Вы находитесь на странице: 1из 35

BAB IV

PENGUMPULAN DAN PENGOLAHAN DATA


4.1. Pengumpulan Data

Kondisi Percobaan
Tabel 4.1 Tabel kondisi percobaan

Temperature

Sebelum
24

Sesudah
25

Tekanan
Kelembaban

762CmHg
63%rel

762CmHg
63%rel

Tabel 4.2 Tabel Jari-jari dan Massa bola

Bola
Besar
Sedang
Kecil

Massa

Jari jari (cm)


1
4,7
4,1
3,05

2
4,6
3,6
3,56

3
4,32
3,75
3,65

(gram)
4
4,2
3,95
3,15

5
4,07
3,7
3,5

0,9
0,85
0,8

Tabel 4.3 Tabel Temperatur dan tekanan


Sebelum percobaan
24

Temperature

Sesudah percobaan
25

3
1,4 gr/ cm

Massa jenis

3
1,4 gr/ cm

4.4 T(Waktu) rata-rata


Jarak
(cm)

Bola
1

t (detik )
3
IV-1

Trata-rata
4

Marine Yustitia Syauta (123050039)

L1=20

L2=18

L3=16

L4=14

IV-2

Besar
Sedan

3
3

3
3

3
3

3
3

3
3

3
3

g
Kecil
Besar
Sedan

4
2
3

4
2
3

4
3
3

4
3
3

3
2
3

3,8
2,4
3

g
Kecil
Besar
Sedan

4
2
4

3
2
2

3
2
2

3
2
2

3
2
2

3,2
2
2,4

g
Kecil
Besar
Sedan

3
2
3

3
2
3

4
2
2

3
2
2

3
2
3

3,2
2
2,6

g
Kecil

2,6

4.2.Pengolahan Data
4.2.1 Kesalahan hasil pengukuran
Pengukuran tunggal

Massa
m=

1
2

1
2

x st

x 0,01

= 0,005

mo

= ( m m ) gr

mo

= 0,9 0,005
= ( m m ) gr

mo

= 0,85 0,005
= ( m m ) gr
= 0,8 0,005

Tabel 4.5 Tabel perhitungan massa bola


Bola

( m m )

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)


