Esperanto-Asocio estas jure agnoskita la decido nr 3503 dato 15/02/2013 de laJuejo de

Tirana
Shoqata Esperantiste Shqiptare sht e njohur ligjrisht sipas
vendimit nr 3503 dat 15/02/2013 t Gjykats s Tirans
Retpao- Faqja n internet: http://esperantoshqipria. weebly.
com/index. html a www. esperanto. net/al

Diskutlisto- lista e diskutimit n internet: albanajesperantistoj@yahoogroups. com

BULTENO DE LA ALBANA ESPERANTO - INSTITUTO
Buletini i Institutit Shqiptar t Esperantos
Nr. 128, decembro- dhjetor 2016
Niaj albanaj proverboj - Proverbat tona shqiptare
E vrteta rri si vaji mbi uj. - La vero kuas kvaza la olio surakve
Edhe ujt po t rrij n nj vend qelbet. - E la nefluanta akvo
stinkas
Eja baba te te tregoj arat. - Venu patro ke mi montru viajn agrojn
Fikut ult i hyp kushdo. - iu povas surgrimpi malaltan figarbon.
Fjala e plakut, e pushka e djalit. - La parolo de maljunulo kaj la
fusilo de la junulo
Fillimi i mbar sht gjysma e puns. - La bona komenco estas la
duono de la laboro
Gruaja q nuk do t gatuaj, shosh gjith ditn. - La edzino kiu
ne volas kuiri, tuttage kriblas
Gur-gur, bhet mur. - tonon post tono starias la muro
ENHAVO
Ni kaj UEA, AIS, ILEI

Prelego pri esperanto en altlernejo

Raportoj de Stefan McGill
Nia samideano babilas kun esperantistoj en Izraelo kaj Kanadio
Leteroj
El Eropo (Josef Vojaek, Judit Rev), Afriko (Honore Sebuhuro, Elvis Mbiyo Tekodiomono),
Martha Otto (Albanio)
Informaoj
Shabat Guli liberios
Ukraina Stelo- Niko Voloshin
Ilona Koutny pri la Poznana Interlingvistika Kurso
Nova numero de la revuo KONTAKTO
Nova numero de Balkana Verda Stelo
Itala Esperanto-Kongreso
La Superluno
Edukado. net farios 15- jara
Kio estas PreVo
Esperanto en bildoj
Inteligenta testo
Ne nur por la geniuloj
Kiom da truoj
Anoncoj
Junulara Renkontio en Kreto
Nova adreso de FEL
Vojaoj
Hispanio, Emirlandoj
Vortaroj
Portugala-Esperanto
Artikoloj
Nikola Uzunov
Andreas Kuenzli
Karim Salles
Bardhyl Selimi

Josenilton kaj Madragoa (La mizeruloj Usona sciencisto La Tago de la Mortintoj Blua
Novembro)
Raporto de Ian Fantom
Letero de albana knabeto
Beletraoj
Humoraoj el Humursako ka
Adem Demai, fragmento el la romano
Taglibro de Sigmond Julia- Novembra letero
Poezio deTibor Sekelj
Kondolencoj
Forpasis s-ro Nikola Uzunov
Ni kaj UEA, AIS, ILEI

"Wisdom" bonvenigas prelegon pri Esperanto

Ideita kaj organizita de profesoro de Wisdom (Universitata Altlernejo ne Publika), sro Laurant Bica, la 16-an de novembro, okazis prelego pri Esperanto, ia historio
enmonde kaj Albanio kaj neceso por akcepti in kiel dua lingvo por iu, aparte en
Eropa Unio.

La auditorio kaj la brouro pri Esperanto

Same li prezentis la studaon de Aron Luka el 2005 jaro pri la Kosto de Multlingveco en EU.
eestis irka 70 gestudentoj kaj profesoroj. Post 50 minuta prelego sekvis pluraj demandoj. i
kaze oni dissendis faldfoliojn en la albana pri Esperanto kaj brouron kie enestis la prelego mem.

Jen kelkaj demandoj faritaj:

Kiu popolo parolas Esperanton? Kiom da esperantistoj estas hodia en la mondo?
Kiel artefarita lingvo de unu persono, kiajn esprimeblecojn i havas, kiu estas la
"popola kulturo" ia?
u Esperanto luis ion en gramatiko kaj leksiko el la albana lingvo?
Kial Esperanto ankora ne akiris oficialan statuson? Kio malhelpas tion?
Kian lingvon lernas la infanoj el du gepatroj esperantistaj je diversaj naciecoj?
u Esperanto helpas por eklerni pli rapide la aliajn naciajn lingvojn?
Kiamaniere oni povas studi in?

S-ro Laurant Bica kaj dekano de la Jura Fakultato

Aspektoj el la aditorio de konferencoj de Wisdom kaj komuna foto kun honorindaj

profesoroj

Raportis Nehat Sokoli

Jaro de la Lernanto kaj pliaj ekzemploj de AMO

Stefan McGill
Seso da efe retrilataj prezentaoj tra la du komencaj tagoj de la arano KAEST formis la
enhavon de la 28a AMO-seminario, okazigita en Modra-Harmnia, Slovakio. La malferma
arano de la seminario estis prezentao kun grupdiskutoj pri la Jaro de la Lernanto. La lumbildoj
de tiu prezento skizas la celojn kaj planojn de la jaro, kune kun sugestoj por lokaj grupoj kaj
landaj asocioj, kielkunlabori. Fine de la prezento, aperas tabelo de la 18 lokoj en 14 landoj en
iuj kontinentoj, kie estos a estis markata la Jaro. Tiu prezentao aperos en la balda malfermota
retejo de UEA, <aktivulo. net>. i estas petebla de la atoro e <stefan. macgill<e>gmail.
com>.
La plimulto de la 80-minuta sesio estis dediita al du-grupa diskutado kun reraportado de temoj
pri la kuraigo de retkursaj finintoj. Jen resumo pri la diskutoj:
Grupo 1: Kiel Stimulu Plustudadon?
La projekto EKPAROLU de <edukado. net> kuraigas pli varian plustudon, kune kun
uzo de rektaj homaj ligoj en la reto, per sistemo de mentoroj: geonkloj kaj genevoj.
Tiuj kontaktoj povas okazi per regulaj skajp-kunvenoj.
UEA a ligitaj projektoj povos helpi pri kontaktoj al novuloj. En tiuj kontaktoj, ne hezitu
rakonti personajn spertojn, kial mem ekinteresiis, kiumaniere uzas la lingvon.

 La graveco de rimedoj (mono) por signife agadi. Aliflanke la reto malfermas preska
senpagajn eblojn, kiu ne ekzistis en pli fruaj epokoj. Eo ja ne povas proponi al lernantoj
grandajn eblojn por financa gajno, necesas proponi aliajn neekonomiajn valorojn.
Riska estas uzi trudajn reklamojn, ligu Eon kun aliaj celoj kielekzemple plurlingvismo
kaj la utilo lerni lingvojn aliaj ol nur la angla, gravas ofteco de vidigoj.
Grupo 2: Kiel altiri homojn al la komunumo?
Regule okazigi distrajn aranojn kaj alvoki al retkursanoj partopreni. Praktika ekzemplo estas la
iumonataj ludotagoj de la nederlanda junularo NEJ al kiuj venas kursfinintoj, ekzemple de
Duolingo. La etoso estas senstrea kaj amuza, do bonveniga tamen la novuloj spertas la
lingvon funkciantan. Per subvencio NEJ sukcesas kovri la vojakostojn de enlandanoj por la
unua vizito senkondie, por pliaj vojasubtenoj, oni devas membrii en NEJ kaj sekve resti en
kontakto kun la organizo.
Trovi homojn, kiuj interesias pri Esperanto en sociaj retejoj kaj persone kontakti ilin.
Uzu ludojn por allogi junulojn.
Helpi neriajn homojn per ekonomia subteno por partopreni la E-vivon.
Starigi kaj proponi konkretajn servojn.
Allogi idealismajn homojn per substreko de la interna ideo, ekzemple la la Manifesto de
Prago.
Kvin fotoj el tiu programero pri Jaro de la Lernanto videblas en la PDF-versio.
La eftemo de KAEST kaj AMO estis: Avantaoj kaj Obstakloj de Moderna Komunikado. En
i tiu komuniko restas spaco por prezenti nur du el la multaj pliaj programeroj.
Petro Bal pri Vidigo de Esperanto en la Reto (grupdiskuto):
Vikipedio
Aldonu E-paojn, precipe al unulingvaj paoj.
Aldonu en Eo bildklarigojn al siaj fotoj.
Aliu al parencaj asocioj kaj proponi la aldonon de iliaj paoj en Eo.
Risko estas la eblo por ili scii la modestan nombron da vizitoj al la E-paaro.
Aldoni E-lingvajn subtitolojn al filmoj
Kapti la atenton de urnalistoj i. a. de retaj komunikiloj.
Gravas prezenti tekstojn pri temoj, kiuj interesos ilin kaj la legantojn.
Ne iam nur proponu kaj propagandu Esperanton en izolo.
Retejoj estu adaptitaj por ebligi spektadon en potelefonoj kaj similaoj.

Faru literaturajn kaj fakajn tradukojn inter du naciaj lingvoj pere de Esperanto.
La prezentanto skizis tri strategiojn por plenumi la celon:
1. Starigi propran Esperantan projekton
2. Aldoni Esperanton al la projektoj de aliaj
3. Krei proprajn E-projektojn kiuj povos utili anka al ne-esperantistoj
Fine, estis prezentitaj du ekzemploj de multlingvaj retejoj, kie estas aldonitaj Esperanto: FORVO
kaj Tatoeba, kie Esperanto atingis la duan rangon pri la nomo de tradukitaj vortoj kaj esprimoj
(duona miliono). Tria prezentao (ekzemplo de la tria punkto) estas la lastatempe relanita kaj
modernigita multlingva servo Lernu. net. Unu el la modernigoj estis la aldono de la eblo vidigi
la paaron en potelefonoj kaj tiaj iloj, kiuj ebligas al personoj sekvi la kursojn kaj apogajn
servojn dum vojaado per publika transporto.
Kubo F: Uzado de Vikipedio
Post prezento, sekvis grupdiskuto kun interesa metodiko. Jen notoj pri la realigo:
Kvar grupoj, granda paperpeco por iu, kvin minutoj por diskuti. iu grupo ricevas alian temon.
La grupo kolektive kreas notojn pri la diskutoj. Post tiu diskuto, la paperoj rondiras al la sekva
grupo, kaj unu homo el la transdona grupo resumas por la ricevanta grupo la rezultojn de la
diskuto. Denove, sekvas kvin-minuta diskuto pri la ricevita temo. Do, iu grupo traktas du el la
kvar temoj skribe kaj parole. Kun plia tempo, eblus, ke iu grupo traktu iujn kvar temojn.
Fine, unu membro de iu grupo resumas la diskuton pri la laste ricevita temo. Atentinda
diskutiga taktiko. Ni havas spacon prezenti nur unu el la kvar temoj:
Kial homoj hezitas kontribui al Vikipedio?
- Oni timas, ke la laboro bezonos tro altajn teknikajn konojn
- Manko de tempo kaj neniu pago por la laboro
- Devo cedi kopirajton pri uzataj bildoj
- Risko, ke aliaj intervenos malutile en kontribuoj.
La nivelo de KAEST estis admirinde alta, ofte kun viglaj diskutoj inter komputike kapablaj
agantoj. Pri la tuto de KAEST atendu raportojn de la organizantoj. Pri la cetero de AMO
ni provos raporti.

La Malferma Tago la posttagmezo

Plentopitan salonon atendis Chuck Smith kiam li post la tagmeza pazo faris prezentaon kun la
titolo Evoluo de E-lernado kaj komunumo ekde 2000 en la interreto. Evidente, anka tiu temo

rilatas rekte al la Jaro de la Lernanto, la eftemo de la 45a Malferma Tago de la Centra Oficejo
de UEA. Disdonita folio emfazis la longtempan agadon de la prezentanto en la kampo kaj helpas
komprenigi la enon da eventoj, kiuj kulminis en la nunaj projektoj: Duolingo kaj Amikumu. Jen
tiu listigo: 2000 Vikipedio (en Esperanto), 2002 Edukado. net kaj Lernu. net, 2007 Komputeko,
2011 Muzaiko, 2012 Vortaro. net kaj Google Translate (malfermo al Esperanto), 2015 Evildea
(filmetoj), Duolingvo (angla-Esperanto), Telegramo (rapidkomunikilo), 2016 Nova Lernu, Stack
Exchange(retejo por demandoj kaj respondoj en la angla a Esperanto), Duolingo (hispanaEsperanto, nun en publike alirebla testo-fazo) kaj 2017 Amikumu (trovprogramo kun geografia
konscio trovu per potelefono homojn en via apudeco, kiuj dividas kun vi la kapablon paroli
difinitan lingvon). Informoj pri tiu plej nova projekto, subtenata de UEA, trovias e amikumu.
com a amikumu. com/ks, facebook. com/amikumuapp kaj en Twitter e @amikumu. La usa
monkolekta kampanjo por la programo arigis en mallonga tempo sumon de 26 mil eroj. Planoj
estas, ke la servo (nun praktike dulingva) funkciu multlingve kaj poste e por ligi homojn kun
samaj interesoj kaj lingvoj.
Pri la aktuala temo Afrika-Eropa Junulara Kapabligo: por kunhavigi ideojn kaj spertojn de
afrikaj kaj eropaj esperantistoj prezentis Pierre Vittet, volontulo de TEJO en la CO. Li rakontis
pri sukcesa renkontio en Benino (vidu la kovrilon kaj artikolon de la oktobra numero de la
revuo Esperanto. La projekto havas eksteran financadon kaj tial povas enhavi kvar renkontiojn,
du en Afriko, du en Eropo. Grava celo de la projekto estas prepari la vojon por la Internacia
Junulara Kongreso (IJK) en Afriko en 2017.
Pri la us renovigita (kaj renovigata) retejo <esperanto. net> prezentis Judith Meyer. Sekve de
konkurso la celo estas doni al la mondo pli trafan multlingvan informejon pri lingva justeco kaj
la ebloj de Esperanto. Jam la alteriga pao estas pli alloga kun instigaj bildo, slogano kaj baza
teksto; is nun tiu pao proponis nur liston de retligoj, sen klarigoj pri la celo de la diversaj
paoj. Klare la multlingvigo de la paaro daros, sed donas al varbemuloj abundajn eblojn
kontribui praktike al la projekto.
Seminario pri Informado aktuala temo por ni
Judith Mayer prezentis denove en la dimana programo, nome seminario pri informado, pretigita
uste por tiuj personoj, kiuj preferis resti tra la tuta semajnfino. Tiam i skizis kiel transformi la
aliron al la pretigo de retaj komunikoj por altigi la eblojn de virusa disvastigo. Alia referanto
estis la anekdotria Mirejo Grosjean. Seminarianoj havis okazon diskuti engrupe kaj reraporti
pere de gluslipetoj, grupigotaj sur tabulo.
Entute okazis inspiraj kaj laborigaj tago kaj semajnfino, pro la zorga elekto de gvidantoj kaj
temoj, diversaa kaj engaita partoprenantaro kaj ebloj por interaktivado.
Raportis: smg, kiu liveris anka la fotojn.

Tre malfermita tago okazis en Roterdamo

Sesdeko da vizitantoj alvenis el pluraj landoj por la 45a Malferma Tago de la Centra Oficejo de
UEA en Roterdamo, el Nederlando, Belgio, Germanio, Hungario, Kroatio, Luksemburgo,
Pollando kaj Svislando.
Bonvenigon donis la nova enerala Direktoro, Veroniko Por; sekvis la tradicia prezento de
novaj eldonaoj us aperintaj en la Libroservo de UEA fare de ia multjara prizorganto Ionel
One. Ekde la dekunua horo tra dek minutoj la asocia vicprezidanto skizis la celojn kaj trajtojn de
la nuna Jaro de la Lernanto, komuna projekto de UEA kaj ILEI - Internacia Ligo de Esperantistaj
Instruistoj. La temoj de la Jaro estis traktitaj en plia detalo de aliaj kontribuantoj al la Tago.
Prezentitaj estis la seso da eventoj, kiuj jam traktis la Jaron, kaj la dekduo, kiuj ankora traktos
in is la fermo en Seulo en la sekva Universala Kongreso tiuj okazos en iuj kontinentoj de la
mondo sendepende u vi opinias, ke la mondo havas 5 a 6 kontinentojn.
Defioj por ILEI unuavice pro la Jaro de la Lernanto
Jen la temo de la prezidanto de ILEI, Mirejo Grosjean. Defio estas reeldoni la Manlibron pri
Instruado; kunlaboros Katalin Kovts, Germain Pirlot kaj Ronald Glossop. Temos pri la kvara
eldono de tiu dare populara verko, kiu jam anta dudeko da jaroj estis komune verkita, efe per
reta kunlaboro rara fenomeno tiutempe.
Defio estas fortigi la rilatojn kun Unesko, kiu postulas kapablon funkcii en iliaj efaj
komuniklingvoj. Mirejo rakontis pri la vojaoj usaj al inio kaj Nepalo. Defio en 2017 por UEA
kaj ILEI kunlabore estos AMO-LIMA en 25-28 majo en Les Brenets, vilao tiom ekstreme
okcidente en Svislando, ke multaj tranoktos en la apuda franca vilao Villers-le-Lac, kaj iutage
promenos en Svislandon por la programo. La seminarifina festmano okazos en Francio,
kiel anka la disdonado de diplomoj. Tio gravos pro grupoj de danoj, kiuj partoprenos pere
de erope subvenciata projekto kiu ligas i. a. Francion kaj Danion, sed ne Svislandon.
ILEI proponas komunan legadon de poemo Je kies nomo de Tibor Sekelj, el lia Libro
Kolektanto de ielarkoj. Oni rekomendis al la partoprenantoj aeti la libron en la Libroservo
de UEA je kosto de 12 nemulta por libro kun bonkvalitaj enhavo kaj aspekto. La projekto
ricevis raporton en EKO 2016-32, sed la poemo ne povis esti alkroita pro manko de permesoj.
Intertempe konsentis la eldoninto, Edistudio, kaj la heredantoj de Tibor Sekelj, do la poemo
aperos kiel PDF alkroita al baldaa komuniko.
Demandaj, klarigaj kaj respondaj ebloj pri statutanoj
30-minutan sesion gvidis Verinika Por, pri la anoj, kiuj nune trairas eneralanVodonon.
Starigitaj estis multaj demandoj, nemire, ar la lasta enerala vodono okazis fine de 1979,
komence de 1980. Pri la nuna vodono oni povas nur anonci, ke alvenis inter 700 kaj mil
kovertoj, sed ne eblas scii la nombron da enaj vooj. La vodonado finios je la 15a de decembro
2016. Ene de landa a faka asocio, oni aplikas la postulojn de ilia statuto, a manke de tio, mem

decidas, kiom vaste ili konsultadu. La kunsido adis raportojn, kiel en iuj landoj oni atingis
rezulton. Venis demando, kiel varbi inter la nevodonintaj individuaj membroj ene de sia lando.
Ni raportos aparte poste pri la posttagmeza programo de la Malferma Tago kune kun pliaj fotoj.

Nia samideanino Martha Otto propagandas

En Israelo, s-ino Martha Otto, dekstre babilas kun samideanoj

Tio estas grupo de israelaj samideanoj - la samaj kiuj venas unu foje monate che mi.
Dekstre estas Luiza Carol, maldekstre Itzhak Londner kaj en la mezo Jehoshua
Tilleman.

Martha inter la kanadiaj samideanoj

kun koraj salutoj

Martha
Leteroj

En IPR 16/2 sur paoj 24, 25 estas mia kontribuo "Kelkaj notoj pri instruado de lingvoj,
precipe de E-o, en bazlernojoj". Koncize temas pri tio, ke e ni estas la unua instruata
fremda lingvo la angla. Se en iu lernejo estas elektita kiel la unua lingvo franca a
germana (nur esceple alia), tiam la dua lingvo estas devige la angla. Se la unua lingvo
estas la angla, tiam la dua lingvo estas libervola lingvo el la grupo "dua lingvo". Nia
laborgrupeto sukcesis en Lernejministerio post ellaboro de "Standardo" (norma programo
por instruado de Esperanto) envicigon de Esperanto en i tiun grupon de la "dua lingvo".
Sed tio ne signifas, ke balda okazos amasa instruado de Esperanto, ar pri tio decidos
direktoro de la lernejo surbaze de intereso de gepatroj kaj se estas instruisto por
Esperanto. i tiuj kondioj estas malfacile atingeblaj, sed se ili estus plenumitaj kaj
Esperanto ne estus en la listo de duaj lingvoj, i ne povus esti instruata. Do, se en iuj
landoj estas simila situacio, tiam landaj asocioj devus strebi envicigon de Esperanto en
grupon "dua lingvo". Kaj kiam estos instruisto, kiu elvokos intereson pri instruado de
Esperanto, ne estos problemo pro ia instruado. Kiam tio sukcesos en kelkaj tatoj, eblos
pensi pri instruado de Esperanto kiel la unua fremda lingvo. Amike salutas,
Josef Vojek.

Decembre 2016, ni devos iri en Tanzanion por partopreni gravan sesan Afrikan
Kongreson de Esperanto. Bedaurinde; mi mem ne trovas rimedon pro multaj malfacilaoj
kiujn mi travivis de 2015 is nun. Mi pensas, ke vi scias iom pri mia familio. Eble, mi
povas rememori al vi en kelkaj linioj:
De Januaro 2015, mia patrino malsaniis ege, por la sanigo ni elspezis multe, bedaurinde
la 15-an de Junio 2015, i finfine mortis. Mia patro iis vidvo kaj ne povis resti sole en la
domo. Ni prijuis seri al li alian vidvinon por helpi lin hejme. Tio estas, ni esti postulitaj
monkontribui monon kiel doton e la familio de la nova edzino de mia patro. Ni preparis
la edzinifeston elespezante dufoje monsumon. Plie, mia edzino estis transigita en la
najbaran landon Ugando por kuracigi sian lienon. Tie kuracistoj operaciis sian lienon. Ni
ankau elespezis multe. Sed i jam resaniis kaj ne povas fari pezan laboron, nur kudradi
hejme.
Pri tiu vojao, i ankau estas kosta je 475$ (iroreiro); mi ankau devis pagi por tatajn
dokumentojn kiuj povas permesi min vojai survoje.
Mi petas vin, u vi povos helpi min pri tiu afero.
Bonan komprenion kara !
Amike via
Honore Sebuhuro.

PARTENERA KUNLABORPETO.

Kara esperantisto-amiko,
La asocio de voluntuloj por la promocio de la disvolvio de la kamparmedio ( AVOLAR) havas
realanplezuron veni proksimume de vi peti parteneran kunlaboradon, povante helpi al ni
konkretigi disvolviajn projektojn.

Fakte, AVOLAR laboras en jenaj fakoj : knabina promocio, sano, agrikulturo, bredado,
alpropiigitaj teknologioj, vivmedio, kamparsensibiligo, alfabetigo, profesia formado,
dokumentadokaj informoteknikaj studoj, sociaprotektado de orfaj infanoj kaj aliaj malfavorituloj,
infana parencio, homaj rajtoj de la virino kaj de la infano.
Ni estas asocio por la promocio de la disvolvio de kamparmedio. AVOLAR, eta humanitara
asocio kreita en la 30an de majo 1992, unu el niaj efaj taskoj estas helpi al orfaj infanoj kaj aliaj
malfavorituloj de la urbeto de Mbanza-Ngungu. ekde 2003 is hodia.
Tial, ni apelacias al indulgemaj personoj, efe la granda esperantista familio, tiel fizika kiel
morala, kiu povas subteni niajn infanojn de malproksime kadre de individua a kolektiva
parencio, la la disponebleco de iu.
Plie, ni havas en niaj repertuaroj 318 infanojn, sed malfelie pro la manko de potencaj
donancantoj, nur 50 estas subtenataj nuntempe. Ni petas la indulgemon de niaj amikoj, kolegoj,
gefratoj, komercistoj, aferuloj, k. t. p kun minimuma monsumo la vole, v ipovas helpi unu a
plurajn infanojn kiuj grande bezonas vian subtenon.
Por tiu nobla tasko, ni petas vin, bonvolu, se eblas, interesigi aliajn personojn a asociojn,
ekleziojn, eble povas esti bonvolemuloj, a bonkoruloj kiuj povas subteni la infanojn kiuj estas
en partikulara situacio en R. D. Kongo.
Konsekvence, se vi bezonos pliajn detalojn i-rilate, ni estos je via dispono por sendi al vi iajn
dokumentojn. Krom la orfajn infanojn kiujn ni akompanas, ni anka klopodas pri la disvolvio
de la homo sen ia diskrimnacio rasa, religia kaj lingva, ar la bonkoreco (karitato, helpemo)
estas ies problemo.
Plie, ni iam estos je via dispono por sendi iajn dokumentojn rilate nian neregistaran organizon
kiujn vi bezonos, malfelie malgra ke multaj el ili estas franclingve skribitaj.
Se eblas, vi povas anka viziti nian retpaaron kiu estas ankora en plenakonstruado : www.
rdc-avolar. fr. gd
Atendante vian sekvon (bonvolon), kiun ni esperas sendube, bonvolu akcepti kara esperantoamiko miajn korajn salutojn.
Elvis MBIYA TEKADIOMONA
enerala Sekretario Tl. : 00243-81-651-85-18 Courriel: avolar. asbl@yahoo. fr
Courriel: avolar. asbl@hotmail. fr Web: www. rdc-avolar. fr. gd

judita rey <judita. rey@gmail. com>

Hierau okazis la prezento de mia libro "Rememoroj pri Makedonio" en la Makedona Nacia kaj
Universitata biblioteko. La sukceso estis pli granda ol mi povis antauvidi. La prezentadon eestis
ambasadoroj, universitataj profesoroj, urnalistoj, verkistoj ktp. Parolante pri la libro, mi havis
okazon paroli ankau pri Esperanto kaj por legado mi elektis la rakonton forte ligita kun
Esperanto. Mi ne forgesis ankau danki al pioniroj de Esperanto en Makedonio al kiuj mi parte
dankas eblecon havi la prezentadon el tiom prestia institucio. Nome, la direktoro de la
biblioteko estas nepo de unu el makedonaj E-pioniroj. En la libro esperanto estas kelfoje
menciita. La respondeculoj pri makedonoj ekster la lando esprimis deziron eldoni makedonan
version de la libro.
Do, mi plenumis parton de miaj proponoj kaj promesoj rilatantaj Makedonion.

Move to Inbox

More

Fwd: Esperanto: Undoing the curse of Babel

Inbox

Heide Martha Otto

to me

English
Albanian

Translate message
Turn off for: English
Kara Bardhyl,
bi nepre devas auskulti tiun intervjuon.
Kore via
martha

Begin forwarded message:

From: "Boris Kolker" <b_kolker@yahoo.com>

Subject: Esperanto: Undoing the curse of Babel
Date: 30 November 2016 03:57:26 CET
To: "'Boris Kolker'" <b_kolker@yahoo.com>

Askultu intervjuon de Esther Schor al Radio en

Tel-Avivo

Esperanto: Undoing the curse of Babel

Profesoro Esther Schor de la departemento de la Angla
e la universitato Priceton diskutas sian novan libron "
Ponto de Vortoj": Esperanto kaj la Sono pri Universala
Lingvo", kiu rakontas la historion dse unu el la plej
ambiciaj sociaj eksperimentoj en la moderna historio.
http://tlv1.fm/the-tel-aviv-review/2016/11/28/esperantoundoing-the-curse-of-babel/
Martha Otto

Informaoj

Sharbat Gula

Sharbat Gula, la afganino, kiu famiis

ankora knabinae, kiam i stampis la
kovrilon de iu numero de la
revuo National Geographic (en 1985),
estos liberigita kaj elpatrujigita en la
venontaj tagoj, post kiam i suferos la
punon de 15 tagoj da prizono, kiu estis
trudita al i en tiu i vendredo (la 4-a), de
pakistana tribunalo.
i estis arestita en Pakistano, pro
kontralea posedo de identigaj
dokumentoj.
Kun granda plezuro, mi anoncas, ke
Sharbat Gula jam estos libera de la
problemoj kun la Leo, kiujn i spertis en
la lastaj semajnoj. i estas balda
liberigota asertis, en sia fejsbuka
pao, la ambasadoro de Afganio en
Pakistano, Omar Zakhilwal.
Mohsin Dawar, unu el la tri defendaj
advokatoj de Gula, diris al la novaagentejo Efe, ke iu speciala tribunalo pri
kontrakoruptado, en la urbo Peavaro
(en la nordokcidento de Pakistano)
kondamnis in, en i tiu vendredo, al 15
tagoj da prizono, el kiuj i jam plenumis
la plimulton, post kiam i deklaris sin
kulpa pri iuj akuzoj.
Krom tio, i devos pagi monpunon je 100
mil pakistanaj rupioj (860 eroj) kaj
devos foriri de Pakistano, tuj post sia

liberio.
Gula estis arestita en la 26-a de oktobro,
pro tio, ke i supozeble akiris identigajn
dokumentojn por si kaj por siaj supozataj
filoj, subaetinte tri funkciulojn, riskante
ricevi punon de e 14 jaroj da
mallibereco.
La rifuintino, aanta irka 40 jarojn,
patrino de kvar filoj kaj malsana je
hepatito C, reiros al Afganio en la
venonta lundo, kie i estos akceptata de la
prezidento de la lando, Ashraf Ghani, kiel
informis Zakhilwal.
La la diplomato, Gula ricevos helpon de
la registaro, por komenci novan vivon en
sia naskolando, kie i preska ne vivis.
La usona fotografisto Steve McCurry
senmortigis la vizaon de la afganino en
1984, kiam i havis 12 jarojn, en iu
rifuejo en Peavaro, per fotografao, kiu
estis publikigita unu jaron poste, kaj kiu
turniis en unu el la bildoj plej famaj en
la 20-a jarcento.
FONTO:
http://g1. globo. com/mundo/noticia/2016/11/paquistao-vai-deportar-mulher-afega-capa-danational-geographic. html

Niko Voloshin niko_helianto@yahoo. com

Karaj geamikoj! Jen la 3-a numero de la gazeto Ukraina Stelo. Legu mem kaj sendu al viaj
amikoj kaj konatoj enlande kaj ekstelande. ion por la gazeto reeojn, rimarkojn, kontribuojn
por sekvaj numeroj sendu NUR LA LA RETPOTA ADRESO: <ukrainastelo@gmail. com>
Estime: Redakcio

Raporto el Poznan (septembro 2016)

La i-septembra interlingvistika sesio (17-23. 09. 2016) estis jam la 5a por la gestudentoj, kiuj
anta du jaroj komencis siajn postdiplomajn studojn en kadre de la Interlingvistikaj Studoj de la
Universitato Adam Mickiewicz. 17 persistaj partoprenantoj (5 el Brazilo, po 3 el Hispanio kaj
Pollando, po 1 el Svedio, Serbio, eio, Rusio, Kroatio kaj Belgio) atingis la trian jaron de siaj
studoj, kiam okazas specialioj. i-foje pro la granda nombro de studentoj povis okazi e 4
specialioj: pri esperanta lingvistiko, esperanta literaturo, internacia kaj interkultura
komunikado. La kvara, la specialio pri instruado de Esperanto donis eblecon alorganizi grandan
aldonan grupon da instruista trejnado: 18 personoj el 12 landoj decidis perfektii pri instruado de
Esperanto, krom la 3 el la interlingvistikaj gestudentoj. La programon gvidis d-ino Katalin
Kovts kun granda kompetento kaj elano, kontribuis Zsfia Krdy kaj prof. Ilona Koutny, pri
movadhistorio d-ro Ulrich Lins. La partoprenantoj ekkonis interalie diversajn instrumetodojn,
instruilojn kaj internaciajn kunlaboreblojn, spertiis pri la pretigo de fonetikaj, gramatikaj,
leksikaj kaj komunikaj ekzercoj. . . Salutis en la nomo de UEA kaj gastprelegis pri la taskoj de la
Jaro de lernanto Stefan MacGill, vizprezidanto de UEA.
Istvn Ertl prezentis la nuntempan Esperanto-literaturon por iuj partoprenantoj kaj prof. Probal
Dasgupta la azian kontribuon al literaturo. Istvn Ertl kaj Tomasz Chmielik enkondukis la
partoprenantojn de la literatura specialio en la sekretojn de beletra tradukado, Probal Dasgupta
analizis kun ili verkojn de aziaj atoroj. Li gvidis kurson anka por tiuj kiuj elektis la
lingvistikan specialion, krome li prelegis anglalingve por kolegoj el la Novfilologia Fakultato.
Prof. Zbigniew Galor traktis sociologiajn aspektojn de komunikado, interalie anka
esplormetodologion kaj Ilona Koutny la lingvajn aspektojn. Kontribuis al la programo Barbara
Pietrzak per esperanta radiofonio kaj Roman Dobrzyski pri spertoj en filmfarado kaj ia
aplikado en instruado.

La sesio pasis en tre bona kaj internacia etoso (spektu la filmraportojn de Katalin Kovts). La
komuna vespero ebligis artan prezenton de la partoprenantoj (ekz. Suso Moinhos prezentis sian
novan poemaron, Anna Bartek kantis). La semajnon fermis la kultura festivalo Arkones (23-25.
09: http://arkones. org, kie la gestudentoj prezentis sin) kun multaj interesaj programeroj, parte
kompletigante la temojn de la studoj. Okazis memorkunsido dediita al du elstaraj esperantistoj
mortintaj en tiu i jaro: Michel Duc Goninaz kaj Detlev Blanke, kiuj kontribuis al la
Interlingvistikaj Studoj (http://www. staff. amu. edu. pl/~interl/interlingvistiko/stabo. html).
Ilona Koutny
Gvidanto de la Interlingvistikaj Studoj
Redaktora aldono: la grandnombran partoprenon de interlingvistikaj studentoj multe helpis la
malavara subvenciado de ESF kaj ia kampanjo AMU Poznanon, la monkolekta kampanjo de
edukado. net kaj kvin partoprenantojn de la unujara instruista trejnado mone subvenciis ILEI.
Dankon al iuj subtenantoj.

Revuo KONTAKTO

Nacia identeco
Nacia identeco estas koncepto, kiu kunligas aron de sentoj, kiuj igas la individuon senti sin parto
de socio a nacio. Ti iu koncepto estas sufie frua. i firmiis en la 19-a jarcento kaj estas
konstruita surbaze de la socia kunvivado, kiu instigas la asimilion de la grupa identeco.
Kiel enplekti la migradan procezon en tiun fenomenon? u oni konservas sian nacian identecon
post migrado a translokio al fora lando? u la esperantismo donas novan perspektivon al la
koncepto? Verku pri la temo por Kontakto. Skribu al kontakto@tejo. org

Nova numero de BALKANA VERDA STELO

Johan Derks
Kun granda forto kaj ojo mi sukcesis krei denove
ilustritan numeron de trimonata Balkana Verda Stelo,
dirante la veron pri eventoj en Balkanio kaj ekstere, sen
superflua polemiko. Jen la "normalaj" artikoloj:
de Zlatko Tiljar:
landaj asocioj
recenzo:
PECH

Apelo de Eropa Esperanto-Unio al

Rim-enigmoj, Popova Elena, KAVA-

Tri atestantoj: Kio ankora ligas nin al la idealo

Esperanto?
raportetoj:
Luka (SR)

"Esperanto en Turismo" en Banja

Ekspozicio kaj Seminario en

Galati, Rumanujo,
El Eropa Bulteno pri kunvenoj

en Kroatujo
35a surgrimpo de Poludnica,
Slovakujo
kritikaj taksoj:
20/11

KAEST en Modra, Slovakujo, 17-

EAR (Rumanijo) antaenigas

sian universitatan profilon
profunda opinio: Manko de publika opinio en
Esperantujo
Sed la efa plado de la decembra numero estas artikoloj
de 5819 vortoj kaj 25 bildoj sur 24 paoj pri komunumo,
kiu vaste superas tiun de esperantistoj: la GLATkomunumoj. Per manifestacioj, informado kaj jura
lobiado e parlamentoj ili gajnis en la lastaj dek jaroj
multe da tereno, anka en orienta Eropo. Iliaj
organizaoj estas niaj parencoj por realigado de homaj
rajtoj!

Bedarinde tiu kostis pasintan junion la vivon de 49

gejoj, lesbaninoj, ambaseksamantoj kaj transgenruloj

en Orlando, Florido. Ni memoru ilin.

