EXPO Jane Graverol.

Le surralisme au fminin
EXPO Jane Graverol. Surrealisme met een vrouwelijke toets

16.06> 23.07.2017

DOSSIER DE PRESSE
PIERDOSSIER
Table des matires

Jane Graverol (Ixelles, 1905 Fontainebleau, 1984) .............................................................................. 3

Une artiste femme parmi les surralistes ........................................................................................... 5
Lexposition ............................................................................................................................................. 7
Autoportraits ....................................................................................................................................... 7
Le surralisme ..................................................................................................................................... 9
Les infiniments petits ........................................................................................................................ 11
Les peintures-collages ....................................................................................................................... 13
rotisme ............................................................................................................................................ 15
Le Centre dArt de Rouge-Clotre .......................................................................................................... 17
Les expositions .................................................................................................................................. 17
Informations pratiques ...................................................................................................................... 19

2
 Sans titre, huile sur toile, ca. 1959, collection prive

Jane Graverol (Ixelles, 1905 Fontainebleau, 1984)

Le surralisme au fminin
Une vision fminine du surralisme belge

Luvre et la vie de Jane Graverol sont troitement lis lessor du surralisme

aprs 1945. Lartiste ctoie Ren Magritte quelle rencontre en 1949 ; elle est
proche dcrivains comme Marcel Lecomte, Paul Noug ou Louis Scutenaire, qui
sont ses premiers commentateurs. Avec Marcel Marin, elle anime la revue Les
Lvres nues, et, avec Andr Blavier, Verviers, elle soccupe du groupe et de la
revue Temps mls.

En ouvrant ses tableaux sur le rve, Jane Graverol privilgie une approche
onirique du surralisme l o Magritte, avec qui elle partage un got pour une
facture lisse, donnait ses tableaux une charge conceptuelle visant bousculer
les habitudes mentales.

On aurait tort toutefois de rduire Jane Graverol ce versant fminin du

surralisme belge quelle incarne pourtant. Fille du peintre symboliste Alexandre
Graverol, elle a t forme la peinture lAcadmie des Beaux-Arts de
Bruxelles, notamment par Jean Delville et Constant Montald. Jane Graverol est
active comme artiste ds le milieu des annes 1920 et durant les annes 1930,
cest--dire avant de rencontrer les surralistes. On lui doit des portraits, des
autoportraits galement, quelle peint dans une tradition portant la marque du
symbolisme.

3
Plus tard, dans les annes 1960 et 1970, alors que le surralisme sessouffle, elle
oriente son art vers des collages abordant des thmatiques sociales, comme la
violence et la guerre. Dans le mme temps, elle multiplie les tableaux tourns
vers le monde animal, le monde vgtal et linfiniment petit quelle met en scne
dans des compositions marques par un sentiment dinquitante tranget.

Lexposition prsente un vaste ensemble duvres issues de collections prives

et donne un large aperu des diffrents jalons du parcours artistique de cette
figure majeure du surralisme belge

Jane Graverol (Elsene, 1905 Fontainebleau,1984)

Een vrouwelijke kijk op het Belgisch surrealism Het werk en het leven van Jane
Graverol zijn nauw verbonden met de opkomst van het surrealisme na 1945. De
kunstenares ontmoette haar tijdgenoot Ren Magritte in 1949. Ze vond
aansluiting bij schrijvers als Marcel Lecomte, Paul Noug en Louis Scutenaire, die
meteen haar eerste critici waren. Samen met Marcel Marin stichtte ze het
tijdschrift Les Lvres nues. In Verviers ontfermde zich, samen met Andr Blavier,
over de beweging en het tijdschrift Temps mls.

In haar schilderijen die een droomwereld tonen, hanteerde Jane Graverol een
onirische benadering van het surrealisme. En dat in tegenstelling tot Magritte -
met wie ze wel een voorkeur voor een gladde schildertechniek deelde - die zijn
doeken een conceptuele dimensie meegaf om de gangbare denkpatronen
overhoop te halen.

We zouden haar echter onrecht aandoen, mochten we Jane Graverol herleiden

tot die vrouwelijke versie van het Belgisch surrealisme, waarvan ze nochtans d
vertegenwoordigster is. Als dochter van de symbolistische schilder Alexandre
Graverol, leerde ze schilderen aan de Academie voor Schone Kunsten van Brussel.
Daar volgde ze les bij Jean Delville en Constant Montald. Vanaf het midden van
de jaren 1920 en in de jaren 1930 maakte Jane Graverol carrire als kunstenares.
Dat was nog vr ze de surrealisten ontmoette. De (zelf) portretten van haar
hand, werden geschilderd in een traditie die de stempel van het symbolisme
droeg.

