Moj Kotlovi II Final

UNIVERZITET U TUZLI
MAINSKI FAKULTET TUZLA

ODSJEK: ENERGETSKO MAINSTVO
PROJEKTNI ZADATAK
PARNI KOTLOVI II
Ime i Prezime:
Adis Efendic I-281/09
Tuzla
10.8.2016
Predmetni asistent:
dr.sc. Midhat Osmid, v.as.
Sadraj
1. PROCENTUALNI SASTAV GORIVA ........................................................................................................................ 4
1.1. Karakteristika goriva i produkata sagorijevanja za gorivo............................................................................ 4
1.2. Izraunavanje donje i gornje toplotne modi................................................................................................. 5
1.3. Proraun koliine vazduha potrebnog za sagorijevanje ............................................................................... 5
1.4. Proraun koliine suhih i vlanih produkata sagorijevanja .......................................................................... 6
1.4.1. Proraun koliine suhih produkata sagorijevanja ................................................................................. 6
1.4.2. Proraun koliine vlanih produkata sagorijevanja ............................................................................... 7
1.5. Udio pojedinih komponenti u produktima sagorijevanja ............................................................................ 9
1.6. Trougao sagorijevanja za dato gorivo ( Ostwaldov trougao ) ................................................................... 11
1.7. Proraun entalpija produkata sagorijevanja .............................................................................................. 13
2. IZBOR LOITA ................................................................................................................................................... 18
2.1. Kotlovski gubici ........................................................................................................................................... 19
2.2. Proraun gubitka U7 za nominalni reim rada ............................................................................................ 22
2.3. Odreivanje stepena izolovanosti kotla .................................................................................................... 24
2.3.1. Proraun izolovanosti za nominalni reim rada .................................................................................. 25
2.4. Odreivanje indirektnog stepena iskoritenja kotla .................................................................................. 25
2.4.1. Proraun indirektnog stepena iskoritenja kotla za nominalni reim rada ........................................ 25
2.5. Proraun potrebne koliine goriva ............................................................................................................ 26
2.6. Gasifikaciona koliina goriva ...................................................................................................................... 28
2.7. Proraun toplote unesene u loite i raspored prihvadene toplote........................................................... 28
2.7.1. Koliina toplote unesena u loite za nominalni reim rada ............................................................. 28
2.7.2. Koliina toplote prihvadene u loitu ................................................................................................. 29
2.7.3. Koliina toplote unesena u zagrija vode ........................................................................................... 29
2.7.4. Koliina toplote unesena u ispariva parni kotao............................................................................ 31
2.7.5. Koliina toplote prihvaena u pregrijau pare .................................................................................. 31
2.7.6. Koliina toplote prihvaena u meupregrijau pare ......................................................................... 33
2.7.7. Koliina toplote unesena u zagrija vazduha ..................................................................................... 34
2.8. Teoretska temperatura u loitu ............................................................................................................... 36
2.8.1. Proraun teoretske temperature za nominalni reim rada................................................................ 36
2.9. Koliina toplote predana zraenjem.......................................................................................................... 37
2.10. Temperatura predajnika toplote ............................................................................................................. 38
2.10.1. Proraun temperature na izlazu iz pregrijaa pare 2 za nominalni reim rada ................................ 39
2.10.2. Proraun temperature na izlazu iz meupregrijaa pare za nominalni reim rada ......................... 40
2.10.3. Proraun temperature na izlazu iz pregrijaa pare 1 za nominalni reim rada ................................ 41
2.10.4. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vode 3 za nominalni reim rada ................................. 42
2.10.5. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vode 2 za nominalni reim rada ................................. 43
2.10.6. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa zraka 3 za nominalni reim rada ................................ 44
2
2.10.7 Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vode 1 za nominalan reim rada ................................ 45
2.10.8. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vazduha 2 za nominalni reim rada............................ 46
2.10.9. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vazduha 1 za nominalni reim rada............................ 47
3. TEMPERATURA PRODUKATA SAGORIJEVANJA NA KRAJU KOTLA ..................................................................... 50
4. PRORAUN GLAVNIH DIMENZIJA LOITA ....................................................................................................... 51
5. PRORAUN OZRAENE POVRINE.................................................................................................................... 55
6. TEMPERATURA PARE NA ULAZU U KOTLOVSKE ELEMENTE ............................................................................. 63
6.1. Temperatura pare na ulazu u pregrija pare 2 .......................................................................................... 63
6.2. Temperatura pare na ulazu u pregrija pare 1 .......................................................................................... 65
6.3. Temperatura pare na ulazu u meupregrija pare ................................................................................... 65
6.4. Temperatura na ulazu i izlazu iz zagrijaa vode ........................................................................................ 66
6.5. Temperatura na ulazu i izlazu iz zagrijaa vazduha ................................................................................... 68
7. PRORAUN KOTLOVSKIH ELEMENATA .............................................................................................................. 70
7.1. Proraun pregrijaa pare 2 ......................................................................................................................... 70
7.2. Proraun meupregrijaa pare.................................................................................................................. 77
7.3. Proraun pregrijaa pare 1 ........................................................................................................................ 85
7.4. Proraun zagrijaa vode 3 ......................................................................................................................... 92
7.5. Proraun zagrijaa vode 2 ......................................................................................................................... 97
7.6. Proraun zagrijaa zraka 3 ....................................................................................................................... 102
7.6.1 Koeficijent konvekcije na strani produkata sagorijevanja ................................................................. 105
7.6.2. Koeficijent konvekcije na strani vazduha ......................................................................................... 108
7.7. Proraun zagrijaa vode 1 ........................................................................................................................ 111
7.8. Proraun zagrijaa zraka 2 ........................................................................................................................ 116
7.9. Proraun zagrijaa zraka 1 ........................................................................................................................ 125
8. PRORAUN VENTILATORA .............................................................................................................................. 134
Popis slika ............................................................................................................................................................ 136
Popis tabela ......................................................................................................................................................... 137
Popis dijagrama ................................................................................................................................................... 137
Literatura ............................................................................................................................................................. 138
1. PROCENTUALNI SASTAV GORIVA

Gorivo je materija koja sa kiseonikom burno oksidira i pri tome oslobaa hemijski vezanu
energiju koja slui za podizanje entalpija produkata sagorijevanja i dalje se kao toplota prenosi na
ogrijevne povrine. Elementarnom analizom goriva dobijaju se udjeli pojedinih komponenti goriva i to
ugljika, vodonika, sumpora, azota, kiseonika, pepela i vlage.
Proces sagorijevanja je hemijska reakcija u kome gorivo burno oksidira i pri tome oslobaa
hemijski vezanu energiju i obino je praena plamenom. Kiseonik potreban pri sagorijevanju obino je
iz vazduha.
Za dato gorivo SENOVO 4.2.30. iz knjige parni kotlovi uri na strani 3.94. nalazimo
procentualni sastav goriva po komponentama, pa je :
C = 40,6 % - ugljika, H = 3,20 % - vodonika, O = 11,8 % - kiseonika, N = 1,00 % - azota, S = 2,27 %
- sumpora, A = 20,09 % - pepela, W = 21,04% - vlage.
C + H + O + N + S + A + W = 100 %
1.1. Karakteristika goriva i produkata sagorijevanja za gorivo
(1.1)
c + h + o + n +s + a + w = 1
Tabela 1.1 Sastav goriva
%
Gorivo
Udio
40.6
C
0.406
3.2
H
0.032
11.8
O
0.118
1
N
0.01
2.27
S
0.0227
20.09
A
0.2009
21.04
W
0.2104
1.2. Izraunavanje donje i gornje toplotne moi

Donja toplotna mo goriva predstavlja osloboenu koliinu toplotne energije pri potpunom
sagorijevanju jedinice koliine goriva pod uslovima da se u produktima sagorijevanja nalazi u vidu
pare. Donja toplotna mo se rauna prema sljedeem obrascu :
(
* +
(1.2)
Gornja toplotna mo goriva predstavlja osloboenu koliinu toplotne energje pri potpunom
sagorijevanju jedinice koliine goriva pod uslovom da se vlaga u produktima sagorijevanja nalazi u
tenom stanju.
* +
(1.3)
1.3. Proraun koliine vazduha potrebnog za sagorijevanje

Sagorijevanje se u praksi nikada ne moe ostvariti uz teoretsku potrebnu koliinu vazduha, pa
se usljed toga koliina vazduha koja se dovodi jedinici mase goriva za potpuno sagorijevanje
poveava. Faktor poveanja teorijske koliine vazduha naziva se koeficijent vika vazduha a definie
odnosom:
(1.4)
Faktori koji utiu na stvarnu vrijednost su mnogobrojni ali se mogu podijeliti u dvije grupe:
a) glavni/primarni faktori
b) sporedni/sekundarni faktori
Ovakva podjela faktora ne znai da uticaj sporednih faktora ne moe, u posebnim sluajevima,
biti vei od uticaja glavnih faktora.
Glavni faktori predstavljaju goriva i sistem sagorijevanja s tipom loita. Uticaj goriva na viak
vazduha ispoljava se preko vrste samog goriva, sortimana ili finoe mljevenja, faktora oblika estice,
procenta volatila, procenta i osobine pepela.Minimalna koliina vazduha potrebna za sagorijevanje
1[] goriva se rauna kao:
(
Stvarna koliina vazduha potrebna za sagorijevanja 1[

1.6. i prikazana je u tabeli 2:
*
(1.5)
] goriva dobija se na osnovu izraza
(1.6)
Tabela 1.2 Stvarna koliina vazduha

Koeficijent vika
vazduha ()
Stvarna koliina vazduha

(VL) [m /kg]
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1.60
1.65
1.70
1.75
1.80
1.85
1.90
1.95
2.00
4.14520
4.35246
4.55972
4.76698
4.97424
5.18150
5.38876
5.59602
5.80328
6.01054
6.21780
6.42506
6.63232
6.83958
7.04684
7.25410
7.46136
7.66862
7.87588
8.08314
8.29040
Ako se odredi koeficijent vika vazduha, mogue je zakljuiti u kojoj se mjeri stvarni proces
sagorijevanja pribliava teorijskim. Razumije se da se kreemo ka tenji da se pri eksploataciji
kotlovskog postrojenja procesi sagorijevanja deavaju uz minimalno potrebnu koliinu, jer svako
poveanje istog dovodi do poveanja izlaznog gubitka (u7), koji predstavlja gubitke vezane za entalpiju
dimnih plinova na izlazu iz kotla.
1.4. Proraun koliine suhih i vlanih produkata sagorijevanja

1.4.1. Proraun koliine suhih produkata sagorijevanja
Minimalna teoretska koliina suhih produkata sagorijevanja se rauna po formuli:

(1.7)
(1.8)
gdje je:
- koliina azota koji se nalazi u vazduhu.
Stvarna zapremina produkata sagorijevanja je:

(1.9)
(
(1.10)
Kako je
u funkciji od a
zavisi od
dobijamo da je i u funkciji od , te kako je
tekstom zadatka reeno da koeficijent vika vazduha mijenjamo u granici od 1-2, tako da e se
rezultati za i
koje dobijamo na osnovu prethodno napisanih jednaina predstaviti u tabeli 1.3.
Tabela 1.3 Vrijednost suhih produkata sagrojevanja
Koeficijent
vika vazduha
()
( -1 )
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1.60
1.65
1.70
1.75
1.80
1.85
1.90
1.95
2.00
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
0.30
0.35
0.40
0.45
0.50
0.55
0.60
0.65
0.70
0.75
0.80
0.85
0.90
0.95
1.00
Minimalna
Viak
koliina vazduha vazduha
(VLmin)
(VL)
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
0.0000
0.2073
0.4145
0.6218
0.8290
1.0363
1.2436
1.4508
1.6581
1.8653
2.0726
2.2799
2.4871
2.6944
2.9016
3.1089
3.3162
3.5234
3.7307
3.9379
4.1452
Zapremina
suhih
produkata
sagorijevanja
(VS)
4.05660
4.26386
4.47112
4.67838
4.88564
5.09290
5.30016
5.50742
5.71468
5.92194
6.12920
6.33646
6.54372
6.75098
6.95824
7.16550
7.37276
7.58002
7.78728
7.99454
8.20180
1.4.2. Proraun koliine vlanih produkata sagorijevanja
Minimalna teoretska koliina vlanih produkata sagorijevanja se rauna po formuli:
(1.11)
Stvarna zapremina vlanih produkata sagorijevanja se rauna po formuli:

(1.12)
U tabeli 1.4 su prikazane vrijednosti vlanih produkata sagorijevanja za razliito .
Tabela 1.4 Vrijednosti vlanih produkata sagorijevanja
Koeficijent
vika vazduha
()
(-1)
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1.60
1.65
1.70
1.75
1.80
1.85
1.90
1.95
2.00
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
0.30
0.35
0.40
0.45
0.50
0.55
0.60
0.65
0.70
0.75
0.80
0.85
0.90
0.95
1.00
Minimalna
Viak
koliina vazduha vazduha
(Vlmin)
(VL)
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
0.00000
0.20726
0.41452
0.62178
0.82904
1.03630
1.24356
1.45082
1.65808
1.86534
2.07260
2.27986
2.48712
2.69438
2.90164
3.10890
3.31616
3.52342
3.73068
3.93794
4.14520
Zapremina
vlanih
produkata
sagorijevanja
(VR)
4.67674
4.88400
5.09126
5.29852
5.50578
5.71304
5.92030
6.12756
6.33482
6.54208
6.74934
6.95660
7.16386
7.37112
7.57838
7.78564
7.99290
8.20016
8.40742
8.61468
8.82194
Diagram 1.1. Promjena koliine produkata sagorijevanja i koliine vazduha
1.5. Udio pojedinih komponenti u produktima sagorijevanja

Udio pojedinih suhih komponenti u produktima sagorijevanja raunamo kao:
(
(
(1.13)
(1.14)
Udio pojedinih vlanih komponenti u produktima sagorijevanja raunamo kao:

(
(
(
(1.15)
(1.16)
(1.17)
Vrijednosti pojedinih komponenti u produktima sagorijevanja raunamo kao :

*
(1.18)
*
*
*
(
+
+
(1.19)
(1.20)
(1.21)
(1.22)
9
Vrijednost O2 u funkciji od
dat je u tabeli 1.5. Ostale vrijednosti komponenti suhih i vlanih
produkata sagorijevanja date su u tabeli 1.6.
Tabela 1.5 Vrijednost O2 u funkciji od
Koeficijent
vika vazduha
( )
(-1)
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1.60
1.65
1.70
1.75
1.80
1.85
1.90
1.95
2.00
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
0.30
0.35
0.40
0.45
0.50
0.55
0.60
0.65
0.70
0.75
0.80
0.85
0.90
0.95
1.00
Minimalna
Udio kisika u
koliina vazduha zavisnosti od
(Vlmin)
(VO2)
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
4.1452
0.0000000
0.0435246
0.0870492
0.1305738
0.1740984
0.2176230
0.2611476
0.3046722
0.3481968
0.3917214
0.4352460
0.4787706
0.5222952
0.5658198
0.6093444
0.6528690
0.6963936
0.7399182
0.7834428
0.8269674
0.8704920
Tabela 1.6 Vrijednosti komponenti suhih i vlanih produdukata sagorijevanja u funkciji od

Udio
Ugljendioksida u
Koeficijent
suhim
vika vazduha
produktima
()
sagorijevanja
(CO2)s
1.00
1.05
1.10
1.15
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1.60
1.65
1.70
1.75
1.80
1.85
1.90
1.95
2.00
0.1868565
0.1777737
0.1695329
0.1620223
0.1551490
0.1488350
0.1430149
0.1376329
0.1326412
0.1279989
0.1236706
0.1196255
0.1158366
0.1122803
0.1089359
0.1057849
0.1028112
0.1000000
0.0973385
0.0948150
0.0924190
Udio
Ugljendioksida u
vlanim
produktima
sagorijevanja
(CO2)W
Udio vode u
vlanim
produktima
sagorijevanja
(H2O)w
Udio kisika u
vlanim
produktima
sagorijevanja
(O2)W
Udio kisika u
suhim
produktima
sagorijevanja
(O2)s
0.1620792
0.1552011
0.1488831
0.1430593
0.1376739
0.1326793
0.1280344
0.1237038
0.1196565
0.1158656
0.1123076
0.1089616
0.1058092
0.1028341
0.1000217
0.0973590
0.0948344
0.0924375
0.0901587
0.0879896
0.0859224
0.1326005
0.1269734
0.1218044
0.1170398
0.1126340
0.1085478
0.1047477
0.1012047
0.0978935
0.0947921
0.0918813
0.0891438
0.0865648
0.0841307
0.0818299
0.0796515
0.0775861
0.0756251
0.0737608
0.0719862
0.0702949
0.0000000
0.0089117
0.0170978
0.0246435
0.0316210
0.0380923
0.0441106
0.0497216
0.0549656
0.0598772
0.0644872
0.0688225
0.0729070
0.0767617
0.0804057
0.0838556
0.0871266
0.0902322
0.0931847
0.0959952
0.0986736
0.0000000
0.0102078
0.0194692
0.0279100
0.0356347
0.0427307
0.0492716
0.0553203
0.0609302
0.0661475
0.0710119
0.0755581
0.0798163
0.0838130
0.0875716
0.0911128
0.0944549
0.0976143
0.1006054
0.1034415
0.1061343
10
Na diagramu 1.2 je prikazan dijagram koji pokazuje promjenu vrijednosti pojedinih komponenti u
produktima sagorijevanja u zavisnosti od .
Diagram 1.2. Dijagram procentualnog sastava suhih i vlanih produkata sagorijevanja
1.6. Trougao sagorijevanja za dato gorivo ( Ostwaldov trougao )

