Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
n g
cs
l c h c c n g t r n h
H Ni NH XUT BN I HC Q u c GIA H NI
N G U Y N T I N K H I M
C S
D N G L c H C C N G T R N H
m
* * *
C hu tr ch n h im x u t bn
C hiu tr ch n h im ni d u n g
Hi ng xt duy gio trnh Vin C hc
Ngi nhn xt
GS. TS. NGUYN VN PH
PGS. TSKH. SN
C h bn: O NH MAI
T rn h by ba: O NH MAI
C S NG Lc HC CNG TRNH
M s: 1K -01015-01204
In 200 cun, kh 16 X 24 ti N h in Vin Khoa hc v C ng n g h Vit N a m
S xut bn: 5/422/XB-QLXB, ngy 7/4/2004. S trch ngang: 95 KH/XB
In xong np lu chiu qu II nm 2004
Li ni u
Cun sch nh ny c bin son da trn c s nhng bi
ig ca tc gi v chuyn ng lc hc cng trinh ti Trung tm
Hp tc o to v Bi dng C hc thuc i hc Quc gia H Ni.
Trong khun kh mt chuyn ngn, phi trnh by mt b mn rt
rng, ti buc phi suy ngh la chn ni dng v cch truyn t
cho ph hp. C l vi th m cun sch ny khng th bao qut ht cc
vn ca ng lc hc cng trnh.
Trc ht, phi phn bit ng lc hc cng trinh vi L thuyt,
(lao ng ni chung v vi Dao ng k thut ni ring. L thuyt dao
ng ni chung l c s l thuyt v cc qu trnhc tnh chu k,
thng gp trong nhiu ngnh khoa hc, k thut khc nhau nh Vt
l, C hc, Ch to my, Giao thng, Xy dng ... y nghin cu
nhng khi nim v dao ng v cc phng php nghin cu,
pht hin cc qu trnh dao ng trong thc t. Dao ng k thut l
mt s c th ho l thuyt dao ctng, nhm cung cp cho cc k s s
hiu bit cn thit l gii v x l cc hin tng dao ng trong k
thut. ng lc hc cng trnh khng th dng li i tng k
thut ni chung, m tp trung vo nghin cu i tng c th l cng
trinh nh mt h c hc n hi. Tuy nhin cng khng th hiu ng
lc hc cng trnh nh b mn Dao ng ca cc h n hi, mc d
trong mt vi trng hp cng kh m phn bit r rng. Nu i
tng ca L thuyt dao ng cc h dn hi l cc m hnh ton hc
ca cc vt th n hi mang tnh tng qut, th ng lc hc cng
trinh tp trung vo nhng i tig thc tc th c m phng nh
cc h n hi - cng trinh . Bn cnh , nu l thuyt dao ng cc
h c hc, do tnh tng qut, c th khng cn quar tm nhiu n vic
m hnh ho cc h c hc, th ng lc hc cng trinh , nh l mt b
phn ca ng lc hc ni chung cn phi bt. u chnh t vic xy
dng m hnh ton hc cho mt i tng thc t. Khi mn ng
c hoc c n g t r i n h c n g p h i c u n g cp c n h n g c n g c m h n h
ho cc i tng (cng trnh) ca minh. Vi t duy nh vy, nhng
bi ging ca ti c hnh thnh. Trong mi mt tit c trinh
by mt cch trn vn t vic m hnh ho cho n nhng li gii, kt
l u n c V n g h a c th . T u y n h i n m c c h c n g c h c u n g c p c h o
hc vin nhng tng c th t mnh gii cc bi ton c th gp
trong thc t.
Ni dung m ti mun truyn t chinh l nhng khi nim c
bn; nhng phng php cn thit v mt s ng dng c tnh minh
ho. Nhng tnh ton phc tp khng c trnh by chi tit bi v ti
muon dnh mt s cng vic cho ngi c cng tham gia vo qu
trinh t duy t bi dng thm kin thc. C th ni, c im ring
phn bit cun sch ny vi nhng ti liu cng b l tnh c
ng v cch tip cn cc c trng ph i vi cc bi ton quen
thuc. Rt nhiu vn c n sau nhng tinh ton >bnh lun m
khng thnh mc ring bit. Ngi c s khng tim thy y vic
tch phn cc phng trnh chuyn ng trong min thi gicin... V l
chng ti cng chi gi cun sch l C s ng lc hc cng trinh.
Xin cm n Trung tm Hp tc o to v Bi dng C hc;
Chng trinh nghin cu c bn Nh nc v khoa hc t nhin d
to iu kin v ng h c v ti chinh ln tinh than trong vic hon
thnh quyn sch nh nv. c bit xn cm n cc GS. TSKH. o
Huy Bch (Ch tch Hi ng o to Trung tm Hp tc o to v
Bi dng C hc), GS. TSKH. Nguyn Cao Mnh (Ch tch Hi ng
xt duyt cho xut bn gio trinh ny), GS. TS. Nguyn Vn Ph va
PGS.TSKH. Sn (nhng phn bin) a c k v cho nhiu kii
rt xc ng v ni dung cng nh cch trnh by m tc gi c
gng sa li theo kin ca h. Ti cng xn cm n cc ng nghip
v hc tr trong Phng Chn on k thut cng trnh , Vin C hc
h tr trong vic tnh ton minh hc bng s, v hnh ...
Cun sch ny chc cng khng trnh khi nhng sai st, mong
rng s nhn c nhng gp ca cc ng nghip.
gp lu n c n n h n
M i V k i n m t c c h t r n tr n g v xin
gi v: Vin C hc, 264 i Cn, H Ni.
Tc gi.
iii
M C L C
m
1 rang
Li ni u ........................................................................................................ i
v t p t r u n g t i m t s i m no . K h i c n g t r n h th c c h t c
th a y bng m t h hu hn cc cht i m v b i ton ng l c hc
c n g tr n h tr n n n g i n h n v l c q u n tn h c x c n h t i c c
ca kt qu phn tc h ng l c h c l vn ph th u c vo k in h
p (t)
/hv~ /A?
H n h 1 .1 .1 . D m n g i n v m h n h c c k h i l n g t p t r u n g t h a y t h
cc th a m s p h t h u c t h i g i a n . C s t o n h c c a v i c m h n h h a
n y l s tn t i k h a i tr i n tr n g c h u y n v c a h di d n g tn g
chui v h n cc hm tr c g ia o b i t th a m n c c i u
k i n b i n h n h h c
n h i n k h i k h i l n g tn h to n c u n g t n g l n n g k.
p h p m h n h h a m i, g i l p h n g p h p p h n t h u h n (P T H H ).
trnh. tng ca phng php PTHH thc cht l da trn hai cch
m h n h h a n u tr n v n i d u n g c a n n h sa u : C h n m t t p h u
h n c c i m n t tr n c n g tr n h v i c c t a s u y r n g n h s n ri
t r n h v i p h n th n g v i cc to s u y r n g ; s a u k h i tm d c vc
t c h u y n v n t , c c c t r n g v t r n g t h i n g s u t , b i n d n g c a
c n g tr n h t i b t k i m n o trn cng tr n h u c th x c in h
c a cu n sch n y.
Fj l l c q u n tn h b n g k h i l n g n h n v i g ia tc v l y du
tr ;
Fp l lc ngoi tc ng ln h.
Khi theo nguyn l DAlembert
(0.5)
Q, - ~ i j = 1*2,...,
0,
8 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
trong q , , j l cc to suy rng ca h; T l ng nng; V
l th nng; Q. l lc suy rng tng ng vi to suy rng Cr
Phng trnh ny l c s d nghin cu dng lc hc ca nhiu h co'
hc khc nhau, trong c c h phn b' tc c cng trnh.
C ba nguyn l trn y du c gi tr tng ng nhau v
cng dn v mt h phng trnh chuyn ng, vic la chn cch xy
dng nh th no ty thuc dng bi ton v ngi kho st la chn.
9
Chng 1
N H N G K H I N I M c B N
C A N G L c H C C N G T R IN H
1.1 H mt bc t do
Bc t do ca mt h c hc l tp hp cc tham s c lp ti
thiu xc nh v tr v hnh dng bn thn h mt cch duy
nlat trong khng gian. Cc tham s ny dc gi l cc: bc t do hay
to suy rng ca h. S lng cc tham s"trong tp hp nu trn
gi l s bc t COca h. H c hc c th c mt, nhiu hay v s bc
t do. Trn hnh 1.1.1.a l dm khng khi lng mang vt nng m,
xc nh v tr ca vt nng ta cn bit vngy ti tit din t
vt nng, khi h dc xem l 1 bc t do. Tuy nhin, nu chuyn v
c trc ca dm xp xi chuyn v ngang ca tit din th cn 2 tham
s mi xc dnh v tr khi lng m, khi h c xem l c 2 bc t
do. Trn hnh 1.1.1.1) l h 2 thanh khng c khi lng mang mt vt
nng m nhng cn hai thng s mi xc nh dc v tr ca khi
lng rn trng thi bin dng, nh vy h c xem l c 2 bc t
do.
Ay
+ 0><p= 0 . (1.1.2)
Phng Irnh ny cho ta nghim
cp = a s i n ( c o () + 0 ) (1.1.3)
biu din mt dao ng iu ho vi bin dao ng a, tn s' dao
ng co ( h a v c h u k d a o n g b n g T = 2 7/ co0 ) v p h a b a n u 0
(Hnh 1.1.3). Dao ng iu ho ny c th biu din dng phc
q>= Re A e ,
X = A (1 .1 .5 )
/ \
<p0O)(,
<p+^v> 0 = arctg
1 I (Po J
Z + 2 C f {)z + ( z = 0 . (1.1.7)
Nghim phng trnh biu din mt dao ng tt dn
12 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
(00 = co()/i-< ;-
vi l mt s ng v c gi l h s tt dn dao ng , c trng
cho lc cn nht, )) l tn s dao ng ca h c cn (Hnh 1.1.4).
Trong khun kh dao ng chng ta ch xt trng hp h s tt dn
nh hn 1 (0<^ < 1). Bin a v pha ban u ca h c cn c
xc nh bng iu kin u z{0) = 2 {,,z(0) =Z0Cdng
22+. (^<
+ CcD0 Z z 0( [)
a 0 = arctg
co) \ *0 /
Lc su y r n g l l c c n b n g Q = - c ( i - V ). P h n g tr n h L agrange
c h o ta
mi + c(z - V) + k{z
z(t)
k <
\ li =JC y(t)
m m m m w M m m .
Hnh 1.1.5. Dao ng ca h mt bc t do c xt n nh
hng ca chuyn v nn.
a vo to suy rng X - z - y l chuyn v tng i ca vt th
so vi nn, ta c
phng trnh
m x + c X + kx = -m(t) . (1.1.13)
co,
lykm
vi lc tc dng P(t) - -mv(/).
i x(t)
K ( co ) = = k - m ay + C(
A ( 1 . 1 . 1 9 )
//((.>) = (1.1.20)
K(t>) k m o) -f icxo
u'c gi l mm ng hay hm phn ng tn s
Tr khng c hc (Mechanical Impedance) ca h l di lng
(lc xc nh bng t s gia bin phc ca lc tc dng vi bin
<i phc ca vn tc v c dng
r 1 I
Rc))----- I + [lm(r>)] (1.1.23)
2c J 2c
vi mi (0 . Trn mt phng phc trc honh l phn thc v trc
tung l phn o CUM hm dn c hc th dn c hc dc biu
din bng mt ung trn bn knh bng 1/2c vi tm ti im c ta
it (1 /2c, 0), xem Hnh 1.1.7.
1.1.4 Hm p h n ng xung
Ti trng xung thng c c trng bi lc c gi tr ln xiy
ra trong mt khong thi gian ngn.
Ta c th biu din xung P(t) dng
0
Pit) T - C < / < T + g (1.1.2^4)
2e
0 t > X+ c
P I2z -
Xt h 1 bc t do thi im ban u ng yn
.v(0) - 0; i(0) = D chu ti trng xung P). khi phng trnh chuyn
dng ca h l
m x + c X + k x = P( t ) -
(ms2 + cs + k)X(s) - P ,
t (t suy ra
A
P
X(s) = 2 - .
ms + cs +
Bin i Laplace ngc ng thc cui ta s c
(1.1.27)
TO(Ofl [ 0 /.<0
x(t) = c o s (c d p t ) + s i n ( ( t ) / ; / ) -
1
I) J (1.1.30)
... V
P ( c o ) = K(<)XU). (1.1.33)
1.1.6 H s (tng lc v ta ph p hn ng
Trong thc t, cng trnh l mt h c hc chu nhiu loi ti
trng, tc ng khc nhau nh ti trng tun hon, xung, va chm,
dng cat,... nh gi c kh nng chu lc ca cng trinh i vi
cc tc ng ny, ta cn phi nh gi c phn ng ca cng trinh
(chuyn v, vn tc, gia tc. hay mt ch tiu no khc). Chi tiu dn
gin v thun tin nht l gi tr cc di ca chuyn v di tc ng
ca ti trng. th th hin mi lin h gia gi tr chuyn v cc
i ca cng trnh di tc ng ca mt ti trng no d v tn s
ring ca h c gi l ta ph phn ng. Mt c trng khc rt
thng dng l h s ng lc, c nh ngha bng t s gia chuyn
v ng ln nht theo thi gian v chuyn v tnh ca h. Cc c
trng trn c th tnh c da trn c s tch phn Duhamel (1.1.29),
v d chuyn v ln nht ca h c hc o tc dng ca ti trng bt
k bng
I
max x(t)\ max p()h(t - x)d
0
8'f p0 f(0 -w : !- + 4,
.r 2(0
2<x>2
k
1
vi () = arctg
Hnh 1.1.10.
Khi b qua lc cn trong h ( = 0)
.r() = [l - cosco0tf] (1.1.38)
k
v chuyn v ln nht l
Xmnx ~ 2 -~ - 2r ; r - (1.1.39)
/?
vi 7 l chuyn v tnh ca h. T , ta thu c h s' ng lc ca
h khng cn l kj=2.
c. Ta ph phn ng vi ti trng xung hnh na sin {Hnh 1.1.11)
Hnh 1.1.11
22 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
Gi thit, h khng c cn (C= 0) v ng yn ti thi dim bian
du x(0) = 0;
(0) = 0, khi nghim phng trnh (1.1.14) c dng
>r Tit
sin
T . 2nt
sin 0<t <
( rp \ tL) 210
J
\ **0
x) = (1.1.40)
t T t 2nt
sin 2 rc * sin t >L
T
2 1-
\
vi T=2n/()o l chu k dao ng v T = PyJ k l chuyn v tnh ca h.
T ta thu c th ta ph phn ng ca h nh trn hnh
1.1.12.
Hnh 1.1.12
1.2 H
nhiu bc
t t
do
1,2.1 Cc c trng ng lc hc
Xt h c hc c hu hn bc t do xc nh bi vct to suy
rng = {/,...,iV}7 . Khi , ng nng v th nng ca h c dng
T = -J rM = -2 Y m i 1
l:V
J = -JU r KU = - Y kuU,Ur
V ' J (1.2.1)
Nhng kha I nim c bn ca dng lc hc cn * trinh 23
trong My K l cc ma trn i xng X e nh dng, c gi ln
lt l ma trn khi lng v ma trn cng ca h. Vi ng nAng
v th nng ny, h c xt trong khun kh cc quy lut tuyn unh
ca c hc.
Cc lc tc dng ln h gm c hai loi:
MU ) + C ) + T) = p(t ) . (1.2.3)
Bi ton dao ng ring c m t bng phng trnh
M + /C = 0.
[K - = 0; ||{d>j| = 1. (1.2.5)
(0) - ()(t>lM<t>J = 0.
co, = yj kj i m ] , j = 1,2..... N .
C j = <&T
j C ( ) j = o [ a M + p if ] c p J = am J + .