Besar
Sedang
Kecil

0,9
0,85
0,8

IV-3

0,005
0,005
0,005

0,90,005
0,850,005
0,80,005

Jarak
l

1
2

1
2

x1

x st

=0,5
l o = ( l l

) cm

= 200,5
l o = ( l l

) cm

= 180,5
l o = ( l l

) cm

= 160,5
l o = ( l l

) cm

= 140,5
Tabel 4.6 Tabel penghitungan jarak
l

l 1

20

0,5

200,5

l2

18

0,5

180,5

l3

16

0,5

160,5

l 4

14

0,5

140,5

Jarak

( l l

Temperature sebelum dan sesudah percobaan


1
T =
2 x st
=

1
2

x1

= 0,5
To = ( T T

= 240,5
To = ( T T

)
Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-4

= 250,5
Tabel 4.7 tabel keadaan temperatur percobaan
T

Temperature

( T T

Sebelum

24

0,5

24 0,5

Sesudah

25

0,5

25 0,5

Pengukuran Berulang

Jari-jari Bola
r

=
Bola Besar
r

r 1+r +r + .+.. r
n
2

4,7+4,6+4,25+4,2+4,07
5

21,8
5

= 4,36
Bola Sedang
r

4,1+3,6+3,75+3,95+3,7
5
19,1
5

= 3,82
Bola Kecil
r

=
=

3,05+ 3,56+3,65+3,15+3,5
5
16,91
5

= 3,38
1 r
r

2 r
Bola
r Besar

3 r
r

n r
r

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-5

1 r
r

2 r
r

3 r
r

5 r
r

4 r +

r=

|4,74,36|+|4,64,36|+|4,234,36|+|4,24,36|+|4,074,36|

r=

0,34+0,24+ 0,13+0,16+ 0,29


5

1,16
5

= 0,23
Bola Sedang
1 r
r

2 r
r

3 r
r

5 r
r

4 r +

r=

|4,13,82|+|3,63,82|+|3,753,82|+|3,953,82|+|3,73,82|

r=

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

0,28+0,22+0,07+0,13+ 0,12
5

0,82
5

IV-6

= 0,164
Bola Kecil
1 r
r

2 r
r

3 r
r

5 r
r

4 r +

r=

|3,073,38|+|3,563,38|+|3,653,38|+|3,153,38|+|3,53,38|

r=

0,33+ 0,18+0,27+ 0,23+0,12


5

1,13
5

= 0,226
ro = (
ro = (

r r
r r

= 4,630,23
ro = (

r r

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-7

= 3,820,164
ro = (

r r

= 3,380,226
Tabel 4.8 perhitungan ro bola
r o =(

Jenis Bola
Bola Besar
Bola Sedang
Bola Kecil

r r

4,630,23
3,820,164
3,38 0,226

Waktu Jatuh
Untuk L1
t

t 1+t +t +t +t
5
2

3+ 3+3+3+3
5

3+ 3+3+3+3
5

15
5

15
5

t = 3
=

t 1+t +t +t +t
5

t 1+t +t +t +t
5
2

=3

4+ 4+ 4+ 4+ 3
5

19
5

= 3,8
Untuk L2
t

t 1+t +t +t +t
5
2

3+3+3+3+3
t 1+t5+t +t +t
=
5
15
= 2+2+2+2+2
5
=
5
=3
10
= 5

t =

t 1+t +t +t +t
5
2

4+3+ 3+3+3
5

16
5

= 3,2

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-8

Untuk L3
t

=
=

t 1+t +t +t +t
5
2

2+2+2+2+2
t 1+t5 +t +t +t
=10
5
2

= L43+
5 3+4 +3+3
Untuk
=
5
= 2 t 1+t +t +t +t
t
=16 5
= 5
2+2+2+2+2
== 3,2 5
10
= 5
2

t = 2

t 1+t +t +t +t
5
2

t 1+t +t +t +t
5
2

4+2+2+2+ 2
5

12
5

t= 2,4

t 1+t +t +t +t
5
2

3+ 3+2+2+3
5

13
5

= 2,6

3+ 3+3+2+2
5

13
= t5
1

=t2,6

2 t
t
L1 = 20
t
3
Bola
Besar
t

5 t
t

t=
Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-9

1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|33|+|33|+|33|+|33|+ 33
5

t=

0
5

Bola Sedang
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-10

|33|+|33|+|33|+|33|+ 33
5

t=

0
5

Bola Kecil
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|43,8|+|43,8|+|43|+|43,8|+ 33,8

t=

0,2+0,2+ 0,2+ 0,2+0,8


5

16
5

0,32

L2 = 18
Bola besar

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-11

1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|22,4|+|22,4|+|32,4|+|32,4|+ 22,4

t=

0,4 +0,4+ 0,6+0,6+ 0,4


5

2,4
5

0,48
Bola sedang
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|33|+|33|+|33|+|33|+ 33
5

t=

0
5

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-12

Bola kecil
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|43,2|+|33,2|+|33,2|+|33,2|+ 33,2
5

t=

0,8+0,2+0,2+0,2+0,2
5

1,6
5

0,32

L3 = 16
Bola besar

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-13

1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|22|+|22|+|22|+|22|+ 22

t=

0
5

Bola sedang
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|42,4|+|22,4|+|22,4|+|22,4|+ 22,4
5

t=

1,6+ 0,4+0,4 +0,4+ 0,4


5

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-14

3,2
5
0,64

Bola kecil
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|33,2|+|33,2|+|43,2|+|33,2|+ 33,2
5

t=

0,2+0,2+ 0,8+0,2+0,2
5

1,6
5

0,32

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-15

L4 = 14
Bola besar
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|22|+|22|+|22|+|22|+ 22

t=

0
5

=0
Bola sedang
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-16

|32,6|+|32,6|+|22,6|+|22,6|+ 32,6

t=

0,4 +0,4+ 0,6+0,6+ 0,4


5

2,4
5

0,48

Bola kecil
1 t
t

2 t
t

3 t
t

5 t
t

t=

|32,6|+|32,6|+|42,6|+|22,6|+ 22,6

t=

0,4 +0,4+ 0,4+0,6 +0,6


5

2,4
5

0,48

to

=(

t t

Untuk L1

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-17

t o = ( t t )
t o = ( 3 0

t o = ( t t )
t o = ( 3 0

t o = ( t t

t o = ( 3,8 0,32 )

Untuk L2
t o = ( t t )
t o = ( 2,4 0,48 )

t o = ( t t )
t o = ( 3 0 )

t o = ( t t

t o = ( 3,2 0,32 )

