Ti liu n thi vt l vo lp 10

T kim tra kin thc cui nm hc.

I. nh du x vo ng () hoc sai (S).
stt Ni dung s
1 nh lut m pht biu: Hiu in th hai u dy dn t l x
thun vi in tr dy dn.
2 n v ca in tr xut l / m . x
3 Nu mc N in tr c gi tr R ni tip nhau th in tr ca c x
mch l R.N.
4 Nu mc N in tr c gi tr R song song nhau th in tr ca c x
R
mch l .
N
5 Nu tng chiu di dy dn ln 2 ln, in tr khng i th x
phi tng ng knh ln 2 ln.
6 Khi mc bng n c ghi 220V - 60W, 220V - 40W, 220V - 25W vo x
mng in 220V v chng sng bnh thng th cng qua chng
bng nhau.
7 Hai in tr 20 v 30 mc song song. Nu cng dng in x
qua in tr 20 l 1A th qua in tr kia nh hn 1A.
8 Cng mt kch thc, in tr ca dy niklin ln hn in tr dy x
ng.
9 Nu ct dy dn thnh N on v sau mc // nhau th in x
tr ca mch gim i N2 ln.
10 Cng mt hiu in th, nu tng chiu di in tr ln 2 ln th x
cng sut to nhit tng 2 ln.
11 a thanh st hoc thanh nhm gn la bn, kim la bn khng b x
lch.
12 C th to nam chm vnh cu bng cch a li thp vo bn trong x
cun dy c dng in xoay chiu i qua.
13 Xung quanh cc in tch chuyn ng c t trng. x
14 Chiu ca ng sc t c quy c l chiu i t cc Nam n cc x
Bc ca kim nam chm t trong t trng.
15 S vng dy cng nhiu th lc ht ca nam chm in cng x
mnh.
16 Cc thng congten ng hng ho phi lm bng thp mi c nam x
chm in ht t bn cng a xung tu.
17 Nu bit chiu ca dng in, chiu ca ng sc t, c th xc x
nh c chiu ca lc t tc dng ln dy dn.
18 Trong ng c in, cun dy l stato, nam chm l roto. Cn x
trong my pht in, cun dy l rto, nam chm l stato.
19 Nu din tch ca mch kn thay i v mt phng ca mch x
song song vi ng sc t th trong mch xut hin dng in cm
ng.
20 Dng in xut hn trong cun s cp ca my bin th l dng x
in cm ng.
21 Nhim v chnh ca my bin th l tng hoc gim cng dng x
in.
22 Nu tng hiu in th trong qu trnh ti in th c th gim x

1
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
khi lng dy dn m cng sut truyn ti vn khng i.
23 Thu knh hi t lun cho nh o ln hn vt. x
24 Thu knh phn k lun cho nh o nh hn vt. x
25 Mt thng c th nhn r vt v cc. x
26 nh to nn trn phim ca my chp nh l nh o, cng chiu vi vt. x
27 Vt knh my nh c th gm nhiu thu knh hi t v phn k x
ghp ng trc vi nhau nhng tng ng vi mt thu knh hi t.
28 Vt hp th mu no th ta thy vt c mu y. x
29 Mt vt phn x mu v vng th ta thy vt y c mu cam. x
30 Khi hp th nh sng, cc vt nng ln. x

ii. Cu hi trc nghim.

Hy chn p n ng bng cch khoanh trn vo ch ci trc cu tr li.
Cu 1. Cho cc dng c sau: Loa in (I), inamo xe p (II), n LED (III).
Cc dng c no c nguyn tc hot ng lin quan n hin tng cm ng in
t ?.
(A. I, II.) B. I, III. C. II, III. D. I. II v III.
Cu 2. Chiu mt tia sng t khng kh vo nc vi gc ti 300. Khi gc khc x
l 220. Vy nu chiu mt tia sng t trong nc i ra ngoi khng kh vi gc ti 220
th gc khc x l:
(A. 300) B. 450. C. 41040. D. 180.
Cu 3. S iu tit ca mt l:
A. s thay i thu dch ca mt lm cho nh hin r trn vng mc.
B. s thay i khong cch gia th thu tinh v vng mc nh hin r
trn vng mc.
(C) s thay i phng ca th tu tinh nh hin r trn vng mc
D. tt c cc s thay i trn cng mt lc nh hin r trn vng mc.
Cu 4. Mt cn th l mt:
A. c th thu tinh phng hn so vi mt bnh thng.
B. c im cc vin gn hn so vi mt bnh thng.
C. c im cc cn gn hn so vi mt bnh thng.
(D) c tt c cc du hiu A, B, C.
Cu 5. c mu vng ta c th trn cc mu no sau y:
(A) v lc. B. Chm v lc. C. Trng v lam. D. Trng v lc.
Cu 6. Qu bng ri xung, sau khi chm vo mt t khng ny ln cao nh
c. S d nh vy l v:
(A). mt phn nng lng ca qu bng bin i thnh nhit nng.
B. mt phn nng lng ca qu bng bin i thnh quang nng.
C. mt phn nng lng ca qu bng bin i thnh ho nng.
D. mt phn nng lng ca qu bng bin i thnh in nng.
Cu 7. Trong cc thit b hoc dng c sau y:
I. ng h in t. II. My tnh b ti. III. V tinh nhn to. IV. My nh
k thut s.
Nhng thit b hoc dng c no c th s dng pin mt tri lm ngun in:
A. I v II. B. II v IV. C. I, II v III. (D). I, II, III, v IV.
Cu 8. Trong nh my thu in, dng nng lng no sau y c chuyn ho
thnh in nng.
A. Nhit nng ca than , du, kh t. ( B). Th nng ca nc.
2
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
C. ng nng ca than . D. ng nng ca dng nc
chy.
Cu 9. Gim bn knh dy dn 2 ln th in tr:
A: tng 2 ln. (B): tng 4 ln. C: gim 2 ln. D: gim 4
ln.
Cu10. Mt bp in 220V - 1kW b mc nhm vo mng in 110V qua cu
ch 15A. iu g s xy ra:
A. Bp in vn hot ng bnh thng. (B): Bp in cho cng sut nh
hn 1kW.
C: Bp in cho cng sut ln hn 1kW. D: Cu ch b n
Cu 11. Ai l ngi u tin pht hin ra tc dng t ca dng in:
A: Am - pe (Nh vt l ngi Php). B. Pha - ra - y (Nh vt l ngi
Anh)
C. Niu - tn (Nh vt l ngi Anh) (D). - xtt (Nh vt l ngi an
Mch)
Cu 12. iu g xy ra nu ta a li st non vo bn trong ng dy c dng
in i qua.
A. Chiu dng in thay i. B. Cc t ca cun dy thay i.
C. Cng dng in tng ln. (D). Li st b nhim t.
Cu 13. Nu cho dng in xoay chiu qua n LED:
A. n hon ton khng sng. (B). n nhp nhy.
C. n s b chy. D. n s i mu so vi khi dng n
1 chiu.
Cu 14. Nu tng hiu in th ln 10 ln th cng sut hao ph trn ng dy:
A. gim 10 ln. (B). gim 100 ln. C. gim 1 000 ln. D. gim 10 000
ln.
Cu 15: Khi chiu nh sng mt tri qua lng knh ta thu c mt di mu t
n tm. S d nh vy l v:
(A). nh sng mt tri cha cc nh sng mu. B. lng knh cha cc
nh sng mu.
C. do phn ng ho hc gia lng knh v nh sng mt tri. D. do lng knh c
tc dng bin i nh sng trng thnh nh sng mu v nh sng mu thnh nh
sng trng.
Chng i. in hc.
Ch 1. in tr ca dy dn - nh lut m.
Phn i: Nhng kin thc cn ghi nh.
1. Cng dng in chy qua mt dy dn t l thun vi hiu in th t
vo hai u dy dn .
2. th biu din s ph thuc ca cng dng in vo hiu in th l mt
ng thng i qua gc to (U = 0, I = 0).
3. nh lut m: Cng dng in (I) chy qua dy dn t l thun vi hiu
in th (U) t vo hai u dy dn v t l nghch vi in tr (R) ca dy
U
dn. I .
R
U
4. in tr ca mt dy dn c xc nh bng cng thc: R . Hiu in th:
I
U = I.R.
3
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
5. n v o in tr l m, k hiu: . Bi ca m: 1k = 1000 = 103 , 1M
= 106 .
6. nh lut m cho on mch mc ni tip.
Xt on mch gm n in tr mc ni tip:
6.1. Cng dng in c gi tr nh nhau tai mi im: I = I1 = I2 = = In.
6.2. Hiu in th gia hai u on mch bng tng cc hiu in th trn
mi in tr thnh phn:
U = U1 + U2 + + Un.
6.3. in tr tng ng ca on mch bng tng cc in tr thnh phn:
R = R1 + R2 + + Rn.
7. nh lut m cho on mch mc song song.
Xt on mch in gm n in tr mc song song:
7.1. Cng dng in chy qua mch chnh bng tng cng dng in chy
qua cc mch r:
I = I1 + I2 + + In.
7.2. Hiu in th gia hai u on mch bng hiu in th gia hai u
mi on mch r:
U = U1 = U2 = = Un.
7.3 Cc in tr mc song song tng ng vi mt in tr duy nht c gi tr
tnh bi cng thc:
1 1 1 1
... .
R R1 R2 Rn
Phn ii: bi tp vn dng.
Bi 1. (1.4KTCB). Cho mch in gm 4 in tr R1, R2, R3, R4 mc ni tip, vi R2
= 2 , R3 = 4 ,
R4 = 5 . t vo hai u mch in mt hiu in th U = 24V th o c
hiu in th hai u in tr R3 l U3 = 8V. Tnh in tr R1.
Bi 2. (5.5KTCB). Mt mch in gm 3 in tr R1 = 120 , R2 = 60 , R3 = 40
mc song song vi nhau, t vo hai u mch mt hiu in th U th cng
dng in qua mch chnh l 3A.
a. Tnh in tr tng ng ca mch. b. Tnh hiu in th U.
Bi 3. (6.5). Mt mch in gm 3 in tr R1 = 12 , R2 = 10 , R3 = 15 mc
song song vi nhau, t vo hai u mch mt hiu in th U th cng
dng in qua R1 l 0,5A.
a. Tnh hiu in th U. b. Tnh cng dng in qua R2, R3 v qua mch
chnh.
Bi 4. (1.6). Cho mch in nh hnh v.
A+ R1 R2
B -