Q = iag(i)f l
^ = fcO')l*=P (1-2.7)
D = d i a g j c ....... ; v .
M = (7' )' () !;
K =(0 ^ Q r1; (1.2.8)
c =2 (>r y'D (y'.
V l do ny nn cc c trng ng lc hc ca h cn c gi l m
hnh dao ng ca h. V m hnh ban u gm cc ma trn khi
lng, cng v h s" cn clc gi l m hnh khng gian ca h
hu hn bc t do.
1.2.2 Cc c trng ph
By gi ta xt h cho (1.2.3) vi lc ngoi tc dng c dng
p = Peiit
u = emt
v bin phc ca p ng s dc tm t phng trnh
(-0) 2Ml<C + K ) = p .
Ma trn phc
-(O) = K ,
tc l tr thnh ma trn cng tnh ban u.
Ma trn
H(() = k '(()
c: g i l m a t r n m m n g h a y c n g i l m a t r n h m tr u y n , vi
= HP (1.2.10)
m t s truyn tc dng ca lc ngoi n cc bc t do to thnh
chuyn v ca h. Thc cht, hm truyn gia hai im ca cng trnh
l chuyn v ti mt im khi c lc n v tc dng im kia. R
rng l ma trn cng ng hay ma trn hm truyn cng u m
t mt cch y h cho. Do d ngi ta gi ma trn hm truyn
l m hnh tn s hay m hnh ng lc hc ca h. Trong mt s ti
liu, cc ma trn nu trn cn c gi l c trng bin tn s
(ph) ca h cho.
minh chng cho vic cc ma trn cng ng hay mm
ng c th m t y h cho, ta xt h (1.2.3) trn quan im
phng php khai trin theo dng ring sau y.
trong
(1.2.13)
trong
H (<) = [ k j - n i j t i ) 2 + iC j< o ] " 1 (1.2.14)
r(o>) = p =
Biu thc cui cho ta quan h gia ma trn truyn hay ma trn
mm ng lc hc vi cc c trng ng lc hc nh sau
I
= X
r-
r1 I kr - mr( + icr(
(1.2.17)
q(t)
111 m. m3 M(t)
UoiI L - - /377
I
142 L
Hnh 1.2.1.
Theo nguyn l D'Alembert, ta vit c phng trnh chuyn ng
uk(t) = 6*1 [- m,ii,(t) - -R|()] + *2[- m ,u:(t) - f?;)]
(1 .2 .2 6 )
+ i j [ - m , . ( t ) - R . ( t ) ] + A k r (t),
trong
>k, l chuyn v ca khi lng mk do lc dn v t theo phng
ca chuyn v u, (chuyn v ti khi lng m.j) gy ra trong h.
Akp(t) l chuyn v ca khi lng mk do cc ti trng P(t), q),
M(t) gy ra vi gi thit mk = 0 (coi nh bi ton tnh).
Gi tr cc h s >jk v Akp c xc nh theo cng thc lnh
chuyn v ca Marxell - Morh. T ta c
Akl,{t)= Jt() + ,tl[/nll()+ i?,)]
(1 .2 .2 7 )
+^[m : :) + Rz)] +k[m ji ,(t) + /?,(/)}
Xt trng hp h dao ng t do khng cn, khi dao ng ca cc
khi lng c dng uk(t) = 0 *e,C, t ta thu c phng trnh
K hiu cc ma trn
m, 0 0 ll I2 5,3
M= 0 /71, 0 5 ai 5 jj 5
0 0 j. su
(1.2.29)
~kK\1 K
ki: *13
= *21 ^2. ki) *
k,, _
Nh fnf* khi nim c ban cua ng lc hc cng trnh 31
khi vic xc nh cc tn s v dng ring ca h (1.2.28) a v
dng (1.1.4) v ( .1.5). Gi thit d m gi ta t do hai u vi
m j=ni.j=i7i:i=pA/4 trong p l mt khi lng, A l din tch tit
din ngang v cc khi lng c t cch u nhau
L=L,=L=L 1 - L /4. khi d ta xc nh c
'9 11 7' 1 0 o'
["] 11 16 1 1 ; [M] = i ^ 0 1 0
7687 4
11 9 0 0 1
A ~7s7 X
I---
L/4 L/4 L/4 L/4
A X
L/4 L/4 L/4 L/4
1 .3 .1 P h n g t r n h c h u y n n g
X
x'= 0 JC=L
N - N+ dx
x
f' - Q
fi
Hnh 1.3.1.
Cc lc tc dng ln phn t phn t thanh dx ti mt ct X gm:
%
Lc qun tnh fj = pFdx (x,t)
N
Cc lc ko hai u phn t N yN + ~dx
CX
Lc cn ngoi f c = c(xf t)dx
*Ti trng phn b dc theo thanh Q = p(x9t)dx
-
pf r 2tidu4 c-f-
cN - ~
p(Xyt)
(t <i CX
pF I EF 1= 0
(t * ex V rc )
T(t) +<2T) = 0 ;
&*(x) +(co/ a)2o = 0.
Vi cc diu kin bin trn, chng ta tm dc
Tta. .
(0 = 0)n = ~ ( 1/2);
L
(1.3.4)
(D(x) = o,, (x) = c sin ,n = 1 ,2 ,
v cui cng ta c
to
u(x,t) = a J c COS
o s ( x - a t ) - Q n - cos (x + aO + 0
l a - .]
(1.3.5)
Cc hng s" A,0xc nh l iu kin u. Biu thc cui th
hin s truyn sng chuyn v hnh cosin trong thanh theo hai hng
ngc nhau.
Tng t ta c th tm c biu thc ca sng ng sut
=E
(x,0 =
x
Z EAn(0 . () , ^ 1 |co#f .
---- ----<sin -(JC- a/) - 0 #1 -sin;(jc +at) +Q
a [ La J [ a
(1.3.6)
1.3.3 Truyn sng cng bc trong thanh
Trong phn ny chng ta nghin cu mt bi ton c th v s
truyn sng trong mt ct cho trong Hnh 1.3.2.
Nhng khi nim c bn ca ng lc hc cng trinh 35
Hnh 1.3.2
Xt mt thanh chiu di L, c mun n hi E, tit din F, mt
khi p. Gi thit cc tham s nu trn khng di v ti du X = 0 c
mt lc xng tc dng dc trc thanh. t c m t bng h s nn
xung quanh thn cc l K t , ti mi cc K 0. Gi thit lc cn nht
xung quanh thn cc l ch yu v c h s bng x (b qua lc cn
nht mi cc). Khi phng trnh truyn sng n hi trong thanh
c dng
EF iQ ll = 0 ;
dx (1.3.8)
n p u(jyt') 77- / . \
EF T - = K 0u ( L 9l).
x
Trc ht ta xt bi ton dao ng ring, tc l khi p = 0. Khi tm
nghim phng trnh thun nht (khng c v phi) dng
, /CO2 + A2 J J E
v iu kin bin
(>'(0) = 0; ,a ) - * o ( L ) = 0;
(1.3.10)
= =r.
0 EF
Gii phng trnh (1.3.9),(1.3.10) ta c nghim
<M*) = cosXx;
A. = 2.
2nL +sin2knL
tan XL = ka
hay phng trnh rt gn
ptan[ = 2 (1.3.12)
vi p = XL, z = kt]L .
Pit ) = .
p F
Ta tm nghim phng trnh dng
u(x,t) = q n(t)<t>(x) , (1.3.14)
n=1
Vi ;l(x) xc nh bng cng thc (1.3.11). V cc hm (*) tho
mn iu kin bin (1.3.10) nn nghim (1.3.14) tho mn iu kin
bin (1.3.8). Hn na, v (),, (jc) tho mn phng trnh (1.3.9) nn ta
s c
Nhn hai v phng trnh cui vi $m(x)v tch phn hai v theox t
0 n L, do tnh trc giao ca hm csin nn ta c
pn(t) =P(t)An ;
+ h = a-(kx +),;).
38 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
K hiu
Qn(to)= e-ialqn(t)dt\
<73
U(x,(>)= e~'""u(xj)dt\
-Vj
co - (0 + 2ih(
v do
(1.3.16)
J.m=i (<D - co + 2 ihi)(t>;n - 0) + 2 Aco)
V kt cu dm
Dm l mt dng kt cu dn gin cng vi thanh. Nu trong
thanh ngi ta ch quan tm n s ko nn v bin dng dc trc,
th vi dm, cng c kt cu dng thanh nh vy, ta xem xt bin
dng ngang vung gc vi trc thanh gi l un. Cng nh thanh,
hnh hc ca dm c xc nh bng hai kch thc: chiu di v tit
din ngang. Tit din ngang c th c hnh dng khc nhau nh hnh
ch nht, hnh trn,.... nhng ni chung cng li c xc nh bng
hai kch thc khc nhau, hay c bit cng c trng hp ngi ta
chi xt mt kch thc c trng cho tit clin. Theo mt s kt qua
nghin cu th khi nim v dm ch c s dng khi chiu di ln
hn nhiu cc kch thc cn li. Nu chiu di v kch thc ca tit
din c cng c (t l nh hn 1 0 ) th m hnh dm khng cn tc
(lng na.
Trong nghin cu m hnh dm, ngi ta phn loi dm nh sau
1 . Dm Euler-Bernoulli l loi dm tho mn cc gi thit sau:
Tit din ngang lun lun l phng trong mi trng thi bin
dng.
Mt i xng ca dm lun trng vi mt phng dao dng
(hay tit din ngang lun lun vung gc vi trc trung ho).
Qun tnh quay v bin dng trt c th b qua.
2. Dm Timoshenko l loi dm trong diu kin th hai v ba
khng cn tho mn na. iu ny xy ra khi chiu di dm
khng ln so vi kch thc tit, din ngang (t l nh hn 1 0 ).
Hin tng tit din ngang khng cn phang khi bin dng l rt
phc tp, cn t c nghin cu v l mt loi dm th ba. Trong
khun kh cun sch ny ch yu l xem xt dm n gin Euler-
Bernoulli.
X= 0 (Xyt) X =L
J - , -------------- :
i L -T 1 -----
_L ---J------------
1 L i__
x)
I V
*
M fl M+dM
dx
H n h 1 .4 .1
2U(x,t)
M(x,t) = -E I
x2
2u(x,t)
F(x,t) +~ EI = q( x, t ) . (1.4.2)
x dx
Nhng khi nim c bn ca ng lc hc cng trnh 41
f)y l phng trnh o hm ring cp 4, khi gii cn n 4 iu kin
bin lin quan n chuyn v. gc xoay, lc ct v m men un hai
du dm.
Nu xt n lc cn ni dc m hnh ha dng
2u(x,t) yu(x,t)
M(x.t) = ~EI + H;
CX dx2t
v cn mi trng c dng
Fr(xj) = c ax
ta s nhn c phng trnh
2 d2u(x,t) d'u(xj)
pFii(xJ) + C(xJ) + r E( -T + M, = q(x,t ) . (1.4.3)
x L x dx t
--
Xt trng hp k n lc dc trc N, trong trng ldp ny c thm
mt m men bng
N^ l dx,
CX
du cng khi lc ko v du tr khi lc nn, v do
v u ,) = ~E1 - + N liXft)
dxi x
ta s nhn c phng trnh
1
2 2u(x,t)
+ N-
du(x,t)
F(xyt) + -7 - 7 A 1 - q(x,t ) . (1.4.4)
x OX x m dx \
2 p j zu(x,t)
pFii(Xyt) + Y + knu(xyt) = q(x,t ) . (1.4.5)
x dx2
b. Dm Timoshenko
Tiriioshenco pht trin dm Euler-Bernoulli nghin cu
trng hp dm khng phi l di d c th b qua bin dng trt
v tnh n c qun tnh quay ca phn t dm. K n bin dng
trt ca dm c ngha l thm vo gc xoay do un bng u/ x mt
gc trt 0 no c c gc xoay tng th ca mt ct so vi trc
cn bng ban u c dng
<p(x,) = 0 + ul x .
42 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
Khi d ta s c
d i x tt) _
M{xyt) = -E1
x
cu(x,t)
Vx yt) = -aGFQ = a GF
dx
pF t s l l ^ l +EI ^ l - p/( + A ) .
t2 aG ctAdxA a Cr dx2Pt2 '
(1.4.7)
i vi phng trnh (1.4.7) cc iu kin bin phi tun th ng
cng thc ca gc xoay, lc ct v mmen un theo Timoshenko. T
phng trnh (1.4.7) ta thy nu thanh mnh c th b qua bin
dng trt (a G -> ao) v khng tnh n qun tnh quay (p/ 0 ), m
hnh dm Timoshenko tr thnh m hnh dm Bernoulli (1.4.2).
, - i)) j p F O , k(x)dx = 0
(to2
vi C] * (, hay l
i.
(1.4.8)
<1
Biu thc (1.4.8) th hin tnh cht trc giao u tin ca cc dng
ring.
Mt khc, t (1.4.8), k n phng trnh
ta c
vi
>
0) , *
io*> , su y ra
a) b)
khi
c, =7271.
Trng hp dm cng xn:
Ti du ngm ta c iu kin bin
0(0) = 0X0) = 0
v ti u t do
= ct>"(L) = 0 .
Khi , phng trnh tn s c dng
cos XL cosh L +1 = 0 (1 .4 .1 2 )
vi cc nghim l
X ,L = 1.8751; X 2L = 4.6941; X }L = 7.8547;
X4L = 10.9955; 5L = 14.1372; * (n - 0.5)71,n > 6 .
c. nh hng ca lc dc v nn n hi n tn s ring ca dm
Gi thit cc tham s"dm v g tr lc dc khng i, khi
phng trnh dao ng un ca dm c dng
c h o l c n n v
2 ^EInnY NL:
(1.4.15)
w" pF L J " E /n V
(1.4.16)
jC1 -
iron (l p = ? gi l tai ti hn. D dng nhn thy dao (lng
dx2 f
0)n (1.4.18)
u(x9t) = 5 ^ (/),(*),
j
trong j ( t ) , j = 1,2,3,.... gi l cc to suy rng. Thay biu thc
ny vo phng trnh (1.4.3), s dng tnh trc giao ca cc dng
ring ta c
j(t) +2hjj(t) +(2
j jit) =qjlt)
vi k h i u
1^
Qj (t) = \q(x , t );(x)dx
0
_ C 2
Hj( co) =
co -C D + 2 * 7 ^ 0 )
Chng 2
NH NG PH N G PH P c BN
C A N G L c H C C N G T R N H
l chuyn v ti im i c gy ra bi lc mt n v ti im j. i
lng ny cn c gi l h s nh hng.
Ma trn h s'cn l c = =1 vi cc thnh phn
p = /c
V
= H p .
T (l ta c
p =K H P
suy ra
K H =I .
Chinh Hi lin h ny l ct. li ca phng php ma trn h s" nh
hng vi ni dung c trnh by sau y.
Thay i im t lc n v ln lt cho tt c cc im t 7 n
N v gii bi ton trn, ta nhn c ma trn mm (h s" nh
hng) H = [htJ \ i j = 1 .... N ] .
F = p - MU - CU ,
trong d hin nhin p l vc t lc ngoi, tip n l lc qun tnh v
lc cn. Mt khc, theo nh ngha v cch xc nh h s nh huTig
hf nu trn, chuyn v ca im i gy ra do lc Ff bng
j J
U = K ]( P - M - C )
Nhng phng php c ban ca i lc hc cg trinh 53
ly l
KL p - MU - CU .
s u y ra
Ml VCU + KU p .
Dy chnh l phng trinh (2.1.0) cn phai xy dng.
Vic gii bi ton tnl tm ma trn nh hng, khng phai
lc no cng thc hin c mt cch d dng, v th phng php
ny khng th p dng c cho mi kt cu cng trnh, m theo
chng ti ch thun tin cho khung gin. minh ho. chng ta xt
mt trng hp xc nh h s nh hng tng qut cho dm dn hi
sau y.
