Cs Guia Informacion Asistencia Turisticas

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional
e Innovacin Educativa
Currculos de FP
Decreto 167/2010
Tcnico superior en gua, informacin e asis-
tencia tursticas
Pxina 1 de 95
ndice
Decreto 167/2010, do 23 de setembro, polo que se establece o currculo do ciclo

formativo de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico superior en
gua, informacin e asistencia tursticas. ...............................................................5
CAPTULO I. Disposicins xerais........................................................................................... 7
Artigo 1.- Obxecto................................................................................................................. 7
CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional e prospectiva do
ttulo no sector ou nos sectores .................................................................................... 7
Artigo 2.- Identificacin. ........................................................................................................ 7
Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo. ..................................................................................... 8
Artigo 4.- Competencia xeral. ............................................................................................... 8
Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais. .................................................... 8
Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo Nacional de
Cualificacins Profesionais includas no ttulo............................................................... 9
Artigo 7.- Contorno profesional. .......................................................................................... 10
Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores. ................................................. 10
CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contexto ................ 11
Artigo 9.- Obxectivos xerais. ............................................................................................... 11
Artigo 10.- Mdulos profesionais. ....................................................................................... 13
Artigo 11.- Espazos e equipamentos. ................................................................................. 13
Artigo 12.- Profesorado....................................................................................................... 14
CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de mdulos
profesionais coas unidades de competencia............................................................... 14
Artigo 13.- Preferencias para o acceso a este ciclo formativo en relacin coas modalidades
e as materias de bacharelato cursadas. ..................................................................... 14
Artigo 14.- Acceso a outros estudos e validacins.............................................................. 14
Artigo 15.- Validacins e exencins. ................................................................................... 15
Artigo 16.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para
a sa acreditacin, validacin ou exencin. ................................................................ 15
CAPTULO V. Organizacin da imparticin.......................................................................... 16
Artigo 17.- Distribucin horaria. .......................................................................................... 16
Artigo 18.- Unidades formativas.......................................................................................... 16
Artigo 19.- Mdulo de proxecto........................................................................................... 16
Disposicins adicionais........................................................................................................ 16
Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo. ...................... 16
Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profesionais. ............ 16
Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin. ................................................................. 17
Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo. ............................................ 17
Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas reguladas neste
decreto. ...................................................................................................................... 18
Sexta.- Desenvolvemento do currculo................................................................................. 18
Disposicin transitoria.......................................................................................................... 18
nica.- Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de formacin
profesional. ................................................................................................................. 18
Disposicin derrogatoria ...................................................................................................... 19
nica.- Derrogacin de normas. .......................................................................................... 19
Pxina 2 de 95
Disposicins derradeiras...................................................................................................... 19
Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto. ....................................... 19
Segunda.- Desenvolvemento normativo. ............................................................................. 19
Terceira.- Entrada en vigor. ................................................................................................. 19
1. Anexo I. Mdulos profesionais ..............................................................................21
1.1 Mdulo profesional: estrutura do mercado turstico..................................................... 21
1.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................21
1.1.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................22
1.1.3 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................23
1.2 Mdulo profesional: protocolo e relacins pblicas ..................................................... 25
1.2.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................27
1.3 Mdulo profesional: mrketing turstico....................................................................... 30
1.3.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................32
1.4 Mdulo profesional: ingls .......................................................................................... 36
1.4.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................38
1.5 Mdulo profesional: segunda lingua estranxeira ......................................................... 41
1.5.2 Contidos ...........................................................................................................................................................42
1.6 Mdulo profesional: destinos tursticos ....................................................................... 45
1.6.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................47
1.7 Mdulo profesional: recursos tursticos....................................................................... 50
1.7.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................51
1.8 Mdulo profesional: servizos de informacin turstica ................................................. 54
1.8.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................56
1.9 Mdulo profesional: procesos de gua e asistencia turstica ....................................... 58
1.9.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................61
1.10 Mdulo profesional: deseo de produtos tursticos ..................................................... 65
1.10.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................67
1.11 Mdulo profesional: proxecto de gua, informacin e asistencia tursticas .................. 70
Pxina 3 de 95
1.12 Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral ................................................... 73
1.12.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais.........................................................................................73
1.12.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, e procura de emprego75
1.13 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora ............................................ 80
1.13.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................82
1.14 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo ................................................. 85
2. Anexo II ....................................................................................................................88
3. Anexo III ...................................................................................................................89
4. Anexo IV ...................................................................................................................91
5. Anexo V ....................................................................................................................92
6. Anexo VI ...................................................................................................................94
7. Anexo VII ..................................................................................................................95
Pxina 4 de 95
Decreto 167/2010, do 23 de setembro, polo que se establece o currculo do ciclo
formativo de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico superior en gua,
informacin e asistencia tursticas.
O Estatuto de Autonoma de Galicia, no seu artigo 31, determina que compe-

tencia plena da Comunidade Autnoma de Galicia a regulacin e a administracin
do ensino en toda a sa extensin, nos seus niveis e graos, nas sas modalidades
e especialidades, sen prexuzo do disposto no artigo 27 da Constitucin e nas leis
orgnicas que, conforme o punto primeiro do seu artigo 81, a desenvolvan.
A Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, das cualificacins e da formacin profe-
sional, ten por obxecto a ordenacin dun sistema integral de formacin profesional,
cualificacins e acreditacin que responda con eficacia e transparencia s deman-
das sociais e econmicas a travs das modalidades formativas.
A devandita lei establece que a Administracin xeral do Estado, de conformidade
co que se dispn no artigo 149.1, 30 e 7 da Constitucin espaola, e logo da
consulta ao Consello Xeral de Formacin Profesional, determinar os ttulos de
formacin profesional e os certificados de profesionalidade que constituirn as
ofertas de formacin profesional referidas ao Catlogo Nacional de Cualificacins
Profesionais, creado polo Real decreto 1128/2003, do 5 de setembro, e modificado
polo Real decreto 1416/2005, do 25 de novembro, cuxos contidos podern ampliar
as administracins educativas no mbito das sas competencias.
Establece as mesmo que os ttulos de formacin profesional e os certificados de
profesionalidade tern carcter oficial e validez en todo o territorio do Estado e se-
rn expedidos polas administracins competentes, a educativa e a laboral respec-
tivamente.
A Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establece no seu captulo III
que se entende por currculo o conxunto de obxectivos, competencias bsicas,
contidos, mtodos pedagxicos e criterios de avaliacin de cada unha das ensi-
nanzas reguladas pola citada lei.
No seu captulo V establece as directrices xerais da formacin profesional inicial
e dispn que o Goberno, logo da consulta s comunidades autnomas, establece-
r as titulacins correspondentes aos estudos de formacin profesional, as como
os aspectos bsicos do currculo de cada unha delas.
O Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, polo que se establece a ordena-
cin xeral da formacin profesional do sistema educativo, estableceu no seu cap-
tulo II a estrutura dos ttulos de formacin profesional, tomando como base o Cat-
logo Nacional de Cualificacins Profesionais, as directrices fixadas pola Unin Eu-
ropea e outros aspectos de interese social.
No seu captulo IV, dedicado definicin do currculo polas administracins edu-
cativas en desenvolvemento do artigo 6.3 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de
educacin, establece que as administracins educativas, no mbito das sas com-
petencias, establecern os currculos correspondentes ampliando e contextuali-
zando os contidos dos ttulos realidade socioeconmica do territorio da sa com-
petencia, e respectando o seu perfil profesional.
O Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se establece a ordenacin xeral da
Pxina 5 de 95
formacin profesional do sistema educativo de Galicia, determina nos seus captu-
los III e IV, dedicados ao currculo e a organizacin das ensinanzas, a estrutura
que deben seguir os currculos e os mdulos profesionais dos ciclos formativos na
comunidade autnoma de Galicia.
Publicado o Real decreto 1255/2009, do 24 de xullo, polo que se establece o t-
tulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas e as sas co-
rrespondentes ensinanzas mnimas, e de acordo co seu artigo 10.2, correspndelle
Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria establecer o currculo co-
rrespondente no mbito da comunidade autnoma de Galicia.
Consonte o anterior, este decreto desenvolve o currculo do ciclo formativo de
formacin profesional de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursti-
cas. Este currculo adapta a nova titulacin ao campo profesional e de traballo da
realidade socioeconmica galega e s necesidades de cualificacin do sector pro-
dutivo canto a especializacin e polivalencia, e posibilita unha insercin laboral in-
mediata e unha proxeccin profesional futura.
Para estes efectos, e de acordo co establecido no citado Decreto 114/2010, do 1
de xullo de 2010, determnase a identificacin do ttulo, o seu perfil profesional, o
contorno profesional, a prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores, as ensinan-
zas do ciclo formativo, a correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades
de competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin, as como os pa-
rmetros do contexto formativo para cada mdulo profesional no que se refire a
espazos, equipamentos, titulacins e especialidades do profesorado, e as sas
equivalencias para efectos de docencia.
As mesmo, determnanse os accesos a outros estudos, as modalidades e as
materias de bacharelato que facilitan a conexin co ciclo formativo, as validacins,
exencins e equivalencias, e a informacin sobre os requisitos necesarios segundo
a lexislacin vixente para o exercicio profesional, cando proceda.
O currculo que se establece neste decreto desenvlvese tendo en conta o perfil
profesional do ttulo a travs dos obxectivos xerais que o alumnado debe alcanzar
ao finalizar o ciclo formativo e os obxectivos propios de cada mdulo profesional,
expresados a travs dunha serie de resultados de aprendizaxe, entendidos como
as competencias que deben adquirir os alumnos e as alumnas nun contexto de
aprendizaxe, que lles han permitir conseguir os logros profesionais necesarios para
desenvolver as sas funcins con xito no mundo laboral.
Asociado a cada resultado de aprendizaxe establcese unha serie de contidos
de tipo conceptual, procedemental e actitudinal redactados de xeito integrado, que
han proporcionar o soporte de informacin e destreza precisos para lograr as com-
petencias profesionais, persoais e sociais propias do perfil do ttulo.
Neste sentido, a inclusin do mdulo de formacin en centros de traballo posibili-
ta que o alumnado complete a formacin adquirida no centro educativo mediante a
realizacin dun conxunto de actividades de producin e/ou de servizos en situa-
cins reais de traballo no contorno produtivo do centro, de acordo coas esixencias
derivadas do Sistema Nacional de Cualificacins e Formacin Profesional.
O mdulo de proxecto que se incle neste ciclo formativo permitir integrar de
forma global os aspectos mis salientables das competencias profesionais, perso-
Pxina 6 de 95
ais e sociais caractersticas do ttulo que se abordaron no resto dos mdulos profe-
sionais, con aspectos relativos ao exercicio profesional e xestin empresarial.
A formacin relativa prevencin de riscos laborais dentro do mdulo de forma-
cin e orientacin laboral aumenta a empregabilidade do alumnado que supere es-
tas ensinanzas e facilita a sa incorporacin ao mundo do traballo, ao capacitalo
para levar a cabo responsabilidades profesionais equivalentes s que precisan as
actividades de nivel bsico en prevencin de riscos laborais, establecidas no Real
decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servizos
de prevencin.
De acordo co artigo 10 do citado Decreto 114/2010, do 1 de xullo, establcese a
divisin de determinados mdulos profesionais en unidades formativas de menor
duracin, coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida, respectando, en
todo caso, a necesaria coherencia da formacin asociada a cada unha delas.
De conformidade co exposto, por proposta do conselleiro de Educacin e Orde-
nacin Universitaria, no exercicio da facultade outorgada polo artigo 34 da Lei
1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e da sa Presidencia, modificada
polas Leis 11/1988, do 20 de outubro, 2/2007, do 28 de marzo e 12/2007, do 27 de
xullo, conforme os ditames do Consello Galego de Formacin Profesional e do
Consello Escolar de Galicia, e logo de deliberacin do Consello da Xunta de Gali-
cia, na sa reunin do da vinte e tres de setembro de dous mil dez,
DISPOO
CAPTULO I. Disposicins xerais
Artigo 1.- Obxecto.
Este decreto establece o currculo que ser de aplicacin na Comunidade Aut-

noma de Galicia para as ensinanzas de formacin profesional relativas ao ttulo de
tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas, determinado polo Real
decreto 1255/2009, do 24 de xullo.
CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional

e prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores
Artigo 2.- Identificacin.
O ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas identifca-

se polos seguintes elementos:
Denominacin: gua, informacin e asistencia tursticas,
Nivel: formacin profesional de grao superior.
Duracin: 2.000 horas.
Familia profesional: hostalara e turismo.
Pxina 7 de 95
Referente europeo: CINE 5b (Clasificacin Internacional Normalizada da
Educacin).
Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo.
O perfil profesional do ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia

tursticas determnase pola sa competencia xeral, polas sas competencias pro-
fesionais, persoais e sociais, as como pola relacin de cualificacins e, de ser o
caso, unidades de competencia do Catlogo Nacional de Cualificacins Profesio-
nais includas no ttulo.
Artigo 4.- Competencia xeral.
A competencia xeral deste ttulo consiste en planificar e promocionar destinos tu-

rsticos de base territorial, informar sobre eles, e guiar e prestar asistencia a perso-
as viaxeiras e a clientes nestes destinos, as como en terminais, en medios de
transporte, en eventos e noutros destinos tursticos.
Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais.
As competencias profesionais, persoais e sociais deste ttulo son as que se rela-

cionan a seguir:
a) Estudar o potencial das reas territoriais e do mercado turstico da zona, e de-
tectar as axudas institucionais, analizando a informacin necesaria, para a sa pro-
mocin como destino.
b) Desear e modificar os produtos tursticos de base territorial para satisfacer
as expectativas da demanda turstica, e rendibilizar os recursos e a oferta de servi-
zos do contorno.
c) Propor accins de promocin e comercializacin dos destinos tursticos con
vista ao seu lanzamento ou a sa consolidacin, fixando os prezos adecuados.
d) Asesorar e informar turistas tanto en puntos de informacin como en viaxe ou
no destino, tendo en conta as normas de protocolo bsicas e empregando os me-
dios tcnicos mis adecuados en funcin de cada cliente, para lograr unha presta-
cin de servizo satisfactoria e a fidelizacin das persoas visitantes.
e) Guiar e asistir persoas viaxeiras durante as viaxes, nos traslados ou nas visi-
tas, empregando as estratexias de comunicacin, para conseguir a sa satisfac-
cin.
f) Informar e conducir turistas e persoas viaxeiras, fomentando o respecto pola
riqueza do patrimonio cultural e natural.
g) Coordinar as operacins de diversos tipos de eventos, prestndolle asistencia
clientela nos casos que as o requiran.
h) Atender as continxencias, os imprevistos e as queixas que poidan xurdir e
afectar a persoas viaxeiras, e solucionar os problemas que ocasionen, de xeito que
se permita un desenvolvemento adecuado do servizo.
Pxina 8 de 95
i) Prestarlle servizos especficos clientela en medios de transporte e en termi-
nais de viaxeiros (en aeroportos e estacins), cumprindo as formalidades propias
destes procesos.
j) Aplicar os protocolos de calidade nos servizos e nas actuacins de posvenda,
procurando a satisfaccin da clientela.
k) Incrementar a eficacia dos servizos prestados mediante o emprego das TIC e
de aplicacins informticas e de xestin.
l) Motivar o persoal a cargo, delegar funcins e tarefas, e promover a participa-
cin e o respecto, as actitudes de tolerancia e os principios de igualdade de opor-
tunidades.
m) Resolver problemas e tomar decisins individuais seguindo as normas e os
procedementos establecidos, definidos dentro do mbito da sa competencia.
n) Manter o esprito de innovacin, de mellora dos procesos de servizo e de ac-
tualizacin de coecementos no mbito do traballo.
) Exercer os dereitos e cumprir as obrigas que se derivan das relacins labo-
rais, consonte o establecido na lexislacin.
o) Detectar e analizar oportunidades de emprego e autoemprego desenvolvendo
unha cultura emprendedora e adaptndose a diferentes postos de traballo e a no-
vas titulacins.
p) Establecer e administrar unha pequena empresa, realizando unha anlise b-
sica da viabilidade de produtos e servizos, da planificacin e da comercializacin.
Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo

Nacional de Cualificacins Profesionais includas no ttulo.
1. Cualificacins profesionais completas includas no ttulo:

Gua de turistas e visitantes, HOT 335_3 (Real decreto 1700/2007, do 14 de de-
cembro), que abrangue as seguintes unidades de competencia:
UC1069_3: Interpretar o patrimonio e os bens de interese cultural do mbito
de actuacin, a turistas e visitantes.
UC1070_3: Interpretar espazos naturais e outros bens de interese natural do
mbito de actuacin, a turistas e visitantes.
UC1071_3: Prestar servizos de acompaamento e asistencia a turistas e visi-
tantes, e desear itinerarios tursticos.
UC1072_3: Comunicarse en ingls, cun nivel de usuario competente, nos ser-
vizos tursticos de gua e animacin.
UC1073_3: Comunicarse nunha lingua estranxeira distinta do ingls, cun nivel
de usuario competente, nos servizos tursticos de gua e animacin.
2. Cualificacins profesionais incompletas:
a) Promocin turstica local e informacin ao visitante, HOT 336_3 (Real decreto
1700/2007, do 14 de decembro), que abrangue as seguintes unidades de compe-
Pxina 9 de 95
tencia:
UC1074_3: Xestionar informacin turstica.
UC1075_3: Crear, promocionar e xestionar servizos e produtos tursticos lo-
cais.
UC0268_3: Xestionar unidades de informacin e distribucin tursticas.
b) Creacin e xestin de viaxes combinadas e eventos, HOT330_3 (Real decreto
1700/2007, do 14 de decembro).
UC0268_3: Xestionar unidades de informacin e distribucin tursticas.
UC1056_3: Xestionar eventos.
Artigo 7.- Contorno profesional.
1. Este profesional exerce a sa actividade no sector turstico, entendido este no

seu sentido mis amplo, o que incle calquera tipo de eventos, terminais de viaxei-
ros e empresas de transporte, ademais das reas tursticas tradicionais, como des-
tinos e puntos de informacin, entre outros. Ademais, est capacitado para a crea-
cin e a implantacin de plans e actividades de desenvolvemento locais, en rela-
cin co mesmo sector.
Trtase de persoal traballador por conta allea ou por conta propia, inclundo a
posibilidade de ocupar postos na Administracin ou en entes de caractersticas si-
milares (consorcios, padroados, etc.).
2. As ocupacins e os postos de traballo mis salientables son os seguintes:
Gua local.
Gua acompaante.
Gua en lugares onde se localicen bens de interese cultural.
Informador/ora turstico/a.
Xefe/a de oficinas de informacin.
Promotor/ora turstico/a.
Tcnico/a de empresa de consultora turstica.
Axente de desenvolvemento turstico local.
Asistente en medios de transporte terrestre ou martimo.
Asistente en terminais (estacins, portos e aeroportos).
Encargado/a de facturacin en terminais de transporte.
Asistente en feiras, congresos e convencins.
Encargado/a de servizos en eventos.
Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.
1. O turstico un sector fundamental e puxante na economa espaola, cun cre-
Pxina 10 de 95
cemento constante, que proporciona emprego a mis de dous millns e medio de
persoas. Son precisamente as actividades relacionadas co transporte e as viaxes,
as como outras actividades tursticas (que abranguen as actividades deportivas,
culturais e de informacin), algunhas das que rexistran maiores crecementos no
relativo ao persoal contratado e ao desenvolvemento de ocupacins relacionadas.
2. Espaa pasou de ser un destino vacacional tradicional (rea na que xorden
numerosos competidores, como o resto de pases mediterrneos), a ser un desta-
cado destino de feiras, congresos e convencins a nivel mundial. Neste subsector,
chamado xenericamente de eventos, o valor engadido das actividades maior que
no turismo en xeral, como tamn o a exixencia de profesionais cualificados e con
grande capacidade de innovacin, coordinacin de tarefas e orientacin calidade.
Unha das exixencias nestas tarefas a demanda de guas con capacidade de co-
municacin en mltiples contextos, e cun coecemento profundo dos lugares onde
traballan.
3. Polo que se refire ao transporte, xurdiu unha multitude de servizos comple-
mentarios derivados do grande investimento e da mellora das infraestruturas das
terminais de estacins de ferrocarril, portos e aeroportos. Nestes servizos potn-
cianse de xeito notable ocupacins relacionadas coa atencin a persoas pasaxei-
ras, para o que se precisan profesionais polivalentes e con formacin adecuada en
reas de asistencia, idiomas, etc. Cmpre facer notar que, ata o de agora, estes
traballos non contaban con formacin oficial especfica.
4. Por ltimo, cmpre sinalar que outra nova rea de expansin do sector o
desenvolvemento local con base no turismo. Esta actividade est a servir de motor
econmico para moitas zonas de Espaa e implica multitude de tarefas relaciona-
das coa planificacin e a dinamizacin de contornos a partir de recursos naturais e
socioculturais desas zonas. Para isto, precsanse profesionais con coecementos
especficos para localizar, coordinar e mobilizar medios de moi diversa ndole.
CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contex-

to
Artigo 9.- Obxectivos xerais.
Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son os seguintes:

a) Analizar e interpretar diferentes fontes, seleccionando a informacin sobre a
oferta turstica do contorno e as axudas institucionais para estudar o potencial das
diferentes reas territoriais e do mercado turstico da zona.
b) Realizar procesos de investigacin de mercados tursticos, interpretando cada
fase para desear e modificar produtos tursticos de base territorial rendibles e de
calidade.
c) Identificar os destinos tursticos espaois e internacionais mis salientables,
analizando a sa oferta, as caractersticas e os ciclos de vida, para propor accins
de promocin e comercializacin.
d) Identificar e seleccionar informacin turstica analizando as fontes, os medios,
o nivel e os procedementos mis adecuados, para asesorar e informar turistas en
Pxina 11 de 95
puntos de informacin, en viaxes ou no destino, empregando polo menos o ingls
e outro idioma estranxeiro.
e) Identificar e seleccionar estratexias de comunicacin, e analizar a sa ade-
cuacin a cada tipo de servizo, para asistir e guiar persoas viaxeiras nas viaxes,
nos traslados ou nas visitas, empregando polo menos o ingls e outro idioma es-
tranxeiro.
f) Recoecer e valorar o patrimonio natural e cultural, analizando as sas pecu-
liaridades, para informar e conducir turistas e persoas viaxeiras.
g) Analizar os procesos de servizos e os medios tcnicos e humanos, identifi-
cando os procedementos en cada caso, para coordinar as operacins en diferentes
tipos de eventos.
h) Recoecer os problemas mis comns asociados ao servizo e as sas posi-
bles solucins, analizando e aplicando as tcnicas de atencin clientela apropia-
das, para atender posibles continxencias, imprevistos e queixas.
i) Analizar os procesos de prestacin do servizo identificando os recursos tcni-
cos e humanos, as como os procedementos habituais en terminais de transporte
de viaxeiros, para lle prestar servizos especficos clientela.
j) Caracterizar os procedementos dos servizos e as actuacins posvenda, e se-
leccionar as tcnicas apropiadas para a aplicacin dos protocolos de calidade.
k) Caracterizar aplicacins informticas e de xestin, as como as TIC, e recoe-
cer a sa utilidade para incrementar a eficacia dos servizos prestados.
l) Analizar as actitudes positivas e valorar a participacin, o respecto, a toleran-
cia e a igualdade de oportunidades entre as persoas, para motivar o persoal a car-
go e delegar funcins do posto de traballo.
m) Identificar as normas de seguridade ambiental e de prevencin de riscos la-
borais, e recoecer os factores de risco e os parmetros de calidade asociados
prestacin dos servizos de gua, informacin e asistencia tursticas, para aplicar os
protocolos de seguridade laboral e ambiental durante todo o proceso de prestacin
de servizo.
n) Valorar as actividades de traballo nos procesos de prestacin dos servizos de
gua, informacin e asistencia tursticas, identificando a sa achega ao proceso
global de prestacin do servizo, para conseguir os obxectivos previamente identifi-
cados.
) Valorar a diversidade de opinins como fonte de enriquecemento, recoecen-
do outras prcticas, ideas e crenzas para resolver problemas e tomar decisins.
o) Recoecer e identificar posibilidades de mellora profesional, reunindo infor-
macin e adquirindo coecementos para a innovacin e a actualizacin no mbito
do traballo.
p) Recoecer os dereitos e os deberes como axente activo da sociedade, anali-
zando o marco legal que regula as condicins sociais e laborais, para participar na
cidadana democrtica.
q) Recoecer e identificar posibilidades de negocio, analizando o mercado e es-
Pxina 12 de 95
tudando a viabilidade dos proxectos para a xeracin do seu propio emprego.
r) Analizar e valorar a participacin, o respecto, a tolerancia e a igualdade de
oportunidades, para facer efectivo o principio de igualdade entre homes e mulleres.
Artigo 10.- Mdulos profesionais.
Os mdulos profesionais deste ciclo formativo, que se desenvolven no anexo I

