ACTUALITEIT IN

AARDRIJKSKUNDE
Arno Laruelle
Artikel 1:

NEWS | April 17, 2017

March 2017 was second-warmest

March on record
From NASA's Goddard Institute for Space Studies

Global map of the March 2017 LOTI (land-ocean temperature index) anomaly shows that Europe
and all of Russia (especially north central Siberia) were again much warmer than the 1951-1980
base period. Much of the United States was also relatively warm, but Alaska was instead
cool. View larger image.

March 2017 was the second warmest March in 137 years of modern record-keeping,
according to a monthly analysis of global temperatures by scientists at NASA's
Goddard Institute for Space Studies (GISS) in New York.

Last month was 1.12 degrees Celsius warmer than the mean March temperature
from 1951-1980. The two top March temperature anomalies have occurred during the
past two years.
March 2016 was the hottest on record, at 1.27 degrees Celsius warmer than the
March mean temperature. March 2017's temperature was 0.15 degrees Celsius
cooler than March 2016, but 0.2 degrees Celsius warmer than any previous March.

The GISTEMP monthly temperature anomalies superimposed on a 1980-2015 mean

seasonal cycle.

The monthly analysis by the GISS team is assembled from publicly available data
acquired by about 6,300 meteorological stations around the world, ship- and buoy-
based instruments measuring sea surface temperature, and Antarctic research
stations.

The modern global temperature record begins around 1880 because previous
observations didn't cover enough of the planet. Monthly analyses are sometimes
updated when additional data becomes available, and the results are subject to
change.1

Leerplandoelstelling

Actualiteit (eerste jaar)

1. Enkele belangrijke gebeurtenissen uit de actualiteit situeren op een passende
kaart en op eenvoudige wijze duiden.

1 (NASA's Boddard Institute for Space Studies, 2017)

Klimaat en vegetatie (eerste jaar)
1.1 Met voorbeelden illustreren dat weer en klimaat de activiteiten van dier en
mens benvloeden.
1.2 Weergegevens meten, verzamelen en grafisch verwerken.
2. de overeenkomsten van weer en klimaat verwoorden.
3.1 Temperatuur- en neerslagverschillen binnen Belgi en/of Europa uit cijfers,
grafische voorstelling en kaarten aflezen en vergelijken met dat van Ukkel.
3.3 De dominerende windrichting, de gemiddelde jaarneerslag en de gemiddelde
jaartemperatuur van Ukkel als parate kennis kunnen gebruiken.
3.4 weerrecords vergelijken met de normale waarden van Ukkel.

Actualiteit (tweede jaar)

1. Enkele belangrijke gebeurtenissen uit de actualiteit situeren op een passende
kaart en op eenvoudige wijze duiden.

Landschappen en wereldkaart (derde jaar)

3 Door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen een actuele
gebeurtenis in een land of regio in relatie brengen met fysische en/of menselijke
aardrijkskundige kenmerken.

Aantrekkelijke landschappen en toerisme (derde jaar)

4 De toeristische ontwikkeling van een land verklaren op basis van
aantrekkingsfactoren.

Artikel 2:
DUITSLAND

Oude mijn wordt enorme batterij

04-04-17, 17.12u - Redactie - Bron: IPS
2In een deel van Prosper-Haniel-mijn is een openluchttheater ingericht. Wikimedia
Commons/Frank Vincentz

Het kan moeilijk symbolischer: een steenkoolmijn in Duitsland wordt

omgevormd tot een gigantische batterij voor zonne-energie. De mijn
zal energie voor bijna een half miljoen gezinnen kunnen opslaan.

De Prosper-Haniel-mijn in het Duitse Bottrop gaat in 2018 dicht. Maar de

mijn wacht meteen een nieuwe toekomst als hydro-elektrische installatie.
Volgens Hannelore Kraft, gouverneur van de deelstaat Noordrijn-
Westfalen, krijgt de nieuwe installatie een capaciteit van 200 megawatt,
genoeg om stroom op te slaan voor 400.000 gezinnen.

