Вы находитесь на странице: 1из 113

:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%%

nfndf]x/ / k|sfzg ldlt


@)%^.!.!^.%
@)%^ ;fnsf] P]g g+= %
:jl:t>L lul//fhrqmr" 8 fdl0f g/gf/fo0f] T oflb ljljw lj?bfjnL
lj/fhdfg dfgf] G gt dx] G b| d fnf k/d g] k fnk| t fkef:s/ cf] h l:j/fhGo k/d
uf} / jdo t] h :jL lqe' j gk| h ftGq>Lkb k/d pHHjn sLlt{ d o g] k fn>Lkb k/d
k| f ] H Hjn g] k fntf/f k/d kljq /fdk k/d Hof] l td{ o ;' l jVoft lqzlQmk
k/d ;' k | l ;4 k| a n uf] / vfblIf0fafx' k/dflwklt clt/yL k/d ;] g flwklt >L >L
>L >L >LdGdxf/fhflw/fh jL/] G b| jL/ ljqmd zfxb] j b] j fgfd\ ;bf
;d/ljhlogfd\ .
:yfgLo :jfoQ zf;g ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] P]g
k|:tfjgfM ljs]Gb|Ls/0fsf] dfWodf/f ;fj{ef}d;Qf ;DkGg hgtfnfO{ zf;g k|lqmofdf
clwsflws dfqfdf ;lDdlnt x'g] cj;/ h'6fO{ k|hftGqsf nfex?sf] pkef]u ug{ ;Sg]
Joj:yf ug{,
cf_gf] If]qsf] ljsf;sf] nflu ;fwgsf] kl/rfng, ljlgof]hg / ljsf;sf]
k|ltkmnsf] ;Gt'lnt tyf ;dfg ljt/0fdf ;fdflhs ;dfgtf Nofpg] sfo{df hghflt,
cflbaf;L, blnt / ;fdflhs tyf cfly{s b[li6sf]0fn] lk5l8Psf ju{ ;d]tsf ;du|
hgtfsf] ;xeflutfdf clea[l4 ub}{ ljsf; k|lqmofnfO{ ;+:yfut ug{,
of]hgfx?sf] th'd{ f / ;+rfng ug{ cfjZos lhDd]jf/L / clwsf/ :yfgLo
:t/df g} k|bfg u/L hjfkmb]xL jxg ug{ ;Sg] :yfgLo lgsfox?sf] ;+:yfut ljsf; ug{,
/
:yfgLo g]tT[ jsf] ljsf; u/L hgtfsf] b}lgs cfjZostf tyf hghLjgnfO{
c;/ kfg]{ ljifox?df lg0f{o ug{ ;Sg] u/L :yfgLo :jfoQ zf;g k4ltsf] ljsf;sf]
nflu :yfgLo lgsfox?sf] u7g ug{ jf~5gLo ePsf]n],
>L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jsf] zf;gsfnsf] ;QfO;f}+ jif{df
;+;bn] of] P]g agfPsf]5 .

(1)

efu !
!=

@=

k|f/lDes
;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%%
/x]sf] 5 .
-@_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
kl/efiff M ljifo jf k|;u+ n] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,
-s_ :yfgLo lgsfo eGgfn] ufp ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf
/ lhNnf ljsf; ;ldlt ;Demg' k5{ .
-v_ ufp kl/ifb\ eGgfn] bkmf * adf]lhd ul7t ufp kl/ifb\
;Demg' k5{ .
-u_ ufp ljsf; ;ldlt eGgfn] bkmf !@ adf]lhd ul7t
ufp ljsf; ;ldlt ;Demg' k5{ .
-3_ j8f ;ldlt eGgfn] ufp ljsf; ;ldltsf] ;DaGwdf
bkmf & adf]lhd / gu/kflnsfsf] xsdf bkmf &%
adf]lhd ul7t j8f ;ldlt ;Demg' k5{ .
-_ cWoIf eGgfn] ufp ljsf; ;ldltsf] cWoIf ;Demg'
k5{ .
-r_ pkfWoIf eGgfn] ufp ljsf; ;ldltsf] pkfWoIf ;Demg'
k5{ .
-5_ gu/ kl/ifb\ eGgfn] bkmf &^ adf]lhd ul7t gu/
kl/ifb\ ;Demg' k5{ .
-h_ gu/kflnsf eGgfn] bkmf *) adf]lhd ul7t
gu/kflnsf ;Demg' k5{ .
-em_ k|dv
' eGgfn] gu/kflnsfsf] k|dv
' ;Demg' k5{ .
-`_ pkk|d'v eGgfn] gu/kflnsfsf] pkk|d'v ;Demg' k5{ .
-6_
lhNnf kl/ifb\ eGgfn] bkmf !&@ adf]lhd ul7t lhNnf
kl/ifb\ ;Demg' k5{ .
-7_
lhNnf ljsf; ;ldlt eGgfn] bkmf !&^ adf]lhd ul7t
lhNnf ljsf; ;ldlt ;Demg' k5{ .
-8_ ;efklt eGgfn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt
;Demg' k5{ .

(2 )

-9_

#=

pk;efklt eGgfn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] pk;efklt


;Demg' k5{ .
-0f_ ;b:o eGgfn]
-!_
ufp ljsf; ;ldltsf] ;DaGwdf ufp ljsf;
;ldltsf] ;b:o ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ufp
ljsf; ;ldltsf] cWoIf / pkfWoIfnfO{ ;d]t
hgfp5 .
-@_
gu/kflnsfsf] ;DaGwdf gu/kflnsfsf] ;b:o
;Demg' k5{ / ;f] zAbn] gu/kflnsfsf] k|dv
' /
pkk|d'vnfO{ ;d]t hgfp5 .
-#_
lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DaGwdf lhNnf ljsf;
;ldltsf] ;b:o ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] lhNnf
ljsf; ;ldltsf] ;efklt / pk;efkltnfO{ ;d]t
hgfp5 .
-t_
;lrj eGgfn],
-!_
ufp ljsf; ;ldltsf] ;DaGwdf bkmf @%#
adf]lhd ufp ljsf; ;ldltsf] ;lrj eO{ sfd
ug{ lgo'Qm sd{rf/L ;Demg' k5{ .
-@_
gu/kflnsfsf] ;DaGwdf bkmf @%# adf]lhd
gu/kflnsfsf] ;lrj eO{ sfd ug{ lgo'Qm
sd{rf/L ;Demg' k5{ .
-#_
lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DaGwdf bkmf @%#
adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;lrj eO{ sfd
ug{ lgo'Qm sd{rf/L ;Demg' k5{ .
-y_ tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd eGgfn] o; P]g jf o;
P]g cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgoddf tf]lsPsf] jf
tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .
:yfgLo :jfoQ zf;gsf l;4fGt tyf gLltx? M g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg,
@)$& n] ljs]Gb|Ls/0fsf ;DaGwdf dfu{ lgb]z
{ u/] cg';f/ >L % sf] ;/sf/n]
:yfgLo :jfoQ zf;g k4ltsf] ljsf;sf] nflu b]xfosf l;4fGt tyf gLltx?nfO{
canDag ug]{5 M
-s_ :yfgLo :jfoQ zf;gdf :yfgLo lgsfox?nfO{ ;Ifd /
k|efjsf/L agfpg cfjZos kg]{ clwsf/, lhDd]jf/L /
;|ft] ;fwg lgIf]k0f ug]{ .

(3)

-v_
-u_
-3_

-_
-r_

$=

%=
^=

:yfgLo lgsfodf :yfgLo hgtfsf] nflu ;f]Rg] /


hjfkmb]xL jxg ug{ ;Sg] ;+:yfut ;+oGq / sfo{ut
;+/rgfsf] lgdf{0f u/L ljsf; ug]{ .
:yfgLo lgsfox?nfO{ ;'lDkPsf sfd, st{Jo /
lhDd]jf/Lx? / hjfkmb]xL jxg ug{sf nflu cfjZos kg]{
;|ft] ;fwgx? ;+sng / kl/rfng ug]{ clwsf/ ;'Dkg] .
:yfgLo lgsfox?nfO{ lgIf]lkt sfo{ ubf{ k|hftflGqs
k|lqmof, kf/bzL{ Jojxf/, hgpQ/bfloTj / hgtfsf]
;xeflutfdf cfwfl/t gful/s ;dfhsf] :yfkgf ug]t{ km{
pGd'v u/fpg] .
:yfgLo g]tT[ jsf] ljsf; ug{sf] lglDt :yfgLo lgsfonfO{
cf_gf] If]qdf hgtfk|lt pQ/bfoL agfpg k|efjsf/L
;+oGqsf] Joj:yf ug]{ .
lbuf] ljsf;sf] nflu cfwfl/t ;]jf k|bfg ug]{ sfo{df
:yfgLo :jfoQ zf;gdf lghL If]qnfO{ ;xefuL x'g
k|fT] ;flxt ug]{ .
efu @
ufp ljsf; ;DaGwL Joj:yf

kl/R5]b !
ufp ljsf; If]q, j8f ljefhg / j8f ;ldlt
ufp ljsf; If]q / s]Gb| tf]Sg] M -!_ >L % sf] ;/sf/n] g]kfn clw/fHosf] s'g}
u|fdL0f OnfsfnfO{ ef}uf]lns cj:yf, hg;+Vof, jfl;Gbfx?sf] ;fd'bflos Pstf
jf ljljwtfnfO{ ;d]t Wofg lbO{ rf/lsNnf vf]nL ufp ljsf; If]q tf]Sg
;Sg]5 . o;/L ufp ljsf; If]q tf]Sbf >L % sf] ;/sf/n] cfjZostf cg';f/
lhNnf ljsf; ;ldltsf] k/fdz{ lng]5 .
-@_ >L % sf] ;/sf/n] ufp kl/ifb\sf] k/fdz{df pkbkmf -!_ adf]lhd
tf]lsPsf] ufp ljsf; If]qleqsf] kfos kg]{ :yfgnfO{ ;f] If]qsf] s]Gb| tf]Sg
;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd tf]lsPsf] ufp ljsf; If]qsf] s]Gb|df ufp
:t/Lo ;a} sfof{nox? /xg] 5g\ .
j8f ljefhg M bkmf $ adf]lhd tf]lsPsf] ufp ljsf; If]qnfO{ >L % sf]
;/sf/n] ef}uf]lns cj:yfnfO{ ;d]t Wofg lbO{ oyf;Dej a/fa/ hg;+Vof kg]{
u/L gf} j8fdf ljefhg ug]5
{ .
l;dfgf x]/km]/ M -!_ bkmf $ adf]lhd tf]lsPsf] s'g} ufp ljsf; If]q jf bkmf %
adf]lhd ljefhg ul/Psf] s'g} j8fsf] l;dfgf x]/km]/ ug{ cfjZos k/]df >L %
(4)

&=

*=

(=

sf] ;/sf/n] ;DalGwt ljz]if1 ;d]t /x]sf] ;ldlt u7g u/L ;f] ;ldltsf]
l;kmfl/zdf lgjf{rg cfof]usf] :jLs[lt lnO{ k|ltlglw ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgsf]
nflu sfod ePsf] lgjf{rg If]qnfO{ c;/ gkg]{ u/L To:tf] ufp ljsf; If]q jf
j8fsf] l;dfgf x]/km]/ ug]5
{ .
t/ o;/L l;dfgf x]/km]/ ubf{ lgjf{rg x'g] ;fneGbf Ps jif{ cufj}
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_ s'g} ufp ljsf; If]qsf] l;dfgf x]/km]/ x'g cfjZos 5 egL
;DalGwt ufp kl/ifb\sf] b'O{ ltxfO{ ax'dtaf6 k|:tfj kfl/t e} ;DalGwt lhNnf
kl/ifb\n] l;kmfl/; u/]df pkbkmf -!_ sf] cwLgdf /xL >L % sf] ;/sf/n]
l;dfgf x]/km]/ ug]5
{ .
j8f ;ldltsf] u7g M ufp ljsf; ;ldltsf] k|To]s j8fsf k|rlnt sfg"g
adf]lhd dtbftf x'g of]Uotf k'us
] f g]kfnL gful/sx?n] bkmf !) adf]lhd ufp
kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf k'u]sf JolQmx? dWo]af6 lgjf{lrt u/]sf
b]xfo adf]lhdsf j8fWoIf / j8f ;b:ox? /xg] u/L Ps j8f ;ldlt u7g
x'g]5 M
-s_ Pshgf j8fWoIf,
-v_ Pshgf dlxnf j8f ;b:o, /
-u_ tLghgf j8f ;b:ox? .
kl/R5]b @
ufp kl/ifb\ ;DaGwL Joj:yf
ufp kl/ifb\sf] u7g M -!_ bkmf $ adf]lhd tf]lsPsf] ufp ljsf; If]qdf Ps
ufp kl/ifb\ u7g ul/g]5 .
-@_ ufp kl/ifb\df b]xfo adf]lhdsf ;b:ox? /xg] 5g\ M
-s_ ufp ljsf; ;ldltsf cWoIf / pkfWoIf,
-v_ k|To]s j8f ;ldltsf j8fWoIf, dlxnf j8f ;b:o / j8f
;b:ox?,
-u_ ufp ljsf; If]qleqsf Pshgf dlxnf ;lxt ;dfh;]jL,
cfly{s tyf ;fdflhs b[li6sf]0fn] lk5l8Psf hflt,
hghflt, blnt tyf cflbaf;L dWo] ufp kl/ifb\df
k|ltlglwTj x'g g;s]sf ju{sf bkmf !) adf]lhd ufp
kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf k'us
] f JolQmx?
dWo]af6 ufp kl/ifb\f/f dgf]gLt 5hgf JolQmx? .
ufp kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw M -!_ ufp kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw kfr
jif{sf] x'g]5 .
(5)

!)=

-@_ ufp kl/ifb\sf ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ kbfjlw z'? x'g] ;fnsf]
>fj0f ! ut]bl] v u0fgf ul/g]5 / kfr jif{sf] kbfjlw ga9fO{ k|To]s kfrf}
jif{sf] cfiff9 d;fGtdf kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmf
adf]lhd ufp kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} ufp kl/ifb\sf] gof
;b:osf] nflu lgjf{rg ;DkGg ePdf ufp kl/ifb\sf] ;fljssf] ;b:osf] kbfjlw
;dfKt ePsf] dflgg]5 / ufp kl/ifb\sf] gjlgjf{lrt ;b:ox?nfO{ g} sfo{
;+rfng ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-$_ s'g} sf/0fjz lgwf{l/t ;dodf s'g} ufp ljsf; ;ldltsf] jf j8f
;ldltsf] ;b:osf] kbsf] lgjf{rg jf ufp kl/ifb\sf] ;b:osf] dgf]gog x'g
g;sL c? ;dodf eP klg To:tf] ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ lgwf{l/t ;dodf
lgjf{lrt jf dgf]gLt eP ;/x dfgL kbfjlwsf] u0fgf ul/g]5 .
-%_ s'g} ufp kl/ifb\sf] ;b:osf] kb s'g} sf/0fjz l/Qm x'g cfPdf
afsL cjlwsf] nflu dfq ;f] l/Qm kbsf] k"lt{ lgjf{lrt ;b:osf] kbsf] nflu
k|rlnt sfg"g adf]lhd pklgjf{rgf/f / dgf]gLt ;b:osf] kbsf] nflu
dgf]gogf/f ul/g]5 .
t/
-!_
kb l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{leq pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_
Ps jif{eGbf sd cjlwsf] nflu pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/g] 5}g .
ufp kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf M ufp kl/ifb\sf] ;b:o x'gsf] nflu
b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf k'u]sf] x'g' kg]{5 M
-s_ g]kfnL gful/s ePsf],
-v_ PSsfO{; jif{ pd]/ k"/f ePsf] / k|rlnt sfg"g adf]lhd
dtbftf x'g of]Uotf k'u]sf],
-u_ ufp ljsf; ;ldltnfO{ a'emfpg' kg]{ ;a} lhG;L jf gubL
a'emfO{;s]sf],
-3_ ufp ljsf; ;ldlt;+u 7]Ssf kf jf rn crn ;DklQ
;DaGwL Jojxf/df s'g} lghL :jfy{ gePsf],
-_ ;fj{hlgs ;DklQ lxgfldgf u/]sf] g7x/]sf],
t/ c;'nL ePsf] k|df0f k]z u/]df of] v08 nfu"
x'g] 5}g .

( 6)

-r_

!!=

!@=

g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] eP


To:tf] ;hfo e'Qmfg u/]sf] tLg jif{ JotLt ePsf] .
-5_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
ufp kl/ifb\sf] ;b:otf sfod g/xg] M b]xfosf] cj:yfdf ufp kl/ifb\sf] ;b:otf
sfod /xg] 5}g M
-s_ bkmf !) adf]lhdsf] of]Uotf gePdf,
-v_ cfkm" a;f]af; ul/cfPsf] j8f jf ;f]sf] efu ;DalGwt ufp
ljsf; If]qaf6 lemlsPdf jf cGo s'g} ufp ljsf; If]q jf
gu/ If]qdf uflePdf,
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt, pk;efklt jf ;b:osf]
kbdf lgjf{lrt ePdf jf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:odf dgf]gLt
ePdf,
-3_ k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgdf
pDd]bjf/ ePdf jf /fli6o ;efsf] ;b:odf dgf]gLt ePdf,
-_ dgfl;a dflkmssf] ;"rgf glbO{ nuftf/ tLgk6s;Dd ufp
kl/ifb\sf] a}7sdf cg'kl:yt ePdf,
t/ To:tf] ;b:onfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf
glbO{ lghsf] ;b:otf sfod g/x]sf] ;"rgf lbOg] 5}g .
-r_ bkmf ( adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
-5_ k|rlnt sfg"g adf]lhd e|i6frf/sf] cleof]u jf g}lts
ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]u jf tLgjif{eGbf a9L s}b
;hfo x'g] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPdf,
-h_ /flhgfdf lbPdf,
-em_ d[To' ePdf .
kl/R5]b #
ufp ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yf
ufp ljsf; ;ldltsf] u7g M -!_ bkmf $ adf]lhd tf]lsPsf] ufp ljsf; If]qdf
ufp kl/ifb\sf] sfo{sfl/0fLsf] ?kdf Ps ufp ljsf; ;ldlt u7g ul/g]5 .
-@_ ufp ljsf; ;ldltdf b]xfo adf]lhdsf cWoIf, pkfWoIf / ;b:ox?
/xg] 5g\M
-s_ ufp ljsf; If]qleqsf k|rlnt sfg"g adf]lhd dtbftf x'g
of]Uotf k'us
] f g]kfnL gful/sx?n] lgjf{rg u/L k7fPsf
Pshgf cWoIf / Pshgf pkfWoIf,
(7)

-v_

!#=

!$=

ufp ljsf; If]qsf] k|To]s j8fsf k|rlnt sfg"g adf]lhd


dtbftf x'g of]Uotf k'us
] f g]kfnL gful/sx?n] cfcf_gf]
j8faf6 Ps Ps hgfsf] b/n] lgjf{rg u/L k7fPsf gf}hgf
j8fcWoIfx?,
-u_ bkmf * sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf ufp
kl/ifb\sf ;b:ox? dWo]af6 Pshgf dlxnf ;lxt ufp
ljsf; ;ldltf/f dgf]gLt b'Oh
{ gf ;b:ox? .
ufp ljsf; ;ldlt :jzfl;t / ;+ul7t ;+:yf x'g] M -!_ k|To]s ufp ljsf;
;ldlt cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf :jzfl;t / ;+ul7t ;+:yf x'g]5 .
-@_ ufp ljsf; ;ldltsf] cf_gf] Pp6f 5'} 5fk x'g]5 .
-#_ ufp ljsf; ;ldltn] JolQm ;/x rn crn ;DklQ k|fKt ug{,
pkef]u ug{ / a]rlavg ug{ ;Sg]5 .
-$_ ufp ljsf; ;ldltn] JolQm ;/x cf_gf] gfdaf6 gfln; ph'/ ug{
/ ;f] pk/ klg ;f]xL gfdaf6 gfln; ph'/ nfUg ;Sg]5 .
;b:osf] kbfjlw M -!_ ufp ljsf; ;ldltsf] ;b:osf] kbfjlw kfr jif{sf]
x'g]5 .
-@_ ufp ljsf; ;ldltsf] ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ kbfjlw z'? x'g]
;fnsf] >fj0f ! ut]bl] v u0fgf ul/g]5 / kfr jif{sf] kbfjlw ga9fO{ k|To]s
kfrf} jif{sf] cfiff9 d;fGtdf kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmf
adf]lhd ;b:osf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} gof ;b:osf] nflu lgjf{rg ;DkGg
ePdf ;fljssf] ;b:osf] kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 / gjlgjf{lrt
;b:ox?nfO{ g} sfo{ ;+rfng ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-$_ s'g} sf/0fjz lgwf{l/t ;dodf s'g} ufp ljsf; ;ldltsf] ;b:o
kbsf] lgjf{rg jf dgf]gog ;DkGg x'g g;sL c? ;dodf ;DkGg eP klg
lgjf{lrt jf dgf]gLt ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ lgwf{l/t ;dodf lgjf{lrt jf
dgf]gLt eP ;/x dfgL kbfjlwsf] u0fgf ul/g]5 .
-%_ s'g} ufp ljsf; ;ldltsf] ;b:o kb s'g} sf/0fjz l/Qm x'g
cfPdf afsL cjlwsf] nflu dfq ;f] l/Qm kbsf] k"lt{ lgjf{lrt ;b:osf] kbsf]
nflu k|rlnt sfg"g adf]lhd pklgjf{rgf/f / dgf]gLt ;b:osf] kbsf] nflu
dgf]gogf/f ul/g]5 .
t/
-!_
kb l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{leq pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_
Ps jif{eGbf sd cjlwsf] nflu pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/g] 5}g .
(8)

!%=

!^=

!&=

zky u|x0f ug'{ kg]{ M -!_ cWoIfn] lhNnf GofofwLz ;dIf, pkfWoIf /
;b:ox?n] cWoIf ;dIf / cWoIfsf] cg'kl:yltdf pkfWoIfn] lhNnf GofofwLz
;dIf / ;b:ox?n] pkfWoIf ;dIf zky u|x0f ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPb]lv afx]s ufp kl/ifb\sf cGo ;b:on] cWoIf
;dIf / cWoIfsf] c'kl:yltdf pkfWoIf ;dIf zky u|x0f ug'{ kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd zky u|x0f gu/L ufp kl/ifb\sf ;b:o
tyf ufp ljsf; ;ldltsf ;b:ox?n] kb u|x0f ug{ kfpg] 5}gg\ .
kbTofu ug{ ;Sg] M -!_ cWoIfn] pkfWoIf dfkm{t ufp ljsf; ;ldlt ;dIf /
pkfWoIf tyf ;b:ox?n] cWoIf ;dIf /flhgfdf lbO{ kbTofu ug{ ;Sg]5g\ .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvPb]lv afx]s ufp kl/ifb\sf cGo ;b:ox?n]
cWoIf ;dIf /flhgfdf lbO{ kbTofu ug{ ;Sg] 5g\ .
;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf M ufp ljsf; ;ldltsf] ;b:odf lgjf{lrt jf
dgf]gLt x'g b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf x'g' kg]{5 M

(9)

-s_
-v_

!*=

g]kfnL gful/s ePsf],


PSsfO{; jif{ pd]/ k"/f ePsf] / k|rlnt sfg"g adf]lhd
dtbftf x'g of]Uotf k'u]sf],
-u_ ufp ljsf; ;ldltnfO{ a'emfpg' kg]{ ;a} lhG;L jf gubL
a'emfO{ ;s]sf],
-3_ ufp ljsf; ;ldlt;+u 7]Ssf kf jf rn crn ;DklQ
;DaGwL Jojxf/df s'g} lghL :jfy{ gePsf],
-_ ;fj{hlgs ;DklQ lxgfldgf u/]sf] g7x/]sf],
t/ c;'nL ePsf] k|df0f k]z u/]df of] v08 nfu"
x'g] 5}g .
-r_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] eP
To:tf] ;hfo e'Qmfg u/]sf] tLg jif{ JotLt ePsf] .
-5_ cGo k|rlnt sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
;b:otf sfod g/xg] M b]xfosf] cj:yfdf ufp ljsf; ;ldltsf] ;b:otf sfod
/xg] 5}g M
-s_ bkmf !& adf]lhdsf] of]Uotf gePdf,
-v_ cfkm" a;f]af; ul/ cfPsf] j8f jf ;f]sf] efu ;DalGwt
ufp ljsf; If]qaf6 lemlsPdf jf cGo s'g} ufp ljsf;
If]q jf gu/ If]qdf uflePdf,
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt, pk;efklt jf ;b:osf]
kbdf lgjf{lrt ePdf jf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:odf dgf]gLt
ePdf,
-3_ k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgdf
pDd]bjf/ ePdf jf /fli6o ;efsf] ;b:odf dgf]gLt ePdf,
-_ dgfl;a dflkmssf] ;"rgf glbO{ nuftf/ tLgk6s ;Dd
ufp ljsf; ;ldltsf] a}7sdf cg'kl:yt ePdf,
t/ ;b:onfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf glbO{
lghsf] ;b:otf sfod g/x]sf] ;"rgf lbOg] 5}g .
-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd e|i6frf/sf] cleof]u jf g}lts
ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]u jf tLgjif{eGbf a9L s}b
;hfo x'g] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPdf,
-5_ bkmf !$ adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
-h_ /flhgfdf lbPdf,
(10)

!(=

@)

@!=

@@=

-em_ d[To' ePdf .


;DklQ ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]{ M ;b:on] bkmf !% adf]lhd zky u|x0f
u/]sf] ldltn] tL;lbgleq cfkm" / cf_gf] Psf3/ ;uf]nsf kl/jf/sf] ;b:osf]
gfddf /x]sf] rn crn ;DklQsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]5
{ .
t/ cWoIf / pkfWoIfn] cfkm" kbaf6 x6]kl5 klg kbaf6 x6]sf] ldltn]
tL;lbgleq To:tf] ;DklQsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]{5 .
ufp ljsf; ;ldltx?sf] juL{s/0f M >L % sf] ;/sf/n] hg;+Vof, ef}uf]lns
ljljwtf tyf oftfoft, ;~rf/, lzIff / :jf:Yo ;DaGwL ;'ljwfx?sf] cfwf/df
ufp ljsf; ;ldltx?nfO{ tf]lsP adf]lhd juL{s/0f u/L sd ;'ljwf pknAw /
cljsl;t ufp ljsf; If]qsf ufp ljsf; ;ldltnfO{ ;DalGwt lhNnf ljsf;
;ldltsf] l;kmfl/zdf ;fwg / ;'ljwf ;DkGg u/fO{ ljsl;t ug]{ Joj:yf
ldnfpg ;Sg]5 .
kl/R5]b $
a}7s / sfo{ k|0ffnL
j8f ;ldltsf] j}7s M -!_ j8f ;ldltsf] a}7s sDtLdf dlxgfsf] Psk6s
j:g]5 .
-@_ j8fWoIfn] a}7s j:g] ldlt, ;do / :yfg tf]sL j8f ;ldltsf]
a}7s jf]nfpg]5 .
-#_ j8f ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf j8fWoIfn] ug]5
{ / lghsf]
cg'kl:yltdf a}7sdf pkl:yt j8f ;ldltsf ;b:ox?n] cfkm"dWo]af6 5fg]sf]
;b:on] j8f ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
-$_ cWoIftf ug]{ JolQm ;lxt tLghgf ;b:osf] ax'dtn] a}7ssf]
lg0f{o x'g ;Sg]5 .
-%_ j8f ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo s'/f j8f ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f
u/] adf]lhd x'g5
] .
ufp kl/ifb\sf] a}7s M -!_ ufp kl/ifb\sf] a}7s ;fwf/0ftof jif{sf] b'Ok{ 6s
j:g]5 .
-@_ ufp kl/ifb\sf] a}7s ufp ljsf; ;ldltsf] cWoIfn] jf]nfpg]5 .
-#_ k|To]s jif{ ufp kl/ifb\sf] a}7s ;fdfGotof >fj0f d;fGt / kf}if
d;fGtleq af]nfpg' kg]{5 .
-$_ ufp kl/ifb\sf] k|To]s a}7sdf pkl:yt ;b:ox?n] ufp ljsf;
;ldltsf ;b:ox? afx]s kl/ifb\sf cGo ;b:on] cfkm" dWo]af6 5fg]sf] ;b:on]
ufp kl/ifb\sf] a}7ssf] cWoIftf ug]5
{ .

(11)

@#=

t/ ufp kl/ifb\sf] j}7sdf cWoIfsf] 5gf}6 x'ge' Gbf cl3 ufp kl/ifb\sf
pkl:yt ;b:ox? dWo] pd]/sf] lx;fjn] Ho]i7 ;b:on] ;f] a}7ssf] cWoIftf
ug]{5 .
-%_ ufp ljsf; ;ldltsf] ;lrjn] ufp kl/ifb\sf] ;lrjsf] sfd ug]5
{ .
-^_ ufp kl/ifb\sf] a}7s j:g] ldlt, ;do / :yfgsf] ;"rgf a}7s j:g]
lbgeGbf sDtLdf kGw| lbg cufj} ufp ljsf; ;ldltsf] cWoIfsf] lgb]z
{ gdf
;lrjn] ufp kl/ifb\sf ;a} ;b:ox?nfO{ k7fpg' kg]5
{ .
-&_ ufp kl/ifb\sf] a}7sdf tTsfn sfod /x]sf ;b:o ;+Vofsf] krf;
k|ltzt ;b:ox? pkl:yt ePdf a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-*_ u0fk"/s ;+Vofsf] cefjdf ufp kl/ifb\sf] a}7s a:g g;s]df
;ftlbgsf] ;"rgf lbO{ csf]{ a}7s af]nfpg' kg]{5 . ;f] a}7ssf] u0fk"/s ;+Vof
Ps ltxfO{ x'g]5 . ;f] u0fk"/s ;+Vof klg k"/f x'g g;s]df ;f]sf] ef]lnkN6 k'gM
csf]{ j}7s af]nfpg' kg]{5 . ;f] a}7sdf hlt;'s} ;b:o pkl:yt eP klg a}7s
;+rfng x'g]5 .
-(_ ufp kl/ifb\sf Ps ltxfO{ ;b:ox?n] s'g} vf; ljifodf 5nkmn ug{
a}7s af]nfO{ kfp egL cWoIf ;dIf lnlvt cg'/f]w u/]df To;/L cg'/f]w u/]sf]
ldltn] tL;lbgleq ufp kl/ifb\sf] ljz]if a}7s af]nfpg' kg]5
{ .
-!)_ ufp kl/ifb\sf] a}7ssf] lg0f{o ;lrjn] k|dfl0ft ug]5
{ .
-!!_ ufp kl/ifb\sf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
ufp ljsf; ;ldltsf] a}7s M -!_ ufp ljsf; ;ldltsf] a}7s sDtLdf dlxgfsf]
Psk6s a:g]5 .
-@_ cWoIfsf] cfb]z cg';f/ ;lrjn] ufp ljsf; ;ldltsf] a}7s
af]nfpg]5 .
t/ tLg dlxgf;Dd klg cWoIfn] a}7s af]nfpg] cfb]z glbPdf Ps
ltxfO{ ;b:ox?sf] lnlvt cg'/f]wdf ;lrjn] ufp ljsf; ;ldltsf] a}7s
af]nfpg]5 .
-#_ ufp ljsf; ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf cWoIfn] ug]5
{ / lghsf]
cg'kl:yltdf pkfWoIfn] / pkfWoIf klg cg'kl:yt ePdf a}7sdf pkl:yt
;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 5fg]sf] ;b:on] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
-$_ ufp ljsf; ;ldltsf] a}7sdf tTsfn sfod /x]sf] ;b:o ;+Vofsf]
krf; k|ltzt ;b:ox? pkl:yt ePdf a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'us
] f]
dflgg]5 .
-%_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DalGwt Onfsf ;b:onfO{ ufp ljsf;
;ldltsf] a}7sdf efu lngsf] nflu cfdGq0f ug'{ kg]5
{ .
(12)

-^_ ufp ljsf; ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o ;lrjn] k|dfl0ft ug]{5 .


-&_ ufp ljsf; ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd

@$=

@%=

x'g]5 .
a}7ssf] lg0f{o M -!_ o; P]gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s ufp kl/ifb\ /
ufp ljsf; ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o pkl:yt ;b:ox?sf] ax'dtsf] cfwf/df
ul/g]5 .
t/ bkmf @^ sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ / -u_ adf]lhdsf] k|:tfj
;DaGwdf lg0f{o ubf{ ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] ax'dtsf] cfjZostf x'g5
] .
-@_ ufp kl/ifb\ / ufp ljsf; ;ldltsf] a}7sdf dt a/fa/ ePdf
a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .
j8f ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M ufp ljsf; ;ldlt cGtu{tsf] k|To]s
j8f ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ j8f leqsf] af6f], ;8s, k'n, 9n, kf]v/L, tnfp, O{gf/,
s'jf, wf/f cflb ;kmf ;'U3/ /fVg] .
-v_ j8fleqsf kmf]x/, d}nf / ;8] un]sf j:t'x? _ofSg] tyf
;/;kmfO{sf] lgldQ j8faf;Lx?nfO{ clek|l] /t ug]{ k|aGw
ug]{ .
-u_ j8fleqsf] hg;+Vof, 3/, hUuf, kf6L, kf}jf, wd{zfnf, d7
dlGb/, dl:hb, u'Daf cflb b]j:yn, db/;f, klt{ hUuf,
kf]v/L, tnfp, O{gf/, s'jf, wf/f cflb ;fj{hlgs dxTjsf
wfld{s tyf ;f+:s[lts :ynx?sf] nut /fVg tyf ;+/If0f
ug{ ufp ljsf; ;ldltnfO{ ;xof]u ug]{ .
-3_ j8fleqsf] gx/, s'nf], k}gL cflbsf] x]/ ljrf/ ug]{ .
-_ j8fleqsf klt{ hUuf / 8f8f, eL/, kfvf, cflbdf
j[Iff/f]k0f ug]{ / jftfj/0f ;+/If0fdf ;xof]u k'ofpg] .
-r_ j8fdf :jf:Yo s]Gb|, :jf:Yo rf}sL cflbsf] Joj:yfkgdf
;xof]u k'ofpg] .
-5_ j8fdf ljBfno tyf k':tsfnosf] :yfkgf / ;+rfngdf
;xof]u k'ofpg] .
-h_ j8fleq ;+rfng ePsf] / k"/f ePsf] cfof]hgf tyf
sfo{qmdx?sf] /]vb]v ug]{ .
-em_ j8faf;Lx?nfO{ JolQmut 36gf btf{ ug{ pTk|l] /t ug],{

(13)

-`_

@^=

j8fleqsf lk5l8Psf hghflt, c;xfo, ckf tyf


j]jfl/; JolQmx?sf] ;+/If0f / hLljsf]kfh{g ;DaGwL sfo{df
;xof]u k'ofpg] .
-6_
;DalGwt ufp ljsf; ;ldltn] lbPsf] lgb]z
{ g tyf cfb]z
adf]lhdsf] cGo sfd ug]{ .
ufp kl/ifb\sf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ ufp kl/ifb\sf] sfd, st{Jo /
clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ ufp ljsf; ;ldltn] k]z u/]sf] ah]6, of]hgf tyf
sfo{qmdx? kfl/t ug]{ .
-v_ ufp ljsf; ;ldltn] k|:tfj u/]sf] s/, b:t'/, dx;"n,
z'Ns cflb nufpg] tyf p7fpg] ;DaGwL k|:tfj kfl/t
ug]{ .
-u_ ufp ljsf; ;ldltn] k|:tfj u/]sf] C0f lng] jf crn
;DklQ a]rlavg jf x:tfGt/0f ug]{ ;DaGwL k|:tfj kfl/t
ug]{ .
-3_ ufp ljsf; ;ldltsf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgaf6 sfod
ePsf a]?h'dfly 5nkmn u/L k|rlnt sfg"g adf]lhd
lgoldt ug{ gldNg] a]?h'sf] xsdf a]?h' km5\of}{6sf] nflu
cfjZos sf/jfxL ug{ ufp ljsf; ;ldltnfO{ lgb]z
{ g
lbg] .
-_ ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] cfGtl/s ;|ft] af6 Joxf]g{] u/L
k|:tfj u/]sf] sd{rf/Lsf] b/aGbL, kfl/>lds, eQf tyf
cGo ;'ljwfdf cfjZostfg';f/ :jLs[lt lbg] .
-r_ ufp ljsf; ;ldltsf] k|zf;lgs sfo{x?sf] d"Nofg u/L
ufp ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg] .
-5_ ufp ljsf; If]qleq ;+rflnt ljsf; lgdf{0f sfo{x?sf]
d"Nofg u/L cfjZos lgb]{zg lbg] .
-h_ ufp ljsf; ;ldltsf] ljlgod :jLs[t ug]{ .
-em_ tf]lsPsf] cGo sfd ug]{ .
-@_ ufp kl/ifb\n] ufp kl/ifb\sf] s'g} Ps ;b:osf] cWoIftfdf lgh
;lxt tLghgf ;b:ox? /x]sf] Ps n]vf ;ldltsf] u7g ug]{5, To:tf] ;ldltsf]
sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-#_ ufp kl/ifb\nfO{ ljleGg ljifodf cfjZos ;Nnfx / ;'emfj lbgsf]
nflu pkbkmf -@_ adf]lhdsf] n]vf ;ldltdf /xg] ;b:ox? afx]s ufp kl/ifb\sf
(14)

@&=

@*=

cGo ;b:ox?nfO{ tf]lsP adf]lhdsf ljifout ;ldltx?df /xg] u/L ufp


kl/ifb\n] ljleGg ;ldltx? u7g ug{ ;Sg]5 .
-$_ ufp kl/ifb\sf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ ufp ljsf; ;ldltn] cfjZos 7fg]df
cf_gf] sfddf ;xof]u k'ofpg ;dfh;]jL, a'l4hLlj, k|fljlws 1fg, zLk ePsf
tLgb]lv gf}hgf;Ddsf] Ps ;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ ;Nnfxsf/ ;ldlt ;DaGwL cGo s'/f tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
ufp ljsf; ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ ufp kl/ifb\sf] lg0f{o /
lgb]z
{ gx? sfof{Gjog ug'{ u/fpg'sf] cltl/Qm ufp ljsf; ;ldltsf] sfd, st{Jo
/ clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ s[lif ;DaGwL M
-!_
ufp ljsf; If]qleq s[lif ljsf; sfo{qmdx?
;+rfng ug],{ u/fpg] .
-@_
ufp ljsf; If]qleq s[lif xf6, ahf/ / d]nf
nufpg] jf d]nf nufpg ;xof]u ug]{ .
-#_
ufp ljsf; If]qleq kz' /f]usf] /f]syfdsf lgldQ
cfjZostf cg';f/ kz' lrlsT;fnosf] ;+rfng
ug],{ u/fpg] tyf kz' r/gsf] nflu cfjZos
uf}r/gsf] Joj:yf ug],{ u/fpg] .
-v_ u|fdL0f vfg] kfgL ;DaGwL M
-!_
ufp ljsf; If]qleq cfjZos kg]{ vfg] kfgLsf]
cfk"lt{sf] nflu vfg] kfgL cfof]hgf tof/ u/L
sfof{Gjog / ;+rfng ug]{ tyf ;Def/sf] Joj:yf
ug],{ u/fpg] .
-@_
ufp ljsf; If]qleq Ogf/, s'jf, kf]v/L, wf/f
cflbsf] lgdf{0f tyf dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .
-#_
ufp ljsf; If]qleq kfgLsf d'xfgx?sf] ;+/If0f
ug],{ u/fpg] .
-u_ lgdf{0f tyf oftfoft ;DaGwL M
-!_

ufp ljsf; If]qleq cfjZos kg]{ 3f]86] f] / uf]/6] f],


u|fdL0f ;8s ;DaGwL cfof]hgf tof/ u/L
sfof{Gjog ug]{ tyf ltgLx?sf] dd{t ;Def/sf]
Joj:yf ug]{ .

