INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK

SAOBRAAJNI FAKULTET

TEHNOLOGIJE MULTIMODALNOG TRANSPORTA DRUMSKI I

VODENI SAOBRAAJ

PREDMET: MULTIMODALNI TRANSPOR STUDENT: AJLA MUJIN

MENTOR: PROF.DR.SC MOMILO SLADOJE BROJ INDEXA: S-32/13-I

Travnik, mart 2017

1
1. UVOD

U ovom seminarskom radu prikazan je znaaj multimodalnog transporta i tehnologije

multimodalnog transporta.
Multimodlalni transport iskoritava prednosti koritenja razliitih transportnih
sredstava. Pored toga, multimodalni transport je zanimljiv zbog ekolokih prednosti i
ekonominosti.

Multimodalni transport ima veoma znaajnu ulogu u saobraajnoj politici i stoga se

poduzimaju mjere za kvalitetnu i uspjenu upotrebu istoga. Saobraajna politikka mora
omoguiti bolju usklaenost razvoja gospodarstva i saobraaja, izraditi mogunost
smanjenja transportnih i logistikih trokova, omoguiti oblikovanje povoljne strukture
transportnog sistema, te se pobrinuti za racionalnu potronju energije, ouvanje okolia
i poboljanje sigurnosti u saobraaju.

Evropska unija razmija multimodalni saobraaj sa svrhom rijeavanja problema

teretnog saobraaja. Razvili su program Marco Polo koji potie multimodalni transport,
a odnosi se na smanjenje guvi na cestama, preoptereenosti cesta, smanjenje negativnih
uinaka teretnog saobraaja na okoli i izgradnju uinkovitig i trajnog sistema u Evropi.

Sutina multimodalnosti je da poboljava povezanost izmeu svih vrsta transporta i

njihovaom integracijom u jedinstven sistem, te omoguava bolju iskoritenost
unutranjih plovnih puteva, priobalne plovidbe i eljeznice, koje samostalno ne
omoguavaju dostavu od vrata do vrata.

Za uinkovit multimodlani transport potrebno je povezivanje saobraajne mree i

terminala. Veza moe biti kombinacija razliitih terminala i mrea te je ovisna od
upotrbe tehnologijai operativnih veza koje se upotrebljavaju. Vano je napomenuti da
se lako sa tehnikim konceptima poveava konkurentnost multimodalnog transporta i
to ne samo u kombinaciji sa uinkovitim operativnim strategijama te ostalim mjerama.

2
2. ZNAAJ MULTIMODALNOG TRANSPORTA

Multimodalizam je prijevoz stvari ili tereta iz jedne u drugu zemlju pomoub najmanje
dva prijevozna sredstva, a na temelju jedne jedine isprave o prijevozu. Prijevoz
organizira poduzetnik prijevoza. Postoje tri temeljnja razloga za koritenje
multimodalizma:
1. Nemogunost direktnog povezivanja ishodite/odredite samo sa jednom
prijevoznom granom:
2. Geografski efekt ( prirodno geografske pogodnosti);
3. Ekonomija razmjera ( to se odjednom transportira vea koliina tereta to su manji
trokovi po jedinici tereta);

Dananji multimodalizam bazira se na tri temeljna koncepta:

1. Jedinstveni ugovor o prijevozu i jedinstvena odgovornost ( naelo pretpostavljena

krivnja);
2. Kontejnerizirano kretanje tereta,odnosno robe;
3. Meunarodna, svjetska trgovina.

Kontejenrizacija je centralni dio multimodlanog transporta. Efekti koji se s tim postiu

su sljedei:

1. Kontejnerizirani prevoz smanjuje se tranzitno vrijeme kretanja tereta;

2. Eliminiraju se sve posrednike usluge kod prekrcaja tereta;
3. Smanjuju se trokovi skladitenja,
4. Smanjuju se trokovi ambalairanja tereta.

Multimodalni transport ima veoma veliki znaaj za proizvodnju, kako sa aspekta

trokova, vremena, zaliha tako i sasamog apekta organizacije proizodnog procesa i
infrastrukture privrede.

U saradnji sa razliitim transportnim kompanijama vozarima u svim vidovima

saobraaja, lukim pediterima i ostalim uesnicima u transportnom lancu, obezbjeuje
se jedinstvena ponuda sa konkurentnim cijenama ukupnog transporta, odnosno
kompletan logistiki servis u kombinovanom kontejnerskom transportu.