Zwaartekracht
 De mijnschacht van de Prosper-Haniel-
mijn.Wikimedia Commons/Goseteufel
Het principe is eenvoudig: als er weinig zon of wind is, stroomt water uit
een bekken bovenaan in de mijn 1.200 meter diep de schachten in en drijft
daarbij turbines aan die stroom opwekken. Als er later weer een overschot
aan hernieuwbare energie is, wordt dat gebruikt om het water weer naar
boven te pompen.

Kraft maakt zich sterk dat de technologie ook in andere voormalige

steenkoolmijnen toegepast kan worden. Als het systeem succesvol blijkt,
slaat de overheid twee vliegen in n klap: er wordt een goede buffer
gevonden om de variabiliteit van hernieuwbare energie op te vangen, en
tegelijk wordt werkgelegenheid gecreerd rond steenkoolmijnen die
gesloten worden.

Aan het project in Bottrop werken onder meer de Universiteit van

Duisburg-Essen en de groep RAG AG mee, die eigenaar is van de mijn. 2

Leerplandoelen

Terreinwerk (eerste jaar)

1 op het terrein landschapselementen herkennen en benoemen door middel van
gerichte waarneming.

Actualiteit (eerste jaar)

1. Enkele belangrijke gebeurtenissen uit de actualiteit situeren op een passende
kaart en op eenvoudige wijze duiden.

Landschap en kaart (eerste jaar)

1. Op terrein en op fotos elementen van het landschap waarnemen, beschrijven
en rubriceren in natuurlijke en menselijke elementen.
8. Met de meest efficinte zoekmethode van de atlas (inhoudstafel,
kaartbladwijzer en register) kaarten, aardrijkskundige elementen en plaatsen
opzoeken en lokaliseren.

2 (Redactie De Morgen, 2017)

Oppervlaktegesteente, bodem en ondergrond (eerste jaar)
1. Aan de hand van fossielen aantonen dat er vroeger andere levensvormen
voorkwamen.
4. Bewondering en verwondering hebben voor grotten.
7. in eigen leefruimte en Belgi bouwmateriaal in verband brengen met
gesteenten of de verwerking ervan.
8. Op het terrein of op fotos de landschappelijke en ecologische gevolgen van
ontginning van gesteenten vaststellen.

Klimaat en vegetatie (eerste jaar)

3.1. Temperatuur- en neerslagverschillen binnen Belgi en/of Europa uit cijfers,
geografische voorstelling en kaarten aflezen en vergelijken met deze van Ukkel.

Bebouwing en bevolking (eerste jaar)

2.5. Leerlingen kunnen op een kaart van een stad aanwijzen waar sommige
functies wel of beter niet kunnen voorkomen.
6.1 Open ruimte waarderen als waardevol, duurzaam, maatschappelijk bezit.

Terreinwerk en kaartstudie: relaties tussen landschappen (tweede jaar)

4. De relatie tussen de bevolkingsspreiding en de ruimtegebruik verklaren.

Industrielandschappen (tweede jaar)

1. Vanuit satellietbeelden, Google Earth, landschapsfotos of terreinwerk de
elementen van industrielandschappen herkennen en industrietypes afleiden.

Landschappen en wereldkaart (derde jaar)

3 Door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen een actuele
gebeurtenis in een land of regio in relatie brengen met fysische en/of menselijke
aardrijkskundige kenmerken.

Verschillen tussen industrile regios (vierde jaar)

1. Door analyse van beelden, van kaarten en andere informatiebronnen de
kenmerken vaneen industrieregio beschrijven
Situering regio en streken:
De Prosper-Haniel-mijn ligt in het Duitse Bottrop in deelstaat Noordrijn-Westfalen,
in het weten van Duitsland. De mijn licht ten noorden van Dsseldorf en ten
oosten van de Nederlandse grens. De GPS cordinaten zijn: 5131'10.82"N
breedtegraad en 657'39.94"O lentegraad.

