Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) .

2016

83

BIN, O VIT NAM

MT S PHN QUYT CA TRNG TI V TA N

CNG L QUC T TRONG VIC GII QUYT
TRANH CHP CH QUYN BIN O TRN TH GII
T NM 1928 N NM 2016*

Nguyn Thanh Minh**

Li ta son: Phn quyt ca Ta Trng ti Thng trc ngy 12/7/2016 bc b

ng li b ca Trung Quc trn Bin ng to iu kin thun li v mt php
l cho cc quc gia vng ng Nam chng li s xm ln ca Trung Quc trn
Bin ng. Nhn s kin ny, mi bn c nhn li mt s phn quyt ca cc Ta
Trng ti quc t thy c vai tr ca cc t chc ny trong vic gii quyt cc
tranh chp ch quyn lnh th. Trong mt s trng hp, phn quyt ca cc thm
phn tr thnh nhng n l kinh in trong lch s gii quyt tranh chp ch quyn
lnh th bng bin php php lut m cc th h sau khng th khng vin dn
phn x tranh chp.

M u
Gii quyt tranh chp ch quyn bin o bng bin php php lut xut hin
t lu gn lin vi nhng phn quyt ca Ta n Trng ti Thng trc (Permanent
Court of Arbitration - PCA), Ta n Thng trc Cng l Quc t (Permanent
Court of International Justice - PCIJ) v Ta n Cng l Quc t (International
Court of Justice - ICJ). Tranh chp ch quyn lnh th trong c tranh chp ch
quyn bin o xut hin nhiu khu vc trn phm vi ton th gii. Nguyn
nhn ca tranh chp ch quyn bin o l do quan im ch quyn ca cc quc
gia khc xa nhau, ng thi xut hin cc tham vng a chin lc, a qun s,
a chnh tr v a kinh t ca mt s quc gia. C nhng v vic c cc bn
tham gia tranh chp trnh ln cc c quan ti phn quc t th l v phn x mt
cch cng bng. Gii quyt tranh chp ch quyn lnh th trong c tranh chp
ch quyn bin o bng bin php php lut l ph hp vi nhng nguyn tc c
bn ca Hin chng Lin Hip Quc v nhng nguyn tc c bn ca lut php
quc t. i khi nhng phn quyt ca cc thm phn tr thnh nhng n l kinh
* Bi vit c tc gi thc hin trong qu trnh tham gia Hi tho khoa hc quc t ti Tokyo,
Nht Bn v tnh hnh chu - Thi Bnh Dng, t ngy 18 n 22/02/2016 v c cp nht
thm phn quyt ca Ta Trng ti Thng trc trong v Philippines kin Trung Quc Bin
ng ngy 12/7/2016.
** B T lnh Cnh st bin.

84

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

in trong lch s gii quyt tranh chp ch quyn lnh th bng bin php php lut
m cc th h sau khng th khng vin dn phn x tranh chp.
Gii quyt tranh chp ch quyn bin o trn th gii ni chung v khu vc
Bin ng ni ring bng bin php php lut trong bi cnh hin nay tr thnh
nhu cu cp thit khi m cc quc gia hu quan ang c nhng bt ng, mu
thun v quan im tri ngc nhau v ch quyn i vi mt s qun o v o
trong khu vc Bin ng. Mi s tranh chp ch quyn bin o nu khng c
gii quyt bng bin php php lut s kh em li s bnh yn cho khu vc .
Chnh v vy, bi vit ny nhm h thng li nhng phn quyt ca cc thm phn
ca cc c quan ti phn quc t v gii quyt tranh chp ch quyn bin o trn
th gii v tip cn di gc c rt nhng bi hc kinh nghim t nhng n
l ca cc c quan ti phn quc t v gii quyt tranh chp ch quyn bin o.
1. Phn quyt ca Ta n Trng ti Thng trc i vi v n tranh
chp o Palmas gia M v H Lan
Khi qut chung v o Palmas
o Palmas l mt hn o nm gia Indonesia (trc y l thuc a ca
H Lan) v Philippines (trc y l thuc a ca Ty Ban Nha), o Palmas xt
v khong cch a l th nm gn Philippines hn Indonesia. Xt v gi tr kinh
t, o Palmas l o c ngi dn sinh sng vi nhng iu kin t nhin thun
li pht trin mt s lnh vc kinh t, c iu kin thun li pht trin giao
thng bun bn. V v tr a chin lc, o Palmas c v tr quan trng, trn
hng bin l khu vc c th trin khai chnh sch pht trin kinh t bin v trin
khai cn c qun s, c bit l i vi lc lng hi qun v lc lng chp php
trn bin. V mt dn s ca o Palmas khong trn 760 ngi/1km2, tnh n
nm 2015.
Nm 1898, Ty Ban Nha k ha c nhng li Philippines cho Hoa K,
bao gm c o Palmas. Nm 1906, H Lan khng nh ch quyn i vi o
Palmas. Nhn thy H Lan khng nh ch quyn i vi o Palmas, cho nn Hoa
K ng gii quyt tranh chp ti Ta n Trng ti Thng trc (PCA)(1) vo nm
1928, thm phn v ny l Max Huber, ngi Thy S.
C s php l v lp lun ca hai bn
Lp lun ca Hoa K: Hoa K i ch quyn bng lp lun v quyn khm
ph v s hu lin k. H Lan a ra quan im: H Lan l quc gia nm gi
quyn s hu thc t trong ha bnh, ko di lin tc sut hn hai th k m khng
gp phi s phn i no ca Nh nc Ty Ban Nha, ng thi H Lan k
hng lot cc hip nh vi nh cm quyn a phng, t lp nn thuc a
H Lan trn o Palmas, km theo cc hot ng kinh t, ngha v khi c chin
tranh, i ngoi v.v

