Bijlage 2 Format Toelichting Lesontwerp
Student: Marissa Lambrechts
Vakgebied: Taal - Spellen
Kennis over (kinderen in) de groep is
nadrukkelijk verwerkt in de
omschrijving van de beginsituatie
van de groep, zowel in pedagogische
zin (gedrag, groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in didactische
zin (vakspecifieke beginsituatie).
De lesdoelen zijn afgestemd op de
beginsituatie. In de formulering
ervan wordt zichtbaar dat kennis van
vakdidactiek en leerlijnen op een
logische manier is verwerkt.
Klas: PEH16VB
Stagegroep: 7B
Welke keuzes heb ik hier gemaakt?
Toelichting/ onderbouwing van keuzes
(denk hierbij met name aan
kernbegrippen uit (vak-) specifieke
theorie)
In de beginsituatie heb ik de
pedagogische kant en de vakdidactische
kant belicht. Voor de pedagogische kant
heb ik met behulp van informatie uit mijn
typering en overdenking een beschrijving
gegeven van de klas. Hierbij heb ik gelet
op de verdeling van jongens en meisjes,
de indeling van de tafelgroepjes,
leerlingen die opvallen in de klas en
afspraken en regels die belangrijk zijn
voor de leerlingen. Voor de vakdidactische
kant heb ik gekeken naar de cognitieve
verschillen binnen de groep. Er zijn
zwakke en sterke leerlingen in de groep.
De zwakke leerlingen worden vaak in een
instructiegroep begeleid. In de
beginsituatie heb ik ook beschreven of de
leerlingen al eerder een soortgelijke les
hebben gehad en hoe deze les verloopt.
Daarnaast heb ik beschreven wat voor een
les het is; een methodeles of een les die ik
zelf gemaakt heb.
Voor de lesdoelen heb ik gekeken naar
proces- en productdoelen. Procesdoelen
zijn doelen die niet in n les te behalen
zijn. Voorbeelden van procesdoelen zijn
doelen die gericht zijn op samenwerking
en bepaalde werkvormen, maar ook de
kerndoelen van Tule.
Procesdoelen worden ook wel
ontwikkelingsdoelen genoemd.
Ontwikkelingsdoelen zijn per definitie
doelen voor de langere termijn. Aandacht
hebben voor ontwikkelingsdoelen houdt
ook in dat we ons niet alleen bezighouden
met wat er geleerd moet worden, maar
ook met de onderliggende processen die
verantwoordelijk zijn voor het al of niet
beklijven het geleerde. (Brouwers, 2010).
Bij ontwikkelingsdoelen gaat het om
fundamentele inzichten. Voor het
ontwikkelen van die inzichten hebben
kinderen meer tijd nodig dan n les of
n activiteit. (Brouwers, 2010).

Werk- en groeperingsvormen zijn
afgestemd op specifieke kenmerken
van de groep n op specifieke
kenmerken van vakdidactiek.
Productdoelen zijn doelen die je in n les
wil behalen. Vaak zijn deze doelen gericht
op wat het kind aan het einde van de les
heeft geleerd/kan. Voorbeelden van
productdoelen zijn de doelen die in de
methodes worden weergegeven bij de
lessen.
Het procesdoel van deze les is een
kerndoel van Tule. Ik heb gekozen voor
kerndoel 11 van Tule: De leerlingen leren
een aantal taalkundige principes en
regels. Zij kunnen in een zin het
onderwerp, het werkwoordelijk gezegde
en delen van dat gezegde onderscheiden.
De leerlingen kennen:
- regels voor het spellen van
werkwoorden;
- regels voor het spellen van andere
woorden dan werkwoorden;
- regels voor het gebruik van leestekens.
(Tule, 2017).
Hierbij heb ik specifiek gekozen voor de
leerlijn spelling: de
gelijkvormigheidsregel (hond-honden,
kast-kastje) (Tule, 2017).
Het productdoel komt uit de methode Taal
actief van Malmberg. Bij elke les staat in
deze methode een lesdoel. Dit lesdoel
geeft weer wat de leerlingen aan het
einde van de les hebben geleerd en
moeten kunnen.
In deze les heb ik gebruik gemaakt van
een instructiegroep. De leerlingen zijn dit
gewend, omdat mijn mentor dagelijks
gebruik maakt van instructiegroepen.
Vaak zijn het de zwakke leerlingen die in
de instructiegroep komen zitten. Deze
leerlingen hebben extra begeleiding nodig
om de opdrachten goed uit te kunnen
voeren. Per domein verschilt het welke
leerlingen bij de instructiegroep horen. De
leerlingen weten zelf bij welke les ze bij
een instructiegroep horen. De andere
leerlingen gaan zelfstandig aan het werk
met de opdrachten. Uiteindelijk hebben
alle leerlingen dezelfde opdrachten
gemaakt.
Werk- en groeperingsvormen zijn
functioneel ondersteunend bij het
behalen van de lesdoelen.
Een aanzet tot samenwerkend leren
krijgt op een logische wijze plek in
het lesontwerp.*
Een aanzet tot ontdekkend leren
krijgt op een logische wijze plek in
het lesontwerp.**
De proces- en productdoelen worden
expliciet gevalueerd met de
leerlingen.
De werkvormen die worden
gehanteerd bij evaluatie zijn
passend bij vakdidactiek en sluiten
aan op specifieke kenmerken van de
groep.
*bij tenminste 3 lesontwerpen
** bij tenminste 1 lesontwerp
Deze werk- en groeperingsvorm is voor de
leerlingen erg fijn. De zwakke leerlingen
krijgen de extra begeleiding die ze nodig
hebben om de opdrachten goed uit te
kunnen voeren. De sterke leerlingen
kunnen de opdrachten zelfstandig
uitvoeren om vervolgens extra werk te
kunnen maken. Zo werkt elke leerling op
zijn of haar eigen tempo, maar hebben de
leerlingen uiteindelijk toch allemaal
dezelfde opdrachten gemaakt. Op deze
manier worden de lesdoelen bij iedere
leerling behaald.
Niet van toepassing op deze les.
Niet van toepassing op deze les.
Voor de evaluatie heb ik gekozen om de
les klassikaal te bespreken. De leerlingen
mogen aangeven wat ze moeilijk of
makkelijk vonden. Daarnaast vraag ik de
leerlingen of ze nog een paar voorbeelden
kunnen opnoemen van woorden met een
-d die klinkt als een -t. Hierdoor kan ik zien
of de leerlingen het productdoel behaald
hebben.

Literatuurlijst:
- Brouwers, H. (2010). Kiezen voor het jonge kind, (pp. 35-36). Bussum: Uitgeverij
Coutinho
- Brouwers, H. (2010). Kiezen voor het jonge kind, (pp. 131-133). Bussum:
Uitgeverij Coutinho
- Tule. (2017.) Tule inhouden & activiteiten: Nederlands Kerndoel 11.
Binnengehaald 17 maart 2017 van http://tule.slo.nl/Nederlands/F-L11.html