deste decreto, son os que se relacionan a seguir:
MP0171. Estrutura do mercado turstico.
MP0172. Protocolo e relacins pblicas.
MP0173. Mrketing turstico.
MP0383. Destinos tursticos.
MP0384. Recursos tursticos.
MP0385. Servizos de informacin turstica.
MP0386. Procesos de gua e asistencia turstica.
MP0387. Deseo de produtos tursticos.
MP0179. Ingls.
MP0180. Segunda lingua estranxeira.
MP0388. Proxecto de gua, informacin e asistencia tursticas.
MP0389. Formacin e orientacin laboral.
MP0390. Empresa e iniciativa emprendedora.
MP0391. Formacin en centros de traballo.
Artigo 11.- Espazos e equipamentos.
1. Os espazos e os equipamentos mnimos necesarios para o desenvolvemento

das ensinanzas deste ciclo formativo son os establecidos no anexo II deste decre-
to.
2. Os espazos formativos establecidos respectarn a normativa sobre preven-
cin de riscos laborais, a normativa sobre seguridade e sade no posto de traballo,
e cantas outras normas sexan de aplicacin.
3. Os espazos formativos establecidos poden ser ocupados por diferentes gru-
pos de alumnado que curse o mesmo ou outros ciclos formativos, ou etapas edu-
cativas.
4. Non cmpre que os espazos formativos identificados se diferencien mediante
pechamentos.
5. A cantidade e as caractersticas dos equipamentos que se inclen en cada
espazo deber estar en funcin do nmero de alumnos e alumnas, e han ser os
necesarios e suficientes para garantir a calidade do ensino e a adquisicin dos re-
sultados de aprendizaxe.
Pxina 13 de 95
6. O equipamento dispor da instalacin necesaria para o seu correcto funcio-
namento, cumprir as normas de seguridade e prevencin de riscos, e cantas ou-
tras sexan de aplicacin, e respectaranse os espazos ou as superficies de seguri-
dade que esixan as mquinas en funcionamento.
Artigo 12.- Profesorado.
1. A docencia dos mdulos profesionais que constiten as ensinanzas deste ci-

clo formativo correspndelle ao profesorado do corpo de catedrticos de ensino
secundario, do corpo de profesorado de ensino secundario e do corpo de profeso-
rado tcnico de formacin profesional, segundo proceda, das especialidades esta-
blecidas no anexo III A) deste decreto.
2. As titulacins requiridas para acceder aos corpos docentes citados son, con
carcter xeral, as establecidas no artigo 13 do Real decreto 276/2007, do 23 de
febreiro, polo que se aproba o regulamento de ingreso, accesos e adquisicin de
novas especialidades nos corpos docentes a que se refire a Lei orgnica 2/2006,
do 3 de maio, de educacin, e se regula o rxime transitorio de ingreso a que se
refire a disposicin transitoria decimo stima da devandita lei. As titulacins equiva-
lentes s anteriores para efectos de docencia, para as especialidades do profeso-
rado son as recollidas no anexo III B) deste decreto.
3. As titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que for-
men o ttulo, para o profesorado dos centros de titularidade privada ou de titulari-
dade pblica doutras administracins distintas das educativas, concrtanse no
anexo III C) deste decreto.
A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria establecer un proce-
demento de habilitacin para exercer a docencia, no que se esixir o cumprimento
dalgn dos seguintes requisitos:
Que as ensinanzas conducentes s titulacins citadas engloben os obxectivos
dos mdulos profesionais.
Que se acredite mediante certificacin unha experiencia laboral de, polo me-
nos, tres anos no sector vinculado familia profesional, realizando actividades
produtivas en empresas relacionadas implicitamente cos resultados de apren-
dizaxe.
CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de

mdulos profesionais coas unidades de competencia
Artigo 13.- Preferencias para o acceso a este ciclo formativo en relacin co-
as modalidades e as materias de bacharelato cursadas.
Ter preferencia para acceder a este ciclo formativo o alumnado que cursara a
modalidade de bacharelato de humanidades e ciencias sociais.
Artigo 14.- Acceso a outros estudos e validacins.
1. O ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas permite

Pxina 14 de 95
o acceso directo para cursar calquera outro ciclo formativo de grao superior, nas
condicins de acceso que se establezan.
2. Este ttulo permite o acceso directo s ensinanzas conducentes aos ttulos
universitarios de grao nas condicins de admisin que se establezan.
3. Para os efectos de facilitar o rxime de validacins entre este ttulo e as ensi-
nanzas universitarias de grao, asgnanse 120 crditos ECTS distribudos entre os
mdulos profesionais deste ciclo formativo.
Artigo 15.- Validacins e exencins.
1. As validacins de mdulos profesionais dos ttulos de formacin profesional

establecidos ao abeiro da Lei orgnica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenacin xe-
neral do sistema educativo, cos mdulos profesionais dos ttulos establecidos ao
abeiro da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establcense no anexo
IV deste decreto.
2. Sern obxecto de validacin os mdulos profesionais comns a varios ciclos
formativos, de igual denominacin, duracin, contidos, obxectivos expresados co-
mo resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin, establecidos nos reais de-
cretos polos que se fixan as ensinanzas mnimas dos ttulos de formacin profe-
sional. Malia o anterior, e consonte o artigo 45.2 do Real decreto 1538/2006, do 15
de decembro, quen superara o mdulo profesional de formacin e orientacin labo-
ral, ou o mdulo profesional de empresa e iniciativa emprendedora en calquera dos
ciclos formativos correspondentes aos ttulos establecidos ao abeiro da Lei orgni-
ca 2/2006, do 3 de maio, de educacin, ter validados os devanditos mdulos en
calquera outro ciclo formativo establecido ao abeiro da mesma lei.
3. O mdulo profesional de formacin e orientacin laboral de calquera ttulo de
formacin profesional poder ser obxecto de validacin sempre que se cumpran os
requisitos establecidos no artigo 45.3 do Real decreto 1538/2006, do 15 de de-
cembro, que se acredite polo menos un ano de experiencia laboral e se posa o
certificado de tcnico en prevencin de riscos laborais, nivel bsico, expedido con-
sonte o disposto no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o
regulamento dos servizos de prevencin.
4. De acordo co establecido no artigo 49 do Real decreto 1538/2006, do 15 de
decembro, poder determinarse a exencin total ou parcial do mdulo profesional
de formacin en centros de traballo pola sa correspondencia coa experiencia la-
boral, sempre que se acredite unha experiencia relacionada con este ciclo formati-
vo nos termos previstos no devandito artigo.
Artigo 16.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de

competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin.
1. A correspondencia das unidades de competencia cos mdulos profesionais

que forman as ensinanzas deste ttulo para a sa validacin ou exencin queda
determinada no anexo V A) deste decreto.
2. A correspondencia dos mdulos profesionais que forman as ensinanzas deste
Pxina 15 de 95
ttulo coas unidades de competencia para a sa acreditacin queda determinada
no anexo V B) deste decreto.
CAPTULO V. Organizacin da imparticin
Artigo 17.- Distribucin horaria.
Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse polo rxime ordina-

rio segundo se establece no anexo VI deste decreto.
Artigo 18.- Unidades formativas.
1. Consonte o artigo 10 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se estable-

ce a ordenacin xeral da formacin profesional no sistema educativo de Galicia, e
coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida e servir de referente para a
sa imparticin, establcese no anexo VII a divisin de determinados mdulos pro-
fesionais en unidades formativas de menor duracin.
2. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria ha determinar os efec-
tos acadmicos da divisin dos mdulos profesionais en unidades formativas.
Artigo 19.- Mdulo de proxecto.
1. O mdulo de proxecto includo no currculo deste ciclo formativo ten por finali-
dade a integracin efectiva dos aspectos mis salientables das competencias pro-
fesionais, persoais e sociais caractersticas do ttulo que se abordaron no resto dos
mdulos profesionais, xunto con aspectos relativos ao exercicio profesional e
xestin empresarial. Organizarase sobre a base da titora individual e colectiva. A
atribucin docente ser a cargo do profesorado que imparta docencia no ciclo for-
mativo.
2. Desenvolverase logo da avaliacin positiva de todos os mdulos profesionais
de formacin no centro educativo, coincidindo coa realizacin dunha parte do m-
dulo profesional de formacin en centros de traballo e avaliarase unha vez cursado
este, co obxecto de posibilitar a incorporacin das competencias adquiridas nel.
Disposicins adicionais
Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo.
A imparticin das ensinanzas dos mdulos profesionais deste ciclo formativo nas
modalidades semipresencial ou a distancia, que se ofrecern unicamente polo r-
xime para as persoas adultas, ha requirir a autorizacin previa da Consellera de
Educacin e Ordenacin Universitaria, conforme o procedemento que se estable-
za.
Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profe-

Pxina 16 de 95
sionais.
1. Os ttulos que se relacionan deseguido tern os mesmos efectos profesionais

e acadmicos que o ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tu-
rsticas, establecido no Real decreto 1255/2009, do 24 de xullo, cuxo currculo para
Galicia se desenvolve neste decreto:
Ttulo de tcnico especialista en azafatas de congresos e exposicins, rama
administrativa e comercial, da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin
e financiamento da reforma educativa.
Ttulo de tcnico especialista en servizos de terra de aviacin, rama adminis-
trativa e comercial, da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e fi-
nanciamento da reforma educativa.
Ttulo de tcnico especialista en servizos a bordo de aviacin, rama adminis-
trativa e comercial, da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e fi-
nanciamento da reforma educativa.
Ttulo de tcnico superior en informacin e comercializacin tursticas estable-
cido polo Real decreto 2217/1993, do 17 de decembro, cuxo currculo para
Galicia foi establecido polo Decreto 114/2000, do 14 de abril.
2. A formacin establecida neste decreto no mdulo profesional de formacin e
orientacin laboral capacita para levar a cabo responsabilidades profesionais equi-
valentes s que precisan as actividades de nivel bsico en prevencin de riscos
laborais, establecidas no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se
aproba o regulamento dos servizos de prevencin.
3. Os resultados de aprendizaxe, os criterios de avaliacin e os contidos dos
mdulos profesionais de ingls e de segunda lingua estranxeira comprenden todo
o relacionado co establecido nas unidades de competencia UC1072_3 e
UC1073_3, respectivamente, como ferramenta til para facilitar o exercicio profe-
sional. Abrangue tamn outras competencias lingsticas propias do ttulo acad-
mico. Xa que logo, esta circunstancia queda reflectida no anexo V.
Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin.
1. De conformidade co establecido no Real decreto 1538/2006, do 15 de de-

cembro, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sis-
tema educativo, os elementos recollidos neste decreto non constiten regulacin
do exercicio de profesin titulada ningunha.
2. As mesmo, as equivalencias de titulacins acadmicas establecidas no punto
1 da disposicin adicional segunda deste decreto hanse entender sen prexuzo do
cumprimento das disposicins que habilitan para o exercicio das profesins regu-
ladas.
Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo.
1. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria garantir que o alum-

nado poida acceder e cursar este ciclo formativo nas condicins establecidas na
Pxina 17 de 95
disposicin derradeira dcima da Lei 51/2003, do 2 de decembro, de igualdade de
oportunidades, non discriminacin e accesibilidade universal das persoas con dis-
capacidade.
2. As programacins didcticas que desenvolvan o currculo establecido neste
decreto debern ter en conta o principio de deseo para todos. Para tal efecto,
han recoller as medidas necesarias co fin de que o alumnado poida conseguir a
competencia xeral do ttulo, expresada a travs das competencias profesionais,
persoais e sociais, as como os resultados de aprendizaxe de cada un dos mdu-
los profesionais.
En calquera caso, estas medidas non podern afectar de forma significativa
consecucin dos resultados de aprendizaxe previstos para cada un dos mdulos
profesionais.
Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas

reguladas neste decreto.
A autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas deste ciclo

formativo esixir que desde o inicio do curso escolar se cumpran os requisitos de
profesorado, espazos e equipamentos regulados neste decreto.
Sexta.- Desenvolvemento do currculo.
1. O currculo establecido neste decreto require un posterior desenvolvemento a

travs das programacins didcticas elaboradas polo equipo docente do ciclo for-
mativo, consonte o establecido no artigo 34 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo,
polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema edu-
cativo de Galicia. Estas programacins concretarn e adaptarn o currculo ao con-
torno socioeconmico do centro, tomando como referencia o perfil profesional do
ciclo formativo a travs dos seus obxectivos xerais e dos resultados de aprendiza-
xe establecidos para cada mdulo profesional.
2. Os centros educativos desenvolvern o presente currculo de acordo co esta-
blecido no artigo 9 do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no
ensino non universitario de Galicia.
Disposicin transitoria
nica.- Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de

formacin profesional.
A autorizacin concedida aos centros educativos de titularidade privada para im-

partir as ensinanzas s que se fai referencia no Decreto 114/2000, do 14 de abril,
polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao superior corresponden-
te ao ttulo de tcnico superior en informacin e comercializacin tursticas, enten-
derase referida s ensinanzas reguladas neste decreto.
Pxina 18 de 95
Disposicin derrogatoria
nica.- Derrogacin de normas.
Queda derrogado o Decreto 114/2000, do 14 de abril, polo que se establece o

currculo do ciclo formativo de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico
superior en informacin e comercializacin tursticas, e todas as disposicins de
igual ou inferior rango que se opoan ao disposto neste decreto, sen prexuzo da
disposicin derradeira primeira.
Disposicins derradeiras
Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto.
1. No curso 2010-2011 implantarase o primeiro curso polo rxime ordinario e

deixar de impartirse o primeiro curso das ensinanzas s que se fai referencia no
Decreto 114/2000, do 14 de abril, polo que se establece o currculo do ciclo forma-
tivo de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico superior en informacin e
comercializacin tursticas.
2. No curso 2011-2012 implantarase o segundo curso polo rxime ordinario e
deixar de impartirse o segundo curso das ensinanzas s que se fai referencia no
Decreto 114/2000, do 14 de abril, polo que se establece o currculo do ciclo forma-
tivo de grao superior correspondente ao ttulo de tcnico superior en informacin e
comercializacin tursticas.
3. No curso 2010-2011 implantaranse as ensinanzas reguladas neste decreto
polo rxime para as persoas adultas.
Segunda.- Desenvolvemento normativo.
1. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Univer-

sitaria para ditar as disposicins que sexan necesarias para a execucin e o de-
senvolvemento do establecido neste decreto.
2. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Univer-
sitaria a modificar o anexo II B), relativo a equipamentos, cando por razns de ob-
solescencia ou actualizacin tecnolxica as se xustifique.
Terceira.- Entrada en vigor.
Este decreto entrar en vigor o da seguinte ao da sa publicacin no Diario Ofi-

cial de Galicia.
Santiago de Compostela, vinte e tres de setembro de dous mil dez
Alberto Nez Feijo

Pxina 19 de 95
Presidente
Jess Vzquez Abad

Conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria
Pxina 20 de 95
1. Anexo I. Mdulos profesionais
1.1 Mdulo profesional: estrutura do mercado tursti-
co
Equivalencia en crditos ECTS: 8.
Cdigo: MP0171.
Duracin: 133 horas.
1.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Contextualiza o sector turstico, a sa evolucin histrica e a sa situacin actual,
e analiza as sas implicacins como actividade socioeconmica.
CA1.1. Definronse os elementos bsicos que caracterizan o sector turstico.
CA1.2. Analizouse a evolucin do turismo.
CA1.3. Identificronse e caracterizronse as institucins pblicas e privadas relacio-
nadas co sector turstico.
CA1.4. Valorouse a importancia da actividade turstica respecto ao desenvolvemen-
to econmico e social do ncleo turstico.
CA1.5. Identificronse os encontros estatais e internacionais en materia de turismo,
e a sa importancia para o sector.
CA1.6. Recoeceuse o uso das novas tecnoloxas no sector turstico e o seu impacto
como elemento dinamizador.
CA1.7. Valorouse a importancia da profesionalidade no contorno da profesin turs-
tica.
RA2. Identifica as tipoloxas tursticas en relacin coa demanda e a sa previsible evo-
lucin.
CA2.1. Definronse as tipoloxas tursticas en relacin coas sas caractersticas bsi-
cas.
CA2.2. Localizronse as tipoloxas tursticas pola sa distribucin xeogrfica.
CA2.3. Relacionronse os factores que inflen na localizacin espacial segundo o
tipo de turismo da zona.
CA2.4. Analizronse as tendencias das tipoloxas tursticas estatais.
CA2.5. Analizronse as tendencias das tipoloxas tursticas internacionais.
CA2.6. Describronse as vantaxes e os inconvenientes do desenvolvemento turstico
dunha zona.
CA2.7. Valorronse os factores que inflen na demanda, a incidencia que se pode ter
sobre eles e a sa distribucin.
RA3. Analiza a oferta turstica e caracteriza os seus principais compoentes, as como
as canles de intermediacin e de distribucin.
CA3.1. Identificouse o mercado turstico e as sas caractersticas.
CA3.2. Definiuse a oferta turstica xunto cos seus elementos e a sa estrutura bsica.
Pxina 21 de 95
CA3.3. Caracterizronse as canles de intermediacin turstica, as como os novos
sistemas de distribucin.
CA3.4. Diferencironse as empresas de aloxamentos tursticos segundo a sa tipolo-
xa e as sas caractersticas bsicas.
CA3.5. Identificronse os medios de transporte de carcter turstico e os servizos li-
gados a eles.
CA3.6. Caracterizouse a oferta complementaria.
CA3.7. Describronse as peculiaridades do ncleo turstico.
CA3.8. Valorouse a importancia do turismo na economa do ncleo turstico.
RA4. Caracteriza a demanda turstica en relacin cos factores e os elementos que a mo-
tivan, as como as sas tendencias actuais.
CA4.1. Conceptualizronse e determinronse os factores da demanda turstica.
CA4.2. Clasificouse a clientela pola sa tipoloxa e a sa nacionalidade.
CA4.3. Describronse os elementos externos que inflen na elasticidade da deman-
da.
CA4.4. Caracterizronse as principais motivacins da demanda turstica.
CA4.5. Analizouse a metodoloxa de compra segundo o tipo de clientela.
CA4.6. Caracterizouse a estacionalizacin da demanda e as tcnicas de desestacio-
nalizacin.
CA4.7. Investigronse as tendencias actuais da demanda, as como os mercados
emerxentes.
CA4.8. Valorouse a importancia de coecer a clientela como elemento dinamizador
da demanda turstica.
1.1.2 Contidos bsicos
BC1. Contextualizacin do sector turstico
Conceptos bsicos do turismo: turismo, turista, visitante, excursionista, etc.

Evolucin do turismo.
Principais eventos locais, autonmicos, estatais e internacionais en materia de turismo.
Entidades pblicas e privadas de mbito local, autonmico, estatal e internacional rela-
cionadas co sector turstico.
Valoracin da actividade turstica no desenvolvemento dun ncleo de poboacin.
Valoracin das novas tecnoloxas como fontes de informacin e promocin turstica.
Valoracin da persoa profesional do turismo no mbito da sa profesin.
BC2. Identificacin das tipoloxas tursticas e das sas tendencias
Modalidades do turismo.
Tipoloxas tursticas (sol e praia, cultural, deportivo, rural, de grandes eventos, etc.), e
as sas caractersticas (factores que inflen na sa localizacin espacial).
Localizacin xeogrfica das principais tipoloxas tursticas.
Tendencias das tipoloxas tursticas estatais e internacionais.
Pxina 22 de 95
Impactos econmicos, sociais, culturais e ambientais do turismo a nivel local, auton-
mico, estatal e internacional.
Factores que interveen na demanda e incidencia que se pode exercer sobre eles.
BC3. Anlise da oferta turstica
O mercado turstico e as sas caractersticas.

Oferta turstica: elementos e estruturas.
Intermediacin turstica. Canles de distribucin.
Empresas de aloxamentos tursticos.
Medios de transporte tursticos.
Oferta complementaria. Empresas de restauracin turstica. Servizos diversos.
Ncleo turstico: caractersticas. Recursos tursticos.
Importancia econmica do turismo para o ncleo turstico.
A oferta turstica en Galicia.
BC4. Caracterizacin da demanda turstica
Demanda turstica: definicin e caracterizacin.

Factores que interveen na sa determinacin.
Elementos externos que inflen na elasticidade da demanda turstica
Clientela: tipoloxa, caractersticas e comportamentos de compra.
Motivacins da demanda turstica.
Estacionalidade da demanda. Accins de desestacionalizacin.
Tendencias actuais da demanda turstica.
Valoracin da importancia de coecer a clientela como elemento dinamizador da de-
manda.
1.1.3 Orientacins pedagxicas

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para situar o alumnado no contexto
do mercado do turismo, ao dotalo de coecementos bsicos da sa estrutura a nivel local,
autonmico, estatal e internacional. Deste xeito, fiselle comprender a importancia deste
sector para o desenvolvemento econmico dunha rea determinada.
Este mdulo abrangue aspectos como:
Introducin ao mundo do turismo.
Tipoloxas tursticas e a sa distribucin espacial.
Principais caractersticas da oferta.
Elementos bsicos da demanda.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c) e d) do ciclo
formativo, e as competencias a), b) e c).
As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os ob-
xectivos do mdulo han versar sobre:
Pxina 23 de 95
Aplicacin das novas tecnoloxas e dos programas informticos de xestin da infor-
macin.
Investigacin do mercado turstico, xa que este cambiante e precisa unha constante
actualizacin das tendencias da demanda e das da oferta.
Anlise e caracterizacin dos elementos bsicos do mercado turstico.
Funcionamento bsico dos sectores e das empresas que configuran a oferta.
Caracterizacin e elementos que condicionan a demanda do mercado turstico.
Pxina 24 de 95
1.2 Mdulo profesional: protocolo e relacins pbli-
cas
Cdigo: MP0172.
Duracin: 105 horas.