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

85

Phn quyt ca Ta
Ty Ban Nha khng th chuyn nhng hp php ci m h khng s hu.
Bi qu nhin h nm gi s hu ban u khi khm ph o, nhng sau khng
thc thi quyn lc thc s vi o nn i hi ca Hoa K l yu t, m nht v
khng c chp nhn. Ngc li cc hot ng ca H Lan i vi o Palmas l
c trng quyn lc ca nh nc, n din ra trong ha bnh bi khng c xung t
no gia cc quc gia, n lin tc trong sut thi gian di, mc d cng c nhng
khong trng nht nh c th t nm 1726 n nm 1825. Nh vy, Palmas l lnh
th thuc s hu ca H Lan.(2)
2. Phn quyt ca Ta n Thng trc Cng l Quc t (PCIJ) i vi v
n tranh chp ng Greenland gia Na Uy v an Mch giai on 1931-1933
Khi qut chung v o Greenland
Greenland l lnh th cc bc Tri t, rng khong 4.650km2, 81% din tch
c bng ph khng th sinh sng. Nm 1931, Na Uy chim ng v tuyn b ch
quyn pha ng Greenland - phn t khng c ngi - v cho rng l t v
ch cha thuc s hu ca bt k quc gia no. an Mch li i ch quyn vi
ton b Greenland trong khi ch chim hu thc s mt phn din tch ca o.
Nm 1933, hai nc ng gii quyt tranh chp ch quyn ti Ta n Thng
trc Cng l Quc t, m sau ny l Ta n Cng l Quc t.(3)
C s php l v lp lun ca hai bn
Lp lun ca Na Uy: Na Uy cho rng h chim ng Greenland l vng
t v ch cha thuc quyn s hu ca bt k quc gia no. Lp lun ca an
Mch: an Mch chng minh ch quyn i vi ton b o khng bng hnh
vi chim hu c th no m bng mt lot cc sc lnh, lut thc thi php lut,
hnh chnh tri di khong 1.000 nm trc, t Greenland di s iu hnh ca
an Mch, quy nh lu thng hng hi quanh Greenland, quy nh vic sn bt
v nh c, quy nh vic cp giy php cho cc quc gia v ngi n thm pha
ng Greenland, cc hot ng thm him v.v, qu trnh an Mch thc hin
cc hnh ng din ra trong ha bnh.
Phn quyt ca Ta
Vic xc lp ch quyn i vi vng t khng th sinh sng ch cn quc
gia c nh chim hu v thc hin mt s hot ng mang tnh quyn lc nh
nc l . Ta xc nh an Mch c nh v thm quyn quc gia nu l
y c ch quyn vi ton b Greenland. Vi nhng khu vc khng th sinh
sng th yu cu duy tr ch quyn trn lnh th l t nghim ngt hn so vi cc
khu vc c th qua li v ng dn c. y chnh l s thay i mt phn trong
ni dung ca nguyn tc chim hu tht s khi n c vn dng trong mt iu
kin lnh th mi. Nh vy, ch quyn ca o Greenland thuc v an Mch.(4)