Koeficijent vika vazduha moe se odrediti iz Ostwaldovog trougla sagorijevanja, koji ujedno
moe posluiti za odreivanje sadraja
u produktima sagorijevanja. Ostwaldov trougao bazira se na
linearnoj vezi koeficijenta vika vazduha sa udjelom
i
u produktima sagorijevanja. Polazei od
maksimalnog sadraja
u produktima sagorijevanja koji se dobije kao odnos koliine
ugljendioksida (
) i minimalne koliine suhih produkata sagorijevanja pri potpunom sagorijevanju
ugljika iz goriva, dobija se:
(1.23)
Ako se sva koliina vazduha potrebna za potpuno sagorijevanje utroi na nepotpuno
sagorijevanje, tako da sav ugljik sagori u ugljenmonoksid, dobijaju se produkti sagorijevanja u kojima
je sadraj ugljenmonoksida maksimalan. Dodatno se u produktima sagorijevanja javlja kiseonik koji
nije utroen za sagorijevanje, jer je za nepotpuno sagorijevanje potrebno manje kiseonika nego za
potpuno.Tada je sadraj ugljenmonoksida:
(1.24)
Pri tome se u produktima sagorjevanja javlja sadraj kiseonika:
(1.25)
U sluaju da je koeficijent vika vazduha beskonaan u produktima sagorjevanja udio kiseonika
e iznositi 0,21.
11
Minimalna koliina vazduha potrebna za sagorijevanje jedinice koliine goriva, koja je ve izraunata
iznosi:
*
Koliina suhih produkata sagorijevanja, kada bez vika vazduha sav ugljik sagori u
*
Maksimalni udio ugljendioksida (

koliine suhih produkata sagorijevanja:
) dobija se dijeljenjem koliine ugljendioskida i
(1.26)
Koliina suhih produkata sagorjevanja ako se vazduh za potpuno sagorijevanje ugljika iskoristi
za nepotpuno sagorijevanje istog:
(1.27)
*
Maksimalni sadraj ugljenmonoksida u ovim produktima sagorijevanja iznosi:

(1.28)
Pri tome ostaje neutroenog kiseonika:
(1.29)
12
Diagram 1.3. Sadraj kiseonika u produktima sagorijevanja (Ostwaldov trougao)
1.7. Proraun entalpija produkata sagorijevanja

Entalpije produkata sagorijevanja raunamo kao:
(1.30)
( )
( )
( )
( )
( )
( )
(1.31)
(1.32)
gdje je:
minimalno potrebna koliina vazduha za sagorijevanja
( )
goriva;
entalpija suhog vazduha (tabela 3.31, str.3.207 uri) .
13
Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja
0,015890
806,80
12,82
N2
3,282708
528,37
1734,48
IT=V iIi= 2720,94

t
500
t*C+
KPS
4,1452
531,72
0,758002
994,37
753,73
H2O
0,620138
795,07
493,05
SO2
0,015890 1034,98
16,45
N2
3,282708
666,12
2186,68
IT=V iIi= 3449,91
4,1452
671,56
1056,27
1083,22
1110,18
1137,13
1164,08
1191,03
867,61
1029,32
840,66
1002,37
813,70
975,42
786,75
948,46
759,80
921,51
732,85
894,56
1971,92
2026,10
2080,28
2134,47
2188,65
2242,83
2297,01
2351,19
2405,38
1917,74
1863,56
1809,37
1,85
1,90
1,95
2,00
3403,18
3485,08
3566,98
3648,88
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Koeficijent vika zraka
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
2204,086
Entalpija produkata sagorijevanja

Produkti sagorijevanja
Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,80
4925,03
SO2
1,75
6233,66
388,42
1,70
4814,82
626,35
1,65
6094,47
0,620138
1,60
4704,62
H2O
1,55
5955,29
585,22
1,50
4594,42
772,05
1,45
5816,10
0,758002
1,40
1637,976

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,35
3321,28
KPS
1,30
4484,21
400
t*C+
395,15
1,25
5676,91
4,1452
1,20
3239,38
IT=V iIi= 2010,90
1,15
4374,01
1290,99
1,10
5537,72
393,27
2,00
3157,49
3,282708
1,95
4263,80
N2
1,90
5398,54
9,33
1,85
3075,59
587,41
1,80
4153,60
0,015890
1,75
5259,35
SO2
1,70
2993,69
286,90
1,65
4043,39
462,64
1,60
5120,16
0,620138
1,05
2911,79
H2O
1,00
3933,19
423,68
1,55
4980,97
558,94
2,00

2829,89
0,758002
1,95
1083,638

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,50
3822,99
KPS
1,90
4841,79
300
t*C+
261,42
2747,99
4,1452
1,45
3712,78
IT=V iIi= 1321,74
1,85
4702,60
855,97
1755,19
260,75
2666,09
3,282708
1,40
3602,58
N2
1,80
4563,41
6,00
1,35
1701,01
377,69
1,30
2584,19
0,015890
1,25
3492,37
SO2
1,75
4424,22
188,81
1,20
1646,83
304,46
1,15
2502,30
0,620138
1,10
3382,17
H2O
1,70
4285,04
270,96
1,05
2420,40
357,47
1,00
3271,96
0,758002
1,65
4145,85
CO2
1,60

1592,65

Vazduh
Vi
i i(T)
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
1538,47
KPS
1,55
539,0418
2338,50
200
t*C+
130,04
3161,76
4,1452
1,50
4006,66
IT=V iIi= 651,99
1484,28
426,88
2256,60
130,04
3051,56
3,282708
1,45
3867,47
N2
705,90
2,88
1430,10
181,37
2174,70
0,015890
2941,35
SO2
1,40
3728,29
93,34
1,35
678,94
150,52
1,30
1375,92
0,620138
1,25
2092,80
H2O
1,20
2831,15
128,88
1,15
3589,10
170,03
1,10
651,99
0,758002
1,05
1321,74
CO2
1,00
2010,90
KPS

2720,94
100
t*C+

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
3449,91

2783,751
14
Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja - nastavak
KPS
0,758002 3238,91
2455,10
H2O
0,620138 2558,97
1586,91
SO2
0,015890 3223,04
51,21
N2
3,282708 2016,78
6620,50
IT=V iIi= 10713,73
4,1452
6392,08
6560,77
6729,46
6898,15
7066,84
7235,53
7404,22
7572,91
5548,62
6223,38
5379,93
6054,69
5211,24
5886,00
5042,55
5717,31
4873,86
8504,09
8733,61
8963,13
9192,65
9422,17
9651,69
9881,22
10110,74
10340,26
8274,56
8045,04
7586,00
7815,52
7356,48
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
1719,1
2033,95
11451,09
11743,26
12035,43
12327,61
12619,78
12911,96
13204,13
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
5843,488
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
7126,013

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,70
16144,67
1400
t*C+
4,1452
1,65
19144,86
IT=V iIi= 9018,66
1,60
15788,37
5593,83
1,55
18723,30
3,282708 1704,03
1,50
15432,07
N2
1,45
18301,74
43,44
1,40
15075,77
0,015890 2733,98
1,35
17880,19
SO2
1,30
14719,47
1322,34
1,25
17458,63
0,620138 2132,34
1,20
14363,17
H2O
2,00
17037,07
2059,04
1,95
14006,87
0,758002 2716,40
1409,7

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,90
11158,91
KPS
1,85
16615,52
1200
t*C+
1,80
13650,57
4,1452
1,75
16193,96
IT=V iIi= 7360,64
1,70
10866,74
4586,40
1,65
13294,26
3,282708 1397,14
1,60
15772,41
N2
1,15
10574,56
35,56
1,10
12937,96
0,015890 2237,84
1,55
15350,85
SO2
1,05
10282,39
1068,42
1,50
12581,66
0,620138 1722,87
2,00
14929,29
H2O
1,00
9990,21
1670,26
1,45
12225,36
0,758002 2203,51
1,95
14507,74
CO2
1,90

9698,04

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
11869,06
KPS
1,85
14086,18
1000
t*C+
1,80
1107,41 4590,436
9405,86
4,1452
1,40
11512,76
IT=V iIi= 5749,82
1,75
13664,62
3602,31
1,35
7126,95
3,282708 1097,36
1,30
9113,69
N2
1,25
11156,46
27,76
1,70
13243,07
0,015890 1746,73
1,20
6897,43
SO2
1,15
8821,52
827,47
1,10
10800,16
0,620138 1334,33
1,65
12821,51
H2O
1,05
8529,34
1292,29
1,00
10443,86
0,758002 1704,86
1,60

6667,91

Vazduh
Vi
i i(T)
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,55
12399,95
KPS
1,50
3373,82
6438,39
800
t*C+
813,91
8237,17
4,1452
10087,56
IT=V iIi= 4199,09
4705,17
2649,87
1,45
11978,40
807,22
4536,48
3,282708
6208,87
N2
7944,99
20,14
9731,26
0,015890 1267,34
1,40
11556,84
SO2
1,35
4367,78
600,81
1,30
5979,35
968,83
1,25
7652,82
0,620138
1,20
9374,96
H2O
1,15
11135,28
928,28
1,10
4199,09
0,758002 1224,64
1,05
5749,82
CO2
1,00
7360,64
KPS

9018,66
600
t*C+

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
10713,73

8431,13
15
Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja - nastavak
0,758002 5656,31
4287,49
H2O
0,620138 4643,58
2879,66
SO2
0,015890 5593,56
88,88
N2
3,282708 3466,67 11380,07

IT=V iIi= 18636,10
4,1452
19267,03
19754,79
20242,56
20730,32
21218,09
21705,86
22193,62
16340,43
18779,26
15852,67
18291,50
15364,90
17803,73
14877,14
17315,96
14389,37
16828,20
13901,61
20844,42
21399,09
21953,76
22508,43
23063,10
23617,77
24172,44
24727,11
25281,78
20289,75
19735,08
18625,74
19180,41
18071,08
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
24667,32
25289,50
25911,68
26533,86
27156,04
27778,23
28400,41
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00

1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
3329,76 13802,52

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,75
31563,30
KPS
1,70
33122,41
2300
t*C+
1,65
30873,18
4,1452
1,60
32398,10
IT=V iIi= 17760,78
1,55
30183,05
3,282708 3308,80 10861,82
1,50
31673,78
N2
1,45
29492,92
84,42
1,40
30949,47
0,015890 5313,05
1,35
28802,80
SO2
1,30
30225,15
2730,11
1,25
28112,67
0,620138 4402,42
1,20
29500,83
H2O
2,00
27422,55
4084,43
1,95
28776,52
0,758002 5388,41
1,90
3001,94 12443,64

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,85
24045,13
KPS
1,80
26732,42
2200
t*C+
1,75
28052,20
4,1452
1,70
23422,95
IT=V iIi= 15956,77
1,65
26042,29
9774,76
1,60
27327,89
3,282708 2977,65
1,15
22800,77
N2
1,10
25352,17
75,78
1,55
26603,57
0,015890 4768,77
1,05
22178,59
SO2
1,50
24662,04
2434,37
2,00
25879,26
0,620138 3925,54
1,00
21556,41
H2O
1,45
23971,91
3671,86
1,95
25154,94
0,758002 4844,13
1,90

20934,22

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
CO2
1,85
11093,38
23281,79
KPS
1,80
24430,63
2000
t*C+
2676,2
20312,04
4,1452
1,40
22591,66
IT=V iIi= 14188,39
1,75
23706,31
8713,72
1,35
17516,41
3,282708 2654,43
1,30
19689,86
N2
1,25
21901,54
67,33
1,70
22981,99
0,015890 4237,04
1,20
16961,74
SO2
1,15
19067,68
2144,88
1,10
21211,41
0,620138 3458,72
1,65
22257,68
H2O
1,05
18445,49
3262,46
1,00
20521,28
0,758002 4304,03
1,60
21533,36
CO2
1,55

16407,07

Vazduh
Vi
i i(T)
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
15852,40
KPS
1,50
9755,314
17823,31
1800
t*C+
2353,4
19831,16
4,1452
1,45
20809,05
IT=V iIi= 12438,31
13413,84
7660,92
15297,73
3,282708 2333,72
17201,13
N2
19141,03
59,21
1,40
20084,73
0,015890 3726,25
1,35
12926,07
SO2
1,30
14743,06
1861,62
1,25
16578,95
0,620138 3001,94
1,20
18450,91
H2O
1,15
19360,42
2856,56
1,10
12438,31
0,758002 3768,54
1,05
14188,39
CO2
1,00
15956,77
KPS

17760,78
1600
t*C+

Vazduh
(T)
Vi
ii
V iIi
V Lmin
i L(T)
V Lmini L(T)
18636,10

3494,72 14486,31
16
Diagram 1.4 Entalpije produkata sagorijevanja

17
2. IZBOR LOITA
Na osnovu donje toplotne moi (
* +), koju dobijemo preko VD obrasca za
elementarni sastav izabranog goriva, iz udbenika parni kotlovi uri ,tabela 4.21 na strani 4.174
usvojimo loite
KLASIFIKACIONE OZNAKE: 1.2.1.1.4
TIP LOITA: Naspramni gorionici ( W plamen )
Ugalj: Mrki ugalj Hd
[kJ/kg]
Slika 2.1 Odabrano loite 1.2.1.1.4. ugaono loenje; Mrki ugalj
[ ]
Po preporuci, uzimamo jedan dio tabele 3.13 na strani 3.56 iz Parni kotlovi - urid za klasini ozid.
Tabela 2.1 Klasian ozid
Klasian ozid
Viak vazduha
Ulaz u
loite
12
1,2 1,23
Prirataj
Kraj
loista
13
Pregrij.
pare
14
Zagrija
vode
15
Zagrija
zraka
16
1,24 - 1,27
0,02 - 0,05
0,02-0,05
0,05
18
Sada za dato loite formiramo tabelu 2.2 za ogrijevne povrine.

Tabela 2.2 Orijentacione vrijednosti raspodjele vika vazduha
Ogrijevne
povrine
Ispariva
Pregrija pare 2
(PP2)
Meupregrija
(MP)
Pregrija pare 1
(PP1)
Zagrija vode 3
Zagrija vode 2
Zagrija zraka 3
Zagrija vode 1
Zagrija zraka 2
Zagrija zraka 1
Nominalni reim rada

ulaz
izlaz
1,20
0,02
1,24
1,24
0,02
1,26
1,26
0,02
1,28
1,28
0,02
1,30
1,30
0,02
1,32
1,32
0,02
1,34
1,34
0,05
1,39
1,39
0,02
1,41
1,41
0,05
1,46
1,46
0,05
1,51
2.1. Kotlovski gubici

Kotlovske gubitke usvajamo iz tabele 4.21 na strani 4.174 iz knjige parni kotlovi uri na
osnovu usvojenog loita ( 1.2.1.1.4 ) za izraunatu vrijednost donje toplotne moi Hd . U tabeli 2.3
prikazani su kotlovski gubici za dato loite.
Tabela 2.3 Kotlovski gubici
Redni
Gubici
broj
1
2
3
4
5
6
7
U1- gubitak usljed propadanja goriva kroz

reetku
U2 - gubitak usljed nesagorjelog goriva u ljaci i
pepelu
U3 - gubitak usljed letedeg koksa

- stepen gasifikacije
U4 - hemijski nepotpuno sagorijevanje
U5 - gubitak usljed pojave ai
U6 - gubici usljed fizike toplote ljake
8
9
U7-gubitak entalpije usljed izlaznih dimnih
10
11
12
U8 - gubitak usljed neizolovanosti kotla

- stepen izolovanosti kotla
- stepen korisnosti kotla
plinova
Vrijednosti za
nominalni
reim rada *%+
Vrijednosti za
maksimalni
reim rada *%+
0,2
0,5
2
97,8
0,1
3,5
96
0,3
0,05
0,15
97,65
95,65
10
12
0,5
99,5
87,15
1
99
82,65
19
u1 gubitak usljed propadanja goriva kroz reetku

Ovaj gubitak postoji samo kod sagorijevanja u sloju i kod kombinovanog sagorijevanja u sloju i
u letu, odnosno, samo onda ako postoji reetka. Gorivo koje propadne kroz reetku dijelom je
uestvovalo u procesu sagorijevanja, tako da je nesagorjeli dio goriva u ovom propadu obino osuen i
dijelom otplinut. Neizgorjeli dio goriva u propadu je koksni ostatak koji ima veu toplotnu mo nego
gorivo.
Gubitak moemo predstaviti kao odnos energije koju sa sobom nosi gorivo koje je propalo kroz
reetku u odnosu na ukupno dovedenu energiju u loite.
( . )
gdje su:
33077 [KJ/kg]
Bp [kg/s]
B [kg/s]
Hd [KJ/kg]
a1
a
A
toplotna mo sagorivog u propadu (koks)

koliina propada
koliina goriva
donja toplotna mo goriva
sadraj sagorljivog u propadu
sadraj pepela u gorivu
stepen propadanja kroz reetku
Stepen propada kroz reetku daje se kao udio mineralnih materija u propadu u odnosu na
ukupne mineralne materije u gorivu. Sve veliine u ovom izrazu uglavnom se dobijaju
eksperimentalnim putem, tako da prilikom bilansiranja kotla gubitak u1, kao i ostale gubitke treba
pretpostaviti.
Da bi smo adekvatno prepostavili ove vrijednosti, trebamo poznavati i uticaje koji odreuju njegovu
veliinu. Prvi uticajni parametar je sortiman goriva za sitniji ugalj veliina propada je vea, a time i
gubitak. Drugi parametar je tip reetke, koji ukljuuje i faktor relativnog kretanja reetke u odnosu na
gorivo. Meu ostale parametre ubrajamo fizikalne osobine uglja i pepela, zatim reim rada kotla i sl.
u2 gubitak usljed neizgorenog dijela goriva u ljaci i pepelu
Ovaj gubitak predstavlja odnos energije koju u loitu nije oslobodilo gorivo koje je dospjelo
sagorjeti i ostalo je u ljaci i u pepelu i ukupno dovedene energije u loite:
( . )
gdje su:
B [kg/s]
a2
koliina ljake na izlazu iz loita

udio nesagorjelog u toj ljaci
stepen vezivanja loita
Stepen vezivanja loita predstavlja udio mineralnih materija u ljaci na izlazu iz kotla u
odnosu na ukupne mineralne materije u gorivu. Pri izgaranju u sloju ovaj je gubitak znaajan, dok pri
sagorijevanju u letu ima nie vrijednosti. Na veliinu ovog gubitka utiu sljedei faktori: sortiman
goriva ima odreen znaaj, to je zrno krupnije ovaj je gubitak vei. Procenat pepela u gorivu, sklonost
20
uglja ka povezivanju ljake u vee komade, relativno kretanje goriva, dogorijevanje su samo neki od
faktora koji utiu na ovaj gubitak.
u3 gubitak usljed koksa u leteem pepelu
Nesagorjeli dio u leteem pepelu je posljedica nedovoljnog zadravanja goriva u loinom
prostoru ili gaenje ve zapaljene estice nailaskom na hladne ogrjevne povrine konvektivnog dijela
kotla.
Ovaj gubitak se definie kao energija koju sa sobom iz kotla iznose nesagorjele estice u leteem
pepelu u odnosu na ukupnu dovedenu energiju kotlu.
gdje su:
Bo [kg/s]
a3
o
( . )
koliina leteeg pepela

udio nesagorjelog u leteem peplu
stepen oslobaanja kotla
Stepen oslobaanja kotla definiemo kao odnos mineralnih materija iz goriva, koje kao letei
pepeo naputaju loite i ukupnog udjela pepela u gorivu.
Kod sagorijevanja u sloju ovaj gubitak je relativno mali, jer je i stepen oslobaanja ovih loita takoer
mali. Sortiment goriva utie na ovaj gubitak tako da za sitnije frakcije kod sagorijevanja u sloju
gubitak u3 postaje vei, a kod sagorijevanja u letu gubitak u3 zavisi od veliine zrna na koju je
izvreno mljevenje uglja, i vei je za krupnije mljevenje. Forsiranje loita ima isti uticaj na gubitak i
kod sagorijevanja u sloju i u letu, jer ga poveava.
u4 gubitak usljed hemijski nepotpunog sagorijevanja
Ovaj gubitak se najee svodi na pojavu (CO) , koji kao produkt nepotpunog sagorijevanja izlazi iz
kotla. Za razliku od prethodnog gubitka, on je manje vezan za sistem sagorijevanja i moe se u manjoj
ili veoj mjeri, pojaviti kod svih tipova loita. Prilikom prorauna kotla gubitak u4 odreuje se
slobodnom procjenom, a pri ispitivanju kotla analizom gasova, kojom se ustanovljava prisustvo svih
produkata nepotpunog sagorijevanja.
Opti izraz za izraunavanje gubitka u4 glasi:
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
)(
( . )
teorijska koliina suhih produkata sagorijevanja po 1kg goriva;

stvarno koliina vazduha potrebna za sagorijevanje 1kg goriva;
minimalna vrijednost vazduha potrebna za sagorijevanje;
stvarna koliina suhih produkata sagorijevanja po 1kg goriva.
u5 gubitak usljed pojave ai