RA1. Aplica o protocolo institucional, analiza os sistemas de organizacin e utiliza a
normativa de protocolo e de precedencias oficiais.
CA1.1. Definronse os elementos que conforman o protocolo institucional.
CA1.2. Determinronse os criterios para establecer a presidencia nos actos oficiais.
CA1.3. Caracterizronse os sistemas de ordenacin das persoas invitadas en funcin
do tipo de acto que se organice.
CA1.4. Recoeceuse a normativa de protocolo e de precedencias oficiais da Xunta
de Galicia e do Estado.
CA1.5. Realizronse os programas protocolarios en funcin do acontecemento que
se desenvolva.
CA1.6. Caracterizouse o deseo e a planificacin de actos protocolarios.
CA1.7. Deseronse invitacins en relacin coa tipoloxa dos actos.
CA1.8. Determinouse a ordenacin de bandeiras dentro dos actos protocolarios.
RA2. Aplica o protocolo empresarial e describe os elementos de deseo e organizacin
segundo a natureza, o tipo de acto e o pblico a que se dirixa.
CA2.1. Caracterizouse a natureza e a tipoloxa dos actos que se organizan.
CA2.2. Deseouse un manual protocolario e de comunicacin.
CA2.3. Identificouse o pblico a que se dirixen os actos.
CA2.4. Identificronse os elementos de organizacin e deseo de actos protocolarios
empresariais (presidencia, persoas invitadas, da, hora, lugar, etc.).
CA2.5. Verificouse a correcta aplicacin do protocolo durante o desenvolvemento
do acto.
CA2.6. Enumerouse a documentacin necesaria segundo o acto, para o seu correcto
desenvolvemento.
CA2.7. Elaborouse o programa e o cronograma do acto.
CA2.8. Calculouse o orzamento do acto.
RA3. Aplica os fundamentos e os elementos das relacins pblicas no mbito turstico,
as como as tcnicas asociadas seleccionadas.
CA3.1. Definronse os fundamentos e os principios das relacins pblicas.
CA3.2. Identificronse e caracterizronse os elementos de identidade corporativa en
empresas e institucins tursticas.
CA3.3. Identificronse as principais marcas de entidades pblicas e privadas do sec-
tor turstico.
CA3.4. Identificouse o concepto de imaxe corporativa e os seus compoentes.
Pxina 25 de 95
CA3.5. Recoecronse os tipos de imaxe proxectada por empresas e institucins tu-
rsticas.
CA3.6. Identificronse os procesos e as canles de comunicacin.
CA3.7. Aplicronse tcnicas de expresin verbal e non verbal.
CA3.8. Recoecronse e valorronse os recursos das relacins pblicas.
CA3.9. Seleccionronse medios de comunicacin en funcin do produto.
CA3.10. Valorouse a importancia da imaxe, da identidade corporativa, da comuni-
cacin e das relacins pblicas nas empresas e nas institucins tursticas.
CA3.11. Recoeceuse e caracterizouse a imaxe do turismo galego e espaol.
RA4. Establece comunicacin coa clientela utilizando tcnicas e adaptndoas.
CA4.1. Analizronse os obxectivos dunha correcta atencin clientela.
CA4.2. Caracterizronse as tcnicas de atencin clientela.
CA4.3. Diferencironse as modalidades de atencin clientela.
CA4.4. Aplicronse as accins do contacto directo e non directo.
CA4.5. Utilizronse as tcnicas de comunicacin coa clientela.
CA4.6. Caracterizronse os tipos de clientela.
CA4.7. Demostrronse as actitudes e as aptitudes nos procesos de atencin cliente-
la.
CA4.8. Definronse as tcnicas de dinamizacin e interaccin de grupos.
RA5. Xestiona as queixas, as reclamacins e as suxestins, e describe as fases estable-
cidas de resolucin asociadas a unha correcta satisfaccin da clientela.
CA5.1. Definronse e analizronse os conceptos formais e non formais de queixas,
reclamacins e suxestins.
CA5.2. Recoecronse os principais motivos de queixas da clientela nas empresas
de hostalara e turismo.
CA5.3. Identificronse as canles de comunicacin das queixas, das reclamacins e
das suxestins, e a sa xerarquizacin dentro da organizacin.
CA5.4. Valorouse a importancia das queixas, das reclamacins e das suxestins co-
mo elemento de mellora continua.
CA5.5. Establecronse as fases para seguir na xestin de queixas e reclamacins, pa-
ra conseguir a satisfaccin da clientela dentro do seu mbito de competencia.
CA5.6. Cumpriuse a normativa en materia de reclamacins da clientela en estable-
cementos de empresas tursticas.
CA5.7. Deseronse os puntos clave que debe conter un manual corporativo de aten-
cin clientela e de xestin de queixas e reclamacins.
RA6. Mantn actitudes de atencin clientela e analiza a importancia de superar as ex-
pectativas desta con relacin ao trato recibido.
CA6.1. Analizronse as expectativas de cada tipo de clientela.
CA6.2. Conseguiuse unha actitude de empata.
CA6.3. Valorouse a importancia dunha actitude de simpata.
CA6.4. Valorouse unha actitude de respecto cara clientela e cara aos membros da
empresa ou institucin.
CA6.5. Conseguiuse alcanzar unha actitude profesional.
CA6.6. Seguiuse unha actitude de discrecin.
Pxina 26 de 95
CA6.7. Valorouse a importancia da imaxe corporativa.
BC1. Aplicacin do protocolo institucional
Protocolo institucional: definicin e elementos.

Sistemas de organizacin de persoas invitadas.
Tipos de presidencias.
Interese pola normativa en materia de protocolo e de precedencias oficiais de Galicia e
do Estado.
Proxeccin de actos protocolarios.
Deseo de invitacins.
Colocacin e ordenacin de bandeiras dentro dos actos protocolarios.
BC2. Aplicacin do protocolo empresarial
Tipos e obxectivos dos actos protocolarios empresariais.

Manuais protocolarios e de comunicacin das empresas.
Deseo dos manuais de comunicacins.
Identificacin do pblico obxectivo e adecuacin do acto.
Manual protocolario e de comunicacin dunha empresa.
Actos protocolarios empresariais:
Deseo.
Aplicacin adecuada do protocolo durante o acto.
Documentacin necesaria.
Elaboracin do programa e do cronograma dos actos.
BC3. Aplicacin dos fundamentos e dos elementos das relacins pblicas no mbito tu-
rstico
Fundamentos e principios das relacins pblicas.

Aplicacin e valoracin das relacins pblicas no mbito turstico empresarial e institu-
cional.
Recursos das relacins pblicas.
Identificacin e caracterizacin das principais marcas de entidades do sector turstico
espaol e galego.
Imaxe corporativa e identidade: concepto e compoentes.
Tipos de imaxe: imaxe do turismo galego e espaol.
Expresin corporal. Imaxe persoal. Habilidades sociais.
Procesos e canles de comunicacin. Seleccin de medios de comunicacin axeitados.
Tipos de imaxe.
Pxina 27 de 95
Imaxe do turismo espaol.
BC4. Comunicacin coa clientela
Proceso da comunicacin.
Comunicacin non verbal.
Comunicacin verbal.
Obxectivos e variables da atencin clientela.
Modalidades de atencin clientela: contacto directo e non directo. Tcnicas.
Puntos clave dunha boa atencin clientela segundo a fase de contacto desta coa em-
presa.
Actitudes e aptitudes.
Tcnicas de dinamizacin e interaccin grupal.
BC5. Xestin de queixas, reclamacins e suxestins
Queixas, reclamacins e suxestins: conceptos formais e non formais.

Valoracin da sa importancia.
Principais motivos de queixas da clientela das empresas de hostalara e turismo.
Elementos de recollida de queixas, reclamacins e suxestins.
Fases da xestin de queixas e reclamacins.
Normativa legal en materia de reclamacins da clientela en establecementos de empre-
sas tursticas.
Deseo de puntos clave que debe conter un manual corporativo de atencin clientela
e de xestin de queixas e reclamacins.
BC6. Actitudes de atencin clientela
Actitude de servizo clientela: empata, simpata, cortesa, etc.

Actitude de respecto cara clientela e cara aos membros da empresa ou institucin.
Actitude profesional.
Valor da discrecin dentro do mbito laboral.
Valor da imaxe corporativa.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear as funcins de
atencin clientela e coecementos do protocolo institucional e empresarial.
Estas funcins abranguen aspectos como:
Protocolo institucional bsico.
Protocolo empresarial.
Elementos dunha correcta atencin clientela.
Xestin de queixas, reclamacins e suxestins.
Pxina 28 de 95
Actitudes bsicas referentes a unha correcta atencin clientela.
A formacin do mdulo relacinase cos obxectivos xerais e) e h) do ciclo formativo, e
permite alcanzar as competencias d), e), f), h) e i).
Actitudes do alumnado en referencia aos aspectos relacionados coa atencin clien-
tela.
Ferramentas bsicas de protocolo institucional.
Anlise e proxeccin do protocolo nos actos empresariais.
Ferramentas de xestin de queixas, reclamacins e suxestins.
Pxina 29 de 95
1.3 Mdulo profesional: mrketing turstico
Cdigo: MP0173.
Duracin: 160 horas.

RA1. Caracteriza o mrketing turstico e recoece os seus elementos bsicos.
CA1.1. Analizouse o concepto do mrketing e os seus elementos fundamentais.
CA1.2. Diferencironse as etapas e a evolucin do mrketing.
CA1.3. Valorouse a importancia dos instrumentos do mrketing.
CA1.4. Definronse os factores e os criterios eficaces para orientar o mrketing cara
s persoas consumidoras.
CA1.5. Analizronse as tendencias do mrketing en turismo.
CA1.6. Xustificouse a importancia do mrketing no sector turstico.
CA1.7. Diferencironse as peculiaridades do mrketing de servizos en xeral das pro-
pias do mrketing turstico.
CA1.8. Describronse os conceptos, as definicins e os instrumentos bsicos do
mrketing turstico.
CA1.9. Comparronse as estruturas e os enfoques de direccin de mrketing.
CA1.10. Identificouse a necesidade de mrketing na funcin comercial da empresa
turstica.
RA2. Interpreta a segmentacin do mercado e o posicionamento do produto ou do ser-
vizo, e recoece datos cuantitativos e cualitativos.
CA2.1. Conceptualizouse e clasificouse a segmentacin de mercado.
CA2.2. Analizronse as variables de segmentacin mis utilizadas en turismo.
CA2.3. Definronse os requisitos para que a segmentacin sexa efectiva.
CA2.4. Recoeceuse a importancia da segmentacin para o deseo da estratexia
comercial das empresas tursticas.
CA2.5. Identificronse e valorronse os segmentos de mercado e o seu atractivo en
funcin do produto ou do servizo.
CA2.6. Definronse as estratexias de cobertura de segmentos de mercado.
CA2.7. Identificouse o posicionamento do produto no mercado.
CA2.8. Valorronse os instrumentos comerciais e a sa compatibilidade cos seg-
mentos de mercado.
RA3. Identifica os elementos do mrketing mix e recoece a sa aplicacin no sector
turstico.
CA3.1. Identificronse os elementos do mrketing mix.
CA3.2. Identificronse as etapas do ciclo de vida dun produto e a sa relacin coa
toma de decisins estratxicas.
CA3.3. Analizronse os elementos e os niveis do produto, as como a aplicacin dun
sistema de servucin.
Pxina 30 de 95
CA3.4. Caracterizronse as polticas de marcas no sector turstico e valorouse a im-
portancia de diferenciar o produto.
CA3.5. Valorouse a importancia do prezo e os seus condicionantes como instrumen-
to comercial nas empresas tursticas.
CA3.6. Calculronse os prezos mediante a fixacin de mtodos de prezos idneos
para o sector turstico.
CA3.7. Identificronse as canles de distribucin e de comercializacin directa e indi-
recta no sector turstico.
CA3.8. Recoeceuse a importancia dos sistemas de distribucin global e o seu im-
pacto na industria turstica.
CA3.9. Recoeceuse a importancia da publicidade, das relacins pblicas, da pro-
mocin de vendas e do merchandising no sector turstico.
CA3.10. Valorouse a funcin das feiras tursticas e doutros encontros profesionais
como instrumentos de mrketing, e estableceuse a diferenza con outras estratexias
promocionais.
RA4. Aplica as novas tecnoloxas no mrketing turstico e analiza as sas aplicacins e
as sas oportunidades no desenvolvemento de polticas do devandito mrketing.
CA4.1. Caracterizronse as novas tecnoloxas e o seu uso.
CA4.2. Identificronse as aplicacins das novas tecnoloxas en mrketing.
CA4.3. Valorouse o uso de internet para comercializar produtos e servizos tursticos.
CA4.4. Utilizronse as aplicacins ofimticas de bases de datos.
CA4.5. Valorouse a importancia da lexislacin sobre a proteccin de datos.
CA4.6. Recoeceuse a aplicacin dunha base de datos para a investigacin comer-
cial e para crear unha vantaxe competitiva.
CA4.7. Determinronse os factores que inflen no mrketing directo.
CA4.8. Establecronse as pautas para o desenvolvemento dunha estratexia de mr-
keting directo combinado.
RA5. Caracteriza o plan de mrketing en relacin cos tipos de empresa e cos produtos
ou servizos.
CA5.1. Conceptualizouse a planificacin comercial estratxica nas empresas tursti-
cas.
CA5.2. Describronse os elementos bsicos que conforman o plan de mrketing.
CA5.3. Valorouse a importancia dun plan de mrketing nunha empresa turstica.
CA5.4. Realizouse a anlise doutros plans empresariais e institucionais relacionados
co plan de mrketing.
CA5.5. Identificronse os principais factores do contorno con incidencia no plan de
mrketing.
CA5.6. Analizouse a competencia e o potencial de mercado.
CA5.7. Realizouse o plan de accin, coas sas estratexias e as sas tcticas.
CA5.8. Definronse os recursos necesarios para establecer as estratexias propostas e
para a consecucin dos obxectivos do plan de mrketing.
CA5.9. Realizouse o control de cumprimento e calidade do plan de mrketing coas
tcnicas adquiridas.
CA5.10. Realizouse a presentacin do plan de mrketing coas pautas establecidas e
ante os responsables implicados.
Pxina 31 de 95
CA5.11. Valorronse as implicacins ambientais da posta en prctica dun plan de
mrketing proposto.
RA6. Recoece o proceso de decisin de compra das persoas consumidoras e analiza as
sas motivacins e as sas necesidades.
CA6.1. Identificronse as necesidades e as motivacins da poboacin consumidora
de produtos e servizos tursticos.
CA6.2. Identificronse as fases do proceso de decisin de compra nas persoas.
CA6.3. Caracterizronse os axentes implicados no proceso de decisin de compra.
CA6.4. Analizouse o impacto psicosocial do mrketing, da publicidade e das rela-
cins pblicas, e a sa incidencia no proceso de compra.
CA6.5. Caracterizronse os puntos clave no proceso de poscompra e as oportunida-
des de fidelizacin.
CA6.6. Describronse e valorronse a percepcin e a satisfaccin das persoas con-
sumidoras mediante os procesos de control de calidade.
RA7. Caracteriza os criterios do movemento de defensa dos dereitos da poboacin con-
sumidora (consumerismo) en relacin coa sociedade, co mrketing e coa tica.
CA7.1. Caracterizronse as peculiaridades das economas de mercado e as sas cr-
ticas.
CA7.2. Identificouse a orixe do consumerismo e a sa evolucin en Espaa.
CA7.3. Realizronse estudos para analizar a reaccin das empresas ante esta situa-
cin.
CA7.4. Determinouse a resposta das empresas e da sociedade, e establecronse uns
principios ticos.
CA7.5. Identificouse a normativa que protexe a poboacin consumidora en Galicia,
en Espaa e na Unin Europea.
CA7.6. Analizronse os dereitos e os deberes das persoas consumidoras.
BC1. Caracterizacin do mrketing turstico
Mrketing: conceptos e terminoloxa bsica.

Mrketing turstico versus mrketing de servizos.
Relacin do mrketing turstico co sector da hostalara e o turismo.
Caractersticas dos produtos e dos servizos tursticos.
Evolucin da funcin do mrketing: orientacin cara poboacin consumidora.
Enfoque da direccin do mrketing.
Futuro do mrketing.
BC2. Interpretacin da segmentacin de mercados tursticos
Concepto da segmentacin e a sa utilidade.

Requisitos para que a segmentacin sexa efectiva.
Variables de segmentacin mis utilizadas en turismo.
Pxina 32 de 95
Aplicacin da segmentacin ao deseo da estratexia comercial das empresas tursticas.
Tipos de estratexias de cobertura do mercado.
Posicionamento no mercado: conceptos, estratexias e mtodos.
Mapas perceptuais.
Instrumentos comerciais e compatibilidade dos segmentos.
BC3. Identificacin do mrketing mix e os seus elementos
Produto, prezo, distribucin, promocin e comercializacin. Outras variables para ter

en conta. Definicins bsicas.
Aplicacin e estratexias.
Produto ou servizo: niveis e elementos.
Servucin.
Ciclo de vida do produto e dos destinos tursticos.
Desenvolvemento e lanzamento dos novos produtos tursticos.
Polticas de marcas no sector turstico.
Polticas de prezo no turismo.
Importancia destes elementos como instrumento comercial. Condicionantes.
Mtodos de fixacin de prezos.
Promocin turstica no mix promocional:
Publicidade.
Relacins pblicas.
Promocins de vendas e merchandising: a sa importancia no sector turstico.
Materiais de promocin: etapas de elaboracin e funcin nas empresas tursticas.
Feiras de turismo, work shops, fam-trips, fam-press, etc.
BC4. Anlise das novas tecnoloxas aplicadas ao mrketing turstico
Mrketing directo en turismo e novas tecnoloxas: concepto, evolucin, elementos e

principios.
Mrketing en internet.
Bases de datos.
Obxectivos xerais do desenvolvemento dunha base de datos de mrketing.
Lexislacin sobre a proteccin de datos.
Mrketing directo.
Materiais de soporte e de desenvolvemento de polticas de mrketing directo.
Mrketing directo e a sa expansin.
BC5. Caracterizacin do plan de mrketing
Plan de mrketing: elementos e finalidade.

Relacins con outros mbitos da empresa e das institucins.
Pxina 33 de 95
Anlise e previsins sobre os factores do contorno.
Segmentacin e pblico obxectivo.
Plans de accin: estratexias e tcticas.
Obxectivos e cotas de vendas.
Recursos necesarios para apoiar as estratexias e alcanzar os obxectivos.
Seguimento e control do mrketing.
Presentacin e promocin do plan.
Auditora ambiental do plan.
BC6. Interpretacin do proceso de decisin na persoa consumidora
Necesidades e motivacins da poboacin consumidora.

Fases do proceso de decisin.
Poscompra e fidelizacin.
Tendencias do consumo en Galicia e en Espaa.
Nova poboacin consumidora no sector turstico.
Benestar e tendencias da calidade de vida no consumo.
Ferramentas de control da calidade e da satisfaccin da clientela: posta en prctica en
empresas do sector turstico.
BC7. Caracterizacin dos criterios de consumerismo
Descricin e anlise de sistemas e conceptos bsicos.

Consumerismo: descricin, concepto e caractersticas.
Evolucin en Europa, en Espaa e mis concretamente en Galicia.
Reaccin da empresa e a sa resposta.
Normativa que regula os dereitos da poboacin consumidora en Galicia, en Espaa e na
Unin Europea: lexislacin xenrica e especfica.
Dereitos e deberes das persoas consumidoras.
Reclamacins en materia de consumo.

Este mdulo profesional ten como finalidade a adquisicin de competencias bsicas e ini-
ciais, conceptos e criterios especficos do mrketing no mbito profesional turstico.
Desenvlvense nel aspectos relacionados cos modelos bsicos de mrketing e as tcni-
cas mis empregadas en turismo desde unha ptica cientfica, e amsanse na sa aplica-
cin real e prctica.
As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en:
Plans de mrketing.
Tarefas de comercializacin e comunicacin dos produtos.
Aumento do nmero de visitantes, reservas e vendas.
Pxina 34 de 95
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais b), c), d), e) e q) do
ciclo formativo, e as competencias b), c), d), o) e p).
Descricin, variedades e caractersticas da terminoloxa do mrketing, e diferencia-
cin de conceptos.
Descricin e dotacin da documentacin necesaria, aplicacin de fases, etc., para a
elaboracin dun folleto.
Fases necesarias e pautas para elaborar e para presentar un plan de mrketing.
Aplicacin das novas frmulas de mrketing adaptadas s tendencias mis actuais.
Pxina 35 de 95
1.4 Mdulo profesional: ingls
Cdigo: MP0179.
Duracin: 160 horas.

RA1. Recoece informacin profesional e coti contida en discursos orais emitidos por
calquera medio de comunicacin en lingua estndar, e interpreta con precisin o conti-
do da mensaxe.
CA1.1. Identificouse a idea principal da mensaxe.
CA1.2. Recoeceuse a finalidade de mensaxes radiofnicas e doutro material grava-
do ou retransmitido pronunciado en lingua estndar, e identificouse o estado de ni-
mo e o ton da persoa falante.
CA1.3. Extraeuse informacin de gravacins en lingua estndar relacionadas coa vi-
da social, profesional ou acadmica.
CA1.4. Identificronse os puntos de vista e as actitudes da persoa falante.
CA1.5. Identificronse as ideas principais de declaracins e de mensaxes sobre te-
mas concretos e abstractos, en lingua estndar e cun ritmo normal.
CA1.6. Comprendeuse con todo detalle o que se di en lingua estndar, mesmo nun
ambiente con rudo de fondo.
CA1.7. Extraronse as ideas principais de conferencias, charlas e informes, e dou-
tros xeitos de presentacin acadmica e profesional lingisticamente complexos.
CA1.8. Tomouse conciencia da importancia de comprender globalmente unha men-
saxe, mesmo sen entender todos os seu elementos.
RA2. Interpreta informacin profesional contida en textos escritos complexos e analiza
comprensivamente os seus contidos.
CA2.1. Lronse cun alto grao de independencia textos de diverso tipo, adaptando o
estilo e a velocidade da lectura s finalidades, e utilizronse fontes de referencia aca-
das de xeito selectivo.
CA2.2. Interpretouse a correspondencia relativa sa especialidade e captouse doa-
damente o significado esencial.
CA2.3. Interpretronse con todo detalle textos extensos e de relativa complexidade
relacionados ou non coa sa especialidade, con posibilidade de volver ler as sec-
cins difciles.
CA2.4. Relacionouse o texto co mbito do sector a que se refira.
CA2.5. Identificouse con rapidez o contido e a importancia de noticias, artigos e in-
formes sobre unha ampla serie de temas profesionais, e decidiuse sobre a opor-
tunidade dunha anlise mis fonda.
CA2.6. Realizronse traducins de textos complexos utilizando material de apoio,
en caso necesario.
CA2.7. Interpretronse mensaxes tcnicas recibidas a travs de soportes telemticos
(correo electrnico, fax, etc.).
Pxina 36 de 95
CA2.8. Interpretronse instrucins extensas e complexas que estean dentro da sa
especialidade.
RA3. Emite mensaxes orais claras e ben estruturadas, e analiza o contido da situacin,
adaptndose ao rexistro lingstico da persoa interlocutora.
CA3.1. Identificronse os rexistros utilizados para a emisin da mensaxe.
CA3.2. Expresouse con fluidez, precisin e eficacia sobre unha ampla serie de temas
xerais, acadmicos, profesionais ou de lecer, marcando con claridade a relacin en-
tre as ideas.
CA3.3.Comunicouse espontaneamente e adoptouse un nivel de formalidade adecua-
do s circunstancias.
CA3.4. Utilizronse normas de protocolo en presentacins formais e informais.
CA3.5. Utilizouse correctamente a terminoloxa da profesin.
CA3.6. Expresronse e defendronse con claridade puntos de vista e achegronse
explicacins e argumentos axeitados.
CA3.7. Describiuse e determinouse a secuencia dun proceso de traballo da sa com-
petencia.
CA3.8. Argumentouse con todo detalle a eleccin dunha determinada opcin ou dun
procedemento de traballo elixido.
CA3.9. Solicitouse a reformulacin do discurso ou dunha parte del, en caso necesa-
rio.
RA4. Elabora documentos e informes propios do sector e relaciona os recursos lings-
ticos cos seus propsitos.
CA4.1. Redactronse textos claros e detallados sobre unha variedade de temas rela-
cionados coa sa especialidade, para o que se sintetizaron e se avaliaron as informa-
cins e os argumentos procedentes de varias fontes.
CA4.2. Organizouse a informacin con correccin, precisin, coherencia e cohesin
e solicitouse ou facilitouse informacin xeral ou detallada.
CA4.3. Redactronse informes onde se salienten os aspectos significativos e se ofre-
zan detalles relevantes que sirvan de apoio.
CA4.4. Formalizouse documentacin especfica do seu campo profesional.
CA4.5. Aplicronse as frmulas establecidas e o vocabulario especfico na formali-
zacin de documentos.
CA4.6. Resumronse artigos, manuais de instrucins e outros documentos escritos, e
utilizouse un vocabulario amplo para evitar a repeticin frecuente.
CA4.7. Utilizronse as frmulas de cortesa propias do documento que se elabore.
RA5. Aplica actitudes e comportamentos profesionais en situacins de comunicacin e
describe as relacins tpicas caractersticas do pas da lingua inglesa.
CA5.1. Definronse os trazos mis salientables dos costumes e dos usos da comuni-
dade onde se fale a lingua inglesa.
CA5.2. Describronse os protocolos e as normas de relacin social propios do pas.
CA5.3. Identificronse os valores e as crenzas da comunidade en que se fale lingua
inglesa.
CA5.4. Identificronse os aspectos socioprofesionais propios do sector en calquera
tipo de texto.
CA5.5. Aplicronse os protocolos e as normas de relacin social do pas de lingua
inglesa.
Pxina 37 de 95
CA5.6. Recoecronse os marcadores lingsticos da procedencia rexional.
BC1. Anlise de mensaxes orais
Comprensin de mensaxes profesionais e cotis.