2.1.3 H s nh hng ca dm n hi
Xt mt dm c chiu di L, mul dn hi E , mmen qun tnh
tit din /, trn dm c mt lc ngang tp trung P{) tc dng ti im
x0 v chuyn v un ca dm do lc ny gy ra ti im X l u (x).
Iy so
. d u(x)
E = p(,(x - x).
dx
Nghim tng qut ca phng trnh ny l tng ca nghim tng
qut phng trnh thun nht v mt nghim ring ca phng trnh
khng thun nht. Nghim tng qut cn phng trnh thun nht c
dng
uu(x) = C0 +Ctx +C1x 2 +CyX3 (2.1.2)
vi cc h s Cj dc xc nh theo cc iu kin bin. Nghim ring
ca phng trnh (2 .1 .1 ) c th tm bng cch tch phn ln lt 4 ln
vi iu kin u bng khng. Tht vy, c th vit li phng trnh
(2 . 1 . 1 ) dng
54 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
(2.1.3)
lix E
Do tinh cht ca hm Delta-Dirac:
0 , X < x
j(s - x ) d s = I (2.1.4)
0 I1 , X >
ta c
0 X < X.
u ( x ) = [ ^ - ( s - x {) ) d s = (2 . l.a)
l E1 X > X,
E1
0 X < x0
u"(x) = Ju*(s)cfe p (2.1.51))
j ( x - x t>), x > x a'
i
X 0 x<x
u[(x) = |u'(s)ds = (2.1.5c)
0 M x - xn , X >X,
2E1
X 0 .r < Xi
u t ( x ) = j J (s )d s = (2.1.5c)
0 l ~ ( x - x t) , X > x
6EI
Cu cng ta c
0 X < x0
w(x) = C0 + CX + C2X2 + C3X3 + (2.1.6)
( x - x 0) \ X > xt)
6 EI
vi d m gi ta h a i u , ta c cc iu kin binnhsau
C,Z, + C,L3 + _ 5 - ( L - x 0) = 0;
67
6C3L + ~ xd) - 0*
jJ
rt ra
0
(L X)(2L x,)x- pt(x xj -
EI 6
X I)
(2 .1 .7 )
0 X<
i L-Xy) , xt
6EIL x ~ 6EIL (I
(2.1.8)
i vi dm cng xn, p dng cho nghim (2.1.6) iu kin bin
u(Q) = u'(Q) = um(L) =u"{L) = 0
ta c cc h s
v
0 X < xu
(2.1.9)
( *- * ) , -*>x0
(2.1.10)
2.1.4 Cc v du
CI. Trng hp mt bc t do
Xt dm gi ta n gin, Hnh 2.1.1. Trc ht, ta phi chn s
bc t do N. gi s N = /. i vi dm c khi lng ring l p, tit
din ngang l F v cc tha!1 s khc nh trong mc 2.1.3. Khi ma
trn khi lng c mt thnh phn duy nht, v c chn
m = pFL/ 2 . Khi lng ny dc tp trung ti v tr gia dm .r0=L/2.
Ma trn cng cng ch c mt phn t chnh l k(x0,x). Nu hai
du gi ta n gin th theo cng thc (2 . 1 .8 ) ta c
56 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
48EI
k = ku = h(L 2 ,L / 2 ) = (12-1.11)
V
Khi d phng trnh chuyn dng ca h rt gn s c dng
m + c + kU = 0 (2.1.12)
vi
p/TL ^ 48E I ^
m = ; = ;c - a m + 3/?
2 L
A
LI2 Li 2
9,7979. EI
I = J
=- ta <
t V% _
= -9- oH-
Vrn L pF
i:
|S 7
H
486V |_7 8
8 - ' -7
del = - 1 6 / ' + 15 = 0
-7 8-/1-
.. _ 5pF ,
VOI /. = ------ t) .
486E/
( c th tnh c hai tn sring bng
9,859 38,184,
ta, =
L - V
So vi hai tn s ring tnh dic bng phng php gii tch
tt2 9,8696a 4n 39,4784an
W| * 0 7 7 = 7 7 ; 2 = a -7 7 - = TT-----.
V ~4
Tuy nhin, i vi dm cng xn th tnh hnh khng tt c
nh dm ta n, ta s thy mc tip theo.
58 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
8
Nu tp trung khi lng ti im X = 2 L I 3 , khi d h = suv
81EI
81EI
ra k = v nu chon m = pFL hoc m - 2FL/ 3, th ta c tn
8L/
3,182a0 \k 3,897a0 . *
SO tng ng la C O
. = J ------ hoc 0), = J = ------ , sai s
Vm L Vm L2
lc ny ch cn 1 0 %.
By gi ta xt trng hp hai bc t do cho dm cng xn. Chn
hai khi lng t ti cc v tr gia dm v u t do, tc ti Xj=L/2
v X,-L vi cc bc t do l vng ca dm ti cc v tr trn JJ, Uo.
Khi cc thnh phn ca ma trn cng dc tnh nh sau:
p dng cng thc (2.1.4) cho tng trng hp cc thnh phn ma
trn nh hng, ta c
48El 16 -5
l -5 2
48E1 16 - 5
det pFL(z = 0.
I V -5 2 0
Nu da vo tham s
7pF 2 , %r o0
x = C hay (0 = J
%EI V 7 V
F(2
~~
gi l bin phc ca vng. Do tnh chng cht nghim ca
phng trnh tuyn tnh, bin ca vng c th vit dng tng
dng
O(x,co) = CKXx) + C2K 2jc) 4-C}Ky(Xx) 4- CAK A(Xx) , (2.2.1)
K(x) =
(cosX + coshx);K 2{x ) = (sinx* sinhx);
(2.2.2)
KAx) = --(coshx - cosx);Kx) = -i(inh* -sin*).
2 2
D (lng nhn thy cc hm Krulov c cc tnh cht
K x(0) = 1, K 2(0) = Ky( 0)=K4(0) = 0;
(2.2.3)
K'A(x) = /r,(*),/r;(x) = tf 2 (x),*;(x) = *,(*),*;<*) - K (x)
a vo hai vc t
Qn Qi M,
C
M
1 4 *
Hnh 2.2.1
Mt khc, theo l thuyt dm, ta c bin phc ca chuyn v,
gc xoay, lc ct v mmen un ti u tri X = 0 bng
Q, = EIOm(L, CO
)
= 3 e/w 0a:2 (?x) + x- e i w ; k }(}) + XM0K a(L) +Qtf,(/X).
(2.2.5)
Khi cc ng thc trong (2.2.5) c th vit gn li dng ma
trn nh sau
U' = [ T ] \ (2.2.6)
[t ] = [r(L,F,/,,p,co)].
N h n g p h n g p h p c b n c a n g l c h c c n g t r i n h 63
V I"
m
ur1
WJ=WJ+1;
w-;t=w;'+
Qj+\ = Qj
vi = 1/ Kj , tc l ch c gc xoay l cbc nhy quaml ni v
nt l vi cng ca l xo quay.
T iu kin trn ta rt ra c ma trn truyn ca mi ni mm
dng
Ui" = t o l / i , (2 .2 .8 )
trong
1 0 0 0
0 1 a 0
[RO)] (2.2.9)
0 0 1 0
0 0 0 1
Nhng phng php c ban ca ng lc hc cng trnh 65
tro n g
1 0 0 0
0 0 0
[SO )] (2 .2 .11)
0 0 1 0
m;ci)2 - kJ 0 0 1
[ T U ) ] = [ T ( L J. , F J , I J , E J , p r ( )].
Tn s' tham gia vo ma trn truyn thng qua tham s"tn s'
PjFjto2 4
. . '
T i i m n t j t a c h a i v c t t r n g t h i h a i p h a c a m i n i . (I
p h a tri l vc t t r n g thi U v u phi ta c i* '.
K hiu
[H ]= [H (,F , ,,p,,<0)],
trong cc k hiu c gch ngang trn u ch mt vc t gm nhiu
thnh phn, vi cc ch s vit trn. iu kin bin t uyn tnh ti
hai bin ca dm c th vit dng
= 0
(2.2.16)
? =0
tro n g B(0) v B(N) l cc m a tr n cp 2x4
Nhng phng php c bn ca ng c hc cng trnh 67
(2 .2 .17 )
Kt h p ( 2 . 2 . 1 4 ) vi i u k i n b i n ( 2 . 2 . 1 6 ) , t a n h n c p h n g
t r n h x c n h v c t t r n g t h i t i u t r i c a d m n h s a u
[B(N).H]Un=0 ; [B (0 )] = 0 . ( 2 .2 .18 )
y l h 4 p h n g trn h tm 4 n ul - {w ^ , }r . D
d n g n h n t h y , h p h n g t r n h t h u n n h t c h c n g h i m khc
k h n g n u n h t h c b n g 0, do v y
et s F ( ( 0, a , , . . . , c u ) = 0 . (2 .2 .19 )
B(0) .
2.3./ T t n g v n i d u n g c a p h n g p h p p h n t h u h n
G i t h i t t r n g c h u y n v t i c c i m b n t r o n g p h n t h u
h n c k h a i tri n d n g
{u(x,y,z)} = [< K x ,y ,e ) ] {a } , (2 .3 .2 )
t r o n g [ ( x * > \ z )] l v c t c c h m c a t a c k h n g g i a n v !a ( l
v c t c c t h a m s c x c n h t c c i u k i n c h u y n v t i c c
i m n t c a p h n t. T i n t i (i= l,2 ,..,n ) b t k , v c t c c t h n h
p h n c h u y n v c d n g
{, } = { u ( x , , y, , z , )} = y
[<j>(x,, , , 2 , )]{a} ,
x29y2lz2)
M =
(xn1yn1zn)_
S th am s {a } t r o n g b i u t h c c a c c h m c h u y n v ( 2 . 3 . 2 ) p h i
b n g v i s b c t d o c a p h n t d m h o m a t r n [O] l c
n g h ch o.
T d c t h b i u d i n tr n g c h u y n v q u a c c c h u y n v n t d n g
c gi l cc hmdng ca p h n t h u h n .
K h i c h m d n g , t a x c n h c t r n g b i n d n g t r o n g p h n
t h u h n d n g
vi [J3 J l m a t r n g m c c p h n t l kt q u c a v i c d o h m c c
h m d n g th e o c c t a k h n g g ia n v m t b i n d n g t r o n g h ta
a ph ng.
V, = J { er { }rfv = i J j E f [ / ) { EriV'
D' 1 Df
V<=\{UJ[Ke]{Ut} (2 .3 .10 )
vi c c m a t r n
M t k h c , v n g n n g v t h n n g c a c h b n g t n g n g
n n g v t h n n g c a t n g p h n t h u h n r i n g b i t n n n g n n g
v th nng ca c h bng
e * (9 *3 1
v = v e^ { u [ K e){ue}
e ^ e
v i el ch s c a p h n t h u h n e.
Nhng phng php c bn ca ng lc hc cng trinh 71
K h i u [T,.] l m a t r n c h u y n i t h t a a p h n g c a p h n
t e v h t a t n g th . m th c c h t l m a t r n c s in c h p h n g
n i a c c t r c t o a p h n g g n l i n vi p h n t c t n h t r c g i a o ,
t c c m i l i n h vi v c t c h u y n v n t t n g t h { n h s a u
W = [T,.]{t/} . [ ; = [ 7 ; n j . (2 .3 .14 )
Khi c! ta c
T - \ M . >\Mp\: ( 2 .3 .15 )
V = K I r . ] V } = i( t f } T[-]}.
V e ) 1
t r o n g c c m a t r n k h i l n g v c n g t n g t h c a h c d n g
Cc m a t r n [M,.], [jFCJ c x c n h t r o n g ( 2 . 3 . 1 1 ) v ( 2 . 3 . 1 2 ) .
B y g i t a t n h c n g c a c c t i t r n g n g o i . N i c h u n g c c c l o i t i
t r n g s a u y t c d n g l n h : t i b m t t c d n g l n c c p h n t
{/s cc lc khi {fy ( x ,y ,z,t)}c v lc tp trung ti nt
/v (.vf . >y , , 2 J , / ) . N g o i r a , t r o n g c c l c k h i v m t t a t c h r i n g
thnh p h n t l v i v n tc
(/<}, = [C,.]{(x,3 \)}.
T n h c n g c a c c l c n g o i n h s a u . T r c h t c n g c a c c l c m t
bng
As = I i{/-s }r M w )} rfS = X
S' S'
= I J / ' s )r | W l s [ T , ] { ! d S = {Ps. } r { }
* S'
A v = I \ \ f v }T { u ( x , y , z ) ] d V = I | { A ,} r [ iV ] { f } rfV =
** vt * S,
I J / , ) V u n 1(}<V = ! / > , )
72 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
c n g vi l c c n n h t a v n t b n g {p r } = [ C ] j | , t r o n g m a t r n
2.1.1 M t s p h n t h u h a n t h n g d u n g
T a x t m t v i v d t r o n g v i c x y d n g c c m a t r n d c n g ,
khi lng ca cc phn t n gin thng dng trong thc t nh
phn t thanh, phn t dm v phn t bn.
a. Phn t thanh
X t m t t h a n h c c h i u d i L , t i t d i n A ch l m v i c tro n g
t r n g th i k o n n . G i s m u n n hi c a v t li u l E v m t
phn b l c n g o i dc th eo t h a n h l q(x,t). C h n h a i c h u y n v dc
trc lm hai bc t do (Hnh 2.3.1).
* u>> + >
^ 0 H nh 2 .3 .1
E A ^ = 0
CX
vi cc iu kin bin
!(0,O = /,(O
\ u { L j ) = U t)
a 4
Hnh 2.3.2
74 Nguyn TinKhim. nglchccngtrnh
C c h m d n g c t m t v i c g i i p h n g t r n h
cAw(x,t)
EI = 0
CX
vi c c d i u k i n b i n
j w{
CX/V0 yt) Iw'(
V^v0_/,j)^ = Uu >2(t
= L/
U(t);
I V / ; );
,
\w(L,t) = .)\ w'(L,t) = UA).
N g h i m c a b i t o n b i n n u t r n c d n g
,( x ) = 1 - 3
' x' X
Ly L) (2 .3 .2 1)
; 4>4( a:) = -
12 6L -12 6L
K =
E_l 6L 4L- - 6L 2L
(2 .3 .2 2 b )
L -12 -6 L 12 -6 L
6L 2L - 6L 4L 2
p h a n t x o n . T r o n g th c t n g i t a k h n g ( l n g k h i n i m p h n t
x o a n n y , n h n g vi k h i x t d m t r o n g k h n g g i a n t h n h i u k h i k h n g
t h e b q u a b i n d n g x o n dc. V v y t r o n g p h n t d m khng
g i a n c n p h a i x t c c h u y n d n g x o n c a (h im . V h n h t h c p h n g
trin h b i n d n g x o a n g i n g n h p h n g t r n h b i n d n g dc tr c , v
p h n g t r n h m t c h u y n d n g c n g c d n g
X
(%'
D o , n u d a v o h a i b c t d o l g c x o n c a t h a n h h a i u l
()., 0 : , t h c c h m d n g t n g n g vi b i n d n g x o n s c d n g
( 2 . 3 . 1 8 ) . K h i , t n g t n h t r n g h p d c t r c t r n t a c t h x y
( l n g c m a t r n k h i l n g v c n g c a p h n t x o n c d n g
GJX 1 -1
L -1 1
B y gi t a c h u y n s a n g v i c x y d n g c c m a t r n k h i l n g v
c n g c a p h n t d m 3 c h i u . T a a v o c c b c t d o ( H n h 2 .3 .3 )
sau y:
UyMi c h u y n v dc t r c c a t h a n h hai u p h n t ;
u2Sc h u y n v u n ngang t h e o trc V hai u phn t;
UyyU. c h u y n v u n n g a n g t h e o t r c 2 h a i u p h n t ;
4 , 10 l g c x o n h a i u p h n t;
5 , M l c c g c x o a y h a i u th a n h th eo q u a n h tr c y;
UbyU{2 l c c g c x o a y q u a n h t r c z.