Ovaj je gubitak neposredna posljedica gaenja uarenih estica goriva na hladnijim ogrjevnim
povrinama, ija je temperatura nia od temperature paljenja goriva. Tada se obino javlja a, koja
predstavlja estice ugljika izdvojene iz goriva. a se uestalije javlja na kotlovima koji rade sa niim
pritiscima, jer je kod njih temperatura ogrjevne povrine nia. Ovaj se gubitak ne proraunava, ve se
21
odreuje slobodnom procjenom. Postupci za smanjenje ovog gubitka svode se na poveanje

temperatura ogrjevnih povrina.
u6 gubitak usljed fizike toplote ljake
On predstavlja gubitak toplote koji nastaje pri odvoenju ljake iz loita. Ovaj gubitak osjetan
i mora se uzeti u obzir, kod sistema tenog odvoenja ljake, gdje se usljed visokih temperatura
potrebnih za otapanje i odvoenje ljake gubi znatna koliina toplote. Kod sistema loenja gdje se
ljaka odvodi u vrstom stanju , u pitanju su nie temperature ljake na izlazu iz loita, te i manji
toplotni sadraj ( a obino i manje apsolutne koliine pepela u gorivu), tako da je ovaj gubitak
neznatan i obino se ne uzima u obzir.
Za priblino odreivanje gubitka u6 najee se kod manjih kotlovskih postrojenja gdje postoji
mogunost mjerenja ljake i njene temperature moe koristiti sljedei obrazac:
(
( . )
gdje je:
koliina ljake koja je odstranjena;

srednja temperature ljake pri naputanju loita;
specifina toplota ljake pri .
[ ]
[ ]
[ ]
Za tanije izraunavanje koristi se sljedei obrazac:
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
)(
( . )
koliina ljake koja je odstranjena;

srednja temperature ljake pri naputanju loita;
specifina toplota ljake pri .
temperature teljivosti ljake;
toplota topljenja pepela;
stepen isparene ljake;
toplotni sadraj pepela na temperaturi
toplotni sadraj leteeg pepela na temperaturi izlaznih gasova
Prvi lan jednaine (2.6) predstavlja gubitak toplote u vezanoj tenoj ljaci, drugi lan gubitak usljed
isparene ljake, a trei gubitak u leteem pepelu.
2.2. Proraun gubitka U7 za nominalni reim rada

Gubitak u7 je gubitak koji nastaje kao posljedica neto vee temperature dimnih plinova na
izlazu iz kotlovskih postrojenja. Od svih gubitaka on zauzima posebno mjesto iz razloga jer je najvei.
Moe se odrediti na osnovnu raznih teorijskih ili empirijskih obrazaca. Najee se primjenjuju idui
obrasci:
22

gdje je:
g
VRW
cpm
tg
tL
Hd
[%]
( . )
stepen gasifikacije goriva g = 1 (u1 + u2 + u3)

zapremina vlanih produkata sagorijevanja
specifina toplota produkata sagorijevanja
temperatura izlaznih gasova
temperatura zraka na ulazu
donja toplotna mo goriva
Ukoliko se ne raspolae s It dijagramom, ve poznatim elementarnim sastavom goriva i

temperaturom izlaznih gasova uz specifinu toplotu gasova (koja se dobija iz tablica), tada
primjenjujemo dati obrazac.
Najtanije rezultate dobijamo ako uzmemo u obzir fiziku toplotu goriva uneenog u proces, te
fiziku toplotu vlage u vazduhu koji slui za sagorijevanje:
gdje je:
ig
IH2O
[%]
( . )
toplotni sadraj goriva na temperaturi pri kojoj ulazi u loite

toplotni sadraj vlage
Prethodni obrazac je dosta taniji s obzirom na to da je za njegovo koritenje potrebno

pretpostaviti samo jednu vrijednost (Ig). Ig ustvari predstavlja toplotu koju sa sobom nose izlazni
gasovi, dok su lanovi IL, ig i IH2O koliine toplote koje se unose u proces i usljed toga se odbijaju od
toplote koja je iznijeta.
Vrijednost Ig se dobija iz It dijagrama i to za temperaturu te viak zraka na izlazu. Il se
izraunava pomou specifine toplote vazduha, njegove temperature i vika zraka na kraju kotla. ig se
izraunava pomou specifine toplote goriva i temperature na kojoj ulazi u loite. IH2O se dobija
pomou relativne vlanosti vazduha potrebnog za sagorijevanje. Pored navedenih obrazaca mogu se
koristiti i brojni drugi bazirani na Orsatovoj analizi.
Koristei prethodno zapisani izraz moemo odrediti gubitak u izlaznim gasovima za nominalni
reim rada:
[%]
( . )
Za koeficijent vika zraka za nominalni reim rada (tabela 1.2) i tg = 190C, te na osnovu tabele
za entalpiju dimnih plinova (tabela 1.7), viestrukom interpolacijom dobijamo entalpiju izlaznih
gasova
na kraju kotla, za nominalni reim rada ( =1,51).
Inerpolacija :
za tg = 100C i 1 = 1,5 je
za tg = 100C i 2 = 1,55 je
(
(
)
(
)
= 921,51 [KJ/kg]
= 948,46 [KJ/kg]
)
[KJ
23
Interpolacija :
za tg = 200C i 1 = 1,5 je
za tg = 200C i 2 = 1,55 je
(
(
)
(
)
(
(
)
(
)
= 1863,56 [KJ/kg]
= 1917,74 [KJ/kg]
(
[ J
Viestrukom interpolacijom smo dobili vrijednost entalprije produkata sagorjevanja za temperaturu

[ ]
tg = 190C i =1,51
Nakon to smo izraunali entalpiju izlaznih gasova, sljedee to je nepoznato u jednaini za
raunanje u7 jeste entalpija vazduha za nominalni reim rada. Vrijednost ove entalpije dobijamo na
idui nain:
[ ]
( . )
( . )
gdje je:
min = na kraju loita, tj. min = 1,24 (tabela 1.9).
Za zrak t=20C na osnovu tabele 3.31, strana 3.207 Parni kotlovi uri:
iL=20,10 kJ/kg ili iL=25,96 [kJ/m3].
Entalpiju zraka moemo takoer raunati i prema izrazu:
( .
gdje je M vrijednost molarne mase zraka.

Na osnovu poznatih vrijednosti, dobijamo vrijednost
= 133,435 KJ/kg.
Uz poznato Hd =
kJ/kg i usvojeni stepen gasifikacije za nominalni reim rada (g = 97,8%),
dobijamo da je:
( .
2.3. Odreivanje stepena izolovanosti kotla

Stepen izolovanosti parnog kotla raunamo kao :
(2.14)
ovaj gubitak predstavlja toplotu izgubljenu usljed toga to kotao odaje izvjesnu koliinu toplote
sredini u kojoj se nalazi. Ovo odavanje toplote neminovno je usljed temperaturskih razlika izmeu
spoljnih kotlovskih povrina i vazduha koji ga okruuje. Ovaj gubitak je neminovan kod svakog kotla.
Tano izraunavanje veliine ovog gubitka vri se pomou teorijskih obrazaca i vezano je za
poznavanje niza promjenljivih veliina, tako da predstavlja dosta sloen i obiman postupak. Usljed
toga se u praksi pribjegava primjeni empirijskih obrazaca ili raznih dijagrama, koji daju orijentacionu
vrijednost za veliinu ovog gubitka. Veliina ovoga gubitka zavise od mnogih faktora, koji se
24
uglavnom mogu svesti na veliinu spoljnih povrina kotla, na temperatursku razliku izmeu spoljne
povrine kotla i sredine u kojoj se isti nalazi, i na koeficijent prijelaza toplote.
Veliina spoljnih povrina kotla, kao faktor koji utie na , posmatra se ne kao njihova
ukupna veliina, ve kao veliina svedena na jedinicu kapaciteta kotla. Kod kotlova savremene
konstrukcije tei se to veem faktoru oblika kotla, kako bi se postigle to vee povrine za smjetaj
ekrana. Na ovaj nain se dobijaju velike spoljne povrine kotla, to bi trebalo da nepovoljno utie na
veliinu . Meutim, ove velike povrine su intenzivno hlaene ekranima, tako da su njihove spoljne
povrine relativno hladne, te razlika u temperaturama izmeu spoljne povrine kotla i sredine u kojoj
se on nalazi postaju male, to djeluje povoljno na , povoljan uticaj ovog drugog faktora je vei nego
nepovoljan uticaj prvog, tako da je kod takvih kotlova ustvari manji.
Na smanjenje ovog gubitka najefikasnije se utie to boljom izolacijom, s obzirom na to da su svi
faktori od kojih zavisi njegova veliina posljedica raznih drugih zahtjeva i uslova koji su vaniji od
veliine gubitka , i ne mogu se rtvovati samo da bi se on smanjio.
2.3.1. Proraun izolovanosti za nominalni reim rada
Dakle, stepen izolovanosti moemo izraunati na slijedei nain :
= 99,5 ( % )
(2.15)
-oitavamo iz tabele 10 i iznosi 0,5 .
2.4. Odreivanje indirektnog stepena iskoritenja kotla

Indirektni stepen iskoritenja odreujemo na idui nain :
(2.16)
(2.17)
2.4.1. Proraun indirektnog stepena iskoritenja kotla za nominalni reim rada
Iz prethodne jednaine ( 2.16 ) nakon uvrtavanja vrijednosti gubitaka

indirektni stepen korisnosti kotla za nominalni reim rada :
dobija se
(2.18)
(2.19)
Na slici je prikazan Senkey-ev dijagram.
25
Slika 2.2 Senkey-ev dijagram
2.5. Proraun potrebne koliine goriva

Potrebnu koliinu goriva raunamo na slijedei nain :
( .
Za nominalni reim rada a na osnovu poznatih vrijednosti entalpija moemo odrediti potrebnu koliinu
goriva:
(
( .
gdje je:
[ J
entalpija na izlazu iz pregrijaa pare, a odreuje se interpolacijom za

[
]i
[ ] iz TD tablica;
pritisak na izlazu iz kotla, sa postavke;

temperatura pregrijane pare, sa postavke;
[ ]
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[
]
[ ]
[ J
entalpija napojne vode, odreuje se interpolacijom za

[
]i
[ ] iz TD tablica;
pritisak napojne vode, sa postavke;
temperatura napojne vode, sa postavke;
26
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ J
[ J
entalpija pare na izlazu iz meupregrijaa, odreuje se viestrukom
inepropacijom za
[ ] iz TD tablica;
] i temperaturu
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
[ J
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
(
[ J
[ J
entalpija pare na ulazu u meupregrija, odreuje se interpolacijom za

[
] i temperaturu
[ ] iz TD tablica;
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
(
[ J
[ J
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
(
27
[ ]
(
[ J
[ ]
nominalna produkcija, data u postavci ;
[ ]
indirektni stepen korisnosti kotla, izraunato u stavci 2.4 ;

donja toplotna mo goriva, izraunato u stvaci 1.2 ;
[ ]
Pa je potrebna koliina goriva prema izrazu (2.21) :
* +.
2.6. Gasifikaciona koliina goriva

Gasifikaciona koliina goriva se rauna na slijededi nain :
( .
Na osnovu prethodne jednaine (2.22) te poznatih vrijednosti i moe se odrediti gasifikaciona

koliina goriva za nominalni reim rada :
( .
( .
gdje je:
stepen gasifikacije, ( tab.10 )
[ ]
potrebna koliina goriva.
Pa je gasifikovana koliina goriva za nominalni reim rada prema izrazu (2.23) :

[ ].
2.7. Proraun toplote unesene u loite i raspored prihvaene toplote

Koliina toplote unesena u loite se rauna na slijedei nain :
2.7.1. Koliina toplote unesena u loite za nominalni reim rada
Na osnovu prethodne jednaine (2.24) te poznatih vrijednosti i

moemo izraunati
koliinu toplote unesene u loite za nominalni reim rada na osnovu sljedeeg obrasca :
gdje je:
( .
potrebna koliina goriva, izraunato u stavci 2,5 ;

[ ]
[ ] donja toplotna mo goriva, izraunato u stavci 1.2.
[ ].
28
2.7.2. Koliina toplote prihvaene u loitu
Koliina toplote prihvaene u loitu raunamo kao :
( .
( .
Koliina toplote prihavaena u loitu za nominalni reim rada raunamo kao :
gdje je:
[ ]
[ ]
koliina toplote unesena u loite, izraunata u stavci 2.7.1 ;

indirektni stepen korisnosti kotla, izraunato u stavci 2.4.1 ;
Pa je koliina toplote prihvaene u loitu za nominalni reim rada:

[ ].
Slika 2.3 Proces u kotlu

2.7.3. Koliina toplote unesena u zagrija vode
Zagrija vode (ekonomajzer) je naknadna grijna povrina u kojoj se temperatura napojne vode
poviava na raun snienja temperature izlaznih gasova. Ovo povienje temperature napojne vode
moe da dostigne temperaturu kljuanja. Kod kotlova niih pritisaka sa niim temperaturama
napajanja, temperatura vode na izlazu iz zagrijaa obino je 30-50 [C] nia od temperature kljuanja.
Ovo je sluaj kotlova kod kojih pritisak pare na izlazu ne mora da se odrava strogo u uskih granicama
(kotao ne napaja turbine ve slui kao proizvoa tehnoloke pare). Ukoliko bi se u ovom sluaju voda
zagrijavala do kljuanja, pri kolebanju pritisaka dolazilo bi do naglog isparavanja vode u zagrijau
vode, to bi izazivalo hidraulike udare. Zagrijavanje vode do temperature kljuanja vri se kod
29
kotlova viih pritisaka; kod njih se ak i izvjestan procenat vode u zagrijau i isparava. Ovakvi
zagrijai vode se nazivaju isparavajui.
Ugradnja zagrijaa vode ima termodinamikog znaaja i odraava se na stepen korisnosti kotla
putem snienja temperature izlaznih gasova odnosno smanjenjem gubitka usljed fizike toplote
izlaznih gasova ( ) kod kotlova visokog pritiska. injenica je da u kotlu u uem smislu vlada
temperature kljuanja; ukoliko je taj pritisak vii bie i temperature kljuanja via. Ako ovakav kotao
nema naknadnih grijnih povrina temperature izlaznih gasova e biti, u ovom sluaju, temperature
dimnih gasova na kraju kotla u uem smislu. Potrebno je da temperatura bude 30-50 [C] via od
temperature kljuanja kako bi se obezbjedila dovoljna temperaturska razlika izmeu predajnika i
prijemnika toplote.
Po konstrukciji zagrijai vode mogu biti liveni, orebreni sa spoljne strane. Ovi zagrijai se
ugrauju kao izlazne grijne povrine kod kotlova srednjeg pritiska. Glatkocijevni elini zmijasti
zagrijai vode sa koridornim ili ahovskim poretkom cijevi rijetko se ugrauju kao izlazna grijna
povrina jer su predvieni za kotlove viih pritisaka i vie temperature napojne vode. U zavisnosti od
toplotne eme kotla, odnosno potrebne povrine zagrijaa vode i eksploatacionih uslova zagrijai vode
se dijele u dva ili vie paketa odnosno stupnjeva zagrijaa vode. esto je potrebno naizmjenino
ugraivanje zagrijaa vazduha i vode . U tom sluaju su u pitanju primarni i sekundarni zagrija
vazduha i primarni i sekundarni zagrija vode. Ovo je najee sluaj kada je izlazna grijna povrina
zagrijaa vazduha (primarni zagrija) a pored toga je potrebna visoka temperature zagrijanog vazduha
(sekundarni zagrija vazduha)
Koliinu toplote prihvaenu u ekonomajzeru zagrijau vode raunamo kao :
(
( .
2.7.3.1 Proraun koliine toplote unesene u ekonomajzer za nominalni reim rada
Na osnovu prethodne jednaine (2.28) uz poznavanje entalpija na izlazu iz ekonomajzera i entalpije

napojne vode moe se izraunati koliina prihvaene toplote u istom za nominalni reim rada :
(
( .
gdje je:
[ J
entalpija na izlazu iz ekonomajzera, odreuje se na osnovu pritiska

[
] i temperature zasienja na tom pritisku, gdje tu
temperaturu smanjimo
radi sigurnosti da ne bi dolo do
dvofaznog stanja,
[ ] , vrijednost ove
entalpije dobijamo koritenjem TD tablica;
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
)
[ ]
[ ]
[ J
entalpija napojne vode izraunata u stavci 2.5 ;