Legu pli sur http://www.esp-evoluo.org/BVS/link.php
Jarkotizo (papera revuo): 16,00, Unu numero reta:
3,00, pageblaj al
1. bvstelo@gmail.comper PayPal
2. konto kodo bvst-ne UEA
3. la propono de abonanto albvstelo@gmail.com
Celoj de BVS:
1. meti spegulon al esperantistoj pri aspektoj de
ekskludemo de la movado
2. krei engaion e esperantistoj pri homaj rajtoj
3. favori kontaktojn inter landaj asocioj kaj individuaj
esperantistoj en SO Eropo
4. eduki kaj uigi esperantistojn lingve
Lasta ensendodato por la marta numero: 15-2-2017 al
bvstelo@gmail.com

__._,_.__

Ni kolektas instruistojn - Itala Esperanto-Kongreso, 2017 08 26/09 02

- Herakleo, Policoro, Matera
Ni kolektas instruistojn por vi. i-jare ni estis aparte sukcesaj kaj ni kolektis por vi la plej
bonajn instruistojn de Esperanto en la mondo. Demandu kiun ajn, kaj tiu konfirmos al vi,
ke Anna Lowenstein, Nina Pietuchovska kaj Rafael Mateos estas tiaj. Jen la okazo, kiun
vi atendis de longa tempo, igi vian edzinon/edzon lerni Esperanton. Portu in/lin al la
Itala Esperanto-Kongreso en la urbeto Policoro, Matera, sude de suda Italujo. Tie vi
povos ui anka la Mediteranean Maron, kaj abundan kulturan kaj distran programon.
Bonvolu rigardi en http://kongreso. esperanto. it/84/bonvenon. htm kaj aliu. Por iaj
informoj kaj problemoj: kongreso@esperanto. it.
La LKK

Ekaperis la retaj paoj de la venontjara itala kongreso:

http://kongreso. esperanto. it/84/bonvenon. htm.

Ili invitas vin al
plonado en la pasintan tempon kaj en la nunan maron. iuokaze por
partopreni la kongreson sufias nur Esperanto, sed ar la regiono
estis en la antikva tempo unu el la luliloj de la greka civilizo, vi
eble volos remalkovri la radikojn de tio, kion ni nomas nun 'europa
kulturo', alvorte remalkovri viajn proprajn radikojn.
La la kutimo la kongreso ofertos seminariojn kaj prelegojn irka la kongresa temo. ifoje temos pri "Kulturo kaj Komunikado en Eropo". Krome estos ekskursoj kaj veperaj
programoj iuvespere kaj aparta junulara programo iunokte. Ne maltrafu la ancon
partopreni i tiun italan/mediteranean kongreson. Aliu jam nun.
La LKK

LA SUPERLUNO EN LA 14-A DE NOVEMBRO ESTOS LA PLEJ GRANDA EL

LA LASTAJ CENT JAROJ

03-11-2016

La Superluno, kiu okazos en la venonta

dato 14-a de novembro, estos la plej
granda kaj plej brilanta plenluno el la
lastaj cent jaroj. La lasta fojo, kiam la

Luno tiel alproksimiis al la Tero, estis en

la 26-a de januaro 1948, kaj la posta tia
fenomeno devos okazi denove nur en la
26-a de novembro 2034.
Dum la Luno faras siajn rondirojn irka
nia planedo, ia distanco multe anias
inter ia punkto plej proksima al la Tero
(perigeo) kaj ia punkto plej
malproksima (apogeo).
Kio difinas la proksimecon de Luno disde
la Tero estas la hor-diferenco inter la
usta momento de ia plena fazo kaj la
usta momento de ia plej granda
proksimeco al la Tero. Ju pli malgranda
estos tiu diferenco, des pli granda kaj
brilanta estos la Superluno.
Krom tio, la Superluno de novembro
2016 havos perigeon pli proksiman ol
ordinare.
ar la Luno havas gravitan potencon tre
grandan super nia planedo kaj influas
grandan parton de la tajdoj de niaj
oceanoj, la oceanaj tajdoj ios pli fortaj
kaj pliintensios dum la Superluno. Se vi
estos proksima al marbordo en tiu dato,
restu singardema, ar la ondoj devos
atingi ekstrajn altojn.
FONTO:

http://www. tribunadonorte. com. br/noticia/super-lua-de-14-de-novembro-sera-a-maiorem-100-anos/362675

Edukado. net, farios 15-jara

Nia retejo,
www. edukado. net, la 15an de decembro farios 15-jara.

La festado komenciis dum la 28a Eropa Redevuo, en norda Francio kie la eestantoj
per kanto kaj torto salutis la retejon kaj ties redaktoron.
En nia Filmejo vi povas spekti la mallongan filmeton pri la festo kaj kelkajn
rememorigajn fotojn pri la pasintaj 15-jaroj.
Vian membrecon bonvolu konfirmi per ensaluto.
Ni bonvenigas iuspecajn salutojn, gratulmesaojn kaj subtendonacojn. Ni esperas, ke
multaj el la uzantoj kaj instruantoj kun a sen siaj lernantoj, esprimos siajn pensojn pri la
paaro, rakontos kiel ili uzas in kaj kion signifas por ili nia laboro.

El la ricevitaj potkartoj ni kreos ekspozicimaterialojn, eventualajn salutfilmetojn ni

volonte publikigos.
Potadreson kaj atingeblojn vi trovas en la subtenpao kaj vi povas uzi anka
nian Gastlibron.
Kun antaojo kunfestadi, salutas vin,
Katalin Kovats, redaktoro

Kio estas PReVo?

PReVo estas portebla versio de ReVo (la libera interreta esperanta vortaro) por Android. i
estas uzebla sen retkonekto kaj i estas rapide serebla per la klavaro.

Mi volas tion!
PRevo estas havebla el Google Play. PReVo estas libera kaj senpaga programo. La aktuala
versio estas 0. 14.
Alie vi povas rekte eluti la pakaon i tie.
Mi anka volas la kodon!
Bone! La kodo estas havebla e Github.
Kiel mi povas kontakti vin?
Se vi havas komentojn, bonvolu sendi retmesaon al bpeeluk e yahoo punkto co punkto uk.
Artikoloj__. _
Esperanto en bildoj
Inteligenta testo

Vojaoj

En Hispanio (sendita de Pedro)

Abu Dabi, Jumerirah Etihad Towers, novembro 2016 (fotita de Bardhyl)

Abu Dabi, Jumeirah Etihad Towers, novembro 2016 (fotita de Bardhyl)

Dubai, oktobro 2016 (fotita de Bardhyl)

Dubai (fotita de Bardhyl)

Anoncoj

Junulara Renkontio en Kreto

De la tempoj de la grekaj mitoj, kiam Teseo mortigis la virbovon, nenio rimarkinda okazis en
Kreto is nun. Sed nun okazas io alia mita: junulara renkontio de dek junaj esperantistoj (de 0
is 35 jaroj), kiuj de la 13-a is la 20-a de aprilo 2017 kunvenos en la Esperanto-domo de Annie
Grente en Neapoli, malgranda urbo en Kreto. Oni devos pagi nur 5 eurojn iutage por la manoj.
Kondioj:
* ne pli ol 10 homoj
* kun malsamaj lingvoj
* progresantoj sed NE TRO SPERTAJ parolantoj de Esperanto
Por vidi, u vi sukcesas eniri i tiun labirinton, skribu
al Annie Grente <anniegrente@hotmail. fr>.

Nova adreso
Ekde la unua de januaro 2017 la nova sidejo de Flandra Esperanto-Ligo (kaj do anka la
loko de ia Butiko kaj la eldonejo de MONATO) estos en Lange Beeldekensstraat 169,
2000 Antwerpen. La telefonnumero kaj retadresoj ne anios.

Artikoloj
Nikola Uzunov (us forpasinta)
INTERPRETISTO KAJ PRELEGANTO EN SIMPOZIOJ
Anta sep jaroj prof. Boodar Leonov iniciatis okazigon de regulaj iusomeraj simpozioj
Aplikado de Esperanto en la Profesia Agado (AEPA), sub la aspicio de Asocio Internacia de
la Sciencoj (AIS) en San Marino. Tuj post la Simpozio okazadis anka religiaj seminarioj sub
enerala titolo Esperanto kaj Kristanismo. La Simpozioj kaj la Seminarioj okazadis en la
malnova konstruao de la Internacia E-Universitato en Karlovo.
Li invitis min kiel interpretiston dum la forumoj. iusomere en junio, kiam okazis la simpozioj,
venis fakuloj el malsamaj fakoj el deko da landoj. Ili prezentis en Esperanto a en la bulgara
siajn prelegojn a traktatojn. Mi devis traduki samtempe de Esperanto en la bulgaran a male, se
la preleganto estis neesperantisto.
En la religiaj seminarioj, kiu okazis tuj post la simpozioj, partoprenis a la samaj a aliaj
prelegantoj. Oni pritraktis interesajn temojn pri kristanismo kaj aliaj religioj kaj ilia influo en la
socia vivo.
La intereso al la simpozioj kaj al la seminarioj de jaro al jaro kreskis kaj iujare venis novaj kaj
revenis jam venintaj fakuloj en la lastaj jaroj el: Norvegio, Svedio, Pollando, Italio, Rusio,
Litovio, Latvio, Albanio, Germanio, Francio, Rumanio, Serbio, Kroatio, Nederlando, eio,
Slovakio kaj aliaj landoj.
En la laboro de la simpozioj kaj la seminarioj partoprenis eminentaj profesoroj kaj funkciuloj de
la internacia E-Movado: Giancarlo Fighiera, prof. Renato Corsetti, prof. Christer Kiselman,
prof. Hans D. Quednau, prof. Alicja Lewanderska-Quednau, prof. Polakova, d-ro Egeno
Macko, d-ro Johan Derks, Miloslav Svacek, Asci, Bardil Selimi, Mihai Trifoi, la eminenta
germana pastro Bernhard Eichkorn, Pavel Polnicki, Stefan Leping, prof. Rumjana Damjanova,
prof. Eva Bojaieva ka.
Anka urbanoj el Karlovo kaj el aliaj urboj en Bulgario eestis la aranojn. Ili venis por askulti
tiel la belan lingvon, kiel anka la traktaojn mem kaj ties diskutojn, ar iuj estis tradukataj en
a el la bulgara.
En 2012 en Karlovo venis por partopreni la Simpozion AEPA anka la juna, sed konata pola
esperatistino Magosia Komarnicka, redaktoro de la infana E-gazeto Juna amiko. Dum sia
gastado e mi en Jambol post la Simpozio, i petis min traduki kaj sendi iun bulgaran infanan
kanteton, kiun i publikigu en la gazeton. Mi elektis la gajan bulgaran kanteton ,
(Frelegomojn se ne manus vi). i publikigis in kun muziknotoj kaj bildoj de
legomoj en la septembra numero de la gazeto Juna amiko.

Tio instigis min traduki anka aliajn bulgarajn infanajn kantojn. Post kelkaj monatoj mi jam
havis la esperantajn tradukojn de pluraj konataj bulgaraj infanaj 2

kantoj: Estas ni soldatoj ( ), Patist mi kiam estis ( ),

Kara mia panjo ( ), La Rua apeleto ( ), Blanka
leporeto ( ) Estas mi bulgaro ( ), Nova pantalono (
) kaj aliaj. Jam estas tradukitaj sufie da bulgaraj kantoj por eldoni kolekton.
La unikaj aranoj, kiuj okazadis en la Internacia E-Universitato en Karlovo, estas ladindaj kaj
ni devas danki pri tio al prof. Leonov, kiu kiel apostolo sola, a kun malgranda skipo okazigis
tiujn gravajn en la E-Movado aranojn sen mono a ajna helpo de BEA. Mi ne konas aliajn
similajn aranojn en la tuta monda E-Movado, kie profesiuloj esperantistoj kaj neesperantistoj,
partoprenas en profesiaj E-aranoj kaj prezenti siajn traktaojn. La forumojn povis askulti kaj
partopreni tiel esperantistoj, kiel anka neesperantistoj urbanoj.
En Karlovo dum ses jaroj mi regule estis samtempa interpretisto de iuj prezentataj prelegoj,
lekcioj kaj traktatoj de fakuloj el diversaj landoj. En iuj jaroj al mi helpis anka Mariana
Evlogieva kaj Marina Kumanova.
Anta sep jaroj, kiam mi por unua fojo iris en Karlovo kiel interpretisto, mi demandis mian
amikon Boidar u li invitis la pastoron de la Evangelia Pentekosta Preejo en la urbo, en kiu ni
iris anta kelkaj jaroj kun lia edzino Pepa. Li respondis per io neklara Ne!. Mi proponis al li,
ke ni amba iru inviti la pastoron, ar mi ne konas lin. Mi ne komprenis kial li havis tian rilaton
al la evangelia pastoro. Nur kiam mi mem renkontis la pastoron de la preejo Panajot Nanev, mi
komprenis kiel statas la afero.
Anta pli ol dek jaroj Boidar Leonov nepripensite skribis iun malladan artikolon kontra la
Evangelia Preejo en iu loka gazeto, nomante in sekto kaj la pastoron adepto de fremda usona
religio, kiu perfidis al la bulgara ortodoksa religio. Kompreneble la pastoro Panajot Nanchev
delonge volis renkontii kun Boidar Leonov, por ke ili interkompreniu, sed Boidar evitis la
renkontion. Nun mi intervenis kaj ili ordigis siajn interrilatojn. Boidar konsciis, ke li maljuste
ofendis la pastoron kaj lian preejon kaj petis de li pardonon.
Mi invitis la pastoron veni kaj partopreni en la Religia Seminario. Li konsentis kaj la sekvan
tagon en sabato li venis en la alon de la E-Universitato. Li askultis du prelegojn pri religiaj
temoj kaj poste mi donis la parolon al li. Li parolis pri la Frukto de la Sankta Spirito (la
Galatoj 5:22-23). Lia prediko estis mallonga, i daris nur kvaronhoron, sed interesa kaj iuj
partoprenantoj en la seminario askultis kun atento. Fine li invitis tiujn, kiuj deziras veni en lian
preejon morga, dimane matene, je la deka, kiam ili havas diservon. La pola prof. Alicja
Lewanderska kaj ia pola amikino estis kortuitaj kaj deziris morga viziti la preejon. Mi
promesis akompani ilin, ar mi jam sciis, kie i trovias.
Mi ne atendis, kiam matene je la oka la profesorino venis kaj avertis min ne forgesi pri la
diservo. Mi ne kredis, ke polino, kiu vizitis is nun nur katolikajn 3

preejojn, tiel interesias pri evangeliaj diservoj. La preejo estis je kvinminuta piedira distanco
kaj kiam ni kelkajn minutojn anta la diservo ekiris, ankora kelkaj partoprenantoj en la
seminario deziris veni kaj ekiris kun ni.
Kiam ili vidis de malproksime la blankan belan fasadon de la preejo ili esprimis sian admiron.
Kiam ni eniris, la junulara kantgrupo de la preejo jam kantis. La kantoj, nekutimaj por katolikaj
kaj ortodoksaj preejoj, plais al ili. Post kiam la kantgrupo esis kanti, la pastoro donis la
parolon al la gastoj, kaj ili pere de mia tradukado esprimis sian kontenton esti i tie. La pola
profesorino konfesis, ke i por unua fojo eniras evangelian preejon, kaj i esprimis sian bonan
impreson, ke io por i estas nekutima, sed interesa.
Ili restis is la fino de servo, askultis la predikon de la pastoro, kiun mi tradukis mallate por ili
en Esperanton. Fine la pola profesorino anoncis, ke post kelkaj monatoj en agusto en Pollando
okazos festivalo de kristanaj kantoj kaj i invitas la kantgrupon de la preejo partopreni in.
Kompreneble la junuloj havis grandan deziron iri, despli, ke i promesis arani ilian senpagan
restadon dum unu semajno. Ili devis pagi nur siajn veturkostojn. Tamen evidentiis, ke preska
iuj jam planis sian someran ripozon kun siaj familioj, aliaj ne povis arani sian forpermeson en
tiu tempo kaj tial la veturado al Pollando ne okazis.
Mi devas aldoni, ke la sekvan jaron prof. Lewanderska denove venis en Karlovo kaj denove ni
vizitis la ia peto la dimanan diservon en la Evangelia Preejo en Karlovo.
Mi estis ne nur interpretisto en Karlovo. Mi mem prezentis dum la simpozioj kelkajn miajn
prelegojn kaj traktatojn. Miaj prelegoj traktis plejparte E-temojn kaj altiris sufie grandan
atenton. Jen kelkaj titoloj de miaj prelegoj: Esperanto kiel familia lingvo, Influo de la slavaj
lingvoj en Esperanto, Neologismoj en Esperanto, Prepozicioj DE kaj EL en Esperanto,
Tradukado el Esperanto, Pri la rolo de la tradukita esperanta literaturo en la nuna
mondo ka.
Mi partoprenis kiel preleganto, sed ne nur kiel interpretisto, anka en la religiaj seminarioj, kiuj
okazadis tuj post la simpozioj. Tie venis speciale por la seminario partoprenantoj ekleziuloj el la
tri efaj kristanaj konfesioj: katolikoj, ortodoksuloj, evangeliistoj. En iuj jaroj venis anka
islamanoj.
Jen kelkaj temoj, kiujn mi prezentis dum la Religiaj Seminarioj: Antasignoj pri la lasta
tempo, La Arkeo de Noa, La terorismo antikva malamo antadirita en la Biblio,
Scienco kaj Biblio, Realiintaj profetaoj de la Biblio, La mondofino u i okazos?
ka.
Prof. Bodar Leonov estis iniciatinto anka pri restarigo de la printempaj internaciaj E-festivaloj,
kiuj jam de kelkaj jaroj okazadis en la E-Universitato en Karlovo. Mi jam prisikribis kiel okazis
anta pli ol kvardek jaroj la Festivaloj de BEJ en Bulgario, poste nomataj Revuoj de la E-Parolo
kaj Kanto. Tamen tiam ili 4

estis organizataj de BEA. Dum prof. Leonov estis prezidanto de BEA, li helpis aktive la
organizadon kaj la okazigon de la simpozioj, seminarioj kaj la festivaloj, iam per sia senlaca
laboro.
Post elekto de nova estraro de BEA, la klopodoj de Boidar Leonov ne esis. Li dare preparadis
tiujn utilajn E-aranojn kun sia senesa energio kaj granda amo al Esperanto. Post lia forpaso, ni
esperu, ke BEA dare helpos ilian okazigon, ar ili jam disfamiis tra la mondo.
apitro el la eldonota libro
BRAKUMI LA MONDON
(la artikolo estas sendita anta kelkaj jaroj)

10 jarojn de Ralismo en Kubo - la samaj principaj problemoj restis malgra

alproksimio al Usono - Fidel Castro 90-jara Meditao pri Kubo surbaze de la
aktualaj eventoj
Andreas Knzli

Depost sia enoficio kiel prezidento de Kubo en 2006 Ral Castro (85) anis Kubon pli multe
ol lia frato Fidel Castro faris tion dum preska kvindek jaroj de atokratiisma regado. Al la
historiaj sensacioj de la jaro 2016 apartenas la reaktivigo de diplomatiaj rilatoj kun Usono, la
tradicia efmalamiko, kiu rezignis nomi Kubon kanajla tato, kaj la malfermo de usona
ambasado en Havano. Anka kun Eropa Unio la kubanoj plibonigis la kunlaboron, kaj la
germana ministro pri eksterlandaj aferoj, konata pro sia pozitiva diplomatio, unuafoje vizitis
Kubon. Kubo kontribuis al la interpacigo de la militantaj partioj de Kolombio kaj preparis
subskribon de pactraktato en Havano. Do, la diplomatia mondo movias. La kuba malpermeso
de privataj posedo kaj etmerkatumo estis nuligita kaj nova leo pri investoj estis akceptita.
Anka la limigoj por vojai estis grandparte nuligitaj, kaj la vizito de la papo emfazis la
gravecon de la romkatolika eklezio kiel faktoro de la politika potenco. Malgra tiuj progresoj,
kiuj estas ligitaj kun internacia rehabilitado de la kuba reimo, la reforma procezo stagnas, kun
fatalaj sekvoj. Kritikistoj restas skeptikaj.
Historia vizito de Barack Obama en Kubo en marto 2016
La 21an de marto 2016 la usona prezidento kaj nobelpacpremiito Barack Obama alvenis en
Havano por fari historie gravan viziton al Kubo. Sed Ral Castro, lia kuba kolego, ne bonvolis
akcepti lin persone e la flughaveno. Tiu malbonagura signo surprizis la politikajn observantojn
kaj la homojn de Havano mem, kiuj timis totalan fiaskon de la vizito. Ne nur la foresto de Castro
de la flughaveno, sed anka la tuta agresema tono de la kubaj gazetaraj medioj celis signali, ke
malgra packlopodoj Kubo volas esti distancita de Usono, kiu estas traktata de la kubaj
komunistoj kiel efmalamiko de 60 jaroj. Ke Usono ne apartenas al iaj amikoj, tion la kubaj
oficialuloj ne maltrafis mesai en iu okazo. Tiel longe ke la embargo kaj la sankcioj ekzistas,
oni ne povas paroli pri normalaj rilatoj. Aldonias amaso da aliaj obstakloj, kiuj ne tuj povas fari
el malnovaj malamikoj amikojn. Ekzemple la temoj de la demokratio kaj homaj rajtoj enas la
kub-usonan dialogon. Sur tiuj kampoj Kubo kaj Usono parolas diversajn lingvojn, cetere anka

sur la tereno de la ekonomio. En tiuj rilatoj la alproksimio povas havi nur limigitan sukceson,
ar amba flankoj ne pretas forlasi siajn politikajn kaj ideologiajn principojn. Por emfazi tiun
sintenon, anta la vizito de Obama la kuba polico arestis kelkajn disidentojn, kaj Ral Castro
akceptis sinjoron Madura, la aktualan prezidenton de Venezuelo. Per tio la reimo en Havano
volis demonstri, ke i mem decidas la demandon de la enlanda opozicio kaj ke neniu alia ol
Venezuelo estas la vera amiko de Kubo. 1 Kvankam Kubo dare dependas de la energio de
Venezuelo, ajnas, ke Castro
1 La politikajn amikojn de Kubo Ral Castro eksplicite menciis dum sia parolado anta la
plenkunsido de Unuiintaj Nacioj en septembro 2015 (vd. sub http://www. un.
org/apps/news/story. asp?NewsID=52020#. V8Q82PmLTIU a https://gadebate. un.
org/70/cuba). Intertempe, la politika pejzao de Sudameriko draste aniis, precipe en
Argentino kaj Brazilo, kies maldekstraj tatestroj estis forbalaitaj. La maldekstra politika movado
sur tiu kontinento travivas gravan krizon kaj Kubo perdis kelkajn esencajn aliancanojn kaj
subtenantojn (vd. http://www. nzz. ch/meinung/kommentare/rechtsrutsch-in-der-regionsuedamerikanische-pendelschlaege-ld. 112546). 2

estas tre interesata normaligi la rilatojn kun Usono. La gestoj de Ral dum la vizito de Obama
klare indikis tiun intencon. 2
2 Vd. ekzemple jenan bildon: http://www. blick. ch/news/ausland/erstmals-seit-ueber-50-jahrenes-gibt-wieder-einen-linienflug-von-den-usa-nach-kuba-id5440139. html.
3 La anglan tekston vd. sub https://www. whitehouse. gov/the-press-office/2016/03/22/remarkspresident-obama-people-cuba kaj https://www. youtube. com/watch?v=wEw3H0C-Lj8.
4 Vd. http://www. spiegel. de/politik/ausland/barack-obama-ruft-in-historischer-rede-zurversoehnung-mit-kuba-auf-a-1083668. html.
5 Vd. http://www. merkur. de/politik/nach-jahren-erster-flug-zwischen-kuba-fluege-taeglichgeplant-zr-6694378. html, http://www. spiegel. de/reise/aktuell/nach-50-jahren-erster-direktflugzwischen-usa-und-kuba-hebt-ab-a-1110330. html kaj http://www. blick.
ch/news/ausland/erstmals-seit-ueber-50-jahren-es-gibt-wieder-einen-linienflug-von-den-usanach-kuba-id5440139. html.
6 La http://www. nzz. ch/international/amerika/grenzen-der-annaeherung-1. 18716678.
7 La http://www. welt. de/politik/ausland/article153569523/Bei-einer-Frage-kam-Ra-l-Castrorichtig-ins-Schwitzen. html.

8 La https://www. tagesschau. de/ausland/kuba-obama-113. html.

Post 88 jaroj iu usona prezidento do revizitis Kubon. Nature, Obama ne hezitis pledi por pli
multe da politika libereco en tiu socialisma lando. En sia parolado, kiun li prezentis en la Granda
Teatro de Havano la 22an de marto 20163 kaj kiu estis dissendita de la tata televido, 4 li ofertis
al Kubo kaj la kubanoj pacon kaj amikecon, promesis kunlaboron kaj progreson: Usono kredas
je la demokratio kaj je la kuba popolo, kiun li konsideras inovacia, kiel Obama diris en
Havano. La prezidento anka emfazis, ke Usono ne volas normaligi la rilatojn nur kun la kuba
registaro, sed kun la kuba popolo. Obama samopinias kun Castro, se temas pri la estonteco de la
kubanoj, kiu estu decidita de la kubanoj mem. Tamen, la kubanoj havu la rajton kritiki la
kuban registaron, Obama admonis. Sed Usono volas respekti la suverenecon de Kubo. Obama,
kiu celas likvidi la restaojn de la Malvarma Milito en Ameriko. Inter alie, li anoncis pliajn
paojn de la alproksimio, ekzemple ke usonaj aviadiloj balda rekte flugos al Kubo5 por
konformi al la bezonoj de la turismo, kiu devus alporti pli da mono, kiu estas ne malhavebla por
la ekonomio de la insulo. La fortigo de la kunlaboro koncernu anka poton, trafikon kaj
mediprotektadon, sansistemon, agrikulturon kaj la lukton kontra la droga komerco. Sed
ekzemple e la malfermado de la interreto ekzistas diveraj vidpunktoj. Dum Obama deziras, ke
iuj kubanoj havu liberan aliron al i, Castro volas limigi in pro kialoj de naciaj interesoj. Por
vera normaligo de la rilatoj por Castro estas esencaj la nuligo de la ekonomia kaj financa
embargoj, kiuj koncernas krom la komerco kaj kapitalo anka la internaciajn kreditojn por Kubo,
kiu ne estas membro de la Interamerika Evolubanko (IDB), kaj la plena redono de Guantnamo
Bay al Havano. Tiuj estas fortaj kriterioj de Havano, kiujn Usono ne povas ignori. Fakte, tion
Obama promesis fari, sed la usona Kongreso, kiu estas la sola instanco, kiu povas forigi la
sankciojn kontra Kubo, obstine kontrastaras in. Kompreneble, dare ekzistas diversaj opinioj
rilate la politikajn modelojn, demokration, homajn rajtojn, balotojn, socian sekurecon kaj pacon.
Castro ree kritikis Usonon pro ladira politika manipulado kaj ambivalenta sinteno rilate la
homajn rajtojn. 6
Kompreneble, la brila parolado de Barack Obama en Havano metis la kuban tatestron sub forta
premo. Jam en antaa gazetara konferenco, Ral Castro, kiu ne kutimas fari gazetarajn
konferencojn kun tia gasto kaj kun tia publiko, montriis nervoza kaj malcerta. Al demando de
urnalisto pri la aktuala stato de la politikaj malliberuloj en Kubo, da kiuj la diversaj fontoj
ekzistas ankora 50 is 80, Castro reagis kun agreno kaj celis kredigi, ke politikaj prizonuloj ne
plu ekzistas en Kubo. 7 Anstatae, la kuba reimo traktas ilin nun kiel simplajn krimulojn.
Unuafoje en la Palaco de la Revolucio eksonis la usona himno. 8 Obama promenadis en la
malnova urbo de Havano kaj renkontis en la katedralo la efepiskopon. Kaj li dankis pro la
varma akcepto en Kubo. Malgra iuj diferencoj, Obama konkludis, ke tio estas nova tago, ni
movias antaen kaj ne rigardas malantaenen.
Certe, multaj kubanoj sincere admiras Obamon kaj ojis pri lia vizito. Ili estas dankemaj al li, ke
li kazis la historian turnion en la kub-usonaj rilatoj. Sed ili ne havas iluziojn kaj ne kredas, ke
lia vizito tro anos Kubon tuj. La homoj scias, ke ili mem devas ani la landon. Sed tiel longe
ke la Castro-fratoj vivas kaj havas la potencon, oni restas skeptika pri tia ano, kiu povas esti
bremsita kaj 3

blokita de ili. ar la tata televido rare kaj magre raportis pri la vizito de Obama, la kubanoj
devis utiligi alternativajn mediojn kiel la kanalon Tele Sur a, nature, la interreton. Tiu kazo
montras, ke kai gravajn okazaojn anta la kuba popolo, kiel la komunistoj kutimis praktiki kaj
dare praktikas, ne plu eblas. 9
9 La http://www. derbund. ch/ausland/amerika/kuba-signalisiert-klar-die-usa-gehoeren-nichtzu-unseren-freunden/story/28125841
10 La http://www. spiegel. de/politik/ausland/kuba-fidel-castro-kritisiert-obama-besuch-a1084383. html kaj http://www. faz. net/aktuell/gesellschaft/menschen/fidel-castro-spottet-ueberbarack-obamas-rede-auf-kuba-14148277. html. La koncerna artikolo de Fidel Castro en Granma
estas trovebla sub http://www. granma. cu/reflexiones-fidel/2016-03-28/el-hermano-obama-2803-2016-01-03-16.

11 Vd. https://www. tagesschau. de/ausland/papstbesuch-in-kuba-103. html. La tekston de la

alparolado de la papo Francisko vd. sub https://w2. vatican.
va/content/francesco/de/speeches/2015/september/documents/papa-francesco_20150919_cubabenvenuto. html.
Dum la homoj de Kubo do entuziasmis pri la vizito de Obama, kiu aperis kun siaj edzino, du
filinoj kaj bopatrino, Fidel Castro, la olda griza eminentulo, kies spirito dare staras super io
kaj iuj, tute ne ojis pri tiu historia evento, kiu estis aranita de lia frato Ral. En la gazeto
Granma, oficiala organo de la Centra Komitato de la Komunisma Partio de Kubo, Fidel Castro
komentais la havanan paroladon de Obama la sia maniero kaj skribis, ke ni ne bezonas
donacojn de la imperio, ar ni mem kapablas produkti la necesajn nutraojn. Adante la
paroladon de Obama, oni riskas ricevi infarkton, Fidel malice aldonis, kaj rememorigis longan
liston de konfliktoj inter Kubo kaj Usono. La pacigajn, mieldolajn (a mielvoajn, hisp.
almibaradas) vortojn de Obama la maljunega revoluciulo ne povis elteni kaj krude rifuzis kiel
malseriozaon. Obama prefere pripensu siajn proprajn aferojn kaj ne klopodu ellabori teoriojn
pri la kuba politiko, li konsilis. 10 Sendube, la vortoj de la efkomandanto dare havas
enormajn signifon kaj influon por multaj kubanoj, efe maljunaj, kaj pli junaj ne kuraas publike
pridubi ilin, timante reprezaliojn flanke de la atoritatoj. Por Fidel Castro kaj liaj adeptoj Usono
restos la historia efmalamiko, cinika imperio, kiu volas forgesi la pasintecon, la historiajn
krimojn, kiujn i faris al Kubo per sia politiko de embargoj kaj blokadoj. Sed Castro tute ne
intencas perfidi la idealojn de la kuba revolucio. Certe, anka liaj vortoj pri paco kaj frateco,
sonas mieldole. Fidel Castro verajne parolas pri alispecaj paco kaj frateco kaj neniam trovus
interkonsenton pri la usta kompreno, ar iliaj ideologiaj mondkonceptoj ne kongruas, kvankam
amba volas nur bonon. Tamen, ajnas, ke pro lia modesta deveno Castro pretas almena
respekti Obamon, naskitan en 1961, du jarojn post la kuba revolucio, kiel homon, e kiel
fraton (hermano). Certe, Obama signifas ne malgrandan embarason, e defion por Fidel. Oni
ne povas kondamni lin kiel usonan imperiiston a aan kapitaliston. Kiu do estas la vera kredo
de Fidel Castro pri Barack Obama, kiun li menciis kun Mandela en la sama alineo de sia artikolo,
restos enigmo.
Papoj, Venezuelo kaj nordamerikaj turistoj kiel savantoj de Kubo
Kelkfoje do tamen okazas mirakloj. Okaze de la vizito de la romkatolika papo al tiu komunisma
lando en 2015, Francisko renovigis la vortojn de sia antaulo Johano Paulo IIa de januaro 1998:
Malfermiu Kubo al la mondo kaj malfermiu la mondo al Kubo!11 Intertempe tio okazis. La
diplomatiaj rilatoj inter Kubo, kiu malgra io restis katolika lando, kaj Vatikano neniam estis
interrompitaj, e Benedikto XVIa (Jozefo Ratzinger) vizitis la insulon de la ateistoj. Malgra
klazo pri demokratio, Kubo estas plenmembro de la latinamerika tata komunumo CELAC kaj
probable ricevos tiun statuson anka en la Organizao de Amerikaj tatoj (OAS). Krom tio, Kubo
nun havas diplomatiajn rilatojn kun preska iuj tatoj de la mondo, inkluzive Usonon.
Jam la 17an de decembro 2014 la prezidentoj Barack Obama kaj Ral Castro festis la reaktivigon
de la diplomatiaj rilatoj inter Usono kaj Kubo en paralelaj televidaj elsendoj. En la senco de la
bona volo, la akto estis efektivigita senkondie por Kubo. La 29an de majo 2015 Kubo estis
forstrekita de la usona listo de kanajlaj tatoj. Kaj tamen la reimo de Havano ne rezignis pri
daraj malicaj retorikaj atakoj kontra Usono. Por la maljunaj komunistoj en Havano la sincera
kaj iom skandala publika proklamo de Obama, ke la isnuna usona politiko rilate al Kubo finiis

en fiasko, estis misuze festata de tiuj mem fiaskintaj komunismaj politikistoj kiel propra triumfo.
Sed ajnas, ke tiaj fiaj ludoj 4