(15)

-@_
-3_

ljleGg lgsfoaf6 x:tfGt/0f eO{ cfPsf k'n,


t'Og, 3f6 tyf sne6{x?sf] dd{t ;Def/ ug]{ .
lzIff tyf v]ns'b ;DaGwL M
-!_

-_

-r_

cf_gf] ;|ft] af6 k"j{ k|fylds ljBfnox? :yfkgf


ug],{ :yfkgf ug{ cg'dlt lbg] tyf ;+rfng /
Joj:yfkg ug]{ .
-@_
ufp ljsf; If]qleq ;+rfng ePsf ljBfnox?sf]
/]vb]v / Joj:yfkg ug],{
-#_
ufp ljsf; If]qleq dft[efiffdf k|fylds txsf]
lzIff pknAw u/fpg ;xof]u ug],{
-$_ k|f}9 lzIff tyf cgf}krfl/s lzIff ;DaGwL
sfo{qmd agfO{ ;+rfng ug],{ u/fpg] .
-%_
k':tsfnosf] :yfkgf / ;+rfng ug],{ u/fpg] .
-^_
v]ns"bsf] ljsf; ;DaGwL of]hgf agfO{ sfof{Gjog
ug]{ / ufp :t/Lo v]ns"b ljsf; ;ldlt u7g u/L
v]ns"bsf] ljsf;df ;3fp k'ofpg] .
-&_
cfly{s b[li6n] cToGt lk5l8Psf] plTkl8t
hghfltx?sf 5fq5fqfx?nfO{ 5fqj[lQ lbg] Joj:yf
ldnfpg] .
l;+rfO{ / e"Ifo tyf gbL lgoGq0f ;DaGwL M
-!_
ufp ljsf; If]qleq cfjZos kg]{ l;+rfO{, afw,
s"nf], k}gL, kfgL3f6 cflbsf] cfof]hgf tof/ u/L
sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-@_
ufp ljsf; If]qnfO{ k|efj kfg]{ e"Ifo / gbL
lgoGq0f ;DaGwL sfo{qmd tof/ u/L sfof{Gjog
ug],{ u/fpg],
-#_
ljB't pTkfbg tyf ljt/0f ug]{ u/fpg] .
ef}lts ljsf; ;DaGwL M
-!_
-@_

;fd'bflos ejg, lj>fd u[x tyf ;fj{hlgs


zf}rfno agfpg] .
ufp ljsf; If]qleq lgdf{0f x'g] 3/, ejg, ;8s
tyf cGo ef}lts k"jf{wf/ cflbsf] nflu dfkb08
tof/ u/L ;f] lgdf{0f ug{ tf]lsP adf]lhd :jLs[lt
lbg] .
(16)

-#_

-5_

ufpsf] e"pkof]u of]hgf th'd{ f u/L sfof{Gjog


ug],{ u/fpg] .
-$_ a;f]af; If]qdf cfjZos 9n lgsf;sf] Joj:yf
ug],{ u/fpg] .
:jf:Yo ;]jf ;DaGwL M
-!_

-h_

-em_

-`_

ufp :t/Lo :jf:Yo s]Gb|, :jf:Yo rf}sL tyf


pk:jf:Yo rf}sLx? ;+rfng / Joj:yfkg ug]{ .
-@_
ufp ljsf; If]qdf k|fylds :jf:Yo lzIff /
;/;kmfO{ tyf kmf]x/ d}nf Joj:yfkg ;DaGwL
sfo{qmdx? tof/ u/L sfof{Gjog ug]{ .
-#_
h8La'6Lsf] ljsf; tyf lj:tf/df ;xof]u k'ofpg]
.
-$_ kl/jf/ lgof]hg tyf dft[ lzz' sNof0f ;DaGwL
sfo{qmd ;+rfng ug]{
jg tyf jftfj/0f ;DaGwL M
-!_
klt{ hUuf, 8f8f, eL/ kfvf Pj+ ;fj{hlgs hUufdf
j[Iff/f]k0f ug],{ u/fpg] .
-@_
ufp ljsf; If]qsf jg jg:klt, h}ljs ljljwtf,
e";+/If0f ;DaGwdf sfo{qmd tof/ u/L ;+rfng
ug],{ u/fpg] .
-#_
jftfj/0f ;+/If0f ;DaGwL ljleGg sfo{qmd agfO{
;+rfng ug],{ u/fpg] .
efiff / ;+:s[lt ;DaGwL M
-!_
ufp ljsf; If]qleqsf wd{:yn tyf wd{zfnf,
kf6L, kf}jf clfbsf] nut /fvL /]vb]v / ;+/If0f
ug]{ u/fpg] .
-@_
ljleGg efiff, wd{ / ;+:s[ltsf] ;+/If0f ug]{ u/fpg]
/ ltgLx?sf] ljsf;df ;xof]u ug]{ .
ko{6g tyf 3/]n' pBf]u ;DaGwL M
-!_

ko{6sLo If]qsf] ;+/If0f, ljsf; / lj:tf/ ug]{ tyf


To:tf 7fpdf k|bi" f0f x'g glbg] Joj:yf ug],{
u/fpg] .

(17)

-@_
-6_

ufp ljsf; If]qdf 3/]n' pBf]u ;+rfng ug{sf]


lgldQ pTk|]/ssf] sfd ug]{ .

ljljw M
-!_
-@_
-#_
-$_
-%_
-^_
-&_
-*_

-(_
-!)_
-!!_
-!@_

dfgj ;fwgsf] ljsf; ug],{ /f]huf/ tyf


:j/f]huf/sf] cj;/ k|fKt x'g] Joj:yf ug]{ .
;xsfl/tfsf] nflu ;xof]u k'ofpg] .
ufp ljsf; If]qleqsf] hg;+Vof, 3/, hUuf tyf
kz'sf] nut /fVg] .
b}jL k|sf]k lgoGq0f ug]{ ;DaGwdf cfjZos sfd
ug],{ u/fpg],
k|rlnt sfg"g adf]lhd hGd, d[To' tyf cGo
JolQmut 36gf btf{ ug]{ .
ufp ljsf; If]qleqsf c;xfo, cgfy / ckf
afnaflnsfx?sf] nut /fVg] / ltgLx?nfO{ pko'Qm
7fpdf /fVg] Joj:yf ug]{ .
ufp ljsf; If]qleqsf dlxnfx?sf] pTyfgsf] nflu
cfjZos of]hgf tof/ u/L sfof{Gjog ug]{ .
/fli6o gLlt cg'?k cgfy afnaflnsf, c;xfo
dlxnf, a[4, ckf tyf czQmx?sf] ;+/If0f
;DaGwL sfo{ ug]{ / ;fdflhs s'/Llt x6fpg] tyf
r]nLa]6L Pj+ gf/L ;+/If0f ;DaGwL sfd ug],{
u/fpg] .
ufp ljsf; ;ldltsf] :jfldTj tyf lgoGq0fdf
/x]sf] rn, crn ;DklQsf] ;+/If0f ug]{ .
ufp ljsf; ;ldltsf] ljlgod th'd{ f u/L ufp
kl/ifb\df k]z ug]{ .
ufp ljsf; If]qleq dfbs kbfy{sf] laqmL ljt/0f
tyf h"jf tf; cflb h:tf cg}lts sfo{sf] lgoGq0f
ug]{ .
ufp ljsf; ;ldltnfO{ cfo cfh{g x'g] ;xsf/L,
cf}Bf]lus tyf Joj;flos sfo{qmd lghL If]qsf]
;d]t nufgLdf ;+rfng ug{ k|fT] ;flxt ug]{
u/fpg] .

(18)

-!#_

@(=

;xsfl/tfdf cfwfl/t ljljw sfo{qmdx? th'd{ f u/L


;+rfng ug]{ u/fpg] .
-!$_ ;lrjsf] sfo{sf] d"Nofg u/L l;kmfl/; ;lxt
clVtof/jfnf;dIf k7fpg] .
-!%_ k|rlnt sfg"g adf]lhd tf]lsPsf cGo sfo{x?
ug]{ .
-@_ ufp ljsf; ;ldltn] ufp ljsf; If]qdf ug'{ kg]{ ljsf; lgdf{0f
sfo{sf] nflu pkef]Qmf ;d"x tyf cGo u}/ ;/sf/L ;+:yfx?nfO{ k|fT] ;flxt u/L
pQm sfo{x? To:tf ;d"x jf ;+:yfx? dfkm{t ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-#_ ufp ljsf; ;ldltn] of] P]g tyf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod tyf
ljlgod adf]lhd cfkm"nfO{ ePsf] clwsf/sf] k|of]u ug]{5 .
cWoIfsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ cWoIfsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
-s_ ufp kl/ifb\ / ufp ljsf; ;ldltsf] a}7s af]nfpg] .
-v_ ufp kl/ifb\ / ufp ljsf; ;ldltsf] a}7sdf cfjZos
k|:tfj / sfuhft k]z ug],{ u/fpg] .
-u_ ufp ljsf; ;ldltsf] cfDbfgL, vr{, lx;fa / cGo
sfuhkq ;'/lIft /fVg], /fVg nufpg] .
-3_ ufp ljsf; ;ldltsf] ah]6 / of]hgf th'd{ f ug]{ ;DaGwdf
cfjZos Joj:yf ldnfpg] .
-_ ufp ljsf; ;ldltsf] lg0f{o sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-r_ ufp ljsf; ;ldltsf] b}lgs k|zf;gsf] /]vb]v / lgoGq0f
ug]{ .
-5_ k|rlnt sfg"g adf]lhd cfjZos l;kmfl/; ug]{ .
-h_ ufp ljsf; ;ldltsf] rn crn ;DklQ x]/ ljrf/ tyf
dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .
-em_ pkfWoIf tyf ;b:ox?nfO{ ljifout ?kdf sfo{sf] ljefhg
ug]{ .
-`_ cfjZostf cg';f/ pkfWoIf, ;b:o tyf ;lrjnfO{ sfh
v6fpg] .
-6_
;ftlbgeGbf a9L ;do ufp ljsf; ;ldltdf pkl:yt x'g
g;Sg] ePdf pkfWoIfnfO{ sfo{ef/ lbg] / pkfWoIf klg

(19)

#)=

#!=

gePdf pd]/sf] cfwf/df h]i7 ;b:o jf cGo s'g} ;b:onfO{


sfo{ef/ lbg] .
-7_
tf]lsPsf] cGo sfd ug]{ .
-@_ cWoIfn] dgfl;j sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf]
ufp ljsf; ;ldlt 5f8\g x'b g} .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf nflu dgfl;a sf/0f xf] xf]Og eGg] k|Zg
p7]df ufp ljsf; ;ldltn] lg0f{o ug]{5 .
pkfWoIfsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ pkfWoIfsf] sfd, st{Jo / clwsf/
b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ cWoIfsf] cg'kl:yltdf sfo{afxs cWoIf eO{ sfo{ ug]{ .
-v_ tf]lsPsf] cGo sfd ug]{ .
-@_ pkfWoIfn] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf]
ufp ljsf; ;ldlt 5f8\g x'b g} .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf nflu dgfl;a sf/0f xf] xf]Og eGg] k|Zg
p7]df ufp ljsf; ;ldltn] lg0f{o ug]{5 .
;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ ;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
-s_ cf_gf] j8fsf] ljsf; lgdf{0fsf] of]hgf tof/ u/L ufp
ljsf; ;ldltdf k]z ug]{ .
-v_ ljsf; lgdf{0fsf] sfo{ af/]df 5nkmn u/L u}/ ;/sf/L
;+:yfaf6 ;DefJo cfof]hgf ufp ljsf; ;ldltdf k7fpg]
k|aGw ug]{ .
-u_ j8f ;DaGwL ljj/0f dfu ePdf ufp ljsf; ;ldltdf k]z
ug]{ .
-3_ pkef]Qmf ;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:yfnfO{ of]hgf 5gf}6 /
cfof]hgf th'd{ fdf ;xof]u ug]{ .
-_ ;ftlbgeGbf a9L ;do j8f ;ldltdf pkl:yt x'g g;Sg]
ePdf bkmf & sf] v08 -v_ / -u_ adf]lhdsf j8f
;b:ox?dWo] h]i7 ;b:o jf cGo s'g} ;b:onfO{ sfo{ef/
lbg] .
-r_ j8f ;b:ox?sf] sfdsf] af8kmf8 ug]{ .
-5_ tf]lsPsf cGo sfd ug]{ .

(20)

#@=

-@_ ;b:on] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf] ufp
ljsf; ;ldlt 5f8\g x'b}g .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] nflu dgfl;a sf/0f xf] xf]Og eGg] k|Zg
p7]df ufp ljsf; ;ldltn] lg0f{o ug]{5 .
-$_ ;b:osf] sfo{ ;Dkfbgdf ;DalGwt j8f ;ldltsf ;b:ox?n]
;xof]u ug'{ kg]5
{ .
;lrjsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M ;lrjn] cWoIfsf] k|ToIf lgb]{zgdf /xL
b]xfo adf]lhdsf] sfd, st{Jo / clwsf/sf] k|of]u tyf kfngf ug]5
{ M
-s_ :jLs[t ufp ljsf; sfo{qmd sfof{Gjog ug]{ .
-v_ lgdf{0f sfo{df x'g] vr{sf] lx;fj lstfa /fvL km/kmf/s
u/fpg] .
-u_ ufp ljsf; If]qleq ;+rflnt / ;DkGg cfof]hgfsf]
cBfjlws clen]v /fVg] .
-3_ ufp ljsf; ;ldltsf] cfo / Joosf] lx;fa /fVg] .
-_ ufp ljsf; ;ldltn] kfl/t u/]sf] ah]6leq /xL ufp
ljsf; ;ldltsf] lg0f{o sfof{Gjog ug{sf] nflu vr{ ug]{ .
-r_ n]vfk/LIf0f u/fpg], a]?h' km5\of}6{ u/fpg] / a]?h' /sd
c;'n pk/ ug'{ kg]{ eP sfg"g adf]lhd c;'n pk/ ug]{ .
-5_ rn, crn tyf lhG;L ;DklQsf] nut /fVg] .
-h_ ufp kl/ifb\ tyf ufp ljsf; ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt
eO{ lg0f{o dfOGo"6 ug]{, lg0f{o k'l:tsfsf] lhDdf lng] /
lg0f{o k|dfl0ft ug]{ .
-em_ ufp ljsf; ;ldltdf bfo/ ePsf d'2fsf] ldl;n lhDdf
lng] .
-`_ hGd, d[To' tyf cGo JolQmut 36gf btf{ u/L ufp ljsf;
If]qleqsf] hg;+Vofsf] nut b'?:t /fVg] .
-6_
ufp ljsf; ;ldlt cGtu{tsf sd{rf/Lx?sf] k|zf;sLo
lgoGq0f ug]{ .
-7_
k|rlnt sfg"g adf]lhd tf]lsPsf cGo sfdx? ug]{ .
kl/R5]b %
ufp ljsf; ;ldltsf] Goflos clwsf/

(21)

##=

#$=

Goflos clwsf/ M >L % sf] ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L
tf]s]sf] ldltb]lv ufp ljsf; If]qleqsf] b]xfosf d'2fx?sf] z'? sf/jfxL /
lsgf/f ug]{ clwsf/ ufp ljsf; ;ldltnfO{ x'g5
] M
-s_ hUuf tkm{ ;fw ;Ldfgf, ;GwL ;k{g, cfnLw'/, afw k}gL,
s"nf] jf kfgLsf] af8kmf8 tyf af6f] jf lgsf; ldr]sf]
d'2f,
-v_ afnL cd{n d'2f,
-u_ j]7j]u/ ;DaGwL / Hofnf dh'/Lsf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-3_ u/La s+ufnsf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-_ rf}kfof x/fpg] / kfpg]sf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-r_ 3/ agfpg]sf] dxnsf] * g+= / ( g+= cGtu{tsf] d'2f,
-5_ sNof0f wgsf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-h_ gf;f] w/f}6sf] dxnsf] % g+= cGtu{tsf] d'2f afx]s ;f]
dxn cGtu{tsf] cGo d'2f,
-em_ c+zj08fsf] dxnsf] !) g+= cGtu{tsf] OHht cfdb
cg';f/ vfg nfpg lbg' kg]{ ljifosf] d'2f,
-`_ kfgL 3f6sf] k|of]u tyf ;fj{hlgs ;DklQsf] ;'/Iff ;DaGwL
d'2f,
-6_
uf]jw afx]s rf}kfofsf] dxn cGtu{tsf] cGo d'2f,
-7_
r/g, 3f;, bfp/f ;DaGwL d'2f,
-8_ csf{sf] 3/leq hjh{:tL k;]sf], a;]sf] jf k:g, a:g
vf]hs
] f] d'2f,
-9_
;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g, @)$( sf] cg';r
" L ! / @ df
pNn]lvt d'2f afx]s >L % sf] ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf
;"rgf k|sfzg u/L tf]lslbPsf cGo d'2f .
dWo:y ;ldtsf] u7g M -!_ bkmf ## adf]lhd ufp ljsf; ;ldltdf bfo/ ePsf
d'2fsf] sf/jfxL tyf lsgf/f ug{ ufp ljsf; ;ldltn] dWo:y ;ldltsf] u7g
ug]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ufp ljsf; ;ldltn] dWo:y ;ldlt u7g ubf{
bkmf #% adf]lhdsf] dWo:yx?sf] ;"rLdf /x]sf JolQmx? dWo] d'2fsf kIfx?sf]
;xdlt ePsf tLghgf JolQmnfO{ dWo:y ;ldltdf lgo'lQm ug]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd dWo:y ;"rLdf /x]sf JolQmx? dWo]af6
dWo:y lgo'lQm ug{ d'2fsf kIfx?sf] ;xdlt x'g g;s]df d'2fsf kIfx?n] cf
(22)

#%=

#^=

#&=

#*=
#(=

cf_gf] tkm{af6 Ps Pshgf dWo:y lgo'lQm u/L To;sf] gfd ufp ljsf;
;ldltdf lbg' kg]{5 . To;/L b'O{hgf dWo:ysf] gfd k|fKt ePkl5 ufp ljsf;
;ldltn] bkmf #% adf]lhdsf] dWo:y ;"rLdf /x]sf JolQmx? dWo]af6 csf]{
Pshgf dWo:y lgo'lQm ug]{5 .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd dWo:ysf] lgo'lQmdf d'2fsf kIfx?sf] ;xdlt
x'g g;s]df jf pkbkmf -#_ adf]lhd d'2fsf kIfx?n] cfcf_gf] tkm{af6 Ps
Pshgf dWo:ysf] gfd gk7fPsf] cj:yfdf ufp ljsf; ;ldltn] bkmf #%
adf]lhdsf] dWo:y ;"rLdf /x]sf tLghgf JolQmnfO{ dWo:y lgo'lQm ug]{5 .
-%_ pkbkmf -@_, -#_ jf -$_ adf]lhd dWo:ydf lgo'Qm dWo:yx?
dWo]af6 PshgfnfO{ ufp ljsf; ;ldltn] dWo:y ;ldltsf] cWoIf tf]Sg]5 .
dWo:yx?sf] ;"rL M -!_ o; P]g cGtu{t bfo/ ePsf d'2fsf] z'? sf/jfxL /
lsgf/f ug]{ k|of]hgsf nflu ufp ljsf; ;ldltn] :yfgLo JolQm Pj+ ;fdflhs
sfo{stf{ dWo]af6 pko'Qm b]lvPsf JolQmx?sf] ;xdlt lnO{ ltgLx?sf] gfd, y/
/ jtg ;d]t v'nfO{ dWo:yx?sf] ;"rL tof/ u/L ;fj{hlgs hfgsf/Lsf] nflu
ufp ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf k|sfzg u/L /fVg' kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] dWo:yx?sf] ;"rLdf ufp ljsf; ;ldltn]
oyf;Dej dlxnf tyf lk5l8Psf ju{nfO{ ;d]t ;dfj]z ug'{ kg]{5 .
clwsf/If]qsf] k|of]u M -!_ dWo:ysf] clwsf/If]qsf] k|of]u tLghgf dWo:yn]
;fd"lxs ?kn] ug]{ 5g\ / ax'dtsf] /fo dWo:ysf] lg0f{o dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd dWo:yx?sf] aLrdf ax'dt geO{ cnu cnu
/fo ePdf tL /fox? pNn]v u/L ufp ljsf; ;ldlt ;dIf k]z ul/g]5 / pQm
ljifodf ufp ljsf; ;ldltn] ;dy{g u/]sf] /fo g} dfGo x'g5
] .
lg0f{o ug]{ k|s[of M -!_ dWo:yn] cfkm" ;dIf k]z ePsf] d'2fdf oyf;Dej
;DalGwt kIfx?sf] aLr jftf{ u/fO{ ldnfkq u/fpg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd kIfx?sf] aLr ldnfkq u/fpg g;s]df To:tf]
d'2fdf dWo:yn] bkmf #^ adf]lhd cf_gf] clwsf/If]qsf] k|of]u u/L lg0f{o
ug]{5 .
d'2fsf] nut sf6\g] M bkmf #& adf]lhd ldnfkq jf lg0f{o ePsf]df ;f]
ldnfkqdf jf lg0f{odf ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] 5fk nufO{ cf_gf] clen]vdf
/fvL ufp ljsf; ;ldltdf bfo/ ePsf] pQm d'2fsf] nut sf ug'{ kg]5
{ .
d'2f ;DaGwL sfo{ k|0ffnL M o; P]g adf]lhd ufp ljsf; ;ldltaf6 z'?
sf/afxL / lsgf/f x'g] d'2fx? bfo/ ug]{ k|so[ f, To:tf] d'2f ;DaGwL hfra'em
tyf sf/afxLsf] tl/sf, Dofb tfd]n ug]{ ljlw, kIfx? pkl:yt u/fpg] k|so[ f,
Dofb tfl/vsf] Joj:yf, d'2f l5Gg' kg]{ cjlw, ldnfkq jf lg0f{o ubf{sf] sfo{
k|0ffnL tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

(23)

$)=
$!=

$@=

$#=

k'g/fj]bg ug{ ;Sg] clwsf/ M bkmf #& sf] pkbkmf -@_ adf]lhd ePsf] lg0f{odf
lrQ ga'g] kIfn] lg0f{o ;'lg kfPsf] jf yfxf kfPsf] ldltn] k}tL;lbgleq
;DalGwt lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .
lg0f{osf] sfof{Gjog M -!_ ufp ljsf; ;ldltsf] cf_gf] clwsf/If]q cGtu{tsf
d'2f dfldnfsf] ;DaGwdf ePsf ldnfkq jf lg0f{o adf]lhd kIfx?n] ltg{
a'emfpg' kg]{ bfloTj k"/f ug{ dGh'/ u/]df ufp ljsf; ;ldltn] tTsfn ldnfkq
jf lg0f{osf] sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-@_ s'g} kIfn] ldnfkq jf lg0f{o adf]lhd ltg'{ a'emfpg' kg]{ bfloTj k"/f
gu/]sf] cj:yfdf ufp ljsf; ;ldltn] To;/L ltg'{ a'emfpg' kg]{ bfloTjsf]
ljj/0f ;lxtsf] nut dfnkf]t sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vL cfPdf ;DalGwt sfof{non] k|rlnt
sfg"g adf]lhdsf] /Lt k'ofO{ ldnfkq jf lg0f{osf] sfof{Gjog ul/ lbg' kg]{5 .
d'2f ;g]{ M ufp ljsf; ;ldlt P]g, @)$* adf]lhd ul7t ufp ljsf; ;ldlt
;dIf /x]sf] d'2f jf ph'/Lx? o; P]g adf]lhd ul7t ufp ljsf; ;ldltdf ;g]{
5g\ .
kl/R5]b ^
ufp ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmof
ufp ljsf; ;ldltsf] of]hgfsf] th'd{ f M -!_ k|To]s ufp ljsf; ;ldltn] ufp
ljsf; If]qsf] ljsf;sf nflu cfjlws / jflif{s of]hgf th'd{ f ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ufp ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'd{ f ubf{ ufp
ljsf; ;ldltn] cfjZostf cg';f/ afx\o k/fdz{ ;]jf k|fKt ug{ ;Sg]5 .
-#_ ufp ljsf; ;ldltn] of]hgfsf] th'd{ f ubf{ b]xfo adf]lhdsf
cfof]hgfx?nfO{ k|fyldstf lbg' kg]{5 M
-s_ pTkfbgd"ns tyf l56f] k|ltkmn k|fKt ug{ ;lsg] .
-v_ ufpsf hgtfsf] hLjg:t/, cfDbfgL / /f]huf/ a9fpg] tyf
k|ToIf nfe x'g] / u/LjL lgjf/0fdf ;xof]u k'ofpg] .
-u_ sd nfut tyf a9L hg;xeflutfdf ;+rfng x'g] .
-3_ :yfgLo ;fwg, ;|f]t tyf zLkaf6 ;+rfng x'g] .
-_ lk5l8Psf ju{ tyf dlxnf ju{ / afnaflnsfnfO{ k|ToIf
nfe x'g] .
-r_ jftfj/0fLo ;+/If0f tyf ;Da4{g ug{ ;3fp k'ofpg] .
-$_ cfufdL jif{ ;+rfng x'g] of]hgfsf] th'd{ f ug{ rfn" jif{df b]xfo
adf]lhd ug'{ kg]{5 M
(24)

-s_

$$=

k|To]s jif{sf] dfu{ dlxgf;Dddf ufp ljsf; ;ldltn]


lhNnf ljsf; ;ldlt tyf cGo ;DalGwt lgsfox?af6
csf]{ cfly{s jif{sf] lgldQ dfu{bz{g tyf ;fwg ;|ft] sf] k"j{
cg'dfg k|fKt ug'{ kg]5
{ . ufp ljsf; ;ldlt cfkm}n] klg
csf]{ cfly{s jif{sf] ;]jf tyf ljsf; sfo{qmd th'd{ fsf]
lgldQ ljleGg j8f ;ldltaf6 cfof]hgf 5gf}6 tyf
sfo{qmd th'd{ f ;DaGwL dfu{bz{g pknAw u/fpg' kg]5
{ .
-v_ ufp ljsf; If]qsf j8f ;ldltx?, pkef]Qmf ;ldltx? /
u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 cfof]hgfx? dfu u/L ;f]sf] cfwf/df
of]hgf th'd{ f ug'{ kg]5
{ .
-%_ cfjlws of]hgf th'd{ f ubf{ lgDg ljifo ;dfj]z ug'{ kg]{5 M
-s_ ufp ljsf; If]qsf] ef}uf]lns, cfly{s Pj+ k|fs[lts
;Dkbfx? / ltgLx?sf] jt{dfg pkof]u .
-v_ ljleGg If]qdf t'ngfTds nfut nfesf] lx;fan] pTkfbg
ug{ ;lsg] ;Defjgfx? .
-u_ lk5l8Psf hfthfltx? Pj+ u/LjL ePsf] If]q tyf To;
If]qdf ul/Psf jf ul/g' kg]{ ljleGg ljsf; sfo{x? .
-3_ dlxnf / afnaflnsfsf] nflu cfod"ns / ;Lkd"ns ljsf;
sfo{x? .
-_ ;DkGg ePsf ljleGg ljifo If]q cGtu{tsf cfof]hgfx?sf]
ljj/0f / ltgLx?sf] ;+rfng tyf ;Def/ ;DaGwL
Joj:yf .
-r_ ljsf;sf ;Defjgfsf cfwf/df ljleGg ljifo If]qut
cNksflng Pj+ bL3{sflng ljsf; sfo{x? / k|bi' f0f /f]Sg]
sfo{x? .
-5_ :yfgLo jfl;Gbfaf6} tof/ ul/g' kg]{ ljleGg ljifo If]qsf
hgzlQm ljsf; ;DaGwL of]hgf .
-^_ jflif{s of]hgf th'd{ f ubf{ lgDg s'/fnfO{ cfwf/ lng' kg]5
{ M
-s_ /fli6o ljsf; gLlt ;DaGwdf lhNnf ljsf; ;ldltaf6
k|fKt lgb]{zgx? .
-v_ cfjlws of]hgfn] kl/nlIft u/]sf ;dli6ut
cfjZostfx? .
;|ft] gS;f tof/ ug]{ M k|To]s ufp ljsf; ;ldltn] ufp ljsf; If]qsf]
ljsf;sf lglDt ufp :t/Lo j:t'ut tYof ;+sng u/L ufpsf] j:t'l:ylt b]lvg]
;|ft] gS;f tof/ ug'{ kg]5
{ .
(25)

$%=

$^=

$&=

cfof]hgfsf] ;DefJotf cWoog ug'{ kg]{ M ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] of]hgf
sfof{Gjog ug]{ qmddf b]xfo adf]lhdsf s'/fx? ;d]t v'nfO{ cfof]hgfsf]
;DefJotf cWoog ug'{ u/fpg' kg]{5 M
-s_ cfof]hgfsf] nIo,
-v_ cfof]hgfaf6 kmfO{bf kfpg] hgtfsf] ;+Vof / kmfO{bfsf]
lsl;d,
-u_ 5gf}6 ug{ nfluPsf] cfof]hgf gof xf] jf cw'/f] xf],
-3_ cfof]hgf ;+rfng gu/L cGo s'g} pkfoaf6 cfjZostfsf]
k"lt{ jf ;d:of ;dfwfg x'G5, x'b}g,
-_ cfof]hgf ;DkGg ubf{ nfUg ;Sg] vr{ tyf ;fdu|Lsf] d"No
tyf nfUg] ;dosf] cg'dfg,
-r_ pkef]Qmfx?af6 k|fKt x'g ;Sg] gub, j:t'ut >d / To:t}
cGo of]ubfg,
-5_ pkef]Qmfaf6 p7\g ;Sg] z'Ns jf dd{t ;Def/ vr{ jf
;+rfng Joj:yf, /
-h_ cGo v'nfpg' kg]{ s'g} s'/f eP ;f] .
cfof]hgfsf] 5gf}6 M -!_ cfof]hgfsf] 5gf}6 ubf{ bkmf $$ adf]lhdsf] ;|ft] gS;f
tyf bkmf $% adf]lhdsf] cfof]hgfsf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bgsf] cfwf/df
ug'{ kg]{5 .
-@_ cfof]hgf 5gf}6 ubf{ jftfj/0f ;+/If0f tyf ;Dj4{g ug]{ lsl;dn]
cfof]hgf 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-#_ cfof]hgf 5gf}6 ubf{ a9LeGbf a9L :yfgLo afl;Gbfx?sf] ;xeflutf
/ >d k|fKt x'g] cfof]hgfx? 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-$_ ufp ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt x'g] cg'bfgsf] cg'dfg k|fKt ePkl5
k|fyldstfsf] cfwf/df cfof]hgf 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-%_ 5gf}6 ePsf cfof]hgfsf] hfgsf/L ufpaf;Lx? aLr ;fj{hlgs
u/fpg' kg]5
{ .
ufp ljsf; ;ldlt / ;/sf/L, u}/ ;/sf/L lgsfox? aLr ;dGjo ug]{ M ufp
ljsf; ;ldltn] cf_gf of]hgf / ;]jf sfo{qmd th'd{ f ubf{ ufp ljsf; If]qdf
ljleGg ;]jf / ljsf; sfo{qmdx? sfof{Gjog ug]{ ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf bft[
;+:yf;+u b]xfosf ljifodf ;dGjo sfod ug'{ kg]5
{ M
-s_ s'g} klg ;]jfsf If]qdf ul/g] nufgLdf ufp ljsf; ;ldlt
/ ;DalGwt lgsfo aLr bf]xf]/f]kg x6fpg] .
(26)

-v_
-u_

$*=

$(=

nufgLstf{x? aLr cfk;df kl/k"/s ;dGjo sfod ug]{ .


b'j}sf] sfo{ljlwdf pkef]Qmfx?sf] e"ldsf d'Vo ?kn] sfod
ug]{ .
-3_ nufgLaf6 ufpaf;Lx?n] clwstd nfe xfl;n ug{ ;Sg]
tl/sf ckgfpg] .
-_ ljleGg sfo{qmd sfof{Gjogsf] ;do tflnsf lgwf{/0f ug]{ .
ufp ljsf; ;ldltsf] of]hgf ;+rfng M -!_ ufp ljsf; ;ldltsf] of]hgf b]xfo
adf]lhd ;+rflnt x'g]5g\ M
-s_ ufp ljsf; ;ldltsf] cf_g} ;|ft] af6,
-v_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cg'bfgaf6,
-u_ >L % sf] ;/sf/sf] cg'bfgaf6,
-3_ ljleGg u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6 .
-@_ ufp ljsf; ;ldltn] cfof]hgf 5gf}6 u/]kl5 ;+rfng tflnsf agfO{
sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-#_ u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 ;+rfng x'g] sfo{qmd ufp ljsf; ;ldlt;+u
;Demf}tf u/L ;+rfng u/fpg' kg]5
{ .
-$_ lhNnf of]hgfdf ;dfj]z ug]{ cfof]hgfx? ufp kl/ifb\af6 kfl/t
u/fO{ lhNnf ljsf; ;ldltdf k7fpg' kg]{5 .
-%_ ufp ljsf; ;ldltn] ;+rfng ug]{ sfo{qmddf u}/ ;/sf/L
;+:yfx?sf] nufgL ;d]t x'g] cj:yfdf b'O{ ;+:yf aLr ePsf] ;Demf}tf cg';f/
cfof]hgf ;+rfng x'g]5 .
-^_ >L % sf] ;/sf/sf] cg'bfgaf6 ;+rfng x'g] ljz]if cfof]hgf >L %
sf] ;/sf/f/f tf]lsPsf] k|so[ f adf]lhd ;+rflnt x'g5
] .
-&_ ufp ljsf; If]qdf /x]sf] gu/ ljsf; ;ldltn] of]hgf th'd{ f ubf{
ufp ljsf; ;ldltsf] k/fdz{df ug]5
{ .
cfof]hgfsf] sfof{Gjog / Joj:yfkg M -!_ ufp:t/sf cfof]hgfx?sf] ;+rfng
pkef]Qmf ;ldlt dfkm{t ul/g]5 .
-@_ pkef]Qmf ;ldltsf ;b:onfO{ cfof]hgf ;+rfngsf nflu tfnLd
cfjZos ePdf ;f] ;d]t k|bfg ug'{ kg]{5 .
-#_ pkef]Qmf ;ldltn] To:tf] cfof]hgfaf6 ;]jf k|fKt ug]{ pkef]Qmfaf6
;]jf z'Ns c;'n ug{ ;Sg]5 .

(27)

%)=
%!=

%@=
%#=

-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd k|fKt ;]jf z'Nssf] /sd ;DalGwt


cfof]hgfsf] dd{t, ;Def/ / ;+/If0fdf vr{ ug'{ kg]5
{ .
-%_ pkbkmf -#_ / -$_ adf]lhdsf] cfDbfgL vr{sf] ljj/0f pkef]Qmf
;ldltn] cBfjlws u/L ufp ljsf; ;ldltdf k]z ug'{ kg]5
{ .
lgb]z
{ g kfng ug'{ kg]{ M ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] of]hgfsf] th'd{ f / ;+rfng
ug]{ ;DaGwdf /fli6o of]hgf cfof]u / lhNnf ljsf; ;ldltn] ;do ;dodf
lbPsf] lgb]{zg kfng ug'{ kg]{5 .
u}/ ;/sf/L ;+:yfnfO{ k|fT] ;flxt ug'{ kg]{ M -!_ k|To]s ufp ljsf; If]qleq ufp
ljsf; sfo{qmdx?sf] klxrfg, th'{df, :jLs[lt, ;+rfng, /]vb]v, d"Nofg tyf
dd{t ;Def/ ug]{ sfo{sf] nflu ufp ljsf; ;ldltn] u}/ ;/sf/L ;+:yfx?nfO{
k|fT] ;flxt ug'{ kg]5
{ .
-@_ u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 ;+rfng x'g] cfof]hgfx? cf_g} ;|ft] / ufp
ljsf; ;ldlt tyf lhNnf ljsf; ;ldltaf6 k|fKt ;|f]taf6 ;+rfng x'g] 5g\ .
-#_ ;DalGwt ;+:yfn] cfof]hgf ;DaGwL k"0f{ ljj/0f ufp ljsf;
;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgf ;+rfng ubf{ ufp ljsf; ;ldlt;+u
;dGjo /fvL ug'{ kg]{5 .
-%_ ufp ljsf; ;ldltn] u}/ ;/sf/L ;+:yf dfkm{t of]hgfx? sfof{Gjog
/ ;+rfng ug{ ;Sg]5 .
cfof]hgfsf] ;dLIff M ufp ljsf; ;ldltn] ufp ljsf; If]qleq ;+rflnt
cfof]hgfx?sf] q}dfl;s ?kdf ;dLIff ug'{ kg]5
{ .
cfof]hgfsf] hfrkf; tyf km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;DkGg ePkl5 tf]lsP
adf]lhd hfrkf; / km/kmf/s ug'{ u/fpg' kg]5
{ .
-@_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfoaf6 cfof]hgf ;DkGg ePsf] hfgsf/L
ufp ljsf; ;ldltdf k|fKt ePkl5 k|fljlwsn] k]z u/]sf] sfo{ ;DkGg k|ltj]bg
/ d"Nofgsf] cfwf/df ufp ljsf; ;ldltn] hfrkf; / km/kmf/s ug]5
{ .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] nflu cfjZos x'g] k|fljlws ;xof]u
ufp ljsf; ;ldltdf pknAw gePsf] cj:yfdf lhNnf ljsf; ;ldltn] pknAw
u/fpg' kg]5
{ .
-$_ ufp ljsf; ;ldlt cfkm}n] ;DkGg u/]sf] cfof]hgf ;DaGwdf
lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]5
{ / lhNnf ljsf; ;ldltn] o:tf]
cfof]hgfsf] k|fljlws hfr / d"Nofg u/fO{ ;f]sf] k|ltj]bgsf] cfwf/df ;f]
cfof]hgfsf] hfrkf; / km/kmf/s ug]5
{ .

(28)

%$=

%%=

hfrkf; ePsf cfof]hgfsf] dd{t ;Def/, lj:tf/ / Joj:yfkg M -!_ ufp


ljsf; ;ldltn] cfof]hgf ;DkGg ePkl5 cfof]hgfsf] dd{t, ;Def/ / lj:tf/sf
nflu cfof]hgfsf] ;]jf k|fKt ug]x{ ?af6 ;]jf z'Ns lng ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;]jf z'Nssf] /sdaf6 cfof]hgfsf] dd{t,
;Def/, lj:tf/ / Joj:yfkg ug'{ kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd cfDbfgL vr{sf] cBfjlws ljj/0f ufp
ljsf; ;ldltn] tof/ u/L /fVg' kg]5
{ .
kl/R5]b &
cfly{s Joj:yf
ufp ljsf; ;ldltn] nufpg kfpg] s/ M ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qdf
tf]lsPsf] b/df ga9\g] u/L ufp kl/ifb\af6 kfl/t b/df b]xfo adf]lhdsf
s/x? nufpg ;Sg]5 M
-s_ 3/ hUuf s/ M ufp ljsf; If]qleqsf] 3/sf] cfsf/,
k|sf/ / agf}6 ;d]tsf] cfwf/df k|lt 3/ hUufsf] jflif{s
3/ hUuf s/ .
-v_ dfnkf]t jf e"ld s/ M ufp ljsf; If]qleqsf] hUufdf
dfnkf]t jf e"ld s/ .
t/ dfnkf]t jf e"lds/af6 p7]sf] /fhZjsf]
kRrL; k|ltzt /sd lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ a'emfpg'
kg]{5 .
-u_ xf6, ahf/, k;n s/ M ufp ljsf; If]qleq ;+rflnt
kz'xf6 tyf lgoldt xf6 ahf/, d]nf, hfqf, cflbdf
yfk]sf] k;n jfkt xf6 ahf/ k;n s/ .
-3_ ;jf/L ;fwg s/ M ufp ljsf; If]qleqsf tf]lsPsf]
;jf/Ldf ;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L ;fwg s/ / cf_gf]
If]qdf cfpg] ;a} k|sf/sf ;jf/Ldf k6s] ;jf/L ;fwg s/
.
t/ g]kfn clw/fHoleq k|j]z u/]sf] tf]lsPsf]
;jf/Ldf pQm ;jf/L ;aeGbf klxn] ljb]zaf6 h'g ufp
ljsf; If]qleq k|jz
] u5{ ;f] If]qsf] ufp ljsf; ;ldltn]
tf]lsP adf]lhd s/ nufpg ;Sg]5 / Ps ufp ljsf;
If]qleq s/ lt/]kl5 cGoq k'gM To:tf] s/ nfUg] 5}g .
-_ dgf]/Ghg s/ M ufp ljsf; If]qdf /x]sf] :jLs[t
l;g]dfxn, lel8of]xn, ;f+:s[lts k|bz{g xn h:tf

(29)

%^=

%&=

dgf]/Ghg :yndf tf]lsP adf]lhd dgf]/Ghg s/ nufpg


;Sg]5 .
-r_ axfn la6f}/L s/ M ufp ljsf; If]qleq cfkm"n] lgdf{0f,
/]vb]v jf ;+rfng u/]sf] xf6 ahf/, P]nfgL hUuf jf
af6f]sf] 5]psf ef8fdf lbPsf c:yfoL k;nx?df axfn
lj6f}/L s/ .
-5_ lj1fkg s/ M ufp ljsf; If]qleq /flvPsf ;fO{g af]8d{ f
lj1fkg s/ .
-h_ Joj;fo s/ M ufp ljsf; If]qleq tf]lsPsf] pBf]u Jofkf/
Joj;fo jf k]zfdf Joj;fo s/ .
-em_ Joj;flos lel8of] s/ M ufp ljsf; If]qleq Joj;flos
lel8of] s/ .
-`_ k|fs[lts ;|ft] pkof]u s/ M ufp ljsf; If]qleqsf]
k|fs[lts ;|ft] ;Dkbfsf] Joj;flos pkof]u u/] jfkt nfUg]
s/ .
-6_
tf]lsP adf]lhd cGo s/ nufpg] .
;]jf z'Ns M -!_ ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qleq cfkm"n] pknAw u/fPsf]
;]jf jfkt ufp kl/ifb\af6 kfl/t b/df b]xfo adf]lhdsf] ;]jf z'Ns nufpg
;Sg]5 M
-s_ ;/;kmfO{, 9n lgsf; ;]jf z'Ns .
-v_ ko{6sLo If]q k|j]z z'Ns .
-u_ kfs{, pBfg, lkslgs If]q / Eo" 6fj/ cflbdf k|j]z z'Ns
.
-3_ hfb", ;s{; h:tf dgf]/Ghg u/fP jfkt z'Ns .
-@_ ufp ljsf; ;ldltn] s;}sf] /sd snd p7fO{ lbPdf p7]sf]
/sdaf6 ;]jf z'Ns lng ;Sg]5 .
b:t'/ M ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qleq tf]lsPsf] b/df ga9\g] u/L ufp
kl/ifb\af6 kfl/t b/df b]xfo adf]lhdsf] b:t'/ nufpg ;Sg]5 M
-s_ 6]lnlehg, lel8of] / cGo pks/0fsf] nfO;]G; tyf
gjLs/0f b:t'/ .
-v_ aS;f}gL b:t'/ .
-u_ l;kmfl/; b:t'/ .

