Вы находитесь на странице: 1из 14

GEO AMBIENTAL S.R.L.

AGENTES
QUIMICOS
MANUAL DE MONITOREO DE AGENTES QUIMICOS

WILDER CASIMIR MANUELO


01/09/2013
GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

1. OBJETO
Establecer una metodologa que permita muestrear y evaluar los agentes
qumicos.

2. ALCANCE
Este instructivo debe ser conocido por todo el personal de monitoreos (higienistas
y ergonomistas) de higiene industrial y ergonoma que prestan sus servicios en las
evaluaciones a los clientes de GEO AMBIENTAL S.R.L., donde exista posibilidad
de estar expuesto a los agentes qumicos.

3. CONCEPTOS
Muestreador Activo: Sistema de muestreo donde se fuerza el ingreso del
aire del ambiente a evaluar a travs de un sistema de retencin o filtrado
cuyo elemento de succin es una bomba.
Bomba: Es un equipo de succin del aire con menos de 1,2 Kg de peso.
Cabezal de Muestreo (cassettte muestreador): dispositivo en el que quedan
retenidas las partculas durante un muestreo.
Cicln: Dispositivo utilizado para separar las partculas de tamao
respirable.
Filtro PVC: Filtro de cloruro de polivinilo.
Grit Pot: Accesorio del cicln ubicado en la parte inferior de ste, en el que
se depositan las partculas que no son de tamao respirable.
Tren de Muestreo: Conjunto compuesto por bomba de muestreo, manguera
de conexin y cabezal de muestreo.
Vortex: Punto de ingreso del aire con partculas a un cicln.

4. CONTENIDO
Para realizar una correcta toma de muestra de personal y de agentes
ocupacionales en una empresa se ha de tener en cuenta lo siguiente:

4.1. Antes del Monitoreo

Conocer el plan de emergencia, procedimientos y consignas de seguridad


de las instalaciones donde se realicen los monitoreos y muestreos de
agentes qumicos.
Coordinar previamente con los responsables de las reas e instalaciones
donde se realizaran los monitoreos y muestreo de los agentes qumicos.
Identificar los peligros y factores de riesgos qumicos en cada puesto de
trabajo a evaluar y registrarlo.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

Identificar el mtodo a utilizar basado en lo establecido por la NIOSH,


OSHA y ASTM.
Tener identificado los valores de referencia dipuestas en el D.S. 015-2005-
SA o en lo establecido por ACGIH-Conferencia Gubernamental Americana
de Higienistas Industriales y acorde al RSHM).
Solicitar los suministros de acuerdo a lo que se muestree, ya sean filtros o
tubos sorventes, codificarlos en la cadena de custodia y guardar registro de
ello.
Antes y despus de cada muestra, se deber verificar la calibracin del
equipo de muestreo con un calibrador de flujo de tratarse de un
muestreador activo.

4.2. Usando Muestreadores.

Para este paso, ya se deber haber identificado las reas de trabajo,


se habr determinado qu grupos de trabajadores necesitan ser
muestreados en su exposicin al agente qumico, y determinado cuntas
muestras se necesita.
Se deber explicar al trabajador que va a usar el muestreador cul es el
propsito y el procedimiento para el muestreo o monitoreo:

1. Encienda el equipo y verifique que la batera del equipo tiene suficiente


carga.

2. Si el muestreo es de tipo ambiental, ubicar el muestreador en el sitio o lugar


de inters colocando el cabezal a una altura equivalente a la zona respiratoria,
teniendo cuidado de que no se desplace o se desprenda.

3. Antes de iniciar el muestreo, cada muestra o lote de muestras deber


acompaarse de un testigo o blanco (tomado en el o los lugares de montaje del
tren de muestreo) el cual ha sido sometido a las mismas manipulaciones,
excepto que no se ha pasado aire a travs de l. Informar al trabajador (si es
un muestreo de tipo personal) o a los trabajadores involucrados en el rea a
evaluar (muestreo de tipo ambiental) de cules son los propsitos del muestreo
y los cuidados que debern tener con respecto al muestreador.