praktike interesas neniun plu en la mondo. La tataron multe pli scivolemas pri la demand, u kaj
kiel la internacia agnosko de la Kastra reimo influos la reformprocezon en Kubo. Du scenarioj
estas imageblaj: Je la unua flanko, la pli malforta ekstera premo povus doni al la havana reimo
pli da tempo por bremsi kaj prokrasti la politikan malfermion. Aliflanke, pli proksimaj kaj bonaj
rilatoj kun la Okcidento povus akceli la reformprocezon. Dume ekzistas pli da supozo por la
unua scenaro. La ambivalenta politiko de Usono kaj Eropa Unio gvidi dialogon kun la kuba
registaro kaj konservi la sankciojn liverus al i argumenton kontra pli rapida malfermio, do
povus esti avantao por la Kastro-reimo. La politika diskurso pri nacia memstareco, kiun la
reimo nuntempe praktikas, kontrastas kun la ekstera ekonomia dependeco de la lando, kiu
importas 70 procentojn de la nutraoj kaj 52 procentojn de la energio. La ekstera politiko de
Kubo reprezentas la tradiciajn trajtojn kaj principojn kun la celo de la regantaj komunistoj
konservi la povon, eviti politikajn koncedojn (pri demokratio kaj homaj rajtoj) kaj malhelpi
rapidan efektivion de merkatekonomiaj reformoj. Oportunismaj aliancoj kun diversaj
eksterlandoj, kiuj estas regataj de parencaj maldekstraj kaj kontra-usonaj reimoj, ekzemple
Venezuelo, Bolivio a Ekvadoro, helpu plilongigi la vivon de la Kastro-reimo. Plej kurioza
ekzemplo estas la alianco kun la avisma reimo en Karakaso, kun kiu ekzistas ekonomia
interano. De Venezuelo Kubo ricevas malmultekostan nafton, kaj kubanoj irka 40000
laboras en Venezuelo kiel kuracistoj, instruistoj kaj sekurecaj oficistoj por subteni la bolivaran
revolucion, kiu mem estas elerpita. Por tiuj laboristoj kaj fakuloj la kuba tato ricevas multe pli
altajn salajrojn de Venezuelo kompare kun tiuj, kiujn Havano povas pagi, kio ruze kreskigas la
devizajn rezervojn de Kubo. Tiel, preska 40% de la kuba ekstera komerco dependas de
Venezuelo. Sed kiel longe ankora? Rapide malkreskantaj prezoj por nafto kaj la mizera
ekonomia kaj malfacila politika situacio de Venezuelo devigis la kuban registaron ani la
prioritatojn de sia ekstera politiko. ajnas, ke Ral Castro komprenis, ke la plibonigo de la rilatoj
kun Usono estas neevitebla kaj krome povas promesi la ekonomian pluekzistadon de la kuba
reimo. u tiu politiko de la alproksimio estas do pure oportunisma intenco, el kiu profitos efe
la klano de la Castro-j plus kelkaj ruzaj kubaj komercistoj, kiuj eluzas la novajn ekonomiajn
liberecojn? Kaj vidu, la politika alproksimio jam montris la unuajn pozitivajn sekvojn
ekonomiajn. Sole pro kelkaj embargaj nuligoj, kiujn la usona prezidento decidis sen demandi la
Kongreson, la kuba ekonomio kreskis en la unua duonjaro 2015 je 4, 5 procentoj (kompare kun
1, 3% en la antaa jaro). La mildigo de la usona malpermeso vojai al Kubo (jes, anka tio
ekzistis) sekvigis rapidan disvolvion de la turismo: Sole inter januaro kaj majo 2015 preska 52
000 usonanoj vizitis la insulon. Jam en 2014 venis 91000 homoj el Usono, kaj entute 400000
usonanoj de kuba deveno vojais al Kubo por renkontii kun siaj familioj. Sed kompare kun unu
miliono da kanadanoj, kiuj iujare vizitas Kubon, tiuj nombroj estas malgrandaj. En kazo ke la
embargo estos komplete nuligita, oni atendus kelkajn milionojn da usonaj turistoj iujare.
Kion la kubanoj konkrete faris is nun?
La plej grava kaj granda reformpakao, pri kiu la kubaj komunistoj is nun decidis okaze de sia
partia kongreso en aprilo 2011, konsistas el 300 sociaj kaj politikaj rimedoj, kiuj koncernas la
aktualigon de la kuba ekonomia kaj socia modelo", kiel tio oficiale nomias en Havano. En la
praktiko temas pri paraj kaj privatigaj projektoj. En la preamblo de la koncerna dokumento Ral
Castro anstataigis la sloganon de Fidel batalo de la ideoj per batalo ekonomia. Du jarojn
poste sekvis nova leo pri migracio, kiu praktike nuligis la isnunan malpermeson de la
vojaado. Krom tio, akceptiis nova pli liberala leo pri investado, kiu la optimismaj pritaksoj

allogu is 30 procentoj de nova kapitalo al la lando. De tiam la socialisma planekonomio

kunekzistas kun kapitalismaj enklavoj. Sed la reforma pakao de 2011 oficialigis jam delonge
okazintan praktikon, precipe koncerne la kampojn de la turismo, gastronomio kaj agrikulturo, kie
malgrandaj privataj entreprenoj ekzistas jam de kelka tempo. Duonmiliono da kubanoj, kiuj estas
nomataj cuentapropistas, laboras hodia je propra kalkulado. Sed la privata sektoro ampleksas
ne pli ol unu kvarono de la tuta ekonomio de Kubo, kiu en sia esenco restis socialisma tato.
De tiu privata ekonomio la tato profitas de la imposta juro, kiu same estis reformita. Lastatempe
oni permesis al tiuj entreprenistoj anka preni malgrandajn kreditojn de is 400 usonaj dolaroj e
landaj bankoj. Krom tio, la sendependuloj pluinvestas grandparton de la mono, . 1, 8 miliardoj
usonaj dolaroj, kiun familianoj el eksterlando iujare sendas al Kubo. i tiu mono estas
samtempe anka la plej esenca deviza fonto de Kubo. Sed la privata sektoro de Kubo ne
koncernas strategiajn kampojn 5

kaj limias al la sfero de malaltaj salajroj. Pro tio ne eblas malfermi en Kubo ekzemple privatajn
advokatan oficejon, kuracistan praktikejon a konsilistan firmaon. Anka la du monunuoj, la
peso kaj la konvertebla peso CUC, kiuj funkcias sendepende unu de la alia, is nun ne estis
kunigitaj. La registaro hezitas fari tion, ar i timas inflacion kaj aliajn riskojn, inter alie sociajn
maljustecon kaj protestojn. Jam nun ekzistas gajnintoj kaj perdintoj de la aktualigo de la
ekonomia modelo, t. e. de la permeso de la privata sektoro, ar tuj aperas entreprenistoj, kiuj
rapide riias a celas rapide riii. Al la perdintoj apartenas precipe tiuj, kiuj ne havas
parencojn en Usono kaj ne ricevas monon el eksterlando, same pensiuloj, nigruloj (a
malblankuloj) kaj iuspecaj mizeruloj. Kvankam la subvenciita nutrakarto nomata Libreta
dare ekzistas, en tataj vendejoj oni povas praktike nenion aeti.
En 2011 la kuba registaro anka anoncis, ke i intencas maldungi 1, 5 milionojn da laboristoj (.
36%) de la tata sektoro, ar anka la publika sektoro dungas tro da laboristoj, por eviti altigon
de la oficiala senlaboreca kvoto de 3, 8%. Sed en Kubo la reformoj evoluas tre malrapide, kaj,
certe, la reformprocezo de Kubo estas neniel komparebla kun tiu de inio a Vjetnamio.
Kompare kun la vjetnama, la kuba merkato estas okfoje pli malgranda, kaj i anka ne estas
junulara kaj dinamika, sed karakterizita de strukturo de amaso de maljunuloj, kio signifas gravan
ekonomian kaj socian problemon. Kubo anka ne povas profiti de la pozitivaj spertoj de najbaraj
landoj kiel Vjetnamio povis fari tion. Sed malgra ekonomiaj problemoj la kriterio de la t. n.
homa evoluo Kubo okupas pli altan rangon en la statistiko ol ekzemple Kroatio, nome la 44an
rangon en 2014. Kubo dare sendas kuracistojn kaj instruistojn al Afriko kaj Latinameriko. La
Transparency International en Kubo korupto estas malpli granda problemo (rango 63 de 174
tatoj) ol en Brazilo, Meksiko a Venezuelo, kiuj okupas pli altan rangon. Anka la organizado
de la savado okaze de naturkatastrofoj en Kubo estas pli efika ol en la najbaraj landoj de la
regiono.
Malgra iuspecaj malhelpoj, la reformprocezo, kiel i estis komencita sub Ral Castro, ne plu
estas reprenebla, same kiel en Vjetnamio, kiu estas regata de komunistoj. Kaj la akcepteco de la
regado de Ral Castro estas mezurata la efiko kaj rezultoj, ne plu la la ideologia kaj politika
karismo de lia frato Fidel, kiu la 13an de agusto 2016 fariis 90-jara. 12 E la kontra-usonismo
fariis malpopulara en Kubo. Kompare kun Fidel, kies regado estis arbitra kaj neantavidebla,
frato Ral, kiu estas konata pro malvela maniero prezenti la aferojn kaj pragmatisma sinteno,
tenis kion li promesis: a) kontrolitaj reformoj, b) renovigo de la rilatoj kun Usono, c) modernigo
de la politika sistemo. Tio estas multo, pli multo ol atendite.
12 Biografiajn notojn vd. sub http://www. nzz. ch/international/aktuelle-themen/fidel-castrowird-90-kubas-unsterblicher-revolutionsfuehrer-ld. 110599, http://www. spiegel.
de/politik/ausland/fidel-castro-wird-90-noch-immer-der-comandante-a-1107333. html
http://www. welt. de/politik/ausland/article157629811/Wir-werden-unsere-Ideale-nicht-verraten.
html.
13 Vd. https://de. wikipedia. org/wiki/Felipe_Prez_Roque.
14 Vd. https://de. wikipedia. org/wiki/Carlos_Lage_Dvila.
15 Vd. https://en. wikipedia. org/wiki/Miguel_Daz-Canel kaj https://en. wikipedia.
org/wiki/Politics_of_Cuba#Council_of_Ministers
16 Vd. https://en. wikipedia. org/wiki/Marino_Murillo.
Aliflanke, la regado de unusola partio, la elstara rolo de la armeo, la fermita cirklo de politikaj
funkciuloj, la reprezalioj kontra kritikistoj, la cenzurado de la gazetaro kaj la enerala sistema
subpremado de la bazaj liberecoj renkontii kaj libere esprimi opinion dare karakterizas la
atokratecan politikan Kastro-sistemon de Kubo kaj enas la progreson. Malgra tio, ene de la

politika aparato okazas politikaj kaj sociaj anoj. Ekzemple, Ral Castro limigis siajn politikajn
mandatojn al dek jaroj. Post skandaloj li anstataigis diversajn malnovajn fidelistajn oficistojn
kiel la iaman ministron pri eksteraj aferoj, Felipe Prez Roque, 13 a la ministron pri ekonomio,
Carlos Lage Dvila, 14 per ralistoj, kiuj estas esence soldatoj. Kvankam li estas konsiderata
kiel griza teknokrato el la interno de la partia aparato, vicprezidanto Miguel Daz-Canel
Bermdez (56-jara)15 estas unu el la reprezentantoj de la nova generacio, kiu eble farios nova
prezidento de Kubo post la demisio de Ral, kiu eble okazos balda, nome en februaro 2018.
Alia ralisma protagonisto estas Marino Alberto Murillo Jorge (55-jara), 16 elstara
ekonomiisto kaj membro de la politburoo, vicprezidanto de la konsilio de ministroj kaj praktika
efrespondeculo pri la ekonomio kaj ekonomiaj reformoj en Kubo. Krome, en balotoj al la
municipoj povis kandidatii du opoziciuloj. Nun anka pli multaj virinoj estas reprezentataj en la
Nacia Asembleo. 6

La parlamentanoj, kiuj is nun havis praktike neniujn kompetencojn kaj nur dufoje jare kunvenis
por formale akcepti la decidojn de la tata konsilio, komencas emancipii kaj postulas pli da
rajtoj. Reformo estas planata, kiu antavidas redukton de la nombro de parlamentanoj, kiuj
nunteme estas 600, kiu estas multe tro alta por malgranda lando kun 11, 27 milionoj da loantoj
(2013). Kvankam ampleksa reformo de la konstitucio ne trovias sur la politika tagordo, i
almena estas vigle diskutata en kaj ekster Kubo kaj en diversaj blogoj de la interreto, kiu
intertempe estas uzata de 25% de kubanoj. En la interreto okazas anka diversaj civitanaj
debatoj, kiuj malgra tata kontrolado de la medio praktike ne estas malhelpataj de la reimo, tiel
ke la nacia kaj internacia komunikado komencas pli vaste kaj efike fluadi, kaj interretaj kafejoj
estas tolerataj. Anka la opozicio mem ne plu estas sisteme persekutata a pedante ikanata. Pli
ol 200 politikaj malliberuloj estis liberigitaj el la prizonoj, kaj e disidentoj rajtas vojai
eksterlanden kaj reveni al Kubo. Anka la kubanoj en la ekzilo ne plu estas konsiderataj kiel
malamikoj de la revolucio. Gravan rolon en tio ludas la premo flanke de la civilsocio kaj de la
katolika eklezio. La papoj ripete postulis pli da religia libereco por la kubanoj.
Malgra plej diversaj sistemaj obstakloj, en Kubo okazas nova socia printempo. La alproksimio al Usono, la internacia agnosko de Kubo kaj la garantiado de pli da liberaj spacoj por la
privata aktiveco de la civitanoj unuflanke havigis al la kuba reimo pli grandan akcepton, sed
aliflanke eksplodigis en- kaj eksterlande anka diskutojn pri la estonteco de Kubo. u tiuj
diskutoj entenas anka la demandon de la punado de la krimoj, kiujn la komunistoj faris en
Kubo, ne estas konate (al mi). La reveno al malnovaj tempoj ne plu estas imagebla. Kvankam
sub Ral Castro la malfermio okazas malrapide kaj singarde en formo de politiko de malgrandaj
paoj, i neeviteble anis kaj anos la landon konstante kaj kun dara efiko. Kvankam iu
posteulo de Ral, kiu ne plu apartenas al la familio Castro, ne plu posedos la saman karismon,
oni povas imagi, ke post la morto de la Castro-fratoj la kastrismo estos forbalaita en Kubo, ar
i funkcias nur kiel bremso.
Sed anka la ambivalenta politiko de Usono kaj Eropa Unio malakcelas la reformojn en Kubo.
Pli da kunlaboro estus dezirinda kaj necesa por ripeti la sukcesan transformadon de la socio kaj
ekonomio, kiel travivis in la orienteropaj landoj. Certe, venis anka la tempo por nuligi la
embargon kaj la sankciojn kontra Kubo. Tion e Unuiintaj Nacioj postulas jam de jardekoj. La
ideon subtenas 72 % de la usonanoj kaj e 55% de la membroj de la Respublika Partio. La
plimulto de usonanoj kaj kubanoj en la ekzilo kaj la usona komerca lobio do apogas la novan
politikon. Refalo en la Malvarman Militon, kiel iuj usonaj respublikanoj postulas kaj esperas,
estus malpopulara anka en Usono. Sed la kuba registaro havas malgrandan intereson konduki la
intertraktojn kun EU al la fino, ar tio estus ligita kun gravaj kompromisoj rilate la plibonigon de
la situacio de la homaj rajtoj kaj de la demokratio. La kondioj de EU por normalaj rilatoj kun
Kubo dependas de i-rilataj progresoj en Kubo. Tion la Kastro-reimo ege timas kaj intencas
eviti. La registaro en Havano ne povas permesi al si perdi la vizaon, kaj la Eropa Unio ne
pretas fari koncedojn, kiuj subfosas tiujn kondiojn. 17 Embarasa situacio por amba flankoj. En
Kubo la kastrismo probable estus definitive elerpita kaj morta kaj en Eropo la homrajta
politiko diskreditita. Verajne oni devas ankora atendi, is la politikaj premisoj en Kubo
radikale anios kaj la komunistoj estos for.
17 La http://www. swp-berlin. org/de/publikationen/swp-aktuell-de/swp-aktuelldetail/article/zehn_jahre_raulismo_in_kuba. html.
Partia kongreso okazis en aprilo 2016

Dum la kongreso de la Komunisma Partio de Kubo, kiu okazis en aprilo 2016 en Havano, Ral
Castro avertis, ke la reformoj restos limigitaj al la ekonomio kaj konfirmis, ke la socialisma
ekonomia modelo restos konservata. ar pri la maniero de la organizado de la kongreso aperis
kritiko en la partio mem, Castro kondamnis la malnovajn kutimojn kaj la burokratiismon, sed
konkretajn sekvojn el tiu kritiko por plibonigi la aferojn li ne sciigis. Li anoncis modifon de la
konstitucio, kvankam temos nur pri aktualaj adaptoj, ar la monopolo de la socialisma sistemo
kaj de la komunisma partio ne estu tuita. La modifoj eble havos signifon efe por lokaj,
municipaj problemoj. Anka en la ekstera politiko Castro restis rigida kaj obstina: Enmiksion
de ekstere ne estos tolerata, kaj pri la demokratio kaj plureco de la 7

opinioj li seris, ke Kubo ja havas lin kaj lian fraton. Sed neniu plu ridis. Tiu i kongreso, kiu
estas kunvokita nur iujn kelkajn jarojn, verajne estis la plej lasta de la malnova generacio de
kubaj politi-kistoj. La venonta lavica partia kongreso okazos nur en 2021. Do, generacia ano
okazos vole-nevole, devige, atomate kaj nature.
Rolo de la Castro-familio
Kiel dirite, Ral Castro, jam 85-jara, komunikis, ke li demetos siajn tatajn oficojn en (februaro)
2018. La ekstera publiko apena rimarkis, ke Ral intertempe reguligis anka la rilatojn inter la
familianoj, kio influis anka la politikon. Ral fidas nur al siaj infanoj, nepoj kaj malmultaj
proksimuloj en la armeo, kaj li volas eviti, ke ortodoksuloj malfaciligos lian vivon post la
retirio. Ral ne nur faris familian planadon, sed ligis in anka kun grandstila purigo de homoj
en la partio, kiuj ne plais al li, dum liaj fidindaj proksimuloj ricevis pli da povo. Do, la politika
potenco en Kubo antavideble restos en la manoj de la Castro-klano, kiu gvidas Kubon kvaza
kiel familian entreprenon kaj plu kontrolas la armeon. La 51-jara filo de Ral, kolonelo
Alejandro Castro Espn, kiu estas politologo, funkcias kiel kunordiganto de la sekretaj servoj en
la armeo kaj ministerio de la internaj aferoj kaj gvidas la ege efikan sekurecan, subpreman kaj
spionan aparaton, kiujn li kontrolas kune kun la patro. Li respondecas anka pri la batalo kontra
korupto. La bofilo, t. e. eksedzo de la Ral-filino Deborah, Luis Alberto Rodrguez (. 50), kiu
estas brigada generalo kaj efo de la administrado de la entreprenoj de la revolucia armeo
(Gaesa), kontrolas la industrion, turismon kaj pliparton de internaciaj komunaj firmaoj (Joint
Ventures). Li gvidas imperion, kiu administras miliardojn da dolaroj sen devigo prezenti ciferojn,
kalkulojn a bilancojn. ar li neniam elpaas publike, la kubanoj ne vere scias pri kia homo vere
temas. Aleksandron oni vidas pli kaj pli ofte e oficialaj momentoj, kiuj la la protokolo verdire
estas rezervitaj al la vicprezidantoj a ministroj. Tiu homo ludis anka esencan rolon en la
alproksimio kun Usono, kvankam en 2009 li ankora publikigis libron pri Usono, kiun li
karakterizis kiel teror-imperion. Dum sia vizito en Kubo Obama bonvenigis lin kore kiel
malnovan kamaradon a amikon per la vortoj Bone revidi vin. La nomitaj familioj, kiuj
ankora ne havas gravajn partiajn funkciojn, povus esti iusence konkurentoj de vicprezidento
Marino Murillo kaj Miguel Daz-Canel, la dua homo de la KP, kiuj estis menciitaj supre. 18
18 La http://www. nzz. ch/international/amerika/partei-kongress-auf-kuba-raul-castro-erklaertschocktherapie-fuer-ausgeschlossen-ld. 14330.
19 La http://www. derbund. ch/ausland/amerika/kuba-ist-familiensache/story/17672263.
Alia filo de Ral, Antonio (47), estas grava sportfunkciulo, pasia golfludanto kaj fikonata pro
diversaj skandaloj, ar li tute ne atas paparacojn, kiujn li kelkfoje fizike atakis. Kiel iuj Castro-j
anka li uas iujn privilegiojn de la nomenklaturo, sed kiel skandalulo li estas dorno en la
okuloj de la patro. Filino Mariela (53) avancis kiel grava persona konsilistino de la patro. Kiel
profesia psikologino i funkcias kiel efa proparolanto por la aferoj de la samseksemuloj en
Kubo, jam de 25 jaroj, kadre de la Nacia Centro por seksa klerigo. i oficas kiel deputito de la
kuba parlamento kaj atas doni al la internacia gazetaro intervjuojn pri politikaj temoj. La ia
konvinko estas tempo, ke virino fariu prezidento de Kubo, lando de la masklismo. Finfine, nepo
Ral(ito) Rodrguez servas kiel efa gardisto de Ral. Por la kubanoj, kiuj nomas lin la
kankreto, li estas ne pli ol ridinda ercfiguro, ar unue li ofte kondutas mallerte kaj strange kaj
due li havas pro gena difekto ses fingrojn e iu mano.
Do, Kubo videble estas afero de la familio Castro. Nature, Ral iam troviis en la ombro de sia
internacie multe pli fama frato Fidel, la efkomandanto kaj kvaza eterna gvidanto de la kuba

revolucio. Sed Ral estas pli familiema ol Fidel, kiu malrespekte traktis siajn familianojn, al kiuj
li havis malbonajn rilatojn kaj kiujn li klopodis teni for de la politiko. Lia fratino Angela mortis
en 2012 kaj lia frato Ramn forpasis en 2016. Alia vivanta fratino, Agustina, estas 77-jara. La
patro de Fidel havis dek infanojn kun tri virinoj. La filo de Fidel nomias Alex (53) kaj servas
kiel oficiala fotografo de la familio, kiun li nomas dinastio. 19 8

Aliaj malnovaj potenculoj de la kuba reimo estas: Jos Ramn Machado Ventura (85), unu el
kvin vicprezidentoj de la tata Konsilio, kiu sidas en la politburoo de 1975 kaj havas sufie
grandan povon. 20 Alia netuebla gravega partia kaj tata funkciulo dum jardekoj, Ramiro Valds
(83), la plej lasta kun la titolo komandanto de la revolucio, aktuale kontrolas la ministeriojn de
la konstruado, industrio kaj komunikado. 21 Kaj Leopoldo Cintra Fras (74), kiu aliis al la
ribeluloj kontra Batista, kiam li estis 12-jaraa kaj batalis en diversaj militoj en Afriko, estas
ministro pri defendo, membro de la politburoo kaj portas la titolon heroo de la Kuba
Respubliko. 22
20 Vd. https://de. wikipedia. org/wiki/Jos_Ramn_Machado_Ventura.
21 Vd. https://de. wikipedia. org/wiki/Ramiro_Valds.

22 Vd. https://es. wikipedia. org/wiki/Leopoldo_Cintra_Fras.

Do, neniu scias, kio okazos en 2018, kiam Ral demetos siajn funkciojn, ar li fere silentas.
Estas klare, ke tiu dinastio, kiu estas komparebla kun tiu de Ghaddafi, Saddam Hussein,
Mubarak kaj Assad, devos komplete malaperi por liberigi la vojon al alia reimo en Kubo. La
komunisma reimo, kiu dum sesdek jaroj grandskale subpremadis sian popolon, lezis, vundis,
malliberigis kaj mortigis sennombrajn homojn, perdis ian moralan legitimecon kaj ne povas
servi kiel idealo por la estonteco de mizera, bankrota tato, kiu plene dependas de eksterlanda
mono kaj unue devas levii el la cindro kaj ruinoj. Iam Kubo devos lerni vivi sen la Castro-j kaj
sen socialismo. Se aperos kompetenta registaro, tio verajne eblos, sed se aperos novaj fuuloj
kaj banditoj, Kubo estos perdita por iam. Certe, Kubo estas tragika kazo en la monda historio,
sed parte la kubanoj kulpas mem pro la mizero, ar post 1989 ili havintus la okazon forbalai la
kastrisman sistemon, kion ili ial ne faris. Multaj homoj en la mondo ne komprenas tion. Oni
devas timi, ke la kubanoj maltrafos anka la duan okazon, kiu alvenis post la vizito de Obama en
Kubo en 2016. Do, kazon por plendi kaj kulpigi eksterlandon, kiu volis helpi al Kubo, ili ne
havos.
Radikala kritiko de kuba disidento: La Castro-j kastris la propran popolon
Multe pli skeptike kaj pesimisme ol oficialaj politikistoj kaj politologoj en Okcidento la situacion
en Kubo vidas kritikema kubano mem. En intervjuo kun la svisa gazeto Der Bund, la kuba
disidenta politologo Dimas Castellanos (71) atentigis, ke la situacio de la kuba ekonomio estas
tikla: i estas posedata de la kuba tato je 70 procentoj, dare rumpas kaj suferas pro la krizo en
Venezuelo, kiu liveras malpli da energio al Kubo ol antae, pro kio atoj, kamionoj kaj busoj ne
povas veturi, laboro ne povas esti plenumita kaj elektra kurento estas interrompata. Malgra tio,
Castellanos konfirmas, ke Kubo ja movias. La li, sub Ral Castro okazis du ege signifaj
eventoj por Kubo: sub tiu tatestro multaj aferoj estis anitaj, kiuj sub Fidel stagnis, kaj la
interpacio kun Usono. Tiuj du okazaoj fakte ege skuis Kubon, kvankam ekstere tio ankora ne
estas tre rimarkebla. La Castellanos, Ral konsentis pri tiu alproksimio al Usono efe pro tio,
ar la troa dependeco de Venezuelo ne plais al li. Sed tiu alproksimio eblis nur post la morto de
Hugo Chvez (2013) kaj kun Obama persone. Dum kelkaj aferoj do pliboniis, aliaj tamen
malboniis. La bilanco de dek jaroj da ralisma regado estas sume negativa, precipe por la
plimulto de simplaj kubanoj, por kiuj la vivkondioj restis samaj a e malboniis, dum por
eksterlandaj turistoj kaj kubanoj kun mono Kubo fariis pli bona kompare kun anta dek jaroj.
La tato reduktis la monon kaj forstrekis subvenciojn kaj la vivo fariis pli kosta. Se oni vojaas
tra Kubo, oni vidas samtempe pli da bonfarto kaj pli da malrieco ol antae. Por la kubanoj tiu
situacio estas nova. Preska io, kio estas nova kaj aspektas bone, estis financita per eksterlanda
mono, anta io de familianoj en la miamia ekzilo. Anka filoj, nepoj, nevoj kaj aliaj parencoj de
la kuba potencula elito partoprenas kaj profitas. La homoj scias, ke sen fremda mono kaj bonaj
rilatoj la nova komerco ne eblas. Tiu sento estas veneno por la socio. La plimulto de tiuj
komercistoj estas blankuloj. Malgra ia revolucia propagando la problemo de la abismo inter
blankuloj kaj nigruloj neniam estis solvita, anka en Kubo. Post 1959 multaj blankuloj forlasis
Kubon, kiuj konsistigas la plimulton de la ekzilkubanoj. La miliardoj, kiuj nun refluas al Kubo,
estas la mono de blankuloj por blankuloj. Sur la insulo restis efe nigruloj, konsistantaj plimulte
el malriuloj kaj maljunuloj. 9

Ke Fidel ankora vivas, estas granda problemo por Ral, kiel Castellanos kredas. La pasintaj dek
jaroj montris, ke Ral ne povas tute libere agi tiel longe ke Fidel restas viva, kaj ke neniu scias,
kiu kaj kia homo Ral vere estas. En Kubo ekzistas speco de duobla potenco: la reala potenco de
Ral kaj de liaj lojaluloj kaj la simbola potenco de Fidel, kiu ne devas esti subtaksata. iam kiam
Ral volas fari novan, pli grandan paon, Fidel aperas kiel la sankta spirito, kvankam li nur
malofte prezentas sin al la publiko, kaj levas sian timatan fingron por admoni la kubanojn, ke ili
ne iru eraran vojon. Castellanos estas konvinkita, ke sen Fidel Ral estus aninta la landon pli
rapide. Sed tro drastan anon Kubo ne digestus. La kubanoj, kiuj dum sesdek jaroj estis sen
libereco, ne eltenus tian anon. Aperus anarkio, relative malmultaj homoj venkus kaj la granda
amaso perdus. Castellanos timas, ke Kubo riskas perdi la kontrolon pri si mem. Ral vekas
novajn esperojn, kiuj pli malpli frue seniluziigos la homojn. Sed la maljunuloj de la reimo ne
volas cedi sian povon kaj estas ideologie malkapablaj fari novan komencon. Tio daras jam de
dek jaroj kaj estas laciga. Multaj homoj perdis la paciencon kaj decidis forlasi la landon, precipe
junuloj. iumonate kelkmil kubanoj forlasas la insulon, ar en Kubo ili vidas nenian
perspektivon. Naskias iam malpli da infanoj, dum Kubo farias hejmo por maljunuloj.
Al la demando de la svisa urnalisto, kiel Castellanos rerigardas al la erao de Fidel Castro, la
politologo respondis: La plej malbona afero, kion la Castro-j faris al la kubanoj estis, ke ili
kastris ekonomie kaj politike la propran popolon. Politike, la kubanoj havas nenion por diri kaj
ekonomie e ne povas zorgi por si mem. La socialisma Kubo dependas de fremda mono el la
kapitalisma mondo, de la turismo, de moniroj de familianoj vivantaj en la ekzilo. ar la
registaro ne permesas al la propra popolo mastrumi sin mem, i faris el la kubanoj monpetantojn,
almozpetulojn kaj trompantojn. Multaj kubanoj pensas iutage nur: kiel mi povas ricevi monon
de iu turisto a akiri kelkajn dolarojn per iu rapida komercao, kiam alvenos la venonta iro el
Miamio, ktp. La kubanoj pritelas kaj trompas la taton, ar ili sentas sin trompataj kaj pritelataj
de i. Tio estas la plej granda damao, kiun la Castro-j kazis. Ili kreis tiel multajn mankojn kaj
bezonojn, ke hodia ni pretas fari ion por akiri kelkajn dolarojn. Tio ne okazus al suverena kaj
memfiera nacio. Krom tio, la reimo dare reagas perforte kontra opoziciaj aktivecoj. La homoj
pli timas tiun perforton ol la danera fuveturo trans la maro. Ekzistas pli kaj pli da kuraaj
homoj, kiuj ne plu toleras la perforton de la kuba polico kaj kiuj volas partopreni kaj kundecidi.
Multaj komprenis, ke la estonteco dependos de ili mem. Tio estas simptomo de espero.
(Dimas Castellanos estas krom politologo anka teologo. Kiel filo de tabaklaboristo li iam estis
konvinkita revoluciulo kaj gvidanto e la junaj komunistoj. En la universitato de Havano li
laboris kiel profesoro por marksisma-leninisma filozofio. En 1992 li estis maldungita pro
ideologiaj diferencoj. 15 jaroj li aktivis en la disidenta movado, sed de dek jaroj li ne plu
apartenas al i kaj estas atoro. Vivante en Havano, siajn artikolojn li povas publikigi nur en
eksterlando. 23)
23 La http://www. derbund. ch/ausland/standard/die-castros-haben-ihr-eigenes-volkkastriert/story/29822767
Fine kelkaj interesaj statistikaj ciferoj:
La la Indekso pri demokratio de la gazeto The Economist Kubo situis en 2014 sur la ege
malbona 127a de 167 rangoj. La la Indekso pri libereco de la gazetaro de Freedom House Kubo
okupas la tre malbonan 177an rangon kune kun Norda Koreio, kiu trovias e la fino, kaj la la
listo de Reporteroj sen limoj i okupas la tre malbonan 171an de 187 rangoj, do la situacio de la
gazetara mallibereco estas taksata kiel tre serioza. La la Indekso pri percepto de korupto de
Transparency International Kubo tamen okupis en 2015 la relative bonan 56an de entute 168
rangoj, anta Grekio, Rumanio kaj Italio. Fine, la la Monda Evolua Indekso (Human

Development Index) Kubo situas sur la sufie bona 44a rango (de 175), anta Kroatio, Latvio kaj
Argentino.
*****
Teksto originale prilaborita en Esperanto de Andreas Knzli, lic. phil. , Berno (Svislando) kaj
publikigta sur www. planlingvoj. ch en septembro 2016. La verkinto vizitis Kubon en la jaro
1990.

Skizofrenio: Esploristo rakontas kiel li vivas kun tiu malsano

Por la skizofreniuloj, gravas ne rezigni kaj ne senkuraii
Karine Salles

Julo | 25, 2016 | Lunde | 16h54m | isdatigita la 22-an de Septembro, je 16h07m

Skizofrenio estas grava mensa malsano, kiu difektas la percepto-procezon kaj la sensan sistemon de
la individuo. Multfoje i inkluzivas psikozajn spertojn, kiel halucinoj a deliroj. Taksado de Monda
Organizo pri Sano (MOS) indikas ke irka 21 milionoj da homoj vivas kun tiu malsano kaj kun la
stigmato kiun i kazas.
Kutime la malsano komencias fine de adoleskanteco, tuj e la komenco de plenaeco. La MOS, per
konvena zorgado kaj apogo de la familianoj eblas ke la homoj diagnozitaj je tiu mensa perturbo uos
normalan vivon. Unu tia ekzemplo koncernas la brazilan filozofon kaj esploriston Jorge Cndido de
Assis, diagnozitan anta 30 jaroj.
Li rakontas ke li lernis kunvivi kun skizofrenio kaj kompreni la gravecon pri uzado de kuraciloj. La
li, pasis 18 jaroj, is li akceptis la fakton, ke li havas malsanon bezonantan daran kuracadon; tiam, li
sukcesis konstrui fidelajn ligilojn kun la sanlaboristoj. Jorge povus rezigni vivi, sed li decidis
antaeniri kaj superi la sanstigmaton.

Grandaj albanaj eksodoj

Se ni konsideras la eksodojn nur dum la lastaj 200 jaroj, certe menciindaj estas la jenaj:
1. Eksodo de albanoj post la rusa-turka milito 1877-1878

Post la malvenko de la osmanaj armeoj kontra rusan armeon, la grandpotencoj decidis, en la

Kongreso de Berlino, ke certaj ormanaj teritorioj, loataj kompakte de la albanaj etnuloj, transiru
al Serbio kaj Montenegro. Tiel irka tricent vilaoj en la regiono de Ni, Leskovc, Kurshumli,
Preeve, Medve, Prokuple ka, okupiis de la tiama eta serba tato. La serba armeo dezertigis la
albanajn vilaojn, murdante, forpelante la ties loantaron. Oni estimas ke irka 400- 600 mil
homoj estis forpelitaj. La severa vintro tiuregione ege malfaciligis la movion de tutaj familioj je
direkto de Kosovo kaj Anatolio. Centoj da homoj, aparte maljunuloj kaj beboj mortis.

Abdurrahim Buza: La rifuintoj

Ekde tiam, tiu albana loantaro perdis, poriam, sian teron, ampleksinta irka 10 mil kvadrataj
kilometrojn.
2. Eksodo de la jaro 1913
Atune 1912 okazis du Balkanaj Militoj, la unua kontra Otomanan Imperion kaj la Dua inter
mem la balkanaj tatoj (Serbio, Montenegro, Bulgario kaj Grekio) por okupi pli da teritorioj
albanaj, disde Otomana tato, jam venkita.
Serbio invadis tutan Kosovon kaj Makedonion, dum Montenegro nordokcidentan Albanion,
amba amplesantaj irka 45 mil kvadratajn kilometrojn. Grekio siaflanke okupis sudan
Albanion, de la Golfo de Ambrakio is la nuna landlimo suda de Albanio, amplesanta teritorion
irka 11 mil kvadratajn kilometrojn. Restis nur nova tato Albanio, proklaminta sendependecon,
finnovembre 1912, agnoskitan de Grandpotencoj somere 1913, kun irka 1/3 de la tuta albana
loantaro en la iama Balkanio. Estis kelkdekoj da miloj la homoj masakritaj, kaj pli da ili
forpelitaj al Albanio kaj Anatolio.
3. Eksodo de albanoj disde eksaj albanaj teroj en norda Grekio (inkluzive la regionon de
amerio) dum junio 1944. Je preteksto ke albanoj kunlaboris kun nazioj (kio estas tute malvera)
la greka rea armeo masakris kaj forpelis kelkmilojn da albanoj islamreligiajn disde siaj teroj je

direkto al Albanio. Ekde tiam, neniu albano rajtis reveni kaj repreni sian domon kaj riaon en la
nuna Grekio.
4. Eksodo biblia, pro ekonomiaj kialoj, de albanoj al Italio kaj Grekio en la jaroj 1990-1997, post
la falo de komunismo. La mondo estas jam konata per filmoj pri tiu amasa elmigrio enpaca de
albanoj, konsistantaj irka 1/3 de la tuta loantaro. Simila eksodo okazis en Italio en la jaro
1945 sed, nur 9 %. Aktuale en Italio, la oficialaj datumoj, loas irka 700 mil albanoj, kaj
samnombre en Grekio. Plurmiloj da albanoj elmigris en la ceterajn landojn de Okcidenta Eropo
(Germanio, Svisio, Francio, Belgio, Britio, Skandinavio, Usono).
5. Eksodo biblia de albanoj de Kosovo dum la jaroj 1998-1999 je direkto efe de Albanio kaj
Makedonio, irka unu miliono, pro la serba tata terorismo kaj genocido. Felie, la internacia
komunumo intervenis energie per bombadoj kontra Serbion, kio devigis Miloevion ordoni la
retirion de la tuta serba armeo kaj polico el Kosovo, poriame. Post tio, preska iuj albanoj,
forpelitaj, revenis siajn hejmojn, e tiuj 4 mil rifuintaj en Astralio!
Se oni konsideras eksodojn pli fruajn, menciinda estis tiu, fine de XV jc, post la invado de
Albanio far de osmana armeo, je direkto de Suda Italio. Ankora tie (Kalabrio, Sicelio) ekzistas
sufie granda albana komunumo (irka 200 mil), nomata arbrea, kiu konservis la lingvon, la
morojn, kulturon.
Tiujn eksodojn spegulas anka nia beletro. Aldone estas:
Bardhyl Selimi

K. Kontribuaoj el Brazilo

Kontribuaoj sendita de Brazilo, Josenilton kaj

Madragoa

Artefarita intelekto, pliigita realeco kaj bitmonkontolibroj estas kelkaj el la teknikaoj, kiuj forte anigos
la negocojn is post 2020, la la studo Tech Breakthroughts
Megatrends, de PwC (siglo dePricewaterhouseCoopers,
unu el la plej grandaj entreprenoj de profesiaj laborprovizoj
en la mondo, en la terenoj de aditorado, konsultado kaj
akcesoraj servoj al iaj entreprenoj en la tuta mondo),
publikigita en la lasta merkredo (la 5-a).
La la direktoro de PwC Brazilo kaj kiu estas fakulo pri
cifereca teknologio, Norberto Tomasini, tiaj teknikaoj

povas anegi, pozitive a negative, la entreprenojn, sed

fakte ili faros anojn en iuj aspektoj de la modeloj de
entreprenaj negocoj.
Krom la negocoj, la teknikaoj devos modifi anka la
labormerkaton, per la kreado de novaj profesiaj kategorioj.
Tio afekcios la komercan interrilaton kun klientoj, la
difinaron de negocaj strategioj, la administradon de la
entreprenoj kaj e la produktajn sektorojn, kiuj povos havi
pli grandan konkurencan avantaon per la uzado de tiaj
teknikaoj.
Kvankam ili povas kazi pozitivajn frapanojn, la
entreprenestroj zorgumadas pri la teknologia progreso.
Cetere, la la studo, anka la anioj en la demografio kaj
en la ekonomia povo, krom la klimataj anioj kaj la
urbanizado estas kazoj de maltrankvileco, pro la
malhelpoj, kiujn ili povos donadi.
Vidu malsupre, kiuj estas la ok teknikaoj, kiuj plej multe
influos entreprenojn, la la studo:

1. ARTEFARITA INTELEKTO (AI).

i konsistas el diversaj algoritmoj de
programoj, kiuj kreas adidaktikajn
programojn, ebligante, ke ili faru aktivaojn,

kiuj is nun estis fareblaj nur per la homa

agado. Tiu teknikao estas utiligata por la
tradukado de lingvoj, rekonado de vooj kaj
vizaoj, prenado de decidoj, inter aliaj celoj.