Bit R1 = 30 , R3 = 60 . t vo hai u mch mt hiu

in th U th cng dng in qua mch chnh l 0,3A, R3
cng dng in qua R3 l 0,2A.
a. Tnh hiu in th hai u mi in tr. b. Tnh in tr R2.
Bi 5. (2.6). Cho mch in nh hnh v. M
Bit R1 = 30 , R2 = 15 , R3 = 12 v UMN = 0. A R1 R2 B
t vo hai u mch mt hiu in th UAB = 18V. Tnh in tr R4. N
R3 R4
Bi 6.7.8. (Bi 1.2.3 phn bi tp vn dng nh lut m. SGK trang 17.18.)
4
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 9. (9.2TVKT)a. V s mch in gm: ba in tr R1 = 10 , R2 = 35 , R3
mc ni tip gia hai im A, B c hiu in th 36V, mt vn k o hiu in
th gia hai u R1, mt ampe k o cng dng in qua mch chnh, dy
ni cn thit.
b. Vn k ch 6V th ampe k ch bao nhiu. c. Tnh in tr R3.
Bi 10. (17.3.TVKT). Cho mch in nh hnh v. Bit R1 = 10 , R2 = 2 , R3 = 3 ,
R4 = 5 .
a. Tnh in tr tng ng ca on mch AB. R2 R3
b. Tnh cng dng in qua cc in tr A+
B-
v on mch AB. Bit cng dng in R1 R4
qua R1 l 2A.
c. Tnh hiu in th gia hai u cc in tr v on mch AB.
Phn iii: hng dn gii.
U3
Bi1. I = I3 = = 2A.
R3
U
Rtm = R1 + 2 + 4 + 5 = R1 + 11. Mtkhc Rtm = = 12 suy ra R1 = 1 .
I
1 1 1 1 6
Bi 2. suy ra Rtm = 20 . U = Rtm.I = 60 V.
Rtm R1 R2 R3 120
U U
Bi 3. U = R1.I1 = 6V. I2 = = 0,6A, I3 = = 0,4A. I = I1 + I2 + I3 = 1,5A
R2 R3
U
(Hoc tnh Rtm = 4 suy ra I = = 1,5A)
Rtm
Bi 4. UAB = U3 = 12V. I1 = I2 = I12 = I - I3 = 0,1A.
U AB
R12 = R1 + R2 = 30 + R2 m R12 = = 120 suy ra R2 = 90 .
I12
Tnh c U1 = 3V, U2 = 9V.
U AB
Bi 5. I1 = I2 = = 0,4A. UAM = I1.R1 = 12V. UMN = UMA + UAN = 0 suy ra UAN
R1 R2
= - UMA = UAM
U AN
= 12V. I3 = = 1A. I3 = I4 = 1A. U4 = UAB - UAN = 6V. R4 = 6 .
R3
Bi 6.7.8 (SGK trang 17,18). A A R1 R2 R3 B
Bi 9. a.

V
U1 U
b. I = I1 = = 0,6A. U = I.R suy ra R = = 60 suy ra R3 = R - R1 - R2 = 15 .
R1 I
Bi 10. a. R23 = 5 . R234 = 2,5 suy ra RAB = R1234 = 10 + 2,5 = 12,5 .
b. I1 = 2A suy ra IAB = 2A v I2 = I3 = I23 = I4 = 1A.
c. U1 = I1.R1 = 20V. U2 = 2V. U3 = 3V. U4 = 5V. (hay U4 = U2 + U3 = 5V). UAB =
25V.

5
 Ti liu n thi vt l vo lp 10

Ch 2: S ph thuc ca in tr vo chiu di, tit din

v vt liu lm dy dn - Bin tr.
Phn i: Nhng kin thc cn ghi nh.
1. in tr ca cc dy dn c cng tit din v c lm t cng mt loi vt liu
R1 l1
th t l thun vi chiu di ca mi dy. .
R2 l2
2. in tr ca cc dy dn c cng chiu di v c lm t cng mt loi vt liu
R1 S 2
th t l nghch vi tit din ca mi dy. .
R2 S1
3. - in tr sut ( ) ca vt liu cng nh th vt liu dn in cng tt.
- in tr ca dy dn t l thun vi chiu di l ca dy dn, t l nghch vi tit
l
din S ca dy dn v ph thuc vo vt liu lm dy dn. R =
S
d
2
- Tit din dy dn trn l: S = = r 2 (r l bn knh, d l ng knh)
4
4. - Bin tr l l mt dy dn lm bng cht c in tr sut ln mc ni tip vi
mch in qua hai im tip xc, mt trong hai im c th di chuyn c
trn dy. Khi dch chuyn im tip xc trn dy, ta lm thay i chiu di
on dy c dng in i qua, do in tr v cng dng in trong
on mch cng thay i.
- Bin tr l in tr c th thay i tr s v c th c s dng iu
chnh cng dng in trong mch.
- Cc loi bin tr thng dng: Trong i sng v k thut ngi ta thng dng bin
tr c con chy, bin tr c tay quay v bin tr than (chit p).
Phn ii: bi tp vn dng.
Bi 1. Mt dy dn bng nicrom di 30m, tit din 0,3mm2 c mc vo hiu
in th 220V. Tnh cng dng in chy qua dy dn.
Bi 2. Mt bng n khi sng bnh thng c in tr l R1 = 7,5 v cng
dng in chy qua n lc l I = 0,6A. Bng n ny mc ni tip vi mt
bin tr v chng c mc vo hiu in th
U = 12V nh hnh v.
+ -

1. Phi iu chnh bin tr c tr s R2 l bao nhiu bng n sng bnh th-

ng.
2. Bin tr ny c in tr ln nht l Rb = 30 vi cun dy dn lm bng hp kim
nikelin c tit din S = 1mm2. Tnh chiu di l ca dy dn dng lm bin tr ny.
Bi 3. Mt bng n c in tr R1 = 600 c mc song song vi n th hai c
in tr
R2 = 900 vo hiu in th UMN = 220V nh s . Dy ni t M n A v t N
n B l dy ng c chiu di tng cng l l = 200m v c tit din S = 0,2
mm2. B qua in tr ca dy ni t hai bng n n A v B.
A
1. Tnh in tr ca on mch MN. 2. Tnh HT t vo hai u mi n.
Bi 4. Tnh hiu in th gia hai u dy dn hnh tr lm bng ng c
+
M

6
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
chiu di 50 m, bn knh tit din thng l 0,4mm. Bit in tr sut ca ng
R1 R2
l 1,7.10-8 m, cng dng in qua n l 5A. -
N
Bi 5. Mt dy dn hnhg tr lm bng st c tit din u 0,49mm 2. Khi mc
vo hiu in th 20V th cng dng in qua n l 2,5A.
B
1. Tnh chiu di ca dy dn. Bit in tr sut ca st l 9,8.10 -8 m.
2. Tnh khi lng dy. Bit khi lng ring ca st l 7,8g/cm3 = 7800kg/m3.
Bi 6. Hai dy dn hnh tr cng cht, cng chiu di. Tit din dy th nht v
dy th hai ln lt l 9mm2 v 3mm2.
1. in tr ca dy no ln hn v ln hn my ln. 2. Tnh in tr mi dy. Bit
tng ca chng l 9 .
Bi 7. Hai dy dn c tit din u, mt dy bng nhm di 100m c in tr 5
v mt dy lm bng ng di 200m c in tr 6,8 .
1. So snh tit din thng ca hai dy . 2. Tnh tit din ca mi dy bit
hiu ca chng l 0,06mm2.
Bi 8. in tr ca mt dy ng c khi lng 178g l 1,36 . Tnh chiu di v
tit din ca day dn . Bit khi lng ring ca ng l 8,9g/cm3, in tr sut
ca ng l 1,7.10-8 .
Bi 9. Mt bng n c hiu in th nh mc 12V v cng dng in
nh mc l 0,5A. s dng ngun in c hiu in th 20V th phi mc
n vi mt bin tr c con chy (tit din 0,55mm2, chiu di 240m). 1. V
s mch in sao cho n c th sng bnh thng.
2. Khi n sng bnh thng in tr ca phn bin tr tham gia vo mch in c
in tr l bao nhiu?. (B qua in tr ca dy ni).
2
3. Dy bin tr lm bng cht g. Bit khi n sng bnh thng th ch bin
3
tr tham gia vo mch in.
Bi 10. Cho hai bng n trn c ghi: 1 (6V - 1A), 2 (6V - 0,5A).
1. Khi mc hai bng ni tip vo mch in c hiu in th 12V th cc n
c sng bnh thng khng. Ti sao.
2. Mun cc n sng bnh thng th ta phi dng thm mt bin tr c con chy.
Hy v s mch in c th c v tnh in tr ca bin tr tham gia vo mch
in khi .
Bi 11. Cho s mch in nh hnh v. Cho UAB = 16,5V.
Hi gi tr cc i ca bin tr l bao nhiu. Bit khi n sng bnh +
A R1

R2 -
B
thng hiu in th v in tr ca n l 6V v 12 , cng dng
in qua R2 l 0,2 A. Phn iii: hng dn gii.
Bi 1.2.3 (SGK trang 32, 33).
Bi 4. Tit din thng ca dy dn: S = r2 = 5024.10-10m2. S dng cng thc R
l
= , U = 5.1,7 = 8,5V
S
U l
Bi 5. a. in tr R = = 8 . S dng R = l = 40m. Khi lng m = D.V =
I S
D.S.l = 0,15288kg.

