Вы находитесь на странице: 1из 26

OrganizaodeumaEmpresa

http://www.simonsen.br/its/pdf/apostilas/base-tecnica/1/organizacao-empresas-1-ano-
de-administracao-1-capitulo.pdf.
SUMRIO
INTRODUO...............................................................................................................
2
CAPTULO1:Teoriadas
Organizaes........................................................................6
CAPTULO2:DocumentosLegaisComerciaseTtulosde
Crdito............................15
CAPTULO3:OrganizandoArquivosda
Empresa.......................................................17
CAPTULO4:Organogramas,Fluxogramase
Cronogramas......................................22
CAPTULO5:
Departamentalizao.............................................................................32
CAPTULO6:RotinasdoDepartamentode
Compras.................................................38
CAPTULO7:RotinasdoDepartamento
Fiscal...........................................................42
CAPTULO8:Fluxode
Caixa.......................................................................................44
CAPTULO9:Planejamento
Oramentrio..................................................................46
CONCLUSO...............................................................................................................4
8
BIBLIOGRAFIA.............................................................................................................
50
1

Page 2
OrganizaodeumaEmpresa
INTRODUO
SegundoMaximiano(1992)"umaorganizaoumacombinaodeesforos
individuaisquetemporfinalidaderealizarpropsitoscoletivos.Pormeiodeuma
organizaotornasepossvelperseguirealcanarobjetivosqueseriaminatingveis
paraumapessoa.Umagrandeempresaouumapequenaoficina,umlaboratrioouo
corpodebombeiros,umhospital,umformigueiro,umtimedefutebolouumaescola
sotodosexemplosdeorganizaes."
Umaorganizaoformadapelasomadepessoas,mquinaseoutros
equipamentos,recursosfinanceiroseoutros.
Portanto,aorganizaooresultadodacombinaodetodosesteselementos
orientadosaumobjetivocomum.Eaqualidadeoresultadodeumtrabalhode
organizao.
Navisoestticadaorganizaoexistem:
Ordemdeindivduosformandoumaredederelaescomposies
distribudasdentrodestequadro.
vistaeorganizadaatravsdeOrganogramas.
Aorganizaocompesedecamadashierrquicasounveisfuncionais
estabelecidospeloorganograma.
Osnveisdiferenciamograudeautoridadedelegada,comandoesalrios.
Portanto,noprocessodeorganizaodefineseaautoridadedecadapessoa,
criandoseassimahierarquia.Nahierarquiadefinemseosexecutivosquesoos
diretoreseopresidente,osgerentes,ossupervisorese/ouasequipesdeautogesto.
Nasempresasdehojeossupervisoresestosendosubstitudospelaequipesde
autogesto.Ossupervisorestmcomoprincipalfunogarantirqueastarefassejam
cumpridas.Essemodelofoiaospoucossendosubstitudoquandoasempresas
comearamaincluirasequipesnaparticipaodasatividadesdaempresadeum
modomaisamplo.Assimestasequipescomearamaseautogerir,ouseja,elas
mesmasseorganizameassumemaresponsabilidadedasatividades.Istocriauma
competiosaudvelentreequipes,retornandocomoumamaiorprodutividadeparaa
empresa.Umadecisoimportanteasertomadanoprocessodeorganizaodeuma
2

Page 3
OrganizaodeumaEmpresa
empresaquantocentralizaooudescentralizaodasatividades.Nocasode
centralizaoaempresaterfacilidadedecontrole,masosdepartamentosteromais
dependnciaparatomardecises.Jadescentralizaopodegerarumacompetio
saudvelentreasunidades,almdeteremmaioragilidadenatomadadedecises;
emcontrapartidaaempresatermaiordificuldadedecontrole.Umimportante
mecanismoparaajudarnoprocessodeorganizaooorganograma.No
organogramasoinseridososcargosedepartamentos,bemcomoahierarquiaque
regecadaumdeles.Adefiniodecargosedelegaodetarefase
responsabilidadesmuitoimportanteparaaorganizaodaempresa.Dessemodo,
cadaumresponsvelporumaunidade,umdepartamento,ouatividade,juntosfazem
todootrabalhonecessrioparaobomandamentodaempresa.
Umaorganizaoeficazaquelaquerealizaseusobjetivos.Naeficcia
organizacionaltemosasatisfaodocliente,oimpactonasociedadeea
aprendizagemorganizacional.
Umaorganizaoeficienteaquelaqueutilizacorretamenteseusrecursos.
NaOSM(Organizao,SistemaseMtodos)temosafunodeplanejare
organizarparadesenvolveraconstruodaestruturaderecursosedeoperaesde
umaempresa,bemcomonadeterminaooudefiniodosprocedimentos,rotinas
oumtodosdaempresa.Emsuasfasestemos:
Fasepioneira(ouinicial):geralmenteconstitudaporumnicoprofissional.
Fasededesenvolvimento(ouexpanso):estruturacresce,expandemsuas
aes,intensificaseustrabalhos,aumentaonmerodeparticipantes.
Fasedocontrole:estabelecimentodenormasdecoordenaoerotinasdos
processosdetrabalho.Preocupaocomadocumentaodossistemaseso
criadososcontrolesparaossistemas.
Fasedaburocracia:fasedocontrolelevadoaoextremo.
Fasedematuridade:reareadquiresuacaractersticadeflexibilidadee
inovaosemcomissoabandonarocontrolenecessrio.
Aestruturaorganizacionaldeveserdelineadadeacordocomosobjetivose
estratgiasestabelecidos,ouseja,aestruturaorganizacionalumaferramenta
3

Page 4
OrganizaodeumaEmpresa
bsicaparaalcanarassituaesalmejadaspelaempresa,oinstrumentobsico
paraconcretizaodoprocessoorganizacional.
Paraseorganizarumaempresa,umestabelecimento,ouqualqueroutro
processoqueincluarelaesinterpessoais,sonecessriasalgumasfunes
bsicas,ouseja,umbomadministradorprecisasaberplanejarsuaempresa,precisa
terpulsoecoernciaparadirigirumaempresaealemdisso,precisasaber
acompanharecontrolar.
Quandoaestruturaorganizacionalestabelecidadeformaadequada,ela
propiciaparaaempresaalgunsaspectos:Responsabilidades;Lideranas;
Motivaes;OrganizaodasFunes,InformaeseRecursos.
Aestruturaorganizacionaldentrodeumcontextogeralsesubdivideemduas:
EstruturaInformaleFormal.
EstruturaInformal:
Essetipodeestruturaseconsistenumaredederelaessociaisepessoais
quenoestabelecidaformalmente,ouseja,aestruturasurgedainteraoentreas
pessoas,desenvolvendoseespontaneamentequandoaspessoasserenementre
si.
Ainformalidadegeralmente,maisinstvel,poisestsujeitaaossentimentos
pessoais,poissetratadeumanaturezamaissubjetiva,elanopossuiumadireo
certaeobrigatria.
Vantagens:Rapideznoprocesso;Reduodecomunicaoentrechefee
empregado;Motivaeintegraosgruposdetrabalho.
Desvantagens:Desconhecimentodechefia;Dificuldadedecontrole;Atrito
entrepessoas.
EstruturaFormal:
Essaaestruturaqueagrandemaioriadasempresasadota,aestrutura
deliberadamenteplanejada,eformalmenterepresentada,emalgunsaspectos,em
organogramas.
4

Page 5
OrganizaodeumaEmpresa
Nessafase,adefiniodesuasatribuiessetornamaiscriteriosa,ouseja,
aquiaestruturaformalpodealcanarproporesimensas.
Nodesenvolvimentodaestruturaformaldevemseconsiderarosseus
componentes,seuscondicionanteseseusvriosnveisdeinfluncia.Poisser,a
partirdeumaestruturabemimplantadaqueumaempresairalcanarseusobjetivos
estabelecidos.
Aempresapossuivisoquecompostapelosseussonhos,ouseja,elaa
suamaioraspirao,aondeelapretendechegar,oquepretendeser.Ouainda,a
formacomoquerserreconhecidanoseunichoempresarial,nomercadoouna
sociedadeemqueestinserida.
Aempresapossuimissoqueafunosocialdaatividadedaempresa
dentrodeumcontextoglobal.
Portanto,todasasdecisesestratgicas,todasasatividades,todosos
pensamentoseaesdaempresaedeseuscolaboradoresdeverosernorteados
pelamissoepelaviso.Apsdefinidasedeclaradasimprescindvelquetodosos
componentesdaempresa,desdeasfunesmaisaltasdecomandoatochode
fbrica,estejamperfeitamentecientesdelase,maisqueisso,conscientesda
importnciadedirecionartodososseusesforosparaasuaconcretizao.
5