Mensaxes directas, telefnicas, radiofnicas e gravadas.
Terminoloxa especfica do sector de gua, informacin e asistencia tursticas.
Ideas principais e secundarias.
Recursos gramaticais: tempos verbais, preposicins, phrasal verbs, locucins, ex-
presin da condicin e dbida, uso da voz pasiva, oracins de relativo, estilo indirec-
to e verbos modais.
Outros recursos lingsticos: acordos e desacordos, hipteses e especulacins, opi-
nins e consellos, persuasin e advertencia.
Acentos de lingua oral.
BC2. Interpretacin de mensaxes escritos
Comprensin de mensaxes, textos, e artigos bsicos profesionais e cotins.

Soportes telemticos: fax, correo electrnico e burofax.
Terminoloxa especfica do sector de gua, informacin e asistencia tursticas. False
friends
Recursos gramaticais: tempos verbais, preposicins, phrasal verbs, I wish + pasa-
do simple ou perfecto, I wish + would, If only; uso da voz pasiva, oracins de relati-
vo, estilo indirecto e verbos modais.
Relacins lxicas: oposicin, concesin, comparacin, condicin, causa, finalidade e
resultado
Relacins temporais: anterioridade, posterioridade, simultaneidade.
BC3. Producin de mensaxes orais
Mensaxes orais.
Rexistros utilizados na emisin de mensaxes orais.
Terminoloxa especfica do sector de gua, informacin e asistencia tursticas. False
friends
Recursos gramaticais: tempos verbais, preposicins, phrasal verbs, locucins, ex-
presin da condicin e dbida, uso da voz pasiva, oracins de relativo, estilo indirec-
to e verbos modais.
Outros recursos lingsticos: acordos e desacordos, hipteses e especulacins, opi-
nins e consellos, persuasin e advertencia.
Fontica. Sons e fonemas voclicos, e as sas combinacins. Sons e fonemas conso-
nnticos, e as sas agrupacins.
Marcadores lingsticos de relacins sociais, normas de cortesa e diferenzas de re-
xistro.
Mantemento e seguimento do discurso oral.
Pxina 38 de 95
Toma, mantemento e cesin da quenda de palabra.
Apoio, demostracin de entendemento, peticin de aclaracin, etc.
Entoacin como recurso de cohesin do texto oral: uso dos patrns de entoacin.
BC4. Emisin de textos escritos
Expresin e formalizacin de mensaxes e textos profesionais e cotins.

Currculo e soportes telemticos: fax, correo electrnico e burofax.
Terminoloxa especfica do sector de gua, informacin e asistencia tursticas.
Idea principal e ideas secundarias.
Recursos gramaticais: tempos verbais, preposicins, phrasal verbs, verbos modais,
locucins, uso da voz pasiva, oracins de relativo e estilo indirecto.
resultado.
Relacins temporais: anterioridade, posterioridade e simultaneidade.
Coherencia textual:
Adecuacin do texto ao contexto comunicativo.
Tipo e formato de texto.
Variedade de lingua. Rexistro.
Seleccin lxica, de estruturas sintcticas e de contido salientable.
Inicio do discurso e introducin do tema. Desenvolvemento e expansin.
Exemplificacin.
Conclusin e/ou resumo do discurso.
Uso dos signos de puntuacin.
BC5. Identificacin e interpretacin dos elementos culturais mis significativos dos pa-
ses de lingua inglesa
Valoracin das normas socioculturais e protocolarias nas relacins internacionais.

Uso dos recursos formais e funcionais en situacins que requiren un comportamento
socioprofesional, co fin de proxectar unha boa imaxe da empresa.
Recoecemento da lingua inglesa para afondar en coecementos que resulten de intere-
se ao longo da vida persoal e profesional.
Uso de rexistros axeitados segundo o contexto da comunicacin, o interlocutor e a in-
tencin dos interlocutores.

Este mdulo contn a formacin necesaria para o desempeo de actividades relacio-
nadas coas actividades de gua, informacin e asistencia tursticas.
A tarefa de gua, informacin e asistencia tursticas abrangue o desenvolvemento dos
procesos relacionados e o cumprimento de procesos e protocolos de calidade, todo iso en
ingls.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais d), e), h) e i) do ciclo
formativo, e as competencias d), e), f), g), h) e i).
Pxina 39 de 95
Descricin, anlise e aplicacin dos procesos de comunicacin utilizando o ingls.
Caracterizacin dos procesos includos nas actividades de gua, informacin e asisten-
cia tursticas, en ingls.
Procesos de calidade na empresa, a sa avaliacin e a identificacin e formalizacin
de documentos asociados s actividades de gua, informacin e asistencia tursticas, en
ingls.
Identificacin, anlise e procedementos de actuacin ante situacins imprevistas
(queixas, reclamacins, etc.), en ingls.
Pxina 40 de 95
1.5 Mdulo profesional: segunda lingua estranxeira
Cdigo: MP0180.
Duracin: 157 horas.

RA1. Recoece informacin coti e profesional especfica contida en discursos orais
claros e sinxelos emitidos en lingua estndar, e identifica o contido global da mensaxe.
CA1.1. Situouse a mensaxe no seu contexto profesional.
CA1.2. Captouse a idea principal da mensaxe.
CA1.3. Identificouse a informacin especfica contida na mensaxe.
CA1.4. Identificouse a actitude e a intencin da persoa interlocutora.
CA1.5. Extraronse as ideas principais dunha mensaxe emitida por un medio de co-
municacin.
CA1.6. Identificouse o fo argumental dunha situacin comunicativa presenciada.
CA1.7. Determinronse os papeis que aparecen nunha secuencia presenciada.
RA2. Interpreta informacin profesional escrita contida en textos sinxelos e analiza
comprensivamente os seus contidos.
CA2.1. Fxose unha lectura comprensiva de textos especficos do seu mbito profe-
sional.
CA2.2. Identificouse con precisin a terminoloxa utilizada.
CA2.3. Extraeuse a informacin mis salientable dun texto relativo sa profesin.
CA2.4. Realizronse traducins directas e inversas de textos especficos sinxelos, e
utilizronse materiais de consulta e dicionarios tcnicos.
CA2.5. Interpretouse a mensaxe recibida a travs de soportes telemticos (correo
electrnico, fax, etc.).
CA2.6. Relacionouse o texto co mbito do sector a que se refira.
CA2.7. Lronse con certo grao de independencia textos de diversos tipos, adaptando
o estilo e a velocidade de lectura, anda que poida presentar algunha dificultade, con
modismos pouco frecuentes.
RA3. Emite mensaxes orais sinxelas, claras e ben estruturadas, e relaciona o propsito
da mensaxe coas estruturas lingsticas adquiridas.
CA3.1. Comunicouse utilizando frmulas sinxelas, nexos e estratexias de interac-
cin.
CA3.2. Utilizouse correctamente a terminoloxa da profesin.
CA3.3. Manifestronse preferencias laborais no sector profesional.
CA3.4. Describiuse con relativa fluidez o seu contorno profesional mis prximo.
CA3.5. Estableceuse a secuencia das actividades propias dun proceso produtivo do
sector profesional.
CA3.6. Realizronse con claridade presentacins breves e preparadas sobre un tema
dentro da especialidade.
Pxina 41 de 95
CA3.7. Utilizronse normas de protocolo en presentacins adaptadas ao seu nivel.
CA3.8. Respondeuse a preguntas breves complementarias relativas profesin.
CA3.9. Intercambiouse informacin especfica con fluidez, utilizando frases de es-
trutura sinxela.
RA4. Elabora textos sinxelos e relaciona as regras gramaticais co seu propsito.
CA4.1. Formalizouse informacin bsica requirida en distintos tipos de documentos.
CA4.2. Elaborouse unha solicitude de emprego a partir dunha oferta de traballo da-
da.
CA4.3. Redactouse un breve currculo.
CA4.4. Formalizouse un texto dado con apoios visuais e claves lingsticas achega-
das.
CA4.5. Elaborouse un pequeno informe cun propsito comunicativo especfico.
CA4.6. Redactouse unha carta comercial a partir de instrucins detalladas e modelos
dados.
CA4.7. Realizronse resumos breves de textos sinxelos relacionados co seu contorno
profesional.
RA5. Aplica actitudes e comportamentos profesionais en situacins de comunicacin e
describe as relacins tpicas caractersticas dos pases da lingua estranxeira.
CA5.1. Definronse os trazos mis significativos dos costumes e dos usos da comu-
nidade onde se fale a lingua estranxeira.
CA5.2. Describronse os protocolos e as normas de relacin social propios dos pa-
ses da lingua estranxeira.
CA5.3. Identificronse os valores e as crenzas da comunidade onde se fale a lingua
estranxeira.
CA5.4. Identificronse en calquera tipo de texto os aspectos socioprofesionais pro-
pios do sector.
CA5.5. Aplicronse os protocolos e as normas de relacin social dos pases da lin-
gua estranxeira.
CA5.6. Recoecronse os marcadores lingsticos da procedencia rexional.
1.5.2 Contidos
BC1. Comprensin de mensaxes orais
Recoecemento de mensaxes profesionais do sector e cotis.

Mensaxes directas, telefnicas, radiofnicas e gravadas. Distincin entre datos e opi-
nins e identificacin da intencin da persoa falante.
Terminoloxa especfica do sector.
Recursos lingsticos: estruturas e funcins.
Discriminacin das principais oposicins fonolxicas.
Diferenciacin entre fonemas voclicos orais e nasais.
Pxina 42 de 95
BC2. Interpretacin de mensaxes escritas
Comprensin de mensaxes, textos e artigos profesionais do sector e cotins.

Terminoloxa especfica do sector turstico.
Ideas principais e ideas secundarias.
Recursos gramaticais.
resultado.
Interpretacin dun documento profesional na lingua estranxeira: ofertas e demandas de
emprego, currculos, modelos de cartas, cuestionarios, facturas, manuais, etc.
Caractersticas especficas de documentos profesionais recibidos por medios telemti-
cos.
BC3. Producin de mensaxes orais
Terminoloxa especfica do sector turstico.

Rexistros utilizados na emisin de mensaxes orais. Preferencias polo rexistro formal no
mbito socioprofesional.
Expresin fnica, entoacin e ritmo.
Marcadores lingsticos de relacins sociais, normas de cortesa e diferenzas de rexis-
tro.
Benvida e recepcin da clientela. Despedida.
Uso do discurso indirecto. Transmisin dun aviso.
Proposta de actividades e informacins varias.
Resposta afirmativa ou negativa atenuada a unha peticin.
Particularidades da conversa telefnica.
Resolucin de problemas coa clientela. Interrogacin.
Mantemento e seguimento do discurso oral.
Toma, mantemento e cesin da quenda de palabra.
Apoio, demostracin de entendemento e peticin de aclaracin.
Entoacin como recurso de cohesin do texto oral: uso dos patrns de entoacin.
Conectadores lingsticos.
Linguaxe non verbal (cdigo xestual).
BC4. Emisin de textos escritos
Expresin e formalizacin de documentos e textos profesionais do sector e cotins.

resultado.
Nexos.
Pxina 43 de 95
Uso da descricin como recurso lingstico.
Linguaxe especfica de internet na lingua estranxeira.
Formalizacin dun documento profesional na lingua estranxeira: ofertas e demandas de
emprego, currculos, modelos de cartas, cuestionarios, facturas, manuais, etc.
Coherencia textual
BC5. Identificacin e interpretacin dos elementos culturais mis salientables dos pases
da lingua estranxeira
Valoracin das normas socioculturais e protocolarias nas relacins internacionais.

Uso dos recursos formais e funcionais en situacins que requiran un comportamento
socioprofesional, co fin de proxectar unha boa imaxe da empresa.
Recoecemento da lingua estranxeira para afondar en coecementos que resulten de in-
terese ao longo da vida persoal e profesional.
Uso de rexistros axeitados segundo o contexto da comunicacin e a intencin das per-
soas interlocutoras.

Este mdulo contn a formacin necesaria para o desempeo de actividades relacio-
nadas coas actividades de gua, informacin e asistencia tursticas.
A tarefa de gua, informacin e asistencia tursticas abrangue o desenvolvemento dos pro-
cesos relacionados e o cumprimento de procesos e protocolos de calidade, todo iso nunha
segunda lingua estranxeira.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais d), e), h) e i) do
ciclo formativo, e as competencias d), e), f), g), h) e i).
As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os
obxectivos do mdulo han versar sobre:
Descricin, anlise e aplicacin dos procesos de comunicacin utilizando unha se-
gunda lingua estranxeira.
Desenvolvemento dos procesos includos nas actividades de gua, informacin e
asistencia tursticas, nunha segunda lingua estranxeira.
Formalizacin de documentos asociados s actividades de gua, informacin e asis-
tencia tursticas, nunha segunda lingua estranxeira.
Identificacin, anlise e procedementos de actuacin ante situacins imprevistas
(queixas, reclamacins, etc.), nunha segunda lingua estranxeira.
Pxina 44 de 95
1.6 Mdulo profesional: destinos tursticos
Cdigo: MP0383.
Duracin: 213 horas.

RA1. Identifica a xeografa turstica de Espaa, na que distingue a sa divisin admi-
nistrativa e os aspectos mis salientables do seu relevo, da sa hidrografa e do seu cli-
ma.
CA1.1. Identificouse o concepto de xeografa turstica e a sa importancia para o
coecemento integral dos destinos.
CA1.2. Identificouse a organizacin territorial e administrativa de Espaa, e distin-
guronse as comunidades autnomas, as provincias e as comarcas mis representati-
vas, e os concellos tursticos mis destacables, as como a sa localizacin xeogrfi-
ca.
CA1.3. Identificronse e describronse as caractersticas, as unidades fsicas e os ac-
cidentes xeogrficos no relevo de Espaa.
CA1.4. Identificronse os principais elementos caractersticos da hidrografa e do li-
toral.
CA1.5. Identificronse e describronse as paisaxes caractersticas e a vexetacin au-
tctona, as como os principais espazos naturais protexidos.
CA1.6. Identificronse e describronse as caractersticas xerais do clima de Espaa.
CA1.7. Analizouse a distribucin da poboacin en Espaa.
CA1.8. Identificronse os principais elementos caractersticos das culturas e dos po-
bos de Espaa.
CA1.9. Valorouse a pluralidade de linguas, culturas, costumes, ritos e crenzas das
comunidades autnomas espaolas.
CA1.10. Identificronse os materiais e as fontes para o estudo dos destinos tursti-
cos.
RA2. Identifica a xeografa turstica de Galicia, na que distingue a sa divisin admi-
nistrativa e os seus principais trazados fsicos e climticos.
CA2.1. Identificouse a organizacin territorial e administrativa de Galicia, e distin-
guronse as sas comarcas mis representativas e os concellos tursticos mis desta-
cables, as como a sa localizacin xeogrfica.
CA2.2. Identificronse e describronse as caractersticas, as unidades fsicas e os ac-
cidentes xeogrficos mis salientables no relevo de Galicia.
CA2.3. Identificronse os principais elementos caractersticos da hidrografa e do li-
toral.
CA2.4. Identificronse e describronse as paisaxes caractersticas e a vexetacin au-
tctona, as como os principais espazos naturais protexidos.
CA2.5. Identificronse e describronse as caractersticas xerais do clima de Galicia.
CA2.6. Analizouse a distribucin da poboacin en Galicia.
CA2.7. Identificronse os materiais e as fontes para o estudo dos destinos tursticos.
Pxina 45 de 95
RA3. Identifica os principais elementos da xeografa turstica de Europa e do resto do
mundo, e recoece a divisin poltica dos continentes e os seus estados, as como o re-
levo, a hidrografa e o clima.
CA3.1. Describronse as funcins da Organizacin Mundial do Turismo (OMT) no
contexto da divisin territorial dos pases en rexins e subrexins.
CA3.2. Identificronse e localizronse as rexins e as subrexins tursticas da OMT.
CA3.3. Analizouse a organizacin poltica e territorial de Europa.
CA3.4. Identificouse as principais unidades fsicas de Europa.
CA3.5. Distinguronse e localizronse xeograficamente os pases comunitarios e os
non comunitarios, as como os territorios dependentes de dentro e fra de Europa.
CA3.6. Describronse os elementos e as caractersticas mis salientables e represen-
tativas do relevo, a hidrografa e o litoral europeos.
CA3.7. Describronse as unidades fsicas, as paisaxes e a vexetacin mis destaca-
bles, as como os principais espazos naturais protexidos e as caractersticas xerais do
clima europeo.
CA3.8. Describronse as caractersticas mis destacables do relevo, a hidrografa, a
vexetacin, o clima e a diversidade cultural do resto de rexins e subrexins do
mundo.
CA3.9. Analizronse as caractersticas mis sobresalientes das culturas e dos pobos
de Europa.
CA3.10. Valorouse a pluralidade de linguas, culturas, costumes, ritos e crenzas de
Europa.
RA4. Identifica os principais destinos tursticos de Espaa, e describe e valora os seus
recursos e a sa oferta turstica.
CA4.1. Localizronse xeograficamente destinos tursticos.
CA4.2. Caracterizronse os destinos tursticos espaois atendendo sa especializa-
cin turstica.
CA4.3. Recoeceuse a oferta turstica mis salientable en cada tipo de destinos.
CA4.4. Identificronse nos destinos os recursos culturais, naturais e doutro tipo.
CA4.5. Seleccionronse os destinos mis destacables atendendo a factores comer-
ciais, pola tendencia ou promocionais.
CA4.6. Identificouse a coincidencia de tipoloxas tursticas nun mesmo destino.
CA4.7. Utilizronse diversas fontes de informacin.
RA5. Identifica os principais destinos tursticos de Galicia, e describe e valora os seus
recursos e a sa oferta turstica.
CA5.1. Localizronse xeograficamente os principais destinos tursticos de Galicia.
CA5.2. Recoecronse os trazos diferenciais da oferta turstica de Galicia.
CA5.3. Caracterizronse os destinos tursticos galegos atendendo sa especializa-
cin turstica.
CA5.4. Identificronse nos destinos os recursos culturais, naturais e doutro tipo.
CA5.5. Seleccionronse os destinos mis salientables atendendo a factores de mer-
cado.
RA6. Identifica os principais destinos tursticos de Europa e do resto do mundo, e des-
cribe e valora os seus recursos e a sa oferta turstica.
Pxina 46 de 95
CA6.1. Localizronse os principais destinos tursticos internacionais.
CA6.2. Caracterizronse os destinos tursticos internacionais atendendo sa espe-
cializacin turstica.
CA6.3. Recoeceuse a oferta turstica mis destacable en cada tipo de destino inter-
nacional.
CA6.4. Identificronse nos destinos internacionais os recursos culturais, naturais e
doutro tipo.
CA6.5. Seleccionronse os destinos mis salientables atendendo a factores comer-
ciais, pola tendencia ou promocionais.
CA6.6. Identificouse a coincidencia de tipoloxas tursticas nun mesmo destino.
BC1. Identificacin da xeografa turstica de Espaa
Concepto de xeografa turstica: identificacin.

Organizacin territorial e administrativa: concepto e identificacin de autonoma, re-
xin, provincia, comarca e concello.
Relevo: caractersticas e unidades fsicas.
Hidrografa e o litoral. Denominacin turstica das costas.
Vexetacin, paisaxes caractersticas e espazos naturais.
Demografa: distribucin da poboacin.
Respecto polas crenzas, as linguas e os elementos diferenciais das comunidades aut-
nomas.
Aplicacins informticas e outras fontes para o estudo da xeografa turstica.
BC2. Identificacin da xeografa turstica de Galicia
Organizacin territorial e administrativa: concepto de comarca e a sa identificacin en

Galicia.
Relevo: caractersticas e unidades fsicas de Galicia.
Hidrografa e o litoral de Galicia.
Vexetacin, paisaxes caractersticas e espazos naturais protexidos de Galicia.
O clima galego.
Demografa: distribucin da poboacin en Galicia.
Aplicacins informticas e outras fontes para o estudo da xeografa turstica de Galicia.
BC3. Identificacin da xeografa turstica de Europa e do resto do mundo
Organizacin Internacional do Turismo (OMT): concepto e funcins. Rexins e subre-

xins.
Organizacin poltica e territorial de Europa: pases comunitarios e non comunitarios, e
os seus territorios dependentes dentro e fra de Europa.
Pxina 47 de 95
Unidades fsicas europeas: relevo, hidrografa e litoral.
Vexetacin, paisaxe, espazos naturais e climas europeos.
Diversidade cultural europea: culturas, pobos e linguas.
Xeografa turstica do resto do mundo: trazos distintivos do relevo, a hidrografa, a ve-
xetacin, o clima e a diversidade cultural das rexins e das subrexins da OMT (ags
Europa).
Actitude de respecto polas razas, as crenzas e os elementos diferenciadores destes pa-
ses.
BC4. Identificacin dos principais destinos tursticos de Espaa
Destinos espaois de sol e praia: centros tursticos litorais peninsulares e insulares.

Destinos culturais: rutas culturais, enoloxa, festas, ritos e costumes.
Destinos urbanos: oferta turstica nas cidades; concellos tursticos; congresos, negocios,
reunins e incentivos.
Destinos rurais e de natureza.
Destinos de espazos ldicos e de lecer.
Destinos deportivos (de golf, nuticos, ecuestres, de aventuras e de neve), de sade e de
beleza.
Grandes eventos nos destinos.
BC5. Identificacin dos principais destinos tursticos de Galicia.
Destinos tursticos do litoral.

O Camio de Santiago.
Destinos urbanos: principais cidades e vilas tursticas de Galicia.
Destinos de espazos ldicos e de lecer: destinos asociados a festas de interese turstico.
Destinos asociados a ofertas tursticas especficas: termalismo, golf, turismo nutico,
congresos e convencins, cruceiros, turismo activo, etc.
BC6. Identificacin dos principais destinos tursticos de Europa e do resto do mundo
Destinos de sol e praia: centros tursticos litorais continentais e insulares.

Destinos culturais: rutas culturais; Patrimonio da Humanidade; gastronoma e enoloxa;
festas, ritos e costumes.
Destinos urbanos: oferta turstica nas cidades (negocios, reunins, congresos e incenti-
vos).
Destinos rurais e de natureza.
Destinos de espazos ldicos e de lecer.
Destinos deportivos (de golf, nuticos, ecuestres, de aventuras e de neve), de sade e de
beleza.
Grandes eventos nos destinos.
Pxina 48 de 95
Este mdulo profesional de soporte, e contn formacin necesaria para desempear a
funcin de informacin e asesoramento.
As funcins de asesoramento e informacin turstica abranguen aspectos como:
Compilacin e anlise de informacin sobre recursos e oferta dos destinos tursticos
antes do inicio da viaxe.
Informacin e asesoramento a turistas en visitas e viaxes.
As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse no servizo de asistencia
e gua en viaxes e no destino.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), d), e), f), k), )
e o) do ciclo formativo, e as competencias a), b), d) e e).
Anlise da especializacin de diferentes tipos de destinos tursticos.
Descricin dos elementos mis caractersticos do medio fsico dos destinos, desde o
enfoque da xeografa turstica.
Identificacin dos destinos tursticos mis salientables, con anlise da sa oferta, os
seus recursos e as sas caractersticas mis sobresalientes.
Aplicacin especfica dos tres puntos anteriores comunidade autnoma de Galicia.
Actualizacin continua da informacin para a seleccin dos destinos mis salienta-
bles do mercado turstico.
Uso dunha metodoloxa activa e motivadora que implique a participacin do alumno
como axente activo do proceso de ensino e aprendizaxe.
Uso de TIC e de recursos bibliogrficos e audiovisuais na aula.
Pxina 49 de 95
1.7 Mdulo profesional: recursos tursticos
Cdigo: MP0384.
Duracin: 187 horas.