4. Iniciar el muestreo poniendo la bomba en funcionamiento. Anotar la hora de


inicio y la persona o sitio evaluado. En caso de ser una muestra de tipo
personal que tenga como propsito la verificacin de cumplimiento del Lmite
Permisible Ponderado, se considerar como representativa la muestra si el
perodo de muestreo alcanza, al menos, el 70% de la jornada de trabajo.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

5. Durante el muestreo, vigilar peridicamente que la bomba funciona


correctamente, que el sistema permanece correctamente ensamblado, que el
cicln permanezca en posicin vertical y que no se ha producido un
estrangulamiento de la manguera. En caso que se aprecien anomalas,
proceder a anular la muestra. Adems, siempre, de trabajo.

6. Transcurrido el tiempo de muestreo, detener el funcionamiento de la bomba


y anotar la hora de trmino.

7. etiquetar el portafiltro o tubo absorvente codificando y procurando un


almacenamiento que asegure el transporte de los mismos.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

PROCEDIMIENTO PARA MUESTREO DE MATERIAL


PARTICULADO TOTAL O INHALABLE (NIOSH 0500)
1. BASES PARA LA EMISIN DEL PROCEDIMIENTO:

Basado en los Mtodos de Muestreo y Anlisis de NIOSH y OSHA, en las


recomendaciones de los Organismos Internacionales de Higiene Ocupacional.

2. PROPSITO:

Medir de manera precisa y confiable el riesgo de exposicin al Polvo Total de


los trabajadores determinando, a partir de los resultados, las medidas
correctivas necesarias en caso la exposicin sobrepasara el lmite permisible
para la jornada de exposicin.

3. LMITE MXIMO PERMISIBLE:

De acuerdo a cmo lo establece la normativa nacional vigente (D.S. 015-2005-


SA) se considera como lmite mximo permisible una concentracin de 10
mg/m3 y como lmite de nivel de accin 5 mg/m3.

Asimismo, se puede considerar como lmite mximo de exposicin 9.85 mg/m3


y limite de nivel de accin 4.93 mg/m3 para una jornada de 12 horas (calculado
a partir del TLV-TWA 8h de la ACGIH-Conferencia Gubernamental Americana
de Higienistas Industriales y acorde al RSHM).

4. PARAMETROS DE MUESTREO:

Flujo: 1 000 cc/min 5% (mx= 1050 cc/min; mn= 950 cc/min)

Volumen Maximo: 7 L a 15 mg/m3

Tiempo Mximo: 12 horas a 1000 cc/min (siempre que no sature el filtro)

Saturacin de Filtro: Los filtros no debern saturarse por encima de 2mg. El


nmero de filtros a usar deber ser el adecuado para que la saturacin no
exista.

5. EQUIPO A UTILIZAR:

a. Bomba a flujo contino con capacidad de batera para 8 horas.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

b. Filtros de PVC de 37 mm, tamao de poro 5 um, hidrofbicos.

c. Soporte de Filtro de 37 mm.

d. Casete de 2 piezas de 37 mm de dimetro

e. Calibrador Primario de Burbuja

6. CALIBRACION:

a. La bomba deber de ser calibrada antes de cada medicin por un mtodo


primario a un flujo de 1000 cc/min. El tiempo mximo para usar una bomba
desde su ltima calibracin es de 5 das

b. El calibrador primario utilizado para calibrar la bomba deber contar con


calibracin de fbrica vigente.

c. El error mximo, respecto a la lectura del calibrador primario, ser de 5%


(mx= 1050 cc/min; mn= 950 cc/min).

d. Antes de la calibracin la bomba deber funcionar por un mnimo de 5


minutos.

e. Para realizar la calibracin es indispensable instalar la bomba y el medio de


coleccin tal y como estarn conectados durante la medicin. Con esto se
garantiza que la calibracin se haga bajo las condiciones del muestreo.

f. Se tomarn como mnimo 10 lecturas del calibrador para sacar un valor


promedio.

g. El valor promedio de las lecturas del calibrador ser ingresado en la bomba.

h. Una vez realizada la comprobacin de calibracin se comparar la lectura


del calibrador para que esta se encuentre dentro del rango establecido en el
punto c.