Page 6
OrganizaodeumaEmpresa
CAPTULO1:
TEORIADASORGANIZAES
Administrao
Apalavraadministraovemdolatimad(direo,tendnciapara)eminister
(subordinaoouobedincia).
Administraooatodetrabalharcomeatravsdepessoaspararealizaros
objetivostantodaorganizaoquantodeseusmembros.
Umadministradordeverusardeterminadasfunes:planejar,organizar,dirigir
econtrolar.
PlanejarEstabeleceosobjetivosdaempresa,especificandoaformacomo
seroalcanados.Partedeumasondagemdofuturo,desenvolvendoumplanode
aesparaatingirasmetastraadas.aprimeiradasfunes,jqueservirde
basediretoraoperacionalizaodasoutrasfunes.
Organizaraformadecoordenartodososrecursosdaempresa,sejam
humanos,financeirosoumateriais,alocandoosdamelhorformasegundoo
planejamentoestabelecido.
DirigirOadministradordever,ento,transmitirosplanosaossubordinadose
estimullosdemaneiraadespertarlhesamotivaoparaqueatinjamosobjetivose
metaspredeterminada.Dirigirbemumnegcioadministraroseufuturo;edirigiro
futuroadministrarainformao.
6

Page 7
OrganizaodeumaEmpresa
ControlarControlarestabelecerpadresemedidasdedesempenhoque
permitamassegurarqueasatitudesempregadassoasmaiscompatveiscomoque
aempresaespera.Ocontroledasatividadesdesenvolvidaspermitemaximizara
probabilidadedequetudoocorraconformeasregrasestabelecidaseditadas.onde
severificaaexecuodotrabalho.
AdministraoEmpricaouPrAdministrao
AadministraodeuseoincionaEradaAdministraoEmpricaouPr
Administrao,ondesepredominavaatradio,experinciaemisticismo.
Nestapocaoqueesboavaasdoutrinasdaadministraoeramasforas
militareseaigreja.
ForasMilitares:AsOrganizaesMilitaresevoluramdasdisplicentesordens
doscavaleirosmedievaisedosexrcitosmercenriosdossculosXVIIeXVIII
atostemposmodernoscomumahierarquiadepoderrgidaeadoode
princpioseprticasadministrativascomunsatodasasempresasda
atualidade.
Igreja:AIgrejaCatlicaRomanapodeserconsideradaaorganizaoformal
maiseficientedacivilizaoocidental.Atravsdossculosvemmostrandoe
provandoaforadeatraodeseusobjetivos,aeficciadesuastcnicas
organizacionaiseadministrativas,espalhandoseportodomundoeexercendo
influncia,inclusivesobreoscomportamentosdaspessoas,seusfiis.
Amodernaadministraosurgiuemrespostadeduasconseqncias
provocadaspelaRevoluoIndustrial:
Ocrescimentoaceleradoedesorganizadodasempresasmostravaqueera
necessriosubstituiroempirismoeaimprovisao;
Anecessidadedemaioreficinciaeprodutividadedasempresas,parafazer
faceintensaconcorrnciaecompetionomercado.
7

Page 8
OrganizaodeumaEmpresa
AbordagemClssica
AAbordagemClssicasedivideemduaspartes:AdministraoCientficae
TeoriaClssica.
Parte1:AdministraoCientfica
NaAdministraoCientfica,aorganizaocomparadacomumamquina,
quesegueumprojetoprdefinido;osalrioimportante,masnofundamental
paraasatisfaodosfuncionrios;aorganizaovistadeformafechada,
desvinculadadeseumercado;aqualificaodofuncionriopassaasersuprfluaem
conseqnciadadivisodetarefasquesoexecutadasdemaneirarepetitivae
montonaefinalmente,aadministraocientfica,fazusodaexploraodos
funcionriosemproldosinteressesparticularesdasempresas.
Em1911,FrederichWinslowTaylor,umengenheiroamericano,publicouo
livroconsideradocomoabbliadosorganizadoresdotrabalho:Princpiosda
AdministraoCientfica,quesetornouumbestsellernomundointeiro.
Taylornostrouxeaspropostasdeplanejamento,padronizao,especializao,
controleeremuneraoqueacarretaramemdecorrnciassociaiseculturaisdasua
aplicao,poisrepresentaramatotalalienaodasequipesdetrabalhoeda
solidariedadegrupal,fortesevivazesnotempodaproduoartesanal.
8
Page 9
OrganizaodeumaEmpresa
Eleiniciouseuestudoobservandootrabalhodosoperrios.Enxergouentoa
necessidadedeaplicarmtodoscientficosadministraoparaassegurarseus
objetivosdemximaproduoamnimocusto,paratantoseguiaumaOrganizao
RacionaldoTrabalho.
ORT(OrganizaoRacionaldoTrabalho)
1Analisedotrabalhoeestudodostemposemovimentos(formasimplese
rpidadeexecutarafuno).
2Estudodafadigahumana(diminuiodetrabalhoeperdadequalidade).
3Divisodotrabalhoeespecializaodooperrio.
4Desenhodecargosetarefas(especificandoocontedodetarefasdeuma
determinadafuno).
5Incentivossalariaiseprmiosdeproduo.
6Condiesdetrabalho(melhoriadoambientefsicoparamelhor
produtividade).
7Padronizao(uniformidadeparareduodecustos).
8Supervisofuncional(osoperriosdevemsersupervisionadospor
supervisoresespecializadosenoporumaautoridadecentralizada).
9Homemeconmico(ohomemmotivadoporrecompensassalariais,
econmicasemateriais).
SurgiramentoosprincpiosdaAdministraoCientfica:
PrincpiodoPlanejamento:consisteemsubstituirocritrioindividualdo
operrio,aimprovisaoeoempirismopormtodosplanejadosetestados.
PrincipiodaPreparaodosTrabalhadores:consisteemselecionar
cientificamenteostrabalhadoresdeacordocomsuasaptides,ouseja,
9

Page 10
OrganizaodeumaEmpresa
preparlosetreinlosparaproduziremmaisemelhor,deacordocomo
mtodoplanejado,eemprepararmquinaseequipamentosemumarranjo
fsicoedisposioracional.
PrincpiodoControle:consisteemcontrolarotrabalhoparasecertificarde
queomesmoestsegundooplanodeproduo.
Principiodeexecuo:consisteemtercondiesdetrabalho,termeios
necessriosparaexecutaratarefa(ambientefsico,recursos).
Parte2:TeoriaClssica
ATeoriaClssicateveoseuincionaFranae1916,tendocomofundadoro
francsHenriFayol,engenheiroquesebaseavaemprincpiosetcnicasparaoseu
trabalho.Caracterizavasepelanfasenaestruturaqueaorganizaodeveriapossuir
parasereficiente.Partiadaorganizaoedaestruturacomoumtodo,paragarantira
eficinciadetodasaspartesenvolvidas,fossemelasdepartamentos,seesou
pessoascomoexecutoresdetarefaseocupantesdecargos.
Aanlisedastarefasdecadaindivduocedeulugaraumavisoglobale
universaldaorganizao.Aqualpartiadaestruturaodetodaorganizaoe
chegavafinalmenteaoindivduo.
HenriFayolocriadordaTeoriaClssica,dividiuasfunesdaempresaecriou
osprincpiosgeraisdaadministrao,quesoasbasesdaadministraocomo
cincia,estesprincpiossoteisparaestruturarqualquerorganizaosejaqualfor
seuramodeatividadeeseutamanho.
10