RA1. Identifica os recursos tursticos do territorio e analiza a sa tipoloxa, as sas ca-
ractersticas e a normativa de proteccin.
CA1.1. Detectronse os recursos tursticos mis destacados de cada comunidade au-
tnoma.
CA1.2. Detectronse os recursos tursticos de Galicia.
CA1.3. Clasificronse atendendo tipoloxa e consonte a lexislacin.
CA1.4. Determinouse e explicouse o tipo de recurso, atendendo s sas peculiarida-
des e sa singularidade.
CA1.5. Deseronse bases de datos de recursos tursticos por reas ou zonas que re-
flictan a tipoloxa dos espazos tursticos en relacin cos recursos da zona.
CA1.6. Definiuse a proteccin legal e institucional para cada recurso.
CA1.7. Recoecronse os organismos e as institucins para a tutela dos recursos.
CA1.8. Definiuse o proceso de peticin para solicitar a declaracin dun recurso en
relacin sa tipoloxa e s sas caractersticas.
CA1.9. Reunronse os documentos necesarios para solicitar adecuadamente a cata-
logacin de bens ou recursos.
RA2. Interpreta os conceptos bsicos da arte, e caracteriza o patrimonio artstico de Es-
paa.
CA2.1. Identificronse os aspectos bsicos da arte universal.
CA2.2. Detectronse as principais manifestacins artsticas espaolas.
CA2.3. Recoecronse prototipos artsticos que constiten os modelos universais e
espaois.
CA2.4. Discriminronse as caractersticas tcnicas e culturais de cada estilo.
CA2.5. Identificronse as principais lias conceptuais da pintura, a escultura e a ar-
quitectura que fundamentan unha cultura.
CA2.6. Recoecronse os centros culturais de interese con actividade turstica.
CA2.7. Interpretronse e analizronse obras de arte de diferentes tipos.
RA3. Identifica o patrimonio sociocultural de Espaa e analiza a sa diversidade.
CA3.1. Identificronse os obxectivos e os elementos clave para clasificar a tipoloxa
do patrimonio histrico e cultural.
CA3.2. Elaborronse fichas de identificacin e descricin dos recursos para clasifi-
car a sa tipoloxa e a sa importancia.
CA3.3. Identificronse as cidades espaolas Patrimonio da Humanidade, as como
outros bens inscritos na lista de Patrimonio Mundial como bens de interese cultural
(BIC), e outro tipo de bens clasificados.
Pxina 50 de 95
CA3.4. Deseronse frmulas para clasificar e interpretar outro tipo de recursos:
gastronoma, museos, etnografa, etnoloxa e tradicins.
CA3.5. Clasificronse as festas tradicionais e diferencironse as de interese turstico
internacional e estatal, e as que se celebren nas comunidades autnomas.
CA3.6. Identificronse os principais museos e centros culturais espaois, as como
os seus contidos xenricos.
CA3.7. Recoeceuse o patrimonio sociocultural mis representativo de cada perodo
histrico de Galicia.
CA3.8. Identificronse os BIC mis representativos de Galicia.
RA4. Analiza, caracteriza e interpreta o patrimonio natural e paisaxstico de Espaa
como recurso turstico.
CA4.1. Identificronse os obxectivos e os elementos clave para clasificar os tipos de
recursos naturais e paisaxsticos.
CA4.2. Clasificronse os tipos de espazos naturais protexidos e non protexidos (lito-
ral, montaa, espazos hmidos, etc.).
CA4.3. Definronse as caractersticas da clasificacin legal existente.
CA4.4. Propuxronse mtodos para sensibilizar as persoas visitantes e previr confli-
tos na relacin entre turismo e natureza.
CA4.5. Utilizronse os sistemas de informacin xeogrfica como ferramenta de pla-
nificacin e uso turstico dos recursos naturais.
CA4.6. Definiuse a proteccin legal e institucional do patrimonio natural: organis-
mos e institucins na tutela do patrimonio, acordos e convenios internacionais, e
normativa da Unin Europea.
RA5. Interpreta globalmente o patrimonio artstico, sociocultural e histrico, e analiza
as estratexias necesarias para a sa aplicacin como recurso turstico.
CA5.1. Identificronse as funcins e o valor da interpretacin do patrimonio e dos
recursos tursticos.
CA5.2. Identificronse as fases dunha planificacin interpretativa.
CA5.3. Establecronse os mtodos mis adecuados para levar a cabo a interpreta-
cin.
CA5.4. Caracterizronse os sistemas de interpretacin en funcin do tipo de recurso
que se explique ou sobre o que se intervea.
CA5.5. Realizouse a planificacin interpretativa, segundo o nivel de actuacin e en
funcin das fases.
CA5.6. Describronse as formas de levar a cabo unha interpretacin de recursos: iti-
nerarios autoguiados, publicacins interpretativas, sinais e carteis, exhibicins, me-
dios audiovisuais e centros de visitantes.
CA5.7. Definronse os mtodos de avaliacin e control na interpretacin.
CA5.8. Deseronse os correspondentes cuestionarios de satisfaccin.
BC1. Identificacin dos recursos tursticos do territorio
Recursos tursticos: clasificacin.

Caractersticas dos recursos segundo a sa tipoloxa.
Pxina 51 de 95
Lexislacin relativa aos recursos tursticos e a sa aplicacin.
Normativa de mbito comunitario, estatal e autonmico referente aos recursos tursti-
cos, sa proteccin, ao seu mantemento e ao seu recoecemento.
BC2. Interpretacin dos conceptos bsicos da arte
Conceptos bsicos de pintura, escultura e arquitectura.

Outras manifestacins artsticas.
Movementos e estilos artsticos en pintura, escultura, arquitectura e outras manifesta-
cins artsticas de Espaa, facendo especial referencia ao mbito galego: prehistoria;
primeiras culturas; arte romana, visigoda, islmica, mudxar e mozrabe, prerromnica,
romnica, gtica, renacentista, barroca, neoclsica, modernista, de vangarda e contem-
pornea.
Anlise e interpretacin bsica dunha obra de arte.
BC3. Identificacin e anlise do patrimonio histrico-artstico e sociocultural de Espaa
Patrimonio e bens patrimoniais en Espaa. Turismo cultural.

Patrimonio da Humanidade: concepto; criterios de inclusin e categoras na lista de Pa-
trimonio da Humanidade; xestin dunha candidatura; rganos; bens espaois includos
na lista de Patrimonio da Humanidade.
Patrimonio Europeo: concepto e finalidade; bens espaois declarados.
Museos e outros centros culturais.
Festas e declaracins de interese turstico autonmico, estatal e internacional: normati-
va.
Gastronoma de Espaa: elaboracins e produtos tradicionais. Normativa.
Enoloxa de Espaa: zonas vincolas e denominacins de orixe.
Etnografa e artesana: produtos propios de cada zona e a sa tipoloxa.
Descricin e contido do patrimonio inmaterial: msica popular, danza, tradicins e ou-
tras expresins culturais.
Identificacin e anlise do patrimonio histrico-artstico e sociocultural de Galicia:
BIC, Patrimonio da Humanidade, museos, festas, gastronoma e enoloxa, etnografa e
artesana, patrimonio inmaterial, e arquitectura civil, relixiosa e militar.
BC4. Patrimonio natural e paisaxstico
Concepto de recursos naturais e paisaxsticos.

Normativa estatal e autonmica.
Espazos naturais protexidos espaois e a sa normativa: parques nacionais, parques na-
turais, etc. Flora e fauna mis destacadas.
Programas europeos e estatais, e outras axudas destinadas ao aproveitamento turstico
destes bens.
Novas tecnoloxas para detectar e localizar os espazos: programas de cartografa, etc.
Utilizacin.
Medidas para manter o medio. Turismo e sustentabilidade.
Pxina 52 de 95
BC5. Interpretacin global do patrimonio histrico, artstico e sociocultural
Fundamento da interpretacin do patrimonio aplicado aos recursos.

Procesos da planificacin interpretativa: mtodos e soportes.
Suxestins para a interpretacin: casos prcticos.
Deseo dos mtodos de avaliacin e control dos sistemas de interpretacin.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear a funcin de ase-
soramento e informacin sobre recursos tursticos, integrando o feito cultural patrimonial
e o mbito natural dentro da oferta turstica de cada zona.
Este mdulo abrangue aspectos como:
Comercializacin de turismo especializado no recurso que lles proporcione valor
engadido aos destinos.
Aproveitamento da zona para favorecer o posible desenvolvemento turstico.
Potenciacin da cultura e das tradicins.
Mantemento e conservacin do patrimonio.
Mellora dos niveis de ingresos nas zonas tursticas en desenvolvemento ou sen con-
solidar, as como naquelas que xa son destinos maduros.
Actividades de gua de turismo, tanto en destinos como en rutas.
Oficinas de informacin turstica.
Actividades de promocin turstica local de calquera ndole.
Aspecto de asesoramento en venda de produtos e servizos tursticos.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), c), d) e f) do ciclo
formativo e as competencias a), b), c), d), e) e f).
Aplicacin das novas tecnoloxas e aplicacins ofimticas para detectar e analizar os
recursos.
Coecemento da lexislacin aplicable.
Investigacin sobre as novas frmulas de ofrecer e achegar o legado cultural e pa-
trimonial s persoas visitantes, coa realizacin de traballos de campo.
Visitas guiadas a puntos de interese turstico polo seu patrimonio cultural ou natural.
Recomndase seguir a secuencia proposta nos resultados de aprendizaxe e na desagre-
gacin de contidos relacionados con eles, para garantir a visin global e a perspectiva xe-
ral do mdulo.
Pxina 53 de 95
1.8 Mdulo profesional: servizos de informacin turs-
tica
Cdigo: MP0385.
Duracin: 70 horas.

RA1. Describe e caracteriza os sistemas de informacin turstica, e discrimina os seus
trazos especficos segundo as actividades tursticas e os territorios.
CA1.1. Recollronse as caractersticas e as necesidades de informacin do turismo.
CA1.2. Identificronse os tipos, os niveis e as categoras de informacin turstica.
CA1.3. Identificouse a evolucin das oficinas de informacin dentro da historia do
turismo e a sa tendencia actual.
CA1.4. Realizronse estudos comparativos das lexislacins tursticas, as como do
papel e as funcins das oficinas na normativa europea, espaola e galega.
CA1.5. Analizouse a situacin actual das oficinas en Espaa e en Galicia, e compa-
rouse co desenvolvemento experimentado en Europa.
CA1.6. Empregronse as aplicacins informticas para o deseo creativo e a presen-
tacin de informacin das oficinas nas comunidades autnomas a partir de datos re-
ais.
CA1.7. Identificouse o conxunto de organismos pblicos, privados e mixtos que de-
senvolvan tarefas de informacin e promocin turstica, as como as sas frmulas
constitutivas.
RA2. Define os tipos e as modalidades dos sistemas de informacin de turstica, os seus
fins especficos, e o perfil e as competencias profesionais do seu persoal.
CA2.1. Identificronse os sistemas de informacin en funcin do seu mbito de ac-
tuacin.
CA2.2. Interpretronse as funcins e as actividades de cada tipo de oficinas.
CA2.3. Desagregronse os servizos desenvolvidos polas oficinas de turismo.
CA2.4. Esquematizronse as estruturas organizativas dos servizos de informacin
turstica.
CA2.5. Describiuse a relacin con outros axentes tursticos do destino e o modo de
colaboracin entre eles.
CA2.6. Recoeceuse o persoal profesional da informacin turstica, os seus postos
de traballo, e as competencias e as funcins asociadas a cada posto.
RA3. Estrutura cada sistema de informacin turstica e organiza os recursos necesa-
rios.
CA3.1. Familiarizouse cos modelos e coas estruturas organizativas dos sistemas de
informacin turstica.
CA3.2. Identificronse os espazos dunha oficina de informacin turstica en relacin
coas sas funcins.
Pxina 54 de 95
CA3.3. Sinalizronse segundo a normativa os servizos de informacin turstica, os
puntos de informacin e o resto de sistemas.
CA3.4. Identificronse as fontes de informacin necesarias para elaborar un fondo
de documentacin turstica que responda s necesidades formuladas.
CA3.5. Recoecronse as estruturas, as caractersticas e a tipoloxa dos sistemas de
informacin de destinos.
CA3.6. Utilizronse os soportes tcnicos e informticos mis adecuados para a xes-
tin e o tratamento da informacin.
CA3.7. Empregronse os medios de elaboracin e os soportes de difusin da infor-
macin turstica mis apropiados e actuais.
CA3.8. Identificronse as principais ferramentas de informacin desenvolvidas polas
TIC.
CA3.9. Planificronse os recursos humanos necesarios para atender a organizacin
deseada.
CA3.10. Aplicouse o plan de calidade turstica vixente en Espaa e en Galicia hora
de organizar os sistemas de informacin turstica.
RA4. Desea o plan de atencin ao pblico dun sistema de informacin turstica ade-
cuando o organigrama e o resto de recursos.
CA4.1. Identificronse os usuarios da oficina de informacin, e diferencironse as
sas expectativas e as necesidades do servizo en funcin da sa natureza e da sa ti-
poloxa.
CA4.2. Analizouse a demanda real e potencial para formular o deseo de oferta de
produtos e servizos de informacin que cumpran os estndares de calidade.
CA4.3. Describronse as caractersticas do plan de atencin ao pblico, e establec-
ronse unhas pautas bsicas de atencin diferenciada para cada caso (presencial, por
telfono, por correo electrnico, etc.).
CA4.4. Identificronse os horarios mis axeitados para atender o servizo de infor-
macin e para planificar os recursos humanos.
CA4.5. Executronse as tcnicas necesarias para poder solucionar queixas ou recla-
macins que se poidan producir nos sistemas de informacin turstica.
CA4.6. Obtivronse as estatsticas e os informes necesarios para analizar o funcio-
namento dos sistemas de informacin turstica.
CA4.7. Elaborouse un plan de mellora para corrixir as posibles desviacins detecta-
das.
RA5. Comunica os produtos e servizos dos sistemas de informacin, e difunde as tare-
fas realizados por eles.
CA5.1. Determinronse as estratexias de comunicacin mis adecuadas en funcin
da modalidade, a estrutura e o mbito da oficina.
CA5.2. Identificronse os instrumentos de comunicacin mis adecuados para di-
fundir os produtos e os servizos dos sistemas de informacin turstica.
CA5.3. Executronse as polticas e os programas de identidade corporativa.
CA5.4. Avaliouse a posibilidade de venda de servizos opcionais ou complementa-
rios nos casos que a lexislacin o permita.
CA5.5. Desenvolvronse os instrumentos administrativos para a xestin de datos so-
bre fluxos tursticos que afectan o sistema de informacin.
CA5.6. Determinronse posibles vas de colaboracin con outras empresas que tean
unha relacin directa ou indirecta co turismo da zona.
Pxina 55 de 95
BC1. Descricin dos sistemas de informacin turstica
Caractersticas da informacin do turismo.

Historia da informacin turstica.
Oficinas de informacin turstica: historia e evolucin; normativa reguladora.
Estrutura da poltica sobre informacin turstica en Europa, en Espaa e en Galicia.
Organismos de informacin turstica: organismos pblicos; frmulas de cooperacin e
asociacionismo.
BC2. Tipos de oficinas de informacin turstica e os seus fins
Oficinas de informacin: clasificacin e modalidades segundo a sa situacin, o seu

mbito de actuacin e a titularidade do ente de xestin.
Funcins bsicas dunha oficina.
Catlogo de servizos das oficinas: planificacin e organizacin.
As oficinas de turismo e o seu mbito: relacins cos sectores e cos axentes implicados
no proceso de informacin.
Perfil profesional do persoal informador turstico: competencias profesionais.
BC3. Planificacin espacial e de servizos de informacin turstica da oficina
reas funcionais da oficina.

Asignacin e distribucin dos espazos e das reas nos sistemas de informacin turstica.
Software adecuado para o tratamento da informacin turstica.
Distribucin electrnica da informacin: ferramentas e soportes.
Redes de centros e servizos de informacin turstica: pxinas web afns a esta temtica.
Plan de calidade turstica de Espaa.
Plan de accin en oficinas de turismo.
BC4. Deseo do plan de atencin ao pblico en oficinas de informacin
Usuarios da oficina de informacin turstica.

Planificacin dos recursos humanos nunha oficina.
Atencin ao pblico nos servizos de informacin turstica.
Tratamento de solicitudes e peticins por correo electrnico ou por correo postal.
Queixas e reclamacins.
Documentacin interna e externa.
Ofimtica e novas tecnoloxas da informacin aplicada s oficinas de turismo.
Indicadores de seguimento.
Plan de mellora.
Pxina 56 de 95
BC5. Comunicacin e difusin dos servizos e dos produtos dos sistemas de informacin
turstica
Planificacin estratxica da comunicacin.

Creacin de soportes de difusin da informacin turstica. Instrumentos de comunica-
cin.
Relacin cos medios de comunicacin.
Identidade corporativa.
Instrumentos de xestin para os fluxos tursticos.
Relacins con outros axentes tursticos.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear as funcins de in-
formacin turstica, asistencia en eventos e asesoramento.
Compilacin e anlise de informacin sobre os recursos e a oferta dos destinos turs-
ticos antes da viaxe e no lugar onde se ache o servizo de informacin.
Informacin e asesoramento a turistas en vistas e viaxes, e a visitantes a feiras, con-
gresistas, etc.
As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse no servizo de asistencia
e gua en viaxes e no destino.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais d), h), j), k) e n) do
ciclo formativo, e as competencias d), e), f), l), m), n) e p).
Coecemento do destino onde se ache o servizo de informacin e dos arredores.
Descricin dos elementos mis caractersticos do medio fsico onde se exerza a fun-
cin de informador/ora.
Identificacin da sa oferta, dos recursos e das caractersticas mis sobranceiras,
realizando fichas tcnicas para logo poder asesorar e informar de xeito eficaz.
Actualizacin continua da informacin para poder desempear o traballo do xeito
mis idneo.
Uso dunha metodoloxa activa e motivadora que implique a participacin do alum-
nado como axente activo do proceso de ensino e aprendizaxe.
Uso das TIC e de recursos bibliogrficos e audiovisuais na aula, que lle permitan ao
alumnado acceder aos programas mis adecuados para unha correcta xestin dos
servizos de informacin turstica.
Pxina 57 de 95
1.9 Mdulo profesional: procesos de gua e asistencia
turstica
Cdigo: MP0386.
Duracin: 105 horas.

RA1. Caracteriza os servizos de asistencia e gua, e analiza os procesos derivados des-
tas actividades.
CA1.1. Describronse os principios ticos e deontolxicos da profesin.
CA1.2. Describronse as modalidades e os perfs profesionais da actividade de asis-
tencia e gua de grupos tursticos.
CA1.3. Recoecronse os tipos de servizos e caracterizronse as funcins que se de-
senvolven en cada un.
CA1.4. Caracterizronse e relacionronse os aspectos de calidade e atencin clien-
tela nos servizos de asistencia e gua.
CA1.5. Interpretronse as disposicins legais que afecten a actividade de asistencia e
gua.
CA1.6. Identificronse as principais asociacins e os colexios profesionais, as como
as sas funcins.
RA2. Desea itinerarios, visitas e outros servizos, analiza a informacin e aplica a me-
todoloxa de cada proceso tendo en conta os tipos de guas.
CA2.1. Identificronse os compoentes da oferta turstica dun mbito territorial e
temporal determinado.
CA2.2. Deseronse itinerarios, rutas e visitas a recursos tursticos caracterizando as
fases e os mtodos asociados a cada tipo de servizo, e utilizando cartografa impresa
e dixital, as como as fontes documentais adecuadas, tendo en conta os criterios da
planificacin temtica.
CA2.3. Xustificouse a viabilidade comercial, tcnica e, de ser o caso, ambiental do
itinerario, da ruta ou da visita deseada.
CA2.4. Identificronse as posibles dificultades para persoas con discapacidade ou
necesidades especficas.
CA2.5. Caracterizronse e seleccionronse as estratexias adecuadas para adaptar a
informacin ao perfil da persoa usuaria.
CA2.6. Caracterizouse a intermediacin habitual do gua con prestatarios dos recur-
sos e servizos tursticos e outros guas.
CA2.7. Seguronse os protocolos establecidos para a xestin da documentacin rela-
tivos ao rexistro, emisin e ao arquivo, utilizando medios informticos.
RA3. Describe os requisitos inherentes aos desprazamentos de viaxeiros, e analiza a
normativa aplicable.
CA3.1. Identificouse e interpretouse a normativa sobre movemento de viaxeiros en
fronteiras e alfndegas.
Pxina 58 de 95
CA3.2. Identificronse as principais divisas e caracterizouse a operativa do troco e o
movemento de divisas.
CA3.3. Describronse as funcins e os servizos que prestan os consulados e as em-
baixadas.
CA3.4. Identificronse e describronse os posibles riscos para a seguridade e a sade
da poboacin viaxeira en determinados destinos, as como os trmites sanitarios esi-
xidos en cada caso.
CA3.5. Identificronse e describronse as prestacins dos seguros de viaxes, as clu-
sulas das plizas e as exclusins, as como o procedemento en caso de continxen-
cias.
CA3.6. Recoecronse as diferenzas relixiosas e culturais, as como outras conside-
racins que cumpra ter en conta en determinados destinos.
CA3.7. Utilizronse diversas fontes para a obtencin de informacin de utilidade a
viaxeiros.
RA4. Aplica e analiza as tcnicas de comunicacin e de dinamizacin, en relacin cos
tipos de grupos.
CA4.1. Analizronse as fases no proceso de comunicacin do gua con grupos de vi-
sitantes, e prevronse as dificultades propias no devandito proceso.
CA4.2. Describronse e aplicronse tcnicas de habilidades sociais e de comunica-
cin non verbal propias da actividade de asistencia e gua de grupos.
CA4.3. Expresouse oralmente, de xeito directo ou con outros medios de amplifica-
cin, con ton, ritmo, volume de voz e expresin xestual adecuados situacin.
CA4.4. Identificronse e aplicronse na prctica os principais elementos das tcnicas
narrativas e de interpretacin patrimonial.
CA4.5. Describronse os comportamentos que se poden achar en grupos de viaxeiros
e identificronse os problemas de relacin que presentan.
CA4.6. Identificronse e aplicronse as tcnicas de dinmica de grupo, motivacin e
liderado aplicables asistencia e gua de grupos tursticos en diferentes mbitos de
traballo e con diversos tipos de grupos.
CA4.7. Planificronse programas e actividades de animacin e ldico-recreativas
dependendo do servizo e das caractersticas do grupo.
RA5. Desenvolve as actividades de asistencia e gua, e identifica as fases e os proce-
dementos en cada caso.
CA5.1. Comprobronse as condicins dos recursos que cumpra utilizar (das de
apertura, horarios, etc.), a dispoibilidade do transporte e calquera outra informacin
salientable para o desenvolvemento da viaxe, a ruta, o itinerario ou a visita.
CA5.2. Comprobouse a documentacin de viaxe que lles achegan as axencias orga-
nizadoras ao gua e aos prestatarios dos servizos, tanto en soporte impreso como en
dispositivos electrnicos.
CA5.3. Elaborouse un esquema operativo ou documento de xestin diario do itinera-
rio que relacione os parmetros espazo-temporais do desprazamento coas exposi-
cins e as actividades de xestin do gua.
CA5.4. Anticipronse posibilidades de cambios por imprevistos na viaxe, na ruta, no
itinerario ou nos diversos tipos de servizos.
CA5.5. Utilizouse cartografa impresa e dixital, as como sistemas de posicionamen-
to e navegacin por satlite, no desenvolvemento dos itinerarios.
Pxina 59 de 95
CA5.6. Desenvolvronse as exposicins adaptando a mensaxe en funcin do tipo de
cliente e utilizando as tcnicas adecuadas de comunicacin, de interpretacin patri-
monial e de narrativa.
CA5.7. Elaborouse e ofreceuse un programa de visitas facultativas aplicando tcni-
cas de venda.
CA5.8. Tivronse en conta as condicins de accesibilidade e as barreiras arquitect-
nicas para persoas con necesidades especficas.
CA5.9. Describronse e caracterizronse os procesos de servizos a grupos en esta-
blecementos de aloxamento e de restauracin: entradas e sadas, xestin de equipa-
xes, servizos de restauracin, mostradores de recepcin e informacin (hospitality
desks), chamadas, paneis informativos, etc.
CA5.10. Describronse as caractersticas do transporte discrecional de pasaxeiros
por estrada, do trfico rodado e do aparcamento de autobuses en cidades tursticas.
CA5.11. Desenvolvronse as relacins interprofesionais prestando especial atencin
s relacins entre guas locais, e guas e acompaantes.
CA5.12. Aplicronse as tcnicas para a autoavaliacin da prctica profesional.
CA5.13. Tivronse en conta os aspectos relacionados coa atencin clientela, a se-
guridade e a xestin da calidade.
CA5.14. Realizouse a factura tendo en conta as tarifas vixentes.
CA5.15. Aplicronse tcnicas para a xestin de situacins de tensin, resolucin de
conflitos individuais ou de grupo e de imprevistos.
CA5.16. Realizouse un informe de contixencias da viaxe ou do itinerario.
CA5.17. Realizouse un informe de avaliacin dos prestatarios de servizos: transpor-
tistas, aloxamento e restauracin, guas, etc.
CA5.18. Realizouse a liquidacin econmica de gastos e ingresos xerados na viaxe
ou no itinerario coa axencia organizadora.
RA6. Controla procedementos de entradas e sadas de viaxeiros en terminais de trans-
porte caracterizando os protocolos de actuacin.
CA6.1. Describronse e caracterizronse as tipoloxas de terminais de transporte de
viaxeiros.
CA6.2. Describronse as instalacins, o persoal e o funcionamento bsico das termi-
nais de transporte de viaxeiros.
CA6.3. Describiuse o contido dun plan de seguridade en terminais de transporte de
viaxeiros.
CA6.4. Enumerronse e definronse as operacins e os trmites que deben efectuar
os viaxeiros nas terminais de sada e chegada, segundo o medio de transporte.
CA6.5. Caracterizronse os procedementos de facturacin, embarque e recollida de
equipaxes tendo en conta as caractersticas especficas das mercadoras e de cada
terminal.
CA6.6. Analizronse os dereitos e as obrigas dos viaxeiros nos medios de transporte,
as como os das empresas transportistas.
CA6.7. Describronse e caracterizronse os procesos nos puntos de informacin tu-
rstica e atencin clientela nas terminais de transporte de viaxeiros.
CA6.8. Describronse e caracterizronse os servizos de reserva, venda e emisin de
ttulos de transporte en diferentes medios, usando as aplicacins informticas espec-
ficas.
Pxina 60 de 95
CA6.9. Identificronse as actividades complementarias que o gua pode realizar no
mbito das terminais de transporte de viaxeiros.
CA6.10. Tivronse en conta os aspectos relacionados coa atencin clientela e a
xestin da calidade.
BC1. Caracterizacin dos servizos de asistencia e gua
Deontoloxa profesional.
Calidade do servizo de asistencia e gua.
Figuras profesionais: caracterizacin de cada unha.
Servizos de asistencia e gua. Funcins do gua en cada caso.
Regulacin da actividade profesional.
Normativa europea, estatal e autonmica.
Regulacin do acceso condicin de gua.
Asociacins e colexios profesionais.
BC2. Deseo de itinerarios, visitas e outros servizos
Deseo e programacin dos tipos de servizos: metodoloxa, fases e anlise de viabili-