(30)

%*=

%(=

^)=

laqmL u/L cfo cfh{g ug{ ;Sg] M ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qleqsf
b]xfosf j:t'x? laqmL ug{ ;Sg]5 M
-s_ ;/sf/L ktL{ hUufsf] df6f] .
-v_ ;fj{hlgs kf]v/L jf au}r
+ fsf] pTkfbg .
-u_ ufp ljsf; ;ldltsf] ;DklQ .
-3_ ufp ljsf; If]qleqsf] jg k}bfj/ dWo] ;'ss
] f] sf7 bfp/f,
xfuf, lem+hf, h/fh'/L cflb .
-_ v/ 3f; cflb .
C0f lng ;Sg] M ufp ljsf; ;ldltn] ufp kl/ifb\af6 :jLs[t eP adf]lhd ufp
ljsf; ;ldltsf] xs ef]usf] rncrn ;DklQ lwtf] /fvL jf g/fvL jf >L %
sf] ;/sf/sf] hdfgLdf a}s
+ jf cGo s'g} ;+3 ;+:yfaf6 C0f ;fk6L lng
;Sg]5 .
ufp ljsf; ;ldlt sf]if M -!_ ufp ljsf; ;ldltsf] Pp6f sf]if /xg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf b]xfo adf]lhdsf /sdx? /xg]
5g\ M
-s_ >L % sf] ;/sf/ jf lhNnf ljsf; ;ldltaf6 k|fKt /sd .
-v_ b:t'/, z'Ns, dx;'n, axfnaf6 k|fKt /sd
-u_ ufp ljsf; ;ldltsf] rn crn ;DklQ jf cGo j:t'sf]
ljqmLaf6 k|fKt /sd .
-3_ ;fj{hlgs vf]nf gfnfsf] kfgL ;fj{hlgs k|of]u afx]s cGo
k|of]uaf6 k|fKt /sd .
-_ rGbf, bfg, ;xfotf jf pkxf/af6 k|fKt /sd .
-r_ ufp ljsf; If]qleqsf] jg k}bfjf/ rf]/L lgsf;L /f]Sg]
sfddf ;xof]u k'ofP jfkt kfpg] /sd .
-5_ cfod"ns sfo{qmdaf6 k|fKt /sd .
-h_ a}s
+ jf cGo s'g} ;+3 ;+:yfaf6 lnPsf] C0f ;fk6L /sd .
-em_ b08 hl/jfgfaf6 p7]sf] /sd .
-`_ >L % sf] ;/sf/n] tf]lslbPsf] jf cGo k|rlnt sfg"gaf6
k|fKt clVtof/Laf6 cfpg] /sd .
-#_ sf]ifdf hDdf ePsf] /sd a}s
+ df hDdf ug'{ kg]5
{ .

(31)

^!=

^@=

^#=

^$=
^%=
^^=

sf]ifsf] /sd vr{ ug]{ tl/sf M -!_ sf]ifsf] ;+rfng cWoIf jf lghn] tf]ss
] f]
;b:o / ;lrjsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
-@_ ufp kl/ifb\af6 jflif{s ah]6 tyf sfo{qmd :jLs[t gu/L sf]ifaf6
/sd vr{ ug{ kfOg] 5}g .
-#_ ;lrjn] ufp kl/ifb\n] kfl/t u/]sf] ah]6 tyf sfo{qmdsf] cwLgdf
/xL ufp ljsf; ;ldltsf] lg0f{o sfof{Gjog ug{ sf]ifaf6 /sd vr{ ug{
;Sg]5 .
-$_ sf]ifsf] /sd vr{ ubf{ tf]lsP adf]lhd vr{ ug'{ kg]{5 .
-%_ sf]ifaf6 vr{ u/]sf] /sdsf] cfly{s k|ltj]bg ufp kl/ifb\sf] a}7sdf
k]z ug'{ kg]5
{ / ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] cfo / Joosf] hfgsf/L k|To]s
ufp kl/ifb\sf] j}7s ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq ;fj{hlgs ?kdf j8f j8fdf
;d]t u/fpg' kg]5
{ .
/sdfGt/ M ufp kl/ifb\af6 :jLs[t jflif{s ah]6sf] zLif{ssf] bz k|ltztdf
ga9fO{ ufp ljsf; ;ldltn] /sdfGt/ ug{ ;Sg]5 .
t/ e}k/L cfpg] / cfly{s ;xfotfdf eg] /sdfGt/ ug{ ;lsg] 5}g .
lgdf{0f tyf cGo 7]Ssf kf M -!_ ufp ljsf; ;ldltn] lgdf{0f sfo{ u/fpbf
b]xfo adf]lhd ug',{ u/fpg' kg]5
{ M
-s_ 7]Ssf kf tyf cGo sf/f]af/ tf]lsP adf]lhd x'g] u/L .
-v_ ufp :t/Lo of]hgfsf] lx;fa lstfa ;DalGwt lgsfox?n]
/fVg' kg]{ u/L .
-@_ ufp ljsf; ;ldltn] cfkm} jf u}/ ;/sf/L ;+:yf dfkm{t ljsf;
lgdf{0fsf sfo{x? tf]lsP adf]lhd pkef]Qmf ;d"x, 7]Ssf jf cdfgtaf6 u/fpg
;Sg]5 .
-#_ ufp ljsf; ;ldltaf6 ul/g] 7]Ssf kfsf] lnvtdf cWoIf jf
lghn] tf]s]sf] ;b:o / ;lrjsf] ;+o'Qm b:tvt x'g' kg]{5 .
lnnfd laqmLsf] Joj:yf M ufp kl/ifb\af6 :jLs[t gLlt cg';f/ ufp ljsf;
;ldltnfO{ sfd gnfUg] ;/;fdfg jf ;DklQsf] lnnfd laqmL tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
ah]6sf] afsL /sd M Ps cfly{s jif{df vr{ x'g g;sL afsL /x]sf] ah]6sf]
/sd rfn" jif{df cw"/f /x]sf cfof]hgf / sfo{qmd ;+rfng ug{sf] nflu cfufdL
cfly{s jif{sf] ah]6df ;dfj]z ug'{ kg]5
{ .
>]:tf /fVg] M ufp ljsf; ;ldltn] cf_gf] cfo / Joosf] >]:tf tf]lsP adf]lhd
/fVg' kg]{5 .

(32)

^&=

^*=

^(=

kfl/>lds / a}7s eQf M -!_ cWoIf / pkfWoIfn] tf]lsP adf]lhd kfl/>lds


kfpg] 5g\ .
-@_ ufp ljsf; ;ldltsf] a}7sdf efu lnP afkt ;b:ox?nfO{ tf]lsP
adf]lhdsf] a}7s eQf lbg ;lsg]5 .
ufp ljsf; ;ldltsf] ;DklQ M -!_ ufp ljsf; If]qleqsf] b]xfosf ;DklQ pk/
ufp ljsf; ;ldltsf] k"/f xs x'g]5 / To:tf] ;DklQsf] /]vb]v, dd{t, ;Def/
tyf k|jGw ufp ljsf; ;ldltn] ug'{ kg]5
{ M
-s_ ufp ljsf; ;ldltsf] sf]ifaf6 ag]sf], v/Lb ePsf], >L %
sf] ;/sf/, lhNnf ljsf; ;ldlt jf ;+3 ;+:yf jf s'g}
JolQmn] lbPsf] ;DklQ .
-v_ s'g} JolQm ljz]ifsf] lghL xs gePsf] / >L % sf] ;/sf/
jf lhNnf ljsf; ;ldltsf] :jfldTjdf g/x]sf] ;fj{hlgs
9n, gfnf, k'n, kf]v/L, b]jfno, lzjfno, kf6L, kf}jf, 3/,
s"jf, wf/f, O{gf/, uf}r/, kfgL3f6, lgsf; / af6f] .
-u_ k|rlnt jg ;DaGwL sfg"g jf >L % sf] ;/sf/n] lbPsf]
jg .
-3_ k|fs[lts ;Dkbf .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;DklQ ufp ljsf; ;ldltn] >L % sf]
;/sf/sf] :jLs[lt ljgf a]rlavg ug{ jf c? s'g} Joxf]/fn] xsef]u 5f]8g\
kfpg] 5}g . :jLs[lt lagf a]rlavg u/]df jf xs 5f8L s;}nfO{ lbPdf h'g;'s}
cj:yfdf klg :jtM jb/ x'g5
] .
n]vfk/LIf0f M -!_ ufp ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f lhNnf ljsf;
;ldltn] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] ldltn] rf/ dlxgfleq ug]{5 .
-@_ ufp ljsf; ;ldltsf] clGtd n]vfk/LIf0f ufp kl/ifb\af6 ul7t
n]vf ;ldltsf] l;kmfl/zdf lhNnf ljsf; ;ldltn] :jLs[t u/]sf] n]vf
k/LIfsaf6 u/fpg' kg]5
{ .
-#_ n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf pNn]v ul/Psf a'b+ f dfly cfjZos
sf/afxL u/L ;f]sf] ljj/0f ;lxt cWoIfn] ;f] k|ltj]bg n]vf ;ldlt ;dIf k|:t't
ug'{ kg]{5 .
-$_ n]vf ;ldltn] pkbkmf -#_ adf]lhd cWoIfaf6 k|fKt k|ltj]bg
cWoog u/L cf_gf] /fo ;'emfj ;lxt ufp kl/ifb\df k]z ug'{ kg]5
{ .
-%_ ufp kl/ifb\n] n]vf ;ldltsf] /fo ;'emfj ;lxt k|fKt k|ltj]bg dfly
5nkmn u/L n]vfk/LIf0faf6 sfod ePsf a]?h' lgoldt ug{ gldNg] ePdf a]?h'
km5\of}{6sf] nflu ufp ljsf; ;ldltnfO{ lgb]{zg lbg]5 .
kl/R5]b *
(33)

b08 ;hfo
&)=

b08 ;hfo ug{ ;Sg] M -!_ ufp ljsf; If]qleq s;}n] b]xfosf] s'g} sfd u/]df
lghnfO{ ufp ljsf; ;ldltn] b]xfo adf]lhd ;hfo ug{ ;Sg]5 M
-s_ csf{nfO{ cK7]/f] kfg]{ lgot /fvL ?v nufpg] jf kvf{n
nufpg] jf 3/, 6x/f cflb lgdf{0f ug]{ h:tf sfd u/]df
ufp ljsf; ;ldltn] ;f] x6fpg cfb]z lbg ;Sg]5 /
To:tf] cfb]z adf]lhd gx6fPdf ufp ljsf; ;ldltn] ;f]
x6fpg ;Sg]5 . o;/L x6fpbf nfu]sf] vr{ c6]/ ug]{
JolQm;+u c;'n u/L Psxhf/ ?k}of;Dd hl/jfgf ug{
;Sg]5 .
-v_ csf{nfO{ b'Mv lbg] lgotn] afwf ca/f]w k'ofpg] u/L 9n
lgsf;, rlk{, ;]_6L 6\of+sL agfpg], /fVg] h:tf sfo{ u/]df
ufp ljsf; ;ldltn] To:tf] sfo{ /f]Sg, eTsfpg jf
x6fpg cfb]z lbg ;Sg]5 . ;f] cfb]z adf]lhd /f]Sg,
eTsfpg jf x6fpg gdfg]df ufp ljsf; ;ldltn] dflg;
k7fO{ /f]Sg, eTsfpg jf x6fpg ;Sg]5 . ufp ljsf;
;ldltn] o;/L eTsfpbf jf x6fpbf nfu]sf] vr{ cfb]z
gdfGg] JolQmaf6 c;'n u/L Psxhf/ ?k}of;Dd hl/jfgf
ug{ ;Sg]5 .
-u_ ufp ljsf; If]qleq lglb{i6 :yfgdf kmf]xf]/ d}nf gkmfnL
htftt} kmfn]df To:tf] kmf]x/ d}nf x6fpg nfUg] vr{ ;d]t
;DalGwt JolQmaf6 c;'n u/L Ps;o ?k}of;Dd hl/jfgf
ug{ ;Sg]5 .
-3_ ufp ljsf; ;ldltsf] Ohfht a]u/ s;}n] ;fj{hlgs af6f],
uf]/6] f], 3f]86] f] jf :yfg 3]g{] jf /f]Sg] cfjt hfjtdf
cj/f]w v8f ug]{ sfd u/]df To:tf] 3]/f, af/ jf cj/f]wsf
;fdfg x6fpg nufO{ Ps;ob]lv kfr;o ?k}of;Dd
hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-_ ufp ljsf; If]qleqsf ;fj{hlgs ;DklQ s;}n] xfgL
gf]S;fgL u/]df jf cltqmd0f jf ckrng u/]df jf
;fj{hlgs ;+/rgf lauf/]df k|rlnt sfg"gn] ;hfo
tf]ss
] f]df ;f]xL adf]lhd / gtf]ss
] f]df kfrxhf/ ?k}of;Dd
hl/afgf u/L To:tf] xfgL gf]S;fgLsf] lauf] ;DalGwt
JolQml;t c;'n pk/ ug{ jf ;fljs cj:yfdf tof/ ug{
nufpg ;Sg]5 .
-r_ ufp ljsf; If]qleqsf ;fj{hlgs hUufdf s;}n] cglws[t
?kn] 3/, 6x/f cflb lgdf{0f u/]df jf ;fj{hlgs hUuf
ldrL To:tf] lgdf{0f sfo{ u/]df ufp ljsf; ;ldltn] To;/L
(34)

&!=

lgdf{0f sfo{ ug]{ JolQmnfO{ kfrxhf/ ?k}of;Dd hl/jfgf


u/L lgdf{0f u/]sf] 3/, 6x/f clfb eTsfpg] cfb]z lbg
;Sg]5 . ;f] cfb]z gdfg]df dflg; k7fO{ 3/, 6x/f cflb
eTsfpg nufpg ;Sg]5 . ufp ljsf; ;ldltn] o;/L
eTsfpbf nfu]sf] vr{ ;DalGwt JolQm;+u c;'n u/L lng
;Sg]5 .
-5_ s;}n] cf_gf] l5d]sLsf] 3/, cfug jf rf]sdf kmf]x/ d}nf
kmfn]df jf jftfj/0f b'ul{ Gwt x'g] sfo{ u/]df ufp ljsf;
;ldltn] v08 -u_ adf]lhd hl/afgf u/L kmf]xf]/ d}nf
x6fpg nufpg ;Sg]5 .
-h_ ufp ljsf; If]qleq s'g} lsl;dsf] oGq h8fg u/L jf s'g}
pks/0f jf dgf]/Ghgsf ;fwgf/f 5/l5d]s jf ;dfhdf
zflGt e x'g] s[ofsnfk u/]df ufp ljsf; ;ldltn]
To:tf] sfo{ gug{ jf pks/0f x6fpg kg]{df x6fpg] cfb]z
lbg ;Sg]5 / ;f] cfb]z gdfg]df ;DalGwt JolQmnfO{
kfr;o ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-em_ ufp ljsf; ;ldltn] k;nx?df d"No ;"rL /fVg] cfb]z lbg
;Sg]5 / ;f] adf]lhd d"No ;"rL g/fv]df ;DalGwt k;n
wgLnfO{ kfr;o ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-`_ 5f8f rf}kfof lgoGq0f ug{ ufp ljsf; ;ldlt jf j8fx?df
sfGhL xfp;sf] Joj:yf u/L sfg"g adf]lhd lauf]afnL
;d]t e/fpg ;Sg]5 .
-@_ ufp ljsf; ;ldltn] 7]ss
] f] jf nufPsf] s/ b:t'/, z'Ns, dx;'n
tyf c;'n ug{ afsL cGo /sd s'g} JolQmn] ga'emfPdf ufp ljsf; ;ldltn]
kfr;o ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 / ufp ljsf; ;ldltn] pknAw u/fPsf]
;]jf To:tf] JolQmsf] xsdf aGb ug{ ;Sg]5 .
-#_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgod, ljlgod jf cfb]zsf]
pNn3+g u/L s;}n] s'g} sfd u/]df o; P]gdf cGoq b08 ;hfo tf]lsPsf]df
;f]xL adf]lhd / gtf]lsPsf]df ufp ljsf; ;ldltn] kfr;o ?k}of;Dd hl/afgf
ug{ ;Sg]5 .
-$_ o; bkmf cGtu{t ;hfo kfO{;s]sf]df k'gM ;f]xL s;"/ bf]xf]ofP/
ug]n
{ fO{ ufp ljsf; ;ldltn] k6s} lkR5] bf]Aa/ ;hfo ug{ ;Sg]5 .
-%_ o; bkmf adf]lhd ufp ljsf; ;ldltn] u/]sf] ;hfodf lrQ ga'g]
kIfn] lg0f{o yfxf kfPsf] ldltn] k}tL;lbgleq ;DalGwt lhNnf cbfntdf
k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .
b08 hl/jfgfsf] c;'nL M bkmf &) adf]lhd ufp ljsf; ;ldltn] u/]sf] b08
hl/jfgf bkmf @^) adf]lhdsf] k|lqmof ckgfO{ c;'n pk/ ul/g]5 .
(35)

efu #
gu/kflnsf ;DaGwL Joj:yf

&@=

&#=
&$=

&%=

kl/R5]b !
gu/ If]q, j8f ljefhg / j8f ;ldlt
gu/ If]q / s]Gb| tf]Sg] M -!_ >L % sf] ;/sf/n] g]kfn clw/fHoleqsf] sDtLdf
aL;xhf/ hg;+Vof ePsf] / lah'nL, ;8s, vfg]kfgL / ;Grf/ Joj:yf ePsf]
s'g} If]qnfO{ rf/lsNnf vf]nL gu/ If]q tf]Sg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg >L % sf]
;/sf/n] kxf8L / lxdfnL If]qsf] sDtLdf bzxhf/ hg;+Vof ePsf] / lah'nL,
oftfoft, vfg]kfgL / ;Grf/sf] Joj:yf ePsf] s'g} If]qnfO{ rf/lsNnf vf]nL
gu/ If]q tf]Sg ;Sg]5 .
-#_ >L % sf] ;/sf/n] gu/ kl/ifb\sf] k/fdz{df pkbkmf -!_ / -@_
adf]lhd tf]lsPsf] gu/ If]qleqsf] kfos kg]{ :yfgnfO{ ;f] If]qsf] s]Gb| tf]Sg
;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd tf]lsPsf] gu/ If]qsf] s]Gb|df gu/ :t/Lo ;a}
sfof{nox? /xg] 5g\ .
j8f ljefhg M bkmf &@ adf]lhd tf]lsPsf] gu/ If]qnfO{ >L % sf] ;/sf/n]
ef}uf]lns cj:yfnfO{ ;d]t Wofg lbO{ oyf;Dej a/fa/ hg;+Vof kg]{ u/L
sDtLdf gf} j8fdf ljefhg ug]{5 .
l;dfgf x]/km]/ M -!_ bkmf &@ adf]lhd tf]lsPsf] s'g} gu/ If]q jf bkmf &#
adf]lhd ljefhg ul/Psf] s'g} j8fsf] l;dfgf x]/km]/ ug{ cfjZos k/]df >L %
sf] ;/sf/n] ;DalGwt ljz]if1 ;d]t /x]sf] ;ldlt u7g u/L ;f] ;ldltsf]
l;kmfl/;df lgjf{rg cfof]usf] :jLs[lt lnO{ k|ltlglw ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgsf]
nflu sfod ePsf] lgjf{rg If]qnfO{ c;/ gkg]{ u/L To:tf] gu/ If]q jf j8fsf]
l;dfgf x]/km]/ ug]5
{ .
t/ o;/L l;dfgf x]/km]/ ubf{ lgjf{rg x'g] ;fneGbf Ps jif{ cufj}
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_ s'g} gu/ If]qsf] l;dfgf x]/km]/ x'g cfjZos 5 egL ;DalGwt
gu/ kl/ifb\sf] b'O{ ltxfO{ ax'dtaf6 k|:tfj kfl/t e} ;DalGwt lhNnf kl/ifb\n]
l;kmfl/; u/]df pkbkmf -!_ sf] cwLgdf /xL >L % sf] ;/sf/n] l;dfgf x]/km]/
ug{ ;Sg]5 .
j8f ;ldltsf] u7g M gu/kflnsfsf] k|To]s j8fsf k|rlnt sfg"g adf]lhd
dtbftf x'g of]Uotf k'us
] f g]kfnL gful/sx?n] bkmf &* adf]lhd gu/ kl/ifb\sf]
;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf k'u]sf JolQmx? dWo]af6 lgjf{lrt u/]sf b]xfo
adf]lhdsf] j8fWoIf / j8f ;b:ox? /xg] u/L Ps j8f ;ldlt u7g x'g5
] M
(36)

-s_
-v_
-u_

&^=

&&=

Pshgf j8fWoIf,
Pshgf dlxnf j8f ;b:o, /
tLghgf j8f ;b:ox? .
kl/R5]b @
gu/ kl/ifb\ ;DaGwL Joj:yf

gu/ kl/ifb\sf] u7g M -!_ bkmf &@ adf]lhd tf]lsPsf] gu/ If]qdf Ps gu/
kl/ifb\ u7g ul/g]5 .
-@_ gu/ kl/ifb\df b]xfo adf]lhdsf ;b:ox? /xg] 5g\ M
-s_ gu/kflnsfsf k|dv
' / pkk|dv
' ,
-v_ k|To]s j8f ;ldltsf j8fWoIf, dlxnf j8f ;b:o / j8f
;b:ox?,
-u_ gu/kflnsf If]qleqsf dlxnf ;lxt ;dfh ;]jL, cfly{s
tyf ;fdflhs b[li6sf]0fn] lkl5l8Psf hflt, hghflt, blnt
tyf cflbaf;L dWo] gu/ kl/ifb\df k|ltlglwTj x'g gs;]sf
ju{sf bkmf &* adf]lhd gu/ kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu
rflxg] of]Uotf k'u]sf JolQmx?dWo]af6 gu/ kl/ifb\f/f
dgf]gLt sDtLdf 5hgf / a9Ldf aL;hgf JolQmx? .
t/ To;/L dgf]gLt x'g] JolQmx? dWo] sDtLdf
rfnL; k|ltzt JolQmx? dlxnf x'g' kg]{5 .
gu/ kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw M -!_ gu/ kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw kfr
jif{sf] x'g]5 .
-@_ gu/ kl/ifb\sf ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ kbfjlw z'? x'g] ;fnsf]
>fj0f ! ut]bl] v u0fgf ul/g]5 / kfr jif{sf] kbfjlw ga9fO{ k|To]s kfrf}
jif{sf] cfiff9 d;fGtdf kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmf
adf]lhd gu/ kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} gu/ kl/ifb\sf] gof
;b:osf] nflu lgjf{rg ;DkGg ePdf gu/ kl/ifb\sf] ;fljssf] ;b:osf] kbfjlw
;dfKt ePsf] dflgg]5 / gu/ kl/ifb\sf] gj lgjf{lrt ;b:ox?nfO{ g} sfo{
;+rfng ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-$_ s'g} sf/0fjz lgwf{l/t ;dodf s'g} gu/kflnsf jf j8f ;ldltsf]
;b:o kbsf] lgjf{rg jf gu/ kl/ifb\sf] ;b:osf] dgf]gog x'g g;sL c?
;dodf ePklg To:tf] ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ lgwf{l/t ;dodf lgjf{lrt jf
dgf]gLt eP ;/x dfgL kbfjlwsf] u0fgf ul/g]5 .

(37)

&*=

&(=

-%_ s'g} gu/ kl/ifb\ ;b:osf] kb s'g} sf/0fjz l/Qm x'g cfPdf afsL
cjlwsf] nflu dfq ;f] l/Qm kbsf] k"lt{ lgjf{lrt ;b:o kbsf] nflu k|rlnt
sfg"g adf]lhd pklgjf{rgf/f / dgf]gLt ;b:o kbsf] nflu dgf]gogf/f
ul/g]5 .
t/
-!_
kb l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{leq pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_
Ps jif{eGbf sd cjlwsf] nflu pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/g] 5}g .
gu/ kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf M gu/ kl/ifb\sf] ;b:o x'gsf] nflu
b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf k'u]sf] x'g' kg]{5 M
-s_ g]kfnL gful/s ePsf],
-v_ PSsfO{; jif{ pd]/ k"/f ePsf] / k|rlnt sfg"g adf]lhd
dtbftf x'g of]Uotf k'u]sf],
-u_ gu/kflnsfnfO{ a'emfpg' kg]{ ;a} lhG;L jf gubL a'emfO{
;s]sf],
-3_ gu/kflnsf;+u 7]Ssf kf jf rn, crn ;DklQ ;DaGwL
Jojxf/df s'g} lghL :jfy{ gePsf],
-_ ;fj{hlgs ;DklQ lxgfldgf u/]sf] g7x/]sf],
t/ c;'nL ePsf] k|df0f k]z u/]df of] v08 nfu"
x'g] 5}g .
-r_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] eP
To:tf ;hfo e'Qmfg u/]sf] tLg jif{ JotLt ePsf],
-5_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
gu/ kl/ifb\sf] ;b:otf sfod g/xg] M b]xfosf] cj:yfdf gu/ kl/ifb\sf]
;b:otf sfod /xg] 5|}g M
-s_ bkmf &* adf]lhdsf] of]Uotf gePdf,
-v_ cfkm" a;f]af; ul/cfPsf] j8f jf ;f]sf] efu ;DalGwt
gu/ If]qaf6 lemlsPdf jf cGo s'g} ufp ljsf; If]q jf
gu/kflnsfdf uflePdf,
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt, pk;efklt jf ;b:osf]
kbdf lgjf{lrt ePdf jf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:odf dgf]gLt
ePdf,
(38)

-3_
-_

-r_
-5_
-h_
-em_

*)=

*!=

k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgdf


pDd]bjf/ ePdf jf /fli6o ;efsf] ;b:odf dgf]gLt ePdf,
dgfl;a dflkmssf] ;"rgf glbO{ nuftf/ tLgk6s ;Dd
gu/ kl/ifb\sf] a}7sdf cg'kl:yt /x]df,
t/ To:tf] ;b:onfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf
glbO{ lghsf] ;b:otf sfod g/x]sf] ;"rgf lbOg] 5}g .
bkmf && adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
k|rlnt sfg"g adf]lhd e|i6frf/sf] cleof]u jf g}lts
ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]u jf tLg jif{eGbf a9L s}b
;hfo x'g] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPdf,
/flhgfdf lbPdf,
d[To' ePdf .
kl/R5]b #
gu/kflnsf ;DaGwL Joj:yf

gu/kflnsfsf] u7g M -!_ bkmf &@ adf]lhd tf]lsPsf] gu/ If]qdf gu/
kl/ifb\sf] sfo{sfl/0fLsf] ?kdf Ps gu/kflnsf u7g ul/g]5 .
-@_ gu/kflnsfdf b]xfo adf]lhdsf k|dv
' , pkk|dv
' / ;b:ox? /xg]
5g\M
-s_ gu/ If]qleqsf k|rlnt sfg"g adf]lhd dtbftf x'g
of]Uotf k'us
] f g]kfnL gful/sx?n] lgjf{rg u/L k7fPsf
Pshgf k|d'v / Pshgf pkk|d'v,
-v_ gu/ If]qsf] k|To]s j8fsf k|rlnt sfg"g adf]lhd dtbftf
x'g of]Uotf k'us
] f g]kfnL gful/sx?n] cfcf_gf] j8faf6
Ps Pshgfsf b/n] lgjf{rg u/L k7fPsf j8fWoIfx?,
-u_ bkmf &^ sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf gu/
kl/ifb\sf ;b:ox? dWo]af6 Pshgf dlxnf ;lxt
gu/kflnsff/f dgf]gLt b'Oh
{ gf ;b:ox? .
gu/kflnsf :jzfl;t / ;+ul7t ;+:yf x'g] M -!_ k|To]s gu/kflnsf Ps
cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf :jzfl;t / ;+ul7t ;+:yf x'g]5 .
-@_ gu/kflnsfsf] cf_gf] Pp6f 5'} 5fk x'g]5 .
-#_ gu/kflnsfn] JolQm ;/x rn crn ;DklQ k|fKt ug{, pkef]u ug{
/ a]rlavg ug{ ;Sg]5 .

(39)

*@=

*#=

*$=

*%=

-$_ gu/kflnsfn] JolQm ;/x cf_gf] gfdaf6 gfln; ph'/ ug{ / ;f]
pk/ klg ;f]xL gfdaf6 gfln; ph'/ nfUg ;Sg]5 .
;b:osf] kbfjlw M -!_ gu/kflnsfsf] ;b:osf] kbfjlw kfr jif{sf] x'g5
] .
-@_ gu/kflnsfsf] ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ kbfjlw z'? x'g] ;fnsf]
>fj0f ! ut]bl] v u0fgf ul/g]5 / kfr jif{sf] kbfjlw gj9fO{ k|To]s kfrf}+
jif{sf] cfiff9 d;fGtdf kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmf
adf]lhd ;b:osf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} gof ;b:osf] nflu lgjf{rg ;DkGg
ePdf ;fljssf] ;b:osf] kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 / gjlgjf{lrt
;b:onfO{ g} sfo{ ;+rfng ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-$_ s'g} sf/0fjz lgwf{l/t ;dodf s'g} gu/kflnsfsf] ;b:o kbsf]
lgjf{rg jf dgf]gog ;DkGg x'g g;sL c? ;dodf ;DkGg ePklg lgjf{lrt /
dgf]gLt ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ lgwf{l/t ;dodf lgjf{lrt jf dgf]gLt eP
;/x dfgL kbfjlwsf] u0fgf ul/g]5 .
-%_ s'g} gu/kflnsf ;b:osf] kb s'g} sf/0fjz l/Qm x'g cfPdf afsL
cjlwsf] nflu dfq ;f] l/Qm kbsf] k"lt{ lgjf{lrt ;b:o kbsf] nflu k|rlnt
sfg"g adf]lhd pklgjf{rgf/f / dgf]gLt ;b:o kbsf] nflu dgf]gogf/f
ul/g]5 .
t/
-!_
kb l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{leq pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_
Ps jif{eGbf sd cjlwsf] nflu pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/g] 5}g .
zky u|x0f ug'{ kg]{ M -!_ k|d'vn] lhNnf GofofwLz ;dIf, pkk|d'v / ;b:ox?n]
k|d'v ;dIf / k|d'vsf] cg'kl:yltdf pkk|d'vn] lhNnf GofofwLz ;dIf /
;b:ox?n] pkk|dv
' ;dIf zky u|x0f ug'{ kg]5
{
-@_ pkbkmf -!_ df pNn]v ePb]lv afx]ssf gu/ kl/ifb\sf cGo
;b:ox?n] k|dv
' ;dIf / k|dv
' sf] cg'kl:yltdf pkk|dv
' ;dIf ;ky u|x0f ug'{
kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd zky u|x0f gu/L gu/ kl/ifb\ tyf
gu/kflnsfsf ;b:ox?n] kb u|x0f ug]{ 5}gg\ .
kb Tofu ug{ ;Sg] M -!_ k|dv
' n] pkk|dv
' dfkm{t gu/kflnsf ;dIf / pkk|dv
'
tyf ;b:ox?n] k|dv
' ;dIf /flhgfdf lbO{ kbTofu ug{ ;Sg] 5g\ .
-@_ pkbkmf -!_ df pNn]v ePb]lv afx]s gu/ kl/ifb\sf cGo
;b:ox?n] k|dv
' ;dIf /flhgfdf lbO{ kbTofu ug{ ;Sg] 5g\ .
;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf M gu/kflnsfsf] ;b:odf lgjf{lrt jf dgf]gLt x'g
b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf x'g' kg]{5 M
(40)

-s_
-v_

*^=

g]kfnL gful/s ePsf],


PSsfO{; jif{ pd]/ k"/f ePsf] / k|rlnt sfg"g adf]lhd
dtbftf x'g of]Uotf k'u]sf],
-u_ gu/kflnsfnfO{ a'emfpg' kg]{ ;a} lhG;L jf gubL a'emfO{
;s]sf],
-3_ gu/kflnsf;+u 7]Ssf kf jf rn crn ;DklQ ;DaGwL
Jojxf/df s'g} lghL :jfy{ gePsf],
-_ ;fj{hlgs ;DklQ lxgfldgf u/]sf] g7x/]sf],
t/ c;'nL ePsf] k|df0f k]z u/]df of] v08 nfu"
x'g] 5}g .
-r_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] eP
To:tf] ;hfo e'Qmfg u/]sf] tLgjif{ JotLt ePsf],
-5_ cGo k|rlnt sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
;b:otf sfod g/xg] M b]xfosf] cj:yfdf gu/kflnsfsf] ;b:otf sfod /xg]
5}g M
-s_ bkmf *% adf]lhdsf] of]Uotf gePdf,
-v_ cfkm" a;f]af; ul/cfPsf] j8f jf ;f]sf] efu ;DalGwt
gu/ If]qaf6 lemlsPdf jf cGo s'g} ufp ljsf; If]q jf
gu/ If]qdf uflePdf,
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efklt, pk;efklt jf ;b:osf]
kbdf lgjf{lrt ePdf jf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:odf dgf]gLt
ePdf,
-3_ k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgdf
pDd]bjf/ ePdf jf /fli6o ;efsf] ;b:odf dgf]gLt ePdf,
-_ dgfl;a dflkmssf] ;"rgf glbO{ nuftf/ tLgk6s;Dd
gu/kflnsfsf] a}7sdf cg'kl:yt ePdf,
t/ To:tf] ;b:onfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf
glbO{ glhsf] ;b:otf sfod g/x]sf] ;"rgf lbOg] 5}g .
-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd e|i6frf/sf] cleof]u jf g}lts
ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]u jf tLgjif{eGbf a9L s}b
;hfo x'g] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPdf,
-5_ bkmf *@ adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
-h_ cf_gf] kbaf6 /flhgfdf lbPdf,
-em_ d[To' ePdf .

(41)

*&=

**=

;DklQ ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]{ M ;b:on] bkmf *# adf]lhd zky u|x0f
u/]sf] ldltn] tL;lbgleq cfkm" / cf_gf] Psf3/ ;uf]nsf kl/jf/sf] ;b:osf]
gfddf /x]sf] rn crn ;DklQsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]5
{ .
t/ k|d'v / pkk|d'vn] cfkm" kbaf6 x6]kl5 klg kbaf6 x6]sf] ldltn]
tL;lbgleq To:tf] ;DklQsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]{5 .
gu/kflnsfsf] juL{s/0f M -!_ bkmf *) adf]lhd ul7t gu/kflnsfx?nfO{ >L %
sf] ;/sf/n] hg;+Vof, cfo;|ft] / cGo zx/L ;'ljwfsf] cfwf/df b]xfo adf]lhd
juL{s/0f ug{ ;Sg]5M
-s_ dxfgu/kflnsf,
-v_ pkdxfgu/kflnsf,
-u_ gu/kflnsf .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd juL{st[ b]xfosf gu/kflnsfdf b]xfo
adf]lhdsf] hg;+Vof tyf zx/L ;'ljwf x'g' kg]5
{ M
-s_ dxfgu/kflnsf M sDtLdf tLg nfv hg;+Vof ePsf] /
Go"gtd rfnL; s/f]8 ?k}of jflif{s cfo;|f]t e} ljB't,
vfg]kfgL, ;Grf/sf] ;'ljwf ePsf], gu/sf] k|dv
' ;8s ;fy}
zfvf ;8sx? ;d]t kSsL ePsf], :jf:Yo ;]jf ;DaGwL
ljlzi6 k|s[ltsf] ;]jf pknAw ePsf], cGt/f{li6o v]ns'b
sfo{qmdsf nflu cfjZos k"jf{wf/ ePsf], pRr lzIffsf
nflu ljleGg ljifox?df kof{Kt cj;/ ePsf] / sDtLdf
Pp6f ljZjljBfno :yfkgf x'g'sf ;fy} cGo o:t} kof{Kt
zx/L ;'ljwf ePsf] / pkdxfgu/kflnsf e} ;s]sf] .
-v_ pkdxfgu/kflnsf M sDtLdf Ps nfv hg;+Vof ePsf] /
Go"gtd bz s/f]8 ?k}of jflif{s cfo;|f]t e} ljB't,
vfg]kfgL, ;Grf/sf] ;'ljwf ePsf], gu/sf k|d'v ;8sx?
;d]t kSsL e};s]sf], pRr:t/Lo lzIff tyf :jf:Yo ;]jfsf]
;'ljwf ePsf], /fli6o tyf cGt/f{li6o:t/sf] v]ns'b
sfo{qmdsf nflu ;fdfGo Joj:yf ePsf], ;fj{hlgs
pBfgx? / gu/ ;efu[xsf] Joj:yf ePsf] / cGo To:t}
cfjZos zx/L ;'ljwf x'gs
' f] ;fy} gu/kflnsf e} ;s]sf] .
-u_ gu/kflnsf M sDtLdf aL;xhf/ hg;+Vof / Go"gtd krf;
nfv ?k}of jflif{s cfo ;|f]t tyf ljB't, ;8s, vfg]kfgL,
;Grf/ / cGo To:t} Go"gtd zx/L ;'ljwf ePsf] cw{
zx/L If]q .