Nominalna produkcija , data u postavci.
Pa na osnovu jednaine (2.29) imamo da je :

[
]
30
S obzirom da imamo 2 zagrijaa vode (uslov zadatka) ukupnu toplotu dijelimo na 2:

[ ]
( .
2.7.4. Koliina toplote unesena u ispariva parni kotao
Ispariva ili parni kotao u uem smislu je elemenat kotla u kojem dolazi do isparavanja vode i
na izlazu se dobiva suhozasiena ili vlana para. Ozraeni ispariva obino obuhvata loite i
proraunom loita on je potpuno odreen kao elemenat pomou kojeg se obavlja hlaenje loita.
Konvektivni ispariva je elemenat u kojem se izmjena toplote obavlja uglavnom konvekcijom, ali i
zraenje zbog visokih temperatura ima prilian uticaj. U zavisnosti od vrste kotla i konvektivni dio
isparivaa je razliit, a postoje izvedbe kotla bez konvektivnih isparivaa to je na sluaj.
Koliina toplote unesene u isparivau raunamo na slijedei nain :
(
( .
gdje je:
entalpija na izlazu iz isparivaa a odreena je na slijedei nain:

(
( .
[ ]
entalpije odreujemo na osnovu odobrenog pritiska

TD tablica
entalpije odreujemo na osnovu odobrenog pritiska
TD tablica
stepen zasidenosti, usvajamo od 0,95 0,98;
[ ]
[ J
[ ]
] iz
] iz

[
radi sigurnosti da ne bi dolo do
dvofaznog stanja,
entalpije dobijamo koritenjem TD tablica ,sraunata u stavci 2.7.3.1 ;
Nominalna produkcija , data u postavci
Iz jednaine (2.32) slijedi da je :

[ ].
2.7.4.1 Koliina toplote prihvaena u ispariva za nominalni reim rada
Na osnovu prethodne jednaine (2.31) uz poznavanje entalpija na ulazu i izlazu isparivaa vode,
moemo odrediti prihvaenu koliinu toplote za nominalni reim rada:
(
( .
[ ].
2.7.5. Koliina toplote prihvaena u pregrijau pare
Osnovni zadatak pregrijaa pare je pregrijavanje zasiene vodene pare. Meutim, poto je kod
kotlova najee u pitanju proizvodnja vlane pare to je zadatak pregrijaa da prethodno vlanu paru
osui, odnosno da je pretvori u suhozasienu.
31
Sem kod jednocijevnih kotlova sa nadkritinim pritiskom, kod kojih ispariva djelimino preuzima
funkciju pregrijaa, ne postoji striktno razgranienje izmeu isparivaa i pregrijaa pare. Teorijski
posmatrano pregrija radi pod konstantnim pritiskom. Kod savremenih kotlova, gdje su esto visoke
temperature pregrijane pare i velika pregrijavanja, zmije pregrijaa su dugake, to izaziva znatan pad
pritiska (2 do 10 bar), tako da se pregrijavanje vri u granicama opadajueg pritiska.
Pregrijai se mogu podijeliti na osnovu raznih kriterija, kao npr:
sa gledita prijema toplote:
- isto ozraeni;
- poluozraeni;
- ozraeno konvektivni;
- isto konvektivni.
po poloaju:
- horizontalni;
- visei.
po broju stupnjeva:
- jednostupni;
- viestupni.
Pri odreivanju vrste nastrujavanja kod pregrijaa pare se vodi rauna o tokovima predajnika i
prijemnika toplote, to nije sluaj kod isparivaa, kod koga se vodi rauna samo o toku predajnika
toplote. Najkarakteristinije vrste nastrujavanja kod pregrijaa su: suprotno popreno, uzduno
popreno ikombinovano nastrujavanje. Rjee je isto uzduno istosmjerno i uzduno suprotnosmjerno.
Na slici 2.4 je ematski prikaz pregrijaa pare.
Slika 2.4 ematski prikaz pregrijaa pare

Ogrijevne povrine pregrijaa pare izvode se u obliku snopova elinih cijevi, a prema potrebi i od
legiranih elika, smjetenih bilo u loitu bilo u vodovima dimnih plinova. Toplina se konvektivnim
prijelazom i zraenjem prenosi od dimnih plinova na vodenu paru koja struji pregrijaem pare.
Glavna prednost koritenja pregrijaa je smanjene potronje goriva i vode, ali se poveavaju trokovi
odravanja. U veini sluajeva prednosti su vee nego nedostaci tako da su pregrijai rasprostranjeni
svuda po svijetu.
Bez pravilnog odranja pregrijai mogu postati jako opasni. Kod lokomotiva, u cijevima sa U-oblikom
unutar pregrijaa pare moe doi do eksplozije. Puknue uzrokuje da pregrijana para visokog pritiska
struji u vee cijevi, zatim natrag u vatru, a iz toga u cijev, to moe dovesti ljude na lokomotivi u
veliku opasnost. Na slici 2.5 je prikazan pregrija pare sa U-cijevima.
32
Slika 2.5 Pregrija pare sa U-cijevima

Koliina toplote unesena u pregrija pare raunamo na sljedei nain :
(
( .
2.7.5.1 Proraun koliine toplote prihvaena u pregrijaima pare za nominalni reim rada
Na osnovu prethodne jednaine (2.34) te izraunate entalpije na ulazu i izlazu pregrijaa pare
odreujemo koliinu toplote prihvaene u njima prema izrazu :
(
gdje je:
( .

[
]i
[ ] iz TD tablica , izracuna u stavci 2.5 ;
[ ]
entalpija na ulazu u pregrija pare, izraunata u stavci 2.7.4 ;
[ ]
nominalna propdukcija, data u postavci .
Pa na osnovu jednaine (2.35) imamo da je :
[ ]
[ ]
S obzirom na injenicu da imam 2 pregrijaa ( uslov zadatka ) dobijenu koliinu toplote dijelimo na 2.
[ ].
( .
Dakle radni medij je doao iz isparivaa u kotlovski dobo ( bubanj) , iz istog ide u pregrija pare 1,
koji se nalazi iznad meupregrijaa pare, a zatim ta djelimino pregrijana para ide u pregrija pare 2.
Ovo radimo iz razloga to bi para iz kotlovskog doboa uavi u pregrija pare 2 otetila cijevi
pregrijaa usljed velike temperaturne razlike izmeu kotlovskog radnog medija i dimnih plinova.
2.7.6. Koliina toplote prihvaena u meupregrijau pare
Meupregrija pare,takoe je elemenat generatora pare koji nam slui radi poveanja stepena
korisnosti cijelog termoenergetskog postrojenja. Meupregrijavanje vrimo onda kada je parametar
pare pritisak vei od 80 bara, i kada je vei od navedene vrijednosti onda se po preporukama uzima da
para koja odlazi na meupregrijavanje ima vrijednost 30% od poetne i kao takva se odvodi u
niskotlanu turbinu.
Koliina toplote prihvaene u meupregrijau se rauna na sljedei nain :
( .
)
33
2.7.6.1 Proraun koliine toplote unesena u meupregrija pare za nominalni reim rada
Koliina toplote prihvaena u meupregrijau za nominalni reim rada se rauna prema sljedeem
obrascu :
(
gdje je:
[ J
[ ]
( .
entalpija pare na izlazu iz meupregrijaa, sraunato u stavci 2.5 ;

entalpija pare na ulazu u meupregrija , sraunato u stavci 2.5 ;
[ ]
produkcija pare, data u postavci .

Na osnovu jednaine (2.38) te poznatih vijednosti imamo da je :
[ ]
2.7.7. Koliina toplote unesena u zagrija vazduha
Zagrija vazduha je opdi izraz koji opisuje bilo koji ureaj, projektiran da zagrijava vazduh prije
bilo kojeg drugog procesa. Glavni cilj im je povedavanje termikog stupnja djelovanja procesa. Oni se
mogu koristili zasebno, kao zamjena za izmjenjivae toplote ili kao parne cijevne vijuge. Predgrijai
vazduha se koriste u velikim kotlovima termoelektrana koje proizvode elektrinu energiju fosilnih
goriva, biomase ili otpada. Svrha zagrijaa vazduha je da oduzme toplotu dimovodnim plinovima,
ime se povedava termiki stupanj djelovanja kotla. Kao posljedica, dimovodni plinovi idu u dimnjak
ohlaeni, te tako omoguduju pojednostavljenu konstrukciju dimnjaka. Zagrijai vazduha se mogu
podijeliti po nainu predaje toplote na rekuperativne i regenerativne.
Rekuperativni se mogu podijeliti uglavnom na osnovu konstruktivnih pojedinosti, sistema
nastrujavanja i broja stupnjeva.
Osnovni element zagrijaa moe biti cijev (cijevni zagrijai vazduha) ili ploa (ploasti zagrijai koji
se danas sve rjee upotrebljavaju). Cijev zagrijaa vazduha moe da bude elina i glatka ili livena i
orebrena. Poloaj cijevi zagrijaa moe da bude horizontalan ili vertikalan, to definie sistem
nastrujavanja.
Na slici 2.6 je prikazan regenerativni predgrija vazduha s rotirajuom ploom.
Slika 2.6 Tipini regenerativni predgrija vazduha s rotirajudom ploom

34
Toplota prihvaena u zagrijau vazduha rauna se prema obrascu :

(
( .
( .
gdje je:
. [ ]
gasifikaciona koliina goriva, izraunato u stavci 2.6 ;

stepen gasifikacije, (tab.10);
entalpija zagrijanog vazduha na temperaturi od 250 [ ];
entalpija vazduha na temperaturi okoline 20 [ ].
rauna se na sljedei nain :
Entalpija
gdje je:
[ ]
[ J
minimalna potrebna koliina vazduha;
koeficijent vika vazduha na ulazu u zagrija vazduha(tab.9);

[ ], knjiga Parni
entalpija suhog vazduha za temperaturu
Kotlovi uri str. 3.207, tab.3.3.1,
].
se rauna po sljedeem obrascu :
Entalpija
( .
gdje je:
entalpija suhog vazduha za temperaturu okoline 20 [C], knjiga Parni
Kotlovi uri str. 3.207, tab.3.3.1.
[ ]
minimalna potrebna koliina vazduha;
koeficijent vika vazduha na ulazu u zagrija vazduha(tab.9);
2.7.7.1 Proraun koliine toplote unesene u zagrijau vazduha za nominalni reim rada
Na osnovu prethodno zapisanih jednaina i poznavanje koeficijenta vika vazduha za nominalni reim
rada
. i entalpija vazduha za
[ ] iznosi :
( .
( .
[ ]
Entalpija suhog vazduha za
=20
i nominalni reim rada iznosi :
[ ]
Na osnovu izraunate vrijednosti i poznate ulazne koliine goriva raunamo vrijednost koliine toplote
predate u zagrijau vazduha za nominalni reim rada :
( .
)
35
[ ]
S obzirom na injenicu da imam 2 zagrijaa ( uslov zadatka ) dobijenu koliinu toplote dijelimo na 3.
[ ].
( .
2.8. Teoretska temperatura u loitu

Teoretska koliina je funkcija entalpija dimnih plinova i koeficijenata vika vazduha na ulazu u loite.
(
Vrijednost navedene temperature se odreuje na osnovu tabela viestrukom interpolacijom,a entalpiju

na sljedei nain :
(
)]
( .
gdje je:
[ ]
[ ]
entalpija zagrijanog vazduha na temperaturi od 250 [ ] , izraunato

u stavci 2.7.7.1 ;
donja toplotna mo goriva, izraunata u stavci 1.2;
kotlovski gubitak usljed hemijske nepotpunosti sagorijevanja,
(tab.10);
kotlovski gubitak usljed ai, (tab.10);
kotlovski gubitak usljed fizike toplote ljake, (tab.10).
2.8.1. Proraun teoretske temperature za nominalni reim rada
Na osnovu prethodno zapisanih izraza i ostalih poznatih vrijednosti koji figuriu u njemu moemo
odrediti vrijednost entalpije
za nominalni reim rada.
[ ]
Na osnovu poznate entalpije i koeficijenta vika vazduha na ulazu u loite =1,2
interpolacijom odreujemo teorijsku temperaturu u loite.
Iz tabele 7 uzimamo sljedee vrijednosti :
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Teorijaska temperatura u loitu iznosi :

[ ]
36
Provjera
Provjeru vrimo putem izraza:
(
(
)
)
<
)
( .
gdje je:
. [ ]
gasifikaciona koliina goriva,izraunata u stvaci 2.6;

stepen izolovanosti parnog kotla, izraunato u stavci 2.3.1;
entalpija dimnih plinova na ulazu u loite,izraunato u stavci 2.8.1;
entalpija goriva na temperaturi na kojoj ono ulazi u loite, izraunato
u stavci 2.2;
nominalna produkcija , data u postavci ;
[
]i
[ ] iz TD tablica, izraunato u stavi 2.5;
[
]
i
[ ] iz TD tablica , izraunato u stavci 2.5 ;
entalpija zagrijanog vazduha na temperaturi od 250 [ ] to jeste na
temperaturi vazduha na ulazu u loite, izraunato u stavci 2.7.7.1 ;
entalpija vazduha na temperaturi okoline 20 [ ], izraunato u stavci
2.7.7.1 ;
entalpija pare na izlazu iz meupregrijaa, odreuje se za
(
)
[
] i temperaturu
[ ] iz TD tablica,
izraunato u stavci 2.5 ;

entalpija pare na ulazu u meupregrija, odreuje se za
[
]
i temperaturu
[ ] iz TD tablica, izraunato u stavci 2.5 ;
)
[ J ]
[ J ]
[ J
]
]
[ J
[ J
[ J
[ J
[ J
Na osnovu izraza (2.47) i poznatih vrijednosti imamo da je :

[ ]< [ ]
2.9. Koliina toplote predana zraenjem

Koliina toplote predana zraenjem se rauna kao:
(
( .
gdje je:
gasifikaciona koliina goriva, izraunata u stvaci 2.6;
[ ]
stepen izolovanosti parnog kotla, izraunato u stvaci 2.3.1;
. [ ]
[ ]
entalpija dimnih plinova na ulazu u loite, izraunato u stavci 2.8.1;

entalpija produkata sagorijevanja na kraju isparivaa.
( .
gdje je:
koliina toplote predana konvekcijom;
[ ]
[ ]
koliina toplote predana isparivau zraenjem, izraunato

ustvaci 2.7.4.1.
37
Iz jednaine (2.48) slijedi da je za nominalni reim rada entalpija produkata sagorijevanja na kraju
isparivaa :
( .
[ ]
Sada raunamo temperaturu produkata sagorijevanja na kraju isparivaa uz poznate vrijednosti
entalpije
i koeficijenta vika vazduha za kraj loita na osnovu viestruke interpolacije iz tabele 7.
Za
[ ] i
uzimamo vrijednosti iz tabele:
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
[ ]
2.10. Temperatura predajnika toplote

Entalpija produkata sagorijevanja na izlazu iz nekog elementa kotla (pregrijaa pare,
meupregrijaa, zagrijaa vode, zagrijaa vazduha) uopteno se rauna:
( .
38
gdje je:
entalpija produkata sagorijevanja na izlazu iz datog izmjenjivaa;
entalpija produkata sagorijevanja na ulazu u dati izmjenjiva;

koliina toplote predata u datom izmjenjivau, izraunato u stavci
2.7;
gasifikaciona koliina goriva, izraunato u stavci 2.6;
stepen izolovanosti kotla, izraunato u stavci 2.3.1.
[ ]
. [ ]
2.10.1. Proraun temperature na izlazu iz pregrijaa pare 2 za nominalni reim rada
Temperatura produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare se odreuje na osnovu tabele

1.7 viestrukom interpolacijom. Iz ovog proizilazi da je temperatura na izlazu funkcija entalpije
produkata sagorijevanja i koeficijenta vika vazduha na izlazu iz pregrijaa, tj.:
Za nominalni reim rada dobijamo da je:
( .
gdje je:
[ J
. [ ]
entalpija produkata sagorijevanja na kraju isparivaaizraunato u stavci 2.9;
koliina toplote prihvaena u pregrijau pare 2,izraunato u stavci 2.7.5.1;

stepen izolovanosti parnog kotla, izraunato u stavci 2.3.1.
Na osnovu jednaine (2.52) imamo da je :

[ ]
Na osnovu dobijenog rezultata za i tabele 7, viestrukom interpolacijom dobijemo vrijednost

temperature produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare 2:
Za
[ ] i
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
39
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.2. Proraun temperature na izlazu iz meupregrijaa pare za nominalni reim rada
Temperatura produkata sagorijevanja na izlazu iz meupregrijaa pare se odreuje na osnovu

tabele 1.7 viestrukom interpolacijom, dakle temperatura na izlazu iz meupregrijaa pare funkcija je
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz meupregrijaa pare i koeficijenta vika vazduha na
izlazu iz meupregrijaa pare tj:
(
)
Da bismo odredili temperaturu produkata sagorijevanja na izlazu iz meupregrijaa pare potrebno je
odrediti entalpiju za nominalni reim rada, pa je:
( .
gdje je:
entalpija produkata sagorijevanja na izlazu PP2, izraunato u

stavci 2.10.1;
koliine toplote unesene u meupregrijau pare, izraunato u
stavci 2.7.6.1;
[ ]
[ ]
. [ ]

[ ]
Na osnovu dobijenog rezultata za i tabele 1.7, viestrukom interpolacijom dobijemo vrijednost

temperature produkata sagorijevanja na izlazu iz meupregrijaa pare:
Za
[ ] i
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
40
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.3. Proraun temperature na izlazu iz pregrijaa pare 1 za nominalni reim rada
Temperatura produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare 1 se odreuje na osnovu

tabele 1.7 viestrukom interpolacijom, dakle temperatura na izlazu iz pregrijaa pare 1 funkcija je
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare 1 i koeficijenta vika vazduha izlazu iz
pregrijaa pare 1 tj:
(
)
Da bismo odredili temperaturu produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare 1 potrebno je
odrediti entalpiju za nominalni reim rada, pa je :
gdje je:
( .
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz meupregrijaa

pare, izraunato u stavci 2.10.2;
koliine toplote unesene u pregrijau pare, izraunato u stavci
2.7.5.1;
[ ]
[ ]
. [ ]

