Вы находитесь на странице: 1из 2

20/11/2014 IDENTIDADESLeMondeDiplomatiqueEdioPortuguesa

IDENTIDADES
porJorgeCosta

IdentidadeeViolncia.AIlusodoDestino

AmartyaSen

TintadaChina,Lisboa,2006,254pp.,18.

IdentidadeeViolnciaumlivrosobreideologianostemposdaguerra
infinita.NosetrataapenasdemaisumacrticaaoChoquedeCivilizaes,
deSamuelHuntington.AmartyaSenretomaessacrticademodoradical,
estendendoamesmoquelesque,emnomedeumaalianade
civilizaes,aceitamostermosdavisodomundodeHuntington.Masno
s:Sentratatambmaspolticaspblicasdeintegraoassentesno
comunitarismo,comexpoentenaGrBretanha,potnciaessencialdevrias
guerrasquesevotornandosantas.

ParaSen,omundoretalhadoqueoChoque...anunciaumabarreira
intelectualanlisedopapeldospoderesedapoltica.Oconflitoentre
culturasehistriasdivergentesreinterpretadoemtermosgrandiosos,bem
maisatraentesqueamesquinhezdapolticacontempornea.Huntington
reduzinsignificnciaasoutrasidentidades(declasse,nacionais,degnero,
lingusticas,polticas,etc.),promovendoaunicidadebeligerantedassuas
civilizaesreligies.Oeconomistaindiano,vencedordoPrmioNobelem
1998,demonstraoslimitesdesteesquemacomoexemplodoseuprprio
pas:dentrodasfronteirasdacivilizaohindudeHuntington,esto145
milhesdemuulmanos,maisdoquequasetodosospasesdacivilizao
muulmana.NoChoque...,assinalaSen,cadafundamentalismoreligiosov
reconhecidaasuacivilizao,enquantoatolernciaeademocraciase
tornamexclusivoshistricosdacivilizaoocidental.AGhandiouMandela,
queemnomedaquelesvaloresenfrentaramevenceramestacivilizao,o
Choque...reservaumsilenciosolimbo.

AsegundacrticadeSenaospromotoresdaafiliaonicafocao
comunitarismocomopolticadeEstado.Tomandooparadigmabritnico,Sen
questionasearelaodeumcidadocomopasondevivedevesermediada
pelaculturadafamliaemquenasceu.AGrBretanhadistinguiusecedona
universalizaodedireitos(votoautomticoparaoriginriosda
Commonwealth,acessoaprestaessociaisessenciais).Mas,paraSen,o
apelocomunitaristadoEstadodificultaaescolhadelealdadesindividuaise
amplificaavozdaautoridadereligiosa,chegandonocasobritnicoao
http://pt.mondediplo.com/spip.php?page=articleprint&id_article=254 1/2
20/11/2014 IDENTIDADESLeMondeDiplomatiqueEdioPortuguesa

financiamentopblicodenovasescolasreligiosas(hindus,siques,
muulmanas).Taisopes,sublinhaoautor,jprovarammalnaIrlandado
Norte.Aapostadasautoridadesnumcertoenquadramentocomunitrio
religiosodossectoresmaisdesfavorecidosdaclassetrabalhadora,a
underclassimigranteoudescendentedeimigrantes,remeteparaummodelo
demonoculturalismoplural,emqueculturassecruzamsemse
encontrarem.Oriscoabriraviaparacorrentesidentitriasdeconfrontao.
SegundoSen,omenosprezopelaacopolticadoscidadoseacentralidade
dareligionumpasfederaodecomunidadestmasuaexpressomais
cruaeterrvelnapresentevivissecodoIraque,ondeosectarismo
comunitrioreligiososetornouoltimorecursoideolgicoaodispordeuma
ocupaoemderrapagem.

NaGrBretanhaenevoadapelaguerra,osgovernostrabalhistasrespondem
aofundamentalismonoterrenodapolitizaodareligio:tentamrecrutla
paraasuatolerncia,arriscandomesmoatentativadedefinirouredefinir
oIslo.Peranteessaderiva,Senquestionasesermesmonecessrio,til
ouatpossveldefinir,sobretudoemtermospolticos,oqueumbom
muulmanodeveser.Ouperguntarqualavisocorrecta,segundoo
Islo?,oIsloounotolerante?(cabeanotarqueestasperguntas,
mediticasecorriqueiras,sepodemrevelarproblemticasseformuladas
porcsobreocatolicismoeoproblemadoaborto,porexemplo).Areligio
denovoterrenodefuga.

Ora,pelocontrrio,abasemaisseguradosfundamentalismosa
desigualdadeeaguerra,osentimentodeinjustiaglobal.Eaqueimporta
umdiagnsticoalternativoaododioidentitrio.Nesteponto,AmartyaSen
valorizaolugardomovimentodecrticaglobalizaoliberal,talvezo
movimentomoralmaisglobalizadodomundo.Paraoautor,abuscade
justiaessencialemsi,maselapodeterumpapelmuitosubstancialao
afastarnosdoconfrontoentreidentidadesfracturantes.

sextafeira6deAbrilde2007

http://pt.mondediplo.com/spip.php?page=articleprint&id_article=254 2/2

Вам также может понравиться