7
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
R2 S1
Bi 6. 1. Ta c: suy ra R2 = 3.R1. 2. Theo gi thit R1 + R2 = 8 suy ra R1
R1 S2
= 2 , R1 = 6 .
S1 1l1
Bi 7. Ta c 1. 1,12 . 2. Ta c S1 - S2 = 0,06mm2 do S1 = 0,56mm2, S2 =
S 2 2 l2
0,5mm2.
l RS m
Bi 8. Ta c: R = l = (1) mt khc m = D.V = D.S.l S = (2). T (1)
S Dl
v (2) ta c
R.m Rm m
l= l2 1600 suy ra l = 40m. Thay l vo (2) ta c S = = 5.10-7m2 =
Dl D D.l
0,5mm2.
Bi 9. 1. Mc ni tip n vi bin tr.
U D 12V U b 20 12 8V 8
2. Tnh Rb khi n sng bnh thng: Rb
16 .
I D 0,5 A I m I b 0,5 A 0,5
2 3
in tr tham gia vo mch in l Rmax b, ta c Rmax b = 16 Rmax b = 16. = 24 .
3 2
.l R.S
M Rmax b = = 5,5.10-8 m .
S S
2
Bi 10. 1. Nu mc ni tip: Rm = 18 , Im = A. 2. Cch 1: (1 // 2) nt Rb, Ib1 = Im1
3
6
= 1,5A; Ub1 = 6V Rb1 = = 12 . Cch 2: 1 nt (2 // Rb), Ib2 = I1 - I2 = 0,5A; Ub2 =
1,5
6
U2 = 6V Rb2 = = 12 .
0,5
6
Bi 11. Rcb = R1 + R2, khi n sng bnh thng: U2 = Um = 6V, I = = 0,5A
12
6
R2 = = 30 ,
0, 2
U AB U dmd
R1 = = 15 . Vy Rcb = 45 .
Id I2
Ch 3: Cng sut in. in nng - cng ca dng in.
nh lut Jun - Lenx.
1. S oat ghi trn mt dng c in cho bit cng sut nh mc ca dng c ,
ngha l cng sut in ca dng c ny khi n hot ng bnh thng.
2. Cng sut in ca mt on mch bng tch ca hiu in th gia hai u
on mch v cng dng din qua n: P = UI.
3. Dng in c nng lng v n c th thc hin cng v cung cp nhit lng.
Nng lng ca dng in gi l in nng.
4. Cng (A) ca dng in sn ra trong mt on mch l s o lng in nng
chuyn ho thnh cc dng nng lng khc trong on mch . A = P.t = U.I.t (P l
cng sut, t l thi gian dng in chy qua on mch).
- n v ca cng l Jun (J), cng ca dng in thng dng n v kWh: 1kWh =
3 600 000 J.
- Lng in nng s dng c o bng cong t in. Mi s m ca cng t
in cho bit lng in nng s dng l 1 kiloat gi.
8
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
5. nh lut Jun - Lenx: Nhit lng to ra dy dn khi c dng in chy qua t
l thun vi bnh phng cng dng in, vi in tr ca dy dn v thi
gian dng in chy qua. Q = I2Rt.
(I o bng am pe (A), R o bng m ( ), t o bng giy (s), Q o bng jun (J)).
- Mi quan h gia n v Jun (J) v n v calo (cal): 1 Jun = 0,24 calo, 1 calo =
4,18 Jun.
Ch 4. an ton v tit kim in.
1. Cn phi thc hin cc bin php m bo an ton khi s dng in, nht l vi
mng in dn dng v mng in nyc hiu in th 220V v c th gy
nguy him ti tnh mng con ngi.
2. - Cn la chn s dng cc dng c v thit b in c cng sut ph hp v ch
s dng chng trong thi gian cn thit.
- in nng sn xut ra cn s dng ngay v khng th cha in nng vo kho
d tr. Vo ban m lng in nng s dng nh nhng cc nh my in vn
phi hot ng do s dng in vo ban m cng l mt gii php tt
tit kim in nng.
Phn ii: bi tp vn dng.
Bi 1. Trn bng n dy tc c ghi 220V - 100W.
1. Cho bit ngha cc con s ny. 2. Tnh Im ca n. 3. Tnh R ca n khi
n sng bnh thng.
4. Nu mc bng n ny vo HT 110V th cng sut in ca n lc l
bao nhiu (R ca dy tc khng ph thuc in tr).
Bi 2. Trn bn l c ghi 110V - 550W, trn n c ghi 110V - 100W.
1. Nu mc ni tip bn l v n vo HT 220 th n v bn l c hot ng
bnh thng khng. V sao.
2. Mun c n v bn l hot ng bnh thng th cn mc thm 1 in tr. Hy
v s v tnh gi tr ca in tr .
Bi 3. Mt gia nh dng 3 bng n loi 220V - 30W, 1 bng dn loi 220V - 100W,
1 ni cm in loi 220V - 1kw, 1 m in loi 220V - 1kw, 1 ti vi loi 220V - 60W,
1 bn l loi 220V - 1000W. Hy tnh tin in phi tr trong 1 thng(30 ngy, mi
ngy thi gian dng in ca: n l 4 gi, ni cm in l 1 gi, m in l 30
pht, ti vi l 6 gi, bn l l 1 gi). Bit mng in thnh ph c HT 220V, gi tin
l 1000/kWh (nu s in dng 100kWh), 1500/kWh (t s in dng >
100kWh v < 150kWh).
Bi 4. Trn mt bng dn c ghi 220V - 100W.
1. Tnh R ca n. (Gi s in tr ca n khng ph thuc vo nhit ). 2.
Khi s dng mch in c HT 200V th sng ca n nh th no. Khi cng
sut in ca n l bao nhiu.
3. Tnh in nng m n s dng trong 10 gi.
Bi 5. Gia hai im A v B c hiu in th 120V, ngi ta mc song song 2
dy kim loi, cng dng in qua dy th nht l 4A, qua dy th hai l 2A.
1. Tnh I qua mch chnh. 2. Tnh R ca mi dy v R t ca mch. 3. Tnh
cng sut in ca mch v in nng s dng trong 5 gi. 4. c cng sut
c on l 800W, ta phi ct bt mt on ca on dy th 2 ri mc // li vi
dy th nht vo HT ni trn. Hy tnh R ca on dy b ct.
Bi 6. Mt bp in hot ng HT 220V.
1. Tnh nhit lng ta ra ca dy dn trong thi gian 25 phttheo n v Jun v
Calo, bit in tr sut ca n l 50 . 2. Nu dng nhit lng th un si
9
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
c bao nhiu lt nc t 20 C. Bit nhit dung ring v khi lng ring ca nc ln lt
0

l 4200J/kg.K v 1000kg/3.
Bi 7. Ngi ta un si 5 lt nc t 200C trong mt m in bng nhm c khi lng
250g mt 40 pht. Tnh hiu sut ca m. Bit trn m c ghi 220V - 1000W, hiu
in th ca ngun l 220V. Cho nhit dung ring ca nc v nhm ln lt l
4200J/kg.K v 880J/kg.K.
Bi 8. C 2 in tr R1 = 20 , R2 = 60 . Tnh Q to ra trn R1, R2 v c hai trong
thi gian 1 gi khi:
1. Hai in tr mc ni tip vo ngun in c HT 220V.
2. Hai in tr mc song song vo ngun in c HT 220V. 3. C nhn xt g
v hai kt qu trn.
Bi 9. Dng mt bp in c hai dy in tr R1 v R2 un mt lng nc. Nu
ch dng dy th nht th sau 25 pht nc si, nu ch dng dy th hai th sau
10 pht nc si. Hi sau bao lu lng nc s si nu dng c hai dy khi:
1. Mc hai in tr ni tip. 2. Mc hai in tr song song. Coi HT U ca
ngun l khng i.
Bi 10. Trn mt in tr dng un nc c ghi 220V - 484W. Ngi ta dng dy
in tr trn HT 200V un si 4 lt nc t 300C ng trong mt nhit lng
k.
1. Tnh I qua in tr lc . 2. Sau 25 pht, nc trong nhit lng k si ch-
a. 3. Tnh lng nc trong nhit lng sau 25 pht th nc si. (c ca nc l
4200J/kg.K, b qua s mt nhit).
Bi 11. m bo an ton khi s dng in, ta cn tun theo nhng quy tc
no.
Bi 12. Hy nu cc bin php s dng tit kim in nng, cho v d.
Phn iii: hng dn gii.
P 5 U2 U2
Bi 1. 2. Im = = A. = 484 . 4. P = U.I =
3. R = = 25W.
U 11 P R
Um P
Bi 2. 1. Rm = R + Rbl = 143 , I = Ibl = 1,538A, Im = 0,91A, Imbl =
Rm U
5A. So snh I nh mc ca mi thit b vi I ca mch ta thy: Bn l khng b
hng nhng n chy,do mch h, bn l ngng hot ng. 2. S : (n
UR U dmd
// in tr) nt bn l. R = 27 .
I R I dmbl I dmd
Bi 3. Tnh in nng A1 tiu th trong mt ngy: A1 = A + Anc + Am + Ativi + Abl =
3,62kWh.
Tnh A trong mt thng: A = 108,6 kWh. S tin phi tr: T = 100.1000 + 8,6.1500.
U2
Bi 4. 1. in tr ca n: R = 484 . 2. P khi dng U = 200V: P = 82,6W. 3. A
R
= P.t = 2973600J.
Bi 5. 1. I = 6A. 2. R1 = 30 , R2 = 60 , R = 20 . 3. P = 120.6 = 720W, A =
720.5.3600 = 12960kJ.
Psau 40 30.R2 sau
Ta c I sau = = A Rsau = 18 m Rsau = R2sau = 45 . Vy Rct = 15
U 6 30 R2 sau
.
Bi 6. 1. Q = 1452000J = 348480calo. 2. S dng cng thc: Q = mc.(t 2 - t1) suy ra
m 4,32kg.
10
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 7. Tnh nhit lng m m v nc thu vo: Qthu = 1697600J.
U
Nhit lng do m in to ra: Qto = I2Rt = I2. .t = UIt = P.t = 2400000J. Hiu sut
I
H 71%.
U
Bi 8. 1. Tnh Q1 v Q2 theo cng thc ta c: Q2 = 3.Q1, I1 = I2 = I = = 2,75A.
R1 R2
Tnh gi tr c th ta c: Qnt = 2178000J. 2. Ta c Q1 = 3.Q2. Tnh Q2 = 2904000J
t tnh Q1 v tnh tng Qss = 11616000J
Q.R1 Q.R2
Bi 9. Khi dng R1: t1 = 2 (1); Khi dng R2: t2 = (2). T (1) v (2) suy ra: R1 =
U U2
2,5R2.
U2 3,5Q.R2
1. Khi 2 in tr ni tip: Q = .tnt tnt = (3). T (2) v (3) suy ra tnt =
R1 R2 U2
35pht.
Tng t ta c: tss 7 pht.
U2 U2
Bi 10. 1. Ta c: R = = 100 , I = 2A. 2. Qto = .t , Qn = mc t. So snh ta c:
P R
Qto < Qn; V = 2.
T kim tra chng i.
Bi 1.
Cu 1: Cho hai in tr R1 = 4 , R2 = 6 c mc song song vi nhau. Tnh Rt
ca on mch.
Cu 2: Mt dy dn di c in tr R. Nu ct dy ny lm 3 phn bng nhau
th in tr R ca mi phn l bao nhiu.
Cu 3: Mt bin tr con chy di 50 m c lm bng dy dn hp kim niklin c
in tr sut
0,4.10-6 m, tit din u l 0,5mm2. in tr ln nht ca bin tr ny c th
nhn gi tr bao nhiu.
Cu 4: iu no sau y l ng khi ni v cng sut ca dng in.
A. Cng sut ca dng in l i lng c trng cho tc sinh cng ca dng
in.
B. Cng sut ca dng in c o bng cng ca dng in thc hin c trong
mt giy.
C. Cng sut ca dng in trong mt on mch bng tch hiu in th gia
hai u on mch vi cng dng in chy qua on mch .
D. C 3 pht biu u ng.
Cu 5: Mt bp in c ghi 220V - 1kW hot ng lin tc trong hai gi vi hiu
in th 220V. Tnh lng in nng bp in tiu th trong thi gian .
Cu 6: Hai din tr R1 = 5 , R2 = 15 mc ni tip. Cng dng in qua
in tr R1 l 2A. Thng tin no y l sai:
A. in tr tng ng ca c on mch l 20 . B. Cng dng in qua
in tr R2 l 2A.
C. Hiu in th hai u on mch l 40V. D. Hiu in th gia hai
u in tr R2 l 40V.
Cu 7: Hai dy dn ng cht, cng chiu di c in tr R1 v R2. So snh R1 vi
R2 bit tit din ca dy th nht ln gp 5 ln tit din dy th hai.