(42)

t/ kxf8L / lxdfnL If]qdf ;8s ;'ljwf geP


tfklg sDtLdf bzxhf/ hg;+Vof / Go"gtd kfr nfv
?k}of jflif{s cfo;|f]t eP k'Ug]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; cl3
sfod eO;s]sf gu/kflnsfx?nfO{ o; Joj:yfn] c;/ kfg]{ 5}g .
-$_ s'g} gu/sf] P]ltxfl;s k'/ftflTjs j:t' / snf ;+:s[lt ;+/If0f ug{
>L % sf] ;/sf/n] tf]lsPsf] cfwf/df ;f+:s[lts gu/ ;d]t 3f]if0ff ug{
;Sg]5 .
kl/R5]b $
j}7s / sfo{ k|0ff{nL
*(=

()=

j8f ;ldltsf] a}7s M -!_ j8f ;ldltsf] a}7s sDtLdf dlxgfsf] Psk6s
a:g]5 .
-@_ j8fWoIfn] ldlt, ;do / :yfg tf]sL j8f ;ldltsf] a}7s
af]nfpg]5 .
-#_ j8f ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf j8fWoIfn] ug]5
{ / lghsf]
cg'kl:yltdf a}7sdf pkl:yt j8f ;ldltsf ;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 5fg]sf]
;b:on] j8f ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
-$_ cWoIftf ug]{ JolQm ;lxt tLghgf ;b:osf] ax'dtn] a}7ssf]
lg0f{o x'g ;Sg]5 .
-%_ j8f ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo s'/f j8f ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f
u/] adf]lhd x'g5
] .
gu/ kl/ifbsf] a}7s M -!_ gu/ kl/ifb\sf] a}7s ;fwf/0ftof jif{sf] b'Ok{ 6s
a:g]5 .
-@_ gu/ kl/ifb\sf] a}7s gu/kflnsfsf] k|d'vn] af]nfpg]5 .
-#_ k|To]s jif{ gu/ kl/ifb\sf] a}7s ;fdfGotof >fj0f d;fGt / kf}if
d;fGtleq af]nfpg' kg]{5 .
-$_ gu/ kl/ifb\sf] k|To]s a}7sdf pkl:yt ;b:ox?n] gu/kflnsfsf
;b:ox? afx]s kl/ifb\sf cGo ;b:on] cfkm" dWo]af6 5fg]sf] ;b:on] gu/
kl/ifb\sf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
t/ gu/ kl/ifb\sf] a}7sdf cWoIfsf] 5gf}6 x'ge' Gbf cl3 gu/ kl/ifb\sf
pkl:yt ;b:ox? dWo] pd]/sf] lx;fan] h]i7 ;b:on] ;f] a}7ssf] cWoIftf ug]5
{
.
-%_ gu/kflnsfsf] ;lrjn] gu/ kl/ifb\sf] ;lrjsf] sfd ug]5
{ .
(43)

(!=

(@=

-^_ gu/ kl/ifb\sf] a}7s a:g] ldlt, ;do / :yfgsf] ;"rgf tyf ljifo
;"rL a}7s j:g] lbgeGbf sDtLdf kGw| lbg cufj} gu/kflnsfsf] k|dv
' sf]
lgb]z
{ gdf ;lrjn] gu/ kl/ifb\sf ;a} ;b:ox?nfO{ k7fpg' kg]5
{ .
-&_ gu/ kl/ifb\sf] a}7sdf tTsfn sfod /x]sf] ;b:o ;+Vofsf] krf;
k|ltzt ;b:ox? pkl:yt ePdf a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-*_ u0fk"/s ;+Vofsf] cefjdf gu/ kl/ifb\sf] a}7s a:g g;s]df
;ftlbgsf] ;"rgf lbO{ csf]{ a}7s af]nfpg' kg]{5 . ;f] a}7ssf] u0fk"/s ;+Vof
Ps ltxfO{ x'g]5 . ;f] u0fk"/s ;+Vof klg k"/f x'g g;s]df ;f]sf] ef]lnkN6 k'gM
csf]{ a}7s jf]nfpg' kg]{5 ;f] a}7sdf hlt;'s} ;b:o pkl:yt eP klg a}7s
;+rfng x'g]5 .
-(_ gu/ kl/ifb\sf Ps ltxfO{ ;b:ox?n] s'g} vf; ljifodf 5nkmn ug{
a}7s af]nfO{ kfp egL k|dv
' ;dIf lnlvt cg'/f]w u/]df To;/L cg'/f]w u/]sf]
ldltn] tL;lbgleq gu/ kl/ifb\sf] ljz]if a}7s af]nfpg' kg]5
{ .
-!)_ gu/ kl/ifb\sf] a}7ssf] lg0f{o ;lrjn] k|dfl0ft ug]5
{ .
-!!_ gu/ kl/ifb\sf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
gu/kflnsfsf] a}7s M -!_ gu/kflnsfsf] a}7s sDtLdf dlxgfsf] Psk6s
a:g]5 .
-@_ k|dv
' sf] cfb]z cg';f/ ;lrjn] gu/kflnsfsf] a}7s af]nfpg]5 .
t/ tLg dlxgf;Dd klg k|d'vn] a}7s af]nfpg] cfb]z glbPdf Ps
ltxfO{ ;b:ox?sf] lnlvt cg'/f]wdf ;lrjn] gu/kflnsfsf] a}7s af]nfpg]5 .
-#_ gu/kflnsfsf] a}7ssf] cWoIftf k|dv
' n] ug]5
{ / lghsf]
cg'kl:yltdf pkk|d'vn] / pkk|d'v klg cg'kl:yt ePdf a}7sdf pkl:yt
;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 5fg]sf] ;b:on] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
-$_ gu/kflnsfsf] a}7sdf tTsfn sfod /x]sf] ;b:o ;+Vofsf] krf;
k|ltzt ;b:ox? pkl:yt ePdf a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-%_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DalGwt Onfsf ;b:onfO{ gu/kflnsfsf]
a}7sdf efu lngsf] nflu cfdGq0f ug'{ kg]5
{ .
-^_ gu/kflnsfsf] a}7ssf] lg0f{o ;lrjn] k|dfl0ft ug]{5 .
-&_ gu/kflnsfsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
a}7ssf] lg0f{o M -!_ o; P]gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s gu/ kl/ifb\ /
gu/kflnsfsf] a}7ssf] lg0f{o pkl:yt ;b:ox?sf] ax'dtsf] cfwf/df ul/g]5 .
t/ bkmf ($ sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ / -u_ adf]lhdsf] k|:tfj
;DaGwdf lg0f{o ubf{ ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] ax'dtsf] cfjZostf x'g5
] .
(44)

(#=

-@_ gu/ kl/ifb\ / gu/kflnsfsf] a}7sdf dt a/fa/ ePdf a}7ssf]


cWoIftf ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .
j8f ;ldltsf] sfd st{Jo / clwsf/ M gu/kflnsf cGtu{tsf] k|To]s j8f
;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ j8fleqsf] hg;+Vof, 3/, hUuf, kf6L, kf}jf, wd{zfnf, d7,
dlGb/, u'Daf, dl:hb, b]j:yn, db/;f, klt{ hUuf, kf]v/L,
tnfp, Ogf/, s'jf, wf/f, 9'w] f/f cflbsf] nut /fVg tyf
;+/If0f ug{ gu/kflnsfnfO{ ;xof]u ug]{ .
-v_ j8fleqsf] af6f], ;8s, k'n, 9n, kf]v/L, tnfp, Ogf/,
s'jf, 9']wf/f, wf/f, axfn, d7, dlGb/, u'Daf cflb ;kmf
;'U3/ /fVg] .
-u_ j8fleqsf] kmf]x/ d}nf, ;8]un]sf j:t'x? _ofSg] tyf rf]s
/ uNnL ;kmf /fVg] tyf ;/;kmfOsf] lgldQ j8faf;Lx?nfO{
clek|l] /t ug]{ k|aGw ug]{ .
-3_ j8fleqsf] gx/, s'nf], k}gL cflbsf] x]/larf/ ug]{ .
-_ j8fleqsf] klt{ hUuf / 8f8f, eL/, kfvf clfbdf j[Iff/f]k0f
ug{ / jftfj/0f ;+/If0fdf ;xof]u k'ofpg] .
-r_ j8fdf :jf:Yo s]Gb|, :jf:Yo rf}sL cflbsf] Joj:yfkgdf
;xof]u k'ofpg] .
-5_ j8fdf ljBfno tyf k':tsfnosf] :yfkgf / ;+rfngdf
;xof]u k'ofpg] .
-h_ 5f8f eO{ lx+8]sf rf}kfofx? kqmfp u/L ;DalGwt lgsfodf
a'emfpg] .
-em_ j8fleqsf] uNnL tyf ;8sdf lah'nL aQLsf] k|jGw ug]{ .
-`_ j8f ;ldltsf] cfo / Joosf] lx;fa tyf cGo sfuhftx?
;'/lIft /fVg] .
-6_
j8fleq ;'ky d"Nodf vfBfGg tyf cGo cfjZos j:t'sf]
laqmLsf] nflu gu/kflnsfnfO{ ;xof]u k'ofpg] .
-7_
v]ns"b ljsf;sf] nflu v]ns"bsf ;dfgx? ljt/0f ug]{ /
efiff ;+:s[ltsf] ljsf;sf] nflu snf, gf6s tyf ;f+:s[lts
sfo{qmdx?sf] cfof]hgf ug{ ;xof]u ug]{ .
-8_ j8fdf czQm la/fdL ePsf] a]jfl/; jf c;xfo JolQmnfO{
glhssf] c:ktfn jf :jf:Yo s]Gb|df k'ofO{ cf}ifwf]krf/
u/fpg] .
(45)

-9_

($=

j8fdf s'g} c;xfo jf j]jfl/; JolQmsf] d[To' ePdf lghsf]


bfx ;+:sf/sf] Joj:yf ldnfpg] .
-0f_ j8fsf afnaflnsfx?nfO{ la=l;=lh=, kf]lnof]sf] Joj:yf ug]{
tyf ;?jf /f]usf] /f]syfdsf] Joj:yf ug]{ .
-t_
j8faf;Lx?nfO{ JolQmut 36gf btf{ ug{ pTk|l] /t ug]{ .
-y_ gu/af;Lx?sf] r]tgf:t/ psf:g ljleGg lqmofsnfk ug{
;xof]u ug]{ .
-b_
ktL{ hUuf ;+/If0f ug{ ;xof]u ug]{ .
-w_ j8fleqsf k|frLg :df/sx?sf] ;+/If0f ug{ ;xof]u ug]{ .
-g_
j8fleqsf P]ltxfl;s, k'/ftflTjs, ;f+:s[lts tyf wfld{s
dxTjsf dlGb/x?sf] ;+/If0f ug{ ;xof]u ug]{ .
-k_
df}lnstf emlNsg] ;f+:s[lts gfrufg tyf ehg ;d]tnfO{
lg/Gt/tf lbg gu/kflnsfnfO{ ;xof]u ug]{ .
-km_ j8fleqsf lk5l8Psf hghflt, c;xfo, ckf tyf
j]jfl/; JolQmx?sf] ;+/If0f / hLljsf]kfh{g ;DaGwL sfo{df
;xof]u k'ofpg] .
-a_ ;DalGwt gu/kflnsfn] lbPsf] lgb]z
{ g tyf cfb]z
adf]lhdsf] cGo sfd ug]{ .
gu/ kl/ifb\sf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ gu/ kl/ifb\sf] sfd, st{Jo /
clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ gu/kflnsfn] k]z u/]sf] ah]6, of]hgf tyf sfo{qmdx?
kfl/t ug]{ .
-v_ gu/kflnsfn] k|:tfj u/]sf s/, b:t'/, z'Ns cflb nufpg]
tyf p7fpg] ;DaGwL k|:tfj kfl/t ug]{ .
-u_ gu/kflnsfn] k|:tfj u/]sf] C0f lng] jf crn ;DklQ
a]rlavg jf x:tfGt/0f ug]{ ;DaGwL k|:tfj kfl/t ug]{ .
-3_ gu/kflnsfsf] n]vf kl/If0f k|ltj]bgaf6 sfod ePsf
a]?h'dfly 5nkmn u/L k|rlnt sfg"g adf]lhd lgoldt ug{
gldNg] a]?h'sf] xsdf a]?h' km5\of}{6sf] nflu cfjZos
sf/jfxL ug{ gu/kflnsfnfO{ lgb]z
{ g lbg] .
-_ gu/kflnsfn] cf_gf] cfGtl/s ;|ft] af6 Joxf]l/g] u/L k|:tfj
u/]sf] sd{rf/Lsf] b/aGbL, kfl/>lds, eQf tyf cGo
;'ljwfdf cfjZostf cg';f/ :jls[lt lbg] .
(46)

-r_

(%=

(^=

gu/kflnsfsf] k|zf;lgs sfo{x?sf] d"Nofg u/L


gu/kflnsfnfO{ cfjZos lgb]z
{ g lbg] .
-5_ gu/ If]qleq ;+rflnt ljsf; lgdf{0f sfo{x?sf] d"Nofg
u/L cfjZos lgb]z
{ g lbg] .
-h_ gu/kflnsfsf] ljlgod :jLs[t ug]{ .
-em_ tf]lsPsf] cGo sfd ug]{ .
-@_ gu/ kl/ifb\n] gu/ kl/ifb\sf] s'g} Ps ;b:osf] cWoIftfdf lgh
;lxt al9df kfrhgf ;b:ox? /x]sf] Ps n]vf ;ldltsf] u7g ug]{5, o:tf]
;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-#_ gu/ kl/ifb\nfO{ ljleGg ljifodf cfjZos ;Nnfx / ;'emfj lbgsf]
nflu pkbkmf -@_ adf]lhdsf] n]vf ;ldltdf /xg] ;b:ox? afx]s gu/ kl/ifb\sf
cGo ;b:ox?nfO{ tf]lsP adf]lhdsf ljifout ;ldltx?df /xg] u/L gu/
kl/ifb\n] ljleGg ;ldltx? u7g ug{ ;Sg]5 .
-$_ gu/ kl/ifb\sf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ gu/kflnsfn] cfjZos 7fg]df cf_gf]
sfddf ;xof]u k'ofpg ;dfh;]jL, a'l4hLlj, k|fljlws 1fg zLk ePsf tLgb]lv
gf}hgf;Ddsf] Ps ;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ ;Nnfxsf/ ;ldlt ;DaGwL cGo s'/f tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
gu/kflnsfsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ gu/ kl/ifb\sf] lg0f{o / lgb]z
{ gx?
sfof{Gjog ug'{ u/fpg'sf] cltl/Qm gu/kflnsfn] gu/kflnsf If]qdf clgjfo{
?kdf ug'{ kg]{ sfd / st{Jo b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ cy{ ;DaGwL M
-!_
gu/kflnsfsf] jflif{s ah]6, of]hgf / sfo{qmdx?
tof/ u/L gu/ kl/ifb\df k]z ug]{ .
-@_
cfo / Joosf] n]vf / tT;DaGwL cGo sfuhftx?
cBfjlws ?kdf /fVg] .
-#_
:jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL gu/kflnsfsf]
lg0f{o sfof{Gjog ug{ /sd vr{ ug]{ .
-$_ gu/ kl/ifb\n] :jLs[t u/]sf] s/, b:t'/, z'Ns cflb
p7fpg] .
-v_ ef}lts ljsf; ;DaGwL M

(47)

-!_

-u_

gu/kflnsf If]qsf] e"pkof]u gS;f agfO{


cf}Bf]lus, cfjf;Lo, s[lif, dgf]/Ghg :yn cflb If]q
tf]Sg] / sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-@_
gu/kflnsf If]qdf cfjf; of]hgf agfO{ sfof{Gjog
ug],{ u/fpg] .
-#_
gu/kflnsf If]qdf vfg]kfgL / 9n lgsf; ;DaGwL
of]hgf sfof{Gjog ug]{ tyf To;sf] ;+rfng /
dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .
-$_ gu/kflnsf If]qleqsf ljleGg 7fpx?df xl/of]
If]q, pBfg / dgf]/Ghg :ynx?sf] ljsf; ug],{
u/fpg] .
-%_
gu/kflnsf If]qsf ljleGg 7fpx?df ;fj{hlgs
zf}rfnosf] Joj:yf ug],{ u/fpg] .
-^_
gu/kflnsf If]qdf lgdf{0f ul/g] 3/, ejg cflbsf]
gS;f kf; ug],{ u/fpg] .
-&_
;fd'bflos ejg tyf lj>fd u[x agfpg] .
hn;|ft] jftfj/0f / ;/;kmfO{ ;DaGwL M
-!_
-@_
-#_
-$_
-%_
-^_

gu/kflnsf If]qdf /x]sf vf]nfgfnf, s'jf, Ogf/,


kf]v/L, tnfp, 9'w] f/f cflbsf] ;+/If0f u/L
;b'kof]u ug],{ u/fpg] .
gu/kflnsf If]qdf l;+rfO{ of]hgf nfu" ug'{ kg]{
ePdf To;sf] of]hgf agfO{ sfof{Gjog ug]{,
u/fpg] .
gu/kflnsf If]qdf ;Defljt gbL s6fg, af9L tyf
e"Ifo cflbsf] lgoGq0f / /f]syfd ug],{ u/fpg] .
gu/kflnsf If]qdf x'g] hn, jfo' tyf WjgL k|bi' f0f
lgoGq0f u/L jftfj/0f ;+/If0f ug]{ sfo{df ;xof]u
ug],{ u/fpg] .
gu/kflnsf If]qleqsf jg, jg:klt tyf cGo
k|fs[lts ;Dkbfsf] ;+/If0f ug],{ u/fpg] .
gu/kflnsf If]qdf ;/;kmfO{sf] sfo{qmd ;+rfng
ug],{ u/fpg] .

(48)

-&_

-3_

kmf]x/ d}nf ;+sng, 9'jfgL tyf tx nufpg]


;DaGwL sfdsf] ;+rfng / Joj:yfkg ug]{
u/fpg] .
-*_ gu/kflnsf If]qdf ljB't pTkfbg tyf ljt/0f ug],{
u/fpg] .
lzIff tyf v]ns"b ljsf; ;DaGwL M

-!_

-_

-r_

cf_gf] ;|ft] af6 gu/kflnsf If]qdf k"j{ k|fylds


ljBfno :yfkgf, ;+rfng / Joj:yfkg ug]{ tyf
:yfkgf ug{ cg'dlt lbg] .
-@_
gu/kflnsf If]qleq ;+rfng ePsf ljBfnox?sf]
;+rfng / Joj:yfkgdf ;xof]u k'ofpg] / To:tf
ljBfnox?sf] :yfkgf / vf/]hLsf] l;kmfl/; ug]{ .
-#_
gu/kflnsf If]qleq dft[ efiffdf k|fylds txsf]
lzIff pknAw u/fpg ;xof]u ug]{ .
-$_ cfly{s b[li6n] cToGt lk5l8Psf pTkLl8t
hghfltx?sf 5fq5fqfx?nfO{ 5fqj[lQ lbg] Joj:yf
ldnfpg] .
-%_
gu/kflnsf :t/Lo k|f9} lzIff tyf cgf}krfl/s
lzIff ;DaGwL sfo{qmd tof/ u/L sfof{Gjog ug]{,
u/fpg] .
-^_
gu/kflnsf If]qdf k':tsfno tyf jfrgfnosf]
:yfkgf, ;+rfng tyf Joj:yfkg ug]{ u/fpg] .
-&_
v]ns"b ljsf; sfo{qmdx? agfO{ sfof{Gjog ug]{,
u/fpg] .
-*_ gu/kflnsf :t/Lo v]ns"b ljsf; ;ldlt u7g u/L
v]ns"bsf] ljsf; ug],{ u/fpg] .
;+:s[lt ;DaGwL M
-!_
gu/kflnsf If]qleqsf ;f+:s[lts tyf wfld{s
dxTjsf :yfgx?sf] nut tof/ u/L ltgLx?sf]
dd{t ;Def/ u/L ;+/If0f / ;Da4{g ug],{ u/fpg] .
-@_
gu/kflnsf If]qleqsf k'/ftfTjLs j:t', efiff, wd{,
snf / ;+:s[ltsf] ;+/If0f, ;Da4{g Pj+ k|of]u ug],{
u/fpg] .
lgdf{0f tyf oftfoft ;DaGwL M
(49)

-!_

-5_

gu/kflnsf If]qleq >L % sf] ;/sf/sf] lhDdfdf


/x]sf] ;8s afx]s cfjZos kg]{ sRrL, kSsL
;8s, k'n, sne6{x?sf] of]hgf agfO{ lgdf{0f tyf
dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .
-@_
gu/kflnsf If]qleq a;kfs{, l/S;f, 6ff, 6s
cflbsf] kfls{ Joj:yf ug],{ u/fpg] .
-#_
gu/kflnsfsf] oftfoft cfjZostfnfO{ ljrf/ u/L
7]nf, l/S;f, 6ff cflbsf] clwstd xb\ tf]Sg] /
ltgLx?nfO{ btf{ u/L gDa/ lbg] .
:jf:Yo ;]jf ;DaGwL M
-!_

-h_

-em_

gu/:t/Lo c:ktfn, cfo'jl{] bs cf}ifwfno / :jf:Yo


s]Gb|x?sf] ;+rfng / Joj:yfkg ug],{ u/fpg] .
-@_
gu/kflnsf If]qleq :jf:Yo rf}sL tyf pk:jf:Yo
rf}sLx? vf]Ng], ;+rfng / Joj:yfkg ug]{,
u/fpg] .
-#_
kl/jf/ lgof]hg, dft[lzz' sNof0f, lj:tfl/t vf]k,
kf]if0f, hg;+Vof lzIff / hg:jf:Yo ;DaGwL
sfo{qmdx?sf] th'{df / sfof{Gjog ug]{, u/fpg] .
-$_ dxfdf/L tyf ;+qmfds /f]usf] /f]syfdsf] Joj:yf
ug],{ u/fpg] .
-%_
gu/kflnsf If]qdf hg:jf:Yosf] nflu xflgsf/s
lrh j:t'sf] ;fj{hlgs k|of]udf /f]s nufpg] jf
x6fpg] .
-^_
hg:jf:Yodf k|lts"n c;/ kg]{ lsl;dsf pkef]Uo
j:t'sf] a]rlavg / pkef]udf /f]s nufpg] .
;dfh sNof0f ;DaGwL M
-!_
j]jfl/; d[ts JolQmsf] bfx ;+:sf/sf] Joj:yf ug],{
6'x/' f, c;xfo tyf cgfyx?sf] nflu cgfyfnosf]
Joj:yf ug],{ u/fpg] .
-@_
dlxnf tyf afnaflnsfsf] lxt / sNof0f ;DaGwL
sfo{qmd ;+rfng ug]{ tyf cg}lts k]zf Jofkf/
lgoGq0f ;DaGwL sfo{ ug],{ u/fpg] .
pBf]u tyf ko{6g ;DaGwL M

(50)

-!_
-@_
-`_

gu/kflnsf If]qdf 3/]n,' ;fgf tyf demf}nf


pBf]usf] k|j4{gdf pTk|/] ssf] sfd ug],{ u/fpg] .
gu/kflnsf If]qleqsf] k|fs[lts, ;f+:s[lts tyf
ko{6sLo ;Dkbfsf] ;+/If0f, ;Da4{g, lj:tf/ /
;b'kof]u ug],{ u/fpg] .

ljljw M
-!_
-@_
-#_
-$_
-%_
-^_
-&_
-*_
-(_
-!)_
-!!_
-!@_
-!#_
-!$_
-!%_

gu/kflnsf If]qsf] ;8ssf] bfof afof / cGo


cfjZos 7fpdf j[Iff/f]k0f ug]{ .
sfGhL xfp;, kz' jwzfnf /fVg] :yfgsf] lgwf{/0f
/ Joj:yfkg ug]{ .
gu/kflnsf If]qsf] P]nfgL tyf ;/sf/L klt{
hUufx?sf] ;+/If0f ug]{ .
d;fg 3f6sf] lgwf{/0f / Joj:yfkg ug]{ .
Jofkf/ tyf jfl0fHosf] ljsf;sf] nflu sfd ug]{ .
gu/kflnsfsf] ljlgod th'd{ f u/L gu/ kl/ifb\df
k]z ug]{ .
b}jL k|sf]k lgoGq0f ug]{ ;DaGwdf cfjZos sfd
ug]{ .
gu/kflnsf If]qleqsf] hg;+Vof tyf 3/ hUufsf]
nut /fVg] .
k|rlnt sfg"g adf]lhd hGd, d[To' tyf cGo
JolQmut 36gf btf{ ug]{ .
gu/kflnsf If]qleqsf c;xfo, cgfy / ckf
jfnjflnsfx?sf] nut /fVg] / ltgLx?nfO{ pko'Qm
7fpdf /fVg] Joj:yf ug]{ .
ax'nf tyf 5f8f s's/' df/L ;fj{hlgs lxtsf]
;'/Iff ug]{ / d/]sf kz'kI+ fL uf8\g] 7fp tf]Sg] .
vt/f pTkGg ug]{ ?v sf6\g nufpg], 3/ kvf{n
cflb eTsfpg nufpg] .
gu/kflnsf If]qsf] 3/sf] Jns gDa/ cBfjlws
/fVg] .
kz' awzfnfsf] k|jGw ug]{ .
5f8f kz' kqmfp u/L lnnfd ug]{ .
(51)

-!^_
-!&_
-!*_
-!(_
-@)_

uNnL tyf ;8sdf aQLsf] Joj:yf ug]{ .


gu/kflnsf If]qdf l;g]df xn vf]Ng :jLs[lt lbg] .
xf6, ahf/, d]nf cflbsf] k|aGw ug],{ u/fpg] .
af?0f oGqsf] ;+rfng / Joj:yfkg ug],{ u/fpg] .
s'g} ljlzi6 JolQmnfO{ gu/sf] ;Ddfgfy{ ljlzi6
JolQmsf] ?kdf ;Ddfg k|bfg ug]{ .
-@!_ gu/kflnsf If]qsf] ljsf; ;DaGwL cGo sfdx?
ug],{ u/fpg] .
-@@_ ;xsfl/tfsf] ljsf;sf] nflu ;xof]u k'ofpg] .
-@#_ ;lrjsf] sfo{sf] d"Nofg u/L l;kmfl/z ;lxt
clVtof/jfnf ;dIf k7fpg] .
-@$_ gu/kflnsfnfO{ cfo cfh{g x'g] ;xsf/L, cf}Bf]lus
tyf Joj;flos sfo{qmd lghL If]qsf] ;d]t
nufgLdf ;+rfng ug{ k|fT] ;flxt ug],{ u/fpg] .
-@%_ ;xsfl/tfdf cfwfl/t ljljw sfo{qmdx? th'd{ f u/L
;+rfng ug],{ u/fpg] .
-@^_ k|rlnt sfg"g adf]lhd tf]lsPsf cGo sfdx?
ug]{ .
-@_ gu/kflnsfn] pkbkmf -!_ adf]lhdsf sfd, st{Josf] cltl/Qm
gu/kflnsf If]qdf b]xfo adf]lhdsf P]lR5s sfdx? ;d]t ug{ ;Sg]5M
-s_ gu/kflnsf If]qleq :t/o'Qm ljBfno lzIff pknAw
u/fpg cfjZos Joj:yf ldnfpg] .
-v_ gu/kflnsf If]qaf6 lg/If/tf lgd"n
{ kfg{ ;fIf/tf
sfo{qmdx? ;+rfng ug]{ .
-u_ gu/kflnsf If]qsf ljleGg 7fpx?df k':tsfno tyf
jfrgfnox? :yfkgf u/L ;+rfng ug]{ .
-3_ gu/kflnsf If]qleq cJojl:yt a;f]af; lgoGq0f ug]{ .
-_ lgb]{lzt hUuf ljsf;, e"pkof]u h:tf sfo{x?sf]
dfWodaf6 gu/sf] agfj6 tyf ljsf;nfO{ Jojl:yt
t'Nofpg] .
-r_ a[4 tyf cgfy cf>dx?sf] Joj:yf ug]{ .
-5_ ljB't cfk"lt{ / ;+rf/ ;'ljwfsf] Joj:yf ldnfpg] .
(52)

-h_

(&=

gu/kflnsfdf dgf]/Ghg :yn, s[8f:yn, ;+ux| fno,


lrl8ofvfgf, kfs{ cflbsf] Joj:yf ldnfpg] .
-em_ a]/f]huf/L sd ug{ a]/f]huf/x?sf] tYof+s ;+sng u/L
/f]huf/d"ns sfo{qmdx? ;+rfng ug]{ .
-`_ gbL k|bi' f0f lgoGq0f ug{ sfo{qmdx? ;+rfng ug]{ .
-6_
gu/kflnsf If]qdf PDa'nG] ; ;]jf pknAw u/fpg] .
-7_
gu/kflnsf If]qdf ;j jfxgsf] Joj:yf ldnfpg] .
-8_ b}jL k|sf]kaf6 x'g] wghgsf] IftL sd ug{ lg/f]wfTds tyf
p4f/sf sfo{x? ug]{ .
-#_ gu/kflnsf If]qdf ug'{ kg]{ ljsf; lgdf{0f sfo{sf] nflu pkef]Qmf
;d"x tyf cGo u}/ ;/sf/L ;+:yfx?nfO{ k|fT] ;flxt u/L oyf;Dej To:tf ;d"x
jf ;+:yfx? dfkm{t ug'{ u/fpg' kg]5
{ .
-$_ gu/kflnsfn] of] P]g tyf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod tyf
ljlgod adf]lhd cfkm"nfO{ k|fKt ePsf] clwsf/sf] k|of]u ug]{5 .
k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
-s_ gu/ kl/ifb\ / gu/kflnsfsf] a}7s af]nfpg] .
-v_ gu/ kl/ifb\ / gu/kflnsfsf] a}7sdf cfjZos k|:tfj /
sfuhft k]z ug],{ u/fpg] .
-u_ gu/kflnsfsf] cfDbfgL, vr{sf] lx;fa / cGo sfuhkqx?
;'/lIft ;fy /fVg], /fVg nufpg] .
-3_ gu/kflnsfsf] lg0f{o sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-_ gu/kflnsfsf] b}lgs k|zf;gsf] /]vb]v / lgoGq0f ug],{
u/fpg] .
-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd cfjZos l;kmfl/z ug]{ .
-5_ gu/kflnsfsf] rn crn ;DdlQ x]/ljrf/ tyf dd{t
;Def/ ug],{ u/fpg] .
-h_ gu/kflnsfsf] ah]6 / of]hgf th'd{ f ug]{ ;DaGwdf
cfjZos Joj:yf ldnfpg] .
-em_ pkk|dv
' / ;b:ox?nfO{ ljifout sfo{ ljefhg ug]{ tyf
pkk|d'v, ;b:o tyf ;lrjnfO{ sfh v6fpg] .

(53)

-`_

(*=

((=

;ftlbgeGbf a9L ;do gu/kflnsfdf pkl:yt x'g g;Sg]


ePdf pkk|d'vnfO{ sfo{ef/ lbg] / pkk|d'v klg gePdf
pd]/sf] cfwf/df h]i7 ;b:o jf cGo s'g} ;b:onfO{
sfo{ef/ lbg] .
-6_
j8f ;b:ox?sf] sfdsf] af8kmf8 ug]{ .
-7_
tf]lsPsf] cGo sfdx? ug]{ .
-@_ k|dv
' n] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf] If]q
5f]8\g x'b}g .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] nflu dgfl;a sf/0f xf], xf]Og eGg] k|Zg
p7]df gu/kflnsfn] lg0f{o ug]5
{ .
pkk|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ pkk|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/
b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ k|d'vsf] cg'kl:yltdf sfo{afxs eO{ sfd ug]{ .
-v_ tf]lsPsf] cGo sfdx? ug]{ .
-#_ pkk|dv
' n] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf]
If]q 5f]8\g x'b}g .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] nflu dgfl;a sf/0f xf], xf]Og eGg] k|Zg
p7]df gu/kflnsfn] lg0f{o ug]5
{ .
;b:o / j8f ;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ ;b:osf] sfd, st{Jo /
clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ cf_gf] j8fsf] ljsf; lgdf{0fsf] of]hgf tof/ u/L
gu/kflnsfdf k]z ug]{ .
-v_ ljsf; lgdf{0fsf] sfo{ af/] 5nkmn u/L pkef]Qm ;d"x /
u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 ;DefJo cfof]hgf gu/kflnsfdf
k7fpg] k|aGw ug]{ .
-u_ j8f ;DaGwL ljj/0f dfu ePdf gu/kflnsfdf k]z ug]{ .
-3_ pkef]Qmf ;d"x / cGo u}/ ;/sf/L ;+:yfnfO{ cfof]hgf
5gf}6 / cfof]hgf th'd{ f ug{ ;xof]u ug]{ .
-_ k|rlnt sfg"g adf]lhd cfjZos l;kmfl/z ug]{ .
-r_ cfk"lt{ Joj:yf ldnfpg ;xof]u ug]{ .
-5_ ;ftlbgeGbf a9L ;do j8f ;ldltdf pkl:yt x'g g;Sg]
ePdf P]gsf] bkmf &% sf] v08 -v_ / -u_ adf]lhdsf
(54)

;b:ox? dWo] pd]/sf cfwf/df h]i7 ;b:onfO{ sfo{ef/


lbg] .
-h_ tf]lsPsf cGo sfdx? ug]{ .
-@_ ;b:on] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf] If]q
5f]8\g x'b}g .
-#_ pkbkmf -@_ sf] k|of]hgsf] nflu dgfl;a sf/0f xf], xf]Og eGg] k|Zg
p7]df gu/kflnsfn] lg0f{o ug]5
{ .
-$_ j8f ;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5M
-s_ j8fleqsf] hg;+Vof, 3/ hUuf, kf6L kf}jf, wd{zfnf, d7
dlGb/, dl:hb, u'Djf, b]j:yn, db/;f, ktL{ hUuf, kf]v/L
tnfpm, Ogf/, s'jf, wf/f, 9']wf/f cflb wfld{s tyf cGo
k|fs[lts Pj+ ;f+:s[lts dxTjsf ;fj{hlgs rLh, j:t' /
:yfgsf] ;|ft] gS;f tof/ ug]{ sfddf j8f ;ldltnfO{
;xof]u ug],{
-v_ j8f ;ldltsf] jflif{s sfo{qmd / sfo{of]hgf agfpg /
tof/ ePsf sfo{qmd / sfo{of]hgf nfu" ug{ j8f
;ldltnfO{ ;xof]u ug],{
-u_ j8fleq dfkb08 cg';f/ lgdf{0f ;DaGwL sfd eP gePsf]
;DaGwdf j8f ;ldltdf hfgsf/L lbg],
-3_ j8fleq 7]Ssf jf pkef]Qmf ;ldlt jf cdfgtaf6
;Grflnt ljsf; lgdf{0f ;DaGwL sfdsf] /]vb]v tyf
cg'udg u/L j8f ;ldltdf hfgsf/L lbg],
-_ gu/ kl/ifb\n] cg'df]bg u/] adf]lhd gu/kflnsfn] nufPsf]
s/, b:t'/, z'Ns, dx;"n, ;]jf z'Ns c;"n pk/ ug]{
sfddf ;xof]u ug],{
-r_ j8fleqsf ;fj{hlgs dxTjsf :ynx? ;/;kmfO{ ug{ /
;fj{hlgs ;8s, rf]s, uNnL ;kmf ug]{ sfddf j8f
;ldltnfO{ ;xof]u k'ofpg],
-5_ 5f8f rf}kfof Pj+ /]jLh /f]u / cGo o:t} ;+qmfds /f]u
lgoGq0f ug{ j8f ;ldltnfO{ ;xof]u k'ofpg] /,
-h_ tf]lsP adf]lhd cGo sfo{x? ug]{ .
!))= ;lrjsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M ;lrjsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M

(55)

-s_
-v_
-u_
-3_
-_
-r_
-5_
-h_
-em_
-`_
-6_
-7_
-8_
-9_
-0f_

k|dv
' sf] lgb]z
{ gdf gu/kflnsfsf] ;Dk"0f{ k|zf;lgs
sfdsf/jfxL ug]{ .
k|d'vsf] lgb]{zgdf :jLs[t gu/ ljsf; sfo{qmdsf]
sfof{Gjog ug]{ .
gu/kflnsf cGtu{t lgdf{0f x'g] vr{sf] lx;fa /fvL ;f]
lgdf{0fsf] lx;fa km/kmf/s ug{ k]z ug]{ .
pkef]Qmf ;d"x, u}/ ;/sf/L ;+:yf jf cGo lgsfoaf6
;DkGg cfof]hgfsf] clen]v b'?:t /fVg] .
gu/kflnsfsf] cfo / Joosf] lx;fa /fVg] .
gu/kflnsfsf] :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL lg0f{o
sfof{Gjog ug{sf] nflu vr{ ug]{ .
gu/kflnsfsf] lx;fasf] n]vfk/LIf0f u/fpg], a]?h' km5\of}{6
u/fpg] / a]?h' /sd sfg"g adf]lhd c;"n pk/ ug],{
u/fpg] .
gu/kflnsfsf] rn crn ;DklQsf] lhG;L nut /fVg] /
;+/If0f ug]{ .
>L % sf] ;/sf/af6 v6L cfPsf / gu/kflnsfsf ;Dk"0f{
sd{rf/Lx?sf] /]vb]v / lgoGq0f ug]{ .
gu/kflnsfsf] a}7sdf pkl:yt x'g] / cfjZos k/]sf] sfd
ug],{ u/fpg] .
gu/kflnsfdf bfo/ ePsf d'2fsf] ldl;n lhDdf lng]
;DaGwdf cfjZos Joj:yf ldnfpg] .
hGd, d[To' tyf cGo JolQmut 36gf btf{ u/L gu/kflnsf
If]qleqsf] hg;+Vofsf] nut b'?:t /fVg] jf /fVg nufpg] .
gu/ kl/ifb\ / gu/kflnsfsf] a}7sdf pkl:yt eO{ lg0f{osf]
dfOGo"l6 ug]{, lg0f{o k'l:tsf lhDdf lng] / lg0f{o k|dfl0ft
ug]{ .
gu/kflnsf cGtu{tsf sd{rf/Lx?sf] k|zf;lgs lgoGq0f
ug]{ .
k|rlnt sfg"g adf]lhd tf]lsPsf cGo sfdx? ug]{ .
kl/R5]b %
gu/kflnsfsf] Goflos clwsf/

(56)

!)!= Goflos clwsf/ M >L % sf] ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L
tf]ss
] f] ldltb]lv gu/kflnsf If]qleqsf] b]xfosf d'2fx?sf] z'? sf/afxL /
lsgf/f ug]{ clwsf/ gu/kflnsfnfO{ x'g5
] M
-s_ hUuftkm{ ;fw ;Ldfgf, ;GwL ;k{g, cfnLw'/, afw k}gL,
s"nf] jf kfgLsf] af8kmf8 tyf af6f] jf lgsf; ldr]sf]
d'2f,
-v_ afnL cd{n d'2f,
-u_ j]7j]u/ ;DaGwL / Hofnf dh'/Lsf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-3_ u/La s+ufnsf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-_ rf}kfof x/fpg] / kfpg]sf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-r_ 3/ agfpg]sf] dxnsf] * g+= / ( g+= cGtu{tsf] d'2f,
-5_ sNof0f wgsf] dxn cGtu{tsf] d'2f,
-h_ gf;f] w/f}6sf] dxnsf] % g+= cGtu{tsf] d'2f afx]s ;f]
dxn cGtu{tsf] cGo d'2f,
-em_ c+za08fsf] dxnsf] !) g+= cGtu{tsf] OHht cfdb
cg';f/ vfg nfpg lbg'kg]{ ljifosf] d'2f,
-`_ kfgL 3f6sf] k|of]u tyf ;fj{hlgs ;DklQsf] ;'/Iff ;DaGwL
d'2f,
-6_
uf]jw afx]s rf}kfofsf] dxn cGtu{tsf] cGo d'2f,
-7_
r/g, 3f;, bfp/f ;DaGwL d'2f,
-8_ csf{sf] 3/leq hah{:tL k;]sf], a;]sf] jf k:g, a:g
vf]hs
] f] d'2f,
-9_
;/sf/L d'2f ;DaGwL P]g, @)$( sf] cg;"rL! /
cg';r
" L@ df pNn]lvt d'2f afx]s >L % sf] ;/sf/n]
gu/kflnsfnfO{ g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L tf]sL
lbPsf cGo d'2f .
!)@= dWo:y ;ldltsf] u7g M -!_ bkmf !)! adf]lhd gu/kflnsfdf bfo/ ePsf
d'2fsf] sf/afxL tyf lsgf/f ug{ gu/kflnsfn] dWo:y ;ldlt u7g ug]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd gu/kflnsfn] dWo:y ;ldlt u7g ubf{ bkmf
!)# adf]lhdsf] dWo:yx?sf] ;"rLdf /x]sf JolQmx? dWo] d'2fsf kIfx?sf]
;xdlt ePsf tLghgf JolQmnfO{ dWo:ydf lgo'lQm ug]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd dWo:yx?sf] ;"rLdf /x]sf JolQmx? dWo]af6
dWo:y lgo'lQm ug{ d'2fsf kIfx?sf] ;xdlt x'g g;s]df d'2fsf kIfx?n] cf
(57)

!)#=

!)$=

!)%=

!)^=
!)&=

cf_gf] tkm{af6 Ps Pshgf dWo:y lgo'lQm u/L To;sf] gfd gu/kflnsfdf lbg'
kg]5
{ . To;/L b'Oh
{ gf dWo:ysf] gfd k|fKt ePkl5 gu/kflnsfn] bkmf !)#
adf]lhdsf] dWo:yx?sf] ;"rLdf /x]sf JolQmx? dWo]af6 csf]{ Pshgf dWo:y
lgo'lQm ug]{5 .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd dWo:ysf] lgo'lQmdf d'2fsf kIfx?sf] ;xdlt
x'g g;s]df jf pkbkmf -#_ adf]lhd d'2fsf kIfx?n] cfcf_gf] tkm{af6 Ps
Pshgf dWo:ysf] gfd gk7fPsf] cj:yfdf gu/kflnsfn] bkmf !)# adf]lhdsf]
dWo:yx?sf] ;"rLdf /x]sf ;Dej eP;Dd ;DalGwt j8fsf tLghgf JolQmnfO{
dWo:y lgo'lQm ug]{5 .
-%_ pkbkmf -@_, -#_ jf -$_ adf]lhd dWo:ydf lgo'lQm ePsf
dWo:yx? dWo]af6 PshgfnfO{ k|d'vn] dWo:y ;ldltsf] cWoIf tf]Sg]5 .
dWo:yx?sf] ;"rL M -!_ o; P]g cGtu{t bfo/ ePsf d'2fsf] z'? sf/afxL /
lsgf/f ug]{ k|of]hgsf nflu gu/kflnsfn] gu/kflnsf u7g x'gf;fy :yfgLo
JolQm, ;fdflhs sfo{stf{, sfg"gljb\ dWo]af6 pko'Qm b]lvPsf JolQmx?sf]
;xdlt lnO{ ltgLx?sf] gfd, y/ / jtg ;d]t v'nfO{ dWo:yx?sf] ;"rL tof/
u/L ;fj{hlgs hfgsf/Lsf] nflu gu/kflnsfsf] sfof{nodf k|sfzg u/L /fVg'
kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd dWo:yx?sf] ;"rL tof/ ubf{ oyf;Dej
gu/kflnsfsf ;a} j8faf6 k|ltlglwTj x'g] u/L ug'{ kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] dWo:yx?sf] ;"rLdf oyf;Dej dlxnf tyf
lk5l8Psf ju{nfO{ ;d]t ;dfj]z ug'{ kg]{5 .
clwsf/If]qsf] k|of]u M -!_ dWo:ysf] clwsf/If]qsf] k|of]u tLghgf dWo:yn]
;fd"lxs ?kn] ug]{5g\ / ax'dtsf] /fo dWo:ysf] lg0f{o dflgg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd dWo:yx?sf] aLrdf ax'dt geO{ cnu cnu
/fo ePdf tL /fox? pNn]v u/L gu/kflnsf ;dIf k]z ul/g]5 / pQm ljifodf
gu/kflnsfn] ;dy{g u/]sf] /fo g} dfGo x'g5
] .
lg0f{o ug]{ k|s[of M -!_ dWo:yn] cfkm" ;dIf k]z ePsf] d'2fdf oyf;Dej
;DalGwt kIfx?sf] aLr jftf{ u/fO{ ldnfkq u/fpg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ldnfkq u/fpg g;s]df To:tf] d'2fdf
dWo:yn] bkmf !)$ adf]lhd cf_gf] clwsf/ k|of]u u/L lg0f{o ug]5
{ .
d'2fsf] nut sf6\g] M bkmf !)% adf]lhd ldnfkq jf lg0f{o ePsf]df ;f]
ldnfkq jf lg0f{odf gu/kflnsfn] cf_gf] 5fk nufO{ cf_gf] clen]vdf /fvL
gu/kflnsfdf bfo/ ePsf] pQm d'2fsf] nut sf ug'{ kg]5
{ .
d'2f ;DaGwL sfo{ k|0ffnL M o; P]g adf]lhd gu/kflnsfaf6 z'? sf/afxL /
lsgf/f x'g] d'2fx? bfo/ ug]{ k|so[ f, To:tf] d'2f ;DaGwL hfra'em tyf
sf/afxLsf] tl/sf, Dofb tfd]n ug]{ ljlw, kIfx? pkl:yt u/fpg] k|s[of, Dofb
(58)

tfl/vsf] Joj:yf, d'2f l5Gg' kg]{ cjlw, ldnfkq jf lg0f{o ubf{sf] sfo{k|0ffnL
tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!)*= k'g/fj]bg ug{ ;Sg] clwsf/ M bkmf !)% sf] pkbkmf -@_ adf]lhd ePsf]
lg0f{odf lrQ ga'g] kIfn] lg0f{o ;'lg kfPsf] jf yfxf kfPsf] ldltn]
k}tL;lbgleq ;DalGwt lhNnf cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .
!)(= lg0f{osf] sfof{Gjog M -!_ gu/kflnsfsf] cf_gf] clwsf/If]q cGtu{tsf d'2f
dfldnfsf] ;DaGwdf ePsf] ldnfkq jf lg0f{o adf]lhd kIfx?n] ltg{ a'emfpg
kg]{ bfloTj k"/f ug{ dGh'/ u/]df gu/kflnsfn] tTsfn ldnfkq jf lg0f{osf]
sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-@_ s'g} kIfn] ldnfkq jf lg0f{o adf]lhd ltg{ a'emfpg kg]{ bfloTj k"/f
gu/]sf] cj:yfdf gu/kflnsfn] To;/L ltg{ a'emfpg kg]{ bfloTjsf] ljj/0f
;lxtsf] nut ;DalGwt dfnkf]t sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd n]vL cfPdf dfnkf]t sfof{non] k|rlnt sfg"g
adf]lhd /Lt k'ofO{ ldnfkq jf lg0f{osf] sfof{Gjog ul/ lbg' kg]{5 .
!!)= d'2f ;g]{ M gu/kflnsf P]g, @)$* adf]lhd ul7t gu/kflnsf ;dIf /x]sf d'2f
jf ph'/L o; P]g adf]lhd ul7t gu/kflnsfdf ;g]5
{ .
kl/R5]b ^
gu/kflnsfsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmof
!!!= gu/kflnsfsf] of]hgfsf] th'd{ f M -!_ k|To]s gu/kflnsfn] gu/kflnsf If]qsf]
ljsf;sf nflu cfjlws / jflif{s ljsf; of]hgf th'd{ f ug'{ kg]5
{ .
-@_ gu/kflnsfn] of]hgf th'd{ f ubf{ gu/sf] ljsf; ;Gt'lnt /
lgof]lht t'Nofpg cfjZostf cg';f/ e"pkof]u, e"Plss/0f / lgb]{lzt hUuf
ljsf; h:tf of]hgf ;+rfng ug'{ kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd of]hgf th'd{ f ubf{ gu/kflnsfn]
cfjZostf cg';f/ jfx\o k/fdz{ ;]jf k|fKt ug{ ;Sg]5 .
-$_ gu/kflnsfn] of]hgfsf] th'd{ f ubf{ b]xfo adf]lhdsf cfof]hgfnfO{
k|fyldstf lbg' kg]{5 M
-s_ pTkfbgd"ns tyf l56f] k|ltkmn k|fKt ug{ ;lsg] .
-v_ gu/sf hgtfsf] hLjg:t/, cfDbfgL / /f]huf/ a9fpg] tyf
k|ToIf nfe x'g] / u/LjL lgjf/0fdf ;xof]u k'ofpg] .
-u_ sd nfut tyf a9L hg;xeflutfdf ;+rfng x'g] .
-3_ :yfgLo ;fwg ;|ft] tyf zLkaf6 ;+rfng x'g] .