Page 11
OrganizaodeumaEmpresa
Fayolviaaorganizaocomoumcorpoo"corpoempresarial".Asatividades
dessecorpoeramencaixadasemseisfunes.
AsseisfunesbsicasdaempresasegundoFayol:
1Funestcnicas,relacionadascomaproduodebenseserviosda
empresa.
2
Funescomerciais,relacionadascomacompraevendae
permutao/troca.
3
Funesfinanceiras,relacionadascomaprocuraegernciadecapitais.
4Funesdesegurana,relacionadascomaproteoepreservaodos
bensedaspessoas.
5
Funescontbeis,relacionadascominventrios,registros,balanos,
custoseestatsticas.
6
Funesadministrativas,relacionadascomasoutrascincofunes
integradas,pairandoacimadelas.
Sobreasfunesadministrativas,FayoldefiniuelementosdaAdministrao,
oufunesdoadministrador.
FunesAdministrativas:
Prever:visualizarofuturoetraaroprogramadeao.
Organizar:constituiroduploorganismomaterialesocialdaempresa.
Comandar:dirigireorientaropessoal.
Coordenar:ligar,unirharmonizartodososatosetodososesforoscoletivos.
11

Page 12
OrganizaodeumaEmpresa
Controlar:verificarquetudoocorraconformeasregrasestabelecidaseas
ordensdadas.
ParalelamenteaosestudosdeTaylor,HenriFayol,queerafrancs,defendia
princpiossemelhantesnaEuropa,baseadoemsuaexperincianaalta
administrao.EnquantoosmtodosdeTayloreramestudadosporexecutivos
europeus,osseguidoresdaAdministraoCientficasdeixaramdeignoraraobra
deFayolquandoamesmafoipublicadanosEstadosUnidos.Oatrasonadifuso
generalizadadasidiasdeFayolfezcomquegrandescontribuintesdopensamento
administrativodesconhecessemseusprincpios.Fayolrelacionou14(quatorze)
princpiosbsicosquepodemserestudadosdeformacomplementaraosdeTaylor.
Os14princpiosbsicos:
Divisodotrabalho:consistenaespecializaodastarefasedaspessoaspara
aumentaraeficincia.
Autoridadeeresponsabilidade:autoridadeeodireitodedarordenseopoder
deesperarobedincia.Aresponsabilidadeumaconseqncianaturalda
autoridadeesignificaterodeverdeprestarcontas.Ambasdevemestar
equilibradasentresi.
Disciplina:dependedaobedincia,aplicao,energia,comportamentoe
respeitosnormasestabelecidas.
Unidadedecomando:cadaempregadodevereceberordensdeapenasum
superior.oprincpiodaautoridadenica.
Unidadededireo:umacabeaeumplanoparacadaconjuntodeatividades
quetenhamomesmoobjetivo.
Subordinaodosinteressesindividuaisaosinteressesgerais:osinteresses
geraisdevemsobreporseaosinteressesparticulares.
12

Page 13
OrganizaodeumaEmpresa
Remuneraodopessoal:devehaverjustaegarantidasatisfaoparaos
empregadoseparaaorganizaoemtermosderetribuio.
Centralizao:refereseconcentraodaautoridadenotopodahierarquiada
organizao.
Cadeiaescalar:alinhadeautoridadequevaidoescalomaisaltoaomais
baixo.
Ordem:umlugarparacadacoisaecadacoisaemseulugar.aordem
materialehumana.
Equidade(reconhecerodireitodecadaum):amabilidadeejustiapara
alcanarlealdadedopessoal.
Estabilidadedopessoal:arotatividadedaspessoastemumimpactonegativo
sobreaeficinciadaorganizao.Quantomaistempoumapessoa
permanecernumcargo,tantomelhor.
Iniciativa:acapacidadedevisualizarumplanoeassegurarpessoalmenteo
seusucesso.
Espritodeequipe:harmoniaeunioentreaspessoassoasforasda
organizao.
TraandoseumparaleloentreaAdministraoCientficaeaAdministrao
Clssica,concluisequeenquantoTaylorestudavaaempresaprivilegiandoastarefas
deproduo,Fayolaestudavaprivilegiandoastarefasdaorganizao.Anfase
dadapeloprimeiroerasobreaadoodemtodosracionaisepadronizadose
mximadivisodetarefas,enquantoosegundoenfatizavaaestruturaformalde
empresaeaadoodeprincpiosadministrativospelosaltosescales.
NahistriadaevoluodaAdministraonosepodeesquecersedas
valiosascontribuies,ouseja,outrasabordagensquesurgiramaolongodosanos
como:
AbordagemHumanstica:Elafoi,basicamente,omovimentodereaoede
oposioTeoriaClssicadaAdministrao,comnfasecentradanas
13

Page 14
OrganizaodeumaEmpresa
pessoas.Tevecomoorigemanecessidadedehumanizaredemocratizara
administrao,odesenvolvimentodaschamadascinciashumanas.
AbordagemNeoclssica:nfasenapraticadaadministrao;Reafirmao
dospostuladosclssicos;nfasenosprincpiosgeraisdaadministrao
(planejar,organizardirigirecontrolar);nfasenosobjetivoseresultados;
Ecletismo.
AbordagemEstruturalista:Em1950surgiuvisandoaburocracia.Dividese
em:TeoriadaBurocraciacomnfasenaestruturaeTeoriaEstruturalistacom
nfasenaEstrutura,nasPessoasenoAmbiente.
AbordagemComportamental:Suanfaseaindaseencontrano
comportamentohumano,porm,levaemconsideraoocontexto
organizacional,deformamaisampla,abrangendoainflunciadesse
comportamentonaorganizaocomoumtodoeasperspectivasdaspessoas
diantedasorganizaes.
AbordagemSistmica:Avaliardequemaneiraossistemasorganizacionaise
administrativoseramestruturadosequaismecanismoseramnecessriospara
quefuncionassemcomooprevisto,matemticosesocilogosencontraramum
pontocomumnainvestigaodecomoasorganizaesfuncionavamcomo
sistemas.Elaforneceuumabaseparaaunificaodosconhecimentos
cientficosnasltimasdcadas.
AbordagemContingencial:Deslocamentodavisualizaodedentroparafora
daorganizao:anfasecolocadanoambienteenasdemandasambientais
sobreadinmicaorganizacional.Paraaabordagemcontingencialsoas
caractersticasambientaisquecondicionamascaractersticasorganizacionais.
Iniciase,assim,umnovotempodedesenvolvimentoeaperfeioamentoda
Administrao,comoCinciaecomoProfisso.Atecnologiamodernaaliadaaos
cientistas,pesquisadoreseprofessores,comseusmecanismos,estudosetrabalhos
vmprovandoqueAdministrarnecessrio,proveitosoeimprescindvelem
qualquer
segmento,contextoousituaonavidadaspessoas,dasempresasedasentidades.
14

Page 15
OrganizaodeumaEmpresa
EXERCCIO:
1QualadiferenaentreAdministraoXOrganizao?
2QualanfasedeTayloredeFayolemseusestudos?
CAPTULO2:
DOCUMENTOSLEGAISCOMERCIAISETTULOSDECRDITO
Duranteociclodevidadeumaempresa,otitularouossciosestoobrigados
acumprirumconjuntodeprocedimentoslegais.NasLojasdaEmpresaexistem
representantesdegrandepartedosorganismoscompetentesnecessriospara
garantiressesservios.
Licenas:Asempresastmqueprocederaumasriedepassosparaque
sejaautorizadaaconstituiodosseusestabelecimentoseoexercciodas
suasatividades.importanteconhecerossectoresqueprecisamde
licenciamentoecomopossvelobtlo.
Alvars:Indispensveisparaoexercciodecertasatividades,osalvarsso
emitidosporentidadescompetentes,deacordocomalegislaoexistente,e
asseguramqueasempresasrenemosrequisitosdeidoneidade,capacidade
tcnicaouprofissionalealcancefinanceiroparaexecutarcertalaborao.
CertideseRegistros:Estesdiplomassoexigidoslegalmentepara
determinadosfins,tratandosededocumentoscertificadosequedescrevema
situaojurdicadedeterminadaempresa.
15