Hoofdgedachte artikel:
De gouverneur van deelstaat Noordrijn-Westfalen, Hannelore Kraft wilt de
Prosper-Haniel-steenkoolmijn, die in 2018 gaat sluiten ombouwen tot een hydro-
elektrische installatie. Deze zou 200 megawatt produceren, genoeg stroom voor
400.000 gezinnen. Deze hydro-elektrische installatie zou zowel zonne-energie,
windenergie als stroomt water uit een bekken bovenaan in de mijn 1.200 meter
diep de schachten in en drijft daarbij turbines aan die stroom opwekken. Kraft wil
het op andere mijnen ook toepassen. de Universiteit van Duisburg-Essen en de
groep RAG AG werken hier aan mee.
Moeilijke woorden:

Moeilijk woord Betekenis

steenkoolmijn een mijn waar steenkool ontgonnen
wordt
Zonne-energie Het gebruik van de energie van de zon
voor verwarming of om elektriciteit op
te wekken
hydro-elektrische installatie Een waterkrachtcentrale of
hydraulische centrale is een
elektriciteitscentrale die stromend of
neerstortend water gebruikt om een
turbine in beweging te brengen..
Hernieuwbare energie Duurzame energie is energie waarover
de mensheid voor onbeperkte tijd kan
beschikken en waarbij, door het
gebruik ervan, het leefmilieu en de
mogelijkheden voor toekomstige
generaties niet worden benadeeld.

Structuurschema:
Antwoord op leervraag:
Als ik dit artikel vergelijk met de leerplandoelen zie ik wel mogelijkheden om dit
artikel in lessen te integreren. Zo zou dit artikel gebruikt kunnen worden in de
lessen van landbouw en kaart van het eerste jaar, eerste graad. Hier is n van
de doelen dat de leerlingen op terrein of op afbeelding waarnemen, beschrijven
en rubriceren in natuurlijke en menselijke elementen. Men kan op de afbeelding
van het artikel duidelijk onderscheiden wat menselijke- en natuurlijke elementen
zijn. Ook zou men het artikel in het eerste jaar kunnen integreren bij klimaat en
vegetatie. De leerlingen moeten temperatuur- en neerslagverschillen binnen
Europa uit geografische voorstellingen aflezen en vergelijken met die van Ukkel.
Hier kan men de leerlingen laten berekenen hoeveel dagen de centrale werkt op
zon-, wind- of hydro-energie. Het minderen aan de leerplandoelen vind ik dat er
nergens iets wordt vermeld van de verandering van sommige landbouwregios of
hernieuwbare energie. Terwijl dit de aardrijkskunde van de toekomst zou kunnen
worden en waar de leerlingen later misschien les in moeten krijgen. Dit artikel is
een voorbeeld van recyclage en hernieuwbare energie.
5 opdrachten:

Opdracht 1:
De leerlingen gaan samen met de leerkracht op daguitstap naar de Duitse
westhoek voor het bestuderen van landbouw, bouwstijlen en landschappen van
omgeving van Noordrijn-Westfalen.
De leerkracht stopt met de leerlingen aan de Prosper-Haniel-steenkoolmijn. In de
werkbundel die de leerlingen aan het begin van de excursie hebben gekregen
staat een panorama van de Prosper-Haniel-steenkoolmijn op afbeelding. De
opdracht voor de leerlingen is om in hun werkbundel de menselijke en natuurlijke
elementen aanduiden.
De leerkracht overloopt samen met de leerlingen wat ze moesten invullen.

Opdracht 2:
Bij de lessen van klimaat en vegetatie in het eerste jaar krijgen de leerlingen een
klimatogram met de temperatuur, de neerslag en de kracht van de wind.
De leerlingen gaan na welke maanden de beste zijn voor wind-, zon- of hydro-
energie. Deze gegevens kunnen de leerlingen vergelijken met de gegevens van
Ukkel en zo bekomen tot de conclusie of dit ook mogelijk zou zijn voor de
Belgische mijnen of niet.
De leerkracht overloopt de opdracht met de leerlingen en gaat een klasgesprek
aan voor te weten wat zij daar van denken.