Later, in de jaren 1960 en 1970 (toen het surrealisme aan kracht inboette), ging
ze zich toeleggen op kunstige collages rond sociale themas als geweld en oorlog.
Uit diezelfde periode stammen haar schilderijen waarin ze aandacht besteedde
aan de dieren- en plantenwereld en aan het onooglijk kleine. Daarmee maakte ze
composities die een sfeer van bevreemdende onrust uitademen.

De tentoonstelling pakt uit met een groot aantal werken uit privcollecties en
schetst een breed overzicht van de mijlpalen op de artistieke weg die deze
grande dame van het Belgisch surrealisme heeft afgelegd.

4
Une artiste femme parmi les surralistes

Jane Graverol disait quun tableau a une valeur picturale dpendant du talent de
son auteur. Peu importe, ses yeux, que celui-ci soit un homme ou une femme.
Et pourtant la contribution des femmes lhistoire du surralisme belge est
largement mconnue. Graverol se tourne vers le surralisme aprs 1945.
Pendant une vingtaine dannes, sa peinture, ses relations, ses activits vont
contribuer lessor de ce courant.

Jane Graverol dcouvre les tableaux de Magritte lors dune exposition collective
organise au dbut des annes 1940 au Palais des Beaux-Arts de Bruxelles. Sa
peinture prend une dimension surraliste qui parat toutefois davantage
marque par luvre de Giorgio De Chirico que par celle de Magritte dont elle ne
fera la connaissance quen 1949.

Jane Graverol privilgie une approche onirique du surralisme l o Magritte,

avec qui elle partage un got pour une facture lisse et pour le collage, donnait
ses tableaux une charge conceptuelle visant bousculer les habitudes mentales.
L o Magritte met en scne des objets quotidiens dans des configurations
indites, Graverol prfre lexploration du rgne animal dans des toiles peintes
en forme de rve veill.

Les potes Paul Noug, Marcel Lecomte et Louis Scutenaire sont les premiers
commentateurs de Jane Graverol. Aprs avoir co-fond avec Andr Blavier la
revue Temps mls en 1952, elle rencontre Marcel Marin avec qui elle forme un
couple dartistes durant une dizaine dannes. Ensemble, ils animent la revue Les
Lvres nues de 1954 1958. Ses expositions personnelles, prsentes Bruxelles
(1956) comme Paris (1955), jettent sur son nom un clairage qui lui vaudra
quelques annes plus tard la reconnaissance dAndr Breton.

Een vrouw als kunstenares actief te midden van de surrealisten

Jane Graverol stelde dat een schilderij een picturale waarde heeft die afhankelijk
is van zijn maker. Het doet er in haar ogen weinig toe of die maker een man dan
wel een vrouw is. En toch is de bijdrage van vrouwen in de geschiedenis van het
surrealisme grotendeels miskend. Graverol wendde zich na 1945 tot het
surrealisme. Gedurende een twintigtal jaren zullen haar schilderkunst, haar
relaties en haar activiteiten bijdragen tot de opbloei van deze stroming.

Jane Graverol ontdekt de schilderijen van Magritte tijdens een

groepstentoonstelling die begin jaren 1940 werd georganiseerd in het Paleis voor

5
Schone Kunsten van Brussel. Haar schilderkunst neemt een surrealistische
wending die meer benvloed lijkt door het werk van Giorgio De Chirico dan door
dat van Magritte waar ze pas in 1949 kennis mee maakt.

In haar schilderijen hanteerde Jane Graverol een onirische benadering van het
surrealisme. En dat in tegenstelling tot Magritte - met wie ze wel een voorkeur
voor een gladde schildertechniek en collages deelde - die zijn doeken een
conceptuele dimensie meegaf om de gangbare denkpatronen overhoop te halen.
Waar Magritte dagelijkse voorwerpen in ongewone settings plaatst, verkiest
Graverol de verkenning van het dierenrijk in doeken die werden geschilderd als
dagdromen.

