Bijlage 2 Format Toelichting lesontwerp
Student: Michelle Dekker
Vakgebied: Taal
Klas: PEH16VD
Kennis over (kinderen in) de
groep is nadrukkelijk
verwerkt in de omschrijving
van de beginsituatie van de
groep, zowel in
pedagogische zin (gedrag,
groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in
didactische zin
(vakspecifieke
beginsituatie).
De lesdoelen zijn
afgestemd op de
beginsituatie. In de
formulering ervan wordt
zichtbaar dat kennis van
vakdidactiek en leerlijnen
op een logische manier is
verwerkt.
Werk- en
groeperingsvormen zijn
afgestemd op specifieke
kenmerken van de groep n
op specifieke kenmerken
van vakdidactiek en werk-
en groeperingsvormen zijn
functioneel ondersteunend
bij het behalen van de
lesdoelen.
Een aanzet tot
samenwerkend leren krijgt
op een logische wijze plek in
het lesontwerp.*
Een aanzet tot ontdekkend
leren krijgt op een logische
wijze plek in het
lesontwerp**
Docent: Mayella Vos
Stagegroep: Groep 6
Welke keuzes heb ik hier gemaakt en waarom? (denk hierbij met name kernbegrippen uit
(vak-) en specifieke theorie)
Om tot een goede beginsituatie te komen heb ik zowel naar pedagogisch
als didactische zin gekeken. Voor de pedagogische zin heb ik informatie
uit het sociogram en de klimaatschaal gehaald. In de klimaatschaal zie je
terug dat er een fijne sfeer in de klas heerst. De kinderen ervaren de klas
als een veilige omgeving. Uit het sociogram heb ik vernomen dat er drie
kinderen zijn die buiten de groep vallen, omdat zij het meest negatief
worden gekozen. Tijdens deze les maak ik heterogene groepjes en zorg ik
ervoor dat de kinderen die elkaar negatief kiezen niet bij elkaar zitten
zodat de betrokkenheid hoog blijft. De kinderen werken anders dan
normaal met natuur en techniek. Normaal maken de kinderen opdrachten
uit het boek. Tijdens de les komt er bij n onderdeel een coperatieve
werkvorm van pas. De coperatieve werkvorm duos. Ik laat de kinderen
binnen het groepje van zes zelf tweetallen maken. Voor de didactische zin
heb ik al mijn vragen aan mijn mentor gesteld.
De lesdoelen zijn:
- De verschillende zintuigen benoemen.
- Benoemen wat de zintuigen doen.
- Samenwerken.
- Benoemen welke zintuigen samenwerken.
-
De kinderen zijn bezig met kerndoel 41: Leren over de bouw van planten,
dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen.
De kinderen zijn bezig met kerndoel 42: Leren onderzoek doen aan
materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid,
elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur. De kinderen ontdekken
de lesdoelen zelf tijdens de proefjes, ondersteunend door werkbladen.
Uit het sociogram en de klimaatschaal is gebleken dat de klas over het
algemeen al goed kan samenwerken, alleen dat er drie kinderen vaker
negatief worden gekozen. Ik wilde daarom bij deze groep grotere groepjes
maken, omdat de groep al goed kan samenwerken. Ik heb ervoor
gekozen om de coperatieve werkvorm duos te gebruiken bij n
proefje. De kinderen mogen zelf duos maken in het groepje. De
samenwerkingsvaardigheden die aan bod komen zijn: overleggen,
aanmoedigen, hulp geven/vragen en op elkaar wachten. Bij alle proefjes
gaat het vooral om het zelf ontdekken, ondersteunend door werkbladen
met vragen om de kinderen over het onderwerp na te laten denken.
Ik heb ervoor gekozen om de coperatieve werkvorm duos te gebruiken
bij n proefje. Ik heb de kinderen in heterogenen groepjes ingedeeld. In
het groepje mogen de kinderen zelf tweetallen maken van mij, omdat de
klas over het algemeen al goed kan samenwerken. De leerlingen gaan
aan de slag met het proefje ruiken en proeven, waarbij zij hardop denken.
Als de ene leerling bezig is met de proef, dan observeert de ander en
geeft hij hulp als dat nodig is. Verder moet bij de proef voelen
samengewerkt worden in een tweetal. Hier komt alleen geen coperatieve
werkvorm van toepassing.
De kinderen gaan aan de slag met vier proefjes. De kinderen gaan zelf
met het materiaal aan de slag en maken gebruik van hun zintuigen. De
kinderen gaan individueel en samen aan de slag. Op de werkbladen staan
denkvragen, dit zorgt ervoor dat de kinderen verder gaan ontdekken. Het
ontdekkend leren wordt vooral gestimuleerd in stap 2 aanrommelen van
het 5 stappenplan van de Vaan en Marell. De kinderen mogen hier zelf

De proces- en
productdoelen worden
expliciet gevalueerd met
de kinderen.
De werkvormen die worden
gehanteerd bij evaluatie
zijn passend bij
vakdidactiek en sluiten aan
op specifieke kenmerken
van de groep.
*bij tenminste 3 lesontwerpen
** bij tenminste 1 lesontwerp
aan de slag met het materiaal zonder gerichte vragen en opdrachten.
Aan het einde van de les bespreek ik eerst de proefjes klassikaal. Dit doe
ik door bij elk zintuig n vraag te stellen. Hoe kan het dat? De kinderen
hebben zelf werkbladen gemaakt bij de zintuigen die hen laat nadenken
over het onderwerp. Daarna evalueer ik eerst het proces met de kinderen.
Hoe was het om proefjes te doen? Hoe ging de samenwerking binnen het
groepje? Dan evalueer ik het product. Is er iets wat je hebt geleerd, wat je
nog niet wist.
Ik bespreek eerst de zintuigen met de kinderen en ga daarna evalueren.
De kinderen hebben alles al opgeruimd en zitten weer op hun eigen plek.
Bij het evalueren vraag ik eerst hoe het proces is gegaan. Dit is erg
belangrijk, omdat er veel werd samengewerkt. Daarna evalueer ik het
product wat heb je eigenlijk geleerd tijdens de proefjes.

Kerpel, A. (2014). Coperatieve werkvormen. Geraadpleegd op 6 april 2017, van

http://wij-leren.nl/cooperatieve-werkvormen-artikel.php

Beker, T., Graft, M. van, Greven, J., Kemmers, P., Tank, M. K., Verheijen, S. (2009).
Kerndoel 41, groep 5 en 6. Geraadpleegd op 6 april 2017, van
http://tule.slo.nl/OrientatieOpJezelfEnWereld/F-L41.html

Beker, T., Graft, M. van, Greven, J., Kemmers, P., Tank, M. K., Verheijen, S. (2009).
Kerndoel 42, groep 5 en 6. Geraadpleegd op 6 april 2017, van
http://tule.slo.nl/OrientatieOpJezelfEnWereld/F-L42.html

E. de Vaan, J. Marell (2006). Praktische didactiek voor natuuronderwijs. Uitgever:

Coutinho