(59)

-_

dlxnf Pj+ lk5l8Psf ju{ tyf afnaflnsfnfO{ k|ToIf nfe


x'g] .
-r_ jftfj/0fLo ;+/If0f tyf ;Da4{g ug{ ;3fp k'ofpg] .
-%_ cfufdL jif{ ;+rfng x'g] of]hgfsf] th'd{ f ug{ rfn" jif{df b]xfo
adf]lhd ug'{ kg]{5 M
-s_ k|To]s jif{sf] dfu{ dlxgf;Dddf gu/kflnsfn] >L % sf]
;/sf/, lhHnf ljsf; ;ldlt tyf cGo ;DalGwt
lgsfox?af6 cfufdL cfly{s jif{sf] lgldQ dfu{bz{g tyf
;|ft] ;fwgsf] k"j{ cg'dfg k|fKt ug'{ kg]5
{ . gu/kflnsf
cfkm}n] klg cfufdL cfly{s jif{sf] ;]jf tyf ljsf;
sfo{qmd th'{dfsf] lgldQ ljleGg j8f ;ldltdf cfof]hgf
5gf}6 tyf sfo{qmd th'{df ;DaGwL dfu{bz{g pknAw
u/fpg' kg]5
{ .
-v_ gu/kflnsf If]qsf j8f ;ldltx?, pkef]Qmf ;ldltx? /
u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 cfof]hgfx? dfu u/L ;f]sf] cfwf/df
of]hgf th'd{ f ug'{ kg]5
{ .
-^_ cfjlws of]hgf th'{df ubf{ lgDg ljifo ;dfj]z ug'{ kg]{5 M
-s_ gu/sf] ef}uf]lns, cfly{s Pj+ k|fs[lts ;Dkbfx? /
ltgLx?sf] jt{dfg pkof]u .
-v_ ljleGg If]qdf t'ngfTds nfut nfesf] lx;fjn] pTkfbg
ug{ ;lsg] ;Defjgfx? .
-u_ lk5l8Psf hft hfltx? Pj+ u/LjL ePsf] If]q tyf To;
If]qdf ul/Psf jf ul/g' kg]{ ljleGg ljsf; sfo{x? .
-3_ dlxnf / afnaflnsfsf] nflu cfod"ns / ;Lkd"ns
sfo{x? .
-_ ;DkGg ePsf ljleGg ljifo If]q cGtu{tsf cfof]hgfx?sf]
ljj/0f / ltgLx?sf] ;+rfng tyf ;Def/ ;DaGwL
Joj:yf .
-r_ ljsf;sf ;Defjgfsf cfwf/df ljleGg ljifo If]qut
cNksflng Pj+ bL3{sflng ljsf; sfo{x? .
-5_ :yfgLo afl;Gbfaf6} tof/ ul/g' kg]{ ljleGg ljifo If]qsf
hgzlQm ljsf; ;DaGwL of]hgf .
-&_ jflif{s of]hgf th'd{ f ubf{ lgDg s'/fnfO{ cfwf/ lng' kg]5
{ M

(60)

-s_

/fli6o ljsf; gLlt ;DaGwdf /fli6o of]hgf cfof]u /


lhNnf ljsf; ;ldltaf6 k|fKt lgb]{zgx? .
-v_ cfjlws of]hgfn] kl/nlIft u/]sf ;dli6ut
cfjZostfx? .
-u_ j8f ;ldltaf6 k|fKt ;'emfjx? .
!!@= ;|ft] gS;f tof/ ug]{ M k|To]s gu/kflnsfn] gu/kflnsf If]qsf] ljsf;sf
lgldQ gu/:t/Lo j:t'ut tYof+s ;+sng u/L gu/sf] j:t'l:ylt b]lvg] u/L ;|ft]
gS;f tof/ ug'{ kg]{5 .
!!#= cfof]hgfsf] ;DefJotf cWoog ug'{ kg]{ M gu/kflnsfn] gu/kflnsfsf] of]hgf
sfof{Gjog ug]{ qmddf b]xfo adf]lhdsf s'/fx? ;d]t v'nfO{ cfof]hgfsf]
;DefJotf cWoog ug'{ u/fpg' kg]{5 M
-s_ cfof]hgfsf] nIo,
-v_ cfof]hgfaf6 kmfObf kfpg] hgtfsf] ;+Vof / kmfObfsf]
lsl;d,
-u_ 5gf}6 ug{ nfluPsf] cfof]hgf gof xf] jf cw'/f] xf],
-3_ cfof]hgf ;+rfng gu/L cGo s'g} pkfoaf6 ;d:of
;dfwfg x'G5, x'b}g,
-_ cfof]hgf ;DkGg ubf{ nfUg ;Sg] vr{ tyf ;fdu|Lsf] d"No
tyf nfUg] ;dosf] cg'dfg,
-r_ pkef]Qmfaf6 k|fKt x'g ;Sg] gub, j:t'ut >d / To:t}
cGo of]ubfg,
-5_ pkef]Qmfaf6 p7\g ;Sg] z'Ns jf dd{t ;Def/ vr{,
;+rfng Joj:yf, /
-h_ cGo v'nfpg' kg]{ s'g} s'/f eP ;f] .
!!$= cfof]hgfsf] 5gf}6 M -!_ cfof]hgfsf] 5gf}6 ubf{ bkmf !!@ adf]lhd ;|ft] gS;f
tyf bkmf !!# adf]lhdsf] cfof]hgfsf] ;DefJotf cWoog k|ltj]bgsf] cfwf/df
ug'{ kg]{5 .
-@_ cfof]hgf 5gf}6 ubf{ jftfj/0f ;+/If0f tyf ;Da4{g ug]{ lsl;dn]
cfof]hgfsf] 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-#_ cfof]hgf 5gf}6 ubf{ a9LeGbf a9L :yfgLo afl;Gbfx?sf] ;xeflutf
/ >d k|fKt x'g] cfof]hgfx? 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-$_ gu/kflnsfnfO{ k|fKt x'g] cg'bfgsf] cg'dfg k|fKt ePkl5
k|fyldstfsf] cfwf/df cfof]hgf 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
(61)

-%_ 5gf}6 ePsf cfof]hgfsf] hfgsf/L gu/af;Lx? aLr ;fj{hlgs


u/fpg' kg]5
{ .
!!%= gu/kflnsf, ;/sf/L Pj+ u}/;/sf/L lgsfox? aLr ;dGjo ug]{ M gu/kflnsfn]
gu/kflnsfsf] of]hgf / ;]jf sfo{qmd th'd{ f ubf{ gu/kflnsf If]qdf ljleGg
;]jf / ljsf; sfo{qmdx? sfof{Gjog ug]{ ;/sf/L, u}/ ;/sf/L tyf bft[
;+:yf;+u b]xfosf ljifodf ;dGjo sfod ug'{ kg]5
{ M
-s_ s'g} klg ;]jfsf If]qdf ul/g] nufgLdf gu/kflnsf /
;DalGwt lgsfo aLr bf]xf]/f]kg x6fpg] .
-v_ nufgLstf{x? aLr cfk;df kl/k"/s ;dGjo sfod ug]{ .
-u_ b'j}sf] sfo{ljlwdf pkef]Qmfx?sf] e"ldsf d"Vo ?kn] sfod
ug]{ .
-3_ nufgLaf6 gu/af;Lx?n] clwstd nfe xfl;n ug{ ;Sg]
tl/sf ckgfpg] .
-_ ljleGg sfo{qmd sfof{Gjogsf] ;do tflnsf lgwf{/0f ug]{ .
!!^= gu/:t/Lo of]hgfsf] ;+rfng M -!_ gu/:t/Lo of]hgf b]xfo adf]lhd ;+rfng
x'g]5g\ M
-s_ gu/kflnsfsf] cf_g} ;|ft] af6,
-v_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cg'bfgaf6,
-u_ >L % sf] ;/sf/sf] cg'bfgaf6,
-3_ ljleGg :jb]zL tyf ljb]zL u}/;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6 k|fKt
/sdaf6,
-_ gu/kflnsf If]qleq ljQLo kl/rfngaf6 .
-@_ gu/kflnsfn] cfof]hgf 5gf}6 u/]kl5 ;+rfng tflnsf agfO{
sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-#_ u}/ ;/sf/L ;+:yfaf6 ;+rfng x'g] sfo{qmd gu/kflnsf;+u ;Demf}tf
u/L ;+rfng u/fpg' kg]5
{ .
-$_ lhNnf of]hgfdf ;dfj]z ug]{ cfof]hgfx? gu/kl/ifb\n] kfl/t u/fO{
lhNnf ljsf; ;ldltdf k7fpg' kg]{5 .
-%_ gu/kflnsfn] ;+rfng ug]{ sfo{qmddf u}/ ;/sf/L ;+:yfx?sf]
nufgL ;d]t x'g] cj:yfdf b'O{ ;+:yf aLr ePsf] ;Demf}tf cg';f/ cfof]hgf
;+rfng x'g]5 .
-^_ >L % sf] ;/sf/sf] cg'bfgaf6 ;+rfng x'g] ljz]if cfof]hgf >L %
sf] ;/sf/f/f tf]lsPsf] k|lqmof adf]lhd x'g]5 .
(62)

!!&=

!!*=

!!(=

!@)=

-&_ gu/kflnsf If]qdf /x]sf] gu/ ljsf; ;ldltn] of]hgf th'd{ f ubf{
gu/kflnsfsf] k/fdz{df ug]5
{ .
cfof]hgfsf] sfof{Gjog / Joj:yfkg M -!_ gu/ kl/ifb\af6 :jLs[t cfof]hgfsf]
;+rfng ug{ ;lrjn] cfof]hgf ;+rfng tflnsf tof/ ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] tflnsf cg'?k ;lrjn] ;DalGwt j8f
;ldltsf] ;+of]hsTjsf cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ u/fpg]5 .
t/ gu/:t/df hgtf;+u k|ToIf ;/f]sf/ /fVg] vfnsf cfof]hgfx?
pkef]Qmf ;ldlt dfkm{t ;+rfng ul/g]5g\ .
-#_ pkef]Qmf ;ldltsf ;b:onfO{ cfof]hgf ;+rfngsf] nflu tfnLd
cfjZos kg]{ ePdf ;f]sf] Joj:yf gu/kflnsfn] ug]5
{ .
-$_ pkef]Qmf ;ldltn] To:tf] cfof]hgfaf6 ;]jf k|fKt ug]{ pkef]Qmfaf6
;]jf z'Ns c;'n ug{ ;Sg]5 .
-%_ pkbkmf -$_ adf]lhd k|fKt ;]jf z'Nssf] /sd ;DalGwt
cfof]hgfsf] dd{t ;Def/ / ;+/If0fdf vr{ ug'{ kg]5
{ .
-^_ pkbkmf -$_ / -%_ adf]lhdsf] cfDbfgL vr{sf] ljj/0f pkef]Qmf
;ldltn] cBfjlws u/L gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]5
{ .
cfof]hgfsf] ;dLIff Pj+ d"Nofg M -!_ gu/:t/Lo s'g} klg cfof]hgf ;DkGg eO{
;s]kl5 ;f]sf] k|fljlws hfrkf; Pj+ cfof]hgf d"Nofg u/fpg' kg]{5 .
-@_ gu/kflnsfaf6 ;+rflnt ;a} gu/:t/Lo cfof]hgfsf] q}dfl;s
;dLIff ug'{ kg]5
{ .
-#_ cfof]hgfsf] k|efj d"Nofg / ;dLIff ubf{ ;d]l6g' kg]{ If]q tf]lsP
adf]lhd x'g]5 .
pkef]Qmf ;d"x u7g ug{ ;Sg] M -!_ gu/:t/Lo cfof]hgf sfof{Gjog ubf{
cfof]hgfaf6 k|ToIf nfe kfpg] JolQmx? dWo]af6 gu/kflnsfn] ;DalGwt
lgsfo dfkm{t pkef]Qmf ;d"x u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkef]Qmf ;d"xsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
pkef]Qmf ;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgf ;+rfng ug]{ M -!_ pkef]Qmf
;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:Yffn] cfof]hgf sfof{Gjog / ;+rfng ubf{ gu/kflnsf;+u
;dGjo /fvL ug'{ kg]{5 .
-@_ cfof]hgfsf] nut Oli6d]6 tf]lsP adf]lhd ug'{ kg]{5 .
-#_ pkef]Qmf ;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cf_gf] sf/f]af/sf] lx;fa
lstfa cBfjlws u/L ;f]sf] n]vfk/LIf0f u/fO{ ;DalGwt gu/kflnsfnfO{
a'emfpg' kg]{5 .
(63)

!@!=

u}/ ;/sf/L ;+:yfnfO{ k|fT] ;flxt ug'{ kg]{ M -!_ k|To]s gu/kflnsfsf] If]qleq
gu/ ljsf; sfo{qmdsf] klxrfg, th'{df, ;+rfng, /]vb]v d"Nofg tyf dd{t
;Def/ ug]{ sfo{sf] nflu gu/kflnsfn] u}/ ;/sf/L ;+:yfx?nfO{ k|fT] ;flxt ug'{
kg]{5 .
-@_ u}/;/sf/L ;+:yfaf6 ;+rfng x'g] cfof]hgfx? cf_g} ;|ft] /
gu/kflnsfaf6 k|fKt ;|ft] af6 ;+rfng x'g] 5g\ .
-#_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgf ;DaGwL k"0f{
ljj/0f gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]5
{ .
-$_ gu/kflnsfn] u}/ ;/sf/ ;+:yf dfkm{t of]hgfx? sfof{Gjog /
;+rfng ug{ ;Sg]5 .
!@@= lgb]z
{ g kfng ug'{ kg]{ M gu/kflnsfn] gu/ ljsf; of]hgf th'd{ f / ;+rfng ug]{
;DaGwdf /fli6o of]hgf cfof]u, >L % sf] ;/sf/ / lhNnf ljsf; ;ldltn]
lbPsf] lgb]{zg kfng ug'{ kg]{5 .
!@#= hfrkf; tyf cfof]hgfsf] km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;DkGg ePkl5 tf]lsP
adf]lhd cfof]hgfsf] hfrkf; / km/kmf/s ug'{ u/fpg' kg]5
{ .
-@_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfoaf6 cfof]hgf ;DkGg ePsf] hfgsf/L
gu/kflnsfdf k|fKt ePkl5 k|fljlwsn] k]z u/]sf] sfo{ ;DkGg k|ltj]bg /
d"Nofgsf] cfwf/df gu/kflnsfn] hfrkf; / km/kmf/s ug]5
{ .
-#_ ;DkGg cfof]hgfsf] hfrkf; / km/kmf/ssf] cg'df]bg gu/ kl/ifb\n]
ug]{5 .
!@$= cfof]hgfsf] dd{t ;Def/ / Joj:yfkg M -!_ gu/kflnsfn] ;DkGg u/]sf
cfof]hgfsf] dd{t ;Def/sf] nflu To:tf] cfof]hgfaf6 ;]jf k|fKt ug]{
JolQmx?af6 ;]jf z'Ns ;+sng ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;]jf z'Nsaf6 p7]sf] /sdaf6 cfof]hgfsf]
dd{t ;Def/ / cfjZos Joj:yfkg ug'{ kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhdsf] cfDbfgL vr{sf] cBfjlws ljj/0f
gu/kflnsfn] /fVg' kg]5
{ .
kl/R5]b &
cfly{s Joj:yf
!@%= gu/kflnsfsf] sf]if M -!_ gu/kflnsfsf] cf_gf] 5'} sf]if x'g5
] .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf b]xfosf /sdx? /xg] 5g\M
-s_ >L % sf] ;/sf/af6 k|fKt cg'bfg /sd .
-v_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 k|fKt cg'bfg /sd .
(64)

-u_
-3_

/fhZj af8kmf8af6 k|fKt x'g] /sd .


s'g} JolQm, ;+3, ;+:yfaf6 k|fKt bfg, pkxf/, rGbf, ;xof]u
cflbaf6 k|fKt /sd .
-_ rn crn ;DklQsf] laqmLaf6 k|fKt /sd .
-r_ s/, b:t'/, ;]jf, z'Ns, dx;'n, ef8f, e/f]6 cflbaf6 k|fKt
/sd .
-5_ C0f nufgLaf6 k|fKt /sd .
-h_ ;|f]t kl/rfngaf6 k|fKt x'g] /sd .
-em_ b08 hl/jfgf cflbaf6 k|fKt /sd .
-`_ dfn;fdfg lnnfd laqmLaf6 k|fKt /sd .
-6_
7]Ssf kfaf6 k|fKt /sd .
-7_
e"ld s/sf] tf]lsPsf] k|ltzt /sd .
-8_ ;fk6L /sd / w/f}6L /sd .
-9_
cGo s'g} ;|f]taf6 k|fKt x'g] /sd
-0f_ >L % sf] ;/sf/n] sfo{qmd tf]s]/ lbPsf] /sd .
-#_ gu/kflnsfsf] sf]ifdf hDdf ePsf] s'g} /sd a}s
+ df hDdf ug'{

kg]{5 .
!@^= gu/kflnsfsf] sf]ifsf] /sd vr{ ug]{ tl/sf M -!_ gu/kflnsfsf] sf]ifsf]
;+rfng ;lrj / n]vf k|d'vsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
-@_ k|d'vn] :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL cfly{s ;xfotfdf tf]lsP
adf]lhdsf] /sd vr{ ug{ ;Sg]5 .
-#_ ;lrjn] gu/ kl/ifb\af6 kfl/t ePsf] ah]6sf] cwLgdf /xL
gu/kflnsfsf] lg0f{o sfofGjog ug{ /sd vr{ ug{ ;Sg]5 .
-$_ gu/kflnsfsf] sf]ifsf] /sd vr{ ubf{ gu/ kl/ifb\n] kfl/t u/]sf]
ah]6sf] cwLgdf /xL tf]lsP adf]lhd vr{ ug{ ;Sg]5 .
-%_ gu/kflnsfsf] sf]ifaf6 vr{ u/]sf] /sdsf] kmf6jf/L gu/kflnsfsf]
a}7sdf k]z ug'{ kg]5
{ / gu/kflnsfn] cf_gf] cfo / Joosf] hfgsf/L k|To]s
gu/ kl/ifb\sf] a}7s ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq ;fj{hlgs ?kdf j8f j8fdf
u/fpg' kg]5
{ .
-^_ gu/kflnsfsf] k|zf;lgs vr{ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!@&= lgdf{0f, v/Lb tyf cGo 7]Ssf kf :jLs[ltsf] Joj:yf M -!_ gu/kflnsfn]
lgdf{0f sfo{ u/fpbf b]xfo adf]lhd ug'{ u/fpg' kg]5
{ M
-s_ 7]Ssf kf tyf cGo sf/f]af/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
(65)

-v_

gu/:t/Lo of]hgfsf] lx;fa lstfj ;DalGwt lgsfox?n]


/fVg' kg]{5 .
-@_ gu/kflnsfn] cfkm} jf u}/ ;/sf/L ;+:yf dfkm{t ljsf; lgdf{0fsf
sfo{x? tf]lsP adf]lhd pkef]Qmf ;d"x, 7]Ssf jf cdfgtaf6 u/fpg ;Sg]5 .
-#_ gu/kflnsfaf6 ul/g] 7]Ssf kfsf] lnvtdf ;lrjn] b:tvt
ug]{5 .
!@*= /sdfGt/ M gu/ kl/ifb\af6 :jLs[t jflif{s ah]6sf] zLif{ssf] aL; k|ltztdf
ga9fO{ gu/kflnsfn] /sdfGt/ ug{ ;Sg]5 .
t/ e}k/L cfpg] / cfly{s ;xfotfdf eg] /sdfGt/ x'g] 5}g .
!@(= lnnfd laqmLsf] Joj:yf M gu/ kl/ifb\af6 :jLs[t gLlt cg';f/ gu/kflnsfnfO{
sfd gnfUg] ;/;fdfg jf ;DklQsf] lnnfd jf laqmL ug]{ k|lqmof tf]lsP
adf]lhd x'g]5 .
!#)= gu/kflnsfsf] ah]6 th'd{ f M -!_ k|dv
' sf] lgb]z
{ gdf ;lrjn] cfly{s jif{z?'
x'ge' Gbf cufj} gu/kflnsfsf] cfo / Joosf] ah]6 tof/ u/L :jLs[ltsf nflu
gu/kflnsfdf k]z ug'{ kg]5
{ .
-@_ jflif{s ah]6df ut cfly{s jif{sf] cfo / Joosf] oyfy{ ljj/0f,
rfn" cfly{s jif{sf] :jLs[t ah]6 adf]lhd eO{ ;s]sf] cfDbfgL vr{ / rfn"
cfly{s jif{sf] cGt ;Dddf x'g] ;Defljt cfDbfgL vr{sf] ljj/0f tyf cfufdL
cfly{s jif{sf] of]hgf tyf sfo{qmd / cg'dflgt cfo / Joosf] ljj/0f v'nfpg'
kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd k]z ePsf] ah]6 :jLs[ltsf] lgldQ k|d'vn]
gu/ kl/ifb\ ;dIf k]z ug'{ kg]5
{ .
!#!= ah]6sf] afsL /sd M Ps cfly{s jif{df vr{ x'g g;sL afsL /x]sf] ah]6sf]
/sd rfn" jif{df cw"/f /x]sf cfof]hgf / sfo{qmd ;+rfng ug{sf] nflu cfufdL
cfly{s jif{sf] ah]6df ;dfj]z ug'{ kg]5
{ .
!#@= >]:tf /fVg] M -!_ gu/kflnsfn] gu/kflnsfsf] cfo / Joosf] >]:tf tf]lsP
adf]lhd /fVg' kg]5
{ .
-@_ gu/kflnsfn] gu/ kl/ifb\af6 tf]lsPsf] ;LdfeGbf aflx/ uO{
k|zf;lgs vr{ ug{ kfpg] 5}g .
!##= kfl/>lds / a}7s eQf M -!_ k|d'v / pkk|d'vn] tf]lsP adf]lhd kfl/>lds
kfpg] 5g\ .
-@_ ;b:ox?n] gu/kflnsfsf] a}7sdf efu lnP jfkt gu/ kl/ifb\n]
tf]lslbP adf]lhdsf] a}7s eQf kfpg] 5g\ .

(66)

!#$= gu/kflnsfsf] ;DklQ M -!_ gu/kflnsfsf] If]qleqsf] b]xfosf ;DklQ pk/


gu/kflnsfsf] xs x'g5
] / To:tf] ;DklQsf] /]vb]v, dd{t / ;Def/ tyf k|aGw
gu/kflnsfn] ug'{ kg]5
{ M
-s_ gu/kflnsfsf] sf]ifaf6 ag]sf], v/Lb ePsf] jf >L % sf]
;/sf/ jf s'g} ;+:yf jf JolQmn] lbPsf] ;DklQ .
-v_ s'g} JolQm ljz]ifsf] lghL xs gePsf] / >L % sf] ;/sf/
jf lhNnf ljsf; ;ldltsf] lgoGq0fdf g/x]sf] ;fj{hlgs
9n, gfnf, k'n, kf]v/L, b]jfno, lzjfno, kf6L, kf}jf, 3/,
s'jf, wf/f, O{gf/, uf}r/, kfgL3f6, lgsf;, rf]s, uNnL,
;8s, af6f] / ;8ssf bfof afofsf ?v .
-u_ gu/kflnsfsf] :jfldTjdf ePsf 3/, hUuf, kfs{, pBfg,
a;kfs{ cflb .
-3_ k|rlnt jg ;DaGwL sfg"g jf >L % sf] ;/sf/n] lbPsf]
jg .
-_ k|fs[lts ;Dkbf .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;DklQ gu/kflnsfn] >L % sf] ;/sf/sf]
:jLs[lt ljgf a]rlavg ug{ jf c? s'g} Joxf]/fn] xsef]u 5f8\g kfpg] 5}g .
:jLs[lt lagf a]rlavg u/]df jf xs 5f]8L s;}nfO{ lbPdf h'g;'s} cj:yfdf
klg :jtM jb/ x'g]5 .
!#%= n]vfk/LIf0f M -!_ gu/kflnsfsf] cfo / Joosf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f cfkm}n]
ug]{5 .
-@_ gu/kflnsfsf] cfo / Joosf] clGtd n]vfk/LIf0f n]vf ;ldltsf]
l;kmfl/zdf gu/ kl/ifb\af6 5gf}6 ePsf btf{jfn n]vf k/LIfsaf6 u/fpg'
kg]{5 .
-#_ clGtd n]vfk/LIf0f x'b f tof/ ul/Psf] cfly{s ljj/0f ;lxtsf]
clGtd n]vfk/LIf0f k|ltj]bg k|d'vn] n]vf ;ldltdf k7fpg' kg]{5 .
-$_ k|dv
' af6 k|fKt clGtd n]vfk/LIf0f k|ltj]bg dfly n]vf ;ldltn]
5nkmn u/L cf_gf] /fo ;'emfj ;lxt gu/ kl/ifb\df k|:t't ug'{ kg]5
{ .
-%_ n]vf ;ldltsf] /fo ;'emfj ;lxt k|fKt k|ltj]bgdf n]lvPsf
a]?h'dWo] gu/ kl/ifb\n] lgoldt ug{ ;Sg]5 . gu/ kl/ifb\n] lgoldt ug{ gldNg]
a]?h'sf] ;DaGwdf c;'n km5\of}6{ ug]{ k|of]hgsf nflu k|rlnt sfg"g adf]lhd
cfjZos sf/afxL ug{ gu/kflnsfdf k7fpg]5 . o;/L k|fKt ePsf]df
gu/kflnsfn] ;/sf/L afsL ;/x c;'n pk/ u/fpg' kg]5
{ .
kl/R5]b *
s/ z'Ns, ;]jf z'Ns b:t'/ / ef8f
(67)

!#^=

!#&=

!#*=
!#(=
!$)=
!$!=
!$@=
!$#=
!$$=

dfndf]t tyf 3/ hUuf s/ M -!_ gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleqsf] k|To]s 3/


hUufdf gu/ kl/ifb\af6 kf/Lt eP adf]lhd 3/sf] cfsf/, k|sf/, agf}6 / ;f]
3/n] rr]s
{ f] xftf sDkfp08 ;d]tsf] cfwf/df tf]lsP adf]lhd 3/ hUuf s/
nufpg ;Sg]5 .
-@_ gu/kflnsfn] gu/ If]qleqsf] hUufdf tf]lsP adf]lhd dfnkf]t
tyf e"lds/ nufpg ;Sg]5 .
axfn s/ M -!_ gu/kflnsf If]qleq s'g} 3/, k;n, Uof/]h, uf]bfd, 6x/f, ;]8
-5Kk/_ sf/vfgf, hUuf jf kf]v/L k"/} jf cf+lzs tj/n] axfndf lbPsf]df
gu/kflnsfn] axfn /sddf tf]lsP adf]lhd axfn s/ c;'n ug{ ;Sg]5 .
-@_ gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleq cfkm"n] lgdf{0f, /]vb]v jf ;+rfng
u/]sf] xf6 ahf/, ;fj{hlgs :yn, P]nfgL hUuf jf af6f]sf] 5]pdf yfKg lbPsf
c:yfoL k;nx?df tf]lsP adf]lhd axfn la6f}/L nufpg ;Sg]5 .
t/ ;fj{hlgs cfjfudg / ;/ ;kmfO{df afwf k'Ug] u/L jf :yfoL k;n
lgdf{0f ug{ lbg x'b g} .
Joj;fo ;fwg s/ M gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleq tf]lsPsf] Jofkf/ Joj;fo jf
k]zfdf k"l+ hut nufgL / cfly{s sf/f]af/sf] cfwf/df tf]lsP adf]lhd Joj;fo
s/ nufO{ c;'n ug{ ;Sg]5 .
;jf/L s/ M gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleqsf tf]lsPsf] ;jf/Ldf tf]lsP adf]lhd
;jf/L btf{ tyf jflif{s ;jf/L s/ / cf_gf] If]qdf cfpg] ;a} k|sf/sf] ;jf/Ldf
tf]lsP adf]lhd k6s] ;jf/L s/ nufpg ;Sg]5 .
;DklQ s/ M gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleq tf]lsPsf] b/df PsLs[t ;DklQ s/
nufpg ;Sg]5 .
dgf]/Ghg s/ M gu/kflnsf If]qdf /x]sf] :jLs[t l;g]dfxn, lel8of]xn,
;f+:s[lts k|bz{g xn h:tf dgf]/Ghg ;fwgdf tf]lsP adf]lhd dgf]/Ghg s/
nufpg ;Sg]5 .
Jofj;flos lel8of] s/ M gu/kflnsfn] s'g} JolQm jf ;+:yfn] Jofj;flos
k|of]hgsf nflu k|of]udf NofPsf] lel8of], k|f]h]S6/, s]j'n cflbdf tf]lsP
adf]lhd s/ nufpg ;Sg]5 .
la1fkg s/ M gu/kflnsfn] cf_gf] If]qsf ;8s, rf]s, ;fj{hlgs :yndf
lj1fkg, k|rf/ k|;f/ cflbsf nflu /fVg lbg] ;fOgaf]8,{ Unf]af]8,{ :6n cflbdf
s/ nufpg ;Sg]5 .
kfls{ z'Ns M gu/kflnsfn] cfkm"n] Joj:yf u/]sf] ;jf/L kfs{df tf]lsP
adf]lhd kfls{ z'Ns nufpg ;Sg]5 .

(68)

!$%= ;]jf z'Ns tyf b:t'/ M -!_ s'g} gu/kflnsfn] vfg]kfgL, lah'nL, wf/f,
;fj{hlgs 6]lnkmf]g / To:t} cGo ;'ljwf pknAw u/fP jfkt ;]jf z'Ns nufpg
;Sg]5 .
-@_ gu/kflnsfn] gu/ If]qdf kmf]x/ d}nf Joj:yfkg, ;/;kmfO{, 9n
lgsf; cflb ;'ljwf pknAw u/fP jfkt ;]jf z'Ns nufpg ;Sg]5 .
-#_ gu/kflnsfn] agfPsf jf ;+rfng u/]sf zf}rfno, kfs{, :gfgu[x,
:jLldk'n, Jofofdzfnf, u]i6xfp;, ko{6sLo :yn, xf]i6]n, xf6 ahf/, kz'
awzfnf, zj bfx Joj:yf, wf]jL3f6 / To:t} cGo ;'ljwf pknAw u/fP jfkt
;f] pkef]u ug]{ JolQmaf6 ;]jf z'Ns lng ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -!_, -@_ jf -#_ df pNn]v eP adf]lhdsf ;'ljwfx?
pknAw u/fpg] / ;f] jfkt nfUg] ;]jf z'Ns p7fpg] sfd gu/kflnsfn] >L %
sf] ;/sf/sf] k"j{ :jLs[lt lnO{ lghL If]q dfkm{t jf lghL If]qnfO{ ;d]t ;xefuL
u/fO{ ug{ ;Sg]5 .
-%_ gu/kflnsfn] lgdf{0f u/]sf] ;8s, 9n, k'n, k]6L, rf]s, uNnL,
gfnL, aQL cflb dd{t ;'wf/ ug{ nfUg] vr{ lgwf{/0f u/L ;DalGwt
pkef]Qmfx?af6 jflif{s ?kdf c;'n ug{ ;Sg]5 .
-^_ gu/kflnsfn] s;}sf] crn ;DklQ d"Nofg ubf{ tf]lsP adf]lhdsf]
;]jf z'Ns lng ;Sg]5 .
-&_ gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleq tf]lsPsf] b/df ga9\g] u/L gu/
kl/ifb\af6 kfl/t b/df aS;f}gL tyf l;kmfl/; b:t'/ nufpg ;Sg]5 .
!$^= s/, b:t'/, z'Ns, dx;"n cflb 5'6 M -!_ o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f
n]lvPsf] eP tfklg >L % sf] ;/sf/, j}b]lzs s'6g}lts lgof]u jf Ph]G;L tyf
nfesf] p2]Zo g/fvL ;+rfng x'g] ;+3 ;+:yfnfO{ gu/kflnsfn] ;]jf pknAw
u/fP jfkt nfUg] ;]jf z'Ns afx]s cGo s/, b:t'/, z'Ns dx;'n nufpg
kfpg] 5}g .
t/ To:tf] 5"6 >L % sf] ;/sf/sf] k"0f{ jf cf+lzs :jfldTj ePsf]
;+:yfg jf ;+3 ;+:yfsf] Jofkfl/s sf/f]af/nfO{ k|fKt x'g] 5}g .
-@_ ljb]zL C0f jf ;xfotfaf6 ;+rflnt kl/of]hgfsf nflu >L % sf]
;/sf/ jf s'g} ljsf; ;ldltn] k}7f/L u/]sf] dfn ;fdfgdf gu/kflnsfn] s'g}
s/, b:t'/, z'Ns, dx;'n nufpg kfpg] 5}g .
!$&= P]g, lgod ljkl/t s/, b:t'/, z'Ns jf dx;'n lng gkfpg] M gu/kflnsfn] of]
P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgodx? ljk/Lt s'g} klg k|sf/sf] s/, b:t'/,
z'Ns jf dx;'n p7fpg kfpg] 5}g / p7fPdf >L % sf] ;/sf/n] ;f] sfo{nfO{
/f]Sg / To;/L p7fPsf] s/, b:t'/, z'Ns jf dx;'nsf] /sd ;DalGwt
JolQmnfO{ lkmtf{ a'emfpg] cfb]z lbg ;Sg]5 .

(69)

!$*= C0f lng ;Sg] M gu/kflnsfn] gu/ kl/ifb\af6 :jLs[t gLlt cg';f/ cf_gf] xs
ef]usf] ;DklQ lwtf] /fvL jf g/fvL jf >L % sf] ;/sf/sf] hdfgLdf a}s
+ jf
cGo s'g} ;+3 ;+:yfaf6 C0f ;fk6L lng ;Sg]5 .
kl/R5]b (
ejg lgdf{0f ;DaGwL Joj:yf
!$(= cg'dlt glnO{ ejg lgdf{0f ug{ gx'g] M gu/kflnsf If]qdf k|dv
' af6 ejg
lgdf{0f ug]{ cg'dlt glnO{ s;}n] klg ejg lgdf{0f ug{ x'b g} .
:ki6Ls/0f M o; kl/R5]bdf ejg lgdf{0f eGgfn] gof ejg agfpg],
k'/fgf] ejg eTsfO{ k'gM lgdf{0f ug],{ tNnf yk ug],{ df]x8f km]g{] jf ;fljsdf
yk36 u/L ofn, 9f]sf, afb{nL, sf}zL, bnfg, 6x/f tj]nf jf Uof/]h agfpg]
jf sDkfp08 jfn nufpg] sfo{ ;Demg' k5{ .
!%)= cg'dltsf] nflu b/vf:t M -!_ gu/kflnsf If]qdf ejg lgdf{0f ug{ rfxg] JolQm
jf ;/sf/L sfof{non] ejg lgdf{0f ug]{ cg'dltsf] nflu ejgsf] gS;f ;lxt
tf]lsPsf] 9frfdf gu/kflnsf ;dIf b/vf:t lbg' kg]5
{ .
:ki6Ls/0f M o; kl/R5]bdf ;/sf/L sfof{no eGgfn] ;jf]R{ r
cbfng, ;+;b, /fhkl/ifb\, clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u, dxfn]vf k/LIfs,
nf]s ;]jf cfof]u tyf cGo ;+jw} flgs lgsfosf] sfof{no / zfxL g]kfnL ;]gf
Pj+ g]kfn k|x/L nufotsf ;a} ;/sf/L sfof{no / cbfnt ;d]t ;Demg' k5{ .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ejg lgdf{0f ug]{
cg'dltsf] nflu b/vf:t lb+bf ;/sf/L lgsfon] /fli6o ;'/Iffsf] b[li6n] ejgsf]
gS;f k]z ug{ gldNg] ePdf b/vf:tdf ejgsf] nDafO{, rf}8fO{, prfO{ / tNnf
tyf hDdf If]qkmn dfq pNn]v ug{ ;Sg]5 .
:ki6Ls/0f M o; kl/R5]bdf gS;f eGgfn] ejg lgdf{0f ;DaGwL
/]vflrq, ljj/0f / cGo sfuhkq ;Demg' kb{5 .
!%!= gS;fdf v'nfpg' kg]{ M gof ejg lgdf{0f ug]{ gS;fdf cGo s'/fx?sf] cltl/Qm
;f] ejgsf] 5'} rkL{ / ;slk6 tyf To:tf] ejg csf]{ ejg;+u hf]8L agfpg]
ePdf ;f] ejgsf] 5'} lsnf; /xg] u/L gS;fdf v'nfpg' kg]5
{ .
!%@= xs ef]usf] lg:;f jf dGh'/Lsf] lnvt k]z ug'{ kg]{ M ejg lgdf{0f ug]{
cg'dltsf] nflu bkmf !%) adf]lhd b/vf:t lb+bf cf_gf] xs ef]usf] hUufdf
lgdf{0f ug]{ eP xs ef]usf] lg:;f / c?sf] xs ef]usf] hUufdf lgdf{0f ug]{ eP
lghsf] xs ef]usf] lg:;f ;lxt dGh'/Lsf] lnvt k]z ug'{ kg]5
{ .
!%# hfra'em ug]{ M ejg lgdf{0f ug]{ cg'dltsf] nflu bkmf !%) adf]lhd b/vf:t
k/]kl5 ;f] b/vf:t l/t k"j{ssf] 5 5}g hfra'em u/L s'g} l/t gk'u]sf] eP ;f]
k'ofpg nufO{ l/t k"js
{ sf] b/vf:t k/]sf] ;ftlbgleq gu/kflnsfn] b]xfo
adf]lhd ug'{ kg]{5 M
(70)

-s_

To:tf] ejgsf] lgdf{0faf6 ;+lwof/ s;}nfO{ lk/ dsf{ kg]{


eP cfkm"nfO{ dsf{ k/]sf] ljj/0f v'nfO{ kGw| lbgleq ph'/
ug{ cfpg' egL cf_gf] sfof{nodf, ;+lwof/sf] 3/ b}nf]df /
ejg lgdf{0f x'g] 7fpdf ;a}n] b]Vg] u/L ;"rgf 6f:g],
-v_ v08 -s_ adf]lhdsf] ;"rgfdf pNn]lvt Dofb gf3]sf] tLg
lbgleq OlGhlgo/ jf cf]e/l;o/ / cGo sd{rf/L ;d]t
;+o'Qm ?kdf v6fO{ b/vf:tdf pNn]v eP adf]lhd ejg
lgdf{0f ug{ ldNg] gldNg] s'/fsf] hfr ug{ nufpg] .
!%$= k|ltj]bg k]z ug]{ M bkmf !%# sf] v08 -v_ adf]lhd vl6Psf sd{rf/Lx?n]
ejg lgdf{0f ug{ ldNg] gldNg] s'/fsf] hfra'em ug]{ ;Gbe{df ;/hldg ubf{
;/hldgdf pkl:yt ePsf JolQmn] eg]sf s'/fx? ;d]t v'nfO{ ;/hldg d'r'Nsf
tof/ u/L b/vf:tdf pNn]v eP adf]lhd ejg lgdf{0f ug{ ldNg] gldNg] Joxf]/f
v'nfO{ To;/L hfra'em ug{ vl6Psf] ldltn] kGw| lbgleq gu/kflnsf ;dIf
k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .
!%%= cg'dlt lbg] M -!_ bkmf !%# sf] v08 -s_ adf]lhd ph'/ gk/]sf]df bkmf !%$
adf]lhd k|ltj]bg k|fKt ePsf] ldltn] ;ftlbgleq k|d'vn] ejg lgdf{0f ug]{
cg'dlt lbg' kg]{5 .
-@_ bkmf !%# sf] v08 -s_ adf]lhd ph'/ k/]sf]df ;DalGwt kIfnfO{
af]nfO{ tYo s'/f kQf nufO{ xs a]xsdf lg0f{o lbg' kg]{ cj:yfdf afx]s bkmf
!%$ adf]lhd k|ltj]bg k|fKt ePsf] ldltn] tL;lbgleq k|d'vn] cg'dlt lbg'
kg]{5 .
-#_ bkmf !%# sf] v08 -s_ adf]lhd k/]sf] ph'/Laf6 ejg lgdf{0f ug]{
hUufdf t]/f] d]/f] k/L xs a]xs 5'6o\ fpg' kg]{ b]lvg cfPdf To:tf] ph'/L k/]sf]
ldltn] k}t+ L;lbgleq cbfntdf ph'/ ug{ hfg' egL krf{ v8f u/L ;DalGwt
kIfx?nfO{ ;'gfpg' kg]{5 .
t/ To:tf] hUuf dWo] s]xL efudf dfq ljjfb k/]sf] / To:tf] ljjfb
k/]hltsf] hUufdf cbfntaf6 7x/] adf]lhd x'g] u/L afsL hUufdf ejg lgdf{0f
ug{ dGh'/ u/L csf]{ gS;f ;lxt b/vf:t lbPdf To:tf] b/vf:t k|fKt ePsf]
ldltn] kGw| lbgleq k|d'vn] cg'dlt lbg ;Sg]5 .
-$_ o; bkmf adf]lhd ejg lgdf{0f ug]{ cg'dlt lb+bf gu/kflnsfn]
tf]lslbP adf]lhdsf] b:t'/ lng' kg]{5 .
!%^= gS;f kf; ug]{ M -!_ bkmf !%% adf]lhd k|dv
' n] s'g} ejg lgdf{0f ug{ cg'dlt
lb+bf To:tf] ejgsf] gS;f ;d]t kf; u/L lbg' kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|dv
' n] s'g} ejgsf] gS;f kf; ubf{ ef}lts
ljsf; of]hgf / k|rlnt sfg"g adf]lhd lgwf{l/t dfkb08 cg'sn
" x'g] u/L
gS;fdf cfjZos yk36 u/L kf; ug{ ;Sg]5 .
(71)

!%&= gS;fdf x]/km]/ ug]{ M bkmf !%^ adf]lhd kf; ePsf] gS;fdf kl5 s]xL x]/km]/
ug'{ k/]df tNnf yKg], df]x8f abNg] jf nDjfO{, rf}8fO{ a9fpg] s'/f afx]s
k|rlnt sfg"g adf]lhd lgwf{l/t dfkb08df k|lts"n c;/ gkg]{ u/L cGo s'/f
ug{sf] nflu k|dv
' n] gS;fdf x]/km]/ ug{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 .
!%*= ;"rgf lbg] M bkmf !%& df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg bkmf !%$ adf]lhd
k|fKt k|ltj]bg cg';f/ jf cGo s'g} sf/0fn] s'g} ejg lgdf{0f ug{ cg'dlt lbg
gldNg] ePdf k|d'vn] To;sf] sf/0f v'nfO{ To:tf] k|ltj]bg k|fKt ePsf] ldltn]
;ftlbgleq bkmf !%) adf]lhd ejg lgdf{0f ug{ cg'ldtsf] nflu b/vf:t lbg]
JolQm jf ;/sf/L lgsfonfO{ ;'rgf lbg' kg]{5 .
!%(= ph'/L lbg ;Sg] M -!_ k|dv
' n] bkmf !%% adf]lhd Dofbleq cg'dlt glbPdf
To:tf] Dofb gf3]sf] ldltn] / bkmf !%* adf]lhd lbPsf] ;"rgfdf lrQ ga'em]df
To:tf] ;"rgf kfPsf] ldltn] k}tL; lbgleq bkmf !%) adf]lhd ejg lgdf{0f ug{
cg'ldtsf] nflu b/vf:t lbg] JolQm jf lgsfon] gu/kflnsf ;dIf ph'/ lbg
;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} ph'/L k/]df gu/kflnsfn] tYo s'/f a'emL
cg'dlt lbg' kg]{ b]lvPdf oyfzL3| cg'dlt lbgsf] nflu k|d'vnfO{ lgb]{zg lbg'
kg]{5 .
!^)= ejg lgdf{0f ug'{ kg]{ cjlw M -!_ o; P]g adf]lhd s'g} ejg lgdf{0f ug{
cg'dlt kfPsf]df To;/L cg'dlt kfPsf] ldltn] b'O{ jif{leq To:tf] ejg lgdf{0f
ug'{ kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Dofbleq ejg lgdf{0f ug{ g;s]df Dofb
yksf] nflu gu/kflnsf ;dIf b/vf:t lbg' kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd s'g} b/vf:t k/]df k|dv
' n] klxn] nfu]sf]
b:t'/sf] kfr k|ltzt b:t'/ lnO{ b'O{ jif{sf] nflu ejg lgdf{0f ug]{ Dofb yk ul/
lbg ;Sg]5 .
!^!= hfra'em / sf/afxL M -!_ gu/kflnsf If]qdf s;}n] lgdf{0f u/]sf] jf ul//x]sf]
ejgsf] ;DaGwdf b]xfosf] s'/fx?sf] hfra'em ug{ k|d'vn] s'g} OlGhlgo/,
cf]e/l;o/ jf sd{rf/LnfO{ v6fpg ;Sg]5 M
-s_ To:tf] ejg lgdf{0f ug{ o; P]g adf]lhd cg'dlt lnPsf]
5, 5}g .
-v_ To:tf] ejg o; P]g adf]lhd kf; ePsf] gS;f cg';f/
lgdf{0f ePsf] jf eO/x]sf] 5, 5}g, /
-u_ To:tf] ejgn] ;fj{hlgs hUuf, af6f], dlGb/, rf]s, 9n,
gfnf, kf]v/L cflb ldr]sf] 5, 5}g .

