Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
e Kosovs (1983-2015)
Prmbajtja:
1. Hyrje
2. Projekti i realizimit t komasacionit t tokave bujqsore gjat viteve 80ta
n Republikn e Kosovs
3. Ndrprerja n gjysm dhe mbetja e paprfunduar e ktij procesi
4. Gjendja e komasacionit paslufts s fundit n Kosov dhe rndsia e
perfundimit t ktij projekti
5. Gjendja aktuale n zonat me komasacion dhe rekomandimet pr
rregullimin e zonave t reja
Prishtin
Qershor, 2015
1.Hyrje
Komasacioni apo rregullimi i tokave sht proces agrotekniko-gjeodezik me an t
s cilit rregullohet forma gjeometrike e parcelave kadastrale n figura te rregullta
gjeometrike si jan: drejtkendeshi, trapezi, katrori dhe rastet e veqanta mbetjet
trekendore q t mundesohet bashkimi i parcelave nga ato t pjesve m t vogla
n blloqe m t mdha toksore duke hap rrug dhe kanale t ujitjes pr s ciln
parcel. Gjithashtu me an t ktij procesi rregullohen qshtjet pronsoro-
juridike t mbetjeve t pa azhurnuara kadastrale si jan ndarja apo bashkimi i
parcelave si dhe rregullimi i pronsis gjat shum kontesteve me kontrata dhe
transaksione t shitblerjeve t pronave.
Komasacioni si form e rregullimit t toks, sht mas shum e vjetr dhe sipas
literaturs ajo daton q nga shek. XIV n Itali, n fillim t shek. XVIII n Franc,
mbarimi i shek. XVIII n Suedi, fundi i shek. XIX n Rusi.
Natyra e do rregullimi t toks sht e veant, por praktika ka treguar kto lloje
t komasacionit t cilat jan aktuale sot, e t cilat jan:
1. Komasacioni vullnetar i toks
2. Komasacioni i ashtuquajtur i paprfunduar i tokave (Rasti i Kosovs)
Komasacioni vullnetar i toks sht ai lloj i komasacionit, t ciln e inicion
nj grup fermersh, t cilt e kuptojn nevojn pr rregullimin e saj, q t
ndrmarrin iniciativn dhe t parashtrojn krkesn.
Komasacioni i ashtuquajtur i paprfunduar i tokave nnkutpon at lloj t
komasacionit, ku sht br rregullimi i toks me an t komasacionit n terren
n vitet e 1980-ta, por kurr nuk sht br regjistrimi i prons sipas
komasacionit.
Ndrsa n periudhat e m hershme n t cilat ka kaluar vendi yn, kan
ekzistuar kto lloj t komasacionit, komasacioni radikal dhe i pjesrishm
(mesatar).
Komasacioni radikal prfshin rregullimin e tr territorit t komuns
kadastrale, duke prfshir vendbanimet dhe komplekset pyjore. Krahas grupimit
t parcelave bhen edhe keto pun: rregullohen vendbanimet dhe mezhdet e
komplekseve pyjore, ndrtohen kanalet pr ujitje dhe kullimin e toks, sigurohet
rrjeti funksional i rrugve t fshatrave dhe t arave, grupohen pronat n baz t
analizave ekonomike t bra pr kt qllim, hartohen planet pr siprfaqet q
do t mbillen me bim shumvjeare pem, vreshta si dhe me pyje.
Komasacioni i pjesrishm (mesatar) ka pr qllim grupimin (bashkimin) e
parcelave t shkaprderdhura t pronave t t gjith pronarve n nj territor t
caktuar, n kuadr t nj mase komasuese dhe ndarjen e asaj mase pjestarve
t komasacionit. Me kt metod t rregullimit t toks arrihen kto efekte:
sigurohet grupimi i toks bujqsore, n at mnyr q do pjestari t
komasacionit n gjendjen e re t toks s rregulluar i ndahet pjesa e vet
prkatse me vler t njjt, siprfaqe dhe bonitet t njjt por t koncentruar
(bashkuar) n numr m t vogl parcelash, me siprfaqe m t mdha dhe me
form t rregullt gjeometrike; sigurohet ndrtimi i rrjetit t ri t rrugve dhe
bhet rikonstruimi i rrjetit egzistues, n mnyr q do parcel t ket kalim n
te; sigurohet rregullimi i regjimit t rrjedhave ujore, duke siguruar siprfaqe t
nevojshme toksore pr rrjetin e kanaleve pr kullimin eventual t tokave apo pr
ndrtimin e sistemeve pr ujitje; pastrohen marrdhniet pronsoro-juridike;
bhet matja re e toks dhe krijohet kadastri i ri toksor i territorit t rregulluar.
Komasacioni i pjesrishm si form e rregullimit t toks, ndahet n at t
prgjithshm dhe t posam. Komasacioni mesatar i prgjithshm sipas rregullit,
prfshin rregullimin e toks t nj apo m tepr komunave kadastrale.
Komasacioni mesatar i posam pr dallim nga ai i prgjithshm, prfshin
rregullimin e toks s nj apo m shum poteseve.
Prve ktyre dy llojeve t komasacionit, t cilat m s shumti prdoren,
ekzistojn edhe kto forma:
- Komasacioni integral;
- Komasacioni klasik;
- Komasacioni funksional (i shkurtuar) ose i thjesht;
- Komasacioni gjat procedurs s eksproprijimit t pasurive t
paluajtshme;
- Komasacioni n principin e qarkullimit t planifikuar bimor dhe
Komasacioni n rregullimin detaj t vendbanimeve
Ferizaj
Lipjan
Istog
Deqan etj.
Pas lufts s fundit n Kosov dhe pas rikthimit t pronarve n pronat e tyre
rifilloj jeta dhe angazhimi pr punimin e toks si baz e prfitimit t ushqimit dhe
t t mirave materiale. Por ajo q po shkaktonte problem n vitet e para t
paslufts dhe q po vazhdon ende n ditt e sotme t paraqes kt problem mjaft
serioz dhe nje shqetsim mjaft t madh tek pronaret e parcelave kadastrale ishte
fakti se npr shum drejtori te kadastrit dhe prons ishte kidnapuar materiali
kadastral si skica, plane, instrumentet pr matje gjeodezike, aktvendime, librat
pr regjistrim t pronsis etj nga ana e ushtris dhe policis serbe material i cili
ende po vazhdon t jet ne duart e pals serbe npr depot e qytetit t
Krushevcit n Serbi. Sot, n vitin 2015 kemi nj marrveshje ndrinstitucionale pr
kthimin e ktij dokumentacioni proces ky i cili ka ngece n realizim e sipr.