De dichters Paul Noug, Marcel Lecomte en Louis Scutenaire zijn de eerste

commentatoren van Jane Graverol. Nadat ze samen met Andr Blavier in 1952
het tijdschrift Temps mls had opgestart, ontmoet ze Marcel Marin met wie ze
gedurende een tiental jaren een artiestenkoppel vormt. Samen bezielen ze van
1954 tot 1958 het tijdschrift Les Lvres nues. Met haar eigen tentoonstellingen,
gepresenteerd in zowel Brussel (1956) als Parijs (1955), verwerft ze een
naamsbekendheid die haar enkele jaren later de erkenning zal opleveren van
Andr Breton.

Denis Laoureux

Sans titre, pastel, s. d., 59x86 cm, gouache sur toile,

collection prive

6
Lexposition

Lexposition aborde diffrentes thmatiques rparties en 4 espaces musaux

distincts :

Autoportraits

Le premier invite le visiteur parcourir les portraits et autoportraits raliss par

lartiste-mme et son pre, Alexandre Graverol.

Ceux-ci prsentent La relation quun artiste entretient avec sa propre image est
une voie royale la comprhension de son art et de sa personnalit.

Pour Jane Graverol, fille de peintre et peintre elle-mme, lexercice de

lautoportrait est, de faon naturelle, un lieu de qute et de questionnement.
Cest aussi un lieu de recueillement lorsque les soucis et les troubles, personnels
ou collectifs (elle vcut deux guerres mondiales), menacent son identit.

Durant son enfance, Jane a pu voir comment son pre, Alexandre Graverol, tient
une chronique quotidienne de sa vie, au travers de petits dessins laquarelle
quil ralise un peu partout, comme sil ne pouvait sempcher de reproduire le
monde et les gens qui lentourent. Cest une sorte de journal et, parmi ses
dessins, cest trs souvent sa fille quil reprsente.

Jane Graverol connut une enfance solitaire. Trs tt, elle dveloppe des intrts
artistiques, pour la musique dabord et, aprs, pour la peinture. Entre son piano,
ses livres et ses dessins, elle acquiert une personnalit singulire sans sortir de la
maison familiale. Pour se consoler, elle imagine une amie qui habite dans son
miroir et qui lui ressemble.

Si ses nombreux autoportraits sont un dialogue quelle tient avec elle-mme, il

sagit galement dune conversation artistique, o elle essaye des
styles diffrents : du ralisme classique aux formes simplifies de
lexpressionnisme, aux coloris clairs de la peinture davant-garde, ou au
graphisme du style art dco. Car la peinture de Jane Graverol est celle dune
artiste la dcouverte delle-mme

Amparo Serrano de Haro

7
Zelfportret

Zoals steeds biedt de relatie van een kunstenaar met zijn eigen beeltenis een
toegangspoort naar een beter begrip van diens kunst en persoonlijkheid.

Voor Jane Graverol, dochter van een schilder en zelf schilderes, vormt het maken
van zelfportretten op een heel natuurlijke wijze een aanleiding tot zelfonderzoek
en het stellen van vragen. Het biedt ook de mogelijkheid om zichzelf te hervinden
en functioneert als ijkpunt wanneer haar innigste identiteit wordt bedreigd door
zorgen en ontreddering, zowel persoonlijke als collectieve (ze maakte twee
wereldoorlogen mee).

Jane was eraan gewend geraakt om te zien hoe haar vader, Alexandre Graverol,
een dagelijkse kroniek bijhield van zijn leven met kleine aquareltekeningen die hij
zowat overal maakte, alsof hij het niet kon laten om de wereld en de mensen die
hem omringden te reproduceren. Het is als een dagboek en het is vaak zijn
dochter die hij in zijn tekeningen afbeeldt (alleszins tot aan haar eerste huwelijk).

Voor Jane is de kindertijd eenzaam. Hoewel ze al zeer vroeg kunstzinnige

interesses ontwikkelt, eerst voor muziek en later voor schilderkunst, wordt ze een
wat bijzonder wezen dat leeft tussen haar piano, boeken en tekeningen, zonder
het ouderlijk huis te verlaten. Om zichzelf te troosten beeldt ze zich een vriendin
in die in haar spiegel woont en op haar lijkt.