dade.
Cartografa impresa e dixital: mapas e planos.
Accesibilidade nos recursos tursticos.
Informacin adaptada a distintos perfs de usuarios e servizos.
Intermediacin do gua con outras entidades e profesionais do sector.
Responsabilidades contractuais.
Fontes documentais no deseo de itinerarios e visitas.
Aplicacins informticas e dispositivos electrnicos.
BC3. Descricin dos requisitos inherentes aos desprazamentos de viaxeiros
Viaxeiros, viaxeiros en trnsito, fronteiras e alfndegas.

Aspectos legais e documentacin.
Moeda e divisa: normativa internacional e comunitaria sobre cambio e movemento de
moeda.
Consulados e embaixadas: funcins e servizos.
Sade e seguridade nas viaxes.
Riscos sanitarios e doutra ndole. Vacinacin profilctica. Seguros de viaxes.
Actitudes do viaxeiro en determinados destinos ante a relixin, a cultura e as tradicins.
Fontes de informacin de utilidade para o viaxeiro.
Pxina 61 de 95
BC4. Aplicacin de tcnicas de comunicacin e de dinamizacin de grupos
Comunicacin no servizo de asistencia e gua: fases.

Habilidades sociais e tcnicas de comunicacin especficas para a actividade de asis-
tencia, acompaamento e gua de grupos tursticos.
Tcnicas narrativas aplicables nos procesos de comunicacin do gua de turismo:
guin, forma e expectativas formais, personaxes e accin, tempos narrativos, punto de
vista, etc.
Metodoloxa para a interpretacin de recursos culturais e naturais: principios e aplica-
cins.
Grupos tursticos: caracterizacin.
Direccin e liderado de grupos: concepto, enfoques e aplicacin.
Tcnicas de dinamizacin de grupos en diferentes mbitos e segmentos.
Programas de animacin e actividades ldico-recreativas en ruta.
BC5. Desenvolvemento dos procesos de asistencia e gua
Procesos de servizos de asistencia e gua en trnsfer, visitas a recursos culturais e natu-

rais, excursins, circutos, rutas, itinerarios, etc.
Documentacin asociada aos servizos de asistencia e gua: fichas de recursos, listaxes
de asignacin de habitacins (rooming-lists), bonos e expedientes, cadros de chegadas e
sadas, cadros de provedores, follas de liquidacin, etc.
Esquemas operativos e documentos de xestin diaria do itinerario.
Sistemas de posicionamento xeogrfico e de navegacin por satlite.
Procedementos de desenvolvemento do servizo. Fases e tcnicas. Xestins previas, pre-
sentacin, desenvolvemento e despedida.
Prestacin de servizos a grupos tursticos en establecementos de aloxamento e de res-
tauracin.
Transporte discrecional de pasaxeiros por estrada: caractersticas; follas de ruta e tac-
grafo; tempos de conducin.
Peculiaridades do trfico rodado e do aparcamento en cidades tursticas: restricins e
taxas.
Enquisas e autoavaliacin: tipos e aplicacins.
Tcnicas de xestin do imprevisto.
Excursins facultativas e tcnicas de venda.
Tarefas do gua na posviaxe: informes de continxencias do itinerario ou da viaxe; in-
formes de avaliacin dos prestatarios de servizos; liquidacin de gastos e ingresos de
viaxes e itinerarios.
BC6. Control dos procedementos de entradas e sadas de viaxeiros en terminais de

transporte
Terminais e medios de transporte: caractersticas, instalacins, organizacin e funcio-

namento bsico. Plan de seguridade.
Dereitos e obrigas de viaxeiros e transportistas.
Pxina 62 de 95
Procedemento de facturacin. Normas de seguridade e documentacin. Mercadoras pe-
rigosas e animais vivos.
Procedemento de embarque.
Recollida de equipaxes.
Protocolos de actuacin en caso de incidencias.
Reserva, venda e emisin de ttulos en terminais de transporte.
Outras operacins en terminais de transporte:
Informacin turstica.
Informacin da compaa.
Asistencia a colectivos con necesidades especficas: pasaxeiros con mobilidade re-
ducida, situacins de dependencia e menores non acompaados.
Tratamento de incidencias: overbooking, conexins, cancelacins, etc.
Atencin de queixas e reclamacins.
Aplicacins informticas.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear as funcins de in-
formacin, asistencia e gua turstica con grupos tursticos, e os procesos derivados da
prestacin de diversos servizos en terminais, en medios de transporte e en eventos.
Procura e interpretacin de informacin de oferta e recursos tursticos naturais e cul-
turais.
Deseo de itinerarios, visitas e outros servizos.
Informacin e asistencia a viaxeiros durante os desprazamentos e no destino.
Organizacin de procesos en terminais e medios de transporte.
Organizacin dos procesos de prestacin de servizos en establecementos de aloxa-
mento e restauracin.
Prestacin do servizo de asistencia en eventos.
Aplicacin de tcnicas de comunicacin, animacin e dinmica de grupos.
Aplicacin de novas tecnoloxas.
As actividades profesionais asociadas a estas funcins aplcanse en:
Realizacin das actividades propias de informacin, asistencia e gua en viaxes, en
destinos, e en recursos naturais e culturais.
Organizacin e execucin de procesos de informacin e asistencia en terminais e
medios de transporte.
Prestacin de servizos de informacin e asistencia en eventos de diversa ndole.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais d), e) e f) do ciclo
formativo, e as competencias d), e), f), g), h), i), j), k), l), m) e n).
Enfoque procedemental do mdulo, realizando simulacins na aula e fra dela.
Anlise e caracterizacin dos servizos de gua, informacin e asistencia turstica.
Coecemento dos recursos tursticos do contorno.
Pxina 63 de 95
Interpretacin dos recursos naturais e culturais.
Adaptacin da informacin a diversos mbitos e niveis.
Realizacin de dinmicas de grupos e tcnicas de animacin e dinamizacin.
Uso das linguas estranxeiras no mbito de actividades procedementais.
Aplicar tcnicas de comunicacin verbal e non verbal para incrementar as habilida-
des sociais.
Uso dunha metodoloxa activa e motivadora que implique a participacin do alum-
nado como axente activo do proceso de ensino e aprendizaxe.
Uso na aula de TIC, e de recursos bibliogrficos e audiovisuais.
Pxina 64 de 95
1.10 Mdulo profesional: deseo de produtos tursticos
Cdigo: MP0387.
Duracin: 140 horas.

RA1. Analiza as bases e os fundamentos da planificacin turstica territorial.
CA1.1. Identificronse os conceptos e as premisas fundamentais da planificacin es-
tratxica e territorial.
CA1.2. Definronse as dimensins e os mbitos da planificacin e as particularida-
des do proceso adaptadas a cada caso.
CA1.3. Recoecronse as fases e a secuencia do proceso de planificacin estratxica
do turismo.
CA1.4. Identificronse e caracterizronse os instrumentos e as tcnicas principais
para o desenvolvemento do proceso.
RA2. Analiza o potencial turstico da zona aplicando tcnicas de avaliacin de recur-
sos.
CA2.1. Identificronse os elementos que constiten os inventarios de recursos.
CA2.2. Realizronse inventarios de recursos a partir do estudo de campo doutros re-
cursos.
CA2.3. Identificronse os puntos clave dunha ficha tcnica.
CA2.4. Deseronse e formalizronse fichas tcnicas do recurso territorial.
CA2.5. Analizronse as tcnicas de avaliacins dos recursos tursticos.
CA2.6. Delimitronse as unidades ambientais tursticas e estableceuse o ndice de
potencialidade turstica.
CA2.7. Identificronse os principais contidos da avaliacin do impacto ambiental.
CA2.8. Valorouse a utilidade dos sistemas de informacin xeogrfica para realizar
estudos rigorosos, identificar limitacins e apoiar a toma de decisins.
CA2.9. Realizronse anlises tipo DAFO a partir da informacin obtida no estudo de
campo.
CA2.10. Determinouse a posicin competitiva do territorio a partir da anlise
DAFO.
CA2.11. Empregronse as aplicacins informticas para un deseo creativo.
RA3. Determina a oportunidade de creacin, modificacin ou eliminacin dun produto
ou servizo turstico, e avala as variables que o caracterizan.
CA3.1. Detectronse os elementos de atraccin do destino, a partir do traballo de
diagnstico previo.
CA3.2. Identificronse os elementos que caracterizan a oferta turstica existente.
CA3.3. Recoecronse os tres niveis que forman parte do produto turstico: recursos,
servizos e valor engadido.
CA3.4. Elaborronse mapas de posicionamento do destino e produtos que o caracte-
rizan.
Pxina 65 de 95
CA3.5. Comprobouse se existe ou non unha perda de competitividade do destino.
CA3.6. Analizouse o ciclo de vida do destino e dos produtos que o configuran, de-
terminando as medidas e actuacins oportunas en funcin da fase en que se atope.
RA4. Desea produtos, servizos e destinos tursticos, para o que organiza e planifica
actuacins concretas.
CA4.1. Identificronse os obxectivos clave do plan de desenvolvemento para a sa
aplicacin na creacin de produtos ou servizos.
CA4.2. Formulronse plans de accin conforme os obxectivos identificados.
CA4.3. Relacionronse os recursos para establecer o tipo de produto, servizo ou des-
tino que se queira desear, a partir do modelo de desenvolvemento proposto e das
estratexias deseadas previamente.
CA4.4. Identificronse as caractersticas e a tipoloxa do destino, dos produtos e dos
servizos planificados.
CA4.5. Identificronse os compoentes do produto turstico.
CA4.6. Realizronse as operacins necesarias para estruturar o produto, o servizo ou
o destino turstico en funcin dos beneficios.
CA4.7. Realizronse todos os pasos necesarios para a creacin de produtos, servizos
ou destinos tursticos.
CA4.8. Desenvolvronse supostos e casos prcticos de deseo e creacin de produ-
tos tursticos contemplando a secuencia e fases do proceso.
RA5. Pon en marcha produtos, servizos e destinos tursticos, para o que selecciona as
variables de maior impacto socioeconmico no mbito.
CA5.1. Identificronse os efectos do turismo na rea ou na zona.
CA5.2. Realizronse todos os estudos necesarios para coecer a capacidade de carga
do destino onde se vaia levar a cabo o produto ou o servizo turstico.
CA5.3. Identificronse e seleccionronse as tcnicas de execucin apropiadas ao
modelo e tipoloxa do destino e do produto deseado.
CA5.4. Identificronse e seleccionronse as tcnicas de xestin aplicables ao plan.
CA5.5. Executronse as tcnicas necesarias para o desenvolvemento e a posta en
marcha dun novo produto.
CA5.6. Establecronse os instrumentos e as accins de comunicacin principais, fa-
cendo especial referencia construcin da imaxe e as decisins de marca.
CA5.7. Executronse as tcnicas necesarias para establecer os niveis de produto ou
servizo turstico.
CA5.8. Planeouse e deseouse un modelo de xestin turstica dos produtos creados,
coas tcnicas mis adecuadas s particularidades de cada caso.
RA6. Dinamiza os recursos econmicos territoriais, tendo en conta a relacin entre a
actividade dos axentes locais e o produto ou o servizo turstico creado.
CA6.1. Valorouse a instrumentalizacin do turismo como motor de desenvolvemen-
to local e os beneficios derivados.
CA6.2. Analizouse o marco de intervencin, identificronse as polticas, os plans e
os programas estratxicos de desenvolvemento local.
CA6.3. Seleccionronse e utilizronse as polticas, os plans e os programas de de-
senvolvemento turstico e local.
CA6.4. Identificronse e seleccionronse os equipos humanos e as tcnicas adecua-
das para dinamizar os recursos da zona.
Pxina 66 de 95
CA6.5. Aplicronse as tcnicas de dinamizacin seleccionadas.
CA6.6. Valorouse a repercusin da dinamizacin turstica levada a cabo como opor-
tunidade de desenvolvemento local, da economa e do benestar social.
CA6.7. Distinguronse e analizronse as modalidades e as ferramentas de medicin e
control.
CA6.8. Identificronse e seleccionronse os indicadores para o seguimento e a ava-
liacin correctos do produto desenvolvido.
CA6.9. Planeouse e deseouse un sistema de seguimento e control dos produtos de-
seados.
BC1. Planificacin estratxica
Orixes e antecedentes.
Principios e requisitos.
Relacins e dependencias entre a planificacin turstica e a territorial.
Marco e niveis de intervencin. Funcins e competencias das administracins pblicas.
Programacin do desenvolvemento.
Ferramentas de intervencin: tcnicas de diagnstico, execucin, xestin e avaliacin.
BC2. Anlise do potencial turstico dunha zona
Recursos tursticos do territorio.

Fontes de investigacin.
Tipos de recursos.
Confeccin de fichas de recursos tursticos.
Elaboracin dos inventarios de recursos tursticos.
Tcnicas de avaliacin.
Cuestionarios de avaliacin de recursos.
Modelos de estimacin de capacidade de carga.
Unidades ambientais tursticas.
Avaliacin da potencialidade turstica. Clculo do ndice de potencialidade.
Avaliacin do impacto ambiental.
Sistemas de informacin xeogrfica: modelos e funcins.
Elaboracin de sistemas de diagnstico DAFO.
Programas ofimticos de xestin de datos.
BC3. Oportunidades de creacin, modificacin e eliminacin de produtos, servizos ou

destinos tursticos
Organizacin da oferta turstica: compoentes e niveis.

Mapas de posicionamento.
Pxina 67 de 95
Ciclo de vida dos destinos, os produtos e os servizos tursticos.
Medidas e accins asociadas a cada etapa.
BC4. Deseo de produtos, servizos e destinos tursticos
Clasificacin dos destinos.

Definicin do produto, do servizo e do destino.
Planificacin do destino turstico: creacin e fases de desenvolvemento.
Plan de desenvolvemento do produto, do destino e do servizo turstico.
Plan de accin.
BC5. Posta en marcha dos produtos, os servizos e os destinos tursticos
Desenvolvemento do produto, o servizo e o destino turstico.

Modelos de temporalizacin.
Planeamento urbanstico.
Normativa e directrices de desenvolvemento.
Anlise dos efectos do desenvolvemento turstico.
Establecemento da capacidade de carga.
Posta en marcha do produto e do destino turstico. Procesos e instrumentos de xestin.
Sistemas de informacin e xestin tursticas.
Ferramentas de informacin, formacin, participacin e sensibilizacin.
Organismos de xestin.
Instrumentos e accins de comunicacin.
Importancia e creacin da marca e da imaxe do destino. Funcins e tipos da imaxe de
marca.
BC6. Dinamizacin dos recursos territoriais
Desenvolvemento local. Fundamentos e premisas de desenvolvemento.

Desenvolvemento local e empregos futuros.
Polticas instrumentais de desenvolvemento local.
Programas de intervencin para o desenvolvemento.
Axudas e subvencins.
Avaliacin, control e seguimento.
Instrumentos e tcnicas de medicin.
Indicadores de desenvolvemento: categoras e aplicacin.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desempear as funcins de
comercializacin e organizacin das unidades de producin nos procesos de asistencia e
Pxina 68 de 95
produtos tursticos, nomeadamente no relacionado cos subprocesos de gua, centros de in-
formacin e produtos tursticos locais e rexionais.
A funcin de deseo de produtos tursticos abrangue aspectos como:
Anlise de informacin e necesidades.
Identificacin da oferta e dos recursos.
Diagnstico estratxico.
Xeracin de medidas, proxectos e accins.
Programacin de actividades.
Programacin do desenvolvemento.
Programacin da estratexia de comunicacin.
Informacin e asesoramento. Atencin clientela.
Planificacin e xestin estratxica de destinos.
Planificacin e deseo de produtos e servizos tursticos.
Deteccin e creacin de plans de desenvolvemento para a xeracin de oportunidades
e desenvolvemento da oferta turstica local e rexional.
Actividade dos axentes de desenvolvemento local.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais a), b), c), g), l), n) e
) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c), k) e l).
Investigacin sobre as bases e a metodoloxa dos procesos de planificacin estrat-
xica.
Investigacin das fontes de informacin sobre zonas concretas para detectar posibles
recursos tursticos empregando as novas tecnoloxas da comunicacin.
Anlise do ciclo de vida de produtos locais existentes.
Contraste das novas tendencias en turismo coa oferta local por zonas.
Traballos de campo para a realizacin de plans de reactivacin local socioeconmica
a partir da creacin ou da modificacin de produtos e servizos tursticos.
Recomndase seguir a secuencia proposta nos resultados de aprendizaxe e na desagre-
gacin de contidos relacionados con eles para garantir a visin global e a perspectiva xeral
do mdulo.
Aconsllase o cumprimento dos contidos relacionados coa realizacin de supostos
prcticos nos resultados de aprendizaxe para mellorar a adquisicin dos contidos.
Pxina 69 de 95
1.11 Mdulo profesional: proxecto de gua, informacin
e asistencia tursticas
Cdigo: MP0388.
Duracin: 26 horas.

RA1. Identifica necesidades do sector produtivo en relacin con proxectos tipo que as
poidan satisfacer.
CA1.1. Clasificronse as empresas do sector polas sas caractersticas organizativas
e o tipo de produto ou servizo que ofrecen.
CA1.2. Caracterizronse as empresas tipo, e indicouse a estrutura organizativa e as
funcins de cada departamento.
CA1.3. Identificronse as necesidades mis demandadas s empresas.
CA1.4. Valorronse as oportunidades de negocio previsibles no sector.
CA1.5. Identificouse o tipo de proxecto requirido para dar resposta s demandas pre-
vistas.
CA1.6. Determinronse as caractersticas especficas requiridas ao proxecto.
CA1.7. Determinronse as obrigas fiscais, laborais e de prevencin de riscos, e as
sas condicins de aplicacin.
CA1.8. Identificronse posibles axudas ou subvencins para a incorporacin de no-
vas tecnoloxas de producin ou de servizo que se propoen.
CA1.9. Elaborouse o guin de traballo que se vaia seguir para a elaboracin do pro-
xecto.
RA2. Desea proxectos relacionados coas competencias expresadas no ttulo, que in-
clan e desenvolvan as sas fases.
CA2.1. Compilouse informacin relativa aos aspectos que se vaian tratar no proxec-
to.
CA2.2. Realizouse o estudo da sa viabilidade tcnica.
CA2.3. Identificronse as fases ou partes do proxecto e o seu contido.
CA2.4. Establecronse os obxectivos e identificouse o seu alcance.
CA2.5. Prevronse os recursos materiais e persoais necesarios para o realizar.
CA2.6. Realizouse o orzamento correspondente.
CA2.7. Identificronse as necesidades de financiamento para a sa posta en marcha.
CA2.8. Definiuse e elaborouse a documentacin necesaria para o seu deseo.
CA2.9. Identificronse os aspectos que cumpra controlar para garantir a calidade do
proxecto.
RA3. Planifica a posta en funcionamento ou execucin do proxecto, e determina o plan
de intervencin e a documentacin asociada.
CA3.1. Estableceuse a secuencia das actividades en funcin das necesidades de pos-
ta en prctica.
Pxina 70 de 95
CA3.2. Determinronse os recursos e a loxstica necesarios para cada actividade.
CA3.3. Identificronse as necesidades de permisos e autorizacins para levar a cabo
as actividades.
CA3.4. Determinronse os procedementos de actuacin ou execucin das activida-
des.
CA3.5. Identificronse os riscos inherentes posta en prctica e definiuse o plan de
prevencin de riscos, as como os medios e os equipamentos necesarios.
CA3.6. Planificronse a asignacin de recursos materiais e humanos, e os tempos de
execucin.
CA3.7. Fxose a valoracin econmica que dea resposta s condicins da posta en
marcha.
CA3.8. Definiuse e elaborouse a documentacin necesaria para a posta en marcha ou
execucin.
RA4. Define os procedementos para o seguimento e o control na execucin do proxec-
to, e xustifica a seleccin das variables e dos instrumentos empregados.
CA4.1. Definiuse o procedemento de avaliacin das actividades ou das interven-
cins.
CA4.2. Definronse os indicadores de calidade para realizar a avaliacin.
CA4.3. Definiuse o procedemento para a avaliacin das incidencias que poidan pre-
sentarse durante a realizacin das actividades, a sa posible solucin e o seu rexis-
tro.
CA4.4. Definiuse o procedemento para xestionar os posibles cambios nos recursos e
nas actividades, inclundo o sistema para o seu rexistro.
CA4.5. Definiuse e elaborouse a documentacin necesaria para a avaliacin das ac-
tividades e do proxecto.
CA4.6. Estableceuse o procedemento para a participacin na avaliacin dos usuarios
ou da clientela, e elaborronse os documentos especficos.
CA4.7. Estableceuse un sistema para garantir o cumprimento do prego de condi-
cins do proxecto, cando este exista.