(72)

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd hfra'em ug{ vl6Psf] JolQmn] To;/L vl6Psf]
ldltn] kGw| lbgleq k|rlnt sfg"gsf] l/t k'ofO{ hfra'em u/L cf_gf] ;'emfj
;lxtsf] k|ltj]bg k|d'v ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
-#_ ejg lgdf{0f ug]{ JolQm / ejg lgdf{0f sfo{;u+ ;DalGwt ;a}n]
pkbkmf -!_ adf]lhd hfra'em ug{ cfpg] JolQmnfO{ lghn] ;f]ws
] f] k|Zgsf] hjfkm
lbg' / dfu]sf] sfuhkq lbg' jf b]vfpg' / cfjZos ;xof]u k'ofpg' kg]5
{ .
-$_ pkbkmf -@_ adf]lhd k]z ePsf] k|ltj]bg cg';f/ s;}n] o; P]g
adf]lhd cg'dlt glbO{ jf ;fj{hlgs hUuf, af6f], dlGb/, rf]s, 9n, gfnf,
kf]v/L cflb ldlr ejg lgdf{0f u/]sf] jf ul//x]sf] 7x/]df k|dv
' n] ;f] ejg jf
To;sf] s'g} efu eTsfpg] cfb]z lbg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -@_ adf]lhd k]z ePsf] k|ltj]bg cg';f/ s;}n] o; P]g
adf]lhd kf; ePsf] gS;fdf k|dv
' sf] :jLs[lt a]u/ x]/km]/ u/L ejg lgdf{0f
u/]sf] jf ul//x]sf] 7x/]df k|dv
' n] Ps nfv ?k}of;Dd hl/afgf ug{ jf ;f] ejg
jf To;sf] s'g} efu eTsfpg] cfb]z lbg ;Sg]5 .
-^_ pkbkmf -$_ jf -%_ adf]lhd cfb]z lbg' cl3 k|dv
' n] To:tf] ejg
lgdf{0f ug]{ JolQmnfO{ cf_gf] ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf lbg' kg]5
{ .
!^@= k'g/fj]bg M bkmf !^! sf] pkbkmf -$_ jf -%_ adf]lhd k|dv
' n] lbPsf] cfb]zdf
lrQ ga'g] JolQmn] To:tf] cfb]z kfPsf] ldltn] k}+tL;lbgleq k'g/fj]bg
cbfntdf k'g/fj]bg lbg ;Sg]5 / To:tf] k'g/fj]bgsf] ;DaGwdf k'g/fj]bg
cbfntaf6 ePsf] lg0f{o clGtd x'g]5 .
!^#= ejg eTsfpg] / nfu]sf] vr{ c;'n ug]{ M -!_ bkmf !^! sf] pkbkmf -$_ jf -%_
adf]lhd s'g} ejg jf To;sf] s'g} efu eTsfpg] cfb]z ePdf To:tf] cfb]z
pk/ bkmf !^@ adf]lhd k'g/fj]bg k/]sf]df k'g/fj]bg cbfntaf6 To:tf] ejg
jf To;sf] s'g} efu eTsfpg] u/L lg0f{o ePsf] ldltn] k}+tL;lbgleq /
k'g/fj]bg gk/]sf]df k'g/fj]bg ug]{ Dofb gf3]sf] ldltn] k}tL;lbgleq ;DalGwt
JolQmn] k|d'vsf] cfb]z jf k'g/fj]bg cbfntsf] lg0f{o adf]lhd To:tf] ejg jf
To:sf] s'g} efu eTsfpg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Dofbleq ;DalGwt JolQmn] To:tf] ejg jf
To;sf] s'g} efu geTsfPdf gu/kflnsfn] g} To:tf] ejg jf To;sf] s'g} efu
eTsfpg ;Sg]5 / To;/L eTsfpbf nfu]sf] vr{ ;DalGwt JolQmaf6 c;'n pk/
ul/g]5 .
!^$= clwsf/ k|Tofof]hg M k|d'vn] o; P]g adf]lhd cfkm"nfO{ k|fKt clwsf/ pkk|d'v
jf cGo s'g} ;b:onfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .

(73)

kl/R5]b !)
b08 ;hfo
!^%= gu/kflnsfn] ;hfo ug{ ;Sg] M -!_ gu/kflnsfn] b]xfosf] ljifodf b]xfo
adf]lhd ;hfo ug{ ;Sg]5 M
-s_ csf{nfO{ b'Mv lbg] lgotn] afwf cj/f]w k'ofpg] u/L 9n
lgsf;, rkL{, ;]_6L6\ofsL agfpg], /fVg] h:tf sfo{ u/]df
gu/kflnsfn] To:tf] sfo{ /f]Sg, eTsfpg jf x6fpg cfb]z
lbg ;Sg]5 . ;f] cfb]z adf]lhd /f]Sg, eTsfpg jf x6fpg
gdfg]df gu/kflnsfn] dflg; k7fO{ /f]Sg eTsfpg jf
x6fpg ;Sg]5 . o;/L eTsfpbf jf x6fpbf nfu]sf] vr{
;DalGwt cfb]z gdfGg] JolQmaf6 c;'n u/L kGw|xhf/
?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-v_ gu/kflnsf If]qleq s;}n] csf{nfO{ cK7]/f] kfg]{ lgot /fvL
?v nufpg] jf kvf{n nufpg] jf 3/ 6x/f lgdf{0f ug]{
h:tf sfd u/]df gu/kflnsfn] To:tf] ?v, kvf{n jf 3/,
6x/f x6fpg cfb]z lbg ;Sg]5 / ;f] cfb]z adf]lhd
gx6fPdf gu/kflnsfn] dflg; k7fO{ x6fpg ;Sg]5 . o;/L
x6fpbf nfu]sf] vr{ ;DalGwt c6]/ ug]{ JolQm;+u c;'n
u/L kGw|xhf/ ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-u_ gu/kflnsf If]qleq lglb{i6 :yfgdf kmf]xf]/ d}nf gkmfnL
htftt} kmfn]df To:tf] kmf]x/ d}nf x6fpg nfUg] vr{ ;d]t
;DalGwt JolQmaf6 c;'n u/L kGw|xhf/ ?k}of;Dd
hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-3_ gu/kflnsfsf] Ohfht a]u/ s;}n] ;fj{hlgs af6f] jf
:yfg 3]g{] jf /f]Sg] cfjt hfjtdf cj/f]w v8f ug]{ sfd
u/]df 3]/f, af/ / cj/f]wsf ;fdfg x6fpg nufO{
kGw|xhf/ ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-_ gu/kflnsf If]qleqsf ;fj{hlgs ;DklQ s;}n] xfgL
gf]S;fgL u/]df jf cltqmd0f jf ckrng u/]df jf
;fj{hlgs ;+/rgf ljuf/]df k|rlnt sfg"gn] ;hfo
tf]ss
] f]df ;f]xL adf]lhd / gtf]ss
] f]df gu/kflnsfn]
kGw|xhf/ ?k}of;Dd hl/afgf u/L To:tf] xfgL gf]S;fgLsf]
lauf] ;DalGwt JolQml;t c;'n pk/ ug{ jf ;fljs
cj:yfdf tof/ ug{ nufpg ;Sg]5 .
-r_ s;}n] cf_gf] 3/, l5d]sLsf] 3/, cf+ug, rf]sdf kmf]x/ d}nf
kmfn]df jf jftfj/0f b'ul{ Gwt x'g] sfo{ u/]df gu/kflnsfn]
kGw|xhf/ ?k}of;Dd hl/afgf u/L To:tf] xfgL gf]S;fgLsf]
(74)

lauf] ;DalGwt JolQml;t c;'n pk/ ug{ jf ;fljsf


cj:yfdf tof/ ug{ nufpg ;Sg]5 .
-5_ gu/kflnsf If]qleq s;}n] s'g} lsl;dsf] oGq h8fg u/L
jf s'g} pks/0f jf dgf]/Ghgsf ;fwgf/f 5/l5d]s jf
;dfhdf zflGt e x'g] lqmofsnfk u/]df gu/kflnsfn]
To:tf] sfo{ gug{ jf pks/0f x6fpg kg]{df x6fpg] cfb]z
lbg ;Sg]5 / ;f] cfb]z gdfg]df ;DalGwt JolQmnfO{
kGw|xhf/ ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
-h_ gu/kflnsfn] cf_gf] If]qleqsf k;nx?df d"No;"rL /fVg
cfb]z lbg ;Sg]5 / ;f] adf]lhd d"No;"rL g/fv]df
;DalGwt k;n wgLnfO{ kGw|xhf/ ?k}of;Dd hl/afgf ug{
;Sg]5 .
-@_ gu/kflnsfn] 7]ss
] f] jf nufPsf] s/, b:t'/, z'Ns, dx;'n tyf
c;'n ug{ afsL cGo s'g} /sd s'g} JolQmn] ga'emfPdf gu/kflnsfn] b]xfo
adf]lhdsf] sf/afxL ug{ ;Sg]5 M
-s_ o; P]g adf]lhd p7fpg kfpg] s/, b:t'/, z'Ns tyf
c;'n ug{ afsL cGo /sd s'g} JolQmn] ga'emfPdf To:tf]
JolQmsf] rn, crn ;DklQsf] :jfldTj x:tfGt/0f /f]Ssf
ug{ ;DalGwt lgsfonfO{ n]Vg, Jofkf/ Joj;fodf l;naGbL
tyf tfnfaGbL ug{ / lgsf;L k}7f/L nufotsf sf/f]af/
/f]Ssf ug{ ;Sg]5 .
-v_ gu/kflnsfn] o; P]g adf]lhd p7fpg kfpg] /sd v08 s_ adf]lhd ;DalGwt JolQmsf] 3/, hUuf, sf/f]af/ jf
h]yf /f]Ssf ubf{ klg p7\g g;s]df gu/kflnsfn] lghsf]
3/, hUuf jf cGo s'g} h]yf eP ;f] lnnfd laqmL u/L
c;'n pk/ ug{ ;Sg]5 .
-u_ o; P]g cGtu{tsf] sfd sf/f]af/sf] l;nl;nfdf s'g}
7]sb] f/n] /fv]sf] w/f}6L jf hdfgt ;f] sfo{ ug{ g;s]sf]
cj:yfdf gu/kflnsfn] To:tf] w/f}6L hkmt u/L jf hdfgt
lnnfd laqmL u/L c;'n pk/ ug{ .
t/ hkmt jf lnnfd laqmL u/L k|fKt x'g cfPsf]
/sd To:tf] JolQmn] gu/kflnsfnfO{ a'emfpg' kg]{ /sdeGbf
a9L x'g cfPdf a9L ePsf] /sd ;DalGwt JolQmnfO{ lkmtf{
lbg' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ sf] v08 -v_ jf -u_ adf]lhd gu/kflnsfn] lnnfd
laqmL ubf{ k|rlnt sfg"g adf]lhd ug'{ kg]5
{ .

(75)

-$_ o; P]g adf]lhd ltg'{ a'emfpg' kg]{ s/, b:t'/, z'Ns, dx;'n tyf
c;'n ug{ afsL cGo s'g} /sd ga'emfPdf gu/kflnsfn] pknAw u/fPsf] ;]jf
To:tf] JolQmsf] xsdf aGb ug{ ;Sg]5 .
-%_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod, ljlgod jf cfb]zsf]
pNn3+g u/L s;}n] s'g} sfd u/]df o; P]gdf cGoq b08 ;hfo tf]lsPdf ;f]xL
adf]lhd / gtf]lsPsf]df gu/kflnsfn] Psxhf/ ?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5
.
-^_ o; bkmf cGtu{t ;hfo kfO{;s]sf]df k'gM ;f]xL s;"/ bf]xofO{
ug]n
{ fO{ gu/kflnsfn] k6s} lkR5] bf]Jj/ ;hfo ug{ ;Sg]5 .
-&_ o; bkmf adf]lhd gu/kflnsfn] u/]sf] ;hfodf lrQ ga'g] kIfn]
To:tf] lg0f{o yfxf kfPsf] ldltn] k}+tL;lbgleq ;DalGwt lhNnf cbfntdf
k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .
!^^= b08 hl/jfgfsf] c;'nL M o; P]g adf]lhd gu/kflnsfn] u/]sf] b08 hl/jfgf
bkmf @^) adf]lhdsf] k|lqmof ckgfO{ c;'n pk/ ul/g]5 .
kl/R5]b !!
ph'/L / tT;DaGwL Joj:yf
!^&= ph'/L M -!_ ;b:o jf gu/kflnsfsf s'g} sd{rf/Ln] lbPsf] cfb]z jf cx|fPsf]
sfd pk/ lrQ ga'g] JolQmn] o; P]gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s
k}t+ L;lbgleq k|dv
' ;dIf ph'/ ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ph'/ k/]df To:tf] ph'/ k/]sf] gAa] lbgleq
k|d'vn] lg0f{o u/L lbg' kg]{5 . pQm Dofbleq k|d'vn] lg0f{o gu/]df ;DalGwt
JolQmn] >L % sf] ;/sf/ ;dIf ph'/ ug{ ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd ph'/L k/]kl5 k|dv
' jf >L % sf]
;/sf/n] cfjZos hfra'em u/L To:tf] cfb]z ;b/, jb/ jf kl/jt{g ug{
;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd k|dv
' jf >L % sf] ;/sf/n] u/]sf] lg0f{o
clGtd x'g]5 .
-%_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd s;}sf] ph'/L k/]kl5 To:tf] ph'/Ldf
lg0f{o lbg] clwsf/Lsf] cfb]zn] ;DalGwt sfd sf/afxL d'ntjL /fVg ;lsg]5 .
!^*= d'2f rnfpg] xbDofb M of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgod jf ljlgod
cg';f/ jf k|rlnt sfg"gn] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L u/]sf] s'g} sfdsf]
;DaGwdf gu/kflnsf, k|dv
' , pkk|dv
' , ;b:o jf sd{rf/L jf gu/kflnsfn]
sfddf nufPsf] JolQm pk/ b]xfodf n]lvP adf]lhd geO{ d'2f rNg ;Sg]
5}g M

(76)

-s_

!^(=

!&)=
!&!=

!&@=

d'2f rnfpg] sf/0f / jfbL x'gs


] f] jf lghsf] jfl/; eP
To;sf] gfd / 7]ufgf vf]nL lnlvt ;"rgf gu/kflnsf,
k|dv
' , pkk|dv
' , ;b:o jf sd{rf/L jf gu/kflnsfn]
sfddf nufPsf] JolQmnfO{ a'emfPsf] jf x'nfsf/f /lhi6/
u/L k7fPsf] Ps dlxgf ggf3L, /
-v_ d'2f rnfpg] sf/0f ePsf] tLg dlxgfleq d'2f bfo/ geO{ .
st{Jo kfng ubf{ jf clwsf/ k|of]u ubf{ c;n lgotn] sfd u/]df arfp M
k|d'v, pkk|d'v jf gu/kflnsfn] s'g} sfddf nufPsf] JolQmn] of] P]g jf o;
P]g cGtu{t ag]sf lgod jf ljlgod adf]lhd ug'{ kg]{ st{Jo kfngf ubf{ jf
kfPsf] clwsf/ k|of]u ubf{ c;n lgotn] u/]sf]df ;hfosf] efuL x'g] 5}g .
efu $
lhNnf ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yf
kl/R5]b !
lhNnf ljsf; If]q / Onfsf ljefhg
lhNnf ljsf; If]q tf]Sg] M >L % sf] ;/sf/n] :yfgLo k|zf;g P]g, @)@*
adf]lhd sfod ePsf] k|To]s lhNnfnfO{ lhNnf ljsf; If]q tf]Sg ;Sg]5 .
lhNnf ljsf; If]qsf] Onfsf ljefhg M -!_ k|To]s lhNnf ljsf; If]qnfO{ >L %
sf] ;/sf/n] of] P]g k|f/De x'bfsf] avt sfod ePsf] Onfsf ;+Vof g36\g] u/L
sDtLdf gf} / a9Ldf ;q Onfsfdf ljefhg ug]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ljeflht lhNnf ljsf; If]qsf] Onfsfx?sf]
l;dfgf x]/km]/ ug'{ k/]df >L % sf] ;/sf/n] ;DalGwt ljz]if1 ;d]t /x]sf]
;ldlt u7g u/L ;f] ;ldltsf] l;kmfl/z Pj+ lhNnf kl/ifb\sf] k/fdz{df lgjf{rg
cfof]usf] :jLs[lt lnO{ l;dfgf x]/km]/ ug{ ;Sg]5 .
t/ o;/L l;dfgf x]/km]/ ubf{ lgjf{rg x'g] ;fneGbf Ps jif{ cufj} ul/
;Sg' kg]{5 .
kl/R5]b @
lhNnf kl/ifb\ ;DaGwL Joj:yf
lhNnf kl/ifb\sf] u7g M -!_ bkmf !&) adf]lhd tf]lsPsf] lhNnf ljsf; If]qdf
Ps lhNnf kl/ifb\ u7g ul/g]5 ,
-@_ lhNnf kl/ifb\df b]xfo adf]lhdsf ;b:ox? /xg] 5g\ M
-s_ lhNnfleqsf k|To]s ufp ljsf; ;ldltsf cWoIf /
pkfWoIf,
-v_ lhNnfleqsf gu/kflnsfsf k|d'v / pkk|d'v,
(77)

-u_
-3_

lhNnf ljsf; ;ldltsf ;b:ox?,


lhNnfleqsf k|ltlglw ;ef / /fli6o ;efsf ;b:ox?, kb]g
;b:o,
-_ lhNnfleqsf Pshgf dlxnf ;lxt ;dfh;]jL cfly{s tyf
;fdflhs b[li6sf]0fn] lk5l8Psf hflt, hghflt, blnt tyf
cflbaf;L dWo] lhNnf kl/ifb\df k|ltlglwTj x'g g;s]sf
ju{sf bkmf !&$ adf]lhd lhNnf kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu
rflxg] of]Uotf k'u]sf JolQmx?dWo]af6 lhNnf kl/ifb\f/f
dgf]gLt 5hgf JolQmx? .
!&#= lhNnf kl/ifb\sf] ;b:osf] kbfjlw M -!_ lhNnf kl/ifb\sf ;b:osf] kbfjlw kfr
jif{sf] x'g]5 .
-@_ lhNnf kl/ifb\sf ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ kbfjlw z'? x'g]
;fnsf] >fj0f ! ut]bl] v u0fgf ul/g]5 / kfr jif{sf] kbfjlw ga9fO{ k|To]s
kfrf} jif{sf] cfiff9 d;fGtdf kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o;bkmf
adf]lhd ;b:osf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} gof ;b:osf] nflu lgjf{rg ;DkGg
ePdf ;fljssf] ;b:osf] kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 / gjlgjf{lrt
;b:ox?nfO{ g} sfo{ ;+rfng ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-$_ s'g} sf/0fjz lgwf{l/t ;dodf s'g} lhNnf kl/ifb\sf] ;b:o kbsf]
lgjf{rg jf lhNnf kl/ifb\sf] ;b:osf] dgf]gog x'g g;sL c? ;dodf eP klg
To:tf ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ lgwf{l/t ;dodf lgjf{lrt jf dgf]gLt eP
;/x dfgL kbfjlwsf] u0fgf ul/g]5 .
-%_ s'g} lhNnf kl/ifb\sf] ;b:osf] kb s'g} sf/0fjz l/Qm x'g cfPdf
afsL cjlwsf] nflu dfq ;f] l/Qm kbsf] k"lt{ lgjf{lrt ;b:o kbsf] nflu
k|rlnt sfg"g adf]lhd pklgjf{rgf/f / dgf]gLt ;b:osf] kbsf] nflu
dgf]gogf/f ul/g]5 .
t/
-!_
kb l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{leq pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/ ;Sg' kg]5
{ .
-@_
Ps jif{eGbf sd cjlwsf] nflu pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/g] 5}g .
!&$= lhNnf kl/ifb\sf] ;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf M lhNnf kl/ifb\sf] ;b:o x'gsf]
nflu b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf k'u]sf] x'g' kg]{5 M
-s_ g]kfnL gful/s ePsf],

(78)

-v_

PSsfO{; jif{ pd]/ k"/f ePsf] / k|rlnt sfg"g adf]lhd


dtbftf x'g of]Uotf k'u]sf],
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ a'emfpg' kg]{ ;a} lhG;L jf gubL
a'emfO{ ;s]sf],
-3_ lhNnf ljsf; ;ldlt;+u 7]Ssf kf jf rn crn ;DklQ
;DaGwL Jojxf/df s'g} lghL :jfy{ gePsf],
-_ ;fj{hlgs ;DklQ lxgfldgf u/]sf] g7x/]sf],
t/ c;'nL ePsf] k|df0f k]z u/]df of] v08 nfu"
x'g] 5}g .
-r_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] eP
To:tf] ;hfo e'Qmfg u/]sf] tLgjif{ JotLt ePsf] .
-5_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
!&%= lhNnf kl/ifb\sf] ;b:otf sfod g/xg] M b]xfosf] cj:yfdf lhNnf kl/ifb\sf]
;b:otf sfod /xg] 5}g M
-s_ bkmf !&$ adf]lhdsf] of]Uotf gePdf,
-v_ cfkm" a;f]af; ul/ cfPsf] If]q ;DalGwt lhNnf ljsf;
If]qaf6 lemlsPdf jf cGo If]qdf uflePdf,
-u_ k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgdf
pDd]bjf/ ePdf jf /fli6o ;efsf] ;b:odf dgf]gLt ePdf,
-3_ dgfl;a dflkmssf] ;"rgf glbO{ nuftf/ tLgk6s;Dd
lhNnf kl/ifb\sf] a}7sdf cg'kl:yt /x]df,
t/ To:tf] ;b:onfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf
glbO{ lghsf] ;b:otf sfod g/x]sf] ;"rgf lbOg] 5}g .
-_ bkmf !&# adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd e|i6frf/sf] cleof]u jf g}lts
ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]u jf tLg jif{ eGbf a9L s}b
;hfo x'g] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPdf,
-5_ /flhgfdf lbPdf,
-h_ d[To' ePdf .
kl/R5]b #
lhNnf ljsf; ;ldlt ;DaGwL Joj:yf

(79)

!&^= lhNnf ljsf; ;ldltsf] u7g M -!_ bkmf !&) adf]lhd tf]lsPsf] lhNnf ljsf;
If]qdf lhNnf kl/ifb\sf] sfo{sfl/0fLsf] ?kdf Ps lhNnf ljsf; ;ldlt u7g
ul/g]5 .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltdf b]xfo adf]lhdsf ;b:ox? /xg] 5g\ M
-s_ lhNnfsf k|To]s Onfsfleqsf ufp kl/ifb\ / gu/ kl/ifb\sf
lgjf{lrt ;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 k|To]s Onfsfaf6
Pshgfsf b/n] lgjf{lrt ;b:ox?,
-v_ lhNnfsf k|To]s ufp kl/ifb\ / gu/ kl/ifb\sf lgjf{lrt
;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 lgjf{lrt ;efklt / pk;efklt,
-u_ lhNnfleqsf k|ltlgw ;ef / /fli6o ;efsf ;b:ox? kb]g
;b:o,
-3_ bkmf !&@ sf] pkbkmf -@_ sf] v08 -_ adf]lhdsf lhNnf
kl/ifb\sf ;b:ox? dWo]af6 Pshgf dlxnf ;lxt lhNnf
ljsf; ;ldltf/f dgf]gLt b'Oh
{ gf ;b:ox? .
!&&= lhNnf ljsf; ;ldlt :jzfl;t / ;+ul7t ;+:yf x'g] M -!_ k|To]s lhNnf ljsf;
;ldlt cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf :jzfl;t / ;+ul7t ;+:yf x'g]5 .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cf_gf] Pp6f 5'} 5fk x'g]5 .
-#_ lhNnf ljsf; ;ldltn] JolQm ;/x rn crn ;DklQ k|fKt ug{,
pkef]u ug{ / a]rlavg ug{ ;Sg]5 .
-$_ lhNnf ljsf; ;ldltn] JolQm ;/x cf_gf] gfdaf6 gfln; ph'/ ug{
/ ;f] pk/ klg ;f]xL gfdaf6 gfln; ph'/ nfUg ;Sg]5 .
!&*= ;b:osf] kbfjlw M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:osf] kbfjlw kfr jif{sf]
x'g]5 .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ kbfjlw z'?
x'g] ;fnsf] >fj0f ! ut]bl] v u0fgf ul/g]5 / kfr jif{sf] kbfjlw ga9fO{ k|To]s
kfrf} jif{sf] cfiff9 d;fGtdf kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; bkmf
adf]lhd ;b:osf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} gof ;b:osf] nflu lgjf{rg ;DkGg
ePdf ;fljssf] ;b:osf] kbfjlw ;dfKt ePsf] dflgg]5 / gjlgjf{lrt
;b:ox?nfO{ g} sfo{ ;+rfng ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-$_ s'g} sf/0fjz lgwf{l/t ;dodf s'g} lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:o
kbsf] lgjf{rg jf dgf]gog ;DkGg x'g g;sL c? ;dodf ;DkGg ePklg
lgjf{lrt jf dgf]gLt ;b:osf] kbfjlw u0fgf ubf{ lgwf{l/t ;dodf lgjf{lrt jf
dgf]gLt eP ;/x dfgL kbfjlwsf] u0fgf ul/g]5 .
(80)

-%_ s'g} lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:o kb s'g} sf/0fjz l/Qm x'g
cfPdf afsL cjlwsf] nflu dfq ;f] kbsf] k"lt{ lgjf{lrt ;b:o kbsf] nflu
k|rlnt sfg"g adf]lhd pklgjf{rgf/f / dgf]gLt ;b:o kbsf] nflu
dgf]gogf/f ul/g]5 .
t/
-!_
kb l/Qm ePsf] ldltn] Ps jif{leq pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/;Sg' kg]5
{ .
-@_
Ps jif{eGbf sd cjlwsf] nflu pklgjf{rg jf dgf]gog
ul/g] 5}g .
!&(= zky u|x0f ug'{ kg]{ M -!_ ;efkltn] lhNnf GofofwLz ;dIf, pk;efklt /
;b:ox?n] ;efklt ;dIf / ;efkltsf] cg'kl:yltdf pk;efkltn] lhNnf
GofofwLz ;dIf / ;b:ox?n] pk;efklt ;dIf zky u|x0f ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ df n]lvP b]lv afx]s lhNnf kl/ifb\sf cGo ;b:on]
;efklt ;dIf / ;efkltsf] cg'kl:yltdf pk;efklt ;dIf zky u|x0f ug'{
kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd zky u|x0f gu/L lhNnf kl/ifb\ tyf
lhNnf ljsf; ;ldltsf ;b:ox?n] kb u|x0f ug]{ 5}gg\ .
!*)= kb Tofu ug{ ;Sg] M -!_ ;efkltn] pk;efklt dfkm{t lhNnf ljsf; ;ldlt
;dIf / pk;efklt tyf ;b:ox?n] ;efklt ;dIf /flhgfdf lbO{ kb Tofu ug{
;Sg] 5g\ .
-@_ lhNnf kl/ifb\sf dgf]gLt ;b:ox?n] ;efklt ;dIf / ;efkltsf]
cg'kl:yltdf pk;efklt ;dIf /flhgfdf lbO{ kb Tofu ug{ ;Sg] 5g\ .
!*!= ;b:osf] nflu rflxg] of]Uotf M lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:odf lgjf{lrt jf
dgf]gLt x'g b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf x'g' kg]{5 M
-s_ g]kfnL gful/s ePsf],
-v_ PSsfO{; jif{ pd]/ k"/f ePsf] / k|rlnt sfg"g adf]lhd
dtbftf x'g of]Uotf k'u]sf],
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ a'emfpg' kg]{ ;a} lhG;L jf gubL
a'emfO{ ;s]sf],
-3_ lhNnf ljsf; ;ldlt;+u 7]Ssf kf jf rn crn ;DklQ
;DaGwL Jojxf/df s'g} lghL :jfy{ gePsf],
-_ ;fj{hlgs ;DklQ lxgfldgf u/]sf] g7x/]sf],
t/ c;'nL ePsf] k|df0f k]z u/]df of] v08 nfu"
x'g] 5}g .
(81)

-r_

!*@=

!*#=

!*$=

!*%=

g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPsf] eP


To:tf] ;hfo e'Qmfg u/]sf] tLgjif{ JotLt ePsf] .
-5_ cGo k|rlnt sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
;b:otf sfod g/xg] M b]xfosf] cj:yfdf lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;b:otf
sfod /xg] 5}g M
-s_ bkmf !*! adf]lhdsf] of]Uotf gePdf,
-v_ cfkm" a;f]af; ul/ cfPsf] If]q ;DalGwt If]qaf6 lemlsPdf
jf cGo If]qdf uflePdf .
-u_ k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;efsf] ;b:odf pDd]bjf/ ePdf
jf /fli6o ;efsf] ;b:odf dgf]gLt ePdf,
-3_ dgfl;a dflkmssf] ;"rgf glbO{ nuftf/ tLgk6s;Dd
lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7sdf cg'kl:yt ePdf,
t/ To:tf] ;b:onfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ dgfl;a df}sf
glbO{ lghsf] ;b:otf sfod g/x]sf] ;"rgf lbOg] 5}g .
-_ bkmf !&* adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd e|i6frf/sf] cleof]u jf g}lts
ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]u jf tLgjif{eGbf a9L s}b
;hfo x'g] kmf}hbf/L cleof]udf ;hfo kfPdf,
-5_ /flhgfdf lbPdf,
-h_ d[To' ePdf .
;DklQ ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]{ M ;b:on] bkmf !&( adf]lhd zky u|x0f
u/]sf] ldltn] tL;lbgleq cfkm" / cf_gf] Psf3/ ;uf]nsf kl/jf/sf ;b:osf]
gfddf /x]sf] rn crn ;DklQsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]5
{ .
t/ ;efklt / pk;efkltn] cfkm" kbaf6 x6]kl5 klg kbaf6 x6]sf]
ldltn] tL;lbgleq To:tf] ;DklQsf] ljj/0f ;fj{hlgs ug'{ kg]{5 .
lhNnf ljsf; ;ldltx?sf] juL{s/0f M >L % sf] ;/sf/n] ef}uf]lns ljljwtf
tyf oftfoft, ;Grf/, lzIff / :jf:Yo ;DaGwL ;'ljwfx?sf] cfwf/df lhNnf
ljsf; ;ldltx?nfO{ tf]lsP adf]lhd juL{s/0f u/L sd ;'ljwf pknAw /
cljsl;t lhNnf ljsf; If]qsf lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ ;fwg / ;'ljwf
;DkGg u/fO{ ljsl;t ug]{ Joj:yf ldnfpg ;Sg]5 .
lhNnf kl/ifb\sf] a}7s M -!_ lhNnf kl/ifb\sf] a}7s ;fwf/0ftof jif{sf] Psk6s
a:g]5 .

(82)

-@_ lhNnf kl/ifb\sf] a}7s lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;efkltn]


af]nfpg]5 .
-#_ k|To]s jif{ lhNnf kl/ifb\sf] a}7s ;fdfGotof kmfNu'0f d;fGtleq
af]nfpg' kg]{5 .
-$_ lhNnf kl/ifb\sf] k|To]s a}7sdf pkl:yt ;b:ox?n] lhNnf ljsf;
;ldltsf ;b:ox? afx]s lhNnf kl/ifb\sf cGo ;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 5fg]sf]
;b:on] lhNnf kl/ifb\sf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
t/ lhNnf kl/ifb\sf] a}7sdf cWoIfsf] 5gf}6 x'g'eGbf cl3 lhNnf
kl/ifb\sf pkl:yt ;b:ox?dWo] pd]/sf] lx;fan] h]i7 ;b:on] ;f] a}7ssf]
cWoIftf ug]{5 .
-%_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;lrjn] lhNnf kl/ifb\sf] ;lrjsf] sfd
ug]{5 .
-^_ lhNnf kl/ifb\sf] a}7s a:g] ldlt, ;do / :yfgsf] ;"rgf tyf ljifo
;"rL a}7s a:g] lbgeGbf sDtLdf kGw| lbg cufj} lhNnf ljsf; ;ldltsf]
;efkltsf] lgb]z
{ gdf ;lrjn] lhNnf kl/ifb\sf ;a} ;b:ox?nfO{ k7fpg' kg]5
{ .
-&_ lhNnf kl/ifb\sf] a}7sdf tTsfn sfod /x]sf] ;b:o ;+Vofsf] krf;
k|ltzt ;b:ox? pkl:yt ePdf a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5 .
-*_ u0fk"/s ;+Vofsf] cefjdf lhNnf kl/ifb\sf] a}7s a:g g;s]df
;ftlbgsf] ;"rgf lbO{ csf]{ a}7s jf]nfpg' kg]{5 . ;f] a}7ssf] u0fk"/s ;+Vof
Ps ltxfO{ x'g]5 . ;f] u0fk"/s ;+Vof klg k"/f x'g g;s]df ;f]sf] ef]lnkN6 k'gM
csf]{ a}7s af]nfpg' kg]{5 ;f] a}7sdf hlt;'s} ;b:o pkl:yt eP klg a}7s
;+rfng x'g]5 .
-(_ lhNnf kl/ifb\sf Ps ltxfO{ ;b:ox?n] s'g} vf; ljifodf 5nkmn
ug{ a}7s jf]nfO{ kfp egL ;efklt ;dIf lnlvt cg'/f]w u/]df To;/L cg'/f]w
u/]sf] ldltn] tL;lbgleq lhNnf kl/ifb\sf] ljz]if a}7s af]nfpg' kg]5
{ .
-!)_ lhNnf kl/ifb\sf] a}7ssf] lg0f{o ;lrjn] k|dfl0ft ug]5
{ .
-!!_ lhNnf kl/ifb\sf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
!*^= lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s sDtLdf
dlxgfsf] Psk6s a:g]5 .
-@_ ;efkltsf] cfb]z cg';f/ ;lrjn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s
af]nfpg]5 .
t/ tLg dlxgf;Dd klg ;efkltn] a}7s af]nfpg] cfb]z glbPdf Ps
ltxfO{ ;b:ox?sf] lnlvt cg'/f]wdf ;lrjn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s
af]nfpg]5 .
(83)

-#_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7ssf] ;efkltTj ;efkltn] ug]5


{ /
lghsf] cg'kl:yltdf pk;efkltn] / pk;efklt klg cg'kl:yt ePdf a}7sdf
pkl:yt ;b:ox?n] cfkm" dWo]af6 5fg]sf] ;b:on] a}7ssf] ;efkltTj ug]{5 .
-$_ lhNnf ljsf; ;ldtsf] a}7{ sdf tTsfn sfod /x]sf] ;b:o
;+Vofsf] krf; k|ltzt ;b:ox? pkl:yt ePdf a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof
k'u]sf] dflgg]5 .
-%_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o ;lrjn] k|dfl0ft ug]5
{ .
-^_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP
adf]lhd x'g]5 .
!*&= a}7ssf] lg0f{o M -!_ o; P]gdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s lhNnf kl/ifb\ /
lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o a}7sdf pkl:yt ;b:ox?sf] ax'dtsf]
cfwf/df ul/g]5 .
-@_ lhNnf kl/ifb\ / lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7sdf dt a/fa/ ePdf
a}7ssf] ;efkltTj ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .
-#_ kb]g ;b:on] dtbfgdf efu lng kfpg] 5}gg\ .
kl/R5]b $
lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/
!**= lhNnf kl/ifb\sf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ lhNnf kl/ifb\sf] sfd / st{Jo
b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ lhNnf ljsf; ;ldltn] k]z u/]sf] ah]6, of]hgf tyf
sfo{qmdx? kfl/t ug]{ .
-v_ lhNnf ljsf; ;ldltn] k]z u/]sf] s/, b:t'/, z'Ns,
dx;'n, C0f jf ;fk6L tyf cfGtl/s ;|ft] ;DaGwL k|:tfj
kfl/t ug]{ .
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 ;+rflnt lhNnf of]hgf ;DaGwL
sfo{qmdx?sf] d"Nofg u/L cfjZos lgb]{zg lbg] .
-3_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf 5nkmn
u/L sfod /x]sf a]?h'x? km5\of}{6 ug{ lhNnf ljsf;
;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg] .
-_ lhNnfdf ;+rfng x'g] lhNnf:t/Lo ljifout sfo{qmdnfO{
:jLs[lt lbg] .
-r_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ljlgod :jLs[t ug]{ .

