VISOKA KOLA INTERNACIONALNA POSLOVNO-

INFORMACIONA AKADEMIJA TUZLA

STUDIJ I CIKLUSA; GODINA STUDIJA: II

SMJER: Informacione tehnologije

SEMINARSKI RAD
Analiza studije sluaja Etika pitanja u IT inenjerstvu

STUDENT/ICA: Hava Sarajli

PREDMET: Razvoj i izgradnja informacionih sistema
PROFESOR: prof. dr. Haris Hamidovi

Tuzla, 31. 5. 2017.

( datum, mjesec, godina)
SADRAJ

1. Uvod ................................................................................................................................................ 1
2. Opis studije sluaja .......................................................................................................................... 2
2.2. Rezultati radionica ................................................................................................................... 4
3. Primjenjiva etika naela ................................................................................................................. 5
4. Zakljuak / Miljenje studenta......................................................................................................... 7
LITERATURA ............................................................................................... Error! Bookmark not defined.
 1. Uvod

Softverski inenjering je evoluiraou proteklih nekoliko godina iz aktivnost

raunarskog ininjeringa u zasebnu disciplinu.
Sa okom na formalizaciju terena, IEEE Computer
Society su poduzeli nekoliko aktivnosti za unapreenje profesionalizma
softverskog inenjeringa, kao to je uspostavljanje zahtjeva za certifikate za
softverske programere.
Kao dopuna ovom poslu,zajednika radna grupa Computer Society-a i ACM su
nedavno osnovali jo jednu okosnicu profesionalnosti za
softverski inenjering: etiki kodeks.

Nakon detaljnog pregleda procesa, verzija

5.2 Etiki kodeks i profesionalne prakse softverskog inenjeringa,
preporuen je prole godine od strane IEEECS / ACM
zajednika radne grupe za softver inenjering etike i profesionalne prakse, i
usvojen je i od strane IEEE Computer Society i ACM-a.

1
 2. Opis studije sluaja

Softver inenjering kodeks etike i profesionalne prakse, namijenjen

kao standard za nastavu i vjebanje softverskog inenjerstva, dokumentira etike
i profesionalne obaveze softverskog inenjera.

Kod treba uputiti praktiara o drutvenim standardima koji se od njih oekuju da

ih ispune, o tome ka emu njihovi vrnjaci tee , i ta oekivati
jedan od drugog. Osim toga, kod treba obavijestiti javnost o odgovornostima
koje su vane za tu profesiju.

Usvojen od strane Computer Society-a i ACM-a - dva vodea meunarodna

raunarska drutva - etiki kodeks je zamiljen kao vodi za lanove
rastue profesije softverskog inenjeringa.

Kod je razvijen od strane multinacionalnih radnih grupa uz pomo dodatnih

profesionalaca iz oblasti industrije, vlade, vojnih instalacija i obrazovnih
profesija.

Velike revizije su izvrene izmeu verzije 3.0-iroko distribuirane sa strane

Computer-a i Communicationsod ACM-a - i verzije 5.2, nedavno odobrene
verzije.
Preambula je znaajno revidirana kako bi se ubacili specifini standardi koji
mogu pomoi profesionalcima da naprave etike odluke.

Da bi olakali brzi pregled principa, skraena verzija koda dodana je ispred pune
verzije. Ova skraena verzija nije trebala da bude samostalna skraena verzija
koda.
Detalji pune verzije su neophodni da prui jasne smjernice za praktinu
primjenu ovih etikih principa.

Uz sve te promjene, promjenjen je i raspored tih 8 principa da odraavaju

poredak u kojem softverski profesionalci trebaju uzeti u obzir svoje etike
obaveze.
Prvi princip verzije 3.0 je o produktu, dok je prvi princip verzije 5.2 o javnosti.

Primat blagostanja i kvaliteta ivota javnosti u svim odlukama koji se odnose na

softverski inenjering, naglaen je u kodu. Javni interes je centralna tema koda.

2
Softverski inenjeri se trebaju posvetiti tome da analiza, specifikacije, dizajn,
izrada, testiranje i odravanje softvera bude korisna i potovana profesija.

Softverski inenjeri se trebaju pridravati slijedeim principima:

1. Javnost. Softverski inenjeri trebaju dijelovati konsistentno u interesu

javnosti.
2. Klijent i poslodavac. Softverski inenjeri trebaju da postupaju na takav
nain koji je u najboljem interesu klijenta i poslodavca,konzistentno u
interesu javnosti.
3. Proizvod. Softverski inenjeri trebaju da osiguraju da njihovi proizvodi i
pratee izmjene zadavoljavaju najvie mogue profesionalne standarde.
4. Presude. Softverski inenjer treba da odrava integritet i nezavisnost u
svim profesionalnim presudama.
5. Menadment. Softver inenjering menaderi i lideri trebaju da promoviu
etiki pristup menadmentu razvoja i odravanje softvera.
6. Profesija. Softverski inenjeri trebaju da unaprijede integritet i ugled
struke u skladu sa interesima javnosti.
7. Kolege. Softverski inenjeri se trebaju ponaati fer i podravajue prema
svojim saradnicima.
8. Lino. Softverski inenjeri trebaju uiti tokom cijelog ivota u vezi prakse
njihove profesije i trebaju promovisati etiki pristup izvravanja profesije.