Untuk L3
t o = ( t t

t o = ( 2 0 )

t o = ( t t

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)


t o = ( 2,4 0,64

t o = ( t t

IV-18

t o = ( 3,2 0,32 )

Untuk L4
t o = ( t t )
t o = ( 2 0

t o = ( t t )
t o = ( 2,6 0,48 )

t o = ( t t

t o = ( 2,6 0,48 )
Tabel 4.9

Jarak
L1 = 20
L2 = 18
L3 = 16
L4 = 14

t0

tiap-tiap bola

Bola
Besar
Sedang
Kecil
Besar
Sedang
Kecil
Besar
Sedang
Kecil
Besar
Sedang
Kecil

to = (

t t

30
30
3,80,32
2,40,48
30
3,20,32
20
2,40,64
3,20,32
20
2,60,48
2,60,48

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

4.2.2.

IV-19

Penghitungan Hasil Akhir

Volume Bola
4
V = . . r3
3

Bola Besar
4
V = . . r3
3
4,36

4
V = . 3,14 .
3

4
.3,14.8,28
3

= 337,9
Bola Sedang
4
3
V = . . r
3
3,82

4
V = . 3,14 .
3

4
.3,14.55,7
3

= 227,3
Bola Kecil

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-20

4
3
V = . . r
3
3,38

4
V = . 3,14 .
3
4
.3,14.38,6
3

= 157,5

Massa Jenis Bola


m
=
V

Bola besar
=

m
V

0,9
337,9

= 0,0026
Bola sedang
=

m
V

0,85
227,3

= 0,0037
Bola kecil
=

m
V

0,8
157,5

= 0,0050
Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

tr2

Perhitungan

IV-21

untuk tiap jarak

tr2 =t ratarata . r2

Untuk L1
tr2 =t rata rata . r2
tr2 =3 . 4,362

3. 19,009
45,62
2
2
tr =t
. r
rata rata

tr2 =3.3,822

3. 14,592
43,77
tr2 =t
. r2
rata rata

tr2 =3,8 .3,382

3,8. 11,424

43,41

Untuk L2
2
2
tr =t rata rata . r

tr2 =2,4. 4,36

2,4. 19,009

45,62
tr2 =t rata rata . r2
2

tr =3 .3,82

3. 14,592

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-22

43,77
tr2 =t rata rata . r2
tr2 =3,2.3,38

3,2. 11,424

36,55
Untuk L3
tr2 =t rata rata . r2
tr2 =2. 4,36

2. 19,009

38,01
2
2
tr =t rata rata . r

tr2 =3 .3,822

3. 14,592

35,02
tr2 =t rata rata . r2
tr2 =3,2 . 3,38
3,2. 11,424

36,55
Untuk L4
tr2 =t rata rata . r2
tr2 =2. 4,36

2. 19,009

38,01
tr2 =t rata rata . r2
2

tr =2,6 .3,82

2,6. 14,592
Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-23

37,93
2
2
tr =t rata rata . r

tr2 =2,6.3,38

2,6. 11,424

29,70
Tabel 4.10
Jarak
L1 = 20
L2 = 18
L3 = 16
L4 = 14

t r2

tiap-tiap jarak
Bola

2
2
tr =t ratarata . r

Besar
Sedang
Kecil
Besar
Sedang
Kecil
Besar
Sedang
Kecil
Besar
Sedang
Kecil

57,02
43,77
43,41
45,62
43,77
36,55
38,01
35,02
36,5
38,01
37,93
29,70

Koefisien Viskositas
t r 2 . 2 g (0 1)
=
9l

L1=20
Bola Besar

t r 2 . 2 g ( 0 1)
9l

57,02 . 2.10(1,40,0026)
9.20

1590,5
180
Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-24

= 8,836
Bola Sedang

t r 2 . 2 g ( 0 1)
9l

43,77 . 2.10(1,40,0037)
9.20

1222,3
180

=6,790
Bola Kecil

t r 2 . 2 g ( 0 1)
9l

43,41. 2. 10(1,40,0050)
9.20

1211.1
180

=6,728

L2=18
Bola Besar

t r 2 . 2 g (0 1)
9l

45,62. 2. 10(1,40,0026)
9.18

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-25

1274,9
162

=7,870
Bola Sedang

t r 2 . 2 g ( 0 1)
9l

43,77 . 2.10(1,40,0037)
9.18

1222,3
162

=7,545
Bola Kecil
2

t r . 2 g (0 1)
9l

36,55 . 2.10 (1,40,0050)


