Kabesang Tales

Anak ni Tandang Selo Si kabesang Tales. Si Tandang Selo ang

siyang nag-ampon kay Basilio noong ito ay nasa Gubat. Si
kabesang Tales ay naging kabesa de barangay na tungkuling
maningil ng buwis sa kaniyang barangay.Yumaman siya dahil sa
kanyang pagsisikap pero dahil sa mga prayle na gusto kuhanin
ang kanyang taniman at pagbayarin siya ng mataas na buwis siya
ay naghirap. Binantayan niya ang kanyang bukirin nagdala siya
ng baril at gulok pero ito ay pinagbawal kaya nagdala na lamang
siya ng palakol. Dahil doon agad siyang dinakip ng mga tulisan.
Tinubos ito ni Huli binigay na niya ang kanyang mga hiyas pero
nagkulang parin ito , Tinira lamang ni Huli ang agnos na binigay
sakanya ni Basilio.

Ipinasyang mangutang kay Hermana Penchang at maglingkod

dito bilang utusan. Noon ay bisperas ng Pasko. Kinabukasan. Araw
ng Pasko ay maglilingkod na siyang alila. Masalimuot ang naging
panaginip ni Huli nang gabing iyon.

Sa Kabanata 4 ng nobela, ipinapakita nang lantaran ang

kawalang-hiyaan ng mga prayle, ang kawalang katarungan sa
bansang Pilipinas, ang kawalang kahalagahan ng isang indiyong
mangmang na mag-isang naniniwala at nakikipaglaban sa
kaniyang karapatan at kabutihan. Ipinapakita rin sa kabanatang
ito ang dahilan kung bakit ang rebolusyon ang tanging paraan sa
pagkamit ng reporma sapagkat kung idadaan ito sa maayos at
legal na paraan ay pumapanig pa rin ang hustiya sa may
kapangyarihan
Kabanata V
Ang Noche Buena ng Isang Kutsero

Buod

Gabi nat inilalakad na ang prusisyong pang-noche

buena nang dumating si Basilio sa San Diego.
Naabala sila sa daan dahil nalimutan ng kutsero
ang sedula nito at itoy kinakailangang bugbugin
muna ng mga guwardiya sibil.

Idinaan ang imahen ni Metusalem, ang pinaka-

matandang taong nabuhay sa mundo. Kasunod na
idinaan ang mga imahen ng tatlong Haring Mago.
Nakapagpaalaala kay Sinang ang itim na Haring
Melchor. Itinanong kay Basilio kung nakawala na
ang kanang paa ni Bernardo Carpio na naipit sa
kabundukan ng San Mateo. Kasunod sa prusisyon
ang mga batang malulngkot sa pag-ilaw. Si San
Jose naman. Kasunod naman ay mga batang may
mga parol. Nasa dulo ng prusisyon ang Birhen.

Natapos ang prusisyon. Napuna ng mga sibil na

walang ilaw an parol ng karitela. Pinarusahan uli ng
mga sibil ang kutsroong si Sinong. Naglakad na
lamang si Basilio.

Tanging bahay ni Kap. Basilio ang tila masaya sa

mga nadaraanan ni Basilio. May mga manok na
pinapatay. Nasilip ni Basilio na ang Kapitan ay
nakikipag-usap sa kura, sa alperes, at kay Simoun..
nagkakaunawaan na tayo, G. Simuon, ani Kapitan
Basilio, Tutungo tayo sa Tiani upang tingnan ang
inyong mga alahas. Nagbilin ng isang kairel sa relo
ang alperes. Isang pares na hikaw naman ang
ipinakikibili ng kura. (Bakit kaya hikaw?)

Nasabi ni Basilio s sarili na si Simuon ay may

kasindak-sindak na pagkatao. Ang lahat ay
nakapaghahanap-buhay sa bayang ito maliban sa
amin.

Sa bahay ni Kap. Tiyago ay iginagalang si Basilio,

lalo na ng matandang utusan, nang makitang
tumistis ng isang maysakit si Basilio na parang
walang ano man.

Ibinigay ng mga utusan ang mga ulat. Mga kalabaw

na namatay, mga katulong na napipiit at namatay
ang matandang nagtatanod sa gubat.
Nanghinayang si Basilio nang mabatid na sa
katandaan namatay ang matanda.. Ibig niyang
makatistis ng tao. Ang huling balitay ukol sa
pagkadukot ng mgs tulisan kay Kab. Tales. Di
nakakain ng hapunan si Basilio.

Mga Tulong Sa Pag-aaral

1. Si Basilio ay katiwala ni Kap. Tiyago.

2. Ang mga pag-aari nina Ibarra ay sinasamsam ng
pamahalaan (at ng simbahan) at ipinagbili ang ilan.
Si Kap. Tiyago ang nakabili ng gubat nina Ibarra.
Iyonang tinatanuran ng matandang namatay.

Mga Tanong at Sagot

1. Bakit nasabi ng kutserong si Sinong na

noong panahon ng mga santo ay walang
guwardiya sibil?

Tugon

Dahil sa mga pahirap na tinatanggap niya sa mga

sibil, nasabi ni Sinong na walang sibil noon
sapagkat di maaaring tumanda nang gayon si
Metusalem at di maaaring maging pari na
papagitna pa sa dalawang haring puti si Melchor na
isa sa tatlong Haring Mago. Tiyak daw na
mabibilanggo si Haring Melchor.

2. Bakit naging kapani-paniwala sa mga

mangmang na Pilipino noon ang alamat ni
Bernardo Carpio?

Tugon

Ito ay pinalaganap na talaga ng mga Katila. Si

Bernardo Carpio ay isang likhang guniguni na
hango sa isang alamat na hiram sa Mehiko,
dumating dito bilang tauhan sa isang awit o isang
korido, at sa nilakad-lakad ng mga taon ay
ginawang katutubo at kinilalang hari ng mga
mangmang na ring Pilipino. Sinasabing sa
pamamagitan ng lalang ng mga kastila ay naipit ng
nag-uumpugang bundok sa Montalban {sa Rizal} si
Bernardo Carpio ngunit unti-unti nang nakakawala
at sa panahon ni Sinong ay kanang paa na lamang
ang di naiaalpas. Pagnakawala raw si Bernardo
Carpio ay siya ang mamumuno sa mga Pilipino sa
paghihimagsik laban sa mga Kastila.

Kung isang katutubo o mga kura na rin ang

nagsimula ng ganitong alamat ay di natin matiyak
ngunit ay pinabayaan ng mga Kastila, at
tinulungan pang yumabong sa isipan ng mga
Pilipino sa pamamgitan ng mga aral na ang
pagtitiis at pagpapakasakit ay nagtatamong
kaluwalhatian sa langit. Dahil sa mga kuwentong
tulad nito, nawawala o mababawasan ang
paghahangad ng mga Pilipino na ihanap ng lunas
ang kanilang mga kapihan. Hihintayin na lamang
nila ang paglaya nila ang paglaya ni Bernardo
Carpio, ng kanilang hari, at saka na sila
magbabagon.