Page 16
OrganizaodeumaEmpresa
Seguros:Informaosobreossegurosaefetuarobrigatoriamentepelas
empresaseoutros,decarterfacultativo,quepodemigualmenteser
contratados.
Aatividadeempresarial,nelacompreendidosossegmentosdaindstria,do
comrcioedaprestaodeservios,exercidanomercadoentreasempresase
consumidoresdebenseservios,tendocomoumdosseusprincipaissuportes,o
crdito.Estecrditonormalmentedecorredeoperaesdecompraevendaaprazo,
deemprstimosoumesmopagamentosatravsdecheques.Paraarepresentao
formaldosreferidoscrditossoutilizadosdocumentosdenominadosdettulosde
crdito.
Denominamsettulosdecrditoospapisrepresentativosdeumaobrigao
eemitidosdeconformidadecomalegislaoespecficadecadatipoouespcie.
Ttulodecrditogenericamenteexpressando,umdocumentoquetemcomo
objetivorepresentarumcrditorelativoaumatransaoespecficademercado,
facilitandodestaformaasuacirculaoentrediversostitularesdistintos,substituindo
numdadomomentoamoedacorrenteoudinheiroemespcie,almdegarantira
seguranadatransao.
Considerandosuasprincipaiscaractersticaseoquemelhorexpressa
doutrina,podemosconceituarttulodecrditocomoumdocumentorepresentativodo
direitodecrditopecunirioquenelesecontmequepodeserexecutadoporsi
mesmo,deformaliteraleautnoma,independentementedequalqueroutronegcio
jurdicosubjacenteousubentendido,bastandoquepreenchaosrequisitoslegais.
Osttulosdecrditosodefundamentalimportnciaparaosnegcios,haja
vistaquepromovemefacilitamacirculaodecrditosedosrespectivosvaloresa
estesinerentes,almdepropiciarseguranacirculaodevalores.
EXERCCIO:
1Quaisoscomponenteslegaisdeumaempresa?
16

Page 17
OrganizaodeumaEmpresa
2Qualoprincipalsuportedaatividadeempresarial?
3Emsuaspalavras,qualoobjetivodoTtulodecrdito?
CAPTULO3:
ORGANIZANDOARQUIVOSDAEMPRESA
Arquivooconjuntodedocumentosproduzidosporumainstituionodecurso
dasuaatividadeeconservadosorganicamente.Umarquivodeveserconservado
integralmenteenuncaseparado,divididoouorganizadosegundocritriosquenoos
dasuaorganizaooriginal.
Umarquivoformadoporumacoleoderegistroslgicos,cadaumdeles
representandoumobjetoouentidade.
Umregistrolgico,ousimplesmenteregistro,formadoporumaseqnciade
itens,sendocadaitemchamadocampoouatributo.Cadaitemcorrespondeauma
caractersticaoupropriedadedoobjetorepresentado.
Oarmazenamentodeumarquivofeito,viaderegra,porblocosderegistros
lgicos(umblocochamadoregistrofsico),sendo,emcadaleituraougravao,
lido
ougravadotodoumblocoenoapenasumregistrolgico.
Chaveprimriaumachavequeapresentaumvalordiferenteparacada
registrodoarquivo,detalformaque,dadoumvalordachaveprimria,identificado
umnicoregistrodoarquivo.Usualmenteachaveprimriaformadaporumnico
campo.
Umachavesecundriadiferedeumaprimriapelapossibilidadedeno
possuirumvalordiferenteparacadaregistro.Assim,umvalordeumachave
secundriaidentificaumconjuntoderegistros.
17

Page 18
OrganizaodeumaEmpresa
Chavedeacessoachaveutilizadaparaidentificaro(s)registro(s)desejado(s)
emumaoperaodeacessoaumarquivo.
Oarquivoumimportanteinstrumentoparacontrolaraadministrao,pois
tratasedocentroativodeinformaesdequalquerempresa.Todaatividadeemseu
empreendimentogeradocumentosquedeveroserconservadoscomo
comprovantes.
Umarquivobempensadoeorganizadoservepara:
Revelaroquejfoifeitoeosresultadosobtidos;
Revelaroqueestparaserfeito;
Diminuiraduplicidadedetrabalho;
Evitarrepetiesdesnecessriasdeexperincias;
Evitarimprovisoseinadequaes;
Encontrarbonsparceirosefornecedores;
Avaliaroempreendimentoporpartes;
Avaliaroempreendimentocomumtodo;
Transmitirordenseensinarcomofazer;
Libertloparaaproveitarodinheiro.
Osarquivosexistembasicamentepelasexignciasdalegislaopblicae
organizaointernadaempresa.Seusprincpiosbsicosparaseremorganizadosso
asclassificaesdostiposdedocumentoseacodificaoquepodeseralfabticaou
numrica.
Antesdeorganizarosarquivosadministrativos,necessrioconheceralgumas
tcnicasdearquivamento.
interessanteobservarcomoempresasdiferentestmbasicamenteas
mesmasestruturasorganizacionais,gerandodocumentosemcomum.Nohmuita
diferenanostiposdedocumentosgeradospelasgrandeseaspequenasempresas.
18

Page 19
OrganizaodeumaEmpresa
Combasenesseraciocnio,possvelcriarumaestruturafuncionalde
arquivamento,quepodesercompartilhadaentrevriosempreendedorese
empreendimentosdiferentes.
Arquivandoosdocumentosempastas:
01.00Planodenegcios.Documentoresponsvelporresponderoscomo,
onde,quandoeporqusdaempresa,precisaseroprimeiropassoemdireo
aosobjetivosdoempreendedor.Deveserarquivadonapastanmero1.
02.00Atividadesoperacionais.Pastaondeseroarquivadosos
fluxogramasquemostramcomosoecomodeveroserfeitasastarefas
relacionadasproduo,comercializaoeprestaodeserviosquea
empresapratica.
03.00Produtos.Dadoscomopreos,custos,peso,etcdevemficarnesta
pasta.Seaempresajtiverumsistemainformatizadoparaarmazenageme
manuseio,estapastapodeserusadaparaarquivodefolderououtromaterial
impresso.
04.00Estratgiasdemarketing.Ondeficaroguardadasaspesquisasde
mercado,osmecanismoscriadosparacomunicaocomopblicoalvo,os
planosestratgicosdepagamento,oplanejamentovisualdaempresa,
garantias,etc
05.00Clientes.Dadoscomonome,telefone,endereo,etcdevemficar
nestapasta.Seaempresajtemumsistemainformatizadoparaisso,apasta
deveserusadaparainformaesgeraiscomolimitedecrditoecontrolesde
pagamento.
06.00Fornecedores.Dadoscomonome,telefone,endereo,etcdevem
ficarnestapasta.Seaempresajestinformatizadaparaisso,apastadeve
serusadaparaguardarasduplicataspagas,juntocomsuasrespectivasnotas
fiscais.
07.00Financeiro.Aquidevemserguardadosofluxodecaixado
empreendedor,contasapagar,contasareceber,relaodecontasvencidas,
boletosdereceitasedespesas,documentosdebancos,ofluxofinanceiro.
Criarumapastaparacadacoisa,como07.01paraofluxodecaixa.
19

Page 20
OrganizaodeumaEmpresa
08.00TI.Paraguardarnotasfiscaisdemquinas,peas,softwares,
contratoscomempresasdehardwareesoftware,registrosdeprogramas,
etcDevesecriarumapastaparacadacoisa,como08.01paranotasde
hardwareeassimpordiante.
09.00Recursoshumanos.Paraguardaroplanodecarreiraecargos,
regimentointerno,currculosemperspectiva,pesquisadeantecedentes,folha
depagamentodeautnomos,opronturiosdosfuncionrios,contribuiesda
empresa(INSS)
10.00Setorjurdico.Ondedevemserguardadososcontrolescom
problemasjurdicosdedvidasvencidascomfornecedores,crditosareceber
vencidosdeclientes,processosafavorecontraaempresa.Sempremantendo
cadacoisaemumasubpasta.
11.00Diretoriaegerentes.Ondedevemserguardadosseusrespectivos
pronturios,planejamentodeprolabore,recibosdepagamento,frias,
checklistdastarefasaseremrealizadasdiariamente.Umapastaparacada
pessoa.
12.00Brainstorm.Osresultadoseatasdereuniesparasolucionar
problemasecriaridiascomscios,diretores,gerentes,funcionriose
clientes.Idiasdocaderninhopessoal,idiasdeoutrasreunies,etc
13.00Materialdetreinamento.Todoomaterialdetreinamentocomprado
oucriadodentrodaprpriaempresadeveserguardadonestapasta.Crieuma
pastaparavdeos,outraparaapostilas,outraparaCdsdeudioeassimpor
diante.
14.00Arquivomortoeimpostos.Controledasnotasfiscaisj
contabilizadas,impostosearquivomorto,DECA,livrodeinventrio,Simples,
notasdoativofixo,guiasderecolhimento,livrodeinspeodotrabalho,
recibosdepagamentodoIRPF,etc
15.00Custosfixos.Aluguel,luz,gua,telefone,honorriosdocontador,
folhadepagamento,INSS,FGTS,honorriosdoadvogado,condomnio,vale
transporte,valerefeio,leasingdocarro,etcDeveserarquivadocadaum
emsuapasta.
20
Page 21
OrganizaodeumaEmpresa
16.00Arquivovivo.Notasdevendas,compras,ativofixo,dedespesade
markeging,produo,impostospagos,despesasadministrativas,etcA
diferenadessapastaqueapsosdocumentosseremcontabilizadoseles
migramparasuasrespectivaspastasjlistadasacima.Porexemplo,asnotas
comdespesasadministrativasmigramparaapasta06.00(fornecedores).
Oexemplodecomoarquivardocumentosmostradoacimavaicrescer
continuamenteevocdevercriarumapastaparacadanovainsero.Porexemplo,
conformevocconquistarumfornecedornovo,devertambmcriarumapasta
exclusiva.
Seriamento06.01,06.02eassimpordiante.Mantendoosdadosdecada
umdosfornecedoresempastasseparadas.
EXERCCIO:
1Oqueregistro?
2Comodeterminadooendereodeumregistronumarquivo?
3QualadiferenaentreChavePrimriaXChaveSecundria?
21