Het is dit gesprek met zichzelf dat de artieste in haar talloze zelfportretten
verkent. En het is tevens een artistiek gesprek waarin ze zich waagt aan diverse
stijlen: van het klassieke realisme naar de vereenvoudigde vormen van het
expressionisme, het heldere coloriet van de avant-gardekunst of het grafische
van de art-decostijl. Want de schilderkunst van Jane Graverol is die van een
artieste op zoek naar zichzelf

Amparo Serrano de Haro

8
Le surralisme

La goutte d'eau, 1964, huile sur toile, Proprit de l'tat belge, collection de la Fdration
Wallonie-Bruxelles en dpt La Boverie, Lige. Nr inv.9944.

Une Goutte deau ?

En 1964, Jane Graverol peint La Goutte deau dans lequel elle reprsente
plusieurs personnalits parmi les plus minentes de lhistoire du surralisme
belge. On y reconnat, de bas en haut et de gauche droite:

Marcel Marin, Paul Noug, Paul Bourgoignie, Ren Magritte, Paul Colinet,
Marcel Lecomte, Irne Hamoir, Louis Scuttenaire, Achille Chave, Camille
Goemans, Andr Souris et Geert Van Bruaene. En haut de la composition se
trouvent Jane Graverol et E.L.T. Mesens.

Comment comprendre ce tableau ? Dun ct, on peut y voir le signe dune

adhsion un collectif et ses valeurs. Cest le sens mme du genre dans lequel
sinscrit La Goutte deau : le tableau de groupe. Dun autre ct, La Goutte deau

9
peut tre vue comme lexpression dune prise de distance lendroit du
surralisme.

Il faut dire que les contacts svaporent peu peu au fil des annes 1960. Dun
point de vue artistique, Graverol soriente vers une pratique picturale du collage
qui la rapproche du Pop Art. Enfin, avec le schma du cercle dans un carr, les
figures du surralisme belge sont comme recluses dans une bulle.

En 1964, pour Graverol, il semble bien que le surralisme soit dsormais vu de

loin. Le surralisme, comme le suggre le titre du tableau, est-il un tout petit
monde en voie de disparition ? Une simple goutte deau dans locan des
possibles ?

Denis Laoureux

Het surrealisme, een druppel water?

In 1964 schilderde Jane Graverol La Goutte deau waarop ze diverse van de meest
eminente vertegenwoordigers van het Belgisch surrealisme afbeeldde. Van onder
naar boven en van links naar rechts herkennen we

Marcel Marin, Paul Noug, Paul Bourgoignie, Ren Magritte, Paul Colinet,
Marcel Lecomte, Irne Hamoir, Louis Scutenaire , Achille Chave, Camille
Goemans, Andr Souris en Geert Van Bruaene. Bovenaan het tafereel bevinden
zich Jane Graverol en E.L.T. Mesens.

Hoe moeten we dit schilderij interpreteren? Enerzijds kunnen we het opvatten als
een teken dat ze aansluit bij een collectief en zijn waarden. Dat is de betekenis
van het genre op zich waartoe La Goutte deau behoort: het groepstafereel.
Anderzijds kan La Goutte deau worden beschouwd als blijk van distantiring van
het surrealisme.

Het moet gezegd dat in de loop van de jaren 1960 de contacten geleidelijk aan
verwaterden. Vanuit artistiek oogpunt richt Graverol zich naar de picturale
collagetechniek die haar dichter bij de Pop Art brengt. Met de schikking van een
cirkel in een vierkant lijken de figuren van het Belgische surrealisme wel
teruggetrokken in een luchtbel.

Vanaf 1964 lijkt Graverol het surrealisme vanop een afstand te gaan bekijken. Is
het surrealisme, zoals de titel van dit schilderij suggereert, een heel klein wereldje
dat op het punt staat te verdwijnen? Een eenvoudig druppeltje water in een
oceaan van mogelijkheden?