2. PLIIGITA REALECO (PR).

Tiu i teknikao utiligas vidajn kaj advidajn
rimedojn, por reprezenti la fizikan mondon, jen
per grafikaj bildoj, jen per anstataigo de
sonoj.

3. BITMON-KONTOLIBRO.

Bitmon-kontolibro estas kvitancilo de la

transakcioj interkonsentitaj per la cifereca
mono bitmono. i utiligas algoritmojn, kiuj
registras kaj konfirmas anonime tiajn
transakciojn, kiuj estas nemodifeblaj.

4. FLUG-ROBOTOJ.
Flug-robotoj (a populare virabeloj) estas
senpilotaj flugveturiletoj, kiuj estas regataj a
per internaj komputiloj a demalproksime, per
pilotoj. Ili povas portadi kameraojn a multajn
aliajn objektojn.

5. INTEROBJEKTO (A INTERRETO DE
LA OBJEKTOJ).
i kapablos konekti iujn objektojn, aparatojn,
intelifonojn kaj e la lodomon mem, ebligante
la interanon de informoj per la Interreto. i
ebligas, ekzemple, ke la media temperaturo de
la domo estu realustigita per la intelifono.

6. ROBOTOJ.
Ili estas mainoj a virtualaj agantoj
programitaj por plenumi kelkajn taskojn. Krom
jam kapabli realigi kelkajn homajn aferojn, ili

estas uzataj efe por helpi la homajn estulojn,

kun antadifinitaj instrukcioj a anka per
atonomaj procedoj.

7. VIRTUALA REALECO (VR).

Malsame ol la pliigita realeco, la VR konsistas
en la transdono de informoj a vidaj efektaoj
al fizikaj medioj, kiel okazas e Pokemongoo,
kiu, per bildoj kaj grafikaoj, enigas
pokemonojn en la realan mondon. i ne
rekonstruas realaojn, sed modifas ilin.

8. PRESADO 3D.

i estas tekniko de elfarado utiligata por krei

tridimensiajn objektojn bazitajn sur ciferecaj
modeloj. i nomias presado, pro la tavoloj
de materialoj uzataj en la modlado de la
elfaraoj, kiel vitro, ligno, plasto, inter aliaj.

07-10-2016

La brazilaj trupoj en Haitio laboras en la

sendado de manaoj kaj medikamentoj
al la popoloj plej forte atingitaj de la
uragano Matthew en tiu antila lando, kie,
ekde la lasta 4-a tago, dato de la ventego,
jam mortis irka 900 homoj.
La la oficiro pri komunikado de
Minustah la misio pri paco de UN en
Haitio kolonelo Alexandre Lima, la
militistoj agadas jen per la arado de
ipoj, kiuj denavigas de la haitia efurbo
Portoprinco kun disdonotaoj celantaj la
okcidentan regionon de la lando plej
draste atingita de la tormo, jen
rekonstruante atovojojn kaj jen
organizante la distribuadon de vivtenaoj.
La efa prioritato estis tio, malfermi
oseojn. Hiera la inenierio de UN, kun

la helpo de la brazilaj trupoj, faris la

malblokadon de la vojo inter la urboj
Okajo kaj eremio. Ili estas du
departementaj efurboj, kaj estis grave
rekonstrui pasejojn por la kamionoj. Post
tio, do, la prioritato estas porti manaojn
kaj kuracilojn, li klarigis al Agentejo
Brazilo.
FONTO:
http://agenciabrasil. ebc. com. br/internacional/noticia/2016-10/tropas-brasileiras-no-haiti-sedeslocam-para-regiao-atingida-por

Les Misrables hiera kaj hodia

Pensoj de Bona Volo, prenitaj el la revuo JESUO ALVENAS!, eldono 125, de junio 2016.
Kiom da aferoj ni bezonas ankora lerni en i tiu mondo! Se ne paroli pri tio, kion ni bezonas
lerni pri la Alia, la Nevidebla.

Victor Hugo

Kiam Jesuo diris: Al iu homo la liaj agoj Li ne determinis senkriterian punon al iu ajn,
nur pro tio, ke Li decidis tiel. . . Tion kazis la fakto, ke se ne evidentius tiu koncepto de la
Majstro, io multe kreskus: senpuneco, kun iuj siaj korolarioj. iaj ofte tragikaj rezultoj
reprezentas regadon de senhonteco, en tio, ke oni arestas homojn, kiuj telis panon, kiel en Les
Misrables, de Victor Hugo (1802-1885), kaj oni cinike lasas libera tiun, kiu prirabas la
patrujon. i tiuj kondukas homamasojn al mizero kaj al senespero. Pro tio, ke oni tenadas ilin
malkleraj kaj seninformaj, ili bezonas longan tempon por kompreni la damaon al ili kazatan de

tiuj, kiuj devus ilin favori. Pro tio, ne sufias instrui, uras spiritualigi. Kiu efektive altigas la
Spiriton, tiu evitas uzi sian konon kvaza survoja rabisto.

Konfuceo

La Evangelio de Jesuo postvivas, ar i dissendas fortan mesaon spiritan, moralan (mi ne diris
moralisman), etikan, homecan, socian. Kiam ni in studas, la Spirito kaj Vero, sub la lumo de la
Nova Ordono de la Ekumena Kristo, la Dia tatestro, do la Tutmonda, tiam ni komencas ensorbi
la la fluado de la tempo, kiu estas la granda Ministro de Dio*1 la koncepton pri
Justeco ligita al Bonkoreco, neniam kun la tolerado pri malbono. La solvenda problemo estas, ke
ni ne fariu kunagantoj en misfaroj, sed ke ni enmetu en la Animon tiun altan ligon kun la sento
de bonvolemo, kiu naskias el la homa koro, kreita de ia Dio, kiu, la la difino de Jesuo, la
Johano Evangeliisto, estas Amo. Dezirante fari mian penson pli klara, mi diras al vi, ke mi iam
staras flanke de Konfuceo (551-479 a. K. ), kiu asertis, el la alta pozicio de sia jarmila saeco,
ke oni pagu Bonkorecon per Bonkoreco, sed malbonon per Justeco. Por iom darigi i tiun
plej gravan temon, mi diru, ke anta multaj jaroj, okaze de improviza prediko, kiun mi faris en
Rio-de-anejro/RJ, en Brazilo, mi asertis, ke la Justeco de Dio estas la vera esprimo de Amo.
Atentu, ke mi diris de Dio, ne de iu ajn kreito, kiu arogas al si tiun econ, kaj adacas sidi sur Lia
Trono kaj decidi pri la homa vivo, kiel se tiu estus Li mem. Klara estas la admono de Jesuo, la
Dia Profeto, en Sia Evangelio, la Marko, 13:21 is 23, en la apitro, per kiu Li anoncas
Grandan Afliktadon, pri kio ni ofte parolas en i tiu publikao:
21 Kaj tiam se iu diros al vi: Jen i tie la Kristo, a, Jen tie; Ne kredu;
22 ar levios falsaj kristoj kaj falsaj profetoj, kaj faros signojn kaj miraklojn, por erarigi, se
eble, la elektitojn.
23 Sed gardu vin; jen Mi ion antadiris al vi.

Auta de Souza

(. . . ) Maturiado montros al ni, iom post iom, i tiun Sanktan Aspekton de la iela Patro,
nome la pedagogian kvaliton de Lia Amo kaj de Lia Justeco. La SpiritoAuta de Souza (18761901) montras al ni vojon por deifri tiun universalan meanismon, per kiu Dio transformas
uldantojn, la Lia Leo, en admirindajn agantojn por i:
Kontrastoj
Auta de Souza (Spirito), mediume skribita de Chico Xavier
Ekzistas la doloro nekonata,
Vundanta tra la mondo la animojn,
Kaj la amara ploro de Spirito,
Kiu en vivbatalo estas laca;
Kaj estas anka la aror felia,
Kiu per floroj faras vivon paca,
La ojo heloplena, senkompara,
En lumo konsoldona envolvita.
Da doloro trovias tamen tro,
Kaj i superas la feliajn horojn.
Kaj estas tiom multe da doloro,
Ke ripozanta koro, kiu uas,
De tia ripozad devas forkuri,
Por mildigi suferojn de kunhomo.
(La substreko estas nia. )

u vi bone rimarkis? Jen estas la vojo de la Politiko de Dio: la homo komprenu la

Meanismon de Savo de Lia Kreinto, kiu alvokas:
Ke ripozanta koro, kiu uas
De tia ripozad devas forkuri,
Por mildigi suferojn de kunhomo.

Alziro Zarur

Kaj se ni parolas pri tia sublima sentado kaj agado, ni konstante memoru la Novan Ordonon de
la Dia Estro, kiu estas parto de Lia Evangelio la Johano, 13:34 kaj 35; 15:13 kaj 9: Novan
Ordonon Mi donas al vi: Vi amu unu alian, kiel Mi vin amis. Nur per tio iuj homoj scios, ke vi
estas miaj disiploj, se vi havos Amon unu al alia. (. . . ) Neniu havas Amon pli grandan ol tio, ke
iu demetus sian Vivon por siaj amikoj. (. . . ) Kiel la Patro min amas, tiel Mi anka vin amas.
Restadu en mia Amo.
Alziro Zarur (1914-1979), karmemora fondinto de Legio de Bona Volo kiu difinis tiun
rimarkindan Leon de la Kristo kiel la Esencon de Dio tre uste kompletigis: Kaj Jesuo
fordonis Sian vivon e por tiuj, kiuj sin konsideris Liaj kontrauloj.
Neniu estas eterne kondamnita
Bonega estas la konkludo de tiu iam rememorata verkisto de Poemoj de Atoma Erao. (. . . )
Lagrade kiel la tempo pasadas, pere de sinsekvaj vivoj, iuj iom post iom komprenas kaj
travivas, kun Doloro a kun Amo, la liberigajn instruojn de la iela Pedagogiisto, pro Liaj vortoj
kaj pro Liaj ekzemplodonoj.

Andreo Ludoviko

Oportuna estas la klarigo de Frato Clarncio, dum klarmensa dialogo kun Hilrio, en la
verko Inter la Tero kaj la ielo, la Spirito Andreo Ludoviko*2: Ni iuj trovias en granda
marado de kresko al la senmorteco. En la senfinaj vojoj de instinkto, de inteligenteco, de racio
kaj de sublimado, ni iuj konservias ligitaj al la leo de renaskio, la neevitebla kondio por
progreso. Ni entreprenas multoblajn spertojn, kaj ni ilin ripetas, tiomfoje kiom estas necese, dum
la granda irado al Dio.

Dante Alighieri

Neniu estas kondamnita al eterna damnio, se ne estus tiel la demono estus multe pli potenca ol
Dio, kaj la Dia Kreao estus ia sataneca komedio, se tion permesas al niAlighieri (1265-1321) (. .
. ).
Notoj de la atoro
*1 La Tempo estas la granda Ministro de Dio, estas penso ofte citita de Alziro Zarur.
*2 Mediume skribita de Chico Xavier.


USONA SCIENCISTO STUDIS 40 MIL KAZOJN: LA PREADO KAJ LA
MEDITADO HAVAS LA POVON KURACI MALSANOJN
03-11-2016

D-ro Andrew Newberg, el la

Nordamerika Universitato Thomas
Jefferson, estas unu el la multaj
esploristoj, kiuj asertadas la povan efikon
de la preo kaj de la meditado en la
kuraco de malsanoj. Li faris studojn e
40. 000 pacientoj, bazitajn sur la magneta
resonanco, kaj prezentis siajn priajn
konsiderojn en la libro How God
Changes the Brain (Kiel Dio anas la
Cerbon), lanita en 2009. De tiam pluraj
aliaj esploroj plifortigis tiun konkludon.
En siaj eksperimentoj D-ro Andrew
selektis maljunajn homojn havantajn
problemojn pri memoro, por observi ilin
anta, dum kaj post ilia falo en meditojn
kaj faro de preoj. La studoj estis farataj
po 12 minutoj tage, dum 8 semajnoj, kaj
montris, ke la preado kaj la meditado
povas doni rezultatojn tre favorajn al nia

sano.
Kiam ili estas regule farataj, la preoj kaj
la meditado pligrandigas la aktivadon de
la cerbo, per maniero simila al tio, kio
okazas pri la komunikado, funkciante kiel
ia fizika ekzerco por la menso kaj
rezultigante cerban elvolvion kaj e la
kuracon de diversaj malsanoj.
Aliaj studoj, antaaj kaj postaj al tiu de
D-ro Andrew Newberg, alvenis al la sama
konkludo. Unu eksperimento publikigita
en la revuo Kancero, el la Usona Societo
pri Kancero, por ekzemplo, atestas, ke la
pacientoj kun solidaj spiritaj kredoj
reagas pli efike al la traktado. La
esploristoj de la Moffitt Cancer Center,
en la usona tato Florido, observis, ke la
homoj, kiuj kredas je iu supera povo,
havas pli bonan socian kunvivadon kaj
pli da fizika kaj mensa sanoj, ol tiuj, kiuj
asertas ne kredi prie.
Kompreneble, la preado kaj la meditado
ne nepre devas obei ritojn aformojn
religiajn. Ili povas esti praktikataj de iaj
ajn personoj, inkluzive de nereligiuloj.
Sufias nur, ke oni komunikiu kun la
Alto a kun la Alto kiu estas en si mem,
per la menso kaj per la koro.

FONTO:
http://pt. aleteia. org/2016/10/31/cientista-americano-estudou-40-mil-casos-a-oracao-tem-opoder-de-curar-doencas/

LA HISTORIO DE LA TAGO DE LA MORTINTOJ

02-11-2016

En iu kulturo a civilizacio estis

speciala atento direktata al la forpasintoj,
jen tia atento motiviis de religio, jen ne.
Rimarkeblas, lalonge de la Historio,
diversaj ritoj pri sepulto, kiel la kremacio,
la mumiigo, la enterigo en tombojn kaj en
urnojn el ceramiko a tono, same kiel la
depono de la korpoj de la forpasintoj en
mazoleojn. Grandaj monumentoj, kiel la
piramidoj de Gizo kaj la Ta-Mahalo,
estis konstruitaj por enlokigi la
mortrestaojn de gravegaj personoj.
En la okcidenta mondo la 2-a de
novembro estas dediata al la rememoro
al la forpasintoj. La celebro de tia tago,

popularigita de la katolika tradicio, estis

komencigita en la periodo de la Malalta
Mezepoko.
La Tago de la Mortintoj, kiel i estas
konata, estis starigita komence de la 10-a
jarcento, en la benedikta abatejo de
Kluno, en Francio, fare de la abato Odilo
(a, kiel kultata de la katolikoj, Sankta
Odilono [962-1049]). Odilo de Kluno
proponis, en la 2-a de novembro 998, al
la membroj de sia abatejo, ke, iujare, en
tiu tago, ili dediu siajn preojn al la
animoj de tiuj, kiuj jam forpasis. Tiu
iniciativo de Odilo renovigis unu el la
efaj elementoj de la katolika
mondkoncepto, nome, la perspektivon, ke
granda parto de la animoj de la
"mortintoj" estas en la tiel nomata
"Purgatorio", travivanta procedon de
purio, por povi ascendi al la tiel nomata
"Paradizo".
En la puriado, la animoj bezonas, la la
katolika doktrino, preojn de la vivantoj,
kiuj povas peti por ili la dian
mizerikordon kaj la propeton de la
sanktuloj, de la Virgulino Maria kaj de la
efa peranto Jesuo Kristo.
Dum la jarcentoj de la Malalta Mezepoko
(de la X-a is la XV-a), la uzado de la
preoj por la animoj de la forpasintoj en
tiu specifa dato fariis tre populara en
Eropo, kie i iis konata sub la alnomo
Tago de iuj Animoj.
Tiu kutimo havas sian originon en la

periodo de la primitiva Kristanismo, dum

la jarcentoj 2-a kaj 3-a, kiam la kristanoj,
persekutataj de la Romia Imperio,
enterigis kaj preis por siaj "mortintoj",
en la subteraj katakomboj de la urbo
Romo.
Post la eltrovoj de Ameriko kaj la
procedoj de koloniado, la tago difinita de
Odilo de Kluno fariis ankora pli
populara.
En la nuntempaj tagoj, malgra la granda
procedo de sekularigado, kiun la
okcidenta civilizacio suferis en la daro
de la Moderna Epoko, la Tago de la
Mortintoj daras speciala dato, en kiu la
rememoro pri la forpasintaj amataj
personoj venas al ni en la kapon kaj en
kiu, anka, milionoj da homoj iras al la
tombejoj, porti florojn, kandelojn, sentojn
kaj preojn.
Tio estas perata a simboligata maniero
eksterigi verajn sentojn. i meritas, do, la
respekton kaj komprenemon de tiuj aliaj,
kiuj ne kunpraktikadas ilin.
FONTO:
http://mundoeducacao. bol. uol. com. br/datas-comemorativas/dia-finados. htm

NUN OKAZAS LA BLUA NOVEMBRO

02-11-2016

Alvenis la monato novembro kaj, kune

kun i, la (internacia) kampanjo pri la
Blua Novembro, kiu avertas la socion pri
la prevento de la prostatkancero.
Same kiel la Roza Oktobro, kiu celas la
preventon de la mamkancero, la
kampanjo de novembro volas disvastigi
priajn informojn al la viroj, iliaj
kunulinoj kaj iliaj familioj.
En Brazilo, la kancero de prostato estas la
dua tumoro plej ordinara inter la viroj
(post nur la melanono (hatkancero)).
La absolutaj nombroj, i estas la sesa
plej komuna malsano en la mondo kaj la
plej ofta e la viroj, reprezentanta irka
dek procentojn de iaj kanceroj.
ia okazado estas pli ofta en la tria
vivofazo (pli konata kiel tria ao),
tamen ekde la 40-a jaro jam estas necese
submetii al la (tu)ekzameno de la
rektumo, far iu urologo (a proktologo).
Tia tumoro estas identigebla anka per
sangoekzameno (kvankam, kiel dirate, ne
tiel efike kiel la rektuma tuo).
Se la prostakkancero estos identigita en
sia komencio, estos eble trakti in a e
kuraci in. Sed se i estos eltrovita en
fazo tre pli posta, i kazos nepovecon de
erekto kaj sterilecon.
La prostato estas tre malgranda glando,
kiun nur la viroj posedas kaj kiu situas tuj
sub la urinveziko kaj anta la rektumo.
i envolvas la komencan parton de la
uretro - la urintubo tra kiu la urino elfluas

el la veziko. i respondecas pri la

produktado de parto de la spermo.
==========
La movado Blua Novembro komenciis
en Astralio, en 2003, profitanta la
eventojn pri la Monda Tago de la Lukto
kontra la Prostatkancero, realigatajn en
la 17-a de novembro.
FONTO:
http://www. tribunapr. com. br/blogs/elas-por-elas/agora-e-novembro-azul/Artikoloj

Aktuala-Raporto de Keep Talking por junio is novembro, 2016

Ian Fantom
Tiu i raporto estis dissendita en la angla lingvo lundon la 7an de novembro, 2016, la
tagon anta la prezidanta elekto en Usono. Intertempe la mondo aniis. Kvankam mi
ne dezirus la enlandan politikon de Donald Trump en mia lando - mi tro amas la Nacian
San-Servon - mi ja komprenas la malsamajn tradiciojn en Usono, kaj la konstantan timon
de tiraneco en la federacia registaro. Pro tio multaj en Usono ne volas forcedi siajn
armilojn. Tamen tio estas afero por usonanoj; kio koncernas iujn aliajn estas la
eksterlanda politiko, kaj la signoj estas, ke Donald Trump volas establi pli bonajn rilatojn
kun aliaj landoj, kaj esigi la imperiistajn militojn. La longa citao de Donald Trump,
kiun mi prezentas en Parto 7, komunikas similan mesaon pri la usona regantaro kiun mi
provis komuniki pri la brita, kaj e pli longe pri la regantaro de la Esperanto-movado. La
implico por Esperanto estas, ke tiel ili eble esigos sian trudadon de la angla lingvo kiel
parton de la milita strategio. Espereble ili retiros la agentojn el iuj demokratiaj
membraraj asocioj, kaj esos subfosi liberajn movadojn. Kiel mi diris dum la pasinta
jardeko, kiam venos la fino de la 9-11-militoj, tiam Esperanto povus denove havi sencon
al la homoj.
Dissendita: 2016-11-07
Antae: Analiza novaletero de la grupo 'Keep Talking', kaj la Veromovado de Berkshire,
Britio,
[Anka haveblas en Word for Windows lapete]
Bonvolu senti vin liberaj plusendi a afii ladezire.
1. Nekredindaj rakontoj
2. La Mon-Mastroj
3. Antisemitismaj kampanjoj
4. Jake la Falsulo
5. Kiu tiras la nurojn en tiu i lando?

6. Demokratio, a rubeca diktatoreco?

7. La Klano kaj la Profesoro
8. Kaj kiu tiras la nurojn en ISIS?
Kiam mi komencis tiujn i novaleterojn anta preska jardeko la lando havis tre
malsaman senton en si. Estis ankora nepenseble, ke la politika klaso en Britio povus esti
seriaj murdistoj, iniciante militojn per fabrikitaj pretekstoj, kaj ankora esti farantaj same
kiel ili faris en la deknaa jarcento rilate al plivastigo de la Brita Imperio. Ne io estis
rozkolora, kompreneble. Multaj homoj havis zorgojn pri la asertoj de Tony Blair pri la
15-minuta averto de nuklea atako sur Londonon de Saddam Husejn, kaj pri liaj asertoj pri
Amasdetruaj Armiloj en Irako, kiujn multaj opiniis diskredititaj. Sed malgra tio, ni
ankora kredis, ke Britio donas la efan ekzemplon al la mondo pri la funkciado de
parlamenta demokratio.
1. Nekredindaj rakontoj
La plimulto de la homoj kredis la registaran rakonton, kiel grupo da islamaj teroristoj
prenis kelkajn fluglecionojn, flugante en Cessna, tiam forkaptis kvar komercajn
pasaerajn flugmainojn la 11an de septembro, 2001, kaj kiel ili uzis du el tiuj
flugmainoj por malkonstrui tri nubskrapulojn, kun precizeco de pinglopinto, tiel ke ili
kolapsis ene de sekundoj sur la propran piedspuron, kaj kiel tria flugmaino trarompis la
militajn defendojn kiuj irkais Pentagonon kaj plonis en la flankon de Pentagono je
ternivelo, lasante rondan truon sufie grandan por la fuzelao, sed lasante la fenestrojn
nerompitaj, kie estus la mashavaj titanaj motoroj, kaj kiel kvara flugmaino plonis en la
grundon en Pensilvanio, lasante nur truon en la grundo kun neniu videbla frakasrubo. Sed
nuntempe la plimulto de la homoj trovas tiun rakonton netenebla. Multaj homoj kiujn mi
renkontas jam venis al la ideo, ke tia rakonto devas esti fabrikao, kaj tiuj kiuj ne pensis
pri la afero depost la intensaj tagoj de 2001, kiam ilia atento estis forlogita de la absoluta
hororo de la evento kaj la antaenpelado al milito, estas facile konvinkeblaj pri la
nekredindeco de tia rakonto. Ni ankora foje estas nomataj 'konspirteoriistoj', a aferojn
pli malbonajn, sed ne tre ofte, kaj efe, mi opinias, de homoj malsinceraj, kiuj havas ion
por kai. David Cameron kompreneble nomas nin 'neviolentaj ekstremistoj', kaj tiel
duobligis nian eestantaron en niaj kunvenoj de Keep Talking.
Nuntempe ni estas iutage bombardataj per tiaj nekredindaj rakontoj fare de la tradiciaj
amaskomunikiloj. E la plej lojalaj el la sekvantoj de televidnovao de BBC scias, ke
estas io fundamente malusta en la brita politiko. Mi vivis dum la pasintaj dek sep
monatoj en Jorkiro, norda Anglio, kaj mi ankora ne renkontis iun ajn kiu ne tre
konscias pri tio. Foje mi renkontas ian reziston de homoj kun sudangla prononco. Mi estis
en drinkejo en Londono anta kelkaj tago, kun iuj kolegoj, kiam du maljunaj sinjoroj
demandis, kiuj ni estas, kaj ili estis apena komprenemaj pri iuj el la aferoj kiujn ni diris
al ili. Tiam unu el ili diris, "La Civito de Londono iam estis bazita sur frado. Ni profitis
el tio. Do kial ani aferojn nun?" Eble la plej rekta respondo al tio estus, "ar mi ne
havas kriman pensmanieron", sed fakte ni kontestis lian ideon, ke "ni" profitis el i.
Multaj estis senditaj al siaj mortoj en diversaj neprovokitaj militoj. Efektive la fradon
oni faras efe kontra la ordinarulojn, kiuj sendube havus pli altan vivnivelon se ni havus

en la centro de nia ekonomio honestan bankadan sistemon.

2. La Mon-Mastroj
Kolego mia, John Doherty, anta nelonge donis al mi paron da DVD-oj da trihora
dokumenta filmo titolita 'The Money Masters: How International Bankers Gained
Control of America' [La Mon-Mastroj: Kiel Internaciaj Bankistoj Gajnis la Regon de
Usono]. i estas dokumentao de Bill Still, antaa usona novagazeta redaktoro kaj
eldonisto, kaj estis produktita en 1996. Li ankora havas retpaejon (http://www. billstill.
com), kaj se vi alklakos 'Order' [Mendu], vi eble sukcesos aeti in de la tiea DVD-ejo.
Kiam mi provis, mi estis sendita al la retejo de 'The Money Masters' kaj prezentita per
pao kun la teksto, "Via aliro al tiu i retejo estas limigita: Kialo: Aliro de via regiono
estas dumtempe blokita pro sekurec-kialoj". Mi jam antae adis rakontojn pri la blokado
de The Money Masters, do mi devas lasi al la leganto mem seri por gajni aliron al i.
Alie, vi eble deziras retleteri al Bill Still, uzante la kontakto-paon [Contact] en lia retejo.
Mi trovis la plenan dokumentofilmon en la Youtube-kanalo 'ReallyHacked', sed anta ol
vi legos tiun i i eble denove estos malaperinta.
La komentario komencias: "Kio okazas en Usono hodia? Kial ni estas inunditaj de
uldoj? Kial politikistoj ne povas ekregi la uldadon? Kial tiom da homoj - nuntempe ofte
amba gepatroj - laborante kontra malalta pago kaj gajnante postenojn ankora eltenas
per malpli? Kio estas la estonteco de la usona ekonomio, kaj nia vivmaniero? Kial la
registaro diras al ni, ke inflacio estas malalta, kiam la aetpovo de niaj salajroekoj
malkreskas alarme rapide? Anta nur generacio pano kostis kvaronon, kaj oni povis aeti
novan aton kontra. La problemo estas, ke depost 1864 ni havis uldo-bazitan
bankosistemon. La tuto de nia mono estas bazita sur registaraj uldoj. Ni ne povas estingi
registaran uldon sen estingi nian monprovizon. Pro tio parolo pri forpago de la nacia
uldo sen reformi nian bankadan sistemon estas neebleco. Pro tio la solvo ne kuas en
diskutado pri la grandeco de la nacia uldo, sed kontraste i kuas en reformo de nia
bankada sistemo".
Mi deziras, ke mi estu tion sciinta en 1996, a pli frue, ar mi iam pensis, ke mi estas la
sola kiu ne komprenas kiel funkcias la bankoj. Diris al mi diplomito pri ekonomio, ke oni
ne instruas pri tio en universitataj kursoj de ekonomiko. La studentoj interesias nur pri
kiel ili povas gajni monon. Al mi, tio estas kiel diplomii pri fiziko sen esti informita pri
la leoj de Newton pri movio. Tamen, ion konsiderante, mi estas malnovmoda; ajnas
ke tiu estas la direkto en kiu io movias.
Do kial registaroj ne kreas monon, anstata doni al privataj bankoj tiun rajton, kaj tiam
prunteprenante de ili, kaj poste repagi kun interezo? Tion oni provis, sed homoj kiuj
provis in enerale estis murditaj, reirante tute en historion is Julio Cezaro. ajnas, ke la
sola maniero ani la sistemon estas disvastigi tiujn informojn inter la publiko, tiel ke iuj
modere edukitaj homoj komprenas kiel funkcias la sistemo. Nur tiam povos la politikistoj
kiuj regas niajn registarojn ani la sistemon sen esti murditaj. Mi sekvis la aktivecojn de
organizao nomita 'Positive Money', kiu strebas fari uste tion. Mi iris al prelegoj pri tio
mallonge anta ol i estis starigita, kaj mi estintus aktiva partoprenanto en i se mi ne

estus plene inundita en aliaj aspektoj de la kazoj de militoj: terorismo kaj propagando.
Ili havas bonan materialon en sia retejo (http://positivemoney. org), kaj ili havas
novaleteron al kiu vi povas aboni.
Tamen la plenaj implicoj de la nuna bankada sistemo preteriras la salajrojn kaj la
vivkostojn. Kiu ajn regas la monprovizon regas la landon. Iu ajn kompanio pli granda ol
familia entrepreno nepre estas ege dependa de la bonvolo de sia banko. Se la bankestro
havus tian volon, li povus facile meti la entreprenon en senesan uldon, a entute fermi
in. Bankoj povas regi tutajn industriojn, kiel la armilan industrion, a la politikan
industrion. Investi en registaroj povas esti ege profitdone, speciale se tiu registaro militas,
kaj estas devigita pruntepreni grandajn monkvantojn je altaj interezoj. u ne havus
sencon, ke tia investobanko investu en amba flankoj de militoj, tiel ke kiu ajn venkas
devas repagi grandegajn kvantojn da interezo, kaj kiu ajn perdas povas esti forruzita de
militkompensao? Ekrigardu la specialaojn de la Banko Rothschild en ilia retejo
(http://www. rothschild. com) kaj en ilia vikipedi-pao (http://en. wikipedia.
irg/wiki/N_M_Rothschild_%26_Sons), kaj tiel vi komprenos kion mi volas diri. La
dokumenta filmo de Bill Still priskribas kiel ili investis en amba flankoj en la Unua
Mond-Milito, kaj en aliaj militoj.
3. Antisemitismaj kampanjoj
John Doherty diris al mi kiam li donis al mi la DVD-ojn, ke en la tagoj de la malnovaj
vidbendoj li donis ekzempleron al sia loka parlamentano, iu Jeremy Corbyn. Li estis pro
tio tre dankema. Nun Jeremy Corbyn estas la gvidanto de la Laborpartio [Labour Party],
kaj provas klarigi al homoj, ke astereco estas afero de elekto, ne neceso. Li suferis
plurajn provojn faligi lin ('politika murdo'), per falsaj akuzoj de 'antisemitismo'. Tio vere
estis feroca, kaj tute nepravigebla. Li estis sub konstanta atako de la Blair-anaj
parlamentanoj en la propra partio, kaj li devis submetii al plua elekto-procedo, kiun li
venkis per pli granda plimulto. Ni iuj scias pri la makiavelaoj kiuj okazas en la
Laborpartio, sed la fundamenta kazo enerale ne estas diskutata en la amaskomunikiloj.
Ili multe parolas pri 'partio ene de partio' kiam ili aludas al la subtenantoj de Corbyn, a
al la antaa Militant Tendency [Militema Tendenco] - trockiista grupo kiu neniel rilatis al
Jeremy Corbyn - sed ignoras la Blair-anan partion-ene-de-partio, kiu havas apartan
financadon kaj sukcesis gajni plimulton de la parlamentanoj en la parlamento malgra ke
ili estas eteta minoritato en la partio kiel tuto.
Estis anka pli vasta kampanjo en la gazetaro por ajnigi, ke antisemitismo en Britio
pliias. Blogo de brita urnalisto Jake Wallis Simson en The Times of Israel la 6an de
february, 2016, titoliis, 'Letter from London: In the UK, anti-Semitism is just hiding in
plain sight' [Letero el Londono: En Britio antisemitismo simple kaias en plena vido].
i komenciis: "Estas oficiale: La pasinta jaro estis la plej malbona en lastatempa
memoro por antisemitaj atakoj en Britio. Entute 1 168 rase motivigitaj atakoj kontra
judojn estis registritaj de la Community Security Trust (CST) [Komunuma SecurecFondao], la plej alta depost kiam komenciis la registrado en 1984". Do kiu estas la
'oficiala' organizao, CST? Nu, ili estas bonfara organizao, registrita en 1994, kaj la
raporto alligita portas kapon 'CST: Protektante nian Judan Komunumon' (https://cst. org.

