. BL/6-29 Para 9-3-1 Fig 4.

Question Number. 19.

Rivet allowance is.
Option A.
the distance the rivet is positioned from the edge of the repair plate.
Option B.
the amount of material required to form the rivet on installation.
Option C.
the distance between rivets in the same row.
Correct Answer is. the amount of material required to form the rivet on installation.
Explanation. BL/6-29 8.1.

Question Number.
rivet?.
Option A.
4 D.
Option B.
2 D.
Option C.
5 D.
Correct Answer is.
Explanation. NIL.

20.

What is the approximate distance of the sphere of influence of a

5 D.

Question Number. 21.

Rivet clearance is.
Option A.
the distance between rivets in the same row.
Option B.
the amount that the rivet hole diameter exceeds the rivet diameter.
Option C.
the distance between rows of rivets.
Correct Answer is. the amount that the rivet hole diameter exceeds the rivet diameter.
Explanation. BL/6-29 4.2.

Question Number. 22.

The minimum rivet pitch is.
Option A.
2 1/2 * the rivet diameter.
Option B.
3 * the rivet diameter.
Option C.
2 * the rivet diameter.
Correct Answer is. 3 * the rivet diameter.
Explanation. A&P Airframe Textbook CH12-37 Fig 12-57. (BL/6-29 3.1 - staggered double
row only).

Question Number.

23.

The riveting defect in the figure shown is.

Option A.
the snap was not square.
Option B.
the hole was too small.
Option C.
an incorrect snap has been used.
Correct Answer is. the hole was too small.
Explanation. CAIP S BL/6-29 Para 9.3.1 Fig 4. AC43 21.

Question Number. 24.

The grip of a rivet is.
Option A.
the length of rivet left to form the head.
Option B.
the thickness of plates which can be fastened.
Option C.
the area of the plates held firmly together.
Correct Answer is. the thickness of plates which can be fastened.
Explanation. NIL.

Question Number. 25.

The strength of a riveted joint is determined by.
Option A.
shear strength and pitch of rivet.
Option B.
pitch and tensile strength of rivet.
Option C.
shear strength of rivet and material it is made of.
Correct Answer is. shear strength and pitch of rivet.
Explanation. BL/6-27 5.2 The shear strength of the rivet is determined by the material it is
made of. All rivets are under shear.

Question Number. 26.

If the bearing strength of a metal is greater than the shear
strength of the rivet, what will occur?.
Option A.
Rivet will joggle.
Option B.
Rivet will show incorrectly installed.
Option C.
Rivet will pull through the metal.
Correct Answer is. Rivet will joggle.
Explanation. NIL.