86

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

3. Phn quyt ca Ta n Trng ti Thng trc i vi v n tranh

chp ch quyn o Clipperton gia Php v Mexico nm 1931
Khi qut chung v o Clipperton
Clipperton l mt o rng khong 9km2, l o san h khng th sinh sng
pha ng Thi Bnh Dng. Trong bi cnh hai quc gia Php v Mexico c yu
sch ch quyn, nhng c hai u ng gii quyt tranh chp t nm 1909, mi
n nm 1931, PCA mi a ra phn quyt ca v n.
C s php l v lp lun ca hai bn
Lp lun ca Mexico: Mexico cho rng, Ty Ban Nha pht hin ra hn
o ny trc Php rt lu v li quyn tha k cho Mexico. Lp lun ca Php:
Php cho rng, Php l quc gia pht hin ra o Clipperton nm 1858 v tuyn b
ch quyn m khng c quc gia no phn i. Nc Php tin hnh cc hot
ng nh khai thc phn chim, cho cc tu chin n neo u nhm khng nh
ch quyn.
Phn quyt ca Ta
i vi lnh th khng th sinh sng c th khng cn thit s hin din
thng xuyn cc hot ng mang tnh quyn lc nh nc ti , ti thi im
quc gia chim hu xc lp ch quyn m khng c tranh chp th vic xc lp ch
quyn coi nh hon thnh. Ging nh o Greenland, i vi lnh th khng
th sinh sng nh Clipperton th nhng i hi kht khe ca nguyn tc chim
hu tht s hu nh khng c vn dng, ngoi tr yu t ha bnh, hoc l n
c vn dng mc ti thiu nht - khng i hi vic thc hin quyn lc nh
nc lin tc, thng xuyn trn lnh th chim hu. Nh vy, ch quyn ca o
Clipperton thuc v nc Php, y l lnh th hi ngoi ca nc Php.(5)
4. Phn quyt ca Ta n Cng l Quc t i vi v n tranh chp ch
quyn nhm o Minquies v Ecrehos gia Anh v Php giai on 1951-1953
Khi qut chung v hai nhm o Minquies v Ecrehos
Minquies v Ecrehos l hai nhm o nh v o nm gia o British
Channel thuc Jersey ca Anh v b bin Php. Trong hai nhm o Minquies v
Ecrehos c mt s o c th sinh sng, cn li phn ln l nhng o . Nm
1951, c hai nc Anh v Php yu cu ICJ xem xt bn no c bng chng ch
quyn thuyt phc hn c quyn s hu vi hai nhm o Minquies v Ecrehos.
C s php l v lp lun ca hai bn
Lp lun ca Php: Nc Php c Hip c ngh c xc nh vng hp tc
bao gm hai nhm o, cc tiu bang Jersey ca Anh b cm nh bt v hn ch
nhp cnh vo Ecrehos do hai Chnh ph trao i ngoi giao, mt phn Ecrehos b

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

87

nh du trn hi l ngoi vng nc Jersey v b coi l t v ch, Php

gi vn bn ti Anh khng nh ch quyn Ecrehos. Minquies l vng nc ph
cn thuc o Chausey ca Php, cc nh cm quyn Php trao i th t lin
quan ti n xin s dng t ca cng dn Php Minquies. ng thi Php m
nhn v in nng v phao cu sinh cho Minquies m Anh khng phn i. Mt
ngi nh c dng ln trn mt o nh Minquies vi s tr gip ca th trng
Php, ng thi Chnh ph Php cng ti thm Minquies.
Lp lun ca Anh: Nc Anh a ra bng chng l Ta n Jersey xt x
ti phm Ecrehos trong vng mt th k t nm 1826 n nm 1921. Xt x
nhng v m tu, h s v v m st ngi ca phi on ngoi giao c tm
thy Minquies v vic dng nh, lu tri trn nhng o nh. Chnh quyn Jersey
thu thu v cho ng k hp ng nh t, ng k tu thuyn, lp trm hi quan
Ecrehos, cc th tc hp ng v thu bt ng sn Minquies cng c ng
k v thanh ton Jersey. ng thi Anh c sc lnh ca kho bc tc ng n
Ecrehos v s ving thm ca cc quan chc Anh ti Ecrehos.
Phn quyt ca Ta
Ta n nhn thy hot ng trao i th t, t phao cu sinh hay mt s
hnh vi tng t khng c coi l Php thc thi quyn lc nh nc y
vi cc o. Trong khi Anh thc thi cc chc nng nh nc v t php, hnh
chnh qun l cc o trong thi gian di, n chng t Anh thc thi quyn
lc nh nc i vi cc o mt cch thc s v y hn Php, vy nn, ch
quyn hai nhm o thuc Anh.(6)
5. Phn quyt ca Ta n Cng l Quc t i vi v n tranh chp bin
gii trn b v trn bin gia Cameroon v Nigeria nm 2002
Khi qut chung v bin gii trn bin v trn b vng h Chad
Vng h Chad c phn nh t thi thc dn gia 3 nc Anh, Php
v c. Nhng hai quc gia Cameroon v Nigeria bt ng khi p dng ng
bin gii . Nm 1994, Cameroon n n ICJ, khi u cho vic gii quyt
tranh chp ch quyn vng bin gii trn b v trn bin gia hai quc gia.
C s php l v lp lun ca hai bn
Lp lun ca Cameroon: Cameroon khng nh ch quyn vng h Chad do
k tha t thi thc dn. Cameroon thc thi ch quyn bng cc cuc ving
thm ca quan chc a phng, bu c, duy tr php lut v an ninh, hp mt cc
trng lng, thu cc loi thu. T nm 1987, Cameroon phn i Nigeria dng
qun i tip qun trm hun luyn ngh c v tm cch qun l hnh chnh khu
vc tranh chp. ng thi phn i Nigeria vi phm nguyn tc estoppels(7) v