Este mdulo profesional complementa a formacin establecida para o resto dos mdulos
profesionais que integran o ttulo nas funcins de anlise do contexto, deseo do proxecto
e organizacin da execucin.
A funcin de anlise do contexto abrangue as subfuncins seguintes:
Compilacin de informacin.
Identificacin de necesidades.
Estudo de viabilidade.
A funcin de deseo do proxecto, que ten como obxectivo establecer as lias xerais pa-
ra dar resposta s necesidades formuladas concretando os aspectos salientables para a sa
realizacin, abrangue as seguintes subfuncins:
Definicin do proxecto.
Planificacin da intervencin.
Elaboracin da documentacin.
A funcin de organizacin da execucin abrangue as subfuncins seguintes:
Pxina 71 de 95
Programacin de actividades.
Xestin de recursos.
Supervisin da intervencin.
As actividades profesionais asociadas a estas funcins desenvlvense no sector de gua,
informacin e asistencia tursticas, en reas relacionadas coa xestin dos recursos tursti-
cos, mrketing e comercializacin de reservas, promocin do sector, seguridade ambiental,
prevencin e seguridade laboral.
Fomentarase e valorarase a creatividade, o esprito crtico e a capacidade de innovacin
nos procesos realizados, as como a adaptacin da formacin recibida en supostos laborais
e en novas situacins.
O equipo docente exercer a titora das seguintes fases de realizacin do traballo, que
se realizarn fundamentalmente de xeito non presencial: estudo das necesidades do sector
produtivo, deseo, planificacin, e seguimento da execucin do proxecto.
A exposicin do informe, que realizar todo o alumnado, parte esencial do proceso de
avaliacin e defenderase diante do equipo docente.
Polas sas propias caractersticas, a formacin do mdulo relacinase con todos os ob-
xectivos xerais do ciclo e con todas as competencias profesionais, persoais e sociais se-
guintes, bardante no relativo posta en prctica de diversos aspectos da intervencin de-
seada.
xectivos do mdulo estn relacionadas con:
Execucin de traballos en equipo.
Autoavaliacin do traballo realizado.
Autonoma e iniciativa.
Uso das TIC.
Pxina 72 de 95
1.12 Mdulo profesional: formacin e orientacin labo-
ral
Cdigo: MP0389.
Duracin: 107 horas.
1.12.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais

Cdigo: MP0389_12.
Duracin: 45 horas.
1.12.1.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Recoece os dereitos e as obrigas das persoas traballadoras e empresarias rela-
cionados coa seguridade e a sade laboral.
CA1.1. Relacionronse as condicins laborais coa sade da persoa traballadora.
CA1.2. Distinguronse os principios da accin preventiva que garanten o dereito
seguridade e sade das persoas traballadoras.
CA1.3. Apreciouse a importancia da informacin e da formacin como medio para a
eliminacin ou a reducin dos riscos laborais.
CA1.4. Comprendronse as actuacins axeitadas ante situacins de emerxencia e
risco laboral grave e inminente.
CA1.5. Valorronse as medidas de proteccin especficas de persoas traballadoras
sensibles a determinados riscos, as como as de proteccin da maternidade e a lacta-
cin, e de menores.
CA1.6. Analizronse os dereitos vixilancia e proteccin da sade no sector de gu-
a, informacin e asistencia tursticas
CA1.7. Asumiuse a necesidade de cumprir as obrigas das persoas traballadoras en
materia de prevencin de riscos laborais.
RA2. Avala as situacins de risco derivadas da sa actividade profesional analizando
as condicins de traballo e os factores de risco mis habituais do sector de gua, infor-
macin e asistencia tursticas.
CA2.1. Determinronse as condicins de traballo con significacin para a preven-
cin nos contornos de traballo relacionados co perfil profesional de tcnico superior
en gua, informacin e asistencia tursticas.
CA2.2. Clasificronse os factores de risco na actividade e os danos derivados deles.
CA2.3. Clasificronse e describronse os tipos de danos profesionais, con especial
referencia a accidentes de traballo e doenzas profesionais, relacionados co perfil pro-
fesional de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas.
CA2.4. Identificronse as situacins de risco ms habituais nos contornos de traballo
das persoas coa titulacin de tcnico superior en gua, informacin e asistencia turs-
ticas.
CA2.5. Levouse a cabo a avaliacin de riscos nun contorno de traballo, real ou si-
mulado, relacionado co sector de actividade.
Pxina 73 de 95
RA3. Participa na elaboracin dun plan de prevencin de riscos e identifica as respon-
sabilidades de todos os axentes implicados.
CA3.1. Valorouse a importancia dos hbitos preventivos en todos os mbitos e en
todas as actividades da empresa.
CA3.2. Clasificronse os xeitos de organizacin da prevencin na empresa en fun-
cin dos criterios establecidos na normativa sobre prevencin de riscos laborais.
CA3.3. Determinronse os xeitos de representacin das persoas traballadoras na em-
presa en materia de prevencin de riscos.
CA3.4. Identificronse os organismos pblicos relacionados coa prevencin de ris-
cos laborais.
CA3.5. Valorouse a importancia da existencia dun plan preventivo na empresa que
incla a secuencia de actuacins para realizar en caso de emerxencia.
CA3.6. Estableceuse o mbito dunha prevencin integrada nas actividades da em-
presa, e determinronse as responsabilidades e as funcins de cadaqun.
CA3.7. Definiuse o contido do plan de prevencin nun centro de traballo relaciona-
do co sector profesional da titulacin de tcnico superior en gua, informacin e asis-
tencia tursticas.
CA3.8. Proxectouse un plan de emerxencia e evacuacin para nunha pequena ou
mediana empresa do sector de actividade do ttulo.
RA4. Determina as medidas de prevencin e proteccin no contorno laboral da titula-
cin de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas.
CA4.1. Definronse as tcnicas e as medidas de prevencin e de proteccin que se
deben aplicar para evitar ou diminur os factores de risco, ou para reducir as sas
consecuencias no caso de materializarse.
CA4.2. Analizouse o significado e o alcance da sinalizacin de seguridade de diver-
sos tipos.
CA4.3. Seleccionronse os equipamentos de proteccin individual (EPI) axeitados
s situacins de risco atopadas.
CA4.4. Analizronse os protocolos de actuacin en caso de emerxencia.
CA4.5. Identificronse as tcnicas de clasificacin de persoas feridas en caso de
emerxencia, onde existan vtimas de diversa gravidade.
CA4.6. Identificronse as tcnicas bsicas de primeiros auxilios que se deben aplicar
no lugar do accidente ante danos de diversos tipos, as como a composicin e o uso
da caixa de urxencias.
1.12.1.2 Contidos bsicos
BC1. Dereitos e obrigas en seguridade e sade laboral
Relacin entre traballo e sade. Influencia das condicins de traballo sobre a sade.
Conceptos bsicos de seguridade e sade laboral.
Anlise dos dereitos e das obrigas das persoas traballadoras e empresarias en preven-
cin de riscos laborais.
Actuacin responsable no desenvolvemento do traballo para evitar as situacins de ris-
co no seu contorno laboral.
Proteccin de persoas traballadoras especialmente sensibles a determinados riscos.
Pxina 74 de 95
BC2. Avaliacin de riscos profesionais
Anlise de factores de risco ligados a condicins de seguridade, ambientais, ergonmi-

cas e psicosociais.
Determinacin dos danos sade da persoa traballadora que se poden derivar das con-
dicins de traballo e dos factores de risco detectados.
Riscos especficos no sector de gua, informacin e asistencia tursticas en funcin das
probables consecuencias, do tempo de exposicin e dos factores de risco implicados.
Avaliacin dos riscos atopados en situacins potenciais de traballo no sector gua, in-
formacin e asistencia tursticas.
BC3. Planificacin da prevencin de riscos na empresa
Xestin da prevencin na empresa: funcins e responsabilidades.

rganos de representacin e participacin das persoas traballadoras en prevencin de
riscos laborais.
Organismos estatais e autonmicos relacionados coa prevencin de riscos.
Planificacin da prevencin na empresa.
Plans de emerxencia e de evacuacin en contornos de traballo.
Elaboracin dun plan de emerxencia nunha empresa do sector.
Participacin na planificacin e na posta en prctica dos plans de prevencin.
BC4. Aplicacin de medidas de prevencin e proteccin na empresa
Medidas de prevencin e proteccin individual e colectiva.

Protocolo de actuacin ante unha situacin de emerxencia.
Aplicacin das tcnicas de primeiros auxilios.
Actuacin responsable en situacins de emerxencias e primeiros auxilios.
1.12.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da

seguridade social, e procura de emprego
Cdigo: MP0389_22.
Duracin: 62 horas.
1.12.2.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Participa responsablemente en equipos de traballo eficientes que contriban
consecucin dos obxectivos da organizacin.
CA1.1. Identificronse os equipos de traballo en situacins de traballo relacionadas
co perfil de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas e valorron-
se as sas vantaxes sobre o traballo individual.
CA1.2. Determinronse as caractersticas do equipo de traballo eficaz fronte s dos
equipos ineficaces.
CA1.3. Adoptronse responsablemente os papeis asignados para a eficiencia e a efi-
cacia do equipo de traballo.
Pxina 75 de 95
CA1.4. Empregronse axeitadamente as tcnicas de comunicacin no equipo de tra-
ballo para recibir e transmitir instrucins e coordinar as tarefas.
CA1.5. Determinronse procedementos para a resolucin dos conflitos identificados
no seo do equipo de traballo.
CA1.6. Aceptronse de forma responsable as decisins adoptadas no seo do equipo
de traballo.
CA1.7. Analizronse os obxectivos alcanzados polo equipo de traballo en relacin
cos obxectivos establecidos, e coa participacin responsable e activa dos seus mem-
bros.
RA2. Identifica os dereitos e as obrigas que se derivan das relacins laborais, e reco-
ceos en diferentes situacins de traballo.
CA2.1. Identificronse o mbito de aplicacin, as fontes e os principios de aplica-
cin do dereito do traballo.
CA2.2. Distinguronse os principais organismos que interveen nas relacins labo-
rais.
CA2.3. Identificronse os elementos esenciais dun contrato de traballo.
CA2.4. Analizronse as principais modalidades de contratacin e identificronse as
medidas de fomento da contratacin para determinados colectivos.
CA2.5. Valorronse os dereitos e as obrigas que se recollen na normativa laboral.
CA2.6. Determinronse as condicins de traballo pactadas no convenio colectivo
aplicable ou, en ausencia deste, as condicins habituais no sector profesional rela-
cionado co ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas.
CA2.7. Valorronse as medidas establecidas pola lexislacin para a conciliacin da
vida laboral e familiar, e para a igualdade efectiva entre homes e mulleres.
CA2.8. Analizouse o recibo de salarios e identificronse os principais elementos que
o integran.
CA2.9. Identificronse as causas e os efectos da modificacin, a suspensin e a ex-
tincin da relacin laboral.
CA2.10. Identificronse os rganos de representacin das persoas traballadoras na
empresa.
CA2.11. Analizronse os conflitos colectivos na empresa e os procedementos de so-
lucin.
CA2.12. Identificronse as caractersticas definitorias dos novos contornos de orga-
nizacin do traballo.
RA3. Determina a accin protectora do sistema da seguridade social ante as continxen-
cias cubertas, e identifica as clases de prestacins.
CA3.1. Valorouse o papel da seguridade social como piar esencial do estado social e
para a mellora da calidade de vida da cidadana.
CA3.2. Delimitouse o funcionamento e a estrutura do sistema de seguridade social.
CA3.3. Identificronse, nun suposto sinxelo, as bases de cotizacin dunha persoa
traballadora e as cotas correspondentes a ela e empresa.
CA3.4. Determinronse as principais prestacins contributivas de seguridade social,
os seus requisitos e a sa duracin, e realizouse o clculo da sa conta nalgns su-
postos prcticos.
CA3.5. Determinronse as posibles situacins legais de desemprego en supostos
prcticos sinxelos, e realizouse o clculo da duracin e da conta dunha prestacin
por desemprego de nivel contributivo bsico.
Pxina 76 de 95
RA4. Planifica o seu itinerario profesional seleccionando alternativas de formacin e
oportunidades de emprego ao longo da vida.
CA4.1. Valorronse as propias aspiracins, motivacins, actitudes e capacidades que
permitan a toma de decisins profesionais.
CA4.2. Tomouse conciencia da importancia da formacin permanente como factor
clave para a empregabilidade e a adaptacin s esixencias do proceso produtivo.
CA4.3. Valorronse as oportunidades de formacin e emprego noutros estados da
Unin Europea.
CA4.4. Valorouse o principio de non-discriminacin e de igualdade de oportunida-
des no acceso ao emprego e nas condicins de traballo.
CA4.5. Deseronse os itinerarios formativos profesionais relacionados co perfil
profesional de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas.
CA4.6. Determinronse as competencias e as capacidades requiridas para a activida-
de profesional relacionada co perfil do ttulo, e seleccionouse a formacin precisa
para as mellorar e permitir unha axeitada insercin laboral.
CA4.7. Identificronse as principais fontes de emprego e de insercin laboral para as
persoas coa titulacin de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas
CA4.8. Empregronse adecuadamente as tcnicas e os instrumentos de procura de
emprego.
CA4.9. Prevronse as alternativas de autoemprego nos sectores profesionais relacio-
nados co ttulo.
1.12.2.2 Contidos bsicos
BC1. Xestin do conflito e equipos de traballo
Diferenciacin entre grupo e equipo de traballo.

Valoracin das vantaxes e os inconvenientes do traballo de equipo para a eficacia da
organizacin.
Equipos no sector de gua, informacin e asistencia tursticas segundo as funcins que
desempeen.
Dinmicas de grupo.
Equipos de traballo eficaces e eficientes.
Participacin no equipo de traballo: desempeo de papeis, comunicacin e responsabi-
lidade.
Conflito: caractersticas, tipos, causas e etapas.
Tcnicas para a resolucin ou a superacin do conflito.
BC2. Contrato de traballo
Dereito do traballo.
Organismos pblicos (administrativos e xudiciais) que interveen nas relacins labo-
rais.
Anlise da relacin laboral individual.
Dereitos e deberes derivados da relacin laboral.
Pxina 77 de 95
Anlise dun convenio colectivo aplicable ao mbito profesional da titulacin de tcnico
superior en gua, informacin e asistencia tursticas.
Modalidades de contrato de traballo e medidas de fomento da contratacin.
Anlise das principais condicins de traballo: clasificacin e promocin profesional,
tempo de traballo, retribucin, etc.
Modificacin, suspensin e extincin do contrato de traballo.
Sindicatos de traballadores e asociacins empresariais.
Representacin das persoas traballadoras na empresa.
Conflitos colectivos.
Novos contornos de organizacin do traballo.
BC3. Seguridade social, emprego e desemprego
A seguridade social como piar do estado social.

Estrutura do sistema de seguridade social.
Determinacin das principais obrigas das persoas empresarias e das traballadoras en
materia de seguridade social.
Proteccin por desemprego.
Prestacins contributivas da seguridade social.
BC4. Procura activa de emprego
Coecemento dos propios intereses e das propias capacidades formativo-profesionais.

Importancia da formacin permanente para a traxectoria laboral e profesional das per-
soas coa titulacin de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas.
Oportunidades de aprendizaxe e emprego en Europa.
Itinerarios formativos relacionados coa titulacin de tcnico superior en gua, informa-
cin e asistencia tursticas.
Definicin e anlise do sector profesional do ttulo de tcnico superior en gua, infor-
macin e asistencia tursticas..
Proceso de toma de decisins.
Proceso de procura de emprego no sector de actividade.
Tcnicas e instrumentos de procura de emprego.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para que o alumnado se poida inse-
rir laboralmente e desenvolver a sa carreira profesional no sector de gua, informacin e
asistencia tursticas.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais l), m), n), ) e o) do
ciclo formativo, e as competencias l), m), ) e o).
Pxina 78 de 95
Manexo das fontes de informacin para a elaboracin de itinerarios formativo-
profesionalizadores, en especial no referente ao sector de gua, informacin e asis-
tencia tursticas.
Posta en prctica de tcnicas activas de procura de emprego:
Realizacin de probas de orientacin e dinmicas sobre as propias aspiracins,
competencias e capacidades.
Manexo de fontes de informacin, includos os recursos da internet para a procu-
ra de emprego.
Preparacin e realizacin de cartas de presentacin e currculos (potenciarase o
emprego doutros idiomas oficiais na Unin Europea no manexo de informacin e
elaboracin do currculo Europass).
Familiarizacin coas probas de seleccin de persoal, en particular a entrevista de
traballo.
Identificacin de ofertas de emprego pblico s que se pode acceder en funcin da
titulacin, e resposta sa convocatoria.
Formacin de equipos na aula para a realizacin de actividades mediante o emprego
de tcnicas de traballo en equipo.
Estudo das condicins de traballo do sector de gua, informacin e asistencia tursti-
cas a travs do manexo da normativa laboral, dos contratos mis comunmente utili-
zados e do convenio colectivo de aplicacin no sector de gua, informacin e asis-
tencia tursticas.
Superacin de calquera forma de discriminacin no acceso ao emprego e no desen-
volvemento profesional.
Anlise da normativa de prevencin de riscos laborais que lle permita a avaliacin
dos riscos derivados das actividades desenvolvidas no sector produtivo, as como a
colaboracin na definicin dun plan de prevencin para a empresa e das medidas
necesarias para a sa posta en prctica.
O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos
con conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo semanais sexan conse-
cutivas.
Pxina 79 de 95
1.13 Mdulo profesional: empresa e iniciativa empren-
dedora
Cdigo: MP0390.
Duracin: 53 horas.

RA1. Desenvolve o seu esprito emprendedor identificando as capacidades asociadas a
el e definindo ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin e a creatividade.
CA1.1. Identificouse o concepto de innovacin e a sa relacin co progreso da so-
ciedade e o aumento no benestar dos individuos.
CA1.2. Analizouse o concepto de cultura emprendedora e a sa importancia como
dinamizador do mercado laboral e fonte de benestar social.
CA1.3. Valorouse a importancia da iniciativa individual, a creatividade, a forma-
cin, a responsabilidade e a colaboracin como requisitos indispensables para ter
xito na actividade emprendedora.
CA1.4. Analizronse as caractersticas das actividades emprendedoras no sector
gua, informacin e asistencia tursticas.
CA1.5. Valorouse o concepto de risco como elemento inevitable de toda actividade
emprendedora.
CA1.6. Valorronse ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin, pola crea-
tividade e pola sa factibilidade.
CA1.7. Decidiuse a partir das ideas emprendedoras unha determinada idea de nego-
cio do mbito de gua, informacin e asistencia tursticas, que ha servir de punto de
partida para a elaboracin do proxecto empresarial.
CA1.8. Analizouse a estrutura dun proxecto empresarial e valorouse a sa importan-
cia como paso previo creacin dunha pequena empresa.
RA2. Decide a oportunidade de creacin dunha pequena empresa para o desenvolve-
mento da idea emprendedora, tras a anlise da relacin entre a empresa e o contorno, do
proceso produtivo, da organizacin dos recursos humanos e dos valores culturais e ti-
cos.
CA2.1. Valorouse a importancia das pequenas e medianas empresas no tecido em-
presarial galego.
CA2.2. Analizouse o impacto ambiental da actividade empresarial e a necesidade de
introducir criterios de sustentabilidade nos principios de actuacin das empresas.
CA2.3. Identificronse os principais compoentes do contorno xeral que rodea a
empresa e, en especial, nos aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, de-
mogrfico e cultural.
CA2.4. Apreciouse a influencia na actividade empresarial das relacins coa cliente-
la, con provedores, coas administracins pblicas, coas entidades financeiras e coa
competencia como principais integrantes do contorno especfico.
Pxina 80 de 95
CA2.5. Determinronse os elementos do contorno xeral e especfico dunha pequena
ou mediana empresa de gua, informacin e asistencia tursticas en funcin da sa
posible localizacin.
CA2.6. Analizouse o fenmeno da responsabilidade social das empresas e a sa im-
portancia como un elemento da estratexia empresarial.
CA2.7. Valorouse a importancia do balance social dunha empresa relacionada ca
gua, informacin e asistencia tursticas e describronse os principais custos sociais
en que incorren estas empresas, as como os beneficios sociais que producen.
CA2.8. Identificronse, en empresas de gua, informacin e asistencia tursticas,
prcticas que incorporen valores ticos e sociais.
CA2.9. Definronse os obxectivos empresariais incorporando valores ticos e so-
ciais.
CA2.10. Analizronse os conceptos de cultura empresarial, e de comunicacin e
imaxe corporativas, as como a sa relacin cos obxectivos empresariais.
CA2.11. Describronse as actividades e os procesos bsicos que se realizan nunha
empresa de gua, informacin e asistencia tursticas, e delimitronse as relacins de
coordinacin e dependencia dentro do sistema empresarial.
CA2.12. Elaborouse un plan de empresa que incla a idea de negocio, a localiza-
cin, a organizacin do proceso produtivo e dos recursos necesarios, a responsabili-
dade social e o plan de mrketing.
RA3. Selecciona a forma xurdica tendo en conta as implicacins legais asociadas e o
proceso para a sa constitucin e posta en marcha.
CA3.1. Analizouse o concepto de persoa empresaria, as como os requisitos que
cmpren para desenvolver a actividade empresarial.
CA3.2. Analizronse as formas xurdicas da empresa e determinndose as vantaxes
e as desvantaxes de cada unha en relacin coa sa idea de negocio.
CA3.3. Valorouse a importancia das empresas de economa social no sector de gua,
CA3.4. Especificouse o grao de responsabilidade legal das persoas propietarias da
empresa en funcin da forma xurdica elixida.
CA3.5. Diferenciouse o tratamento fiscal establecido para cada forma xurdica de
empresa.
CA3.6. Identificronse os trmites esixidos pola lexislacin para a constitucin du-
nha pequena ou mediana empresa en funcin da sa forma xurdica.
CA3.7. Identificronse as vas de asesoramento e xestin administrativa externas
hora de pr en marcha unha pequena ou mediana empresa.
CA3.8. Analizronse as axudas e subvencins para a creacin e posta en marcha de
empresas de gua, informacin e asistencia tursticas tendo en conta a sa localiza-
cin.
CA3.9. Incluuse no plan de empresa informacin relativa eleccin da forma xur-
dica, os trmites administrativos, as axudas e as subvencins.
RA4. Realiza actividades de xestin administrativa e financeira bsica dunha pequena
ou mediana empresa, identifica as principais obrigas contables e fiscais, e formaliza a
documentacin.
CA4.1. Analizronse os conceptos bsicos de contabilidade, as como as tcnicas de
rexistro da informacin contable: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos, gastos e
contas anuais.
Pxina 81 de 95
CA4.2. Describronse as tcnicas bsicas de anlise da informacin contable, en es-
pecial no referente ao equilibrio da estrutura financeira e solvencia, liquidez e
rendibilidade da empresa.
CA4.3. Definronse as obrigas fiscais (declaracin censual, IAE, liquidacins tri-
mestrais, resumes anuais, etc.) dunha pequena e dunha mediana empresa relacionada
coa gua, informacin e asistencia tursticas, e diferencironse os tipos de impostos
no calendario fiscal (liquidacins trimestrais e liquidacins anuais).
CA4.4. Formalizouse con correccin, mediante procesos informticos, a documenta-
cin bsica de carcter comercial e contable (notas de pedido, albars, facturas, reci-
bos, cheques, obrigas de pagamento e letras de cambio) para unha pequena e unha
mediana empresa de gua, informacin e asistencia tursticas, e describronse os cir-
cutos que recorre esa documentacin na empresa.
CA4.5. Elaborouse o plan financeiro e analizouse a viabilidade econmica e finan-
ceira do proxecto empresarial.
BC1. Iniciativa emprendedora
Innovacin e desenvolvemento econmico. Principais caractersticas da innovacin na

actividade de gua, informacin e asistencia tursticas (materiais, tecnoloxa, organiza-
cin da producin, etc.).
A cultura emprendedora na Unin Europea, en Espaa e en Galicia.
Factores clave das persoas emprendedoras: iniciativa, creatividade, formacin, respon-
sabilidade e colaboracin.
A actuacin das persoas emprendedoras no sector de gua, informacin e asistencia tu-
rsticas.
O risco como factor inherente actividade emprendedora.
Valoracin do traballo por conta propia como fonte de realizacin persoal e social.
Ideas emprendedoras: fontes de ideas, maduracin e avaliacin destas.
Proxecto empresarial: importancia e utilidade, estrutura e aplicacin no mbito de gua,
BC2. A empresa e o seu contorno
A empresa como sistema: concepto, funcins e clasificacins.