11
u
H n h 2 . 3 . 3 . C h u y n v n t c a p h n t d m 3 c h i u
T a a v o k h i u cc hm d n g sa u y
76 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
UJ U ;
v cc o hm ca hm dng
-S 2
m p,
x -p =
Thit lp cc ma trn
/ 0 0 0 0 0 0 0
Pl 0 0 0 p7
0 0 0 0 0 0 PlU 0 0
0 0 p4
H(x) = 0 0 0
0 p2 0 0 0 Po 0 p8 Pl
0 0 0 0 p0 0 p.l 0
,0 0 pj Ps
0 0 0 0 0 0 0
V, 0 0 0 P7
0 0 0 0 0 0 Po 0 0
0 0 p4 H
H(x) = tt 0
0 p2 0 0 0 P* 0 p8 0 0 P\1
rt
0 0 0 0 0 p9 0 P.I 0
,0 p P
(2 .3 /2 5 )
, 0
0 0 EJy> V 0 0 pF t
S dng cc cng thc trnh by trong phn chung trn, ta c th
nhn c cc ma trn ca phn t hu hn nh sau
l. I. _
M t = H r (x)[m]H(x)dx; K t = H T(x)[E}H(x)dx.
0 0
Nhng phng php c bn ca ng lc hc cng trnh 77
0 ^ 0 0 0 ^
0 0 0 0 0
L _ L
12EJ, bEJ , I2J.
0 ------ T-1 () 0 0 - 0
L' V V
12EJ. 0EJ. I2EJ
0 0 - 0 ^7 0 0 )
L' V L'
0 0 0 - ^
GJ.
0 0
. 0 0 0
G/.
L _ L
6EJ, 2EJ OEJ 4EJ
0 0 - - . 0 0 0 0 0
0 ^ .* 0 0 ^ 0 ; 0 ^
L: L L
(2.3.27)
78 Nguyn TinKhim. nglchccngtrinh
2.3.4 Mt s v d
a) Dm cng xn c h u un tron g m t p h n g (Oxy) vi u t r i b
n g n i c h t v u p h i t (lo. K h i / j = t / 2 = 0 v h a i b c t clo cn
l i l c h u y n v n g a n g v g c x o a y t i u p h i , k h i u U:%
(t),U) .
T c c m a t r n k h i l n g v c n g ( 2 .3 .2 2 ) c a d m 2 c h i u , k h
c c h n g v c t t n g n g vi b c t d o U = U2= 0 , t a t h u c m a
t r n k h i l n g v c n g c a d m c n g x n
15 6 -22 L :K - 12 L -6
M . "FL
420 -22 L 4V L - 6 L 4 L-
P h n g t r n h t n s" d a o n g r i n g c d n g
6 -3 L 78 -11 L]1
\Lk - c o : A f J| s det- -X U o
- 3 L 2 V - 11 L 2 V
vi c c k h i u
3 p FV 0) '4 2 0
Eli
420/ pF
h a y n g i n l
35X 2 - 102X + 3 = 0 .
P h n g t r n h c u i c h o t a h a i n g h i m , = 0 .0 2 9 4 7 , k2 = 2 18 8 5 , t c
t h t n h c h a i t n s ' b n g
(0, = 3 . 5 3 2 7
EI E1
Ci>2 = 3 4 .8 0 6 9
p FV F
S o vi n g h i m g i i t c h
(O = 3 . 5 1 6
El CD, = 2 2 .0 3 4
FL4 * pF
t a t h y n g h i m u t i n c c h n h x c t n g i tt, cn n g h i m th
h a i c s a i s* ln. l d o t r o n g v d t r n t a x e m d m c n g x n c h l
m t p h n t h u h n . K h i c h i a d m c n g x n t h n h n h i u p h n t
n h h n t h k t q u t n h t n s " s t c c h n h x c c a o h n . i u
n y c m i n h h a b n g st r o n g v d 1 c a m c ( 2 . 4 . 4 . a ) d i d y .
b) V d khung khnggian s c x e m x t t r o n g p h n p d n g m y
t n h i n t v o p h n t c h n g l c h c c n g t r n h ( 2 .4 .4 .b ) .
Nhng phng php c bn co ng lc hc cng trinh 79
2.4 P h n g p h p m a t r n c n g n g
P h n g p h p p h n t h u h n ( P T H H ) , d c t r n h b y t m t t
trn cl lm thay i hon ton b mt ca c hc kt. cu, c bit l
ng lc hc cng trnh. C ngi cho rng kh c th c mt phng
php phn tch kt cu hu hiu hn phng php PTHH. c l phi
th h tip sau mi c th tr li dc cu hi ny. Tuy nhin, cng c
nhiu ngi bn khon vi chnh xc ca phng php PTHH. H
c gng i tm mt nh gi no v sai s"ca phng php. Nhng
kh c th nh gi c sai s"ca mt phng php, m thc cht l
mt m hnh khi chng ta khng bit c li gii chnh xc. Ch c
mt cch duy nht mng tng sai s'ca phng php PTHH l
so snh vi thc nghim i vi cc kt cu phc tp v trong trng
hp kt cu n gin c th so snh vi kt qu gii tch mc d c
thc nghim ln gii tch cng u c sai s ca mnh.
Tht l th v l gn y, khi nghin cu pht trin phng
php ma trn cng dng cho cc h lin tc, ngi ta pht hin ra
rng, phng php PTHH ch l mt s gn ng ca phng php
ma trn cng ng. Tht vy, trong c quy trnh ng dng phng
php PTHH, ch c mt ch "gn ng " duy nht l chng ta phi
"xp xi" t r n g chuyn v t r o n g p h n t b n g t r n g c h u y n v t n h .
Tc l b qua yu toTng lc hc ca trng chuyn v. Nu cc
hm dng trong phng php PTHH chn l trng chuyn v ng,
th phng php PTHH tr nn "chinh xc" m thc cht s cho kt
qu nh phng php gii tch. Khi khng cn phi nh gi sai s
ca phng php PTHH na. Chnh phng php ma trn cng
n g c h o k t c u c q u a n t m v p h t t r i n t r n c s t n g
ny. Nh vy, c th nh ngha rt ngn gn: Phng php ma trn
cng ng l phng php phn t hu hn, trong cc hm
dng c chn l trng chuyn v ng ca phn t. Tuy nhin,
c th chn hm dng ng mt cch n gin v kh thi, th ta phi
xt bi ton ng ca phn t trong min tn s", tc l xt chuyn
ng vi bin phc ph thuc vo tn s. V vy, thc cht quy
trn h p h n g p h p m a tr n c n g n g v h n h th c k h n g k h c g\
phng php PTHH, nhng gii thiu phng php ny cng cn
th i t p h i n h n m n h m t s c i m ri n g b i t c a n.
2.4. K h i n i m m a t r n c n g n g
k(() = -a2M+i(C+ K .
y l m a t r n h m c a t n s v p h t h u c t u y n tn h v o c c m a
trn khi lng, cng, h s cn. C th ch ra rng
k ( 0) = K ,
c n g h a l m a t r n c n g n g t i g i t r gic c a t n sc h o La m a
t r n c n g t h n g th n g m t y t a g i l ma trn cng tnh
K0 vi eh s 0 di. Nu xt tron g m i n tn s, t c g i s
(co), P(co) l b i n p h c c a c h u y n v v t i t r n g , t h t a c q u a n
h
k ( ) ( to) = p.(a>). (2 .4 .1)
y c h n h l m i l i n h g i a l c t c d n g v c h u y n v b i u d i n b n
cht ca ma trn cng ng. T y, bi ton ng lc hc n n
g i i p h n g t r n h i s i vi c h u y n v . C h c d i u , p h n g t r n h
i s ny phi gii trong min tn s, c ngha l cho tt c cc tn
s' trong mt di tn no . T tng ca phng php ma trn
cng ng cho kt cu cng trnh chnh l thit lp mi lin h (2.4.1),
tron g K(() gi l ma trn cng ng cho kt cu, cn
u(x) = c + c,x .
D dng nhn thy
Nhng phng php c bn cci ng lc hc cng trnh 81
c0 = u(h0) =
..II ..
/, , c, =u
( L ) ~ c Kt
= U2 -U.
Nh vy ta s c
I u'\
p, J 1 -1 I 2J
v khi ma trn
EA 1 -1
-1 1
\ u K
i vi phn t th hai mi quan h ny c dng
1 21 E2A2 1 -1 u2
Pr. L, -1 1 Uy
Ti nt trong thanh, ta c iu kin cn bng lc Pn + p2 1 = 0 , nn
c th vit li cc phng trnh cui dng
K A
82 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
Rc 3. G h p ni m a t r n (i c n g n g v v c t t i t r n g c h o t t c
c c p h n t b n g c c h c h u y n p h n g t r n h ( 2 . 4 . 2 ) v h t o a t n g
t h v c n b n g t t c c c l c n t , t h o m n c c i u k i n b i n . C u i
c n g ta d c p h n g t r n h ( 2 . 4 . 1 ) vi
Q(x, t).
Un
* X
P h n g t r n h d a o n g d c c a t h a n h c d n g
d2U(xyt) dU{x,t)
EF d2U(x,t) . *U(x,t) + Q(x,t) = p F + H
VX2 x2dt dt2 t
tro n g l h s c n nh t c a v t li u , X l h s c n c a m i
tr n g.
B n g cch t:
vi u{xyc)v q(x,) l b i n c a c h u y n V d c t r c v t i t r n g d c
t r n t h a n h , t a th u c p h n g t r n h
d 2/(jc,co)
4- X2u(xy0)) = q(x,<) ,
dx2
t r o n g
~
q q(x,<). , 2 , -hp-
= ----- . _ ; = b 1
U
:i2 = -1
F (!)
l th a m s n g l c h c (co l t n s' v n g - r a d / g i y ) v
= JE(l + ija,to)
l m o u n n hi ph c, di y cho d th eo di ta v n d n g k
h iu E nh k h i k h n g c c n .
C h u y n v d c t r c t n g q u t c d n g
u(x) - A s i n Xx + B COS Xx + 1 ^
-- j s i n X(x - z)q(xJ + 1 ,(0 ) r i i
^ 0
t r o n g
G i s c c c h u y n v n t l uyA v Upc c l c u p h n t l NJ
C c i u k i n b i n s l
u( xj _) = UH \ u(Xj) = Uj\
-EF du du
EF = Nr
dx x
T c c i u k i n n y t a c m li n h
q} = js in - x)q(Xj_, + T,i))dt;
0
r )
q'j = J c o s X .( J - T)(jCj.| + T,co)dT.
0
Nhng phng php c bn ca dng lc hc cng trinh 85
G
n 2
A
u2 u
A
Hnh 2.4.2
86 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
K h i , p h n g t r n h t n g q u t m t c h u y n n g u n c a d m c
dng:
E1 dAw (x,t)
CV
*w(xft) + p A d2w dw
X4
^1 xAt t*+l2t
t r o n g m l h s c n n h t c a v t l i u , Ji2 l h s c n c a m i
tr ng.
B n g cch t:
d*O(x,o:>) - 40 ( * , 6 ) ) = ( x , ( o ) , (2.4.6)
dxA
t r o n g
q(Xyco)V = (*,co)
; K4 - (O2 pA 1-
Ijh
I I (
l t h a m s n g l c h c ((1) l t n s" v n g - r a d / g i y ) , n u X= 0 t c
(0 = 0 t a c t r n g h p b i n d n g t n h , v i (0 * 0 t h O(x,co) l b i n
c h u y n v n g v
- Ez(1 + tj!(o)
l m o u n n h i p h c , d i y c h o d t h e o d i t a v n d n g k
h iu E nh k h i k h n g c c n .
a vo cc ch u yn v n t nh sau
K h i t a c v c t t o s u y r n g U={UUu. Ui, / , } T. n g o i ra , ta
a v o c c l c n t s a u y
Nt = EI: " ( 0 ) ;
n \ = -E I t0 '( 0);
n ]= - E i ]0 "(,);
[Nt = EI j)
l v c t l c u n t . B n c h t c h c c a c c l c Nvu c I11 t
tro n g H n h 2 .4 .2 .
Nhngphngphp cbncanglchc cngtrinh 87
K h i , t a c n g h i m t n g q u i c a p h n g t r n h
vi X e [ 0 . (] v
. , , V n \TT
0 ( a ' ) = K , (/JC), + u2+-K,jc)
- Af|
K 4(?jc) K 3 ()jc)
- iV ,,
/A 5 7,
/ , ( . t ) : / \ ( x ) : / f 3 (.t): l n h n g h m K r l v a v o t r n .
N g o i r a a v o c c h m s"
\ ^j ) = 7T ]K(Cj -x)](t,to)rfT;
K
Q 2W j ) = -r -t)](t,(0)ct;
0
q 3 j ) = - E I K j - x ) ] ( T , ( 0 )dx;
0
E I '}
q 4 j ) = J-K"2 [x.( f j - T)](T, 0 ))dT
^ 0
v v c t
u 3 ut
= [T\ U, >+ ( 2 .4 .7 )
N, N,
t r o n g m a t r n
KAWj) K^Xij)
Kx(Uj) r'K2(Xj)
EI^ EIX
K3ij) K2(Uj )
XK4(M,) K,(X( :)
4 j 1 j E IX E I t\
- X E I K ( M j ) - X E L K ^ M j ) - K t( k t j ) K , ( X ( j )
vi
12 6L -12 6L N
L
6 L 4L2 -6 L 2L-
[*]=
V -12 -6 L 12 -6 L
\ 6L 2L2 -6 L 4L2 ,
/ 156 22L 54 - 1 3L N
c t h t h c h i n p h p c n g n y t a c n q u y n h t r t t c a
c c b c t. d o c a c p h n t t n g h p. i u n y c t h c h i n b n g
v i c c h n c c b c t do c a p h n t d m b a c h i u n h s a u
( c o ) = , , , ...... . 1: 7' ,
t r o n g n g h a c h c c a c c b c t d o n y c c h r t r o n g H n h
2 . 3 . 3 . N h v y , c c p h n t t h a n h , x o n v p h n t d m 2 c h i u t r o n g
m t p h a n g X O Y c x y d n g . t h u n t i n v k h n g n h c l i
ta a v o c c k h i u c a m a t r n c n g n g ch o p h n t t h a n h
v t r c x o n l n l t l
D'\ >"I
D Ly D" D 129
^ 11
[0 ,]=
DI d::: J K D
M a t r n p h n t d m h a i c h i u t r o n g m t p h n g X O Y c k h i u l
K Di Dy
14
22 D;,
Dy Dy
M - Dy
D dI dI 34
D D-l DL
44
N N, N:
a
u .
u2 u.