7. PARAMETROS DE ANLISIS:

Tcnica: Gravimetra (Prepesado inicial y Pesado final de filtro)

Anlisis: Masa de fraccin de polvo total

Balanza: Sensitividad 0.01 mg, usar de la misma balanza antes y despus del
pesado.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

8. PESADO INICIAL DE FILTROS:

a. La balanza analtica a usar deber permanecer prendida un tiempo mnimo


de 24 horas y nivelada al momento del pesaje.

b. Se realizar el pesado inicial de los filtros en un ambiente sin corrientes de


aire, utilizando pinzas en un ambiente donde no se permita el ingreso de polvo.

c. Antes de colocar el filtro en la balanza, deber de eliminrsele la esttica

d. Se pesar tres veces cada filtro, anotndose como peso el promedio de


estos tres valores, siempre que la diferencia entre el mayor y el menor de los
valores encontrados no supere los 0.3 mg, en este caso se realizaran ms
pesajes.

e. Cada vez que se repita la operacin de pesaje, deber de cerearse la


balanza analtica.

9. PREPARACIN DEL CASSETTE:

a. El cassette deber ser armado al terminar el pesaje del filtro, de ninguna


manera se armarn casetes con filtros pesados con anterioridad.

b. El medio de muestreo consistir en lo siguiente: casete de 2 cuerpos, tapas


de entrada y salida de casete, filtro, soporte de filtro y cinta de sellado.

c. Cuando se haya terminado de pesar un filtro, este ser puesto en el casete y


sobre el soporte, para luego de ensamblarse el casete, tapar las entradas y
sellar las uniones del casete con la cinta de sellado.

d. Se deber cuidar que el medio de muestreo conserve el siguiente orden:

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

NOTA: al momento de colocar el filtro en el trabajador se debe tener la parte


que contiene malla o ranuras mirando hacia arriba, ya que por ah saldr el aire
por la succin de la bomba, la parte no ranurada mirara hacia abajo.

Al momento de terminar se volteara con cuidado quedando la parte no


ranurada mirando hacia arriba, ya que as se retendr el material particulado
muestreado, luego de ello guardar todo el cuidado posible en su transporte
para su anlisis.

10. PESADO FINAL DE FILTROS:

a. Se utilizar la misma balanza analtica usada para el pre-pesaje de filtros.

b. La balanza analtica a usar deber permanecer prendida un tiempo mnimo


de 24 horas y nivelada (centrar el ojo de pollo) al momento del pesaje.

c. Se realizar el pesado final de los filtros en un ambiente sin corrientes de


aire, utilizando pinzas.

d. Se pesar tres veces cada filtro, anotndose como peso final el promedio de
estos tres valores, siempre que la diferencia entre el mayor y el menor de los
valores encontrados no supere los 0.3 mg, en este caso se realizarn ms
pesajes.

e. Cada vez que se repita la operacin de pesaje, deber de cerearse la


balanza analtica.

f. En caso sea necesario previamente al pesaje de un filtro, este ser puesto a


desecar por un periodo mnimo de 24 horas.

g. Este procedimiento incluye a los filtros utilizados como blancos.

11. OBTENCIN DE RESULTADOS:

El peso de polvo colectado ser calculado segn la siguiente formula:

Donde:

PFf: Peso del Filtro final

PBf: Peso del Blanco final

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

PFi: Peso del Filtro inicial

PBi: Peso del Blanco inicial

b. La concentracin de cada filtro ser calculada segn:

c. La concentracin total de la jornada ser calculada por:

Donde:

Ci: Concentracin de polvo total encontrada en la muestra i

ti: tiempo de muestreo para obtencin de la muestra i

12. TIEMPO MNIMO DE MEDICIN:

Se deber de monitorear el mximo tiempo posible durante la jornada, en caso


no se pueda cumplir con ello, el tiempo mnimo de muestreo ser de 70% de la
jornada, para que sea valida la comparacin de resultados con el lmite
permisible-z. Slo se permitirn muestras de tiempos menores en casos
especiales, donde el tiempo total de exposicin al polvo sea mucho menor a la
duracin total de la jornada.