11
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Cu 8: Trong thi gian 20 pht nhit lng to ra ca mt in tr l 1320kJ. Bit
hiu in th gia hai u in tr l 220V, hy tnh cng dng in qua
in tr.
Cu 9: Mun o in tr ca mt dy dn MN ta cn phi c nhng dng c g.
Hy nu c th cc bc o in tr ca dy dn MN .
Cu 10: Cho hai bng n in, bng th nht c ghi 30V - 10W, bng th hai c
ghi 30V - 15W.
a. Tnh in tr ca mi bng.
b. Mc ni tip hai bng vo mch in c HT 60V, hai bng c sng bnh thng
khng. Ti sao.
c. Mun c hai bng sng bnh thng ta phi mc thm mt in tr R. Hy v s
v tnh gi tr ca R.
Cu 11: Cho mch in nh s hnh v. R1 C
Bit R1 = 12 , R2 = 4 , R3 = 6 , R4 = 30 ,
R5 = R6 = 15 , UAB = 30V. A
R2 R3
a. Tnh in tr tng ng ca mch. B R4
b. Tnh cng dng in chy qua mi bin tr.
c. Tnh cng sut tiu th ca R6. R5 R6 D
Cu 12.
a. V s mch in gm c: Ngun in c hiu in th khng i 12V, 1
(10V - 2W),
2 (12V - 3W), mt bin tr c con chy, dy ni. Bit: (1 ni tip vi bin tr) song
song vi 2.
b. Khi 1 sng bnh thng, in tr ca bin tr tham gia vo mch in c gi tr
bng bao nhiu.
c. Nu cho con chy di chuyn v pha cui ca bin tr th sng ca cc bng
n thay i nh th no. Bi 2.
Cu 1: Khi dch chuyn con chy hoc tay quay ca bin tr, i lng no sau
y s thay i theo . Hy chon phng n tr li ng.
A. Tit din dy dn ca bin tr. B. in tr sut ca cht lm dy dn ca
bin tr.
C. Chiu di dy dn ca bin tr. D. Nhit ca bin tr.
Cu 2: Hy chn cu pht biu sai trong cc pht biu sau khi ni v cng sut
ca dng in.
A. n v ca cng sut l ot. K hiu l W.
B. P = U.I l cng thc tnh cng sut ca dng in trong mt on mch khi bit
hiu in th v cng dng in trong mch .
C. 1 ot l cng sut ca mt dng in chy gia hai im c hiu in th 1
vn.
D. Cng sut ca dng in trong mt on mch bng tch ca hiu in th
gia hai u on mch vi cng dng in trong mch .
Cu 3: Khi dng in c cng 3A chy qua mt vt dn trong thi gian 10 pht
th to ra mt nhit lng l 540kJ. Tnh in tr ca vt dn.
Cu 4: Pht biu no sau y l ng khi ni v in nng.
A. Dng in c mang nng lng, nng lng gi l in nng.
B. in nng c th chuyn ho thnh nhit nng.
C. in nng c th chuyn ho thnh ho nng v c nng. D. Cc pht biu
A, B, C u ng.
12
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Cu 5: Khi dng in c cng 2A chy qua mt vt dn c in tr 50 th
to ra mt nhit lng l 180kJ. Tnh thi gian dng in chy qua vt dn.
Cu 6: Mun o hiu in th gia hai u bng n cn phi c nhng dng
c g. Hy trnh by cc bc o hiu in th gia hai u bng n .
Cu 7: Trn mt bp in c ghi 220V - 1,1kW. Con s 220V c ngha g ?.
Tnh cng sut tiu th ca bp khi mc bp vo hiu in th 200V.
Cu 8: T hai loi in tr R1 = 1 v R2 = 4 , Cn chn mi loi my chic
mc thnh mt mch in ni tip m in tr tng ng ca on mch l 9 .
C bao nhiu cch mc nh th.
Cu 9: Mc hai in tr R1 v R2 vo hai im A, B c hiu in th 90V. Nu
mc R1 v R2 ni tip th dng in ca mch l 1A. Nu mc R1 v R2 song song
th dng in ca mch chnh l 4,5A. Hy xc nh in tr R 1 v R2.
Cu 10: Cho mch in nh hnh v. Bit R = 30 , (12V - 6W), UAB = 30V (khng
i), bin tr MN.
a. Tnh in tr ca n. b. Khi K h, n sng bnh thng th phn bin
tr tham gia vo mch in RMC phi c gi tr bng bao nhiu.
c. Khi K ng, sng ca n thay i nh th no. Mun n sng bnh thng
th ta phi di chuyn con chy v pha no. Tnh phn bin tr R MC tham gia vo
mch in lc .
d. Tnh cng sut tiu th ca mch khi K ng.
Cu 11: Bit rng 1 bng n dy tc cng sut 75W c thi gian thp sng ti
a l 1000 gi v gi hin nay l 4 000. Mt bng n compac c cng sut 15W
c sng bng bng n ni trn c thi gian thp sng ti a l 8000 gi v gi
hin nay l 30 000.
a. Tnh in nng s dng ca mi loi bng n trn trong 8 000 gi.
b. Tnh ton b chi ph (tin mua bng v tin in phi tr) cho vic s dng
mi loi bng n ny trong 8 000 gi, nu gi 1kWh l 1000 ng. T cho bit
s dng loi bng n no c li hn. Ti sao.
R
p s. Bi 1: Cu 1: 2,4 ; Cu 2: ; Cu 3: 40 ; Cu 4: D; Cu 5: 7200kJ; Cu
3
6: D; Cu 7: R2 = 5R1; Cu 8: 5A. Cu 9: Ngun, dy dn MN, Ampe k, vn k,
dy ni v kho K. Mc: Ampe k ni tip (dy MN song song vn k). Ghi gi tr
U
ca A v V. Tnh RMN = . Cu 10: a. R1 = 90 , R2 = 60 . b. I nh mc ca 2
I
1 1
n: Im1 = A, Im2 = A. Nu ni tip I1 = I2 = IM = 0,4A. So snh I nh mc v I
3 2
qua mi n ri kt lun. c. Cch 1: (1 // bin tr) nt 2, R = 180 . C2: (1 // 2) nt
bin tr, R = 36 .
Bi 2: Cu 1: C; Cu 2: C; Cu 3: 100 ; Cu 4: D; Cu 5: 15 pht; Cu 6:
Ngun in, bng n, vn k dy ni v kho K. Cch mc: n // vn k. c gi
tr ca vn k. Cu 7: 220V: HT nh mc ca bp
50
l 220V; R = 44 , I = A. Cu 8: gi x l loi 1 , y l loi 4 . Ta c: 1x + 4y = 9
11
hay x = 9 - 4y vi x, y nguyn dng
v x 9, y 2. C 3 phng n mc mch (x; y) l (9; 0), (5; 1) v (1; 2). Cu 9: R nt
R1 R2
= 90 , Rss = 20 . Gii hpt: R1 + R2 = 9 , = 2 ta c R1 = 30 , R2 = 60
R1 R2
hoc ngc li. Cu 10. a. R = 24 . b. U = Um = 12V, I = Im = 0,5A; RMC = 36 .
13
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
c. Khi K ng sng ca n gim, phi dch chuyn con chy v pha M. Gi s
im C n sng bnh thng th Ur = U = Um = 12V, I = Im = 0,5A; IR = 0,4A
suy ra IMC = 0,9A; RMC = 20 . d. P = U.I = 30.0,9 = 27W. Cu 11: Bng 75W: A1 =
600kWh, bng 15W: A2 = 120kWh. Tin mua bng 75W: 32 000, tin in: 600
000.
Phn i: l thuyt.
Ch 5. nam chm vnh cu. ng dng ca nam chm vnh cu.
1. Nam chm vnh cu: Mi nam chm u c hai cc, khi nam chm t do
cc lun ch hng Bc a l gi l c t Bc, cn cc t lun ch hng Nam a
l gi l cc t Nam.
- Cc t Nam sn mu , k hiu bng ch S. Cc t Bc sn mu xanh, k hiu
bng ch N.
2. Tng tc gia hai nam chm: Khi t hai nam chm gn nhau th chng tng
tc vi nhau: cc t cc cng tn th y nhau, cc t cc khc tn th ht nhau.
Ch 6. Tc dng t ca dng in. T trng - T ph - ng sc t.
1. Tc dng t ca dng in: Dng in chy trong dy dn thng hay trong
dy dn c hnh dng bt k u c tc dng t (gi l lc t) ln kim nam chm
t gn . Ta ni rng dng in c tc dng t.
2. T trng: - Khng gian xung quanh nam chm, xung quanh dng in c kh
nng tc dng t ln kim nam chm t gn n. Ta ni khng gian c t trng.
- Ti mi v tr nht nh trong t trng ca thanh nam chm hoc ca dng
in, kim nam chm u ch mt hng xc nh.
- nhn bit trong mt vng khng gian c t trng hay khngngi ta dng kim
nam chm th.
3. T ph: T ph cho ta mt hnh nh trc quan v t trng. C th thu c t
ph bng cch rc mt st ln tm ba t trong t trng ri g nh cho cc mt
st t sp xp trn tm ba.
4. ng sc t: - ng sc t chnh l hnh nh c th ca t trng, y cng
chnh l hnh dng sp xp ca cc mt st trn tm ba trong t trng.
- Cc ng sc t c chiu xc nh. bn ngoi nam chm, chng l nhng -
ng cong c chiu i ra t cc bc v i vo cc nam.
5. T ph, ng sc t ca ng dy c dng in chy qua.
- Phn t ph bn ngoi ng dy c dng in chy qua ging t ph bn ngoi
ca 1 thanh nam chm.
- ng sc t ca ng dy c dng in chy qua l nhng ng cong khp kn,
bn trong lng ng dy ng sc t l nhng on thng song song nhau.
- Ti hai u ng dy, cc ng sc t c chiu i vo mt uv cng i ra
u kia. Chnh v vy, ngi ta coi hai u ng dy c dng in chy qua cng
l hai cc t: u c cc ng sc t i ra l cc bc, u c cc ng sc t i
vo l cc nam.
6. Quy tc nm tay phi: Nm bn tay phi, ri t sao cho bn ngn tay hng
theo chiu dng in chy qua cc vng dy th ngn tay ci choi ra ch chiu
ca ng sc t trong lng ng dy.
Phn ii: bi tp vn dng.
Bi 1: Lm th no ta c th nhn bit c cc t cc ca mt thanh nam chm
khi n b phai mu khi trong tay ch c mt si dy ch.