3
 Prednosti multimodalnog transporta su rezultat najefikasnije kombinacije razliitih
transportnih modusa, sa optimizacijom transportnog vremena, smanjenjem trokova
inventara i odravanjem transportnih trokova pod kontrolom.

3. TEHNOLOGIJE INTEGRALNOG TRANSPORTA

Tehnologije integralnog transporta su se razvile u zavisnosti od pojavnh oblika tovarnih

jednica pa mogu biti:

1. Palete;
2. Kontejneri;
3. Tovarna jedinica vozilo vozilo ( Hucke-pack sistem);
4. Izmjenjivi transportni sudovi,
5. Transport tovarnih jedinica kopno more ( RO RO sistem);
6. Transport rijenih bari u pomorskom transportu.

4. TEHNOLOGIJE POMORSKOG TRANSPORTA

Pomorski transport obuhvata prijevoz robe i putnika morem, kao i sve operacije i
komunikacije u pomorskom prijevozu ili morskom brodarstvu, takodjer obuhvaa
djelatnosti morskog brodarstva, morskih peditera i pomorskih agenata.

Tehnologije pomorskog transporta su sljedee:

1. RO RO TEHNOLOGIJA,
2. LO LO TEHNOLOGIJA,
3. FO FO TEHNOLOGIJA.

4
4.1 RO RO SISTEM (KOPNO VODA)

Integralni transport, tehnologije kopneno transportno sredstvo plovno sredstvo,

predstavlja kombinaciju kopnenog vida transporta sa vodenim transportnim sredstvom. Ro-
Ro brodovi spadaju u kategoriju trajektnih brodova, a slue za prijevoz kontejnera,
kompletnih drumskih vozila i eljeznikih transportnih sredstava.

Osnovna razlika Ro Ro brodova od ostalih plovnih sredstava jeste u poveanoj stabilnosti

i posjedovanju brodskih rampi za povezivanje palube broda za obalu mora. Neki Ro- Ro
brodovi imaju i kolosijek za nailazak eljeznikih transportnih sredstava na palubu broda.

Ro Ro brodovi se prema veliini gaza dijele na:

- Brodove A klase sa gazom manjim od 6 metara;

- Brodovi B klase sa gazom veim od 6 metara.

Ro Ro brodovi se prema kategoriji plovidbe dijele na:

- Brodovi za obalsku plovidbu;

- Brodovi za prekomorsku plovidbu;

Ro Ro sistemi se prema tehnologiji transporta tovarnih jedinica dijele na:

- Ro Ro sistem prve kategorije, gdje se transportuju tekavozila drumskog teretnog

saobraaja sa vozaima;
- Ro Ro sistem fruge kategorije, gdje se transportuju prikolice i poluprikolice
drumskog teretnog saobraaja;
- Ro Ro sistem tree kategorije, gdje se transportuju kontejneri i druga
nekontejnerizovana roba.

RO RO: roll on roll off ( dokotrljaj otkotrljaj ).

Horizontalan ukrcaj i iskrcaj kopnenih prijevoznih sredstava na tokovima ( utovarenih

kamiona, prikolica, tegljaa, autobusa).

Teret se ukrcava i iskrcava s broda vlastitim tokovima preko ukrcajno iskrcajne rampe
koja spaja brodsko skladite i obalu to znai da jednom ukrcani teret u prijevozno sredstvo
u mjesto polaska se ne pretovara u toku transporta do odredita.

5
PREDNOSTI RO RO TEHNOLOGIJE:

1. Smanjuje se zakrenost svjetskih luka;

2. Nema skladitenja robe jer kamion ili drugo prijevozno sredstvo dolaze tano u vrijeme
kada je brod pristao u luku;
3. Ukrcaj ili iskrcaj semoe odvijati i nou bez ikakvih potekoa;
4. RO RO tehnologija omoguava velike prekrcajne uinke ( jedan Ro Ro brod
zamjenjuje 2-3 konvencionalna broda );
5. RO RO tehnologija omoguava transport robe od vrata skladita proizvoaa do
skladita kupaca;
6. RO RO tehnologija u odnosu na druge tehnologije prijevoza ( osim sistema LASH),
zahtijeva najnie luke investicije. RO RO brodovi mogu obavljati ukrcaj i iskrcaj
tereta gotovo u svakoj luci jer je potreban samo operativni vez i operativna povrina uz
taj vez bez ikakvih dizalica i skladita.