[ ]
Na osnovu dobijenog rezultata za i tabele 1.7, interpolacijom dobijemo vrijednost temperature

produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare 1.
Za
[ ] i
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
]
41
[ ]
[ ]
2.10.4. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vode 3 za nominalni reim rada
Temperatura produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode 3 se odreuje na osnovu tabele

1.7 viestrukom interpolacijom, dakle temperatura na izlazu iz zagrijaa vode 3 funkcija je entalpije
produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode 3 i koeficijenta vika vazduha na izlazu iz zagrijaa
vode 2 tj:
(
)
Da bismo odredili temperaturu produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode 3 potrebno je
odrediti entalpiju
za nominalni reim rada, pa je :
( .
gdje je:
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz pregrijaa pare

1, izraunato u stavci 2.10.3;
koliine toplote prihvaena u zagrijau vode 2, izraunato u
stavci 2.7.3.1;
[ ]
[ ]
. [ ]

[ ]
Na osnovu dobijenog rezultata za
i tabele 7, viestrukom interpolacijom dobijemo vrijednost
temperature produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode 3.
[ ] i
Za
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
42
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.5. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vode 2 za nominalni reim rada

vode 2 tj:
(
)
odrediti entalpiju
( .
gdje je:
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode 3,

izraunato u stavci 2.10.4;
[ ]

stavci 2.7.3.1;
[ ]
. [ ]

[ ]
i tabele 7, viestrukom interpolacijom dobijemo vrijednost
[ ] i
Za
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
]
43
[ ]
z
(
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.6. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa zraka 3 za nominalni reim rada
Temperatura produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vazduha 3 se odreuje na osnovu

tabele 1.7 viestrukom interpolacijom, dakle temperatura na izlazu iz zagrijaa vazduha 3 funkcija je
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vazduha 3 i koeficijenta vika vazduha na
izlazu iz zagrijaa vazduha 3 tj:
( )
Da bismo odredili temperaturu produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vazduha 3 potrebno je

( .
gdje je:
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode 1,

izraunata u stavci 2.10.5;
koliine toplote prihvaena u zagrijau vazduha 2, izraunato u
stavci 2.7.7.1;
[ ]
[ ]
. [ ]

[ ]

temperature produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa zraka 3.
Za
[ ] i
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
44
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.7 Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vode 1 za nominalan reim rada

vode 1 tj:
(
)
odrediti entalpiju
( .
gdje je:
[ ]
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa zraka 3,

izraunato u stavci 2.10.6;

stavci 2.7.3.1;
[ ]
. [ ]

[ ]
i tabele 1.7, viestrukom interpolacijom dobijemo vrijednost
[ ] i
Za
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
]
45
[ ]
) (
) (
[ ]
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.8. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vazduha 2 za nominalni reim rada

( )

( .
gdje je:
[ ]
[ ]
. [ ]
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa vode

1, izraunata u stavci 2.10.7;
koliine toplote prihvaena u zagrijau vazduha 2, izraunato
u stavci 2.7.7.1;

ZZ
[ J

46
Za
[ ] i
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
[ ]
2.10.9. Proraun temperature na izlazu iz zagrijaa vazduha 1 za nominalni reim rada

( )

( .
gdje je:
[ ]
[ ]
. [ ]
entalpije produkata sagorijevanja na izlazu iz zagrijaa zraka

2, izraunata u stavci 2.10.8;
koliine toplote prihvaena u zagrijau vazduha 1, izraunato
u stavci 2.7.7.1;

ZZ
[ J
]
47

Za
[ ] i
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
Za
[ ] i
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
[ ]
Napomena obrazloenje
Temperatura dimnih plinova na izlazu iz zagrijaa vazuha
[ ] je manja od zadatkom
predviene
[ ] i ostupanje od
[ ] nije veliko, a temperatura izlaznih
gasova dovoljno je visoka da obezbijedi bolje provjetravanje kotla.
48
Diagram 2.1 Lenzov dijagram za nominalni reim rada

49
3. TEMPERATURA PRODUKATA SAGORIJEVANJA NA KRAJU KOTLA

Temperatura produkata sagorijevanja na kraju kotla odredi se na osnovu tabele 1.7 (viestrukom
interpolacijom) a funkcija je entalpije produkata sagorijevanja na kraju kotla i koeficijenta vika vazduha
na kraju kotla:
(
)
Entalpija produkata sagorijevanja na kraju kotla rauna se iz jednaine za gubitak :
( . )
Odakle je:
( . )
gdje je:
[ ]
[ J
.
[ ]
gubitak , (tabela 2.3 );

donja toplotna mo goriva, izraunato u stavci 1.2 ;
stepen gasifikacije, (tabela 10);
entalpija nezagrijanog vazduha.
Entalpija nezagrijanog vazduha se rauna:

( . )
gdje je:
minimalna potrebna koliina vazduha izraunato u stavci 1.3;
[ ]
koeficijent vika vazduha na kraju loita, ( tabela 2.2 );

[
entalpija suhog vazduha na t=20C (tabela 3.31 na strani 3.207 - uri).
Na osnovu izraza (3.3) imamo da je :

[ J
Na osnovu izraza (3.2) imamo da je :

[ J
Za
[ ] i
gasova na kraju kotla:
viestrukom interpolacijom iz tabele 7 dobijamo temperaturu
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
50
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ ]
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
[ ] i
Za
[ ]
[ ].
4. PRORAUN GLAVNIH DIMENZIJA LOITA

Glavne dimenzije loita se odreuju pomou karakteristinih odnosa, i to na taj nain to e se
usvojiti njihova vrijednost za nominalno optereenje kotla. Iz tabele 4.24. na strani 4.190, Parni kotlovi
uri, za odabrani kotao 1.2.1.1.4 i donju toplotnu mo goriva koja iznosi 15586,35 kJ/kg, odabiremo
vrijednosti:
[
]
]
Od odabranih vrijednosti usvajam
specifino toplotno optereenje povrine poprenog presjeka

loita;
specifino toplotno optereenje loinog prostora.
]i
].
Izraz za zapreminu loinog prostora je:

( . )
gdje je:
[ ]
koliina toplote unesena u loite, izraunata u stavci 2.7.1;

specifino toplotno optereenje loinog prostora.
Pa zapremina loinog prostora prema izrazu (4.1) iznosi:

[
Izraz za povrinu poprenog presjeka loita je:

( . )
gdje je:
[ ]
koliina toplote unesena u loite, izraunata u stavci 2.7.1;

specifino toplotno optereenje povrine poprenog presjeka .
51
Pa je vrijednost povrine poprenog presjeka loita prema izrazu (4.2) iznosi :

Povrina poprenog presjeka loita prema izrazu (4.2) iznosi :
[
Visina loita se odreuje na osnovu prethodno izraunatih vrijednosti:

( . )
Pa visina loita prema izrazu (4.3) iznosi :
[ ]
Kod ovih loita irina ( ) i dubina loita ( ) dobijaju iz odnosa ( ) koji je manje-vie
ustaljen ili se kree u uskim granicama za odreene tipove loita i sisteme sagorijevanja. Najee je
raspored gorionika veliina koja definie ovaj odnos. Kod naspramno postavljenih gorionika, u zavisnosti
da li su oni postavljeni na eonom ili zadnjem zidu, ili na bonim zidovima, polazi se od odreivanja
dubine (gorionici na eonom i zadnjem zidu) ili od irine (gorionici na bonim zidovima) pa se iz
dobijene irine ili dubine i povrine
odreuje druga traena veliina. Zbog koritenja naspramnih
gorionika i injenice da popreni presjek loita treba da tei kvadratu, na osnovu preporuka iz Parni
kotlovi uri na strani 4.186, usvajamo odnos:
.
( . )
Ostale dimenzije kotla odreujemo na osnovu povrine poprenog presjeka i datog odnosa:
( . )
[ ]
( . )
Odakle slijedi:
[ ]
Povrine su usvojene na osnovu proporcija modela kotla 1.2.1.1.4 PK URI (tabela 3.13, str. 3.56) :
*
( . )
( . )
Prema preporuci da se ide na to, da se povea visina kotla radi smanjenja poprenog presjeka loita ,
usvajamo visinu kotla od 28 [m]. Na osnovu usvojene visine kotla i poznate zapremine , moemo
odrediti povrinu poprenog presjeka loita prema obrascu :
[
( . )
52
Ostale dimenzije kotla odreujemo na osnovu povrine poprenog presjeka i datog odnosa:
[ ]
( .
( .
( .
( .
Pa je mjerilo :
*
Slika 4.1 Izgled loita sa dimenzijama

Na osnovu dobijenih vrijednosti, dobijamo rezultate naredne tabele .
53
Tabela 4.1 Proraun povrine zidova kotla

Strana
Prednja
Formula
Desna
Zadnja
) (
) (
) (
((
) )
) (
) (
((
) (
) (
) )
) (
Lijeva
Plafon
jednokomorno loite nema plafona
307,562
0,5
153,781
328,249
0,5
164,1245
307,562
0,5
153,781
289,8
0,5
144,9
0,5
1233,173
616,5865
54
5. PRORAUN OZRAENE POVRINE

Zraenje je posljedica pretvaranja unutranje energije u energiju elektromagnetnih talasa, u kom
se obliku i prostire kroz prostor. Sva materija sa temperaturom veom od apsolutne nule zrai termalnu
energiju. Kada je temperatura tijela vea od apsolutne nule sudari unutar atoma prouzrokuju promjenu
kinetike energije samog atoma ili molekule, nadalje dovode do oscilacija, ime se proizvodi
elektromagnetna radijacija. Za razliku od kondukcije i konvekcije, za toplinsko zraenje prisutnost
prijenosnog medija nije neophodna, tavie svaka prisutnost dodatnog materijala predstavlja prepreku i
gubitak odreenog dijela energije, jer nailaskom na prepreku postoji mogunost za reflektiranje ili
apsorbovanje dijela energije u samoj prepreci. Iz ovoga zakljuujemo da je najefikasniji vid prijenosa
topline radijacijom kroz prazan prostor vakuum.
Svako tijelo na odreenoj temperaturi, koja je via od apsolutne nule (T > 0 [K]), emituje
toplinsko zraenje. Posljedica oscilacija i tranzicija u atomskoj i molekulskoj strukturi materije je
pretvaranje dijela unutranje energije u energiju zraenja.
Prema kvantnoj teoriji energija zraenja se prostire konanom brzinom fotonima ili svjetlosnim
kvantima, kao najsitnijim oblicima energije zraenja. Bitna karakteristika zraeih tijela je da oni emituju
energiju u jedinici vremena u svim pravcima. Zraenje energije u elementarnom intervalu talasnih duina
zraka, tj. d naziva se monohromatsko ili spektralno zraenje energije. Zraenje s povrine tijela za sve
talasne duine spektra
naziva se ukupno zraenje topline.
Elektromagnetni talasi se prostiru brzinom c, koja u vakuumu iznosi 2,9979 10 8 [m/s], a brzina je ovisna
od dva faktora: frekvencije f [s-1], koja predstavlja broj oscilacija u sekundi i talasne duine [m]. Veza
ova ovih faktora iskazana je narednim izrazom:
[ ]
( . )
Vana osobina je da pri prolasku elektromagnetnih talasa kroz materiju frekvencija ostaje
konstantna, dok se mijenja talasna duina , a time i brzina prostiranja talasa c. U principu svako tijelo
ija je apsolutna temperatura via od nule, moe zraiti cijeli spektar elektromagnetnih talasa s
frekvencijom od 0 , pa prema tome i talasne duine mogu biti od 0. Toplinsko zraenje emitovano
od povrine se sastoji od raspona talasnih duina. Jaina energije koja biva odzraena nije konstanta po
istim, ve se mijenja s promjenom talasne duine i ovakvo ponaanje se naziva spektralnim zraenjem.
Jaina zraenja pri bilo kojoj talasnoj duini i spektralna distribucija ovise od prirode i temperature
povrine koja zrai. Druga karakteristika toplinskog zraenja s povrine je vezana za pravac zraenja,
tako da neka tijela emituju svoje zraenje intenzivnije u jednim pravcima, dok u drugim slabije ili nikako.
Openito, kada jedno tijelo emituje temperaturno zraenje u svim talasnim duinama (E ukupno
zraenje) i ono dospije na drugo tijelo, onda se moe pretpostaviti da e se jedan dio tog difuznog
zraenja (zraenje raspodijeljeno po svim smjerovima) reflektirati (Er), dio apsorbovati (Ea), a trei dio
e proi kroz tijelo (Ed).
Bilans ukupne energije:
( . )
odnosno, dijeljenjem jednaine s E:
( . )
55
pri emu je:

koeficijent refleksije (dio energije koju odbija tijelo);
koeficijent apsorpcije (dio energije koju upija tijelo);
koeficijent dijatermije (dio energije koju proputa tijelo u vidu oslabljelog zraka)
r = Er / E
a = Ea / E
d = Ed/E
Toplinsko zraenje s povrine odreene temperature se prostire u svim smjerovima. Osnovna veliina
koja odreuje intenzitet energije zraenja apsolutno crnog tijela temperature T, talasne duine i u svim
pravcima u prostoru, jeste spektralni intenzitet zraenja, oznaen s I (T).
Slika 5.1 Skica raspodjele zraenja tijela po smjeru
Zraenje se javlja u elementima kotla u kojima je temperaturna razlika izmeu predajnika toplote i
povrine koja prima toplotu velika. Kako je temperatura povrina na koje toplota dolazi zraenjem
relativno stalna veliina i za uobiajne parametre energetskih kotlova za sluaj isparivaa ne prelazi
500C, za sluaj pregrijaa i meupregrijaa ne prelazi 700C, a rijetko je kada za oba elementa ispod
350C, ona se moe iskljuiti kao kriterij za pojavu zraenja, tako da tu ulogu preuzima u potpunosti
temperatura produkata sagorijevanja. Moe se rei da zraenje ima dominantnu ulogu u transportu toplote
ako je temperatura produkata sagorijevanja via od oko 800C. U kotlovskim elementima u kojima je
temperatura produkata sagorijevanja nia, zraenje je ravnopravno s konvekcijom sve do otprilike 400C,
a u sluaju niih temperatura produkata sagorijevanja, naroito na mjestima tankih slojeva koji zrae, a
istovremeno i veih brzina produkata sagorijevanja, zraenje je zanemarivo slabo.
U loitu, gdje se odvijaju burne hemijske reakcije i po zapremini oslobaa velika koliina
hemijski vezane energije, obino su temperature produkata sagorijevanja visoke, to uslovljava intenzivan
transport toplote zraenjem. Kako je zraenje proporcionalno etvrtom stepenu temperature, pri visokim
temperaturama vrlo je intenzivno, tako da temperatura produkata sagorijevanja u hlaenim loitima,
naroito kada prestane proces sagorijevanja, naglo opada, sve dok ne postigne vrijednost za koje i prelaz
toplote konvekcijom dolazi do izraaja.
Faktor ekranisanja loita raunamo prema narednom izrazu:
.
( . )
Koeficijent temperaturnog polja loita (M) ovisi od vrste loita i njegove geometrije, te se rauna:
( . )
56
gdje je:
empirijski koeficijent za ugalj, tj. vrsto gorivo;

empirijski koeficijent za ugalj, tj. vrsto gorivo.
U jednaini (5.5) x je relativna koordinata mjesta s maksimalnom temperaturom i zavisi od konstrukcije

loita i smjetaja gorionika. Kod vertikalnih loita odreuje se kao rastojanje od poda ili od sredine
loinog lijevka do ravni maksimalnih temperatura svedeno na rastojanje od sredine izlaznog gasnog
kanala loita. Prema preporukama iz knjige Parni kotlovi - uri, na strani 4.59, za loita sa
horizontalno postavljenim gorionicima za spraeno i teno gorivo , a isto tako i za gasne gorionike sa
tamnim plamenom , ravan makimalnih temperatura se nalazi se obino u ravni gorionika , usvajamo
vrijednost od 0, odnosno:
( . )
gdje je:
rastojanje izmeu maksimalne temperature i dna kotla;

rastojanje izmeu plafona i dna kotla.
Na osnovu izraza (5.5) imamo da je koeficijent temperaturnog polja iznosi:
Debljina sloja koji zrai iznosi:
( . )
gdje je:
zapremina loita (poglavlje 4.);

ukupna ozraena povrina (tabela 4.1).
]
[
Na osnovu izraza (5.7) i poznatih vrijednosti debljina sloja koji zrai iznosi :
[ ]
Budui da samo troatomni i vieatomni produkti sagorijevanja zrae toplinu, parcijalni pritisak samo tih
gasova uzimamo u obzir:
(
(
( . )
gdje je:
[ ]
procenutalni sastav vlane komponente CO2 pri =1 (tab.1.6);
[ ]
procenutalni sastav vlane komponente H2O pri =1 (tab.1.6);
[ ]
procenutalni sastav vlane komponente SO2 pri =1.
Procenutalni sastav vlane komponente SO2 raunamo prema izrazu:
[ ]
( . )
57
gdje je:
vrijednosti
u produktima sagorijevanja, (stavka 1.3);
minimalna koliina vlanih produkata sagorijevanja, (stavka

1.4.2);
minimalna potrebna koliina vazduha, (stavka 1.5);
]
]

[
Boltzmannova konstanta se odreuje kao:
( .
gdje je:
koliina toplote uneena u loite (stavka 2.7.1.);
[ ]
koliina toplote prihvaena u isparivau (stavka 2.7.4.).
[ ]
Na osnovu jednaine (5.10) imamo da je vrijednost Boltzmannove kontante :
Iz knjige Parni kotlovi - uri, na strani 4.185, iz tabele 4.23 usvajamo stepen crnoe loita, i to za
hrapavu elinu plou, pri srednjoj temperaturi izmeu 260C i 315,5C (t = 287.75C) :
Interpoalcija :
[ ]
z
z
[ ]
[ ]
) (
) (
1= 0.972
Stvarnu temperaturu u loitu raunamo kao:
( .
gdje je:
[ ]
.
.
teorijska temperatura u loitu (stavka 2.8.1);

Boltzmannov Broj;
koeficijent temperaturnog polja (stavka 5.);
stepen crnoe loita.
58
Stvarna temperatura u loitu prema izrazu (5.11) iznosi :