88

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

trc kia cng nhn ng bin gii t thi thc dn v giao ph cho y ban
cm mc, coi hnh vi ca Nigeria l xm chim, vi phm lut php quc t.
Lp lun ca Nigeria: Trn thc t Nigeria ch cng nhn mt s ni dung
phn nh ranh gii t thi thc dn, khng cng nhn s khng nh ch quyn
bng chim hu tht s thng qua hot ng h tr y t-gio dc, qun l, gim st,
thu thu cc lng vng h Chad m khng c phn i t Cameroon.
Phn quyt ca Ta
ng bin gii thi thc dn vn gi nguyn hiu lc. Cameroon nm
gi ch quyn trc khi Nigeria thc thi ch quyn, mc d h khng c hot ng
thng xuyn nhng lun tm cch thc thi ch quyn, cho d c rt t thnh cng,
h r rng phn i hnh vi ca Nigeria. Nigeria thua kin cho d thc thi
quyn lc nh nc trn lnh th tranh chp bi n khng p ng tiu ch ha
bnh ca chim hu tht s.(8)
6. Phn quyt ca Ta n Cng l Quc t i vi v tranh chp o
Pulau Ligitan v Pulau Sipadan gia Malaysia v Indonesianm 2002
Pulau Ligitan v Pulau Sipadan l hai o nh khng c dn c sinh sng,
gi tr kinh t khng ln, tranh chp t nm 1969 do c hai quc gia u vin dn
quyn s hu t thi phong kin (hi th k XVI), iu c quc t thi thuc a,
nhng khng c ICJ cng nhn nn hai nc vin dnnguyn tc chim hu
tht strc nm 1969 khng nh ch quyn.
Lp lun ca cc bn
Lp lun caIndonesia: Indonesia vin dn bo co ca tu H Lan khng
nh hai o thuc quyn s hu ca H Lan, cc cuc iu tra thy vn xung
quanh hai o, cuc ving thm ca hi qun, ng dn c truyn thng nh bt
xung quanh hai o. Lp lun ca Malaysia: Malaysia cho rng thi thuc a,
Anh thu thp, qun l, kim sot trng ra trn o t nm 1914, c php
lnh bo tn ra, gii quyt tranh chp lin quan n thu thp trng ra, cp php
cho tu nh c xung quan o, xy hi ng v tr gip ng bin cho hai o
m Indonesia khng phn i; sau thi thuc a, Malaysia lun khng nh
ch quyn trong qu trnh m phn vi Indonesia v thm lc a trong khi
Indonesia khng quan tm i ch quyn hai o. Malaysia cng khai thc
du lch, gi an ninh, mi trng cho Sipadan n thi im 1997, hai o l khu
bo tn ca Malaysia.
Phn quyt ca Ta
Indonesia khng c hot ng lp php i vi o, o lut nm 1960 v bn
km theo khng cp n hai o, chuyn i ca tu H Lan c xc nh

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

89

l hot ng chung ca H Lan v Anh chng cp bin, vic nh bt c ch

l hot ng t nhn v khng c quy nh ca Chnh ph, Indonesia khng th
hin c nh thit lp ch quyn. Malaysia iu tit, kim sot trng ra, thc
hin k hoch d tr gia cm cho quc gia, l hot ng thm quyn hnh chnh
nh nc trn cc o. Vic xy hi ng ch dn giao thng thng khng lin
quan n quyn lc nh nc, nhng tin l v tranh chp gia Qatar v Bahrain
cho php Ta xc nh hot ng ny l ph hp vi cc o nh. Bn cnh l
s im lng ca Indonesia. Ta cho rng vi hot ng ca Anh, Malaysia k tha
bao gm c hot ng lp php, hnh php v t php, n din ra trong thi
gian di, th hin nh thc thi quyn lc nh nc i vi hai o. Malaysia
thng kin.(9)
7. V tranh chp cc o Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks
v South Ledge gia Malaysia v Singapore nm 2008
Tranh chp ny tng t nh tranh chp o Ligitan v Sipadan, nhng im
khc bit l Ta n Cng l Quc t xc nh quyn s hu nguyn gc cc o
thuc v Malaysia, nhng Ta li trao ch quyn cho Singapore bi Singapore
c mt s hot ng chim hu tht s nh: Thm him xc tu m trong lnh
hi ca o, thm d cc vng nc xung quanh o, c k hoch khai hoang cc
khu vc xung quanh o, tt c cc hot ng ny din ra trong s im lng ca
Nh nc phong kin Malaysia v hin ti, thm ch sau thng 6/2003, thi im
tha thun a v vic ra gii quyt ti Ta c hiu lc, th Malaysia mi phn i
nhng vic Singapore lm t nhng nm 1980.(10)
C th thy rng, nguyn tc chim hu tht s lun ng vai tr c bit
quan trng trong vic gii quyt tranh chp v ch quyn lnh th tri di t cui
th k XIX cho n ngy nay. N c cc c quan ti phn quc t vn dng mt
cch tht s linh hot a ra phn quyt ch quyn vi nhng lnh th c iu
kin a l v t nhin khc nhau. Nguyn tc chim hu tht s cng hot ng
trong mi quan h tng thch vi nhng quy nh khc ca lut quc t hin i
xc nh v bo v ch quyn quc gia, nh: Nguyn tc bnh ng gia cc
quc gia, cm s dng v lc hoc e da s dng v lc trong quan h quc t,
quy ch ca cc vng bin, o trong lut bin.
8. Phn quyt ca Ta Trng ti Thng trc i vi v Philippines kin
Trung Quc Bin ng (22/01/2013-12/7/2016)
Quan im ca cc bn
Trong v kin ca Philippines i vi Trung Quc ln Ta Trng ti Thng
trc, Philippines yu cu Ta phn quyt v bn vn lin quan n mi quan h
gia Philippines v Trung Quc Bin ng.