Anlise do contorno xeral dunha pequena ou mediana empresa de gua, informacin e
asistencia tursticas: aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, demogrfico e
cultural.
Anlise do contorno especfico dunha pequena ou mediana empresa de gua, informa-
cin e asistencia tursticas: clientes, provedores, administracins pblicas, entidades fi-
nanceiras e competencia.
Localizacin da empresa.
A persoa empresaria. Requisitos para o exercicio da actividade empresarial.
Responsabilidade social da empresa e compromiso co desenvolvemento sustentable.
Pxina 82 de 95
Cultura empresarial, e comunicacin e imaxe corporativas.
Actividades e procesos bsicos na empresa. Organizacin dos recursos dispoibles. Ex-
ternalizacin de actividades da empresa.
Descricin dos elementos e estratexias do plan de producin e do plan de mrketing.
BC3. Creacin e posta en marcha dunha empresa
Formas xurdicas das empresas.

Responsabilidade legal do empresario.
A fiscalidade da empresa como variable para a eleccin da forma xurdica.
Proceso administrativo de constitucin e posta en marcha dunha empresa.
Vas de asesoramento para a elaboracin dun proxecto empresarial e para a posta en
marcha da empresa.
Axudas e subvencins para a creacin dunha empresa de gua, informacin e asistencia
tursticas.
Plan de empresa: eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e xestin de
axudas e subvencins.
BC4. Funcin administrativa
Anlise das necesidades de investimento e das fontes de financiamento dunha pequena

e dunha mediana empresa no sector de gua, informacin e asistencia tursticas.
Concepto e nocins bsicas de contabilidade: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos,
gastos e contas anuais.
Anlise da informacin contable: equilibrio da estrutura financeira e ratios financeiras
de solvencia, liquidez e rendibilidade da empresa.
Plan financeiro: estudo da viabilidade econmica e financeira.
Obrigas fiscais dunha pequena e dunha mediana empresa.
Ciclo de xestin administrativa nunha empresa de gua, informacin e asistencia tursti-
cas: documentos administrativos e documentos de pagamento.
Coidado na elaboracin da documentacin administrativo-financeira.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desenvolver a propia iniciativa
no mbito empresarial, tanto cara ao autoemprego como cara asuncin de responsabili-
dades e funcins no emprego por conta allea.
A formacin do mdulo permite alcanzar os obxectivos xerais k), n), ), o) e p) do ciclo
formativo, e as competencias k) e p).
Manexo das fontes de informacin sobre o sector das empresas de gua, informacin
e asistencia tursticas, inclundo a anlise dos procesos de innovacin sectorial en
marcha.
Pxina 83 de 95
Realizacin de casos e dinmicas de grupo que permitan comprender e valorar as ac-
titudes das persoas emprendedoras e axustar a sa necesidade ao sector de gua, in-
formacin e asistencia tursticas.
Utilizacin de programas de xestin administrativa e financeira para pequenas e me-
dianas empresas do sector.
A realizacin dun proxecto empresarial relacionado coa actividade de gua, informa-
cin e asistencia tursticas composto por un plan de empresa e un plan financeiro e
que incla todas as facetas de posta en marcha dun negocio.
O plan de empresa incluir os seguintes aspectos: maduracin da idea de negocio, loca-
lizacin, organizacin da producin e dos recursos, xustificacin da sa responsabilidade
social, plan de mrketing, eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e axudas e
subvencins.
O plan financeiro ha inclur o plan de tesourara, a conta de resultados provisional e o
balance previsional, as como a anlise da sa viabilidade econmica e financeira.
aconsellable que o proxecto empresarial se vaia realizando conforme se desenvolvan
os contidos relacionados nos resultados de aprendizaxe.
O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos
con conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo sexan consecutivas.
Pxina 84 de 95
1.14 Mdulo profesional: formacin en centros de tra-
ballo
Cdigo: MP0391.
Duracin: 384 horas.

RA1. Identifica a estrutura e organizacin da empresa en relacin co tipo de servizo
que presta.
CA1.1. Identificronse a estrutura organizativa da empresa e as funcins de cada
rea.
CA1.2. Comparouse a estrutura da empresa coas organizacins empresariais tipo do
sector.
CA1.3. Relacionronse as caractersticas do servizo e o tipo de clientes co desenvol-
vemento da actividade empresarial.
CA1.4. Identificronse os procedementos de traballo no desenvolvemento da presta-
cin de servizo.
CA1.5. Valorronse as competencias necesarias dos recursos humanos para o desen-
volvemento ptimo da actividade.
CA1.6. Valorouse a idoneidade das canles de difusin mis frecuentes nesta activi-
dade.
RA2. Aplica hbitos ticos e laborais no desenvolvemento da sa actividade profesio-
nal de acordo coas caractersticas do posto de traballo e cos procedementos estableci-
dos na empresa.
CA2.1. Recoecronse e xustificronse:
Dispoibilidade persoal e temporal necesarias no posto de traballo.
Actitudes persoais (puntualidade, empata, etc.) e profesionais (orde, limpeza,
responsabilidade, etc.) necesarias para o posto de traballo.
Requisitos actitudinais ante a prevencin de riscos na actividade profesional.
Requisitos actitudinais referidos calidade na actividade profesional.
Actitudes relacionais co propio equipo de traballo e coa xerarqua establecida na
empresa.
Actitudes relacionadas coa documentacin das actividades realizadas no mbito
laboral.
Necesidades formativas para a insercin e a reinsercin laboral no mbito cient-
fico e tcnico do bo facer profesional.
CA2.2. Identificronse as normas de prevencin de riscos laborais e os aspectos fun-
damentais da lei de prevencin de riscos laborais de aplicacin na actividade profe-
sional.
CA2.3. Aplicronse os equipamentos de proteccin individual segundo os riscos da
actividade profesional e as normas da empresa.
Pxina 85 de 95
CA2.4. Mantvose unha actitude de respecto polo medio nas actividades desenvolvi-
das.
CA2.5. Mantivronse organizados, limpos e libres de obstculos o posto de traballo
e a rea correspondente ao desenvolvemento da actividade.
CA2.6. Responsabilizouse do traballo asignado, interpretando e cumprindo as ins-
trucins recibidas.
CA2.7. Estableceuse unha comunicacin eficaz coa persoa responsable en cada si-
tuacin e cos membros do equipo.
CA2.8. Coordinouse co resto do equipo e comunicou as incidencias salientables.
CA2.9. Valorouse a importancia da actividade propia e a necesidade de adaptacin
aos cambios de tarefas.
CA2.10. Responsabilizouse da aplicacin das normas e procedementos no desenvol-
vemento do traballo.
RA3. Executa e coordina as actividades de gua local e gua acompaante para as que
ten capacitacin, para o que identifica e utiliza medios, equipamentos e instrumentos
adecuados, e aplica tcnicas e procedementos, de acordo coas instrucins e as normas
establecidas, as como en relacin ao posto que desempee en empresas de diversos ti-
pos, onde vaia realizar os cometidos asignados.
CA3.1. Interpretronse as instrucins recibidas e a documentacin asociada a cada
proceso en funcin de se se trata de tarefa de gua local, de gua acompaante ou
nalgn medio de transporte.
CA3.2. Identificronse e localizronse os elementos materiais, a documentacin ne-
cesaria, os utensilios e as ferramentas necesarias para a prestacin dos servizos en
cada situacin.
CA3.3. Utilizronse e revisronse correctamente os equipamentos, os materiais e os
bens necesarios para desempear as actividades.
CA3.4. Operouse coas aplicacins informticas mis adecuadas para o desenvolve-
mento da tarefa que cumpra desempear.
CA3.5. Aplicronse as normas e os criterios establecidos hora de realizar as opera-
cins de asistencia, gua e informacin a clientes e visitantes.
CA3.6. Realizronse informes e prestronse os servizos solicitados atendendo s
normas previstas e aos protocolos establecidos.
CA3.7. Participouse activamente na organizacin da ruta, as como na programacin
e na execucin de tarefas asignadas en funcin da empresa en que se preste o servi-
zo.
CA3.8. Prevronse, executronse e supervisronse os procesos relacionados coa exe-
cucin das accins relacionadas coas tarefas asignadas.
CA3.9. Participouse en actividades de comunicacin e dinamizacin propias da tare-
fa de gua local e gua acompaante.
CA3.10. Seguronse as instrucins e as normas de proteccin ambiental, as como a
poltica de proteccin do patrimonio, propias de cada contorno visitado.
RA4. Executa e coordina as actividades de informador e axente de desenvolvemento tu-
rstico utilizando os medios, os equipamentos e os instrumentos adecuados, aplicando
tcnicas e procedementos de acordo coas instrucins e as normas establecidas, e aten-
dendo demanda da clientela, segundo os recursos tursticos da zona de traballo.
CA4.1. Identificronse os recursos tursticos da zona.
Pxina 86 de 95
CA4.2. Recoecronse as axudas dos organismos para levar a cabo un plan de de-
senvolvemento turstico.
mento da tarefa.
CA4.4. Seguronse os procedementos de xestin e de tramitacin de documentacin
necesaria para levar ou establecer os procesos de planificacin e de desenvolvemen-
to turstico da zona.
CA4.5. Identificronse as ofertas ou os produtos tursticos mis adecuados para im-
plantar ou para consolidar na rea de traballo.
CA4.6. Recoecronse as operacins previas e as simultneas necesarias na execu-
cin de plans de desenvolvemento local e rexional.
CA4.7. Duselles informacin correcta a viaxeiros, turistas e entes implicados no
proceso, as como a todos os axentes colaboradores.
CA4.8. Describronse os obxectivos, as fases e os tempos para o desenvolvemento
do plan establecido.
RA5. Executa as actividades de asistencia turstica en terminais de transporte e eventos,
utilizando medios, equipamentos e instrumentos de control, e con aplicacin de tcni-
cas e procedementos consonte as instrucins e as normas establecidas.
CA5.1. Interpretronse as instrucins recibidas e a documentacin asociada a cada
proceso, en funcin de se se trata de tarefas de asistencia en eventos, en terminais ou
nalgn medio de transporte.
CA5.2. Identificronse e localizronse os elementos materiais, a documentacin ne-
cesaria, os utensilios e as ferramentas necesarias para a prestacin dos servizos en
cada situacin.
CA5.3. Utilizronse e revisronse correctamente os equipamentos, os materiais e os
bens necesarios para desempear as actividades.
mento da tarefa.
CA5.5. Aplicronse os criterios e as normas establecidas hora de realizar as opera-
cins de asistencia a clientes, visitantes e viaxeiros en terminais, en medios de trans-
porte e en eventos.
CA5.6. Realizronse informes e prestronse os servizos solicitados atendendo s
normas previstas e aos protocolos establecidos.
CA5.7. Prevronse, executronse e supervisronse os procesos relacionados coa exe-
cucin das accins relacionadas coas tarefas asignadas.
CA5.8. Participouse en actividades de comunicacin e informacin propias da tarefa
de asistencia en eventos, en terminais e en medios de transporte.
CA5.9. Seguronse as instrucins e as normas de proteccin ambiental, as como as
medidas de seguridade propias de cada localizacin de eventos, terminais e medios
de transporte.
Este mdulo profesional contribe a completar as competencias e os obxectivos xerais
propios deste ttulo que se alcanzaran no centro educativo, ou a desenvolver competencias
caractersticas de difcil consecucin nel.
Pxina 87 de 95
2. Anexo II
A) Espazos mnimos
Espazo formativo Superficie en m2 Superficie en m2 Grao de utilizacin

(30 alumnos/as) (20 alumnos/as)
Aula polivalente. 60 40 28 %
Aula de axencia e informacin turstica. 60 40 72 %
A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria poder autorizar unidades para

menos de trinta postos escolares, polo que ser posible reducir os espazos formativos
proporcionalmente ao nmero de alumnos e alumnas, tomando como referencia para a
determinacin das superficies necesarias as cifras indicadas nas columnas segunda e
terceira da tboa.
O grao de utilizacin expresa en tanto por cento a ocupacin en horas do espazo previs-
ta para a imparticin das ensinanzas no centro educativo, por un grupo de alumnado,
respecto da duracin total destas.
Na marxe permitida polo grao de utilizacin, os espazos formativos establecidos poden
ser ocupados por outros grupos de alumnos ou alumnas que cursen o mesmo ou outros
ciclos formativos, ou outras etapas educativas.
En todo caso, as actividades de aprendizaxe asociadas aos espazos formativos (coa ocu-
pacin expresada polo grao de utilizacin) podern realizarse en superficies utilizadas
tamn para outras actividades formativas afns.
B) Equipamentos mnimos
Equipamento
Equipamentos informticos e audiovisuais.

Instalacin de rede con acceso a internet.
Impresora lser con conexin rede.
Software.
Paquete ofimtico (tratamento de textos, follas de clculo e xestor de presentacins, etc.).
Programa de xestin de grupos en axencias de viaxes.
Navegador web.
Deseo grfico.
Programas de deseo HTML e FLASH .
Creacin de documentos en formato pdf.
Planificador de rutas.
SIG.
Programa de xestin de redes en educacin.
Cmaras de vdeo e fotografa.
Micrfonos porttiles.
Guas, mapas, planos, revistas tursticas, audiovisuais de destinos e recursos tursticos, etc.
PDA con GPS, ou navegador GPS porttil con cartografa.
Pxina 88 de 95
3. Anexo III
A) Especialidades do profesorado con atribucin docente nos mdulos profesio-
nais do ciclo formativo de gua, informacin e asistencia tursticas
Mdulo profesional Especialidade do profesorado Corpo
MP0171. Estrutura do mercado turstico. Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

Profesorado de ensino secundario.
MP0172. Protocolo e relacins pblicas Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0173. Mrketing turstico Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0179. Ingls. Ingls. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0180. Segunda lingua estranxeira. Lingua estranxeira. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0383. Destinos tursticos. Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0384. Recursos tursticos. Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0385. Servizos de informacin tursti- Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

ca. Profesorado de ensino secundario.
MP0386. Procesos de gua e asistencia Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

turstica. Profesorado de ensino secundario.
MP0387. Deseo de produtos tursticos. Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

MP0388. Proxecto de gua, informacin Hostalara e turismo. Catedrtico/a de ensino secundario.

e asistencia tursticas Profesorado de ensino secundario.
MP0389. Formacin e orientacin labo- Formacin e orientacin laboral. Catedrtico/a de ensino secundario.
ral Profesorado de ensino secundario.
MP0390. Empresa e iniciativa empren- Formacin e orientacin laboral. Catedrtico/a de ensino secundario.
dedora Profesorado de ensino secundario.
B) Titulacins equivalentes para efectos de docencia
Corpos Especialidades Titulacins
Profesorado de ensino secun- Formacin e orientacin laboral. Diplomado/a en ciencias empresariais.

dario. Diplomado/a en relacins laborais.
Diplomado/a en traballo social.
Diplomado/a en educacin social.
Diplomado/a en xestin e Administracin pblica.
Pxina 89 de 95
Hostalara e turismo. Diplomado/a en turismo.
C) Titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que confor-

man o ttulo para os centros de titularidade privada e doutras administracins dis-
tintas da educativa, e orientacins para a Administracin educativa
Mdulos profesionais Titulacins
MP0171. Estrutura do mercado turstico. Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao

MP0172. Protocolo e relacins pblicas. correspondente, ou outros ttulos equivalentes para os efec-
MP0173. Mrketing turstico.
tos de docencia.
MP0179. Ingls.
MP0180. Segunda lingua estranxeira.
MP0383. Destinos tursticos.
MP0388. Proxecto de gua, informacin e asistencia tursti-
cas.
MP0389. Formacin e orientacin laboral.
MP0390. Empresa e iniciativa emprendedora.
Pxina 90 de 95
4. Anexo IV
Validacins entre mdulos profesionais establecidos no ttulo de tcnico superior
en informacin e comercializacin tursticas ao abeiro da Lei orgnica 1/1990, e os
establecidos no ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursti-
cas ao abeiro da Lei orgnica 2/2006
Mdulos profesionais do ciclo formativo (LOXSE): Mdulos profesionais do ciclo formativo (LOE):
Informacin e comercializacin tursticas Gua, informacin e asistencia tursticas
Deseo e comercializacin de produtos tursticos locais e MP0387. Deseo de produtos tursticos.

rexionais. MP0173. Mrketing turstico.
MP0171. Estrutura do mercado turstico.
Informacin turstica en destino. MP0171. Estrutura do mercado turstico.

Produtos e destinos tursticos nacionais e internacionais. MP0383. Destinos tursticos.

Asistencia e gua de grupos. MP0386. Procesos de gua e asistencia turstica.

Lingua estranxeira. MP0179. Ingls.
Segunda lingua estranxeira. MP0180. Segunda lingua estranxeira.
Formacin en centro de traballo. MP0391. Formacin en centros de traballo.
Pxina 91 de 95
5. Anexo V
A) Correspondencia das unidades de competencia acreditadas consonte o esta-
blecido no artigo 8 da Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, cos mdulos profesio-
nais para a sa validacin
Unidades de competencia acreditadas Mdulos profesionais validables
UC1069_3: Interpretar o patrimonio e os bens de interese

cultural do mbito de actuacin, a turistas e visitantes.
UC1070_3: Interpretar espazos naturais e outros bens de MP0384. Recursos tursticos.
interese natural do mbito de actuacin, a turistas e visitan-
tes.
UC1071_3: Prestar servizos de acompaamento e asistencia

a turistas e visitantes, e desear itinerarios tursticos.
UC1056_3: Xestionar eventos. MP0172. Protocolo e relacins pblicas.
UC1072_3: Comunicarse en ingls, cun nivel de usuario

MP0179. Ingls (*).
competente, nos servizos tursticos de gua e animacin.
UC1073_3: Comunicarse nunha lingua estranxeira distinta

do ingls, cun nivel de usuario competente, nos servizos tu- MP0180. Segunda lingua estranxeira (*).
rsticos de gua e animacin.
UC1074_3: Xestionar informacin turstica. MP0173. Mrketing turstico.
UC1075_3: Crear, promocionar e xestionar servizos e produ-

tos tursticos locais.
UC0268_3: Xestionar unidades de informacin e distribucin

tursticas.
(*) Poder validarse de acordo co disposto no artigo 66.4 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de
maio, de educacin.
B) Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia pa-

ra a sa acreditacin
Mdulos profesionais superados Unidades de competencia acreditables
UC1069_3: Interpretar o patrimonio e os bens de interese

cultural do mbito de actuacin, a turistas e visitantes.
MP0384. Recursos tursticos. UC1070_3: Interpretar espazos naturais e outros bens de
interese natural do mbito de actuacin, a turistas e visi-
tantes.
UC1071_3: Prestar servizos de acompaamento e asis-

MP0386. Procesos de gua e asistencia turstica. tencia a turistas e visitantes, e desear itinerarios tursti-
cos.
MP0172. Protocolo e relacins pblicas. UC1056_3: Xestionar eventos.
MP0173. Mrketing turstico. UC1074_3: Xestionar informacin turstica.
UC1075_3: Crear, promocionar e xestionar servizos e

produtos tursticos locais.
UC1072_3: Comunicarse en ingls, cun nivel de usuario

MP0179. Ingls.
competente, nos servizos tursticos de gua e animacin.
Pxina 92 de 95
UC1073_3: Comunicarse nunha lingua estranxeira distin-
MP0180. Segunda lingua estranxeira. ta do ingls, cun nivel de usuario competente, nos servi-
zos tursticos de gua e animacin.
Pxina 93 de 95
6. Anexo VI
Organizacin dos mdulos profesionais do ciclo formativo para o rxime ordinario
Curso Mdulo Duracin Especialidade do profesorado
1 MP0171. Estrutura do mercado turstico. 133 Hostalara e turismo.
1 MP0173. Mrketing turstico 160 Hostalara e turismo.
1 MP0179. Ingls. 160 Ingls.
1 MP0384. Recursos tursticos. 187 Hostalara e turismo.
1 MP0383. Destinos tursticos. 213 Hostalara e turismo.
1 MP0389. Formacin e orientacin laboral 107 Formacin e orientacin laboral.
Total 1 960
(FCE)
2 MP0172. Protocolo e relacins pblicas 105 Hostalara e turismo.
2 MP0180. Segunda lingua estranxeira. 157 Lingua estranxeira.
2 MP0385. Servizos de informacin turstica. 70 Hostalara e turismo.
2 MP0386. Procesos de gua e asistencia turstica. 105 Hostalara e turismo.
2 MP0387. Deseo de produtos tursticos. 140 Hostalara e turismo.
2 MP0390. Empresa e iniciativa emprendedora 53 Formacin e orientacin laboral.
Total 2 630
(FCE)
2 MP0388. Proxecto de gua, informacin e asis- 26 Hostalara e turismo.

tencia tursticas
2 MP0391. Formacin en centros de traballo. 384
* Distribucin semanal para os centros que impartan as ensinanzas do ciclo formativo polo
rxime ordinario en sesins de 50 minutos.
Pxina 94 de 95
7. Anexo VII
Organizacin dos mdulos profesionais en unidades formativas de menor dura-
cin
Mdulo profesional Unidades formativas Duracin
MP0389. Formacin e orientacin laboral. MP0389_12. Prevencin de riscos laborais. 45
MP0389_22. Equipos de traballo, dereito do traballo e da 62

seguridade social, e procura de emprego.
Pxina 95 de 95

Cs Guia Informacion Asistencia Turisticas

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Cs Guia Informacion Asistencia Turisticas

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional

Decreto 167/2010, do 23 de setembro, polo que se establece o currculo do ciclo

O Estatuto de Autonoma de Galicia, no seu artigo 31, determina que compe-

CAPTULO I. Disposicins xerais

Artigo 1.- Obxecto.

Este decreto establece o currculo que ser de aplicacin na Comunidade Aut-

CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional

Artigo 2.- Identificacin.

O ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas identifca-

Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo.

O perfil profesional do ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia

Artigo 4.- Competencia xeral.

A competencia xeral deste ttulo consiste en planificar e promocionar destinos tu-

Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais.

As competencias profesionais, persoais e sociais deste ttulo son as que se rela-

Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo

1. Cualificacins profesionais completas includas no ttulo:

Artigo 7.- Contorno profesional.

1. Este profesional exerce a sa actividade no sector turstico, entendido este no

Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.

1. O turstico un sector fundamental e puxante na economa espaola, cun cre-

CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contex-

Artigo 9.- Obxectivos xerais.

Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son os seguintes:

Artigo 10.- Mdulos profesionais.

Os mdulos profesionais deste ciclo formativo, que se desenvolven no anexo I

Artigo 11.- Espazos e equipamentos.

1. Os espazos e os equipamentos mnimos necesarios para o desenvolvemento

Artigo 12.- Profesorado.

1. A docencia dos mdulos profesionais que constiten as ensinanzas deste ci-

CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de

Artigo 14.- Acceso a outros estudos e validacins.

1. O ttulo de tcnico superior en gua, informacin e asistencia tursticas permite

Artigo 15.- Validacins e exencins.

1. As validacins de mdulos profesionais dos ttulos de formacin profesional

Artigo 16.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de

1. A correspondencia das unidades de competencia cos mdulos profesionais

CAPTULO V. Organizacin da imparticin

Artigo 17.- Distribucin horaria.

Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse polo rxime ordina-

Artigo 18.- Unidades formativas.

1. Consonte o artigo 10 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se estable-

Artigo 19.- Mdulo de proxecto.

Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo.

Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profe-

1. Os ttulos que se relacionan deseguido tern os mesmos efectos profesionais

Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin.

1. De conformidade co establecido no Real decreto 1538/2006, do 15 de de-

Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo.

1. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria garantir que o alum-

Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas

A autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas deste ciclo

Sexta.- Desenvolvemento do currculo.

1. O currculo establecido neste decreto require un posterior desenvolvemento a

nica.- Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de

A autorizacin concedida aos centros educativos de titularidade privada para im-

nica.- Derrogacin de normas.

Queda derrogado o Decreto 114/2000, do 14 de abril, polo que se establece o

Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto.

1. No curso 2010-2011 implantarase o primeiro curso polo rxime ordinario e

Segunda.- Desenvolvemento normativo.

1. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Univer-

Terceira.- Entrada en vigor.