NEDOSTATCI RO RO TEHNOLOGIJE:

1. Nedovoljna iskoristivost brodskog prostora;

2. Utovarna rampa samog brod je 1/3 brodskog prostora:
3. Visoka poetna ulaganja za brodove i pretovarne rampe.

RO RO BRODOVI

1. CAPA za prijevoz kamiona;

2. CACA za prijevoz automobila;
3. CONV konvencionalni za ukrcaj vozila na tokovima na nekoliko paluba;
4. CONT konvencionalni brodovi za kontejnere na tokovima s vie plauba;
5. PACA putniki trejektni brodovi za prijevoz automobila na kraim relacijama;
6. HYBR osim za prijevoz RO RO tehnologije slui i za prijevoz drva, nafte, ulja
i tekih tereta.

6
 SPECIJALNI RO RO BRODOVI

1. RO RO BRODOVI ZA KOMBINIRANI PRIJEVOZ prevoze robu na

tokovima u kamionima, vagonima, ali moe prevest i u dijelu broda rasuti teret,
kontejnere;
2. STO RO ( STOWABLE RO RO ) specijalni brodovi za prijevoz drvenih
proizvoda. Ovi brodovi prevoze IKEINE proizvode iz vedske u zemlje Srednje i
Zapadne Europe, a godinji promet za to podruje iznosi 50 miliona eura;
3. RO RO BRODOVI SAMO ZA PRIJEVOZ ELJEZNIKIH VAGONA

4.2 LO LO TEHNOLOGIJA

LO LO: lift on lift off ( podigni spusti )

Vertikalni ukrcaj i iskrcaj tereta ujedinjenog u paletama ili kontejneru.

PREDNOSTI LO LO TEHNOLOGIJE:

1. Utede u trokovima prijevoza ( prijevoz robe u kontejnerima).

NEDOSTATCI LO LO TEHNOLOGIJE:

1. Velika ulaganja u luku prekrcajnu tehnologiju;

2. Velika ulaganja u brod.

LO LO BRODOVI

LO LO brodovi za prijevoz kontejnera mogu se svrstati u sljedee skupine:

1. POTPUNO KONTEJNERSKI BRODOVI ( FULL CONTAINER SHIPS) namijenjeni

su iskljuivo za prijevoz kontejnera te imaju smjetaj kontejnera u unutranjosti broda i
u vie redova na palubi broda.
2. DJELIMINO KONTEJNERSKI BRODOVI ( PARTICULAR CONTAINER SHIPS)
kombinirani su za prijevoz kontejnera, ali i dijelom za prijevoz generalnog tereta
3. PREUREDIVI KONTEJNERSKI BRODOVI ( CONVERTIBILE CONTAINER
SHIPS ) mogu se preurediti za prijevoz kontejnera, a mogu se koristiti i za prijevoz
nekontejneriziranog tereta.
4. SEA TRAIN BRODOVI imaju tri palube s tranicama koje slue za prijevoz
kontejnera koji se razmijetaju unutar broda po tranicama.

7
5. TRIPLE E
- Najnovija klasa brodova koja se proizvodi za danskog brodarskog magnata nazvana
je Triple E za zadovoljavanje tri glavne svrhe: ekonomske uinkovitosti, energetske
uinkovitosti i ekolokih poboljanja;
- Triple E proizvodi 20% manje CO2 pokontejneru u odnosu na Emma Maersk te 50
% manje od prosjeka industrije Azije i Europe. Takoer troi 35 % manje goriva
pokontejneru nego brodovi manjeg kapaciteta.
- Triple E brod je znaajan korak prema rijeavanju ekolokih izazova povezanih sa
prijevozom robe diljem svijeta.
- Cijena ovog broda je oko 190 miliona dolara,a maksimalna brzina 23 vora.
6. MSC OSCAR najnoviji brod podignut je 08.01.2015. Ukupna nosivost ovog broda je
19 224 TEU te je stoga trenutno najvei kontejnerski brod na svijetu.

4.3 FO FO TEHNOLOGIJA

FO FO: float on float off ( doplutaj odplutaj)

Horizontalan i vertikalan ukrcaj iskrcaj mauna ( bari, teglenica ) u i iz LASH brodova.

Mauana je plovno sredstvo bez vlastitog pogona, razliitih oblika, dimenzija i nosivosti.
Mauane su pravouglog oblika, izgraene su od elika ili fiberglasa.