90

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

Th nht, Philippines yu cu Ta phn quyt v ngun lut quy nh quyn

v ngha v ca cc bn trn Bin ng v hiu lc ca Cng c ca Lin Hip
Quc v Lut Bin quc t nm 1982 (UNCLOS) i vi yu sch v quyn lch
s bn trong ci gi l ng chn on (ng li b) ca Trung Quc.
Th hai, Philippines yu cu Ta phn quyt v liu mt s cu trc m c
Trung Quc v Philippines cng yu sch c xc nh chnh xc l o, o ,
bi cn lc ni lc chm hay bi chm theo UNCLOS. Quy ch php l ca cc cu
trc ny theo UNCLOS quyt nh vng bin m nhng cu trc c th c c.
Th ba, Philippines yu cu Ta phn quyt liu mt s hnh ng ca Trung
Quc Bin ng c vi phm UNCLOS khng khi can thip vo vic Philippines
thc thi cc quyn ch quyn v quyn t do ph hp vi Cng c, cng nh
Trung Quc lm tn hi n mi trng bin thng qua cc hot ng nh c
v xy dng.
Cui cng, Philippines yu cu Ta phn quyt v mt s hot ng do Trung
Quc tin hnh, c th l vic ci to t quy m ln v xy dng o nhn to
qun o Trng Sa k t khi v kin bt u n nay lm m rng v lm phc
tp thm tranh chp.
Quan im ca Chnh ph Trung Quc l khng chp nhn v khng tham
gia vo trnh t t tng ca v kin. Trung Quc nhiu ln nhc li quan im
ny trong cc cng hm ngoi giao, cng nh trong vn bn c tn Ti liu nu
lp trng ca Cng ha Nhn dn Trung Hoa v vn quyn ti phn trong
v kin lin quan n bin Hoa Nam (Bin ng) do Cng ha Philippines khi
xng ngy 07/12/2014.
Phn quyt ca Ta
Quyn lch s v ng 9 on: Ta Trng ti nhn thy c thm quyn
xem xt tranh chp gia cc bn lin quan n quyn lch s v ngun ca quyn
hng cc vng bin ti Bin ng. V mt ni dung, Ta kt lun rng UNCLOS
quy nh mt cch ton din v cc quyn i vi cc vng bin, v vic bo v
cc quyn tn ti trc UNCLOS lin quan n ti nguyn c xem xt, nhng
chng khng c thng qua v quy nh ti UNCLOS.Theo , Ta kt lun rng
trong phm vi quyn lch s ca Trung Quc i vi cc ngun ti nguyn trong
cc vng bin Bin ng, quyn ny b xa b do chng khng ph hp vi ch
nh vng c quyn kinh t trong UNCLOS. Ta cng nhn thy d trong lch s,
nhng ngi i bin cng nh ng dn t Trung Quc cng nh t cc nc khc
s dng cc o ti Bin ng nhng khng c bt k bng chng no cho thy
v mt lch s Trung Quc ch mt mnh thc hin vic kim sot vng nc
ny cng nh ti nguyn ti y.V vy, Ta kt lun khng c c s php l

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

91

Trung Quc yu sch quyn lch s i vi ti nguyn ti cc vng bin pha bn

trong ng 9 on.
Quy ch ca cc cu trc: Tip theo, Ta Trng ti xem xt n quyn hng
cc vng bin v quy ch ca cc cu trc. Trc tin, Ta tin hnh nh gi liu
mt s bi do Trung Quc yu sch c ni khi thy triu ln nh hay khng. Cc
cu trc ni khi thy triu ln cao s to ra quyn t nht i vi lnh hi 12 hi l
trong khi cc cu trc chm khi thy triu ln cao s khng to ra quyn nh vy.
Ta nhn thy rng cc bi ny b lm bin i mnh m do vic bi p, xy
dng v Ta cng nhc li rng UNCLOS phn loi cc cu trc da trn iu kin
t nhin ca chng v da vo cc ti liu lch s nh gi cc cu trc.Sau ,
Ta trng ti tin hnh nh gi liu c cc cu trc no trong s cc cu trc do
Trung Quc yu sch c th to ra vng bin ngoi phm vi 12 hi l khng. Theo
UNCLOS, cc o to ra vng c quyn kinh t 200 hi l v thm lc a nhng
cc o khng thch hp cho con ngi n v c i sng kinh t ring th
khng c vng c quyn kinh t v thm lc a.
Ta kt lun rng quy nh ny ph thuc vo kh nng khch quan ca cc
cu trc khi chng tnh trng t nhin c th duy tr mt cng ng dn c
n nh hoc cc hot ng kinh t m khng ph thuc vo cc ngun lc t bn
ngoi hoc hon ton ch c tnh cht khai thc. Ta cng nhn thy rng s c
mt ca cc nhn vin cng v trn cc cu trc l ph thuc vo s h tr t bn
ngoi v khng phn nh kh nng ca cc cu trc. Ta cng thy rng cc bng
chng lch s c ngha hn v nhn thy qun o Trng Sa trong lch s c
s dng bi mt s nhm nh cc ng dn v rng c mt vi hot ng khai
thc phn di v nh c ca Nht Bn. Ta kt lun rng vic vic s dng ngn
hn nh vy khng phi l s nh c ca mt cng ng n nh v rng cc hot
ng kinh t trong lch s ch l hot ng mang tnh khai thc. Theo , Ta kt
lun rng khng mt cu trc no ti Trng Sa c kh nng to ra cc vng bin
m rng. Ta cng quyt nh rng cc o Trng Sa khng th cng nhau to ra
cc vng bin nh mt thc th thng nht.
Trn c s kt lun khng mt cu trc no m Trung Quc yu sch c kh
nng to ra vng c quyn kinh t, Ta nhn thy Ta c th khng cn phi phn
nh ranh gii bin m vn c th tuyn b rng mt s vng bin nm trong vng
c quyn kinh t ca Philippines v khng b chng ln vi bt c quyn hng
vng bin no m Trung Quc c th c.
Tnh hp php ca cc hot ng ca Trung Quc:Tip theo, Ta xem xt
ti tnh hp php ca cc hot ng ca Trung Quc Bin ng. Nhn thy rng
cc vng nht nh nm trong vng c quyn kinh t ca Philippines, Ta cho
rng Trung Quc vi phm quyn ch quyn ca Philippines trong vng c