14
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 2: C hai thanh kim loi A v B hon ton ging ht nhau, nhng trong c
mt thanh cha nhim t v mt thanh nhim t. Lm th no ch ra c
u l thanh nhim t. (Khng c dng mt vt khc)
Bi 3: Tri t l mt nam chm khng l nn n cng c hai t cc. C mt hc
sinh ni rng: T cc Bc ca tri t gn cc Bc a l ca tri t. iu
ng hay sai. Ti sao.
Bi 4. Mun to ra nam chm vnh cu ngi ta lm th no. Hy nu vi ng dng
ca nam chm vnh cu.
Bi 5. phng th nghim c 4 thanh nam chm thng, mt hc sinh sp xp
chng nh hnh v. Theo em s sp xp c c khng, ti sao.
Hy trnh by cch sp xp ca mnh.
Bi 6. Hy nu th nghim chng t xung quanh dng in c t trng.
Bi 7. Lm th no nhn bit mt mi trng c t trng hay khng, ch c
php dng mt kim nam chm th.
Bi 8. Ti sao ngi ta li khuyn rng khng nn cc loi a t c d liu (a
mm vi tnh) gn cc nam chm. Hy gii thch v sao ?.
Bi 9. Trng hp no sau y l biu hin ca t trng.
A. Dy dn nng ln khi c dng in chy qua.
B. Dng in c th phn tch mui ng v gii phng ng nguyn cht.
C. Cun dy c dng in qun xung quanh li st non, ht c nhng vt nh
bng st.
D. Dng in c th gy co git hoc lm cht ngi.
Bi 10. Nu phng n dng mt kim nam chm :
1. Pht hin trong on dy dn c dng in hay khng.
2. Chng t xung quanh tri t c t trng.
Bi 11. Hy chng t rng cc ng sc t ca mt nam chm bt k khng bao
gi ct nhau.
Bi 12. Mt hc sinh dng mt thanh nam chm v mt tm xp mng xc
nh phng hng. Hi hc sinh da trn nguyn tc no v lm nh th
no.
Bi 13. Hnh 1 l dng ng sc t ca mt thanh nam chm.
1. Hy v thm chiu ca cc ng sc t.
2. Nu t cc kim nam chm (c th quay t do) vo cc im A, B v C A N
S
th chng s nh hng nh th no. V hnh minh ho.
Bi 14. Trn hnh 2 cho bit chiu ng sc t ca hai nam chm thng
t gn nhau. Hy ch r tn cc t cc A v B ca hai nam chm.
Phn iii: hng dn gii. A
B

Bi 1. Buc si ch vo im gia ca thanh nam chm ri tro ln mt im c

nh.
Bi 2. T trng ca nam chm thng mnh nht hai u v yu nht khong
gia. Ta lm nh sau:
- Ln 1: t mt u ca thanh A vo gia thanh B.
- Ln 2: t mt u ca thanh B vo gia thanh A.
Nu ln u lc ht mnh hn ln hai th thanh A nhim t. Ngc li, nu ln 2
lc ht mnh hn ln 1 th thanh B nhim t.
15
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 3. Hc sinh ni sai.
Bi 4. - t thanh thp vo trong t trng. Sau mt thi gian thanh thp tr thnh
nam chm vnh cu.
- My pht in, my in thoi, la bn, nhn bit cc t cc ca cc nam chm
Bi 5. - Khng c, sp xp nh vy th cc nam chm s b kh t rt nhanh.
- Ta nn sp xp nh sau, bi v khi sp xp nh vy cc ng sc t ca cc nam
chm ch tp chung trong cc nam chm m khng b tn ra ngoi khng kh.
Bi 6. t kim nam chm ln trc quay, kim nam chm nh hng Bc - Nam
a
l. Tip theo t dy dn thng song song vi phng ca kim nam chm. Khi c
dng
in chy qua th kim nam chm lch khi hng ban u. Chng t c lc t tc
dng ln kim nam chm.
Bi 7. t v di chuyn chm th vo trong mi trng cn nhn bit, nu phng
ca trc ca kim nam chm th lun thay i th mi trng c t trng.
Bi 8. D liu (thng tin) trn cc a t l do s sp xp cc nam chm t hon
theo mt trt t xc nh.
Bi 9. C.
Bi 10. 1. a kim nam chm n cc v tr khc nhau xung quanh dy dn
cn kim tra, nu kim nam chm b lch khi hng Bc - Nam th kt
lun trong dy dn c dng in.
2. t kim nam chm t do trn trc thng ng, thy kim nam chm lun nh
hng Nam - Bc.
Bi 11. Nu hai ng sc t ct nhau nh hnh v th khi t nam chm th ti
1
im ct , nam chm th s nh hng sao cho trc ca kim nam chm va 2
tip xc vi ng (1) cng va phi tip xc vi ng (2).
iu ny mu thun vi thc nghim v kim nam chm ch c th nm theo mt
hng
nht nh. Vy cc ng sc t khng th ct nhau.
Bi 12. Nguyn tc: Xung quanh tri t c t trng, t trng ca tri t lun
lm cho kim nam chm nh hng Nam - Bc.
Cch lm: t thanh nam chm ln tm xp ri th nh chng ni trong chu
nc, sau mt thi gian ngn nam chm s nh hng Nam - Bc. (H thng trn t-
ng t nh mt chic la bn).
Bi 13. Chiu cc ng sc t: Ra Bc vo Nam.
Bi 14. A l t cc Bc, B l t cc Nam.
Phn i: l thuyt.
Ch 7: s nhim t ca st, thp - Nam chm in - ng dng ca nam
chm.
1. S nhim t ca st v thp: - Khi t st v thp trong t trng chng u
b nhim t. Trong nhng iu kin nh nhau, st non nhim t mnh hn thp
nhng thp duy tr t tnh tt hn.
- Gii thch s nhim t: Vt c cu to t cc phn t. Trong mi phn t u c
dng in v c xem nh l mt thanh nam chm rt nh. Khi khng t trong t
trng, cc thanh nam chm nh sp xp hn n: vt khng b nhim t. Khi
t trong t trng cc thanh nam chm nh sp xp c trt t: vt b nhim
t.

