Вы находитесь на странице: 1из 10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

MarihuanaenGuatemala
UniversidaddelValledeGuatemala
DepartamentodeCienciasSociales
MaestraenConsejeriaPsicolgicaySaludMental
PsicodiagnosticodeDesrdenesMentales

MarihuanaenGuatemalaJudithObregnOlayaMarihuana
SegnelDoctorAlfredoAsturiasU.DirectorGeneraldelProyectoAriadna,(tomadodelsitioWebdel
ProyectoAriadna),elcualesunproyectoguatemalteco,queayudaalospersonascondependenciaa
lasdrogas,definealamarihuanacomo:unamezclaverdeogrisdefloressecascortadasentrocitos
delaplantaCannabissativa.Refierequeexistenmsde200palabrascomunesparalamarihuana
incluyendo"pot.,""herb,""weed,""boom,""MaryJane,""gangster,"y"chronic(enGuatemalaelnombre
masutilizadoesmota)Usualmentesefumacomouncigarrillollamado"joint"o"nail"outilizandouna
pipa.Enlosltimoscasossehaencontrado"blunts",ocigarrillosenlosquesehareemplazadoel
tabacopormarihuana,muchasvecescombinadaconotradrogacomoelcrack.Algunosusuarios
tambinmezclanlamarihuanaconalimentosolausanparahacert.
Lacannabissativa,continuaAsturias,esdelafamiliadeloscanibinoidescuyotallo,hoja,yflor,sirven
paraproducirunadrogaconcaractersticasalucingenas.Esusadacomodrogadesdesiglosantesde
Cristoloschinosenelao2800AC,usabanlaplantacomomedicinayparahacersogas.Esuna
drogadelaClase1delasdrogascontroladas,quenosepuedeadquirirenlasfarmacias,nicon
prescripcinmdica.ElingredientepsicoactivodelaplantasellamaTetrahidrocannabinol(THC),es
slounadelas400sustanciasquesehanencontradoenlamarihuana.LaTHCalteraelsistema
nerviosocentralenlasregionespresinpticas,sinpticaypostsinpticaafectandoenparticularla
acetilcolina,otradelassustanciasneurotransmisoras.Laalteracinavecesllegaatalgrado,que
producefuertesalucinacionesyparanoia.
SegnelPsiquiatraPedroDelgado(ElUniversal27dejulio1997)losefectosacortoplazodelusodela
marihuanaincluyenproblemasconlamemoriayelaprendizaje,percepcindistorsionada,dificultad
parapensaryresolverproblemas,prdidadelacoordinacinyunaumentoenelritmocardaco,
ansiedadyataquesdepnico,tambinladisminucindelarespuestadelosreflejosmotores,es
decirlavelocidadconquerespondemosconbrazosymanosaunaexigenciarepentina.Lamarihuana
retardalarespuestamotora,tannecesariaenlasemergencias.
TambinrefiereelDr.Delgadoquelamarihuanaproduceunadisminucindelarespuestaaestmulos
luminosos.Elojodelosconsumidoressevelimitadoenpercibirenlaoscuridadsealescomolasde
emergencia.Lapersonaqueestbajolosefectosdelamarihuanatieneunapercepcindeltiempo
queestaceleradaoretardada,portantolarealidadexternalaobservaa"cmaralentaorpida".
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