92

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

quyn kinh t ca nc ny bng cc vic: a) Can thip vo hot ng nh c v

thm d du kh ca Philippines; b) Xy dng o nhn to v c) Khng ngn chn
ng dn Trung Quc nh bt khu vc ny.Ta cng khng nh rng ng dn
Philippines cng nh ng dn Trung Quc c quyn nh c truyn thng bi
Scarborough v rng Trung Quc ngn chn cc quyn ny bng cch hn ch
vic tip cn khu vc ny.Ta cng khng nh rng cc tu chp php ca Trung
Quc gy ra mt ri ro va chm nghim trng mt cch bt hp php khi h trc
tip cn tr cc tu ca Philippines.
Gy hi cho mi trng bin:Ta xem xt nh hng vi mi trng bin
ca cc hot ng bi p v xy dng nhn to trn 7 cu trc ca qun o
Trng Sa gn y ca Trung Quc, v nhn thy rng Trung Quc gy hi
nghim trng vi mi trng ca cc rn san h v vi phm ngha v bo tn v
bo v cc h sinh thi d b tn thng v mi trng sng ca cc loi ang suy
yu, b e da v b hy dit.Ta cng cho rng nh chc trch Trung Quc
nhn thc c vic ng dn Trung Quc nh bt cc loi ra bin, san h v
trai khng l qu him trn din rng Bin ng bng cc bin php gy ra tn
hi nghim trng vi mi trng rn san h v khng thc hin cc ngha v
ca nc ny trong vic ngn chn v chm dt cc hot ng ny.
Lm trm trng thm tranh chp:Cui cng, Ta xem xt liu cc hot ng
ca Trung Quc k t khi Ta bt u xem xt v vic c lm trm trng thm
tranh chp gia cc bn hay khng.Ta nhn thy rng Ta thiu thm quyn
xem xt tc ng ca v i u gia tu hi qun ca Philippines v tu hi qun
v chp php ca Trung Quc bi cn Second Thomas, cho rng tranh chp ny
lin quan n cc hot ng qun s v do vy, nm ngoi c ch gii quyt tranh
chp bt buc.Tuy nhin, Ta nhn thy rng vic bi p v xy dng o nhn
to trn quy m ln ca Trung Quc gn y l khng ph hp vi ngha v ca
quc gia thnh vin UNCLOS trong qu trnh gii quyt tranh chp, trong chng
mc m Trung Quc gy ra nhng tc hi khng th sa cha c vi mi
trng bin, xy dng mt o nhn to ln trong vng c quyn kinh t ca
Philippines, v ph hy cc bng chng v iu kin t nhin ca cc cu trc
Bin ng vn l mt phn ca tranh chp gia cc bn.
Kt lun
Qua phn tch nhng n l v gii quyt tranh chp ch quyn bin o trn
cho thy: trc nm 1922, vic gii quyt tranh chp v ch quyn lnh th gia
cc quc gia do Ta n Trng ti Thng trc tin hnh. T khong nm 1922 n
nm 1945 cng vic ny do Ta n Thng trc Cng l Quc t m nhim, t
nm 1945 n nay th thuc Ta n Cng l Quc t. Tnh n nay, cc c quan ti
phn ny gii quyt khong 20 v tranh chp ch quyn lnh th. Khi gii quyt