(84)

-5_

lhNnf ljsf; ;ldltsf] k|zf;lgs sfo{x?sf] d"Nofg u/L


lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg] .
-h_ lhNnf ljsf; ;ldltn] k|:tfj u/]sf] sd{rf/Lsf]
kfl/>lds, b/aGbL eQf tyf cGo ;'ljwfdf
cfjZostfg';f/ :jLs[lt lbg] .
-em_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DklQ a]rlavg, x:tfGt/0f jf
ef8fdf lbg] ljifodf lg0f{o ug]{ .
-`_ cfkm"df /x]sf s]xL clwsf/ lhNnf ljsf; ;ldltnfO{
k|Tofof]hg ug]{ .
-@_ lhNnf kl/ifb\sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] ax'dtaf6 k|:tfj kfl/t
geO{ lhNnf ljsf; ;ldltn] b]xfosf] sfd ug{ ;Sg] 5}g M
-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DklQ a]rlavg jf x:tfGt/0f
ug]{ .
-v_ C0f lng] .
-u_ s/, b:t'/, z'Ns, dx;'n nufpg] .
-3_ tf]lsPsf] cGo ljifo .
-#_ lhNnf kl/ifb\n] of] P]g tyf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod tyf
ljlgod adf]lhd cfkm"nfO{ ePsf] clwsf/ k|of]u ug]{5 .
-$_ lhNnf kl/ifb\n] lhNnf kl/ifb\sf] s'g} Ps ;b:osf] cWoIftfdf lgh
;lxt a9Ldf kfrhgf ;b:ox? /x]sf] Ps n]vf ;ldltsf] u7g ug]{5 / To:tf]
;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-%_ lhNnf kl/ifb\nfO{ ljleGg ljifodf cfjZos ;Nnfx / ;'emfj
lbgsf] nflu pkbkmf -$_ adf]lhdsf] n]vf ;ldltdf /xg] ;b:ox? afx]s lhNnf
kl/ifb\sf cGo ;b:ox?nfO{ tf]lsP adf]lhdsf ljifout ;ldltx?df /xg] u/L
lhNnf kl/ifb\n] ljleGg ;ldltx? u7g ug{ ;Sg]5 .
-^_ lhNnf kl/ifb\sf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
!*(= lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ lhNnf kl/ifb\sf] lg0f{o /
lgb]{zg sfof{Gjog ug'{ u/fpg'sf] cltl/Qm lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfd /
st{Jo b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ s[lif ;DaGwL M
-!_
s[lif tyf kz' ljsf; ;DaGwL lhNnf:t/Lo gLlt
agfO{ ;f] cg'?ksf sfo{qmdx? th'{df Pj+ ;+rfng
(85)

-v_

ug]{ / ;+rflnt sfo{qmdx?sf] lg/LIf0f / cg'udg


ug],{ u/fpg] .
-@_
lhNnfdf cfjZos kg]{ aLp lahg, dn tyf cGo
s[lif ;fdu|Lx?sf] Joj:yf ug],{ u/fpg] .
-#_
lhNnf ljsf; If]qleq s[lif k|;f/ ;DaGwL ;]jf
pknAw ug],{ u/fpg] .
-$_ s[lif xf6 ahf/ / d]nfsf] k|j4{g ug],{ u/fpg] .
-%_
s[lif pkhsf] ahf/ Joj:yfkg ug],{ u/fpg] .
u|fdL0f vfg]kfgL tyf a:tL ljsf; ;DaGwL M
-!_

-u_

-3_

lhNnf ljsf; If]qsf] u|fdL0f Onfsfdf PseGbf


a9L ufp ljsf; If]qsf hgtfx?nfO{ nfe x'g]
vfg]kfgL of]hgfx?sf] th'{df / sfof{Gjog ug]{,
u/fpg] .
-@_
lhNnf ljsf; If]qsf] u|fdL0f Onfsfdf a:tL tyf
ahf/x?sf] ljsf; ;DaGwL of]hgf agfO{
sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
hn ljB't ;DaGwL M
;;fgf u|fdL0f hn ljB't tyf cGo phf{ ;DaGwL
cfof]hgfx?sf] th'{df, sfof{Gjog, ;+rfng, ljt/0f tyf
dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .
lgdf{0f tyf oftfoft ;DaGwL M
-!_
lhNnf ljsf; If]qleqsf] lhNnf:t/Lo ;8sx?sf]
u'? of]hgf tof/ u/L lhNnf kl/ifb\af6 :jLs[t
u/fpg] .
-@_
:jLs[t lhNnf:t/Lo ;8sx?sf] lgdf{0f, ;+rfng,
cg'udg, d"Nofg tyf dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .
-#_
lhNnf ljsf; If]qleq cfjZos kg]{ emf]n'+u]
k"nx?sf] of]hgf th'd{ f, lgdf{0f / dd{t ;Def/ ug],{
u/fpg] .
-$_ lhNnf ljsf; If]qleq ;+rfng x'g] oftfoftsf
;fwgx? ;DaGwL cfjZos Joj:yf ldnfpg] .
-%_
k|rlnt sfg"g adf]lhd 3 >]0fLsf 7]sb] f/x?sf]
Ohfhtkq lbg], vf/]h ug]{ / gjLs/0f ug]{ .
(86)

-_

-r_

-5_

-h_

-em_

-^_
hndfu{ / /f]kj]sf] ljsf; tyf k|j4{g ug]{ .
e"ld ;'wf/ tyf e"ld Joj:yf ;DaGwL M
lhNnf ljsf; If]qleq /x]sf] P]nfgL tyf ;/sf/L klt{
hUufx?sf] ;+/If0f / ;Da4{g ug]{ .
dlxnf ljsf; tyf c;xfo ;DaGwL M
-!_
lhNnf ljsf; If]qleqsf dlxnfx?sf] pTyfgsf]
nflu cfjZos of]hgf tof/ u/L sfof{Gjog ug]{ .
-@_
/fli6o gLlt cg'?k cgfy afnaflnsf, c;xfo
dlxnf, a[4, ckf tyf czQmx?sf] ;+/If0f
;DaGwL sfo{ ug]{ / ;fdflhs s'/Llt x6fpg] tyf
r]nLa]6Lsf] Pj+ gf/Lsf] ;+/If0f ;DaGwL sfd ug],{
u/fpg] .
jg tyf jftfj/0f ;DaGwL M
-!_
jg, jg:klt, h}ljs ljljwtf / e";+/If0f ;DaGwL
of]hgf tof/ u/L sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-@_
jftfj/0fsf] ;+/If0f / ;Da4{g ug],{ u/fpg] .
lzIff tyf v]ns"b ljsf; ;DaGwL M
-!_
lhNnf ljsf; If]qleq ljBfno :yfkgf ug{
k|fyldstf tf]sL l;kmfl/; ug]{ .
-@_
lhNnf ljsf; If]qleqsf ljBfnox?sf] :jLs[lt /
vf/]hLsf] nflu cf}lrTo / sf/0f vf]nL l;kmfl/;
ug]{ .
-#_
lhNnf ljsf; If]qleqsf ljBfnox?sf] /]vb]v /
cg'udg u/L ;+rfng / Joj:yfkgdf ;xof]u
ug]{ .
-$_ lhNnf :t/Lo k|f}9 lzIff Pj+ cgf}krfl/s lzIff
;DaGwL gLlt tyf sfo{qmdx?sf] th'{df ug]{ .
-%_
v]ns"b / zf/Ll/s ljsf; ;DaGwL sfo{qmd agfO{
sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-^_
lhNnf:t/Lo v]ns"b ljsf; ;ldlt u7g ug]{ .
>dsf] Hofnf ;DaGwL M
-!_

lhNnf:t/df >dsf] Hofnfb/ Pj+ dhb"/Lsf] b//]6


lgwf{/0f ug]{ .
(87)

-@_
-`_

afn >d lgjf/0f tyf p2f/ ;DaGwL sfo{qmd


agfO{ ;+rfng ug]{ .
l;+rfO{ / e"Ifo tyf gbL lgoGq0f ;DaGwL M
-!_

-6_

-7_

-8_

-9_

lhNnf ljsf; If]qleqsf] PseGbf a9L ufp ljsf;


If]qdf ;'ljwf k'Ug] l;+rfO{, s"nf], afw / k}gL
;DaGwL sfo{qmdx?sf] th'{df, sfof{Gjog, ;+rfng
tyf dd{t ;Def/ ug]{ u/fpg] .
-@_
e"Ifo, glb s6fg cflbaf6 k|efljt If]qx?df
To:tf sfo{x?sf] /f]syfd ug]{ ;DaGwL of]hgf
th'd{ f u/L sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
;"rgf tyf ;+rf/ ;DaGwL M
-!_
gu/kflnsf If]q afx]s lhNnf ljsf; If]qleq
rnlrq ejg :yfkgf ug{ :jLs[lt lbg] .
-@_
lhNnf ljsf; If]qleqsf gu/kflnsf If]q afx]s
cGo u|fdL0f If]qdf lhNnf:t/Lo k':tsfno,
jfrgfno / ;"rgf s]Gb| vf]Ng] .
efiff / ;+:s[lt ;DaGwL M
-!_
lhNnf ljsf; If]qleqsf ;f+:s[lts Pj+ wfld{s
dxTjsf :yfgx?sf] clen]v /fVg] / dd{t ;Def/
u/fO{ ;+/If0f / ;Da4{g ug]{ .
-@_
ljleGg efiff, wd{ / ;+:s[ltsf] ;Da4{g ug]{,
u/fpg] .
-#_
lhNnf ljsf; If]qleqsf k'/ftfTjLs j:t', efiff,
wd{, snf / ;+:s[ltsf] ;+/If0f, ;Da4{g Pj+ k|of]u
ug],{ u/fpg] .
3/]n' pBf]u ;DaGwL M
-!_
lhNnf ljsf; If]qleq :yfkgf x'g] 3/]n'
pBf]ux?sf] clen]v /fVg] .
-@_
lhNnfdf cf}Bf]lus If]qsf] klxrfg / ljsf; ug]{ .
:jf:Yo ;]jf ;DaGwL M
-!_

lhNnf:t/Lo, :jf:Yo rf}sL, c:ktfn, cfo'j]{bLo


cf}ifwfno, :jf:Yo s]Gb|, :jf:Yo rf}sLx?sf] ;+rfng
tyf Joj:yfkg ug],{ u/fpg] .
(88)

-@_

-0f_

kl/jf/ lgof]hg, dft[lzz' sNof0f, lj:tfl/t vf]k,


kf]if0f tyf hg;+Vof lzIff, hg:jf:Yo h:tf
sfo{qmdx?sf] th'{df / sfof{Gjog ug]{ .
-#_
lhNnf ljsf; If]q cGtu{tsf ufp ljsf; If]qx?df
pk:jf:Yo rf}sL vf]Ng :jLs[lt lbg] / ltgsf]
lg/LIf0f tyf cg'udg ug]{ .
-$_ lhNnf ljsf; If]qsf] nflu cfjZos kg]{ cf}iflw /
lrlsT;f ;DaGwL cf}hf/ tyf pks/0fx?sf] cfk"lt{
Joj:yf ldnfO{ To;sf] u'0f:t/ ;d]tsf] lg/LIf0f
tyf cg'udg ug]{ .
-%_
lhNnf ljsf; If]qdf hg:jf:Yosf] nflu xfgLsf/s
lrh j:t'sf] ;fj{hlgs k|of]udf /f]s nufpg] jf
x6fpg] .
-^_
hg:jf:Yodf k|lts"n c;/ kg]{ lsl;dsf pkef]Uo
j:t'sf] a]rlavg / pkef]udf /f]s nufpg] .
ko{6g ;DaGwL M

lhNnf ljsf; If]qleqsf] k|fs[lts, ;f+:s[lts, P]ltxfl;s


tyf ko{6sLo ;Dkbfsf] ;+/If0f, ;Da4{g, lj:tf/ /
;b'kof]u ug],{ u/fpg] .
-t_
ljljw M
-!_
lhNnf ljsf; If]qleqsf] tYof /fVg] .
-@_
b}jLk|sf]k lgoGq0f ug]{ ;DaGwdf cfjZos sfd
ug]{ .
-#_
lhNnf ljsf; ;ldltsf] :jfldTj tyf lgoGq0fdf
/x]sf rn crn ;DklQsf] ;+/If0f ug]{ .
-$_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ljlgod th'{df u/L lhNnf
kl/ifb\df k]z ug]{ .
-%_
k|rlnt sfg"g adf]lhd tf]lsPsf cGo sfo{x?
ug]{ .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltn] :jLs[t ah]6sf] k/Llwleq /xL s'g} ;+3,
;+:yf jf lgsfonfO{ sfo{qmd :jLs[t u/L cg'bfg lbg ;Sg]5 .
-#_ lhNnf ljsf; ;ldltn] o; P]gsf] cwLgdf /xL JolQm, ;/sf/L jf
u}/ ;/sf/L ;+:yf jf JolQm;+u tf]lsP adf]lhd ;Demf}tf u/L ljsf; lgdf{0fsf

(89)

sfdx? ug{ ;Sg]5 . To;/L ePsf] ;Demf}tfsf] hfgsf/L >L % sf] ;/sf/nfO{
lbg' kg]{5 .
t/ cGt/fli6o u}/ ;/sf/L ;+:yf jf ljb]zL;+u >L % sf] ;/sf/sf] k"j{
:jLs[tL geO{ To:tf] ;Demf}tf ug{ ;Sg] 5}g .
-$_ lhNnf ljsf; If]qleq ;+rflnt s]Gb|Lo:t/sf] s'g} cfof]hgf jf
sfo{qmd k|efjsf/L 9+un] ;+rfng gePsf] jf To;df s'g} lsl;dsf] clgoldttf
ePsf] hfgsf/L x'g cfPdf lhNnf ljsf; ;ldltn] ;f] ;DaGwdf cfjZos
;'emfj lbg jf sf/jfxLsf] nflu ;DalGwt lgsfo ;dIf l;kmfl/; ug{ ;Sg]5 .
-%_ o; P]gdf n]lvPb]lv afx]s lhNnf ljsf; ;ldltsf] cGo sfd,
st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!()= pk;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] cf_gf] sfddf ;xof]u
k'ofpg cfjZostf cg';f/ pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g x'g] pk;ldltdf pkef]Qmf ;d"xsf
k|ltlglw, u}/ ;/sf/L ;+:yfsf k|ltlglw, dlxnf, lk5l8Psf ju{, a'l4hLjL,
;dfh;]jL tyf ljz]if1 ;dfj]z x'g ;Sg] 5g\ .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g x'g] pk;ldltsf] sfd, st{Jo, clwsf/ /
sfo{ljlw lhNnf ljsf; ;ldltn] tf]lslbP adf]lhd x'g]5 .
!(!= ;efkltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ ;efkltsf] sfd, st{Jo / clwsf/
b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7s af]nfpg ;lrjnfO{ lgb]{zg
lbg] .
-v_ lhNnf kl/ifb\ / lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7sdf k|ltj]bg /
k|:tfj k]z ug],{ u/fpg] .
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ah]6 tyf sfo{qmdx? th'{df ug{
cfjZos Joj:yf ldnfpg] .
-3_ lhNnf kl/ifb\ / lhNnf ljsf; ;ldltsf] lg0f{o sfof{Gjog
u/fO{ k|ult ljj/0f tof/ ug{ nufpg] .
-_ pk;efklt tyf ;b:ox?nfO{ ljifout ?kdf sfo{sf]
ljefhg ug]{ / lhNnf:t/Lo ljifout sfo{qmdx?sf] /]vb]v
/ ;dGjo ug],{ u/fpg] .
-r_ lhNnf ljsf; ;ldltsf tkm{af6 cfjZos l;kmfl/;x?
ug]{ .
-5_ cfkm" lhNnf aflx/ uO{ ;ftlbgeGbf a9L ;do lhNnf
ljsf; ;ldltdf pkl:yt x'g g;Sg] ePdf pk;efkltnfO{
(90)

sfo{ef/ lbg] / pk;efklt klg gePdf pd]/sf] cfwf/df


h]i7 ;b:onfO{ sfo{ef/ lbg] jf s'g} sf/0fjz sfo{ef/
;DxfNg g;Sg] cj:yf k/]df ;lrjnfO{ hfgsf/L lbg] .
-h_ lhNnf:t/Lo sfo{qmdsf] ;Gbe{df ;b:o / ;lrjnfO{ sfh
v6fpg] .
-em_ lhNnf ljsf; If]q cGtu{tsf ufp ljsf; ;ldlt,
;ldltx?sf] lg/LIf0f tyf ;dGjo ug]{ .
-`_ tf]lsPsf] cGo sfd ug]{ .
-@_ ;efkltn] dgfl;j sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf]
lhNnf 5f8\g x'b}g .
-#_ ;efkltn] lhNnf leqsf ljsf; lgdf{0f sfo{sf ;Gbe{df
;ftlbg;Dd lhNnfleq cfkm} sfh :jls[t u/L hfg ;Sg]5 .
t/ cf_gf] lhNnf aflx/ hfg' k/]df lhNnf ljsf; ;ldltaf6 :jLs[t
u/fO{ sfhdf hfg ;Sg]5 .
!(@= pk;efkltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ pk;efkltsf] sfd, st{Jo /
clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ ;efkltsf] cg'kl:yltdf sfo{afxs ;efklt eO{ sfd ug]{,
/
-v_ tf]lsPsf] cGo sfd ug]{, u/fpg] .
-@_ pk;efkltn] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf]
lhNnf 5f8\g x'b}g .
!(#= ;b:osf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ ;b:ox?sf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo
adf]lhd x'g]5 M
-s_ cfkm"nfO{ tf]lsPsf] ljifo;+u ;DalGwt ljifodf lhNnf
ljsf; ;ldltn] tof/ u/]sf] of]hgf lhNnf ljsf; of]hgfdf
;dfj]z ug{ nufpg] .
-v_ cfkm"nfO{ tf]lsPsf] ljifo;+u ;DalGwt ljifodf lhNnf
ljsf; ;ldltaf6 eP u/]sf sfd sf/afxLsf] ;do
;dodf lg/LIf0f ug]{ .
-u_ cfkm"nfO{ tf]lsPsf] ljifodf lhNnf ljsf; ;ldlt / lhNnf
ljsf; ;ldltsf] ljleGg ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L
;fdflhs ;+:yfx? / pkef]Qmf ;d"x aLr ;dGjo sfod
/fVg] Joj:yf ldnfpg],

(91)

-3_

cfkm"nfO{ tf]lsPsf] ljifo;+u ;DalGwt ljifosf ljsf; tyf


lgdf{0fsf] sfddf ePsf] k|ult ;DaGwdf cf_gf] ;'emfj
;lxtsf] lnlvt hfgsf/L lhNnf ljsf; ;ldltdf k]z
ug]{ .
-_ cfkm"nfO{ tf]lsPsf] ljifodf pkef]Qmf ;d"x tyf u}/ ;/sf/L
;+:yfx? u7g ug{ :yfgLo hgtfnfO{ k|fT] ;flxt ug]{ /
ltgnfO{ ljsf; sfo{qmddf kl/rfng ug]{ .
-r_ ;DalGwt ufp ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfsf] a}7sdf
efu lnO{ a}7ssf] sfd sf/afxLsf] ;DaGwdf lhNnf
ljsf; ;ldlt ;dIf k|ltj]bg lbg] .
-5_ tf]lsPsf cGo sfo{x? ug]{ .
-@_ ;b:on] dgfl;a sf/0f afx]s nuftf/ tL;lbgeGbf a9L cf_gf]
lhNnf 5f8\g x'b}g .
!($= ;lrjsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M ;efkltsf] k|ToIf lgb]{zgdf /xL ;lrjsf]
sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ lhNnf kl/ifb\ / lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;lrj eO{ sfd
ug]{ .
-v_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] lg0f{onfO{ ;efkltsf] ;fdfGo
/]vb]vdf /xL sfof{Gjog ug],{ u/fpg] .
-u_ lhNnf of]hgfsf] sfof{Gjog lg/LIf0f tyf k|ult d"Nofg
ug],{ u/fpg] .
-3_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] k|zf;lgs, n]vf Joj:yf tyf
ljsf; sfo{qmdx?sf] lg/LIf0f ug],{ u/fpg] .
-_ lhNnf:t/Lo sfo{qmdx?sf] k|ult lg/LIf0f u/L ;dLIff ug],{
u/fpg] .
-r_ lhNnf ljsf; ;ldlt, lhNnf kl/ifb\ jf lhNnf ljsf;
;ldltsf] ;b:osf] kb l/Qm eO{ lgjf{rg u/fpg' k/]df
;DalGwt lgsfonfO{ hfgsf/L u/fpg] .
-5_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{nosf] k|zf;sLo k|d'v eO{
sfd ug],{ u/fpg] .
-h_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] rn, crn tyf lhG;L ;DklQsf]
nut /fVg], ;+/If0f dd{t ;Def/ ug],{ u/fpg] .

(92)

-em_

lhNnf kl/ifb\ / lhNnf ljsf; ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt


e} lg0f{o dfOGo"l6 ug]{, lg0f{o k'l:tsf lhDdf lng] /
lg0f{o k|dfl0ft ug]{ .
-`_ n]vfk/LIf0f u/fpg], a]?h' km5of}6{ u/fpg] ;DaGwdf
cfjZos sf/afxL ug],{ u/fpg] .
-6_
lhNnf ljsf; ;ldlt cGtu{tsf sd{rf/Lx?sf] k|zf;lgs
lgoGq0f ug]{ .
-7_
k|rlnt sfg"gn] tf]ss
] f sfdx? ug],{ u/fpg] .
-8_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgod jf ljlgod
adf]lhd ;'Dk]sf] jf tf]ss
] f] cGo sfdx? ug]{ .
kl/R5]b %
lhNnf ljsf; ;ldltsf] of]hgf th'{df / sfof{Gjog k|lqmof
!(%= lhNnf ljsf; of]hgfsf] th'd{ f M -!_ k|To]s lhNnf ljsf; ;ldltn] cf_gf]
lhNnfsf] ljsf;sf nflu cfjlws / jflif{s ljsf; of]hgf th'd{ f ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd th'd{ f ul/Psf] of]hgfsf] cfwf/df /fli6o
of]hgf cfof]u / >L % sf] ;/sf/sf] ;DalGwt dGqfnon] lhNnf ljsf;
;ldltnfO{ sflt{s dlxgfleq cg'bfg / cfjZos gLlt tyf dfu{bz{gx? pknAw
u/fpg' kg]5
{ .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd of]hgf th'd{ f ubf{ lhNnf ljsf;
;ldltn] cfjZostf cg';f/ jf_o k/fdz{ ;]jf k|fKt ug{ ;Sg]5 .
-$_ cfjlws of]hgf tof/ ubf{ lgDg ljifox? ;dfj]z ug'{ kg]{5 M
-s_ lhNnfsf] ef}uf]lns, cfly{s Pj+ k|fs[lts ;Dkbfx? /
ltgLx?sf] jt{dfg pkof]u,
-v_ ljleGg If]qdf t'ngfTds nfut nfesf] lx;fan] pTkfbg
ug{ ;lsg] ;Defjgfx?,
-u_ lk5l8Psf hghfltx? Pj+ a9L u/LaL ePsf] If]q tyf To;
If]qdf ul/Psf jf ul/g' kg]{ ljleGg ljsf; sfo{x?,
-3_ dlxnf / afnaflnsfsf nflu cfod"ns / ;Lkd"ns ljsf;
sfo{x?,
-_ ;DkGg ePsf ljleGg ljifoIf]q cGtu{tsf cfof]hgfx?sf]
ljj/0f / ltgLx?sf] ;+rfng / ;Def/ ;DaGwL Joj:yf,
-r_ ljsf; ;Defjgfx?sf cfwf/df ljleGg ljifo If]qut
cNksflng Pj+ bL3{sflng ljsf; sfo{x?,
(93)

-5_

:yfgLo afl;Gbfaf6} tof/ ul/g'kg]{ ljleGg ljifo If]qsf


hgzlQm ljsf; ;DaGwL sfo{x? .
-%_ jflif{s of]hgf th'd{ f ubf{ lgDg s'/fnfO{ cfwf/ lng'kg]5
{ M
-s_ /fli6o of]hgf cfof]u / ;DalGwt dGqfnoaf6 k|fKt
lgb]{zgx?,
-v_ /fli6o nIo tyf gLltsf cfwf/df to ul/Psf
lhNnf:t/Lo gLlt tyf nIox?,
-u_ cfjlws of]hgfn] kl/nlIft u/]sf ;dli6ut cfjZostfx?,
-3_ ufp kl/ifb\ / gu/ kl/ifb\af6 k|fKt of]hgfx? .
!(^= ;fwgsf] cg'dfg M lhNnf ljsf; ;ldltn] jflif{s of]hgf th'd{ f ug'{ cufj}
b]xfosf ;|ft] / ;fwgx?sf] cg'dfg tof/ ug'{ kg]5
{ M
-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cf_g} >d, ;|ft] / ;fwg .
-v_ >L % sf] ;/sf/af6 k|fKt Psd'i6 cg'bfg .
-u_ >L % sf] ;/sf/sf ljleGg ljifout dGqfnox?af6
ljifout nufgL jfkt k|fKt Psd'i6 ;fwg .
-3_ cGo ;+:yfx?af6 k|fKt ;xof]u .
!(&= of]hgf th'{df k|lqmof M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; of]hgf th'd{ f
ubf{ ;xeflutfd"ns of]hgf th'd{ f k|lqmofsf] canDag ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|lqmof canDag ubf{ lhNnf ljsf;
;ldltaf6 k|fKt cfof]hgf tyf sfo{qmdx?nfO{ d"n cfwf/ dfGg' kg]{5 .
-#_ lhNnf ljsf; of]hgf th'd{ f ubf{ ;]jf s]Gb|, ljifout of]hgf th'd{ f
;ldlt, PsLs[t of]hgf th'{df ;ldlt, lhNnf ljsf; ;ldlt / lhNnf kl/ifb\df
cfjZos 5nkmn u/L of]hgf th'd{ fsf] sfd k"/f ug'{ kg]5
{ .
-$_ of]hgf th'{dfsf] cGo k|lqmof tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!(*= PsLs[t of]hgf th'{df ;ldlt M -!_ lhNnf:t/df Ps PsLs[t of]hgf th'{df
;ldlt /xg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltdf b]xfosf ;b:ox? /xg] 5g\ M
-s_ lhNnf ljsf; ;ldltsf ;efklt
cWoIf
-v_ ;DalGwt lhNnf ljsf; If]qleqsf ;f+;bx? kb]g ;b:o
-u_ ljifout of]hgf th'd{ f ;ldltsf ;+of]hsx?
;b:o
-3_ tf]lsP adf]lhdsf cGo JolQmx?
;b:o
(94)

-#_ pkbkmf -!_ cg';f/sf] a}7sdf ljifout of]hgf th'd{[ f ;ldltx?af6


k|fKt cfof]hgfx?nfO{ ;dGjo tyf k|fyldstf lgwf{/0f u/L PsLs[t lhNnf
ljsf; of]hgfsf] ?k lbOg]5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] a}7ssf] sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
!((= ;|ft] gS;f tof/ ug'{ kg]{ M k|To]s lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf;sf
lgldQ lhNnfsf] j:t'ut tYof ;+sng u/L lhNnfsf] j:t'l:ylt b]lvg] u/L ;|ft]
gS;f tof/ ug'{ kg]{5 .
@))= cfof]hgfsf] ;DefJotf cWoog ug'{ kg]{ M lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf;
of]hgf sfof{Gjog ug]{ qmddf b]xfo adf]lhdsf s'/fx? ;d]t v'nfO{ cfof]hgfsf]
;DefJotf cWoog ug'{ u/fpg' kg]{5 M
-s_ of]hgfsf] nIo .
-v_ cfof]hgfaf6 kmfObf kfpg] hgtfsf] ;+Vof / kmfObfsf]
lsl;d .
-u_ 5gf}6 ug{ nfluPsf] cfof]hgf gof xf] jf cw'/f] /x]sf] xf] .
-3_ cfof]hgf ;+rfng gu/L cGo s'g} pkfoaf6 cfjZostfsf]
k"lt{ jf ;d:of ;dfwfg x'G5, x'b}g .
-_ cfof]hgf ;DkGg ubf{ nfUg ;Sg] vr{ tyf ;fdu|Lsf] d"No
tyf ;dosf] cg'dfg .
-r_ pkef]Qmfx?af6 k|fKt x'g ;Sg] gub, j:t'ut >d / To:t}
cGo of]ubfg .
-5_ pkef]Qmfx?af6 kl5 p7\g ;Sg] z'Ns jf dd{t ;Def/ vr{
jf ;+rfng Joj:yf .
-h_ cGo v'nfpg' kg]{ s'/f eP ;f] .
@)!= k|fyldstf lgwf{/0f M lhNnf ljsf; of]hgf th'd{ f ubf{ lgDg adf]lhdsf]
sfo{qmdnfO{ k|fyldstf lbg' kg]{5 M
-s_ ;j{;fwf/0f hgtfnfO{ tTsfn k|ToIf kmfObf x'g] tyf
/f]huf/ k|j4{g x'g] / cfod"ns sfo{qmdx? .
-v_ s[lif pTkfbg j[l4 ug{ ;3fp k'Ug] sfo{qmdx? .
-u_ :yfgLo ;fwg, ;Lk / Ifdtfsf] kl/rfngaf6 ;+rfng x'g
;Sg] sfo{qmdx? .
-3_ jftfj/0f ;+/If0fdf ;3fp k'ofpg] sfo{qmdx? .

(95)

-_

lk5l8Psf tyf pTkLl8t hftL, hghftL Pj+ dlxnf /


afnaflnsfsf] nflu cfod"ns tyf ;Lkd"ns sfo{qmdx? .
@)@= cfof]hgfsf] 5gf}6 M -!_ cfof]hgfsf] 5gf}6 ubf{ bkmf @)) adf]lhdsf] cfof]hgf
;DefJotf cWoog k|ltj]bgsf cltl/Qm b]xfosf s'/fx? ;d]tsf] cfwf/df ug'{
kg]{5 M
-s_ jftfj/0f ;+/If0f tyf ;a4{g ug],{
-v_ a9LeGbf a9L :yfgLo afl;Gbfx?sf] ;xeflutf / >d k|fKt
x'g] .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd 5gf}6 ePsf cfof]hgfsf] hfgsf/L
lhNnfaf;Lx?nfO{ u/fpg' kg]5
{ .
@)#= lhNnf ljsf; of]hgf ;DaGwdf /fli6o of]hgf cfof]u / >L % sf] ;/sf/sf]
bfloTj M -!_ lhNnf ljsf; of]hgf th'd{ fsf nflu cfufdL cfly{s jif{sf] lgldQ
cfcf_gf] ljifo If]qdf ljleGg lhNnfx?nfO{ k|bfg x'g] ;fwgsf] k"jf{gd' fg / ;f]
l;t ;DalGwt /fli6o ljsf; gLlt / k|fyldstf tyf cGo dfu{bz{gx? eP ;f]
;d]t pknAw u/fpg' kg]5
{ . o;/L pknAw u/fOg] ;fwgsf] k"j{ cg'dfg /
dfu{bz{g k|To]s lhNnfsf] cfjlws of]hgfsf] nIoaf6 /fli6o of]hgf cfof]un]
lgwf{/0f u/L ljifout dGqfnox?nfO{ lgb]z
{ g lbg' kg]5
{ .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; of]hgf th'd{ f ubf{ ufp
kl/ifb\n] / gu/kl/ifb\n] agfpg] jflif{s ljsf; sfo{qmdnfO{ cfjZos 6]jf
k'ofpg' kg]{5 .
@)$= lhNnf ljsf; ;ldlt / ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L lgsfoaLr ;dGjo ug]{ M -!_
PsLs[t lhNnf ljsf; of]hgf th'd{ f ubf{ lhNnfleq ljleGg ;]jf / ljsf;
sfo{qmdx? ;+rfng ug]{ ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L ;+:yfaLr a}7s a;L jflif{s
ljsf; of]hgfaLr ;dGjo sfod ug'{ kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;dGjo sfod ug{ ;DalGwt sfof{no
k|ltlglwnfO{ af]nfO{ lhNnf ljsf; ;ldltn] a}7s ug]{5 . ;dGjo sfod ug]{
l;nl;nfdf s'g} dte]b ePdf /fli6o of]hgf cfof]un] cfjZos dWo:ytf
ug]{5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd cfof]lht ;dGjofTds a}7sdf b]xfosf
s'/fx?df ;dGjo sfod ug'{ kg]{5 M
-s_ s'g}klg If]qdf ul/g] nufgLdf bf]xf]/f]kg x6fpg] .
-v_ nufgL ug]{ ;+:yfx?aLr cfk;df kl/k"/s ;dGjo sfod
ug]{ .
-u_ lhNnfjf;Lx?n] clwstd nfe xfl;n ug{ ;Sg] k|ljlw
ckgfpg] .
(96)

@)%= of]hgfsf] sfof{Gjog M -!_ >L % sf] ;/sf/n] jflif{s sfo{qmd / ah]6 kfl/t
ePkl5 lhNnf ljsf; of]hgf sfof{Gjog ug{ cfjZos dfu{bz{g ;lxt lgsf;f
k7fpg' kg]{5 .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 kfl/t sfo{qmd lhNnf ljsf; ;ldltsf]
lgb]{zgdf sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-#_ of]hgf sfof{Gjog ug]{ lhDd]jf/L ufp ljsf; ;ldlt jf pkef]Qmf
;d"xsf] x'g]5 .
-$_ lhNnf:t/Lo of]hgf cGtu{tsf cfof]hgfx? pkef]Qmf ;ldlt dfkm{t
sfof{Gjog tyf ;+rfng u/fpg ;lsg]5 . lhNnf ljsf; ;ldltn] cfjZostf
cg';f/ jf_o k/fdz{ ;]jf k|fKt u/L sfof{Gjogdf 6]jf k'ofpg ;Sg]5 .
@)^= cfof]hgfsf] x:tfGt/0f M -!_ lhNnfdf ljleGg ;]jf / ljsf; sfo{df sfo{/t
;/sf/L jf cw{ ;/sf/L lgsfox?n] z'? u/]sf] cfof]hgf ;DkGg ePkl5
;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ x:tfGt/0f ug'{ kg]5
{ . To;/L x:tfGt/0f
ePsf cfof]hgfsf] ;+rfng lhNnf ljsf; ;ldlt / ;DalGwt lgsfoaLr ;xdlt
eP cg'?k x'g]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfof]hgf x:tfGt/0f ug]{ lgsfon] lhNnf
ljsf; ;ldltnfO{ k|fljlws tyf k/fdz{ ;]jf pknAw u/fO{ lhNnf ljsf;
;ldltsf] Ifdtf ljsf; u/fpg' kg]5
{ .
@)&= lgb]z
{ g kfngf ug'{ kg]{ M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltx?nfO{ lhNnf ljsf; of]hgf
th'd{ f / ;+rfng ug]{ ;DaGwdf /fli6o of]hgf cfof]u / >L % sf] ;/sf/sf]
;DalGwt dGqfnon] ;do ;dodf cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lbPsf] lgb]z
{ g lhNnf ljsf; ;ldltn] kfng
ug'{ kg]{5 .
@)*= pkef]Qmf ;d"x u7g ug]{ M -!_ lhNnf ljsf; of]hgf cGtu{tsf cfof]hgfx?
sfof{Gjog ubf{ cfof]hgfaf6 k|ToIf nfe kfpg] JolQmx? dWo]af6 lhNnf ljsf;
;ldltn] ;DalGwt lgsfo ;d]tsf] k/fdz{ lnO{ pkef]Qmf ;ldlt u7g u/fpg'
kg]{5 .
-@_ pkef]Qmf ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@)(= pkef]Qmf ;d"x tyf u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgf ;+rfng ug]{ af/] M -!_
pkef]Qmf ;d"x tyf u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgfx? sfof{Gjog / ;+rfng ubf{
lhNnf ljsf; ;ldlt;+u ;dGjo /fvL ug'{ kg]5
{ .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltn] pkef]Qmf ;d"x tyf u}/ ;/sf/L ;+:yf
dfkm{t of]hgf sfof{Gjog / ;+rfng ug{ ;Sg]5 .
-#_ cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ pkef]Qmf ;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:+ yfn]
cf_gf] cfly{s sf/f]af/sf] lx;fa lstfa tyf n]vf cfjlws u/L /fVg' kg]5
{ .
(97)

-$_ cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ pkef]Qmf ;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:yfn]


cf_gf] sf/f]af/sf] n]vfsf] k|ltj]bg lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ lbg' kg]5
{ /
n]vfk/LIf0f u/fpg] lhDd]jf/L cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ lgsfo / lhNnf ljsf;
;ldltsf] x'g]5 .
-%_ cfof]hgfsf] nut Oli6d]6 tf]lsP adf]lhd ug'{ kg]5
{ .
-^_ pkef]Qmf ;d"x / u}/ ;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgf hfrkf; eO{
km/kmf/s ePkl5 cfof]hgfsf] dd{t ;Def/ tyf ;+rfngsf] nflu ;]jf k|fKt ug]{
pkef]Qmf;+u cfjZos z'Ns lng ;Sg]5 .
@!)= ;'kl/j]If0f tyf cg'udg M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] of]hgf jf sfo{qmd th'{df
ubf{ cg'dfg ul/Psf ;|f]t ;fwgx?sf] kl/rfng nIo cg'?k eP gePsf],
cfof]hgfsf] sfof{Gjog tflnsf cg';f/ eP gePsf] olsg ug{ tyf cfof]hgfsf]
sfof{Gjogdf b]lvg] afwf Jojwfg jf c8\rgx? ;dfwfgsf] nflu cfjZos
lgb]{zg lbg ;DalGwt lhNnfsf ;f+;bsf] cWoIftfdf k|To]s jif{sf] nflu
j0ff{gq' mdfg';f/ Ps ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldltsf] u7g x'g5
] . pQm
;ldltdf lhNnf ljsf; ;ldltsf ;efklt, lghn] tf]s]sf] lhNnf ljsf;
;ldltsf ;b:o tyf ;DalGwt sd{rf/Lx? ;d]t /xg] 5g\ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] a}7s ;fdfGotof rf/ dlxgfdf
Psk6s a:g]5 / ;f] a}7sdf lhNnf ljsf; ;ldltsf ;DalGwt ;b:on] efu
lng' kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] a}7sdf cfof]hgfsf nflu cg'dfg
ul/Psf] ;fwg, k|fKt ePsf] ;fwg / ug'{ kg]{ sfdsf] n]vfhf]vf ug'{ kg]5
{ .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] a}7sn] sfo{ tflnsf / nIo cg';f/ sfd
gePsf]df ;DalGwt kIfnfO{ ;r]t u/fpg ;Sg]5 .
@!!= ;dLIff / d"Nofg M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; of]hgfsf] ;dLIff
/ d"Nofg b]xfo cg';f/ ug'{ kg]{5 M
-s_ ;DkGg ePsf k|To]s cfof]hgfsf] Ps jif{kl5 k|efj
d"Nofg ug]{ .
-v_ ;+rfng eO/x]sf cfof]hgfx?sf] ljifout ljj/0f tyf
k|ult d"Nofg k|To]s ^ dlxgfdf ug]{ .
-u_ ;DkGg ePsf cfof]hgfsf] dd{t ;Def/ ;DaGwL Joj:yfsf]
d"Nofg k|To]s jif{ ug]{ .
-3_ cfof]hgfaf6 nfeflGjt ;d'bfosf] lsl;d / kl/0ffd
klxrfg ug]{ .
-_ cfof]hgfaf6 ePsf] pTkfbg j[l4 Pj+ /f]huf/Lsf] cj;/x?
klxrfg ug]{ .
(98)

-r_ cfof]hgfaf6 kof{j/0fdf k/]sf] k|efj klxrfg ug]{ .


-@_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; of]hgfsf] ;dLIff b]xfo
cg';f/ ug]5
{ M
-s_ pkbkmf -!_ adf]lhd d"Nofg ePkl5 lhNnf ljsf;
;ldltsf] lgoldt a}7sdf ;dLIff ug]{ .
-v_ v08 -s_ cg';f/ x'g] ;dLIff a}7sdf ;/sf/L, u}/ ;/sf/L
/ bft[ ;+:yfsf k|ltlglwx?nfO{ ;d]t cfcf_gf] If]qaf6
;+rflnt lhNnf:t/Lo sfo{qmdx?sf] k|ult ljj/0f ;lxt
;dLIffsf nflu cfdGq0f ug]{ .
-u_ ;dLIff a}7sdf k|fKt ;'emfj ;d]t /fvL To;sf] k|ltj]bg
;DalGwt cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfodf k7fpg] / To:tf]
k|ltj]bg lhNnf kl/ifb\sf] lgoldt a}7sdf k|:t't ug]{ .
-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf]lhd lhNnf ljsf; of]hgfsf] ;dLIff /
d"Nofg ubf{ lhNnf ljsf; If]qleq ;+rflnt s'g} cfof]hgf jf sfo{qmddf s'g}
lsl;dsf] clgoldttf ePsf] hfgsf/L x'g cfPdf lhNnf ljsf; ;ldltn]
cfjZos sf/jfxLsf] nflu ;DalGwt lgsfodf l;kmfl/; ug]5
{ .
@!@= ;"rgf tyf clen]v s]Gb| M lhNnfsf] jf:tljs l:yltsf] klxrfg / of]hgfa4
ljsf; k|lqmof clej[l4 ug{ k|To]s lhNnf ljsf; ;ldltdf Ps ;"rgf tyf
clen]v s]Gb| /xg]5 . To:tf] ;"rgf tyf clen]v s]Gb|n] b]xfo adf]lhdsf ;"rgf
tyf clen]v ;+sng u/L /fVg' kg]5
{ M
-s_ lhNnfl:yt k|To]s ufp ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf tyf
lhNnf ljsf; ;ldltsf] cWofjlws j:t'ut k|ltj]bg .
-v_ lhNnfsf] jflif{s d"Nofg k|ltj]bg .
-u_ k|To]s ufp :t/Lo Pj+ gu/:t/Lo cfjlws of]hgf .
-3_ lhNnfsf] cfjlws of]hgf .
-_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] jflif{s n]vfk/LIf0f k|ltj]bg .
-r_ k|To]s ufp ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfsf] jflif{s
sfo{qmd .
-5_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;dli6ut jflif{s sfo{qmd .
-h_ lhNnfleq ;+rfng eO/x]sf u}/ ;/sf/L tyf lghL If]qsf
sfo{qmdsf] ljj/0f tyf k|ult .
-em_ lhNnfleq ul/Psf cWoog cg';Gwfg k|ltj]bgx? .