uk/docs/Incidents Report 2014. pdf). Do i estas juda organizao - apena netrala

oficiala fonto. Do kian pruvaon ili prezentas en sia raporto, ke la pliio en raportitaj
incidentoj spegulas la verajn ciferojn en la socio, kaj ne estas nur pliio en la raportado,
dum ilia profilo altias en la juda komunumo? Tion mi ne trovas. Kiel ili difinas
'antisemitismo'? Ili donas difinon de 'antisemitic incidents' [antisemitaj incidentoj]
aludante al la vorto 'antisemitic', kiu kompreneble estas retrodifina. Do ni ne scias kion ili
inkluzivus kaj kion ili ekskludus. u kritiko al Israelo estas konsiderata antisemita? Jake
Wallis Simons en sia blogo fokusas sur nur unu 'antisemita incidento'. Tiu rilatas al apero
de George Galloway, tiutempa parlamentano por Bradford por la partio Respect, en
programero de Question Time [Demando-Tempo] de BBC-televido. Li jam deklaris
Bradford kiel 'Israel-Libera Zono'. Jake Wallis Simson skribis: "Li kapablis sin tute
fortike defendi kontra la akuzo de antisemitismo per ripetado de la argonao, ke li
simple estas kontra Israelo kaj Cionismo, ne kontra judoj enerale. Kaj malgra
persista interkriado de la askultantaro, li venkis en sia argumentado". Do kio? Kelkajn
alineojn poste li skribis: "Evidente mi ne sugestas, ke kritikado de Israelo estus farita
eksterlea". Sed uste tion li faras, ar estis nenio pli en la aserto de George Galloway ol
kritiko al Israelo. Multaj judoj estas kontra la estrado de Israelo kaj la murdaj agoj
kontra la palestinanojn kaj iliaj kontraleaj setlejoj sur palestina tereno. Do ajnas, ke
u a ne nejudo estas 'antisemita' dependas entute de tio, kun kiuj judoj li konsentas.
u a ne la raporto de CST estis honesta laborao, estas klare, ke la blogo de Jake Wallis
Simson estis malsincera propagandao. La problemo la mi ne estas uste kun la
individuoj sed kun la milita mensostato. Tiuj homoj pensas, ke ili estas en konstanta
milito kontra la ceteron de la homaro, kaj kiam homoj estas en tia mensostato ili povas
pravigi absolute ion ajn al si mem. Homoj en milita mensostato havos nenian problemon
pri falsado, krima agado a amasmurdo.
4. Jake la Falsulo
Ni renkontis Jake Wallis Simons en nia novembra kunveno de Keep Talking. Ni ne sciis
kiu li estas is la fino, kiam li diris al nia preleganto, ke li estas urnalisto de Daily Mail.
La preleganto estis Piers Corbyn, klimatsciencisto, kun unuaklasa universitata diplomo
pri fiziko kaj magistra diplomo pri astrofiziko. La parolado temis pri fiziko kaj la pruvao
ke la klimaton regas efe astrofizikaj cikloj kaj ne homfarita karbondioksido en la
atmosfero.
Li montris kiel la niveloj de karbondioksido malantaas la temperaturo-anojn de la
tero, kaj ne inverse, tiel ke i ne estas kazo sed efiko. Li prezentis anka
termodinamikan argumenton, ke la vitrodoma efiko iuokaze ne anus ion ajn: la tero ne
estas vitrodomo. Sed li komencis sian paroladon dirante, ke se la urnalistaro atakos lin,
estos ar ili provas kotmiri lian fraton, Jeremy Corbyn, kiun la Blair-anoj provadis
kotmiri depost kiam li estis elektita kiel gvidanto de la Laborpartio.
Dum la demandoperiodo iu ulo sidanta en la antaa vico, kiu poste evidentiis esti Jake
Wallis Simons, demandis al Piers pri liaj opinioj pri 9-11 kaj la Holokasto. Ni tuj sciis,
ke li devas esti ia agento provoka. Piers singarde respondis. La konversacio sekvis jene:

------------------Jake: Mi simple volis demandi. Mi volas diri, estas fascine adi de vi kiel klimatano
estas baze granda trompo. Kaj, e, mi, e, pensis, u ne, vi havas du sinjorojn i tie e la
antao. Unu el ili havas T-emizon pri 7-7 kaj 9-11, ke ili estas granda trompo baze iuj
estante surscenigitaj, kaj la alia havas kelkajn interesajn librojn tie pri, vi scias, diversaj
rakontoj pri la holokausto kaj aferoj. Mi scivolis cu vi havas ajnajn opiniojn pri tio kion
ili pensis? [Longa pauzo]. . . kaj ilia laboro?
Piers: Kelkfoje estas plej bone ne havi opiniojn publike pri iuj aferoj. Mi opinias, ke la
afero pri 9-11 estas sufie konvinka. Mi volas diri, mi konas multajn sciencistojn en
Usono. Fakte mi estis invitita al Usono en unu stadio efektive por paroli pri la klimato,
sed la dua celo kiun ili pripensis estis paroli kun mi pri 9-11. Estas aferoj kiuj havas tute
nenian sencon al racia menso. u ne.
Ian: Mi opinias, ke anka Trump scias.
Piers: Mi opinias, sincere dirite, ke ili iuj scias. Mi opinias, ke tuta aro da aferoj
eksplodos se venkos Trump, kio ajnas tre verajna. Kaj tiu estas nur unu el ili.
------------------Piers estis tre preciza kaj korekta en sia reago, kaj estas nenio pri kio li povus esti racie
kulpigita. La vortumo de Jake pensigis min pri la uloj de la pensokomisiono Demos,
kiujn ni sukcesis persvadi veni al unu el niaj kunvenoj por demonstri kiel iliaj ideoj de
'malkaa enfiltrado' [open infiltration] funkcius. Ili parolis, e, cu ne, kvazau ili ne tute
certis, e. . . epistemologie parolante. . .
Jes, mi surhavis T-emizon. Sur la antao estis presita: "Mi estas neviolenta ekstremisto",
kaj tio estis rekta reago al la paroladoj de David Cameron al Unuiintaj Nacioj, en kiuj li
diris, ke li volas fermi grupojn similajn al la nia, per etikedado kiel 'neviolentaj
ekstremistoj'. Surdorse estis la vortoj: "9-11 kaj 7-7 estis aranitaj" [9/11 and 7/7 were
staged]. Kompreneble ili estis aranitaj. Kiel ili povus ne esti aranitaj? La demando
devus esti, kiu aranis ilin. Mi uzis tiun vortumon, ar tiu estis la vortumo uzata de David
Cameron en sia parolado al la Sekurec-Konsilio de UN. Jes, Nick ja havis por vendado
kelkajn ekzemplerojn de sia libro pri la Holokasto, sed ne pafu la mesaiston. Se iu ajn
estas Holokasto-Neanto, estas MI6 pro sia dismeto de rakontoj sekve de la malkriptado
de la Enigma-kodo. Parenteze, ni ja havas vastan varion da politikaj vidpunktoj inter niaj
eestantoj, same kiel Daily Mail havas grandan varion inter sia legantaro, sendube
inkluzive de seksperfortistoj kaj murdistoj, sed ni ne provas kotmiri Daily Mail pro tio.
La parolado de Piers Corbyn ne mencietis tiajn aferojn.
La postan tagon Piers ricevis retleteron de Jake Wallis Simons dirante: "Ni mallonge
renkontiis e via prelego hiera vespere. Dankon ke vi parolis kun mi poste. Mi planas
verki artikolon pri kiel vi faris paroladon e evento organizita de Nick, eminenta
Holokasto-neanto, kaj Ian, gvidanta 9-11-veristo [9/11 truther - mallada esprimo por
aktivulo kiu seras la veron]. Mi priskribos kiel vi argumentis, ke klimat-ano, 9-11 kaj
la surlunioj estis trompoj, kvankam vi rifuzis reagi pri la Holokasto a u Jeremy

kundividas viajn opiniojn. u vi atus doni al mi deklaron reage al tio? Se jes, mi estus
dankema se vi povus certigi ke mi ricevu in is la 11a atm. Kun dankoj. Jake Wallis
Simons, Associate Global Editor [Asocia Tutmonda Redaktoro], MailOnline [La reta
versio de Daily Mail]".
Piers Corbyn respondis:
------------------Kion vi (malnete) skribis sube estas malusta, senkaze damaa al mi mem kaj
(eventuale) al mia frato, kaj misreprezentas kion mi diris. Mi forte petas, e insistas, ke vi
publikigu mian komenton kiel sekvas:"Mi parolas al tre vasta gamo da organizaoj tra la politika, komerca kaj internacia
spektro, kiuj invitas al mi paroli pri vetero kaj klimato; mia eesto NENIEL implicas, a
iam ajn estas prenita por implici, ke mi subtenas ion ajn kion ili a iliaj membroj faras a
pensas. Mi estis invitita de Ian, neniu alia, kunvenorganizanto de la organizao 'Keep
Talking', kiu distras vastan gamon da parolantoj, kaj neniam estis sugestite, ke mia eesto
implicas konsenton a nekonsenton kun iu ajn vidpunkto kiun li a iu ajn alia enplektita
a eestanta povus teni.
En mia prezento kaj en la publikaj demandoj pere de la kunvenestro mi klarigis kial ni
e www. WeatherAction. com forte trovas, ke la ideo de Hom-Farita Klimat-ano
fiaskas. Iu demandis al mi nerilatan demandon pri 9-11 kaj mi tamen diris, ke estas iuj
(fake raportitaj) problemoj kun tio kion oni diras al ni - kiel ja estas multaj problemoj kun
tio kion ni adas de la Blanka Domo! Iuj inter la askultantaro ajne deziris miajn
komentojn pro kialoj konataj nur al si mem pri nombro da aliaj aferoj kiuj ne rilatis, kaj
do estis ignoritaj de la kunvenestro, kaj do ne estis alprenitaj.
Pri mia frato, mi subtenas lian estradon de la Labor-Partio cent-procente, kaj dum ni
interkonsentas pri la plimulto da aferoj ni ne atendas ke ni konsentu unu kun la alia pri
io, e futbalo! Mi protestas kontra provojn damai Jeremy per nerekta asociio kun
homoj en kies eesto mi povus hazarde esti en la sama kunveno en Pimlico a aliloke. Mi
kaj iu ajn havas la liberon eesti a ne eesti iun ajn publikan kunvenon al kiu mi estas
invitita senkonsidere de kiu ajn alia eventuale eestas sen mia scio sen timo de 'stasi-stila'
spionado a raportado.
Kion opinias pri iu ajn afero la eestanto kiun vi priskribas kiel Nick a iu ajn alia kie
estis tie neniel rilatas al mi pli ol la religiaj vidpunktoj de aliaj kiuj eestas en la atobuso
hejmen. "
------------------Tion sekvis Jake la Falsulo per pluaj demandoj: "Piers, se eble, u vi bonvolus diri al mi
kiel vi konas Ian, kiel vi enplektiis kun lia grupo, proksimume kiom da kunvenoj vi
eestis, kaj kiom bone vi konas Nick Kollerstrom? Nur pro klareco - mi volas certigi, ke
ni estas precizaj. Multajn dankojn denove. " Piers respondis:

----------------------------Mi neniam antae eestis tiujn kunvenojn kaj mi ne estas 'enplektita' kun lia grupo.
Ian telefonis al mi anta unu-du semajnoj, petante al mi je mallonga averto. Mi opinias,
ke li trafis min spektante iujn el miaj film-registraoj, a scias pri mia alparolo e la
konference International Climate Realists [Internaciaj Klimat-Realistoj] en septembro en
Conway Hall, sed la mia scio mi ne opinias, ke li estis tie, a se jes mi ne sciis pri li.
Mia numero estas facile havigebla per www. WeatherAction. com
Mi trovas vian fadenon de demandado makartiisma. Mi parolas e sufie multe da
kunvenj, kaj mi opinias, ke Nick adis min e unu a pli da tiaj astronomiaj a sciencecaj
kunvenoj / forumoj, eble e Imperial College, The Royal Society [La Rea Societo] a
aliaj pli lokaj eventoj. u en tio konsistas 'koni lin' mi ne scias, sed ajnas ke vi konas lin
pli bone ol mi, simile Ian.
Mi trovas, ke via ekstertema demandado - sen malkai ke vi estas urnalisto - e la
kunveno estis subfosa, provoka kaj agita, kontraste kun profesia observado kaj raportado.
La evento NE estis gazetara konferenco pri mi a mia frato, kaj Ian jam certigis al mi pri
la singardo kontra tia eno kaj deflankigo. Se vi estus antaklariginta viajn demandojn
anoncante ke vi estas urnalisto li eble estus petinta al vi resti e la temo kaj diri ke neniuj
demandoj de la gazetaro permeseblas krom pri la temo.
Ni restudos la filmaon de la kunveno por vidi uste kion vi diris en la formala (prezidita)
parto de la kunveno.
Por la arivoj, nombro da homoj pozis por fotoj apud mi, kaj mi ne scias kiuj iuj ajn el ili
estis, a havas ion ajn por diri pri io ajn kion ili eventuale opinias a faras. Anka por la
arivoj, mi unue renkontis mian fraton anta longa tempo.
Dankon.
Piers Corbyn
------------------Mi alvenis hejme de la londona kunveno adon, kaj restudis la korespondaon. Mi spertis
antae ion similan. Kio okazas kiam agento provoka malsukcesas provoki? u li iras al
sia mastrumanto kaj konfesas ke li malsukcesis, a u li pluiras senkonsidere de la fakto,
ke la logao ne estis prenita, kaj simple fabriki la rakonton? En 2008 la Prezidanto de
Esperanto-Asocio de Britio, profesoro John C Wells, publikigis denuncon de mi en la
nova-periodao de la asocio, EAB Update. En tiu li akuzis min ke mi faris la hororan
krimon - en la okuloj de la membroj, sed de neniu alia - kritiki lian amikon Dermod
Quirk en komunikao kiun mi dissendis pri tute alia afero. Per tio mi subtenis la Amikojn
de la kolegio Wedgwood Memorial College en Barlaston, lobiante kontra la fermon de
la kolegio. La asocio de Amikoj petis, ke absolute iuj kiuj estas enplektitaj kun la
kolegio subtenu ilian apelacion, sed la Esperanto-asocio, kies centra oficejo jam
translokiis al la kolegio, estis strange silenta. Mi opinias, ke iuj el la homoj enplektitaj

en tio estis komplicaj en la fermo de la kolegio fare de la loka magistrato, en agado kiun
la Amikoj de la kolegio suspektis esti profitdona vendo de la havao de la kolegio. Mi
devis esti silentigita. Iom pli frue la jura konsilisto de la asocio, kiu jam estis strange
marenigita depost 1999, telefonis al mi por demandi pri letero kiu aperis de Dermod
Quirk en EAB Update, dirante, ke li estis preterpasita kiel bibliotekisto, kaj ke li proponis
sian domon por lokigi la bibliotekon en sia hejmo. Mi respondis, ke mi scias nenion pri
tio, sed ke i povus eble esti intencita kiel provoko, ar li jam konfesis esti agento
provoka en 1973 en la faligo de profesoro Ivo Lapenna, io kion mi tiutempe suspektis. Mi
do ne respondos al tiu letero, kaj mi konsilis al la advokato, Rik Dalton, anka ne
respondi. Ke mi donu konsilon al advokato eble ajnus iom strange. Li tamen ja respondis
per demando, kaj lia letero estis redaktita anta publikigo. La rezulto estis grandioza
disputo inter li kaj la Prezidanto, profesoro Wells, en kiu Wells sugestis, ke Rik estis en
konspiro kun mi. Post tio aperis lia denunco de mi, kvaza mi estus reaginta al la provoko
jam en la komenco. Do la provoko malsukcesis, sed ili tamen antaeniris. ajnas, ke
same okazas nun kun Jake la Falsulo.
Do mi pensis, ke mi entiros Jake la Falsulon. Mi skribis al li: "Mi opinias, ke peti
komentojn pri artikolo sen montri al ni la vortumon de la artikolo estas maljuste. u vi
bonvolus sendi al ni kopion de la proponita artikolo, tiel ke ni povu fari justan takson de
i". Kiel mi atendis, li respondis: "Mi komprenas vian vidpunkton, sed same kiel iuj
gazetoj, ni preska neniam liberigas artikolon anta ol i estas publikigita. Se vi atus fari
komenton bazitan sur mia resumo, bonvolu tion fari, kaj mi strebos inkluzivi in. Ni celas
publikigi pli poste hodia". Do mi sendis al li tekston celitan ne efe al lia legantaro, sed
al lia propra subredaktoro:
------------------Jen mia deklaro, kiun mi petas, ke vi presu PLENE:
Mi ankora ne vidis la tekston de la artikolo, kaj do mi rifuzas komenti pri i kiel invitis
al mi la atoro. Tamen mi ja diros, ke tuj kiam tiu ulo petis de Piers Corbyn liajn opiniojn
pri la Holokasto estis al multaj el ni evidente, ke li estas agento provoka, kaj ke la
komentoj de Piers en la komenco de sia parolado pri la ebleco, ke estu truko de la
gazetaro por kotmiri lian fraton estis tute usta. Li ne jam deklaris sin kiel urnaliston,
sed diris al ni nur poste.
Mi ne kredas, ke li estus instigita fari tiun fi-trukon fare de la stabo de Daily Mail, ar ili
kampanjadis kontra Tony Blair kaj lia miskredigo dum jaroj. Kial ili dezirus alii al la
Blair-anoj en iliaj artifikoj? Bonegan analizon de la malantakulisaj koluzioj inter la
Blair-anoj en la Labor-Partio kaj la Progresemaj Konservativuloj de David Cameron
efektive jam estas publikigita en Daily Mail de ilia propra kolumniisto Peter Oborne. Do
mi devis scivoli, uste kiu estas tiu ulo, kiu diras ke li reprezentas Daily Mail, kaj kie
kuas liaj lojalecoj.
Mi alvenis hejme nur post la sekva ado, legis la korespondaon, kaj rapide trovis
kelkajn respondojn. Eksa diplomato Craig Murry - kiu nun estas persono nebonvena inter
la Brita Establao pro sia malkao de brita komplico en torturo en Uzbekio dum sia

periodo kiel ambasadoro tie - verkis detalan blogon pri tiu ulo, kaj liaj distordoj [1]. Mi
sugestas, ke tiu estu nepra legao por iu ajn kiu legas tiun artikolon en Daily Mail. Craig
Murray raportas, kiel la lojalecoj de tiu ulo estas pli kun Israelo ol kun tiu i lando. Peter
Oborne produktis bonegan televid-programeron pri 'La Israela Lobio', kaj ajnas, ke de
tie venas tiu distordo kaj manipulado.
ajnas, ke Jake la Falsulo estas talpo en Daily Mail. Se li ne publikigos tiun i tekston
kiel tuton, mi faros.
[1] 'Fighting Back for the Right to Support Palestine' [Rebatalante por la rajto subteni
Palestinon] 2 May, 2016 (https://www. craigmurray. org. uk/archives/2016/05/fightingright-support-palestine/)
------------------Jake la Falsulo reskribis: "Multajn dankojn pro provizo de tiu i deklaro. Mi bedaras, ke
ni ne havos spacon por inkluzivi la tuton, speciale konsiderante ke ni jam inkluzivos la
deklaron de s-ro Corbyn. Tamen mi strebos reprezenti vian pozicion kaj uzi kelkajn
kernajn citaojn, se la redaktoro konsentos. Pro vario da kialoj, mi ne certas, ke estas sae
uzi la blog-afion de Craig Murray kiel fonton. Se vi ja decidos publikigi vian deklaron
entute, tamen, u vi inkluzivus reagon de mi, se mi tion provizus?"
Do li e konfirmis al mi, ke tion li devis submeti al la redaktoro. Mi respondis: "Mi atus
scii, kio estas la 'vario da kialoj' ke vi malestimas la uzon de la blog-afio de Craig
Murray kiel fonton. Bonvolu ja sendi al mi deklaron, kaj mi decidos, u mi havas spacon
por presi in plene, speciale konsiderante ke ni jam inkluzivos la deklaron de s-ro
Corbyn, kaj mi ankora havas nenian ideon, kion vi skribos en via artikolo".
Tiam la korespondado subite mortis. Lia artikolo ne aperis en la retejo Mail Online
tiutage - estis jam vendredo - kaj estis nenio en la papera eldono de Daily Mail en la
sabata eldono. Mi opinias, ke la mesao penetris is la redaktoro en pli efika maniero ol
se mi estus skribinta formalan plendoleteron. Mi supozas, ke ili rimarkis, ke mi sendis
kopie kaj al Craig Murray kaj al Independent Press Standards Organisation. [Sendependa
Organizao de Gazetaraj Normoj].
5. Kiu tiras la nurojn en tiu i lando?
Mi priskribis detale tiun incidenton ar i tuas la fundamentan demandon, kiu tiras la
nurojn en nia supozate demokratia lando. i anka ilustras la argumenton kiun mi
prezentis ekde kiam mi ekpartoprenis en la veromovado anta preska jardeko, ke se oni
volas kompreni la specojn de makiavelaoj kiuj okazas en la centro de nia Establao
necesas nur irkarigardi al tio kio okazas tra la tuta socio en membraraj asocioj kaj
movadoj por socia ano. Estas facile flankenmeti tiajn aferojn kiel paroajn, sed kiam
oni konstatas, ke tio kion oni vidas en iu ajn grupo, kiel eble la societo de 'tiddlywinks'
[etonsaltiga ludo, kies nomo en la angla sugestas ion bagatelan] estas tio kion aliaj vidas
en aliaj grupoj, oni konstatas, ke tiuj aferoj devas esti prenitaj serioze. Efektive esti
atakita en malgranda grupo de amikoj kaj kolegoj povas esti pli ruinige ol esti atakita je

nacia nivelo, pro la senco de fremdio kaj perdo de identeco kiun tio povas alporti.
Harold Wilson, kiu estis devigita demisii kiel efministro fare de MI5, Jeremy Corbyn,
kiu estas sub simila atako, kaj multaj aliaj en la centro de la politiko, almena konservas
iujn amikojn kiuj parolos por ili en la publika vivo. En eta membrara asocio al kiu oni
dediis sian vivon povas esti forta sento de izolio. La kazo de Jake la Falsulo estas en
amba kategorioj. Li eniris malgrandan grupon de ni - mi nombris 57 eestantojn de tiu
kunveno - kun la intenco kotmiri la gvidanton de la Laborpartio, por malebligi al li farii
efministro. Tio demonstras mian punkton, ke la speco de homoj kiujn mi renkontis en
mia eta mondo iuj estis samspecaj homoj, kiuj uzis la samajn specojn de artifiko, kiel
tiuj kiuj subfosas la veran kernon de nia demokratio.
Nun tute klaras, ke nian demokration transprenas homoj kiuj ne havas lojalecon al tiu i
lando. La lastatempa referendumo pri la Eropa Unio ne temis fundamente pri nia loko
en Eropo; temis pri la demando, u ni estu regataj de korporacioj kaj iliaj bankistoj. Tiuj
institucioj transprenis la potencon de la Eropa Unio; se ili ne estus farintaj, ni verajne
ne estus vodonintaj por forlasi in. Multaj el ni en la veromovado estis dubemaj pri la
ideo, ke Britio forlasus EU kion ajn decidus la referendumo. En la programo Question
Time [Demando-Horo] de BBC 2 adon mi povis vidi senprecedencan koleron sur la
vizaoj de iuj el la homoj inter la askultantaro, dum ili perceptis obstakladon en la
efektivigo de Briteliro.
6. Demokratio, a rubeca diktatoreco?
Mi konstante miris, ke neniu en publika ofico ajnas kompreni, ke ne necesas ke ni
negocu por Briteliro. Nia forlaso de EU ne estas kondia. i estas decidita de la
parlamento, sub kondie de la rezulto de la referendumo. Tiu estas sindevigo donita de la
parlamento al la brita popolo, kaj devus esti konsiderata kiel parto de la leo. Nia rilato
kun EU kaj aliaj tatoj sekve de Briteliro estas alia afero, kaj pri tio temas nun la furoro.
Rilate al la arano por Britio sekve de Briteliro, mi opinias, ke estas tute simple; ili
negocos pli vastajn komerctraktatojn, kiel TTIP kaj la lastatempa CETA, tiel ke finfine la
demando, u a ne ni estas en EU faros malmultan diferencon. La granda
kontraargumento al TTIP estis, ke korporacioj povos procesi kontra registarojn, kaj ke
ili estus la regantoj.
Jes, estas forta argumento por parlamenta debato pri tiu afero, sed per kunfando de la du
aferoj unu grupo de Restantoj, People's Challenge [Popola Defio] (https://www.
bindmans. com/news/concerned-citizens-launch-peoples-challenge-to-government-onarticle-50), sukcesis gajni kortuman decidon, ke la demando de Briteliro estu resubmetita
al la parlamento. Nigel Farage avertis, ke povus sekvi violento surstrate se la referendumrezultoj estus strangolitaj (http://www. bbc. co.
uk/programmes/articles/3hsFhHM4dKd3px6Q3NzRF/transcripts), kaj mi opinias, ke li
pravas. Tiel okazas kiam la demokratio videble disrompias. En la sama diskuto, en la
BBC-prezento de Andrew Marr dimanon, Ministro pri Sano Jeremy Hunt diris rilate al
la efministro, "La argumento estas, ke i ne povas uzi ion nomatan 'Royal Prerogative'
[Rea Prerogativo - do Rea Rajto] por tion fari ar ni ne vivas en rubeca diktatoreco".
Sed momenton, la Rean Prerogativon oni regule uzas por preni tiun i landon en

militojn. u tio ne signifas, ke ni vivas en rubeca diktatoreco? Kompreneble jes. Nin

regas bankoj. Ladire ni havas nenian skribitan konstitucion, kaj do la kortumoj asertas,
ke ili laboras la precedencoj. Alivorte, la parlamento ne havas formalan voon en
ekmilitado, ar tiel la afero funkciis en la pasinteco, sed kie mankas precedenco, kiel en
referendumo en kiu la homoj vodonas maluste, la leo povas esti kion ajn ili deziras,
ke i estu.
Se David Cameron estus bone ordiginta la formalaojn, tiukaze certe e ne estus bezono
peti la Rean Prerogativon, ar la parlamento jam decidis, depende de la volo de la
popolo. Kiel staras la afero, se la efministro ne povas uzi la Rean Prerogativon por
Briteliro, kaj sentas ke estus perfido al la brita popolo reiri al la Parlamento por ke ili
prenu la decidon rekomencante la tutan aferon, tiukaze estas nur unu maniero kiun mi
povas pripensi por forlasi EU, kaj tiu estas, ke Britio deklaru militon kontra EU. Tiukaze
la efministro povus peti la Rean Prerogativon. Kompreneble, la efministro kaj la
monaro prenus tian decidon tre, tre serioze, kaj petus konsilon de siaj konsilistoj. Unu
konsilisto al la Kabineto, kaj eble la plej potenca konsilisto al la Kabineto, estas la Banko
Rothschild, kaj unu konsilisto al la monaro, kaj eble la plej potenca konsilisto al la
monaro, estas Lordo Rothschild. Certe ili farus ion eblan por kunhelpi al Briteliro sub
tiaj kondioj, per asigno de militpruntoj al amba flankoj. EU estus kontenta, ar ili
povus pui Grekion en pli profundan uldadon, kaj kuntiri kelkajn pliajn landojn en la
aferon. La juistaro estus kontenta, ar ili povus sekvi precedencon, kiel determinita en la
eventoj de 1914. Kelkaj pacifistoj kaj maldekstraj radikaluloj tamen ne estus kontentaj,
ar principe ili kontraas bankistajn militojn. Nu, se ili vere volus limigi la potencon de la
bankistoj, la loko por komenci estus e la Rea Prerogativo. Tion oni povus forigi entute
per simpla parlamenta akto. Sekve de la nuna fiasko, tia iniciato eble e havus ancon
sukcesi. Tio signifus, ke neniu milito povus esti komencita sen eksprese esprimita aprobo
de la parlamento. Estas tamen strange, kiel tiuj kiuj kontraas tian misuzon de la potenco
estas misfamigataj kiel Maldekstraj Radikaluloj. Tamen la politika maldekstro, same kiel
la pacmovadoj, enerale estas faritaj senefikaj fare de stranguloj interne, kaj la gazetaro
priskribos ilin kiel revemaj utopiaj idealistoj, same kiel ili faris pri la Esperantistoj. Kial
ekzemple la Koalicio 'esigu la Militon' [Stop the War Coalition] devas esti maldekstra?
Kial ili ne bonvenigas iun ajn kiu kontraas militojn, inkluzive de membroj de la United
Kingdon Independence Party (UKIP) [Sendependeca Partio de Unuiinta Relando] de
Nigel Farage? Kial ili ne diskutas pri la dokumento 'Clean Break' [Rekta Rompio] de
1996, en kiu estis levitaj planoj por la invado de Sirio? Ili scias, ke ili dare allogos nur
minoritaton de la populacio kiam ili tion faras, speciale se ili kunfandas tiun aferon kun
tiu de unuflanka nuklea malarmio, kiel ili nun faras. iuj tiaj movadoj ajnas esti simile
influitaj. Peter Neathey verkis kaj produktis bonegan teatraon kun la titolo 'I. S. I. S. ' por
ilustri kiel tia enfiltrado okazas, kaj kiel malgranda grupo da aktivistoj povas esti
reduktita al kverelado per enfiltrintoj. 'I. S. I. S. ' estas mallongigo de la nomo de operacio
de la sekretaj servoj, 'Intelligence, Surveillance, Infiltration, Subversion' [Informio,
Observado, Enfiltrado, Subfosado]. La finaj prezentoj de tiu teatrao estos en decembro,
anta ol li pluiros al sia sekvanta teatrao. Spektu in e la teatro Etcetera Theatre la 5an,
9-11an de decembro (http://www. etceteratheatre. com) a e Elmwood Theatre Club, 517 decembro (http://facebook. com/peter. neathey).
La vera opozicio al la bankistaj militoj nuntempe ajnas veni de iu ajn krom la

Maldekstro - kun kelkaj notindaj esceptoj, kompreneble. La efa opozicio en la effluo de

la politiko ajne venas de la Liberecanoj, kiuj estas konsiderataj Dekstraj. Strange, iliaj
kuzoj la anariistoj estas konsiderataj esti Maldekstraj. La ikona liberecano en Britio
kompreneble estas Nigel Farage, kiu dum multaj jaroj gvidis UKIP, kiu pintis la agadon
por forlasi EU. Dum la usona prezidenta elektokampanjo li aperis sur podio kun
republikana kandidato Donald Trump, por lin subteni. Mi bezonis iom da tempo por
ellabori la kampanjon de Donald Trump, kaj mi devas diri, ke la plimulto de la homoj de
Britio ankora opinias, ke li estas freneza.
7. La Klano kaj la Profesoro
En la fruaj sepdekaj jaroj, kiam mi estris la gazetarajn kaj publikajn rilatojn por Brita
Esperanto-Asocio, mi de tempo al tempo klarigis al homoj, ke por realigi vere bonan
publican kampanjon oni bezonas du homojn: klanon kaj profesoron. La tasko de la
klano estas allogi la atenton de la gazetaro, tiel ke la profesoro povu sekvi per io
inteligenta. Kompreneble, oni kutime ne povas tion fari; oni devas uzi kiun ajn haveblas,
kiel la Prezidanto. Do oni ekas kun iomete da klanado, sed rapide sekvas kun la vera
mesao. uste tion faras Donald Trump en Usono. La diferenco estas, ke nuntempe la
efaj amaskomunikiloj estas en malpli da manoj ol ili estis tiam, kaj tiuj korporacioj estas
verajne en la manoj de e malpli da bankistoj. En Usono estas katastrofe malbone, kaj
kiel vidata per britaj okuloj korire absurdega. La usona Establao estas pli-malpli entute
kontra li. Li devas do certigi, ke li estu raportita per iom da frenezao anta ol li povas
e ekdiri ion sencohavan, kiu estos raportita. Sed la frenezaoj kiujn li diris iam estis
moderigitaj per sekvaj frazoj kiuj signifas ke la afero ne okazos uste tiel. Mi trovis tiun
i tiun deklaron lian, prenitan el parolado en Florido la 13an de oktobro, 2016
(http://archive. is/NeRkC):
------------------Tiu i elekto decidigos, u ni estas libera nacio a u ni havas nur la iluzion de
demokratio, sed estas fakte regataj de malgranda manpleno da tutteraj interesoj kiuj
koruptas la sistemon, kaj nia sistemo estas koruptita. Tio estas la realo, tion vi scias, ili
scias, mi scias, kaj pli-malpli la tuta mondo scias. La establao kaj iliaj amasinformilaj
faciligantoj regas super tiu i nacio pere de rimedoj kiuj estas tre bone konataj. Iu ajn kiu
kontestas ilian regon estas konsiderata seksisma, rasisma, fremdofobia, kaj morale
misformita.
Ili atakos vin, ili kalumnios vin, ili strebos detrui vian karieron kaj vian familion, ili
strebos detrui ion pri vi, inkluzive de via reputacio. Ili mensogos, mensogos, mensogos,
kaj tiam denove ili faros pli malbone ol tio, ili faros al vi kio ajn necesas. La klintonoj
estas krimuloj, memoru tion. Ili estas krimuloj.
Mi vidis propraokule la korupton kaj la malsanon kiu transprenis nian politikon. Vi vidis
in kaj mi vidis in kaj ni iuj regardas in kune.
Ili sciis, ke ili etos ian mensogon eblan al mi kaj al mia familio kaj miaj amatoj. Ili
sciis, ke ili esos je nenio por provi haltigi min. Sed mi tute ne sciis, kiom ajn malbona i

estos, mi tute ne sciis, ke i estos tiom fia, ke i estos tiom malbona, ke i estos tiom
feroca.
Tamen mi volonte "elportos iujn batojn, iujn sagojn de la kolera sorto" por vi. Mi
elportas ilin por nia movado, tiel ke ni povu rehavi nian landon.
Nia granda civilizo, jene en Usono kaj tra la civilizita mondo, alvenis e momento de
konstato. Ni vidis in en Britio, kie ili vodonis por liberigi sin de la tuttera registaro kaj
tuttera komerco traktao, kaj tutteraj migro-traktaoj kiuj detruis ilian suverenecon, kaj
detruis multajn el tiuj nacioj. Sed la centra bazo de la monda politika potenco estas uste
tie i en Usono, kaj uste nia korupta politika establao estas la plej granda potenco
malanta la streboj por radikala tutterio kaj la fremdigo de laboristoj. Iliaj financaj
rimedoj estas efektive senlimaj, iliaj politikaj rimedoj estas senlimaj, iliaj
amaskomunikilaj rimedoj estas senrivalaj, kaj plej grave, la profundo de ilia malmoraleco
estas absolute senlima. . .
En mia antaa vivo mi estis internulo, same multe kiel iu ajn. Kaj mi sciis, kiel estas, kaj
mi ankora scias kiel estas esti internulo. Ne estas malbone, ne estas malbone. Nun mi
estas punata pro forlaso de tiu speciala klubo kaj malkao al vi de la teruraj aferoj kiuj
okazas rilate al nia lando. ar mi iam estis parto de la klubo mi estas la sola kiu povas
ripari in. Mi faras tion por la popolo kaj por la movado, kaj ni reprenos tiun i landon
por vi kaj ni faros Usonon granda denove.
La korupta establao scias, ke ni estas granda minaco al ilia krima entrepreno. Ili scias, ke
se ni venkos ilia potenco estos for, kaj i estas redonita al vi, la popolo. Estos. La
mallumaj nuboj pendantaj super nia registaro povas esti levitaj kaj anstataigitaj per hela
estonteco. Sed, io dependas, u ni lasas al la koruptaj amaskomunikiloj decidi pri nia
estonteco, a u ni lasos la usonan popolon decidi nian estontecon.
------------------Kompreneble tio estis ombrita en la amaskomunikiloj de lia neo de seksa maldeco, sed i
estis alprenita la 29an de oktobro de Nick Kollerstrom en blogo en lia retejo Terror on the
Tube [Teroro en la Subtero], sub iom optimisma titolo 'Home Run for Trump'
[Hejmenkuro por Trump] (http://terroronthetube. co. uk/2016/10/29/hour-of-glory-homerun-for-trump).
8. Kaj kiu tiras la nurojn en ISIS?
Tamen Julian Assange, kiu estas ankora kaptita en la ekvadora ambasadorejo en
Londono, diris, ke Trump ne estus permesita venki. Sabaton la 5an de novembro estis
dissendita programero en RT [la rusa televido en Britio] en kiu Julian Assange estis
intervjuita de samlandana astralia urnalisto kaj dokumentfilma faristo John Pilger, en,
kiel ili priskribas in, "unu el la plej enflamigaj intervjuoj iamaj" (https://www. rt.
com/news/365405-assange-pilger-full-transcript/). John Pilger komentis: "Levias
plendoj de homoj kiuj diras, 'Kion faras Wikileaks? u ili provas meti Trump en la
Blankan Domon?'", kaj al tio respondis Julian Assange, "Mia respondo estas, ke Trump

ne estus permesita venki. Kial mi diras tion? ar por li iu establao estas e la alia
flanko; Trump ne havas e unu establaon, eble kun escepto de la Evangelianojn, se oni
povas nomi ilin establao, sed bankoj, spionagentejoj, armilkompanioj. . . granda
eksterlanda mono. . . iuj unuias malanta Hillary Clinton, kaj anka la
amaskomunikiloj, posedantoj de amaskomunikiloj, kaj e urnalistoj mem".
Li anka donis detalojn, kiel ISIS kaj la Fondao Clinton estas financataj de la samaj
homoj, la registaroj de Sadarabio kaj Kataro. John Pilger komentis: "La sadarabianoj,
la kataranoj, la morokanoj, la bahrejnanoj, speciale la sadarabianoj kaj la kataranoj,
donas tiom da mono al la Fondao Clinton dum Hillary Clinton estas tat-Sekretario
[federacia ministro pri eksterlandaj aferoj] kaj la 'State Department' [Ministrejo de
Eksterlandaj Aferoj] aprobas amason da armil-vendoj, aparte al Sadarabio". Julian
Assange respondis: "Sub Hillary Clinton la plej granda armilvenda interkonsento iam ajn
farita estis farita kun Sadarabio, valore de pli ol miliardoj. Fakte, dum ia oficperiodo
kiel tatsekretario, la tuto de la armil-eksportoj el Usono rilate al dolara valoro
duobliis". John Pilger: "Kompreneble, la konsekvenco de tio estas, ke la fifama terorista
grupo nomata ISIL a ISIS estas kreita efe per mono uste de la samaj homoj kiuj donas
monon al la Fondao Clinton". Julian Assange: "Jes". John Pilger: "Tio estas
eksterordinara".
Jes, i estas - a i estus se iuj el ni ne jam estus divenintaj, ke devas esti okazinta io tia.
La Islama tato, kiel ili tiutempe nomis ISIS, aperis subite mallonge post kiam la
malsupra ambro de la brita parlamento vodonis, konsilante al la registaro ne bombi
Sirion. Tio estis nur konsila, ar la definitivan decidon oni povus fari nur per Rea
Prerogativo. Tamen ili bezonis pretekston. Do kiel tiom amasa militforto, kiu povis defii
al la plej granda superpotenco surtere en persista militado super granda regiono de la
Mezoriento, kaj tiam mistere aperi en norda Afriko kun neniuj evidentaj provizlinioj, esti
akirinta siajn armilojn? u grandegaj armilfabrikoj povus esti spontane ekaperintaj en la
regiono? A u ili estis provizataj de iu alia potenco? Se jes, kiu? La solaj realaj
armilprovizoj en la regiono estis de Rusio - en la militbazo de Sirio - Israelo kaj NATO.
Kompreneble, Israelo kaj NATO estis en ligo unu kun alia rilate al armilprovizoj, same
kiel multaj el la arabaj tatoj. La rusoj havus nenian intereson en la malstabiligo de Sirio,
kaj ili estus iukaze superfortitaj de NATO, sen mobilizio. Estis al mi ekde la komence
klare, ke oni petis al ni kredi en fantazio.
La rusoj bone kunludis, kontrablufante al NATO, lanante bombadan kampanjon
kontra ISIS. La usonanoj protestadis, ke la rusoj bombadas 'moderajn' teroristoj, kaj la
rusoj petadis al ili klarajn difinojn de tio, kiu estas modera teroristo kaj kiu estas ekstrema
teroristo. Kompreneble la usonanoj tute ne povis doni tiun difinon, ar ili iuj kunlaboris,
kaj la usonanoj tute ne povis tion publike konfesi. La ludo nun malkaias, preska, kaj
espereble la usonanoj kaj iliaj amikoj de ISIS kviete retirios el Sirio sen la bezono de
plua bombado. Kompreneble, anka la brita registaro estis komplica.
La plena teksto de tiu intervjuo troveblas en la retejo de John Pilger (http://johnpilger.
com/articles/inside-the-invisible-government-war-propaganda-clinton-trump). La
intervjuo anka preskribas kiel la detruo de Libio estis milito de Hillary Clinton, kaj kiel

la plimulto de la kabineto de Barack Obama estis eltirita de la banko CitiBank.