By gi, t a x c n h m a t r n c n g d n g c h o p h n t 'd m h a i
ch i u tro n g m t p h n g XOZ. T r c h t , t a c t h t c h c c b c t do
c a p h n t n y t p h n t d m b a c h i u m t t r o n g H n h 2 . 3 . 3 v
t a c p h n t d m h a i c h i u t r o n g m t p h n g XOZ t r o n g H n h
2 . 4 . 3 . S o v i p h n t d m h a i c h i u c m t t r o n g H n h 2 . 4 . 2 , t a
t h y i vi p h n t cui h a i m m e n h a i u v h a i gc x o a y h a i
u c d u n g c l i . V v y , c t h c h n g m i n h c m a t r n c n g
n g c a p h n t d m t r o n g m t p h n g XOZ n h n c t m a t r n
c n g n g c a p h n t d m t r o n g m t p h n g X O y b n g c c h t h a y
v o ch m m e n q u n tn h m t c t I2b n g ly v n h n t h e o h a i p h a vi
m a tr n d u nh sau:
90 Nguyn TinKhim. nglchccngtrinh
vi
1 0 0 0
0 -1 0 0
[c]=[c]-' =
0 0 1 0
0 0 0 -1
Cu cng ta c ma trn
~DX d ;: D;< l
r ) V - D y D1
y3 -D
^1 1 12
, d D a Dl 7)'V l- D 2y1 D1
[D ,]-
D r_ DI Dy - D ^34y
l - D :
D I d ;: DU D l D - D y D 44y J
ng thi, cng nh phng php phn t hu hn ta c ma trn
cng ng ca phn t dm ba chiu dng
K
0 Dy 0
0 0 D I
0 0 0 D
lJ\\
0 0 0 D, X
0 Dy 0 0 0 Dk
D=
Dl 0 0 0 0 0 N
0 D
L/Jty 0 0 0 Dy 0 D3
y3
0 0 D'n 0 n 0 0 0 U
0 0 0 D29 0 0 0 0 0 D.
0 0 0 d :2 0 0 0 Dl 0 Dl
0 Dy 0 0 0 D
^42y 0 Dy 0 0 0 D
c h i u d i L = 0 . 2 5 (m ),
t i t d i n n g a n g F = 0 . 0 2 X 0 . 0 1 ( m 2),
m t k h i p = 7 8 2 7 . 1 0 1 1 ( k g / m 3),
m u n n h i E = 1 . 9 9 9 x l 0 11 (N /m ), v h s P o i s s o n 0 = 0 . 3 .
K t q u t n h t o n 1 0 t n s" r i n g u t i n ( r a d / s ) c a d m c n g
x n n u t r n b n g D I A L A B , S A P 2 0 0 0 v so s n h v i n g h i m g i i t c h
c c h o t r o n g B n g 2 . 4 . 1 . N h n v o b n g t a t h y i v i d m n h i
p h n g p h p m a t r n c n g n g c h o k t q u t r n g v i n g h i m g i i
t c h ( s a i s" x p x 0 . 0 1 % ) . S o vi p h n g p h p P T H H , c s a i s c n g
l n i v i c c t n s' c n g c a o ( t n s' t h 1 0 c t h l n n t r n 6 % ) ,
th p h n g p h p m a t r n c n g n g c h n h x c h n n h i u .
Bng 2.4.1.
1 8 .2 0 7 9 8 .2 0 7 0 3 1 0 .0 10 5 9 % 8 .16 9 4 0 .4 7 13 %
2 16 .4 15 16 .4 14 0 6 0 .0 0 5 7 3% 16 .3 3 8 0 .4 6 8 8 %
5 14 4 .0 2 14 4 .0 12 7 0 .0 0 5 0 6 % 14 0 .3 2 2 .6 3 8 4 %
6 2 8 2 .2 3 2 8 2 .2 0 7 4 0 .0 0 7 9 9 % 2 7 2 .0 6 3 .7 3 7 2 %
7 2 8 8 .0 3 2 8 8 .0 2 5 4 0 .0 0 15 9 % 2 8 0 .5 0 2 .6 8 4 2 %
8 4 6 6 .5 9 4 6 6 .5 0 9 1 0 .0 17 3 3 % 4 4 4 .6 5 4 .9 3 5 1%
9 5 6 4 .4 3 564.4149 0 .0 0 2 6 8 % 5 4 3 .2 6 3 .8 9 6 3 %
10 6 9 6 .9 5 6 9 6 .8 8 3 9 0 .0 0 9 4 9 % 6 5 5 .0 7 6 .3 9 2 9 %
b) Khung khnggian
X t m t k h u n g k h n g g i a n c c h t o v t h n g h i m [ 1 4 ] .
C c t n s o c a k h u n g t r o n g b n g 2 . 4 . 2 c c h o c t c u i c n g .
K t q u tn h to n b n g D I A L A B (ph ng p h p m a t r n c n g n g)
v S A P 2 0 0 0 ( p h n g p h p P T H H ) v i k h u n g c so s n h v i
thc n g h i m ( B n g 2 .4 .2 ) ch o t h y , tro n g tr n g h p n y p h n g
p h p m a tr n c n g n g v n cho n g h i m c h n h x c hn p h n g
php P T H H r t n h i u . S a i s" c a D I A L A B n i c h u n g l d i 1 % ,
t r o n g k h i S A P 2 0 0 0 c s a i s" g n 1 0 % . N h n g k t q u n y c n g
92 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
c so s n h vi k t q u t n h t o n c a m t t c g i n c n g o i d n g
p h d n g p h p m a t r n c h u y n t i p v p h n g p h p P T H H v i s l n g
p h n t k h c n h a u . K t q u c h o t h y D I A L A B t c c h n h x c
nh c a tc gi nu.
Bng 2.4.2.
Tn D M .L A B S A I S SAP2000 S A I S (%) T h c n g h i m
s (Hz) (%) (Hz) (H z)
1 10 .8 117 0 .8 10 1% 10 .5 14 1 3 .5 4 0 % 10 .9
.................. .
2 15 .8 112 1.3 5 3 8 % 15 .6 9 5 8 0 .6 14 % 15 .6
3 17 .7 5 0 6 0 .8 5 5 7 % 17 .5 4 7 3 0 .2 9 9 % 17 .6
4 3 2 .7 2 0 7 0 .6 7 9 1% 3 1.9 2 2 7 1.7 7 6 % 3 2 .5
5 5 1.19 4 6 i.5 7 6 6 % 4 5 .7 0 3 6 9 .3 18 % 5 0 .4
6 6 4 .7 4 3 7 0 .5 4 7 3 % 6 1.4 7 2 3 5 .5 7 3 % 6 5 .1
,t
ry 6 8 .6 8 2 8 0.5605% 6 5 .8 9 0 6 3.528% 6 8 .3
......... .
8 79.5393 0 .2 0 16 % 7 3 .10 7 5 8 .2 7 2 % 7 9 .7
r ....................
9 9 3 .6 7 7 1 0.3435% 8 5 .7 10 3 8 .8 19 % 94
10 95.6737 0 .7 5 3 4 % 8 8 .4 7 6 0 8 .2 2 0 % 9 6 .4
Nhng phng php c bn ca ng lc hc cng trinh 93
2.5.1 C h n g t r n h p h n t c h k t c u S A P 2 0 0 0
a) S lc v SAP 2000
S A P 2 0 0 0 (Structural A n a ly sis Program) l p h n m m p h n t c h k t
c u b n g p h n g p h p P T H H , c p h t t r i n t S A P 9 0 . C h n g
t r n h S A P 2 0 0 0 l p h i n b n u t i n c a S A P h o n t h i n v i c t c h
h p c n g v i p h n m m W i n d o w s . T h m n h u t i n c a S A P 2 0 0 0
l g ia o d i n h o c n g v i v i c t o r a m h n h , th c h i n q u t r n h
p h a n t c h , k i m t r a v t i u h o t r o n g t h i t k , u c t h c h i n
t r n c n g m t g ia o d in . K h n n g p h n tc h c a c h n g t r n h c n g
l m t t h m n h , c b s u n g k t q u n g h i n c u g n y n h t c a
k t h u t s . S o v i S A P 9 0 , S A P 2 0 0 0 c t h m p h n t p h i t u y n v
c k h n n g k i m t r a , ti u h o t r o n g v n t h i t k .
H i n n a y c 3 d n g c h n g t r n h S A P 2 0 0 0 (S A P 2000 E, S A P
2 0 0 0 P L U S , S A P 2 0 0 0 N o n lin e a r ) c n g s d n g m t d n g g ia o d i n
h a , n h n g t n h n n g c a m i c h n g t r n h k h c n h a u . L n l t l
P h i n b n d n g t r o n g v i c g i n g d y ; ti p n l th h i n mi c a
S A P 90; cu i c n g , S A P 2 0 0 0 N o n lin e a r , l p h i n b n m r n g c a
S A P 2 0 0 0 P L U S c th m p h n t p h i t u y n .
S A P 2 0 0 0 t n h to n v p h n tc h ch o 6 lo i p h n t c h n h : P h n
t t h a n h h a i n t F R A M E ; P h n t t m , v, v m n g 3 c h i u 3 ,4 h o c
8 n t S H E L L ; P h n t p h n g b a c h i u 4 n t P L A T E ; P h n t k h i
h a i c h i u 3 n 9 n t A S O L I ; P h n t k h i b a c h i u x c n h t h n g
qua 8 nt SOLID; NLLINK - phn t phi tuyn.
b) Nhng thao tc c bn khi s dng SAP 2000
Cng vic u tin mt ngi k s bt u vi SAP 2000
c h n h l m h n h h a k t c u ch o b i t o n c n p h n tc h . V i c m
h n h h a k t c u t r n g i a o d i n h a S A P 2 0 0 0 c t h t h c h i n t h e o
c c b c s a u : n h d n g h t r c t a , l i p h n c h i a , n v o
l n g ; K h a i b o c t r n g v t l i u ; K h a i b o n t p h n t v p h n t
c trong kt cu; Khai bo tnh cht c bit ca nt (Restrains,
s p r in g s , m a ss..); K h a i b o t i t c n g vi k t c u v t hp t i
t r n g . T u y n h i n S A P 2 0 0 0 c s n m t s" m h n h , t a c t h l a c h n ,
s a u c h n h s a c h o p h h p vi m h n h c a m n h . i u n y l m
c h o v i c t h i t l p m t k t c u tr n n n g i n v n h a n h c h n g . V i c
c h n h s a li c n g r t n g i n (Draw/Edit Grid c h o t h a m s t h e o
c c t r c X , Y , Z '). M t t n h c h t c a S A P 2 0 0 0 t r o n g v n t o m
h n h m ng i s d n g c n c h , l k h n n g p h t s in h . i v i
94 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
S A P 9 0 v i c p h t s i n h p h n t c h o p h p h o n t h i n m h n h n h a n h
chng hn, nht l vi cc kt cu c phn t ging nhau. SAP
2 0 0 0 n g o i v i c p h t s i n h p h n t , n c n c h o p h p p h t s i n h c m t
c u trc.
K h i c n g v i c to m h n h h o n th i n , v i c ti p th eo l p h n
t c h v h i n t h k t q u . V i c p h n t c h k t q u c a b i t o n i vi
S A P 2 0 0 0 th c h i n tr n c n g m t g ia o d i n , y l m t i u r t ti n
li c h o v i n g i s d n g . i v i S A P 9 0 v i c p h n t c h b i t o n g y
r t n h i u k h k h n ( m t t h i g i a n ) bi v i c p h n t c h p h i t h c h i n
trn mi trng MS-DOS. Trc khi phn tch ta cn phi chn kiu
p h n t c h v a r a k t q u . i u n y l r t c n t h i t , n h t l i vi
kt cu c n h i u t h p t i. Thc h in l a chn thng qua
Analysis/Set Options . Sau khi la chn kiu phn tch thch hp,
ta thc hin phn tch bi ton Analysis/Run. Trong khi chng
t r n h th c h i n p h n tc h , t a c t h n h n q u t r n h p h n t c h t r n
m n h n h , v k h i ch n g t r n h th c h i n p h n tc h x o n g t a c t h x e m
t r c t i p b o l i c a c h n g t r n h d o t a c t h c h n h s a l i c a b i
ton.
P h n h i n t h c a S A P 2 0 0 0 r t t i n c h , b a o g m v i c k i m t r a
m h n h v h i n th k t q u p h n tc h . K i m t r a m h n h t h i t l p
l k h u h t s c q u a n t r n g v c n t h i t i v i n g i s d n g , t r n h
n h n g s a i s t c h o q u t r n h p h n t c h . M h n h c t h c k i m t r a
sl i u t h n g q u a c c l n h : Display!Show
v m t h n h hc c n g n h
Underformed Shape, Show Load, Show Input Tables i vi
S A P 9 0 s a u k h i th c h i n p h n tc h , m u n h i n th k t q u p h i th c
h i n q u a m t c h n g t r n h k h c v v i c h i n th k h n g n g i n .
S A P 2 0 0 0 c h o p h p h i n th tr n g ia o d i n h a v v i c h i n th k t
q u n y t h h i n s t i n ch c a ch n g t r n h . C h n g t r n h c h o p h p
h i n t h t t c c c c t r n g c h c c a k t c u c n g n h c a p h n t:
C c d n g d a o n g ri n g , b i n d n g c a k t c u ; C h u y n v c a nt;
C c c t r n g s c b n c a p h n t ( n i l c, n g su a 't ) ; n g n h
hng .
c) Kh nngphn tchnglchc kt cu cng trinh ca SAP 2000
N i c h u n g k h n n g p h n tc h c a S A P 2 0 0 0 c n g t n g t S A P
90, n ch th m p h n p h n tc h p h i t u y n c h o p h n t p h i t u y n .
N g o i p h n p h n t c h t n h q u e n t h u c , p h n p h n t c h n g l c h c
c a S A P 2 0 0 0 g m b a lo i:
n g t h h i n n g x ( a k t c u , c h n g c n g c s d n g l n n
t a n g c h o p h n t c h ph p h n n g ( r e s p o n s e s p e c t r u m ) v m i n th i
g ia n (tim e h isto r y ). T r o n g S A P 2 0 0 0 s d n g h a i t h u t t o n R i t z v e c t o r
v E ig e n v e c to r phn tc h dng dao ng ri n g . Thut ton
Ritzvector c h o p h p tn h to n x p x tr r i n g v v e c to r r i n g th e o
ph n g p h p Lan czoc. T h u t ton Eigenvector l v i c g i i b i to n tr
ri n g (K - M)<>= 0 , t r o n g Xl c c g i t r r i n g v o l v ecto r
r i n g b n g p h n g p h p n h th c h o c k h n g g ia n con t u t h e o k c h
thc b i to n .
K h u n g b a o g m 8 p h n t d m (4 c t v 4 t h a n h g i n g ) v 8 n t ,
trong 4 nt 1 , 3, 5, 7 c ngm cht. Tt c cc phn t c c
tr n g v t li u E = 2 . 4 8 2 . 1 0 l0N / m 2, p = 2 4 0 0 k g / m 3, v = 0 . 2 v ti t d i n
A = 0 . 2 5 x 0 . 2 5 m 2. C h i u d i c a c c c t 1 , 2 , 3 , 4 v t h a n h g i n g 5 , 6
b n g 2 m . C c t h a n h cn l i 7 v 8 c c h i u d i 2 .5 m .
T a n g h i n cu b i to n dao ng ri n g v p h n n g th i g ia n c a k t
c u d i t c d n g c a t i t r n g p = 1 0 0 0 s i n t (N ) t t i n t 2 , t h e o
p h n g c a p h n t 5.
1
l I
L
..... .-V..............
Y <
>s A
C7
-Q
s V 7
X
0
ffl
I ' I : .
1
M,
x-an Y-0-53 20.00 [S m VJl
I * v fw a H K
Hnh 2.5.2
C c th am sc a m h n h c t h h i n t r n c a s , c t h l
Nhng phng php c bn ca ng lc hc cng trinh 97
liislkrf
File Edrt: View Define C*W Assign Analyze Display Design options Help
V w"1
ISX-PU. mk 7 fi W
1________ ^
t _______ V________ ;
9
i
A
---------- > X
41 1-- 1 1 1 - 5t __
Hnh 2.5.2
C c t h a m s c a m h n h c t h h i n t r n c a s , c t h l
V t li u n g h ng Isotropic\
Moun n hi E =2.428e+10 N/m 4Modulus of Elasticity.
H sPosson 1 '= 0.2 'Poisson's Ratio'.
K h i l n g r i n g p- 2400kgIm3 *Mass per unit Volume .
T r n g l n g r i n g / = 9 . $ * p Weightper unit Volume .