1/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

Imagnenseloqueesopuedesignificaralahoradeevitarunacolisin.
Finalmentelamotivacin,queeslaenergaoelintersqueponeunapersonaenunatarea,yla
tendenciaallogroqueserefierealaminuciosidadyelempeoenhacerlascosasbienseven
afectadasenformaimportanteyportiempoprolongadoenconsumidoresdemarihuana.
LasiguienteinformacindelsitiodeInternetdelProyectoAriadna,abordaalgunosestudiosrealizados,
sobrelosefectosyelpotencialadictivodelamarihuana.
Loscientficoshandescubiertoquelassensacionespositivasonegativasexperimentadasporun
individuodespusdefumarmarihuana,estndirectamenterelacionadasconlagentica.Unestudio
recientemostrquelosgemelosidnticostienenmayorprobabilidaddereportarrespuestassimilaresal
usodemarihuanaquegemelosnoidnticos,indicandoasunabasegenticaparasussensaciones.
Losgemelosidnticostienenlosmismosgenesylosgemelosfraternoscompartenmsomenosla
mitaddesusgenes.Factoresambientalestalescomoladisponibilidaddelamarihuana,las
expectativassobresuefecto,lainfluenciadeamistadesycontactossocialesyotrosfactoresqueseran
diferenteshastaparalosgemelosidnticoshandemostradotenerunefectoimportante.Sinembargo,
tambinsedescubriqueelambientefamiliardelosgemelosnotieneningunainfluenciadetectable
sobrelosefectosdelamarihuanaantesdelos18aosdeedad.
PeligrosparalasaludEfectosdelamarihuanaenelcerebro
LosinvestigadoreshanencontradoqueelTHCcambialamaneracomolainformacinsensorallegay
esprocesadaporelhipocampo.Elhipocampoesuncomponentedelsistemalmbicodelcerebroque
escrucialparalamemoriadelaprendizaje,ylaintegracindeexperienciassensorialesconemociones
ymotivaciones.Lasinvestigacioneshandemostradoquelasneuronasdelsistemadeprocesamiento
deinformacindelhipocampoylaactividadenlasfibrasnerviosassonreprimidasporelTCH.Tambin,
losinvestigadoreshanencontradoundeteriorodelospatronesdeconductaaprendidos,tambin
dependientesdelhipocampo.
Recientesinvestigacionestambinindicanqueelusoprolongadodelamarihuanaproducecambiosen
elcerebrosimilaresalosvistosdespusdellargousodeotrasdrogasquesonfrecuentemente
abusadas.
Efectosenlospulmones
Lapersonaquefumamarihuanafrecuentementepuedetenerlosmismosproblemasrespiratoriosde
losfumadoresdetabaco.Estaspersonaspuedentenertosyflemaadiario,sntomasdebronquitis
crnica,ymayorfrecuenciadecatarros.Elusocontinuodelamarihuanapuedellevaralfuncionamiento
anormaldeltejidopulmonar,debidoasudestruccinotrauma.
Efectosenlafrecuenciacardiacaylatensinarterial
Resultadosrecientesindicanquelaprcticadefumarmarihuanaeinyectarsecocanaalmismotiempo
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

2/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

puedecausarunmarcadoaumentodelafrecuenciacardiacaylatensinarterial.Enunestudio,sedio
marihuanasola,cocanasolayluegounacombinacindeambasausuariosfrecuentesdeestasdos
drogas.Cadadrogasolaprodujoefectoscardiovascularesalcombinarlas,esosefectosse
intensificaronyduraronms.Lafrecuenciacardiacadelossujetosdelestudioaument29latidospor
minutoconmarihuanasolay32latidosporminutoconcocanasola.Aladministrarlasjuntas,la
frecuenciacardiacaaumenten49latidosporminuto,yeseaumentopersistipormstiempo.Las
drogasseadministraronalossujetosmientrasestabanenreposo.Encondicionesnormales,una
personapuedefumarmarihuanaeinyectarsecocanayluegohaceralgocausantedeestrsfsicolo
cualpuedeaumentarmuchoelriesgodesobrecargadelsistemacardiovascular.
Efectosdelusofrecuentedelamarihuanaenelaprendizajeylaconductasocial
Unestudioenestudiantesuniversitariosmostrqueciertashabilidadescrticasrelacionadasconla
atencin,lamemoriayelaprendizajeestnalteradasenaquellaspersonasqueusanmarihuanacon
muchafrecuencia,andespusdedescontinuarsuusopor24horas.Losinvestigadorescompararon
65"usuariosfrecuentes"quehabanfumadomarihuanaconunafrecuenciamediade29enlosltimos
30das,y64"usuariosmenosfrecuentes"quieneshabanfumadoconunafrecuenciamediade1en
losltimos30das.Despusdeunaabstinenciade24horas,estrictamentecontrolada,alamarihuana
yotrasdrogasilcitasyalalcohol,losestudiantesrecibieronpruebasestandarizadasparamedir
aspectosdelaatencin,memoriayaprendizaje.Comparadosconlosusuariospocofrecuentes,los
usuariosfrecuentesdemarihuanacometieronmserroresytuvieronmayordificultadparamantenerla
atencin,cambiarlaatencinenrespuestaalasdemandasdelambiente,yregistrar,procesaryutilizar
informacin.Losresultadossugierenqueelmayorimpedimentoporpartedelosusuariosfrecuentes
estprobablementeasociadoconunaalteracindelaactividadcerebralproducidaporlamarihuana.
Estudioslongitudinalessobreelconsumodemarihuanaporpartedejvenespordebajodelaedad
universitariaindicanquelosusuariostienenmenorrendimientoquelosnousuarios,mayoraceptacin
decomportamientosanormales,mayorcomportamientodelincuenteyagresin,mayorrebelda,
relacionesmasdificultosasconsuspadresymayoresasociacionesconamigosdelincuentesyque
consumendrogas.
Lasinvestigacionestambinmuestranmayorpropensinalenojoycomportamientoregresivo
(chuparseeldedoyepisodiosde"rabietas")enlosinfantescuyospadresconsumenmarihuanaque
entrelosinfantesdepadresnousuarios.
Efectosenelembarazo
Cualquiersustanciaqueseabusepuedeafectarlasaluddelamadreduranteelembarazoyesteesun
perodoenelqueelladebecuidarseconespecialatencin.Elabusodesustanciaspuedeinterferircon
unanutricinydescansoadecuados,locualpuedeafectarelbuenfuncionamientodelsistema
inmunolgico.Algunosestudioshanencontradoquelosbebesdemadresqueusaronmarihuana
duranteelembarazotiendenasermspequeosquelosdelasembarazadasquenoutilizaronla
droga.Engeneral,losbebesdemenortamaotiendenadesarrollarproblemasdesalud.
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