La Establao farias nervoza. Ni ja povus vidi periodon de politika subpremo kaj en
Usono kaj en Britio. En Britio ilia efa ilo ja povus esti la leao pri Neviolenta
Ekstremismo, kiu ankora ne atingis la parlamenton, kaj ni devus fari ion en nia potenco
por certigi, ke i ne atingos. Por la britoj estas normale saluti unu la alian per parolado pri
la vetero. El niaj spertoj pasintsemajne ajnas, ke e tio estas sub minaco. Sed restu
parolantaj. Se ni ne povas paroli pri la vetero en Britio hodia, do pri kio ni ja povas
paroli?
Salutas Ian Keep Talking ian@fantom. org. uk ian@keeptalking. info

Letero de la albana knabeto al la usona prezidento

La usona prezidento akceptis en la Blanka Domo la knabeton Aleks, el Nov Jorko, el

albanaj gepatroj, kiu estis skribinta lin leteron pri vundita siria knabeto, Omran Daqnesh.
i lasta aperis sangumita sur la fotoj de la gazetoj

Obama diris ke la letero venis el infano kiu ankora ne lernis la cinikecon a dubemon.
"Honorinda prezidento Obama, u vi rememoras pri knabeto, kiun la urato venigis al
hospitalo en Sirio? u vi povas venigi lin al nia hejmo. . ni akceptos lin kun flagoj, floroj
kaj balonoj. Ni havigos al li familion kaj konsideros lin kiel nian fraton".
La usona prezidento, citis la vortojn de sesjara Aleks en la universitato de la Unuiintaj
Nacioj anta ol la Blanka Domo filmi mem Alekson, legante la leteron.
(erpita el la preso)

Vortaroj

EL LA RAPIDA VORTARO PORTUGALA-ESPERANTO - AKTUALIGO EL

OKTOBRO 2016

ACADIANO = AKADIANO; (MEMBRO DOS ACADIANOS, POVO SEMITA) AKADANO

ACOLCHOADO; ALMOFADADO, ESTOFADO) =KUSENEGO; KUSENKOVRAO;
LITKROVILEGO

ANLISE TRANSACIONAL = TRANSAKCIA ANALIZO

ANGUSTIANTE = (KOR)PREM(ANT)A
APLICATIVO = (INF. ) PROGRAMETO; APLIKAO; APO
ASSECLA = (ABOMENA) PARTIANO; BANDANO; BRAVAA DEFENDANTO;
KAMARADO; PARTIZANO; (FIDELA) SEKVANTO
ASSINALADO POR = KARAKTERIZITA/SIGNITA PER
ASTRO REI (O SOL) = LA SUNO; NIA ASTRO- REO
AUSCHWITZ = AVICO
BASLICA DO SANTO SEPULCRO = BAZILIKO DE LA SANKTA TOMBO
BEB PREMATURO = ANTATEMPE NASKITA BEBO/INFANETO/; ANTATEMPA
NASKITO/NASKIINTO/AKUITO
BLITZ = INTENSA KAMPANJO; EKSTRA ATOTRAFIK-KONTROLO; PATROLA
INSPEKTO
BLOCK CHAIN OU BLOCKCHAIN = BITMON-KONTOLIBRO; BITMON-KVITANCILO
CAPITO DA INDSTRIA = INDUSTRIKAPITANO
CARTUNISTA = KARIKATURISTO
CARVO EM BRASA = ARDA KARBETO
CATARSE = KATARSO
COM VOZ PAUSADA = KUN MALRAPIDA PAROLO; PAROLANTE
MALRAPIDE/KVIETE; PER MALRAPIDA VOO
COMUNGAR COM = PARTOPRENI EN SAMA; KOMUNIKII KUN
CONDIO GENTICA = GENETIKA KARAKTERIZAO
CONTAR COM O APOIO DE = RICEVI LA KUNLABORON DE; KALKUKI JE LA
(KUN)HELPO/APOGO DE; FIDI/HAVI/RICEVI LA /HELPON/APOGON DE
CORUSCANTE = RADILUMA; BRILANTA
DAR ACESSO = PERMESI/RAJTIGI ENIRI
DE MOS POSTAS = KUN KUNMETITAJ MANOJ; KUN LA MANOJ KUNPREMITAJ;
KUN LA MANOJ INTERPLEKTITAJ
DEFLUENTE (DECORRENTE) = REZULTANTA
DEPARTAMENTO = POST KIAM LI LONGE VAGADIS; LONGE VAGINTE

DESAPOSENTAO = MALEMERITIO
DESBLOQUEAR = MALBLOK(AD)I; MALBARI
DESNORTEAR = VOJERARIGI; SENDIREKTIGI; KONSTERNI, SENKONSILIGI; BLINDE
PAI; ESTIGI EN MALORDO
DESVENDAR O CRIME = PRISOLVI/ELKLARIGI LA KRIMON
DIA DO TRABALHO = TAGO DE LA LABORO A TAGO DE LA LABORISTOJ
DIAGRAMAO = TEKSTODEZAJNO
DIAGRAMAR TEXTO = DEZAJNI TEKSTON
DIREITO NATURAL = NATUR(ISM)A/NATURALISMA JURO; JURNATURALISMO
= ESTAS TRO FRUE POR
EDCULA = NIO
ENTRAR NA COMPOSIO DE = ESTI PARTO DE; KUNKONSISTIGI; KUNAPARTENI
AL LA KEMIAJ ELEMENTOJ, KIUJ ESTAS LA PARTOJ DE LA AKVO; LA KEMIAJ
ELEMENTOJ, KIUJ (KUN)KONSISTIGAS LA AKVON; LA KEMIAJ ELEMENTOJ DE
LA AKVO; LA KEMIAJ ELEMENTOJ KUNAPARTENANTAJ AL LA AKVO]
ERRO DO TIPO I = MALSUPERI LA ATENDOJN
ESTAR EM VOGA, ESTAR NA MODA = ESTI (LA LA MODO)/ LAMODA; FURORI
ESTAR VOLTADO PARA = RIGARDI AL; ESTI TURNITA AL; FRONTI KONTRA LA
PREEJO ESTAS RIGARDANTA AL LA MARO, LA PREEJO FRONTAS KONTRA
LA MARO, LA PREEJO ESTAS TURNITA AL LA MARO. ]
ESTARRECEDOR = TERUREGA
ESTIGMATIZAR = CIKATRIGI; SIGNE MALHONORIGI; STIGMATIZI
FALSO POSITIVO = FALSA POZITIVA INFORMO/SCIIGO/REZULTO; FALSA POZITIVO
FAZER GUERRA CONTRA = FARI MILITON KONTRA; IRI MILITE KONTRA;
MILITI KONTRA
FERTILIZANTE = STERKA; STERKO; STERKAO
FICAR COM UM P ATRS = MALFID(EM)I
FIXAO = FIKS(AD)O; DIFINO; (MENTAL) (MENSA) FIKSIO; (MENS)FIKSIO
FORNO CREMATRIO = KREMACIA FORNEGO; KREMACIEJO
FUNDO DE COMRCIO = KOMERCO; ENTREPRENO
GESTOR = ADMINISTRANTO; DIREKTANTO, ESTRO, GVIDANTO

HALO GALCTICO = GALAKSIA AREOLO

HOMENAGEAR = HONORI; OMAI AL; FARI OMAON AL; MEMORHONORI;
MEMORFESTI; CELEBRI; FESTI
IDOLATRIA = IDOLKULT(EC)O, IDOLSERV(EM)O; IDOLISTECO; IDOLADORECO
INOMINVEL = NEESPRIMEBLA
JORNADA = PIEDIRADO; VOJIRO; VOJAO; VOJIRO, TAG-VOJAO; BATALO; (DIA
DE TRABALHO) TAGLABORO
LNGUA ACDIA = AKADA LINGVO
LOCAL DE VENERAO = KULTEJO
MAGISTRALMENTE = MAJSTRE
MAJORITRIO = PLIMULTA; PLENAA
MORTO-VIVO = MORTINTO-VIVANTO
NO SABERIA DIZER = MI NE SCIUS DIRI
NICOLASMO = NIKOLAISMO
NICOLATA = NIKOLAISTO
NCLEOS DA BASE = BAZGANGLIOJ
NMERO CONSIDERVEL = GRAND(EG)A NOMBRO; LA GRANDA PLIMULTO; LA
PLEJMULTAJ
OPINIO FORMADA = PLENELPENSITA/ANTADECITITA/ANTAFIKSITA OPINIO
OPTAR PELO = PREFERI LA; HAVI PREFERON POR LA; DECIDII POR LA
ORINIDAS = ORIONIDOJ
PAUSA NATURAL = NATURA PAZO; NATURA HALTO DE LA PAROLO; ORDINARA
PAZO
PECADO ORIGINAL = UNUA/ORIGINA PEKO
PELA PRIMEIRA VEZ DESDE = LA UNUAN FOJON, DE (POST)
POLGRAFO = MULTVERKISTO; APOSTILA; (DETECTOR DE MENTIRAS)
MENSOGDETEKTILO
QUARTO DE DESPEJO = AMBRO DE LO-RESTAOJ
QUEBRA DE CONTRATO = ROMPO DE KONTRAKTO

QUEBRAR O CONTRATO = ROMPI LA KONTRAKTON

REALIDADE AUMENTADA = PLIIGITA REALECO
REALIDADE VIRTUAL = VIRTUALA REALECO
REFERENDO = REFERENDUMO
RENDER GRAAS = DONI DANKON; DANKI
RESTAURAO = RIPAR(AD)O; RESTARIGO; REKUPERO; RESTARADO
RESTAURAR = RIPARI; RESTARIGI; REKUPERI; RESTARI
REVOGAO = MALVALIDIGO; NULIGO
REVOLTA DE HAYMARKET = TUMULTO DE HAYMARKET, TUMULTO DE
HAYMARKET SQUARE
SALVIA HISPANICA = IAO
SEGUNDA INTERNACIONAL = DUA INTERNACIO, A SOCIALISTA INTERNACIO, A
LABORISTA INTERNACIO
SEM DELONGAS = TUJ; TUJ TUJ; SEN PROKRASTO, SENPROKRASTE; SEN ATENDO;
SEN HEZITO, SENHEZITE; SEN PERDO DE TEMPO
SERES QUERIDOS = AMATAJ ESTULOJ; KARULOJ
SNDROME DO SOTAQUE ESTRANGEIRO = SINDROMO PRI FREMDA AKENTO;
FREMDA AKENTSINDROMO
SUBIR NA VIDA = PROSPERI EN LA VIVO; RIII
SUBLIME = SUBLIMA; MAJESTA; NOBLEGA, ALTEGA; (ESPLNDIDO) BELEGA;
SUPERBELA
SUPERAR AS EXPECTATIVAS = SUPERI LA ATENDOJN
TANTO QUE = TIEL KE, TIAL KE; PRO TIO; TIAMANIERE KE
TANZNIA = TANZANIO
TER ACESSO A = HAVI ALKONDUKON AL; HAVI (LA) PERMESON/RAJTON ENIRI EN;
ENIRI
TERATOMA SACROCOCCGEO = SAKROKOKCIGA TERATOMO
TERRIFICANTE = TERUR(IG)A
TIAMAT = TIAMATO
TIBERADES = TIBERIADO; (O MAR OU LAGO DE TIBERADES) TIBERIADA LAGO

TIROL = TIROLO
TRAMITAR = SINSEKV(IG)I; PA(IG)I; PROCED(IG)I
TRMITES = SINSEKVAJ FAZOJ; PROCEDO(J); (VIVNCIAS, EXPERINCIAS)
TRAVIVAOJ
TRANSCOMUNICAO INSTRUMENTAL = INSTRUMENTA TRANSKOMUNIKADO
TROPA DE ELITE = ELITA TAMENTO/TRUPO
UFOLOGIA =NIFOLOGIO
UM QU DE TEMOR = (IA/IU) TIMO
VENERAR = RESPEKTEGI; KULTI
VIRADA DE ANO = ANIO DE JARO; NOVJARIO
VOLTA E MEIA = DE TEMPO AL TEMPO; NE MALOFTE; OFTE; FOJFOJE

Vortaro albana-esperanto

La litero A

Noto: lidh. - korelativo; pasth interjekcio; pj. - participo; fet. - religia; ark, arkaika; bot. - botaniko; f.- verbo; ndajf. - adverbo;
a
A ,

lidh.

A ,

pasth.

ha

A ,

pj.

Aa

[ a ] kiel a en father (en la angla)

ABACI ,

f.fet.

abatejo

ABAK ,

m.ark.

abako

Abanoz
ABANOZ,

-ebono
m.bot.

ebono

ABAT ,

m.fet.

abato

Abazhur

-lampirmilo

abazhur tavani

-lustro

ABAZHUR ,

m.

lampo, irmilo, lumirmilo, lampokloo

ABDIKIM,

m. libr.

abdiko, demeto

Abdikoj
ABDIKOJ,

- abdiki
jokal.libr.

abdiki, demeti

Abece
ABC,

- aboco
f

Abetare
ABETARE,

- alfabetumo
f.

Abrash
ABRASH,

ABSOLUT,

abocolibro, alfabetumo

- albino
mb.bised.

Abrogoj
ABSHIS,

aboco, alfabeto

-lentuga

- abrogi
f. mat.
mb.

- abciso
- absoluta

ABSOLUTISHT,

ndajf.

- absolute

ABSOLUTIZM,

m. libr.

ABSTENOJ,

kal.

- abstini, detenati

ABSTRAKSION,

m.logj.

- abstrakteco

-absolutismo

ABSTRAKSIONIZM, m.art.

- abstraktismo

ABSTRAKT ,

- abstrakta

ABSTRAKTSI,

mb.
f.libr.

- abstraktao

ABSURD ,

mb.libr.

- absurda

ABSURDITET,

m.

- absurdeco

Abuzoj

- trouzi

ABUZOJ ,

kal.jokal.

- malbonuzi

Acar

- frosto

ACAR,

mb.

- frosta

ACARI ,

f.

- frosto

Acaroj

-akrigi

ACETIK,

mb.kim.

- aceta

ACETILEN ,

m.kim.

- acetileno

ACETON ,

m.kim.

- acetono

ACID,

m. kim.

- acido

AIK ,

ndajf. bised.

- malkae

Adaptoj

- adapti

ADASH,

m. -

- samnomulo

ADAXHIO ,

ndajf.muz.

- adao

ADEKUAT,

mb. Libr

ADERIM,

m.

- adekvata
- alio

Aderoj

- alii

ADEROJ,

jokal.

- alii

ADET,

m.bised.

- kutimo

Adhurim

- adoro

ADHURIM,

m.

- adoro, adorado

ADHUROJ,

kal.

- adori, adoradi

ADHURUESHM I

mb.

- adorinda

m.usht.

- adjutanto

ADJUTANT,

Administrat
ADMINISTRAT,
ADMINISTRATIV,

- administracio
f.

- administracio, administristaro, administrejo

mb

- administra

ADMINISTRATIVISHT

ndajf.

Administrator

- administre

- administranto

ADMINISTRATOR,

m.

- administristo

ADMINISTRIM,

m.

ADMINISTROJ,

kal.

Administrues pasurie

- administrado
- administri

-kvestoro

ADMINISTRUES,

m.

- administranto

ADMIRAL,

m.usht.

- admiralo

ADMIRIM,

m.

- admiro

ADMIROJ,

kal.

- admiri

ADMIRUES,

m.

ADMIRUESHM I ,
ADOPTIM,

mb.
m.drejt.

- admiranto
- admirinda
- adopto

ADOPTOJ,

kal.

- adopti

ADRES,

f.

- adreso

AERODINAMIK,
AERODINAMIK,

mb.fiz.
f.fiz.

AERODROM,

- aerodinamika
- aerodinamiko

m.

- aerodromo

AERONAUTIK,

f.av.

- aeronatiko

AEROPLAN ,

m.

- aeroplano

Aeroplan bombardues

-bombaviadilo

Aeroplan gjuejts
AEROPLANMBAJTS,

- asaviadilo
m.usht.

Aeroplanmbajtse
AEROPORT,
AEROSTAT,

- aviadila ipo

- aviadilipo
m.
m.av.

- flughaveno
- aerostato

Afarist
AFARIST,

- aferisto
m.

Afat

- aferisto

- tempolimo

AFAT N,

ndajf.

- limtempe

AFAT,

m.

- limtempo, tempolimo

AFATGJAT,

mb.

- longedara

AFATSHKURTR,

mb.

- mallongedara

AFEKT,

m.libr.

- afekcio

AFR ,

ndajf.

- apud, proksime

AFERIM,

pasth.thjeshtligj.

- brave !

Afrm i (njri)

- parenca

afrm i (send)

- apuda

AFRM I ,

mb.

AFRMNDSHM , mb.

- proksimulo
- komprenebla

AFRMNDSH ,

ndajf.

- kompreneble

AFRMI S ,

ndajf.

- de proksime, balda, post ne longe

AFRSI,
AFRSISHM I,

f.

- proksimeco

mb.

- proksimuma

AFRSISHT,

ndajf.

- proksimume

AFRT I,

mb.

- proksima, baldaa, proksimulo

AFETAR,

mb.

- nekredanto

AFISHE,

f.

- afio

AFISHOJ,

kal.

- afii

AFORIZM,

m.libr.

- aforismo

AFRAS,AFRAZI,

afresk

ndajf.

- apude

- fresko

AFRESK,

m. art.

- fresko

AFRIKATE,

gjuh.

- afrikato

AFRIM,

m.

- proksimio

AFRO,

pj.

- irka , preska

AFROHEM,

vetv.

- aproksimati, proksimati

AFROJ,

kal.

- proksimigi

AFRUAR I,

mb.

AFSH,

mb.fig.

AFT ,

f. kryes.

- alproksimemulo
- haladzo, pasio
- blozo, veziketo

Aft i
AFT I

-kapabla
mb.

- brava, kapabla

Aft i pa ndjenja

- lucida

Aft i pr pagim

- solventa

Aftsi ndaj njerzve

- karismo

Aftsi prshtatje

- mimetismo

Aftsi shpirtrore

- fakulto

AFTSI,

f.

- kapablo, kapableco

AFTSOHEM,

vetv.

- kapablati

AFTSOJ,

kal.

ag

- kapabligi

- matenkrepusko

AG,

m.fig,poet.

- krepusko

AGA,

m.hist.

- bienulo, agao

AGAVE,

f.bot.

- agavo

AGESH,

f.hist.

- againo

Agim
AGIMOR,

- aroro, krepusko
mb.poet.

- krepuska

AGJENCI,

f.

- agentejo

AGJENT,

m.

- agento

AGJENTUR,
AGJENTUROR,
AGJRIM,

f.

- agentaro

mb.
m.fet.

- agentara
- fasto, abstinado

AGJROJ,

jokal.

- fasti

AGJRONJ,

f.zool.

- ardeo

AGJITACION,

m.

- agitado

AGJITATIV,

mb.

- agitada

agjitator
AGJITATOR,

- agitisto
m.

agjitoj
AGNOSTICIST,
AGNOSTICIZM,

- agitanto

- agiti
m.filoz.
m. filoz.

agon

- agnostikulo
- agnosticismo

- tagii

AGON,

pavet.

- alkrepuskii

AGONI,

f.

- agonio

AGRAR,

mb.

- agrara

AGRARO-INDUSTRIAL ,

mb.

- agroindustria

AGREGAT

m.tek.

AGRESION,

m.

- agreso

AGRESIV,

mb.

- agresa, agresiva

AGRESOR,

m.

- agresanto, agresinto

AGRO,

fjalform.libr.

AGROBIOLOGJI,

f.

- agrobiologio

AGROKIMI,

f.

- agroemio, agrokemio

- agregato, agregao, mainaro

- agro

AGROMEKANIK,

f.

- agromekaniko

AGRONOM,

m.

- agronomo

AGRONOMI,

f,

- agronomio

AGRONOMIK,

mb.

- agronomia

AGRORREGULLORE,

f.bujq.

- agroregularo

AGROTEKNIK,
AGROTEKNIK,
AGRUME,

mb.
f.

- agrotekniko
vet.bot.

Agulie (lule)
AGULIORE,

- agroteknika

- citrusoj

- arikulo
f.vet.bot.

- arikulo, primolo

AGURIDH,

mb.

- nematura

AGZOT,

m. vjet.

Ah (dru)

pulvo

- fago

AH,

pasth.

AH,

m.bot.

AHENG,

m.keq.

- popolkantarao

AHENG,

m.muz.

- popolkantaro

AHISHT,

f.

AHISHTOR,
AHT I E ,

m.
mb.
m.

AI,

prem.vetor

ai,ajo(person)

- fagareto, fagejo
- faga
- brutejo
- li

- tiu
f.fet.

Ajdes (dru)
AJDS,

- fago

- fagaro

AHUR,

AJAZM,

- ha

-a kvo benita

- laburuo
m.bot.

- laburno

Ajr pa lvizje
AJR,

- kalmo
m.

Ajk shoqrore

- aero

- elito

AJK,

f.

- kremo

AJKT I E ,

mb.

- krema

AJO,

prem vetor

AJRIM,

m.

AJROHET,
AJROJ,
AJROR,

- aerumo

vetv.
kal.
mb. -

Ajros (me aparat)

- i

- aerumati
- aerumi
- aera

- ventoli

AJROS,

kal.

- aerumi

AJROSJE,

f.

- aerumado

AKACIE,

f. bot.

AKADEMI,

f.

- akademio

AKADEMIK,

m.

- akademiano

AKADEMIK,

mb.

- akademia

AKADEMIZM,

m.

- akademiismo

AKAPARIM,

m.

- akaparado

AKAPAROJ,

kal.

- akapari

AKAPARUES,

m.

- akaparisto

AKI,

m.bised.vjet. - kuiristo

- akacio

AKCIL,

pakuf.

- iuajn, ioajn

AKKUSH,

pakuf.

- iuajn

AKQYSH,

ndajf.

- iel, ielajn

AKR,

f.

- akreo

AKOMA,

ndajf.

AKORD,

m.libr.

- ankora
- akordo

AKORD,

m. muz. - agordo

AKORDIM,

m.muz.

Akordoj

(telat)

- agordado

- agordi

AKORDOJ,

kal.

- agordi

AKREDITIV,

m.fin.

AKREDITOJ,

kal. dipl. - akrediti

- akreditivo, kreditletero

Akrep

- skorpio

Akrep i minutave

- minutmontrilo

Akrep i ors

- hormontrilo

AKREP SEKONDASH,

- sekundmontrilo

Akrep (busulle)

- nadlo

Akrep(ore)

- horlomontrilo

AKREP,

m.zool.

AKRILIK ,

m.

AKRILIK ,

mb.kim. - akrila acido

AKROBACI,

f.

AKROBAT,

m.

- akrobato

AKROBATIK ,

mb.

- akrobatika

AKSH,

- skorpio
- akrillano

- akrobatao

m.bot.

Aksident

- centareo

- akcidento

AKSIDENTALISHT,

ndajf.

- akcidente

AKSIOMATIK,

mb.libr.

- aksioma

AKSIOM,

Aksion (banke)

f.

- aksiomo

-akcio

AKSION,
AKSION,

m.fin. - akcio
m.libr.

- ago

AKSIONAR,

m.fin.

AKT,

m.libr. - akto

Aktakuz

- akciulo

- akuzakto

AKTAKUZ,

f.drejt.

- akto de akuzado

AKTBESIM,

m.libr.

- akto de fido

AKTDELEGIM,
AKTDNIM,

m.drejt. - akto de delego

m.drejt. - akto de kondamno

AKTDETYRIM,

m.drejt. - akto de devigo

AKTGJYKIM,

m.drejt. - akto de juo

AKT-HETIM,

m.drejt. - akto de juesploro

Aktiv

- aktiva

AKTIV,

m.

- aktivularo

AKTIV,

m.fin. - aktivo

AKTIV,

mb.

- aktiva

AKTIVISHT,

ndajf. - aktive

AKTIVIST,

m.

AKTIVITET,

m.

- aktivulo
- aktivado

AKTIVIZIM,

m.

AKTIVIZOHEM,

vetv. - aktivati

AKTIVIZOJ,

kal.

AKTKONTROLL,

m.zyrt. - akto de kontrolado

AKTLINDJE,

f.zyrt.

AKTLIRIM,

m.hist.

AKTMARRVESHJE,

f.zyrt.

- aktivigo

- aktivigi

- akto de naskio
- akto de liberio

- akto de akordo

AKTMARTES,

f.zyrt.

Aktor pa fjal

- akto de edzio

- mimo

AKTOR,

m.

AKTPADI,

f.drejt.

AKTPRFAQSIM,

- aktoro
- akto de akuzo

m.drejt. - akto de reprezentado

AKTUAL,

mb.

- aktuala

AKTUALITET,

m.

- aktualeco

AKTUALIZIM,

m.libr. - aktualigo

AKTUALIZOJ,

kal.

- aktualigi

AKTVDEKJE,

f.zyrt. - akto de morto

AKTZOTRIM,

m.zyrt.

- akto de posedado

AKUAREL,

m. art.

- akvarelo

AKUARELIST,

m.art.

- akvarelisto

AKUARIUM,

m.

- akvario

Akull

- glacio

Akull i varur

- pendoglacio

AKULL,

m.

- glacio

AKULLA,

m.

- glaciplato

AKULLEM I,

mb.

- glacia

AKULLIM,

f.

- glacia epoko

AKULLISHT,

f.

- glaciejo

AKULLMBAJTSE,
AKULLNAJ,
AKULLOHEM,

f.

- glaciujo

f.

- glaciejo, glaero

vetv. - glaciati

AKULLOJ,

kal.

AKULLORE,

f.

- glaciigi
- glaciao

AKULLORESHITS,

m.

- glaciaisto

AKULLT I E ,

mb. - glacia

AKULLTHYESE,

f.

- glacirompilo

AKUMULATOR,

m. fiz.

- akumulatoro, akumulilo

AKUMULIM,

m.libr.

- akumuligo

AKUMULOHET,

vetv.libr. - akumulati

AKUMULOJ,

kal. - akumuli

AKUPUNKTUR,

f.mjek.

AKUSTIK,
AKUSTIK,

- akupunkturo

mb.spec. - akustika
f.fiz.

- akustiko

AKUT,

mb.mjek.

AKUZ,

f.drejt.- akuzado, akuzo

AKUZOHEM,

ps. - sinakuzi

akuzoj

- akuzi

AKUZOJ,

kal.

- akuzi

AKUZUAR I ,

m.

AKUZUES,

m.drejt.

ALABASTR,

- akuta

m.

- akuzito
- akuzanto

- alabastro

ALAMET,

m.thjeshtligj. - grandega

ALARM,

m.usht.

ALARMOJ,

kal.

- alarmi

ALBANOLOG,

m.

- albanologo

ALBANOLOGJI,

f.

- albanologio

ALBANOLOGJIK,

mb.

- albanologia

ALBR,

f.

- splito

ALBRISHT,

f.

- splitejo

- alarmo

ALBUM,

m.

- albumo

ALBUMIN,

f.

- albumino

ALEANC,

f.

- alianco

ALEAT,

m.

- aliancano

ALEGORI,

f.

- alegorio

ALEGORIK,

mb. - alegoria

ALEGRO,

ndajf.muz. - alegro

ALERGJI,

f. mjek.

ALET,

m.bised.

- ilo

ALFA,

f. palak.

- alfa

ALFABET,

m.

- alergio

- alfabeto

ALFABETIK,

mb.

- alfabeta

ALFABETIKISHT,

ndajf. - alfabete

ALG,

f.bot.

ALGJEBR,

f.

ALGJEBRIK,

- algo

- algebro

mb. mat. - algebra

ALIAZH,

m.tek. - kunfandao

ALIBI,

f. drejt. - alibio

ALITERACION,

Alivan

m.let. - aliteracio

- -sveno

ALIVAN,

m.bised. - sveno

ALIVANOSEM,

vetv.

- svenii

ALKAL,

m.kim. - alkalo

ALKIMI,

f. - alemio

ALKIMIST,

m.

alkool

- alemiisto, alkemisto

- alkoholo

ALKOOL,

m.

- alkoholo

ALKOOLIK,

mb.

- alkohola

ALKOOLIST,

m. - alkoholulo

ALKOOLIZM,

m. - alkoholismo

ALKOOLIZIM,

m.

ALKOOLIZOHEM,

vetv. - alkoholati

ALKOOLIZOJ,

kal.

ALKOOLMATS ,
ALLAH,
ALLATURKA,

- alkoholio

- alkoholigi

m. - alkoholmezurilo
m.fet. - Alaho
ndajf. thejshtligj. - Laturke

ALLI,

f.

ALLISHVERISH,

- gipso

m. bised. - kaa akordo

ALLTN,

m.vjet.

ALLTI,

f.vjet.

- oro
- pafilo

ALMANAK,

m.

- almanako

ALPE,

f.vet. gjeogr.

- alpoj

ALPIN,

mb.

ALPINIST,

- alpa
- alpisto

ALPINIZM,

m.sport.

- alpismo

ALTAR,

m.fet.

- altaro

ALTERNATIV,

f. libr.

- alternativo

ALTOPARLANT,

m.

- latparolilo

ALTRUIST,

m.

- altruisto

ALTRUIZM,

m.libr. - altruismo

ALUMIN,

m.kim. - alumino

ALUMINT I, E ,

mb.

- alumina

ALUVION,

m.gjeol.

Auzion
ALVEOL,

- aluvio

- aludo
f. kryes. anat. - alveolo

AMA,

bides.

- sed

AMALGAM,

f. kim.

- amalgamo

AMAN,

pasth.thjeshtligj. mi petas vin

AMANET,

m. bised. - konfido, testamento

AMARET,

f.

AMATOR,

m. - amatoro

AMAZON,

- juglandbiskvito

f.mit.

Ambalazh

- amazono

- pakumo

AMBALAZH,

m. - pakumo, pakuma materialo

AMBALAZHIM,

m. - pakado

AMBALAZHOJ,

kal.

AMBASAD,

f.

AMBASADOR,

m.

AMBICIE,

f.

AMBICIOZ,

m.

- ambiciulo

AMBICIOZ,

mb.

- ambicia

AMBIENT,

m.

- medio, irkaao

AMBIENTOHEM,

vetv.

- kutimati

- paki

- ambasado, ambasadejo
- ambasadoro
- ambicio

Ambro

- qelibar

AMBULANC,

f. - ambulanco, kuracejo, ambulatorio

AMBULATOR,

mb. mjek. - ambulatoria

AMEB,
AMEL,

f. zool.
m. bised.

-amebo
- agaragaro

AMEL,

m.

- lakso

AMENDAMENT,

m. drejt.

- amendo

AMNOR,

mb. libr.

- patrina

AMERIKANAT,

f.

AMERIKANIZOJ,
AMSI,

- amerikanismo

kal. preni
f.

- amerikan vivmanieron

- patrineco

Amz

- matrikulo

Amz (rrot)

- matrico

AMFIB,

mb. biol.

- amfiba

AMFITEATR,

m.

- amfiteatro

AMIANT,

m. min.

- asbesto

AMIDON,

m.kim.

- gluteno

AMIN,

pj.fet.

- amen

AMNEZI,

f. mjek.

AMNISTI,

f. drejt.

AMNISTOJ,

kal. drejt.

- amnestii

AMON,

m.kim.

- amonio

AMONIAK,

- amnezio
- amnestio

m.kim.

- amoniako

AMONIAKOR,

mb. kim.

- amoniaka

AMORAL,

mb. libr.

- malmorala

AMORALSHM I ,

mb. libr.

- senmorala

AMORF,

mb. libr. spec. - amorfa

AMORTIZATOR,

m.tek.

- amortizilo

AMORTIZIM,

m. spec.

- amortizo

AMORTIZOHET,

vetv. ek.

- amortizati

AMORTIZOJ,

kal. tek.

- amortizi

Amortizuar i

- eluzita

AMPER,

m.fiz.

- ampero

AMPERMETR,

m.fiz. - ampermetro

AMPUL,

f. farm. - ampolo

Amshim

- eterneco

AMSHIM,

m. libr. - eterneco

AMSHOJ,

kal. libr. - eternigi

AMSHUAR I E ,

mb. fet. libr. - eterna

AMSHUESHM I ,

mb. fet. libr. - eterna

Amtar

- patrina

AMTAR ,

mb. - patrinuja

AMULL ,

m. - stagno

Amulli

- senflueco

AMULLI,

f.

- stagnado

AMULLT I E

mb. - stagna

AMVIS,

kal.

- mastri

Amvis

- dommastrino

AMVIS,

f.

- mastrino

AMVISRI,

f.

- mastrumeco

AMVISJE,

f.

- mastrumado

AMZ,

f.

- matrikulo

AN,

m.anat. - utero

Ana e pashkruar

- mareno

Ana e pasme med

- averso

Ana e pasme send

- reverso

ANA,

mb. keq.

- forigulo

ANADETAS,

m.

ANADOLLAK,

m. hist. - anatoliano

ANADOLLAK,

mb. hist. - anatolia

ANAK,

m.

ANAKRONIK,
ANAKRONIZM,
ANALE,

Analfabet

- marbordulo

- konzolo

mb. - anakronisma
m. - anakronismo
vet.sh.hist. - analoj

- malalfabetulo

ANALFABET,

mb. - analfabeta

ANALFABETIZM,

m. - analfabeteco

ANALITIK,

mb. - analiza

ANALIZ,

f.

ANALIZIM,

m. - analizado

ANALIZOJ,

kal. - analizi

ANALOG,

mb. - analoga

ANALOGJI,

f.