C c t h a m s" k h c c h n m c n h n h h s d n n n h i t , m u n
tr t.
98 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
Q u a 3 b c t r n t a t h i t l p c h n h d n g c a m h n h
Hc 6. Phn tchdaodng
i u d u t i n l ch n k i u b i t o n p h n t c h , c t h c h i n
la chn thng qua Analysis/Set Options. y ta chn Dynamic
Analysis v Set Dynamic Paranietes d khai bo cc tham s: s
l n g m o d e s ; p h n g p h p E i g e n v e c t o r h a y R i t s v e c t o r ; t n s" t r u n g
lm; Tn s cc i, sai s',... . xut kt qu cn chn Generate
Output v Select Output Options. bt u gii bi ton ta chn
Analsis/Run(hoc F5).
Bc 7. Hin th kt quphn tch.
a) Xem cc dng dao ng ring (m od e) c th c h in nh
Display/Show Mode Shape. Trong Scale fa cto r l h s"khuch
Mode Number -
( l i h i n t h ; s h i u d n g d a o n g c n h i n t h ;
Wire Shadow t h e h i n b n g dng m k t c u c h a b i n d n g ....
T r n h n h v d n g r i n g c k m t h e o c h u k t n g n g c a n . N h n g
n u m u n x e m g i tr cc t n s r i n g n g th i ta p h i v o file k t
qu .out v l y r a b n g g i t r t n s " n h t r o n g b n g 2 . 5 . 1 .
b) Biu din kt qu phn tch p ng b n g v i c c h n Display!
Show Time History Traces. B i u d i n t h c a h m t i t r n g ,
c h u y n v , v n t c ., t h e o h m th i g i a n : Fit) vs t h o c g i a c c h m
Bng2.5.1.
C h u k T n s vng T n s gc
D a n g d ao
ng (T IM E ) (C Y C L /T IM E ) (R A D /T IM E )**2
1 0 .0 5 0 112 19 .9 5 5 2 0 7 12 5 .3 8 2 2 6 4
2 0 .0 4 8 8 2 9 2 0 .4 7 9 5 6 9 12 8 .6 7 6 9 2 5
3 0 .0 4 5 17 5 2 2 .13 6 3 1 13 9 .0 8 6 5 3 7
4 0 .0 2 7 5 0 1 36 .3 6 2 8 7 6 2 2 8 .4 7 4 6 9
5 0 .0 0 4 9 8 1 2 0 0 .7 5 14 6 4 12 6 1.3 5 9
6 0 .0 0 4 9 6 4 2 0 1.4 6 2 3 6 1 12 6 5 .8 2 5
r
7 0 .0 0 4 9 5 1 2 0 1.9 6 4 5 2 7 12 6 8 .9 8 1
8 0 .0 0 4 9 2 7 2 0 2 .9 7 4 334 12 7 5 .3 2 5
9 0 .0 0 3 9 2 9 2 5 4 .4 9 6 0 13 15 9 9 .0 4 6
10 0 .0 0 3 9 17 2 5 5 .3 0 0 0 14 16 0 4 .0 9 7
101
Chng 3
X
L
Hnh 3 . 1 . 1 .
i u k i n b i n c d n g
= Cj s i n jvc/L ; Cj - V 2/L,
jn
pF
N u tm n g h i m p h n g t rn h ( 3 . 1 . 1 ) d n g
W(x,t) = j(x ) ,
j
t a s c c c p h n g t r n h t m t a s u y r n g qn h sau
ij j + 2 h J q J + ( ) q = p s i n ( v j t + < P ; ) , (3 .1.2 )
tr o n g
u _ c 2 Po T _ i TO(i
j= = pFVL L ' 9' L
T n g h i m d n g (sa u k h i d a o n g r i n g t t) c a p h n g trin h
( 3 .1.2 ) l
q {t) = Po s i n ( V + <p, - e , )
^(co} - v} ) 2 + 4hj2v2j
2h V J
0 ; = arctan
5-v5
C u i c n g v n g n g l c h c c a d m s b n g
(3 ,1.3 )
p + 4 A> 5
T i m s h e n k c h r a c r n g n u t i t r n g n g y n t i v t r Xo
t h c h u y n v t n h c a d m s c x c n h t c n g t h c ( 3 . 1 . 3 ) b n g
c c h t h a y v o v n tc V= 0. K h i
T r o n g v i c n g h i n c u n g l c h c c u , n g i t a q u a n t m n h i u n
h s d n g l c h c , c x c n h m t c c h g i i t c h b n g t s"
W(.Y,0 - W 0( x )
^ = w(x)
hay
W(x,t) = (1 + i()W0(x ) .
D o d b i u t h c t n g q u t c a h s d n g l c h c c d n g
2&in(jnx/L)sii(vjt +j -Qj)
// 2 2 \2 AU - -
, . _ W (X ,) ' v (t " v ) + 4 * ; v ,0 1 C S
I+ M = = ------------------------- ------------------- - . (3 .1.5 )
w.(x) (L jn)* sii(jnx/L)sin(jixILj)
j
Trong thc t h s' ng dc tnh nh l gi tr cc i ca h
s" n g l t h u y t p h t h u c v o th i g i a n . K h i h s n g s p h
t h u c v o t n g v t r t r n c u , c t h l i vi d n g d a o n g c b n
t i v t r l c t c d n g t a c
vL
y - a{n
C n g th c cu i ch o th y :
H s n g k h n g x c n h t i c c u d m v n h n g i tr nh
n h t ti v t r g i a d m .
i vi v n t c ca ti tr n g th h s" n g l n n h t k h i V = .
Li
H s n g c t h x c n h c n u b i t t n s d a o n g r i n g v
h s 'c n c a d m .
K t l u n c u i c n g h a t h c t r t c a o , b i v x c n h h s
dng t h c t c a d m c u k h n g n h t th i t p h i th t i tn h v ng,
m c t h b n g c c h o t n s" r i n g v h s c n c a n l .
N g o i h s" n g n u t r n , t r o n g t h c t c n p h i q u a n t m n
h i n t n g c n g h n g c a c u x y r a d o tic c a p h u n g t i n g i a o
th n g di tr n c u . T h e o c n g th c ( 3 .1 .3 ) ta t h y b i n d a o n g c a
d m c u s r t l n n u v n tc c a t i t r n g g n vi m t t r o n g c c t n
s' d a o n g r i n g ( c n g h n g ) , t c l k h i
104 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
T r o n g t h c t k h n g x y r a c n g h n g , v n t c c a p h n g t i n
g i a o t h n g t r n c u k h n g c v t q u gii h n
(3 .1.7 )
R r n g l c u c n g c n g v c n g n g n t h v n t c g i i h n c n g c a o .
C u c n g n n g t h v n tc c h o p h p c n g b . y c h n g t a k h n g
x t n h i u n g t c c n g c a g i , t r o n g v i t r n g h p c t h c n g
d n n c n g h n g l m n g u y h i m c h o c u . T r o n g t h c t , c t h
q u y n h t c c h o p h p i vi m t c u c t h , c n p h i t n h n
n h i u y u t" k h c n a n h t c n g c a g i , c a n h u p h n g t i n
c n g m t l c v c h s a n t o n n o . V t h tc c h o p h p t h c
t n h h n n h i u s o vi t c t n h c t c n g t h c ( 3 . 1 . 7 ) .
M t i u ] t h n a k h i n g h i n c u n g l c h c d m c u l
h in t ng cng hngchm s a u y. T h eo (3 .1.3 ), ch u k dao ng
cng bc c a d m c u b n g
T 2n 2L 2 m (3 .1.8 )
tron g T l th i g i a n t i t r n g i h t c h i u d i d m c u . i vi
d n g d a o n g t h n h t , k h i t i t r n g i h t c h i u d i d m c u th
d a o n g c a c u m i t h c h i n c n a c h u k c n g h n g . .
R n g p h n g p h p t n g t, c h n g t a c t h n g h i n c u c c b i
t o n p h c t p h n v d a o n g c a d m c u di t c n g c a t i
tr n g di ng. C th n h tro n g tr n g hdp ti k h n g p h i l h n g s ,
m l h m c a th i g i a n h a y l v t t h c k h i l n g t t r n b g i m
c h n di n g t r n d m . H a y b i to n p h c t p hn n a l v i c n g h i n
c u d a o n g c a c u di t c d n g c a t h p t i t r n g p h n b d i
ng. N h n g b i to n ph c t p n y cho n n a y v n c h a g i i q u y t
c t r n v n m a n g t i p t c c n g h i n c u . D i y c h n g t a
thit, l p p h n g t r n h c h u y n n g c h o h g m m t v t c k h i l n g
ch u y n ng trn dm cu.
X t m h n h n h t r o n g h n h v 3.1.2, g m m t v t k h i lng m
t t r n m t b g i m c h n n h i v n h t, d i n g t r n m t d m n
h i v i v n t c b n g V.
th i t l p ph ng trn h c h u y n n g c a h, ta t c h n th n h
h a i h c o n . M t h g m v t r n c n g b g i m c h n d a o n g di t c
Mt s bi ton thc t ca ng lc hc cng trinh 105
d n g c a d c h c h u y n n n (h m t b c t do). H t h h a i l d m d a n
h i (li t c ( l n g c a t i d i n g . V n l x c n h ln c a t i di
n g n y g y r a d o v t t h d a o d n g c n g vi d m t h e o p h n g t h A n g
n g . ) x c cln h t i n y t a x t m h n h t r o n g h n h v 3 . 1 . 3 . T r n g
lp a ) m t b g i m c h n t r n g t h i t do; t r n g h p b) v t d d t
l n b g i m c h n v t r c n b n g t n h v t r n g h p c) m t tr n g :
t h i h i n ti (la n g x t.
m
1 - ; . I
w
~Z\
K h i u x ] l c h i u d i l x o t do; x {) k h o n g c c h t v t n
n n n g y n t r o n g t r n g th i tn h b a n d u t = 0 ; x n l d ch c h u y n
t u y t h i n t i c a n n , X l l k h o n g c c h t v t n n n b a n u
d n g y n . K h i A x - X l n n t n h c a l x o . N h v y t i
th i i m t a n g x t , t r o n g l x o x u t h i n l c n h i b n g
Fe =k(x-xn- X ) = k(x-xn-Ax-x0). (3 .1.9 )
N u k h iu d c h c h u y n t u y t i c a v t t i th i i m t bng
X = X - x {) , t h l c n h i t c d n g l n v t b n g
I I
y///////////////////////V///////////////vy/m- W /W ///////Z ///////
a) b)
h c)
Hnh 3 . 1 . 3
N g o i r a l c c n n h t b n g
Fr =c(x-xn) (3 .1.10 )
mg = kA x. (3.1.11)
ts l
P h n g t r n h c n b n g c a v t t i th i i m
N h n g v X = x yx = X , n n p h n g t r n h c u i c t h v i t l i n h s a u
H n n a n u k h i u d c h c h u y n t n g i c a v t s o vi n n l
z = x-xn=x-x0- V
v c h n n g th c m g' = kAx , t a s c
L c n y c t h t n h p l c l n n n b n g
p =m ( g - Z - v ) . (3.1.14)
N h v y , p h n g t r n h d a o n g u n c a c l m d i t c n g c a t i
t r n g di n g vi v n tc Vs c d n g
2W
pf J I - + c
W+ E 5W AW
I - Z ^ + E lZ -j- = m ( g - z - W ) ( y - y 0 -vt).
t2 t y4 y
(3 .1.15 )
C n g v i p h n g t r n h ( 3 . 1 . 1 2 ) , l c n y c d n g
m z + CZ +k z =- m W . (3.1.16)
D d n g n h n t h y , n u g i a t c t n g i c a v t so v i n n b n g 0
( v t c t h k h n g c u y n n g s o vi n n z = const), t h h phng
trn h ( 3 . 1 . 1 5 , 3 . 1 . 1 6 ) s r t gn l i th n h m t p h n g trn h
Mt sbi ton thctcanglchc cngtrinh 107
d2W dW 5W _ d4W 1 *.
vF ~ctr +c~ot +E^
yr a
kt +E~ ray= m<g- - vt)
(3.1.17)
C c p h n g t r n h n u t r n u l c c p h n g t r n h v i p h n o h m
r i n g vi h s b i n t h i n , v i c g i i c h n g c h c t h b n g c c p h n g
php^gn n g hoc phng p h p s.
3.2 P hn ng ca cng trnh trong ng t
3.2.1 S l c v n g t
3.2.2 T n h t o n p h n n g n g c a c n g t r n h i vi n g t
- m h n h r i r c
v k -3 EI
y- l c n g t ng ng, x0(t) l 0
d ch c h u y n n g a n g c u a
L
nn gy ra do ng t.
108 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
Vi n h n g g i t h i t n h v y t a c p h n g t r n h c h u y n d n g c a h
P h n g t r n h n y c t h a v d n g c h u n h o n h s a u :
t r o n g G) 0 l t n s r i n g c a h k h i k h n g c c n , , l c h s" c n t i
hn
Hnh 3 .2 .1
N g h i m c a p h n g trn h cui b n g t n g n g h i m r i n g v n g h i m
t n g q u t c a p h n g t rn h t h u n n h t t ng ng. H sc n ti h n
^ ph thuc v o d n g k t cu v b n ch t c a v t li u x y d ng. N h
b i t t r o n g l t h u y t d a o n g, t r o n g tr n g hp ^ = 1 v > 1 th h
c h c s c h u y n n g t t d n k h n g d a o n g . N u ^ < 1 t h n g h i m
r i n g c a p h n g t r n h t h u n n h t t ng n g b i u d i n d a o n g t t
d n v s m t i t r o n g th i g ia n n g n . V v y , y t a c h x t n g h i m
r i n g c a p h n g trn h (3 .2 .2 ) n b i u d i n d a o n g b n h n i tc
n g c a n g t . N g h i m n y c b i u d i n di d n g t c h p h n
D uham el
(3 .2 .3 )
o hm l i n t i p ( 3 . 2 . 3 ) t h e o th i g i a n s t h u c v n tc
t n g i v g i a t c t u y t i c a k h i l n g m
x{t)= | i 0( t ) e " ;<>,,u T>[ C0S)'( - t ) + s i n (04(t - t)]c/t , (3 .2 .4 )
0
Mt s bi ton thc t ca ng lc hc cng trnh 109
T r n c s c c c n g t h c n y t a c t h x c n h cc c tr n g s a u
T a p h p n g d c h c h u y n
s (/( e > ,0 = M a x , | x U ) | . (3 .2 .6 )
Ta ph p ng vn tc v ta ph p ng gia tc c xc:
nh theo cc cng thc sau
Sr((f= Maxf\(x(t)\ = (Sd(iy; (3 .2 .7 )
N h v y , n g v i g i a t c o c c a n g t v vi m t h s
c n n h t c h o , n g i t a c t h x c n h t a p h p n g n h l m t
h m s" c a t n s" r i n g h a y c h u k clao n g r i n g c a h . M t v d
m i n h h o c h o t a p h d c h c h u y n c t r n h b y t r o n g H n h 3 . 2 . 2 .
S a u k h i x c n h c c c t a p h p h n n g , t a c t h t n h c m t
l c t n h t n g n g t h e o n g h a t h a y l c t n h t c d n g l n h g a y
n n d c h c h u y n b n g d c h c h u y n c c i m l c n g g y n n
F's-k.xm
axiSa.