16
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
- Nguyn t no cng c tnh nhim t, nhim t mnh nht l cc nguyn t: St
(thp), kn, coban, gaolini (gi chung l nhm st t).
2. Nam chm in: - Nam chm in: Khi c dng in chy qua ng dy c li
st non, li st tr thnh mt nam chm.
- C th lm tng lc t ca nam chm in tc dng ln mt vt bng cch tng
cng dng in chy qua ng dy hoc tng s vng ca ng dy.
3. Mt s ng dng ca nam chm: Loa in, rle in t, chung bo ng, my
pht in, cn cu in, cc loi my in bo, cc thit b ghi m, bng t
Ch 8: Lc in t - ng c in mt chiu.
1. Lc t tc dng ln dy dn c dng in: Mt on dy dn c dng in
t trong t trng v khng song song vi ng cm ng t, th c lc t tc dng
ln n.
2. Chiu ca lc t, quy tc bn tay tri. t bn tay tri sao cho cc ng sc t
xuyn qua lng bn tay, chiu t c tay n ngn tay ch chiu dng in th
ngn tay ci choi ra 900 ch chiu ca lc in t.
3. Lc t tc dng ln khung dy dn c dng in:
- Khung dy dn c dng in t trong t trng th c lc t tc dng ln n.
- Lc t tc dng ln khung dy ABCD c dng in lm cho khung quay quanh
trc OO. Tr mt v tr duy nht lc t khng lm khung quay l v tr mt phng
khung vung gc vi ng sc t. (Mt phng khung nm trong mt phng trung
ho).
4. ng c in mt chiu.
- ng c in mt chiu l thit b bin in nng ca dng in mt chiu
thnh c nng. ng c hot ng da trn c s lc in t ca t trng tc dng
ln khung dy c dng in chy qua.
- Cu to ca ng c in mt chiu gm hai phn chnh l nam chm to ra t
trng v khung dy c dng in chy qua.
- Trong ng c in mt chiu, b phn quay gi l rto, b phn ng yn l
stato. B phn i chiu dng in khi khung dy i qua mt phng trung ho
l c gp in.
Phn ii: bi tp.
Bi 1: S nhim t ca st v thp ging, khc nhau ch no. T hy nu
cch ch to nam chm vnh cu v nam chm in.
Bi 2: Hai ng dy trong c li st ging ht nhau, hy so snh s ging khc nhau
v phng din t gia hai ng dy khi ng th nht cho dng in mt chiu
chy qua cn ng th hai cho dng in xoay chiu chy qua.
Bi 3: Trong tay ch c mt nam chm th, liu ta c th nhn bit c trong mt
dy dn c dng in chy qua hay khng. Hy trnh by cch nhn bit .
Bi 4: K mt s ng dng ca nam chm in, nu cu to v nguyn tc hot
ng ca rle dng.
Bi 5: Xc nh chiu lc t tc dng ln cc dy dn c dng in chy qua
trong cc hnh 1a,1b.
S F
F
S e N (1b) S N
NS
(1a) N (2a) (2b)

17
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 6: Xc nh chiu dng in trong cc dy dn hnh hnh 2a, 2b.
Bi 7: Xc nh chiu cc ng sc t trong hnh 3. I
F
I O
F B
C
Bi 8: Khung dy ABCD c th quay quanh trc OO,
mt phng khung song song vi cc ng sc t c
m t nh hnh 4. Hy trnh by s chuyn ng ca S N
khung khi c dng in chy qua.
I
Bi 9: Hai ng dy c dng in c treo ng trc v gn nhau.
Hai ng dy s ht nhau hay y nhau nu:
A D
a. Dng in chy trong ng dy cng chiu.
b. Dng in chy trong ng dy ngc chiu. O
Bi 10: Nhng u im ca nam chm in so vi nam chm vnh cu.
Bi 11: Nu nhng u im ca ng c in.
Bi 12: Ti sao khi ch to ng c in c cng sut ln, ngi ta lun dng nam
chm in m khng dng nam chm vnh cu to ra t trng.
Bi 13: Dng mt chic dao lam (loi dao co ru) c xt vi ln vo mt nam
chm th sau chic dao lam ny c th ht c cc dao lam khc. Gii thch
v sao.
Bi 14: Hin nay cc cc t ca Tri t cc v tr no i vi cc cc a l.
Phn iii: hng dn gii.
Bi 1: Khi t trong t trng, st v thp u b nhim t nhng st b nhim
t mnh hn thp v st li b kh t nhanh hn thp, cho nn thp c th duy
tr t tnh c lu hn.
- Mun ch to nam chm vnh cu ngi ta t mt li thp lng vo trong lng
ng dy c dng in mt chiu ln chy qua. Khi ngt dng in th li
thp b nhim t v tr thnh mt nam chm vnh cu.
- Mun ch to nam chm in ngi ta cng lm tng t, nhng thay li thp bng
mt li st non. Khi ngt dng in th ng dy trong c li st non khng cn
l mt nam chm na.
Bi 2: C hai ng u tr thnh nam chm in, khc nhau ch:
- ng th nht c cc cc t lun khng i. - ng th hai c cc cc t lun
phin thay i.
Bi 3: kim nam chm th v tr cn bng. t dy dn pha trn kim nam
chm sao cho phng ca dy dn // vi phng ca kim nam chm. Nu kim nam
chm th quay th trong dy c dng in.
Bi 4: ng dng: Dng nam chm in to ra nam chm vnh cu, to ra
in k khung quay nhn bit dng in chy trong mch chnh, to ra ampe
k in t, to ra loa in, r le in t, r le dong, chung bao ng..
- Cu to: - Mt nam chm in N mc ni tip vi thit b cn bo v; 1 thanh
st S c th c hoc khng ni vi hai tip im 1 v 2, mt l xo L c gn vi S.
- Hot ng: Bnh thng khi dng in qua thit b in th thanh st S b l
xo L ko sang phi lm ng cc tip im 1 v 2, thit b hot ng bnh th-
ng. Khi c s c, nu dng in qua TB tng qu mc cho php th nam chm
in s ht thanh st S lm cho cc tip im 1 v 2 b h, mch in t ng
ngt.
18
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 5: a. Trn xung di. b. Tri sang phi.
Bi 6: a. Ngoi vo trong. b. Di ln trn. Bi 7: a. Trc ra sau. b. Tri sang phi.
Bi 8: Lc t tc dng ln AB: Trong ra ngoi. Lc t tc dng ln CD: Ngoi vo
trong. Khi khung s quay quanh OO, khi quay c 900 (ti v tr trung ho), c
lc tc dng ln c 4 cnh khung khng quay m cng ra, khung khng ng yn m
quay theo qun tnh. Khi lc t li tc dng lm cho khung quay theo chiu ngc
li.
Bi 9: Theo quy tc nm tay phi. Ht nhau nu dng in cng chiu.
Bi 10: C th ch to nam chm in rt mnh: Tng s vng dy, tng I. Ch
cn ngt in i qua ng dy l nam chm in mt ht t tnh. C th thay
i tn t cc ca nam chm in bng cch i chiu dng in chy qua ng
dy.
Bi 11: H cao, c th t 98%. Cng sut c th t vi oat n hng trm, hng
nghn, chc nghn kW, khng nhim . Bi 12: ng c in c cng sut
ln cn t trng mnh.
Bi 13: Dao nhim t, dao lm bng thp nn t tnh c duy tr. Bi 14: T cc
Nam gn cc Bc a l.
Phn i: l thuyt.
Ch 9: hin tng cm ng in t - iu kin xut hin dng in cm ng.
1. Hin tng cm ng in t:
- C nhiu cch dng nam chm to ra dng in trong mt cun dy dn kn.
Dng in c to ra theo cch gi l dng in cm ng.
- Hin tng xut hin dng in cm ng gi l hin tng cm ng in t.
2. iu kin xut hin dng in cm ng:
iu kin xut hin dng in cm ng trong mt dy dn kn l s ng sc t
xuyn qua tit din S ca cun dy bin thin.
Tng qut: Dng in cm ng xut hin khi tho mn cc iu kin sau.
- Khi mch in kn hay mt phn mch in kn chng trong t trng v ct
cc ng cm ng t.
- Khi mch in kn khng chuyn ng trong t trng nhng t trng xuyn qua
mch in l t trng bin i theo thi gian.
Ch 10: dng in xoay chiu - my pht in xoay chiu.
1. Chiu ca dng in cm ng: Khi s ng sc t xuyn qua tit din S ca
cun dy dn tng th dng in cm ng trong cun dy c chiu ngc vi chiu
dng in cm ng khi s ng sc t xuyn qua tit din gim.
2. Dng in xoay chiu: Dng in lun phin i chiu gi l dng in xoay
chiu.
3. Cch to ra dng in xoay chiu. Khi cho cun dy dn kn quay trong t trng
ca nam chm hay cho nam chm quay trc cun dy dn th trong cun dy
xut hin dng in cm ng xoay chiu. Trong k thut, dng in xoay chiu
c to ra t my pht in xoay chiu.
4. Cu to v hot ng ca my pht in xoay chiu.
Cc my pht in xoay chiu u c hai b phn chnh l nam chm to ra t
trng v cun dy. Mt trong hai b phn ng yn gi l stato, b phn cn
li quay c gi l rto.
5. My pht in xoay chiu trong k thut:
- My pht in trong cng nghip c th cho dng in c cng n 2000A
v hiu in th n 25000V, cng sut n 300MW. Vit nam cc my pht
19
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
in ln trong li in quc gia u c tn s 50Hz. (c thm v n v Hz
trong mc C th em cha bit, SGK trang 92)
- Trong k thut c nhiu cch lm cho roto ca my pht in quay, chng hn
nh dng ng c n, dng tuabin nc, dng cnh qut gi. ly dng in ra ngoi
ngi ta dng b gp in.
Phn ii: bi tp.
Bi 1: Ta bit dng in to ra t trng. Vy c th s dng t trng
to ra dng in c khng ?. Hy ly v d chng minh.
Bi 2: Qua cc th nghim v cm ng in t.
a. Hy pht biu th no l hin tng cm ng in t.
b. Trnh by mt v d v cch lm xut hin dng in cm ng.
Bi 3: Hy trnh by cch lm cho bng n LED sng c khi trong tay ch c mt
bng n, mt on dy dn v mt nam chm.
Bi 4: iu kin xut hin dng in cm ng l g ?. C kin cho rng:
Mun c dng in cm ng xut hin trong mch in kn th ch cn lm th
no cho mch in kn chuyn ng ct cc ng sc t l c. iu c
ng khng ? Ti sao ?. O
Bi 5: Dng in cm ng xut hin trong khung ABCD hnh v B
C
c chiu nh th no khi mt phng khung ang nm song song vi
ng sc t v bt u quay theo chiu mi tn. S
N
Bi 6: Hy gii thch v sao trong my pht in xoay chiu phi
c khung dy v nam chm. Khi khung dy quay, nam chm ng yn
th trong khung dy xut hin dng in cm ng. Ngc li, nu
khung dy ng yn m nam chm quay (Hoc nu c khung dy v A
D
nam chm u quay nh nhau) th trong khung c xut hin dng in cm ng
O
khng ?.
Bi 7: Da vo kt qu bi 64 em c nhn xt g v chiu ca dng in cm
ng xut hin trong khung dy dn ABCD khi quay trong t trng.
Bi 8: Mun a dng in t trong khung dy ra mch ngoi mt cch thun tin
(dng in c a ra l dng mt chiu hay dng xoay chiu) ngi ta cn phi
dng thm nhng b phn g. Khi a dng in mt chiu ra mch ngoi th
dng in chy trong khung l dng mt chiu hay dng xoay chiu.
Bi 9: Khi s ng sc t qua tit din S ca mt cun dy lun tng th chiu
dng in cm ng trong cun dy c thay i khng ?. Mun dng in cm
ng trong cun dy lun i chiu th phi c iu kin g.
Bi 10: My pht in xoay chiu (dng trong k thut) bt buc phi c cc b
phn no ?. Khi no th my pht to ra dng in xoay chiu.
Bi 11: Hy tm hiu trn thc t, mun cho my pht in xoay chiu pht in
lin tc th phi lm g v lm nh th no ?.
Bi 12: M t nguyn tc hot ng ca b gp. Nu my pht in khng c b
gp th iu g s xy ra.
Phn iii: hng dn gii.
Bi 1: T trng c th to ra dng in, ta c th lm th nghim nh sau: Ni 2
u ca mt on dy dn vi hai nm ca mt Ampe k to thnh mch kn. Sau
20
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
ta cho mt nam chm thng di chuyn ln xung trong lng ca mch kn trn,
khi kim ch ca Ampe k b lch, chng t trong mch xut hin dng
in.
Bi 2: a. Hin tng CT l hin tng xut hin dng in trong mt ng dy hay
khung dy kn khi s ng sc t qua ng dy hay khung dy kn tng hoc
gim hoc i hng.
b. Tm mi cch sao cho s ng sc t qua ng dy hay khung dy kn tng
hoc gim hoc i hng.
V d: Cho cun dy B v nam chm in A tin gn nhau hoc xa nhau th s
ng sc t qua B s tng ln hoc gim i.
Bi 3: Ni hai u dy dn vi 2 u ca bng n to thnh mch kn. Di chuyn
nam chm vo v ra trong lng mch kn th bng n s sng ln do c s
xut hin dng in cm ng trong mch.
Bi 4: iu kin: S ng sc t xuyn qua mch in kn bin i (tng, gim,
i hng). kin a ra cha chc ng, bi v khi mch in kn chuyn ng
ct ng sc t th cha chc s ng sc t xuyn qua mch kn thay
i.
Bi 5: Chiu D - C - B - A - D.
Bi 6: Nam chm to ra t trng, khung dy to ra dng in a ra ngoi v
khung quay quanh OO. Khung quay (ng yn), nam chm ng yn (quay) th
trong khung xut hin dng in cm ng.
C khung v nam chm quay nh nhau th trong khung khng xut hin dng in
cm ng v khi s ng sc t xuyn qua khung dy khng thay i.
Bi 7: Khung quay c 1 vng th dng in trong khung i chiu 2 ln. Nu
khung quay lin tc trong t trng th trong khung xut hin dng in cm ng,
chiu lun thay i. Dng in trong khung l dng xoay chiu.
Bi 8: B gp in: Khi a dng in xoay chiu ra mch ngoi th b gp in
gm: Hai vnh khuyn ni vi hai u khung dy. 2 chi qut mt u lun t st
vo hai vnh khuyn, u kia ni vi dy dn bn ngoi. Khi a dng in mt
chiu ra mch ngoi th b gp in gm: Hai bn khuyn ni vi hai u khung
dy. 2 chi qut mt u lun t st vo hai bn khuyn, u kia ni vi dy dn
bn ngoi. Khi a dng in 1 chiu ra mch ngoi th dng in chy trong
khung vn l dng xoay chiu.
Bi 9: Chiu khng i. Mun chiu dng in cm ng lun i chiu th s
ng sc t xuyn qua tit din S ca cun dy lun phin tng gim.
Bi 10: Nam chm in v cc cun dy. Khi cun dy quay v nam chm
ng yn th s ng sc t xuyn qua cun dy bin thin (lun phin tng
gim), trong cun dy mi c dng in xoay chiu.
Bi 11: Khung phi quay lin tc: Dng my n, dng tua bin nc, dng cnh qut gi
quay
Bi 12: B gp gm hai vnh khuyn ni c nh vi hai u cun dy v quay
ng trc vi cun dy, hai thanh qut lun t st vo 2 vnh khuyn v ni vi
dy dn in ra ngoi. Cun dy quay, vnh khuyn quay theo, dng in xoay
chiu t cun dy qua vnh khuyn v thanh qut ra ngoi. Nu khng c b gp
tc l ti tiu th ni trc tip vi hai u cun dy ca my pht bng dy dn
th khi cun dy trong my quay, cc dy ny s xon li v t.
thi tuyn sinh vo lp 10 thpt nm hc 2006 - 2007.
Thi gian lm bi 60 pht.
21
 Ti liu n thi vt l vo lp 10