3/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

LamadrelactantequeusamarihuanapasapartedelTCHasubebeatravsdelalechematerna.Las
investigacioneshanencontradoqueelusodelamarihuanaporpartedelamadreduranteelprimer
mesdelactanciapuedeimpedireldesarrollomotor(controldelmovimientodelosmsculos)delbebe.
Potencialadictivo
Unadrogaesadictivacuandocausaundeseodebsquedayconsumocompulsivoeincontrolable,a
pesardelosefectosadversossocialesysobrelasalud.Lamarihuanacumpleconestosrequisitos.
Anualmente,msde120.000personasbuscantratamientoparasuadiccinprimariaalamarihuana.
Adems,estudioshechosenanimalesindicanquelamarihuanapuedecausardependenciafsicay
algunaspersonashanreportadosntomasasociadosconlaabstencinosupresin.
EspeciesdeMarihuanaquesevendenenGuatemala(ElPeridico,2004)
SegneldiarioElPeridico,(19Diciembre2004)haycuatroclasesdemarihuanaqueseconsumen
enGuatemala,aunqueexistenmsde80especiesenelmundo.
Lasespeciesquesevendenenelpassonchronic,afgani,AK47ylapeteneraopuntorojo.Esta
ltimaesdeorigenguatemalteco,ylasotrastressonextranjerasycultivadasalnortedelpas.Enel
mercadolocal,uncartndechronicsepuedeadquirirentreQ20yQ30.Esaporcinrindeparahacer
detresacincopurosocigarrillos.Elmismopreciotienelapeteneraopuntorojoylamismacantidadde
laafganicuestaQ40.LamscaraeslaAK47deorigencolombiano,quevaleQ75elcartnyQ700la
onza.
LACHRONIC
Sepuedecosecharencampoabiertooeninvernadero.Del15al31deoctubresondasperfectospara
sucultivoysufloracinduraentre56a63das.
Precios:
Cartn:deQ20aQ30
Onza:Q400

AK47
Secosechatambinenoctubreysufloracinesde40das.
Estaplantaesmsconocida,esfcildecultivar,llegaamedirdosmetrosdealtura.Suorigenesde
unamezcladelostiposdemarihuanaafganiyguerrillasgustocolombiana.
Esdelasmsfuertesenelmercado,elefectodeuncigarrillodurahastaseishoras.
Precios:
Cartn:Q75
Onza:deQ700aQ800
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

4/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

AFGAN
OriginariadeAfganistn.Sufloracinesdeochoadocesemanas,esadaptableacualquierambiente,
exterioroinvernadero,nopierdesucalidad.
Sucultivoespreferibleenalturabajayelmesidealparasurecoleccinesoctubre.
Estavariedadnacideunamezcladediezmilplantas.Sucreacintardcercadeochoaosen
desarrollarse.
Precios:
Cartn:Q40
Onza:Q450aQ500