93

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

cc tranh chp , cc trng ti v thm phn u vin dn ti nguyn tc chim

hu tht s quyt nh s trao ch quyn lnh th cho quc gia no.
Nguyn tc chim hu tht s c hnh thnh t nm 1885, p ng nhu
cu gii quyt tranh chp ch quyn lnh th cc khu vc chu Phi gia cc
nc chu u trong qu trnh i tm vng t mi ca cc nc ny, ghi nhn ti
nh c Berlin vi hai ni dung ch yu: Th nht, quc gia chim hu lnh th
phi thng bo cho cc nc khc. Th hai, nc chim hu phi c hin din
ca t chc chnh quyn ti ch thi hnh php lut. Sau , Tuyn b ca Vin
Php lut Quc t Lausanne ca Thy S, nm 1888, tip tc khng nh nguyn
tc chim hu tht s nhng nhn mnh thm rng: Vic chim hu phi l thc
s - thc t ch khng phi trn danh ngha. Tuy nhin, khi Th chin th nht
kt thc, Hip c Saint-Germain ngy 10/9/1919 tuyn b hy b nh c
Berlin vi l do trn th gii khng cn lnh th v ch na. Nhng do tnh hp
l v khoa hc ca nguyn tc chim hu thc s m cc c quan ti phn quc
t vn vin dn nguyn tc ny khi gii quyt tranh chp ch quyn lnh th gia
cc quc gia. Qu trnh lm cho nguyn tc chim hu tht s ban u c
nhng thay i nht nh, n tr nn linh hot v c th vn dng gii quyt
hu ht cc tranh chp ch quyn lnh th vi nhng c im a l v t nhin
hon ton khc nhau.
Qua ch ra, chim hu tht s gm ba iu kin sau: 1. Ch th chim hu
lnh th phi l quc gia. 2. i tng chim hu phi l lnh th v ch hoc b
b ri. 3. Hnh vi chim hu phi hi t c yu t vt cht v tinh thn ca ch
th chim hu.
Yu t vt chtth hin rng hnh vi chim hu phi din ra trong iu kin
ha bnh, thc s, y , lin tc trong thi gian di nht nh ph hp vi iu
kin t nhin ca lnh th.
Yu t tinh thnth hin rng quc gia chim hu phi th hin r nh
chim hu lnh th ca mnh.

NTM

CH THCH
(1) Ta n Trng ti Thng trc, tn ting Anh l Permanent Court of Arbitration - PCA, l
mtt chc quc tc tr s ti La Hay,H Lan. Ta c thnh lp nm 1899 tiHi ngh
Ha bnh Hagueu tin vi s ra icc cng c Den Haag 1899 v 1907.
(2) Reports of International Arbitral Awards Recueil Dessentences Arbitrales. Island of Palmas
case - Netherlands, USA, 4 April 1928, Volume II, pp. 829-871.
(3) Ta n Cng l Quc t,tn ting Anh lInternational Court of Justice-ICJ, l mt phn ban
trc thucLin Hip Quc, c thnh lp vo nm1945m tin thn lTa n Thng
trc Cng l Quc t,tn ting Anh l Permanent Court of International Justice - PCIJ ra i

94

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

t nm1922. Ta bt u chnh thc nhn h s, th l v gii quyt cc vn tranh chp

gia cc quc gia thnh vin c lin quan, cng nh lm cng tc c vn php lut choi
hi ng Lin Hip Quc, Hi ng Bo an Lin Hip Quc, v cc y ban khc trc thuc
Lin Hip Quc nh ghi r trongHin chng Lin Hip Quct nm 1946. Ta ta lc
ti thnh phDen Haag(La Haye- ting Php),H Lan.
(4) Eastern Greenland 1933, PCIJ, Series, AIB, N0. 53.
(5) Phn quyt cua vua Italia ngy 28/01/1931 v vic gii quyt tranh chp gia Php v
Mexico trong v o Clipperton, Tuyn tp cc phn quyt ca Ta n Trng ti Quc t,
Tp II, tr. 1110-1111. Ngun t liu ti trang web ca PCA: https://pcacases.com.
(6) Phn quyt cua Ta n Cng l Quc t ngy 17/11/1953 gii quyt tranh chp gia Anh
v Php v chu quyn i vi cc o Minquiers v crhous, Tuyn tp cc phn quyt
cua Ta n Cng l Quc t, 1953, tr. 47-73. Ngun t liu ti trang web ca PCA: https://
pcacases.com.
(7) Theo nguyn tc ny, mt quc gia phi nht qun trong ng x v khng c bc b mt
thc t c chnh quc gia ny tha nhn trc . Mc tiu chnh ca nguyn tc ny
l khng cho php mt quc gia c hng li hoc gy thit hi cho mt quc gia khc
thng qua cch ng x khng nht qun ca mnh. Estoppel c th c suy din t mt
thi , nhng li tuyn b ca mt quc gia nhm chp nhn mt tnh trng no ; thi
hoc li tuyn b khng nhng phi c thc hin mt cch r rng v lin tc, m cn
phi khin cho mt hoc nhiu quc gia khc da vo m thay i hot ng v phi chu
thit hi.
(8) Phn quyt cua Ta n Cng l Quc t ngy 10/10/2002 trong v tranh chp gia Nigeria
v Cameroon v chu quyn trn t v bin khu vc h Chad v bn o Bakassi, Tuyn
tp cc phn quyt cua Ta n Cng l Quc t, 2002, tr. 303-458, Para 48, 53, 62-70.
Ngun t liu ti trang web ca PCA: https://pcacases.com.
(9) Phn quyt cua Ta n Cng l Quc t ngy 17/12/2002 trong v tranh chp gia Indonesia
v Malaysia v chu quyn i vi Pulau Ligitan v Pulau Sipadan, Tuyn tp cc phn quyt
cua Ta n Cng l Quc t, 2002, tr. 625-686. Ngun t liu ti trang web ca PCA: https://
pcacases.com.
(10) Phn quyt cua Ta n Cng l Quc t ngy 23/5/2008 trong v tranh chp gia Malaysia
v Singapore v chu quyn i vi Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks v South
Ledge, Tuyn tp cc phn quyt cua Ta n Cng l Quc t, 2008, tr. 1-81. Ngun t liu
ti trang web ca PCA: https://pcacases.com.