Cu 1: (3 im).
Vt sng AB t vung gc vi trc chnh ca mt TKHT nh hnh v. B
a. Nu cch v v v nh AB ca vt AB. F
F
b. Nhn xt c im ca nh AB. A
O
Cu 2: (2 im).
a. Ti sao khi truyn ti in nng i xa ngi ta li dng ng in cao th.
b. Nu hiu in th t vo hai u ng dy ti in tng ln 100 ln th
cng sut hao ph trn ng dy tng hay gim bao nhiu.
Cu 3: (5 im).
Cho mch in nh s hnh v: A
R1 R2 B
Trong : R1 l mt bin tr, R2 = 20 .
Hiu in th UAB lun khng i, in tr cc dy ni khng ng k,
V
vn k c in tr rt ln.
1. iu chnh R1 = 10 , khi s ch ca vn k l 20V.
a. Tnh: in tr on mch AB, cng dng in v hiu in th UAB.
b. Vi mi in tr, hy tnh: Cng sut tiu th in v nhit lng to ra trong thi
gian 1 pht.
2. iu chnh bin tr R1 cng sut tiu th in trn R1 ln nht. Hy tnh R1
v cng sut tiu th trn on mch AB khi .

thi tuyn sinh vo lp 10 thpt nm hc 2008 - 2009.

Thi gian lm bi 60 pht.

Cu 1: (4 im). A R1
R2 B
1. Cho s
Trong R1 = R2 = 10 . Hiu in th UAB lun khng i v c gi tr bng
20V. in tr dy ni khng ng k. Tnh in tr tng ng v cng dng
in qua on mch.
2. Mc thm in tr R3 = 20 vo on mch nh s
R1 R2
a. Tnh in tr tng ng ca on mch, cng dng in A
B
qua mi in tr v qua mch.
b. Tnh cng sut tiu th ca in tr v on mch.
R3
Cu 2: ( 1 im).
Mt my bin th dng trong nh cn phi h th t 220V xung cn 110V. Cun s
cp c 4000 vn. Tnh s vng dy ca cun th cp. B qua mi hao ph in
nng.
22
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Cu 3: ( 4 im).
Mt vt sng AB c dng mi tn c t vung gc vi trc chnh ca TKHT, im
A nm trn trc chnh, cch thu knh 18 cm. Thu knh c tiu c 9cm.
a. V v nu cch v nh ca AB bi thu knh. Cho bit nh l nh tht
hay nh o.
b. Dng cc tam gic ng dng, xc nh nh cch thu knh bao nhiu cm.
Cu 4: (1 im). Xc nh nhit hn hp nc 3 si, 2 lnh sau khi c s cn
bng nhit. Bit nhit ban u ca nc si l 1000C v ca nc lnh l 100C. B
qua s trao i nhit vi bnh v mi trng.

Phn i: l thuyt.
Ch 11: Cc tc dng ca dng in xoay chiu - o i v u xoay chiu.
1. Cc tc dng ca dng in xoay chiu: Nhit, quang, t. Mt im khc vi
dng in mt chiu l i vi dng xoay chiu, khi dng in i chiu th lc
t tc dng ln nam chm cng i chiu.
2. o cng v hiu in th ca mch in xoay chiu:
- o I v U ca dng in xoay chiu ta dng ampe k v vn k c k hiu l
AC hay (~).
- c im: Kt qu o khng thay i khi ta i ch hai cht ca phch cm
vo ly in. Khi o I v U xoay chiu gi tr o ch gi tr hiu dng ca c-
ng dng in v hiu in th xoay chiu.
Ch 12: Truyn ti in nng i xa - my bin th.
1. Hao ph in nng trn ng dy truyn ti in:
- Khi truyn ti in nng i xa bng ng dy dn s c mt phn in nng
hao ph do hin tng to nhit trn ng dy.
- Cng sut hao ph do to nhit trn ng dy dn t l nghch vi bnh phng
hiu in th t vo hai u ng dy dn.
2. Bin php lm gim hao ph in nng trn ng dy ti in. C hai
cch: Gim R hoc tng U.
l
- Ta c R = , mun gim R th phi tng S. Tn ph tng S cn ln hn gi
S
tr in nng hao ph.
- Cch tt nht ang c p dng hin nay gim hao ph l tng HT t vo
hai u ng dy.
3. Cu to v hot ng ca my bin th:
- My bin th l thit b dng tng hoc gim hiu din th ca dng in
xoay chiu.
- B phn chnh: Hai cun dy c s vng khc nhau, t cch in vi nhau,
cun dy ni vi mng in l cun s cp, cun dy ly HT ra s dng gi l
cun th cp. Mt li st chung cho c hai cun dy.
- t mt HT xoay chiu vo hai u hai u cun dy s cp ca my bin th
th hai u cun dy th cp xut hin mt HT xoay chiu.