Nakrcanu mauanu u luci, terminalu od mjesta ukrcaja do broda nosaa potiskuje remorker
i kada stigne do broda nosaa brod je pomou vlastitih dizalica ili dizala podie zajedno sa
teretom iz mora teje smjeta horizontalno na jednu od svojih paluba.

PREDNOSTI FO FO TEHNOLOGIJE:

1. Konvencionalni brod vri ukrcaj / iskrcaj 100 t za 1 h, kontejnerizirani brod 600 t za

1 h dok LASH brod 1500 2000 t za 1h.
2. Ne optereuju se luke ve se odvija izvan nje;

NEDOSTATCI FO FO TEHNOLOGIJE:

1. FO FO tehnologija se ne moe primjeniti pri nepovoljnim vremenskim

prilikama;
2. Velik poetni kapital za gradnju jedne mauane;

8
3. Usluge remorkera koji je neophodan su vrlo skupe u svim lukama svijeta.

VRSTE BRODOVA NOSAA MAUNE:

1. LASH BRODOVI ( Lighter Aboard ship ) u upotrebi od 1969. Godine.

LASH brod ima kapacitet 73 maune po 375 tona nosivosti, a brod ima
dizalicu 500 tona.
2. SEE BEE ( morska pela) u upotrebi od 1972. Godine. SEE BEE brod
ima kapacitet 38 mauna po 850 tona. Brod ima vlastitu dizalicu kapaciteta
2000 tona.
3. BACAT BRODOVI ( Barges Aboard Catamaran ) su u upotrebi od 1976.
godine. BACAT brodovi mogu ukrcati 10 mauna po 140 tona, a dizalica ima
nosivost od 400 tona koja istovremeno podie ili sputa po dvije maune.
4. FEEDER LASH je plovei dok duine 80 m, irine 27 m, brzine 8 vorova,
moe prenjeti 8 10 LASH mauna. Ovakav brod se uroni u vodu do
odreenog gaza kada se na njegovu palubu doplutaju ili otplutaju maune s
teretom nakon ega se tankovi isprazne, a brod izroni iz vode do odreenog
gaza i tako nakrcan prevozi maune do lokalnih morskih luka ili pristanita u
unutranjosti plovnih rijeka.

9
 5. ZAKLJUAK

U ovom seminarskom radu susreli smo se sa razliitim pojmovima od kojih su najvanijji

multimodalni transport, tehnologije multimodalnog transporta, integralni transport pomorski
saobraaj.

Integralni transport je nain namipulacije pri emu se roba ne tovari neposredno na transportno
sredstvo nego se slae na palete ili kontejnere, te oni tako zajedno sa robom postaju teret koji
efikasno i racionalno mogu preuzeti sredstva svih oblika transporta tj. svih saobraajnih grana.
Prema tome integralni transport je takva tehnologija kojom se umetanjem tehnikih sredstava
izmeu tereta i transportnog sredstva postie okrupnjivanje tereta, a time i upotreba
odgovarajue mehanizacije, bez direktnog kontakta sa robom na cijelom transportnom lancu
od vrata do vrata, izuzev dva puta pri utovaru i istovaru.

Multimodalni transport je takva tehnologija kojom se u prevozu robe istovremeno

upotrebljavau dva savremena i odgovarajua transportna sredstva, iz dva razliita vida
transporta, pri emu je prvo transportno sredstvo zajedno sa teretom postalo teret za drugo
transportno sredstvo iz drugog vida transporta s tim da se transportni proces odvija najmanje
izmeu dvije drave.

Kombinovani transport je nain transporta robe kojim se na jednom transpotnom putu od mjesta
proizvodnje do mjesta potronje, kombinovano, upotrijebe najmanje dvije vrste savremenih
prevoznih sredstava iz dvije ili vie saobraajnih grana. Roba uglavnom nije u kontejenerima,
ve se prevozi u automatizovanim vozilima, a pretovara se primjenom automatizovanih
pretovarnih ureaja.

Ne postoji meusobna uslovljenost nbi neka bitna meuzavisnost integralnoh i multimodalnog

transporta. Integralni transport moe djelovati bez postojanja multimmmodalnog transporta, a
preteno i djeluje, potpuno neovisno o integralnom transportu.

To ne znai da ne moe biti predlaganja u smislu primjene integralnog transporta u

mulimodalnoj tehnologiji.

10
11