[ ]
Koeficijent slabljenja zraenja za svijetli dio plamena:
)( .
. )
( .
( .
( .
gdje je:
stvarna temperatura u loitu , izraunato u stavci 5 ;

stepen crnoe loita, izraunato u stavci 5;
[ ]
odnos komponenti ugljika i vodonika u gorivu.
Koeficijent slabljenja zraenja za svijetli dio plamena prema izrazu (5.12) iznosi :
Koeficijent slabljenja svijetlog dijela plamena:
gdje je:
parcijalni pritisak troatomnih gasova izraunato u stavci 5;
[
]
[ ]
debljina sloja koji zrai izraunato u stavci 5.
Koeficijent slabljenja svijetlog dijela plamena ptrma izrazu (5.13) iznosi :

.
Koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena raunamo kao:
( .
) )
gdje je:
[
[K]
[ ]
[ ]
parcijalni pritisak komponente H2O u produktima sagorijevanja

pri =1 (tab.6);
stvarna temperatura u loitu , izraunato u stavci 5;
Koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena prema izrazu (5.14) iznosi :
Koeficijent slabljenja nesvijetlog dijela plamena:
( .
59
gdje je:
[
]
[ ]

debljina sloja koji zrai izraunato u stavci 5;
koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena;
Koeficijent slabljenja nesvijetlog dijela plamena prema izrazu (5.15) iznosi :

.
Stepen crnoe plamena (efekat stepena crnoe plamena):
(
gdje je:
koeficijent odnosa svijetlog dijela plamena u odnosu na nesvijetli za

spraeni ugalj, uzet prema preporukama iz Kotlovi Stoi, na
strani 153, iz tabele 14.
Koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena izraunato u
stavci 5;
Koeficijent slabljenja nesvijetlog dijela.
( .
Stepen crnoe plamena plamena prema izrazu (5.16) iznosi :
Stepen crnoe potpuno ekranisanog loita sa sagorijevanjem u letu se rauna:

(
( .
gdje je:
faktor ekranisanja kotla;

stepen zaprljanosti loita ekrana pri loenju ugljenim prahom,
vrijednost uzeta iz Kotlovi - Stoi, tabela 15, strana 156;
Stepen crnoe plamena (efekat stepena crnoe plamena).
.
.
Stepen crnoe potpuno ekranisanog loita sa sagorijevanjem u letu prema izrazu (5.17) iznosi :
.
Ponovno, stvarnu temperaturu u loitu raunamo kao:
( .
gdje je:
[ ]
.
teorijska temperatura u loitu (stavka 2.8.1);

Boltzmannov Broj;
stepen crnoe loita , izraunato u stavci 5.
60
Stvarna temperatura u loitu prema izrazu (5.18) iznosi :

[ ]
Koeficijent slabljenja zraenja za svijetli dio plamena:
)( .
. )
( .
( .
( .
gdje je:
stvarna temperatura u loitu , izraunato u stavci 5 ;

stepen crnoe loita, izraunato u stavci 5;
[ ]
.
odnos komponenti ugljika i vodonika u gorivu.
Koeficijent slabljenja zraenja za svijetli dio plamena prema izrazu (5.19) iznosi :
Koeficijent slabljenja svijetlog dijela plamena:
gdje je:
[
]
[ ]
Koeficijent slabljenja svijetlog dijela plamena ptrma izrazu (5.20) iznosi :

.
Koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena raunamo kao:
( .
) )
gdje je:
[
[ ]
[
]
[ ]
parcijalni pritisak komponente H2O u produktima sagorijevanja

pri =1 (tab.6);
stvarna temperatura u loitu , izraunato u stavci 5;
Koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena prema izrazu (5.21) iznosi :
Koeficijent slabljenja nesvijetlog dijela plamena:
( .
61
gdje je:

debljina sloja koji zrai izraunato u stavci 5;
koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena.
[
]
[ ]
.
Koeficijent slabljenja nesvijetlog dijela plamena prema izrazu (5.22) iznosi :

.
Stepen crnoe plamena (efekat stepena crnoe plamena):
(
gdje je:
koeficijent odnosa svijetlog dijela plamena u odnosu na nesvijetli za

spraeni ugalj, uzet prema preporukama iz Kotlovi Stoi, na
strani 153, iz tabele 14;
Koeficijent slabljenja zraenja za nesvijetli dio plamena izraunato u
stavci 5;
Koeficijent slabljenja nesvijetlog dijela.
( .
Stepen crnoe plamena plamena prema izrazu (5.23) iznosi :
Stepen crnoe potpuno ekranisanog loita sa sagorijevanjem u letu se rauna:

(
( .
gdje je:
.
.
.
faktor ekranisanja kotla;

Stepen crnoe plamena (efekat stepena crnoe plamena).
Stepen crnoe potpuno ekranisanog loita sa sagorijevanjem u letu prema izrazu (5.17) iznosi :
.
Ozraena povrina loita raunamo prema izrazu :
.
( .
62
gdje je:

stepen crnoe potpuno ekranisanog loita;
temperatura gasova na izlazu iz isparivaa (stavka 2.9);
[ ]
[ ]
[ ]
teorijska temperatura dobijena u loitu (stavka 2.8.1).

koliina toplote prihvaena u isparivau (stavka 2.7.4).
Ozraena povrina loita prema izrazu (5.25) iznosi :

[
Greka iznosi:
[%] < [%]
Na slici 5.2 je prikazana konfiguracija ekranske povrine.
Slika 5.2 Konfiguracija ekranske povrine
6. TEMPERATURA PARE NA ULAZU U KOTLOVSKE ELEMENTE

6.1. Temperatura pare na ulazu u pregrija pare 2
Stanje pregrijane pare na izlazu iz pregrijaa pare 2:
pritisak pregrijane pare , zadato postavkom ;
[ ]
temperatura pregrijane pare , zadato postavkom .
[ ]
63
Parametre dijelom pregrijane pare na ulazu u PP2 moemo odrediti na osnovu
] i obrasca:
( . )
gdje je :
nominalna produkcija, zadata postavkom ;
[ J
koliina toplote prihvaena u pregrija pare (stavka 2.7.5);
[ J
entalpija pregrijane pare na izlazu iz pregrijaa pare 2 (stavka 2.4);
entalpija dijelom pregrijane pare na ulazu u pregrijaa pare 2 .
Na osnovu jednaine (6.1) entalpija pregrijane pare na ulazu u pregrija pare 2 (PP2) je :
[ ]
Na osnovu poznate entalpije i pritiska

interpolacijom iz termodinamikih tablica:
odreujemo temperaturu pare na ulazu u PP2,
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ J
) (
) (
[ ]
[ ]
Interpolacija :
z
[ ]
[ J
[ ]
[ J
[ J
) (
) (
Interpolacija :
[
[ J
) (
) (
[ ]
Temperatura djelimino pregrijane pare na ulazu u pregrija pare 2 (PP2) iznosi :
[ ]
64
6.2. Temperatura pare na ulazu u pregrija pare 1

Za pregrija pare 1 ulaznu temperaturu uzimamo kao
termodinamikih tablica:
u bubnju za
] iz
[ ]
6.3. Temperatura pare na ulazu u meupregrija pare

Stanje pregrijane vodene pare na izlazu iz meupregrijaa je:
[ ]
[
]
[ ]
[ ]
[ ]
temperatura pare na izlazu iz meupregrijaa , (stavka 2.5);

pritisak na izlazu iz meupregrijaa, dato u postavci;
entalpija pare na izlazu iz meupregrijaa, odreuje se za
(
)
[
] i temperaturu
[ ] iz TD tablica ,
(stavka 2.5);
produkcija pare, data u postavci;
koliine toplote prihvaena u meupregrijau pare, (stavka 2.7.6).
Parametre vodene pare na ulazu u meupregrija pare moemo odrediti na osnovu poznatog pritiska pare
[
], te na osnovu idueg obrasca:
( . )
Na osnovu jednaine (6.2) entalpija pregrijane vodene pare na izlazu iz meupregrijaa pare (MP) je :
[ ]
Na osnovu poznate entalpije i pritiska odreujemo temperaturu pare na ulazu u meupregrija

pare interpolacijom iz termodinamikih tablica:
Interpolacija :
z
z
[
[
]
]
[ ]
[ ]
]
]
[ ]
) (
[ J
[ J
) (
[ ]
Interpolacija :
z
z
[
[
]
]
) (
[ ]
[ ]
[ J
[ J
[ J
]
]
) (
[ ]
65
Interpolacija :
[
]
) (
[ J
) (
[ ]
6.4. Temperatura na ulazu i izlazu iz zagrijaa vode

Budui da je usvojeno da sva tri zagrijaa razmjenjuju istu koliinu topline (u sva tri sluaja to
[ ] potrebno je interpolacijom odrediti datu temperaturu na ulazu u zagrija
iznosi
vode tri.
Bilans treeg zagrijaa je:
(
( . )
Iz kojeg slijedi da je entalpija na ulazu u zagrija vode 3:

( . )
gdje je:
* +
[ ]
[ ]

[
[ ] radi sigurnosti da ne bi dolo do
dvofaznog stanja,
entalpije dobijamo koritenjem TD tablica, (stavka 2.7.3);
koliina toplote unesene u jedan ekonomajzer, (stavka 2.7.3);
produkcija pare, data u postavci.
Na osnovu jednaine (6.4) i poznatih veliina entalpija na ulazu u zagrija vode 3 iznosi :
[ ]
Bilans zagrijaa vode dva je:
(
( . )
Odakle slijedi da je entalpija na ulazu iz zagrijaa vode 2:

( . )
gdje je:
* +
[ ]
[ ]
entalpija na izlazu iz zagrijaa vode dva ;

produkcija pare, data u postavci.
66
Na osnovu jednaine (6.6) i poznatih veliina entalpija na ulazu u zagrija vode 2 iznosi :
[ ]
Bilans zagrijaa vode jedan je:
(
( . )
Odakle slijedi da je entalpija na izlazu iz zagrijaa vode 1:

( . )
gdje je:
[ ]
[ ]
[ J

[
]i
[ ] iz TD tablica,
(stavka 2.5).
Na osnovu jednaine (6.8) i poznatih veliina entalpija na izlazu iz zagrija vode 1 iznosi :
[ ]
Temperature na ulazu i izlazu iz zagrijaa vode odreuju se interpolacijom :
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
) (
) (
) (
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
) (
[ ]
67
6.5. Temperatura na ulazu i izlazu iz zagrijaa vazduha

Bilans zagrijaa vazduha 3 :
( . )
gdje je:
koliina toplote prihvaena u zagrijau vazduha3, (stavka

2.7.8);
stepen gasifikacije, ( tab.10 );
[ ]
[ ]
gasifikaciona koliina goriva, izraunato u stavci 2.6 .
( .
gdje je:
minimalna koliina vazduha potrebnog za sagrojevanja

,(stavka 1.3);
koeficijent vika vazduha na ulazu u zagrija vazduha 3,
(tabela 1.9);
entalpija suhog vazduha na t=250 [C] ,(p.k. uri , strana
3.207, tabela 3.31).
[ ]
( J
Na osnovu jednaine (6.10) i poznavanje koeficijenta vika vazduha za nominalni reim rada
i entalpija vazduha za
[ ] iznosi :
[ ]
[ ]
( .
( .
( .
Na osnovu jednaine (6.12) te poznatih vrijednosti imamo da je etalpija suhog vazduha iznosi :
[
Na osnovu poznate vrijednosti entalpije suhog vazduha na ulazu u zagrija vazduha 3 , interpolacijom iz p.k
uric , tabela 3.31. na strani 3.207 imamo :
Interpolacija :
[ ]
[ ]
]
(
[ ]
68
Bilans zagrijaa vazduha 2 :
( .
gdje je:
koliina toplote prihvaena u zagrijau vazduha2, (stavka

2.7.8);
stepen gasifikacije, ( tab.10 );
[ ]
[ ]
gasifikaciona koliina goriva, izraunato u stavci 2.6 .
( .
gdje je:
minimalna koliina vazduha potrebnog za sagrojevanja

,(stavka 1.3);
koeficijent vika vazduha na ulazu u zagrija vazduha 2,
(tabela 1.9);
entalpija suhog vazduha na t=172,54 [C] ,(p.k. uri , strana
3.207, tabela 3.31).
[ ]
( J
Na osnovu jednaine (6.15) i poznavanje koeficijenta vika vazduha za nominalni reim rada
i entalpija vazduha za
[ ] iznosi :
[ ]
[ ]
( .
( .
( .
Na osnovu jednaine (6.17) te poznatih vrijednosti imamo da je etalpija suhog vazduha iznosi :
[
Na osnovu poznate vrijednosti entalpije suhog vazduha na ulazu u zagrija vazduha 2 , interpolacijom iz p.k
uric , tabela 3.31. na strani 3.207 imamo :
Interpolacija :
[ ]
[ ]
]
(
[ ]
69
7. PRORAUN KOTLOVSKIH ELEMENATA

7.1. Proraun pregrijaa pare 2
Poetak prorauna pregrijaa pare zahtijeva usvajanje prenika cijevi, broja cijevi, broja cijevi u jednoj
zmiji, broja zmiji, te broja zavjesa, a potom i irinu dimnog kanala.
Usvajam:
d
[
d
spoljanji prenik cijevi (standardne dimenzije, prema Strojarski prirunik

B. Kraut) ;
unutranji prenik cijevi (standardne dimenzije, prema Strojarski prirunik
B. Kraut) ;
broj cijevi u jednoj zmiji ;
broj zmija ;
broj zavjesa ;
duina dimnog kanala ;
dubina dimnog kanala .
]
]
n
n
n
[ ]
[ ]
[ ]
( . )
Na slici 7.1 je prikazan presjek pregrijaa pare 2, i tlocrt presjeka sa oznaenim dimenzijama
cijevi je veliki zato su izdvojeni detalji A i B.
. Broj
Slika 7.1 Presjek pregrijaa pare 2
70
Daljnji potrebni podaci za proraun su:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
koliine toplote unesene u pregrijau pare 2, (stavka 2.7.5);

temperatura na ulazu u pregrija pare 2 (stavka 6.1.);
temperatura na izlazu iz pregrijaa pare 2, dato u postavci;
temperatura produkata sagorijevanja na ulazu (stavka 2.9.);
temperatura produkata sagorijevanja na izlazu (stavka 2.10.1).
Na slici 7.2 je prikazan t-A dijagram za pregrija pare 2.
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
Slika 7.2 t-A dijagram za pregrija pare 2
Povrina cijevnog registra pregrijaa pare je:

( . )
gdje je:
d
n
n
n

B. Kraut) ;
broj cijevi u jednoj zmiji;
broj zmija;
broj zavjesa;
irina ili duina dimnog kanala;
[ ]
[ ]
Na osnovu izraza (7.2) i poznatih veliina povrina cijevnog registra pregrijaa pare iznosi :
[
Prema energetskoj bilansi, s druge strane povrinu raunamo kao:
( . )
71
gdje je:
[
koeficijent prenosa topline;
srednja logaritamska temperatura izmjenjivaa toplote;
[ ]
koliine toplote unesene u pregrijau pare 2, (stavka 2.7.5).
[ ]
Spomenutu logaritamsku temperaturu raunamo:
( . )
gdje je:
[ ]
[ ]
razlika temperatura medija (produkti sagorijevanja para) na ulazu u

pregrija pare;
razlika temperatura medija (produkti sagorijevanja para) na izlazu iz
pregrijaa pare.
( . )
( . )
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

Na osnovu jednaina (7.5) i (7.6) imamo da je :

[ ]
[ ]
Pa je vrijednost logaritamske temperature:

[
Koeficijent prijenosa topline jednak je:
( . )
gdje je:
[
]
[
]
]
R[
koeficijent prelaza toplote s produkata sagorijevanja na zid;

koeficijent prelaza toplote s zida na vodenu paru;
toplotni otpor zaprljanja cijevi.
Izraz za toplotni otpor zaprljanja cijevi.je:
( . )
72
gdje je:
[
poetni koeficijent zaprljanosti cijevi u koridornom poretku pri sagorijevanju

vrstog goriva, odreuje se prema slici 4.112, na strani 4.117. Parni kotlovi uri na osnovu brzine gasova;
korekcioni faktor za odreivanje koeficijenta zaprljanosti pri sagorijevanju
vrstih goriva u zavisnosti od prenika cijevi, odreuje se prema slici 4.115, na
strani 4.118. Parni kotlovi uri;
popravni koeficijent zaprljanosti, odreuje se prema tabeli 4.11, na strani
4.118 Parni kotlovi uri.
R[
Buduu da je predstavlja vrijednost koja se oitava s slike 4.112, na strani 4.117 Parni kotlovi - uri,
a u funkciji je od brzine gasova , spomenutu brzinu odreujemo:

( . )
gdje je:
gasifikaciona koliina goriva, str.26;
[ ]
[ ]
[ ]
koliina vlanih produkata sagorijevanja pri = 1.26, (tabela 1.4);

srednja temperatura produkata sagorijevanja;
srednji popreni presjek za prolaz produkata sagorijevanja.
Iz tabele 1.4, interpolacijom dobijemo vrijednost
za
Interpolacija :
z
) (
) (
Srednju temperaturu produkata sagorijevanja raunamo kao:

( .
gdje je :
[ ]
[ ]

Na osnovu izraza (7.10) i poznatih veliina vrijednost srednje temperature produkata sagorjevanja iznosi :
[ ]
Srednji popreni presjek se odreuje:
( .
)
73
gdje je:
A
d
n
[
[
popreni presjek kanala;

vanjski prenik cijevi;
broj zavjesa;
duina dimnog kanala.
[ ]
Na osnovu izraza (7.11) i poznatih veliina vrijednost srednjeg poprenog presjeka za prolaz produkata
sagorjevanja iznosi :
[
Na osnovu dobijenih vrijednosti i izraza (7.9) dobijamo da vrijednost brzine gasova iznosi:
[
].
Sa spomenutih dijagrama i iz tabela oitavamo vrijednosti:
Na osnovu izraza (7.8) i poznatih vrijednosti u izrazu, vrijednost toplotnog otpora iznosi:
R
Koeficijent prelaza toplote sa produkata sagorijevanja na zid:
( .
gdje je:
koeficijent prelaza toplote konvekcijom;

koeficijent prelaza toplote zraenjem.
K
Z
Koeficijent prelaza toplote zraenjem odreujemo na osnovu zraenja troatomnih i vieatomnih gasova.
Budui da je koliina sumpora u produktima sagorijevanja zanemariva, zanemarujemo i uticaj zraenja
ovog gasa.
( .
gdje je:
[
[
]
]
koeficijenti prelaza toplote usljed zraenja troatomnih gasova;

[ ]
[ ]

koeficijenti prelaza toplote usljed zraenja troatomnih gasova raunamo prema izrazima:
. (
( .
( .
)
74
)(
( .
gdje je:
prema preporukama iz knjige Parni kotlovi - uri, strana 4.327;

parcijalni pritisak
u produktima sagorijevanja, stavka 5;
parcijalni pritisak
srednja temperatura produkata sagorijevanja.
.
[
]
[
]
[ ]
Na osnovu izraza (7.14) i (7.15) vrijednost koeficijenata prelaza toplote usljed zraenja troatomnih
gasova iznosi:
[
Na osnovu izraza (7.13) koeficijent prelaza toplote zraenjem iznosi :
Usvojen je koridorni raspored cijevi.