PETENERAOPUNTOROJO
Secultivaenoctubre,sushojastienenunospuntosrojos.Crecehastadosmetrosdealtura.Fueuna
delasprimerasespeciesquesecultivenelpasdeGuatemala,yeslamsconsumidaporsuprecio.
INCIDENCIA
EnGuatemalaexistenpocasestadsticasencuantoalaincidenciadeestadrogaenlapoblacin
guatemalteca,lamayoradeestudiosquehaysoninvestigacionessobrelasdrogasengeneraly
arrojandatoscomparativosconrespectoalasotrasdrogas.
ElProyectoAriadnarealizoelestudiodeobservacindelfuturofinanciadoporNIDA(NationalInstitute
onDrugAbuse)enelque:evalaanualmenteelusodedrogasporestudiantesde8,10y12grados
desecundariayadultosjvenesentodoelpas.Despusdedisminuirpormsdeunadcada,eluso
demarihuanaentrelosestudiantescomenzaaumentaraprincipiosdeldeceniodelos90.
En1996y1997,elusodemarihuanaalmenosunavez(usodurantelavida)porlosestudiantesde
10y12gradosaument,continuandolatendenciaobservadaenaosrecientes.Latasadeusode
marihuanadurantelavidaeslamayorqueseharegistradodesde1987,perotodaslastasasdeuso
permanecenpordebajodelasobservadasafinesdelosaos70yprincipiosdelos80.
Elusodemarihuanaduranteelltimoaoyduranteelltimomesnocambisignificativamenteentre
1996y1997enningunodelostresgrados,loquesugierequepodranestarsemoderandolos
marcadosaumentosdelosaosrecientes.Elnmerodeestudiantesqueusaronmarihuanaadiarioen
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

5/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

elltimomesaumententrelosestudiantesde12grado,perodisminuyentrelosde8gradoeste
modelodeaumentoenelusoporlosestudiantesmayoresydeestabilidadodisminucinenelusopor
losestudiantesmsjvenesseobservenvariosindicadoresenelestudiorealizadoen1997.
AcontinuacinpresentamosunasgrficasdelEstudiodeObservacindelFuturo,financiadoporNIDA
(NationalInstituteonDrugAbuse),querealizaanualmenteelProyectoAriadna.
Porcentajedeestudiantesde8gradousuariosdemarihuana:
Estudiodeobservacindelfuturo

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

Usoalgunavez

10.2%

11.2%

12.6%

16.7%

19.9%

23.1%

22.6%

Usoenelltimo

6.2

7.2

9.2

13.0

15.8

18.3

17.7

3.2

3.7

5.1

7.8

9.1

11.3

10.2

0.2

0.2

0.4

0.7

0.8

1.5

1.1

ao

Usoenelltimo
mes

Usodiarioenel
ltimomes

Porcentajedeestudiantesde10ogradousuariosdemarihuana:
Estudiodeobservacindelfuturo

1991

1992

1993

1994

1995

1996<

1997

Usoalgunavez

23.4%

21.4%

24.4%

30.4%

34.1%

39.8%

42.3%

16.5

15.2

19.2

25.2

28.7

33.6

34.8

8.7

8.1

10.9

15.8

17.2

20.4

20.5

Usoenelltimo
ao

Usoenelltimo
mes

http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

6/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

Usodiarioenel
ltimomes

0.8

0.8

1.0

2.2

2.8

3.5

3.7

Porcentajedeestudiantesde12ogradousuariosdemarihuana:
Estudiodeobservacindelfuturo