Denis Laoureux

10
Les infiniments petits

Sans titre [srie Les infiniments petits], ca. 1964, 48,5x56 cm,
collection prive

Alexandre Graverol emmenait sa fille Jane presque tous les dimanches au Muse
des Sciences naturelles de Bruxelles et au Muse Wiertz. Lamour de Jane
Graverol pour les animaux est une des constantes de sa vie et de son uvre.
Toute sa vie, Jane Graverol aura des animaux domestiques dont elle soccupe
avec dvotion, malgr ses dplacements et les difficults de sa vie. Ces animaux,
ainsi que les vgtaux (spcialement les fruits, les arbres et les fleurs) entreront
dans ses tableaux pour y occuper de multiples rles et symboles.
En 1963, Jane Graverol, toujours intresse de faire reculer les limites de son
savoir, rencontre le monde de la microbiologie et des tres vivants qui sont
invisibles lil nu. Intresse par le paradoxe de faire voir ce qui existe, malgr
son invisibilit, elle trouve une thmatique fascinante dans ces cratures
microscopiques.
Malheureusement, cest un thme qui, par sa nouveaut, droute et ne trouve
pas dcho positif, ni auprs de la critique, ni auprs du public. Elle ralise des
tableaux qui ne peuvent sinscrire dans aucune tradition artistique antrieure. Sa
capacit de voir et de donner une reprsentation picturale aux infiniment
petits , o se mlent ltrange et le scientifique, reste une dcouverte ignore,
comme beaucoup trop daspects chez cette artiste.

11
 Amparo Serrano de Haro

De oneindig kleinen

Alexandre Graverol nam zijn dochter Jane haast elke zondag mee naar het
Brusselse Museum voor Natuurwetenschappen en het Wiertz-museum. De
dierenliefde van Jane Graverol is een van de constanten in haar leven en werk.

Jane Graverol hield haar leven lang huisdieren die ze met toewijding verzorgde,
ook al reisde en verhuisde ze vaak en kende ze een bewogen leven. Deze dieren,
en ook planten (vooral fruit, bomen en bloemen), duiken op in haar schilderijen
en vervullen er verschillende rollen en symboolfuncties.

Jane Graverol, die steeds de grenzen van haar kennis wou verleggen, ontdekt in
1963 de wereld van de microbiologie en van de levende wezens die onzichtbaar
zijn voor het blote oog. Geboeid door de paradox om te laten zien wat bestaat
niettegenstaande zijn onzichtbaarheid, vindt ze deze microscopische schepsels
een fascinerend thema.

Maar doordat dit thema zo nieuw is, brengt het mensen in verwarring en vindt
het geen positieve weerklank, noch bij de pers, noch bij het publiek. Ze maakt
schilderijen die zich in geen enkele artistieke traditie laten inpassen. Haar talent
om "de oneindig kleinen" te ontwaren en hen een picturale weergave te bezorgen
waarin het vreemdsoortige en wetenschappelijke zich met elkaar vermengen,
blijft een miskende ontdekking, zoals al te veel aspecten van deze kunstenares.

Amparo Serrano de Haro

12
Les peintures-collages

En 1965, Jane Graverol se lance dans une nouvelle srie : les peintures-collages.
Cette srie participe, avec celle des infiniment petits, une volont de
renouveler son uvre et de se dfaire de la comparaison pesante et trs
rpandue entre sa peinture et celle de Magritte

Dans les peintures-collages, les nouveaux matriaux utiliss (fragments de

magazines, de journaux, daffiches de cinma ou de cartes gographiques)
permettent Jane Graverol de revisiter les thmes qui lui sont chers. Lartiste va
ouvrir sur le monde ses questionnements sur le corps, les relations hommes-
femmes ou encore la nature, jusquici traits dans le domaine de lintime et de
lonirique, et leur donner une actualit rarement vue jusquici. Difficile ainsi de
ne pas voir poindre dans certains de ces tableaux des allusions aux dbats
socitaux de son poque comme les diffrentes guerres qui ont jalonn les
annes 60, comme la guerre du Vit Nam, ou la conqute spatiale (1969) qui
inscrira le premier pas de lHomme sur la lune par les Amricains.

Ces rfrences aux dbats

socio-politiques ainsi que
ces irruptions dimages de la
ralit quotidienne
connectent le travail de
Jane Graverol au
mouvement artistique qui
commence spanouir
cette poque en Belgique et
dans le reste du monde : le
Pop Art. Une des plus
importantes reprsentantes
de ce mouvement en
Belgique, Evelyne Axell, qui
Sans titre, peinture-collage, 1968, collection Verbeke
Foundation, Kemzeke, Belgique

fut une lve de Magritte, semble dailleurs emprunter Jane Graverol certains
lments de son vocabulaire pictural pour sattaquer des questionnements
similaires, du statut de la femme jusquau corps rotique.

Les peintures-collages de Jane Graverol se dmarquent nanmoins tant du Pop

Art que de lhritage surraliste sur un point prcis. Les fragments de magazines
et autres matriaux produisent rarement un choc, une rupture dans ses
compositions. Au contraire, peinture et collage se confondent, sharmonisent
dans ses tableaux et la technique peut dailleurs chapper aux spectateurs
inattentifs.