Koeficijent prelaza toplote konvekcijom se rauna:
( .
gdje je:
prema dijagramu na str. 4.95, sl. 4.91 Parni kotlovi uri za

z=5;
broj redova po dubini, najee je to 5;
popravni koeficijent na str. 4.95, sl. 4.91 Parni kotlovi uri;
( )
koeficijent prelaza toplote, na osnovu iste slike;

zapreminski udio vode u produktima sagorjevanja.
Na osnovu izraza (7.16) vrijednost koeficijenta prelaza toplote konvekcijom iznosi :
Na osnovu izraza (7.12) koeficijent prelaza toplote sa produkata sagorjevanja na zid iznosi :
[
Koeficijent koji predstavlja koeficijent prelaza toplote s stjenke cijevi na vodenu paru se odreuje na
idui nain:
gdje je:
(
( .
)
koeficijent, prema dijagramu na str. 4.99, sl. 4.95 Parni kotlovi

uri;
koeficijent prelaza toplote sa zida cijevi na vodenu paru,
prema sl. 4.95, str. 4.99 Parni kotlovi uri.
75
Za usvajanje vrijednosti koeficijenta prelaza toplote ( ) potrebne su nam vrijednosti srednjeg pritiska
pare
, srednje temperature pare , te srednje brzine pare . Srednji pritisak pare
usvajamo
kao konstantu, na osnovu odobrenog pritiska iz postavke zadatka, pa je njegova vrijednost
[
].
Srednju brzinu pare moemo odrediti na osnovu jednaine kontinuiteta, i to:

( .
( .
)
)
gdje je:

specifina zapremina pare, dobijena iz TD tablica za odobreni pritisak
[
] i srednju temperaturu pare
[ ].
[ ]
[ ]
[ ]
( .
( .
gdje je :

[ ]
[ ]
gdje je:
d
unutranji prenik cijevi (standardne dimenzije, prema Strojarski prirunik B.

Kraut) ;
broj zavjesa;
n
n
Specifina zapremina pare, dobijena iz TD tablica interpolacijom za odobreni pritisak

srednju temperaturu pare
[ ].
]i
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
Na osnovu
) (
,
[ ]
imamo da je koeficijent
) (
76
Na osnovu izraza (7.17) vrijednost koeficijenta prelaza toplote sa stijenke cijevi na vodenu paru iznosi :
Na osnovu dobijenih vrijednosti toplotnog otpora, koeficijenta prelaza toplote s produkata sagorijevanja
na zid, te s zida na vodenu paru, moemo dobiti konani koeficijent prijenosa toplote, koji se rauna
prema izrazu (7.7), odnosno:
[
Odnosno, slijedi da povrina prema izrazu (7.3) iznosi:

[
Greka iznosi:
[%] < [%]
( .
7.2. Proraun meupregrijaa pare

Poetak prorauna meupregrijaa pare zahtijeva usvajanje prenika cijevi, broja cijevi, broja cijevi u
jednoj zmiji, broja zmiji, te broja zavjesa, a potom i irinu dimnog kanala.
Usvajam:
d
[
d

B. Kraut) ;
B. Kraut);
broj zmija;
broj zavjesa;
duina dimnog kanala;
dubina dimnog kanala.
]
]
n
n
n
[ ]
[ ]
[ ]
( .

[ ]

[ ]

[ ]
[ ] temperatura produkata sagorijevanja na ulazu (stavka 2.10.1.);
[ ]
Na slici 7.3 je prikazan presjek meupregrijaa sa cijevima. Broj cijevi je veliki, zato je izdvojen detalj A
na kojem vidimo jasniju sliku rasporeda cijevi i koraka meu njima.
77
Slika 7.3 Presjek meupregrijaa pare
Na slici 7.4 je prikazan t-A dijagram za meupregrija pare.
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
Slika 7.4 t-A dijagram za meupregrija pare
( .
gdje je:
d
n
n
n
[ ]
[ ]

B. Kraut) ;
broj zmija;
broj zavjesa;
irina i duina dimnog kanala;
78
Na osnovu izraza (7.24) i poznatih veliina povrina cijevnog registra meupregrijaa pare iznosi :
[
( .
( .
gdje je:
[
[ ]
[ ]
koliine toplote unesene u meupregrija pare, (stavka 2.7.6).
gdje je:
[ ]
[ ]

meupregrija pare;
meupregrijaa pare.
( .
( .
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
temperatura na ulazu u meupregrija pare 2 (stavka 6.1.);

temperatura na izlazu iz meupregrijaa pare 2, dato u postavci;
temperatura produkata sagorijevanja na ulazu (stavka 2.10.1.);
[ ]
[ ]

[
( .
79
gdje je:
[
]
[
]
]
R[

( .
gdje je:
[

R[

( .
gdje je:
gasifikaciona koliina goriva, str.26;
]
[ ]
[ ]
[

za
Interpolacija :
z
) (
) (

( .
80
gdje je:
[ ]
[ ]

[ ]
( .
gdje je:
A
d
n
[
[
[ ]

broj zavjesa;
[
[
].
R
( .
gdje je:

K
Z
ovog gasa.
( .
)
81
gdje je:
[
[
]
]

[ ]
[ ]
Koeficijenti prelaza toplote usljed zraenja troatomnih gasova raunamo prema izrazima:
. (
( .
.
(
)(
( .
( .
gdje je:

parcijalni pritisak
parcijalni pritisak
.
[
[
]
]
[ ]
gasova iznosi:

( .
gdje je:

z=5;
( )
(
(
)
[

]
82
idui nain:
( .
gdje je:

uri;
pare
, srednje temperature pare , te srednje brzine pare .Srednji pritisak pare
usvajamo kao
[
].
konstantu, na osnovu odobrenog pritiska iz postavke zadatka, pa je njegova vrijednost

( .
( .
gdje je:
[ ]
[

[
[ ].
[ ]
( .
gdje je :
temperatura na ulazu u meupregrija pare 2 (stavka 6.1.);

temperatura na izlazu iz meupregrijaa pare 2, dato u postavci;
[ ]
[ ]

[ ].
]i
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
]
) (
[ ]
) (
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
]
83
z
(
]
) (
z
(
[ ]
[ ]
) (
) (
) (
( .
gdje je:
d

Kraut) ;
broj zavjesa;
n
n
Na osnovu
[

[
Greka iznosi:
[%] < [%]
( .
84
7.3. Proraun pregrijaa pare 1

Poetak prorauna pregrijaa pare zahtijeva usvajanje prenika cijevi, broja cijevi, broja cijevi u jednoj
Usvajam:
d
[
d

B. Kraut) ;
B. Kraut) ;
broj cijevi u jednoj zmiji ;
broj zmija ;
broj zavjesa ;
duina dimnog kanala ;
n
n
n
[ ]
[ ]
[ ]
( .
Na slici 7.4 je prikazan presjek pregrijaa pare 1, i tlocrt presjeka sa oznaenim dimenzijama
cijevi je veliki zato su izdvojeni detalji A i B.
. Broj
85
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

temperatura na izlazu iz pregrijaa pare 1, (stavka 6.1);
temperatura produkata sagorijevanja na ulazu (stavka 2.10.2);
Na slici 7.5 je prikazan t-A dijagram za pregrija pare 1.
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

( .
gdje je:
d
n
n
n
[ ]
[ ]

B. Kraut) ;
broj zmija;
broj zavjesa;
irina i duina dimnog kanala;
Na osnovu izraza (7.48) i poznatih veliina povrina cijevnog registra pregrijaa pare iznosi :
[
( .
86
gdje je:
[
[ ]
[ ]
koliine toplote unesene u pregrijau pare 2, (stavka 2.7.5).
( .
gdje je:
[ ]
[ ]

pregrija pare;
pregrijaa pare.
( .
( .
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]


[ ]
[ ]

[
( .
( .
gdje je:
[
]
[
]
]
R[

87
gdje je:
[

R[

( .
gdje je:
gasifikaciona koliina goriva, (stavka 2.6.1);
[ ]
[ ]
[ ]

Iz tabele 1.4, vrijednost
za

( .
gdje je :
[ ]
[ ]

[ ]
( .
gdje je:
A
d
n
[
[
]
[ ]

broj zavjesa;
88
[
[
].
R
( .
gdje je:

K
Z
ovog gasa.
( .
gdje je:
[
[
]
]

[ ]
[ ]

koeficijenti prelaza toplote usljed zraenja troatomnih gasova raunamo prema izrazima:
. (
( .
.
(
)(
( .
( .
89
gdje je:

parcijalni pritisak
parcijalni pritisak
.
[
]
[
]
[ ]
gasova iznosi:

( .
gdje je:

z=5;
( )

[
idui nain:
gdje je:
(
( .
)

uri;
90
pare
, srednje temperature pare , te srednje brzine pare . Srednji pritisak pare
usvajamo
kao konstantu, na osnovu odobrenog pritiska iz postavke zadatka, pa je njegova vrijednost
[
].

( .
( .
gdje je:
[ ]
[

[
[ ].
[ ]
( .
( .
gdje je :

[ ]
[ ]
gdje je:
d

Kraut) ;
broj zavjesa;
n
n

[ ].
]i
Interpolacija :
z
[ ]
[ ]
Na osnovu
) (
,
[ ]
) (
91
[

[
Greka iznosi:
[%] < [%]
( .
7.4. Proraun zagrijaa vode 3

Poetak prorauna zagrijaa vode zahtijeva usvajanje prenika cijevi, broja cijevi, broja cijevi u jednoj
Usvajam:
n
n
n
[ ]
[ ]
spoljanji prenik cijevi (standardne dimenzije, prema Strojarski

prirunik B. Kraut)
unutranji prenik cijevi (standardne dimenzije, prema Strojarski
prirunik B. Kraut)
broj cijevi u jednoj zmiji
broj zmija
broj zavjesa
duina dimnog kanala
dubina dimnog kanala
[ ]
( .
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
koliina toplote unesene u jedan ekonomajzer;

temperatura vode na ulazu u zagrijaa vode 3 (poglavlje 6.4.);
temperatura vode na izlazu iz zagrijaa vode 3, (stavka 6.4);
Na slici 7.6 je prikazan presjek zagrijaa vode 3. Broj cijevi je veliki, zato je izdvojen detalj A na kojem
vidimo jasniju sliku rasporeda cijevi i koraka meu njima.
92
Slika 7.6 Presjek zagrijaa vode 3
Na slici 7.7 je prikazan t-A dijagram za zagrija vode 3.
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
Slika 7.7 t-A dijagram za zagrija vode 3
Povrina cijevnog registra zagrijaa vode 3 je:
gdje je:
[
]
[ ]
[ ]
( .
spoljanji prenik cijevi;

broj zmija;
broj zavjesa;
93
Povrina cijevnog registra zagrijaa vode 3 prema izrazu (7.70) iznosi :

[
( .
( .
gdje je:
[
[ ]
koliine toplote unesene u zagrijau vode 3, (stavka 2.7.3).
[ ]
gdje je:
[ ]
[ ]

zagrija vode 3;
zagrija vode 3.
( .
( .
gdje je:

temperatura na izlazu iz zagrijaa vode 3, (stavka 2.7.3);
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

[ ]
[ ]

[
Koeficijent prelaza toplote k koji se odreuje prema obrascu:
)[
( .
94
gdje je:
usvojeno iz kataloga uro akovi Slavonski Brod;

srenja temperatura produkata sagorjevanja.
[ ]
Popravni koeficijent k' se usvaja na osnovu brzine strujanja medija.

Brzina produkata sagorijevanja se rauna preko izraza:

( .
gdje je:
gasifikaciona koliina goriva, (stavka 2.5);
[ ]
koliina vlanih produkata sagorijevanja pri

[ ]
[ ]

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:

[ ]
( .
gdje je :
[ ]
[ ]

( .
gdje je:
[
[

broj zavjesa.

[
]
95
Srednja brzina produkata sagojevanja na osnovu izraza (7.76) iznosi :

[
Srednju brzinu vode moemo odrediti na osnovu jednaine kontinuiteta, i to:

( .
( .
gdje je:

specifina zapremina, dobijena iz TD tablica za pritisak
[
] i srednju temperaturu
[ ].
[ ]
.
[ ]
gdje je:
( .

temperatura na izlazu iz zagrijaa vode 3, (stavka 2.7.3).
[ ]
[ ]
Interpolacij :
[
[ ]
[ ]
[ ]
Povrina presjeka za protok vode:
( .
( .
Pa je vrijednost srednje brzine vode prema izrazu (7.80) iznosi:

[ ].
Sada se moe izraunati koeficijent k, i njegova vrijednost je:
[
].
Odnosno, slijedi da je povrina:

[
].
Greka iznosi:
[%] < [%]
96

Usvajam:
n
n
n

prirunik B. Kraut)
prirunik B. Kraut)
broj zmija
broj zavjesa
duina dimnog kanala
dubina dimnog kanala
[ ]
[ ]
[ ]
( .
]
[ ]
[ ]
Z
Z
[ ]
[ ]
koliina toplote prihvaena u jednom ekonomajzeru, (stavka2.7.3);

97
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

gdje je:
( .
( .

broj zmija;
broj zavjesa;
[ ]
( .
[ ]

[
gdje je:
[
koeficijent prolaza topline;
[ ]
[ ]
98
gdje je:
[ ]
[ ]

zagrija vode 2;
zagrija vode 2.
( .
( .
gdje je:

[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
Z
Z

[ ]
[ ]

[
)[
( .
( .
gdje je:
[ ]


gdje je:
[ ]
[ ]

99

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:

[ ]
( .
gdje je :

[ ]
[ ]
Z
Z
( .
( .
( .
( .
gdje je:
broj zavjesa.

[

[

gdje je:
[ ]
[

[
[ ].
[ ]
100
gdje je:

[ ]
[ ]
Interpolacij :
[
[ ]
[ ]
]
(
[ ]
( .
( .

[ ].
[
].

[
].
Greka iznosi:
[%] < [%]
101
7.6. Proraun zagrijaa zraka 3

Budui da se radi o manjim radnim pritiscima, za razliku od zagrijaa vode, imamo i manju
konstrukciju. Za potrebe ovog rada usvajam zagrija vazduha sa ahovskim rasporedom cijevim, s
koracima s1, s2, te s brzinom opstrujavanja w shodno narednoj slici.
Slika 7.10 ahovski raspored cijevi
Usvojene cijevi su glatke, a pored toga usvajamo idue podatke:

d

prirunik B. Kraut)
prirunik B. Kraut)
broj zmija
broj zavjesa
luina dimnog kanala
irina i duina dimnog kanala
n
n
n
[ ]
[ ]
Koraci cijevi se raunaju kao:

[ ]
[ ]
( .
( .
)
)
Na slici 7.11 je prikazan presjek zagrijaa vazduha 3. Broj cijevi je veliki, zato je izdvojen detalj A na
kojem vidimo jasniju sliku rasporeda cijevi i koraka meu njima.
102
Slika 7.11 Presjek zagrijaa vazduha 3
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
koliina toplote prihvaena u zagrijau vazduha 3,(stavka 2.7.8);

temperatura vazduha na ulazu u zagrija vazduha 3,(Stavka 6.5);
temperatura na izlazu iz zagrijaa vazduha 3, (sa postavke);
Na slici 7.12 je prikazan t-A dijagram za zagrija vazduha 3.
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
Slika 7.12 t-A dijagram za zagrija vazduh 3
Povrina cijevnog registra se rauna kao:
( .
103
gdje je:
d
n
n
n

broj zmija
broj zavjesa
visina dimnog kanala
[ ]
Na osnovu jednaien (7.101) i poznatih veliina povrina cijevnog registra iznosi :

[
( .
( .
gdje je:
[
]
[ ]


koliina toplote prihvaena u zagrijau vazduha 3,(stavka 2.7.8).
[ ]
gdje je:
[ ]
[ ]
razlika temperatura medija (produkti sagorijevanja vazduh) na ulazu u

zagrija vazduha 3;
razlika temperatura medija (produkti sagorijevanja vazduh) na izlazu iz
zagrija vazduha 3.
( .
( .
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

[ ]
[ ]
104

[
Koeficijente konvekcije moramo odrediti na strani produkata sagorijevanja, kao i na strani vazduha.
7.6.1 Koeficijent konvekcije na strani produkata sagorijevanja
Koeficijent konvekcije na strani produkata sagorijevanja raunamo prema narednom obrascu:
( .
( .
gdje je:
koeficijent prolaza topline za dati medij;

ekvivalentni hidrauliki prenik;
Reynoldsov broj;
Prandtlov broj za dati medij;
korekcioni faktor za raunanje koeficijenta prelaza konvekcijom;
dodatni popravni koeficijent.