23
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
- T s gia HT hai u cc cun dy ca my bin th bng t s gia s
U1 n1
vng dy ca cc cun dy : , ( n1, U1 l s vng dy v HT cun s
U 2 n2
cp, n2, U2 l s vng dy v HT cun th cp).
4. Vai tr ca my bin th trong truyn ti in nng i xa: gim hao ph trn
ng dy ti in cn c HT rt ln (hng trm ngn vn), nhng n ni s
dng in li ch cn HT thch hp l 220V, chnh v vy my bin th c c vai
tr to ln trong vic truyn ti in nng i xa. hai u ng dy ti in ngi
ta t hai loi my bin th c nhim v kc nhau: u ng dy ti in, t
my bin th c nhim v tng HT, n ni s dng in t my bin th c
nhim v gim HT n mc ph hp.
Phn ii: bi tp.
Bi 1: So snh s ging nhau v khc nhau khi o cng dng in v HT ca
on mch in mt chiu mt chiu v on mch in xoay chiu.
Bi 2: Khi truyn ti in nng i xa c cng mt cng sut in c b hao ph
in nng hay khng? .V sao. lm gim s hao ph ngi ta dng bin
php g?. Ti sao.
Bi 3: Khi truyn i cng mt cng sut in, mt HS ni rng khi gim in tr
ca ng dy ti in i 3 ln hoc tng HT ln ba ln th cng sut hao ph
v to nhit trong hai trng hp bng nhau. iu ng hay sai. Ti sao.
Bi 4: a. Ngi ta c th dng my bin th tng, gim dng in khng i
c hay khng. Ti sao.
b. Trong nh c mt my bin th tng th t 110V ln 220V. C th dng n h
th t 220V xung 110V c khng. V sao?.
Bi 5: Cun s cp ca mt my bin th c s vng l 12 000 vng. Mun dng
h th t 6kV xung 220V th cun th cp phi c s vng l bao nhiu.
Bi 6. Ngi ta cn truyn ti mt cng sut in 100kW i xa 90km, vi iu
kin hao ph in nng do to nhit trn ng dy khng vt qu 2% cng sut
truyn i. Ngi ta dng dy dn bng ng c in tr sut v khi lng ring ln
lt l 1,7.10-8 m v 8800kg/m3. Tnh khi lng ca dy dn khi truyn in nng
di HT U = 6kV.
Bi 7: t mt dy dn thng song song vi trc Nam - Bc ca mt kim nam
chm. C hin tng g xy
ra vi nam chm khi ta cho dng in xoay chiu chy qua dy dn. Gii thch
hin tng.
P 2 .R
Bi 8: T cng thc Php = , trong P l cng sut ca nh my pht in
U2
khng thay i. V nguyn tc, hy nu cc phng n c th lm gim hao ph do
to nhit trn ng dy truyn ti in. Trn thc t ngi ta p dng phng n
no lm gim in nng hao ph trn ng dy ti in. V sao.

Ch 19. s bo ton v chuyn ho nng lng.

Phn i: Nhng kin thc cn ghi nh.
1. Nng lng:
Ta nhn bit c mt vt c nng lng khi vt c kh nng thc hin cng
(c nng) hay lm nng cc vt khc (nhit nng).
2. Cc dng nng lng v s chuyn ho nng lng:
24
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
- Mi qu trnh bin i trong t nhin u c km theo s chuyn ho nng
lng t dng ny sang dng khc.
- Con ngi nhn bit c cc dng nng lng nh ho nng, quang nng, in
nng khi chng chuyn ho thnh c nng hay nhit nng.
3. nh lut bo ton nng lng:
Nng lng khng t sinh ra hoc t mt i m ch chuyn ho t dng ny
sang dng khc, hoc truyn t vt ny sang vt khc.
4. Nhit in:
Trong nh my nhit in, nng lng ca nhin liu b t chy c chuyn
ho thnh in nng.
5. Thu in:
Trong nh my thu in, th nng ca nc trong h cha c chuyn ho
thnh in nng.
6. My pht in gi:
Trong my pht in gi, nng lng ca sc gi bin i ln lt qua cc b
phn ca my cui cng thnh in nng.
7. Pin mt tri:
Pin mt tri l nhng tm phng lm bng cht silic. Nu chiu nh sng
mt tri vo tm th nng lng ca nh sng mt tri s trc tip chuyn ho
thnh in nng.
8. Nh my in ht nhn:
Nh my in ht nhn bin i nng lng ht nhn thnh nng lng in.
Nh my in ht nhn c th cho cng sut rt ln nhng phi c thit b bo v
rt cn thn ngn cc bc x c th gy nguy him cht ngi.
9. Tit kim in nng:
Nng lng in c c im l khi sn xut ra th phi s dng ht,
khng th d tr c (tr trng hp d tr nh trong acquy). Cc my pht in ln
m my l phi chy u, khng th khi cn nhiu th cho chy nhanh, khi cn
t th cho chy chm . Bi vy cn phi tit kim in, s dng in hn ch
trong cc gi cao im, khuyn khch s dng in vo m khuya.
Phn ii: bi tp vn dng. (TVKT)
Bi 1. Trong cc dng c sau y, hy cho bit nng lng c chuyn ho t
dng no sang dng no.
1. Bng n in ang sng. 2. Bn l hay bp in ang hot ng. 3. Qut
in ang hot ng.
4. c quy ang np in. 5. inam xe p ang quay khi p xe.
Bi 2. Khi ta th mt hn t trn cao xung ct th nng lng ca hn dng
no. S chuyn ho nng lng ca hn trong qua trnh ri nh th no. Ti sao
hn khng ny ln c.
Bi 3. Trong thc t ta c th ch to c ng c vnh cu khng. Ti sao.
Bi 4. Th mt thi ng c nung nng vo mt chu lm bng nhm cha 10
lt nc 200C. Khi qu trnh cn bng nhit xy ra th nhit cui cng ca hn
hp l 700C. Hi nhit nng ca ming ng tng ln hay gim i bao nhiu.
iu c vi phm nh lut bo ton nng lng khng, ti sao. (Nhit dung ring
ca nhm l 880J/kg.K, ca nc l 4200J/kg.K, khi lng ca chu nhm l 500g, b
qua s mt mt nhit mi trng xung quanh).
Bi 5. Mt lp nc dy 2m trn mt h cha nc c din tch 1km2 cao 250 so
vi ca vo tua bin ca nh my thu in. Hi lp nc c th cung cp mt nng
25
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
lng in l bao nhiu, gi s hiu, sut ca nh my l70%, trng lng ring ca nc
l l 104N/m2.
Bi 6. Nh my thy in Ho bnh c 5 t my, mi t my c cng sut l
400MW. Hi trong 15 gi nh my sn ra mt nng lng in l bao nhiu.
Bi 7. Mt nh my nhit in dng than c cng sut 600MW. Hi trong 1
ngy nh my phi tiu th lng than l bao nhiu. Bit hiu sut ca nh
my l 30%, nng sut to nhit ca than l 27.10 6 J/kg.
Bi 8. Mt mt vung Pin mt tri nhn c nng lng vi cng sut l 0,7kW. Nu
din tch tng cng ca pin l 50m2 th:
1. Cng sut thp sng bao nhiu bng n loi 100W.
2. Cng sut dng trong thi gian 20 pht un si c bao nhiu lt nc t 500C.
(Bit hiu sut ca m un l 80%, nhit dung ring ca nc l 4200J/kg.K v hiu
sut ca pin l 10%.)
Bi 9. Mi mt vung t c nh sng mt tri cung cp mt cng sut l 500W.
Hiu sut ca pin l 10%.
1. Hi 1km2 t np in cho pin mt tri mt cng sut l bao nhiu.
2. Vi cng sut , trong thi gian 30 pht th un si c bao nhiu lt nc t
250C. Bit nhit dung ring ca nc l 4200J/kg.K, hiu sut ca bp un l 80%.
Phn iii: hng dn gii.
Bi 2. Nng lng ca hn :
- Trc khi th: Th nng. Khi ang ri: Th nng, ng nng, nhit nng. Trc khi
chm ct: ng nng v nhit nng.
- S chuyn ho nng lng: Khi ang ri mt phn th nng chuyn ho thnh
ng nng v nhit nng (cho n v cho lp khng kh xung quanh). Trc khi chm
ct: Ton b th nng chuyn ho thnh ng nng v nhit nng (cho n v
cho lp khng kh xung quanh). Khi ln su vo ct th phn ng nng ca n
chuyn ho hon ton thnh nhit nng (cho n v cho ct) v ng nng cho
ct.
Tm li ton b c nng ca hn chuyn ho thnh nhit nng v ng
nng (cho vt khc) nn hn khng th ny ln c.
Bi 3. Khng th. V ng c vnh cu l ng c hot ng khng cn cung
cp nng lng. Tri vi nh lut bo ton v chuyn ho nng lng.
Bi 4. Lng nhit nng ca thi ng b gim l: Qc thu = Cnh.mnh.(ts - t) =
880.0,5.(70 - 20) = 22 000J.
Qn thu = 4200.10.(70 - 20) = 2 100 000J. Q gim = 2 122 000J.
iu ny khng h vi phm nh lut. V nhit lng khng t mt i m n
chuyn ho thnh nhit nng cho nc v chu.
Bi 5. Trng lng ca lp nc: P = d.V = d.S.(dy) = 2.1010N.
Cng do lp nc thc hin: A = P.h = 2.1010.250 = 5.1012J.
Cng c chuyn ho thnh in nng: A = 5.1012.0,7 = 3,5.1012J.
Bi 6. Cng sut ca 5 t my l: P = 5.400 = 2.106kW.
in nng sn ra: A = P.t.
Bi 7. Cng sinh ra trong 1 ngy: A = 6.108.86400.
Q1 A
Nhit lng to ra ca than : Q = = 1728.1011J. Lng than cn tiu th: m =
H H
Q
= 64.105 kg.
q

26
 Ti liu n thi vt l vo lp 10
Bi 8. a. Cng sut tiu th ca pin: P = P1.S. Cng sut tiu th ca n: P =
P.Hp.
b. in nng ca pin cung cp: Q = A = p.Hp.t. Nhit lng nc thu: Q1 = Q.Ha.
Q1
Lng nc un si: m = = 16kg.
c.(100 50)

27