Page 22
OrganizaodeumaEmpresa
CAPTULO4:
ORGANOGRAMAS,FLUXOGRAMASECRONOGRAMAS
Organograma
OOrganogramaumarepresentaogrficadaestruturahierrquicada
empresa.Podetervriasformas,desdeamaiscomum,conhecidacomoorganograma
tradicional,atformasbempoucousuais,comoumaflor.
Em1856,DanielC.McCallum,umsuperintendentedaYorkandErieRailroad
Company(EUA),usouorganogramasparamostraraaplicaodaAdministrao
Sistemticaemferrovias.Asferroviaseramempreendimentoscomplexosemuito
caros,assimexigiamumaestruturahierrquicacomvriosnveisprofissionais.
Portantoconformeosregistroshistricos,McCallumfoiocriadordoprimeiro
organogramadequesetemnotcia.
OrganogramaTradicional:
Oprimeiropassodeterminartodasasfunesesetoresquesero
apresentadasnoorganograma,edefinirsuasposieshierrquicas.
1Presidente
2Diretores(Financeiro,Administrativo,Operacional,Comercial,etc.)
3Gerentes(Financeiro,Administrativo,Produo,Vendas,etc.)
4SeesdaProduo,Contabilidade,Dpto.Financeiro,Dpto.Jurdico,etc.
Quantomaioresaresponsabilidadeeautonomia,maisaltaseraposio
ocupadapelocargoousetor.Definidososcargoseposies,transfiraospara
retngulosdistribudosverticalmenteeligadosporlinhasquerepresentaroa
comunicaoehierarquiadositens.
22
Page 23
OrganizaodeumaEmpresa
AomontarumOrganograma:oPresidente(1)ocupaoprimeironvel.No
segundonvelserocolocadososDiretores(2).PartindodoretngulodoPresidente,
sairumalinhaqueserdivididaparaseligaratodososDiretores.EdecadaDiretor,
sairumalinhaqueseligaraosGerentes(3)querespondamhierarquicamentea
ele.
AsfunesdeStaff,querespondemaumsuperior,masnotmautoridade
totalsobreosnveisabaixo,socolocadasemnveisintermedirioseligadaslinha
principaldosuperiorcorrespondente.Porexemplo,oRDrespondeDireo,mas
suaautoridadelimitaseaosassuntosdaQualidade,ouseja,quemadministrao
pessoalcadagestordentrodesuareadeatuao.
Vejacomofica:
23

Page 24
OrganizaodeumaEmpresa
OutrosexemplosdeOrganograma:
24

Page 25
OrganizaodeumaEmpresa
25

Page 26
OrganizaodeumaEmpresa
Fluxograma
Fluxogramaarepresentaogrficaqueapresentaaseqnciadeum
trabalhodeformaanaltica,caracterizandoasoperaes,osresponsveise/ou
unidadesorganizacionaisenvolvidosnoprocesso.
OFluxogramapermiteesquematizarevisualizarossistemasdeformaracional,
claraeconcisa,facilitandoseuentendimentogeralportodososenvolvidos.Pormeio
delesoanalistadesistemas,organizaoemtodopoderepresentarosvrios
fatoreseasvariveisqueocorremnosistema,circuitosdeinformaesrelacionadas
aoprocessodecisrio,bemcomounidadesorganizacionaisenvolvidasnoprocesso.
VantagensdoFluxograma:
Permiteverificarcomofuncionamtodososcomponentesdeumsistema;
Entendimentosimpleseobjetivo;
Facilitaalocalizaodasdeficinciasnosistema;
Aplicaseaqualquersistema,desdeomaissimplesatomaiscomplexo;
Facilitaoentendimentonasmudanasfeitasnosistema.
Existemtrstiposdefluxogramas:
Verticalquetambmdenominadofolhadeanlise,folhadesimplificaodo
trabalho,poisnormalmentedestinadorepresentaoderotinasimplesemseu
processamentoanalticoemumaunidadeorganizacional.
OnomeVerticalconsisteempoderserimpressocomoformulriopadro.Eo
nomeFolhadeAnliseconsistenarapidezdepreenchimento,poisossmbolose
convenesjseachamimpressos.
Ossmbolosutilizadosnofluxogramatmporobjetivoevidenciarorigem,
processoedestinodainformaoescritae/ouverbalcomponentedeumsistema
administrativo.
26

Page 27
OrganizaodeumaEmpresa
Eisossignificadosdossmbolos:
27

Page 28
OrganizaodeumaEmpresa
ParcialouDescritivoumfluxogramabsicoquedescreveocursodeaoe
detrmitesdosdocumentos.EleumpoucomaiselaboradoqueoVerticaleomais
utilizadopararotinasqueenvolvempoucasunidadesorganizacionais.
28

Page 29
OrganizaodeumaEmpresa
GlobaloudeColunaseledemonstraacirculaodedocumentosou
informaesatravsdereasderesponsabilidade.Etambmatravsdasimbologia
adotada,ostiposdedecisesouoperaesserealizamaolongodeumprocesso,
bemcomoevidenciaofuncionamentodeumsistema.
29

Page 30
OrganizaodeumaEmpresa
Cronogramas
Ocronogramaadisposiogrficadotempoquesergastonarealizaode
umtrabalhoouprojeto,deacordocomasatividadesaseremcumpridas.Servepara
auxiliarnogerenciamentoecontroledestetrabalho,permitindodeformarpidaa
visualizaodeseuandamento.
ExemplosdeCronogramas:
30

Page 31
OrganizaodeumaEmpresa
EXERCCIO:
QuaisostiposdeFluxogramas?
Qualofluxogramapadronizado?
umgrficodeatividadesqueauxilianogerenciamentoecontroledo
trabalho?
Correlacione:
(A)FluxogramaVertical(B)FluxogramaParcial(C)FluxogramaGlobal
()
()
31

Page 32
OrganizaodeumaEmpresa
()
Paraqueserveumorganogramatradicional?
CAPTULO5:
DEPARTAMENTALIZAO
Departamentalizaooagrupamento,deacordocomumcritrioespecfico
dehomogeneidade,dasatividadesecorrespondenterecursos(humanos,financeiros,
materiaiseequipamentos)emunidadesorganizacionais.Sendomaisobjetivo,
departamentalizaoumadivisodotrabalhoporespecializaodentrodaestrutura
organizacionaldaempresa.
Asformasdedepartamentalizaosoatravsde:Funes;Produtosou
Servios;Territrio;Cliente;Processo;Projeto;Matricial;Mista.
Emgeralasempresasusammaisdeumaabordagemnadepartamentalizao,
tendomaisfreqnciaadepartamentalizaofuncional.
DepartamentalizaoFuncional
Agrupafunescomunsouatividadessemelhantesparaformarumaunidade
organizacional.
PrincipaisVantagens:Mantmopodereoprestgiodasfunesprincipais;
Criaeficinciaatravsdosprincpiosdaespecializao;Centralizaaperciada
organizao;Permitemaiorrigornocontroledasfunespelaalta
administrao;Segurananaexecuodetarefaserelacionamentode
colegas;Aconselhadaparaempresasquetenhampoucaslinhasdeprodutos.
32