1979

1985

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

Usoalguna

60.4%

54.2%

36.7%

32.6%

35.3%

38.2%

41.7%

44.9%

49.6%

50.8

40.6

23.9

21.9

26.0

30.7

34.7

35.8

38.5

36.5

25.7

13.8

11.9

15.5

19.0

21.2

21.9

23.7

10.3

4.9

2.0

1.9

2.4

3.6

4.6

4.9

5.8

vez

Usoenel
ltimoao

Usoenel
ltimomes

Usodiario
enel
ltimomes

PREVALENCIAENGUATEMALA
Deacuerdoconunestudiorealizadoelao2004,porlaSecretaraEjecutivaparalaComisinContra
lasAdiccionesyTrficoIlcitodeDrogas(Seccatid),sedeterminqueunos82miljvenesentre12a
20aosconsumenmarihuana.Deacuerdoconelestudio,unos50miladolescentespruebandespus
otrotipodedrogas.LucreciaFabiolaGatica,socilogaypsicloga,explicqueelconsumodela
marihuanaeslapuertaparaprobarotrotipodedrogascomolacocana,elcrackyelxtasis
AMediadosde1998laVicepresidenciadelaRepublicatomoladecisinderealizarunDiagnosticoa
escalanacionalenelnivelmediodeeducacindelsectorpblico.Paralarealizacindelmismo,
Seccatid,enunesfuerzocoordinadoconelMinisteriodeEducacinyenapoyodelaUniversidad
JohnsHopkins,realizoduranteelmesdeseptiembre,laencuestanacionalDUSI.Esteestudio
representaunamuestrade7,037estudiantesdeambossexos.Losdatosmsrelevantesobtenidosen
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

7/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

laencuestasonlossiguientes:AlcoholyTabacosonlasdrogasqueconmayorfrecuenciaconsumela
poblacincomprendidaentrelos12y18aosdeedad.Losindividuosdesexomasculinosonlosque
presentanelmayorporcentajedeconsumoparatodaslasdrogasestudiadas.Enelsexofemenino,las
drogasconmayorndicedeconsumosonlostranquilizantes,seguidodelosestimulantesyelalcohol.
Paraloshombresloeslamarihuana,seguidosdeltabacoylacocana.
Lasedadespredominantesdeiniciodeconsumoparatodaslasdrogasseencuentraentrelos15y18
aos.Paralosgruposde11a14aos,lasdrogasdeconsumoconmayorporcentajessonlos
estimulantes,eltabacoyelalcohol,seguidosporinhaladles,tranquilizantes,marihuanaycocana.
Paralosgruposde15a18aoslasdrogasdeprimerconsumoyconmayoresporcentajesson:la
marihuana,lacocanayelalcohol,seguidosporlostranquilizantes,estimulantes,tabacoyalcohol.
LasEncuestasNacionalessobreConsumodeDrogasrealizadaporlaOrganizacindeEstados
Americanos(OEA)ylaComisinInteramericanaparaelcontroldeabusodedrogas(CICAD)realizadas
en7paseslatinoamericanosincluidoGuatemalaenelao2003.Endichosdatosseutilizola
metodologadelSistemaInteramericanodeDatosUniformessobreconsumodeDrogas(SIDUC).
Dentrodelosprincipalesresultadossetieneque:respectoalconsumodecualquierDrogaIlcita,se
distinguen3gruposdepases,porunladoseencuentraPanamyUruguayconniveleselevadosde
consumo.
ElsegundogrupocompuestoporGuatemala,NicaraguayParaguayconprevalenciasdeconsumo
moderadasyfinalmenteRepublicaDominicanaconnivelesbastantebajosdeconsumo.Encasitodos
lospaseslagranmayoradelosconsumidores,sonconsumidoresdeunasoladroga(sobreel70%de
losconsumidores,enUruguay,RepublicaDominicana,ParaguayyNicaragua),laciframasbajala
presentaGuatemalaconunos60%demonoconsumidores.
SegndatosdelaNHSDA(1996),Lamarihuanasiguesiendoladrogailcitademayorconsumoenlos
EstadosUnidos.Seestimaque2,4millonesdepersonasempezaronausarmarihuanaen1995.Segn
datos,msde68,5millonesdeestadounidenses(32%)de12omsaosdeedad,habanprobadola
marihuanaporlomenosunavezensusvidas,ycasi18,4millones(86%)lahabanusadoenelltimo
ao.En1985,56,5millonesdeestadounidenses(29,4%)habanusadomarihuanaenelltimoao.
PorotrapartelaPolicaNacionalinformoqueentresusavancesparaerradicarlaMarihuanaElGOG
utilizelfinanciamientoyayudatcnicadelUSGparaproporcionarentrenamientoenlaaplicacindela
leydenarcoactividadylavadodedinero.Guatemalanuevamenteparticipenunaoperacinanti
narcticaconjuntadeambosgobiernosaprincipiosdelao2002.Estaoperacinnoprodujomuchoen
materiadeincautacionesperoresultenlaerradicacindecantidadesgrandesdemarihuana.Esta
operacinconjuntaproporcionalapolicaantinarcoticaentrenamientoenoperacionesantinarcticos,
planificacinylogstica.
Guatemalaproduceunacantidadsignificativademarihuanaycantidadesmnimasdeopio.ElGOG
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