[ ]
gdje je :
[ ]
[ ]

Za srednju temperaturu gasova od

[ ], prema tabeli 4.9., strana 4.109, Parni kotlovi uri interpolacijom odreujemo svojstva produkata sagorijevanja, i to:
[
kinematska viskoznost
Prandtlov broj
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
(
105
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Brzina produkata sagorijevanja dok struje kroz kanal iznosi:

(
( .
gdje je:
]
[ ]
[ ]
[ ]

. ,(tabela 1.4);
srednja temperatura produkata sagorijevanja, (stavka 7.6.1)

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:
(
( .
106
gdje je :
d

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa;
] irina i duina dimnog kanala.
n
[ ]
A
Na osnovu jednaine (7.109) i poznatih veliina srednji popreni presjek iznosi :

[
Brzina produkata sagorijevanja dok struje kroz kana na osnovu jednaine (7.108) iznosi :
[
Reynoldsov broj se rauna kao:
( .
( .
gdje je:
[ ]
brzina strujanja gasova;
hidrauliki prenik;
kinematska viskoznost na strani radnog medija.
Hidrauliki prenik raunamo kao:

(
)
.
[ ]
gdje je:
.
.
[ ]
[ ]
]
koraci cijevi
spoljanji prenik cijevi.
Reynoldsov broj na osnovu jednaine (7.110) i poznatih vrijednosti iznosi:
Korekcione faktore
i
usvajamo prema slici 4.106 na strani 4.112 knjiga Parni kotlovi - uri,
meutim, shodno preporuci na strani 4.109, za hlaenje produkata sagorijevanja
iznosi 1.07. Dakle
vrijednosti koeficijenata su:
.
Na osnovu svega preraunatog i usvojenog, dobijamo da koeficijent konvekcije na strani produkata

sagorijevanja pomou izraza (7.106) iznosi :
].
107
7.6.2. Koeficijent konvekcije na strani vazduha

Koeficijent konvekcije na strani vazduha raunamo prema istom obrascu navedenom u prolom
poglavlju, odnosno:
( .
( .
gdje je:

unutranji prenik cijevi;
Reynoldsov broj;
Srednja temperatura vazduha je:
gdje je :

[ ]
[ ]
Srednja temperatura vazduha prema jednaini (7.113) iznosi :

[ ].
Za srednju temperaturu vazduha od

[ ], prema tabeli 4.9, strana 4.109, Parni kotlovi uri interpolacijom odreujemo svojstva vazduha, i to:
[
]
]
[
.

kinematska viskoznost
Prandtlov broj
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
108
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Brzina vazduha koji struji se odreuje:
gdje je:
[
[
( .
( .
( .
minimalna potrebna koliina vazduha,(stavka 1.3);

srednja vrijednost lambde za dati zagrija;
povrina poprenog presjeka.
Srednja vrijednost lambde za dati zagrija se rauna kao:
gdje je:
vrijednost lambde na ulazu u zagrija vazduha 3, (tabela 2.9);

vrijednost lambde na izlazu iz zagrijaa vazduha 3, (tabela 2.9).
.
.
Povrina poprenog presjeka se rauna preko izraza:
gdje je :
d
[
n
n

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa.
109
Povrina poprenog presjeka prema izrazu (7.116) i poznatih veliina iznosi :

[
Brzina vazduha prema izrazu (7.114) i poznatih veliina iznosi :

[
Reynoldsov broj se rauna preko izraza:
( .
gdje je:
[
[ ]
brzina strujanja vazduha;

unutranji prenik;
]
]
Reynoldsov broj prema izrazu (7.117) iznosi :
Korekcione faktore
i
meutim, shodno preporuci na strani 4.109. Dakle vrijednosti koeficijenata su:
.
Na osnovu svega preraunatog i usvojenog, dobijamo da je:
].
Koeficijent prolaza toplote k se rauna prema obrascu:
( .
( .
gdje je:
toplotni otpor kroz stjenku cijevi.
Koeficijent prolaza toplote prema izrazu (7.118) iznosi :
Na osnovu odreenih vrijednosti povrina cijevnog registra prema izrazu (7.102) je:
Greka iznosi:
[%] < [%]
110

Usvajam:
n
n
n

prirunik B. Kraut);
prirunik B. Kraut);
broj zmija;
broj zavjesa;
[ ]
[ ]
[ ]
( .
]
[ ]
[ ]
ZZ
Z
[ ]
[ ]
koliina toplote prihvaena u jednom ekonomajzeru, (stavka 2.7.3);

temperatura vode na ulazu u zagrijaa vode 1, (poglavlje 6.4.);
111
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

gdje je:
[ ]
( .
( .
( .

broj zmija;
broj zavjesa;
[ ]

[
gdje je:
[
koeficijent prolaza topline;
[ ]
[ ]
112
gdje je:
[ ]
[ ]

zagrija vode 1;
zagrija vode 1.
( .
( .
gdje je:

[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
ZZ
Z
[ ]
[ ]

[
)[
( .
( .
gdje je:
]
[ ]



gdje je:
[ ]
[
[ ]

,(tabela 1.4);
113

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:

[ ]
( .
gdje je :

[ ]
[ ]
ZZ
Z
( .
( .
( .
( .
gdje je:
broj zavjesa.
Na osnovu jednaine (7.7.129) imamo da je :

[

[

gdje je:
[ ]
[ ]

[
[ ].
[ ]
114
gdje je:

temperatura vode na izlazu iz zagrijaa vode 1, (stavka 6.4).
[ ]
[ ]
Interpolacij :
[
[ ]
[ ]
]
(
[ ]
( .
gdje je :
n
n

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa.

[ ].
[
].

[
].
Greka iznosi:
[%] < [%]
( .
115

Usvojene cijevi su glatke, a pored toga usvajamo sledee podatke:

d

prirunik B. Kraut);
prirunik B. Kraut);
broj zmija;
broj zavjesa;
luina dimnog kanala;
irina i duina dimnog kanala.
n
n
n
[ ]
[ ]

[ ]
( .
[ ]
( .
116
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

temperatura vazduha na ulazu u zagrija vazduha 2,(stavka 6.5);
temperatura na izlazu iz zagrijaa vazduha 2, (stavka 6.5);
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
( .
)
117
gdje je:
d
n
n
n

broj zmija;
broj zavjesa;
luina dimnog kanala.
[ ]

[
( .
( .
gdje je:
[
]
[ ]

[ ]

gdje je:
[ ]
[ ]

zagrija vazduha 2;
zagrija vazduha 2.
( .
( .
gdje je:
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]

[ ]
[ ]
118

[
( .
( .
gdje je:

Reynoldsov broj;

[ ]
gdje je :
[ ]
[ ]


[ ], prema tabeli 4.9., strana 4.109, Parni kotlovi uri interpolacijom odreujemo svojstva produkata sagorijevanja, i to:
[

] kinematska viskoznost;
Prandtlov broj.
[
.
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
(
119
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]

(
( .
gdje je:

. ,(tabela 1.4);
[ ]
[ ]

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:
(
( .
120
gdje je :
d
n
[ ]
A

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa;

[
[
( .
( .
gdje je:
]
[ ]
[
hidrauliki prenik;

(
)
.
[ ]
gdje je:
.
[
[ ]
[ ]
]
koraci cijevi
Korekcione faktore
i
iznosi 1.07. Dakle
.

].
121

poglavlju, odnosno:
( .
( .
gdje je:

Reynoldsov broj;
gdje je :

[ ]
[ ]

[ ].

[

kinematska viskoznost;
Prandtlov broj.
]
]
[
.
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
)
(
122
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
gdje je:
[
[
( .
( .
( .

gdje je:

.
.
gdje je :
d
[
n
n

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa.
123

[

[
( .
gdje je:

unutranji prenik;
[ ]
[
Korekcione faktore
i
.
Na osnovu svega proraunatog i usvojenog, dobijamo da je:
].
( .
( .
gdje je:
Greka iznosi:
[%] < [%]
124

Usvojene cijevi su glatke, a pored toga usvajamo sledee podatke:

d

prirunik B. Kraut);
prirunik B. Kraut);
broj zmija;
broj zavjesa;
luina dimnog kanala;
irina i duina dimnog kanala.
n
n
n
[ ]
[ ]

[ ]
( .
[ ]
( .
125
ZZ
[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
ZZ

[ ]
[ ]
[ ]
[ ]
( .
126
gdje je:
d
n
n
n

broj zmija;
broj zavjesa;
luina dimnog kanala.
[ ]

[
( .
( .
gdje je:
[
]
[ ]

[ ]

gdje je:
[ ]
[ ]

zagrija vazduha 2;
zagrija vazduha 2.
( .
( .
gdje je:
ZZ
[ ]
ZZ
[ ]
[ ]
[ ]

[ ]
[ ]
127

[
( .
gdje je:

Reynoldsov broj;

[ ]
( .
gdje je :

[ ]
[ ]
ZZ

[ ], prema tabeli 4.9., strana 4.109, Parni kotlovi - uri
interpolacijom odreujemo svojstva produkata sagorijevanja, i to:
[

Prandtlov broj.
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
(
128
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]

(
( .
gdje je:

. (tabela 1.4);
[ ]
[ ]

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:
(
( .
129
gdje je :
d

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa;
n
[ ]
A

[
[
( .
( .
gdje je:
]
[ ]
[ ]
hidrauliki prenik;

(
[ ]
gdje je:
[ ]
[ ]
[
koraci cijevi
Korekcione faktore
i
iznosi 1.07. Dakle
.

].
130

poglavlju, odnosno:
( .
( .
gdje je:

Reynoldsov broj;
gdje je :

[ ]
[ ]

[ ].

[
[
]
]

Prandtlov broj.
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
131
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
Interpolacija :
[ ]
[ ]
[ ]
gdje je:
[
[
( .
( .
( .

gdje je:

.
.
gdje je :
d
[
n
n

prirunik B. Kraut);
broj zavjesa.
132

[

[
( .
gdje je:

unutranji prenik;
[ ]
[
Korekcione faktore
i
.
Na osnovu svega proraunatog i usvojenog, dobijamo da je:
].
( .
( .
gdje je:
Greka iznosi:
[%] < [%]
133
8. PRORAUN VENTILATORA
Da bi se omoguilo stalno izgaranje, treba osigurati odvoenje dimnog plina iz loita, uz
istovremeno dovoenje dovoljne koliine vazduha za izgaranje, to se jednim imenom naziva
provjetravanje. Prema nainu kojim se ostvaruje strujanje dimnog plina i vazduha, provjetravanje moe
biti prirodno ili umjetno.
Prirodno provjetravanje nastaje zbog djelovanja uzgona, a kao posljedica razlike pritiska okolnog
vazduha i dimnog plina. Razlika pritiska koja nastaje zbog djelovanja uzgona izravno ovisi o visini
dimnjaka i temperaturi izlaznog dimnog plina. to je vea visina dimnjaka i temperatura izlaznog dimnog
plina, vea je razlika pritiska, to omoguuje vee brzine strujanja dimnog plina i vazduha, odnosno
izgaranje vee koliine goriva. Meutim, poveanjem visine dimnjaka rastu otpori strujanja dimnog plina,
a istovremeno se zbog poveanja povrine poveava hlaenje dimnog plina, to nepovoljno djeluje na
uinkovitu razliku pritisaka. Zbog toga se prirodnim provjetravanjem mogu postii samo ogranieni
uinci, pa se zbog toga danas vrlo rijetko koristi, odnosno samo u pojedinim sluajevima kod pomonih
generatora pare.
Umjetno provjetravanje ostvaruje se djelovanjem ventilatora. Ako postoji samo ventilator za
vazduh, takvo provjetranje je tlano; ako je ugraen samo ventilator za dimne plinove, tada se radi o
isisnom provjetravanju; a ako je ugraen ventilator za vazduh i ventilator za dimni plin, takvo se
provjetravanje naziva uravnoteeno ili kombinirano.
Tri su glavne vrste ventilatora: aksijalni, centrifugalni (radijalni) i popreno protoni
(tangecijalni).
Aksijalno protoni ventilatori imaju lopatice koje tjeraju vazduh da se kree paralelno do vratila,
oko kojeg se okreu lopatice. Aksijalni ventilatori tjeraju vazduh preko osi ventilatora, linearno, odakle i
njihovo ime.
Centrifugalni ventilator posjeduje pominu komponentu (rotor ili impeler) koja se sastoji od
centralnog vratila oko kojeg je smjeten komplet lopatica, ili rebara. Centirfugalni ventilatori puu vazduh
pod pravim kutem od dovoda vazduha i vrte vazduh prema odvodu vazduha. Rotor se rotira uzrokujui da
vazduh ue u ventilator blizu vratila i da se kree okomito od vratila prema otvoru na kuitu ventilatora.
Centrifugalni ventilatori proizvode vei tlak za zadani volumen vazduha i koriste se gdje je potreban vei
tlak.
Popreno protoni ventilator je ustvari centrifugalni ventilator u kojem vazduh struji kroz
ventilator, a ne kroz ulazni otvor. Njegov rotor je pokriven kako bi se stvorio diferencijal tlaka. Rezultat
razlike tlakova omoguava vazduhu strujanje ravno kroz ventilator, iako se lopatice ventilatora
suprotstavljaju toku vazduha na jednoj strani rotacije. Popreno protoni ventilatori daju zrani protok
uzdu cijele irine ventilatora.
Pored toga to postoji dimnjak, uzgonski efekt obino nije dovoljan da se osigura traena promaja,
tako da se u trakt gasa ukljuuju i ventilatori. Treba ih dimenzionisati tako da u loitu i kotlu osiguravaju
potpritisak kada je to potrebno. Za kotlove za sagorijevanje u letu prirast pritiska produkata sagorijevanja
treba da je u rasponu od 2000 do 6000 Pa.
134
Snagu ventilatora raunamo prema obrascu:

(
)
( . )
gdje je:
stvarno potrebna koliina vazduha na izlazu iz kotla ( = 1.51);

za sagorijevnje u letu, prema Kotlovi - Stoi, str. 224;
gasifikaciona koliina goriva,(stavka 2.6.1);
koeficijent iskoritenja ventilatora, usvojeno iz knjige Kotlovi Stoi;
temperatura gasova na izlazu iz kotla.
[ ]
[ ]
[ ]
.
[ ]

Za
Za
Sada za
za
imamo da je:
(
Snaga ventilatora prema izrazu (8.1) i poznatih veliina iznosi :

[ ]
135
Popis slika
Slika 2.1
Slika 2.2
Slika 2.3
Slika 2.4
Slika 2.5
Slika 2.6
Odabrano loite 1.2.1.1.4. ugaono loenje; Mrki ugalj

Senkey-ev dijagram
Proces u kotlu
ematski prikaz pregrijaa pare
Pregrija pare sa U-cijevima
Tipini regenerativni predgrija vazduha s rotirajuom ploom
[ J
Slika 4.1 Izgled loita sa dimenzijama

Slika 5.1 Skica raspodjele zraenja tijela po smjeru
Slika 5.2 Konfiguracija ekranske povrine
Slika 7.3 Presjek meupregrijaa pare
Slika 7.4 t-A dijagram za meupregrija pare
136
Popis tabela
Tabela1.1 Sastav goriva
Tabela1.2 Stvarna koliina vazduha
Tabela1.3 Vrijednost suhih produkata sagrojevanja
Tabela1.4 Vrijednosti vlanih produkata sagorijevanja
Tabela 1.5 Vrijednost O2 u funkciji od
Tabela 1.6 Vrijednosti komponenti suhih i vlanih produdukata sagorijevanja u funkciji od
Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja
Tabela 2.1 Klasian ozid
Tabela 2.2 Orijentacione vrijednosti raspodjele vika vazduha
Tabela 2.3 Kotlovski gubici
Tabela 4.1 Proraun povrine zidova kotla
Popis dijagrama
Diagram 1.1. Promjena koliine produkata sagorijevanja i koliine vazduha
Diagram 1.2. Dijagram procentualnog sastava suhih i vlanih produkata sagorijevanja
Diagram 1.3. Sadraj kiseonika u produktima sagorijevanja (Ostwaldov trougao)
Diagram 1.4 Entalpije produkata sagorijevanja
Diagram 2.1 Lenzov diagram za nominalni reim rada
137
Literatura
[1] V. uri - Parni kotlovi Sveska 1 Teorijske osnove
[2] N. Stoi - Kotlovi
[3] E. Huremovi, H. Ibrahimovi - Termodinamike tablice i dijagrami
[4] . Kozi, V. Bekavac - Prirunik za termodinamiku
[5] B. Kraut - Strojarski prirunik.
138

Moj Kotlovi II Final

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Moj Kotlovi II Final

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

UNIVERZITET U TUZLI

MAINSKI FAKULTET TUZLA

1. PROCENTUALNI SASTAV GORIVA

1.1. Karakteristika goriva i produkata sagorijevanja za gorivo

1.2. Izraunavanje donje i gornje toplotne moi

1.3. Proraun koliine vazduha potrebnog za sagorijevanje

Stvarna koliina vazduha potrebna za sagorijevanja 1[

] goriva dobija se na osnovu izraza

Tabela 1.2 Stvarna koliina vazduha

Stvarna koliina vazduha

1.4. Proraun koliine suhih i vlanih produkata sagorijevanja

Minimalna teoretska koliina suhih produkata sagorijevanja se rauna po formuli:

Stvarna zapremina produkata sagorijevanja je:

1.4.2. Proraun koliine vlanih produkata sagorijevanja

Minimalna teoretska koliina vlanih produkata sagorijevanja se rauna po formuli:

Stvarna zapremina vlanih produkata sagorijevanja se rauna po formuli:

Diagram 1.1. Promjena koliine produkata sagorijevanja i koliine vazduha

1.5. Udio pojedinih komponenti u produktima sagorijevanja

Udio pojedinih vlanih komponenti u produktima sagorijevanja raunamo kao:

Vrijednosti pojedinih komponenti u produktima sagorijevanja raunamo kao :

Tabela 1.6 Vrijednosti komponenti suhih i vlanih produdukata sagorijevanja u funkciji od

Diagram 1.2. Dijagram procentualnog sastava suhih i vlanih produkata sagorijevanja

1.6. Trougao sagorijevanja za dato gorivo ( Ostwaldov trougao )

Maksimalni udio ugljendioksida (

) dobija se dijeljenjem koliine ugljendioskida i

Maksimalni sadraj ugljenmonoksida u ovim produktima sagorijevanja iznosi:

Diagram 1.3. Sadraj kiseonika u produktima sagorijevanja (Ostwaldov trougao)

1.7. Proraun entalpija produkata sagorijevanja

entalpija suhog vazduha (tabela 3.31, str.3.207 uri) .

Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja

IT=V iIi= 2720,94

IT=V iIi= 3449,91

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 2010,90

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 1321,74

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 651,99

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja - nastavak

IT=V iIi= 10713,73

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 9018,66

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 7360,64

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 5749,82

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

IT=V iIi= 4199,09

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Tabela 1.7 Entalpije produkata sagorjavanja - nastavak

3,282708 3466,67 11380,07

Entalpija I(,t) - *kJ/kg+

Entalpija produkata sagorijevanja