TI LIU THAM KHO

1.

Xem thm: Nguyn Thanh Minh (ng ch bin) (2012), Quy ch php l quc t gii
quyt tranh chp ch quyn Bin ng l lun v thc tin, Nxb i hc Kinh t Quc
dn H Ni.

2.

Nguyn Thanh Minh (2011), Quy ch php l quc t i vi cc vng bin thuc ch
quyn, quyn ch quyn, quyn ti phn quc gia ven bin t l lun n thc tin, tp ch
Nghin cu Trung Quc, s 10.

3.

Nguyn Thanh Minh (2014), V mt s hi ngh quc t lin quan n ch quyn ca Vit
Nam i vi hai qun o Hong Sa v Trng Sa giai on 1943-1951, tp ch Nghin
cu Lch s, s 9.

Tp ch Nghin cu v Pht trin, s 3 (129) . 2016

4.

95

Nguyn Thanh Minh (2014), Mt s vn v quy ch php l ca vng c quyn kinh t

v thm lc a, tp ch Khoa hc Chnh tr Qun s, s 5.

5. Nguyn Thanh Minh (2014), Quan im xy dng chnh sch bin cn i v hin i, tp
ch Kinh t v Chnh tr Th gii, s 12.
6.

Nguyn Thanh Minh (2015), Cc quc gia trong khu vc Bin ng cn tun th nghim
Cng c ca Lin Hip Quc v Lut Bin quc t nm 1982, tp ch Nghin cu Trung
Quc, s 3.

7.

Marwyn S. Samuels (1982),Tranh chp Bin ng, Methuen, NewYork and London.

8.

Nguyn Q. Thng, (2008),Hong Sa-Trng Sa lnh th Vit Nam nhn t cng php quc
t, NxbTri thc.

9.

Nguyn Ton Thng (2009), Vn th c lnh th trong lut quc t, Chuyn thuc
ti nghin cu cp nh nc: C s php l v ch quyn ca Vit Nam i vi hai qun
o Trng Sa - Hong Sado Trung tm Lut Bin v Hng hi Quc t ch tr.

10. T ng Minh Thu (1998),Ch quyn trn hai qun o Hong Sa v Trng Sa - Th
phn tch lp lun ca Vit Nam v Trung Quc,Tham lun ti Hi tho h Vn tranh
chp Bin ng ti New York City, http:// nghiencuubiendong.vn, 01/12/2010.
TM TT
Trong bi cnh hin nay, vn tranh chp ch quyn bin o ang c nhiu biu hin
phc tp, khi m quan im ch quyn gia cc quc gia cn khc bit nhau qu ln. Vy gii
quyt tranh chp ch quyn bin o bng bin php no gp phn gi vng mi trng ha
bnh n nh? Cc quc gia khng c n phng dng v lc gii quyt tranh chp, bi
s dng v lc gii quyt tranh chp khng cu thnh ch quyn hp php. Nh vy, gii
quyt tranh chp ch quyn bin o bng bin php ha bnh l phng thc ti thng nht,
phng thc ny cho php cc quc gia vn dng nhng ch ti quc t v gii quyt tranh chp
ch quyn bin o. Bi vit s im li nhng n l c tnh cht kinh in tham vn v nhn
nhn vn mt cch khch quan cng nh gi chnh sch, bi trong bi cnh tranh chp ch
quyn bin o khu vc Bin ng ang c nhng du hiu rt ng quan ngi.
ABSTRACT
SOME VERDICTS OF INTERNATIONAL COURT OF ARBITRATION AND JUSTICE ON THE
SETTLEMENT OF THE WORLD'S MARITIME TERRITORIAL SOVEREIGNTY DISPUTES
FROM 1928 TO 2016
In current context, the issues of maritime territorial disputes are more complex due to
different views on maritime territorial sovereignty among related countries. Thus, it is necessary
to seek a sensible solution to settle maritime territorial in order to maintain peaceful and stable
environment? Countries should not unilaterally use force to resolve disputes, which does not
constitute a legitimate sovereign. Thus, the settlement of maritime territorial disputes by peaceful
means is the most ultimate way allowing countries to make use of international sanctions. The
article reviews the legal precedents for consultation and for the objective awareness of the related
problems, as well as for policy suggestions to adjust to negative signs in the context of maritime
territorial disputes in the East Sea.