Page 33
OrganizaodeumaEmpresa
PrincipaisDesvantagens:Aresponsabilidadepelodesempenhototalest
somentenacpula;Cadagerentefiscalizaapenasumafunoestreita;O
treinamentodegerentesparaassumiraposionotopolimitado;A
coordenaoentreasfunessetornacomplexaemaisdifcilquanto
organizaoemtamanhoeamplitude;Muitaespecializaodotrabalho.
DepartamentalizaodeProduto
feitodeacordocomasatividadesinerentesacadaumdosprodutosou
serviosdaempresa.
PrincipaisVantagens:Podesedirigiratenoparalinhasespecificasde
produtosouservios;Acoordenaodefunesaonveldadivisodeproduto
tornasemelhor;Podeseatribuirmelhoraresponsabilidadequantoaolucro;
Facilitaacoordenaoderesultado;Propiciaaalocaodecapital
especializadoparacadagrupodeproduto;Propiciacondiesfavorveispara
ainovaoecriatividade.
PrincipaisDesvantagens:Exigemaispessoalerecursosdematerial,
podendodaresultarduplicaodesnecessriaderecursoseequipamento;
Podepropiciaroaumentodoscustospelasduplicidadesdeatividadenosvrios
gruposdeprodutos.
DepartamentalizaoTerritorial
33

Page 34
OrganizaodeumaEmpresa
Algumasvezesmencionadascomoregional,dereaougeogrfica.o
agrupamentodeatividadesdeacordocomoslugaresondeestolocalizadasas
operaes.
AsvantagensedesvantagensdaDepartamentalizaoterritorialso
semelhantessdadasparaaDepartamentalizaodeproduto.
DepartamentalizaoporCliente
Consisteemagruparasatividadesdetalmodoqueelasfocalizemum
determinadousodoprodutoouservio.usadaprincipalmentenogrupamentode
atividadedevendasouservios.
PrincipalVantagem:Adaptabilidadeaumadeterminadaclientela.
PrincipaisDesvantagens:Dificuldadedecoordenao;Subutilizaode
recursoseconcorrnciaentreosgerentesparaconcessesespeciaisem
benefciodeseusprpriosclientes.
34

Page 35
OrganizaodeumaEmpresa
DepartamentalizaoporProcessoouEquipamento
oagrupamentodeatividadesquesecentralizamnosprocessosdeproduo
ouequipamento.
PrincipaisVantagens:Maiorespecializaoderecursosalocados;
Possibilidadedecomunicaomaisrpidadeinformaestcnicas.
PrincipaisDesvantagens:Possibilidadedeperdadavisoglobaldo
andamentodoprocesso;Flexibilidaderestritaparaajustesnoprocesso.
DepartamentalizaoporProjeto
35

Page 36
OrganizaodeumaEmpresa
Osfuncionriosrecebematribuiestemporrias,umavezqueoprojetotem
datadeinicioetrmino.Terminadooprojetoaspessoassodeslocadasparaoutras
atividades.
DepartamentalizaoMatriz
semelhantedeprojeto,comumaexceoprincipal.Nocasoda
Departamentalizaodematriz,oadministradordeprojetonotemautoridadede
linhasobreosmembrosdaequipe.Emlugardisso,aorganizaodoadministrador
deprojetosobrepostaaosvriosdepartamentosfuncionais,dandoaimpressode
umamatriz.
PrincipaisVantagens:Permitemcomunicaoabertaecoordenaode
atividadesentreosespecialistasfuncionaisrelevantes;Capacitaaorganizao
aresponderrapidamentemudana.Soabordagensorientadasparaa
tecnologia.
PrincipaisDesvantagens:Podehaverchoquesresultantesdasprioridades.
36

Page 37
OrganizaodeumaEmpresa
DepartamentalizaoMista
otipomaisfreqente,cadapartedaempresadeveteraestruturaquemais
seadaptesuarealidadeorganizacional.
PrincpiosdaDepartamentalizao
OmaiorUsoodepartamentoquefazmaiorusodeumaatividade,devetla
sobsuajurisdio.
37

Page 38
OrganizaodeumaEmpresa
Omaiorinteresseodepartamentoquetemmaiorinteressepelaatividade
devesupervisionla.
SeparaoeControleAsatividadesdocontroledevemestarseparadasdas
atividadescontroladas.
SupressoeCoernciaEliminaraconcorrnciaentredepartamentos,
agrupandoatividadescorrelatasnomesmodepartamento.
EXERCCIO:
1Oquedepartamentalizao?
2Quaissoostiposdedepartamentalizao?
3Cite3exemplosdevantagensedesvantagensdadepartamentalizao
Funcional:
CAPTULO6:
ROTINASDODEPARTAMENTODECOMPRAS
Odepartamentoousetordecomprasresponsvelpeloestabelecimentodo
fluxodosmateriaisnaempresa.Peloseguimentojuntoaofornecedor,epela
agilizaodaentrega.Prazosdeentreganocumpridospodemcriarsrias
38

Page 39
OrganizaodeumaEmpresa
perturbaesparaosdepartamentosdeproduoevendas,masafunocompras
podereduzironmerodeproblemasparaambasasreas,almdeadicionarlucros.
Seusobjetivossosubdivididosemquatro:
1Obtermercadoriaseserviosnaquantidadeecomqualidadenecessrias.
2Obtermercadoriaseserviosaomenorcusto.
3Garantiromelhorserviopossveleprontaentregaporpartedofornecedor.
4Desenvolveremanterboasrelaescomosfornecedoresedesenvolver
fornecedorespotenciais.
Paraterumsucessonodesempenhodestesobjetivosnecessrioporem
prtica:
Determinarasespecificaesdecompra:qualidadecerta,quantidadecertae
entregacerta(tempoelugar).
Selecionarofornecedor(fontecerta).
Negociarostermosecondiesdecompra.
Emitireadministrarpedidosdecompra.
Devemseusarestesobjetivosjuntoscomoestratgiadaempresanumtodo.
Destaformaasempresasvmusandotecnologiascadavezmaissofisticadas.
Existeumciclonosetordecomprasquesedivideemoitopassos:
Recebereanalisarasquestesdecompra:Asrequisiesdecomprastm
inciocomodepartamentoouapessoaqueserousuriofinal.Noambiente
deMRP(MaterialRequirementPlanning),oplanejadorliberaumpedido
planejadoautorizandoodepartamentodecomprasairadianteeprocessarum
pedidodecompra.Asrequisiesdecomprapossuemasseguintes
informaes:Identidadedorequisitante,aprovaoassinada,econtaemque
serdebitadoocusto;Especificaodomaterial;Quantidadeeunidadede
39

Page 40
OrganizaodeumaEmpresa
medida;Dataelocaldeentregaexigidos;Qualqueroutrainformao
complementarnecessria.
Selecionarfornecedores:Identificareselecionarfornecedoresso
importantesresponsabilidadesdodepartamentodecompras.Paraitens
rotineirosouparaaquelesquenuncaforamcompradosantes,devesemanter
umalistadefornecedoresaprovados.Seoitemnofoicompradoantesouse
nohouverumfornecedoraceitvelemarquivo,devesefazerumapesquisa.
Solicitaodecotaes:Paraitensmaiores,geralmentedesejvelemitir
umasolicitaodecotao.Tratasedeumrequerimentoporescritoque
enviadoaumnmerosuficientedefornecedoresparagarantirquecotaes
competitivaseconfiveissejamrecebidas.Nosetratadeumpedidode
venda.Depoisqueosfornecedorescompletamedevolvemascotaesao
comprador,ascotaessoanalisadasquantoapreo,obedinciass
especificaes,termosecondiesdevenda,entregaetermosdepagamento.
Paraitenscujasespecificaespodemserdescritasprecisamente,aescolha
provavelmentefeitacombasenopreo,entregaetermosdevenda.
Determinaropreocerto:Essaumaresponsabilidadedodepartamentode
compras,intimamenteligadaseleodosfornecedores.Odepartamentode
comprastambmresponsvelpornegociaropreo,etentarobteromelhor
preojuntoaofornecedor.
Emitirpedidosdecompras:Ordemdecompraumaofertalegaldecompra.
Umavezaceitapelofornecedor,elasetornaumcontratolegalparaentrega
dasmercadoriasdeacordocomostermosecondiesespecificadosno
contratodecompra.Opedidodecomprapreparadocombasenarequisio
decompraounascotaes,etambmemqualqueroutrainformaoadicional
necessria.Enviaseumacpiaaofornecedor;odepartamentodecompras
retmumacpia,eoutrassoenviadasparaoutrosdepartamentos,taiscomo
odecontabilidade,odepartamentorequisitanteeodepartamentoderecepo.
Seguimentoeentrega:Ofornecedorresponsvelpelaentregapontualdos
itenspedidos.Odepartamentodecomprasdevegarantirqueosfornecedores
realmenteentreguempontualmente.Sehouverdvidasquantoao
cumprimentodosprazosdeentrega,odepartamentodecomprasdeve
40