13. BASE DE RESULTADOS:

Conforme se vayan realizando mediciones se formar una base de resultados


por punto y por temporada de medicin, a partir de la cual se calcularn datos
estadsticos, incluyendo un intervalo de resultados (mximo y mnimo) utilizado
para determinar la repeticin de un muestreo. Cada resultado nuevo calculado
para un punto y temporada formar parte de la Base de Resultados.

14. REPETICIN DEL MUESTREO:

Luego de obtenerse la Base de Resultados la repeticin del muestreo


depender de dos factores:

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

a. Valor fuera del Rango de Resultados: Si el valor obtenido en la medicin se


encuentra fuera (menor que el mnimo o mayor que el mximo) del rango
establecido por la base de resultados para la temporada en que se realiz la
medicin y para dicho punto de muestreo, entonces se repetir el muestreo
bajo las mismas condiciones. En caso se repitiera un valor semejante al
obtenido inicialmente, ambos valores entrarn a formar parte de la base de
resultados.

b. Superacin del 50% del lmite: Si el resultado de la medicin supera el 50%


del lmite establecido, el monitoreo se repetir, tomando el mayor valor de
ambos monitoreos como valor representativo, siempre y cuando entre ambos
no exista una variacin mayor de 20%, caso contrario se repetir el resultado
hasta obtener como mnimo 2 valores que cumplan con el rango de 20%.

15. SUPERACIN DE LOS LIMITES PERMISIBLES:

Una vez obtenidos los resultados de la medicin, se utilizar el TLV TWA para
aplicar los Criterios Estadsticos de Superacin de Lmites determinando a
partir de estos si la exposicin en dicho puesto de trabajo supera o no el Lmite
permisible establecido para la jornada.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

PROCEDIMIENTO PARA MUESTREO DE MATERIAL


PARTICULADO RESPIRABLE (NIOSH 0600)
LOS PROCEDIMIENTOS A SEGUIR SON LOS MISMOS A LO MENCIONADO
EN EL MONITOREO DE POLVOS INHALABLES LA DIFERENCIA ES POR LA
PRESENCIA DEL CICLON.

1. LMITE MXIMO PERMISIBLE:

De acuerdo a lo que indica la legislacin nacional vigente (D.S. 015-2005-SA)


el lmite TLV TWA es de 3.00mg/.3 para una exposicin de 08 horas diarias o
40 horas semanales.

Asimismo, se puede asumir como lmite mximo de exposicin 2.85 mg/m3


para una jornada de 12 horas (calculado a partir del TLV-TWA 8h de la ACGIH.

2. PARMETROS DE MUESTREO:

Flujo: 2200 cc/min 5% (mx= 2310 cc/min; mn= 2090 cc/min)

Volumen Mnimo: 20 litros (para muestras esperadas de 5 mg/m3 o ms)

Tiempo Mximo: 12 horas a 2200 cc/min (siempre que no sature el filtro)

Saturacin de Filtro: Los filtros no debern saturarse por encima de 2mg, en


caso de saturacin se repetir la muestra intercambiando los casetes cada 3
horas.

3. EQUIPO A UTILIZAR:

a. Bomba a flujo continuo con batera para 12 horas.

b. Cicln (separador inercial de partculas)

c. Filtros de PVC de 37 mm, tamao de poro 5 um, hidrofbicos.

d. Soporte de Filtro de 37 mm.

e. Casete de 3 piezas de 37 mm de dimetro

f. Calibrador Primario de Flujo

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

4. CALIBRACIN DE FABRICA

El perodo considerado para la calibracin de fbrica del equipo segn la


recomendacin del fabricante, es de un ao.

5. RECOENDACIONES

Se debe tomar en cuenta que al momento del inicio de colocar el equipo, se


debe reemplazar la ltima capa, aquella que no presenta ranurado, por el
cicln.

Retirar la tercera capa del porta filtro, usar una moneda.


Asegurar esta unin con cinta de ser el caso.

Asegurar con cinta la manguera de succin con una cinta con el fin de evitar
las obstrucciones.

Procurar que la entrada del aire del cicln no sea obstruida.

REFERENCIAS:

(1) Sampling and Analytical Methods - National Institute of Occupational Safety


and Health.