3
 2.2. Rezultati radionica

Savjetnik: Prihvatanje ponuda za inferioran program dok se razvija

superioran program drugom klijentu
Ukupno Neetino Nije neetino Nema etikih
problema
1987
Openito 26 18 5 3
glasanje
Podgrupno 8 0 8 0
glasanje
1977
Openito 26 20 5 1
glasanje
Podgrupno 11 10 1 0
glasanje

1977 godine, svi osim 6 sudionika su se sloili da je savjetnik imao obavezu

prema kompaniji B i da je bio nemoralan zato to su se kompanije takmiile u
odreenom podruju primjene. Savjetnik je trebao odbiti ponudu kompanije A
zato to nije mogao dobiti saglasnost obje kompanije. Neki sudionici su smatrali
da nisu dovoljno upueni u etiku da bi sudili savjetniku iako je on priznao da to
to je uradio nije etino.

Jedan sudionik je smatrao da je savjetnik imao jednaku odgovornost za obje

kompanije. Sudionik se pozivao na etika naela i donio odluku da se savjetnik
ponaao na neprimjeren nain ali ne na neetiki.

Ostali sudionici tvrde da tu nema nikakvih etikih problema. Kompanija A

je dobila ono to je i traila. 1987 godine, sudionici su se uglavnom sloili sa
prethodnim smatrajui da ova situacija predstavlja sukob interesa. Podgrupa je
navela da, u pravilu, kompanije imaju pravo potpisati sporazum o povjerljivosti
sa savjetnikom tako da savjetnik ne smije razotkrivati povjerljive informacije
drugim kompanijama. Veina sudionika iz 1987 godine se sloila da
profesionalna etika nalae da profesionalci daju sve svoje napore u ime svojih
klijenata ali da trebaju odbiti posao ukoliko okolnosti tako nalau, da ne bi dolo
do sluaja da ugroavaju kompaniju sa kojojm trenutno rade.

4
 3. Primjenjiva etika naela

Etiki kodeks lanova IEEE-a

lanovi udruge IEEE, prepoznavajui vanost tehnologija i njihov utjecaj na

kvalitetu ivota u cijelom svijetu, te prihvaajui osobnu obvezu prema
vlastitom zanimanju, kolegama i zajednicama kojima sluimo, ovime se
obvezujemo na najvie etiko i prefesionalno ponaanje te smo odluili:

1. prihvatiti odgovornosti u donoenju odluka koje su u suglasju sa

sigurnou, zdravljem i opom dobrobiti i hitno otkriti imbenike koji bi
mogli ugroziti javnost ili okoli;

2. izbjegavati stvarne ili uoene sukobe interesa kada god je to mogue i

otkriti ih interesnim stranama ukoliko postoje;

3. biti poteni i realni u iznoenju tvrdnji ili procjena temeljenih na

dostupnim podacima;

4. odbiti mito i sve njegove oblike;

5. unaprijediti razumijevanje tehnologije, njenih prikladnih primjena i

potencijalnih posljedica;

6. odravati i unapreivati svoju tehniku kompetentnost i preuzimati samo

one strune poslove za koje smo kvalificirani na temelju kolovanja ili
iskustva ili nakon potpunog iznoenja relevantnih ogranienja;

7. traiti, prihvatiti i nuditi objektivnu kritiku profesionalnog rada u struci, u

svrhu prihvaanja i ispravljanja pogreaka te prikladno nagraditi tue
doprinose;

8. jednako se ophoditi prema svim osobama bez obzira na rasu, vjeru, spol,
invaliditet, godine ili nacionalnost;

9. izbjegavati ozljeivanje drugih osoba, njihovog vlasnitva, ugleda ili

zaposlenja pogrenim ili zlonamjernim radnjama;

10.pomagati kolegama i suradnicima u njihovom profesionalnom razvoju i

podravati ih da se pridravaju ovog koda etinosti.

5
Softverski inenjeri se trebaju posvetiti tome da analiza, specifikacije, dizajn,
izrada, testiranje i odravanje softvera bude korisna i potovana profesija.

Softverski inenjeri se trebaju pridravati slijedeim principima:

9. Javnost. Softverski inenjeri trebaju dijelovati konsistentno u interesu

javnosti.
10.Klijent i poslodavac. Softverski inenjeri trebaju da postupaju na takav
nain koji je u najboljem interesu klijenta i poslodavca,konzistentno u
interesu javnosti.
11.Proizvod. Softverski inenjeri trebaju da osiguraju da njihovi proizvodi i
pratee izmjene zadavoljavaju najvie mogue profesionalne standarde.
12.Presude. Softverski inenjer treba da odrava integritet i nezavisnost u
svim profesionalnim presudama.
13.Menadment. Softver inenjering menaderi i lideri trebaju da promoviu
etiki pristup menadmentu razvoja i odravanje softvera.
14.Profesija. Softverski inenjeri trebaju da unaprijede integritet i ugled
struke u skladu sa interesima javnosti.
15.Kolege. Softverski inenjeri se trebaju ponaati fer i podravajue prema
svojim saradnicima.
16.Lino. Softverski inenjeri trebaju uiti tokom cijelog ivota u vezi prakse
njihove profesije i trebaju promovisati etiki pristup izvravanja profesije.

6
 4. Zakljuak / Miljenje studenta

Uzimajui u obzir primjenjiva etika naela, vidimo da se savjetnik ponaao

neetiki u prihvatanju posla kompanije A. Savjetnik je trebao upoznati obje
kompanije o nastaloj situaciji, i ukoliko se one sloe, ne bi dolo do sukoba
interesa. Savjetnik se obavezuje pruiti najbolje usluge klijentima ali pod uslovom
da ne ugrozi druge klijente. On ne smije dobijene informacije od klijenta,
procesuirati u svrhu posla sa drugim klijentima.