ANALOGJIK,

mb. - analogia

ANALUMAS,
ANAMALAS,

- analizo

- analogio

m. - riverbordulo
m. - transmontulo

ANAMEND,

ndajf. - distrieme

ANAMENDAS,

ndajf. - distrieme

ANANAS,

m. bot. - ananaso

ANAPRAPTAS,

ndajf. - la dorson antaen

ANARKI,

f.

- anarkio

ANARKIK,

mb. - anarkia

ANARKIST,

m.

- anarkisto

ANARKIZM,
ANARKOSINDIKALIST,
ANARKOSINDIKALIZM,
ANAS,
ANAS, ANAZI,
ANAS.
ANASH ,

m. - anarkiismo
m.
m.

- anarkisindikatisto
- anarkisindikatismo

mb.

- indiena

ndajf. - flanke
m.

- indieno

ndajf. - flanke

ANASJELL,

kal .

- inversi

ANASJELLAS,

ndajf.

- inverse

ANASJELLE ,

f,

ANASJELL I E ,

mb. - inversa

ANASJELL,

f. gjuh.

- inverso

ANASJELLTAS ,

ndajf.

- inverse

anason (bim)

- anizo

- inversado

ANATOMI ,

f,

ANATOMIK ,

mb. - anatomia

ANDAJ ,

lidh. bised. - tial, pro tio

ANDANTE,

ndajf.muz. - andante

Andej
ANDEJ ,

- anatomio

- transe
ndajf.

ANDEJ-KTEJ ,

ndajf.

ANDEJM ( I ) ,

mb. - tiea

ANDEJMI (S) ,

ndajf.

- tie
- tie kaj itie

- de tie

ANDEJPARI ,

ndajf.

- ieajn

ANDEJSHM (I ) ,

mb.

- iea

Andje

- plezuro

Andrall
ANDRALL ,

- maloportunao
f. bised. - malkvieteco

ANDRALLOS ,

kal.bised. - malkvietigi

ANDRALLOSEM ,

vetv. bised. - malkvietati

An
ANE ,
AN ,

An anije

- flanko
f. krahin. - patrino
f.

- flanko

- leo

ANCAK,

m. - konzolo

ANDET,

m.

- marbordo

ANDETAS ,

mb. vjet. - marbordulo

ANEKDOT ,

f.

ANEKND,

aneks

- anekdoto

ndajf.parafj. - ie

-flankao

ANEKS ,

m.

- flankao, alao

ANEKSIM,

m.

- aneksado

ANEKSOJ ,

kal. - aneksi

ANLUM ,

m.

Anemban

- ie

ANEMBAN ,

- riverbordo

ndajf.

- iuloke

ANEMI ,

mjek. - anemio

ANEMIK,

mb.

ANPRAN ,
ANEPRQARK,
ANEQARK ,
ANS ,

ndajf.
ndajf.

- anemia
- iuloke
- irkae, iuloke

ndajf. - irkae
ndajf.

- flanke

ANSHKRIM ,

m. - flankskribo

ANSHKRUAR (I, E ) ,

mb. mat. - latera

ANSI ,

f.

ANSISHT ,

ndajf.

- flanke

ANSISHT ,

ndajf.

- partiece

ANSOR ,

m. sport. - halfo

ANSOR ,

mb. sport. - halfa lini-juisto

ANSOR ,

mb. fig.

Ansore (shkalle)

f. mjek. - anestezo

Antar

ANTARSI ,

Angari

- flanka

- balustro

ANESTEZI ,

ANTAR ,

- partieco

- ano
m. ano, - membro
f.

- membreco

- servuto

ANGARI,
laboro

f.hist. - senpaga deviga

ANGAZHIM ,

m.

ANGAZHOHEM ,

vetv. libr. - engaati

ANGAZHOJ ,

kal.

ANGJIN ,

f. mjek. - angino

- engaado

- engaigi

Anglez

- anglo

Anglisht

- anglalingve

ANGLISHT ,
ANGULLIT ,

Angushti
ANHIDRIT ,

ndajf. - angle
jokal.

- hurli

- dispneo
m. min. - anhidro,anhidrito

Ani

- ne gravas

Anije

- ipo

Anije (emr i vjetr)

- veselo

ANIJE ,

f.

- ipo

Anije istern

- naftoipo

Anije e vjetr streh

- pontono

Anije lufte

- militipo

Anije me jastk ajror

- vebipo

Anije me vela (lloj)

- klipero

Anije pasagjersh

- pasaeripo

ANIJENDRTUES ,
ANILIN ,

m.

- ipkonstruejo

f.kimi . - anilino

ANIM ,

m.

- deflankio

ANIMIZM ,

m.

- animismo

ANKAND ,

m. - akcio

ANKES ,

f.

Anket

- plendo

- enketo

ANKET ,

f.

ANKETIM ,

m. - demadarado

ANKETOJ ,

jokal.- demandaradi

ANKETUES ,

m. - demadarulo

ANKIM ,
ANKIMOR ,

- demandaro

m. - plendo, plendado
mb. drejt. - plenda

Ankohem

- plendi

Ankohem (qahem)

- lamenti

ANKOHEM ,

vetv.

- plendi

Ankohem nn z

- grumbli

ANKORIM ,

m. det.

ANKOROJ ,

kal. det.

Ankth
ANKTH ,

- ankrati
- ankri

- angoro
m.

- inkubo

mb.

- inkuba

ANKUES ,

m.

- plendulo

ANKUESHM ,

ndajf.

- plende

ANOD ,

f. fiz.

- anodo

ANKTHSHM (I)

ANOFELE ,

f. zool.

- anofelo

ANOHEM ,

vetv.

- deflankati

anoj

- flankenigi

ANOJ ,

jokal.

- deflankigi

ANOMALI ,

f.

- anomalio

ANONIM ,

mb.

- anonima

ANOR ,

mb. - partieca

ANORMAL ,
nenormala

mb. - anormala,

ANSAMBL ,

m.

- ensemblo

ANSHM ( I ) ,

mb.

- partieca

anshm i

- partia

ANSHMRI ,

f.

ANTAGONIST ,

mb. - antagonista

ANTAGONIZM ,
ANTARKTIK ,
ANTEN ,

m.

- partieco

- antagonismo

mb. gjeogr. - antarkta

f. elektr.

- anteno

ANTIANTIBIOTIK ,
ANTICIKLON ,
ANTIDEMOKRATIK ,
kontrademokratia

fjalform.
m.farm.

m. - kontrafaisto
m. - kontrafaismo

ANTIFETAR ,
kontrareligia

mb.

ANTIFEUDAL ,
kontrafeudisma
ANTIGRIMC ,
antikorpusklo
ANTIHISTORIK ,
kontrahistoria
ANTIIMPERIALIST ,
kontraimperialisma
ANTIK ,

Antik

- anticiklono

ANTIFASHIST,
ANTIFASHIZM ,

- antibiotiko

m. meteor.
mb.

- anti-

mb.

f. fiz.

mb.

mb.

mb.

- antikva

- antikvajo

ANTIKITET ,

m. - antikveco

ANTIKLERIKAL ,
kontraklerikala

mb.

ANTIKOLONIALIST ,
kontrakoloniisma

mb.

ANTIKOMBTAR ,
ANTIKUAR ,
ANTIKUSHTETUES ,
kontrakonstitucia
ANTILND ,
ANTILOP ,

mb.
m.
mb.
f.

- kontranaciisma
- antikvaisto
- antimaterio

f. zool. - antilopo

ANTIMARKSIST ,
kontramarksisma
ANTIMILITARIST ,
kontramilitarisma

mb.

mb.

ANTIMON ,

m. kim.

ANTIPARTI ,
kontrapartia

- antimono

mb.

antipast

- entreo

ANTIPATI ,

f. - antipatio

ANTIPOPULLOR ,

mb. - kontrapopola

ANTIPUNTOR ,

mb.

- kontralaborista

ANTIPUSHTET ,

mb.

- kontraregada

ANTIQEVERITAR ,

mb.

-kontraregistara

ANTIREVIZIONIST ,
kontrareviziisma

mb.

ANTISHKENCOR ,
kontrascienca

mb.

ANTISHOQROR ,
kontrasocia

mb.

ANTISHTETROR ,

mb.

- kontratata

ANTISOCIALIST ,
kontrasocialisma

mb.

ANTISPORTIV ,
kontrasporta

mb.

ANTITEZ ,
ANTIZOGIST ,

f. logj.
mb.

- antitezo
- kontrazogisma

ANTOLOGJI ,

f.

- antologio

ANTONIM ,

m. gjuh.

- antonimo

ANTRACIT ,

m. min.

- antracito

ANTROPOID ,

mb. zool.

ANTROPOLOGJI ,
ANTROPOMORF ,

f.

- antropologio

mb.

ANULIM ,

- antropoida

- antropomorfa

m.

- neniigo, nuligo

Anullim ligjor vendimi

- kasacio

Anullim(ligji)

- abolicio

ANULOJ ,

kal.

AORT ,
APARAT ,

- neniigi, nuligi

f. anat.

- aorto

m.

- aparato

Aparat dyboshtesh pingule

- kardano

Aparat projeksioni

- projekciilo

Aparat shpues

- drilo

APARATUR ,

f.

APARTAMENT ,

m.

APATI ,
APATIK ,

- aparataro
- apartamento

f.

- apatio

mb.

- apatia

APEL ,

m.

APEL ,

m. drejt. vjet.

APELIM ,

- apelo
- apelacio

m. dejt.vjet.

apeloj

- apelaciado

- apelacii

APELOJ ,

kal.

- apelacii

APENDICIT ,

m. mjek.

- apendicito

apikultur
APO ,

- abelbredado
lidh.

- a

APO JO ,

prd. pj.

u ne

APOGJE ,

m. astr.

apogeo

APOKALIPS ,

m.fet.

apokalipso

APOKALIPTIK ,

mb. fet.

apokalipsa

APOLITIK ,

mb.

nepolitika

APOLITIZM ,

m.

nepolitismo

APOLOGJET ,

m. libr.

APOLOGJI ,

apologiisto

f. libr.

apopleksi

apologio

-apopleksio

APOSTAFAT ,

ndajf. bised.

APOSTOLIK ,

mb. fet.

apostola

APOSTROF ,

m. gjuh.

apostrofo

APOSTROF ,

f.

prozopopeo

APOSTROFOJ ,

kal.

prozopopei

APOSTULL ,

m. fet.

apostolo

APOTEOZ ,

f. libr.

apoteozo

APROVIM ,

m.

aprobo

APROVOJ ,

kal.

aprobi

AQ ,

intence

ndajf.

tiom

Aq ... m tepr

- des....pli

Aq m mir

- des pli bone

AR ,

m. kim.

AR ,

m.

ARAB ,

ARABISHTE ,

oro

mb. vjet.

arabisht

oro

araba

- arablingve
ndajf.

arablingve

ARANAT ,

f.

orantrinkao

ARAP ,

m. bised.

negro

ARAR ,

m.

ARATOJ ,

kal.

terkulturisto
plugi

ARBRESH ,
suda
Italio kaj en Grekio

m.

albano kiu loas en

ARBROR ,

m. poet.

albano

Arbitr

- arbitrulo

ARBITR ,
futbaljuisto

m. sport.

Juisto,

ARBITRAR ,

mb.

arbitra

ARBITRARISHT ,

ndajf.

arbitre

ARBITRARITET ,

m. libr.

arbitreco

ARBITRAZH ,

m. zyrt.

ARBITROR ,

mb.

Ar (bim)

juistara

- ramno

Ardhacak

- enmigranto

ARDHS ,

m.

Ardhshm i

fremdulo, alveninto

- venonta

Ardhje
ARDHME ( E ) ,

arbitrao

- alveno
f.

futuro, estontao

ARDHSHM ( I) ,

mb.

ARDHSHME ( E ) ,

f.

la tempo futura

ARDHSHMRI ,

f. libr.

estonteco

ARDHUR ( E ) ,

f.

ARDHUR ( I , E ) ,

Ardhur e
Ar

mb.

venonta

enspezo
alveninta

- enspezo
- agro

AR,

f.

AREN ,
ARZ ,

grenkampo
f.

areno

f. zool.

vespo

ARGALISEM ,

vetv.

ARGANO ,

f. tek.

ARGAS ,

ridegi
argano

kal.

hardi

ARGASEM ,

vetv.

hardii

ARGASUR (I ,E, ) ,

mb.

hardigita

ARGAT ,

m.

dungito

argat kinez

- kulio

ARGATRI ,

f. hist.

ARGATI ,

f. hist.

dungitaro
dungitaro

ARGTIM ,

m.

ARGTOHEM ,

vetv.

sinamuzi

ARGTOJ ,

kal.

amuzi, distri

ARGTUES ,

mb.

amuza

ARGJND ,

m. kim.

ARGJENDAR ,

m.

amuzo

arento
arentlaboristo

ARGJENDARI ,

f.

arentlaborado

ARGJENDARI ,

f.

arentlaborejo

ARGJENDOJ ,
ARGJENDPUNUES ,

kal.
m.

ARGJENDT ( I , E ) ,

mb.

ARGJENDURIN ,

f.

ARGJIL ,
ARGJILOR ,

arenti
arentlaboristo
arenta
arentao

f.
mb.

argilo
argila

ARGJINARE ,

f. bot.

asparago

ARGJINATUR ,

f. ndrt.

argildigo

ARGJIPESHKV ,

m.fet.vjet.

arkiepiskopo

ARGJIPESHKVI ,

f. fet.vjet.

ARGON ,

m. kim.

ARGUMENT ,

m.

arkiepiskopejo
argono
argumento

ARGUMENTIM ,

m.

argumentado

ARGUMENTOJ ,

kal.

argumenti

ARI ,

m. zool.

ARIAN ,

m.hist.

ARIAN ,

mb. hist.

ARIE ,

f. muz.

ARISHT ,

f.

ARISTOKRACI ,

f.

ARISTOKRAT ,

mb.

ARITMETIK ,

mb.

ARITMETIK ,
ARITMETIKISHT ,

ario
grenkampo

aristokrato
aristokrata
aritmetika
aritmetiko

ndajf.

aritmetike

f. mjek.

ARITMIK ,

mb. mjek.

ARIXHI ,
cigano

ARKAPI ,

ariana

f.

ARITMI ,

m.

ARKA ,

ariano

aristokratio
m.

ARISTOKRATIK ,

urso

f.
f.

malaritmeco
malaritmeca
nomada ursludanta
segil-klingo
ardena porteto

ARKAPUNUES ,

m. vjet.

kestlaboristo

ARK ,

f.

kesto, kaso

ARK ,

f. fin.

parkaso

Ark dosjesh

-dosiera kesto

Ark (parash)

-kaso

ARKEOLOG ,

m.

arkeologo

ARKEOLOGJI ,

f.

arkeologio

ARKEOLOGJIK ,

mb.

arkeologia

ARKRKUES ,

m.

ARKTAR ,

m.

ARKTIM ,

m.fin.

ARKTOJ ,
ARKTUES ,

kal.
m. fin.

ARKZ ,

f.

orseranto
kasisto
enkasado
enkasigi
kasista
kesteto

ARKI- ,

fjalform.libr.

arki-

ARKIMANDRIT ,

m. fet.

arkimandrito

ARKIPELAG ,

m. gjeogr.

arkipelago

ARKITEKT ,

m.

arkitekto

ARKITEKTONIK ,

mb.arkit.

arkitektura

ARKITEKTURAL ,

mb.

arkitektura

ARKITEKTUR ,

f.

arkitekturo

ARKITEKTUROR ,

mb.

arkitektura

ARKITRA ,
ARKIV ,

m. ndrt.
m.

arkitravo
arkivo, arkivejo

ARKIVAL ,

mb.

arkiva

ARKIVIM ,

m. zyrt.

arkivado

ARKIVIST ,

m.

arkivisto

ARKIVOJ ,

kal.

arkivi

ARKIVOL ,

m.

ARKIVOR ,

mb.

ARKOND ,

m. hist.

ARKTIK ,

mb. gjeogr.

ARMAT ,

f. usht.

ARMATES ,
ARMATIM ,

erko
arkiva

f. min.
m.

kal.

ARMATOSEM ,

vetv.

ARMATOSJE ,

f.

armaturo

armi
sinarmi
armado

mb.

armita

ARMATUR ,

f.

ARMBAJTS ,

mb.gjeol.

ARM ,

armaturo

f.

ARMAT ,

ARMMBAJTS,

armeo

- armilaro

ARMATOS ,

ARME ,

arkta

armado

armatim(mjete)

ARMATOSUR ( I , E ) ,

arkonto

armilo
f. usht.

f.

armeo
fermentigita brasiko

m.

ARMNGJESHUR ,

orenhavanta

armilportanto

mb. poet.

armita

ARMNISHTE ,

f.

armenlingvo

ARMPATHYER ,

mb. poet.

nevenkebla

ARMPUNUES ,

m. vjet.

armillaboristo

ARMPUSHIM ,

m.

armistico

ARMTAR ,

m. usht.

armilisto

ARMTORE ,

f. usht.

ARMIK ,

mb.

armilejo
malamika

ARMIK ,

m.

ARMIQSI ,

f.

malamiko
malamikeco

ARMIQSIM ,

m.

malamikio

ARMIQSISHT ,

ndajf.

malamike

ARMIQSOHEM ,

vetv.

malamikati

ARMIQSOJ ,

kal.

malamikigi

ARMIQSOR ,

mb.

malamika

ARMOR ,

m. hist.

ARNAJ ,

f.

ARNAUT ,
turkoj)

m.

ARN ,

ARNISHTE ,

f.

ARNOJ ,

kal.

ARNUES ,

m.

AROMATIK ,

mb.

AROM ,

ARRATISUR (I ,E ) ,

flikaa peco
fliki, flikumi, fadenfliki
flikisto
aroma
aromo

m.

ARQIOMARKSIST ,

ARRATISJE ,

flikado

f.

ARPUNUES ,

ARRATISEM ,

fliko
flikao

m.

ARRATI ,

albano (nomita tiele de la

f.

ARNIM ,

ARRAKATEM ,

grenkampo

f.

ARNES ,

ARRAKAT ,

kiraso

oraisto

mb. hist.
mb.

arkimarksista
forvaganta

vetv.

forvagi

f.

forkuro

vetv.

forkuri

f.
mb.

forkuro
forkurinto

ARR ,

m. bot.

ramno

Arr

- juglando

Arr (n prgjithsi)

-nukso

ARR ,

f. bot.

juglandarbo, juglandujo

ARREST ,

m.

arestio

ARRESTIM ,

m.

aresto

ARRESTOJ ,

kal.

aresti

ARRESTUAR ( I ) ,

m.

arestito

ARRTHYESE,

f.

nuksorompilo

Arrz

- vespo

ARRZ ,

f. anat.

kola vertebro

Arrij

- alveni

Arrij (tjetr)

- atingi

ARRIJ ,

jokal.

alveni

Arrir i
ARRISHTE ,

- matura
f.

juglandarbaro

Arritje

- atingeco

ARRITJE ,

f.

alveno, atingo

ARRITSHM (I ) ,

mb.

atingebla

ARRITUR ( I ,E ) ,
ARRITUR ( I ,E ) ,

mb.
fig.

atingita
atingita

ARROGANC ,

f.

aroganteco

ARROGANT ,

m.

arogantulo

ARROR ,

mb.

nuksa

ARRT ( I ,E ),

mb.

juglandligna

ARSEHEM ,

vetv.

klerati

ARSEJ ,

kal.

klerigi

ARSENAL ,

m. usht.

arsenalo

ARSENIK ,

m. kim.

arseniko

Arsim

-klereco

ARSIM,
ARSIMDASHS ,

m.
m.

ARSIMIM ,

klerati

kal.

klerigi

mb.

ARSIMTAR ,

ARSYESHM ( I ) ,

lernigisto, klerigisto

f.

rezono, racio

mb.

racia

ndajf.

racie

arsyeshm i

-racia

ARSYETOHEM ,

vetv.

ARSYETOJ ,

jokal.

arsyetoj faljen

ART ,
ARTDASHS ,
ART ( I ,E ) ,

mb.

rezoni

rezonata

- racionala
mb.
m.
m.
mb.

Arteria e qafs
ARTERIE ,

rezonati

- ekskuzi

arsyetuar e
ARSYETUES ,

kleriga

m.

ARSYE ,

ARSYETUAR ( I ) ,

klerigado

vetv.

ARSIMOJ ,

ARSYESHM ,

kleremulo

m.

ARSIMOHEM ,

ARSIMOR ,

klerigado

rezonada
arto
artamanto
ora

- karotido
f. anat.

arterio

ARTERIOSKLEROZ ,

f. mjek.

ARTEZIAN ,

arteriosklerozo

mb. spec.

arteza

Artgdhndje xhevairesh
ARTIFICIAL ,
ARTIFICIALISHT ,
ARTIKULL ,
ARTIKULLSHKRUES ,

-gliptiko
mb.

artefarita

ndajf.

artefarite

m.

artiklo

m.

artikolskribanto

ARTILERI ,

f. usht.

artilerio

ARTILJER ,

m.usht.

artileristo

ARTIST ,

m.

ARTISTIK ,

mb.

ARTIZAN ,

m.

artisto
arta
metiisto

ARTIZANAL ,

mb.

metia

ARTIZANAT,

m.

metio

ARTRIT ,
ARURIN ,

m. mjek.

artrito

f. kryes.

Orao

Arush(kukull)

-pluurso

ARUSH ,

f. zool.

ursino

ARUSHK ,

f. prk.

ursido

AS ,

lidh.

AS ,

m.

AS ,

pj.

nek
aso
u

ASAMBLE ,

f.

asembleo

ASAMBLIST ,

m.hist.

asembleano

ASBEST ,

Asesi

m. min.

asbesto

- neniel

ASFALT ,

m. min.

asfalto

ASFALTIM ,

m.

asfaltado

ASFALTOJ ,

kal.

ASFALTUAR (I ,E ) ,
ASFARE ,
ASFARGJJE ,
ASFIKSI ,
ASGJ (S'KA PRSE) ,

asfalti

mb.

asfaltita

ndajf. bised.

neniel

pakuf.bised.
f. mjek.

nenio
asfikcio

pakuf.

nedankinde

ASGJ ,

f.libr.

nenio

ASGJ ,

pakuf.

nenio

ASGJKAFSH ,

pakuf.

ASGJKUNDI ,

ndajf.

ASGJMANGUT ,
ASGJSENDI ,

neniao
nenie

lidh. libr.

tamen

pakuf.

neniao

ASGJSI ,

f. libr.

ASGJSIM ,

m.

nenieco
neniigo

Asgjsohem

- perei

Asgjsoj
ASGJSOJ ,
ASGJSUES ,

- neniigi
kal.

neniigi

mb.

ASHE ,

neniiganta
f. bot.

ilekso

ASHENSOR ,

m.

lifto

ASHENSORIST ,

m.

liftisto

ASHIK ,

m. vjet.

ASHIQARE ,
ASHK ,

ndajf. thjeshtligj.
f.

amoraulo
malkae
splito

ASHKL ,

f.

ASHKLOJ ,

splito

kal.

spliti

Ashpr i (siprfaqe)

-akra

ASHPR ( I ) ,

m.

severo

ASHPR ( I ,E ) ,

mb.

malglata, kruda

ASHPR (I ,E ) ,

fig.

malmilda

ASHPR ,

ndajf.

akre, krude

Ashpr i (karakter)

- severa

Ashpr i (trup)

- malmola

ASHPRSI ,
krudeco
ASHPRSISHT ,
ASHPRSOHEM ,

f.
ndajf.
vetv.

ASHT ,

f.

ASHTU ,

ndajf.
mb.

ASHURE ,
f.

ASIMETRIK ,

mb.

ASIMILOHEM,
ASIMILOJ ,
ASIMILUES ,
ASIMILUESHM ( I ) ,
ASISOJ ,

akrigati
osto
fagejo
tiel
tielnomata

f. gjell.

ASIMETRI ,

ASIMILIM ,

akre, abrupte

m.

ASHT ,

ASHTUQUAJTUR (I ,E ) ,

abrupteco, akreco,

griao
nesimetrio
nesimetria

m.

asimilo

ps.
kal.
m. libr.
mb.
dft.bised.

asimilati
asimili
asimilanto
asimilebla
tia

ASISTENT ,

m. libr.

ASKET ,
ASKETIZM ,

m.
m.

ASKURR ,

asketo
asketismo

Askujt i
ASKUND (I ) ,

asistanto

- nenies
ndajf.
ndajf.

nenie
neniam

ASKURRFAR ,

pakuf.

nenia

ASKURRGJ ,

pakuf.

nenio

ASKURRKAH ,

ndajf.

nenie

ASKURRKUND ,

ndajf.

nenie

ASKURRKUSH ,

pakuf.

neniu

ASKUSH,

pakuf.

ASLLAN ,

m. vjet.

ASNDONJ ,

pakuf.

ASNDONJHER ,
ASNDONJRI ,
ASNJANS ,
ASNJANS ,

ndajf.
pakuf.
m.
m.

Asnjans n diskutim
ASNJANSI ,

f. libr.
m. libr.

ASNJANSOJ ,

kal.
pakuf.

Asnj shkak pr
ASNJFAR ,

Asnjher

leono
neniu, nenio
neniel
neniu
netra, netrala
netralulo

- netrala

ASNJANSIM ,

ASNJ ,

neniu

netralismo
netraligo
netrigi, netraligi
nenio, neniu

- nenial
pakuf.

nenia

- neniam

asnjlloj

-nenia

ASNJRI ,
ASNJERI ,

pakuf.
pakuf.

ASO ,
ASOCIACION ,

ASOHERSHM (I ) ,

neniu

dft.

tia

m. spec.

ASODORE ,
ASOHERE ,

neniu

asociado

dft.
ndajf.
mb.

tia
tiam
tiama

Asokohe

- tiam

ASOKOHE ,

ndajf.

tiatempe

ASOKOHSHM (I ) ,

mb.

tiatempa

ASONANC ,
ASORTIMENT ,

f. let.
m.

sortimento

ASPAK ,
tute ne

ndajf.

ASPEKT ,

m.

ASPR ,
monero
ASPIRANT ,

asonanco

neniom, neniel,
aspekto

f.vjet.

malnova albana

m.

aspiranto

ASPIRAT ,

f. libr.

aspiro, aspirado

ASPIRIN ,

f. farm.

aspirino

ASPIROJ ,

kal. jokal.

ASQER ,

m. vjet.

ASSESI ,

aspiri
soldato

ndajf.

ASTAR ,

m.

ASTM ,

f. mjek.

ASTRO - ,

fjalform.

nenial
subtofo
astmo
astro -

ASTROLOG ,

m.

astrologo

ASTROLOGJI ,

f.

ASTRONAUT ,

m.

astronato

ASTRONATIK ,

f.

astronatiko

ASTRONOM ,

astrologio

m.

ASTRONOMI ,

f.

ASTRONOMIK ,

mb.

At (kal)

astronomo
astronomio
astronomia

- rajdoevalo

AT,

m.

selevalo, rajdoevalo

Ata

- ili

ata (pavetor)

- oni

ATA ,

ps. parafj.

tiuj

ATASHE,

m. dipl.

ATAVIK ,

mb. libr.

atavisma

ATAVIZM ,

m. biol.

atavismo

ATDHE ,

m.

ataeo

patrio, patrujo

ATDHEDASHS ,

mb.

patrujamanto

ATDHEDASHJE ,

f. vjet.

patrujamo

atdhedashuri

- patriotismo

ATDHEDASHURI ,

f.

patrujamo

ATDHEMOHUES ,

m. libr.

patrujneanto

ATDHETAR ,

m.

ATDHETAR ,

mb.

ATDHETARI ,

f.

patriotismo

m.

patriotismo

ATDHETARIZM ,
AT,

m.

patrioto
patriota

patro

ATBOT,
ATDITSHM (I) ,

ndajf.
mb. libr.

tiam
tiutaga

athere
ATHERSHM (I ) ,

- tiam
mb.

ATEIST ,

tiama

m.

ATEIZM ,

m.

ATKOH ,

ndajf.

ATKOHSHM ( I ) ,

mb.

ateisto
ateismo
tiam
tiutempa

ATELIE ,

f.

ATENTAT ,

ateliero

m.

atenco

ATENTATOR ,

m.

atencanto

ATRI ,

f.

patreco

ATRISHT ,

ndajf. libr.

patre

ATROR ,

mb. libr.

patra

ATSI ,

f.zyrt.

ATESTIM,

m.zyrt.

ATESTOHEM,

ps.

ATESTOJ,

kal.

ATVRASS ,

m. libr.

ATVRASJE ,

f. libr.

ATHT ( I ,E ) ,

mb.

atht i
ATHTI ,
ATHTSI ,

patreco
atesto
atestati
atesti
patromortiganto
patromortigo
acida

- acideta
f.
f.

acideco
acideco

Atij e
ATILL (I ,E ) ,

- ties
dft.

tia

ATJE,

ndajf.

ATJESHM ( I ) ,

mb.

ATLAS ,
ATLET ,

m.
m.

Atlete (kpuc)
ATLETE ,
uo, tola uo

tie
tiea
atlaso
atleto

-toluo
f. bised.

atlet-uo, sport-

ATLETIK ,

mb.

atletika

ATLETIK ,

f. sport.

atletiko

Atllas (gjeografik)
ATLLAS ,
ATLLAST ( I ,E ) ,
ATMOSFER ,

-landkartaro
m. tekst.
mb.
f. gjeogr.

Atmosfer shpirtrore
ATMOSFERIK ,

atlaso
atlasa
atmosfero

-etoso
mb.

atmosfera

ATO ,

prem. dft.

tiuj

ATO ,

prem. vet.

ili

ATOM ,

m.

ATOMIK ,

mb.

ATRIBUT ,

m. libr.

ATROFI ,

f. biol. mjek.

atomo
atoma
atributo
atrofio

Aty ktu

- dise

Aty pr aty

-tuj

ATY,
ATYSHM ( I ) ,
AUDIENC ,

ndajf.
mb.
f. zyrt.

tie
tiea
adienco

AUDITOR ,

m.

aditorio

AUREOL ,

f.

areolo

AUROR ,

f. libr.

AUTARKI ,

f. ek.

AUTENTIK ,

mb. libr.

AUTO - ,
AUTOAMBULANC ,

fjalform. libr.
f.

areolo
atarcio
atentika
ato ambulanco

AUTOBIOGRAFI ,

f.

membiografio

AUTOBLIND ,

f. usht.

blindita atomobilo

AUTOBOT ,

m.

akvuma kamiono

AUTOBUS ,

m.

buso, atobuso

Autoistern
AUTODIDAKT ,
AUTOGOL ,

-cisternato
mb.

atodidakto

m.

atogolo

AUTOGRAF ,

m.

atografo

AUTOINSPEKTORAT ,
atoinspektorejo

m.

atomobil- inspektejo,

AUTOKINEMA ,

f.

atomobilkinejo

Autoklav

- etuvo

AUTOKLAV ,

f. tek.

atoklavo

AUTOKOLON ,

f.

AUTOKOMBAJN ,

f.

atokombajno

AUTOKRACI ,

f. libr.

atokratio

atokolono

AUTOKRATIK ,

mb.

atokratia

AUTOKRITIK ,

mb.

memkritika

AUTOKRITIK ,

f.

memkritiko

AUTOKTON ,

mb. libr.

atoktona

AUTOKTONI ,

f. libr.

atoktoneco

AUTOMAT ,

m. tek.

atomato

AUTOMATIK ,

mb. tek.

atomata

AUTOMATIK ,

m.tek.

atomato

AUTOMATIK ,

m.usht.

mitraleto

AUTOMATIKS ,
AUTOMATIKISHT ,
AUTOMATIZIM ,
AUTOMATIZOJ ,
AUTOMJET ,

m. usht.
ndajf.
m.

atomate
atomatigo

kal.

atomatigi

m.

Automobil
AUTOMOBIL ,

mitraletulo

atomobilo

-ato
m.

AUTOMOBILIST ,

m.

AUTOMOBILIZM ,

m.

atomobilo
atomobilisto
atomobilismo

AUTONOM ,

mb.

atonoma

AUTONOMI ,

f.

atonomeco, atonomio

AUTOOFIIN ,

f.tek.

atomain-riparejo

AUTOPARK ,

m.

atomobilparko

AUTOPORTRET ,

m.

memportreto

Autopsi
AUTOPSI ,
AUTOQEFAL ,
AUTOQEFALE KISHA ,
AUTOR ,
AUTORITAR ,

Autoritet (person)

- disekso
f. mjek.

nekropsio

mb. vjet.
f.fet.
m.
mb.

sendependa
sendependa eklezio
atoro
atoritata

- atoritatulo

autoritet (qndrim)
AUTORITET ,
AUTORITETSHM ( I ) ,
AUTORIZIM ,

- atoritateco
m.

atoritato

mb.

atoritata

m.

Autorizoj
AUTORIZOJ ,
AUTORSI ,

- plenrajtigi
kal.

rajtigi

f.

atoreco

Autostrad

- atovojo

autostrad tjetr
AUTOTRANSPORT ,
AUTOVIN ,
AVANC ,

rajtigo

- atostrado
m.

atotransporto

m. tek.
f. fin.

atogruo
antapago

AVANCOJ ,

jokal. libr.

antaenigi

AVANTAZH ,

m.

avantao

AVARI ,

f. tek.

averio

AVASH ,

ndajf. bised.

malrapide

AVASHM ( I ) ,

mb. bised.

AVASHLLK ,

m.bised.

AVAZ ,

avdos
AVENTUR ,

m.bised.

(kafsh)
f.

malrapida
malrapideco
melodio

- fringelo
aventuro

AVENTURIER ,

m.

AVENTURIZM,

m. libr.

AVIACION ,

m.

aviado

AVIATOR ,

m.

aviadisto

AVIO - ,

fjaleform..libr.

aventuristo, aventurulo
aventurismo

aviad-

AVION ,

m.

Avion pa motor

aviadilo

-glisilo

AVIS ,

kal.

proksimigi

AVIT ,

kal.

proksimigi

AVITEM ,

vetv. bised.

proksimati

AVLMND ,

m.

teksilo

AVLLI ,

f.

AVOKAT ,

m. drejt.

AVOKATI ,

f.drejt.vjet.

AVOKATORE ,

f.vjet.

AVULL ,
AVULLIM ,

m.
m.

Avullohem

irkaanta muro
advokato
advokateco
advokatejo
vaporo
vaporio

- degeli

AVULLOHEM ,

vetv.

vaporii

AVULLOJ ,

kal.

vaporigi

AVULLOJ ,

jokal. fig. thjeshtligj.

AVULLORE ,

f.

AVULLSJELLS ,

m.tek.

AVULLT ( I ,E ) ,
AVULLUESHM ( I ) ,

mb.
mb.

Avullueshm i
AXHAMI ,
AXHAMILLK ,
AXH ,
AXHUSTATOR ,
AXHUSTERI ,

elvaporii
vaporipo
vaporkondukilo
vapora
vaporiema

- volatila
m. bised.
m. bised.
m.
m.
f.tek.

infano
infanao
onklo
alustigisto
alustigado, alustigejo

Ay, Ajo
AZDIS ,
AZDISEM ,
elkreskati
AZDISUR (I ,E ) ,
senbrida

- tio
kal. bised.
vetv.bised.
mb.

azdisur i
AZGAN ,

elkreskigi, senbridigi
senbridati,
elkreskada,

- senbridega
m.bised.

kurao

AZHURNIM ,

m.libr.

prokrasto

AZHURNOJ ,

kal.libr.

prokrasti

azil (shtpi)

- azilejo

AZIL ,

m. vjet.

AZIMUT ,

m.astr.

AZOTIK ,

mb.kim.

hnor-

azilo
azimuto
azota

somnambulo

(kompilite de Vasil Pistoli)

Beletraoj
Humoraoj

Malsanulino
La edzino tre maltrankvilias, ar sia patrino havas gravan malsanon, kaj i estas en la
hospitalo.
Dum i laboras, i sendas sian edzon por informii pri la stato de la malsanulino. i
alvokas lin pertelefone post unu horo.
- Kiel fartas mia patrino?
- Vian patrinon oni povos sendi hejmen en iu ajn momento.
- u? u i fartas jam pli bone? Oni lasos lin foriri el la intensa klaso? Kiel povas esti
tio?
- Mi ne scias, oni e viziti in ne permesis al mi, sed la efkuracisto tion diris, ke mi
pretigu min al la plej malbono.

Dekkelkjarulino
La patrino paroladas kun sia dekkelkjara filino:
- Mi neniam amoradis kun alia viro, nur kun via patro! Mia etfilino, u anka vi povos
diri tion al via filino post 10 jaroj?
- Jes panjo, nur i tiun rigidan mienon mi devas ankora ekzercadi.