Opdracht 3:
Bij de les van Oppervlaktegesteente, bodem en ondergrond kan men de mijn
laten zien op het einde van het hoofdstuk waar steenkool in voorkomt dat er
alternatieve zijn voor de mijnen.
Artikel 3:

Malta verliest belangrijke toeristische trekpleister aan woeste zee



Reporters
wo 08/03/2017 - 16:24 Kirsten SokolMalta is een van zijn belangrijkste natuurlijke
troeven kwijt. De wereldberoemde rotsformatie "The azure window" op het eiland Gozo is
tijdens een storm volledig opgeslokt door de zee. De natuurlijke kalkstenen brug van 50
meter hoog was de laatste jaren al sterk aangetast door erosie.

Dat de natuurlijke formatie vroeg of laat zou verdwijnen, stond in de sterren geschreven.
De kalkstenen rots in de vorm van een boog was door de erosie al sterk aangetast.
Daarom mochten bezoekers een tijdlang al niet meer over "The azure window" heen
lopen.

Gisteren was er een stevige stormwind opgestoken boven het eiland, vanmorgen werd
Gozo dan getroffen door een felle storm. Het woelige water trok de stenen constructie in
n keer mee naar de zeebodem. Niet enkel het overhangende gedeelte, ook de volledige
steunpilaar is ingestort. In n oogopslag was "The azure window" verleden tijd.

Volgens de lokale krant "Times of Malta" stormde het bijzonder hevig boven Gozo. "De
zee kolkte echt", vertelt Roger Chessell aan de krant. "Met een luide knal, gevolgd door
een grote golf van opspattend water was de rotsformatie ineens verdwenen."

(lees verder onder de foto)

De locatie van "The azure window" ziet er nu zo uit

Premier: "Diep bedroefd"

Gozo is een van de drie bewoonde eilanden die tot de eilandgroep Malta behoren. "The
azure window", aan de noordwestkust van het eiland, was een belangrijke
publiekstrekkers op het eiland n het visuele uithangbord in vele toeristische brochures.
De kalkstenen rots trok jaarlijks veel bezoekers en figureerde onder meer in de HBO-serie
"Game of Thrones".

Via Twitter laat de premier van Malta, Joseph Muscat, weten dat het nieuws hem enorm
raakt. Hij noemt de instorting van "The azure window" een "hartverscheurende
gebeurtenis".3

Leerplandoelen:

Actualiteit (eerste jaar)

1. enkele belangrijke gebeurtenissen uit de actualiteit situeren op een passende
kaart en op een eenvoudige wijze duiden.

Landschap en kaart (eerste jaar)

1. Op terrein en op fotos elementen van het landschap waarnemen, beschrijven
en rubriceren in natuurlijke en menselijke elementen.
8. Met de meest efficinte zoekmethode van de atlas (inhoudstafel,
kaartbladwijzer en register) kaarten, aardrijkskundige elementen en plaatsen
opzoeken en lokaliseren.
10.2. Een plaats nauwkeurig situeren op het gradennet.

Landschappelijke verkenning in Europa (tweede jaar)

1. Vanuit luchtfotos en/of satellietbeelden een onderscheid maken tussen natuur-
en cultuurlandschappen.

3 (Sokol, 2017)
2. vanuit landschapsfotos typische landschap kenmerken en landschappen
beschrijven, herkennen en benoemen.

Toeristische landschappen (tweede jaar)

1.1. Vanuit beeldmateriaal de toeristische regios in Europa vaststellen en indelen
in vormen van toerisme op basis van overheersende bestemming of factoren.
1.2. De belangrijkste toeristische iconen van Europa herkennen en met land,
regio of stad verbinden.