T n g t c t h t h i t l p m h n h h u h n b c t d o c h o c n g
t r n h (v d b n g p h n g p h p P T H H ) , k h i t a c p h n g t r n h
c h u y n n g c a c n g t r n h c d n g v c t
(3 .2 .9 )
tr o n g c c m a t r n M, c , K b i t , c t h x y d n g c b n g m t
t r o n g c c p h n g p h p t r n h b y c h n g 2 , v c t { l } b i u d i n
h n g t c d n g c a n g t , t c h n g d c h c h u y n n g a n g c a n n
t. N u tm n g h i m p h n g t rn h cu i d n g
+ 2 ^ j(0 i l ( ) + = fX0(t)
vi cc k h iu
K c F
T h e o k t q u p h n t r n , i v i m i t o c h n h t a c t h x c n h
t a p h d ch c h u y n b n g
V v y , c h a i c c h n g i n t m p h p n g m t c c h g n n g t
p h c a t a s u y r n g . T h n h t , c t h t n h
Mt s bi ton thc t ca ng lc hc cng trnh 111
t r o n g
S;*K,C*) = <J>jkS(<aM.
C c h t h h a i c k n t n g q u a n g i a c c d n g r i n g
K h n g k h k h n c t h t h a y t h c h u y n v c n g b c t h n g n g c a
n n b n g l c n n d c p h n b' u t r n d m v i m t p h n b' b n g
p(t) = - p F ) s i n a .
N h v y , n u coi u(x,t) l un n g a n g c a ct (c h u y n v n g a n g
t n g i c a d m so v i n n , t h p h n g t r n h ( 1 . 4 . 4 ) , c h n g 1 t n h
t h m c n n g o i c h o ta :
p F(x,t) + j1T02u(x,t)
C - ,
1c
u(x,t) du{x, t) = -pF0(t)
x x2 t x / x
(3 .2 .13 )
vi i u k i n b i n
d2u(x,t),
V \(x= L) = 3u(x,t)
~ = L) =du(x,t) I I. _ n x _ A
P \x= 0 =u(x,t)\(x = 0) = 0 .
x frJ x
P h n g t r n h ( 3 . 2 . 1 3 ) c t h n g h i n c u b n g p h n g p h p B p n p -
G a l e r k i n v s d n t i v i c n g h i n c u t c n g n g t h i c a n g o i
l c v k c h n g t h a m s, m t b i t o n p h i t u y n v t r a n g o i k h u n
k h ni d u n g c a g i o t r n h n y . y l m t v n n g h i n c u n h
112 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
h n g c a d ch c h u y n n g t r o n g n g t n c n g t r in h , c g i c
t h t m h i u t r o n g c c t i l i u h o c t g i i q u y t .
N u b q u a t h n h p h n c h u y n d c h n g c a n g t , t a c
b i t o n d a o n g u n c a d m di t c d n g c a l c p h n b u
trn c d m
pF u ( x f t) + c
du{x,t) 2 EI
2U(Xyt)
= -p F 0().
dt Hx* x2
L i g i i c a b i to n n y ch o m c 1 . 5 . 3 , c t h l h m m t
p h c a c h u y n v n g a n g ( u n ) c a d m b n g
tro n g Su (co) l m t p h c a g i a t c n n t h e o p h n g n g a n g v
L
H j ( () = [co - C2 + 2i<;j ( j ( ] ~ ' \ J = j(x)dx\ i =.
0
H m m t p h ( 3 .2 .1 4 ) k h n g p h i l t a p h d c h c h u y n
n g h i n c u tr n . y l h m m t p h c a c h u y n v n g a n g , p h
t h u c v o t o t r n d m v t n s' k c h n g . D I n h i n , c n g g i n g
n h t a p h p n g n u tr n , m t p h p n g p h th u c c v o
t n s" r i n g v h s c n c a c n g t r i n h . T n h p h n g s a i c a d c h
chuyn ngang bng
al(x,(j,c,j)= s w(x,t>)d( =
-co
+00
- I
S^i^Hj(<)Hl(<)d< rjrk j( x ) r k k (x) = ^ S jk$ j(x)<bk (x),
j.k -00 j>k
t r o n g
r -Hx>
rj rk j ( ( ) H 'k (()d(
-co
C u i c n g , l c h t r u n g b n h b n h p h n g c a c h u y n v c d n g
* (*,,?)= l , Sj Aj(x)k(x)
1 1 ;. *
t ng ng vi t a p h d ch c h u y n tn h m t c c h g n n g
tr n . N u tn h l c h t r u n g b n h b n h p h n g c a c h u y n v t i x=xn
Mt s bi ton thc t ca ng lc hc cng trinh 113
3.3.1 C c c t r n g c b n c a s n g b i n
S n g b i n c h y u c g y r a bi g i , l k t q u c a s t n g
t c g i a g i ( k h q u y n ) v m t n c b i n . V v y , s n g b i n c c
t r n g c h y u bi h n h d n g m t s n g - n g u y n n h n c b n g y n n
c h u y n n g s n g c a nc b i n . e t n h t o n t c n g c a s n g l n
c c c n g t r n h b i n , t h n g t h n g n g i ta g i t h i t c h t l n g l l
t n g , k h n g n n c v k h n g c c h u y n n g x o y . C h u y n n g
c coi l c t h .
du dx
d t x d t
dw _ _ dz
t z ~ dt
Vi n h n g g i t h i t n u t r n t a c c c p h n g t r n h
= (3.3.2)
CZ dx d t dt x dt
v ti y bin z = -d
114 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
_= = 0 .
W (3.3.3)
z
N u co i z = (x,t) l n h v b q u a c c t h n h p h n b c h a i, k t hp
ph n g trn h th h a i tro n g ( 3 .3 .1) v p h n g trn h (3 .3 .2 ), t i 2 = 0 ta
c
I * . *
(3.3.4)
+g,o,
t z
N h v y , v n d n ti v i c g i i p h n g t r n h L a p l a c e t r o n g ( 3 . 3 . 1 )
c n g v i c c i u k i n b i n ( 3 . 3 . 3 ) , ( 3 .3 .4 ) .
X t tr n g hp s n g i u h o , n g h i m c a b i to n b i n tm d n g
d2f(z) -k2f(z) = 0;
dz2
f'(-d) * 0.
Vy
f(z ) = A cosh k(z + d )
Mt sbi ton thctca nglchccngtrnh 115
vi A l h n g s. S d n g d i u k i n ( 3 .3 .4 ) , t a c
0) = yfgkt a n h kd
gi l tn s'sng v
T =
co
gi l c /?k sng.
T h e o n h n g h a , b c s n g b n g X= , do v n tc t r u y n s n g
k
bng
= 2,
r kT k U
vi k l s s n g . X t t r n g h p d - co, k h i t a n h kd - * 1 v o d
-
T n h n i u k i n ( 3 . 3 . 4 ) , t a c
4 (x ,) = - - | 0
g t
A
= -------- c o s h kd. exp{- i(kx - (f)} = a. exp{- i(kx - 0)O}
*
(3 .3 .5 )
t r o n g
a = H i(A
= - c o s h
, ,,
2 *
T y t a c t h t n h dc v n t c , g i a t c v q u o c h u y n n g
c a h t c h t l n g t r o n g s n g
116 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
3.3.2 C n g t h c M o r s o n
V n q u a n t r n g t r o n g n g l c h c c n g t r n h b i n l x c n h
c t i t r n g s n g t c n g l n c n g t r n h . B i t t r n g v n t c c a
c h t l n g t r o n g c h u y n n g s n g c t h t n h t o n c t c d n g c a
sng ln mt vt th nm trong nc. Cng thc Morison cho php ta
t n h c l c t c d n g c a s n g t r n m t n v c h i u d i h n h t r
t h n g n g c n g c h u y n n g v i v n t c v g i a tc (zj)ji(zj). G i
th i t s n g v n ch t ru y n th eo p h n g X, h n h t r c t r c t h n g n g
tr n g vi tr c z v n g k n h l D. T h e o M o riso n , t i tr n g s n g tc
d n g v o ct l n c n m t c t zc a h n h t r s gm h a i th n h p h n :
m t l l c x c a c h t l n g g y r a d o q u n t n h c a c h t l n g k h i c
v t c h n n g (gi l l c q u n t n h ) v h a i l l c m a s t g i a c h t
l n g v v t g i l l c c n n h t , p h t h u c v o v n t c t n g doi g i a
v t v c h t l n g . M o r i s o n t n h c l c q u n t n h b n g l t h u y t
v n g h c n g t h c t n h l c c n b n g t h c n g h i m . T a s x y d n g
cc c n g th c n y th eo q u a n im c a M o riso n , d a t r n s n g iu
ho trn h b y trn .
a. Lc qun tnh.
v n x t b i ton p h n g tro n g m t p h n g XOY, h m t h v n tc
v n th o m n ph ng trn h
A(x,y,t) = 0
Mtsbi tonthctcanglc hccngtrinh 117
r r
,= 7 7 = ... V = 7 = 0
X ry
v i u k i n t i p x c g i a c h t l n g v ct tr m t c h t l n g k h n g
th x m n h p v o h n h tr, c b i u d i n l v n t c c a c h t l n g
c h i u l n p h n g p h p t u y n c a m t h n h t r b n g 0.
N u x t b i t o n t r n t r o n g h to cc
(3 .3 .8 )
dr r cr rzrt
v i u k i n b i n x a v c n g r~>co
x= rCOS0 - 0s in O = \
y - rs i n 9 + e cosO = 0,
t r o n g
r;
r - 1
cr r 50
l v n t c p h p v v n tc q u a y c a c h t l n g . T c c q u a n h t r n t a
t h y i u k i n x a v c n g l
'VI
lim (- 0COS t) = 0,
r
(3 .3 .9 .a )
lim ( + Wflr s i n 0 ) = 0.
00
T a i b m t c a h n h t r u r = r0 = , t a c i u k i n
r -/C O S0 = 0
su y ra
ao
COS 0 . ( 3 . 3 . 9 , b)
dr
D d n g n h n t h y p h n g t r n h ( 3 .3 .8 ) vi c c i u k i n b i n ( 3 . 3 . 9 )
cho n g h i m
= - p [ 2 i 0 i]r 0 COS0 p [ q + ( 0 - )2 + 2 ( - ) co s0 ].
2
L y t n g t h e o c h u v i h n h t r , t a c
2r
Qm = ~ Jp()COSB.rdQ = P7tru2(2ii0 - ) = p A ( 2 0 - )
0
vi C n l h s a v o i u c h n h h n h d n g c a t i t d i n n g a n g
( b n g 1 i vi h n h t r n ) , p ACa g i l k h i l n g n c k m , 0 l g i a
t c c h u y n n g c a c h t l n g , l g i a t c c h u y n d n g c a v t t h
h n h tr . L c q u n tn h g m h a i t h n h p h n , t h n h ph n th n h t
c h p h t h u c v o q u n t n h c a c h t l n g , t h n h p h n c n l i t l
vi gia tc tng i gia vt v cht lng thng qua h s nc km.
b. Lc cn
Morison ngh lc cn tnh theo cng thc
= \ c DD\ -i|(0 - li)
vi D= 2 r 0 h a y k c h t h c c t r n g c h o m t c h n s n g l n n h t , CD
l h s" x c n h b n g t h c n g h i m . y l l c p h i t u y n i v i v n
tc tng i.
n g i n n g i t a t h n g t u y n t n h h o t h n h p h n l c n y
thnh
Qd = c DpD(0- )
vi CDl h n g s c t n h t h e o p h n g p h p t u y n t n h h o t h n g
k.
T m l i t a c m t p h n b l c s n g t c d n g v o h n h t r
thng ng vung gc vi hng truyn sng bng
Mt s bi toan thc t ca ng lc hc cng trinh 119
dc gi l c n g th c M o ris o n t u y n tn h .
N u c h t l n g n g y n , fi = 0= 0 , t a c
K hi ct d n g vn , = = 0 , t a c
q = qM(z,t) i qD(z,t)
1 - 1 _ (3.3.12,b)
= pA (l + c)tl +CDpD0= pACM+~Cl)pDu,J
vi CM = +c a.
3.3.3 T c n g c a s n g n c n g t r n h
a. Ct thngng
X t p h n n g c a m t ct t h n g n g n g m c h t vi y b i n
n h m t d m c n g xn, c h i u d i L , m u n n h i E, ti t d i n A ,
m m e n q u n t n h m t c t 7, m t k h i p. T r n u c c c v t r n
nng M0k g , c h i u s u m c nc b i n d. N u k h iu u(z,t) l chuyn
v n g a n g c a c t t i m t c t 2 ( u n c a d m ) , t h p h n g t r n h d a o
n g u n c a ct c d n g
Z* h dt dz2 * M t2
~ p A C M U q ( 2 , / ) 4- C h u 0 ( 2 , t )
tro n g
Ch = pDC) ;N = M 0g .
G i t h i t g c t a t i y b i n , t c l t i y b i n 2 = 0 , c n t r n
u cc z = L. C n g vi p h n g t r n h t r n t a c i u k i n b i n
u (0 ,0 = 11(0,0 = u\L,t) = um
(L,t) = 0 .
Mt khc, ti b mt ca cc coi X %0 , vn tc ca ht cht lng l
vi = ae,mr; t|(2 ) = . T
cosh kd
u()(z,t) = ikg](z)(t) = igkar\(z)eot
v v p h i p h n g t r n h t r n c t h v i t g n l i b n g
p ACM+Ch=q{z)e
v i
P h n g t r n h d a o n g t r n c v i t v d n g c h u n n h s a u
u(z,t) = (z)eUl.
K h i , b i n d p h c c h u y n v n g a n g c a c t t h o m n p h n g t r n h
*(z) d 2(z) Ty . / OO A\
- ^ - + 2 n -~-iYU{z)-q{z) (3 .3 .14 )
dz dz
vi
_ N ,= -? C t l ? W ( 1 ) = 2 )
EI EI H El
N g h i m t n g q u t c a p h n g t r n h ( 3 . 3 . 1 4 ) c t h v i t d n g
0
t r o n g d
X = y fr v ^ Q } - n ; X 2 = - J n 2 + n 2 + tt.
, *
v h m s
X ! sin h X2Z-X2 s i n h X. ,2
A ( 2 ) = -------------------- ------- -----------
l n g h i m p h n g . t r n h ( 3 . 3 . 1 4 ) v i v p h i b n g 0 v c t n h c h t
K { 0) = K \ 0) = "(0) = 0, t f (0) = 1.
Mt s'hi ton thc t ca dng lc hc cng trnh 121
A p d n g ciu k i n b i n c h o n g h i m t n g q u t n u t r n t a s dc
N h v y , ( 3 . 3 . 1 5 ) ch o t a b i n p h c c a c t t h n g d n g di
t c n g c a s n g i u ho.
G i s t h a n h h n h ti n m n g h i n g t o t h n h m t v c t n h
h n g s o v i c c t r c to l ( C x f C y y C z ) . Sng v n t r u y n th eo
hng tr c Xs k h i v n tc h t nc v n c h a i t h n h p h n t h e o t r c
X v z t n g n g l ,w. G i s v c t v n t c ht nc l
= {,0 }w}7. K h i u t l t h n h p h n v c t v n t c h n g d c t h e o
tr c th a n h , k h i
t = ( , C ) C .
C n t h n h p h n v n tc p h p t u y n vi t r c t h a n h b n g
v n = V - 5,
vnx =-(CX+wCz)Cx;
<ny = ~(Cx +wCz)Cy;
= W- (Cx + ii;Cz)C,.
Q u y n h tr c X tro n g h to a p h n g c a t h a n h t r n g v i
hng c a vn , c n g t h c M o r i s o n c h o t a v c t l c s n g t c d n g l n
m t n v c h i u d i t h a n h b n g
tro n g ryr l v n t c v g i a tc p h p t u y n c a t h a n h . N h v y
t r o n g h t o t n g t h , l c s n g v n t c d n g l n t h a n h t h e o c b a
h n g ( n h n g t r o n g h t o a p h n g t h c h c t h e o p h n g p h p
t u y n vi t r c t h a n h ) . y l c s t n h t i t r n g s n g t c d n g l n
cn g trn h k h u n g phc tp.
i v i c c c n g t r n h b i n , t i t r n g s n g t r o n g k h u n kh
p h n g p h p p h n t h u h n , c t n h t o n n h i u . c n h n g
ch n g trn h tn h s n g c h u n V i t N a m . V i c tn h t i t r n g s n g
th e o p h n g p h p m a t r n c n g n g c c p n t r o n g
c n g t r n h [9]. T u y n h i n m t q u y t r n h v p h n m m h o n c h n h v n
c h a c c m c n p h i n g h i n c u t i p .