8/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

continuerradicandoenformamanualloscultivosdemarihuanayopioperolafaltadeactivosareos
paraoperacionesdereconocimientoytransportedepersonalhadificultadolasoperacionesde
erradicacindebidoalomontaosodelterrenoylaslimitantesdeinfraestructuradisponible.Sin
embargo,sehacontinuadofuertementeconlosesfuerzosdeerradicacindeplantasdemarihuanacon
msde380,000plantaserradicadasenelao2002.Existenpocosndicesquemuestrenque
Guatemalacuentaconlaboratoriosoplantasdeprocesamientodecocanauotrosnarcticosilegales,
aunqueexisteevidenciaquesugierequecantidadesgrandesdedichasdrogasquetransitanpor
Guatemalasonconfrecuenciadivididasencargamentospequeosparaserposteriormenteenviadosa
sudestino.
DeacuerdoconlasestadsticasdelServiciodeAnlisiseInformacinAntinarcotica(SAIA),duranteel
aohanerradicadomsdeunmillndematasdemarihuana.Sehanincautado2millibras
procesadas.
Undetectiveantinarcticosexplicque:Guatemalaeselmayorproductordemarihuanaenlaregin
centroamericana.Segneldetective,selograerradicarunatercerapartedelaproduccindelpas.

EnsuinformesobrelosfactoresderiesgoSECCATID,haceunesfuerzoporinformarqueEsdevital
importanciaquesetomencartasurgentesencuantoalaobservacindequecadavezmas
adolescentesestnpropensosaexperimentarconlamarihuana.Enlapoblacinestudiadaseobserva
lostrastornospsicolgicos,problemasfamiliares,saluddeficiente,problemasescolares,presinde
grupo,amigosconproblemaspersonalesyconsumodedrogasenlafamiliasonfactorescuya
incidenciaexperimentaunincrementoprogresivo,conformeaumentaelndicedeseveridadadictivaen
lasdiferentesescalas.
Deacuerdoaloencontradoenrelacinconlosfactoresderiesgoyelconsumodediferentesdrogas,
fueposibleidentificarlassiguientesasociacionesmasfrecuentes:
Agresividadyproblemasfamiliaresconelconsumodelacocanaymarihuana
Presindegrupoyamigosconproblemasescolaresopersonales,conelconsumodecocanay
marihuana
Jvenesquetienenparesconproblemasescolaresopersonalesconelconsumodemarihuana
ycocana
Jvenescontrastornospsicolgicos,conelconsumodecocanaytranquilizantes.
Elreconocimientodeproblemasdesaludconelconsumodedrogas
Latendenciadeamigosconproblemaspersonalesestamasrelacionadaconelconsumode
http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

9/10

2/19/2016

MarihuanaenGuatemala

marihuana,cocanaeinhalables.
Elconsumodedrogasenlafamiliaessignificativocomopredisponertealconsumodedrogas
porpartedelosjvenes.
REFERENCIAS
EvaluacindeNecesidadesparaunProgramacontraelusodeDrogasenGuatemala,
AID/DEVELOPMENTASOC.INC.1990
Dr.PedroDelgadoMachado,HumanamenteDiarioelUniversaldeVenezuela
http://www.eluniversal.com
AmericanPsychiatricAssociation.DSMIVTR.Manualdiagnosticoyestadsticodelostrastornos
mentales.Textorevisado.Barcelona,Espaa:
Masson,S.A.
J.DazSECCATID/SECISEvaluacindelimpactoInstitucionalqueelconsumodeDrogasrepresenta
enseisDepartamentosdelPas.UnEstudioControl1996
SistemaInteramericanodeDatosUniformessobreleconsumodeDrogas(SIDUC).OEA/CICAD.1998
J.Daz,S.ValleL.CarisInvestigacinDiagnosticoInventariodeTamizajesobreUsodeDrogas(DUSI)
Daz,J.,DelvaJ.AnthonyJ.EncuestaNacionalDUSIenPoblacinAdolescentedelNivelBsicoy
DiversificadodeEducacin,SectorPblico.SECCATID,JohnsHopkinsUniversity1998.
ProyectoAriadnahttp://www.proyectoariadna.com

http://www.coedu.usf.edu/zalaquett/cic/mg.htm

10/10

Вам также может понравиться