13
 Laetitia Kervyn

De collageschilderijen

In 1965 werpt Jane Graverol zich op een nieuwe reeks kunstwerken: de

collageschilderijen. Deze reeks past samen met die van "de oneindig kleinen" in
haar streven om haar oeuvre te vernieuwen en zich te ontdoen van de last van de
wijdverspreide vergelijking tussen haar schilderkunst en die van Magritte.

In de collageschilderijen maken de nieuwe materialen die Jane Graverol

aanwendt (knipsels uit kranten, tijdschriften, affiches of wegenkaarten) het haar
mogelijk om de thema's die haar dierbaar zijn opnieuw aan te snijden. Haar
vraagstellingen omtrent het lichaam, de man-vrouwrelaties of de natuur, die ze
tot dan behandelde in het domein van het intieme en de droom, gaat ze nu
betrekken op de wereld en een tot dan toe zelden geziene actualiteit verlenen. Zo
wordt het moeilijk om in sommige van haar schilderijen geen toespelingen te zien
op het maatschappelijke debat van haar tijd, zoals de verschillende oorlogen uit
de jaren 1960, waaronder de Vietnamoorlog, of de verovering van de ruimte
(1969) met de Amerikanen die de eerste mens een voet op de maan laten zetten.

Deze verwijzingen naar de sociopolitieke debatten en het binnendringen van

beelden uit de dagelijkse realiteit verbinden het werk van Jane Graverol met de
kunststroming die in die tijd in Belgi en de rest van de wereld begint te
ontluiken: de Pop Art. Een van de belangrijkste vertegenwoordigers van deze
stroming in Belgi, Evelyne Axell, was een leerlinge van Magritte en lijkt bepaalde
elementen van het picturale vocabularium van Jane Graverol te hebben
overgenomen om gelijkaardige vragen te beginnen stellen, gaande van het
statuut van de vrouw tot vragen over het erotische lichaam. De
collageschilderijen van Jane Graverol onderscheiden zich niettemin zowel van de
Pop Art als van de surrealistische erfenis op een specifiek punt: de knipsels uit
tijdschriften en andere materialen veroorzaken maar zelden een schok of een
breuk in haar composities. Integendeel, schilderkunst en collagewerk versmelten
in haar schilderijen zelfs zozeer dat de techniek een onoplettende toeschouwer
zou kunnen ontgaan.

Laetitia Kervyn

14
rotisme

Le jardin des caresses, s.d., huile sur papier, 41x57 cm, collection prive.

Lamour et le dsir occupent une place essentielle au sein du surralisme. Selon

Andr Breton, il importe de se librer de la fausset des conventions sociales
bourgeoises. Le but ? Exprimenter les vritables connexions vitales : les lois du
hasard objectif et celles de lamour fou. Cette conception remet en question la
condition rationnelle de la culture et puise ses racines dans la psychologie. En
effet, le surralisme va chercher trouver une nouvelle esthtique et une
nouvelle moralit dans luvre de Freud.

Dans le surralisme, la femme occupe une double place : sujet et objet. Cest le
cas de Jane Graverol. Elle est la muse et la femme anonyme prsente dans de
nombreuses uvres de son compagnon, Marcel Marin. Mais elle est aussi, bien
sr, artiste elle-mme.

Pour la premire fois, le groupe surraliste accepte, et mme exalte, le rle de la

femme en tant que cratrice. Cest le destin dun petit groupe, dont Jane
Graverol fait partie et dans lequel se trouvent par exemple, Meret Oppenheim,
Valentine Hugo, Leonora Carrington, Leonor Fini, Remedios Varo, Dorothea
Tanning, etc Nanmoins, ces cas sont rares. Les femmes artistes de ce groupe
sont marginales. Mme si Breton a souhait une rvision des rapports amoureux,
il maintient le mythe de la femme, en lui confrant de nouveaux rles : idole, fe,
sorcire, enfant, fantme

15
Les tableaux rotiques de Jane Graverol fonctionnent dans la logique du
surralisme, cest--dire dans la provocation dun choc visuel, jouant sur la
juxtaposition dimages et dobjets inattendus dans le but de susciter une
motion, la fois physique et potique.