(2) Threshold Limit Values for Chemical Substances and Physical Agents &
Biological Exposure Indices 2002 ACGIH

(3) Validated Sampling System Instruction Manual A.P. BUCK INC.

(4) OTM OSHA Technical Manual Occupational Safety and Health Agency.

(5) RSHM. Reglamento de seguridad e Higiene Minera

(6) MDHS (Methods for the Determination of Hazardous Substances Health


and Safety Laboratory). 14/3 Methods for sampling and gravimetric analysis of
respirable and inhalable dust. Paragraph 52.

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

ANEXOS

LISTA DE METODOS NIOSH - OSHA

A E M
Acetato de Etilo NIOSH | Etileno glicoll NIOSH | Mercurio NIOSH | 6009
1457 5523 Monoxido de Carbono
cido Frmico NIOSH | Etil mercaptano OSHA | OSHA | 210
2011 CSI Monoxido de Carbono
Acrilato de Etilo NO | 34 Etil mercaptano NIOSH | OSHA | 209
Amoniaco NIOSH | 6015 2542
Amoniaco NIOSH | 6016 N
Amoniaco NO | 41 F
n-Hexano NIOSH | 1500
Amoniacoo OSHA | 188 Fluorano (Hidrocarburos n-Hexano OSHA | 07
Asbestos OSHA | 160 aromticos polinucleares) Nitroglicerina NIOSH |
Asbestos Fibras NIOSH | NIOSh 5506 2507
7400 Fluorano (Hidrocarburos Nitroglicerina OSHA | 43
B aromticos polinucleares)
NIOSH | 5515 O
Benceno NIOSH | 1501 Fluorano OSHA | CSI xido de etileno NIOSH |
Fluoruros ASTM | 4765 1614
C Formaldehdo ASTM | xido de etileno ASTM |
Cianhidrico OSHA | 120 5014 413
Cianhidrico NIOSH | Formaldehdo NIOSH | xido de etileno OSHA |
6010 2541 50
Cloro NIOSH | 6011 Formaldehdo NIOSH | Ozono OSHA | CSI
Cloro OSHA | 101 3500 Ozono OSHA | 214
Cromo hexavalente Fosfina NIOSH | 6002
OSHA | 103 Fosfina OSHA | 180 P
Cromo hexavalente Fosgeno NIOSH | 1 (219) Particulado NIOSH | 0500
NIOSH | 7600 Fosgeno No | 40 Percloroetileno
Fosgeno OSHA | 61 (tetracloroetileno) OSHA
D Furfural NIOSH | 2529 | 1001
DDT OSHA | CSI Furfural OSHA | 72
Diborano NIOSH | 6006 G Percloroetileno
Dinitrotolueno (DNT) (hydrocarburos,
OSHA | 44 GLP (gas licuado de halogenados) NIOSH |
Dixido de Azufre petrleo) OSHA | CSI 1003
NIOSH | 6004 H T
Dixido de Azufre OSHA
| 104 Halotano OSHA | 29 Tolueno NIOSH | CSI
Dixido de azufre OSHA Halotano OSHA | 103 Tolueno NIOSH | 1500
| 200 Hidracina NIOSH | 3503 Tolueno NIOSH | 1501
Dixido de cloro OSHA | Tolueno NIOSH | 4000

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo


GEO-HI-AQ-1
PROCEDIMIENTO DE EVALUACION DE AGENTES QUIMICOS
VERSION 01

202 Tolueno OSHA | 07


Dixido de carbono I Tolueno OSHA | 111
NIOSH | 6603 Isocianatos Tricloroetileno NIOSH |
Dixido de carbono NIOSH | 5522 1022
OSHA | 172 Tricloroetileno OSHA |
Dixido de Nitrgeno K 1001
OSHA | 1406 Kerosene
Dixido de Nitrgeno X
OSHA | CSI
NIOSH | 6014 Xileno (Hidrocarburos,
Disocianato de Tolueno Aromticos)
(TDI) NIOSH | 5522 NIOSH | 1501
Disocianato de Tolueno
(TDI) NIOSH | 5522

Realizado por: Wilder Casimir Manuelo

Вам также может понравиться