Page 41
OrganizaodeumaEmpresa
descobririssoatempodetomarmedidascorretivas.Issopodeenvolvera
agilizaodotransporte,fontesalternativasdesuprimentos,umtrabalhojunto
aofornecedorparasanarseusproblemasouareprogramaodaproduo.
Recepoeaceitaodasmercadorias:Quandoasmercadoriasso
recebidas,odepartamentoderecepoasinspecionaparagarantirqueforam
enviadosositenscorretos,naquantidadecertaequenoforamdanificadosno
transporte.Usandoasuacpiadopedidodecompra,odepartamentode
recepoaceitaasmercadoriaseescreveumrecibo,observandoqualquer
variao.Sefornecessriaoutrainspeo,porexemplo,docontrolede
qualidade,asmercadoriassoenviadasaodepartamentocorrespondenteou
retiradasparainspeo.Seasmercadoriasrecebidasestiveremdanificadas,o
departamentoderecepoavisarodepartamentodecomprasereteras
mercadoriasparaoutrasprovidncias.Desdequeasmercadoriasestejamem
ordemenoexijamaisinspeo,elasseroenviadasparaodepartamento
solicitanteouparaoestoque.
Aprovaodafaturadofornecedorparapagamento:Quandorecebidaa
faturadofornecedor,htrsinformaesquedevemconcordar:opedidode
compra,orelatrioderecebimentoeafatura.Ositenseasquantidades
devemserosmesmosemtodososdocumentos;ospreosesuasextenses
devemserosmesmosnopedidodecompraenafatura.Todososdescontose
termosdopedidooriginaldecompradevemsercomparadoscomafatura.
funododepartamentodecomprasverificaressesaspectoseresolver
quaisquerdiferenas.Umavezaprovada,afaturaenviadaaodepartamento
decontasapagar.
41

Page 42
OrganizaodeumaEmpresa
CAPTULO7:
ROTINASDODEPARTAMENTOFISCAL
Tratasedeumdepartamentofundamentalparaqualquerempresa.Erros
cometidosnestesetor,comoatrasosounocumprimentodeobrigaesacessrias,
podemacarretaremmultasimpostaspelopoderpblico,eemdeterminadoscasos,
atnoconfiscodebens.
SegundodadoslevantadospeloInstitutoBrasileirodePlanejamentoTributrio
(IBTP)soeditadosdiariamentenoPas37normastributrias,nasesferasfederal,
estadualemunicipal.
Sobreoscontribuintesincidem76tributosdiferentes.Muitosdelesso
contribuies,38aotodo,incluindonesserolastrscontribuiesparaoINSS(dos
empregados,patronal,edeautnomoseempresrios)eoPISPASEP;so12os
impostose26astaxas.Orecolhimentodessestributosreguladopor3.200normas
tributriasdediversashierarquias,incluindoleis,medidasprovisrias,decretos,
portariaseinstrues.
Atividadesderotinamensal
Sorealizadasapartirdacoletadedadoseinformaesdasoperaes
fiscais,bemcomodasorientaeseobrigaesdosrgospblicoscompetentes,as
rotinasmensaisabrangem:Emissodenotasfiscaisdevendademercadoriase
servios(cdigofiscal,alquota,retenoobrigatria,etc.);Escrituraode
documentosfiscaisemitidoserecebidos;Apuraodeimpostosecontribuies
42

Page 43
OrganizaodeumaEmpresa
devidosnosmbitosfederal,estadualemunicipal;Emissoeenviodasguiaspara
recolhimentodosimpostosdevidos;Emissodelivrosfiscaiscorrespondentes(sada,
entrada,servioeapuraodeSIMPLES,ICMS,IPI,ISS,COFINS,PIS,CSSLe
IRPJ);Encaminhamentoaosrgospblicosdasdeclaraesmensaisobrigatrias
(GIAGuiadeInformaoeApurao,eDESDeclaraoEletrnicadeServio).
Atividadesdarotinatrimestral
ElaboraoeenviodaDACON,CSSL,IRPJedaDCTF(Declaraode
ContribuieseTributosFederais).
Atividadesdarotinaanuais
Elaboraoeentregadasdeclaraesdepessoajurdica:PJ(Simples);DIPJ
(LucroPresumido,LucroReal,Arbitrrio);DIMOB(Imobilirio);DACON(Lucro
Real);
EmissoeenvioTFEeTFA(devidasanualmente);Encadernaodoslivrosfiscais
elaboradosmensalmente(sada,servio,entrada,apuraodeICMS,DES).
43

Page 44
OrganizaodeumaEmpresa
CAPTULO8:
FLUXODECAIXA
importantssimoterumbomcontrolefinanceiro.
Omovimentodecaixatemcomofunoinformaraoempresriosobrea
situaodamovimentaodiriadosrecursosfinanceiros,disponibilizandoas
informaespertinentesaospagamentos,recebimentoseaosaldo,realizadosease
realizarem,deformadiriaeacumulada.
Ofluxodecaixapodevariarmuito,pormnecessrioqueasinformaes
estejamsemprebemestruturadasdiariamente.
Quandooresultadoacumuladodofluxodecaixa,quandonegativo,pode
significarobvio:aempresaestgastandomaisqueasuareceitapermite.
Ascausaspodemser:Osprazosparapagamentos,oferecidosaos
consumidoressomaioresqueosprazosqueosfornecedoresoferecemsua
empresa;Ovalordasparcelasdascomprasrealizadasemdatassazonais,comopor
exemplo,NataleDiadasMes,somaisaltosqueosaldodecaixa;Ascompras
paraacomposiodeestoqueestomuitoelevadas,emrelaoaogirodeestoque
efetivodaempresa;Asretiradasdeprlaboreestoalmdaspossibilidadesda
empresa;Osjurosbancriosestocrescendo,emvirtudedaconstanteoperaode
descontosdechequesprdatados,duplicatas,eainda,adiantamentosdoscartes
decrdito.
AtravsdoFluxodeCaixa,oempresriopodemantersuascontasem
equilbrio,postergandoouadiantandoreceitasoudbitosaolongodeumperodo.
44

Page 45
OrganizaodeumaEmpresa
Aopermitirocontroledasentradasesadasdecaixaorelatriodefluxode
caixaajudaoempresrioemsuatomadadedeciso,sobrevriostemasdeinteresse
paraaempresa,como,porexemplo:areposiodeestoques,comprademaquinrio,
lanamentodepromoesdevendas,etc.Nestecontexto,nohcomonegara
importnciadoplanejamentodecaixanagestodeumaempresa.
GestodeCaixaotermousadoparadeterminarprocedimentosadotados
pelaempresaparagarantirqueocaixadaempresaestejasemprepositivo.Nesse
processoaempresatenta"casar"asentradasdecaixacomassadas,deformaque
nosejaprecisolevantarfinanciamentoouatrasaralgumpagamento.
Astaxasdejurossoaremuneraodocapital,ouseja,quandootomador
deumemprstimodevepagaraoproprietriodocapitalemprestado.
Umataxadejuros,quandoeficiente,deveremunerar:Oriscoenvolvidono
investimento,poisinvestimentosmaisarriscadosdeveseexigirtaxasdejuros
proporcionalmentemaiores;Asexpectativasinflacionrias,querepresentamaperda
dopoderaquisitivo;Acompensaopelanoaplicaododinheiroemoutro
investimento;Osdiversoscustosadministrativosenvolvidosnaoperao.
Portantoaempresadeveseateraoscustosvariveis,aoscustosfixos,o
preodosinsumos,comoestomercadodeinsumosparaaempresaemquesto,
qualacapacidadeprodutivadaempresa,quantoelausadessacapacidadeprodutiva,
qualopreomdiodeseuproduto.Emsuma,eladeverdetalharosaspectosreais
demercadosobreasreceitasedespesasdaempresa.Domesmomodo,emum
segundopasso,irseaproximardascapacidadesfuturasdaempresaedesuas
possibilidadesestratgicasparaexpandirse,entreoutrasinformaes.
45