Amparo Serrano de Haro

Erotiek

In de schoot van het surrealisme is de rol van liefde en lust zeer belangrijk.
Volgens Andr Breton moeten we ons bevrijden van de valse sociale conventies
van de burgermaatschappij. Het doel? De echte vitale connecties ervaren: de
wetten van het objectieve toeval en van de hartstochtelijke liefde. Deze opvatting
stelt de rationele conditie van de cultuur in vraag en wortelt in de psychologie.
Het surrealisme zal inderdaad trachten een nieuwe esthetiek en een nieuwe
moraliteit te vinden in het oeuvre van Freud.

In het surrealisme bekleedt de vrouw een dubbele positie: ze is subject en object.

Dat is ook het geval met Jane Graverol. Ze is de muze en de anonieme vrouw die
in heel wat werken van haar gezel Marcel Marin opduikt. Maar ze is ook,
uiteraard, zelf artieste.

Voor het eerst aanvaardt en verheerlijkt de surrealistische groep zelfs de rol van
de vrouw als scheppend kunstenaar. Het is het lot van een kleine groep waarvan
Jane Graverol deel uitmaakt en waarin we ook Meret Oppenheim, Valentine
Hugo, Leonora Carrington, Leonor Fini, Remedios Varo en Dorothea Tanning
aantreffen. Niettemin blijven dit zeldzame voorbeelden. De vrouwelijke artiesten
in deze groep bevinden zich in de marge. Zelfs al wenste Breton een herziening
van de liefdesrelaties, hij behield de mythe van de vrouw door haar nieuwe rollen
toe te bedelen: idool, fee, heks, kind, spook...

De erotische schilderijen van Jane Graverol werken binnen de logica van het
surrealisme, dat wil zeggen door een visuele schok uit te lokken via het naast
elkaar plaatsen van onverwachte beelden en voorwerpen, met als doel een
emotie op te wekken die zowel fysiek als potisch is.

Amparo Serrano de Haro

16
Le Centre dArt de Rouge-Clotre

Les expositions
Le Centre dArt de Rouge-Clotre organise quatre expositions par an. Ces dernires sont
choisies et dveloppes en fonction de la politique dexposition qui se dcline en trois lignes
directrices :

La spcialisation dans le rapport entre lart et lcriture. Cette thmatique se traduit, entre
autres, par laccueil duvres dillustrateurs de livres pour la jeunesse, dauteurs de bandes
dessines ou encore de graphistes.

-Claude Renard, auteur BD, illustrateur et scnographe. 2011

-Chromos. Lenfance de la publicit. 2011/2012

-David Merveille. 2012

-Histoires de rires. 15 illustrateurs. 2013

La promotion de la cration contemporaine en Belgique : le Prix Dcouverte de Rouge-Clotre.

Ce concours dart contemporain, bisannuel, permet de dcouvrir et de promouvoir des talents
artistiques belges qui nont pas encore la place quils mritent sur la scne culturelle.

La mise lhonneur dartistes belges ou de mouvements artistiques belges par le biais de

rtrospectives scientifiques.

-Flix Roulin luvre. Exposition ralise en collaboration avec le CReA-Patrimoine de

lUniversit Libre de Bruxelles, sous le commissariat de Sbastien Clerbois, Professeur assistant
lULB. 2010

-Camille de Taeye, Laurat du Prix Gaston Bertrand, sous le commissariat de Serge Goyens de

17
Heusch. 2012

-Jo Dustin. 2013

Le Centre dArt de Rouge-Clotre dispose de deux grandes salles d'exposition rpondant aux
exigences des normes musologiques (humidificateurs et filtres anti-UV). Les surfaces
d'exposition peuvent tre augmentes grce l'ajout de panneaux amovibles au centre des
pices.

Implant sur le site de Rouge-Clotre lore de la fort de Soignes, le Centre dArt de Rouge-
Clotre, en plein dveloppement, vise se positionner sur la scne artistique rgionale et
nationale.

18
Informations pratiques

Exposition ouverte du 16.06 au 23.07.2017

Vernissage ouvert tous le jeudi 15 mai de 18h30 21h

Ouvert du mercredi au vendredi de 14h 17h et les samedis et dimanches de 14h 18h

Centre dArt de Rouge-Clotre

Directeur : Vincent Vanhamme

Collaboratrice : Olivia Bassem
Service ducatif : milie Debauve

Rue de Rouge-Clotre 4
1160 Bruxelles
Plan daccs sur www.rouge-cloitre.be

Contact:
+32 2 660 55 97
info@rouge-cloitre.be

www.rouge-cloitre.be

19