(99)

@!#=

hfrkf; tyf km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;DkGg ePkl5 cfof]hgfsf] hfrkf; /


km/kmf/s ug'{ u/fpg' kg]5
{ .
-@_ cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfoaf6 cfof]hgf ;DkGg ePsf] hfgsf/L
lhNnf ljsf; ;ldltdf k|fKt ePkl5 k|fljlwsn] k]z u/]sf] sfo{ ;DkGg
k|ltj]bg / d"Nofgsf] cfwf/df lhNnf ljsf; ;ldltn] hfrkf; / km/kmf/s
ug]{5 .
@!$= cfof]hgfsf] ;+rfng tyf dd{t ;Def/ M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] ;DkGg
cfof]hgfx?sf] ;+rfngsf] nflu ;DalGwt lgsfo jf pkef]Qmf ;d"xnfO{
x:tfGt/0f u/L ;+rfng tyf dd{t ;Def/ ug{ u/fpg ;Sg]5 .
-@_ 7"nf cfof]hgfx?sf] ;+rfng tyf dd{t ;Def/sf] sfo{ ;DalGwt
lgsfon] af8kmf8 u/L ug]{ lg0f{o ePdf lhNnf ljsf; ;ldltsf] k|fljlws tyf
ljQLo ;|f]t ;d]t ljrf/ u/L dd{t ;Def/sf] sfo{ ;+o'Qm ?kn] ug{ ;lsg]5 .
-#_ cfof]hgfaf6 cfjZos z'Ns p7fpg] cleef/f cfof]hgf ;+rfng /
dd{t ;Def/ ug]{ lgsfosf] x'g]5 .
-$_ lhNnf ljsf; ;ldltn] pkef]Qmfx?af6 p7fpg] ;]jf z'Ns tyf
dd{t ;Def/ vr{ lhNnf ljsf; ;ldltn] lg0f{o u/] adf]lhd x'g]5 . o:tf] z'Ns
lgwf{/0f ug{ cfjZos k|fljlws / cGo ;xof]u ;DalGwt lgsfox?af6 k|fKt
ug{ ;lsg]5 .
kl/R5]b ^
cfly{s Joj:yf
@!%= lhNnf ljsf; ;ldltn] nufpg kfpg] s/ M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf
ljsf; If]qdf tf]lsPsf] b/df ga9\g] u/L lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t b/df cfkm"n]
lgdf{0f u/]sf] jf cfkm"nfO{ x:tfGt/0f eO{ cfPsf ;8s, af6f], k'n, l;+rfO{,
s'nf], kf]v/L cflbdf s/ nufpg ;Sg]5 .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; If]qdf tf]lsPsf] b/df ga9\g]
u/L lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t b/df pg, vf]6f], hl8j'6L, jgs; -v/_ sjf8L
dfn, 9'f, :n]6, jfn'jf tyf k|rlnt sfg"g adf]lhd lgif]lwt hLjhGt' afx]s
cGo d[t hLjhGt'sf] xf8, l;+u, Kjfv, 5fnf cflb / tf]lsP adf]lhdsf cGo
j:t'df s/ nufpg ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] s/af6 k|fKt /sd dWo] #% %)_ ;Dd
/sd ;DalGwt ufp ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfnfO{ lbg' kg]5
{ .
@!^= ;]jf z'Ns M lhNnf ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qleq tf]lsPsf] b/df ga9\g] u/L
lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t b/df b]xfo adf]lhdsf] ;]jf z'Ns nufpg ;Sg]5 M

(100)

-s_

@!&=

@!*=

@!(=

@@)=

@@!=

cfkm"n] lgdf{0f u/]sf jf cf_gf] lhDdfdf /x]sf cltly u[x,


k':tsfno, lrlsT;fno, wd{zfnf, ;ef u[x cflbsf] ;]jf
z'Ns .
-v- cfkm"n] lgdf{0f u/]sf s"nf], k}gL, afw cflbsf] ;]jf z'Ns .
-u_ :yfgLo ljsf; z'Ns .
-3_ tf]lsP adf]lhdsf cGo ;]jf z'Ns .
b:t'/ M lhNnf ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qleq tf]lsPsf] b/df ga9\g] u/L lhNnf
kl/ifb\af6 kfl/t b/df b]xfo adf]lhdsf] b:t'/ nufpg ;Sg]5 M
-s_ gbLx?df hn ljxf/ ug]{, 8'f tyf t'Og rnfpg] / df5f
dfg]{ cg'dlt tyf gjLs//0f b:t'/ .
-v_ kfgL3f6sf] btf{ tyf gjLs/0fsf] b:t'/ .
-u_ l;kmfl/z b:t'/ .
-3_ tf]lsP adf]lhdsf] cGo b:t'/ .
laqmL M lhNnf ljsf; ;ldltn] cf_gf] If]qleqsf gbL gfnfsf] jfn'jf, lu6L,
9'f, :n]6, df6f], bxt/ jxt/ cflb tf]lsP adf]lhd laqmL ug{ ;Sg]5 . To;/L
j:t'x?sf] laqmLaf6 k|fKt /sd dWo] #% %)_ ;Dd /sd ;DalGwt ufp
ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfnfO{ lbg' kg]5
{ .
C0f lng ;Sg] M lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf kl/ifb\af6 :jLs[t gLlt cg';f/
cf_gf] xs ef]usf] rn crn ;DklQ lwtf] /fvL jf g/fvL jf >L % sf]
;/sf/sf] hdfgLdf a}s
+ jf cGo s'g} ;+3 ;+:yfaf6 C0f jf ;fk6L lng
;Sg]5 .
/fhZj af8kmf8 ;DaGwL Joj:yf M b]xfosf] /sddWo] tf]lsP adf]lhdsf] /sd
;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltn] kfpg]5M
-s_ 3/ hUufsf] vl/b laqmL jfkt >L % sf] ;/sf/nfO{ k|fKt
x'g] /lhi6z
] g b:t'/ .
-v_ vfgL, k]6f]lnod, jg, hn;|f]t tyf cGo k|fs[lts ;|f]tsf]
/f]oN6L jfkt >L % sf] ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] /sd .
-u_ ko{6sx? lhNnf ljsf; If]qdf k|j]z ubf{ >L % sf]
;/sf/nfO{ k|fKt x'g] k|jz
] b:t'/ .
lhNnf ljsf; ;ldltsf] sf]if M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] Pp6f sf]if /xg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf b]xfosf /sdx? /xg] 5g\ M
-s_ >L % sf] ;/sf/af6 k|fKt x'g] /sd,
(101)

-v_
-u_

s/, b:t'/, dx;'n tyf z'Nsaf6 k|fKt /sd,


ufp ljsf; ;ldlt / gu/kflnsfaf6 p7fOPsf] dfnkf]tsf]
kRrL; k|ltzt /sd,
-3_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] rn crn ;DklQ jf cGo j:t'sf]
laqmL, axfn, ef8f, Jofhaf6 p7]sf] /sd,
-_ s'g} JolQm jf ;+:yfaf6 k|fKt pkxf/, rGbf, cg'bfg jf
;xfotfsf] /sd,
-r_ ljb]zL ;/sf/ jf cGt/f{li6o ;+3 ;+:yfaf6 k|fKt /sd,
-5_ /fhZj af8kmf8af6 k|fKt /sd, b08 hl/jfgfaf6 p7]sf]
/sd,
-h_ lhNnf ljsf; ;ldltn] ;+rfng u/]sf cfod"ns
sfo{qmdaf6 k|fKt /sd,
-em_ lhNnf ljsf; ;ldltn] a}s
+ jf cGo s'g} ;+3 ;+:yfaf6
lnPsf] C0f ;fk6L /sd,
-`_ cGo ;|f]taf6 k|FKt /sd .
-#_ lhNnf ljsf; ;ldltn] v08 -r_ adf]lhdsf] /sd k|fKt ug'{ cl3
>L % sf] ;/sf/sf] :jLs[lt lng' kg]{5 .
-$_ sf]ifdf hDdf ePsf] /sd a}s
+ df /fVg' kg]5
{ .
@@@= sf]ifsf] /sd vr{ ug]{ tl/sf M -!_ sf]ifsf] ;+rfng ;lrj / lhNnf ljsf;
;ldltsf] n]vf k|d'vsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
-@_ ;efkltn] :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL cfly{s ;xfotfdf tf]lsP
adf]lhdsf] /sd vr{ ug{ ;Sg]5 .
-#_ ;lrjn] lhNnf kl/ifb\n] kfl/t u/]sf] ah]6sf] cwLgdf /xL lhNnf
ljsf; ;ldltsf] lg0f{o sfof{Gjog ug{ /sd vr{ ug{ ;Sg]5 .
-$_ sf]ifsf] /sd vr{ ubf{ lhNnf kl/ifb\n] kfl/t u/]sf] ah]6sf]
cwLgdf /xL k|rlnt sfg"g adf]lhd vr{ ug'{ kg]{5 .
-%_ ljsf; sfo{qmd ;+rfng ubf{ ljifout sfo{qmdsf nflu k|fKt /sd
;f]xL sfo{qmddf vr{ ug'{ kg]{5 cGo sfo{qmd / zLif{sdf vr{ ug{ kfOg] 5}g .
-^_ n]vf k|d'vn] tf]lsP adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfDbfgL
vr{sf] n]vf /fVg' kg]5
{ / To;sf] n]vfk/LIf0f u/fpg' kg]5
{ .
-&_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] k|zf;lgs vr{ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

(102)

@@#= lgdf{0f, vl/b tyf cGo 7]Ssf kf :jLs[ltsf] Joj:yf M lgdf{0f, vl/b, 7]Ssf
kf jf cGo cfly{s sf/f]af/ ;DaGwL k|lqmof tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@@$= /sdfGt/ M -!_ lhNnf kl/ifb\af6 kfl/t jflif{s ah]6 zLif{ssf] aL; k|ltztdf
ga9fO{ lhNnf ljsf; ;ldltn] /sdfGt/ ug{ ;Sg]5 .
t/ e}k/L cfpg] / cfly{s ;xfotf zLif{sdf /sdfGt/ x'g] 5}g .
-@_ e}k/L cfpg] /sdsf] vr{ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@@%= lnnfd laqmLsf] Joj:yf M lhNnf kl/ifb\af6 :jLs[t gLlt cg';f/ lhNnf ljsf;
;ldltnfO{ sfd gnfUg] ;/;fdfg jf ;DklQsf] lnnfd jf laqmL tf]lsP adf]lhd
x'g]5 .
@@^= ah]6sf] afsL /sd M Ps cfly{s jif{df vr{ x'g g;sL afsL /xg uPsf]
ah]6sf] /sd rfn" jif{df cw'/f /x]sf cfof]hgf / sfo{qmd ;+rfng ug{sf] nflu
cfufdL cfly{s jif{sf] ah]6df ;dfj]z ug'{ kg]5
{ .
@@&= lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfo / Joosf] ljj/0f M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn]
lhNnfdf cfGtl/s ;|f]t, ;fwg, dfnkf]t /sd, :yfgLo ljsf; z'Ns, bfg, rGbf,
;xfotf, pkxf/, cGo s/, b:t'/, dx;'n, z'Ns tyf ;DklQ jf ;fwg, ;|f]t,
laqmL, C0f tyf cg'bfgaf6 k|fKt x'g] /sd 5'f 5'} b]lvg] u/L >]:tf /fVg'
kg]{5 .
-@_ cfo / Joosf] zLif{s / lx;fasf] >]:tf tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@@*= k|zf;lgs vr{sf] xb M >L % sf] ;/sf/n] ljz]if ?kn] ls6fg u/L vr{ ug{
:jLs[lt lbPdf afx]s >L % sf] ;/sf/n] lbPsf] cg'bfg /sd tf]lsP adf]lhdsf]
k|ltzteGbf a9L k|zf;lgs sfddf vr{ ug{ kfOg] 5}g .
@@(= ;b:ox?sf] a}7s eQf / cGo ;'ljwf M ;b:ox?sf] a}7s eQf / cGo ;'ljwf
tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@#)= lhNnf ljsf; ;ldltn] cg'bfg lbg] M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] cfkm"nfO{ k|fKt
x'g] /sd dWo] s]xL /sd tf]lsP adf]lhd ufp:t/sf sfo{qmdx?df vr{ ug{
ufp ljsf; ;ldltnfO{ cg'bfgsf] ?kdf pknAw u/fpg' kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cg'bfg /sd pknAw u/fpbf sfo{qmdsf]
dfu, hg;+Vof, ef}uf]lns ljs6tf, cfGtl/s ;|ft] sf] ;Lldttf cflbnfO{ Wofgdf
/fVg' kg]{5 .
@#!= lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DklQ M -!_ sf]ifsf] /sdaf6 ag]sf] jf vl/b ePsf]
jf lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ >L % sf] ;/sf/ jf s'g} JolQm jf ;+:yfn] xs
5fl8 lbPsf] ;DklQdf lhNnf ljsf; ;ldltsf] xs x'g]5 / To:tf] ;DklQ
lhNnf ljsf; ;ldltn] /]vb]v / k|jGw ug'{ kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] crn ;DklQ lhNnf ljsf; ;ldltn] >L %
sf] ;/sf/sf] :jLs[lt ljgf a]rlavg ug{ jf c? s'g} Joxf]/fn] xs 5fl8 lbg
(103)

@#@=

@##=

@#$=

@#%=
@#^=

kfpg] 5}g . :jLs[lt ljgf a]rlavg u/LlbPdf jf xs 5fl8 lbPdf h'g;'s}


cj:yfdf klg ab/ x'g5
] .
n]vf k/LIf0f M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f cfGtl/s
n]vfk/LIf0f zfvfn] ug]5
{ .
-@_ lhNnf ljsf; ;ldltsf] clGtd n]vfk/LIf0f dxfn]vf k/LIfsaf6
x'g]5 .
-#_ lhNnf kl/ifb\n] n]vf ;ldltsf] /fo ;'emfj ;lxt k|fKt k|ltj]bgdf
5nkmn u/L n]vfk/LIf0faf6 sfod ePsf a]?h' lgoldt ug{ gldNg] ePdf a]?h'
km5\of}{6sf] nflu lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ lgb]{zg lbg' kg]{5 .
kl/R5]b &
b08 ;hfo
b08 ;hfo ug{ ;Sg] M -!_ of] P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgod
jf cfb]z pNn3+g u/L s;}n] s'g} sfd u/]df lhNnf ljsf; ;ldltn] Psxhf/
?k}of;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 . ;f]xL ck/fw k6s k6s u/]df k6s} lkR5]
pQm hl/afgfsf] /sddf zt k|ltzt ykL hl/jfgf ug{ ;Sg]5 .
-@_ s;}sf] hfgf hfgL jf nfk/jfxLn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] lhDdfdf
/x]sf] ;DklQ clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] Ohfht j]u/ km]/jbn u/]df jf
lxgfldgf jf gf]S;fg u/]df jf ug{ nufPdf lhNnf ljsf; ;ldltn] To:tf] xfgL
gf]S;fgL ;d]t ;f] JolQmaf6 c;'n pk/ ug{ ;Sg]5 .
efu %
:yfgLo lgsfo ;DaGwL ;fdfGo Joj:yf
kl/R5]b !
>L % sf] ;/sf/ / :yfgLo lgsfo aLrsf] ;DaGw
>L % sf] ;/sf/n] lgb]z
{ g lbg ;Sg] M -!_ >L % sf] ;/sf/n] :yfgLo
lgsfonfO{ k|rlnt sfg"gf/f tf]lsPsf] sfo{x? ;Dkfbg u/] gu/]sf], lk5l8Psf
hghflt, dlxnf tyf afnaflnsfx?sf] lxtnfO{ cfjZos k|fyldstf lbP
glbPsf], kof{j/0f ;Gt'ng h:tf ljifon] k|>o kfP gkfPsf] h:tf ljifox?df
lgoldt cg'udg u/L cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd >L % sf] ;/sf/n] lbPsf] lgb]z
{ g kfng ug'{
;DalGwt :yfgLo lgsfosf] st{Jo x'g]5 .
ljz]if sfo{qmd nfu" ug{ ;Sg] M >L % sf] ;/sf/n] :yfgLo lgsfosf] ;'b9[ Ls/0f
tyf Ifdtf clea[l4 ug{ ljz]if sfo{qmd th'd{ f u/L nfu" ug{ ;Sg]5 .
>L % sf] ;/sf/n] cg'bfg lbg] M -!_ k|To]s jif{ >L % sf] ;/sf/n] :yfgLo
lgsfonfO{ tf]lsPsf] Go"gtd cg'bfg pknAw u/fpg'sf] cltl/Qm ;DalGwt
(104)

:yfgLo lgsfosf] hg;+Vof, ljsf;sf] :t/, /fhZj kl/rfng ug{ ;Sg]

(105)

;DefJotf / Ifdtf, ljlQo ;fwgsf] cfjZostf, cfo / Joosf] lgoldt


clen]vg sfo{, n]vfk/LIf0fsf] l:ylt, cfly{s cg'zf;gsf] l:ylt h:tf cfwf/df
yk cg'bfg /sd pknAw u/fpg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt x'g] cg'bfg /sdx?sf] vr{ k|0ffnL /
sfo{ljlwx? >L % sf] ;/sf/n] tf]Sg ;Sg]5 .
@#&= ljQLo cfof]u u7g ug{ ;Sg] M :yfgLo lgsfox?n] nufpg] s/ tyf >L % sf]
;/sf/ / :yfgLo lgsfo aLr af8kmf8 ug'{ kg]{ /fhZj ;DaGwdf cWoog tyf
cg';Gwfg ug{, s/ k4lt tyf n]vf k|0ffnL ;d;fdlos agfpg lng' kg]{
gLltut ljifodf ;'emfj k|:t't ug{ >L % sf] ;/sf/n] :yfgLo lgsfosf]
;DalGwt dxf;+3sf] k|ltlglw ;d]t /xg] u/L ljlQo cfof]u u7g ug{ ;Sg]5 .
@#*= lgnDjg / e ug{ ;Sg] M -!_ s'g} :yfgLo lgsfon] b]xfosf] s'g} sfd sf/afxL
u/]sf]5 eGg] kof{Kt cfwf/ ePdf >L % sf] ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf
k|sfzg u/L To:tf] :yfgLo lgsfonfO{ lgnDag ug{ ;Sg]5 M
-s_ g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg, @)$& ljk/Lt x'g] u/L g]kfn
clw/fHosf] ;fj{ef}d;Qf, cv08tf, /fli6otf jf
;fDk|bflos ;b\efjgfdf cfr cfpg] s'g} sfd sf/afxL
u/]df .
-v_ :yfgLo lgsfosf] ;DklQ jf cfo lxgfldgf u/]df .
-u_ sfa'aflx/sf] kl/l:ylt k/]sf]df afx]s Ps jif{;Dd :yfgLo
lgsfosf] a}7s ga;fO{ :yfgLo lgsfosf] sfo{ ;Dkfbgdf
afwf pTkGg u/]df .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} :yfgLo lgsfonfO{ lgnDag ug'{ cl3
ljz]if uDeL/ kl/l:yltdf afx]s To;/L lgnDag gug'{ kg]{ sf/0f eP ;f] k|:t't
ug]{ df}sfaf6 ;DalGwt :yfgLo lgsfonfO{ alGrt ul/g] 5}g .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd s'g} :yfgLo lgsfo lgnDag ePdf ;f]
lgsfon] ug]{ sfd sf/afxL ug{sf] lgldQ >L % sf] ;/sf/n] cfjZos Joj:yf
ug{ ;Sg]5 .
-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgnDag ePsf] hfgsf/L >L % sf] ;/sf/n]
lgnDag ePkl5 a;]sf] ;+;bsf] b'j} ;bgdf k]z ug'{ kg]5
{ .
-%_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgnDag ePsf] :yfgLo lgsfosf] ;DaGwdf
To;/L lgnDag ePsf] ldltn] tLg dlxgfleq 5fgljg u/L sf/afxL lsgf/f
nufO{ ;Sg' kg]{5 . ;f] Dofbleq sf/afxL lsgf/f gePdf To:tf] lgnDag :jtM
lgis[o x'g]5 .
-^_ pkbkmf -%_ adf]lhd 5fgaLg ubf{ e ug'{ kg]{ cfwf/ k|dfl0ft
ePdf To:tf] :yfgLo lgsfonfO{ >L % sf] ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf
k|sfzg u/L e ug{ ;Sg]5 .
(106)

-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd s'g} :yfgLo lgsfonfO{ e ul/Pdf To;sf]


sf/0f ;lxtsf] ljj/0f >L % sf] ;/sf/n] ;+;bsf] b'j} ;bgdf k]z ug'{ kg]5
{ .
-*_ pkbkmf -^_ adf]lhd e ePsf] :yfgLo lgsfosf ;b:ox?sf]
lgjf{rg To;/L e ePsf] ldltn] Ps jif{leq ul/;Sg' kg]{5 . lgjf{rg
geP;DdnfO{ To:tf] :yfgLo lgsfon] ug]{ sfd sf/afxL ug]{ u/fpg] Joj:yf >L
% sf] ;/sf/n] ug]5
{ .
@#(= Dofb yk ug{ ;Sg] M k|fs[lts k|sf]k, cfly{s lj>[\vntf jf To:t} cGo ljz]if
kl/l:ylt k/L :yfgLo lgsfosf] ;b:ox?sf] ;dodf lgjf{rg x'g g;s]df >L %
sf] ;/sf/n] a9Ldf Ps jif{sf] nflu Dofb yk u/L jf cGo ta/af6 sfo{
;+rfng ug]{ Joj:yf ldnfpg ;Sg]5 .
@$)= >L % sf] ;/sf/;+u ;Dks{ M -!_ :yfgLo lgsfon] >L % sf] ;/sf/;+u ;Dks{
/fVbf :yfgLo ljsf; dGqfno dfkm{t /fVg' kg]5
{ .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ah]6 /
sfo{qmdsf] ;DaGwdf :yfgLo lgsfon] cGo dGqfnox?;+u ;f]em} ;Dks{ /fVg
;Sg]5 .
@$!= cg'udg ;ldltsf] u7g M -!_ o; P]gsf] p2]Zo, gLlt tyf Joj:yf cg'?k
sfo{x? ;Dkfbg ePsf 5g\ 5}gg\ ;f]sf] cg'udg ug{ tyf :yfgLo :jfoQ zf;g
;DaGwL dfGotf cg'?k sfo{ ug{ nufpg b]xfo adf]lhdsf] ljs]Gb|Ls/0f
sfof{Gjog tyf cg'udg ;ldltsf] u7g x'g]5 M
-s_ k|wfg dGqL
cWoIf
-v_ :yfgLo ljsf; dGqL
pkfWoIf
-u_ k|ltlglw ;efdf ljkIfL bnsf] g]tf
;b:o
-3_ >L % sf] ;/sf/sf dGqLx?
;b:o
-_ k|ltlglw ;efsf] ;DalGwt ;ldltsf ;efklt
;b:o
-r_ pkfWoIf, /fli6o of]hgf cfof]u
;b:o
-5_ ;b:ox?, /fli6o of]hgf cof]u
;b:o
-h_ >L % sf] ;/sf/sf] d'Vo ;lrj
;b:o
-em_ >L % sf] ;/sf/sf dGqfnox?sf ;lrjx?
;b:o
-`_ k|ltlglw ;efdf k|ltlglwTj u/]sf /fhg}lts
bnsf PsPshgf k|ltlglw
;b:o
-6_
:yfgLo lgsfo;+u ;DalGwt ;+3, dxf;+3sf
;efkltx?
;b:o
-7_
pkbkmf -%_ adf]lhd ul7t ;ldltsf] ;+of]hs
;b:o
(107)

-8_ :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj


;b:o;lrj
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t ;ldltsf] sfo{ljlw ;ldlt cfkm}n] tf]s]
adf]lhd x'g]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t ;ldltn] cf_gf] sfdsf] k|ltj]bg k|To]s
jif{ k|ltlglw ;efsf] ;DalGwt ;ldlt ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ pkbkmf -#_ adf]lhd k]z ePsf] k|ltj]bgdf To:tf] ;ldltaf6 k|fKt
lgb]{]zg sfof{Gjog ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-%_ pkbkmf -!_ adf]lhd u7g ePsf] ;ldlt cGtu{t ;f] ;ldltsf] dfu{
lgb]{zgdf sfd ug]{ u/L Ps sfo{ ;ldlt u7g x'g]5 .
-^_ pkbkmf -%_ adf]lhdsf] sfo{ ;ldltdf b]xfo adf]lhdsf ;b:ox?
/xg] 5g\ M
-s_ :yfgLo ljsf; dGqL jf /fHodGqL
;+of]hs
-v_ :yfgLo ljsf; dGqfnosf ;lrj
;b:o
-u_ ljs]Gb|Ls/0f, /fhZj, n]vf, u|fdL0f ljsf;,
k|zf;g tyf sfg"gsf If]qdf sDtLdf !) jif{
cg'ej k|fKtlj1x? dWo]af6 >L % sf] ;/sf/n]
tf]s]sf] 5hgf JolQmx?
;b:o
-3_ slDtdf /fhkqf+lst k|yd >]0fLsf] >L % sf]
;/sf/n] tf]s]sf] JolQm
;b:o;lrj
-&_ pkbkmf -^_ adf]lhd u7g ePsf] sfo{ ;ldltdf >L % sf] ;/sf/n]
tf]s]sf ;b:ox?sf] kbfjlw tLg jif{sf] x'g]5 .
-*_ pkbkmf -^_ adf]lhd tf]lsPsf ;b:ox?nfO{ >L % sf] ;/sf/n]
k'gM b'O{ jif{sf] kbfjlw yk ug{ ;Sg]5 .
-(_ pkbkmf -^_ adf]lhd tf]lsPsf] ;b:ox?sf] ;]jf, ;'ljwf /
kfl/>lds >L % sf] ;/sf/n] tf]s] adf]lhd x'g5
] .
@$@= clwsf/ ;'Dkg ;Sg] M -!_ >L % sf] ;/sf/n] o; P]g adf]lhd cfkm"nfO{ k|fKt
;a} jf s]xL clwsf/ g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L s'g} ;ldlt, ;+:yf jf
clwsf/LnfO{ ;'Dkg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|bfg u/]sf] clwsf/ h'g;'s} avt >L % sf]
;/sf/n] lkmtf{ lng ;Sg]5 .
@$#= ;DalGwt dGqfnon] kfngf ug'{ kg]{ s'/fx? M -!_ :yfgLo :t/df ul/g] ljsf;
lgdf{0fsf] sfo{x?nfO{ ufp:t/Lo sfo{qmd, gu/:t/Lo sfo{qmd tyf lhNnf :t/Lo
sfo{qmd egL ;DalGwt dGqfnon] tf]Sg' kg]{5 .
(108)

@$$=

@$%=

@$^=

@$&=

@$*=

-@_ :yfgLo lgsfosf] cfufdL jif{sf] sfo{qmdx?sf] nflu lbOg]


cg'bfgsf] cg'dfg sflt{s dlxgfleq ;DalGwt dGqfnon] :yfgLo lgsfonfO{
k7fpg'
kg]{5 .
-#_ :yfgLo lgsfosf] sfo{qmd ;+rfng ug{ ;DalGwt dGqfnon] :yfgLo
lgsfonfO{ k|fljlws ?kdf ;Ifd agfpg cfjZos ;xof]u ug'{ kg]{5 .
-$_ ljifo gtf]sL :yfgLo lgsfodf k7fOg] jflif{s cg'bfg :yfgLo
ljsf; dGqfnon] k7fpg' kg]{5 .
;dGjo ;ldlt u7g ug]{ M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] cf_gf] ;lrjfnosf
ljsf;;+u ;DalGwt ljifout OsfO{sf k|dv
' , gu/ k|dv
' tyf ;]jf s]Gb|x?sf
;+of]hsx? /x]sf] Pp6f ;dGjo ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t ;ldltn] lhNnfleqsf] ljsf; lgdf{0fsf]
sfo{ ;Dkfbgdf ;dGjo ug{ ;xof]u k'ofpg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ul7t ;ldltsf] cGo sfd, st{Jo / clwsf/
tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
lhNnf:t/Lo sfof{nox?n] ;xof]u ug'{ kg]{ M :yfgLo lgsfox?n] cf_gf] If]qleq
ljsf; / lgdf{0f ;DaGwL sfd ug{sf] lgldQ ;DalGwt lhNnf:t/Lo sfof{no;+u
;xof]u dfu u/]df To:tf sfof{nox?n] :yfgLo lgsfonfO{ cfjZos ;xof]u
pknAw u/fpg' kg]{5 .
/fhg}lts bnx?n] ;xof]u ug'{ kg]{ M :yfgLo lgsfon] of] P]g / o; P]g cGtu{t
ag]sf] lgod adf]lhd cfkm"n] ug'{ kg]{ sfd ug{sf] lgldQ /fhg}lts bnx?;+u
;xof]u dfu u/]df To:tf /fhg}lts bnx?n] cfjZos ;xof]u pknAw u/fpg'
kg]{5 .
k|x/Ln] ;xof]u ug'{ kg]{ M :yfgLo lgsfon] sfg"gsf] kl/lwleq /xL u/]sf] cfb]z
jf lg0f{osf] kfngf u/fpg ;xof]u dfu u/]df :yfgLo k|x/Ln] cfjZos ;xof]u
ug'{ kg]{5 .
kl/R5]b @
k|zf;sLo ;+u7g / sd{rf/L Joj:yf
sfof{nosf] :yfkgf M k|To]s :yfgLo lgsfosf] cfcf_g} sfof{no x'g]5 .

@$(= sd{rf/L b/aGbLsf] >[hgf M -!_ :yfgLo lgsfon] cfkm"nfO{ cfjZos kg]{
sd{rf/Lsf] b/aGbL sfo{af]emsf] cfwf/df k|To]sf lgsfon] ug'{ kg]{ sfo{x?sf]
k"0f{ ljj/0f tof/ u/L ;DalGwt kl/ifb\af6 :jLs[t u/fpg' kg]5
{ .
-@_ sd{rf/Lsf] b/aGbL :jLs[t ubf{ ;DalGwt kl/ifb\n] sd{rf/Lsf] nflu
rflxg] tna, eQf, ;+ro sf]if sL /sd, pkbfg tyf lgj[Qe/0f cflbsf] nflu
nfUg] vr{sf] Joj:yf ;d]t ug'{ kg]5
{ .
(109)

@%)= sd{rf/Lsf] kfl/>lds tyf cGo ;'ljwf M -!_ sd{rf/Lsf] kfl/>ldssf] lgwf{/0f
;DalGwt :yfgLo lgsfosf] kl/ifb\af6 x'g]5 .
-@_ sd{rf/Lx?sf] tnadfg >L % sf] ;/sf/sf] lghfdtL ;]jfsf
sd{rf/Lx?sf] tnadfgnfO{ cfwf/ dfgL lgwf{/0f ug'{ kg]5
{ .
-#_ :yfgLo lgsfon] cf_gf] ;|f]t, ;fwg / k|zf;lgs ah]6sf] kl/lwleq
/xL cf_gf sd{rf/Lx?nfO{ :yfgLo eQf Pj+ cGo yk ;'ljwf lbg ;Sg]5 .
@%!= cfof]hgfsf] nflu yk sd{rf/Lsf] Joj:yf M s'g} vf; cjlwdf ;DkGg x'g]
cfof]hgfsf] nflu cfjZos kg]{ sd{rf/Lsf] nflu nfUg] k|zf;lgs vr{
;DalGwt cfof]hgfdf g} /fvL cfof]hgfsf] sfd ;lsPkl5 :jtM g/xg] u/L
;DalGwt kl/ifb\n] sd{rf/L lgo'lQm ug{ :jLs[lt lbg ;Sg]5 .
@%@= k|fljlws ;]jf / sd{rf/Lx? s/f/df lng ;Sg] M s'g} vf; k|s[ltsf] lglZrt
cjlwdf ;DkGg x'g] sfdsf nflu ;DalGwt kl/ifb\n] k/fdz{ bft[ JolQm jf
;+:yf jf sd{rf/Lx? s/f/df lng ;Sg]5 .
@%#= ;lrjsf] Joj:yf M >L % sf] ;/sf/n] :yfgLo lgsfosf] b}lgs sfo{ ;+rfngsf]
nflu ;lrjsf] lgo'lQm ug]{5 .
@%$= ;?jf ;DaGwL Joj:yf M >L % sf] ;/sf/sf sd{rf/Lx? :yfgLo lgsfosf]
;]jfdf ;?jf eO{ hfg rfx]df >L % sf] ;/sf/n] tf]lsP adf]lhdsf] k|so[ f k"/f
u/L ;?jf ug{ ;Sg]5 .
@%%= sd{rf/Lsf] ;]jf zt{ M -!_ :yfgLo lgsfox?sf] sfo{ ;+rfngsf nflu P]gf/f
:yfgLo ;]jf u7g ul/g]5 . pQm ;]jfsf] ;+rfng / ;]jfsf zt{x? ;f]xL P]gf/f
lgwf{/0f ul/P adf]lhd x'g] 5g\ .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Joj:yf gx'Gh]n;Ddsf nflu :yfgLo
lgsfox?n] ;lrj afx]s cGo sd{rf/Lx? lgo'lQm ug{ ;Sg] 5g\ .
-#_ bkmf @%# sf] Joj:yf pkbkmf -!_ adf]lhdsf] Joj:yf gx'Gh]n
;Ddsf] nflu dfq sfod /xg]5 .
@%^= sd{rf/Lx? sfhdf v6fpg] M -!_ o; P]g adf]lhd :yfgLo lgsfon] ug'{ kg]{
sfdsf] nflu ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] cg'/f]wdf >L % sf] ;/sf/n] >L %
sf] ;/sf/ jf >L % sf] ;/sf/sf] cg'bfgaf6 ;+rflnt lgsfosf
sd{rf/Lx?nfO{ To:tf] :yfgLo lgsfodf sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd sfhdf v6L hfg] sd{rf/Lx?sf] hjfkmb]xL
;DalGwt :yfgLo lgsfok|lt g} /xg]5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd :yfgLo lgsfodf sfhdf vl6Psf
sd{rf/Lx?sf] sfdsf] d"Nofgsf] cfwf/df k'/:sf/ jf ljefuLo sf/afxLsf]
nflu ;DalGwt lgsfo ;dIf l;kmfl/; ug{ ;Sg]5 .

(110)

@%&= ljifout zfvfsf] :yfkgf M -!_ lhNnf ljsf; ;ldltn] lhNnf ljsf; If]qleq
ug]{ ljsf; lgdf{0f ;DaGwL sfo{sf] nflu tf]lsPsf] dfkb08sf] cfwf/df cfcf_gf]
sfof{nodf ljifout zfvf :yfkgf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ cg';f/ ljifout zfvfx? :yfkgf geP;Dd >L % sf]
;/sf/sf lhNnf:t/Lo ljsf; sfof{nox?n] lhNnf:t/Lo ljsf; lgdf{0f ;DaGwL
sfdsf] nflu lhNnf ljsf; ;ldltsf] lgb]z
{ g cg';f/ sfd ug]{ 5g\ .
-#_ lhNnf ljsf; ;ldltn] ljifout zfvf :yfkgf ul/;s]kl5 ;f]xL
sfdsf nflu >L % sf] ;/sf/sf ljifout sfof{nox? /xg] 5}gg\ . ljifout
sfof{nox? g/x]kl5 tL sfof{nox?sf] sfof{no ejg / sfof{no ;+rfng
;DaGwL ef}lts ;'ljwfx? lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ x:tfGt/0f ul/g]5 .
-$_ gu/kflnsfx?n] klg tf]lsPsf] dfkb08sf] cfwf/df cf_gf]
sfof{nodf ljifout zfvfx? vf]Ng ;Sg] 5g\ .
-%_ gu/kflnsf / lhNnf ljsf; ;ldltsf] ljifout zfvfsf] nflu
cfjZos sd{rf/Lx? >L % sf] ;/sf/n] sfhdf v6fpg ;Sg]5 .
-^_ lhNnf ljsf; ;ldltn] gu/kflnsfnfO{ ljsf; lgdf{0f ;DaGwL
sfddf ;xof]u k'ofpg]5 .
kl/R5]b $
ljljw
@%*= hUuf k|fKt ug{ ;Sg] M :yfgLo lgsfon] cf_gf] If]qleq s'g} ljsf; tyf lgdf{0f
;DaGwL sfd ;+rfng ug{ hUuf k|fKt ug'{ kg]{ ePdf ;f] sfdsf] nflu cfjZos
kg]{ hUuf k|rlnt sfg"gsf] /Lt k'ofO{ ;DalGwt hUuf wgLnfO{ hUufsf]
d'cfAhf lbO{ k|fKt ug{ ;Sg]5 .
@%(= gftf k|dfl0ft ug]{ M -!_ s;}n] s;};u+ sf] gftfsf] k|df0fkq rflxof] egL ufp
ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfdf lgj]bg lbg cfPdf cWoIf jf k|dv
' n] hfra'em
u/L 7Ls 7x/]df tf]lsPsf] b:t'/ lnO{ gftf k|dfl0ftsf] k|df0f kq lbg ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cWoIf jf k|dv
' n] gftf k|dfl0ft u/L k|df0fkq
lb+bf ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@^)= ;/sf/L afsL ;/x c;"n pk/ x'g] M :yfgLo lgsfon] 7]s]sf] jf nufPsf] s/,
b:t'/, z'Ns tyf c;'n ug{ afsL cGo /sd s'g} JolQmn] ga'emfPdf ;/sf/L
afsL ;/x lhNnf k|zf;g sfof{non] c;'n pk/ ul/ lbg' kg]5
{ .
@^!= :yfgLo lgsfon] Ifdtf cg';f/ sfo{qmd ;+rfng ug'{ kg]{ M -!_ o; P]g adf]lhd
:yfgLo lgsfon] cfkm"nfO{ k|fKt ePsf] clwsf/sf] k|of]u u/L sfo{qmd ;+rfng
ubf{ cf_gf] ;|ft] , ;fwg / Ifdtfsf] cfwf/df ug'{ kg]5
{ .

(111)

@^@=

@^#=
@^$=
@^%=

@^^=

@^&=

@^*=

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cf_gf] ;|ft] , ;fwg / Ifdtfn] gEofpg]


cj:yfdf >L % sf] ;/sf/sf] ;xof]u k|fKt x'g] ePdf dfq To:tf sfo{qmdx?sf]
;+rfng ug'{ kg]5
{ .
:yfgLo lgsfosf] clwsf/sf] k|of]u M o; P]g adf]lhd ufp ljsf; ;ldlt,
gu/kflnsf tyf lhNnf ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt clwsf/ o; P]gdf cGoyf
Joj:yf ePsf]df afx]s ufp ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf tyf lhNnf ljsf;
;ldltn] k|of]u ug]5
{ .
j}b]lzs ;Dks{ M :yfgLo lgsfox?n] ljb]zL ;/sf/, cGt/f{li6o ;+3, ;+u7g,
s'6g}lts lgof]u / cGt/f{li6o u}/ ;/sf/L ;+:yf;+u ;Dks{ /fVbf >L % sf]
;/sf/sf] k"j{ :jLs[lt lng' kg]{5 .
clwsf/ k|Tofof]hg M o; P]g adf]lhd :yfgLo lgsfox?n] cfkm"nfO{ k|fKt
clwsf/ dWo] s]xL clwsf/ cfkm" cGtu{tsf ;ldlt, pk;ldlt / ;b:ox?nfO{
k|Tofof]hg ug{ ;Sg] 5g\ .
lgod tyf ljlgod agfpg] clwsf/ M -!_ o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{
>L % sf] ;/sf/n] cfjZos lgod agfpg ;Sg]5 .
-@_ of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodsf] cwLgdf /xL :yfgLo
lgsfon] cf_gf] sfo{ ;+rfng ug{ ljlgod agfpg ;Sg]5 .
;DklQ / bfloTj ;g]{ M of] P]g k|f/De ePkl5 ufp ljsf; ;ldlt P]g, @)$*,
gu/kflnsf P]g, @)$* / lhNnf ljsf; ;ldlt P]g, @)$* adf]lhd ul7t
ufp ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf / lhNnf ljsf; ;ldltsf] ;DklQ / bfloTj
o; P]g adf]lhd ul7t ufp ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf / lhNnf ljsf;
;ldltdf ;g]{5 .
sfd sf/afxL ;b/ dflgg] M o; P]gdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
:yfgLo lgsfosf] u7gdf s'g} q'6L jf s'g} ;b:osf] :yfg l/Qm eO{ sfd
sf/afxL ePsf] /x]5 eg] To:tf] sf/0fn] dfq :yfgLo lgsfosf] sfd sf/afxL
ab/ x'g] 5}g .
vf/]hL / arfp M -!_ ufp ljsf; ;ldlt P]g, @)$*, gu/kflnsf P]g, @)$*,
lhNnf ljsf; ;ldlt P]g, @)$* / ljs]Gb|Ls/0f P]g, @)#( vf/]h ul/Psf
5g\ .
-@_ ufp ljsf; ;ldlt P]g, @)$*, gu/kflnsf P]g, @)$* / lhNnf
ljsf; ;ldlt P]g, @)$* adf]lhd eP u/]sf sfd sf/afxL o;} P]g adf]lhd
eP u/]sf] dflgg]5 .
-#_ of] P]g k|f/De x'b fsf avt sfod /x]sf ufp ljsf; ;ldlt,
gu/kflnsf / lhNnf ljsf; ;ldltx? o; P]g adf]lhdsf] ufp ljsf; ;ldlt,
gu/kflnsf / lhNnf ljsf; ;ldltx? u7g geP;Dd sfod} /xg] 5g\ .

(112)

(113)

Вам также может понравиться