3.4.1 C h n o n k t h u t c n g t r n h
T r o n g t h c t k t h u t h i n n a y , v n n h g i c h t l n g c c
c n g t r n h mi x y tr c k h i a v o s d n g v n h g i k h n n g
l m v i c a n t o n , h i u q u c a c c c n g t r n h c tr n n v c u n g c p
t h i t n c t a . M c c h c h n h v n l m b o h i u q u v a n t o n
tro n g k h a i th c , d u y tu v s a ch a cc c n g t rn h x y d n g. B n
tt k h o a hc c a cc v n tr n c h n h l v i c n h g i t r n g t h i k
th u t cn g trn h .
N u t r n g t h i k t h u t c n g t r n h c h i u l t r n g t h i k t
c u v k h n n g l m v i c c a c n g t r n h , th v i c n h g i t r n g th i
k t h u t c n g t r n h c c h i a l m h a i bc.
Bc m t l c h n o n h h n g k t c u c n g trn h , t c n h g i
n h n g t h a y i c a k t c u c n g t r n h s o v i m t t h i i m n o
tr c y ( t h n g t h n g l t r n g t h i k t c u k h i a v o s d n g ) .
i u n y c n g h a l p h i x c n h m h n h th c t r n g c a k t c u t i
Mt so bi ton thc t ca ng lc hc cng trnh 123
th i i m c n n h g i . C n g v i c n y v n i ( l u n g c h n h l b i t o n
n h n d n g kt cu (structureidentification).
l c s a u c h l n h g i c c c h t i u s d n g c a c n g t r n h n h l
b n , t u i t h , a n t o n ,.. . c a c n g t r n h d a t r n c s m h n h t h c
t r n g c x c n h .
N h v y , v n m u ch t c a c h n o n k t h u t c n g trn h
c h n h l b i to n n h n d n g k t c u , h a y cn gi l b i t o n c h n
on h h n g (structural damage detection). y l m t b i t o n
n g c c a C h c : Tnhng thng tin thu thp c v ti trngcng
nh v phn ng ca cng trnh, xc nh m hnh kt cu ca n.
D u v o c a b i t o n n g c n y c h n h l c c t h n g t in v t i t r n g v
p h n n g c a c n g trn h . C c t h a m s c h n h n y c t h l t n h , n u
c c p h n g t r n h c s d n g t n h h c h o c l n g l c h c n h d
c n g h i n c u k h c h i t i t t r o n g c u n s c h n y .
T r n c sn h n g k i n t h c c t r n h b y t r n v n g l c
h c , t a c t h k h n g n h r n g c c t h a m s n g l c h c c a c n g
t r n h , c b i t l c c c t r n g n g l c h c c a k t c u c h a r t
n h i u t h n g t i n v b n t h n k t c u , h n l c c t h a m s t n h h c.
C h n h v t h , n g l c h c c n g t r n h tr t h n h n n t n g c a C h n
o n k t h u t c n g trn h .
3.4.2 P h n g p h p r u n g n g t r o n g c h n o n c n g t r n h
V i c c h n o n h h n g k t c u c n g t r n h d a t r n c s c c
t h n g t i n t h u t h p dc v c c c t r n g n g l c h c c a c n g t r n h
d a n g t n t i c g i l chn on hhng cng trinh b n g c c c
t r n g n g l c h c , h a y g i t t l chn on ng c n g t r n h . C c h
t i p c n n y g i l p h n g p h p r u n g n g t r o n g c h n o n k t h u t
r n g t r n h . S n g u y n l c a b i t o n c h n o n n g c n g t r n h
d c m t t r o n g H n h 3 . 4 . 1 .
C l c n t h i t p h i d n g l i i c h t g i i th c h ni d u n g c n g
v i c th e o p h n g p h p r u n g n g c a c h n o n k t h u t c n g tr n h ,
c t r n h b y t r o n g h n h 3 . 4 . 1 . v n i d u n g , c b a b i t o n c n p h i
g i i q u y t.
c c m h n h d t r , m t n h n g k h n n g h h n g c t h x y r a c a
c n g t r n h . T p m h n h d t r c x y d n g d n g m t m h n h
p h t h u c v o m t t p c c t h a m s' h h n g . G i t r k h n g c a c c
t h a m s " n y t n g n g vi t r n g t h i n g u y n v n c a k t c u . B t k
m t t r n g t h i h h n g n o k h c c m t b n g g i t r c t h c a
t p t h a m s" h h n g .
B n g c c h n h v y , t p m h n h d tr c a c n g t r n h c t h a y
b n g m t m h n h t h a m s' c a k t c u c n g t r n h t h c (c h h n g )
v v i c x c n h m h n h t h c t r n g c a k t c u c n g t r n h tr t h n h
b i t o n x c n h g i t r c a t p t h a m s* h h n g n g v i t r n g t h i
k t h u t th c c a c n g trn h .
S a u k h i x y d n g c m h n h t h a m s c a k t c u c n g t r n h ,
v i c t i p t h e o l t n h t o n c c c t r n g n g l c c a c n g t r n h
c c h n l c c d u h i u c h n o n h h n g , v d n h c c t n s
ri n g , c c d n g d ao n g ri n g h a y c c c tr n g p h k h c n h h m
t r u y n , t r k h n g c h c , . . . p h t h u c v o c c t h a m s" h h n g l m c
s d l i u c h o v i c c h n o n h h n g .
Hnh 3 .4 .1
3. S a u k h i t h u t h p c cc s li u do c t c n g t r n h th c v
c c c t r n g n g lc hc c a c n g t r n h , c n g vi c s d li u
x y d n g t r o n g p h n m p h n g , g i i b i t o n n h g i t h a m s'
(parameter estimation), t a th u dc c c g i tr c a t h a m s' h h n g ,
tng n g vi t r n g th i thc c a c n g t r n h . S o s n h c c g i t r n y
c a t h a m s h h n g vi cc g i t r gc, ta c t h r t r a v tn h t r n g
h h n g c n g t r n h v x u t c c g i i p h p s a c h a k p thi, n g
thi t a c n g c n g a y c m h n h th c t r n g c a k t c u c n g t r n h ,
c t h s d n g n h g i k h n n g ltn v i c t i p t h e o c a n.
n v b i t o n c h n o n h h n g k t c u c h o n t t.
C c t h a m s h h n g l v t r v s u v t n t xt9al . M h n h
t h a m s c a v t n t c h n h b ao gm : M t l m h n h c a v t n t, c
x y d n g t r n c s g i t h i t v t n t c t h a y t h b n g m t l x
q u a y t n g ng t i v t r v t n t vi c n g li n h vi s u v t
n t b n g c n g thc:
K = 1 a (3.4.1)
c EI
r(z)= 0.6272z2- 1 . 0 4 5 3 3 z ' + 4 .5 9 4 8 Z 4 - 9 .9 7 3 z 5 + 2Q.2948Z6
- 3 3 . 0 3 5 1 2 7 + 4 7 .1 0 6 3 2 s - 4 0 . 7 5 5 6 * 9 + 1 9 . 6 z '
126 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trinh
H a i l m h n h n g lc hc c a d m c v t nt, dc m t b n g
p h n g t r n h t n s
Fl(X,acc)p + F0(Xfxt ) = 0;
( 3 .4 .2 )
vi c c h m Fp, Fj l cc h m s c x c n h t r n c s i u k i n
b i n h a i u [ 1 5 ] . H i n n h i n l, m h n h t h a m sc n y ch o t a x c
n h t n s r i n g c a d m p h th u c v o c c t h a m s v t n t ,a . X
c b i t l k h i s u v t n t b n g k h n g (tng n g vi g i t r p = 0)
t a c p h n g t r n h t n s c a d m k h n g c v t n t. N h v y t h a m
sp c t h coi l i d i n ch o c h i u s u v t n t h a y m c h h n g.
N g h i n cu s p h t h u c c a t n s r i n g ( n g hn l t h a m s t n s
X ) v o s u v v t r v t n t t r n c s m h n h l p , ch o t h y
s u c a v t n t c n g ln th t n s r i n g c n g g i m , n h n g n h y
c m c a t n s l c mi x u t h i n v t n t ln hn so vi l c v t n t d
t m t s u n o . Hn n a tn t i m t s v t r t r n d m m n u
v t n t x u t h i n t i c m t SI t n s r i n g t n g n g k h n g p h
th u c v o s u v t nt. i u n y q u l c n g h a t r o n g v i c c h n
on vt nt v sau.
V n t i p t h e o l th n g h i m n g t r n d m . D u h i u c h n
o n t t n h i n l p h i c h n t n s" r i n g . V t h m c t i u th n g h i m
d n g l x c n h c c t n s r i n g th c t c a d m . C n g v i c n y k h
n g i n di vi c c c h u y n g ia v t h n g h i m n g vi m t d m
n hi. C h n g ta k h n g c n h i u thi g ia n xem x t v n n y
y m ch d n g l i m t t ng n g i n t r o n g v i c c c t n s do
T h n g th ng, vi c c t h i t b th n g h i m n g h i n d i c h n g
ta c t h o c h m p h c a dch c h u y n , v n t c h a y g ia tc c a
c n g t r n h t i m t s* v t r n o . H m p h n y t h c c h t l h m
t r u y n n h d ni n n h i u t r o n g c c ch n g trc, p h th u c v o v
t r i i m o v t n s. N h n g n g h i n cu l t h u y t c h o t h y t r n
th c a h m t r u y n th eo t n s c c n h t n g n g vi c c t n s
r i n g . N i n g hn, c c t n s' r i n g ni c h u n g n m t r o n g l n c n c a
c c n h . T u y n h i n t n s r i n g k h n g h o n to n t r n g vi t n s
n h v h s c n l m t n s* n h ( t n s c n g hng) l c h k h i t n s
r i n g . lch n y p h th u c v o h s* c n c b i u h i n b n g b
r n g ( n h n ) c a n h . i vi c c c n g t r n h t h p , c n n h , ni
c h u n g c c n h r t n h n , n h n g i vi c c c n g t r n h n m t r o n g t
t h c c n h r t t . N h v y , v i c x c n h t n s r i n g d a t r n th
M t .S' b i to n th c t c a n g c h c c n g t r in h 127
- = ) (3.4.5)
Ft F ta \ , X' )
r 1/K
p =- I F t t i j X ') l i F ? o :i ,x c) (3.4.6)
J J
vi iu kin
F ^ x ) ,* ,.) F e d ), X ' X ,. )F, (X ) , X ' )]2 = 0 . (3.4.7)
j=\ > 1 j=
128 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
Nh vy, (3.4.7) l phng trnh xc nh v tr vt nt. Sau
khi gii phng trnh siu vit mt n s' ny c xc, ri thay n vo
(3.4.6) ta xc nh c mc h hng phi tm.
b. Chn on h hng khung khng gian s dng m hnh PTHH
vi kt cu cng trnh phc tp hn, chng ta khng th s
d n g c c h t i p c n g i i tc h n h tr n , m p h i c n n m t tr o n g cc
phng php m phng trnh by chng hai. V phng php
PTHH v ang c dng ph bin nn chng ti s trnh by mt
v d na v ng dng LHCT trong chn on h hng ca khung
trn c s phng php PTHH.
M hnh tham s"ca kt cu cng trnh c xy dng da trn
c s phng php PTHH. C th l tm cch a cc tham s h
hng vo cc ma trn khi lng v cng cui cng nhn c
M()K (P), trong [3 l vc t tham s h hng. Vic xy dng cc
ma trn ny tu thuc vo tng quan im v h hng v c nhiu
dng khc nhau. V d, i vi mt phn t dm phng chu un c
mt vt nt, ma trn cng c xy dng da trn cc hm dng
l chuyn v tnh (theo phng php PTHH) ca dm c mt vt nt.
Kt qu nhn c ma trn cng phn t c dng
h f c
K l \ ! 21 k4 1/f 4cI
kK22/f 22 knfn kKA242fc
[* ]= k f c 0 f c k43 /f 43c
23 / 23 knf
k f 1c4 h24 /f 24c
_K\il 44f 44c
trong
rr 1- 12ap2 + 12crp2 + 2p +4p* , crc ,f
/11 JJ2 / 1 3 #11 / 3 3
,, 1 + 8 <xp2 + 2 4 a Jp 2 - 2 4 c r p 2 + 4a p ,, ,c
/ 12 ~ ~2 > /12 / 23 *
/r IJ = r J
= l +4fU12a2[3-12ap
= t</ L, .Vl v tr vt nt,
p = ,7 / /L dc trng cho su vt nt.
l cc thnh phn ca ma trn cng ca phn t dm phng
khng c vt nt chu un, biu thc ca chng cho trong (2.3.22b).
D dng nhn thy khi p = 0 cc h s" fj = 1 , / , 7 = 1,2* -4, ta c
ma trn cng ca phn t dm phng c in. Nh vy ma trn
cng nhn dc l hm ca hai tham s h hng v tr v su vt.
nt. V du hiu chn on c chn l cc tn s ring, nn c s d
liu cho chn on ni chung c xy dng t nhy cm ca
chng i vi cc tham s' h hng. Tht vy, xut pht t phng
trinh c bn ca bi ton tr ring
(3.4.8)
ta c th tnh c
ao
- l M - ~ (D+ tf([) - m } = 0 .
p rp A |
T dy ta c th tnh c
Skk __ U
n j k ----------------------
ijp* J 3fit (3.4.9)
p. <br U)K<>U) Q* (j)MO>(j)
Cng thc cui m t s thay di ca tr ring (hay tn s ring) theo
tham s h hng c gi l nhy cm ca tr ring. y l cng c
130 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
ch yu nghin cu thit k cng nh chn on h hng cng
trnh.
Gi s kt qu ca th nghim ng cng trnh khung l m tn
s"ring, v do ta c rn tr ring do c A = x*,,..., I v nguyn
tc ta c
A = A + -Dp + .... %A + Dp
trong
D= [Djk; j =
l ma trn nhy cm ca cc tr ring c xy dng trn v
A = l tr ring ca kt cu cng trnh khng c h hng.
a vo k hiu
6 = A - A
bi ton chn on h hng c thay bng bi ton nh gi tham
s tuyn tnh
p =
vi D l ma trn cp mxn, n l s' lng cc tham s"h hng, b l vc
td s"liu o c. Bi ton nh gi tham s"c bn ny cho ta nghim
bnh phng ti thiu
p = [dtd\' Drb.
Nh vy, bi ton chn on h hng v nguyn tc l gii xong. Tuy
nhin nghim ny ch l gn ng. chnh xc ca n ph thuc
nhiu vo ma trn nhy cm D. C nhiu cch chnh xc ho
cng nh vt qua tnh k d ca bi ton khng chnh, tuy nhin
chng vt ra ngoi khun kh gio trnh ny, nn khng c trnh
by y.
131
M T S B I K I M T R A
HnhPl
132 Nguyn Tin Khim. ng lc hc cng trnh
7. Dm c khi lng tp trung. Thit lp phng trnh tn s cho
kt cu c m t trong Hnh P2 Nu bit mt s tn s ring
ca h, hy tnh khi lng tp trung.
m
Hnh P2
8 . Dm c mt vt nt. Cho mt dm n hi, c mt vt nt m ti
x0 (Hnh P3) vi su a. vt nt c m t bng mt l xo xoay
cng K, ph thuc vo su vt nt. Thit lp phwong trnh
tn s" ca h. Nu bit mt tn s" v v tr vt nt, hy tm
su.
Hnh P3
TI LIU THAM KHO