Papagoj
Iu virino envenas la bestovendejon, kaj i interesias pri la papagoj.
En iu kao sidadas 3 aparte belaj papagoj, al la dekstra montras la vendisto:
- i kostas 5. 000 forintojn. i estas ne nur bela, sed anka aparte saa.
- Pro kio i estas aparte saa?
- Pro tio, ke i povas uzi la komputilon.
- Kaj la meza birdo kiom kostas?
- i estas e pli saa, i kostas 8. 000 forintojn.
- Kion i scias?
- ne nur uzas la komputilon, sed i povas uzi la mastruman sistemon UNIX.
- Kaj la 3-a papago?
- i kostas 10. 000 forintojn.
- Kial, i kion scias?
- Ni ne scias precize, sed la aliaj du nur tiel nomas in: efo.

Sikulo
Maljuna sikulo demandas sian filon, ke kioma horo estas.
- Post 10 minutoj estos la dua - respondas la filo, kaj li tuj ricevas vangofrapon.
- Kial mi ricevis tion? - demandas li, la respondo estas:
- Mi ne tion demandis, ke post 10 minutoj kioma horo estos.

Saeco
La maljuna sikulo kun sia filo iras al lago por fikapti. Ili enboatias kaj remadas iomete,
poste ili ekfikaptas.
Post duonhoro la filo demandas:
- Mia pajo, kial vebas la boato sur la akvo?
- Mi ne scias tion - diras la maljunulo.
Pasas ankora duonhoro.
- Mia pajo, la fioj kiamaniere povas spiri sub la akvo? - demandas denove la filo.
- Hm, mi ne scias tion - respondas la maljunulo.
Post iom da tempo:
- Mia pajo, kial la ielo estas blua? - demandas la infano.

- Mi ne scias tion - diras denove la maljunulo.

- Kaj mia pajo, tio ne estas problemo, se mi demandas tiom multe?
- Tio ne estas problemo mia filo, se vi ne demandas, tiam vi ne saias.

Maljuna sikulo falas sur la kampo.

Lia filo kurante venas el la vilao:

- Patro mia, venu tuj hejmen, ar estas granda malbono!
- Kio estas la malbono? - Ojo Miaelo vinis el la najbara domo, poste li enkuis kun mia patrino
sub la kovrokusenon. La sikulo gratas al si la kapon, kaj meditante murmuras i tion: - Sed
najbaro Miaelo estas granda stultulo! Ja anka li ne devus senkondie fari tion. . .

Sikuloj
Du sikuloj renkontias:
- u vi estas ron GL el urbo Torda?
- Ne, mi estas Gergely KISS el urbo Korond.
- Mi tuj pensis tion, ar vi neniel similias al li.

Anteno
- Mia patro! u vi vidis jam parabolan antenon?
- Kompreneble, mi e manis in.
- Sed mia patro, i pretiis el metalo.
- Nu, tiam mi nur vidis in.

ERCAO

- KRONIKO DE LUIS FERNANDO VERISSIMO

io komenciis el erceto. Li telefonis al konatulo kaj anoncis, per malkatona voo:

- Mi scias tion pri vi.
Post silento, la alia demandis konfestone:
- Kiel vi eksciis?
- Ne gravas. Mi nur scias.
- Faru al mi komplezon. Ne diskonigu tion.
- Prie mi decidos poste.
- Pro amo al Dio!
- Konsentite. Sed restu atenta, u?
Li eltrovis, ke li havas povon super la personoj.
- Mi malkais tion pri vi.
- Ki-kiel?
- Mi jam eksciis ion.
- ion, kion?
- Vi scias, pri kio mi parolas.
- Sed estas neeble! Kiel vi malkais tion?
La reagoj de la homoj havis siajn diferencojn. Kelkaj tuj demandis:
- u iu alia scias?

Aliaj iis koleraj:

- Jes, vi scias. Kaj kio el tio?
- El tio, nenio. Mi nur volas, ke vi sciu, ke mi scias.
- Se vi sciigos tion al iu alia, mi. . .
- Dependos de vi.
- De mi, kial?
- Se vi kondutos dece, mi sciigos neniun alian prie.
- Konsentite.
Iun fojon, ajnis, ke li renkontis iun senpekulon.
- Mi malkais tion pri vi.
- Tion, kion?
- Vi scias.
- Ne, mi ne scias. Kion vi malkais pri mi?
- Ne ajnigu vin nenionscia!
- Sed efektive mi ne scias, al kio vi aludas.
- Ne trompu min!
- Vi malkais nenion pri mi!
- Ha ha! Do, vi ja havas ion malkaindan, sed estas mi, kiu ne scias, kio i estas, u ne?!
- Ekzistas nenio tia!
- Sciu, ke mi diskonigos in. . .
- Ne gravas, ke vi diskonigos in, ar i estas mensogao.
- Kial vi certas, ke mi diskonigos in?
- Ion ajn, kion vi diskonigos pri mi, estos mensogao.
- Do, mi foriros. Mi ekdiskonigos in.
Tamen, post nelonge adiis telefonao.
- Rekonsideru tion. Mi pensis pli bone. Mi petas, ke vi diskonigu nenion pri tio. . .
- Pri tio, kio?

- Vi scias, pri kio mi parolas.

Li komencis esti timata kaj respektata en la urbo. Ofte iu alproksimiis al li kaj flustris:
- u vi sciigis tion al iu alia?
- Ankora ne.
- Bonege! Dankon!
Kun la paso de la tempo, li akiris bonan reputacion. Iun tagon li estis vizitata de iu amiko, kiu
faris al li oferton de laboro. La salajro estus grandega.
- Sed kial mi? li volis scii.
- La posteno postulas multan respondecemon diris la amiko. Mi rekomendis vin por i.
- Kial?
- Pro via diskreteco.
Li prosperis en la vivo. Oni diradis, ke li scias ion pri iuj, sed ke li neniam malfermas la buon
por paroli pri iu ajn. Krom bone informita, li estis entlemano. Tio, is okazis iu telefonalvoko al
li. Mistera voo diris:
- Mi scias tion pri vi.
- Ki-kion vi di-diris?
- Mi scias tion pri vi.
- Tion, kion?
- Vi scias, pri kio mi parolas.
Li decidis formalaperi. Li transloiis al alia urbo. Liaj amikoj miris pro lia subita malapero. Ili
esploris la aferon. Kion li estus plananta foreste? Finfine li estis malkaita e malproksima
strando. La tieaj najbaroj rakontis, ke, en iu nokto, multaj atomobiloj alvenis kaj irkais lian
loejon. Multaj homoj invadis la domon. Adiis krioj. La najbaroj asertis, ke la adata voo
estis lia, krianta:

- Tio estis ercao! Tio estis ercao!

Li estis renkontita en la sekvinta mateno, murdite. La krimo neniam estis prisolvita. Tamen la
homoj, kiuj konis lin, havis nenian dubon pri ia motivo: li sciis tro multe.

Adem Demai

Patrino Shega kaj kvin knabinoj- romano- fragmento

3
Bazaruloj estis tre raraj. Vendis la serboj, dum la aetantaj albanoj estis malmultaj. uste en la
momento kiam li eliris, e la bazara pordego, ajnis al li kvaza li vidis la vizaon de Mimoza.
Li volis preteriri kvaza li ne vidis in, sed envane. La voo de Mimoza haltigis lin surloke:
Ej, Heli! Kial vi ajnigas ke vi ne vidas min?
Heli haltis kaj klopodis saluti la knabinon kiel eble plej malvarme. i ekparolis mallatvoe kaj,
dum momenteto, i alproksimigis sian buon al lia orelo kaj flustris:
Hodia mi kverelis kun mia patrino. i ne permesis min eliri. Mi diris al i ke mi iros al
la Bazaro por aetumi, sed i insistis ke mi ne eliru. Mi ege deziris renkontii kun vi. diris Mimoza ruiante kaj tenante la tutan tempon la manon de Heli. Li nur glutis kaj
klopodis en si mem, sed diris nenion. i darigis:
Ej, Heli!
Parolu! - preska kriegis Heli.
u vi kredas je la intuicio de la virinoj?
Lasu tion
Askultu, estas bone ke komenciis la bombado, sed mi kvaza sentas ke ni disios kaj
ne certas u ni denove revidos unu la alian
Kion vi parolas, Mimoza?! - malfermis la buon Heli.
Askultu, Heli! - i denove komencis flustri. - Mi tute ne zorgas u oni mortigas min, sed
ege timas ke ili seksperfortu min
Heli forte malheliis kaj premis la manon de Mimoza. En si, li cerbumis kion diri al i. i
darigis la flustradon:
Heli, u vi agrenias se mi diros ion?
Ne! - respondis Heli.
Mi havas ardan deziron ke, unufoje, mi fariu la via, poste okazu tio kio okazos
i apogis la ardiintan vizaon sur la ibo de Heli.
Kion vi parolas, ej?! Kiaj frenezaj pensoj venas en via kapo?! - murmuris Heli, forte
premante Mimoza-n al si.
Heli, i tiuj ne disios de ni tiom facile. i tiuj venenigos nian liberonMi scias tion
Sed, lasu tion, - regis sin, la unua, Mimoza. - Venu, helpu min aeti ion por patrino ega.
- diris i, tirante Heli-n per mano kaj amba eniris denove en la Bazaron. Heli iris

manenmane kun Mimoza, dum en sia kapo boladis multvariaj pensoj. i premis lian
manon forte kaj sin apogis al lia korpo
Jen, estas fragoj! Venas el la forcejoj! Certe oni alportis el Grekio a TurkioDu
korbetoj da fragoj, mi petas! - Mimoza diris al la vendisto kaj montris al la stakitaj fragoj.
u du? - diris la vendisto.
Jes, ja - respondis Mimoza.
Mimoza pagis, kaptis Heli-n ebrake kaj amba eliris el la Bazaro. Heli haltis kaj diris:
Kaj nun?
Nun, - diris Mimoza - ni iru rekte al patrino ega.
Heli iom hezitis kaj rigardis la ielon.
Tute ne rigardu la nubojn, Heli! Ni iru al patrino ega! - diris la knabino kaj tiris Heli-n je
la direkto al la strato kondukanta al la dezirata destino.
Heli konvinkiis. Post kiam ili trairis la asfalton kaj postlasis la Tekeon?, Mimoza diris al Heli
per normala voo:
Heli, mi neniam pensis ke la malplenaj stratoj de nia Pritina povas esti tiel tristaj. Sed tio
bonas, ar vi neniam deziris ke la aliaj vidu nin kune kiel geamantoj
u ni estas geamantoj?! - demandis Heli, premante la brakon de la knabino.
Jes, geamantoj kiujn tre balda la malamiko disigos kaj, kiu scias, kiam ni revidos unu la
alian
Kial vi pensas tiel?
Mi jam parolis al vi pri la intuicio de la virinoj, do! Mi antasentas la pladon trafontan
nin, sed ali(manier)e ne eblis. Ili forbatos i tiujn el la ielo, dum i tiuj forbatos nin
surtere
Heli ekridegis kaj diris al Mimoza;
Kie, via moto, vi trovis i tiun metaforon?
Tion diris al mi hodia matene frajo Azem, kiam mi alportis al li montaran teon.
Vidu, vidu, uste hodia, iom antae, mi estis surstrate kun tiu netimigebla viro
u vi estis?!
Mi estis kaj dufoje oni haltigis lin kaj minacis, dum li mokadis ilin.
Kaj vi?
Min tute oni ne rimarkis
Atinginte la Elementan Lernejon, la instruistino Akter preteriris kaj ridetanta mansalutis ilin.
u vi konas la sinjorinon Akter?
Kial ne, i estis ja mia instruistino!
Feliulo vi! iuj ladas in.
i estas patrujota.
Kaj la instruistinon Ajtene Pllana?, u vi konas?
Mi konas.
i estas la fratino de Amir Gashi, kiu estis samklasano de patro Azem. Anka li estis en la
prizono. La patro Azem ladas lin multe.
u tiel?
Jes, ja. Kaj la instruistinon Nybevete Drini, u vi konas?
Mi konas. i estis striktema, sed tre kapabla instruistino

ia frato, Hasan Berisha, estis en la unua prizono, en Sremska Mitrovica, kun Azem
Zeqiri.
u vere?
Jes. Tion diris min mem la patro Azem - diris Mimoza kaj oje aldonis: - Heli, ni jam
alvenis! Tutajn tiujn stratojn ni trapasis kaj nur la instruistinon Akter ni renkontis! Kia
teruro!
Heli malfermis la kortan pordeton kaj enovigis Mimoza-n la unuan. La patrino ega, us adinte
la krakadon de la pordo, eliris el la kuirejo kaj vidinte ilin i eksaltis kiel junulineto pro ojo.
Heli foriris rekte al sia ambro. ega kaj Mimoza restis fruntalfrunte, ne irkaprenante unu la
alian, kvaza toniitaj. Mimoza ajnis engluti per la okuloj la patrinon ega. i, iom timema pro
tiu trabora rigardo de la juna knabino, rompis la silenton la unua:
Mia filino, kial vi rigardas min tiel?
Post tiu demando, Mimoza sin etis en la brakojn de la patrino ega kaj ekploris.
Mimoza, - flustris la patrino ega en la orelo de la knabino, - diru al mi, kio vin
maltrankviligas?
Mi timas ke i tiu renkontio nia estos la lasta, tial
Aaaaa! Ne, mia bravulino! i tiujn aferojn ja scias nur la granda Dio
i tiuj estas bestioj, patrino ega. i tiuj ne disios tiel facile de ni. Mi timas ke ili
seksperfortos min, tial, tial- flustradis plorsingulte Mimoza.
E se ili seksperfortos, ni ne ekploros! E se ili nin senhatigos, ni ne ploros! Ni deziris la
liberon kaj la liberon oni ne donacas Kelkaj mortios, kelkaj vundios, kelkaj
sekperfortios. Tio dependos de la anco
Mimoza esigis la ploradon. La patrino ega eksidigis malrapide la knabinon en la fotelon el
vergoj kaj ekkaresis in sur la hararo. Post kiam la knabino iel trankviliis, ega eksidis fronte al
i kaj demandis Mimoza-n mallatvoe:
Kiu diris ke oni seksperfortos vin?
Belkize.
Nu, la malkuraulino unue pensas ke onin iu perfortos. Se i ne deziras ke oni perfortu,
kial i ne iros al la monto, forkaptos la armilon kaj ne sin enmanigos viva? - diris ega,
kuntirante la lipojn.
Mi elirus, sed ne scias kun kiu mi interrilatiu kaj kien mi iru
Ne temas pri vi, mia filino, - interrompis in ega, - temas pri tiuj sinjorinoj kiuj
kvaza por savi du fingrojn da loko pensas ke tiel ili plenumis sian devon al la patrujo!.
..
Mimoza ekridis pro tiu metaforo de ega. La virino, ojiinta ke la knabino sin iel malstreiis,
darigis ridetante:
Jes, ja! u ne estas tiel? Ni devas kompreni kio estas la plej grava. u estas pli grava la
liberigo de dekunu mil kvadrataj kilometroj de la patrujo ol la netuebleco de tiu du
fingroj da loko? u estas pli grava la patrujo ol la patrino kaj la patro? u estas pli grava
la patrujo ol la familio?
Mimoza komprenis kaj kapjesis. ega darigis:
Knabino, iru al la kuirejo kaj surmetu la teujon sur la fajro, dume mi iros al Heli kaj
revenos i tien.

4
Enirinte en la ambron, ega trovis Heli-n kuantan sur la fera lito, kun la manoj subkape kaj la
okuloj direktitaj al la plafono. i mokadis:
Ej, bravulo mia! u vi vidas la aviadilojn de NATO en la ielo?
Heli sidigis sin, ridetante senvole. ega tuj komencis la temon:
La knabino estas timanta ke oni povus perforti in
Tio eblas, kiel eblas ke oni povus perforti milojn da aliaj knabinoj kaj virinoj, sed i ne
kulpas kaj i ne prikonsideras la fakton ke ni estas popolo, perfortita kaj perfortata de la
serbaj okupantoj ekde cent jaroj
Tiel, do! Vi estas ne nur kuraulo, sed anka saa, mia filo! - diris ega kaj, anta ol
foriri, aldonis: - Mi diris al la knabino ke i kuiru teon por ni. Ne malfruiu kaj venu!
Sigmond Julia

2016 NOVEMBRA LETERO

II. PARTO
Karaj Geamikoj!
Vendrede, la 28-an de oktobro mi eniris en la hospitalon de CREMONA. ia nomo estas LA FILINOJ DE
SANKTA KAMILO.
La Urologio trovias je la 2a etao. En la dulita ambro nr. 351. jam troviis junulino, Barbara, kiun oni operacios
pri nazo, (deviacio desept ?). Morga i jam hejmeniros.
Eble mi devos resti 3-4 tagojn, la la opinio de doktoro Alberto Speroni, ja li operacios-forigos el mia veziko
polipon.
La hospitalo estas purega!!! Estas silento. iuj geflegistoj kaj geasistantoj estas tre afablaj kaj komprenemaj, ar mi
ne parolas bone la italan lingvon. La plimulto de ili estas laikaj, sed mi vidis anka kelkajn monainojn. Ili estas
vestitaj en blanka robo, sur la brusto vigle-rua kruco trovias.
Nia kara amikino RITA GRANETTI, alportis nin jam la trian fojon al Cremona. La 20an oni faras al mi diversajn
analizojn, la 24-an oni faris TAC analizon. La 28an ni devis prezentii jam frumatene, je la 7a horo. Pli ol 80 km
trovias Cremona de nia loejo!
Por la operacio preparis min tre simpatia juna asistanto, Diego, kiu pacience diskutis kun mi. Li ne volis kredi, ke mi
estas jam 87 jara. Poste aperis anka du asistantinoj kaj unu asistanto, fine aperis la doktoro, kaj ridetante li karesis
mian vizaon. Mi absolute ne timis! Mi ne rimarkis kiam oni endormigis min. Mi vidis grandegan horloon kaj mi
konstatis, ke estas preska la deka horo! Tiel mi povis konstati, ke la operacio daris irka DU horojn!
Filippo kaj Rita atendis min pacience (?). Pro la anestezio iomete mi stultiis. Scivoleme mi demandis Filippon:
Kial mi estas en la hospitalo? Kial oni devis operacii min? Absolute pri nenio mi memoris. Poste, tre malrapide,
komencis purii mia pensokapablo, kaj mi ekmemoris ion. Dolorojn mi ne havis, mi estis tute trankvila.
Mi estis nek soifa, nek malsata, nur iomete dormema. Anka Filippo trankiviliis, vidante, ke mi e rideti povis.

Poste ili foriris, kaj Rita promesis, ke morga, nome sabate, ili vizitos min. Venos e ia edzo, Giuliano, ar li
neniam vizitis la urbon Cremona.
Mi endormetiis. Pli poste mi ricevis tason da teo.
La geflegistoj iuj tre afable diskutis kun mi. La plej simpatia, Grazia, iam ridetis, e ridis kelkfoje, i radias tre
pozitivan energion. Kune kun i deoris Davide, kiu ne nur ridetas, sed ofte zumkantas. Tre simpatiaj estis amba.
Poste venis novaj flegistoj. Mi demandas de iuj la nomon kaj provas lerni ilin.
Dum la unua nokto estis junulo, kiu je mia granda miro ne volis diri, kiel li nomias! Sed li laboris tre bone,
nome preska tute senbrue. La uoj de la flegistoj estas el kauka plandumo, iliaj paoj ne adeblas. Cetere li havas
specialan metodon, por faciligi sian laboron, nome, li lasas duonmalfermita la pordon de la banambro, kie la lumo
ne estas estingita. Tiel li ne bezonas polampeton, dum li laboras.
Sed fakte kio estas tiu laboro?
En mian vezikon oni enkondukis kateteron kun du tuboj. Tra unu tubo eniras sala akvo, je la alia eliras la likvao.
Tiel oni faras la purigadon de la veziko post la operacio. La sala akvo estas en grandaj sakoj (5 l. ) kaj iam el du
sakoj gutas la likvao. De la alia tubo plenias la malpura likvao en alian sakon. Ili devas forporti kaj eti la
malpuran likvaon. Filippo e ektimis, kiam sabate li ekvidis la sangoruan likvaon! La flegistoj iutage alportas
per areto la skatolegojn kun la sakoj. Dum la unuaj tagoj, se mi ne eraras, oni anis la sakojn eble 5 a 6 foje ?! La
skatolojn oni metis en la banambron. La sakojn oni pendigas sur tiun tenilon, kiun oni uzas, e la sango-dono. Do,
ili devas serioze, fizike labori!
Sabate matene mi havis strangan travivaon! Unu flegistino kaj unu flegisto lavis min! Mi diris al ili, ke mi estis
bambino, kiam lastfoje mi estis lavita de aliaj personoj! Ili ridis pri tio.
Sabate hejmen iris Barbara kaj mi restis sola en la ambro.
Alvenis Filippo kun Rita kaj Giuliano. Ili felie konstatis mian staton.
Dum Rita kaj Giuliano vizitis la urbon, mi diskutis kun Filippo. Poste li iris trinki kafon kaj mani brioon, ar
hejme li nenion matenmanis.
Sabate posttagmeze vizitis min doktoro Alberto Speroni. Je la demando de Filippo li diris, ke nur ade mi povos
hejmen iri, kaj post monato mi devos viziti lin por kontrolo. Fine mi povis transdoni al li mian poemlibreton
Dialogo.
Vendrede mi ricevis nur teon, sed sabate mi jam ricevis rizoton kaj du mandarinojn, kiel tagmanon, vespere oni
donis pureon de terpomo kaj du persikoj (kompoto), krome oni alportis anka inkon, kion memkompreneble mi ne
manis kaj denove mi petis la flegistojn, sciigu la kompetentulojn, ke mi estas vegetarano! Ekde tiam oni ne plu
alportis viandaojn! En i tiu hospitalo ekzistasa du specaj menuoj: unu por viando-manantoj kaj alia por
vegetaranoj!
La manaojn oni alportas sur pleto, en belegaj blankaj porcelanpladetoj, kovritaj per verdkoloraj kovriletoj, ke io
restu varma!!!
La manilaro kun butuko en fermita plasta saketo trovias iam! Oni aldonas duon litran akvon en plasta botelo.
io estas bongusta kaj mi manas iam ion!

Sabate posttagmeze vizitis min rumana junulino, kiu kuis en la najbara saloneto. Michela devenis el Tulcea (tula),
laboras en Piaenza jam de na jaroj kiel flegistino, ia edzo kiel oforo, kaj ili havas du emelinojn, Maria kaj
Teodora. Felie parolis i kun mi en rumana lingvo. iujare ili ferias en Rumanio. Ili jam aetis du ambran loejon
kaj ili volas definitive resti en Italio. Anka kun Filippo i diskutis kaj rakontis al li, ke iaj geavoj estis rusoj, kiuj
dum la unua mondmilito rifuis al Rumanio.
Filippo demandis in, se i ne estus sciinta, ke mi ne estas rumanino, u i estus rimarkinta tion? Michela diris, ke
ne, ar mi tute bone parolas la rumanan lingvon.
Filippo iomete miris.
La dimana tago kun diversaj ojoj.
La dimana menuo: matene teo kaj biskvitoj, tagmeze pasto kun tomato saco kaj basiliko (ocimo?), rostita terpomo
kun rosmareno, skatoleto de kremfromao kaj bulketo, en taseto pomkremeto, kaj grandega orano.
Dimane mi havis aliajn ojojn!
Unue: oni ebligis al mi iri al la banambro por memlavado! Mi povis lavi anka la dentojn kaj ani la
noktoemizon! Oni topis la kateteron de la enfluanta sala akvo kaj la alian por elfluao oni irigis en porteblan
saketon!
Dum mi estis en la banejo, la kara Flavia anis la litotukojn! iutage oni anas ilin! Nekredeble!
Due: dimane posttagmeze Filippo vizitis min kun aliaj karaj geamikoj: Eleonora kaj Eugeno, kiuj havas tri belegajn
gefilojn. Estis grandega babilado kun itala voforto.
Post ilia foriro vizitis la salonojn la deoranta doktoro kaj interesiis, u mi havis fekaon. Mi sciigis lin, ke ekde
mardo mi nenion manis, nur trinkis akvon kaj fruktosukojn, kaj nur sabate mi komencis mani, do la digesto
ankora ne havis rezulton. Posttagmeze mi fine festis, kiel ni en la familio nomis la ekskrecion, kaj en la
banambro ekzistanta bideo mi povis lavi min.
Eble vi miras, ke mi tiel detale priskribas la diversajn aferojn, la spertojn en la hospitalo, sed ne iuj scias la ege
grandan diferencon, inter la orientaj kaj okcidentajhospitaloj!!!
La vespermano estis tre abunda, tamen mi ion manis. Supeto kun pasto, verda fazeolo, folieto de ementalfromao, bulketo kaj grandega verda golden-pomo.
i tiu Sankta Kamilo hospitalo estas vera grasiga kuracejo!!!
Dimane vespere je la 7, 45 subite aperis mia doktoro Speroni. oje li konstatis, ke la eliranta likvao jam estas
preska flava kaj ne rozkolora kiel sabate. Iomete dure li premadis mian ventron, kaj dirante OK, li forflugis.

Lunde matene komenciis la rutina programo: sangoanalizo, termometro, sangopremo, injekto, kiun la mia peto
anstata en ventron oni donis en mian brakon. Poste la matenmano, teo kaj biskvitoj, sed antae mi manis la
oranon, kiu restis de hiera. Ridetantaj deorantaj doktoroj, kiuj interesias, kiel mi fartas? Juna doktoro revenis kaj
petis, ke mi subskribu paperon, ke mi akceptas sangon. Nome, la hemoglobinoj tro malaltiis, estas nur 8, kaj mi
bezonas ricevi sangon por fortio.

Intertempe mi ekhavis novan ambrokoleginon. ia nomo Maura, blondigita maljunulino i estas. Tuj i petis
permeson por rigardi la televidon. Tre mallate i askultas, tute ne enas min.
Filippo alportis al mi SUDOKU gazeton. Preska dum la tuta tago mi sudokas. Eble mi ricevos sudokuvenenion!
JANCY VAZHAKKALAYIL, monaino el Hindujo, iutage vizitas min. Mirakle bone progresas mia itala lingvoscio, ar i tie kun iuj mi devas nur itale diskuti.
Jancy, diru ensi, je miaj demandoj rakontis, ke jam de 23 jaroj i estas en Italio. La i en la monaino-ordeno
iunaciaj virinoj estas, ekzemple en Cremona estas e kvar hungaraj monainoj! i aspektas tre kontenta, konstante
i ridetas kaj i karesas mian manon, bondezirante.
La lunda tagmano: mini-karotoj, pasto kun tomato-saco (por mi tamen enuiga iutage!), kaj bonega kremfromao
kun bulketo. Mi manis ion denove, nur du mandarinojn mi jam ne povis mani. i tie ili nomias clementine.
Posttagmeze mi ricevis sangon.
Maura konstante rigardas la televidon. Anka mi rigardis in iomete. Kun granda malplezuro, ar oni montris la
rezultojn de la tertremo. Katastrofa i estas, preska duonon de Italio i terurigis. Miloj da homoj restis sen domoj,
fakte sen io ajn. La centro de la tertremo estis en Perugia la Maura.
Telefonis Marika el Israelo. ia filino irli kun la edzo Noam, kaj la du gefiloj, li: Itamar du jara, i: Elia du monata,
uste nun translokiis al Usono por unu jaro. Itamar jam estis en infanardeno. Okaze de lia du-jara naskitago,
Marika aetis por li gitareton, ar li estas treege muzikema. La la konsilo de Marika, irli jam portis lin al muzikohoro.
Sabate (29 oktobro) dum la tuta tago mi pensis pri mia fratino Evike. i mortis anta tri monatoj. Sed la tempo ne
haltas. La vivo iras antaen.
Kiu scias kion mi devos travivi ankora is anka mi foriros?!
Unu amikino post la alia forpasas. Kiel oraj birdetoj ili forflugas. La tera sufero finias por ili.
Marde, frumatene venis la sennoma flegisto preni la sangon. Li estas iomete malsperta. Kvankam bela junulo li
estas, la rideto mankas de sur lia vizao.
Post la iama matena programo, mi iom promenis en la salono, is oni anis la litotukojn. Mi fartas bone, sed
malforte.
Filippo vizitis min kun Milena! Estas kortuiga, kiel la geamikoj de Filippo (kaj de mi), vizitadas min en la
hospitalo. Ja Cremona estas je 80 km de nia domo!
Milena demandis min, kion mi bezonas, ke i iru al la vendejo kaj aetu por mi!
Absolute nenion mi bezonas, ja mi trovias en iu perfekta hospitalo!
Aperis doktoro Speroni. Filippo tuj demandis lin kaj lia respondo estis: ni vidos! Nome, u mi povos hejmen iri jam
ade?! Anka Filippo komprenis, ke la vivo ne estas ludo. E se anka por li estas ege malfacile kaj lacige, mi
devas resti en la hospitalo, is tio estas necesa!

Milena rapidis, ar ia katino estas tre malsana kaj i devas doni al i antibiotikan injekton. Jam je la 10, 30 horo ili
foriris.
Tagmano: rostita terpomo, DENOVE pasto kun tomato saco (kiel ne povas enui la italoj i tiun manaon???),
kremfromao, bulketo, pomkremeto kaj kvar maronoj!
Posttagmeze Maura havis sep vizitantojn, venis la edzo kaj la plej proksimaj parencoj. Ili tre bonedukite, mallate
diskutis, dume mi e dormetis.
Dum la tuta tago oni ne remetis la salan likvaon, plurfoje mi promenis, por elripozi la konstantan kuadon. Mi
sukcesis festi, ja ege multe mi manas konstante.
Mi provas ne nur surdorse kui. Pensante al tiuj malsanuloj, kiuj e jarojn kuas senmove en lito, mi terurias!
Mi vespermanis sidante apud la tablo!
La menuo: legomsupo kun pasto, verda fazeolao, tri saketoj por ladezire uzi: olivoleo, vinagro, salo. Mi uzis iujn
tri! Peco de ovao kun multaj diversaj verdaoj, varma pomkompoto kaj bulketo. Tiel bongusta estis io, ke mi e
paneron ne lasis sur la pleto. Sed pro la abunda vespermano mi devis viziti e la trian fojon la banambron!
Anta la enlitio mi ankora promenadis en la salono. Multajn sudokojn mi solvis. Per la potelefoneto mi ricevis
kaj sendis mesaojn.
Merkrede matene, jam je la 5a horo venis Cristina preni la sangon. Iomete mi sentis malvarmon, mi petis in, ke
metu anka la duan kovrilon sur mian liton.
Filippo telefonis kaj interesiis, kiam venos la doktoro, ke mi eksciu, u ade mi povos hejmen iri a ne. Mi petis
Filippon, ke li restu hejme kaj ripozu! Mi esperas, ke li obeos!
Dum la posttagmezo mi telefonadis. Mi parolis kun Marika (filino de mia fratino), kun Rita (filino de mia frato). Mi
ricevis kaj sendis kelkajn SMS mesaojn.
Vespermano: supo kun verdaj pizetoj kaj rizoj, rikoto, kremfromao, pomkremeto kaj bulketo. Mi estas nazmuka
iomete!
La 3an de novembro, ade, oni forigis la kateteron! Bona signo! Ni atendas la doktoron kaj kune kun Maura ni
esperas, ke morga ni povos hejmen iri!|
Vane ni atendis lin dum la tuta antatagmezo. Mi tagmanis kaj ripozis.
Subite aperis la doktoro kaj kun ridetanta vizao li anoncis nin, ke ni povas foriri. KIAM? HODIA!
Poste entuziasme li rakontis, ke li latlegis mian poemon DIALOGO al sia edzino. eestis anka la 5 jara
bambino, (mi ne scias, u lia filo a nepo???), kaj la edzino demandis la knabeton, pri kio temis i tiu poemo? Kaj
la kvin jarulo per unu vorto respondis: pri la amo! La okazintaon tre fiere rakontis la doktoro.
Kaj Maura kaj mi, tuj ni telefonis hejmen, kaj la edzoj tuj ekiris.
Nia kara amikino Rita tuj vestiis kaj iris al Filippo. Rapidege ili alvenis.

Reaperis la doktoro kaj diris al mi tre serioze, ke mi devos esti brava, mi manu multajn viandojn kaj manaojn
ferozajn, ke mi fortiu. Mi diris, ke estas problemo, ar ni estas vegetaranoj kaj ni ne manas viandojn. La doktoro
diris, ke Filippo telefonu al li kaj li klarigos la aferon.
Bonance li foriris anta la alveno de Filippo, ar ili estus kverelintaj! Mia edzo estis ege indignita! La dola kaj
saa amikino trankviligis lin dum la vojao hejmen. Fine Filippo diris, se temas pri mia vivo kaj sano, morga li
iros, aetos bifstekon kaj li mem preparos por mi.
La vera vero estas, ke ekde oktobro 2007 mi ne plu manas viandon. Mi vere nazas e pro la odoro de i, ekzemple
kiam mi donas manaon al Bili-hundo.
Vespere, post longega diskuto ni interkonsentis, ke mi seros la liston de iuj manaoj, legomoj kaj fruktoj, kiuj
estas plej ferozaj, ar mi ne volas mani viandon!
Mi telefonis al la parencaro, ke mi estas hejme, iuj ojis kun mi! Nun sekvas periodo por refortio.
Mi skribis leteron al dr. Speroni, al Grazia kaj gekolegoj, al Jancy. Mi dankis al iuj tiun vere bonvolan homecon,
per kiu ili kondutis kun mi! Neniam mi forgesos la hospitalon de Cremona! BONADIO BENU ILIN IUJN!

Je kies nomo

Tibor Sekelj

El Kolektanto de ielarkoj
Reido sub arbo sidis
Longajn jarojn.
Subite li klare vidis
Darmon kaj karmon.
Faru bonon. Regu modero.
Via reenkarnio pli fora, pli glora.
Li deklaris je lnomo del vero,
la sola vero sur tero.
Tra liaj vortoj la homoj sentis
La veron. Ili obeis.
Ili ne plu oferis. Sin ne turmentis,

feliaj ili vivis

je lnomo de lvero
ne plu en mallumo drivis.
Barbulo grimpis monton
Dek literojn li izis en tonon.
Revene li proklamis je nomo dia :
esu murdado plia,
telado esu, ne plu kokru,
aliajn diojn ne adoru !

La homoj akceptis la diajn admonojn :

detruis idolojn, ne plu murdis homojn,
fidelis al siaj edzinoj senvorte,
ismorte.
El trogo leviis senhelpa infano
kun mano malforta, buo malmultvorta,
en la mondon li ekiris.
Amu kiel vin mem, vian najbaron ,
je lnomo de sia patro, dio, li diris
kaj post vangofrapo montru la alian vangon.
La homoj lin kredis, en amo lin sekvis
kaj montris la vangon e sen antaa frapo.
Kamelgardisto vagadis tra dezertoj
Meditis longe, kolektis spertojn
Kaj eldiris leojn je dia nomo,
Kiujn devas iu homo obei :
morton al iuj kiuj kuraas nei !
Kaj ekmoviis sankta milito
kun arda fervoro kaj obstina spito
por venki a perei !

Anka mi grimpis monton kaj sub arbo sidis

kuis en trogo, perditajn gvidis,
meditis en dezerto pri akiritaj spertoj.
Kien ajn mi iras, mi diras :
vivu en paco, ne plu militu.
Panon disdonu, ne plu etu bombojn,
Bomboj kreas mizeron, dum dolas la pano !
Homoj estu homoj !
Mi krias kaj petas, israke ripetas,
Senrezulte : ili plue bombojn etas
Urbojn detruas, animojn skuas.
Por peco da pano skeletoj vicostaras
Kaj kie i abundas, pano amaras.
ar finfine je kies nomo mi krias naivulo romantika ?
E mi mem ne scias !
28.12.1987

Kondolencoj

Forpasis Nikola Uzunov, eminenta esperantisto el Razgrad, Bulgario.

Tio ege malojigis anka min, ar mi konis persone s-ron Nikola, dum miaj sinsekvaj vizitoj al
Karlovo kelkajn jarojn antae. Mi rememoras lin kiel gaja, optimisma ercema, klera, familia kaj
modesta homo. Mi esprimas elkorajn kondolencojn al lia familio kaj bulgara esperantistaro.

Bardhyl Selimi