Landschappen en wereldkaart (derde jaar)

3 Door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen een actuele
gebeurtenis in een land of regio in relatie brengen met fysische en/of menselijke
aardrijkskundige kenmerken.

Aantrekkelijke landschappen en toerisme (derde jaar)

4. De toeristische ontwikkeling van een land verklaren op basis van
aantrekkingsfactoren.
5. De ontwikkelingsmogelijkheden en andere gevolgen voor toerisme land
nagaan.
Artikel 4:

Australia is Drifting so fast GPS can't keep up

0 Geology, GPS, Tectonic 2:53 PM

image: https://2.bp.blogspot.com/-GjRr6Nz7qVs/V-
kL1OWzVcI/AAAAAAAAJtE/yYEdeKYa6_I29jWrPE1jWzlkqBMJ60E4gCLcB/s64
0/Australia%2BIs%2BDrifting%2BSo%2BFast%2BGPS%2BCan%2527t
%2BKeep%2BUp.jpg
 Australia's shifting land mass causes a stir down under as tectonic plates send it north

Australia's shifting land mass causes a stir down under as tectonic plates
send it north

Australia is not quite where you think it is. The continent has shifted by 1.5
metres since the last adjustment was made to GPS coordinates in 1994,
reports the New York Times.

All of the Earths continents float on tectonic plates, which glide slowly
over a plastic-like layer of the upper mantle. And the plate that Australia
sits on has been moving relatively fast, about 6.9 centimetres a year
(northward and with a slight clockwise rotation).

In contrast, the North American plate has been moving roughly 2.5
centimetres a year, though the Pacific plate moves 7.5 to 10 centimetres a
year.
The result is that some countries are more stationary than others, says
Damien Saunder, the director of cartography for National Geographic.

When there is a significant shift in land masses over time we need to

revise the models of the Earth from which GPS coordinates are calculated,
so for example your neighbour doesn't end up with your old coordinates."

This type of shifting is coming more into focus as GPS systems get more
accurate. The most advanced technology can now pinpoint a location to a
matter of inches. Although most consumer mobile phones dont have that
level of accuracy (yet), the technology is being used in other ways,
including by farmers who spray fields with precision agriculture and self-
driving vehicles.

Australia has tended to move particularly fast due to its unique geology.
Corrections have been made to its latitude and longitude four times over
the past 50 years, the Times reports.

The last adjustment there, in 1994, was about 200 metres.

The next adjustment is said to be due by the end of this year, on the order
of 1.5 Metres.

Its important to remember that the Earth is not a perfect sphere or

ellipsoid, and continents are not all moving at the same rate, Saunder
says. So sometimes we have to make adjustments to our models, both at
the global and local levels.4
Leerplandoelen:

Actualiteit (eerste jaar)

1. enkele belangrijke gebeurtenissen uit de actualiteit situeren op een passende
kaart en op een eenvoudige wijze duiden

Landschap en kaart (eerste jaar)

1. Op terrein en op fotos elementen van het landschap waarnemen, beschrijven
en rubriceren in natuurlijke en menselijke elementen.

4 (National Geographic, 2016)

4.2. leren werken met GPS en routeplan.
8. Met de meest efficinte zoekmethode van de atlas (inhoudstafel,
kaartbladwijzer en register) kaarten, aardrijkskundige elementen en plaatsen
opzoeken en lokaliseren.
10.2. Een plaats nauwkeurig situeren in het wereldgradennet.

Landschappen en wereldkaart (derde jaar)

1. Door analyse van informatiebronnen de continenten en oceanen, de
belangrijkste relifeenheden en rivieren, de belangrijkste staten, grote blokken
op kaart situeren en als parate kennis gebruiken.
3 Door analyse van beelden, kaarten en andere informatiebronnen een actuele
gebeurtenis in een land of regio in relatie brengen met fysische en/of menselijke
aardrijkskundige kenmerken.
8. Telkens de te bestuderen regios op de wereldreferentiekaart en op eenvoudige
thematische wereldkaart situeren.