Page 46
OrganizaodeumaEmpresa
CAPTULO9:
PLANEJAMENTOORAMENTRIO
Asempresasbemorganizadassabemdaimportnciaedasvantagensdeum
bomplanejamentodesuasatividadesembuscadeseusobjetivos.Asconstantes
mudanasocorremnoambientedenegcios,muitasdelasproduzidaspela
globalizaodosmercados,estoexigindodasempresascadavezmaiso
aprimoramentodeseusprocessosdeplanejamento,avaliaoecontrole,tendoem
vistaanecessidadedetomadadedecisesrpidasedemelhorqualidadequelhe
asseguremoatendimentodeseusobjetivosdecontinuidade,expansoe
lucratividade.
46

Page 47
OrganizaodeumaEmpresa
Ooramentoumvaliosoinstrumentodeplanejamentoecontroledas
operaesdaempresa,qualquerquesejaseuramodeatividade,naturezaouporte.
Estabelece,daformamaisprecisapossvel,comoseesperaquetranscorramos
negciosdaempresa,geralmentenumprazomnimodeumano,proporcionando
umavisobemaproximadadasituaofutura.
atravsdooramentoqueseestabelecemetascomaequipe,dando,assim,
umavisoclaradeondeaempresaquerchegar.
Oplanejamentooramentrioconsisteemumasriedeprevises,quesero
feitascombasenoqueseesperaaconteceremcadasetorenomercadoemgeral,
semprelevandoemconsideraoosdadoshistricos,fatosocorridosnopassado,
quepermitamomnimodeprevisibilidade.
Paraistoacontecercomsucesso,necessrioquetodososfuncionriosda
empresaparticipemprincipalmenteosgerentesesupervisores,poissoestesos
maisatualizadoscomatividadesdaempresateoricamenteenaprticatambm.
Umoramentoempresarialengloba:Oramentodevendas;Oramentode
produo;Oramentodematriasprimas;Oramentodecustostotais;Oramentode
despesasgerais;Oramentodeinvestimento;Oramentodecaixa;Oramentode
resultado.
Feitoooramento,todospassamaconhecerasmetaseobjetivosdaempresa,
comparandosempreoprevistocomorealizado,corrigindoeredirecionandoas
funesafimdeassegurarocumprimentomaisfielpossveldoprojetado.
47

Page 48
OrganizaodeumaEmpresa
EXERCCIO:
1Qualaimportnciadeumplanejamentooramentrioparaumaempresa?
2Oqueumoramentoempresarialengloba?
CONCLUSO
Administrarnecessrio,proveitosoeimprescindvelemqualquersegmento,
contextoousituaonavidadaspessoas,dasempresasedasentidades.
Missoevisosoinstrumentosnecessriosparadefinirasestratgiasque
guiaroasaesdaorganizaocomoumtodo,bemcomodecadamembroem
particular,fazendocomquehajaumaconvergnciademetaseumdirecionamento
maiseficazdaforadetrabalhoedosinvestimentos.
Cadaempresapossuioseusistemadeinformaogerencialconhecidocomo
SIG,paratransformarosdadoseminformaes.Estasinformaessousadasno
processodecisriodaempresa.
Oquadrodedistribuiodetrabalho,oudeanlise,permiteavaliaras
atividades,qualificarosagenteseidentificararealocupaodetempo,porcada
agente,emcadaatividadequedesenvolve.Permitetraarumparaleloentrea
importnciadeumaatividadecomaformaodeumagente,natentativadeassociar
valores,possibilidadeserecursos.
Apscolocaremprticaoobjetivodaempresacomsuasestratgiasetendo
estruturadoaorganizao,necessriofazerumaanlisedentroeforadaempresa
paracompetircomomercadoetersucessonoseuobjetivo.
Aanliseorganizacionalpermitecompreenderelementosconstitutivosdeum
processoesuainterao.Envolvem,emsuaanlise,aspectosambientais,
comportamentaisassociadosavaloresenormas.
48

Page 49
OrganizaodeumaEmpresa
Naatualidade,imprescindvelavaliarocomportamentodasorganizaesem
relaosforascompetitivasdomercado.Estaavaliaorecorreainstrumentos
capazesdeperceberascaractersticasinternasdasorganizaeseoambiente
externo.
Desenhadoomodeloparaavisualizaodaorganizao,restasaberemque
contextoelaexisteefunciona.Asorganizaesnosoabsolutas,elasoperamem
umambientequeasenvolveeasrodeia.Denominamosambienteatudoquiloque
envolveexternamenteaumaorganizao.ocontextodentrodoqualexistea
organizao.Paraoperacionalizaroconceitodeambiente,definiremosduasformas
ambientais:ambientegeral(macroambiente)eambientedetarefa(microambiente).
OAmbienteGeralouMacroAmbienteconstitudodetodososfatores
econmicos,tecnolgicos,sociais,polticos,legais,culturais,demogrficoseetc.,
que
ocorremnomundoenasociedadeemgeral.Essesfatorescompemumcampo
dinmicodeumturbilhodeforasquesecruzam,sechocam,seantagonizam,se
multiplicam,seanulamousepotencializam,provocandoaesereaes,
instabilidadeemudanas.Pordecorrncia,acomplexidadeeaincertezarespeitodas
situaesecircunstnciasquesocriadas.Ocenrioambientalinfluencia
poderosamenteasorganizaes,afetandoascommaioroumenorimpactoecriando
condiesmaisoumenosfavorveis.Seuefeitogenricoeabrangenteparatodas
asorganizaes.
OAmbientedeTarefaouMicroAmbienteoambientemaisprximoe
imediatodaorganizao.oambienteespecficodecadaorganizao.Cada
organizaotemseuprprioambientedetarefa,doqualobtmsuasentradaseno
qualcolocasuassadasouresultados.Assim,noambientedetarefaestos
entradasesadasdosistema,ouseja,fornecedores,derecursos(materiais,
financeiros,humanos,atividadesterceirizadas,etc.)deumlado,eosclientesou
consumidoresdeoutrolado.noambientedetarefaqueaorganizaocriaseu
nichodeoperaeseestabeleceseudomnio.Odomniodefineasrelaesdepoder
edependnciacomrelaoaoselementosambientais.Oambientedetarefaoferece
recursos,meioseoportunidades.Impemtambmdemandas,condies,coaes,
restries,desafios,contingnciaseameaasorganizao.
49

Page 50
OrganizaodeumaEmpresa
Nomacrooumicroambiente,umaorganizaodevemanterseusobjetivos
relacionadoscomsuaestrutura,quersejaeladecartermaisoumenosformalou
informal,cujoscomponentesdedeterminao,identificaoouestruturaodefinem
tipos,caractersticasecomportamentos.
Aorganizaobemsucedidacapazdecoordenarotrabalhodosindivduose
gruposqueexecutamastarefas,demaneiraquepermitaaosistematotaloperar
dentrodasrestries,respondersdemandasetirarvantagemdasoportunidades
quesurgemnoambiente.
BIBLIOGRAFIA:

TADEU,Cruz.Sistemas,OrganizaoeMtodos:estudointegradodas
novastecnologiasdeinformao.SoPaulo:Atlas,1997.

OLIVEIRA,DjalmadePinhoRebouasde.Organizao,sistemase
mtodos.SoPaulo:Atlas,2002.

CHIAVENATO,Idalberto.Introduoteoriageraldaadministrao.3ed.
SoPaulo:Campus,1999.

CURY,Antonio.OrganizaoeMtodos:umavisoholstica.SoPaulo:
Atlas,2000.

FREZATTI,F.GestodeFluxodeCaixaDirio.1.Ed.SoPaulo:Atlas,
1997.

GITMAN,L.J.PrincpiosdeAdministraoFinanceira.3.Ed.SoPaulo:
Harper&RowBrasilHarbraLtda,1987.

DESANTI,AeOLINQUEVITCH,J.L.AnlisedeBalanosparaControle
Gerencial.SoPaulo:Atlas,1993.

AKTOUF,Omar.AAdministraoentreatradioearenovao.
Organizao,traduoeadaptaodaediobrasileira:RobertoFachine
TniaFischer.SoPaulo:Atlas:1996

Вам также может понравиться