9.18

1019,7
162

=6,294

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-26

L3=16
Bola Besar

t r 2 . 2 g (0 1)
9l

38,01 . 2.10( 1,40,0026)


9.16

1062,3
144

=7,377
Bola Sedang

t r 2 . 2 g ( 0 1)
9l

35,02.2 .10(1,40,0037)
9.16

977,9
144

=-6,791
Bola Kecil
2

t r . 2 g (0 1)
9l

0,465.2.10(1,40,0050)
9.16

12,9735
144

=0,090

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-27

L4=14
Bola Besar
t r 2 . 2 g (0 1)
9l

=
=

38.01 . 2.10( 1,40,0026)


9.14

1062,3
126

=8,430
Bola Sedang

=
=

t r 2 . 2 g (0 1)
9l

37,93.2 .10(1,40,0037)
9.14
1059,2
126

=8,406
Bola Kecil

=
=
=

t r 2 . 2 g (0 1)
9l

29,70.2 .10(1,40,0050)
9.14
828,63
126

=6,576

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-28

4.2.3 Kesalahan Perhitungan Akhir


Tabel 4.11 kesalahan perhitungan bola besar

1
2
3
4

X=

y=t r

20
18
16
14
68

3
2,4
2
2
9,4

x.y

60
43,2
32
28
163,2

400
324
256
196
1176

Tabel 4.12 kesalahan perhitungan bola sedang

1
2
3
4

1
2
3
4

X=

2
y=t r

x.y

20
18
16
14
68

3
3
2,4
2,6
11

60
54
38,4
36,4
188,8

X=

y=t r

20
18
16
14
68

3,8
3,2
3,2
2,6
12,8

x2

x.y
76
57,6
51,2
36,4
221,2

400
324
256
196
1176

Tabel
4.13
kesalahan
perhitungan
bola kecil
2

400
324
256
196
1176

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

a=

IV-29

Yi
X 2i
Xi
XiY i

Yi

b=

Xi

Y i X i( X i )
N

Bola Besar

a=

a=

Yi
2
Xi
Xi
XiY i

( 9,4 .1176 )(68 . 163,2)


4 .1176(68)

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-30

11054.4 11097,6
47044624

43,2
= 80
= -0,54

Yi

Xi

Y i X i( X i )
N

b=

b=

( 4 . 163,2 )(68. 9,4)


4 .1176(68)

652,8 639,2
47044624
13,6
80

= 0,17

Y max = a+ b x max

Y min = a+ b x min

= 0,041 + 0,026 . 20

= 0,041 + 0,026 . 14

=0,041+0,52

=0,041+0,364

= 0,561

=0,405

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-31

Bola Sedang

a=

( 11 . 1176 )(68 .188,8)


4 .1176(68)

a=

12936 12838,4
47044624

Yi
X 2i
Xi
XiY i

97,6
80

= 1,22

Yi

b=

b=

Xi

Y i X i( X i )
N

( 4 . 188,8 )(68 .11)


4 .1176(68)

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

=
=

IV-32

755,2 748
47044624
7,2
80

= 0,09

Y max = a+ b x max

Y min = a+ b x min

= 13,2 + 0,02175 . 20

= 0,132 + 0,2175. 14

= 0,132+0,435

=0,132 +0,3045

= 0,567

=0,4365

Bola Kecil

a=

a=

Yi
X 2i
Xi
XiY i

( 12,8 . 1176 )(68 . 221,2)


4 .1176(68)

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)


=

IV-33

15052,8 15041,6
47044624

11,2
= 80
= 0,14

b=

( 4 . 221,2 )(68 .12,8)


4 .1176(68)

884,8 870,4
47044624

14,4
80

= 0,18
Y max = a+ b x max

Y min = a+ b x min

= -0,0854+ 0,03345. 20

= -0,0854 + 0,03345. 14

=-0,0854+0,669

=-0,0854+0,4683

=0,5836

=0,3829

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-34

0,561

0,405

20

14

Grafik 4.1 bola besar

0,567

0,4365

20

14

Grafik 4.2 bola sedang

Laboratorium Fisika Dasar

Marine Yustitia Syauta (123050039)

IV-35

0,5836

0,3829

20
14
Grafik 4.3 bola kecil

Laboratorium Fisika Dasar

Вам также может понравиться